កន្លែងល្បីៗនៃប្រទេសកម្ពុជា / Famous Places of Cambodia / TOP TRAVEL DESTINATIONS FOR 2022

កន្លែ�ែងល្​្បី​ីៗនៃ�ប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ�ជា Famous places of Cambodia TOP TRAVEL DESTINATIONS FOR 2022

រៀ�ៀបរៀ�ៀងនិ​ិងចងក្រ�ង ដោ�យ៖ ក្រុ�ម ុ និ​ិស្សិ​ិ�ត IT ជំ​ំនាន់​់ ទី ី ១៩ ឆ្នាំ​ំទី � ពី ី ីរនៃ�វិ ិទ្យា�ស្ថា​ានសុី​ី�តិ​ិក ក្រុ�ម ុ SS3 - អាតសិ​ិ រី ីរ៉ុប �ុ

- ឈួ​ួ រប៉េ�េងហួ​ួ រ

ព.ស.២៥៥៦

- ខេ�មរា រតនៈ​ៈ - ប៊ិ​ិ�ន លី​ីហ័​័រ

គ.ស.២០២២

សម្បបត្តិ​ិ�បេ�តិ​ិកភណ្ឌឌជាតិ​ិគឺ​ឺជាកេ�រ្ដិ៍ដំ ៍� ំណេ�លរបស់​់ដូ​ូនតាដែ�លមិ​ិនអាចកាត់​់ថ្លៃ�ៃបាន

1. ខេ�ត្តត សៀ�ៀមរាប

មាតិ​ិកា

2

1.1 ប្រា�សាទអង្គគរវត្តត

2

1.2 លក្ខខណៈ​ៈពិ​ិសេ�ស

2

1.3 ប្រា�សាទអង្គគរវត្តត

3

2. ភ្នំ​ំ�ពេ�ញ

4

1.1 ព្រះ�ះបរមរាជវាំ​ំង

4

1.2 ប្រ�វត្តិ​ិ�នៃ�ព្រះ�ះបរមរាជវាំ​ំង

4

1.3 សារមន្ទី​ី�រជាតិ​ិ

5

1.4 ប្រ�វតិ្តត�សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិ

5

3. ខេ�ត្តត ព្រះ�ះវិ​ិហារ

8

1.1 ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ

8

1.2 ប្រ�វត្តិ​ិ�ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ

8

4. ខេ�ត្តត កោះ�ះកុ​ុង

10

1.1 កោះ�ះស្ដេ�េច រី​ីសត

10

1.2 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ ស្ទឹ​ឹ�ងពង្រូ�ូល

10

1.1 កោះ�ះស្ដេ�េច រី​ីសត

11

5.ខេ�ត្តត រតនគី​ីរី ី

12

1.1 បឹ​ឹងយក្ខខឡោ�ម

12

1.2 ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះ កាទៀ�ៀង

13

1.3 ឧទ្​្យានជាតិ​ិវី​ីរៈ​ៈជ័​័យ

6. ខេ�ត្តត មណ្ឌឌលគី​ីរី ី

13

14

1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�ន ដំ​ំណាក់​់ស្ដេ�េច

14

1.2 ភ្នំ​ំ�ដោះ�ះក្រ�មុំ​ំ�

14

1.3 សួ​ួនសត្វវ អូ​ូទ្រី�ីស

15

1.4 ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះ ប៊ូ​ូ�ស្រា�

15

7. ខេ�ត្តត ក្រ�ចេះ�ះ

17

1.1 កោះ�ះផ្តៅ�ៅ�

17

1.2 អន្លលង់​់ផ្សោ�ោ�ត

17

1.3 ភ្នំ​ំ�សំ​ំបុ​ុក

18

8. ខេ�ត្តត ពោ�ធិ៍​៍សាត់​់

21

1.1 ភ្នំ​ំ�១៥០០

21

1.2 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ ថ្មមដាតូ​ូច

21

1.3 វត្តតភ្នំ​ំ�បាក់​់ត្រា�

22

9. ខេ�ត្តត បាត់​់ដំ​ំបង

23

1.1 ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�បាណន់ ់

23

1.2 តំ​ំបន់​់អភិ​ិរក្​្សដងទុ​ុង

24

1.3 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ភ្នំ​ំ� 53

25

10. ខេ�ត្តត បន្ទា​ា�យមានជ័​័យ

26

1.1 ប្រា�សាទបន្ទា​ា�យឆ្មា​ា�រ

26

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�ន អាងជើ�ើងគ្រុ�ុស

27

11. ខេ�ត្តត កំ​ំពង់​់ចាម

28

1.1 ភ្នំ​ំ�ប្រុ�ុសភ្នំ​ំ�ស្រី�ី

29

1.2 នគរបាជ័​័យ

30

1.3 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នបឹ​ឹងធំ​ំ

30

12 ខេ�ត្តត កំ​ំពង់​់ឆ្នាំ​ំ�ង

32

1.1 ប្រា�សាទប្រុ�ុស ឬប្រា�សាទសក្លល

32

1.2 ប្រា�សាទស្រី�ី

33

1.3 សហគមន៍​៍អេ�កូ​ូទេ�សចរណ៍​៍ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ស្រែ��អំ​ំបិ​ិល

33

13 ខេ�ត្តត កំ​ំពង់​់ស្ពឺ​ឺ �

34

1.1 ឧទ្​្យានជាតិ​ិគិ​ិរី​ីរម្​្យ

34

1.2 អំ​ំពែ�ភ្នំ​ំ �

35

1.3 ខ្ននងផ្​្សារ

35

14 ខេ�ត្តត កំ​ំពង់​់ធំ​ំ

37

1.1 ប្រា�សាទសំ​ំបូ​ូរព្រៃ�ៃគុ​ុក

38

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នបឹ​ឹងសំ​ំរឹ​ឹទ្ធិ ិ�

38

15 ខេ�ត្តត កំ​ំពត

40

1.1 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ឳម៉ា​ា�ល់ ់

41

1.2 ឧទ្​្យានជាតិ​ិព្រះ�ះមុ​ុនី​ីវង្​្ស បូ​ូកគោ�

42

1.3 ចម្កា​ា�រម្រេ�េចភ្នំ​ំ�កូ​ូនសត្វវ

43

16 ខេ�ត្តត កណ្តា​ា�ល 1.1 ភ្នំ​ំ�ព្រះ�ះរាជទ្រ�ព្​្យ

44 44

1.2 ភ្នំ​ំ�ប្រ�សិ​ិទ្ធិ​ិ�ត្​្បូ​ូង

46

1.3 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នកៀ�ៀនស្វា​ា�យក្រៅ��

46

17 ខេ�ត្តត ឧត្ដដរមានជ័​័យ

48

1.1 ប្រា�សាទតាក្រ�បី​ី

48

1.2 អាតោ�ដួ​ួងចិ​ិត្ត ត

49

1.3 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ អូ​ូរស្វា​ា�យ

50

18 ខេ�ត្តត ប៉ៃ�ៃលិ​ិន

51

1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់អូ​ូរតាវ៉ៅ�ៅ�ឬទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ភ្នំ​ំ�ខៀ�ៀវ

51

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នកែ�ច្នៃ�ៃ រហាត់​់ទឹ​ឹក

51

19 ខេ�ត្តត ព្រៃ�ៃវែ​ែង

54

1.1 ចុ​ុងប៉​៉មកន្លែ�ែងមើ�ើលថ្ងៃ�ៃលិ​ិចស្អា​ា�តបំ​ំផុ​ុត

54

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�ននគរភ្នំ​ំ�(រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នបាភ្នំ​ំ�)

55

1.3 ប្រ�សាទព្រៃ�ៃដើ�ើមស្រុ�ុក

56

20 ខេ�ត្តត ស្វា​ា�យរៀ�ៀង

57

1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នប្រា�សាទព្រៃ�ៃបាសាក់​់

57

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នធម្មមជាតិ​ិព្រៃ�ៃគគី​ីរ

58

1.3 ស្ពា​ា�នព្រែ�ែកត្នោ�ោ�ត

59

21 ខេ�ត្តត តាកែ�វ

60

1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នទេ�សចរណ៍​៍ភ្នំ​ំ�ដា

60

1.2 ប្រ�វត្តិ​ិ�រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នទេ�សចរណ៍​៍ភ្នំ​ំ�ដា

60

1.3 ភ្នំ​ំ�តាម៉ៅ�ៅ�

61

22 ខេ�ត្តត ត្​្បូ​ូងឃ្មុំ​ំ�

63

1.1 សហគមន៍​៍ទេ�សចរណ៍​៍

63

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នអន្លលង់​់ជ្រៃ�ៃ

64

1.3 តួ​ួប៉​៉មទន្លេ�េបិ​ិទ

65

23 ខេ�ត្តត ព្រះ�ះសី​ីហនុ​ុ

66

1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នអន្លលង់​់ជ្រៃ�ៃ

66

1.2 រមណី​ីដ្ឋា​ា�នឆ្នេ�េរអូ​ូរឈើ�ើទាល

66

1.3 ឆ្នេ�េរសុ​ុខា

67

1.4 កោះ�ះពស់​់

68

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1. ខេ�ត្តត សៀ�ៀមរាប 1.1 ប្រា�សាទអង្គគរវត្តត ប្រា�សាទអង្គរគ វត្តត ឬប្រា�សាទ

ំ អង្គរគ តូ​ូចមានទី​ីតាំងស្ថិ ភាគ ិ � តនៅ�

ខាង ជើ�ើងនៃ�ក្រុ�ុងសៀ�ៀមរាបនៃ�

ខេ�ត្តសៀ� ៀមរាប។ ប្រា�សាទអង្គរគ វត្តត ត ំ ផុ ំ ុត ជាប្រា�សាទព្រ�ហ្មញ្ញ ម សា ញ សនាធំបំ

៏ បំ ំ ផុ ំ ត និ​ិងជាវិ​ិមានសាសនាដ៏ធំ ុ នៅ�ក្នុ�ង ុ

លោ�ក។ ប្រា�សាទនេះ�ះត្រូ�ូវបានកសាង

� ២ ឡើ�ងដោ�យព្រះ �ះបាទសូរ្យូ យវរ្ម័​័នទី ើ ី ដែ�ល

៏ អ ំ ស្ចា​ារ្យយ និ​ិងមានឈ្មោះ�ះ� ជាស្នា​ាដៃ�ដ៏ធំ

់ទិ​ិសទី​ីលើ�ើពិ​ិភពលោ�ក។ ប្រា�សាទនេះ�ះសាងសង់​់ឡើ�ើងនៅ�ដើ�ើមសតវត្សសទី​ី១២ ដែ�ល ល្បី​ី �ល្បា​ាញរន្ទឺ� សុះ​ះ�សាយទៅ�គ្រ�ប់ ឺ

ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ិ ុ រាជធានី​ី[[យសោ�ធរបុ​ុរៈ�។ ប្រា�សាទអង្គរគ វត្តជា ត ប្រា�សាទកសាងឡើ�ើង ដើ�ម្បី ុ ប្រា�សាទ ើ ីឧទ្ទិ​ិ � �សដល់​់ព្រះ�ះវិ​ិស្ណុ� ។ �ង ់ ំ ុ តនៅ�ក្នុ�ងតំ ំ ន់អ ់ ង្គរគ ។ប្រា�សាទអង្គរគ វត្តត ប្រើ��កម្លាំ ា ណជាង 30មុឺ​ឺ � នេះ�ះជាប្រា�សាទដែ�លនៅ�គង់វង្សសល្អ បំ ប អ ផុ ុ ំ �ងពលកម្មប្រ�ម៉ា ម ើ ននាក់​់ និ​ិង ដំរីំ ី ជាង 6ពាន់​់ក្បា​ាល និ​ិងប្រើ��ប្រាើ �ស់​់ថ្មម សរុ​ុបប្រ�មាណជាង 10លានតោ�ន។នៅ�ក្នុ�ង ុ ប្រា�សាទមានចម្លា​ាក់​់ ំ ំ ៏ ់បំព្រំ �ង ហើ�ើយនៅ�ជុំ​ំ�វិ​ិញប្រ�សាទ អប្សសរាយ៉ា​ាងស្អា​ាត ចំណែ�ក ឯទី​ីធ្លា​ា ខាងក្រៅ��មានដើ�ម ស្រ�ស់ ើ ត្នោ�ោតរួ​ួមទាំងទេ�សភាពដ៏

ំ ប្រា�សាទអង្គរគ វត្តត្រូ� ងភភនំព្រះំ �ះសុ​ុមេ�រុ​ុ ដែ�លជាទី​ីលំនៅំ �របស់​់អាទិ​ិទេ�ព និ​ិងទេ�វតាក្នុ�ងទេ� វកថា ត វូ បានរចនាដើ�ម្បី ុ ើ ី �តំណា

ំ ហិ​ិណ្ឌូ ជុំ​ំ�វិ​ិ ណពិ​ិតប្រា�កដរបស់ប្រា់ �សាទ មាន ធ ញប្រ�ហែ�លជា ១៦គីឡូ ឹ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ចំណែ�កកសិ​ិ � ូ ដែ�លមានកសិ​ិណ ឬគូ​ូទឹកព័​័ទ្ធ ំ ើរចូ​ូលពី​ីទិ​ិសខាងលិ​ិចទៅ�ដល់​់ប្រា�សាទ បណ្តោ�ោ យប្រ�វែ�ង ១៥០០ម៉ែ�ែត្រ� x ទទឹ​ឹង១៣០០ម៉ែ�ែត្រ� លើ�ើ២០០ម៉ែ�ែត្រ� ផ្លូ​ូ�វធំដើ� ំ ូ លកណ្ដា ំ ងគេ�បំផុ ំ ុ តរបស់​់នគរវត្ដដ មានកម្ពស់ កណ្តា​ា លមានប្រ�វែ�ង ២៥០ម៉ែ�ែត្រ� ឯកំពូ ា លខ្ពស់ ព ់ធំជា ព ់ ៦៥ម និ​ិងជញ្ជាំ ំ �ង

់ ា ។ នៅ�ចំកណ្ដា ំ ខាងក្រៅ��វែ�ងគឺ​ឺជាថែ�វមានបីជ្រុី �ង ុ ដែ�លថែ�វនី​ីមួ​ួយៗឡើ�ើងខ្ពស់ ព ់ទៅ�ថែ�វដែ�លជាប់គ្នា ា លនៃ�ប្រា�សាទបញ្ឈឈរ

ំ ន់អ ់ ង្គរគ ភាគច្រើ��នទេ� នូ​ូវជួ​ួរចតុ​ុរង្គនៃគ �ប៉​៉ម។ មិ​ិនដូ​ូចប្រា�សាទនៅ�តំប អង្គរគ វត្តបែ� ត រមុ​ុខទៅ�ទិ​ិសខាងលិ​ិច តាមការស្រា�វជ្រា�វ ើ

់ ំ ុ ចសំខា ំ ន់នៃ់ �ប្រា�សាទនេះ�ះ។ ប្រា�សាទនេះ�ះត្រូ�ូវបានគេ�កោ�តសរសើ�រដោ�យសារ របស់អ្ននកសិ​ិក្សា ាបានវែ�កញែ�កថាជាចំណុ ើ ភាពសម្បើ�ើ�ម និ​ិងរុ​ុងរឿ�ឿងនៃ�ស្ថា​ា បត្យយកម្មនេះ� ម ះ ចម្លា​ាក់​់ដែ�លលាតសន្ធឹ​ឹ�ង និ​ិងដោ�យសារស្ថា​ា បត្យយកម្មខ្មែម �រែ មានរូ​ូបអប្សសរា

និ​ិងទេ�វតា ដែ�លឆ្លា​ាក់​់នៅ�លើ�ើជញ្ជាំ ំ �ងប្រា�សាទ។

1.2 លក្ខខណៈ​ៈពិ​ិសេ�ស តាមការសន្និ​ិ�ដ្ឋា​ានរបស់​់អ្ននកស្រា�វជ្រា�វ ប្រា�សាទអង្គរគ វត្តត ប្រើ��ើកម្លាំ​ំ �ង ា ណជាង 30មុឺ​ឺ �ននាក់​់ និ​ិង ដំរីំ ី ជាង 6ពាន់​់ក្បា​ាល និ​ិងប្រើ��ើប្រា�ស់​់ ពលកម្មប្រ�ម៉ា ម

ំ ំ ខ្នា​ាត , និ​ិង ភាពស៊ី​ី�មេ�ទ្រី�ី ថ្មម សរុ​ុបប្រ�មាណជាង 10លានតោ�ន នៅ�ក្នុ�ងទំ ហំ ុ ់ កំពូ ំ ូ ល ដែ�លត្រូ�ូវបាន គេ�ជឿ�ឿថាជាប្រា�សាទសាសនា ដ៏ធំ ៏ បំ ំ ផុ ំ ុត របស់​់ ឡើ�ងដល់ ើ ំ ូ លក្នុ�ងលោ ពិ​ិភពលោ�ក។ (អង្គរគ វត្តជា ត ប់​់ជាស្ថា​ា បត្យយកម្មកំ ម ពូ ុ �ក)

2

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ់បញ្ជូ លគ្នា ។ • ប្រាសាទដែលបង្រួមឧបទវីបទា ងអស ្

ំ ំ ូ លប្រា�សាទអង្គរគ វត្តត •រៀ�ៀងរាល់​់ថ្ងៃ�ទី លកំពូ ៃ ី 21.22 ខែ�មីនា ៃ ី 22.23 ខែ�កញ្ញា​ា គឺ​ឺព្រះ�ះអាទិ​ិត្យយរះ�និ​ិងលិ​ិចចំកណ្តា​ា ី និ​ិងថ្ងៃ�ទី

ដែ�លចែ�ករយៈ​ៈពេ�ល យប់​់ និ​ិង ថ្ងៃ�ៃ ស្មើ�ើ�គ្នា​ា (សមរាត្រី�ី)

់ ូ លដែល តណា ់ ័ក្សនៃបម ៉ របស់ប្រាសាទ គឺក�តចេញព ំ • គ្របអ ងឲ្យហវូងតា រា ត្រាគោ (Draco) កញ្ជុំ ្ ើ ី រង្វងម

ំ សកលដែលមានអាយុកាល2លានឆ្នា ំដែលមានចម្ងា យពីផែនដី 19ទ្រីលានគីឡូម៉ែត្រ ដោយស្ើន ម ិងរវង្វាស់ការស្មី ំ ្លឺ ។ ព្រះអាទិត្យ 2ឆ្នា ពន

• ប្រាសាទអង្គរវត្តមាន រាងឆ្លុះអ័ក្ស 3 ជាន់ជាប់ៗគ្នាប�ើធ�ៀបនឹងផ្ទៃទឹកបារាយ (បច្ចុប្បន្នបារាយខាងក�ើតត្រូវ

ំ ប្រៀបដូចជារាងផ្កាយរណបដែលសយោ ំ បានរងស្ងួត) អ័ក្សទាង3 គយកថាមពលព្រះអាទិត្យដែលបានបាញ់បង្ហោះ ី នៅពេលបច្ចុប្បន។ ្ន ំ ី ដីខ្សាច់ ដែលពឹងល�ើគូទឹកដែលព័ទ ្ធជុ វំ ញប្រាសាទទា ំ • គ្រឹះប្រាសាទធ្វអ ងស្រុង។ ិ ើ ព

ំ ុ ចដែលបង្កើតរាងជាសត្វអណ្ដើ កដែលទាក់ទងនិងរ�ឿងកូរសមុទ្រទឹកដោះ ឬ កូរ • គ្រប់ប៉មនៃអង្គរវត្តជាចន សមុទ្រចក្រវាឡ ។ •

អង្គរវត្ត ស្ថិតនឹងខ្សែអ័ក្សទី7 នៃរយៈទទឹងរបស់ផែនដីដែលខ្សែរនោះជាន់គ្នា ជាមួយនឹង ប្រាសាទពីរ៉ា មីត ជី

ំ ហ្សា របស់អេសុីប ប្រាង្គឆីកឈេនអុីតសា របស់មុិចសុិច និងចុងក្រោយជាមួយរូបសណា កមនុស្សបុរេប្រវត្តិ របស់ ឈល ី ី។

•

់ កមាស ទៅតាមពេលវេលាមួយ អង្គរវត្តមានលកណ ៈពិសេសមួយគឺប្រែពណ៌ពីសរំ ទ ្ខ ិ ្ធទៅប្រាក់ ពីប្រាកម

•

ំ ួយ ំ អង្គរវត្តមានរូបភាពលាក់បង្កប់ច្រើនជាង 200 ផ្ទាងដែលម ិនអាចម�ើលដឹងដោយភ្នែកទទេបាន ត្រូវជន

•

ំ អ្នកស្រាវជ្រាវបានឲ្យដងទ� ៀតថា ប្រាសាទអង្គរវត្ត មានតម្លៃទាងផ្នែកបញ្ញា ផ្នែកស្ថា បត្យកមន ្ម ិងសម្បត្តិ ឹ

•

ំ ុ តនៅល�ើពិភពលោក។ អង្គរវត្តជាស្ថា បត្យកម្មបានទទួលការគណនានិងធ្វើឡ�ើងយ៉ាងសុក្រឹត្យបផ

ទ�ៀងទាត់ ព្រឹក ថ្ងៃ និង រស�ៀល។ ដោយបច្ចេកវ ិទ្យា Scan Effect

វប្បធម៌។

ំ ួ រទៅកាន់ប្រាសាទដ៏អស្ចា រ្យក្នុងលោកនេះ។ • ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវនៅតែចោទជាសន

1.3 ប្រា�សាទអង្គគរវត្តត ំ មានចំណ ងជើ�ើងជាផ្លូ​ូ�វការថា "ផ្លូ​ូ�វលេ�ខ 8" Pub Street គឺ​ឺជាមជ្ឈឈមណ្ឌឌ លនៃ�សកម្មភា ម ពនៅ�ពេ�លរាត្រី�នៅ�ក្នុ ុ ី �ង

់ មពី​ីភោ�ជនី​ីយដ្ឋា​ាន Red Piano និ​ិងបញ្ចចប់នៅ់ �ភោ�ជនី​ីយដ្ឋា​ានស្លឹ​ឹ�កចេ�ក គឺ​ឺជាផ្លូ​ូ�វប្រ�វែ�ង ខេ�ត្តសៀ� ត ៀមរាប។ ផ្លូ​ូ�វដែ�លចាប់ផ្តើ�ើ� 100 ម៉ែ�ែត្រ� ដែ�លពោ�រពេ�ញដោ�យពន្លឺ​ឺ�ភ្លើ�ើ�ងអ៊ី​ី�យូ​ូតា ក្លឹ​ឹ�បបារ ភោ�ជនី​ីយដ្ឋា​ាន និ​ិងអាជី​ីវករ។

ំ ់ ៏ ់ស្អា​ាត និ​ិងផ្សា​ារផ្សេ�េងៗ ផាប់ស្ទ្រី់ �ី�ត គឺ​ឺជាកន្លែ�ែងដែ�ល ស្ថិ�តនៅ�ចំ កណ្តា​ា លទី​ីក្រុ�ង ុ ក្បែ�ែរមាត់ស្ទឹ​ឹ�ងសៀ� ៀមរាបដ៏ស្រ�ស់ ិ ំ ើ រពី​ីជុំ​ំ�វិ​ិញពិ​ិភពលោ�កមកជួ​ួបជុំ​ំ�គ្នា​ារាំលេ�ងពេ�លរាត្រី� ំ ំ ៏ ់ស្អា​ាតនៃ� អ្ននកធ្វើ�ើ�ដំណើ� ។ ដ៏ស្រ�ស់ ី វាអាចត្រូ�ូវបានគេ�គិ​ិតថាជាកំណែ� ៏ ការសប្បា​ាយដែ�រ។ មកដល់​់ពេ�លយប់​់ ផ្លូ​ូ�វត្រូ�ូវបានបិ​ិទមិ​ិនឱ្យយធ្វើ�ើ�ចរាចរណ៍​៍ ផ្លូ​ូ�វ Khaosan ក្នុ�ងទី ុ ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែក៏ជា ុ ីក្រុ�ងបាងកក

ំ ់ដើ�ើរ រាំ ំ និ​ិងបន្ធូ​ូ�រអារម្មណ៍ ធ្វើ�ើ�ឱ្យយវាជាកន្លែ�ែងសម្រា�កលំហែ� និ​ិងមានសុ​ុវត្ថិភាពសម្រា�ប់ ម ៍ ។ ជាមួ​ួយនឹ​ឹងមុ​ុខម្ហូ​ូ� បជាច្រើ��ន �ិ ើ

់ ់ ី មុ​ុខម្ហូ​ូ� បពិ​ិសេ�សរបស់​់ខ្មែ�រែ រហូ​ូតដល់​់ម្ហូ​ូ� បបែ�បបស្ចិ​ិ�មប្រ�ទេ�ស ដែ�លផ្តល់ មុ​ុខ រាប់ចាប់ ពី ត ់ ជូ​ូនក្នុ�ង ុ រថយន្តដឹ ត ក ឹ អាហារ ស្រា� ់ ់ ំ� អ្ននកអាចចំណា ំ បៀ�ៀរស្ងួ​ួ�ត 50 សេ�ន និ​ិងអាហារសម្រ�ន់សត្វវល្អិ​ិ យពេ�លពេ�ញមួ​ួយយប់រ់ បស់​់អ្ននកនៅ�លើ�ើ �តសម្រា�ប់ញ៉ាំ

វិ​ិថី​ីដ៏​៏រស់​់រវើ�កនេះ�ះ និ​ិងមិ​ិនអស់​់ពី​ីការងារដែ�លត្រូ�ូវធ្វើ�ើ�។ . ើ

3

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

2. ភ្នំ​ំ�ពេ�ញ 1.1 ព្រះ�ះបរមរាជវាំ​ំង ំ ព្រះ�ះបរមរាជវាំងនៃ�ព្រះ�ះរាជាណាចក្រ�

ំ កម្ពុ​ុ�ជា ឬព្រះ�ះបរមរាជវាំងចតុ មុ ុ ខ ុ មង្គល គ

ំ គឺ​ឺជាព្រះ�ះរាជវាំងដែ�លជាទី ប្រ�ថាប់ នៃ់ � ី

ំ ព្រះ�ះមហាក្សសត្រ�ខ្មែ�រែ តាំងតែ�រជ្ជជកាល ព្រះ�ះបាទនរោ�ត្តម ត ព្រ�ហ្មមបរិ​ិរក្សសបរម

រាមាទេ�វតា រហូ​ូតរជ្ជជកាលបច្ចុ​ុ�ប្បបន្ននគឺ​ឺ ំ ំ ព្រះ�ះបាទសម្តេ�េច ព្រះ�ះបរមនាថនរោ�ត្តម លរាជធានី​ីភ្នំ​ំ�ពេ�ញ ត សី​ីហមុ​ុនី​ី ។ ព្រះ�ះបរមរាជវាំងមានទី ិ ីតាំងស្ថិ �តនៅ�កណ្តា​ា ំ ងបួ ំ ួ នដែ�លគេ�ហៅ�ថាទន្លេ�េចតុ​ុមុ​ុខ ដែ�លនេះ�ះគឺ​ឺជាលក្ខខណៈ​ៈពិ​ិសេ�សនៃ�ព្រះ�ះបរមរាជ ក្បែ�ែរចំ​ំ ំ�ណុ​ុចប្រ�សព្វវ នៃ�ទន្លេ�េ ធំទាំ

ំ ំ ខ្មែ�រែ ហើ�ើយក៏​៏ជាបុ​ុព្វវហេ�តុ​ុដែ�លគេ� ប្រ�សិ​ិទ្ធនា ព្រះ�ះបរមរាជវាំងចតុ ធ មព្រះ�ះបរមរាជវាំងនេះ�ះថា ុ មុ​ុខមង្គល គ ផងដែ�រ។

1.2 ប្រ�វត្តិ​ិ�នៃ�ព្រះ�ះបរមរាជវាំ​ំង ំ ំ ំ ុ ចប្រ�សព្វវចតុ​ុមុ​ុខ រាជធានី​ី ព្រះ�ះបរមរាជវាំងចតុ ណុ ុ មុ​ុខមង្គល គ សំដៅំ �លើ�ើព្រះ�ះបរមរាជវាំងដែ�លសាងនៅ�ចំ ំ ូ ងបំផុ ំ ំ ួ នពី​ីរលើ�ើកធំៗ ំ រួ​ួចមកហើ�ើយ ដោ�យលើ�ើកដំបូ ំ ុត ភ្នំ​ំ�ពេ�ញសព្វវថ្ងៃ�។ បនាចំនួ ៃ ព្រះ�ះបរមរាជវាំងនេះ�ះមានការស្ថា​ា ត្រូ�ូវបានសាងសង់​់នៅ�ក្នុ�ង ុ រជ្ជជកាលព្រះ�ះបាទពញាយ៉ា​ាត នាសម័​័យចតុ​ុមុ​ុខ ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែត្រូ�ូវបានបោះ�ះបង់​់ចោ�លណៅ�ពេ�ល ំ មានការផ្លា​ាស់​់ប្តូ​ូ� ររាជធានី​ីនាសម័​័យក្រោ��យ មកទៀ�ៀត។ ការស្ថា​ា បនាព្រះ�ះបរមរាជវាំងចតុ ុ មុ​ុខជាលើ�ើកទី​ី២ត្រូ�ូវបាន

ធ្វើ�ើ�ឡើ�ើងក្នុ�ង ុ ឧត្តុ​ុ�ង្គម ុ �ញវិ​ិញនៅ�ក្នុ�ង ុ រាជ្យយ ព្រះ�ះបាទនរោ�ត្ដដម ដោ�យព្រះ�ះអង្គបា គ ន ផ្លា​ាស់​់ប្តូ​ូ� ររាជធានី​ីពី​ីក្រុ�ង គ កកាន់ក្រុ់ �ងភ្នំ​ំ�ពេ ុ ់ ់ ី រជ្ជជកាលព្រះ�ះបាទស៊ី​ី�សុ​ុវត្ថិ�ិ រហូ​ូតមក ឆ្នាំ​ំ�១៨៦៦ ហើ�ើយត្រូ�ូវបានសាងសង់បន្ថែ�ែមដោ�យរជ្ជជកាលក្រោ��យៗ ទៀ�ៀត ចាប់ពី ំ ំ ចតុ​ុមុ​ុខមង្គល រជ្ជជកាលបច្ចុ​ុ�ប្បបន្នននេះ�ះ។ ហេ�តុ​ុដែ�លព្រះ�ះរាជវាំងនេះ�ះមានឈ្មោះ �ះ�ថា ព្រះ�ះបរមរាជវាំង ក៏​៏ដោ�យសារតែ� គ

់ ណុ ំ ំ ុ ចប្រ�សព្វវនៃ�ទន្លេ�េធំទាំ ំ ងបួ ំ ួ ន គឺ​ឺទន្លេ�េមេ�គង្គលើ� ព្រះ�ះបរមរាជវាំងនេះ�ះ ស្ថិ�តនៅ�ត្រ�ង់ ចំ ម ទន្លេ�េបាសាក់​់ ិ គ ើ ទន្លេ�េមេ�គង្គក្រោ�� គ ំ ត្រូ�ូវបានសាងសង់​់បែ�រមុ​ុខទៅ�កាន់​់ទិ​ិសខាងកើ�ើត ពោ�លគឺ​ឺបែ�រមុ​ុខទៅ�រក និ​ិងទន្លេ�េសាប ហើ�ើយព្រះ�ះបរមរាជវាំង

ំ ព្រះ�ះបរមរាជវាំងមានកំ ពែំ �ង ព័​័ទ្ធជុំ​ំ�វិ​ិ ៤២១ម៉ែ�ែត្រ� កំពែំ �ង ធ ញប្រ�វែ�ង ១៧៧២ម៉ែ�ែត្រ� ដោ�យកំពែំ �ងខាងកើ�តប្រ�វែ�ង ើ

ខាងលិ​ិចប្រ�វែ�ង ៤៣៥ម៉ែ�ែត្រ� កំពែំ �ងខាងជើ�ើងប្រ�វែ�ង ៤៨៤ម៉ែ�ែត្រ� និ​ិងកំពែំ �ងខាងត្បូ​ូ�ងប្រ�វែ�ង ៤៣២ម៉ែ�ែត្រ�។ កំពែំ �ង

ំ ទៅ�ដោ�យសន្លឹ​ឹ�កសី​ីមាទាំងនេះ�ះត្រូ�ូ ំ ថ្មដែម �ល លំអ វបានកសាងឡើ�ើងនៅ�ឆ្នាំ​ំ�រវាង ១៨៦៦ដល់​់ឆ្នាំ​ំ�១៨៧០ ក្នុ�ង ុ រជ្ជជកាល ំ ំ ួ ន៥ ព្រះ�ះបាទនរោ�ត្ដដម។ ព្រះ�ះបរមរាជវាំងត្រូ�ូ វបានកសាងតាមរចនាបថបាយ័​័ន ដែ�លមានក្លោ�ោងទ្វា​ា រចេ�ញចូ​ូល ចំនួ ់ ំ ់ គ្នា ំ ាឡើ�ើយ។ នៅ�ប្រា�សាទបាយ័​័ន ក្លោ�ោងទ្វា​ា រជ័​័យនិ​ិង ក្លោ�ោងទ្វា​ា រខ្មោ�ោ ច ហើ�ើយទ្វា​ា រទាំង៥នោះ�ះ ត្រូ�ូវបានគេ�សង់មិ​ិនឲ្យយចាក់ ចំ

ំ ំ ស្ថិ�តនៅ�ទិ​ិសខាងកើ� ត ក្លោ�ោងទ្វា​ា រជ័​័យ។ ចំនែ�ក ឯព្រះ�ះបរមរាជវាំងចតុ ិ ិ ុ មុ​ុខមង្គល គ ើ ហើ�ើយក្លោ�ោងទ្វា​ា រខ្មោ�ោ ច ស្ថិ�តនៅ�ខាងស្តាំ​ំ�

ងទៅ វិ​ិញ ក្លោ�ោងទ្វា​ា រជ័​័យ ស្ថិតនៅ�ទិ​ិសខាងកើ� ត ើ �វិ​ិញ។ ក្លោ�ោងទ្វា​ា រខ្មោ�ោ ចនេះ�ះ �ិ ើ ដែ�រតែ�ក្លោ�ោងទ្វា​ា រខ្មោ�ោ ចវិ​ិញស្ថិតនៅ�ឯទិ​ិសខាងជើ� �ិ

ត្រូ�ូវបានគេ�អនុ​ុញ្ញា​ាតិ​ិអោ�យប្រើ��ើ តែ�ពេ�លណាមានព្រះ�ះមហាក្សសត្រ�ចូ​ូលទីវង្គ គ ដើ�ម្បី ើ ី �ដង្ហែ�ែព្រះ�ះបរមសព ទៅ�ថ្វា​ា យព្រះ�ះភ្លើ�ើ�ង ី ត

់ ងឡាយ ំ ំ ំ ត្រូ�ូវបានគេ�កសាងឡើ�ងទៅ�តាម នៅ�ឯទីវាលមេ�រុ ។ ង់ទាំ ក្នុ�ងព្រះ ស្ថា​ា បត្យយកម្មប្រ�ពៃ ុ សំណ ុ �ះបរមរាជវាំង ម �ណី​ីជាតិ​ិ ី ើ

៏ មជាអ្ននករៀ�ៀបចំ។ ំ ប្រា�សាទជាច្រើ��ន ដោ�យមានអ្ននកឧកញ៉ា​ាទេ�ពនិ​ិម្មិ​ិត � ម៉​៉ក់​់ ដែ�លជាស្ថា​ា បត្យយករដ៏ឆ្នើ�ើ� ើ មានរាងសង្ហា​ា រ ទៅ�តាម ំ ូ លច្រើ��នជាន់ ់ ប្រ�ក់ក្បឿ់ �ឿ�ងពណ៌​៌មាស និ​ិងមានប្រា�ង្គកណ្ដា ំ ូ លស្រួ�ួច ក្បូ​ូ� រក្បា​ាច់រ់ ចនា ហើ�ើយមានដំបូ គ ា លសារពើ�ើសូ​ូត្រ� កំពូ ើ

4

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

បាញ់​់ទៅ�លើ�ើ ដែ�លជា និ​ិមិ​ិត្តរូត ូបនៃ� ់។ ការរីកចម្រើ�� នមិ​ិនចេះ�ះចប់ ី ើ

ំ ត្រូ�ូវបាន ព្រះ�ះបរមរាជវាំង

ំ ចាត់​់ទុ​ុកជាតំណា ងប្រ�ទេ�សជាតិ​ិ

ំ ល ំ ង់ប្រា់ �សាទ ទាំងមូ ូ ហើ�ើយរាល់​់សំណ

ំ ត្រូ�ូវបានគេ� នៅ�ក្នុ�ងព្រះ ុ �ះបរមរាជវាំង ំ ដោ�យពណ៌​៌លឿ�ឿង តំណាង ំ លាបលំអ ឲ្យយព្រះ�ះពុ​ុទ្ធសាសនា និ​ិងពណ៌​៌ស ដែ�ល ធ

ំ តំណា ងឲ្យយព្រ�ហ្មញ្ញ ម សា ញ សនា។

1.3 សារមន្ទី​ី�រជាតិ​ិ សារមន្ទី​ី�រជាតិ​ិនៅ�ទី​ីក្រុ�ុងភ្នំ​ំ�ពេ�ញជា

ំ ងគេ�នៅ�ប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ�ជា សារមន្ទី​ី�រធំជា

ំ ៌ ដែ�លជាទីតាំ ល ូ ផ្ដុំ​ំ��សម្បបត្តិ​ិវប្បបធម៌ ី ងប្រ�មូ � ៏ ខា ំ ន់។ ់ សារមន្ទី​ី�រ និ​ិងប្រ�វត្តិ​ិសាស្ត្រ�រដ៏ សំ �

ំ ជាតិ​ិមានរក្សា​ាទុ​ុករូ​ូបសំណា កនិ​ិង ំ ួន ភស្ដុ​ុ�តាងប្រ�វត្តិ​ិ�សាស្ត្រ�រកម្ពុ​ុ�ជា ចំនួ

ំ ជាង១ម៉ឺ​ឺ �ន៤ពាន់​់ តាំងពី ី សម័​័យ បុ​ុរេ�ប្រ�វត្តិ​ិ� សម័​័យអង្គរគ និ​ិង សម័​័យ ក្រោ��យៗមកទៀ�ៀត។

1.4 ប្រ�វតិ្តត�សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិ សារមន្ទី​ី�រជាតិ​ិនេះ�ះត្រូ�ូវបានកសាងនៅ�ថៃ្ង�ង១៥សី​ីហា១៩១៧ តាមរបៀ�ៀបស្ថា​ា បត្យយកម្មម ប្រ�ពៃ�ណី​ីខ្មែ�រែ ហើ�ើយត្រូ�ូវ

