P R O Z A P ro Z a
I S
E E N
U I T G AV E
VA N
P R O
S E N E C T U T E
4 Huren in een zorglocatie • 8 Mantelzorg • 11 Pro Arte
“
Hessel de Jong is mantelzorger voor zijn moeder mevrouw De Jong, die sinds 2009 in Oranjestein woont. “Mijn schoonzus woont in Doorn en heeft ons destijds gewezen op Oranjestein. Het bleek direct een goede keus: gelijkgestemden, gedeelde interesses en een goede sfeer. De reden dat mijn moeder hier kwam wonen had niet te maken met een zorgvraag. Ze is altijd een zeer sociale dame geweest tot ze op een gegeven moment meer op de familie begon te leunen. We konden de eenzaamheid niet opvangen.” Omdat Hessel door privé omstandigheden genoodzaakt was zijn zakelijke werkzaamheden op een lager pitje te zetten, heeft hij toen bewust gekozen voor mantelzorgtaken. “Ik wilde mijn leven een maatschappelijke invulling geven.” En dat doet hij met verve niet alleen voor zijn
moeder, ook voor andere mensen in zijn omgeving die extra aandacht nodig hebben. “Mantelzorger zijn voelt voor mij als vanzelfsprekend. Ook al kan het soms heel lastig zijn, ik heb altijd het gevoel dat ik een zinvolle bijdrage lever aan het welzijn van mijn moeder. Inmiddels heeft ze wel zwaardere zorg nodig als gevolg van haar dementie. Mijn mantelzorgtaken bestaan uit regelmatige bezoekjes, administratieve hulp, begeleiding bij artsenbezoeken, vervoer naar familie en samen uitstapjes maken. De zorg is goed geregeld in Oranjestein en het contact is plezierig. De medewerkers zijn persoonlijk en hebben warme en positieve aandacht voor mijn moeder. Wel merk je dat ze in een overgangsfase zitten, nog niet iedereen is goed voorbereid op de zwaardere zorgvraag. Maar ik heb daar alle vertrouwen in.”
Nummer 17 • zomer 2014 • jaargang 9
Voorwoord
Hervormingen in ouderenlandschap krijgen steeds meer vorm Het kabinet gaat de huidige Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten vanaf 2015 ingrijpend hervormen. In een zogenoemde ‘impactsanalyse kabinetsbeleid voor de langdurige zorg’, heeft het kabinet in april van dit jaar de veranderingen kenbaar gemaakt. Het advies aan ouderen is om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Mensen houden op deze manier meer de regie in eigen hand en zullen op maat hulp ontvangen waar nodig. Daarnaast zal meer en meer aanspraak worden gedaan op de sociale omgeving van senioren die dit nodig hebben. Mantelzorgers vormen een welkome en warme aanvulling op de zorgprofessionals. Een belangrijke reden voor het nieuwe beleid is de houdbaarheid van de zorgkosten.
2
PROZA zomer 2014
Hieronder treft u de belangrijkste zorghervormingen van het kabinet in drie wetten.
Nieuwe Wet Langdurige Zorg (Wlz)
De Wlz is er voor mensen die behoefte hebben aan permanent toezicht. Ouderen met een zware zorgvraag (va ZZP 4) hebben recht op zorg met verblijf in een instelling. Zij hebben 24 uur zorg per dag nodig in de directe nabijheid. De Wlz is op dit moment nog in behandeling bij de Eerste Kamer.
H
oe anticipeert Pro Senectute op deze zorghervormingen?
Naast alle bedreigingen door de forse bezuinigingen, ontstaan er ook nieuwe initiatieven voor arrangementen van wonen met zorg. Mede door personele aanpassingen en een gericht scholingsbeleid zijn wij goed in staat de veranderingen positief op te pakken.
Huren in een zorglocatie Als gevolg van genoemde factoren, hebben we tevens besloten om in onze zorglocaties ook huurappartementen aan te bieden aan senioren zonder indicatie of met een lichte zorgvraag. In dit nummer van Proza treft u hier een artikel over op pagina 4.
Mantelzorg een warme aanvulling Binnen de zorg wordt het samenspel tussen professional en mantelzorger steeds belangrijker. Senioren zullen steeds meer een beroep moeten doen op hun eigen sociale netwerk als aanvulling op de verleende professionele zorg. Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde, ze vervullen allerhande klusjes zoals boodschappen doen en begeleiding bieden bij artsenbezoeken. Maar ze vervullen vooral een belangrijke sociale functie. U treft hierover een uitgebreid artikel op pagina 8, waarbij ook mantelzorgers in onze zorglocatie Oranjestein aan het woord komen.
