BONJO bulletin BAJES
Uitgave van Bonjo, jaargang 22, nummer 1
februari 2011
Niet minder maar méér MMD! Naar verluidt gaat het aantal medewerkers maatschappelijke dienstverlening (mmd) terug van 182 naar 160 formatieplaatsen. Het aantal gedetineerden neemt jaarlijks af en dus zou deze bezuinigingspost goed verdedigbaar zijn. Maar jaarlijks komen 35.000 nieuwe gedetineerden binnen.De 160 mmd-ers moeten voor deze mensen binnen tien dagen na binnenkomst een ‘screening’ doen en allerlei zaken voor hen regelen. Maar ook, tussen vergaderingen, trainingen en overleggen door, steeds meer informatie doorgeven naar gemeenten, veiligheidshuizen en andere instanties. “Soms moeten we zes formulieren
voor één persoon invullen”, klaagde een mmd-ster onlangs terecht. Het werk neemt toe, het belang van de mmd is enorm, ook voor re-integratie. Ze komen om in het werk – en het aantal moet terug. Hier past een sterk protest! Niet minder maar méér mmd! In een vorig bulletin noemden we de medewerkers ‘hijgende herten’ die door gedetineerden besprongen
worden en bestookt met vragen zodra ze zich vertonen op de afdeling. Dat werd door een aantal van hen als ‘oneerbiedig’ betiteld. Bonjo had en heeft juist een open oog en oor voor de werkdruk van de gemotiveerde mmd-ers. Lees het artikel: De weg naar vrijheid loopt via de mmd, in het BonjoBajesBulletin van september 2010. Niet 22 posten eraf maar 60 erbij! Deze reorganisatie: de mmd, de tr en het Bureau sociale dienst worden ineengeschoven – moet een slagvaardiger apparaat opleveren. Via case-
managers worden de gedetineerden in kaart gebracht. Vervolgens moeten de gemeenten de nazorg van exgedetineerden regelen. Goede voorbeelden zijn te vinden in Rotterdam, Hoorn, Eindhoven, Utrecht en andere grote plaatsen. Kleinere gemeenten met weinig terugkerende gedetineerden voor nazorg, moeten zich in regionaal verband organiseren.
Er gaat nog veel fout, maar goede wil en inzicht in nut en noodzaak van een andere aanpak zijn te zien. Wordt vervolgd.
Bonjo contactbureau draait twee jaar – aantal reacties kan nog flink stuk hoger 8.000 unieke reacties tal unieke reacties niet precies hebben bijgehouden, maar het zijn er zeker 8.000 geweest. Daar zijn we tevreden mee, maar het kan nog zoveel beter! Gedetineerden hebben er belang bij dat de aandacht wordt gevestigd op hun advertentie en op die van anderen in de huizen van bewaring, gevangenissen en klinieken. Iedere adverteerder hoopt op veel reacties: “een luisterend oor, een duw in de rug, een
menselijk contact, vriendschap of misschien een relatie”, zoals we dat plastisch hebben omschreven op de site. Help daarom mee om de bekendheid van Bonjo contactbureau te vergroten. Spread the word! Geld om extern te adverteren hebben we niet, en we merken dat het aantal reacties van buiten toeneemt als Bonjo in het nieuws komt. Zegt het voort, dus.
Per brief en per mail komen reacties binnen op de vaak smeuïge advertenties. Bonjo stuurt de reacties door aan de geadresseerde. Binnen enkele dagen komt er dan meestal weer een reactie terug, die wordt doorgestuurd naar het ‘contact’. Hierna is het de bedoeling dat mensen het contact op eigen gelegenheid voortzetten, zonder tussenkomst van Bonjo. De Vrouwenvleugel staat op pagina 15.
Drieduizend vrijwilligers actief bij werk voor gedetineerden
Justitie wil je liefst niet meer terugzien
Vele honderden Nederlandse mannen en vrouwen besteden elke week een aantal tot veel uren aan vrijwilligerswerk in gevangenissen, jeugdinrichtingen en asielzoekerscentra. Vorig jaar is er hard gewerkt tussen de drie grote vrijwilligersorganisaties waaronder Bonjo en het ministerie om beter begrip te krijgen voor het werk van de vrijwilligers. (Zie verder pagina 10.)
Wie geïnteresseerd is in vrijwilligerswerk voor en met gedetineerden, kan informatie hierover aanvragen bij Bonjo via info@bonjo.nl. Overal in het land zijn Bonjo-organisaties actief. U bent daar zeer welkom!
Modernisering gevangeniswezen, pagina 11
Geïnteresseerd in een goed doel?
Bonjo vraagt weldoeners Binnen het huidige budget van Bonjo is onvoldoende ruimte om projecten als huisbewaring voor gedetineerden, relatiebemiddeling via het contactbureau, het gewenste Beeldmagazine, de broodnodige arbeidsbemiddeling en andere zaken uit te bouwen. Bonjo wil toegroeien naar een vakbondspositie om de belangebehartiging voor (ex-gedetineerden gestalte te geven. Bij alles is het streven om: het bevorderen van succesvol herintreden (resocialisatie) in de samenleving, zonder een justitietoekomst voor betrokkenen.
Bonjo komt graag in contact met mensen die onze doelen willen steunen: met kleine en grote bedragen. U kunt een bijdrage storten op giro 12 69 38 tnv Bonjo. Heeft u interesse om met grote(re) bedragen Bonjo-activiteiten te steunen, stuur dan een mail naar info@bonjo.nl of bel 020 665 9420.
een goed doel!
Meester in ut recht p2
Kan mijn vriend naar het half open? p2
N.E.
Meld je gratis aan bij Bonjo Contactbureau en vind een contact!
Omdat veel (liefdes)relaties door detentie op de klippen lopen, lanceerde Bonjo in 2008 het Bonjo contactbureau. Alle media – en nog wel wereldwijd – doken op dit initiatief en ook de gedetineerden. Al snel konden de ‘signalementen en bijzonderheden’ van gedetineerden gevonden worden op de website www.bonjo.nl/contactbureau. Er werd en wordt ook nog op gereageerd. Jammer dat we het aan-
Zonnen, vissen en paardrijden op gevangeniseiland p7
Lees verder op pagina 16.
