Wstęp

Wtedy się wodę szanuje, kiedy jej w studni brakuje1

Drodzy Czytelnicy,

Woda jest wspólnym dobrem. Jest to jednak dobro zagrożone nie tylko pogłębiającym się kryzysem klimatycznym, ale także sposobem gospodarowania zasobami wodnymi w naszym kraju, wymagającym pilnej i zasadniczej poprawy. Autorzy ekspertyzy „Woda w rolnictwie” zwracają się do polityków i urzędników, a także wszystkich użytkowników wód, z apelem o zmianę podejścia do zarządzania wodą w Polsce. Wskazują najpoważniejsze zagrożenia dla stanu wód w Polsce i jednocześnie proponują rozwiązania, które pomogą je ograniczyć lub całkowicie zlikwidować. Zawarta w ekspertyzie wiedza służy poprawie utrzymania cieków, modyfikacji praktyk rolniczych, wdrażaniu odpowiednich instrumentów finansowych i edukacyjnych, a także zmianie przepisów prawa.w Rolnictwo potrzebuje szczególnej ochrony zasobów wodnych, gdyż jest gwarantem bezpieczeństwa żywnościowego Polski, a jednocześnie użytkownikiem 60% powierzchni naszego kraju. Ochrona rolnictwa powinna być priorytetem przy podejmowaniu decyzji dotyczących gospodarowania wodą. Jego potrzebom powinny być podporządkowane działania mające na celu nadmierną regulację rzek, rozwój przemysłu wydobywczego czy budowę sieci drogowej. Także przemysłowa produkcja zwierzęca oraz monokulturowe uprawy roślinne, jako działy produkcji rolnej charakteryzujące się największym poborem wody i jednocześnie najbardziej oddziałujące na jej stan ekologiczny, nie powinny być faworyzowane ani wspierane. Usługi ekosystemowe powiązane z wodą mogą być podstawą dla różnicowania dochodów mieszkańców na terenach wiejskich. Zachowanie walorów krajobrazu oraz pozostałych elementów infrastruktury społeczno-kulturowo-przyrodniczej wsi stanowi podstawę dla jakości usług ekosystemowych, które są coraz chętniej poszukiwane przez mieszkańców miast. Trwałość i wydajność rolnictwa zależy od ilości zasobów wodnych i ich ekologicznej jakości. Szukanie jedynie krótkotrwałych rozwiązań między innymi budowa studni głębinowych czy rozbudowa sieci nawadniających nie spowoduje poprawy, a wręcz pogorszy stan hydrologiczny naszego kraju. Może nawet do tego stopnia, że staniemy się świadkami lokalnych konfliktów o wodę. Odpowiedzi – w trosce o dzisiejsze i przyszłe pokolenia – należy szukać w ochronie ekosystemów, z którymi zrównoważone rolnictwo może współistnieć i odpowiedzialnie z nich korzystać. Działania poprawiające retencję gleb, renaturalizacja rzek, agroekologia, rolnictwo ekologiczne, ochrona torfowisk i gleb, oraz dobrostanowy chów zwierząt są najlepszymi instrumentami dla długotrwałego zapewnienia wody w rolnictwie.