Bart Magielse, Voorzitter Raad van Bestuur
Nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo)
De gemeenten zullen vanaf 2015 huishoudelijke hulp en begeleiding bieden aan senioren die dit nodig hebben op basis van hun persoonlijke situatie. De beschikbare gelden voor deze functies worden fors minder. De Tweede Kamer heeft ingestemd met deze nieuwe Wmo.
Zorgverzekeringswet (Zvw)
Senioren met behoefte aan verzorging en/of verpleging thuis kunnen via de zorgverzekeraar een beroep doen op een vergoeding voor deze zorg.
zomer 2014 PROZA
3
HUREN
HUREN IN EEN ZORGLOCATIE Scheiden van Wonen en Zorg Mede door het besluit van de overheid om de zorgzwaarte voor opname in een intramurale setting te verhogen, is Pro Senectute gestart met particuliere verhuur voor mensen met geen of met een lichte zorgvraag in onze zorglocaties. Tilja van der Haag, locatiemanager van Emmahof (Amsterdam) en Spaar en Hout (Haarlem), zal u hierbij een overzicht geven van wat dat betekent.
V
oor wie is dit een goede oplossing?
Senioren die zich zorgen maken over hun toekomst en graag meer zekerheid willen hebben op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Het kan zijn dat hun partner is overleden en dat men behoefte heeft aan een veilige en prettige sociale omgeving. Het verhuuraanbod in onze zorglocaties is zowel geschikt voor (nog) redelijk vitale zelfstandige senioren als voor mensen met een lichte tot zware zorgvraag. Senioren met een zware zorgvraag vanaf ZZP 4, kunnen zelf de keuze maken of ze intern verzorgd willen wonen op basis van de AWBZ-
4
PROZA zomer 2014
vergoeding of dat ze zelfstandig willen huren in een zorglocatie met gebruikmaking van de zorgfaciliteiten en andere diensten.
Wat zijn de voordelen voor de huurder? De voordelen van particulier huren is afhankelijk van een aantal factoren. Financieel - Dit is onder andere afhankelijk van de eigen bijdrage die u moet betalen aan het Centraal Administratief Kantoor (CAK). De maximale eigen bijdrage bedraagt in 2014 â‚Ź 2.248,60 per maand en wordt vastgesteld op basis van uw eigen vermogen, uw leeftijd en uw indicatie. Indien u
veel eigen bijdrage moet betalen op basis van volledig verzorgd wonen, kan het voordeliger zijn om particulier te gaan huren. U betaalt in dat geval alleen de eigen bijdrage voor de afgenomen zorg en niet voor het verblijf. Zekerheid/veiligheid - door het aanbieden van particulier huren in een zorglocatie bent u verzekerd van een zorgcontinuĂźm. Dat betekent dat zorg direct in huis aanwezig is op het moment dat het nodig is. Iedere bewoner heeft toegang tot een 24-uurs zorgalarmeringssysteem, met directe zorgopvolging. Indien uw gezondheid achteruit gaat en u meer zorg nodig heeft, kan worden besloten om
HUREN “We zijn van elkaar helemaal niet op de hoogte of we zelfstandig huren of intramuraal wonen. Dat doet er ook niet toe.”
intern verzorgd te gaan wonen of in een kleinschalige woning. Sociaal/welzijn - zeker op het moment dat een partner wegvalt, is het prettig om tussen gelijkgestemden en ‘lotgenoten’ te wonen. Als u dat wenst kunt u medebewoners treffen tijdens de lunch of tijdens koffieochtenden en activiteiten.
Welke diensten zijn voor de huurder beschikbaar vanuit Pro Senectute?
Voorbeeld kostenoverzicht (huren in Spaar en Hout)
opgenomen in het servicepakket. Voor mensen met een bestaande indicatie is een zorgovereenkomst opgesteld. Zij ontvangen de zorg zoals deze voor hen van toepassing is. Indien u een zorgindicatie moet aanvragen, zal dat via het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) geschieden. Wij kunnen u hierbij begeleiden.
Hoe loopt de verhuur in de zorglocaties tot nu toe?