Schulden? Aan de bak! p2
Uitspraak van de maand Frituurpannen niet verplicht p 10
Nazorg in Rotterdam breed in beeld op de middenpagina’s
Meester in in ut ut recht recht Meester
2
Bonjobajesbulletin
‘Ut recht’: kijkje in de wonderlijke werkomgeving van mr. Ron Booy
Meester in ut recht, zo heet voluit het nieuwe boekje van de Utrechtse advocaat en BBB-columnist Ron Booij. Net als bij zijn vorige bundel (‘Prutadvocaat maakt excuses’ uit 2008) is weer een selectie gemaakt van de mooiste korte, verhalende stukjes, die eerder als column in een regionale krant verschenen. De bundel geeft een kijkje in de soms wonderlijke werkomgeving van de advocaat. Die blijkt vooral uit mensen te bestaan! Gewone mensen in een bijzondere omgeving of in een onverwachte situatie. Soms tenenkrommend, dan weer verrassend of ontwapenend, maar steeds herkenbaar. Van een vastbesloten secretaresse tot een ongenode inbreker, van een heuse kerstadvocaat tot een wanhopige kunstenaar. Er mag gelachen worden! Een leuke aanrader voor iedereen die het juridisch werkbedrijf nader wil leren kennen. Uitgeverij Bo.eck, 127 pagina’s, gebonden en geïllustreerd, prijs € 7,50 isbn 978-90-813326-2-0 Utrechts burgemeester Aleid Wolfsen, zelf ook ‘meester in ut recht’, nam het eerste exemplaar in ontvangst van Ron Booy (rechts).
Wanneer kan mijn vriend naar het half open?
en andere columns van mr. Ron Booij
U heeft een brief aan Bonjo gestuurd. Bonjo heeft mij, als coördinator van de Stichting Kriminaliteit+Strafrecht, verzocht die brief te beantwoorden.
Beste Bonjo, Mijn vriend heeft vier jaar gekregen waarvan een jaar voorwaardelijk. Hij zit nu alles bij elkaar 343 dagen, bijna 1 jaar dus. Wanneer mag hij naar half open kamp enzo? En wat voor projecten zijn er in Eindhoven? Beste vriendin, Sinds 2010 moet alles ‘verdiend’ worden. Je vriend heeft drie jaar bruto gekregen oftewel in principe, minus vi (voorwaardelijke invrijheidsstelling), twee jaar netto. Hij heeft nu 350 van de 720 dagen uitgezeten. De procedure voor de doorfasering is de volgende: hij wordt opgeroepen voor de tr(terugdringen recidive)-procedure. Aan de hand van de door het gevangenispersoneel ingevulde vragenlijst, de aard van het delict, en de rapporten over het gedrag van de gedetineerde, wordt door de selectiefunctionaris bekeken of hij a) überhaupt naar het half open kamp kan en vervolgens naar het open kamp en b) welke voorwaarden daaraan vastgekoppeld worden. a Je vriend kan over een maand of zes doorgefaseerd zijn of worden, nadat de tr is afgerond. De mmd kan hem daarover inlichten. In het half open heeft hij recht op 60 uur verlof per vier weken; in het open kan hij elk weekend naar een goedgekeurd verblijfadres. Daarna is er een periode van elektronisch toezicht (et). b De rechter kan je vriend iets opgelegd hebben ter gedragsverbetering. Bijvoorbeeld een cursus agressiebeheersing, een cursus cognitieve vaardigheden, sociale vaardigheden, budgetcontrole of anderszins.
Geachte heer,
februari 2011
De reclassering voert de tr-uitkomsten uit en houdt toezicht tot het einde van de detentie. Verwacht verder weinig tot niets van de reclassering, wat betreft resocialisatie. Dat is in handen gegeven van de gemeenten van herkomst dan wel in die van Veiligheidshuizen. Die hebben de zorg op gebied van wonen, werk en inkomen, aansluitende zorg en schuldhulpverlening. Die zorg begint langzamerhand vorm te krijgen. Veel ex-gedetineerden lopen nog steeds tegen gesloten deuren aan maar in veel grote en kleinere steden wordt adequaat gewerkt. De mmd stuurt een document naar de gemeente waarin de zorgvragen zijn neergelegd. Die vragen worden aangegeven door de gedetineerde: hij moet die hulp wel willen! En dan maar hopen dat het geregeld is op het moment dat het nodig is. Als dat het geval is, is opvang geregeld, een uitkering voorbereid en aansluitende zorg besproken. Houd Bonjo op de hoogte van de vorderingen en het resultaat. Nico Epskamp, Bonjo PS. Ik stuur je een pdf van het BonjoBajesBulletin van september 2010 waarin je op pagina’s 8 en 9 kunt lezen over nazorg in Eindhoven.
Ağır ceza davasında tutukluysanız ve uzman avukata ihtiyacınız var ise
uzman ceza davası avukatımız
Bree 35a, 3074 BB Rotterdam www.koselaw.nl
Wat betreft het recht op contact met uw minderjarig dochtertje: dit is een kwestie van hoe in uw geval het omgangsrecht is geregeld, bijvoorbeeld in een echtscheidingsbeschikking van de rechter, of in een latere procedure bij de rechtbank. Dit valt onder privaatrecht, en heeft dus niets met strafrecht in het algemeen en detentierecht in het bijzonder te maken. Hierbij kunnen de Raad van Kinderbescherming en de Jeugdzorg een rol spelen. En belangrijk is hierbij: wie van de ouders heeft het ouderlijk gezag, en welke afspraken zijn er met betrekking tot een omgangsregeling gemaakt met de niet-gezagsouder. En, als het kind ouder dan 12 jaar is, moet er ook rekening worden gehouden met zijn/haar wensen. In z’n algemeenheid kan je stellen dat alle hierbij betrokken instanties verplicht zijn om het belang van het kind voorop te stellen. Voor veel (detentie-) problemen is ook goede informatie te vinden in de door Bonjo gepubliceerde brochure ‘Help! Ik zit vast’. Ook in het door Gerard de Jonge en Hettie Cremers geschreven ‘Bajesboek’ dat in iedere gevangenisbibliotheek aanwezig behoort te zijn, is veel informatie te vinden. Met vriendelijke groet, Erik van der Maal.