ំ ់ វត្ថុ​ុ�បុ​ុរាណសល់​់តាំងពី ំ ី បានសម្ពោ�ោធក្នុ�ងឆ្នាំ​ំ� ១៩២០ ដោ�យព្រះ�ះបាទស៊ី​ី�សុ​ុវត្ថិ�ិ ។ នៅ�ខាងក្នុ�ង ុ ុ សារមន្ទី​ី�រជាតិ​ិមានតំកល់ ៏ សម្រា�ប់ ់ ភពលោ�កធ្វើ�ើ�ការស្រា�វជ្រា�វអំពី ំ ីវត្ថុ​ុ�បុ​ុរាណ សម័​័យមុ​ុនអង្គរគ និ​ិងសម័​័យអង្គរគ ។ វាជាការប្រ�មូ​ូលថែ�រក្សា​ាទុក ពិ​ិ ុ ដ៏ល្អ អ ំ ី សតវត្សសទី​ី៤ រហូ​ូតដល់​់សតវត្សសទី​ី១៣។ សិ​ិល្បៈ​ៈ� សាសនាបុ​ុរាណវិ​ិទ្យា​ាខ្មែ�រែ តាំងពី

លោ�ក ហ្ថថក ហ្រ៉ូ�ូ�សលី​ីយេ� (George Groslier) ស្ថា​ា បនិ​ិកបង្កើ�ើ�តសារមន្នី​ី�រជាតិ​ិកម្ពុ​ុ�ជា

ំ សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិត្រូ�ូវបានកសាងឡើ�ើងនៅ�ក្នុ�ងឆ្នាំ​ំ� ១៩១៧ នាសម័​័យអាណានិ​ិគមបារាំងមកលើ� ុ ើព្រះ�ះរាជាណាចក្រ�

ំ កម្ពុ​ុ�ជា (១៨៦៣-១៩៥៣) ដែ�លមានស្ថា​ា បត្យយករ ជនជាតិ​ិបារាំងឈ្មោះ� ះ�ហ្ថថកហ្រ៉ូ�ូ�សលី​ីយេ� (George Groslier)ដែ�លមាន

់ ខឿ�ឿនដែ�លមានកម្ព បណ្ដោ�ោ យ៥៤ម៉ែ�ែត្រ� និ​ិង ជម្រៅ��៦៦ម៉ែ�ែត្រ� ហើ�ើយសង់លើ� ស់ ព ់២ម៉ែ�ែត្រ�កន្លះ​ះ�។ ពិ​ិធីសម្ភោ� ោ ធបានប្រ�ព្រឹ�ឹត្តិ​ិ� ើ ី ់ ព្រះ�ះករុ​ុណា ព្រះ�ះបាទស៊ី​ី�សុ​ុវត្ថិ�ិ ព្រះ�ះចៅ�ក្រុ�ងកម្ពុ​ុ� ទៅ� ថៃ្ង�ងទី​ី ១៣ ខែ�មេ�សា ឆ្នាំ​ំ�១៩២០ ក្រោ��មព្រះ�ះរាជាធិ​ិបតីភាពរបស់ ុ ជា ី

ំ ូ ងឡើ�ើយសារមនី្ទទ�រជាតិ​ិនេះ�ះ ំ ំ ់ខ្ពស់ ំ និ​ិង ចំពោះ� ះមុ​ុខលោ�ក ហង់​់រី ី បូ​ូឌ្វាំ​ំ�ង អ្ននកប្រ�ចាំការជាន់ កាលពី​ីដំបូ ព ់បារាំងនៅ�កម្ពុ​ុ�ជា។ ំ មានឈ្មោះ�ះ�ថា សារមនី្ទទ�រក្រុ�ងកម្ពុ​ុ� ុ ជាធិ​ិបតី​ី ហើ�ើយដើ�ម្បី ះ� អាល់​់ប៊ែ�រែ ើ ី �លើ�ើកកិ​ិតិ្តត�យសដល់​់លោ�កទេ�សាភិ​ិបាលបារាំងឈ្មោះ�

5

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

សារូត៍ �ះ� ូ ៍ (Albert Sarraut) ទើ�បប្តូ​ូ�រឈ្មោះ ើ

ជាសារមនី្ទទ�រអាល់​់ប៊ែ�ែរ សារូ​ូត។

ំ សព្វវថៃ្ង�ងមានការតាំងផ្លា​ាកពី ីរ

ំ ី ថ្មកែម �វមួ​ួយជា ភាសាខ្មែ�រែ និ​ិង ធើ្វ�វ�អំពី

ំ មួ​ួយទៀ�ៀតជាភាសាបារាំងដែ�លគេ� ់ ំ ន់នោះ� ំ ី ជំនា ់ ចារិ​ិកតាំងពី ះ។ ប្លលង់សារម នី្ទទ�រត្រូ�ូវបានគូ​ូរដោ�យលោ�ក ហ្ថថកហ្រ៉ូ�ូ�

សលីយេ� (George Groslier) សមូហកម្ម ូ ម ី

់ ម្លា​ាក់រ់ បស់វិ​ិ ់ មានសុ​ុទ្ធសឹ នៃ�ក្បា​ាច់ច ធ ងជា ឹ

ស្នា​ាដៃ�របស់​់វិ​ិចិ​ិត្រ�ករខែ្ម�រម ដែ�លជា គ្រូ�ូ និ​ិង ជា សិ​ិស្សសរបស់​់សាលានេះ�ះដែ�ល

មានដូ​ូចជារឿ�ឿងនាងកាកី​ី ឬ រៀ�ៀមកេ�រ្ដិ៍​៍� ជាដើ�ម ើ ( កាលពី​ីសម័​័យ នោះ�ះអាគារ

ំ ់ មា្លលក់ដ៏ ់ រ៏ ស់​់រវើ�កនៅ�លើ� នោះ�ះជាសារមនី្ទទ�រផងនិ​ិង ជាសាលាបណ្តុះ​ះ��បណ្តា​ា លផង) ។ អ្ននកទាំងនោះ�ះបានតុ ុ បតែ�ងក្បា​ាច់ច ើ ើ

ំ ់ ី រ និ​ិងទៅ�លើ�ើទ្វា​ា រធំទាំ ំ ងបី ំ ី ដែ�លបានគូ​ូរផ្ទាំ​ំ�ងគំនូ ំ ូ រផេ្ស�សងៗតាមរឿ�ឿងព្រេ��ងនិ​ិទានខែ្ម�រម បុ​ុរាណតាមសន្លឹ​ឹ�ក បង្អួ​ួ�ចទាំងដប់ ពី

បង្អួ​ួ�ចជួ​ួរខាងលិ​ិច (ពី​ីខាងក្នុ�ង ុ )។

សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិសិ្ថថ�តនៅ�ក្នុ�ង ុ មណ្ឌឌ លតែ�មួ​ួយរបស់​់ សាកលវិ​ិទ្យា​ាល័​័យភូ​ូមិ​ិន្ទទវិ​ិចិ​ិត្រ�សិ​ិល្បៈ​ៈ� ខាងត្បូ​ូ�ង (សង់​់ក្នុ�ង ុ ឆ្នាំ​ំ�១៩១៧) ប្រ�ជាជនខែ្ម�រម មានទម្លា​ាប់​់ ហៅ� មណ្ឌឌ លនេះ�ះថា សាលារចនា។ សារមនី្ទទ�រត្រូ�ូវបានគ្រ�ប់​់គ្រ�ងដោ�យអភិ​ិរក្សស

ំ ជនជាតិ​ិបារាំងមានជាអាទិ​ិ លោ�ក ហ្សសកហ្រ្គូ�ូ�សលី​ីយេ� ជាអភិ​ិរក្សស ទី​ីមួ​ួយ ពែ្យ�យរឌុ​ុយប៉ុ​ុ�ង (Pierre Dupont) ហើ�ើយ បន្តម ត

់ ៏ វូ បានប្រ�គល់​់ជូ​ូនទៅ�លោ�ក សូ​ូឡង់​់ ជែ�រីប៊ែ� កទៀ�ៀតការគ្រ�ប់គ្រ�ង សារមនី្ទទ�រក៏ត្រូ� ី រែ ណា (Solange Thierry Bernard) ធ្វើ�ើ�ជា ចាងហ្វា​ាង រហូ​ូតដល់​់ឆ្នាំ​ំ�១៩៤៩។

បន្តប ១៩៥០សារមនី្ទទ�រ កាន់​់កាប់​់ដោ�យលោ�ក Jean Boesselier ដែ�លជាអភិ​ិរក្សសរងនៅ� ត ន្ទា​ាប់​់មកទៀ�ៀតក្នុ�ងឆ្នាំ​ំ� ុ

ំ ំ រផេ្ទ�ទរអំណា ំ អង្គរគ ក៏​៏បានទទួ​ួលការងារដឹ​ឹកនាំនៅ�សារមនី្ទទ�រវិ​ិ ញ។ លោ�កបាន រៀ�ៀបចំកា ចគ្រ�ប់​់គ្រ�ងសារមនី្ទទ�រពី​ីសាលា

ំ ុ ងបូ​ូព៌ា​ាមកជូ​ូនរាជរដ្ឋា​ាភិ​ិបាលវិ​ិញ។ ពេ�លនោះ�ះហើ�ើយដែ�លសារមនី្ទទ�រត្រូ�ូវបូ្តត�រឈ្មោះ�ះ�មកជា សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិ នៃ� បារាំងចុ កម្ពុ​ុ�ជា។ បន្ទា​ាប់​់ពី​ីលោ�ក Jean Boesselier មកកញ្ញា​ាម៉ា​ាដឺ​ឺឡែ�ន ហ្ស៊ី​ី��តូ​ូ (Madeleine Giteau) (១៩៥៦-១៩៦៦) បាន

មកធើ្វ�វ�ជាអភិ​ិរក្សសបន្តត ។

់ ងពី ំ ី ឆ្នាំ​ំ� ១៩៦៦ កិ​ិច្ចចសន្យា​ាដប់ឆ្នាំ​ំ� ់ រវាងសាលាបារាំងចុ ំ ុ ងបូ​ូព៌ា​ានិ​ិង រាជរដ្ឋា​ាភិ​ិបាលកម្ពុ​ុ�ជាត្រូ�ូវដល់​់កំណ ំ ចាប់តាំ ត់​់

ំ ូងបំផុ ់ ការងារដឹកនាំ ំ ់ ំ ុត គឺ​ឺលោ�កជា ថៃ�សេ�ង (Chea បញ្ចចប់។ គ្រ�ប់ គ្រ�ង សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិ ត្រូ�ូវបានផេ្ទ�ទរ មកជូ​ូនអភិ​ិរក្សសខែ្ម�រម ដំបូ ឹ

Thay Seng) ដែ�លលោ�កធ្លា​ាប់​់ទៅ�សិ​ិក្សា​ានៅ�(Ecole du Louvre) និ​ិងនៅ�សកលវិ​ិទ្យា​ាល័​័យក្រុ�ុងប៉ា​ារីសនា ប្រ�ទេ�ស ី

ំ ។ លោ�ក ជា ថែ�សេ�ង បានដឹ​ឹកនាំសារមនី្ទទ�រក្នុ ំ បារាំង ុ ឋានៈ​ៈ ជាអភិ​ិរក្សស (ចាងហ្វា​ាង) រហូ​ូតដល់​់១៩៧១ ។ បន្ទា​ាប់​់មក �ង ំ ំ ពី​ីរនាក់​់ ត្រូ�ូវបានគេ�សម្លា​ាប់​់ក្នុ�ង លោ�ក Ly Vouong ត្រូ�ូវបានតែ�ងតាំងជា អភិ​ិរក្សសបន្តត លោ�កទាំង ុ របបខែ្ម�រម ក្រ�ហម។

នៅ�ទសវត្សសឆ្នាំ​ំ� ១៩៧០ ដោ�យប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ�ជាជួ​ួបនឹ​ឹងវិ​ិបតិ្តត�នយោ�បាយហើ�ើយ សនិ្តត�សុ​ុខមិ​ិនធានាផងនោះ�ះ លោ�ក

Bernard Philippe Groshier ដែ�លជាអ្ននកគ្រ�ប់​់គ្រ�ង ប្រា�សាទអង្គរគ វត្តត ក៏​៏បានដឹ​ឹកជញ្ជូ​ូ� នវត្ថុ​ុ�ដ៏​៏មានតមៃ្ល�លពី​ីអភិ​ិរក្សសអង្គរគ

ំ ង និ​ិង សារមនី្ទទ�រ ំ ី រនៃ�ខេ�ត្តបាត់ ់ដំប ខេ�ត្តសៀ� ត ៀមរាប មកកាន់​់សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិ។ វត្ថុ​ុ�សិ​ិល្បៈ​ៈ�ដ៏​៏មានតមៃ្ល�លពី​ីសារមនី្ទទ�រទាំងពី ត ដទៃ�ទៀ�ៀតក៏​៏ត្រូ�ូវបានជញ្ជូ​ូ� នមកទុ​ុកក្នុ�ង ុ សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិដែ�រ។

៏ នរៀ�ៀបចំឲ្យ ំ យមានសណ្តា​ាប់​់ ក្រោ��យពី​ីបិ​ិទទ្វា​ា រចោ�លក្នុ�ង ុ របបខែ្ម�រម ក្រ�ហមអស់​់រយៈ​ៈពេ�លជិ​ិត ៤ឆ្នាំ​ំ� សារមនី្ទទ�រក៏បា ធ្នា​ាប់​់ និ​ិងបើ�ើកបម្រើ��ើជូ​ូនភ្ញៀ��ៀ វចូ​ូលទស្សសនាជាថី្មម�ឡើ�ើងវិ​ិញនៅ�ថៃ្ង�ងទី​ី ១៣ ខែ�មេ�សា ឆ្នំា​ា�១៩៨០ អ្ននកដែ�លមានសញ្ញា​ាប័​័ត្រ� ់ ស់ ំ ំ ់ ជាន់ខ្ព ដឹកនាំ គ្រ�ប់ គ្រ�ង ជាបន្តប ព ់ចេ�ញពី​ីមហាវិ​ិទ្យា​ាល័​័យត្រូ�ូវបានតែ�ងតាំងឲ្យយធ្វើ�ើ�ជាប្រ�ធាន ត ន្ទា​ាប់ដែ់ �លមានលោ�ក អ៊ុ​ុ� ឹ

6

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

កជា លោ�ក អ៊ុ​ុ�កស៊ុ​ុ�នហេ�ង។ តមកគឺ​ឺលោ�កពេ�ជកែ�វ (ពី​ី ឆ្នាំ​ំ� ១៩៩១-១៩៩៦) ។ នៅ�ថៃ្ង�ងទី​ី ២៦ ខែ�កញ្ញា​ា ឆ្នាំ​ំ�១៩៩៦ មាន

ំ ៌ ពិ​ិធីផេ្ទ�ទរតំ ណែ�ង រវាងលោ�ក ពេ�ជ កែ�វ និ​ិង លោ�ក ឃុ​ុនសាម៉េ�េន ក្រោ��មអធិ​ិបតីភាពឯកឧត្ត ម ត រដ្ឋឋមន្រី្ត�ត�ក្រ�សួ​ួងវប្បបធម៌និ​ិង ី ី ំ វិ​ិចិ​ិត្រ�សិ​ិល្បៈ​ៈ� នុ​ុតណារាំងនៅ�សារមនី្ទទ� រជាតិ​ិ។ តមកទៀ�ៀតគឺ​ឺលោ�កហាប់​់ ទូ​ូច និ​ិងចុ​ុងក្រោ��យគឺ​ឺលោ�ក គង់​់ វីរៈ� ី មកដល់​់

បច្ចុ​ុ�ប្បបន្នន។

ំ ូ ងសារមនី្ទទ�រជាតិ​ិ ជាអាគារមួ​ួយសិ្ថថ�តនៅ�ក្នុ​ុ អតី​ីតវិ​ិទ្យា​ាល័​័យព្រះ�ះស៊ី​ី�សុ​ុវតិ្ថថ� ដែ�លមានឈ្មោះ�ះ�ថា "សា កាលពី​ីដំបូ �ង រមនី្ទទ�រ ភំ្នន�ពេ�ញ" ។ នៅ�ពេ�ល ដែ�លសារមនី្ទទ�រជាតិ​ិ (សារមនី្ទទ�រ សព្វវថៃ្ង�ង) ធ្វើ�ើ�ការសាងសង់រួ់ ួចហើ�ើយ ទើ�ើបសារមនី្ទទ�រភំ្នន�ពេ�ញ ំ មកតាំងនៅ� សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិសព្វវថៃ្ង�ង ដោ�យប្រែ��ឈ្មោះ�ះ�ថា "សារមនី្ទទ�រក្រុ�ុងកម្ពុ​ុ� ជាធិ​ិបតី​ី"។

ក្រោ��យពី​ីថៃ្ង�ងសម្ពោ�ោធក្នុ�ងឆ្នាំ​ំ� ១៩២០ សារមនី្ទទ�រក្រុ�ុងកម្ពុ​ុ� ជាធិ​ិបតី​ី ត្រូ�ូវបានប្តូ​ូ�រឈ្មោះ�ះ�ជា: "សារមនី្ទទ�រអាល់​់ប៊ែ�ែរសា ុ

រូ​ូត៍​៍"។ ហើ�ើយនៅ�ឆ្នាំ​ំ�១៩៩៦ បានប្តូ​ូ�រឈ្មោះ�ះ�ជា "សារមនី្ទទ�រ ជាតិ​ិនៃ�កម្ពុ​ុ�ជា" ។ លុះ​ះ�មកដល់​់ឆ្នាំ​ំ�១៩៧៩ សារមនី្ទទ�រ ត្រូ�ូវ

បានប្តូ​ូ�រឈ្មោះ�ះ�ជា : "សារមនី្ទទ�រវត្ថុ​ុ�បុ​ុរាណ"។ បន្ទា​ាប់​់មកក្នុ�ងសម័​័ យលោ�ក ពេ�ជ កែ�វជា អភិ​ិរក្សសសារមនី្ទទ�រត្រូ�ូវបាន ប្រែ�� ុ ឈ្មោះ�ះ�ថា "សារមនី្ទទ�រជាតិ​ិនៃ�កម្ពុ​ុ�ជា" រហូ​ូតដល់​់សព្វវថៃ្ង�ងនេះ�ះ។

7

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

3. ខេ�ត្តត ព្រះ�ះវិ​ិហារ 1.1 ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារមាន

ំ ទី​ីតាំងនៅ�ភូ ូ មិ​ិធម្មជា ម តិ​ិ ឃុំ​ំ�ស្រ�អែ�ម ំ ស្រុ�ុកជាំក្សា​ាន្ត ត នៅ�លើ�ើជួ​ួរភ្នំ​ំ�ដងរែ�ក ជាប់​់ព្រំ�ំប្រ�ទល់​់អន្តជា ត តិ​ិកម្ពុ​ុ� ជានិ​ិង

ប្រ�ទេ�សថៃ�។ ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារមាន

ំ យផ្លូ​ូ�វ ៤០០គមពី​ីភ្នំ​ំ�ពេ�ញ តាមផ្លូ​ូ�វ ចំងា ជាតិ​ិលេ�ខ៦២ និ​ិង១៥០គមពី​ីទី​ីរួ​ួម

ខេ�ត្តព្រះត �ះវិ​ិហារ។ ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ ត្រូ�ូវបានកសាងឡើ�ងក្នុ យអង្គរគ ុ ើ �ងសម័​័

ដោ�យព្រះ�ះមហាក្សសត្រ�ព្រះ�ះបាទសូ​ូរ្យយ

� ី១ នៅ�ក្នុ�ងសត ៍ ី១១ និ​ិងត្រូ�ូវបានកសាងដោ�យព្រះ�ះមហាក្សសត្រ�ជាច្រើ��ើនអង្គរគ ទៀ�ៀត។ ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ វរ្ម័​័នទី វត្សសរ៍ទី ុ ំ ំ ូ លភ្នំ​ំ�។ មានឈ្មោះ�ះ�តាមសិ​ិវលិ​ិង្គនៅគ �ក្នុ�ង ចនៃ�កំពូ ុ ប្រា�សាទដែ�លមានឈ្មោះ�ះ�ថា ស្រី�ី សិ​ិខារិ​ិស្វវរៈ� ដែ�លមានន័​័យថាអំណា

ំ សិ​ិវលិ​ិង្គដែគ �លតម្កកល់​់នៅ�ក្នុ�ង ុ ប្រា�សាទនេះ�ះត្រូ�ូវបាននាំយកមកពី ត ូ (ប្រ�ទេ�សឡាវ)ដើ�ម្បី ុ ើ ី �តម្កកល់​់ទុ​ុកនៅ�ក្នុ�ង ី ប្រា�សាទវត្តភូ

ំ ួន៥ ដែ�លរៀ�ៀបចំពី ំ ីគោ�បុ​ុរៈ�ទី​ី១នៅ�ខាងលើ�ើរហូ​ូតដល់​់គោ� ប្រា�សាទនេះ�ះ។ ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារមានគោ�បុ​ុរៈ�(ខ្លោ�ោងទ្វា​ា រ)ចំនួ

ំ ់៧៤០ម ធៀ�ៀបកំពស់ ំ ់ទឹ​ឹកសមុ​ុទ្រ�។ ដោ�យមាន បុ​ុរៈ�ទី​ី៥ ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារបែ�រមុ​ុខទៅ�ទិ​ិសខាងជើ�ង ើ ។ ភ្នំ​ំ�នេះ�ះមានកំពស់ ំ ផ្ទៃ�ៃក្រ�លា៨០០ម៤០០ម ចំនោ�តខ្លាំ ជានិ​ិងរាងទេ�រទៅ�រកទឹ​ឹកដីប្រ�ទេ�សថៃ� ។ ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារត្រូ�ូវបាន ំ �ងពី​ីទឹ​ឹកដីកម្ពុ​ុ� ី ី

ដាក់​់បញ្ជូ​ូ� លក្នុ�ង ទី ុ បញ្ជី​ី� ជាសម្បបត្តិ​ិបេ�តិ​ិកភណ្ឌឌពិ​ិភពលោ�កនៅ�ថ្ងៃ� ៃ ី៧ខែ�កក្កកដាឆ្នាំ​ំ�២០០៨។ �

1.2 ប្រ�វត្តិ​ិ�ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ ំ ក្រុ�ុមអ្ននកបុ​ុរាណវិ​ិទ្យា​ាតែ�ងបានគិ​ិតថា ជាប្រា�សាទដែ�លមានរបៀ�ៀបសង់​់សឹ​ឹងតែ�ដូ​ូចៗគ្នា​ាទៅ�នឹ​ឹងសំណ ង់​់ដទៃ�

៌ ី១ គឺ​ឺបែ�បប្រា�សាទសណ្តូ​ូ�កលើ�ើភ្នំ​ំ� ចាំងច្រិ�ិតថ្ម ំ ទៀ�ៀតដែ�លសិ្ថថ�តក្នុ�ងស្ថា​ា បត្យយកម្មរម បស់​់ស្ថេ�េចសូ​ូរ្យយវរ្មម៌ ភ្នំ​ំ� ុ ម ទី ម សាងជាប្រា�សាទ ដូ​ូចគ្នា​ាទៅ�នឹ​ឹងប្រា�សាទវត្តភូ នៅ់ �លើ�ហោ�រ ត ូ ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�ជីសូ ត ច....ជាដើ�ម ី ូ រ ប្រា�សាទជើ�ងព្រៃ� ើ � ប្រា�សាទវត្តត្រា� ើ ។ល។ រីចម្លា​ាក់ ី ើ

ជាងមានទំរំ ង់​់ដូ​ូចនៅ�ប្រា�សាទបន្ទា​ា យស្រី�ី និ​ិង កោះ�ះកេ�រ ដូ​ូច្នោះ�ះ�ដែ�រ ។តាមរយៈ​ៈការសិ​ិក្សា​ាស្រា�វជ្រា�វអាចសន្មត ម ថា ំ ូងនៅ�ដើ�ម ំ ់ មកសាងឡើ�ងដំ � ២ សំណ ង់ប្រា់ �សាទព្រះ�ះវិ​ិហារត្រូ�ូវបានចាប់ផ្តើ�ើ� បូ ុ រជ្ជជកាលព្រះ�ះបាទជ័​័យវរ្ម័​័នទី ើ សតវត្សសទី៩ ើ ី ក្នុ�ង ី � ី២ (៨០២-៨៥០)។ តាមរយៈ​ៈសិ​ិលាចារឹកលេ�ខ K-៥៨៣ នៅ�ប្រា�សាទបាពួ​ួន ចារក្នុ�ង ុ រជ្ជជកាលព្រះ�ះបាទរាជេ�ន្ទ្រ�រវរ្ម័​័នទី ឹ

� ី២ បានទៅ�ធ្វើ�ើ�តបៈ​ៈនៅ�ភ្នំ​ំ�លិ​ិង្គគ (៨៤៤-៩៦៨) និ​ិយាយថាព្រះ�ះអម្ចា​ាស់​់ឥន្រ្ទា�ាយុ​ុទ្ធជា ធ ព្រះ�ះបុ​ុត្រា�របស់​់ព្រះ�ះបាទជ័​័យវរ្ម័​័នទី ៌ (ប្រា�សាទវត្តភូ ំ ា សាក់ប្រ�ទេ�ស ់ ំ បព៌ត ឡាវ) ហើ�ើយបាននាំយកលិ​ិង្គ ព្រះគ �ះឥសូ​ូរពី​ីថ្មលិ​ិ ជា ត ូ ចំប៉ា ម ង្គភ្នំ​ំ�ធម្ម គ ម តិ​ិ (ស្វវយម្ភូ​ូ�លិ​ិង្គ)គ មក

ំ ូ លភ្នំ​ំ�។ ស្រី�ីសិ​ិខរី ី តម្កកល់​់នៅ�លើ�ើភ្នំ​ំ�ព្រះ�ះវិ​ិហារក្នុ�ងព្រះ ដែ�លមានន័​័យថាអាទិ​ិទេ�ពនៃ�កំពូ ុ �ះនាមអាទិ​ិទេ�ព ព្រះ�ះស្រី�ីសិ​ិខរីស្វវរៈ� ី

ំ ស្វវរៈ�នេះ�ះហើ�ើយដែ�លហៅ�ចំពោះ� ះលិ​ិង្គព្រះគ �ះឥសូ​ូរតម្កកល់​់នៅ�ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ និ​ិងជាឈ្មោះ�ះ�ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារសម័​័យ ់ ់ ទ្ទិ​ិ�សចំពោះ� ំ បុ​ុរាណផង។ ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារសាងសង់សម្រា�ប់ ឧ ះព្រះ�ះឥសូ​ូរ ក្នុ�ង ុ សាសនាព្រា�ហ្មណ៍ ម ៍ ។ ព្រះ�ះមហាក្សសត្រ� ខ្មែ�រែ ដែ�លកសាងប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារមានដូ​ូចជា៖

8

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

� ី២(៨០២-៨៥០) •ព្រះ�ះអង្គម្ចា គ ា ស់​់ឥន្រ្ទា�ាយុ​ុទ្ធបុ ធ ុ ត្រា�របស់​់ព្រះ�ះបាទជ័​័យវរ្ម័​័នទី � ី១ (៨៨៩-៩០០) •ព្រះ�ះបាទយសោ�វរ្ម័​័នទី

� ី២ (៩៤៤-៩៦៨) •ព្រះ�ះបាទរាជេ�ន្ទ្រ�រវរ្ម័​័នទី

� ី១ (១០០២ -១០៥០) •ព្រះ�ះបាទសូ​ូរ្យយវរ្ម័​័នទី

� ី១ (១០៥៦-១០៦០) •ព្រះ�ះបាទទ័​័យទិ​ិត្យយវរ្ម័​័នទី � ី២ (១០៦០-១០៨០) •ព្រះ�ះបាទហស៌​៌វរ្ម័​័នទី � ី៦ (១០៨០-១១០៩) •ព្រះ�ះបាទជ័​័យវរ្ម័​័នទី

� ី២ (១១១៣-១១៥០) •ព្រះ�ះបាទសូ​ូរ្យយវរ្ម័​័នទី ព្រះ�ះមហាក្សសត្រ�ដែ�លបានកសាងប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ និ​ិងជួ​ួសជុ​ុលប្រា�សាទ ដែ�លលេ�ចធ្លោ�ោ មានដូ​ូចជា៖ � ី១៖ ព្រះ�ះអង្គបា •ព្រះ�ះបាទយសោ�វរ្ម័​័នទី គ នសាងសង់​់ប្រា�សាទកណ្តា​ា ល។

់ � ី១៖ ព្រះ�ះអង្គបា ៏ •ព្រះ�ះបាទសូ​ូរ្យយវរ្ម័​័នទី វែ�ង នៅ�ជិ​ិតប្រា�ង្គកណ្តា​ា ល កំពែំ �ងព័​័ន្ធជុំ​ំ�វិ​ិ គ នសាងសង់អគារដ៏ គ ធ ញ និ​ិងគោ�បុ​ុរៈ�

់ប្រា�សាទ ព្រះ�ះបាទសូ​ូរ្យយវរ្ម័​័នទី � ី១ បានរៀ�ៀបចំពិ​ិធី ំ ទី​ី៣។ យោ�ងតាមសិ​ិលាចារឹករបស់ ដើ� ញទេ�វៈ� ភទ្រ�ស្វវរៈ� ដែ�ល ើ ីអញ្ចើ�ើ� ឹ ី ម្បី � ់ ់ គង់នៅ�វត្ត ភូ ត ូ (ប្រ�ទេ�សឡាវ) មកគង់នៅ�ជាមួ ួ យនិ​ិងទេ�វៈ� ស្រី�ីសិ​ិខរិ​ិស្វវរៈ� ដើ�ម្បី ើ ី �ជួ​ួយការពារ និ​ិងថែ�រក្សា​ាអាណាចក្រ�ខ្មែ�រែ

និ​ិងប្រ�ជារាស្រ្ត�។ ត

� ី៦៖ ព្រះ�ះអង្គបា ំ ួ ននៃ� •ព្រះ�ះបាទជ័​័យវរ្ម័​័នទី គ នសាងសង់​់ហោ�ត្រៃ�� ឬបណ្ណា​ាល័​័យពី​ីរ និ​ិងជួ​ួសជុ​ុលផ្នែ�ែកមួ​ួយចំនួ ប្រា�សាទ។

� ី២៖ ព្រ�អង្គបា ំ ី រ រូ​ូបតោ�តាមផ្លូ​ូ�វ និ​ិងនាគ •ព្រះ�ះបាទសូ​ូរ្យយវរ្ម័​័នទី គ នសាងសង់​់ព្រះ�ះលាន ដែ�លមាននាគក្បា​ាលប្រាំ�ពី ំ ជាច្រើ��ើនទៀ�ៀតតាមជណ្តើ�ើ� រឡើ�ើង។ ព្រះ�ះអង្គបា គ នរៀ�ៀបចំពិ​ិធី ីសម្ពោ�ោធប្រា�សាទ និ​ិងចាត់​់ទុ​ុកជាកន្លែ�ែងគោ�រពសម្រា�ប់​់ ព្រះ�ះមហាក្សសត្រ�គ្រ�ប់​់រូ​ូប។

តាមការស្រា�វជ្រា�វពី​ីឯកសារប្រ�វត្តិ​ិ�សាស្រ្ត�ខ្មែត �រែ ជាច្រើ��ើន បានឱ្យយដឹ​ឹងថា ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារត្រូ�ូវបានស្ថា​ា បនា

ំ ី រជ្ជជកាល ព្រះ�ះបាទសូ​ូរ្យយវរ្ម័​័នទី � ី១ ។ ព្រះ�ះបាទសូ​ូរ្យយវរ្ម័​័នទី � ី១ សោ�យរាជ្យយ នៅ�ពាក់​់កណ្តា​ា ល ឡើ�ើងពី​ីថ្មភ ម ក់​់ ចាប់​់តាំងពី

ំ ំ ់ ៦២៥ម៉ែ�ែត្រ� (ឯកសារ ទី​ីមួ​ួយនៃ�សតវត្សសទី​ី១១។ ទី​ីតាំងធ្វើ�ើ�ប្រា �សាទ ដែ�លស្ថិ�តនៅ�លើ� ិ ព ់ជាងគេ� នោះ�ះមានកំពស់ ើទី​ីខ្ពស់ ំ ឬ៦១៥ម៉ែ�ែត្រ� (ឯកសារអង់​់គ្លេ�េស) ។ ប្រ�វត្តិ​ិ�នៃ�ការកសាងប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ មាននៅ�លើ�ើសិ​ិលាចារឹកខ្មែ� បារាំង) រែ នៅ� ឹ ប្រា�សាទបាពួ​ួន ក្នុ�ងខេ �ះ� ហរិ​ិវាហៈ​ៈ នៅ�ក្នុ�ង ុ �ត្តសៀ� ត ៀមរាប គឺ​ឺK-៥៨៣ ៖ អ្ននកដែ�លចារសិ​ិលាចារឹកគឺ​ឺមានឈ្មោះ ុ រជ្ជជកាល ឹ � ី១ ឆ្នាំ​ំ�៩៤៤ ដល់​់ ឆ្នាំ​ំ�៩៦៨ នៃ�គ.ស ។ បានចារជាភាសាសំស្រ្កឹ�ឹ�ត ំ ព្រះ�ះបាទរាជេ�ន្រ្ទ�ទវរ្ម័​័នទី និ​ិងជាភាសាខ្មែ�រែ បុ​ុរាណ ។ បាន ំ ចារថា មានព្រះ�ះអង្គម្ចា គ ា ស់​់មួ​ួយអង្គព្រះគ �ះនាម ឥន្រ្ទា�ាយុ​ុទ្ធ ធ លោ�កបានយកលិ​ិង្គមួ គ ួ យ ឈ្មោះ�ះ� ស្រី�ីសិ​ិខរិ​ិស្វវរៈ� មកតាំងនៅ�

និ​ិងមកប្រ�តិ​ិស្ឋឋនៅ�ទី​ីនេះ�ះ គឺ​ឺប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារនេះ�ះ។ ព្រះ�ះអង្គលោគ �កខ្លាំ​ំ �ងពូ​ូកែ�ខ្លាំ​ំ �ងណាស់​់ ។ លោ�កមានមហិ​ិទ្ធិ​ិ�ឫទ្ធិ​ិ� ់ ចចាមនោះ�ះបានទៀ�ៀត ។ ចំពោះ� ំ ទៅ�ច្បាំ​ំ�ងជាមួ​ួយនឹ​ឹងស្តេ�េចចាម ហើ�ើយចាប់ស្តេ�េ ះសេ�ចក្តី​ី�សិ​ិលាចារឹកនេះ�ះ អ្ននកប្រា�ជ្ញញខាង ឹ

់ ចចាមនោះ�ះទេ� ក៏ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែស្តេ�េ ៏ ប្រ�វត្តិ​ិសាស្ត្រ�រគិ​ិតថា មិ​ិនមានសិ​ិលាចារឹកឯណាទៀ�ៀត និ​ិយាយពី​ីចម្បាំ​ំ�ងទៅ�ចាប់ស្តេ�េ ចដែ�ល � ឹ

់ ននោះ�ះ ប្រ�ហែ�លជាមិ​ិនមែ�នជាស្តេ�េចចាម ដែ�លត្រួ�ួតប្រ�ទេ�សចាមទាំងមូ ំ ូ លនោះ�ះទេ� ។ ប្រ�ហែ�លជាស្តេ�េច លោ�កចាប់បា អង្គតូ គ ូ ចមួ​ួយ ដែ�លត្រួ�ួតនៅ�នគរមួ​ួយ ដែ�លមានព្រំ�ំប្រ�ទល់​់នៅ�ជាប់​់នឹ​ឹងប្រ�ទេ�សខ្មែ�រែ ។ ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ ត្រូ�ូវបាន

ំ ់ ទៅ�ឱ្យយប្រ�ទេ�សថៃ�កាន់​់កាប់​់នៅ�ឆ្នាំ​ំ�១៩៥៤ ហើ�ើយត្រូ�ូវបានប្រ�គល់​់ឱ្យយព្រះ�ះរាជាណាចក្រ�កម្ពុ​ុ�ជាវិ​ិញតាម បារាំងប្រ�គល់ សាលក្រ�មចុះ​ះ�ថ្ងៃ�ទី ៃ ី១៥ ខែ�មិ​ិថុ​ុនា ឆ្នាំ​ំ�១៩៦២ នៅ�តុ​ុលាការអន្តរត ជាតិ​ិនៅ� ទី​ីក្រុ�ុងឡាអេ�ប្រ�ទេ�សហូ​ូឡង់​់។

9

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

4. ខេ�ត្តត កោះ�ះកុ​ុង 1.1 កោះ�ះស្ដេ�េច រី​ីសត ៏ កោះ�ះស្ដេ�េច រីសត ឬក៏គេ�ច្រើ�� ន ី ើ ហៅ�ថា កោះ�ះស្ដេ�េច រីសត ឆ្នេ�េរដូ​ូង មាន ី

ំ ទីតាំ តនៅ� ភូមិ​ិកោះ� ះស្តេ�េច ឃុំ​ំ�កោះ�ះ ូ ី ងស្ថិ �ិ

ស្តេ�េច ស្រុ�ុកគីរី​ី សាគរ ខេ�ត្តកោះ� ះកុ​ុង។ ត ី

កោះស្ដេចរសត ស្ថិតនៅក្នុងប្រភេទ៖ ី

កោះ, ឆ្នេរសមុទ្យ, កន្លែងស្នាក់នៅ។ ំ ុ ចសខា ំ នៗ ់ នៅ កោះស្ដេច រឯច ី ណ រសត មានដច ូ ជា៖ កន្លែងគេង, ី

ទស្សនាទេសភាពព្រៃភ,្នំ លេងទក ឹ

ឬហែលទឹក, ឆ្នេរសមុទ្រ, ដ�រើ លេង ដោយថ្រើម ជ�ង ូ , ស្ទូចត្រី, ើ , ជិះទក

់ លិច, គយគនថ្ងៃ ់ រះ និង គយគនថ្ងៃ ំ ុ ចផ្សេងៗទ�ៀត។ ចណ

1.2 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ ស្ទឹ​ឹ�ងពង្រូ�ូល

ំ ុ ចសំខា ំ ន់ៗ ់ នៅ� ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ស្ទឹ​ឹ�ង ប្រ�ភេ�ទ៖ ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះឬទឹ​ឹកធ្លា​ាក់,់ ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�។ រីឯចំ ី ណុ

ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ស្ទឹ​ឹ�ងពង្រូ�ូល មាន

ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ផ្ទាំ​ំ�ងថ្មធំ ំ ពូ​ូនជា ឡើ�ើងភ្នំ​ំ�, ដើ�រើ លេ�ងដោ�យថ្មើ�ើ�រជើ�ង ម ៗ ើ និ​ិងចំណុ

ំ ទី​ីតាំងស្ថិ ឃុំ​ំ�ដងពែ�ក ស្រុ�ុកស្រែ�� ិ �តនៅ�

ំ ល ខេ�ត្តកោះ� អំបិ​ិ ត ះកុ​ុង និ​ិងមានចម្ងា​ា យ

ប្រ�ហែ�ល ~154km ពី​ីរង្វវង់​់មូ​ូល ខេ�ត្តកោះ� ះកុ​ុង។ ត

ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ស្ទឹ​ឹ�ងពង្រូ�ូល ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ិ ុ �ង

10

ំ ហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, ពង្រូ�ូល មានដូ​ូចជា៖ លេ�ងទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, រៀ�ៀបចំអា

ំ ច្រាំ�ងចោ�ទកម្ព ស់ ព ់ជាង ១០ ម៉ែ�ែត្រ� ច្រៀ��ៀករហែ�កស្នា​ា មប្រេះ��ះឲ្យយទឹ​ឹកហូ​ូររិ​ិញៗពី​ី ដងស្ទឹ​ឹ�ងពង្រូ�ូលតាមក្រ�ហែ�ងទម្លា​ាក់​់ខ្លួ​ួ� នបែ�កផ្សែ�ែងត្រ�ជាក់​់ស្រេ��ង។ពី​ីដងស្ទឹ​ឹ�ង

ំ ប់​់សម្រា�ប់​់កសាងវារីអគ្គិ​ិ ពង្រូ�ូល ដែ�លត្រូ�ូវបានទប់​់ជាទំន ី �សនី​ីគិ​ិរីរម្យយទី ី ី ៣

ំ ំ ុង សិ​ិលាធំសម្បើ�ើ� ម ប្រ�វែ�ងមុ​ុខកាត់​់ប្រ�មាណជាង ៣០ ម៉ែ�ែត្រ�ដែ�លហាក់​់កំពុ ់ ប្រ�ភពទឹ ំ ៍ កហូ រង់ចាំ កហូ ូ រពី​ីខាងលើ�ើ បែ�រជាទទួល ួ ស្វា​ា គមន៍ទឹ ូ ររិ​ិញៗសេ�សសល់​់ ឹ ឹ

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ពី​ីដងស្ទឹ​ឹ�ងបន្ដិ​ិ�ចបន្ដួ​ួ�ច។ទិ​ិដ្ឋឋភាពផ្ទាំ​ំ�ងថ្មម ច្រៀ��ៀកទឹកឈរលើ� ព្រៃ��ព្រឹ �ក្សា​ានេះ�ះបង្កើ�ើ�ត ឹ ើ ឹ

៏ ឯកសម្រា�ប់ ់ បានជាទស្សសនីយភាពដ៏ ល្អ អ ី

ឱកាសជួ​ួបជុំ​ំ�អង្គុ​ុ� យលេ�ង ងូ​ូតទឹ​ឹក ថ្លុ​ុ�កដ៏​៏ត្រ�ជាក់​់ និ​ិងថតរូ​ូបបញ្ឆោ� ោ តដ៏​៏ ស្រៀ��ៀវឆ្អឹ​ឹ�ងខ្ននង។ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ស្ទឹ​ឹ�ងពង្រូ�ូល ំ ន់អ ់ ភិ​ិរក្សសរបស់សហ ់ ស្ថិតក្នុ គមន៍​៍ ុ ប � ិ �ងតំ

ប្រ�ជាពលរដ្ឋឋ ដែ�លត្រូ�ូវបានបង្កើ�ើ�ត

ឡើ�ងដើ� ម្បី ើ ីអភិ​ិរក្សសព្រៃ��ឈើ� ើ ើ និ​ិងសម្បបត្ដិ​ិ� �

1.1 កោះ�ះស្ដេ�េច រី​ីសត

ស្ទឹ​ឹ�ងពពក ឬក៏​៏គេ�ច្រើ��ើន

ហៅ�ថា រិ​ិយាខេ�មស្ទឹ​ឹ�ងពពក មាន ំ ទីតាំ តនៅ� ភូ​ូមិ​ិព្រះ�ះអង្គកែគ �វ ឃុំ​ំ�ដង ី ងស្ថិ �ិ

ំ ល ខេ�ត្តកោះ� ពែ�ក ស្រុ�ុកស្រែ��អំបិ​ិ ះកុ​ុង ត និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~155km ពី​ី

រង្វវង់​់មូ​ូល ខេ�ត្តកោះ� ះកុ​ុង។ ត

ស្ទឹ​ឹ�ងពពក ស្ថិ� តនៅ�ក្នុ ទ៖ ិ ុ �ងប្រ�ភេ� ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះឬទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់, ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, កន្លែ�ែង

ស្នា​ាក់​់នៅ�, ទេ�សចរណ៍​៍ធម្មជា ម តិ​ិ។ រី ី ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ៗនៅ� ស្ទឹ​ឹ�ងពពក ឯចំណុ

មានដូ​ូចជា៖ លេ�ងទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, ំ ហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, ឡើ�ងភ្នំ​ំ�, រៀ�ៀបចំអា ើ

ំ ដើ�ើរលេ�ងដោ�យថ្មើ�ើ�រជើ�ើង, បោះ�ះជំរុំ​ំ� ឬបោះ�ះតង់​់, គយគន់​់ថ្ងៃ�លិ​ិ ៃ ច, ដើ�ើរ ទស្សសនាកសិ​ិដ្ឋា​ាន, ម្ហូ​ូ�ប, ជិះ​ះ�កង់​់, ជិះ​ះ�

ត្រា�ក់​់ទ័​័រសណ្តោ�ោងឬរ៉ឺ​ឺម៉​៉ក, គយគន់​់ � ំ ើ រកម្សា​ាន្ត,ត BBQ, ំ ណើ� ថ្ងៃ�រះ� ៃ , ការរៀ�ៀបចំដំ

ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ កន្លែ�ែងគេ�ង និ​ិងចំណុ

11

5.ខេ�ត្តត រតនគី​ីរី​ី

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

12

1.1 បឹ​ឹងយក្ខខឡោ�ម ំ បឹងយក្ខខឡោ�ម មានទី​ីតាំងស្ថិ ឃុំ​ំ�យក្ខខឡោ�ម ក្រុ�ងបា ុ នលុ​ុង ខេ�ត្តត ិ ឹ �តនៅ�

រតនគី​ីរី ី និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~9km ពី​ីវិ​ិមានឯករាជ្យយក្រុ�ុងបានលុ​ុង។

បឹងយក្ខខឡោ�ម ស្ថិតនៅ�ក្នុ ទ៖ បឹងឬស្រះ�ះឬអាង, ប្រ�វត្តិ​ិសាស្ត្រ�រ, ទេ�សចរណ៍​៍ ុ ឹ �ិ ឹ � �ងប្រ�ភេ�

ំ ន់​់វប្បបធម៌​៌ឬប្រ�ពៃ�ណី​ី។ រីឯចំ ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ៗនៅ� បឹ​ឹងយក្ខខឡោ�ម ធម្មជា ម តិ​ិ, តំប ី ណុ

មានដូ​ូចជា៖ លេ�ងទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, លក់វ់ ត្ថុ​ុ�អនុ​ុស្សា​ាវរីយ៍ ី ៍ , ជិះ​ះ�ដំរីំ ,ី ទស្សសនាផ្ទះ​ះ� ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ ជនជាតិ​ិភាគតិ​ិច និ​ិងចំណុ

ទិ​ិដ្ឋឋភាពក្នុ�ងបឹ ុ ឹងយក្សសឡោ�ម មានព្រៃ��ដុះ​ះ�អមជុំ​ំ�វិ​ិញ និ​ិងមានបឹ​ឹងមួ​ួយយ៉ា​ាង ំ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរម្នា​ាក់ៗ ់ នៅ�ពេ�លដែ�លទៅ�ដល់​់បឹងនេះ�ះភ្លា​ា ធំ។ ម ពួ​ួកគេ�ប្រ�ញាប់​់ ឹ ំ ំ ក់​់ និ​ិងទាញម៉ា​ាស៊ី​ី�នថតដើ�ើម្បី​ី �ទៅ�ហែ�លទឹ​ឹក ប្រ�ញាល់​់ផ្លា​ាស់​់ប្តូ​ូ� រសំលៀ� ៀកបំពា

់ គ្នា​ា ដែ�លទៅ�ទស្សសនានៅ� និ​ិងថតរូ​ូបទុ​ុកជាអនុ​ុស្សា​ាវរីយ៍ ី ៍ ។ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរគ្រ�ប់ៗ

់ ី មាត់ឡើ់ �ើយថាបឹងនេះ�ះមានទេ�សភាព បឹងយក្សសឡោ�មបានសរសើ� ឹ ើរមិ​ិនដាច់ពី ឹ

ស្អា​ាត ទឹ​ឹកបឹ​ឹងមានពណ៌​៌ខៀ�ៀវស្រ�ងាត់​់ ដែ�លធ្វើ�ើ�ឲ្យយអ្ននកដែ�លបានទៅ�កម្សា​ាន្តត នៅ�ទី​ីនោះ�ះមិ​ិនចង់​់ត្រ�ឡប់​់មកវិ​ិញឡើ�ើយ។

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះ កាទៀ�ៀង ៏ ទឹកជ្រោះ��ះ កាទៀ�ៀង ឬក៏គេ�ច្រើ�� នហៅ�ថា ឹ ើ

់ កាទៀ�ៀង មានទីតាំ ំ ទឹកធ្លា​ាក់ តនៅ� ឹ ី ងស្ថិ �ិ

ំ ់ ភូ​ូមិ​ិកាទៀ�ៀង ឃុំ​ំ�ល្បា​ាង២ ស្រុ�ុកលំផាត់

ខេ�ត្តរត តនគីរី​ី ីនិ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល

~17km ពីវិ​ិ ុ នលុ​ុង។ ី មានឯករាជ្យយក្រុ�ងបា ទឹកជ្រោះ��ះ កាទៀ�ៀង ស្ថិតនៅ�ក្នុ ទ៖ ុ ឹ �ិ �ងប្រ�ភេ�

ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះឬទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់, ទេ�សចរណ៍​៍ ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ៗនៅ� ធម្មជា ណុ ម តិ​ិ។ រីឯចំ ី ទឹកជ្រោះ��ះ កាទៀ�ៀង មានដូ​ូចជា៖ លេ�ង ឹ

ទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, ទស្សសនាទេ�សភាព ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, ដើ�រើ ឆ្លលងស្ពា​ា នយោ�ល, ជិះ​ះ�ដំរីំ ,ី

ំ ហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង និ​ិង ម្ហូ​ូ�ប, រៀ�ៀបចំអា ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ ចំណុ

គេ�ហៅ�ឈ្មោះ�ះ�ទឹ​ឹកធា្លលក់​់នេះ�ះ តាម ់ ជនជាតិ​ិគ្រឹ�ងនៅ�ភូ មិ​ិ ូ កាទៀ�ៀង។ ទឹកធ្លា​ាក់ ឹ ឹ

កាទៀ�ៀង ស្ថិ�តនៅ�ក្រោ��មខ្សែ �ែទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ិ កាចាញប្រ�មាណ ៣គ.ម។ ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់

ំ ់ប្រ�មាណ ១០ម ផ្នែ�ែក នេះ�ះមានកំពស់ ខាងលើ�មានសណ្ឋា ា នជាផ្ទាំ​ំ�ងថ្មរាបស្មើ�ើ� ម ើ

់ ដែ�លទឹ​ឹកហូ​ូរ កាត់ធ្លា​ាក់ ទៅ់ �ក្នុ�ងជ្រោះ�� ះ ុ ខាងក្រោ��ម យើ�ើងមិ​ិនអាចចុះ​ះ�ជ្រោះ��ះ

ំ ខាងក្រោ��មបានទេ� ព្រោះ��ះច្រាំ�ងជ្រោះ��ះ

ំ ទាំងសងខាងចោ�ទពេ�ក។ នៅ�ជុំ​ំ�វិ​ិញ ់ នព្រៃ��ឈើ�តូ ំ ់ម្លលប់​់ ទឹកធ្លា​ាក់ មា ូ ធំដែ�ផ្ដដល់ ឹ ើ ច ត្រ�ឈឹងត្រ�ឈៃ� គួរួ ឲ្យយចងសម្រា�កអង្គុ​ុ�យ ឹ

៏ រិ​ិភោ�គអាហារពិ​ិ មើ�លទឹ ើ ឹកធ្លា​ាក់​់ ឬក៏ប

កនិ​ិកនៅ�ទី​ីនោះ�ះដោ�យក្តី​ី�រីករាយ។ ី

1.3 ឧទ្​្យានជាតិ​ិវី​ីរៈ​ៈជ័​័យ ំ ឧទ្យា​ានជាតិ​ិវីរៈ�ជ័​័យ មានទី​ីតាំង ី

ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ៗនៅ� ឧទ្យា​ានជាតិ​ិវីរៈ�ជ័​័យ ចំណុ មានដូ​ូចជា៖ ទស្សសនាទេ�សភាព ី ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, គយគន់​់ថ្ងៃ�លិ​ិ និ​ិងចំណុ ៃ ច, មើ�លសត្វវ ើ

ំ ំ ់ក្តី​ី�ទុ​ុក្ខខ និ​ិងស្រូ�ូប ឧទ្យា​ានជាតិ​ិវីរៈ�ជ័​័យ គឺ​ឺជាកន្លែ�ែងលំហែ� អារម្មណ៍ ម ៍ បំបាត់ ី

ំ យកខ្យយល់​់អាកាសដ៏​៏ល្អប លង។ ធម្មជា អ រិ​ិសុ​ុទ្ធមួ ធ ួ យមិ​ិនគួ​ួរមើ�លរំ ម តិ​ិបានបង្កើ�ើ�ត ើ ំ ផ្ទាំ​ំ�ងទស្សសនី​ីយភាពជាច្រើ��ន ុ ឧទ្យា​ានមួ​ួយនេះ�ះសឹ​ឹងមិ​ិនជឿ�ឿហើ�ើយមានទាំង ើ ក្នុ�ង

៌ យ៉ា​ាងស្រ�ស់​់បំព្រំ �ង។ នៅ�ទី​ីនោះ�ះសត្វវព្រៃ��ជាច្រើ��នកំ ំ ុង ដើ�ម ពុ ើ ឈើ�ចម្រុះ�ះ�ពណ៌ ើ ើ ំ ់នៅ�យ៉ា​ាងមានសេ�ចក្ដី​ី�សុ​ុខដូ​ូចជា សត្វវស្វា​ា , ជ្រូ�ូកព្រៃ��, ខ្លា​ា , ខ្លា​ាឃ្មុំ​ំ�� និ​ិង ំ រស់ សំងំ មានសត្វវផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។

ឧទ្យា​ានជាតិ​ិវីរៈ�ជ័​័យ លាតសន្ធឹ​ឹ�ងលើ�ើផ្ទៃ�ៃដីរា ី ី ប់​់រយហិ​ិកតា គ្រ�បដណ្ដដប់​់ដោ�យ ំ ូ លភ្នំ​ំ�ដ៏​៏ស្រ�ស់​់ស្អា​ាត។ វាលស្មៅ�ៅដ៏​៏ខៀ�ៀវខ្ចី​ី� នៅ�លើ�ើកំពូ

់ បើ�យើ� ងនិ​ិយាយពី ញ យើ�ងសង្កា​ាត់ ុ ឧទ្យា​ានជាតិ​ិវីរៈ�ជ័​័យនេះ�ះវិ​ិ ី ើ ើ ី សក្តា​ានុ​ុពលក្នុ�ង ើ

ំ ឃើ�ើញថាមានធម្មជា � មានដងអូ​ូរ និ​ិងរួ​ួមទាំងសត្វវព្រៃ��ដែ�លជាអ្វី​ី� ម តិ​ិក្នុ�ងព្រៃ� ុ

ដែ�លធ្វើ�ើ�ឲ្យយឧទ្យា​ានជាតិ​ិមួ​ួយនេះ�ះមានសម្រ�ស់​់ស្រ�ស់​់ត្រ�កាលបង្អួ​ួ�តដល់​់ភ្ញៀ��ៀ វ ទេ�សចរជាតិ​ិ និ​ិងអន្តរត ជាតិ​ិ ដែ�លបានទៅ�ដល់​់ទី​ីនោះ�ះ។

ស្ថិ�តនៅ� ក្រុ�ុងបានលុ​ុង ខេ�ត្តរត តនគី​ីរី ី ិ

និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~101km ពី​ី

វិ​ិមានឯករាជ្យយក្រុ�ុងបានលុ​ុង។

ឧទ្យា​ានជាតិ​ិវីរៈ�ជ័​័យ ស្ថិ� តនៅ�ក្នុ ិ ុ ី �ង

ប្រ�ភេ�ទ៖ ឧទ្យា​ានជាតិ​ិ, ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�។ រីឯ ី

13

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

6. ខេ�ត្តត មណ្ឌឌលគី​ីរី​ី 1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�ន ដំ​ំណាក់​់ស្ដេ�េច ំ ំ ដំណា ក់​់ស្ដេ�េច មានទី​ីតាំង ់ សង្កា​ាត់មនោ�រម្យយ ់ ស្ថិតនៅ� ភូមិ​ិដើ� មស្រ�ល់ ូ ើ �ិ

ក្រុ�ុងសែ�នមនោ�រម្យយ ខេ�ត្តម ត ណ្ឌឌ លគីរី​ី ី និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~9km ពី​ីរង្វវង់​់មូ​ូលគោ�ព្រៃ��។

ំ ដំណា ក់​់ស្ដេ�េច ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ទ៖ ិ ុ �ងប្រ�ភេ�

ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះឬទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់, ទេ�សចរណ៍​៍ ំ ុ ច សំខា ំ ន់​់ៗនៅ� ធម្មជា ម តិ​ិ។ រីឯចំ ី ណុ ំ ដំណា ក់​់ស្ដេ�េច មានដូ​ូចជា៖ ទស្សសនា

ទេ�សភាពព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, លេ�ងទឹកឬហែ�លទឹ ក, ឹ ឹ

់ លិ​ិ ់ រះ� គយគន់ថ្ងៃ� ៃ ច, គយគន់ថ្ងៃ� ៃ និ​ិងចំ ំ

ណុ​ុចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។

1.2 ភ្នំ​ំ�ដោះ�ះក្រ�មុំ​ំ�

ំ ់ ុ ខដុ​ុម ក្រុ�ងសែ� ភ្នំ​ំ�ដោះ�ះក្រ�មុំ​ំ� មានទី​ីតាំងស្ថិ សង្កា​ាត់សុ ុ នមនោ�រម្យយ ខេ�ត្តម ិ ត ណ្ឌឌ លគីរី​ី ី និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~2km �តនៅ� ពី​ីរង្វវង់​់មូ​ូលគោ�ព្រៃ��។ ំ ុ ចសំខា ំ ន់ៗ ់ នៅ� ភ្នំ​ំ�ដោះ�ះក្រ�មុំ​ំ� មានដូ​ូចជា៖ ទស្សសនាទេ�សភាពព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, ភ្នំ​ំ�ដោះ�ះក្រ�មុំ​ំ� ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ទ៖ ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�។ រីឯចំ ិ ុ ី ណុ �ងប្រ�ភេ�

ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀ គយគន់​់ថ្ងៃ�លិ​ិ ៃ ច, គយគន់​់ថ្ងៃ�រះ� ៃ និ​ិងចំណុ

14

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.3 សួ​ួនសត្វវ អូ​ូទ្រី�ីស ំ សួ​ួនសត្វវ អូ​ូទ្រី�ីស មានទី​ីតាំងស្ថិ ិ �តនៅ�

់ ស្រុ� ំ កអូ ំ ខេ�ត្តមណ្ឌឌ ឃុំ​ំ�ដាក់ដាំ លគីរី​ី ី ុ រូ រាំង ត

និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~20km ពី​ី រង្វវង់​់មូ​ូលគោ�ព្រៃ��។ សួ​ួនសត្វវ អូ​ូទ្រី�ស ទ៖ ុ ី ស្ថិតនៅ�ក្នុ �ិ �ងប្រ�ភេ�

ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ៗនៅ� សួ​ួនសត្វវ។ រីឯចំ ណុ ី

សួ​ួនសត្វវ អូទ្រី� ូ ស ូ ជា៖ ទស្សសនា ី មានដូច

ទេ�សភាពព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, ដើ�រើ ទស្សសនាកសិ​ិដ្ឋា​ាន, គយគន់​់ថ្ងៃ�លិ​ិ ៃ ច, ដើ�ើរលេ�ងដោ�យ

ថ្មើ�ើ�រជើ�ើង, មើ�ើលសត្វវអូ​ូទ្រី�ីស និ​ិងចំ ំ ណុ​ុចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។

ំ សត្វវអូ​ូទ្រី�ីសទាំងនេះ�ះមានប្រ�មាណ ំ ុងត្រូ�វូ មើ�លថែ� ជាង២០ក្បា​ាល ដែ�លកំពុ ើ

ំ ា ងយកចិ​ិត្តទុ ់ ី អ្ននកមើ�ល ទាំយ៉ា ត ុកដាក់ពី ើ

ថែ� និ​ិងធ្វើ�ើ�ជារបងហ៊ុ​ុ�ព័​័ន្ធប ធ រិ​ិវេ�ណនៅ�

់ ំ ន់ខ្ព ់ ង់ ់ យសត្វវ តំប ឱ្យ ព រាបចង្កេះ�ះ�ភ្នំ​ំ�សម្រា�ប់

ំ ់ ដើ�ើរ ដោ�យសេ�រី ី អូ​ូទ្រី�ីសទាំងនេះ�ះរត់ ភាព។

1.4 ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះ ប៊ូ​ូ�ស្រា� ំ ុ ចសំខា ំ ន់ៗ ់ នៅ� ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះ ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះ ប៊ូ​ូ�ស្រា� ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ទ៖ ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះឬទឹ​ឹកធ្លា​ាក់,់ ទេ�សចរណ៍​៍ធម្មជា ិ ុ ម តិ​ិ។ រីឯចំ ី ណុ �ងប្រ�ភេ�

ំ ហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, ដើ�រើ លេ�ងដោ�យថ្មើ�ើ�រជើ�ង ប៊ូ​ូ�ស្រា� មានដូ​ូចជា៖ លេ�ងទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, ជិះ​ះ�ខ្សែ�ែរ៉​៉ក, ម្ហូ​ូ�ប, រៀ�ៀបចំអា ើ ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ និ​ិងចំណុ

ំ ន់ទេ�ស ់ ៏ ់ ញនេះ�ះត្រូ�ូវបានចែ�កចេ�ញជាបី​ី ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះនេះ�ះជាតំប ចរណ៍​៍ល្អជា ទា អ ងគេ�ក្នុ�ងខេ ុ �ត្តម ត ណ្ឌឌ លគិ​ិរី។ ី ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះដ៏ទាក់ ំ ំ ់ ដំណា ់ ី១ ហូ​ូរធ្លា​ាក់ក្នុ ់ �ងកម្ព ់ ទឹ​ឹង១៥ម៉ែ�ែត្រ� នៅ�រដូ​ូវវស្សា​ា និ​ិងកម្ពស់ ដំណា ក់។ ក់ទី ស់ ុ ព ់៨ទៅ� ១២ម៉ែ�ែត្រ� ដែ�លមានមុ​ុខកាត់ទ ព ់ ំ ំ ពី​ី១០ទៅ�១៥ម៉ែ�ែត្រ� នៅ�រដូ​ូវប្រាំ�ង។ ដំណា ក់​់ទី​ី២ ហូ​ូរធ្លា​ាក់​់ពី​ីកម្ពស់ ព ់១៥ ទៅ�២០ម៉ែ�ែត្រ� និ​ិងមានមុ​ុខកាត់​់ទទឹ​ឹង២០ម៉ែ�ែត្រ�

ំ ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ទី​ី២នេះ�ះ មាន នៅ�រដូ​ូវវស្សា​ា និ​ិងកម្ពស់ ព ់ពី​ី១៨ ទៅ�២៥ម៉ែ�ែត្រ� ដែ�លមានមុ​ុខកាត់​់ ១៣ម៉ែ�ែត្រ� នៅ�រដូ​ូវប្រាំ�ង ំ ់ ី១។ ដំណា ់ ី៣ ហូ​ូរធ្លា​ាក់ដោ់ �យល្បឿ�ឿ�នលឿ�ឿនខ្លាំ​ំ �ងជាងល្បា​ាក់ទី ់ ី២។ ល្បា​ាក់នេះ� ់ ះ យើ�ង ចម្ងា​ា យ១៥០ម៉ែ�ែត្រ�ពី​ីទឹ​ឹកធ្លា​ាក់ទី ក់ទី ើ ំ ំ ន់​់ព្រៃ��ក្រា�ស់​់ ខ្វះ​ះ�មធ្យោ�ោបាយធ្វើ�ើ�ដំណើ� ំ ន់​់គ្រោះ��ះថ្នា​ាក់​់ដោ�យសារ មិ​ិនអាចទៅ�ដល់​់បានទេ� ពី​ីព្រោះ��ះជាតំប ើ រ និ​ិងជាតំប ពពួ​ួកសត្វវព្រៃ��។

៏ ជាក់ដល់ ់ ់ ក្រ�អៅ�បេះ�ះដូ​ូងនិ​ិងអង្គុ​ុ�យទទួ​ួលទានអាហារដ៏មា ៏ នឱជារសជាមួ​ួយមិ​ិត្តភ ក្រៅ��ពី​ីងូ​ូតទឹ​ឹកជ្រោះ��ះធម្មជា ម តិ​ិដ៏ត្រ� ត ក្តិ​ិ� ំ រចំហា ំ យទឹ​ឹកជ្រោះ��ះដ៏​៏ត្រ�ជាក់​់នោះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរទាំងអស់ ំ ់ក៏​៏អាចចំណា ំ និ​ិងក្រុ�ុមគ្រួ�ួសារ ក្រោ��មជំនោ� យពេ�លតុ​ុបតែ�ង និ​ិងស្លៀ�ៀ�កពាក់​់បែ�បជនជាតិ​ិដើ�ម ើ ភាគតិ​ិចព្ននងដើ�ម្បី ើ ី �ថតរូ​ូបទុ​ុកជាអនុ​ុស្សា​ាវរីយ៍ ី ៍ ផងដែ�រ។

15

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

់ ៊ ៏ ់ ញបផ ំ ុ ត ដែលគ្របភ្ញ ់ ៀវទាងអស ំ ់នៅពេលមកដល់ សម្រាបខេត្ត មណ្ឌលគរិ ី ទឹកជ្រោះបូ ស្រា នៅតែជាទីដទាក ទា ំ ខេត្តនេះមនអាចម� លរ លងបាន។ ិ ើ

16

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

7. ខេ�ត្តត ក្រ�ចេះ�ះ 1.1 កោះ�ះផ្តៅ�ៅ� ៏ កោះ�ះផ្តៅ�ៅឬក៏គេ�ច្រើ�� នហៅ�ថា សហគមន៍​៍ ើ

អេ�កូ-ូ ទេ�សចរណ៍​៍កោះ�ះផ្តៅ�ៅ, សហគមន៍​៍

ំ ទេ�សចរណ៍​៍ កោះ�ះផ្តៅ�ៅ មានទី​ីតាំង ់ចាម ស្រុ�ុកសំបូ ំ ំ ូរ ស្ថិ�តនៅ� ឃុំ​ំ�កំពង់ ិ ខេ�ត្តក្រត �ចេះ�ះ និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~45km ពី​ីរង្វវង់​់មូ​ូលក្រុ�ុងក្រ�ចេះ�ះ។

កោះ�ះផ្តៅ�ៅ ស្ថិ� តនៅ�ក្នុ ទ៖ ិ ុ �ងប្រ�ភេ� ទេ�សចរណ៍​៍ធម្មជាតិ​ិ, កោះ�ះ,ឆ្នេ�េរសមុទ្យ ម ុ យ។

ំ ឬបោះ�ះតង់​់, ស្ទូ​ូ�ចត្រី�,ី ជិះ​ះ�ទូ​ូកកា ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ៗនៅ� កោះ�ះផ្តៅ�ៅ មានដូ​ូចជា៖ ជិះ​ះ�កង់​់, ជិះ​ះ�ទូ​ូក, ឆ្នេ�េរសមុ​ុទ្រ�, បោះ�ះជំរុំ​ំ� រីឯចំ ី ណុ

ំ ហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, លេ�ងទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, ដើ�រើ លេ�ងដោ�យថ្មើ�ើ�រជើ�ង ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ យ៉ា​ាក, រៀ�ៀបចំអា ើ និ​ិងចំណុ

៍ ំ ន គឺ​ឺជាភូ​ូមិ​ិពី​ីរក្នុ�ងចំ ំ សហគមន៍អេ�កូ ណោ� ម ូ -ទេ�សចរណ៍​៍កោះ�ះផ្តៅ�ៅ ចម្ងា​ា យ ៤៥គ.ម ពី​ីខេ�ត្តក្រត �ចេះ�ះ កោះ�ះផ្តៅ�ៅ និ​ិងសំភិ​ិ ុ

៏ ំ ុតក្នុ�ងចំ ំ ៏ ភូ​ូមិ​ិដ៏ទៃ�ទៀ� ៀតដែ�លស្ថិតនៅ�លើ� កោះ�ះរងាវ។ កោះ�ះរងាវ ជាកោះ�ះមួ​ួយដែ�លវែ�ងជាងគេ�បំផុ មកោះ�ះដ៏ទៃ�ទៀ� ៀត ុ ណោ� �ិ ើ

ំ ី រនេះ�ះស្ថិ�តនៅ�ក្នុ មានប្រ�វែ�ង ៤៥គីឡូ យដងទន្លេ�េមេ�គង្គក្នុ ជា។ ភូ​ូមិ​ិទាំងពី ិ គ �ងប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ� ុ ិ ុ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ស្ថិ�តនៅ�តាមបណ្តោ�ោ �ង ់ ំ ំ ូ រ ខេ�ត្តក្រត �ចេះ�ះ តាមបណ្តោ�ោ យដងទន្លេ�េមេ�គង្គភា ឃុំ​ំ�កំពង់ ចាម ស្រុ�ុកសំបូ គ គខាងជើ�ង ើ ចម្ងា​ា យប្រ�មាណ ៤៤គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ពី​ី ំ ើ រត្រូ�ូវធ្វើ�ើ�ដំណើ� ំ ើ រតាមផ្លូ​ូ�វគោ�កប្រ�វែ�ងប្រ�មាណ ៣៨គីឡូ រួម ួ ខេ�ត្តក្រត �ចេះ�ះ។ ដើ�ម្បី ួ ើ ី �ទៅ�ដល់​់ភូ​ូមិ​ិនេះ�ះអ្ននកធ្វើ�ើ�ដំណើ� ី ូ ម៉ែ�ែត ពី​ីទីរួី ម ំ ើ រតាមទូ​ូកពី​ីស្រុ�ុកសំបូ ់ ុ កសំបូ ំ ូរ និ​ិងបន្តដំ ំ ូរទៅ�ភូ​ូមិ​ិទាំងពី ំ ីរខាងលើ�ចម្ងា​ា ខេ�ត្តក្រត �ចេះ�ះទៅ�កាន់ស្រុ� យ ៦គីឡូ ត ណើ� ើ ី ូ ម៉ែ�ែតទៀ�ៀត។

1.2 អន្លលង់​់ផ្សោ�ោ�ត អន្លលង់​់ផ្សោ�ោត ឬក៏​៏គេ�ច្រើ��ើន

់ ំ ី , កាំពី ំ ី មាន ហៅ�ថា អន្លលង់ផ្សោ�ោតកាំ ពី

ំ ំ ី ឃុំ​ំ� ទី​ីតាំងស្ថិ ភូ​ូមិ​ិព្រែ��កកាំពី ិ � តនៅ� ំ ុ ក ស្រុ�ុកចិ​ិត្រ�បុ​ុរី ី ខេ�ត្តក្រត �ចេះ�ះ និ​ិង សំបុ

មានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~16km ពី​ីរង្វវង់​់

មូ​ូលក្រុ�ុងក្រ�ចេះ�ះ។

អន្លលង់​់ផ្សោ�ោត ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ទ៖ ិ ុ �ងប្រ�ភេ� ភោ�ជនីយដ្ឋា ា ន, ទេ�សចរណ៍​៍ធម្មជា ម តិ​ិ។ ី

17

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ៗនៅ� អន្លលង់​់ផ្សោ�ោត មានដូ​ូចជា៖ ម្ហូ​ូ�ប, លេ�ងទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, ជិះ​ះ�ទូ​ូក, ស្ទូ​ូ�ចត្រី�ី, ដើ�ើរមើ�ើលសត្វវផ្សោ�ោត រីឯចំ ី ណុ

ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ និ​ិងចំណុ

់ ំ ន់ទេ�ស ់ ៏ ់ ញមួ​ួយក្នុ�ងចំ ំ ំ ន់ទេ�ស ់ រមណី​ីយដ្ឋា​ានអន្លលង់ផ្សោ�ោត ជាតំប ចរណ៍​៍បែ�បធម្មជា ទា មតំប ចរណ៍​៍ជាច្រើ��ន ម តិ​ិដ៏ទាក់ ុ ណោ� ើ ់ ូតទឹកកំ ៏ ទីតាំ ំ ់ ញមួ​ួយសម្រា�ប់ភ្ញៀ� ់ �ៀ វទេ�សចរដែ�លចង់ងូ ំ ន្តត ទៀ�ៀតនៅ�ក្នុ�ងខេ ជា ទាក់ ទា សា ុ �ត្តក្រត �ចេះ�ះ ហើ�ើយទីនោះ�ះក៏ ត ី ី ងកម្សា​ាន្ត ឹ ំ កថ្ងៃ�ចុ ញុំ​ំ� អាហារបែ�បស្រុ�ុកស្រែ�� ឬ សំរា ៃ ុ ងសប្តា​ាហ៍​៍ ជាមួ​ួយនឹ​ឹងក្រុ�ុមគ្រួ�ួរសារ ឬ មិ​ិត្តរួត ួមការងារ ឬ មិ​ិត្តភ ត ក្តិ​ិ�ជាដើ�ើម។ ់ ៏ �ងតំ ំ ន់នោះ� ់ ំ ា ងស្អា​ាត ដោ�យមានកញ្ចុះ​ះ��សំរា ំ ប់អ ់ ង្គុ​ុ�យលេ�ង រមណី​ីយដ្ឋា​ានអន្លលង់ផ្សោ�ោតត្រូ�ូ វបានសហគមន៏ក្នុ ប ះរៀ�ៀបចំយ៉ា ុ និ​ិងមានអង្រឹ�ឹងសម្រា�ប់​់គេ�ងផងដែ�រ។

ំ លើ�ើសពី​ីនេះ�ះ ទី​ីនោះ�ះក៏​៏មានទូ​ូកម៉ា​ាស៊ី​ី�ន សម្រា�ប់​់ដឹ​ឹកភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរតាមទន្លេ�េមេ�គង្គគ ដើ�ើម្បី​ីទស្សសនាផ្សោ�ោត។ ចំពោះ� ះ �

ំ ុ តក្នុ�ង ំ នាពេ�លព្រឹ�ឹកព្រ�លឹ​ឹម និ​ិងពេ�លល្ងា​ា ច។ ទោះ�ះបី​ីជា ពេ�លវេ�លាដែ�លល្អបំ អ ផុ ុ ការទស្សសនាផ្សោ�ោត គឺ​ឺក្នុ�ង ុ រដូ​ូវប្រាំ�ង ផ្សោ�ោតមានផ្លា​ាស់​់ប្ដូ​ូ� រជម្រ�កពី​ីកន្លែ�ែងមួ​ួយទៅ�កន្លែ�ែងមួ​ួយទៀ�ៀតតាមរដូ​ូវក៏ដោ៏ �យ ប៉ុ​ុ�ន្ដែ�ែអ្ននកបើ�កទូ ឹ យ៉ា​ាង ើ ូកម៉ា​ាស៊ី​ី�នបានដឹង

ច្បា​ាស់​់ថាពួ​ួកវាប្ដូ​ូ�រទៅ�រស់​់នៅ�ទី​ីណាខ្លះ​ះ�។

ំ ី ក៏​៏មានចំណី ំ ី អាហារ ភេ�សជ្ជៈ​ៈ� ហើ�ើយមានវត្ថុ​ុ�អនុ​ុស្សា​ាវរីយ៍ នៅ�រមណី​ីយដ្ឋា​ានអន្លលង់​់ផ្សោ�ោត ឬ កាំពី ី ៍ ដូ​ូចជា៖ រូ​ូបភាព, ំ ី ឈើ�ជាដើ� ំ ន់​់នោះ�ះ។ ចម្លា​ាក់​់ផ្សោ�ោតធ្វើ�ើ�អំពី ប ុ ើម ដែ�លបានផលិ​ិត និ​ិងដាក់​់លក់​់ដោ�យសហគមន៍​៍នៅ�ក្នុ�ងតំ ើ

1.3 ភ្នំ​ំ�សំ​ំបុ​ុក ំ ុក ឬក៏គេ�ច្រើ�� ៏ ំ ុក, រមណី​ីយដ្ឋា​ាន ភ្នំ​ំ�សំបុ ំ ុក, បូ​ូជនី​ីយដ្ឋា​ាន ភ្នំ​ំ�សំបុ នហៅ�ថា វត្តភ្នំ​ំ�សំ បុ ត ើ

ំ ុ ក, ភ្នំ​ំ�សំបូ ំ ូ រមាស មានទី​ីតាំងស្ថិ ំ ភ្នំ​ំ�សំបុ ភូ​ូមិ​ិថ្មក្រែ� ិ ម � ឃុំ​ំ�ថ្មក្រែ� ម � ស្រុ�ុកចិ​ិត្រ�បុ​ុរី ី �តនៅ� ់ ូ លក្រុ�ុងក្រ�ចេះ�ះ។ ខេ�ត្តក្រត �ចេះ�ះ និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~9km ពី​ីរង្វវង់មូ ំ ុក ស្ថិតនៅ�ក្នុ ំ ់ , ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, ប្រ�វត្តិ​ិសាស្ត្រ�រ។ ំ ុ ច ភ្នំ​ំ�សំបុ ទ៖ សញ្ញា​ាសំគាល់ រីឯចំ ុ �ិ � ី ណុ �ងប្រ�ភេ�

ំ ន់​់ៗនៅ� ភ្នំ​ំ�សំបុ ំ ុ ក មានដូ​ូចជា៖ រៀ�ៀបចំអា ំ ហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, ទស្សសនា សំខា ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ ទេ�សភាពព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, ទស្សសនាវត្តត និ​ិងចំណុ

ំ ុ កបានក្លា​ា យជាទី​ីវត្តអា ំ ី ដើ�ម ភ្នំ​ំ�សំបុ ត រាម ដែ�លមានកេ�រ្ដិ៍​៍ឈ្មោះ� �ះ�ល្បី​ីតាំ ើ សត្សស � ងពី ំ ឿរបស់​់ ៍ ី ១៥ ហើ�ើយមានមនុ​ុស្សសជាច្រើ��នទៅ�គោ�រព វត្សសរ៍ទី បន់​់ស្រ�ន់​់តាមជំនឿ� ើ

ខ្លួ​ួ�ន។ ភ្នំ​ំ�នេះ�ះមានកម្ពស់ ព ់ ៧០ ម៉ែ�ែត្រ� និ​ិងចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ៣០០ ម៉ែ�ែត្រ�ពី​ីផ្លូ​ូ�វធំ ំ ំ ប់​់ឡើ�ើងទៅ�កាន់​់អារាមខាងលើ�ើ។ កាលពី​ីដើ�ម ហើ�ើយមានជណ្តើ�ើ� រសំរា ើ ឡើ�ើយ ំ ូ ងថា “ភ្នំ​ំ�សំបូ ំ ូ រមាស” ដោ�យតាមរឿ�ឿងព្រេ��ងនិ​ិទាន ទើ�ើប ភ្នំ​ំ�នេះ�ះមានឈ្មោះ�ះ�ដំបូ

ំ ុ ក”។ ធ្វើ�ើ�អោ�យភ្នំ​ំ�នេះ�ះនៅ�សល់​់ឈ្មោះ�ះ�ត្រឹ�ម ឹ “ភ្នំ​ំ�សំបុ

ំ ភ្នំ​ំ�នេះ�ះមានទស្សសនី​ីយភាពដ៏​៏ល្អត្រ� យផល អ កាល និ​ិងមានលក្ខខណៈ​ៈអំណោ�

ំ ូ មិ​ិសាស្ដ្រ�រ និ​ិងសុ​ុវត្ថិភាព ទាំងភូ ដល់​់ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ។ ភ្នំ​ំ�នេះ�ះត្រូ�ូវបានគេ�រៀ�ៀបចំ ំ �ិ ំ ី សម័​័យសង្គម ឲ្យយក្លា​ា យទៅ�ជារមណី​ីយដ្ឋា​ានទេ�សចរតាំងពី គ រាស្ដ្រ�រនិ​ិយមមក

ំ ួ យ ដែ�លមានទឹ​ឹកថ្លា​ាឆ្វេ�េង ម្ល៉ះ​ះ��។ នៅ�ជាប់​់ជើ�ើងភ្នំ​ំ�ប៉ែ�ែកខាងលិ​ិចមានបឹ​ឹងដ៏​៏ធំមួ និ​ិងមានធម្មជា ម តិ​ិដុះ​ះ�ឡើ�ើងស្រ�ស់​់បំព្រំ �ង។

ំ ូ លភ្នំ​ំ�សំបុ ំ ុ កមានលក្ខខណៈ​ៈព្រែ��កជាពី​ីរ មួ​ួយទាបមួ​ួយខ្ពស់ រីឯកំ ព ់ ពេ�លឡើ�ើង ី ពូ

ំ ូ លភ្នំ​ំ� គេ�អាចមើ�លឃើ� ៏ ់ ត្រ�កាល ពិ​ិសេ�សដងទន្លេ�េ ដល់​់កំពូ ញនូ ូវទិ​ិដ្ឋឋភាពដ៏ស្រ�ល់ ើ ើ

ំ ំ ុ កវិ​ិញ មានដើ�ម ំ ដុះ​ះ�ស្អេ�េកស្កា​ាស់​់ និ​ិងមាន មេ�គង្គ។ ឯ តួ​ួភ្នំ​ំ�សំបុ គ ចំណែ�ក ើ ឈើ�ធំ ើ ៗ

18

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

19

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ំ ី ការធ្វើ�ើ�ដំណើ� ំ ូ លភ្នំ​ំ� សត្វវបក្សា​ាបក្សី​ី�ស្រែ��កឆ្លើ�ើ�យឆ្លលងគ្នា​ាឥតដាច់​់។ បើ�ើនិ​ិយាយអំពី ើ រឡើ�ើងទៅ�វិ​ិញ ពី​ីជើ�ើងភ្នំ​ំ�រហូ​ូតដល់​់កំពូ ំ ំ ំ ប់​់ធ្វើ�ើ�ដំណើ� ំ កលំហែ� ំ មានជណ្តើ�ើ� រធ្វើ�ើ�ពី​ីបេ�តុ​ុងសំរា ក់​់សំរា រកាយជាច្រើ��ើន ើ រឡើ�ើងចុះ​ះ�យ៉ា​ាងងាយស្រួ�ួល និ​ិងមានដំណា កន្លែ�ែងថែ�មទៀ�ៀតផង។

20

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

8. ខេ�ត្តត ពោ�ធិ៍​៍សាត់​់ 1.1 ភ្នំ​ំ�១៥០០ ំ ភ្នំ​ំ�១៥០០ មានទី​ីតាំងស្ថិ ស្រុ�ុក ិ �តនៅ� វាលវែ�ង ខេ�ត្តពោ�ធិ៍​៍ សាត់​់ និ​ិងមាន ត ំ ចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~150km ពីកោះ�ះសំ ពៅ� ី មាស។

ភ្នំ​ំ�១៥០០ ស្ថិតនៅ�ក្នុ ទ៖ ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, ុ �ិ �ងប្រ�ភេ�

ំ ុ ចសំ​ំ ទេ�សចរណ៍​៍ធម្មជា ម តិ​ិ។ រីឯចំ ី ណុ

ខាន់​់ៗនៅ� ភ្នំ​ំ�១៥០០ មានដូ​ូចជា៖

ទស្សសនាទេ�សភាពព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, គយគន់​់ ់ រះ� ំ ហារ ថ្ងៃ�លិ​ិ ៃ ច, គយគន់ថ្ងៃ� ៃ , រៀ�ៀបចំអា

ដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, ដើ�រើ លេ�ងដោ�យថ្មើ�ើ�រជើ�ង ើ ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ និ​ិងចំណុ

1.2 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ ថ្មមដាតូ​ូច ំ ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ថ្មដាតូ ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ភ្នំ​ំ� ១០០៥ មានទី​ីតាំងស្ថិ ភូ​ូមិ​ិឯកភាព ឃុំ​ំ�ថ្មដា ស្រុ�ុកវាលវែ�ង ម ូ ច ឬក៏​៏គេ�ច្រើ��នហៅ�ថា ិ ម ើ �តនៅ�

ខេ�ត្តពោ�ធិ៍​៍ សាត់​់ និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~170km ពី​ីកោះ�ះសំពៅំ �មាស។ ត

ំ ុ ចសំខា ំ ន់ៗ ់ នៅ� ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ថ្មដាតូ ទ៖ ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះឬទឹ​ឹកធ្លា​ាក់,់ ទេ�សចរណ៍​៍ធម្មជា ម ូ ច ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ិ ុ ម តិ​ិ។ រីឯចំ ី ណុ �ងប្រ�ភេ�

ំ ហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, លេ�ងទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, ទស្សសនាទេ�សភាពព្រៃ��ភ្នំ​ំ� និ​ិងចំណុ ំ ុ ចផ្សេ�េង ថ្មដាតូ ម ូ ច មានដូ​ូចជា៖ រៀ�ៀបចំអា

ៗទៀ�ៀត។

ំ ើ រទៅ�កាន់តំ ំ ើ រលើ�ើវិ​ិថីពត់ ់ ប ំ ន់នោះ� ់ បើ�យើ� ងធ្វើ�ើ�ដំ ណើ� ះ យើ�ងប្រា ពេ់ �ន តាមជម្រា�លភ្នំ​ំ�ខ្ពស់ ព ់ៗប្រា�កដជា ី ើ ើ ើ �កដជាបានធ្វើ�ើ�ដំណើ�

ធ្វើ�ើ�ឲ្យយភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរទទួ​ួលបាននូ​ូវបទពិ​ិសោ�ធន៏​៏ថ្មី​ី�ៗ។ សូ​ូមបញ្ជា​ាក់​់ទី​ីនោះ�ះ មិ​ិនទាន់​់មានការលើ�ើកស្លា​ាកសញ្ញា​ាសម្គា​ាល់​់

ំ ជាតម្រុ�ុយឲ្យយងាយស្រួ�ួលដល់​់ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរក្នុ�ង ុ ការធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រនៅ�ឡើ�ើយទេ�។ ដូ​ូចច្នេះ�ះ�ហើ�ើយភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរដែ�លប្រា�ថ្នា​ា

ំ ់ត្រូ�ូវសួ​ួរអ្ននកភូ​ូមិ​ិតាមផ្លូ​ូ�វដើ�ម្បី ទៅ�លេ�ង ចាំបាច់ ើ ី �កុំ​ំ�ឲ្យយវង្វេ�េងផ្លូ​ូ�វ។

ំ ់ ដូ​ូចជាកាំជណ្ដើ�ើ� ំ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរនឹ​ឹងបានឃើ�ើញ ទឹ​ឹកហូ​ូរលើ�ើជម្រា�លថ្មជា ក់ៗ រ ដែ�លផ្ដដល់​់ភាពងាយស្រួ�ួលក្នុ�ង ម ដំណា ុ ការ

់ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ ជាមួ​ួយនឹ​ឹងទេ�សភាពព្រៃ��ព្រឹ�ឹក្សា​ាដែ�លកម្រ�រកបាន។ នៅ�ពេ�លដែ�លភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរបាន ងូ​ូតទឹកកម្សា​ាន្ដដដល់ ឹ

ទៅ�ដល់​់ទី​ីនោះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរនឹ​ឹងបានឃើ�ើញទឹ​ឹកហូ​ូររឹមៗ លើ�ើកម្រា�លថ្មរា ម បស្មើ�ើ� និ​ិងពេ�លដើ�រើ ចុះ​ះ�ទៅ�តាមខ្សែ�ែទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ឹ ំ ុ ងហូ​ូរជាថ្នា​ាក់ៗ ់ នោះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរនឹ​ឹងទទួល ់ ់ មិ​ិនខានឡើ�យ។ ខាងក្រោ��មដែ�លកំពុ យជាក់ជា ួ បាននូ​ូវអារម្មណ៏ ម ៏ ស្រ�ស់ស្រា� ើ

ក្រៅ��ពី​ីការងូ​ូតទឹ​ឹកដ៏​៏សែ�នត្រ�ជាក់​់ នៅ�មានការគយគន់​់ព្រៃ��ព្រឹ�ឹក្សា​ា ឮសូ​ូរសំឡេំ �ងសត្វវព្រៃ��យំខ្ញៀំ ��ៀ វខ្ញា​ា រថែ�មទៀ�ៀតផង។

21

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ់ ដាតូ ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់ថ្ម ក់​់ ម ូចនេះ�ះមាន ២ដំណា ំ ់ ់ ដែ�លដំណាក់ ខាងលើ� ជាទី ឋានសម្រា�ប់ ើ ី

ំ ់ ងូតទឹ ដោ�យសារដំ ណាក់ ូ កលេ�ងកម្សា​ាន្ត ត ឹ ់ ូ រលើ�ើជម្រា�លជា នេះ�ះ មានទឹ​ឹកធ្លា​ាក់ហូ

ំ ំ ថ្នា​ាក់​់ៗ ដូ​ូចកាំជណ្តើ�ើ� រ។ រីឯ ក់​់ ី ដំណា

ខាងក្រោ��មវិ​ិញ វាជាល្បា​ាក់​់ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់

់ ដែ�លកម្ពស់ លជាជិ​ិត ១០ម៉ែ�ែត្រ� ព ប្រ�ហែ�

់ យភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរណាដែ�លចង់​់ សម្រា�ប់ឲ្យ ហែ�លទឹ​ឹកលេ�ងកម្សា​ាន្ត។ ត

1.3 វត្តតភ្នំ​ំ�បាក់​់ត្រា� ់ ំ ់ វត្តភ្នំ​ំ�បាក់ ត្រា� មានទី​ីតាំងស្ថិ ភូ​ូមិ​ិអូ​ូរបាក់ត្រា� ឃុំ​ំ�ព្រ�ងិ​ិល ស្រុ�ុកភ្នំ​ំ�ក្រ�វាញ ខេ�ត្តពោ�ធិ៍​៍ សាត់​់ និ​ិងមានចម្ងា​ា យ ត ិ ត �តនៅ�

ប្រ�ហែ�ល ~18km ពី​ីកោះ�ះសំពៅំ �មាស។

់ ំ ់ ។ រីឯចំ ំ ុ ចសំខា ំ ន់ៗ ់ នៅ� វត្តភ្នំ​ំ�បាក់ ់ វត្តភ្នំ​ំ�បាក់ ត្រា� ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ទ៖ ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, សញ្ញា​ាសំគាល់ ត្រា� មានដូ​ូចជា៖ រៀ�ៀបចំ ំ ុ ត ិ ត ី ណុ �ងប្រ�ភេ�

ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ អាហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, ទស្សសនាវត្ត,ត ទស្សសនាទេ�សភាពព្រៃ��ភ្នំ​ំ�, ដើ�ើរលេ�ងដោ�យថ្មើ�ើ�រជើ�ើង និ​ិងចំណុ

់ត្រា�លើ�ើ ល្បី​ី �ស័​័ក្ដិ​ិសិ​ិទ្ធិ​ិ ំ វត្តភ្នំ​ំ�បាក់ ងដែ�លធ្វើ�ើ�ឲ្យយមនុ​ុស្សសគ្រ�ប់​់គ្នា​ា មកបណ្ដា ឆ្ងា​ា យ រហូ​ូត ត ា ខេ�ត្តជិ​ិត ត � �បន់​់ស្រ�ន់​់បានដូ​ូចបំណ ពលរដ្ឋឋខ្មែ�រែ រស់​់នៅ�ក្រៅ��ប្រ�ទេ�សមកបន់​់ស្រ�ន់​់ក៏​៏មាន។ ់ត្រា� ត្រូ�ូវបានគេ�ចាត់​់ទុ​ុកថាជារមណី​ីយដ្ឋា​ានមួ​ួយ ហើ�ើយជារាល់​់ថ្ងៃ�ចុ ក្រៅ��ពី​ីជាទី​ីវត្តអា ត រាម វត្តភ្នំ​ំ�បាក់ ត ៃ ុ ងសប្ដា​ាហ៏​៏ ឬ

ថ្ងៃ�បុ ព្រោះ��ះនៅ�ក្នុ�ង ៃ ុ ណ្យយ រមែ�ងមានពុ​ុទ្ធប ធ រិ​ិស័​័ទជិ​ិតឆ្ងា​ា យមកធ្វើ�ើ�បុ​ុណ្យយផង និ​ិងកម្សា​ាន្តផង ត ុ បរិ​ិវេ�ណវត្តប្រ� ត មាណជា ំ ូ រទៅ�ដោ�យដើ�ម ៣គីឡូ ន ម តូ​ូច ធំ ំ ជាពិ​ិសេ�សនោះ�ះមានខ្យយល់​់អាកាសបរិ​ិសុ​ុទ្ធដែធ �ល ើ ឈើ�ជាច្រើ�� ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� សំបូ ើ ើ និ​ិងមានថ្មដា

ធ្វើ�ើ�ឲ្យយភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរទទួ​ួលបានអារម្មណ៏ ម ៏ ស្រ�ស់​់ស្រា�យ។

22

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ង គឺ​ឺជាខេ�ត្តមួ ់ ប ខេ�ត្តបាត់ ដំ ត ត ួ យនៅ�ភាគពាយ័​័ព្យយនៃ�ព្រះ�ះរាជាណាចក្រ�

ំ ង មានទី​ីប្រ�ជុំ​ំ�ជនធំនៅំ �ក្រុ�ងបាត់ ំ ង។ ខេ�ត្តបាត់ ំ ង ់ ប ់ ប ់ ប កម្ពុ​ុ�ជា។ ខេ�ត្តបាត់ ដំ ុ ដំ ដំ ត ត ំ ទល់​់ ខាងជើ�ង មានព្រំ�ប្រ� ខេ់ �ត្តសៀ� ត ន្ទា​ា យមានជ័​័យ ខាងកើ�តជាប់ ត ៀមរាប ើ ជាប់ខេ់ �ត្តប ើ

និ​ិងបឹ​ឹងទន្លេ�េសាប ខាងត្បូ​ូ�ងជាប់​់ខេ�ត្តពោ�ធិ៍​៍ សាត់​់ ខាងលិ​ិចជាប់​់ខេ�ត្តប៉ៃ�ៃលិ​ិ ន ត ត

9. ខេ�ត្តត បាត់​់ដំ​ំបង

និ​ិងខេ�ត្តច័​័ន្ទទបុ ត ុ រី(ប្រ�ទេ�សថៃ�)។ ី

1.1 ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�បាណន់​់ ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�បាណន់​់ស្ថិ� តនៅ�ក្នុ ស្រុ�ុកបាណន់​់ ិ ុ ូ មិ​ិបាណន់​់ ឃុំ​ំ�កន្ទឺ� រ២ ឺ �ងភូ ំ ង តាមបណ្តោ�ោ យដងស្ទឹ​ឹ�ងសង្កែ�ែ មានចម្ងា​ា យ២២គ.មខាងត្បូ​ូ�ង ់ដំប ខេ�ត្តបាត់ ត ំ ង។ ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�បាណន់​់ជាប្រា�សាទភ្នំ​ំ� ដែ�លស្ថិ�តនៅ� ់ដំប ទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តបាត់ ត ិ ំ ូ លភ្នំ​ំ�ធម្មជា ំ ់៨១ម៉ែ�ែត ចំណុ ំ ុ ចនិ​ិយាមកាមត្រ�ង់​់ចំណុ ំ ុ ច លើ�ើកំពូ ម តិ​ិមានកំពស់ ១២០៥៧’០៣” N និ​ិង១០៣០០៨’២៣” E (យកតាម Google Earth ) មាន ំ ន់មួ ់ ួយបែ�រមុ​ុខទៅ�រកទិ​ិសទាំងបួ ំ ួន មានក្លោ�ោងទ្វា​ា រ កំពែំ �ងព័​័ទ្ឋឋជុំ​ំ�វិ​ិញ មានតួ​ួសំខា

់ ពី ំ ន់កណ្តា​ា ់ ំ ី ថ្មភ បួ​ួន និ​ិងមានប្រា�សាទជ្រុ�ងបួ ុ លសង់អំ ួ ន។ តួ​ួប្រា�សាទសំខា ម ក់​់ រី ី

ំ ី ថ្មបា ឯកំពែំ �ង ក្លោ�ោងទ្វា​ា រ និ​ិងប្រា�សាទជ្រុ�ុងសង់​់អំពី ម យក្រៀ��ៀមដែ�លមានក្បា​ាច់​់

ំ ពី ំ ី ថ្មភ ំ តុ​ុបតែ�ងលំអំ ថ្មភ ម ក់​់។ ចំណែ�ក ម ក់​់ដែ�លគេ�យកមកសាងសង់​់ប្រា�សាទ ំ ន់​់ផ្សេ�េងៗគ្នា​ាជាច្រើ��ើនកន្លែ�ែងផងដែ�រ នេះ�ះបើ�ើផ្អែ�ែក ទៀ�ៀតសោ�ត ក៏​៏ដឹ​ឹកមកពី​ីតំប ទៅ�លើ�គុ ទៅូ � ុ នាពេ�លបច្ចុ​ុ�ប្បបន្នននេះ�ះ។ បើ�ពិ​ិនិ​ិត្យយជាទូ ើ ុណភាពថ្មដែម �លបន្សសល់​់ទុក ើ

់ នជណ្តើ�ើ� រអាចឡើ�ងនិ​ិងចុះ​ះ�ពី ំ ួន៣ ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�បាណន់មា ើ ីខឿ�ឿនប្រា�សាទមកចំនួ គឺ​ឺនៅ�ជ្រុ�ុងខាងជើ�ើង ខាងត្បូ​ូ�ង និ​ិងខាងកើ�ើត ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែនៅ�ជ្រុ�ុងខាងកើ�ើតមាន

ំ ី ជើ�ើងភ្នំ​ំ�រហូ​ូតដល់​់តួ​ួប្រា�សាទ។ បើ�ើយោ�ងទៅ�លើ�ើចម្លា​ាក់​់នានា ជណ្តើ�ើ� រតាំងពី ំ ញបានប្រ�ទះ​ះឃើ�ើញនៅ�លើ�ើតួ​ួប្រា�សាទ និ​ិងនៅ�ជុំ​ំ�វិ​ិញបរិ​ិវេ�ណ ដែ�លមន្រ្តី�ី�ជំនា

់ ំ ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�បាណន់កន្លលង មក ឃើ�ញថាប្រា �សាទនេះ�ះមានក្បា​ាច់រ់ ចនាលាយចំរុះ�� ើ គ្នា​ាជាច្រើ��ើនរចនាបថ គឺ​ឺពី​ីសតវត្សសទី​ី៩ រហូ​ូតដល់​់ចុ​ុងសតវត្សសទី​ី១៣នៃ�គ.ស

ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែក្បា​ាច់​់រចនានៅ�សតវត្សសទី​ី១៣នៃ�គ.ស គឺ​ឺនៅ�ក្នុ�ង ុ រចនាបថបាយ័​័ន មាន � ី៧ ព្រះ�ះអង្គសោ� ច្រើ��ើនជាងគេ�គឺ​ឺស្ថិ�តក្នុ យរាជ្យយ ិ ុ រាជ្យយព្រះ�ះបាទ ជ័​័យវរ្ម័​័នទី គ �ង ពី​ីឆ្នាំ​ំ�១១៨១ ដល់​់ឆ្នាំ​ំ�១២១៨នៃ�គ.ស។ យើ�ើងបានរកឃើ�ើញសិ​ិលាចារឹកមួ ឹ ួយ

23

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ផ្ទាំ​ំ�ង K202 ចារនៅ�ឆ្នាំ​ំ�១០៥០នៃ�គ.ស

គឺ​ឺក្នុ�ងដើ� ុ ើមរាជ្យយព្រះ�ះបាទឩទ័​័យទិ​ិត្យយ � ី២ (១០៥០–១០៦៦នៃ�គ.ស) វរ្ម័​័នទី ដែ�លឡើ�ើងគ្រ�ងរាជ្យយបន្តពី ត ី ព្រះ�ះបិ​ិតា � របស់​់ព្រះ�ះអង្គគឺ​ឺព្រះ គ �ះបាទសូ​ូរ្យយវរ្ម័​័ន

ទី​ី១ (១០០២–១០៥០នៃ�គ.ស)។ និ​ិង មានសិ​ិលាចារឹកមួ ួ យផ្ទាំ​ំ�ងទៀ�ៀត ឹ ចារនៅ�ឆ្នាំ​ំ�១៨៣០នៃ�ព.ស ត្រូ�ូវនឹ​ឹង

ឆ្នាំ​ំ� ១២៨៧នៃ�គ.ស គឺ​ឺចុ​ុងសតវត្សស ទី១៣នៃ�គ.ស បាននិ​ិយាយថា ព្រះ�ះបាទ ី

ជ័​័យចេ�ស្តា​ា រាមេ�សូ​ូ ជាប្រះ�ះរាជបុត្រ� ុ របស់​់

ព្រះ�ះបាទ សុ​ុកណាន បានយកទី​ីនេះ�ះ

ំ ់ ដូ ៌ ូចវត្តអា ធ្វើ�ើ�ជាទីសំ ក់ធម៌ ត រាមដែ�រ ី ណា ដើ�ម្បី ើ ី �លើ�ើកស្ទួ​ួ�យព្រះ�ះពុ​ុទ្ឋឋសាសនាឲ្យយ

់ មានលក្ខខណៈ​ៈកាន់តែ�ល្អ ប្រ�សើ� រឡើ� ង។ អ ើ ើ ់ ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�បាណន់សព្វវថ្ងៃ� នៅៃ �សល់​់តួ​ួ

ំ ន់កណ្តា​ា ់ ំ សំខា ល ក្លោ�ោងទ្វា​ា រប្រ�ចាំទិ​ិស

ំ មួយ ំ ទាំង៤ ត ួ ផ្នែ�ែកតូច ូ នៃ�កំពែ�ងខាងកើ� ើ

និ​ិងនៅ�សល់​់ផ្នែ�ែកខ្លះ​ះ�នៃ�ប្រា�សាទជ្រុ�ង ុ នៃ�ទិ​ិសពាយ័​័ព្យយ។ ដោ�យសារកត្តា​ា

អាយុ​ុកាល កត្តា​ាធម្មជា ម តិ​ិ និ​ិងកត្តា​ា

មនុ​ុស្សស ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�បាណន់​់បានរង ការខូ​ូចខាត ជាច្រើ��ើន ជាពិ​ិសេ�ស

នៅ�ក្នុ�ងសម័​័ យសង្រ្គា�ា ម។ ប្រ�ជាជន ុ នៅ�តែ�បន្តជឿត �ឿទៅ�លើ�ើអាទិ​ិទេ�ពនៃ� ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�បាណន់​់ ដោ�យពួ​ួកគាត់​់

់ ់ បានធ្វើ�ើ�ពិ​ិធីបន់ សុំ​ំ�សេ� ចក្តី​ី�សុ​ុខ សុំ​ំ� ី ស្រ�ន់

ទឹ​ឹកភ្លៀ�ៀ�ងជារៀ�ៀងរាល់​់ឆ្នាំ​ំ� ដើ�ម្បី ើ ី �ប្រ�កប កសិ​ិកម្មឲ្យ ម យបានផលច្រើ��នផងនិ​ិងផុ ុត ើ

ំ ់ ងឡាយផងដែ�រ។ ំ ពី​ីជំងឺ​ឺដង្កា​ាត់ ទាំ មិ​ិន

តែ�ប៉ុ​ុ�ណ្ណោះ�ះ�ប្រ�ជាជនទូ​ូទៅ� ជិ​ិតឆ្ងា​ា យ

ំ បានមកលេ�ងកំសា ន្តនិ​ិង បន់​់ស្រ�ន់​់ ត សុំ​ំ�សេ�ចក្តី​ី�សុ​ុខ និ​ិងសុំ​ំ�អ្វី​ី�ៗទៅ�តាម ការប៉​៉ងប្រា�ថ្នា​ា របស់​់ខ្លួ​ួ� ន។

1.2 តំ​ំបន់​់អភិ​ិរក្​្សដងទុ​ុង ំ ន់មួ ់ ួ យដែ�ល ដងទុ​ុង គឺ​ឺជាតំប

ំ ុតសម្រា�ប់ទេ�ស ់ សាកសមបំផុ ចរដែ�ល

24

ំ ន់អ ់ ភិ​ិរក្សស ស្រ�លាញ់​់ធម្មជា ម តិ​ិ វាជាតំប

សត្វវព្រៃ��ដែ�លមានសត្វវព្រៃ��ដ៏​៏កម្រ� ជាច្រើ��នប្រ�ភេ�ទ។ មិ​ិនតែ�ប៉ុ​ុ�ណ្ណោះ�ះ�នៅ� ើ

ទី​ីនោះ�ះក៏​៏មាននូ​ូវអគារបុ​ុរាណដែ�ល

បានបន្សសល់​់ពី​ីសម័​័យអាណានិ​ិគម

ំ ន់​់នេះ�ះ និ​ិយមផងដែ�រ។ នៅ�ក្នុ�ងតំ ប ុ មានធម្មជា ម តិ​ិស្រ�ស់​់ស្អា​ាត ជាមួ​ួយនឹ​ឹង

ខ្យយល់​់អាកាសបរិ​ិសុ​ុទ្ធដែធ �លធ្វើ�ើ�ឱ្យយ អ្ននកទេ�សចរមកលេ�ងកម្សា​ាន្តនៅត �ទីនេះ�ះ ី

់ មានអារម្មណ៍ យ។ ដងទុង ម ៍ ស្រ�ស់ស្រា� ុ មានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល 54គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ�ពីទី ី ី

ំ ង ដោ�យធ្វើ�ើ�ដំណើ� ំ ់ដំប រួ​ួមខេ�ត្តបាត់ ត ើ រ តាមផ្លូ​ូ�វលេ�ខ57។

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.3 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ភ្នំ​ំ� 53 ់ចាម គឺ​ឺជាខេ�ត្តត ំ ខេ�ត្តកំ ត ពង់ នៃ�ប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ� ជាដែ�លស្ថិ� តនៅ� ិ ំ បកណ្ដា វាលទំនា ា លនៃ�ទន្លេ�េមេ�គង្គ។ គ វា

់ ំ ទល់​់ជាប់នឹ ់ ងខេ�ត្ត ំ ឆ្នាំ​ំ�ង មានព្រំ�ប្រ� កំ ត ពង់ ឹ

់ ំ និ​ិង ក្រ�ចេះ�ះនៅ� ំ នៅ�ខាងលិ​ិច កំពង់ ធំ

ខាងជើ�ើង ត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ��នៅ�ខាងកើ�ើត និ​ិង ព្រៃ��វែ�ង និ​ិង កណ្ដា ា លនៅ�ខាងត្បូ​ូ�ង។

់ ំ ចាមជាផ្លូ​ូ�វការត្រូ�ូ កំពង់ វបានបែ�ងចែ�ក ទៅ�ជាពីរខេ�ត្ត នៅត �ថ្ងៃ�ទី ៃ ី ៣១ ធ្នូ​ូ� ២០១៣ ី

ជារឿ�ឿងដែ�លគេ�មើ�លឃើ� ញភាគច្រើ�� ន ើ ើ ើ

ថាជារបត់​់នយោ�បាយរបស់​់បក្សស

ំ ំ ់ នៅ� កាន់​់អំណា ច។ ផ្ទៃ�ៃដី​ីទាំងអស់

ខាងលិ​ិចនៃ�ទន្លេ�េមេ�គង្គនៅគ �តែ�ជា ់ចាមដដែ�ល គ្រា�ដែ�លផ្ទៃ�ៃដី​ីនៅ� ំ កំពង់ ខាងកើ�ត ។ ត ើ ទន្លេ�េបានក្លា​ា យជាខេ�ត្តត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ��

់ ំ មុ​ុនការបែ�ងចែ�កនេះ�ះ កំពង់ ចាមបាន ់ ព្រំ�ដែំ �ន លាតសន្ធឹ​ឹ�ងទៅ�ខាងកើ�តដល់ ើ

អន្តរត ជាតិ​ិជាមួ​ួយវៀ�ៀតណាម ធ្លា​ាប់​់ ំ ី១១នៅ�កម្ពុ​ុ� ជា និ​ិងមាន ជាខេ�ត្តធំ ត ទី

ប្រ�ជាជន ១ ៦៨០ ៦៩៤ នាក់​់ ដែ�ល បានចាត់​់ទុ​ុកថាជាខេ�ត្តដែត �លមាន

ំ តទី ប្រ�ជាជនច្រើ��នបំ ។ ុ ពី ុ ើ ផុ ី រក្នុ ី �ងប្រ�ទេ�ស

ំ ផុ ំ ុ តរបស់​់ខេ�ត្តត ទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តត និ​ិង ក្រុ�ង ុ ធំបំ ់ចាម។ កំពង់ ់ចាម ំ ំ នេះ�ះគឺ​ឺក្រុ�ុងកំពង់ ំ គឺ​ឺជាស្រុ�ុកកំណើ� ើ តនៃ�លោ�កនាយក រដ្ឋឋមន្ត្រី�ី�ហ៊ុ​ុ�ន-សែ�នបច្ចុ​ុ�ប្បបន្នន។

25

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

10. ខេ�ត្តត បន្ទា​ា�យមានជ័​័យ

ខេ�ត្តប ត ន្ទា​ា យមានជ័​័យ ជាខេ�ត្តមួ ត ួយ

ំ ប្រ�ចាំប្រ�ទេ�ស។ ក្រុ�ុងប៉ោ�ោយប៉ែ�ែតនៅ�

ំ ទី​ីតាំងស្ថិ ិ ុ ូ មិ​ិបន្ទា​ា យឆ្មា​ា រ ឃុំ​ំ� �តនៅ�ក្នុ �ងភូ

ំ ់ ពាយ័​័ព្យយដែ�លមានសេ�ដ្ឋឋកិ​ិច្ចចយ៉ា​ាងសំខាន់

អន្តរត ជាតិ​ិឆ្លលងចូ​ូលទៅ�ប្រ�ទេ�សថៃ�។

ំ យប្រ�មាណជា៦០គី​ីឡូ​ូម៉ែ�ែត្រ� ចំងា

នៃ�ព្រះ�ះរាជាណាចក្រ�កម្ពុ​ុ�ជាស្ថិតនៅ�ចុ ង ុ �ិ ់ មួ​ួយរបស់ប្រ�ទេ�ស ។ មានព្រំ�ខេំ �ត្តជា ត ប់​់ ខេ�ត្តឧ ត ត្តរត មានជ័​័យ និ​ិង សៀ�ៀមរាបនៅ� ំ ងនៅ�ខាងត្បូ​ូ�ង ់ ប ខាងកើ�ត ដំ ត ើ ខេ�ត្តបាត់

និ​ិងមានព្រំ�ដែំ �នរួម ួ អន្តរត ជាតិ​ិជាមួយ ួ ថៃ�

នៅ�ខាងលិ​ិច។ ទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តនិ​ិងទី ុ ធំ ំ ត ីក្រុ�ង

បង្អស់ អ ់គឺ​ឺសិ​ិរីសោ�ភ័​័ណ។ ី

ំ ង្អស់ បន្ទា​ា យមានជ័​័យគឺ​ឺជាខេ�ត្តធំ ត ប អ ់

ទី​ី១៣ នៃ�ព្រះ�ះរាជាណាចក្រ�កម្ពុ​ុ�ជា។

ដោ�យមានប្រ�ជាជន ៦៧៨,០៣៣

ំ ី ១០ នាក់​់ វាជាប់​់លេ�ខជាខេ�ត្តធំ ត ទី

26

ប៉ែ�ែកខាងលិ​ិចនៃ�ខេ�ត្តគឺ​ឺ ត ជាព្រំ�ំដែ�ន បន្ទា​ា យមានជ័​័យគឺ​ឺជាខេ�ត្តមួ ត ួយ ំ ំ ំ ួ នដែ�ល ក្នុ�ងចំ ណោ� មខេ�ត្តទាំ បួ ុ ត ងប្រាំ� ជាប៉ែ�ែកភាគនៃ�ដែ�នជំរំ កជីវី មណ្ឌឌ ល ទន្លេ�េសាប។

1.1 ប្រា�សាទបន្ទា​ា�យឆ្មា​ា�រ ប្រ�សាទបន្ទា​ា យឆ្មា​ា រជារមណី​ីយដ្ឋា​ាន

ទេ�សចរណ៍​៍បែ�ប វប្បបធម៌​៌ និ​ិងប្រ�វត្តិ​ិ� សាស្រ្ត� ត រមណី​ីយដ្ឋា​ាននេះ�ះមាន

បន្ទា​ា យឆ្មា​ា រ ស្រុ�ុកថ្មពួ ម ួ ក ដែ�លមាន ពី​ីទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តប ត ន្ទា​ា យមានជ័​័យ មាន

ំ ន់​់គឺ​ឺ សក្តា​ានុ​ុពលទេ�សចរណ៍​៍សំខា

បា្រ�សាទបុ​ុរាណ។ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាច ទស្សសនាប្រា�សាទបុ​ុរាណ ស្វែ�ែងយល់​់

ជីវី ភាពរស់​់នៅ�របស់​់អ្ននកភូ​ូមិ​ិ។

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�ន អាងជើ�ើងគ្រុ�ុស រមណី​ីយដ្ឋា​ានអាងគ្រុ�ុស ជារមណី​ីយដ្ឋា​ានទេ�សចរណ៍​៍ធម្មជា ម តិ​ិ ដែ�លបានបង្អួ​ួ�តសម្រ�ស់​់យ៉ា​ាងស្រ�ស់​់ស្អា​ាតនៅ�ឃុំ​ំ�

បន្ទា​ា យឆ្មា​ា រ ស្រុ�ុកថ្មពួ ម ួ ក ខេ�ត្តប ត ន្ទា​ា យមានជ័​័យ ចេ�ញពី​ីឃុំ​ំ�បន្ទា​ា យឆ្មា​ា រប្រ�មាណ ៣៣២៦ ម៉ែ�ែត្រ�លោ�កអ្ននកនឹ​ឹងបាន

ទៅ�ដល់​់អាងមួ​ួយយ៉ា​ាងធំ ំ គឺ​ឺអាងជើ�ើងគ្រុ�ុស ដែ�លមានទេ�សភាពស្រ�ស់​់ស្អា​ាត ខ្យយល់​់អាកាសបរិ​ិសុ​ុទ្ធ ធ ជាពេ�លវេ�លា ំ ៏អាចអង្គុ​ុ�យមើ�លថ្ងៃ� និ​ិងជាទី​ីកន្លែ�ែងសម្រា�ក់​់សម្រា�កលំហែ� រកាយដ៏​៏ស្រ�ស់​់ស្រា�យអស់​់ទុ​ុក្ខខកង្វវល់​់ ហើ�ើយយើ�ងក៏ រៀ� ៃ ៀប ើ ើ

អស្តង្គ នៅ� ត ត គ យ៉ា​ាងស្រ�ស់​់ស្អា​ាតថែ�មទៀ�ៀតផង លើ�ើសពី​ីនេះ�ះទៅ�ទៀ�ៀតភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរក៏​៏អាចជិះ​ះ�កាណូ​ូតទៅ�កម្សា​ាន្តលេ�ង ត លើ�ើកូ​ូនកោះ�ះកណ្តា​ា លអាងបានទៀ�ៀតផងដែ�រ ដែ�លយើ�ើងបានប្រែ��ក្លា​ា យអាងដែ�លគ្មា​ា នមនុ​ុស្សសចាប់​់អារម្មណ៍ ម ៍ មក ំ �ងយ៉ា​ាងខ្លាំ​ំ �ងខ្លា​ា ពី​ីលោ�កជំទា ំ វឧញ៉ា​ា ម៉ៅ�ៅ ម៉ា​ាល័​័យ កែ�គឹមយ៉ា ់ រម្មណ៍ ៏ ា ន។ ចាប់អា ះតែ�មានការ ឧបត្ថថម្ភភជ្រំ�ជ្រែ� ម ៍ បានក៏ព្រោះ�� ឹ