U betaalt als huurder kale huur, aangevuld met een vast bedrag per maand voor service- en dienstverlening. Daarnaast zijn er diensten die op particuliere basis afgenomen kunnen worden. Dit betreft bijvoorbeeld: begeleiding bij boodschappen of theaterbezoek, catering voor bepaalde gelegenheden intern, etc.
Hoe wordt de zorg georganiseerd op het moment dat die nodig is? Indien u particulier woont en zorg nodig hebt, kunnen wij dat voor u organiseren. In geval van nood is er de 24-uurs zorgalarmering waardoor u verzekerd bent van zorgopvolging. Deze kosten zijn
Emmahof
Particulier verhuren in onze zorglocaties is een nieuw fenomeen binnen Pro Senectute. Het impliceert dat managers meer in gesprek zijn met potentiële bewoners. Wat is hun huidige situatie, waar liggen de behoeften, waar maken zij zich zorgen over, welke vragen spelen er. De managers informeren geïnteresseerden over de mogelijkheden en zullen er alles aan doen een passende oplossing te vinden bij ingewikkelde vraagstukken. Zo was er en echtpaar waarvan de man een herseninfarct had gehad, waardoor hij halfzijdig verlamd raakte en volledig >> afhankelijk werd van zorg.
Oranjestein
Kale huurprijzen De appartementen variëren in grootte van 30 tot 70 m2, met balkon (etage) of terras (begane grond). De kale huurprijs varieert van € 900,- tot bijna 1.100,-. Service- en dienstverlening Naast de kale huurprijs betaalt u een vast bedrag per maand aan service-, zorg- en dienstverleningskosten voor: energie, schoonmaak en onderhoud, bemande receptie tijdens kantooruren en in het weekend, gebruik van de algemene ruimten (lounge, bibliotheek, koffiekamer, restaurant, tuin, etc.) en 24-uurs alarmeringssysteem met zorgopvolging. Dit pakket kost per maand circa € 500,- tot 600,-, afhankelijk van het type appartement. Daarnaast zijn er diverse aanvullende particuliere diensten beschikbaar. Als u bijvoorbeeld in het restaurant wilt eten, moet u de kosten hiervoor apart voldoen. Zorgverlening Wanneer aanvullende persoonlijke verzorging, verpleging of begeleiding noodzakelijk is, wordt hiervoor een indicatie aangevraagd bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). De zorgmedewerkers van Pro Senectute leveren dan de zorg.
>> zomer 2014 PROZA
5
HUREN
“We zitten nog in een pioniersfase. Je bouwt een brug, terwijl je er overheen loopt.”
De vrouw maakte zich zorgen of zij nog wel bij elkaar konden blijven wonen. Juist in deze vorm van ‘scheiden van wonen en zorg’ is het mogelijk om met elkaar onder een dak te kunnen wonen. Zo wordt de vrouw ontlast van de zorgtaken voor haar man, terwijl ze toch bij hem in de buurt is.
Zijn het één of tweekamerappartementen? Er zijn één- en tweekamerappartementen beschikbaar. Die laatste zijn voornamelijk voor echtparen. We hebben onderzoek gedaan naar de behoefte aan ruimte voor alleenstaanden. Het bleek dat men het juist als prettig ervaarde om in een éénkamerappartement te wonen waar men ook slaapt. De geïnterviewden gaven aan dat ze het overzichtelijk vinden.
Het blijkt dat dit te maken heeft met de levenscyclus waar men in zit. Bezit en verantwoording wordt in de laatste levensfase veelal als belasting ervaren. Kortom, een klein comfortabel en gezellig appartement geeft rust en biedt behaaglijkheid. Daarbij opgemerkt dat men natuurlijk gebruik kan maken van alle algemene ruimten in de locatie zelf (zoals de koffiekamer, de bibliotheek, het restaurant en indien aanwezig de tuin).
Hoe verloopt de integratie van huurders met zorgbewoners? Onze ervaring tot nu toe is dat de integratie tussen beide groepen heel vanzelfsprekend en goed verloopt. Men ontmoet elkaar tijdens een lunch in het restaurant, in de koffiekamer of elders. Of men nu intern of zelfstandig woont is daarbij kennelijk niet van belang.
Zijn medewerkers goed voorbereid op deze nieuwe tak van sport? Het is een nieuwe situatie voor de medewerkers en dat vergt enige aanpassing van hun kant. Zo is het voor hen nog niet altijd duidelijk wat de nieuwe zelfstandige bewoner verlangt en in hoeverre dat past in hun takenpakket. Onze medewerkers willen graag controle houden. Zo checken ze altijd even bij zorgbewoners hoe het gaat, maar zelfstandige bewoners stellen het niet altijd op prijs dat men zomaar bij hen aanklopt. Enfin, de tijd zal het leren. Wel geldt altijd dat de ZZP-indicaties leidend zijn voor het programma van de persoonlijke verzorging en/of verpleging.