Geachte heer, U heeft een brief aan Bonjo gestuurd. Bonjo heeft mij, als coördinator van de Stichting Kriminaliteit+Strafrecht, verzocht die brief te beantwoorden. Of u in aanmerking komt voor verlof, en zo ja, voor welke vorm van verlof, hangt af van verschillende factoren. Maar ook hiervoor kunt u het best een beroep doen op de bsd, die u ook kan vertellen hoe u in bezwaar en beroep kunt gaan tegen de afwijzing van een verlof-aanvraag. Zelf heb ik helaas de ervaring dat gedetineerden onvoldoende geïnformeerd worden door de bsd, maar dat kan deels het gevolg zijn van het feit dat de bsd in de afgelopen jaren steeds met nieuwe regelingen geconfronteerd wordt, en wellicht ook onderbemand is. Kinderziekten bij de bsd dus. In veel (helaas niet alle) gevangenissen is er een goedfunctionerende gedetineerdencommissie, die ook vaak over veel kennis en ervaring beschikt met betrekking tot de rechten van gedetineerden. Over het functioneren van gedetineerdencommissies kunt u info krijgen bij de Landelijke gedetineerden commissie (lgc). De lgc is een organisatie die de belangen van (ex-) gedetineerden behartigt, en dit in beginsel doet door het stimuleren van goedfunctionerende gedetineerdencommissies in alle penitentiaire inrichtingen. Veel goede informatie over de rechtspositie van gedetineerden, dus ook over verlof, is te vinden in het ‘Bajesboek’ van Gerard de Jonge en Hettie Cremers. Als u meent dat uw rechtspositie ernstig wordt geschonden, kunt u desgewenst een afspraak met mij maken voor zakenbezoek. Ook kunt een advocaat inschakelen die gespecialiseerd is in detentierecht. B0njo beschikt over een lijst van die advocaten. Met vriendelijke groet, Erik van der Maal.
Bonjobajesbulletin
3
helpdesk
februari 2011
Neem contact op met je schuldeisers
Geachte heer,
Schulden? In de bajes? Aan de bak!
U heeft een brief aan Bonjo gestuurd. Bonjo heeft mij, als coördinator van de Stichting Kriminaliteit+Strafrecht, verzocht die brief te beantwoorden.
Van alle huishoudens/personen die met schulden te kampen hebben, zijn er ook huishoudens/personen die gelijktijdig met detentie te maken hebben. Wanneer je vast zit is het vaak onmogelijk betalingsafspraken met schuldeisers te maken en nog lastiger om die dan weer na te komen doordat er
vaak geen inkomsten (meer) zijn. In dergelijke situaties is het altijd verstandig om contact op te nemen met de schuldeisers. Ga grondig te werk en probeer alle schuldeisers te informeren, vraag zo nodig een familielid of vriend de adressen enzovoorts aan je door te geven.
Vertel de schuldeisers over je situatie; vertel onder meer dat je momenteel geen aflossingen kunt doen en waarom en vraag hen om gedurende een bepaalde periode (bijvoorbeeld telkens drie maanden) geen rente en/of kosten in rekening te brengen. Vraag ook of eventuele invorderingsmaatregelen voor dezelfde periode kunnen worden gestaakt. Het beste is om dit schriftelijk te doen (bewaar een kopie voor jezelf) en bij je verzoek een detentieverklaring te voegen. Spreek in je brief af dat je zodra je weer inkomsten ontvangt de aflossingen of betalingsregeling weer na zult komen. Weet je nog niet wanneer je weer in vrijheid gesteld wordt, vermeld dit dan ook. Spreek in dat geval af dat je elke drie maanden de stand van zaken m.b.t. je detentie zal doorgeven. Kom deze gemaakte afspraken ook werkelijk na!! Noteer de datums en wat je hebt afgesproken in je bajesagenda.
gen voor het aanvragen van een uitkering, vinden van huisvesting en/of een baan; kortom het weer op de rit krijgen van je leven. Zolang je in geval van grote schulden geen zogenoemd bed, bad en brood hebt ben je niet schuldsaneringrijp. Schuldeisers hebben hier begrip voor. Je kunt jezelf in geval van grote en problematische schulden het beste tijdens je detentie aanmelden bij een schuldhulpbureau of als je dit al hebt gedaan ook hen op de hoogte stellen van je detentie. Zij bekijken dan je situatie en zullen de schuldeisers informeren of er aflossingsmogelijkheden zijn of niet. Het kan zijn dat je meegedeeld wordt dat je pas geholpen kan worden zodra je uit detentie komt. Vraag in dat geval om een bewijs van afwijzing met daarin de reden van afwijzing vermeld en stuur hiervan een kopie naar je schuldeisers. Vraag zo nodig de mmd je hier bij te helpen.
Zo’n zes weken voor je ontslagdatum kun je je schuldeisers op de hoogte stellen van je aanstaande vrijlating en indien nodig nog om een aantal weken extra uitstel van betaling vra-
Het is ook belangrijk abonnementen die doorlopen en opgezegd kunnen worden op te zeggen. Zo voorkom je onnodige kostenposten. Let ook op je ziektekostenverzekering; in deten-
Het gezicht achter het delict Kandidaten gezocht Ik ben Ellen van den Heuvel, jurist en fondsenwerver bij stichting PrisonLaw, een van de lidorganisaties van Bonjo.
tie ben je van rijkswege verzekerd! In alle gevallen een detentieverklaring meesturen. Wil je je huurwoning behouden na detentie; meld je aan voor Bonjo huisbewaring. Voorwaarden en inschrijfformulier te verkrijgen bij de mmd. Schuldeisers zijn ook maar gewoon mensen en het is gebleken dat wanneer je met hen in contact blijft treden er mogelijkheden zijn die voor beide partijen acceptabel zijn. Indien de situatie al voor detentie niet bespreekbaar was, neem dan contact op met je advocaat, ook hij of zij kan voor je bemiddelen. Kortom blijf er bovenop zitten, met niks doen aan je situatie is het des te moeilijker na je vrijlating en zal de drempel om in gesprek te gaan met je schuldeisers alleen maar hoger worden. Om van alle onnodig bijgekomen kosten tijdens je detentie nog maar te zwijgen. Wanda Matena schuldhulp deskundige
PrisonLaw geeft juridische hulp aan Nederlandse gedetineerden in het buitenland. In Nederland is er weinig begrip voor gedetineerden, de samenleving zit vol vooroordelen. Men ziet alleen het gepleegde delict en niet de persoon erachter.