27

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

11. ខេ�ត្តត កំ​ំពង់​់ចាម

់ចាម គឺ​ឺជាខេ�ត្តនៃត � ំ ខេ�ត្តកំ ត ពង់

ំ ំ ់ នៅ� កាន់​់អំណា ច។ ផ្ទៃ�ៃដី​ីទាំងអស់

កណ្ដា ា លនៃ�ទន្លេ�េមេ�គង្គ។ គ វាមាន

់ចាមដដែ�ល គ្រា�ដែ�លផ្ទៃ�ៃដីនៅី � ំ កំពង់

ំ ប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ�ជាដែ�លស្ថិតនៅ�វាលទំ នាប �ិ ់ឆ្នាំ​ំ�ង ំ ព្រំ�ំប្រ�ទល់​់ជាប់​់នឹ​ឹងខេ�ត្តកំ ត ពង់ ់ ំ និ​ិង ក្រ�ចេះ�ះនៅ� ំ នៅ�ខាងលិ​ិច កំពង់ ធំ ខាងជើ�ើង ត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ��នៅ�ខាងកើ�ើត និ​ិង

ខាងលិ​ិចនៃ�ទន្លេ�េមេ�គង្គនៅគ �តែ�ជា

ំ ផុ ំ ុ តរបស់​់ខេ�ត្តត ទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តត និ​ិង ក្រុ�ង ុ ធំបំ ់ចាម។ កំពង់ ់ចាម ំ ំ នេះ�ះគឺ​ឺក្រុ�ុងកំពង់

ខាងកើ�តទន្លេ�េបានក្លា​ា យជាខេ�ត្តត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ�� ។ ត ើ

រដ្ឋឋមន្ត្រី�ី�ហ៊ុ​ុ�ន-សែ�នបច្ចុ​ុ�ប្បបន្នន។

់ ំ មុ​ុនការបែ�ងចែ�កនេះ�ះ កំពង់ ចាមបាន ់ ព្រំ�ដែំ �ន លាតសន្ធឹ​ឹ�ងទៅ�ខាងកើ�តដល់ ើ

ព្រៃ��វែ�ង និ​ិង កណ្ដា ា លនៅ�ខាងត្បូ​ូ�ង។

អន្តរត ជាតិ​ិជាមួ​ួយវៀ�ៀតណាម ធ្លា​ាប់​់

ទៅ�ជាពីរខេ�ត្ត នៅត �ថ្ងៃ�ទី ៃ ី ៣១ ធ្នូ​ូ� ២០១៣ ី

ប្រ�ជាជន ១ ៦៨០ ៦៩៤ នាក់​់ ដែ�ល

់ ំ ចាមជាផ្លូ​ូ�វការត្រូ�ូ កំពង់ វបានបែ�ងចែ�ក ជារឿ�ឿងដែ�លគេ�មើ�លឃើ� ញភាគច្រើ�� ន ើ ើ ើ

ថាជារបត់​់នយោ�បាយរបស់​់បក្សស

28

ំ ី១១នៅ�កម្ពុ​ុ� ជា និ​ិងមាន ជាខេ�ត្តធំ ត ទី

បានចាត់​់ទុ​ុកថាជាខេ�ត្តដែត �លមាន

ំ តទី ប្រ�ជាជនច្រើ��នបំ ។ ុ ពី ុ ើ ផុ ី រក្នុ ី �ងប្រ�ទេ�ស

ំ គឺ​ឺជាស្រុ�ុកកំណើ� ើ តនៃ�លោ�កនាយក

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.1 ភ្នំ​ំ�ប្រុ�ុសភ្នំ​ំ�ស្រី�ី ៌ វត្តិ​ិសាស្រ្ត� ំ “ភ្នំ​ំ�ប្រុ�ុសភ្នំ​ំ�ស្រី�ី”ជារមណី​ីយដ្ឋា​ានទេ�សចរណ៍​៍បែ�បវប្បបធម៌ប្រ� ត រមណី​ីយដ្ឋា​ាននេះ�ះមានទី​ីតាំងស្ថិ ិ ុ � �តនៅ�ក្នុ �ង

់សៀ�ៀម ដែ�លមានចំងា ់ចាម នៅ� ំ ំ ំ យប្រ�មាណជា ៧គី​ីឡូ​ូម៉ែ�ែត្រ� ពី​ីទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តកំ ំ ភូ​ូមិ​ិត្រ�ពាំងចារ ឃុំ​ំ�ក្រ�ឡា ស្រុ�ុកកំពង់ ត ពង់ ំ ន់​់ៗដែ�លទាក់​់ទងនឹ​ឹងរឿ�ឿងព្រេ��ងបុ​ុរាណខ្មែ�រែ គឺ​ឺរឿ�ឿងភ្នំ​ំ�ប្រុ�ុសភ្នំ​ំ�ស្រី�ី។ នៅ�ទី​ីនេះ�ះ ទី​ីនេះ�ះមានសក្តា​ានុ​ុពលទេ�សចរណ៍​៍សំខា

ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចទស្សសនាភ្នំ​ំ� ប្រ�សាទបុ​ុរាណ ស្តូ​ូ�បឧក្រិ�ិដ្ឋឋកម្មវា ម លពិ​ិឃាត។

29

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 នគរបាជ័​័យ ំ “នគរបាជ័​័យ”ជារមណី​ីយដ្ឋា​ានទេ�សចរណ៍​៍បែ�បវប្បបធម៌​៌ប្រ�វត្តិ​ិ�សាស្រ្ត� ត រមណី​ីយដ្ឋា​ាននេះ�ះមានទី​ីតាំងស្ថិ ិ ុ ូ មិ​ិ �តនៅ�ក្នុ �ងភូ ់សៀ�ៀម ដែ�លមានចំងា ់ចាម នៅ�ទី​ីនេះ�ះមាន ំ ល ស្រុ�ុកកំពង់ ំ ំ យប្រ�មាណជា ២គី​ីឡូ​ូម៉ែ�ែត្រ� ពី​ីទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តកំ ំ ជង្ហុ​ុ�ក ឃុំ​ំ�អំពិ​ិ ត ពង់ ំ ន់​់ៗដែ�លទាក់​់ទងនឹ​ឹងរឿ�ឿងព្រេ��ងបុ​ុរាណខ្មែ�រែ ចម្លា​ាក់​់ប្រា�សទ។ នៅ�ទី​ីនេះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ សក្តា​ានុ​ុពលទេ�សចរណ៍​៍សំខា អាចទស្សសនាប្រា�សាទបុ​ុរាណ ដែ�លកសាងឡើ�ើងនៅ�ដើ�ើមសតវត្សសទី​ី១៣។

1.3 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នបឹ​ឹងធំ​ំ

“បឹងធំ ”ំ ជារមណី​ីយដ្ឋា​ានទេ�សចរណ៍​៍ ឹ

បែ�បធម្មជា ម តិ​ិ រមណី​ីយដ្ឋា​ាននេះ�ះមាន

ំ ទីតាំ តនៅ�ក្នុ ុ ូមិ​ិក្តី​ី�បឹង ី ងស្ថិ �ិ ឹ ឃុំ​ំ�វិ​ិហាធំ ំ �ងភូ ់ ំ ំ យ ស្រុ�ុកកំពង់ សៀ�ៀម ដែ�លមានចំងា

ប្រ�មាណជា ១៤គីឡូ ួ ខេ�ត្តត ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ពីទី ី រួី ម ់ ំ ចាម កំពង់ នៅ�ទីនេះ�ះមានសក្តា​ានុ ុពល ី

ំ ន់​់ៗ មានប៉​៉មមួ​ួយ ទេ�សចរណ៍​៍សំខា ់ លទេ�សភាព សម្រា�ប់មើ� និ​ិងជាទីជម្រ�ក ើ ី

សត្វវស្លា​ា ប។ នៅ�ទី​ីនេះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ អាចទស្សសនាដែ�នជម្រ�កសត្វវស្លា​ា ប ជាច្រើ��ើន ជី​ីវភាពរបស់​់ប្រ�ជាជនក្នុ�ង ុ ំ ន់​់ និ​ិងគយគន់​់ទេ�សភាព។ តំប

30

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

31

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

12 ខេ�ត្តត កំ​ំពង់​់ឆ្នាំ​ំ�ង ់ឆ្នាំ​ំ�ង ជាខេ�ត្តមួ ំ ខេ�ត្តកំ ត ពង់ ត ួយ

ស្ថិ� តនៅ�ភាគកណ្តា​ា លនៃ�ប្រ�ទេ�ស ិ ់ ំ កម្ពុ​ុ�ជា។ ខេ�ត្តកំ ឆ្នាំ​ំ�ង ជាខេ�ត្តល្បី ត ពង់ ត ី

ខាងផលិ​ិតក្អម អ ឆ្នាំ​ំ�ងមានគុ​ុណភាពល្អ អ

�

ំ ី ដី។ អំពី ខាងគឺ​ឺ (ពី​ីខាងជើ�ង ត ី ខេ�ត្តជិ​ិត ើ ់ធំ ំ ំ តាមទ្រ�និ​ិចនាឡិ​ិកាវិ​ិល) កំពង់ ់ចាម កណ្ដា ់ស្ពឺ​ឺ� និ​ិង ំ ំ កំពង់ ា ល កំពង់ ់ ់ ក្រុ�ងទី ំ ឆ្នាំ​ំ�ង ពោ�ធិ៍​៍សាត់។ ុ រួី ម ួ ខេ�ត្តកំ ត ពង់

់ឆ្នាំ​ំ�ង។ ំ គឺ​ឺក្រុ�ុងកំពង់

1.1 ប្រា�សាទប្រុ�ុស ឬប្រា�សាទសក្លល ទសក្លល ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ិ ុ ូ មិ​ិច្រ�ណូ​ូកកើ�ត ើ �ងភូ ់លែ�ង ខេ�ត្តត ំ ឃុំ​ំ�ច្រ�ណូ​ូក ស្រុ�ុកកំពង់ ់ឆ្នាំ​ំ�ងមានចំងា ំ ំ យ១៨គ.ម ពី​ីទី​ី កំពង់ ់លែ�ង (គិ​ិតតាមផ្លូ​ូ� វ ំ រួ​ួមស្រុ�ុកកំពង់ ពោ�ធិ៍​៍) និ​ិងមានចម្ងា​ា យ ៣គ.ម ពី​ីទី​ី

់ រឃុំ​ំ�ច្រ�ណូ​ូក តែ�បើ�គិ​ិតពី ស្នា​ាក់កា ុ ើ ីក្រុ�ង

់ ំ ឆ្នាំ​ំ�ង ់ ទួ កំពង់ ទៅ�ដល់ទី ួ ប្រា�សាទមាន ី ល

ចម្ងា​ា យ៣១គ.ម។ ប្រា�សាទនេះ�ះត្រូ�ូវ

ំ ុ ងសតវត្សស បានកសាងឡើ�ើងនៅ�អំឡុ ទី​ី៧-៨ បែ�រមុ​ុខទៅ�ទិ​ិសខាងកើ�ត។ ើ

32

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 ប្រា�សាទស្រី�ី ់លែ�ង ខេ�ត្តកំ ់ឆ្នាំ​ំ�ង មានចម្ងា​ា យ ១៦គ.ម ពី​ីទី​ីរួ​ួម ំ ំ ប្រា�សាទស្រី�ីស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ិ ុ ូ មិ​ិប្រា�សាទ ឃុំ​ំ�ដារ ស្រុ�ុកកំពង់ ត ពង់ �ងភូ

់ ់ ំ ់ រឃុំ​ំ�ដារ បើ�គិ​ិតពី ំ ស្រុ�ុកកំពង់ លែ�ង និ​ិងមានចម្ងា​ា យ ៦គ.ម ពី​ីស្នា​ាក់កា ុ ពង់ ឆ្នាំ​ំ�ងមានចម្ងា​ា យ ២៩គ.ម។ ក្រោ��យពី​ី ើ ី ក្រុ�ងកំ

ំ បានទស្សសនាប្រា�សាទនៅ�ភូ​ូមិ​ិជ្រ�លងហើ�ើយ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ អាចបន្តដំ ត ណើ� ើ រទៅ�មុ​ុខទៀ�ៀតតាមផ្លូ​ូ�វកៅ�ស៊ូ​ូ�ដែ�លឆ្លលងកាត់​់ ំ ុ ងសតវត្សសទី​ី ភូ​ូមិ​ិប្រា�សាទ តាមផ្លូ​ូ�វបត់​់ស្តាំ​ំ�ទៅ�កើ�ើតចម្ងា​ា យ ៩៧០ ម៉ែ�ែត្រ�។ ប្រា�សាទស្រី�ីត្រូ�ូវបានកសាងឡើ�ើងនាអំឡុ ំ ី ឥដ្ឋឋក្រ�ហម ហើ�ើយបែ�រមុ​ុខទៅ�ទិ​ិសខាងកើ�ើត ។ ៧-៨ សាងអំពី

1.3 សហគមន៍​៍អេ�កូ​ូទេ�សចរណ៍​៍ ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ស្រែ��អំ​ំបិ​ិល ំ ៍ ់ ំ ល ស្ថិ�តនៅ�ភូ ់ ពិ​ិ ំ ល ឃុំ​ំ�ក្រាំ�ងស្គា​ា ំ សហគមន៍អេ�កូ ពិ​ិ ក់អំ រ ស្រុ�ុកទឹ​ឹកផុ​ុស មានចម្ងា​ា យ ូ ទេ�សចរណ៍​៍ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់ស្រែ��អំ ិ ូ មិ​ិដំណា ់ឆ្នាំ​ំ�ង។ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចទៅ� ទស្សសនាលំហែ� ំ ំ ប្រ�មាណ ៦១គ.ម ពី​ីក្រុ�ុងកំពង់ កាយ ងូ​ូចទឹ​ឹកលេ�ងនៅ�ពេ�លសម្រា�កពី​ី

ការងារ ឬថ្ងៃ�ចុ កម្សា​ាន្តត ៃ ុ ងសប្តា​ាហ៍​៍ ស្រ�ស់​់ស្រូ�ូបអាហារជុំ​ំ�គ្រួ�ួសារ ឬជួ​ួបជុំ​ំ�មិ​ិត្តភ័​័ក្រ្ត ត �ត នៅ�ក្រោ��មម្លលប់​់ឈើ�ដ៏ ើ ៏ត្រ�ឈឹងត្រ�ឈៃ� ឹ ់ សែ� ៏ នត្រ�ជាក់​់ លាងជម្រះ�ះនូ​ូវភាពនឿ�ឿយហត់​់ តប់ប្រ� ់ មល់​់ និ​ិងទុ​ុក្ខខសោ�កទាំងឡាយឲ្យយទៅ�តាមទឹ ំ ជាមួ​ួយនូ​ូវទឹ​ឹកធ្លា​ាក់ដ៏ ឹក

ំ ំ ន់​់ភ្នំ​ំ�ដែ�លមានទេ�សភាព និ​ិងនាំមកវិ​ិញនូ ូ វសេ�រីសួ ី ួ ស្តី​ី�ត្រ�លប់​់មកវិ​ិញ។ ក្រៅ��ពី​ីនោះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចកម្សា​ាន្តត នៅ�តំប

ស្រ�ស់​់បំព្រំ �ង និ​ិងមានដើ�ម ៀតឥតឈប់​់ឈរ។ ត ត ើ ឈើ�តូ ើ ូ ចធ្វើ�ើ�ឲ្យយភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរមកកម្សា​ាន្តត ម្តងហើ� ើ យម្តងទៀ�

33

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

13 ខេ�ត្តត កំ​ំពង់​់ស្ពឺ​ឺ� ់ ស្ថិ ំ ស្ពឺ​ឺ ខេ�ត្តកំ ត ពង់ � តនៅ�ខាងលិ​ិច �ិ

ទីក្រុី �ងភ្នំ​ំ�ពេ ុ �ញហើ�ើយនៅ�ជិ​ិតច្រ�កចូ​ូល

ំ ុ ត ហើ�ើយក៏ជា ៏ ខេ�ត្តត ទី​ីក្រុ�ងភ្នំ​ំ�ពេ ុ �ញបំផុ ំ មួ​ួយត្រូ�ូវបានគេ�មើ�ើលរំលង ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែជា កន្លែ�ែងពិ​ិសេ�សមួ​ួយដែ�លមិ​ិនសូ​ូវមាន

ចរាចរណ៍​៍ស្មុ​ុ�គស្មា​ា ញ។

់ ជាខេ�ត្ត ំ ស្ពឺ​ឺ កំពង់ ល្បី​ី ត � ី �ល្បា​ាញពីការផលិ​ិត

ំ ត ស្កករត្នោ�ោតដែ�លមានគុណ ភាពល្អបំ ុ អ ផុ ុ

នៅ�ក្នុ�ងប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ� ជា។ ខេ�ត្តនេះ� ុ ត ះក៏​៏ ផលិ​ិតទឹ​ឹកត្នោ�ោតជូ​ូរ និ​ិងស្រា�ទឹ​ឹកត្នោ�ោត ជាច្រើ��ើនផងដែ�រ។ ភ្នំ​ំ�ឱរ៉ា​ាល់​់ជាភ្នំ​ំ�ខ្ពស់ ព ់

ំ ុ តដែ�លមានទី​ីតាំងនៅ� ំ ជាងគេ�បំផុ

ព្រំ�ដែំ �នខេ�ត្តដូ ត ច ូ ជា កណ្ដា ា ល កោះ�ះកុង ុ

់ ំ ឆ្នាំ​ំ�ង។ ពោ�ធិ៍​៍សាត់​់ តាកែ�វ និ​ិងកំពង់ ភ្នំ​ំ�

នេះ�ះមានកម្ពស់ ព ់១៨១៣ម៉ែ�ែត្រ�ពី​ីនី​ីវោ�

ទឹ​ឹកសមុ​ុទ្រ�។ “ក្រុ�ងច្បា ុ ារមន ” ស្ថិ�តនៅ� ិ ់ មានព្រំ ំ ស្ពឺ​ឺ ំ ់ ងជើ�ង ក្នុ�ងខេ �ប្រ�ទល់ ខា ុ �ត្តកំ ត ពង់ ើ � ំ និ​ិងឃុំ​ំ�ព្នា​ា យ ស្រុ�ុក ទល់​់នឹ​ឹងឃុំ​ំ�ខ្ទុំ​ំ��ត្រាំ�ង

ំ សំរោ�ង ទងខាងត្បូ​ូ�ងទល់​់នឹ​ឹងឃុំ​ំ�ស្គុះ​ះ�� ំ ស្រុ�ុកសំរោ�ង ទងខាងកើ�ើតទល់​់នឹ​ឹង ំ ឃុំ​ំ�វល្លិ​ិ�ស ស្រុ�ុកសំរោ�ង ទងខាងលិ​ិច

ទល់​់នឹ​ឹងឃុំ​ំ�កាហែ�ង និ​ិងឃុំ​ំ�ធម្មតា ម អរ ំ ស្រុ�ុកសំរោ�ង ទង។ មានក្រ�ឡាផ្ទៃ�ៃដី​ី

សរុប ុ ៖៨១,៤៤ គម២មាន ០៥ សង្កា​ាត់​់

់ ារមន, រួម ួ មាន សង្កា​ាត់រ់ កាធំ,ំ សង្កា​ាត់ច្បា ់ យក្រ�វ៉ា​ាន់,់ សង្កា​ាត់សុ ់ ព័​័ សង្កា​ាត់ស្វា​ា ុ រទេ�ព

1.1 ឧទ្​្យានជាតិ​ិគិ​ិរី​ីរម្​្យ ឧទ្យា​ានជាតិ​ិគិ​ិរីរម្យយជារមណី ម តិ​ិ ី ី យដ្ឋា​ានទេ�សចរណ៍​៍បែ�បធម្មជា

៤៨.០៤៩ នាក់​់ ត្រូ�ូវជា ១០.៦០៣

ំ រមណី​ីយដ្ឋា​ាននេះ�ះមានទី​ីតាំងស្ថិ ស្រុ�ុកភ្នំ​ំ�ស្រួ�ួច ិ ុ ូ មិ​ិដំរីំ ផុ �តនៅ�ក្នុ ី ុ ស ឃុំ​ំ�គិ​ិរីរម្យយ ី �ងភូ ់ �។ នៅ�ទី​ីនេះ�ះ ំ យប្រ�មាណជា៤៤គីឡូ ំ ដែ�លមានចំងា ស្ពឺ​ឺ ត ពង់ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ពី​ីទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តកំ ំ ន់​់ៗដូ​ូចជារមណី​ីយដ្ឋា​ានទឹ​ឹកជ្រោះ��ះភ្នំ​ំ� មានសក្តា​ានុ​ុពលទេ�សចរណ៍​៍សំខា

ជា កសិ​ិកម្មម សេ�វាកម្មម ឧស្សា​ាហកម្មម

ំ ន់​់ចំកា ំ រតែ� ភ្នំ​ំ�ថ្មដា ំ ន់​់ល្អា​ាងភ្នំ​ំ�។។ នៅ�ទី​ីនេះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចធ្វើ�ើ�អ្វី​ី� តំប ម និ​ិងតំប

សង្កា​ាត់​់

កណ្តោ�ោ លដុំ​ំ�មានប្រ�ជាជន

គ្រួ�ួសារប្រ�ជាជនភាគច្រើ��នប្រ�កបរបរ ើ និ​ិងមន្ត្រី�ី�រាជការ

34

ំ ំ ំ ន់​់ស្រះ�ះស្រ�ង់​់ តំប ំ ន់​់ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ ជ្រោះ��ះអូ​ូរតាហ៊ុ​ុ�យ ដំណា ក់​់ចាស់​់ ដំណា ក់​់ថ្មី​ី� តំប បានខ្លះ​ះ�ងូ​ូតទឹ​ឹកកម្សា​ាន្តញ៉ាំ ត ំ�អាហារ ទស្សសនាទេ�សភាពធម្មជា ម តិ​ិ។

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 អំ​ំពែ�ភ្នំ​ំ�

អំពែំ �ភ្នំ​ំ�ជារមណី​ីយដ្ឋា​ាន ទេ�សចរណ៍​៍បែ�បធម្មជាតិ​ិ រមណី​ីយដ្ឋា​ាន ម

ំ នេះ�ះមានទីតាំ តនៅ�ក្នុ ុ ូមិ​ិអំពែំ �ភ្នំ​ំ� ី ងស្ថិ �ិ �ងភូ

ឃុំ​ំ�ស្វា​ា យក្រ�វ៉ា​ាន់​់ ក្រុ�ងច្បា ុ ារមន ដែ�លមាន

ំ យប្រ�មាណជា៤៨គី​ីឡូ​ូម៉ែ�ែត្រ� ចំងា ពីទី ុ �ញ។ នៅ�ទីនេះ�ះមានសក្តា​ា ី ក្រុី �ងភ្នំ​ំ�ពេ ី

ំ ន់ៗ ់ ដូ​ូចជាវត្តត នុ​ុពលទេ�សចរណ៍​៍សំខា ់ ុរាណមួ​ួយនៅ�លើ�កូ ចាស់បុ ើ ូនភ្នំ​ំ� ដែ�ល

ជាទី​ីសក្កា​ារៈ�របស់​់ប្រ�ជាពលរដ្ឋឋ ទៅ�

ធ្វើ�ើ�បុ​ុណ្យយទានតាមប្រ�ពៃ�ណី​ីជាតិ​ិ។ នៅ�ទី​ីនេះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចងូ​ូតទឹ​ឹក ឆ្លលងស្ពា​ា នយោ�ល និ​ិង អង្គុ​ុ� យលេ�ង កម្សា​ាន្តតា ត មតូ​ូបនានាសម្រា�កតាម

់ ំ អារម្មណ៍ មាត់ស្ទឹ​ឹ�ងដើ� ម្បី ម ៍ ហើ�ើយ ើ ី �លំហែ� ់ ំ ម្ហូ​ូ�ប នៅ�តាមតូ​ូបនី​ីមួ​ួយៗគេ�អាចកំម៉្មម�ង់

សាច់​់សត្វវព្រៃ��បានតាមចិ​ិត្តប្រាត �ថ្នា​ា

នេះ�ះសបញ្ជា​ាក់​់ថាការលួ​ួចបរបាញ់​់ សត្វវព្រៃ��នៅ�តែ�មាន។

1.3 ខ្ននងផ្​្សារ ំ រហ្វេ�េសប៊ុ​ុ�ក តាមរយៈ​ៈទំព័​័

មរតកកម្ពុ​ុ�ជា រមនី​ីយដ្ឋា​ានធម្មជា ម តិ​ិ ំ ព្រៃ� ់ �ភ្នំ​ំ�ដ៏ធំ ៏ មួ ំ យ ខ្ននងផ្សា​ារ ជាតំបន់ ួ ដែ�ល

ំ ំ ំ ន់​់ ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ពង តំប ិ ុ ូ មិ​ិតាំងបំ �ងភូ

រលាក់​់កងជើ�ើង ឃុំ​ំ�តាសាល ស្រុ�ុក

់ស្ពឺ​ឺ�។ ខ្ននងផ្សា​ារ ំ ឱរ៉ា​ាល់​់ ខេ�ត្តកំ ត ពង់

ំ ជាទី​ីតាំងប្រ�សព្វវមុំ​ំ�បី ីដែ�លផ្សា​ាភ្ជា​ាប់​់ ់ស្ពឺ​ឺ� ំ ួ នបី​ីគឺ​ឺ កោះ�ះកុ​ុង កំពង់ ំ ខេ�ត្តចំ ត នួ ំ ន់​់ និ​ិងពោ�ធិ៍​៍សាត់​់។ ខ្ននងផ្សា​ារ ជាតំប

ំ ូ រទៅ�ព្រៃ��ឈើ�ើក្រា�ស់​់ មួ​ួយដែ�លសំបូ ៏ ់ ជ្រ�លងភ្នំ​ំ�ខ្ពស់ ព ់ៗ វាលស្រ�ល់​់ដ៏ស្រ�ស់

ំ ូ រទៅ�ដោ�យសត្វវព្រៃ�� ស្អា​ាត និ​ិងសំបូ កម្រ�ជាច្រើ��ើនប្រ�ភេ�ទ។ ពេ�លព្រឹ�ឹក

ំ ព្រ�លឹ​ឹមយើ�ងគួ ើ ួ រធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រទៅ�កាន់​់

35

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

់ ពយខ្ននងផ្សា​ារ ដើ�ម្បី ើ ីទស្សសនាភាពស្រ�ស់ �

ស្អា​ាតនៃ�រស្មី​ី�ព្រះ�ះអាទិ​ិត្យយរះ� អមដោ�យ

អាកាសធាតុ​ុត្រ�ជាក់​់ និ​ិងពពកហោះ�ះ

យ៉ា​ាងឃ្មួ​ួ� លខ្មា​ាញ់​់ ។ ពេ�លល្ងា​ា ចយើ�ង ើ

អាចទស្សសនាថ្ងៃ�លិ​ិ ៃ ចពី​ីលើ�ើខ្ននងភ្នំ​ំ�ផង ដែ�រ ។

36

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

14 ខេ�ត្តត កំ​ំពង់​់ធំ​ំ ់ ដែំ �លមានព្រំ�ប្រ� ់ យហើ�ើយមាន ំ ំ ទល់​់ខាងជើ�ង ំ “ក្រុ�ងស្ទឹ​ឹ�ងសែ� ុ ន”ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ធំ ស្វា​ា ិ ុ �ត្ដដកំពង់ ើ ទល់​់នឹ​ឹង ស្រុ�ុកកំពង់ �ងខេ

ំ ួ ន ២ គឺ​ឺផ្លូ​ូ�វជាតិ​ិលេ�ខ ៦ ខេ�ត្ដដសៀ�ៀមរាបនិ​ិង ផ្លូ​ូ�វជាតិ​ិលេ�ខ ៦២ ខេ�ត្ដដព្រះ�ះវិ​ិហារ។ ខាងត្បូ​ូ�ងទល់​់នឹ​ឹង ច្រ�កចេ�ញចូ​ូលចំនួ

់ស្វា​ា យ។ ខាងកើ�ើតទល់​់នឹ​ឹងស្រុ�ុក ំ ួ ន១គឺ​ឺផ្លូ​ូ�វពី​ីស្រុ�ុកប្រា�សាទសំបូ ំ ូ រនិ​ិងស្រុ�ុកកំពង់ ំ ស្រុ�ុកសន្ទុ​ុ�កមានច្រ�កចេ�ញចូ​ូលចំនួ ់ យដែ�លមានច្រ�កចេ�ញចូ​ូលចំនួ ់ ំ ំ ួ ន១គឺ​ឺផ្លូ​ូ�វជាតិ​ិលេ�ខ៦ខេ�ត្ដដកំពង់ ំ កំពង់ ស្វា​ា ចាមរាជធានៅ�ភ្នំ​ំ�ពេ�ញ។ ខាងលិ​ិចទល់​់នឹ​ឹង

់លែ�ងខេ�ត្ដដកំពង់ ់ឆ្នាំ​ំ�ង(តំប ់ ំ ំ ំ ន់​់ទន្លេ�េសាប)ហើ�ើយមានច្រ�កចេ�ញចូ​ូលចំនួ ំ ួ ន១គឺ​ឺផ្លូ​ូ�វជាតិ​ិលេ�ខ៥០C (កំពង់ ំ ស្រុ�ុកកំពង់ សាងសង់​់) និ​ិងផ្លូ​ូ�វទឹ​ឹកនៅ�រដូ​ូវវស្សា​ា។ ហើ�ើយមានផ្ទៃ�ៃក្រ�ឡាក្រុ�ុងបេ�ក្ខខភាព៖ ៣៦៧,៥០ គ.ម២ដែ�លមាន ៨សង្កា​ាត់​់គឺ​ឺ ់ធំ ំ សង្កា​ាត់​់កំពង់ ់រទេះ�ះ សង្កា​ាត់​់អូ​ូរគន្ធរធ សង្កា​ាត់​់កំពង់ ់ក្រ�បៅ� សង្កា​ាត់​់ព្រៃ��តាហ៊ូ​ូ� សង្កា​ាត់​់ ់ខ្លា​ាសង្កា​ាត់​់កំពង់ ំ ំ ំ សង្កា​ាត់​់ដំរីំ ជាន់ ី អាចារ្យយលាក់​់និ​ិងសង្កា​ាត់​់ស្រ�យ៉ូ​ូ� វ។ ដែ�លប្រ�ជាជនសរុ​ុប៥៨,៥៧៧នាក់​់ស្រី�ី២៩,៩៧៥(១៥៨នាក់​់/គ.ម២។

37

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.1 ប្រា�សាទសំ​ំបូ​ូរព្រៃ�ៃគុ​ុក ប្រា�សាទសម្បូ​ូ� រព្រៃ��គុ​ុកមាន

ំ ទីតាំ តនៅ�ក្នុ រ ឃុំ​ំ�សម្បូ​ូ�រ ុ មិ​ិសម្បូ​ូ� ូ ី ងស្ថិ �ិ �ងភូ ់ ។ ំ ធំ ំ ប្រា�សាទនេះ�ះ ស្រុ�កសម្បូ​ូ� រ ខេ�ត្តកំ ុ ត ពង់

ស្ថិតនៅ�តាមបណ្តោ�ោ យស្ទឹ​ឹ�ងសែ�ន ដែ�ល �ិ

មានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ២៨គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ់ ំ និ​ិង ំ ធំ ភាគឦសាននៃ�ទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តកំ ត ពង់

មានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ១៨១គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ�

ពី​ីរាជធានី​ីអង្គរគ នៃ�ខេ�ត្តសៀ� ត ៀមរាប និ​ិង

មានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល១៧០គីឡូ ី ូម៉ែ�ែត្រ�ពី​ី

ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារនៃ�ខេ�ត្តព្រះត �ះវិ​ិហារនិ​ិង

ំ ូ រព្រៃ��គុ​ុក ចេ�នឡាក្រុ�ុមប្រា�សាទសំបូ

ពី​ីរាជធានី​ីភ្នំ​ំ�ពេ�ញ។ ប្រា�សាទសម្បូ​ូ� រ

ឆ្នាំ​ំ�១៩៧១មកម្លេះ�ះ� ហើ�ើយត្រូ�ូវបាន

មានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ១៩៦គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ព្រៃ��គុក ុ ជាប្រ�ភេ�ទរមណី​ីយដ្ឋា​ានវប្បបធម៌​៌

ំ ី នេះ�ះ ត្រូ�ូវបានបោះ�ះបង់​់ចោ�លតាំងពី

ំ រៀ�ៀបចំសារជាថ្មី​ី� នៅ�ឆ្នាំ​ំ�១៩៨០។ ក្នុ�ង ុ ការ

និ​ិងប្រ�វត្តិ​ិសាស្រ្ត� តដែ�លមានមានចម្ងា​ា យ �

់ រព្រៃ��គេ�រកឃើ�ញមាន កាប់ស្កា​ា ប្រា�សាទ ើ

ជាតិ​ិ៦៤ បត់​់ស្តាំ​ំ�តាមសាលាវិ​ិស័​័យ

នៅ�ប្រា�សាទទៅ�ពី​ីទៀ�ៀត រកមិ​ិនទាន់​់

ពេ�លរដូ​ូវវស្សា​ាលិ​ិចទឹក ឹ តែ�យើ�ងអាច ើ

ំ គឺ​ឺ៖ ព្រៃ��គុ​ុកចែ�កចេ�ញជា៤ក្រុ�ុមធំៗ

់ មផ្លូ​ូ�វ ប្រ�មាណ ៣៧គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� បត់តា

កាត់​់តាមផ្លូ​ូ� វបុ​ុសស្រ�មោ�ច ផ្លូ​ូ� វនេះ�ះ

ំ ើ រឆ្ពោះ�ះ�ទៅ�ស្រុ�ុកសំបូ ំ រូ បានតែ� ធ្វើ�ើ�ដំណើ�

់ ដី ំ ំ ម្តង ត ។ដែ�លសង់លើ� ើ ី រាបស្មើ�ើ�មានទំហំ ំ រូ ព្រៃ�� ៣,០០០ ហិ​ិកតា ។ រមណី​ីដ្ឋា​ានសំបូ

គុក ឈ្មោះ់ �ះ�ថា ឥសាន ុ ជារាជធានីចាស់ ី

ំ ់ នួ ំ ួន ១៤០ប្រា�សាទ ហើ�ើយ ទាំងអស់ ចំ

ឃើ�ើញ[១]។ រមណី​ីយដ្ឋា​ានសម្បូ​ូ� រ ក្រុ�ម ុ ប្រា�សាទខាងជើ�ង ុ ប្រា�សាទ ើ ក្រុ�ម

កណ្តា​ា ល ក្រុ�ម ុ ប្រា�សាទខាងត្បូ​ូ�ង ក្រុ�ម ុ ប្រា�សាទក្រោ��លរមាស។

បុ​ុរៈ� ពី​ីសម័​័យនោះ�ះជាមជ្ឈឈមណ្ឌឌ លនៃ�

ព្រា�ហ្មញ្ញ ម សា ញ សនា ដើ�ម្បី ើ ីឧទ្ទិ​ិ � �សថ្វា​ា យ

ដល់​់ ព្រះ�ះសិ​ិវៈ� ឬព្រះ�ះឥសូ​ូរនិ​ិយម។ ំ ី ក្រុ�ុមប្រា�សាទនេះ�ះសាងសង់​់អំពី

ំ រទៅ� ឥដ្ឋឋតាន់​់ និ​ិង ថ្មបា ម យក្រៀ��ៀមលំអ

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នបឹ​ឹងសំ​ំរឹ​ឹទ្ធិ​ិ� រមណី​ីយដ្ឋា​ានបឹងសំ រឹំ ទ្ធិ​ិ ឹ ឹ �ស្ថិតនៅ� �ិ

់ លើ� ់ ុ ម្ភភដោ�យ ដោ�យចម្លា​ាក់ពី ចាក់ពុ ី ឥដ្ឋឋ ើ

ភូមិ​ិចុ ូ ងដូ ុ ង ូ ឃុំ​ំ�បល្ល័​័�ង្គគ ស្រុ�ុកបារាយណ៍​៍

ំ ួ ន។ ក្បា​ាច់​់ផ្តែ�ែរ និ​ិង របេះ�ះអស់​់មួ​ួយចំនួ

មានការពេ�ញនិ​ិយមពី​ីភ្ញៀ��ៀ វជាតិ​ិ និ​ិង

ំ ី ឥដ្ឋឋ តែ�បច្ចុ​ុ�ប្បបន្នន បាយអ ជាផ្ទាំ​ំ�ងៗអំពី

់ ។ ំ ធំ ំ រមណី​ីយដ្ឋា​ានបឹងសំ ខេ�ត្តកំ រឹំ ទ្ធិ​ិ ត ពង់ ឹ ឹ �

់ រ ការសរសេ�រជាពាក្យយពេ�ជ្រ� ប្រ�អប់ទ្វា​ា

អន្តរត ជាតិ​ិមកទស្សសនាកម្សា​ាន្តរា ត ល់​់

កសាងឡើ�ើងនៅ�រជ្ជជកាលព្រះ�ះបាទ

ខ្មែ�រែ ។ត្រូ�ូវបានសាងសង់​់ចាប់​់ពី​ីឆ្នាំ​ំ�

ំ ី ថ្មភ ់ ងអស់ ំ ់។ប្រា�សាទនេះ�ះ ធ្វើ�ើ�អំពី ម ក់ទាំ

� ី ១ នៅ�ក្នុ�ង ឥសានវរ្ម័​័នទី ុ សតវត្សសរ៍ ៍ ទី​ី៧ (គ.ស៦១៦-៦៣៥) នាសម័​័យ

38

ំ សំណ ង់​់ស្ថា​ា បត្យយដ្ឋា​ានតាមរចនាបទ ់ ២០១២ សម្ភោ�ោធន៍​៍ ២០០៦រហូតដល់ ឆ្នាំ​ំ� ូ

នៅ� ថ្ងៃ�ទី ៃ ី ០១ ខែ�មិ​ិថុ​ុនា ឆ្នាំ​ំ� ២០១៣។

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នបឹ​ឹងសំ​ំរឹ​ឹទ្ធិ​ិ�

39

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ខេ�ត្តកំ ជាខេ�ត្តមួ ដែ�ល ត ពត ត ួយស្ថិ�តនៅ�ប៉ែ�ែកខាងត្បូ​ូ�ងនៃ�ប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ�ជា ិ

មានចម្ងា​ា យ ១៤៨ គ.ម. ពី​ីទី​ីក្រុ�ុងភ្នំ​ំ�ពេ�ញ មានព្រំ�ំប្រ�ទល់​់ខាងជើ�ើងទល់​់នឹ​ឹង ់ស្ពឺ​ឺ� ខាងកើ�ើតជាប់​់នឹ​ឹងស្រុ�ុកត្រាំ�កក់ ំ ំ ់ និ​ិង ស្រុ�ុកគី​ីរីវង់ ស្រុ�ុកបរសេ�ដ្ឋឋ ខេ�ត្តកំ ត ពង់ ី ់