Mevrouw Boijens, particuliere huurder in Spaar en Hout Zelf kom ik uit Helmond, maar omdat mijn zoon met vrouw en kinderen in Haarlem woont, ben ik hier terecht gekomen. Het bevalt me heel goed. Tijdens de warme lunch ontmoet ik bewoners en voor vragen kan ik altijd bij een medewerker terecht. Helaas kan ik om gezondheidsredenen geen auto meer rijden, maar ik ben zelfstandig en fit genoeg om vanuit hier naar het centrum te lopen. Als het nodig is neem ik een taxi. Ook de wandelingen in het park met uitzicht op het Spaarne zijn aangename bezigheden. Ik vind het een goede formule om te huren in een zorglocatie, zo ben ik eigenlijk van alle gemakken voorzien en mocht het nodig zijn, dan is er zorg direct beschikbaar.
Spaar en Hout
6
PROZA zomer 2014
Wildhoef
Tusselerhof
Nieuws Algemene Ledenvergadering
Kleinschalige woning ook in Emmahof, Amsterdam Om ook in onze zorglocatie Emmahof aan de vraag naar zwaardere zorg te kunnen voldoen, zullen we daar binnenkort een kleinschalige groepswoning realiseren. Twee appartementen op de 1e etage zullen worden omgebouwd tot één groepswoning voor acht psychogeriatrische cliënten. Dat betekent dat we straks ook in Emmahof een zorgcontinuüm kunnen bieden aan onze cliënten.
Op maandag 2 juni vond de jaarlijkse algemene ledenvergadering van de Vereniging Pro Senectute plaats in onze woonlocatie Oranjepark in Soest. De voorzitter van het Bestuur van de Vereniging Pro Senectute, Eelco Dijk, leidde de vergadering in met de missie van Pro Senectute. Hij vervolgde: “Door alle externe bezuinigingsfactoren zal Pro Senectute haar missie in de toekomst alleen kunnen bereiken als we de zorg zodanig kunnen aanbieden dat deze betaalbaar blijft voor onze doelgroep. Dat vergt de nodige investeringen, herbezinning op locaal niveau en ondernemerschap. We gaan steeds meer in gesprek met onze potentiële doelgroep om te
Pro Senectute in zee met Zorgboodschap Zorgboodschap is een online supermarkt die dagelijkse boodschappen en maaltijden levert in afgepaste hoeveelheden speciaal voor kleinschalige woningen in zorginstellingen. Zorgboodschap heeft een samenwerkingsverband met foodservice groothandel Deli XL. Duurzame, verse producten in kleine hoeveelheden In de meeste woon- en zorglocaties nemen we al producten af van Deli XL voor de maaltijden en de voorraden van de winkeltjes (ook voor non-food producten). Voor onze psychogeriatrische bewoners in de kleinschalige woningen, hebben we steeds meer behoefte aan kwalitatieve en verse producten in kleine hoeveelheden. Voorheen werden in de locatiewinkeltjes en de kleinschalige woningen bulkverpakkingen afgeleverd. Dit bleek niet handig, omdat we daardoor teveel voorraden hadden en het risico liepen dat producten over de datum raakten. Zorgboodschap levert per stuk, tegen concurrende retailprijzen. Onze medewerkers kunnen gemakkelijk online bestellen en de volgende dag wordt het geleverd. Op dit moment werken we met Zorgboodschap voor onze zorglocaties: Wildhoef (Bloemendaal), Spaar en Hout (Haarlem), Tusselerhof (Lochem) en binnenkort ook Oranjestein (Doorn).
weten wat zij verwachten en hoe wij kunnen inspelen op hun persoonlijke situatie binnen de mogelijkheden die we hebben. Wij willen onze bewoners een zorgcontinuüm bieden zodat zij, ook met een mogelijke zware zorgvraag in de toekomst, bij ons kunnen blijven wonen.” Joop Feilzer, penningmeester van het Bestuur van de Vereniging Pro Senectute gaf een toelichting op de jaarrekening van de Vereniging Pro Senectute en de jaarrekening van de Vastgoed B.V. 2013. Bart Magielse, voorzitter van de Raad van Bestuur, eindigde met een korte toelichting over het beleid en de resultaten van de Stichting Pro Senectute.