Uit uw brief blijkt dat u ernstige gezondheidsproblemen heeft. Allereerst zult u zich moeten wenden tot de medische dienst van de gevangenis. Laat u zich daarbij niet afschepen door een verpleger(ster), dat gebeurt helaas nog maar altijd te vaak, want u heeft er recht op om bij de dokter (gestichtsarts) op consult toegelaten te worden. Bespreek daar uw klachten, en dring aan op een goede medische behandeling. Als u het niet eens bent met de behandeling die u van de medische dienst in de gevangenis krijgt, dan kunt u het volgende doen: - U heeft er recht op een arts van buiten (bijvoorbeeld uw eigen huisarts of een specialist waarbij u onder behandeling bent geweest) te consulteren. De kosten daarvan moet u dan wel zelf betalen. - U kunt ook een klacht indienen tegen het handelen of nalaten van de medische dienst. Dit is een bijzondere klachtregeling die afwijkt van het ‘normale’ beklag- en beroepsrecht in de gevangenis. De klachtregeling is nogal ingewikkeld, met name omdat er van een ‘tweetrapsprocedure’ sprake is: eerst moet een verzoek om bemiddeling worden ingediend bij de Medisch Adviseur van het Ministerie van Justitie, en als die bemiddeling niets oplevert, kan er een beroepschrift worden ingediend bij een bijzondere bereopscommissie van de centrale Raad voor Strafrechtstoepassing. Ik moet eerlijk bekennen dat, voornamelijk als gevolg van de ingewikkelde en bureaucratische procedure, gedetineerden er zelden toe komen om optimaal van deze klachtregeling gebruik te maken. En wanneer de problematiek ernstig genoeg is (zoals het in uw geval lijkt te zijn), dan raad ik gedetineerden vaak aan om een beroep te doen op een in detentierecht en penitentiair recht gespecialiseerde advocaat. En in ieder geval bij hun schriftelijke klaagschrift ook al een aansprakelijkheidsstelling voor een nog in te dienen schadeclaim te voegen. (Bonjo beschikt over een lijst van die advocaten). Met vriendelijke groet, Erik van der Maal Voorlichtingsproject ‘Kriminaliteit en Strafrecht’ (K+S) postbus 3028 3760 da Soest Kantoor bereikbaar: wo t/m vrij, 11 – 17 uur: 035 541 79 02
Om daar verandering in te brengen wil ik een boek maken met portretten, die de mens achter het delict laten zien. Ik ben daarom op zoek naar vijftien gedetineerden om te interviewen en te fotograferen. In ruil voor je medewerking ontvang je een fraaie afdruk van een foto van jezelf, gemaakt door een professionele fotograaf.
Ben je bereid mee te werken aan dit boek en vooroor delen weg te nemen? Dan ontvang ik graag je aanmelding via: Bonjo t.a.v. project fotoboek Molukkenstraat 200 1098 tw Amsterdam
WEENING SZYMKOWIAK MAESSEN S T R A F R E C H TA DVO CAT E N
Vrijheid van advocaatkeuze is een belangrijk recht. U bent niet verplicht zich bij te laten staan door de advocaat die u op het politiebureau bezocht heeft. Deze ‘piketadvocaat’ hoeft helaas geen deskundige te zijn op het gebied van strafrecht. Sommige advocaten doen maar een paar strafzaken per jaar. Natuurlijk volstrekt onvoldoende om deskundig te worden en te blijven op strafrechtelijk gebied. Zo kan het gebeuren dat de advocaat die u bijstaat in uw strafzaak zich voornamelijk bezighoudt met familierecht. Wij vinden dit een onwenselijke situatie. Regelmatig nemen wij zaken over van andere advocaten. Vaak zijn wij daarbij geconfronteerd met dossiers waarin men steken had laten vallen. Ons kantoor behandelt uitsluitend strafzaken. Uw dossier wordt bij ons niet door één advocaat, maar door een team van specialisten zorgvuldig onder de loep genomen. Wij verdiepen ons voortdurend in de laatste ontwikkelingen op strafrecht gebied. Wij beseffen dat onze gedetineerde cliënten regelmatig bezocht willen worden om de voortgang van hun zaak te bespreken. Wij voldoen aan die behoefte! Ons kantoor is betrokken bij grote strafzaken, maar of u nu verdacht wordt van fietsendiefstal of van moord; wij zien in elke zaak het belang van een goede verdediging.
Zit u helemaal vast, of komt u er even niet meer uit?
Wij treden op in het hele land en doen dat ook op basis van toevoeging (pro deo). Goede rechtsbijstand hoeft dus niet duur te zijn! Neem vrijblijvend contact met ons op: Weening Szymkowiak Maessen strafrechtadvocaten, telefoon 043 - 3 500 262. Wilhelminasingel 97, Maastricht, Postbus 3084, 6202 NB Maastricht
w w w. s t r a f re c h t a d v o c a t e n . n l
4
Bonjobajesbulletin
bakmeel – heb je ook wat te melden? Schrijf!
Ik zit vanaf november 2010 een aantal strafzaken uit in pi Lelystad. Wegens werk kon mijn nieuwe vriendin, die in Harmelen woont, door de bezoektijden niet op bezoek komen. Mag pas in februari 2011 verlof aanvragen. Zit er helemaal doorheen. Ook omdat ik na vier februari voor 1096,83 euro boetes moet uitzitten. Wegens Wet Mulder en dat al voor de vierde keer. Mijn idee is dat uitzitten van boetes via gijzeling niet helpt. Ze kunnen beter mensen elektronische detentie geven en hen gewoon laten werken en eventueel door beslaglegging het geld innen via salaris. Ikzelf moet vijf weken boetes zitten. Zou liever aan het werk zijn om zo mijn bekeuringen te betalen. Nu ben ik mijn baantje ook nog kwijt. Ben ook bereid tot een betalingsregeling maar nu ik vast zit, kan ik niets. De mmd wilde een schuldsanering opstarten omdat ik ook schulden buiten de pi heb. Maar dat kan niet als je gedetineerd bent. Ik begrijp dat justitie wil innen maar laten ze mij dan ook de kans geven om te betalen. Wil heel graag met een schone lei beginnen. Zodra ik vrij kom hangt die 1096,83 als een blok aan mijn been. Dat komt mijn relatie niet ten goede. Zou beter in Nieuwegein kunnen zitten en/of et zodat ik met het geld dat ik verdien alles kan betalen. Ik vind dat justitie juist moet stimuleren om mensen te laten betalen. Als iemand écht weigert te betalen, is een dwangmaatregel en gijzeling het uiterste. Ik wil betalen maar buiten hield ik van mijn salaris maar 300 euro over om van te leven. Elektronische detentie kost de staat ook veel minder dan een cel. Ik zit al met al heel, heel zwaar. Het voelt voor mij hier of er elke dag een stukje in mij afsterft. Tom W. november 2010 Red: Het bajesbreed probleem Wet Mulder is uitvoerig behandeld in ons bulletin van september 2010. Jaarlijks zitten 4300 mensen vast wegens niet betaalde boetes. “Het lijkt wel of we hier voor deurwaarders werken”, merkte iemand op. In Duitsland komt justitie pas in actie
bij een schuld van 10.000 euro. Hier al bij honderd!