់ ំ ខេ�ត្តតាកែ �វ ខាងត្បូ​ូ�ងជាប់​់នឹ​ឹងឈូ​ូងសមុ​ុទ្រ� ខាងលិ​ិចជាប់​់នឹ​ឹងស្រុ�ុកកំពង់ ត ៏ សិ​ិលា និ​ិងស្រុ�ុកព្រៃ��នប់​់ ខេ�ត្តព្រះត �ះសី​ីហនុ​ុ ដូ​ូចគ្នា​ាដែ�រ ខ្សែ�ែឆ្នេ�េរដ៏វែ�ង ស្ថិ�តនៅ�លើ� ិ ើ

ំ ំ ំ ឈូងសមុ ទ្រ�ថៃ�ទៅ �ខាងត្បូ​ូ�ង ខេ�ត្តកំ ក្រុី �ងឈ្មោះ ុ �ះ�ក្រុ�ុងកំពត។ កំពតមាន ូ ុ ត ពតមានទី ំ ួ នប្រាំ�បី ំ ដែ�ល ប្រ�ជាជន ៦២៧ ៨៨៤ នាក់​់ និ​ិងប្រ�កបដោ�យស្រុ�ុកនិ​ិងក្រុ�ុងចំនួ ី

់ ខេ�ត្តកំ ំ បានចែ�កទៅ�ជាឃុំ​ំ�-សង្កា​ាត់​់ ៩២ ជាមួ​ួយនិ​ិងភូ​ូមិ​ិសរុ​ុប ៤៧៧ នាក់។ ត ពត

់ ំ ់ និ​ិ ំ ញ រោ�ងភាពយន្តត មានសំណ ង់ប្រ�វត្តិ​ិ សាស្រ្ត� ជា ត ច្រើ��នដូ � ើ ូ ចជា ផ្ទះ​ះ� ផ្សា​ារលក់ទំ

សាលារៀ�ៀន ផ្លូ​ូ�វគមនាគមន៏​៏ មន្ទី​ី�រពេ�ទ្យយជាដើ�ម ធ ឹងជាភស្ដុ​ុ�តាង]បង្ហា​ា ញ ើ សុ​ុទ្ធសឹ

15 ខេ�ត្តត កំ​ំពត

់ រម្មណ៍ ំ ំ ឱ្យយឃើ�ើញពី​ីការចាប់អា ម ៍ របស់​់ពួ​ួកបារាំងទៅ�លើ� ត ពតមួ ួយ ើទឹ​ឹកដីខ្មែី �រែ ខេ�ត្តកំ

40

នេះ�ះ។ហើ�ើយក៏​៏មានភ្នំ​ំ�បូ​ូកគោ�ដែ�លជាទី​ីចាប់​់អារម្មណ៍ ម ៍ របស់​់ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរណ៍​៍ ជាតិ​ិ និ​ិងអន្តរត ជាតិ​ិគ្រ�ប់​់ៗរូ​ូបផងដែ�រ។ នៅ�លើ�ើនោះ�ះក៏​៏មានកាស៊ី​ី�ណូ​ូ និ​ិង មាន

់ ចមើ�លទេ�សភាព កន្លែ�ែងកម្សា​ាន្តជា អា ត ច្រើ��នដូ ើ ូចជា៖ វាលស្រែ��មួ​ួយរយ ទឹកធ្លា​ាក់ ឹ ើ

មកខាងក្រោ��មយ៉ា​ាងស្រ�ស់​់ស្អា​ាត អាចចាប់​់ពពកបាន។-ល-។ ស្រុ�ុកទូ​ូកមាស

ំ ីនៅ�ខេ�ត្តកំ ំ ំ ំ បានតាំងទី ។ទេ�សភាពនៃ�ព្រែ��កកំពត មើ�ើលពី​ីក្រុ�ុងកំពត ក្បែ�ែរ ត ពត ំ ី មុ​ុខភ្នំ​ំ�បូ​ូកគោ�។ សាលាខេ�ត្តត ចំពី

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.1 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ឳម៉ា​ា�ល់​់

់ ា ល់​់ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ ទឹកធ្លា​ាក់ ឱម៉ា ឹ

អាចមើ�លឃើ� ញទឹ កធ្លា​ាក់ នៅ់ �ខាងឆ្វេ�េង ើ ើ ឹ ដៃ�ហូ​ូររណ្ដំ​ំ� ជាមួ​ួយដុំ​ំ�ថ្មតូ ម ូចធំ ំ តម្រៀ��ៀប

គ្នា​ាក្នុ�ងជ្រ ុ �លងអូ​ូរ ហើ�ើយទឹ​ឹកដែ�លហូ​ូរ ធ្លា​ាក់​់មកនេះ�ះគឺ​ឺបានស្តុ​ុ�កទឹ​ឹកសម្រា�ប់​់ អោ�យភ្ញៀ��ៀ វអាចចុះ​ះ�លេ�ងទឹ​ឹកយ៉ា​ាង

សប្បា​ាយរីករាយដោ�យមិ​ិនភ័​័យព្រួ �យ ួ ី

ខ្លា​ា ចគ្រោះ��ះថ្នា​ាក់​់ រួ​ួមជាមួ​ួយសម្លេ�េង ំ បក្សា​ាបក្សី​ី�យំអឺ​ឺងកង រួ​ួមជាមួ​ួយនឹ​ឹង

៏ ់បំព្រំ �ង ដើ�ម ធម្មជា ម តិ​ិដ៏ស្រ�ស់ ើ ឈើ�តូ ើ ូច

ំ អមផ្លូ​ូ�វទឹ​ឹកដែ�លហូ​ូរ គឺ​ឺភ្ញៀ��ៀ វប្រា� ធំដុះ​ះ� ំ ុក្ខខកង្វវល់​់។ កដ៌​៌ជាបាត់​់អស់​់ទាំងទុ

41

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 ឧទ្​្យានជាតិ​ិព្រះ�ះមុ​ុនី​ីវង្​្ស បូ​ូកគោ� ឧទ្យា​ានជាតិ​ិព្រះ�ះមុនី ុ វង្សស ូ ី បូកគោ�

ំ គឺ​ឺជាឧទ្យា​ានមួយក្នុ ជាតិ​ិ ួ ុ ណោ�មឧទ្យា​ាន �ងចំ

៏ ់ ដ៏ស្រ�ស់ ស្អា​ាត របស់ព្រះ់ �ះរាជាណាចក្រ� កម្ពុ​ុ�ជា។ ឧទ្យា​ានជាតិ​ិនេះ�ះល្បី​ី �ឈ្មោះ�ះ�

ដោ�យសារតែ�អាកាសធាតុ​ុត្រ�ជាក់​់ ពេ�ញមួ​ួយឆ្នាំ​ំ� និ​ិងសម្រ�ស់​់ព្រៃ��ព្រឹ�ឹក្សា​ា

ធម្មជា ម តិ​ិដ៏​៏ស្រ�ស់​់បំព្រំ �ងល្អឯ អ កគ្មា​ា ន

ំ ន់។ ់ នៅ�លើ�ើកំពូ ំ ូ លភ្នំ​ំ� គូ​ូរប្រ�ដូ​ូចក្នុ�ងតំ ុ ប

់ ភាពនៃ� ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចគយគន់ទិ​ិដ្ឋឋ ំ ទិ​ិដ្ឋឋភាពទី​ីក្រុ�ងកំ ុ ពត ឆ្នេ�េរសមុ​ុទ្រ�កែ�ប

ខេ�ត្តព្រះត �ះសី​ីហនុ​ុ និ​ិងកោះ�ះជាច្រើ��ើន

ដែ�លនៅ�ខាងក្រោ��ម។ ភ្នំ​ំ�បូ​ូកគោ� ត្រូ�ូវ

បានរកឃើ�ើញនៅ�ឆ្នាំ​ំ�1917 ដោ�យ ំ និ​ិងត្រូ�ូវបានអភិ​ិវឌ្ឍឍ ជនជាតិ​ិបារាំង

ឱ្យយទៅ�ជារមណី​ីយដ្ឋា​ាននៅ�ឆ្នាំ​ំ�1921 ក្នុ�ង ុ រជ្ជជកាលព្រះ�ះបាទស៊ី​ី�សុ​ុវត្ថិ�។ ិ នៅ� ំ ុ ងពេ�លនោះ�ះ ភ្នំ​ំ�បូ​ូកគោ� គឺ​ឺជា អំឡុ

៏ ី �ល្បា​ាញសម្រា�ប់​់ ទីកន្លែ�ែងកម្សា​ាន្ត ដ៏ ត ល្បី ី ំ អភិ​ិជនបារាំងនិ​ិងរាជវង្សា​ានុ ុ វង្សស។

ភ្នំ​ំ�បូ​ូកគោ� ត្រូ�ូវបានដាក់​់ឈ្មោះ�ះ�ថាជា ឧទ្យា​ានជាតិ​ិព្រះ�ះមុនី កគោ�ដោ �យ ុ វង្សសបូ ូ ី ព្រះ�ះរាជក្រឹ�ឹត្យយកាលពី​ីឆ្នាំ​ំ�1993 ដែ�ល

មានផ្ទៃ�ៃក្រ�ឡា 1400គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ�ការេ�។

42

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.3 ចម្កា​ា�រម្រេ�េចភ្នំ​ំ�កូ​ូនសត្វវ ៏ ស្ចា​ារ្យយដែ�លស្ថិតនៅ�លើ� ចម្កា​ា រម្រេ��ច ភ្នំ​ំ�កូ​ូនសត្វវ ជារមណី​ីយដ្ឋា​ានដ៏អ ចង្កេះ�ះ�ភ្នំ​ំ� ដែ�លមានកន្លែ�ែងញ៉ាំ �ិ ើ ំ�អាហារ កន្លែ�ែង

ំ រដ៏​៏ត្រ�ជាក់​់បោ�កបក់​់ពី​ីឈូ​ូងសមុ​ុទ្រ�ថៃ� មានជួ​ួរភ្នំ​ំ�វល្លិ៍​៍� ស្នា​ាក់​់នៅ�ដ៏​៏ប្រ�ណិ​ិត មានអាងហែ�លទឹ​ឹកយ៉ា​ាងធំ ំ មានខ្យយល់​់ជំនោ�

ំ ំ ជាពិ​ិសេ�សចម្កា​ា រម្រេ��ចមានពណ៌​៌ខៀ�ៀវខ្ចី​ី�។ ដ៏​៏វែ�ងអន្លា​ា យ មានទេ�សភាពធម្មជា ម តិ​ិស្រ�ស់​់បំព្រំ �ង មានចម្កា​ា រច្បា​ារដំណាំ

43

16 ខេ�ត្តត កណ្តា​ា�ល

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ខេ�ត្តកណ្ដា ត ា លជាខេ�ត្តនៅត �កណ្ដា ា លប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ� ជាដែ�លព័​័ទ្ធជុំ​ំ�វិ​ិ ធ ញ

៏ នស្រុ�ុកឧត្ដុ​ុ�ង្គដែគ �ល ទីក្រុី �ងភ្នំ​ំ�ពេ ុ �ញ។ ទីក្រុី �ង ុ របស់ខេ់ �ត្តនេះ� ត ះគឺ​ឺតាខ្មៅ�ៅ ខេ�ត្តនេះ� ត ះក៏មា ជាអតី​ីតរាជធានី​ីរបស់​់ប្រ�ទេ�សនៅ�ចន្លោះ�ះ�ឆ្នាំ​ំ�១៦១៨ និ​ិងឆ្នាំ​ំ�១៨៦៦។ មាន

ំ ួ នគ្រ�ងរាជ្យយនៅ�រាជធានី​ីឧត្តុ​ុ�ង្គ។ ព្រះ�ះមហាក្សសត្រ�មួ​ួយចំនួ គ ក្រុ�ុងតាខ្មៅ�ៅ ស្ថិ�តនៅ� ិ

ំ ទល់​់ខាងជើ�ង ក្នុ�ងខេ ុ �ត្ដដកណ្តា​ា លមានព្រំ�ប្រ� ើ ទល់​់នឹ​ឹងរាជធានី​ីភ្នំ​ំ�ពេ�ញ ខាងត្បូ​ូ�ង ់ នឹ​ឹង ទន្លេ�េបាសាក់​់ ខាងលិ​ិចទល់​់នឹ​ឹង ស្រុ�ុក ទល់​់នឹ​ឹង ស្រុ�ុកស្អា​ាង ខាងកើ�តទល់ ើ

កណ្តា​ា លស្ទឹ​ឹ�ង ។ ហើ�ើយមានផ្ទៃ�ៃក្រ�ឡាក្រុ�ុងបេ�ក្ខខភាព ៣១,៧៨ គម២ ។ ់ ណា ់ �ៅសង្កា​ាត់ដើ� ់ ម ់ ពង់ ំ សំ ំ ដែ�លមាន ០៦សង្កា​ាត់​់ សង្កា​ាត់តាខ្មៅ ញ់​់ ើ មាន សង្កា​ាត់កំ សង្កា​ាត់​់ព្រែ��កឬស្សី​ី� សង្កា​ាត់​់តាក្តុ​ុ� លសង្កា​ាត់​់ព្រែ��កហូ​ូរ។

1.1 ភ្នំ​ំ�ព្រះ�ះរាជទ្រ�ព្​្យ ភ្នំ​ំ�ព្រះ�ះរាជទ្រ�ព្យយ គឺ​ឺជារមណី​ីយដ្ឋា​ានទេ�សចរណ៍​៍បែ�បវប្បបធម៌​៌ ប្រ�វត្តិ​ិ�សាស្ត្រ�រ និ​ិងជា បូ​ូជនី​ីយដ្ឋា​ានពេ�ញនិ​ិយមមួ​ួយសម្រា�ប់​់ពុ​ុទ្ធសា ធ សនិ​ិក

ំ ជន។ ភ្នំ​ំ�ព្រះ�ះរាជទ្រ�ព្យយមានទី​ីតាំងស្ថិ និ​ិងឃុំ​ំ�ភ្នំ​ំ�បាត ស្រុ�ុក ិ �តនៅ�ឃុំ​ំ�ផ្សា​ារដែ�ក

ំ យផ្លូ​ូ�វប្រ�មាណជា៥១ គីឡូ ពញាឭ ខេ�ត្តកណ្តា​ា ល និ​ិងមានចំងា ត ី ូ ម៉េ�េត្រ�ពី​ីទី​ីរួ​ួម

់ ភ្នំ​ំ�ព្រះ�ះរាជទ្រ�ព្យយគឺ​ឺជា អតីតរាជធានី ខេ�ត្ត។ ថា ត សាវតារប្រ�វត្តិ​ិសាស្រ្ដ�ដបញ្ជា​ាក់ � ី ី នា

៍ ី ១៧ (ពី​ីឆ្នាំ​ំ�១៦១៨ ដល់​់ឆ្នាំ​ំ� ១៨៦៦)នៃ�ព្រះ�ះបាទជ័​័យជេ�ដ្ឋា​ាទី​ី២ សតវត្សសរ៍ទី ំ មានឈ្មោះ�ះ�ជារាជធានី​ីថា ព្រះ�ះបរមរាជវាំងមហានគរឧដុ ុ ង្គ-គ មានជ័​័យបុ​ុរីរម្យយ ី

ឧត្តម ត រាជនិ​ិវេ�សនដ្ឋា​ាន ដែ�លហៅ�ខ្លី​ី�ថា ក្រុ�ុងឧដុ​ុង្គមា គ នជ័​័យ។ លុះ​ះ�ឆ្នាំ​ំ�១៨៦៦ ់ ក្រុ�ុងឧត្តុ​ុ�ង្គមា �ះបាទនរោ�ត្តម គ នជ័​័យត្រូ�ូវបានបោះ�ះបង់ដោ�យព្រះ ត ក្រោ��យពី​ីទ្រ�ង់​់

់ កកសាងរាជធានី​ីចតុ​ុមុ​ុខមង្គល សព្វវព្រះ�ះរាជហឬទ័​័យត្រ�ឡប់ម គ សារជាថ្មី​ី�។រាប់​់

ំ ូ លភ្នំ​ំ� ភ្នំ​ំ�ព្រះ�ះរាជទ្រ�ព្យយ ប្រ�កបដោ�យបេ�តិ​ិកភណ្ឌឌ ជាតិ​ិ ពី​ីជើ�ង ើ ទៅ� ចង្កេះ�ះ�ដល់​់កំពូ ៏ ស់ ់ នបង្ហា​ា ញនូវូ ប្រា�ង្គទាំ ំ ំ ច្រើ��នសន្ធឹ​ឹ�កពិ​ិសេ�សនូ វូ ច្រូ�ូងភ្នំ​ំ�ដ៏ខ្ព នៃ�ចេ�តិ​ិយផុ ស ព បា គ ងប្រាំ� ុ ើ

៏ អន្លា​ា យ។ភ្នំ​ំ�ព្រះ�ះរាជទ្រ�ព្យយមាននូ​ូវគោ�លដៅ�ទេ�សចរណ៍​៍ ចេ�ញពី​ីទេ�សភាពដ៏វែ�ង

44

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ុ ចដែ�លមានការរៀ�ៀបរាប់​់ ជាច្រើ��នចំ ើ ណុ

ំ ពី​ីដំណើ� គ ួយ ើ រពី​ីចេ�តិ​ិយ៍​៍ស្ដេ�េចអង្គមួ ទៅ�អង្គមួ គ ួ យទៀ�ៀតនៃ�សម័​័យលង្វែ�ែក

ំ ឧត្តុ​ុ� ង្គគ ព្រ�មទាំងព្រះ�ះរាជវង្សា​ានុ ុ វង្សស

វិ​ិហារខ្មែ�រែ នានា កន្លែ�ែងសក្កា​ារៈ�បូ​ូជា នៃ�អតី​ីតមេ�ទ័​័ពខ្មែ�រែ មានមហិ​ិទ្ធិ​ិ�រិ​ិទ្ធគឺ​ឺ ធ ំ ងដែ�ក ព្រះ�ះសក្យយមុ​ុនី​ីចេ�តិ​ិយ៍​៍ តាដំប

កោ�ដ្ឋឋមាសនៃ�សិ​ិរីរិ​ិកធាតុ ុ ព្រះ�ះពុ​ុទ្ធ ធ ី ំ ផ្លូ​ូ� វដំណើ� ើ រនៅ�ក្រោ��មសក្យយមុ​ុនី​ីចេ� តិ​ិយ៍​៍មានតម្កកល់​់បដិ​ិមាព្រះ�ះពុ​ុទ្ធតូ ធ ូ ចៗ

ំ ួ ន ១២៥០អង្គដែគ �លជាតំណា ំ ចំនួ ង ់ បួ ំ ួស ព្រះ�ះអរហន្ដដព្រះ�ះអង្គដែគ �លទ្រ�ង់បំ

ំ ងគេ�នៅ�ថ្ងៃ�ដាក់ ់អាយុ​ុសង្ខា​ា រ។ ធំជា ៃ ចេ�តិ​ិយ៍​៍ដែ�លត្រូ�ូវបានសាងសង់​់នៅ�

ំ ូ លភ្នំ​ំ�បានក្លា​ា យជានិ​ិមិ​ិត្តរូត ប លើ�កំ ូ មួយ ួ ើ ពូ ំ ដែ�លចែ�ងចាំងនៃ�ម្លលប់ ព្រះ់ �ះពុ​ុទ្ធសាសនា ធ

ំ ន់​់អាណាចក្រ�ខ្មែ�រែ នា ប្រ�ដូ​ូចនឹ​ឹងជំនា ព្រ�ហ្មញ្ញ ម សា ញ សនាដែ�លតែ�ងតែ�កសាង

ំ ប្រា�សាទនៅ�ទី​ីខ្ពស់ ង ព ់ដូ​ូចជាភ្នំ​ំ�តំណា ឱ្យយឋាននៃ�អាទិ​ិទេ�ពផងដែ�រ។ហេ�តុ​ុ ់ ណា ំ ដូ​ូចនេះ�ះ បើ�ចង់ ចំ យពេ�លសិ​ិក្សា​ា ើ

់ ់ ីប្រ�វត្តិ​ិសាស្រ្ដ�ដ ស្រា�វជ្រា�វច្បា​ាស់លាស់ ពី � និ​ិងកម្សា​ាន្ដដទៀ�ៀតនោះ�ះ ភ្នំ​ំ�ព្រះ�ះរាជទ្រ�ព្យយ

មួ​ួយនេះ�ះ អាចត្រូ�ូវឱ្យយអ្ននកទេ�សចរជាតិ​ិ ៏ ូចជាអន្ដដរជាតិ​ិហោ�ចណាស់ក៏ ់ ប្រើ�� ៏ ក៏ដូ ើ

ពេ�លវេ�លាកន្លះ​ះ�ថ្ងៃ�ទៅៃ �មួ​ួយថ្ងៃ�ដែៃ �រ។

45

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 ភ្នំ​ំ�ប្រ�សិ​ិទ្ធិ​ិ�ត្​្បូ​ូង ភ្នំ​ំ�ប្រ�សិ​ិទ្ធិ​ិត្បូ​ូ�ងជារមណី � ី យដ្ឋា​ាន

ទេ�សចរណ៍​៍បែ�បធម្មជាតិ​ិ។រមណី ម ី យដ្ឋា​ាន

ំ នេះ�ះមានទីតាំ តនៅ�ក្នុ ុ មិ​ិប្រ�សិ​ិទ្ធ ូ ធ ី ងស្ថិ �ិ �ងភូ ឃុំ​ំ�ម្កា​ាក់​់ ស្រុ�ុកអង្គរគ ស្នួ​ួ�លដែ�លមាន ំ យប្រ�មាណជា ៣៧គីឡូ ចំងា ី ូ ម៉ែ�ែត្រ�

ពី​ីទី​ីរួ​ួមខេ�ត្ត។ ត នៅ�ទី​ីនេះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ អាចគយគន់​់ទេ�សភាពធម្មជា ម តិ​ិ និ​ិង

បរិ​ិភោ�គអាហារដ៏​៏ឈ្ញុ​ុ� យឆ្ងា​ាញ់​់។

1.3 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នកៀ�ៀនស្វា​ា�យក្រៅ�� រមណី​ីយដ្ឋា​ានកៀ�ៀនស្វា​ា យក្រៅ��

ជារមណី​ីយដ្ឋា​ានធម្មជា ម តិ​ិ ស្ថិតនៅ�ក្នុ ុ �ិ �ង

ឃុំ​ំ� ភូ​ូមិ​ិធំ ំ ស្រុ�ុកកៀ�ៀនស្វា​ា យ ចម្ងា​ា យផ្លូ​ូ�វ សរុប ុ ពី​ីភ្នំ​ំ�ពេ�ញ ១៩ គ.ម។ នៅ�ទី​ី នោះ�ះ

មាន វត្តមួ ត ួ យដែ�លមានឈ្មោះ�ះ�ថា វត្តត

កៀ�ៀនស្វា​ា យក្រៅ��។ ដើ�ើម្បី​ី �ទៅ�ដល់​់វត្តត ំ នោះ�ះអ្ននកទេ�សចរត្រូ�ូវធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រតាម

ដង ផ្លូ​ូ�វជាតិ​ិលេ�ខ ១ ដោ�យឆ្លលងកាត់​់

់ ឡូ ស្ពា​ា នព្រះ�ះមុនី ុ វង្សស ី លុះ​ះ�ទៅ�ដល់គី ី ូម៉ែ�ែត្រ� លេ�ខ ១៩ មានផ្លូ​ូ�វលំនៅំ �ខាងឆ្វេ�េងដៃ�

ំ ះ ចំងា ំ យប្រ�ហែ�ល ៣០០០ម៉ែ�ែត្រ� ទៀ�ៀតនឹ​ឹង ដែ�ល មានក្លោ�ោងទ្វា​ា របញ្ជា​ាក់​់ថា វត្តកៀត �ៀនស្វា​ា យក្រៅ�� ។ បន្តតា ត មផ្លូ​ូ�វលំនោះ� ំ ើ រហួ​ួសពី​ីវត្តប្រ� ទៅ� ដល់​់ទីអារាមនោះ�ះ ។ ចេ�ញដំណើ� ញកន្លែ�ែងកម្សា​ាន្ត មួ ត មាណជា ១០០ ម៉ែ�ែត្រ� យើ�ងឃើ� ត ួយ ដែ�លត្រូ�ូវគេ� ី ើ ើ

ស្គា​ាល់​់ថា “កៀ�ៀនស្វា​ា យ “ នោះ�ះ ។មណី​ីយដ្ឋា​ាននេះ�ះមានផ្ទៃ�ៃដី​ី ១០ ហិ​ិចតា កើ�តឡើ� ើ ើងនៅ�ក្រោ��យឆ្នាំ​ំ� ១៩៧៩ ដោ�យសារ

ំ ៏ ស្ចា​ារ្យយ លំអ ំ ដោ�យម្លលប់ឈើ� ់ ៏ ជាក់ត្រ�ឈឹ ់ ំ កា ំ រ ទី​ីនេះ�ះមានសម្រ�ស់​់ ធម្មជា ខ្ព ងត្រ�ឈៃ� និ​ិងមានដំណាំ ចំ ម តិ​ិដ៏អ ព ់ៗ តូ​ូចធំ ំ ដ៏ត្រ� ើ ស់ ឹ ំ ំ ូ បផ្លែ�ែគ្រ�ប់​់មុ​ុខដ៏​៏ស្រ�ស់​់បំព្រំ �ងទៀ�ៀត ។ ក្រៅ��ពី​ីនេះ�ះ នៅ�មានសម្រ�ស់​់ខ្ទទបដ៏​៏វិ​ិសេ�សវិ​ិសាលមួ​ួយទៀ�ៀត ដែ�ល និ​ិង ដំណាំ ហូ

ំ ូ រជី​ីវជាតិ​ិ និ​ិងចំកា ំ ររុ​ុក្ខខជាតិ​ិដ៏​៏ស្តុ​ុ�កស្តម បែ�កចេ�ញពី​ីទន្លេ�េមេ�គង្គកា គ ត់​់ទឹ​ឹកដី​ីដ៏​៏សំបូ ត ។ ទន្លេ�េនេះ�ះ ហាក់​់ដូ​ូចជាប្រ�គល់​់ខ្លួ​ួ� ន ំ ំ និ​ិង រស់​់នៅ�ក្នុ�ងក្តី​ី�សង្ឃឹ ំ ន ទាំងស្រុ� ឹម ុ ងដល់​់អ្ននកស្រុ�ុកនៅ�ទី​ីនេះ�ះ ក្នុ�ង ុ ការប្រ�កបរបរដាំដុះ​ះ� ុ ើ រុ​ុក្ខខជាតិ​ិហូ​ូបផ្លែ�ែតូ​ូចធំបា � ។ ដើ�ម

់ ធំ ៏ ល្វឹ​ឹ�ងល្វើ�ើ� ំ ដុះ​ះ�ទោ�រ ទន់ទៅ់ �រកផ្ទៃ�ៃទឹ​ឹកប្រ�ប និ​ិង ឆ្នេ�េរទន្លេ�េខ្ទទបហើ�ើយបែ�កមែ�កត្រ�សុំ​ំ�ត្រ�សាយចោ�លម្លលប់ដ៏ យ ជាទី​ីមនោ�រម្យយ

ំ ប់​់ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរដែ�លមកកម្សា​ាន្តត ។ ទន្លេ�េខ្ទទបនេះ�ះ ជាចំណុ ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ក្នុ�ង ់ ញភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរទាំងក្នុ ំ �ង សំរា ុ ការទាក់ទា ុ និ​ិង

ក្រៅ��ប្រ�ទេ�សឲ្យយមកកម្សា​ាន្តត ព្រោះ��ះទី​ីនេះ�ះមានខ្យយល់​់អាកាសបរិ​ិសុ​ុទ្ធ ធ និ​ិងសម្រ�ស់​់ធម្មជា ម តីដ៏ ី ៏ស្រ�ស់​់បំព្រំ �ង ។ម្យ៉ា​ា�ងទៀ�ៀត

រមណី​ីយដ្ឋា​ាននេះ�ះមានការទាក់​់ទាញភ្ញៀ��ៀ វផងដែ�រ ដោ�យសារមានផ្ទះ​ះ�បណ្តែ�ែតទឹ​ឹក អាហារដ្ឋា​ាន និ​ិងល្បែ�ែងកម្សា​ាន្តត ំ ំ និ​ិងដំណាំ ំ ូ បផ្លែ�ែជូ​ូច ផ្សេ�េងៗពី​ីព្រោះ��ះនៅ�ទី​ីនោះ�ះមានឳជារសដ៏​៏ឈ្ងុ​ុ� យឆ្ងា​ាញ់​់នៃ�ម្ហូ​ូ�បអាហារដូ​ូចជាមាន់​់ដុ​ុត ត្រី�ីអាំង ហូ ំ យផលពី​ីធម្មជា ំ ន់​់ទេ�សចរណ៍​៍កៀ�ៀនស្វា​ា យនេះ�ះមាន ជា ខ្នុ� រុ ល្មុ​ុ�ត ស្វា​ា យ ចេ�ក ដូ​ូង… ។ល ។ ដោ�យអំនោ� ម តិ​ិ ធ្វើ�ើ�ឲតំប

46

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

់ ញភ្ញៀ��ៀ វដូ​ូចជាផ្ទះ​ះ�ទឹក ឥទ្ធិ​ិពលទាក់ ទា � ឹ មានច្រើ��ើនតាមមាត់​់ទន្លេ�េ ។

47

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

17 ខេ�ត្តត ឧត្ដដរមានជ័​័យ 1.1 ប្រា�សាទតាក្រ�បី​ី

ប្រា�សាទតាក្រ�បីជាស្ថា​ា បត្យយកម្មម ី

់ ីសតវត្សសទី១១ ខ្មែ�រែ ចាប់ពី ដល់​់ទី១៣។ ី ី

ក្នុ�ង ុ រាជព្រះ�ះបាទសូ​ូយ៌្យយ�វម៌្មម�ទី​ី១ និ​ិង ព្រះ�ះបាទឧទយាទិ​ិត្យយវម៌្មម�ទី​ី២ ដើ�ើម្បី​ី � ឧទ្ទិ​ិ�សដល់​់ព្រះ�ះឥសូ​ូវ ដូ​ូចគ្នា​ាទៅ�នឹ​ឹង

ប្រា�សាទព្រះ�ះវិ​ិហារ ប្រា�សាទតាមាន់​់ ់ ូច ដែ�លស្ថិតនៅ� ធំ ំ ប្រា�សាទតាមាន់តូ �ិ

លើ�ជួ ើ ួរភ្នំ​ំ�ដងរែ�ក។ កេ�រ្តិ៍​៍ឈ្មោះ� �ះ�ប្រា�សាទ ់ មល្បី​ី �ល្បា​ាញក្រោ��យពេ�ល នេះ�ះចាប់ផ្ដើ�ើ�

មានការចុះ​ះ�ផ្សា​ាយរបស់​់បណ្ដា ា ញ

៌ នក្នុ�ងពេ សារព័​័ត៌មា ុ �លកាលពី​ីប៉ុ​ុ�ន្មា​ា ន សិ​ិបឆ្នាំ​ំ�មុ​ុនថា កងទាហានកម្ពុ​ុ�ជា និ​ិង

ថៃ� មានការវាយប្រ�យុ​ុទ្ធគ្នា ធ ា ដើ�ើម្បី​ី � គ្រ�ប់​់គ្រ�ងប្រា�សាទតាក្រ�បីនេះ�ះ។ នៅ� ី លើ�ើប្រា�សាទតាក្រ�បី​ី មានទាហានថៃ�

និ​ិងទាហានខ្មែ�រែ យាមល្បា​ាតការពារ

ំ ន់នោះ� ់ ះ ពី​ីព្រោះ��ះប្រា�សាទនោះ�ះ នៅ�តំប នៅ�កៀ�ៀកព្រំ�ំប្រ�ទល់​់ដែ�នកម្ពុ​ុ�ជា-ថៃ�។

បើ�ើសិ​ិនជាអ្ននកចង់​់មើ�ើលប្រា�សាទជា ជនជាតិ​ិខ្មែ�រែ ហើ�ើយចូ​ូលទៅ�តាមច្រ�ក

ផ្លូ​ូ� វពី​ីប្រ�ទេ�សខ្មែ�រែ ពេ�លទៅ�ដល់​់ គឺ​ឺ

ំ ើ រមើ�លប្រា ំ ឹ ង អំពី ់ ណឹ ំ ីកន្លែ�ែងណា ដែ�លអាចទៅ�បាន និ​ិងកន្លែ�ែងណា ទាហានខ្មែ�រែ ជាអ្ននកជូ​ូនដំណើ� ើ ីប្រា� �ប់ដំ ើ �សាទ និ​ិងដើ�ម្បី

ំ ន់​់ទាហានគ្រ�ប់​់គ្រ�ង។ប្រ�ភពឯកសារជាច្រើ��នបានអះ​ះអាងថា ដែ�លមិ​ិនអាចទៅ�បាន ពី​ីព្រោះ��ះទី​ីនោះ�ះជាតំប ប្រា�សាទ ើ

នេះ�ះជារបស់​់ខ្មែ�រែ ។

48

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 អាតោ�ដួ​ួងចិ​ិត្តត អាតោ�ដួ​ួងចិ​ិត្តត ឬក៏​៏គេ�ច្រើ��ើន

ំ ប់អា ់ ងទឹកស្ទឹ​ឹ�ងស្រែ��ង ហៅ�ថា ទំន មាន ឹ ំ ទីតាំ តនៅ� ភូ​ូមិ​ិអាតោ� ឃុំ​ំ�ចុ​ុងកាល់​់ ី ងស្ថិ �ិ

ស្រុ�ុកចុង ុ កាល់​់ ខេ�ត្តឧ ត ត្តរត មានជ័​័យ និ​ិង មានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~65km ពី​ីផ្សា​ារ រង្វវង់​់មូ​ូលអន្លលង់​់វែ�ង។

អាតោ�ដួ​ួងចិ​ិត្តត ស្ថិ� តនៅ� ិ

ក្នុ�ងប្រ�ភេ� ទ៖ ទេ�សចរណ៍​៍កែ�ច្នៃ�ៃឬ ុ រមណី​ីយដ្ឋា​ានកែ�ច្នៃ�ៃ, ទេ�សចរណ៍​៍ ំ ុ ចសំខា ំ ន់ៗ ់ នៅ� អា ធម្មជា ម តិ​ិ។ រីឯចំ ី ណុ

តោ�ដួ​ួងចិ​ិត្តត មានដូ​ូចជា៖ ជិះ​ះ�ទាទឹ​ឹក,

ំ ហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, ជិះ​ះ�ទូ​ូក, រៀ�ៀបចំអា ់ លិ​ិ លេ�ងទឹកឬហែ�លទឹ ក, ៃ ច, ឹ ឹ គយគន់ថ្ងៃ� ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ ម្ហូ​ូ�ប និ​ិងចំណុ

ំ ប់​់ រមណី​ីយដ្ឋា​ាន អាតោ�ដួ​ួងចិ​ិត្តត ឬ ទំន

ំ ុង អាងទឹ​ឹកស្ទឹ​ឹ�ងស្រែ��ង ពេ�លនេះ�ះកំពុ ទាក់​់ទាញភ្លៀ�ៀ�វទេ�សចរជាតិ​ិ និ​ិង

អន្តរត ជាតិ​ិជាច្រើ��នឱ្យយចូ ូលទៅ�ទស្សសនា ើ

នៅ�ទី​ីនោះ�ះជារៀ�ៀងរាល់​់ថ្ងៃ�ៃ ហើ�ើយ ់សម្រា�ក ជាពិ​ិសេ�សនោះ�ះគឺ​ឺថ្ងៃ�ឈប់ ៃ

តែ�ម្តង ត ជួ​ួនកាលមានភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ ទៅ�កម្សា​ាន្តនៅត �ទី​ីនោះ�ះ ពី​ី ៤០០០នាក់​់

ទៅ� ៥០០០នាក់​់ ក្នុ�ង ុ ១ថ្ងៃ�ៗ ៃ ។

ំ រមណី​ីយដ្ឋា​ាន មូ​ូលហេ�តុ​ុ ដែ�លនាំឱ្យយ

អាតោ�ដួ​ួងចិ​ិត្តត មានភាពទាក់​់ទាញ ំ ន់​់នោះ�ះមានកន្លែ�ែង ដោ�យសារតំប

ហែ�លទឹ​ឹកដ៏​៏ល្អ អ មានជម្រៅ��ដល់​់៣០ ំ ូ រទៅ�ដោ�យត្រី�ធម្ម ំ ម៉ែ�ែត្រ� សំបូ ជា ម តិ​ិធំៗ ី

់ ធ្វើ�ើ�ឱ្យយភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរចង់ហែ�លទឹ កលេ�ង ឹ

កម្សា​ាន្ត។ ត លើ�ើសពី​ីនេះ�ះទៅ�ទៀ�ៀតនៅ�

ទី​ីនោះ�ះមានខ្យយល់​់អាកាស ល្អប អ រិ​ិសុ​ុទ្ធ ធ

់ ង ជាប់នឹ ើ អាតោ�នោះ�ះទៀ�ៀតផង។ ឹ ជើ�ងភ្នំ​ំ�

49

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.3 ទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ អូ​ូរស្វា​ា�យ

ំ ំ �សាទ ខេ�ត្តឧ ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ អូ​ូរស្វា​ា យ មានទី​ីតាំងស្ថិ ភូ​ូមិ​ិអូ​ូរស្វា​ា យ ឃុំ​ំ�អូ​ូរស្វា​ា យ ស្រុ�ុកត្រ�ពាំងប្រា ិ ត ត្តរត មានជ័​័យ �តនៅ� និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~31km ពី​ីផ្សា​ាររង្វវង់​់មូ​ូលអន្លលង់​់វែ�ង។

ំ ុ ចសំខា ំ ន់ៗ ់ នៅ� ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ អូ​ូរស្វា​ា យ មាន ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ អូ​ូរស្វា​ា យ ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ទ៖ ទឹ​ឹកជ្រោះ��ះឬទឹ​ឹកធ្លា​ាក់,់ ព្រៃ��ភ្នំ​ំ�។ រីឯចំ ិ ុ ី ណុ �ងប្រ�ភេ�

ំ ហារដោ�យខ្លួ​ួ�នឯង, លេ�ងទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, ដើ�ើរលេ�ងដោ�យថ្មើ�ើ�រជើ�ើង, ទស្សសនាទេ�សភាព ដូ​ូចជា៖ ឡើ�ើងភ្នំ​ំ�, រៀ�ៀបចំអា

ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។កន្លែ�ែងមួ​ួយដ៏​៏ស្រ�ស់​់ស្អា​ាត និ​ិងគួ​ួរអោ�យចាប់​់អារម្មណ៍ ព្រៃ��ភ្នំ​ំ� និ​ិងចំណុ ម ៍ ព្រោះ��ះទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់មានច្រើ��ើន ំ ំ ី លើ�ើកំពូ ំ ូ លភ្នំ​ំ�មកដល់​់ជើ�ើងភ្នំ​ំ�។ វាជាកន្លែ�ែងសាកសមសម្រា�ប់​់អ្ននកចូ​ូលចិ​ិត្តកា ដំណា ក់​់កាល តាំងពី ត រថតរូ​ូប និ​ិងអ្ននក ំ ុ ចពិ​ិបាកមួ​ួយចំនួ ំ ួ នសម្រា�ប់​់ទៅ�កំសា ំ ន្តនៅត �ទី​ីនោះ�ះ បើ�ើគ្រា�ន់​់តែ� ដែ�លចូ​ូលចិ​ិត្តកា ត រដើ�ើរលេ�ងបែ�បផ្សសងព្រេ��ង។មានចំនុ ់ ់ ំ ន្តត លេ�ងទឹ​ឹកនៅ�ជើ�ងភ្នំ​ំ�មិ​ិ ់ ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់ធំ ់ លើ� ំ ើកំពូ ំ ូ លភ្នំ​ំ� ត្រូ�ូវឡើ�ើង ចង់ទៅ�កំ សា នជាបញ្ហា​ានោះ�ះទេ� ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែការចង់ទៅ�អោ�យដល់ ើ

់ � មានថ្មរម ដិ​ិបរដុ​ុប និ​ិង រអិ​ិលដោ�យអន្លើ�ើ�។ ការឡើ�ើងទៅ�លើ�ើភ្នំ​ំ�ទាមទារអ្ននកមានកាយសម្បបទារឹងមាំ ំ និ​ិង តាមផ្លូ​ូ�វកាត់ព្រៃ� ឹ

ំ មានលទ្ធភា ក់​់ខ្លះ​ះ�ក៏​៏មានគ្រោះ��ះថ្នា​ាក់​់ណាស់​់ដែ�រ ព្រោះ��ះមានស្លែ�ែរ ធ ពជាមធ្យយម ដែ�លអាចដើ�ើរព្រៃ��បាន។ទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ដំណា ច្រើ��ន ម នៅ�ពេ�លមានភ្លៀ�ៀ�ងធ្វើ�ើ�អោ�យកម្លាំ​ំ �ងទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ខ្លាំ​ំ �ង ើ ហើ�ើយជាធម្មតា

50

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

18 ខេ�ត្តត ប៉ៃ�ៃលិ​ិន 1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់អូ​ូរតាវ៉ៅ�ៅ�ឬទឹ​ឹកធ្លា​ា�ក់​់ភ្នំ​ំ�ខៀ�ៀវ ំ ទី​ីតាំង

រមណី​ីយដ្ឋា​ានទឹកធ្លា​ាកអូ រូ តាវ៉ៅ� ៅ ឹ

់ �ៀវ មានទី​ីតាំងស្ថិ ំ ឬទឹ​ឹកធ្លា​ាក់ភ្នំ​ំ�ខៀ ិ �តនៅ�

់ រូ តាវ៉ៅ� ៅ ខ័​័ណ្ឌឌប៉ៃ�ៃលិ​ិន មាន ក្នុ�ងសង្កា​ាត់ អូ ុ ំ យ ៥គម ពី​ីក្រុ�ុងប៉ៃ�ៃលិ​ិន។ ចំងា ទិ​ិដ្ឋឋភាពទូ​ូទៅ�

់ រូ តាវ៉ៅ� ៅ រមណី​ីយដ្ឋា​ានទឹកធ្លា​ាក់ អូ ឹ

ឬទឹ​ឹកធ្លា​ាក់​់ភ្នំ​ំ�ខៀ�ៀវ ជារមណី​ីយដ្ឋា​ាន ទេ�សចរណ៍​៍ធម្មជា ម តិ​ិដើ�ើម្បី​ី �ទៅ�ដល់​់

ំ ទី​ីនេះ�ះ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរត្រូ�ូវធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រ តាមផ្លូ​ូ� វជាតិ​ិលេ�ខ៥៧ រហូ​ូតដល់​់

់ ំ ស្ពា​ា នថ្មអូ ននោះ�ះ និ​ិងឃើ�ើញផ្លា​ាកសញ្ញា​ា បង្ហា​ា ញទី​ីតាំងត្រ�ង់ ម ូ រតាវ៉ៅ�ៅឡើ�ើងទៅ�ប្រ�ហែ�លជាង ១០០ ម៉ែ�ែត្រ�ក្នុ�ងខេ ុ �ត្តប៉ៃ�ៃលិ​ិ ត ំ ម្ដុំ​ំ��ផ្លូ​ូ�វបំបែ�កភូ ូ មិ​ិខ្លុ​ុ�ង ពី​ីខាងឆ្វេ�េងដៃ� ហើ�ើយបត់​់ចូ​ូលទៅ�ប្រ�មាណ ៧ គី​ីឡូ​ូម៉ែ�ែត្រ�ទៀ�ៀត និ​ិងដល់​់កន្លែ�ែងរមណី​ីយដ្ឋា​ាន ់ ាលអូ​ូរតាវ៉ៅ�ៅហើ�ើយ។ រមណី​ីយដ្ឋា​ាននេះ�ះមានស្ទឹ​ឹ�ងធម្មជា ់ ើល្បា​ាក់​់ ធម្មជា ម តិ​ិទឹ​ឹកថ្លា​ាក់ក្បា ម តិ​ិទឹ​ឹកថ្លា​ា មានជ្រោះ��ះទឹ​ឹកហូ​ូរធ្លា​ាក់លើ�

ថ្មដា យ៉ា​ាងខ្ពស់ ម ព ់ ខ្យយល់​់អាកាសត្រ�ជាក់​់ដល់​់ក្រ�អៅ�បេះ�ះដូ​ូងដែ�លធ្វើ�ើ�ឲ្យយភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរណ៍​៍ជាតិ​ិ និ​ិងអន្តរត ជាតិ​ិ ទៅ�លេ�ង ់ ់ សប្បា​ាយរីករាយ។ ពិ​ិសេ�សនោះ�ះ គឺ​ឺម្ចា​ាស់វិ​ិនិ​ិយោ� គបានកែ�ច្នៃ�ៃខ្ចូ​ូ�សកន្លែ�ែងអង្គុ​ុ�យលេ�ងនៅ�ក្បែ�ែរមាត់ស្ទឹ​ឹ�ងអូ ូរតាវ៉ៅ�ៅជាច្រើ��ន ី ើ

់ ក្រុំ �ម ំ និ​ិងខាងលើ�ើកន្លែ�ែងចតឡាន សម្រា�ប់ភ្ញៀ� ់ �ៀ វទេ�សចររង់ចាំ កន្លែ�ែង មានខ្ចូ​ូ�សអង្គុ​ុ�យនៅ�ខាងលើ�ើច្រាំ�ង ុ គ្រួ�ួសារចុះ​ះ�ទៅ�

់ ំ ់ នម៉ូ​ូ�តូ​ូយ៉ា​ាងស្រូ�ូលដែ�លមិ​ិនធ្វើ�ើ�ឲ្យយមានការព្រួ�យ លេ�ងទឹ​ឹកជ្រោះ��ះធ្លា​ាក់បែ�កផ្កា​ាត្រែ��ង ។ ចំណែ�កកន្លែ�ែងទុ ួ បារម្ភភ ុកដាក់ឡា ពី​ីសុ​ុវត្ថថភាពបាត់​់បង់​់អ្វី​ី�ឡើ�ើយ។

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នកែ�ច្នៃ�ៃ រហាត់​់ទឹ​ឹក ់ ក ំ ់ រមណី​ីយដ្ឋា​ានរហាត់ទឹ សង្កា​ាត់ប៉ៃ�ៃលិ​ិ ន ក្រុ�ងប៉ៃ�ៃលិ​ិ ុ ន ម តិ​ិ ស្ថិតក្នុ ុ មិ​ិសួ ូ ួនអំពៅ�លិ​ិច ឹ គឺ​ឺជារមណី​ីយដ្ឋា​ាន កែ�ច្នៃ�ៃធម្មជា � ិ �ងភូ ំ ើ រចេ�ញពី​ី ំ យផ្លូ​ូ�វប្រ�ហែ�លជាង ២គីឡូ ខេ�ត្តប៉ៃ�ៃលិ​ិ ន។ រមណី​ីយដ្ឋា​ាននេះ�ះ មានចំងា ត ី ូ មែ�ត្រ� ពីវិ​ិ ី មានឯករាជ្យយ ដោ�យត្រូ�ូវធ្វើ�ើ�ដំណើ� ់ ់ មពោ�ធិ​ិមារាម ហៅ�វត្តប៉ា ់ ី វត្តប៉ា វិ​ិមានឯករាជ្យយ ឆ្ពោះ�ះ�មកទិ​ិសខាងជើ�ង ងគិ​ិតចាប់ ពី ត ា ហ៊ី​ី� ។ បើ�យើ� ត ា ហ៊ី​ី� មកជើ�ងត្រ�ង់ ើ កាត់តា ើ ើ ើ

ំ ់ ក ប្រ�ហែ�លជាង១គីឡូ ួយនៅ�ខាងស្តាំ​ំ�ដៃ� ដោ�យមានផ្លា​ាកថា រមណី​ីយដ្ឋា​ានរហាត់ទឹ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ�, មានផ្លូ​ូ�វបំបែ�កមួ ឹ នៅ�ទីនោះ�ះ។ ី ំ ើ រតាមផ្លូ​ូ�វលំនោះ� ំ ះ ប្រ�ហែ�លជាង ១០០មែ�ត្រ� នឹ​ឹងមកដល់​់រមណី​ីយដ្ឋា​ានរហាតក។រមណី​ីយដ្ឋា​ានរហាត់ទឹ ់ កស្តិ​ិ ធ្វើ�ើ�ដំណើ� ត ឹ � ំ ខួ​ួបវស្សា​ា ។ មានកសាងខ្ចុះ​ះ��ស្រ�ស់​់ស្អា​ាត មានផាសុ​ុ នៅ�តាមអូ​ូរធម្មជា ម តិ​ិ មានទឹ​ឹកថ្លា​ាឆ្វេ�េង ហូ​ូរមិ​ិនចេះ�ះដាច់​់ ខួ​ួបប្រាំ�ង

51

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ប់​់ភ្ញៀ��ៀ វ ខភាព នៅ�តាមមាត់​់អូ​ូរ សំរា

ំ ់ ប ទេ�សចរណ៍​៍អង្គុ​ុ�យកំសាន្ត ត ស្រ�ស់ស្រូ� ូ

អាហារ ជួ​ួបជុំ​ំ�មិ​ិត្តភ ត ក្តិ​ិ� ក្រុ�ុមគ្រួ�ួសារ។ ំ ប់ប ់ ង្ហៀ�ៀ�រទឹក នៅ�ក្នុ�ងអូ ុ ូរមានកសាងទំន ឹ និ​ិងមានរហាត់​់ទឹ​ឹកមួ​ួយដ៏​៏ធំ ំ មួ​ួយនៅ�

ំ ចំកណ្តា​ា ល ដែ�លកាលពី​ីអតីតកាល ី

់ កនេះ�ះ ំ ប់​់ រហាត់ទឹ គឺ​ឺជាវារីអគ្គី​ី�សនី ឹ ី ី សំរា

យកភ្លើ�ើ�ងប្រើ��ើប្រា�ស់​់នៅ�ក្នុ�ងភូ ុ ូ មិ​ិក្បែ�ែរ ៗនោះ�ះ។ បច្ចុ​ុ�ប្បបន្នននេះ�ះ មានទឹ​ឹកជ្រៅ��

ំ ប់​់លោ�តលេ�ងកំសា ំ គួ​ួរសម សំរា ន្តត ំ ន្តត ជាដើ�ើម។ ,ជិះ​ះ�ទូ​ូក, ជិះ​ះ�ពោ�ងកំសា

់ ក លើ�សពី ើ ីនេះ�ះ រមណី​ីយដ្ឋា​ានរហាត់ទឹ ឹ ៏ នអាងទឹកកែ�ច្នៃ�ៃសំ ំ ហែ� ់ លលែ�ង ក៏មា រាប់ ឹ

ំ ន្តត មានសួ​ួនច្បា​ារ ប្រ�កបដោ�យ កំសា ំ និ​ិងមានរូ​ូបសំណា ំ ផ្កា​ាចំរុះ�� កសត្វវព្រៃ�� ំ ប់​់គយគន់​់។ ធម្មជា ម តិ​ិជាច្រើ��ើនសំរា

ំ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរណ៍​៍ទាំងឡាយ ដែ�ល ំ ន្តនៅត � រមណី​ីយដ្ឋា​ាន ទៅ�លេ�ងកំសា រហាត់​់ទឹ​ឹក តែ�ងតែ�មានអារម្មណ៍ ម ៍

សប្បា​ាយរីករាយ ហូ​ូបអាហារយ៉ា​ាង ី

ឆ្ងា​ាញ់​់ពិ​ិសារជាមួ​ួយមិ​ិត្តភ័​័ក្ត ត ត ក្រុ�ុម គ្រួ�ួសារ ជាមួ​ួយនឹ​ឹងអាហារពិ​ិសេ�ស

ំ ៗប្រ�ចាំនៅ� រមណី​ីយដ្ឋា​ានរហាត់​់ទឹ​ឹក

់ ុ ត សម្លលរម្ជូ​ូ�ព្រៃ��ទា មានដូ​ូចជា៖ មាត់ដុ

បុ​ុកទឹកគ្រឿ��ឿង ជាដើ�ម ើ ដែ�លមានតម្លៃ�ៃ ឹ

សមរម្យយ ដូច ទី ូ ទៅ�នឹងតម្លៃ�ៃនៅ�លើ� ឹ ើ ផ្សា​ារ ី

ធម្មតា ម ៕

52

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

53

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

19 ខេ�ត្តត ព្រៃ�ៃវែ​ែង ំ ន់​់ភាគឦសាន តំប ំ ន់​់ទេ�សចរណ៍​៍ដែ�លល្បី​ីជាងគេ�នៅ�ព្រៃ��វែ�ងមាន៖ ខេ�ត្តព្រៃ� ត �វែ�ងនៅ�តំប �

1.1 ចុ​ុងប៉​៉មកន្លែ�ែងមើ�ើលថ្ងៃ�ៃលិ​ិចស្អា​ា�តបំ​ំផុ​ុត ់ ក្រុ�ុងព្រៃ��វែ�ង ត្បិ​ិតខ្សសត់ កន្លែ�ែង �

កម្សា​ាន្តមែ� ត ន តែ�មានកន្លែ�ែងមួ​ួយដែ�ល

ំ ត មើ�លថ្ងៃ� លិ​ិចស្អា​ាតបំ ផុ ញ ៃ ុ បើ�បានឃើ� ើ ើ ើ

់ ត្តស្ទើ�ើ� ហើ�ើយដឹងតែ� ជាប់ចិ​ិ ត រដកមិ​ិនរួច ួ ។ ឹ

នោះ�ះគ្មា​ា នអី​ីក្រៅ��ពី​ី ចុ​ុងប៉​៉ម ល្បី​ី �ប្រ�ចាំ ំ

ក្រុ�ុងព្រៃ��វែ�ងនោះ�ះឡើ�ើយ។

អមដោយទេសភាពថ្ងៃលចនារដ ូវ ិ

់ ភ្នំក្រោមនិង ទឹកឡ�ើងដែលមនចាញ ិ ភ្នំបាខែង ខេត្តស�ៀមរាប នោះទេ

ំ ំ ្នក អ្នកក្រុងព្រៃវែង ទាងសិស្ស ទាងអ

ធម្មតាតែងមកទីនេះស្រូបយកខ្យល់

បរ ិសុទ ្ធនៃក្លិនទឹកទន្លេ ត្រជាក់ស្វាង

់ រួ ក្បាល។ ឯខែប្រាងវ ំ ញ អសខ ិ គេ

នៅតែស្រូបខ្យល់បរ ិសុទ ្ធត្រជាក់ តែ ំ អមដោយទេសភាពវាលស្រែប្រាង

ំ ួ សល�ើផ្ទៃទឹកនាខែវស្សា។ វញម ្ដងជន ិ

54

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ទិ​ិដ្ឋឋភាពទូ​ូទៅ�

ំ ុ ច ចុ​ុងប៉​៉ម ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ទរមណី​ីយដ្ឋា​ាន ទេ�សចរណ៍​៍កែ�ច្នៃ�ៃឬរមណី​ីយដ្ឋា​ានកែ�ច្នៃ�ៃ។ សម្រា�ប់​់ចំណុ ិ ុ �ងប្រ�ភេ� ំ ន់ៗ ់ ក៏ដូ ៏ ូចជាភាពទាក់ទា ់ ញនៃ�រមណី​ីយដ្ឋា​ានចុ​ុងប៉​៉មដែ�លអាចធ្វើ�ើ�អោ�យភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរមានចំណាំ ំ ំ អារម្មណ៏ សំខា ម ៏ នោះ�ះ

ំ ំ ុ ចផ្សេ�េងៗ ទៀ�ៀត។សម្រា�ប់​់ការធ្វើ�ើ�ដំណើ� មានដូ​ូចជា៖ ដើ�ើរលេ�ងដោ�យថ្មើ�ើ�រជើ�ើង, ស្ទូ​ូ�ចត្រី�ី, គយគន់​់ថ្ងៃ�លិ​ិ ៃ ច និ​ិងចំណុ ើ រ

ំ ំ ដើ�ើម្បី​ី �ទៅ�ដល់​់ទី​ីតាំងនៃ�រមណី ី យដ្ឋា​ានចុ​ុងប៉​៉ម ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរមានភាព ងាយស្រួ�ួល ពី​ីព្រោះ��ះមិ​ិនមានការធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រ ំ ំ ំ ថ្មើ�ើ�រជើ�ើង និ​ិងធ្វើ�ើ�ដំណើ� ះ ចំណ តរថយន្តវិ​ិ ត ញ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចធ្វើ�ើ�ការចតដោ�យ ើ រឆ្លលងទឹ​ឹក រឺ​ឺក៏​៏ជិះ​ះ�ទូ​ូកឡើ�ើយ។ ចំពោះ�

ំ ផ្ទា​ាល់​់នៅ�រមណី​ីយដ្ឋា​ានបានថែ�មទៀ�ៀតផង។ សម្រា�ប់​់កន្លែ�ែងអង្គុ​ុ�យលំហែ� រកាយវិ​ិញ រមណី​ីយដ្ឋា​ានចុ​ុងប៉​៉ម គឺ​ឺពុំ​ំ�ទាន់​់ មានខ្យូ​ូ�សអង្គុ​ុ�យ រឺ​ឺក៏​៏តូ​ូបអង្គុ​ុ�យ សម្រា�ប់​់ទទួ​ួលភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរនោះ�ះទេ�។ ក្រៅ��ពី​ីនេះ�ះ រមណី​ីយដ្ឋា​ានចុ​ុងប៉​៉មពុំ​ំ�ទាន់​់មាន កន្លែ�ែងកម្មង់ ម ់អាហារ រឺ​ឺកន្លែ�ែងលក់​់អាហារ, អាហារដ្ឋា​ាន និ​ិងភោ�ជនី​ីយដ្ឋា​ាននៅ�ឡើ�ើយទេ�។

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�ននគរភ្នំ​ំ�(រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នបាភ្នំ​ំ�) ំ ទី​ីតាំង

ំ ់ ក្នុ�ងឃុំ​ំ�ជើ រមណី​ីយដ្ឋា​ាននគរភ្នំ​ំ� (រមណី​ីយដ្ឋា​ានបាភ្នំ​ំ�) មានទី​ីតាំងស្ថិ �ងភ្នំ​ំ� ស្រុ�ុកបាភ្នំ​ំ� ិ ុ ើ �តនៅ�លើ� ើដងភ្នំ​ំ�ឈើ�កាច់ ើ ំ ខេ�ត្តព្រៃ� ត �វែ�ង មានចម្ងា​ា យប្រ�មាណជាង២០គីឡូ ត �វែ�ង និ​ិង៧០គីឡូ ី ូ ពី​ីទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តព្រៃ� ី ូ ពី​ីរាជធានី​ីភ្នំ​ំ�ពេ�ញ ដោ�យធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រ ់សឹ​ឹង្ហហ ក្នុ​ុ ់សឹ​ឹង្ហហ ស្រុ�ុកព្រះ�ះស្តេ�េច ។ ំ ំ ុ ចផ្លូ​ូ�វកែ�ងផ្សា​ារកំពង់ ំ ំ តាមកំណា ត់​់ផ្លូ​ូ� វជាតិ​ិលេ�ខ១ និ​ិងបត់​់ចូ​ូលត្រ�ង់​់ចំណុ �ងឃុំ​ំ�កំពង់ ទិ​ិដ្ឋឋភាពទូ​ូទៅ�

រមណី​ីយដ្ឋា​ាននគរភ្នំ​ំ�(រមណី​ីយដ្ឋា​ានបាភ្នំ​ំ�) ពោ�លពេ�ញទៅ�ដោ�យ បរិ​ិយាកាសធម្មជា ម តិ​ិ មានខ្យយល់​់បរិ​ិសុ​ុទ្ធ ធ

ំ ន់​់ដ៏​៏ ព្រៃ��ឈើ�ើ និ​ិង វាលស្រែ��ពណ៌​៌ខៀ�ៀវស្រ�ងាត់​់នៅ�ជុំ​ំ�វិ​ិញ។លក្ខខណៈ​ៈពិ​ិសេ�សមួ​ួយទៀ�ៀតគឺ​ឺ រមណី​ីយដ្ឋា​ាន នគរភ្នំ​ំ�ជាតំប

ំ ់ ស័​័ក្តសិ​ិទ្ធិ​ិ �ៀ វជាតិ​ិ និ​ិង អន្តរត ជាតិ​ិ ពី​ីគ្រ�ប់ទិ​ិសទី ត ត ប្រ�ចាំ ំ ជាពិ​ិសេ�ស �មួ​ួយ ដែ�លប្រ�ជាពលរដ្ឋឋ រួ​ួមទាំងភ្ញៀ� ីមកលេ�ងកម្សា​ាន្តជា ំ ន់​់នេះ�ះតែ�ងតែ�មានការជួ​ួបជុំ​ំ�គ្នា​ា ដើ�ើម្បី​ីប្រា� �រព្ធធ គឺ​ឺនៅ�រដូ​ូវបុ​ុណ្យយទានម្ដដងៗ។ មិ​ិនតែ�ប៉ុ​ុ�ណ្ណោះ�ះ�ប្រ�ជាពលរដ្ឋឋ រស់​់នៅ�តំប

ពិ​ិធី​ីបុ​ុណ្យយឡើ�ើងអ្ននកតាមួ​ួយដែ�លមានតំា​ាងពី​ីដូ​ូន តាមកម៉្លេះ�ះ�� ឈ្មោះ�ះ�ថា អ្ននកតា មេ�សរ ដែ�លពិ​ិធី​ីនេះ�ះប្រ�ព្រឹ�ឹត្តទៅត �

ំ មានរយៈ​ៈពេ�ល ៣ថ្ងៃ�ៃ ក្នុ�ងគោ� លបំណ ង ដើ�ម្បី ុ ើ ីរលឹ � ឹកគុ​ុណដល់​់បុ​ុព្វវបុ​ុរស សុំ​ំ�សេ�ចក្តី​ី�សុ​ុខ សុំ​ំ�ទឹ​ឹកភ្លៀ�ៀ�ង និ​ិង ការពារ ំ ់ នៅ�ក្នុ�ងភូ ប្រ�ជាពលរដ្ឋឋទាំងអស់ ុ ូ មិ​ិ។រមណី​ីយដ្ឋា​ានបាភ្នំ​ំ� មានភ្នំ​ំ� ៤ នៅ�ផ្តុំ​ំ��គ្នា​ាដែ�លរួ​ួមមាន ភ្នំ​ំ�សំពៅំ � ភ្នំ​ំ�ល្អា​ាង ភ្នំ​ំ�ធំ ំ និ​ិងភ្នំ​ំ�

ំ បញ្ជា​ា រ។ បាភ្នំ​ំ� ជាអតីតរាជធានី �ែរភ្នំ​ំ�ទាំងឡាយក្នុ ិ ុ ុ កបាភ្នំ​ំ� ដែ�លបច្ចុ​ុ�ប្បបន្នន នៅ� ី ី ចាស់​់ឈ្មោះ�ះ�ថា «នគរភ្នំ​ំ�» ស្ថិ�តនៅ�ក្បែ �ងស្រុ�

ំ ី មុ​ុខ វត្តវិ​ិ បន្សសល់​់ស្នា​ា មខ្លះ​ះ�ៗប៉ុ​ុ�ណ្ណោះ�ះ� ដូ​ូចជាប្រា�សាទបុ​ុរាណមួ​ួយឈ្មោះ�ះ�ថា ប្រា�សាទច័​័ន្ទទ ស្ថិ�តនៅ�ចំ ពី ិ ត ហារគុ​ុកក្បែ�ែរ ំ ដែ�លជា ជើ�ងភ្នំ​ំ�សំ ពៅំ � ក្នុ�ងឃុំ​ំ�ជើ �ងភ្នំ​ំ� ។ បាភ្នំ​ំ�មានទេ�សភាពល្អ អ និ​ិងមានផ្ទាំ​ំ�ងថ្មម រូ​ូងថ្មធំ ុ ម ៗ ើ ើ

55

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.3 ប្រ�សាទព្រៃ�ៃដើ�ើមស្រុ�ុក ំ ទី​ីតាំង

ំ ប្រា�សាទព្រៃ��ដើ�ម ឃុំ​ំ�ព្រៃ��ទឹ​ឹង ស្រុ�ុកស៊ី​ី�ធរកណ្ដា ិ ូមិ​ិបឹងជ័​័រ ា ល ើ ស្រុ�ុក ឬប្រា�សាទព្រះ�ះធាតុ​ុរាជ មានទី​ីតាំងស្ថិ �តនៅ�ភូ ឹ

ប្រ�មាណ ៣៨គី​ីឡូ​ូម៉ែ�ែត្រ� ពី​ីទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តព្រៃ� ត �វែ�ង។ ទិ​ិដ្ឋឋភាពទូ​ូទៅ�

ប្រា�សាទព្រៃ��ដើ�ម ុ �ត្តព្រៃ� ត �វែ�ង ដែ�ល ើ ស្រុ�ុក ឬប្រា�សាទព្រះ�ះធាតុ​ុរាជ គឺ​ឺជាប្រា�សាទបុ​ុរាណតែ�មួ​ួយគត់​់ នៅ�ក្នុ�ងខេ

ំ នៅ�មានរូ​ូបរាង មកទល់​់បច្ចុ​ុ�ប្បបន្នន។ ប្រា�សាទនេះ�ះ មានទី​ីតាំងស្ថិ ិ ូ មិ​ិបឹ​ឹងជ័​័រ ឃុំ​ំ�ព្រៃ��ទឹ​ឹង ស្រុ�ុកស៊ី​ី�ធរកណ្ដា ា ល។ �តនៅ�ភូ ប្រា�សាទបុ​ុរាណមួ​ួយនេះ�ះ ធ្វើ�ើ�ពី​ីដីឥ ម ក់​់ មានសភាពទ្រុ�ុឌទ្រោ��ម និ​ិងមានឬសដើ�ម ធ ួ ប្រា�សាទ។ ក្រៅ��ពី​ី ី ដ្ឋឋ និ​ិងថ្មភ ើ ជ្រៃ�� ព័​័ទ្ធតួ

ំ សម្បបត្តិ​ិ�វប្បបធម៌​៌មួ​ួយនេះ�ះ ខេ�ត្តព្រៃ� ង់​់បុ​ុរាណផ្សេ�េងទៀ�ៀតផងដែ�រ ដែ�លនៅ�សេ�សសល់​់។ ត �វែ�ង ក៏​៏មានសំណ

56

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នប្រា�សាទព្រៃ�ៃបាសាក់​់ ំ ព្រៃ��បាសាក់​់ ឬព្រៃ��ប្រា�សាទ មានទី​ីតាំងស្ថិ ិ ុ ូ មិ​ិបាសាក់​់ ឃុំ​ំ� �តនៅ�ក្នុ �ងភូ បាសាក់​់ ស្រុ�ុកស្វា​ា យជ្រំ� ំ ខេ�ត្តស្វា​ា ត យរៀ�ៀង និ​ិងមានចម្ងា​ា យ ៨.៥គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ពី​ីទី​ី ំ ើ រដោ�យរថយន្តតា រួ​ួមខេ�ត្តស្វា​ា ត យរៀ�ៀង។ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចធ្វើ�ើ�ដំណើ� ត មផ្លូ​ូ�វបេ�តុ​ុង

20 ខេ�ត្តត ស្វា​ា�យរៀ�ៀង

ំ ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែនៅ�រដូ​ូវវស្សា​ាក៏​៏អាចធ្វើ�ើ�ដំណើ� ុ ចម្ងា​ា យ ើ រតាមផ្លូ​ូ�វទឹ​ឹកនៃ�ដងទន្លេ�េវ៉ៃ�ៃគោ� ក្នុ�ង ត្រឹ�ឹមតែ�៥គី​ីឡូ​ូម៉ែ�ែត្រ�ប៉ុ​ុ�ណ្ណោះ�ះ�។ ព្រៃ��បាសាក់​់មានផ្ទៃ�ៃដី​ីសរុ​ុប ៩ហិ​ិកតា ២៤អា និ​ិង៩៨សង់​់ទី​ីអា មានព្រំ�ំប្រ�ទល់​់ខាងជើ�ើង និ​ិងខាងកើ�ើតជាប់​់នឹ​ឹងទន្លេ�េវ៉ៃ�ៃគោ� ខាងត្បូ​ូ�ង និ​ិងខាង លិ​ិចជាប់​់នឹ​ឹងភូ​ូមិ​ិអ្ននកស្រុ�ុក។

ំ ំ ួ នពី​ីរ គឺ​ឺទួ​ួលប្រ�សាទ និ​ិងទួ​ួល នៅ�ចំកណ្ដា ា លព្រៃ��បាសាក់​់មានប្រ�សាទចំនួ

ំ ី រនេះ�ះឃ្លា​ាតគ្នា​ាប្រ�វែ�ងប្រ�មាណ១០០ម៉ែ�ែត្រ�តែ�ប៉ុ​ុ�ណ្ណោះ�ះ� គក់​់សំពៅំ � ទួ​ួលទាំងពី ំ ំ ៀង ចំណែ�ក ឯទួល ួ ប្រ�សាទ គឺ​ឺមានសេ�សសល់​់ «ទួល ួ ប្រា�ងប្រា�សាទ» មួ​ួយចំហៀ�

ំ ។ ប្រា�ង្គប្រ� មានកម្ពស់ ព ់ ២ម៉ែ�ែត្រ� បណ្ដោ�ោ យ៥ម៉ែ�ែត្រ� សង់​់ឡើ�ើងពី​ីឥដ្ឋឋធំៗ គ សាទ ំ ូ រព្រៃ��គុ​ុហ៍​៍មកម្លេះ�ះ� ហើ�ើយ នេះ�ះសាងឡើ�ើងប្រ�ហែ�លសតវត្សសទី​ី៦ រចនាបទសំបូ

លើ�ើទួ​ួលប្រា�សាទនេះ�ះដែ�រសុ​ុទ្ធសឹ ធ ឹងជាគ្រឹះ�ះ�ថ្មម ដែ�លបានតម្រៀ��ៀបជាថ្នា​ាក់​់ៗ ជា ំ ។ ចំណែ�កទួ ំ ប្រ�ភេ�ទថ្មបា ម យក្រៀ��ៀម និ​ិងដុំ​ំ�ឥដ្ឋឋធំៗ ួកគក់​់សំពៅំ � មានសណ្ឋា ា ន

ំ ដូ​ូចជា សំពៅំ �វែ�ងប្រ�វែ�ងប្រ�មាន ២៥ម៉ែ�ែត្រ� កម្ពស់ ឯជាយ ព ់ ៤ម៉ែ�ែត្រ� ចំណែ�ក

់ ផងដែ�រ។ សងខាងនៃ�ទួល ួ មានតម្រៀ��ៀបដោ�យថ្មបា ម យក្រៀ��ៀម និ​ិងដុំ​ំ�ឥដ្ឋឋជាថ្នា​ាក់ៗ

57

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 រមណីយដ្ឋានធម្មជាតិព្រៃគគីរ

ំ ព្រៃគគរី គជារមន នដ� ម ្ម តិដែលសម្បូ រទៅដោយដ�ម ិ មានទីតាង ើ គគរជាច្រ ើ ដុះព័ទ ្ធជុ វំ ញ ឺ ី យដ្ឋា នធមជា ី ើ

ំ ស្ថិតនៅក្នុងបរ ិវេណ សហគមន៍ ព្រៃឈ�ចម្ សង្កាត់បាទី ក្រុងបាវ ិត ខេត្តស្វា យរ�ៀង កា រកូនគគីរ ក្នុងភូមិត្រពាងផ្លុង ើ

ំ ំ និងចម្ងា យ៣២គីឡូម៉េត្រពីទីរួមខេត្តស្វា យរ�ៀង។ភ្ញៀវទេសចរអាចធ្វើដណ� យពេល ើ រទៅទីនោះបានដោយចណា

ំ ួ យនៅចកណ្ដា ំ ំ ុ ះពេញព្រៃមាន ត្រឹមតែ ៣០នាទីបុ ៉ណ្ណោះ។ នៅទីនោះមានស្រះទឹកធម លព្រៃ មានរុកជា ្ខ តិតូចធដ ់ជាស្ពា នសម្រាប់ដ�ើរទស្សនាព្រៃអាកាសស្យា និងសួនផ្កាចម្រុះ ំ ដូចជា ដ�ើមគគីរ ដ�ើមស្មា ច់ និងមានការរ�ៀបចសង ំ ពណ៌លម្អយ៉ាងស្រស់បព្រង ។

៏ នលកអា ់ ហារ ដមា ៏ នរសជាតិឆ្ងា ញ់តាមបែបធមជា នៅរមណីដ្ឋា នព្រៃគគរក ្ម តិ ដែលបានមកតាមរយៈការ ី មា ំ ូ លតាមរយៈ ផ្គត់ផ្គង់ពីកសិករ មានបន្លែ ត្រី មាន់ និងទា ជាហេតុធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនោះ ទទួលបានប្រាក់ចណ

រមណីដ្ឋា ននេះដែរ។

58

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.3 ស្ពា​ា�នព្រែ�ែកត្នោ�ោ�ត គឺ​ឺជារមណី​ីយដ្ឋា​ានបែ�បធម្មជា ម តិ​ិនិ​ិងកែ�ច្នៃ�ៃមួ​ួយដែ�លខណ្ឌឌព្រំ�ំប្រ�ទល់​់គ្នា​ាដោ�យព្រែ��កត្នោ�ោត និ​ិងតភ្ជា​ាប់​់គ្នា​ា ំ ដោ�យស្ពា​ា នត្នោ�ោត (ពី​ីមុ​ុនស្ពា​ា នឈើ�ើ បច្ចុ​ុ�ប្បបន្នន ស្ពា​ា នដែ�កបេ�ឡេ�)។ ដោ�យភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រចេ�ញពី​ីក្រុ�ុង ស្វា​ា យរៀ�ៀងឆ្ពោះ�ះ�ទៅ�ទិ​ិសខាងលិ​ិច តាមផ្លូ​ូ�វជាតិ​ិលេ�ខ១ គឺ​ឺស្ថិ�តនៅ�ខាងត្បូ​ូ�ងសាកលវិ​ិទ្យា​ាល័​័យស្វា​ា យរៀ�ៀង ចម្ងា​ា យ ិ

ំ ប្រ�មាណជាង ២គី​ីឡូ​ូម៉ែ�ែត្រ� ហើ�ើយទី​ីតាំងនេះ�ះគឺ​ឺស្ថិ ិ ុ ូ មិ​ិព្នៅ�ៅ ឃុំ​ំ�តាសួ​ួស ស្រុ�ុកស្វា​ា យជ្រំ� ំ �តនៅ�ត្រើ�� ើយខាងជើ�ើងក្នុ�ងភូ ំ ំ ំ ឬអាចធ្វើ�ើ�ដំណើ� ៣១៤B ខាងលិ​ិច ក្រុ�ុងស្វា​ា យរៀ�ៀងប្រ�ហែ�ល ៤គីឡូ យ ើ រតាមផ្លូ​ូ�វលំលេ�ខ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ទី​ីតាំងនេះ�ះគឺ​ឺនៅ�ត្រើ�� ើ ់ចម្លលង ស្រុ�ុកស្វា​ា យជ្រំ�ដូ ំ ូ ចគ្នា​ាផងដែ�រ។ ំ ខាងត្បូ​ូ�ង ស្ថិ�តក្នុ ិ �ងភូ ុ ូ មិ​ិឫស្សី​ី�ព្រៃ�� ឃុំ​ំ�កំពង់ រមណី​ីយដ្ឋា​ានស្ពា​ា នព្រែ��កត្នោ�ោត មានទេ�សភាពស្រ�ស់​់បំព្រំ �ង មានខ្យយល់​់អាកាសបរិ​ិសុ​ុទ្ធបែ� ធ បស្រុ�ុកស្រែ��ចម្កា​ា រ មាន ំ នា និ​ិងព្រៃ��ឈើ�ពិ​ិសេ�សដើ� ់ ា ងត្រ�ជាក់​់ រុ​ុក្ខខជាតិ​ិតូ​ូចធំនា ម ត ់ ម្លលប់យ៉ា ើ អាកាស្យា​ា ដុះ​ះ�អមសងខាងផ្លូ​ូ�វមានពណ៌​៌បៃ�តងខ្ចី​ី�ផ្តល់ ើ

ំ ឹ ងឈូ​ូក ព្រ�លិ​ិត រំចង់ ំ ់ កញ្ឆែ�ែត កំពុ ំ ុ ងចេ�ញផ្កា​ា ត្រ�ឈឹងត្រ�ឈៃ� និ​ិងមានខ្ចុះ​ះ��ជាច្រើ��នផុ ឹ ើ ុ សអណ្តែ�ែតលើ�ើផ្ទៃ�ៃទឹ​ឹកលាយឡំនឹ