Van papieren cliëntendossier naar elektronisch cliëntendossier Pro Senectute anticipeert op vele terreinen op de ontwikkelingen in de zorgsector. Zo werken we nu nog met een fysiek cliëntendossier. Binnenkort zal dit vervangen worden door het elektronisch cliëntendossier, afgekort tot het ECD. Het ECD heeft tot doel om alle gegevens ten aanzien van het zorgproces van cliënten efficiënter te laten verlopen en te borgen. Hierdoor krijgen zowel zorgmedewerkers als cliënten en hun 1e contactpersoon een goed overzicht over het zorgproces. Daarbij draagt het ECD via het familieportaal bij aan de communicatie tussen zorgmedewerkers, cliënten en hun familieleden. Onze cliënten zullen we in de nabije toekomst hier nader over informeren.
zomer 2014 PROZA
7
MANTELZORG,
valt als een warme
Als gevolg van de overheidsbezuinigingen in de ouderenzorg, zal meer en meer een beroep gedaan moeten worden op het eigen sociale netwerk van senioren. Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde. Ze vervullen niet alleen allerhande klusjes zoals boodschappen doen en mensen begeleiden naar artsenbezoeken, maar spelen vooral ook op sociaal gebied een belangrijke rol. In dit artikel krijgt u een beter idee van wat mantelzorg nu eigenlijk inhoudt, aangevuld met ervaringen van mantelzorgers zelf in onze zorglocatie Oranjestein in Doorn.
8
PROZA zomer 2014
Mantel om je heen “ Mantelzorgers leveren een positieve bijdrage aan de kwaliteit van leven en welzijn van onze bewoners.�
M
antelzorg, wat is dat eigenlijk?
Een mantelzorger is degene die als naastbetrokkene met een bestaande sociale relatie zich structureel, voor een bepaald aantal uren per week, inzet voor het welzijn van iemand die dat nodig heeft in verband met (geestelijke en/of lichamelijke) beperkingen. De naastbetrokkene kan iemand uit de familie zijn en/of anderszins een relatie hebben met, in ons geval, een bewoner van een woon-
of zorglocatie van Pro Senectute. Een bewoner kan ook meerdere mantelzorgers hebben.
Waarom stimuleert Pro Senectute mantelzorgers? Passend in ons beleid zien wij mantelzorg als welkome aanvulling op de geboden professionele zorg- en dienstverlening van onze medewerkers en vrijwilligers. In de kwaliteit van leven en het welzijn van de bewoners, spelen mantelzorgers een grote rol.
Wessel de Jong, mantelzorger voor zijn moeder e keuze om mij op te werpen als mantelzorger voor mijn D moeder, geeft mij een plezierige levensinvulling. Het voelt voor mij vanzelfsprekend. Ook al kan het soms heel lastig zijn, toch heb ik het gevoel dat ik iets positiefs bijdraag aan haar welzijn. De zorg is goed geregeld in Oranjestein. De medewerkers zijn erg warm en hebben positieve aandacht voor mijn moeder.
Juist de emotionele band tussen bewoner en mantelzorger maakt het verschil. Uiteindelijk zijn alle partijen gebaat bij deze vorm van extra hulp en aandacht.
Wat is het verschil tussen een mantelzorger en een vrijwilliger? De mantelzorger heeft altijd een emotionele en een sociale relatie met de bewoner. Ze verlenen extra zorg, bieden en luisterend oor en helpen waar nodig.
>>
1 op de 4 volwassenen zijn mantelzorger, dat zijn ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder. Van de mantelzorgers tussen de 18 en 65 jaar heeft 71% naast de mantelzorgtaken ook betaald werk.