Haarlem Ik zit voor de tweede keer vast in Nederland. De eerste was twaalf jaar geleden en dan mag je er van uitgaan dat het vergeleken met toen beter moet zijn geworden. Nou, ik zat twaalf jaar geleden in een betere, modernere gevangenis dan nu. Hier een paar punten waar ik me erg aan stoor. En met mij meer gedetineerden, zie de gebeurtenissen in Haarlem eind oktober. Hier gaan we: * Naar mijn idee krijg je naar mate je langer vast zit toch méér vrijheid? Ik ben van acht uur per dag achter de deur vandaan, teruggegaan naar twee à drie uur. * Volgens mij gaat hier ’s nachts de kachel uit. De koelkast liep ook leeg (water). * Het is hier koud en het lijkt wel een concentratiekamp. * Van elke dag een belmoment naar een à twee keer per week. * bezoektijd: een keer per week van 8.10-9.10 uur. Mijn kennissen moeten twee uur rijden wat inhoudt dat ze om vijf uur op moeten als ze mij willen bezoeken. * Het is nu al voor de derde keer dat het meer dan tien minuten duurt voordat er iemand komt als je op de bel hebt gedrukt. * Ik heb in Curaçao in de Koraal Specht vastgezeten en het is daar toch beter als je naar de menselijke aspecten kijkt. De Koepel in Haarlem is mensonvriendelijk. Hier word je echt gek. Pierre P. oktober 2010
Hoezo warm bad? Na het lezen van het artikel ‘Na de cel het warme bad’, (bbb okt. ’10) schoot ik hard in de lach. Het begon al bij de kop ‘Nazorg moet recidive voorkomen’. Welke nazorg? vroeg ik mij meteen af. Misschien dat mijn verhaal enige uitleg biedt waarom ik mij dat afvroeg: Op 17 september 2009 ben ik pi Oos-
terhoek te Grave binnengebracht, verdacht van poging tot doodslag, verslaafd aan cocaïne en borderline patiënt. Daarnaast was ik al vier keer eerder met justitie in aanraking gekomen wegens geweldsdelicten. Ik was zacht gezegd, geen lieverdje. Tot ik hier de pi in kwam. Niks dan lof voor het personeel daar. Ze motiveerden mij om te veranderen door met mij te praten en aandacht te geven. In december 2009 was mijn rechtszitting. Die werd aangehouden omdat de gevraagde pro justitia rapporten te laat waren binnengekomen. Nou ja, kan gebeuren – volgende afspraak maart 2010. Deze zitting werd aangehouden omdat de reclassering haar rapportage niet af had, en de reclassering ambtenaar geen gehoor had gegeven aan de oproep van de Officier om als getuigendeskundige te verschijnen. Zonder enige bericht of uitleg. Als u of ik dit doen, geef ik u te rade wat er dan gebeurt! Het hof legde dit naast zich neer, nu werd het 2 mei 2010. Alle rapportages waren aanwezig, dus zou je zeggen dat de rechters hun werk konden doen! Maar nee, de reclassering had het belangrijkste vergeten: waar en wanneer kan verdachte zijn door de psycholoog aanbevolen klinische behandeling ondergaan? De rechtbank gaf opdracht dat te achterhalen en vond het toch wel lang duren. Joh? Ik zou op 29 mei om negen uur op schorsing vrij komen? Ik schrok me rot. Ik was veranderd, gemotiveerd voor behandeling en zag enorm uit naar de behandeling. En nu zou ik ineens zonder huis, zonder een rooie cent op straat worden gezet! Twee dagen zat dat in mijn hoofd. Toen kwam justitie er achter dat ik nog boetes en twee straffen open had staan, dus bleef de deur nog vijf maanden dicht. Ik blij, reclassering blij. Vijf maanden om alles te regelen. Woensdag 13 oktober krijg ik de bevestiging: op 23 oktober 2010 is er plaats in de fpk De Ponder te Eindhoven. Eind goed, al goed zou je zeggen? Tot vrijdag 15 oktober. Individueel bezoek van de reclassering, die kwam vertellen dat er toch geen opnameplaats was. Op de vraag wanneer dan wel, kreeg ik als antwoord: in ieder geval voor 2011. En op de vraag waar ik dan wel naar toe kon, kreeg ik als antwoord: ‘geen
Joke Kaviaar. Nieuwersluis: Machine xvi
Bajesbreed probleem
februari 2011
idee, dat is jouw verantwoordelijkheid. Dus welke nazorg? Zaterdag 23 oktober 2010 om negen uur gingen de deuren open en werd ik zo op straat gezet: geen onderdak en zonder een rooie cent. Patrick P. oktober 2010
Onderwijs naar hoger niveau Veel pi’s hebben een onderwijsaanbod op zeer kleine schaal, vooral door bezuinigen! Hierbij moet u denken aan Nederlandse taal, vca of leren werken met machines. Of je hiermee een baan kan krijgen die voorziet in je levensbehoeften? Vaak is het te weinig. Zo kan de ex-gedetineerde moeilijk legaal alles betalen: eten, huur, zorg etc. Hierdoor ziet de ex-gedetineerde maar een mogelijkheid: illegaal geld verdienen, wat weer leidt tot celstraf. Een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is. Rijst de vraag: wat kan
hieraan gedaan worden? Wel, een van de mogelijkheden is beter onderwijsaanbod op hoger niveau. Onderwijs dat je eventueel buiten de bajes kunt voortzetten. Hierdoor krijg je beter opgeleide ex-gedetineerden wat de terugval vermindert. Dat leidt dan weer tot minder kosten voor pi en justitie, een lager werkloosheidspercentage, minder uitkeringen en minder daklozen! Kortom, een investering die veel meer oplevert dan het geïnvesteerde geld. En minder sociale problemen. Ik ben er zeer zeker van overtuigd dat dit uitvoerbaar moet zijn. Marciano L. november 2010
PI Almere Binnen: Inspectierapport Dagelijks programma is goed; veel buiten in Binnen; met feestdagen is er veel georganiseerd; via het intern filmkanaal worden wekelijks vijf gehuurde dvd’s afgespeeld en verschil-
Niet voor niets het grootste strafrechtkantoor van Nederland Wist u dat een deel van de advocaten het strafrecht
De strafpleiters bij Cleerdin & Hamer Advocaten zijn
Afhankelijk van de zaak werken wij zowel op betalende
er bij doet? En dat zij niet gespecialiseerd zijn in de
echte specialisten die zich alleen maar met het strafrecht
basis als op toevoeging. Belt u voor vrijblijvende
behandeling van strafzaken?
bezighouden. Zij specialiseren zich zelfs binnen het
inlichtingen over onze rechtsbijstand mr. P.P.J. van der
strafrecht in bijvoorbeeld jeugdzaken, beklagzaken,
Meij op telefoonnummer 020 - 6750 756.