រីកស្គុះ​ះ��ស្គា​ា យ។ ី

ំ ខណៈ​ៈភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចសម្រា�កលំហែ� កាយក្នុ�ងខ្ចុះ​ះ�� និ​ិងអាចកុ​ុម្មង់ ុ ម ់អាហារ និ​ិងភេ�សជ្ជៈ​ៈ�គ្រ�ប់​់ប្រ�ភេ�ទយកមកពិ​ិសា

បានតាមតម្រូ�ូវការភ្លា​ា មៗផងដែ�រ។ លើ�ើសពី​ីនេះ�ះទៀ�ៀត ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរអាចជិះ​ះ�ទូ​ូកត្នោ�ោត ទូ​ូកក្តា​ា របី​ីសន្លឹ​ឹ�កអុំ​ំ�កម្សា​ាន្តត ំ លេ�ង និ​ិងស្ទួ​ួ�ចត្រី�ីធម្មជា �កត្នោ�ោត ពិ​ិសេ�សគយគន់​់មើ�ើលព្រះ�ះសុ​ុរិ​ិយារៀ�ៀបអស្តង្គ ម តិ​ិក្នុ�ងព្រែ� ុ ត ត គ ព្រ�មទាំងអាចថតផ្តិ​ិ �ត យករូ​ូបភាពស្អា​ាតៗ ជាច្រើ��នទុ ុកជាអនុ​ុស្សា​ាវរីយ៍ ើ ី ៍ នៅ�ទី​ីនោះ�ះផងដែ�រ៕

59

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នទេ�សចរណ៍​៍ភ្នំ​ំ�ដា សក្តា​ានុ​ុពលទេ�សចរណ៍​៍៖ ភ្នំ​ំ�ដាជារមណី​ីយដ្ឋា​ានទេ�សចរណ៍​៍វប្បបធម៌​៌

ំ ឱ្យយភ្ញៀ� ប្រ�វត្តិ​ិសាស្ត្រ�រ បំរើ� �ៀ វទេ�សចរណ៍​៍មកធ្វើ�ើ�ការសិ​ិក្សា​ាស្រា�វជ្រា�វ ស្វែ�ែងយល់​់ � ើ ំ ូ ងបង្អស់ ំ ី ប្រ�វត្តិ​ិ�សាស្ត្រ�រនៃ�ការកកើ�ើតឡើ�ើងដំបូ អំពី អ ់នូ​ូវទឹ​ឹកដី​ីប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ� ជាក្នុ�ង ុ ់ ៏ ូ រលង់ណាស់ ់ កហើ�ើយ។ រីឯទេ�សភាពជុំ​ំ�វិ​ិ ៏ នសម្រ�ស់​់ សម័​័យកាលដ៏យូ ម ញភ្នំ​ំ�ក៏មា ី

ំ ល្ហេ�េ គួ​ួរឱ្យយគយគន់​់ នារដូ​ូវវស្សា​ាព័​័ទ្ធជុំ​ំ�វិ​ិ ធ ញទៅ�ដោ�យទឹ​ឹកទឹ​ឹកធំល្ហ ហ វដូ​ូចជាសមុ​ុទ្រ� ំ ំ ់កន្ទុ​ុ� យភ្នែ�ែក។ ហើ�ើយនៅ�រដូ​ូវប្រាំ�ងគឺ​ឺជាវាលស្រែ��ធំ ល្វឹ​ឹ�ងល្វើ�ើ� យមើ�លដាច់ ើ

21 ខេ�ត្តត តាកែ�វ

ំ កាយ កម្សា​ាន្តសប្បា សកម្មភា ាយ ភ្លលក្សស ម ពទេ�សចរណ៍​៍៖ ដើ�ម្បី ត ើ ី �ទៅ�សម្រា�កលំហែ�

ំ ន់​់ និ​ិងការសិ​ិក្សា​ាស្រា�វជ្រា�វ។ រសជាតិ​ិម្ហូ​ូ�បអាហារក្នុ�ងតំ ប ុ ំ ទី​ីតាំង៖ រមណី​ីយដ្ឋា​ានទេ�សចរណ៍​៍ភ្នំ​ំ�ដា ស្ថិ�តនៅ�ខាងកើ� ិ ើតទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តត

តាកែ�វ ក្នុ�ងភូ �វ ុ ូ មិ​ិព្រែ��កតាផ ឃុំ​ំ�គោ�កធ្លលក ស្រុ�ុកអង្គរគ បូ​ូរី ី ខេ�ត្តតាកែ ត

ចម្ងា​ា យ៖ មានចម្ងា​ា យ ២៥គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ�តាមផ្លូ​ូ�វទឹក ឹ និ​ិង៦៥គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ�តាមផ្លូ​ូ�វគោ�ក ពី​ីទី​ីរួ​ួមខេ�ត្តតាកែ �វ។ ត

ំ មធ្យោ�ោបាយ៖ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរណ៍​៍អាចធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រដោ�យកង់​់ ម៉ូ​ូ�តូ​ូ រថយន្តត តាមផ្លូ​ូ�វគោ�ក និ​ិងទូ​ូក អូ​ូប័​័រតាមផ្លូ​ូ�វទឹ​ឹក។

1.2 ប្រ�វត្តិ​ិ�រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នទេ�សចរណ៍​៍ភ្នំ​ំ�ដា ំ ូ លភ្នំ​ំ�ដា មានកម្ពស់ ់ ០ម៉ែ�ែត្រ� ប្រា�សាទ ប្រា�សាទភ្នំ​ំ�ដាកសាងនៅ�លើ�កំ ព ៤ ើ ពូ

ំ នេះ�ះបែ�មុ​ុខទៅ�ទិ​ិសខាងជើ�ងសំ ដៅំ �ទៅ�រករាជធានី​ីនគរភ្នំ​ំ� ដែ�លទី​ីតាំងស្ថិ ិ ើ �តនៅ� ស្រុ�ុកអង្គរគ បូ​ូរីសព្វវថ្ងៃ� ។ ៃ ី

ំ ី ឥដ្ឋ ថ្មបាយក្រៀម និងថ្មភក់ ជារាងការ៉េជ្រុងនីមួយ ប្រាសាទនេះកសាងអព ៗមាន១២ម៉ែត្រ និងមានកម្ពស់១៨ម៉ែត្រ ពុំមានជណ្ើត រទេ មានទ្វា ៣ជាទ្វា

ំ ំ បញ្ឆោតនិងទ្វា ១ ជាទ្វាពិតនៅជញ្ជា ងខាងជ� ហ�ើយជញ្ជា ងក្រាសខ ុសប្លែកពី ើង

60

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ំ ំ ំ ី ប្រាសាទនានា។ ប្រាសាទភ្នំដាពុ ំមានរបង (កពែង ឬកផែង )ព័ទ ្ធជុ វំ ញទេ។ នៅខាងក្នុងមានតាងល ិ ឹង្គព្រះឥសូរតាងព សម័យសាងសង់ប្រាសាទសម្រាប់ជាទីសក្ការៈបូជា។ប្រាសាទនេះកសាងឡ�ើងក្នុងសតវត្សទ៦ ី ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទ

្ម័ ជាក្សត្រចុងក្រោយក្នុងសម័យអាណាចក្រភ្នំ ដ�ើម្បីឧទ ្ទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនាដោយសារតែប្រាសាទភ្នំដា រុទ្រវរន

ំ ី សតវត្សទី ៦ នោះទ�ើបក្នុងរជ្ជកាព្រះបាទសូរ្យវរនទ ្ម័ ី១ ជួសជុលឡ�ើងវញ(សតវត្សទ មានអាយុកាលចាស់តាងព ិ ី១១)

ំ ដោយកត់សម្គា ល់ឃ�ើញផ្តែរ និងសសរពេជ្រប្រហាក់ប្រហែលគ្នា និងរចនាបទឃ្លា ង។ ដោយឡែកផ្តែរសសរពេជ្រ ំ ី ឆ្នា ១៩៩៩។ ំ ប្រាសាទភ្នំដាគឺជាប្រាសាទទោល។ ត្រូវយកទៅរក្សាទុកនៅសារៈមន្ទីរអង្គរបូរតា ី ងព

1.3 ភ្នំ​ំ�តាម៉ៅ�ៅ� ំ ភ្នំ​ំ�តាម៉ៅ�ៅ ជារម្មណី ម ី យដ្ឋា​ានចំរុះ�� មានប្រា�ង្គប្រាគ �សាទ ព្រៃ��ភ្នំ​ំ� ធម្មជា ម តិ​ិ និ​ិង

ំ �ងប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ� ជាសួ​ួនសត្វវដ៏​៏ធំក្នុ ជា។ ុ ំ ន់​់នេះ�ះមានផ្ទៃ�ៃដី​ី ១២០០ ហិ​ិច តំប ំ ន់​់ តា ដែ�លគេ�អោ�យឈ្មោះ�ះ�ថា តំប

ំ ផ្ទៃ�ៃដី​ីការពារព្រៃ��ឈើ�ើ។ ក្នុ�ងចំ នោ� ម ុ ំ ួន ផ្ទៃ�ៃដី​ី ១២០០ហិ​ិចតានេះ�ះ ផ្ទៃ�ៃដីចំ ី នួ

១២០០ហិ​ិចតា ត្រូ�ូវបាននាយកដ្ឋា​ាន

ំ ដើ� ំ ើមឈើ�ើ រុ​ុក្ខា​ាប្រ�មាញ់​់ រៀ�ៀបចំដាំ

ំ ួ នសត្វវ ដែ�លមានផ្ទៃ�ៃដី​ី និ​ិងរៀ�ៀបចំសួ ៧០ហិ​ិចតា។ ផ្ទៃ�ៃដី​ី ៧០ហិ​ិចតានេះ�ះ

61

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

ំ ួ ន៥ គឺ​ឺ ភ្នំ​ំ�តាម៉ៅ�ៅ ភ្នំ​ំ�ថ្មម រួ​ួមមាន ភ្នំ​ំ�ចំនួ ំ ដុះ​ះ� ភ្នំ​ំ�ផ្តៅ�ៅពន្ធធ ភ្នំ​ំ�ឆយ និ​ិងភ្នំ​ំ�បាំង។

ំ ំ ៥ នេះ�ះមានភ្នំ​ំ�ពី​ីរ ក្នុ�ងចំ ណោ� មភ្នំ​ំ�ទាំង ុ មានប្រា�សាទបុរា ុ ណ គឺ​ឺប្រា�សាទតាម៉ៅ�ៅ (ភ្នំ​ំ�តាម៉ៅ�ៅ) ប្រា�សាទថ្មដុះ​ះ� (ភ្នំ​ំ�ថ្មដុះ​ះ� ម ម )។

ភ្ញៀ��ៀ វជាតិ​ិនិ​ិងអន្តរត ជាតិ​ិដែ�លមកលេ�ង

ឧទ្យា​ានសួ​ួនសត្វវ និ​ិងមជ្ឈឈមណ្ឌឌ ល

សង្គ្រោះ��ះ�សត្វវព្រៃ��ភ្នំ​ំ�តាម៉ៅ�ៅ មិ​ិនដែ�ល ំ រំលងទស្សសនាសត្វវកម្រ� ៦ ប្រ�ភេ�ទមាន

ដូច ូ ជា ពោះ�ះថ្លា​ាន់​់ ក្រ�ពើ�ើ ខ្លា​ា តោ� ដំរីំ ីនិ​ិង

ំ ខ្លា​ាឃ្មុំ​ំ��។ សត្វវទាំងនេះ�ះមានប្រ�ជាប្រិ�ិយ

ភាពខ្លាំ​ំ �ង និ​ិងស្ថិតនៅ�ក្នុ ុ បញ្ជី​ី�លើ�គេ� �ិ ើ �ង

ដែ�លទាក់​់ទាញភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរច្រើ��ើន ំ ុ តទស្សសនា ពេ�លមកកម្សា​ាន្តនៅត � បំផុ

សួ​ួនឧទ្យា​ានភ្នំ​ំ�តាម៉ៅ�ៅ។ មូល ូ ហេ�តុដែុ �ល

ំ ំ នាំឲ្យយសត្វវទាំ ងនោះ�ះ ក្លា​ា យជាសត្វវ ពេ�ញនិ​ិយមជាងគេ� ត្រូ�ូវបានលោ�ក

់ គុ​ុយ តុ​ុង អនុ​ុប្រ�ធានគ្រ�ប់គ្រ�ង ឧទ្យា​ាន សួ​ួនសត្វវភ្នំ​ំ� តាម៉ៅ�ៅ និ​ិងមជ្ឈឈមណ្ឌឌ ល

់ ដោ�យសារ សង្គ្រោះ��ះ�សត្វវព្រៃ��ប្រា�ប់ថា ំ សត្វវទាំងនោះ�ះពពួ ួ កសត្វវកម្រ� ហើ�ើយ

ំ ួ នក៏​៏មានភាពឈ្លា​ាសវៃ� សត្វវមួ​ួយចំនួ ំ អាចសំដែ�ងសមត្ថថ ភាពពិ​ិសេ�សសម្រា�ប់​់ ភ្ញៀ��ៀ វទស្សសនាផងដែ�រ៕ ំ ទី​ីតាំង

ំ ភ្នំ​ំ�តាម៉ៅ�ៅមានទី​ីតាំងស្ថិ ិ ូ មិ​ិ � តនៅ�ភូ ំ ំ ត្រ�ពាំងសាប ឃុំ​ំ�ត្រ�ពាំងសាប ស្រុ�ុក

ំ យ ៤០គ.ម បាទី​ី ខេ�ត្តតាកែ ត �វ មានចំងា តាមផ្លូ​ូ�វជាតិ​ិលេ�ខ ២ពីរាជធានី ភ្នំ​ំ�ពេ�ញ ី ី

បត់​់ស្តាំ​ំ� ៥គ.ម តាមផ្លូ​ូ� វលំ​ំ ដោ�យ

ំ ើ រតាមរថយន្តត ប្រើ��រយៈ​ៈពេ�លធ្វើ�ើ�ដំ ណើ� ើ អស់​់ ៤៥នាទី​ី។

62

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.1 សហគមន៍​៍ទេ�សចរណ៍​៍ ំ ទីតាំ មទី២ ១ ូមិ​ិ ជីរោ�ទិ៍​៍ក្រោ�� ត ី ី ី ងនៅ�ភូ ី ឃុំ​ំ�ជីរោ�ទិ៍​៍ទី ី ស្រុ�ុកត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ�� ខេ�ត្តត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ�� មានចម្ងា​ា យផ្លូ​ូ�វ ៤០គីឡូ ។ អង្គកា ួ ខេ�ត្តត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ�� ត គ របណ្តុះ​ះ��បណ្តា​ា លថ្នា​ាក់​់ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ពីទី ី រួី ម

់ OBT ត្រូ�ូវបានបង្កើ�ើ�ត មូ​ូលដ្ឋា​ាន (Organization For Basic Training) ហៅ�កាត់ថា

ំ ី ឆ្នាំ​ំ�២០០៧ ដោ�យមានការចូ​ូលរួ​ួមពី​ីសប្បុ​ុ� រសជន និ​ិងសហគមន៍​៍ ឡើ�ើងតាំងពី

ំ ជី​ីរោ�ទិ៍​៍ ក្នុ�ងគោ� លបំណ ងលើ�ើកស្ទួ​ួ�យវិ​ិស័​័យអប់​់រំ ំ និ​ិងជី​ីវភាព សុ​ុខមាលភាព ុ ំ របស់​់ប្រ�ជាពលរដ្ឋឋក្នុ�ងសហ គមន៍​៍ឱ្យយកាន់​់តែ�ប្រ�សើ�ើឡើ�ើង និ​ិងចូ​ូលរួ​ួមរំលែ�ក ុ

22 ខេ�ត្តត ត្​្បូ​ូងឃ្មុំ​ំ�

បន្ទុ​ុ�ករបស់​់រាជរដ្ឋា​ាភិ​ិបាលក្នុ�ង ុ ការកាត់​់បន្ថថយភាពក្រី�ីក្រ�។ អង្គកា គ រនេះ�ះត្រូ�ូវ

បានចុះ​ះ�ញ្ជី​ី� ទទួ​ួលស្គា​ាល់​់ត្រឹ�មត្រូ�ូ វដោ�យក្រ�សួ​ួងមហាផ្ទៃ�ៃ តាមរយៈ​ៈលិ​ិខិ​ិតលេ�ខ ឹ ១៥៤១/ស.ជ.ណចុះ​ះ�ថ្ងៃ�ទី ៃ ី ០២ ខែ�កក្កកដា ឆ្នាំ​ំ�២០០៩ និ​ិងត្រូ�ូវបានបង្កើ�ើ�តជា

៍ រោ�ទិ៍​៍ ទេ�សចរណ៍​៍ដើ�ម្បី (Tourism For Chiro Community)នៅ�ក្នុ�ង ុ ើ ី �សហគមន៍ជី ី

ឆ្នាំ​ំ�២០១៧ ដោ�យមានការទទួ​ួលស្គា​ាល់​់ជាផ្លូ​ូ�វការពី​ីមន្ទី​ី�រទេ�សចរណ៍​៍ខេ�ត្តត និ​ិង រដ្ឋឋបាលខេ�ត្តត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ�� តាមរយៈ​ៈលិ​ិខិ​ិត ៧៣៤/១៧ លសខតឃ ចុះ​ះ�ថ្ងៃ�ទី ត ៃ ី៣០ ខែ�តុ​ុលា ឆ្នាំ​ំ�២០១៧ របស់​់រដ្ឋឋបាលខេ�ត្តត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ�� ។ក្នុ�ង ត ុ ១ខែ�ៗអង្គកា គ រទទួ​ួលភ្ញៀ��ៀ វ

ំ ន្តត និ​ិងស្នា​ាក់នៅ់ � HOME STAY និ​ិង BUNGALOWមា ទេ�សចរបរទេ�សមកកំសា

ំ ួ នប្រ�ហែ�លពី​ី៦០ទៅ�១០០នាក់សំ ់ រា ំ ប់រ់ ដូ​ូវកាលដែ�លមានភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ នចំនួ

ំ ន្តត ក្រុ�ង ំ រឈូ​ូករតន៍)៍ ច្រើ��ន ុ ឬស្សី​ី�(ចំកា ុ ុ កដែ�លបានមកកំសា ើ និ​ិងទេ�សចរក្នុ�ងស្រុ�

់ �ងថ្ងៃ� ប្រ�ហែ�លពី​ី ៥០០នាក់ក្នុ ធម្ម ុ ៃ តា ម និ​ិង ប្រ�ហែ�លជាង ១០០០នាក់នៅ់ �ថ្ងៃ�សៅៃ �រ៍ ៍ អាទិ​ិត្យយ និ​ិងថ្ងៃ�បុ ៃ ុ ណ្យយជាតិ​ិ។

63

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.2 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នអន្លលង់​់ជ្រៃ�ៃ

់ ំ ុ ងចាប់អា ់ រម្មណ៍ រមណី​ីយដ្ឋា​ានអន្លលង់ជ្រៃ�� ដែ�លគេ�និ​ិយមហៅ�ថា”ភូ​ូមិ​ិសម្តេ�េច ហេ�ង” ត្រូ�ូវបានអ្ននកទេ�សចរជាតិ​ិកំពុ ម ៍ ់ ថែ�មទាំងលេ�ងទឹ ំ ំ ប់​់ និ​ិងនាំក្រុំ �ម ុ គ្រួ�ួសារ មិ​ិត្តភ ត ក្តិ​ិ� ញាតិ​ិសន្តា​ា ន ទៅ�លេ�ងកម្សា​ាន្តត និ​ិងញ៉ាំ ៃ ឹកនៅ�ទំន ំ�អាហារពេ�លថ្ងៃ�ត្រ�ង់ បង្ហៀ�ៀ�រទឹ​ឹកក្នុ�ងភូ ភូ​ូមិ​ិអន្លលង់​់ជ្រៃ�� បើ�ើថ្ងៃ�ធម្ម តាមិ​ិ នសូ​ូវមានភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ ុ ូ មិ​ិនេះ�ះយ៉ា​ាងសប្បា​ាយរីករាយថែ�មទៀ�ៀតផង។ ៃ ម ី ទៅ�លេ�ងកម្សា​ាន្តនៅត �ឯរមណី​ីយដ្ឋា​ានមួ​ួយនេះ�ះទេ� តែ�បើ�ថ្ងៃ� ៃ ុ ងសប្តា​ាហ៍​៍ សៅ�រ៍ ៍អាទិ​ិត្យយ ឬថ្ងៃ�បុ ៃ ុ ណ្យយទានវិ​ិញ រកតែ�កន្លែ�ែង ើ ចុ

ំ ប់​់ទឹ​ឹកយ៉ា​ាងធំសម្រា�ប់ ំ ់លេ�ងកម្សា​ាន្តត និ​ិងមាន បរិ​ិយាកាសបរិ​ិសុ​ុទ្ធ ធ អង្គុ​ុ�យលេ�ងស្ទើ�ើ�រតែ�គ្មា​ា នផង។នៅ�ទី​ីនោះ�ះមានទំន ខ្យយល់​់អាកាសធម្មជា ម តិ​ិតាមបែ�បស្រុ�ុកស្រែ��ចម្កា​ា រ និ​ិងមានលក់​់ម្ហួ​ួ� បអាហារឈ្ងុ​ុ�យឆ្ងា​ាញ់​់ដូ​ូចជា មាន់​់ដុ​ុត កង្កែ�ែបបោ�ក

់ ់ ំ ត្រី�អាំ ំ និ​ិងម្ហូ​ូ�បអាហារជាច្រើ��នបែ�បតាមរបៀ�ៀបអ្ននកជនបទជាច្រើ�� សាច់គោ�អាំ ង នមុ ី ង ើ ើ ុ ខទៀ�ៀត។រមណី​ីយដ្ឋា​ាន អន្លលង់ជ្រៃ��

ំ ំ មានទី​ីតាំងស្ថិ ។ បើ�យើ� ងធ្វើ�ើ�ដំ ណើ� ិ ុ ូ មិ​ិអន្លលង់​់ជ្រៃ��(ភូ​ូមិ​ិសម្តេ�េច ហេ�ង) ឃុំ​ំ�កក់​់ ស្រុ�ុកពញាក្រែ��ក ខេ�ត្តត្បូ​ូ�ងឃ្មុំ​ំ�� ត �តនៅ�ក្នុ ើ ើ ើ រ �ងភូ ំ ចេ�ញពី​ីភ្នំ​ំ�ពេ�ញ បត់​់តាមស្ពា​ា នព្រែ��កតាមាក់​់ រហូ​ូតដល់​់រង្វវង់​់មូ​ូលស្វា​ា យអន្ទទរ រួ​ួចបន្តដំ ត ណើ� ើ រប្រ�មាណ ៤០ គីឡូ ី ូ ម៉ែ�ែត្រ� ់ ់ ុ កពញាក្រែ��ក នោះ�ះនឹ​ឹងឃើ�ញរមណី ទៀ�ៀត ដោ�យបត់ទៅ់ �ទិ​ិសខាងកើ�តឆ្ពោះ�ះ�ទៅ�កាន់ ស្រុ� ដែ�លស្ថិតនៅ� ើ ើ ី យដ្ឋា​ានអន្លលង់ជ្រៃ�� �ិ តាមបណ្តោ�ោ យផ្លូ​ូ�វជាតិ​ិលេ�ខ៨ នេះ�ះតែ�ម្តង ត ។

64

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.3 តួ​ួប៉​៉មទន្លេ�េបិ​ិទ តួ​ួប៉​៉មទន្លេ�េបិ​ិទស្ថិ�តនៅ�ត្រើ�� យ ិ ើ

ខាងកើ�តទន្លេ�េមេ�គង្គ គ ខាងឆ្វេ�េងដៃ�នៃ� ើ ់ ម ស្ពា​ា នគីហ្សូ​ូ�ណា។ តួ​ួប៉​៉មនេះ�ះចាប់ផ្តើ�ើ� ី

ំ ន់​់អាណានិ​ិគម ំ កសាងតាំងពី ី ជំនា

ំ ដោ�យធ្វើ�ើ�អំពី ំ ី ឥដ្ឋឋតាន់​់ និ​ិយមបារាំង ំ ួ ន២ឆ្នាំ​ំ�ទើ�ើបបាន អស់​់រយៈ​ៈពេ�លចំនួ ់ ំ ហើ�ើយជាស្ថា​ាពរ។ ក្នុ�ង ង ុ សាងសង់បារាំ

ំ ួន បានបញ្ចូ​ូ� នអ្ននកទោ�សខ្មែ�រែ មួ​ួយចំនួ ់ចាម ដើ�ើម្បី​ីមកជួ​ួយការ ំ ពី​ីកំពង់ � ់ ំ ់ ៨ម៉ែ�ែត្រ� សាងសង់។ តួប៉​៉ ៣ ួ មមានកំពស់ បាទក្រោ��មមានរាងចតុ​ុកោ�ណកែ�ង

មានបណ្តោ�ោ យប្រ�វែ�ង៩ម៉ែ�ែត្រ�និ​ិង មានទទឹ​ឹងប្រ�វែ�ង៧.៥០ម៉ែ�ែត្រ� ហើ�ើយ

ំ ួ នពី​ីរ មានទ្វា​ា រសម្រា�ប់​់ចេ�ញចូ​ូលចំនួ

គឺ​ឺខាងកើ�ើតមួ​ួយនិ​ិងខាងលិ​ិចមួ​ួយ។ បុ​ុព្វវហេ�តុ​ុនៃ�ការសាងសង់​់តួ​ួប៉​៉មនេះ�ះ

តាមចម្លើ�ើ�យរបស់​់អ្ននកស្រុ�ុកដែ�ល

ំ ំ ួ នបាន មានវ័​័យចំណា ស់​់មួ​ួយចំនួ ំ បញ្ជា​ាក់​់អះ​ះអាងថា ការដែ�លបារាំង កសាងតួ​ួប៉​៉មនេះ�ះឡើ�ើងគឺ​ឺដើ�ើម្បី​ីរក្សា​ា �

សន្តិ​ិ�សុ​ុខនៅ�ទី​ីកន្លែ�ែនោះ�ះហើ�ើយក៏​៏ជា

់ ំ �មើ�លក្រែ��ងកម្ម កន្លែ�ែងសម្រា�ប់ឃ្លាំ ក ម រ ើ

ឬអ្ននកស្រុ�ុកលួ​ួចដឹកជ័​័ ឹ រកៅ�ស៊ូ​ូ�យកទៅ� ឱ្យយឈួ​ួញក្រៅ��។

65

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.1 រមណី​ីយដ្ឋា​ា�នអន្លលង់​់ជ្រៃ�ៃ ខេ�ត្តព្រះត �ះសីហនុ ុជាខេ�ត្តមួ ត ួយស្ថិតនៅ�ភាគនី ី �ិ ីរតីនៃ�ប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ�ជាដែ�ល ី ំ ូរទៅ�ដោ�យតំប ំ ន់ទេ�ស ់ ំ ប់ដើ� ់ រើ កំសា ំ ន្តត ដែ�លមានកន្លែ�ែងទេ�សចរ សំបូ ចរណ៍​៍សំរា

23 ខេ�ត្តត ព្រះ�ះសី​ីហនុ​ុ

ំ ន់ៗ ់ ចំនួ ំ ួ ន ៦កន្លែ�ែង ដែ�លនៅ�ក្នុ�ងនោះ� ំ ន់​់ ឆ្នេ�េ ៤ កន្លែ�ែង តំប ំ ន់​់ ណ៏​៏សំខា ះមានតំប ុ

ំ កោះ�ះ ១ កន្លែ�ែង និ​ិង រមណី​ីដ្ឋា​ាន ធម្មជា ម តិ​ិ និ​ិង វប្បបធម៍​៍ ដែ�លមានទី​ីតាំងនៅ� ក្នុ�ង ុ ខេ�ត្តព្រះត �ះសី​ីហនុ​ុមាន៖

1.2 រមណី​ីដ្ឋា​ា�នឆ្នេ�េរអូ​ូរឈើ�ើទាល ំ ទី​ីតាំង

រមណី​ីយដ្ឋា​ានឆ្នេ�េរអូរូ ឈើ�ទាល ើ

ស្ថិតនៅ�ខេ�ត្ត ព្រះត �ះសីហនុ ក្រុ​ុ �ុងព្រះ�ះសីហនុ ុ �ិ ី ី

ប្រ�ទេ�សកម្ពុ​ុ�ជា។

ទិ​ិដ្ឋឋភាពទូ​ូទៅ�

រមណី​ីយដ្ឋា​ានឆ្នេ�េរអូរូ ឈើ�ទាល ើ

ំ ន់​់ទេ�សចរណ៏​៏មួ​ួយ គួ​ួរជាទី​ី ជាតំប

ំ ុ តរបស់​់ភ្ញៀ��ៀ វទេ�ស ចាប់​់អារម្មណ៏ំ​ំ�បំ ផុ ម

ចរណ៏​៏ជាតិ​ិ និ​ិងអន្តរត ជាតិ​ិ។ ជា រៀ�ៀងរាល់​់ឆ្នាំ​ំ� តែ�ងតែ�មានភ្ញៀ��ៀ វទេ�ស

ំ ន្តនៅត �ទី​ីនេះ�ះ ច្រើ��ើន ចរណ៏​៏មក កំសា

ំ ុ ត មិ​ិនថាពេ�លមានបុ​ុណ្យយ កុះ​ះ�ករបំផុ

ទានឬមានកម្មវិ​ិធី ដោ៏ �យ។ឆ្នេ�េរអូ​ូរ ម អ្វី​ី�ក៏ ី ឈើ�ើទាល ជាឆ្នេ�េរដែ�លវែ�ងជាងគេ�

ដោ�យលាតសន្ធឹ​ឹ�ងផ្នែ�ែកខាងជើ�ើងពី​ី ់ ូ លតោ�ពី​ីរ រហូ​ូតដល់​់ខាងត្បូ​ូ�ង រង្វវង់មូ

66

ំ ដល់​់ភ្នំ​ំ�ដំណា ក់​់ស្ដេ�េច ជាប់​់នឹ​ឹងឆ្នេ�េរអូ​ូ ត្រេះ��ះ និ​ិងអមដោ�យឆ្នេ�េរខ្សា�ច់​់មាន

ពណ៌​៌សក្បោះ��ះ មានជម្រៅ��ទឹ​ឹករាក់​់

៏ ហេ�តុ​ុផលដែ�លធ្វើ�ើ�ឱ្យយ ហើ�ើយនេះ�ះក៏ជា ឆ្នេ�េរនេះ�ះសម្បូ​ូ� រមនុ​ុស្សសលេ�ងទឹ​ឹកច្រើ��ន ើ

ផងដែ�រ។

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.3 ឆ្នេ�េរសុ​ុខា ំ ឆ្នេ�េរសុ​ុខា មានទី​ីតាំងស្ថិ ខេ�ត្តព្រះត �ះសី​ីហនុ​ុ និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~2km ពី​ីរង្វវង់​់មូ​ូលតោ�ពី​ីរ។ ិ �តនៅ�

ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ៗនៅ� ឆ្នេ�េរសុ​ុខា មានដូ​ូចជា៖ លេ�ងទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, ឆ្នេ�េរសុ​ុខា ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ទ៖ ឆ្នេ�េរសមុ​ុទ្យយ។ រីឯចំ ិ ុ ី ណុ �ងប្រ�ភេ� ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។ គយគន់​់ថ្ងៃ�លិ​ិ ៃ ច, ជិះ​ះ�ទូ​ូក, ឆ្នេ�េរសមុ​ុទ្រ� និ​ិងចំណុ

ឆ្នេ�េរសុ​ុខាលាតសន្ឋឹ​ឹ�ងវែ�ងបន្ដដពី​ីឆ្នេ�េរអូ​ូឈើ�ទាល ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែទឹ​ឹកមាន លក្ខខណៈ​ៈ ជ្រៅ�� មានឆ្នេ�េរខ្សា�ច់​់ ពរណ៏​៏សរ រីឯ ើ ី ទឹ​ឹករលក

សមុ​ុទ្រ�វិ​ិញ មានលក្ខខណៈ​ៈ ខ្លាំ​ំ �ងជាងឆ្នេ�េរអូ​ូឈើ�ទាល។ ើ

សព្វវថ្ងៃ�ៃ នេះ�ះ មានភ្ញៀ��ៀ វ ទេ�សចរណ៏​៏យ៉ា​ាង ច្រើ��ើនកុះ​ះ�ក៏​៏ ជាពី​ីសេ�សភ្ញៀ��ៀ វ អន្តរត ជាតិ​ិ ព្រោះ��ះឆ្នេ�េរ នេះ�ះសព្វវថ្ងៃ�ត្រូ� ៃ ូវ បាន វិ​ិនិ​ិយោ�គទុ​ុន ដោ�យក្រុ�ុមហ៊ុ​ុ�នសុ​ុខាអូ​ូតែ�ល របស់​់ លោ�កឧញ្ញា​ាសុ​ុខគង់​់។ នៅ�ឆ្នេ�េរសុ​ុខា នេះ�ះលោ�កអ្ននកអាចងួ​ួត ទឹ​ឹក ំ ល លើ�ើវាល ខ្សា�ច់​់ រឺ​ឺ ក៏អា ៏ ចជិះ​ះ�ទូ​ូកលេ�ងក៏បា ៏ ន លើ�ើសពី​ីនេះ�ះ ទៅ�ទៀ�ៀត លោ�កអ្ននកអាចជិះ​ះ� ទូ​ូកទៅ�លេ�ង លេ�ង ដេ�ក សំដិ​ិ ំ ប់​់ ភ្ញៀ��ៀ វ ទេ�សចរណ៏​៏ដែ�ល មកពី​ីទី​ីឆ្ងា​ា យ អាចស្នា​ាក់​់ នៅ�ក្នុ�ង កោះ�ះជាច្រើ��ននៅ� ក្បែ�ែរៗឆ្នេ�េរ នោះ�ះបាន ផងដែ�រ។ រីឯសំ រា ុ ើ ី

សណ្ឋា ា គារសុ​ុខាក៏​៏បានដែ�រ។

67

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

1.4 កោះ�ះពស់​់ ំ ទី​ីតាំង

ំ កោះ�ះពស់​់ មានទី​ីតាំងស្ថិ ខេ�ត្តព្រះត �ះសី​ីហនុ​ុ និ​ិងមានចម្ងា​ា យប្រ�ហែ�ល ~8km ពី​ីរង្វវង់​់មូ​ូលតោ�ពី​ីរ។ ិ �តនៅ�

ទិ​ិដ្ឋឋភាពទូ​ូទៅ�

ំ ុ ចសំខា ំ ន់​់ៗ ក៏​៏ដូ​ូចជាភាព កោះ�ះពស់​់ ស្ថិ�តនៅ�ក្នុ ទរមណី​ីយដ្ឋា​ាន កោះ�ះ និ​ិងឆ្នេ�េរសមុ​ុទ្យយ។ សម្រា�ប់​់ចំណុ ិ ុ �ងប្រ�ភេ�

់ ញនៃ�រមណី​ីយដ្ឋា​ានកោះ�ះពស់​់ដែ�លអាចធ្វើ�ើ�អោ�យភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរមានចំណាំ ំ ំ ទាក់ទា អារម្ម ណ៏ ម ៏ នោះ�ះ មានដូ​ូចជា៖ លេ�ង

ំ ុ ចផ្សេ�េងៗទៀ�ៀត។កោះ�ះពស់​់ ជាកោះ�ះមួ​ួយនៅ�ដាច់​់ពី​ី ទឹ​ឹកឬហែ�លទឹ​ឹក, គយគន់​់ថ្ងៃ�លិ​ិ ៃ ច, ជិះ​ះ�ទូ​ូក, ឆ្នេ�េរសមុ​ុទ្រ� និ​ិងចំណុ

ំ ន់នោះ� ់ ់ បអាហារទៅ�ជាមួ​ួយផង។ ឆ្នេ�េរសមុ​ុទ្រ�ដទៃ�ទៀ�ៀត អ្ននកទេ�សចរទៅ�លេ�ងតំប ះ ភាគច្រើ��នជាក្រុ �ម ុ ភ្ញៀ��ៀ វដែ�លវិ​ិចខ្ចចប់ម្ហូ​ូ� ើ

ំ ំ សម្រា�ប់​់ការធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រដើ�ើម្បី​ី �ទៅ�ដល់​់ទី​ីតាំងនៃ�រមណី ី យដ្ឋា​ានកោះ�ះពស់​់ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរមានភាពងាយស្រួ�ួល ពី​ីព្រោះ��ះ ំ ំ ំ ំ មិ​ិនមានការធ្វើ�ើ�ដំណើ� ះចំណ តរថយន្តវិ​ិ ត ញ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ ើ រថ្មើ�ើ�រជើ�ើង និ​ិងធ្វើ�ើ�ដំណើ� ើ រឆ្លលងទឹ​ឹក រឺ​ឺក៏​៏ជិះ​ះ�ទូ​ូកឡើ�ើយ។ ចំពោះ� អាចធ្វើ�ើ�ការចតដោ�យផ្ទា​ាល់​់នៅ�រមណី​ីយដ្ឋា​ានបានថែ�មទៀ�ៀតផង។

ំ សម្រា�ប់​់កន្លែ�ែងអង្គុ​ុ�យលំហែ� រកាយវិ​ិញ រមណី​ីយដ្ឋា​ានកោះ�ះពស់​់ គឺ​ឺមានខ្យូ​ូ�សអង្គុ​ុ�យ រឺ​ឺក៏​៏តូ​ូបអង្គុ​ុ�យជាច្រើ��ើនសម្រា�ប់​់ ់ ៏ នសេ�វាកម្មទ ់ ពី​ីទី​ីនោះ�ះផងដែ�រ។ ក្រៅ��ពី​ីនេះ�ះ រមណី​ីយដ្ឋា​ានកោះ�ះពស់​់ ភ្ញៀ��ៀ វទេ�សចរ ហើ�ើយក៏មា ម ទួ​ួលកម្មង់ ម អាហារផ្ទា​ាល់

់ ់ ់ ហារ និ​ិងភោ�ជនី​ីយដ្ឋា​ានពុំ​ំ�ទាន់មា ់ ននៅ�ឡើ�ើយទេ�។ មានអាហារដ្ឋា​ាន ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែសម្រា�ប់កន្លែ�ែងកម្ម ង់ រឺ​ឺកន្លែ�ែងលក់អា ម អាហារ

ំ សម្រា�ប់​់កន្លែ�ែងស្នា​ាក់​់នៅ� រមណី​ីយដ្ឋា​ានកោះ�ះពស់​់មានបឹ​ឹងហ្គា​ាឡូ​ូ ប៉ុ​ុ�ន្តែ�ែសម្រា�ប់​់ផ្ទះ​ះ�សំណា ក់​់ និ​ិងសណ្ឋា ា គារពុំ​ំ�ទាន់​់ មាននៅ�ឡើ�ើយទេ�។

68

FAMOUS PLACES OF CAMBODIA

69