Bron: SCP Mantelzorg uit de doeken, 2010 / Mezzo en AJN Opgroeien met zorg, >> 2010
zomer 2014 PROZA
9
De heer Verra, mantelzorger voor zijn vrouw
Wat kan Pro Senectute betekenen voor mantelzorgers? Pro Senectute steunt en waardeert mantelzorgers enorm. Daarom vinden we het belangrijk dat mantelzorgers en zorgmedewerkers elkaar makkelijk vinden voor vragen en overleg. Beiden werken aanvullend op elkaar ten aanzien van het welzijn van de bewoner. Verder bieden we ondersteuning aan mantelzorgers gericht op de
10
PROZA zomer 2014
ijn vrouw woont sinds 2010 in Oranjestein. Ik woon zelf nog in ons M huis hier vlakbij en kom haar bijna dagelijks ophalen om even ‘thuis’ te zijn. We kenden Oranjestein al, ook omdat de schoonmoeder van onze dochter er heeft gewoond. Door een plotselinge heftige gordelroos is mijn vrouw destijds opgenomen in het ziekenhuis. Ze is daar nooit goed van hersteld en kreeg een angstpsychose, vervolgens een hersenbloeding, waaraan ze direct geopereerd moest worden. Helaas heeft ze daaraan afasie overgehouden. Zij is eerst in Het Zonnehuis terecht gekomen, totdat er plaats was in Oranjestein. Over de samenwerking met de zorgmedewerkers ben ik zeer te spreken. De kwaliteit van de zorg is uitstekend en de manier van omgang bewonderenswaardig. Vanzelfsprekend gaat er ook wel eens wat mis, maar dat kan ook niet anders. Een niet-aangeboren hersenaandoening lijdt vaak tot karakterveranderingen. Mijn vrouw is kunsthistorica en was altijd geboeid door kunst en cultuur. Maar die interesse heeft ze helemaal niet meer. Vroeger speelde ze goed piano, maar doordat haar motoriek ook is aangetast kan ze niet meer spelen. Ik voel me vaak machteloos en gefrustreerd dat ik haar niet kan helpen. Het enige wat ik wel kan doen, is er zoveel mogelijk te zijn.
omgang met de bewoner en het uitvoeren van de mantelzorgtaken.
Wat is een mantelzorgvergoeding? Mantelzorgers kunnen in aanmerking komen voor een tegemoetkoming in gemaakte kosten (vergoedingen). Op de website van Mezzo kunt u hierover informatie vinden: www.mezzo.nl.
Ook kunt u als mantelzorger een ‘Mantelzorgcompliment’ ontvangen voor € 200,00 per jaar, waarmee de overheid haar waardering voor het belangrijke werk van mantelzorgers laat blijken. Zo’n mantelzorgcompliment moet via de bewoner aangevraagd worden voor de mantelzorger.
PRO ARTE De gelijkgestemdheid van de bewoners van Pro Senectute komt sterk tot uiting in hun culturele interesse. Inspelend hierop organiseren vele locaties exposities van kunstenaars. Dit kunnen ook kunstwerken van bewoners zelf zijn. Het is in elk geval een kijkje waard. Spaar en Hout Sinds 1 april exposeren Wil Mast en Robert Hessen in onze locatie Spaar en Hout in Haarlem.
Wil Mast (1939) Haar hobby schilderen begon in 1993 met een cursus aquarel. In Haarlem heeft ze zich bij Atelier 21 verder ontwikkeld met het toepassen van diverse materialen en technieken. De thema’s die ze schildert sluiten aan bij haar emoties die op dat moment een rol in haar leven spelen. Het werd een noodzakelijke bezigheid: urenlange concentratie op vorm en kleur en lijnen in perspectief. Met zachte en harde penselen en met woorden om haar emoties te uiten, schildert ze met passie. In de expositie in Spaar en Hout ziet u in de verschillende schilderijen, de veelzijdigheid die haar typeert.
zomer 2014 PROZA
11
PRO ARTE
Haarlem
Hoorn
Robert Hessen (1945) Zijn liefde voor het schilderen is begonnen in 2004 toen hij een tekening van een Haarlemse tram overschilderde. Het was goed gelukt en het ‘smaakte naar meer’. Zijn vrouw adviseerde hem toen om zijn hobby verder vorm te geven. Met enorme precisie schildert hij op fotografische wijze doorkijkjes van Noord-Hollandse steden en dorpen naar voorbeeld van foto’s die hij zelf maakt. Rotterdam
Colofon Proza, het huisblad van de Vereniging Pro Senectute, verschijnt tweemaal per jaar en bevat informatie over PRO-ZAken. Redactie Eveline Leopold, Manager PR & Communicatie Stichting Pro Senectute. Vormgeving colourful tribe, Baarn. Fotografie Leen Dekker. Drukwerk Almedeon, Oisterwijk. Redactieadres Centraal Bureau Stichting Pro Senectute, Cronenburg 75, 1081 GM Amsterdam. T 020 540 01 50. E-mail e.leopold@pro-senectute.nl. Website www.pro-senectute.nl
www.pro-senectute.nl