Wetgeving verandert steeds sneller, er wordt eerder tot
cassaties, internationaal strafrecht, TBS-zaken,
vervolging overgegaan en de straffen worden steeds
enzovoorts.
zwaarder. De inzet van een strafrechtspecialist kan het verschil betekenen tussen een veroordeling of een
Het heeft ons gemaakt tot het grootste strafrechtkantoor
vrijspraak en een hoge of een lage straf.
van Nederland. Niet voor niets.
www.cleerdin-hamer.nl
Bonjobajesbulletin
lende keren herhaald; het personeel is voor het overgrote deel uitermate correct en goed benaderbaar; de bibliotheek is zéér goed voorzien; voor een koelkastje op cel worden geen extra kosten berekend. De winkel is zoals overal aan de dure kant; er mogen max. 30 foto’s op cel opgeplakt zijn; de bezoekzaal is zeer onpersoonlijk: het lichamelijk contact is zo minimaal mogelijk. Alleen bij binnenkomst en bij het afscheid. Voor het overige zijn bezoek en gedetineerde gescheiden via de tafel met in het midden een scheidingswandje van 10 cm hoog; de consumpties zijn afgeschaft in de bezoekzaal.
5
bakmeel
februari 2011
PI De Schie: 30 euro per sticker! Bij invoeren van een radio moet er betaald worden voor de controle en verzegeling. Zoals overal is dit bedrag onnodig hoog: 16 euro. Maar in De Schie moet er 30 euro bijbetaald worden als er een sticker over de usb-aansluiting moet. Veel nieuwe radio’s hebben die = kassa!
Krea-uitingen in Bonjo BonjoBajesBulletin is zeer geïnteresseerd in de creatieve uitingen van de lezers! Er wordt heel wat afgetekend
Wil je bezoek? Bel Bonjo! Vrijwilligers komen bij je langs door heel Nederland. 020 665 94 20
Van ‘vader-kind-dagen’ tot onderwijs en van brood tot spelen: Bonjo wil het graag weten!
Vertel ons wat jullie dagelijkse praktijk inhoudt in de penitentiaire inrichting waar je zit. Schrijf of bel naar: Bonjo Molukkenstraat 200 1098 TW Amsterdam 020 665 94 20
Adverteren in het BonjoBajesBulletin? We informeren u graag over de mogelijkheden! Bel Tien Königs: (06) 51 68 75 02 of mail: tien@bonjo.nl
en -geschilderd in de cel en bij Krea, als dat tenminste nog niet is wegbezuinigd. BBB wil graag van jullie tekeningen ontvangen die (enigszins en in de ruimste zin ) te maken hebben met de bajes. Zet hoe je zitten ervaart op papier- in woord en beeld- en ontdek je product terug in een komende editie van BonjoBajesBulletin! Voor de makers van de afgedrukte ontwerpen, is een telefoonkaart beschikbaar. Alle tekeningen worden bewaard. Stuur je werk op naar: Bonjo Molukkenstraat 200 1098 tw Amsterdam.
Hoe gaat het zo’n beetje? Bel ons als je iets kwijt wilt op 020 665 94 20
Heb je als gedetineerde een helpende hand nodig voor na je detentie? Gemeentelijke contactpersonen nazorg en mmd/bsd moeten je de weg kunnen wijzen. Wacht hier niet mee! Je staat er niet alleen voor. Leg als je nog binnen bent al contact met het uwvwerkbedrijf in de gemeente waar je voor je detentie woonde. Laat weten wanneer je vrij komt. Dan kan er vast inkomen of een uitkering en huisvesting voorbereid worden en heb je een betere start.
“Het principe is simpel: behandel je een mens als een dier, dan wordt het een dier. Behandel je een mens als een mens, dan wordt het een mens. En het werkt”. Documentairemaker Michel Kapteijns over het succes van het Noorse gevangeniseiland Bastøy.
Hoe behoud je je huurhuis? Daar zit je dan met twee jaar voor je kiezen. Wat gebeurt er met je huurhuis? Wie betaalt de rekeningen? Waar moet je heen als je weer vrij komt? ‘Huisbewaring’ kan bij deze vragen een goede oplossing zijn. Een tijdelijke huurder past op je huis tot je er zelf weer bent. Je kunt dit zelf regelen bij de woningcorporaties in Amsterdam en in heel veel gemeenten daarbuiten. Of je laat het regelen door Bonjo. Huisbewaring wordt toegepast bij tijdelijke afwezigheid van de hoofdbewoner en altijd in overleg met de verhuurder/eigenaar. Tijdens de detentieperiode voor langere tijd (Bonjo is er in geslaagd om huurdoorbetaling gedurende de eerste zes maanden succesvol op de agenda te krijgen) wordt de woning ‘bewaard’ door een tijdelijke huurder. Deze betaalt de huur en andere kosten. De hoofdbewoner kan vervolgens aan het eind van zijn detentie weer terugkeren naar het huis dat hij voor die tijd bewoonde. Voordeel: de rekeningen zijn intussen doorbetaald en eventuele schulden zijn niet groter geworden. Natuurlijk is het wennen dat een an-
der in je huis woont. Dat kan best moeilijk zijn. Maar als je huis wordt ontruimd, al je spullen in een container geflikkerd worden en je buiten staat zonder wonoing, geld en spullen? Is dat een lekker alternatief? Bonjo heeft het programma huisbewaring kunnen opstarten met steun van het Oranje Fonds. We gaan uit van een periode van minimaal een half jaar met verlenging tot maximaal twee jaar. Stuur je aanvraag naar Bonjo Huisbewaring Molukkenstraat 200 1098 tw Amsterdam 020 665 9420.
Blijf niet vastzitten aan uw toegewezen advocaat!
Blokzijl Advocaten Lopende Diep NZ 1 9712 NV Groningen Tel. 050-3113001
Wilt u worden bijgestaan door een strafrechtspecialist? Neem contact op met mr. Mathieu van Linde en informeer vrijblijvend naar de mogelijkheden. Door true crime magazine Koud Bloed gekozen in top 10 jonge topadvocaten.
www.strafrechtadvocaatgroningen.nl
6
Bonjobajesbulletin februari 2011
Daar sta je dan… met je tas met kleren
Gevangeniswezen: ‘best practices’ in Europa Finse aanpak toont beste resultaat
Daar sta je dan….Je bent een man van tegen de veertig. Je relatie is door de bajes op de klippen gelopen. Je kunt niet meer naar huis. Met je tas met wat kleren en toiletartikelen sta je op straat. Voor een paar nachten kun je bij een vriend terecht, maar na die tijd zal je toch echt zelf woonruimte moeten zoeken. Een dak boven je hoofd zoeken blijkt al snel niet zo gemakkelijk. Een kamer van een paar vierkante meter kost zo’n 350 euro. Plus borg. Alsof het niet erg genoeg is, wordt je contract van je nieuwe baan niet verlengd. Een ex-gedetineerde wil men bij nader inzien toch maar niet. Wanneer je bij de gemeente aanklopt voor een uitkering, blijkt dit een probleem te zijn. Zonder vaste woon- of verblijfplaats is het onmogelijk om een uitkering te ontvangen. En nu is het ook nog winter. Verschrikkelijk. Uiteindelijk beland je bij het Leger des Heils, waar je vanwege het weer nu een keer je economische band met de stad hoeft aan te tonen. Die is er wel en dan heb je ‘mazzel’. Na een intakegesprek krijg je te horen dat je maximaal zes weken gebruik kunt maken van bed, bad en brood. Ze zullen je ook helpen met het aanvragen van een uitkering en met het zoeken van een kamer. Je krijgt een postadres. In de provinciehoofdstad want daar is het kantoor van het Leger. In deze stad moet je je uitkering aanvragen. Bij de Sociale Dienst dan wel het uw Werkbe-
drijf krijg je te horen dat het nog zes weken duurt voordat het geld op je rekening wordt gestort. Je komt niet in aanmerking voor een voorschot. De komende weken moet je het doen met de twintig euro die een vriend je meegaf.
- Peter Greenaway -
Elke zebra heeft een uniek strepenpatroon, zoals de mens een vingerafdruk heeft. Ieder mens is uniek, iedere zaak dus ook. Daarom vergt elke strafzaak een eigen aanpak.
merkt wordt door versobering. Tot hoopgevende resultaten heeft dit beleid niet geleid. De Nederlandse belastingbetaler legt jaarlijks ruim een miljard euro neer voor een systeem dat haar doelstellingen slechts zeer beperkt realiseert. Van resocialisatie komt weinig terecht en recidivecijfers zijn schrikbarend hoog. Reden om over de grenzen te kijken hoe het beter kan.
Brittannië en Spanje sluiten meer mensen op. Opvallend is dat bij een zoektocht naar landen die het ‘beter’ doen, vooral Scandinavië in het oog springt. De gevangenispopulaties daar bedragen gemiddeld de helft van de Nederlandse getallen. Het beleid in Finland illustreert dit onderscheid het beste. Waar Finland in de jaren vijftig de grootste met 200 gevangenen per 100.000 inwoners in de top zat, zijn de cijfers gestaag gedaald tot de laagste van Europa. Het geheim van dit succes is de wijziging in het denken over de vrijheidstraf en wettelijke wijzigingen in het detentiesysteem zelf. Het straffen met het oogmerk van generale preventie is op de achtergrond
geplaatst. De doelstellingen van criminaliteitsbestrijding zijn dusdanig aangepast dat deze overeenkomen met de doelstellingen van het algemene sociale beleid. Het strafrecht wordt in deze benadering beschouwd als slechts één van de middelen in de strijd tegen criminaliteit. De effectiviteit is niet noodzakelijkerwijs gelegen in de afschrikking door middel van zware straffen maar meer in de legitimiteit en proportionaliteit. Het beleid dient zowel rationeel als humaan te zijn. Voorwaarde voor vervolging is dat daadwerkelijk maatschappelijke schade ontstaan is door het strafbare feit.
Bij de gewijzigde benadering is in Finland het gehele strafrecht op de schop gegaan. De taakstraf is op grote schaal ingevoerd ter vervanging van de vrijheidsstraf. Ook de voorwaardelijke invrijheidstelling is een doelmatig instrument gebleken. In Finland komen alle gevangenen, met uitzondering van levenslang gestraften, in aanmerking voor een voorwaardelijke invrijheidstelling na de helft van de straf uitgezeten te hebben.
“Do you think a zebra is a white animal with black stripes, or a black animal with white stripes?”
Dat ligt er maar aan hoe je er naar kijkt. Net als met een zebra is een strafzaak vaak niet zo zwart-wit als deze op het eerste gezicht lijkt.
Het Diaconaal Centrum voor het Gevangenispastoraat organiseerde in oktober 2010 een symposium waarbij gekeken is waar, binnen Europa, het gevangeniswezen meer succes heeft bij het behalen van haar doelen. Het symposium werd ingeleid door professor Anton van Kalmthout. Aanleiding voor dit symposium is het Nederlandse detentiebeleid van de afgelopen tien jaar, dat vooral gekenWat de effecten van een gevangenisstraf zijn, is nauwelijks onderzocht. Het beleid wordt vooral gevormd op basis van common sense of Alltagswissen. Om het succes van het gevoerde detentiebeleid te bepalen, kan bijvoorbeeld gekeken worden naar de omvang van de gevangenispopulatie. In Nederland wordt driekwart van de ex-gedetineerden binnen zeven jaar opnieuw veroordeeld. Rechters die een gevangenisstraf opleggen hoeven zich weinig illusies te maken over het voorkómen van recidive. Dit geldt ook voor resocialisatie. Desondanks is in Nederland het opleggen van gevangenisstraffen explosief gestegen. Van de hekkensluiter in Europa is Nederland thans bijna koploper geworden. Alleen Groot-
Advocaat mr. L.W. Plantenga
Of een zebra een wit dier is met zwarte strepen of een zwart dier met witte strepen?
Hoe kan recidive het best worden bestreden?
lid van de NVSA Van Bijnkershoeklaan 391 3527 XK Utrecht M 06 41 18 64 93 T 030 26 26 660 F 030 26 25 834
info@advocaatplantenga.nl www.advocaatplantenga.nl
Deze veranderingen zijn enkel mogelijk gebleken doordat in de politiek een consensus bestond om de hoge criminaliteitscijfers en omvangrijke gevangenispopulatie daadwerkelijk te bestrijden. Het beleid is daarbij gevormd in samenwerking met deskundigen die de overtuiging hadden dat het mogelijk was het aantal gevangenen terug te dringen en gevangenisstraffen te verlagen zonder dat dit een negatieve uitwerking zou hebben op de criminaliteitscijfers. Het Finse beleid is dus gebaseerd op wetenschap en niet op emo-
Wij pleiten voor u! Vestiging Utrecht Vasco da Gamalaan 11 030-7074112 Vestiging Tilburg Verdiplein 96 013-5353885 www.bmbadvocaten.nl
tie, zoals dat in de rest van Europa vaak te zien is. Ook de rol van de media lijkt een positieve bijdrage geleverd te hebben. Populistische en sensationele verslaggeving zijn de Finse consument grotendeels bespaard gebleven. Kwaliteitskranten hebben in Finland een opvallend groot bereik. Het beleid wordt daarbij gedragen door de rechterlijke macht doordat binnen de beroepsopleidingen veel aandacht besteed wordt aan criminologie en criminaliteitsbestrijding. De resocialisatie-inspanningen staan binnen het Finse mode vanaf de eerste dag van de detentie op de voorgrond. Bij binnenkomst wordt gekeken naar de behoefte van de gedetineerde en wordt een gedetailleerd resocialisatieplan opgesteld. De mogelijkheden tot beroepsopleidingen en andere vormen van onderwijs zijn divers en staan open voor alle gedetineerden. De diploma’s die afgegeven worden, onthullen niet waar deze behaald zijn. Binnen de open inrichtingen worden volwaardige werkgelegenheidsprojecten georganiseerd. Finland heeft met haar beleid het bewijs geleverd dat met een rationeel lange termijnbeleid dat gebaseerd is op wetenschappelijke overwegin-
gen, goede resultaten behaald kunnen worden. Opvattingen die in menig Europees land – waaronder hedendaags Nederland - doorgaans als soft beschouwd worden, sorteren meer effect dan de keiharde aanpak die het afgelopen decennium tot een ongebreidelde groei van de gevangenispopulatie heeft geleid. Hoewel onvoldoende wetenschappelijk onderzoek gedaan is, kan op basis van bestaande studies als vaststaand aangenomen worden dat er geen positieve effecten van detentie op toekomstig gedrag zijn. Integendeel, detentie lijkt eerder een criminogene factor te zijn. Het voorbeeld van Finland laat zien dat voor een succesvolle wijziging van het beleid een zekere consensus tussen politiek en wetenschap noodzakelijk is. Zou de inzet van het strafrecht door de politiek op eenzelfde wijze benaderd worden als andere beleidsterreinen, dan staat hiertoe niets in de weg. Op geen enkel ander beleidsterrein worden aanzienlijke hoeveelheden aan schaarse belastingmiddelen ingezet voor falend beleid dat bovenal gevormd is op basis van onderbuikgevoelens. Jeroen Pols
9
NIEUWS
donderdag 25 november 2010
7
NL
Bonjobajesbulletin
februari 2011 GOOSSENS & BIJLObajesklant op eiland NIET DOODGAAN, ANDERS HEBBEN WE GEEN CHAMPAGNE Behandel de dader als mens
q
Gisteren zaten we er om “Als je mensen behandelt als bees21.25 uur stipt helemaal ten, worden het beesten. Als klaar voor. Gordijnenje mensendicht, behandelt als aan, mensen, kaarsen gezellig. Er was chocolademelk en geworden het mensen.” Met deze vulde speculaas,wijsheid wijn, paté, vijfde sjamanistische opent heerlijke soorten kaas, fijne vleesjongste documentaire van Michel waren en vier tapenades. Kapteijns, gemaakt op het NoorEn mocht de patiënt het overlese gevangeniseiland Bastøy. ven, beloofden we elkaar, danWie bij ‘gevangenis’ denkt aan een omtrekken we een fles champagne muurde bunker met we getraliede raopen en dan nemen daar gefrituurde inktvisringen en gamba’s men, wordt op het verkeerde been bij. We kropen tegen elkaar gezet. Idyllischdicht eiland, ondergaande aan op de bank. Het was lang gezon. Heeft de Noorse VVV hier de leden dat we zo voor de televisie
hadden gezeten. We dronken en handnaar in gehad? Kijken we en naar een aten hartelust, zoet harnieuwe locatie voor Expeditie Rotig, alles door elkaar, het leek wel binson? En Niets is minder waar. Basoudjaar. intussen ontrolde op de televisie het hartverwarmende tøy is een eiland, ver uit de kust, spektakel van het NK Openhartwaar langdurig gestraften soms jaopereren. Hiermee vergeleken is ren verblijven. Alleen de condities de Champions League dodelijk waaronder zij vastzitten, verschilsaai, is Spuiten en Slikken een len van in een gesoorthemelsbreed Sesamstraat. Dedie redding van middelde Nederlandse gevangenis. de Chileense kompels was niets Geen muren, doelloze, eenvergeleken bijgeen dit staaltje van meesterlijk chirurgenwerk. Toen zame opsluiting in een cel, geen zezwaarbewapend het hart uitzetten, dat doen personeel. Maarze door een koude vloeistof in de noeste arbeid, oefening in samenhartspier te spuiten, verslikte ik
me bijna in een stuk paté. ,,Niet leven en slechts eenwanhopig, handjevol, ondoodgaan,” riep ik gewapende bewakers. Enhebben deze aan,,niet doodgaan, anders pakstraks heeft succes. Waar in de en meeswij geen champagne inktvisringen en gamba’s.’’ te Europese landen, waaronder De patiënt ging nietprocent dood, van de maNederland, zo´n 70 de chine die de hartfunctie overnam ex-gedetineerden, opnieuw in de sloeg op tijd aan. Het kwam geen fout gaat, is de recidive van Bastøy moment in ons hoofd op om te nog geenvan 30 de procent. Dit geeft zappen, zenuwen aten te we denken. De roep om zwaar langalle kazen en tapenades inen een durig straffen halfuur op. klinkt luid in onze saToen de hartklep nietkabinet eens menleving. En het nog nieuwe vervangen was, oren waren wijGereal door heeft hier zeker naar. de eerstevanuit fles wijn en toen deneerd het heen slachtoffer lijktde bypasses waren aangelegd, had ik
de frituurpan al aangezet. hiervoor zeggen. De misToen hetveel hartteweer werd daad moet worden gewroken en aangesloten, zaten wij al straf en is niet alleen om de lang breed aanbedoeld de tweede fleslesje champagne. dader een te leren, maar ook Het wasaangedane een heerlijke om het leedtete vergellevisieavond, ik heb nu termijn alden. Maar op de langere is leen een heel klein beetje nog iets anders nodig: namelijk een het zuur, ik ga zo maar strafsysteem waardoor de sameneens even een ochtendbierleving significanter veiliger tje nemen, met een ge- wordt. Hoe minder ex-gedetineerden opbakken ei met spek, dat helpt nieuwaltijd in de wel. fout gaan, hoe beter. Een aanpak die hieraan bijdraagt, Vincent Bijlo moet heel serieus worden overwovincent@ad.nl
Hartverwarmend gen. Niet alleen omdatspektakel, het humaner is om een dader als mens behandieteopendelen. Maar vooral omdat slechtofhartfers baat hebben bij daders die tijoperatie dens hun detentie meer mens leren live op de worden.” televisie. Jacobine Geel (Overgenomen met toestemming uit het Algemeen Dagblad van 7 december 2010 – column en 25 november – artikel hieronder.)
NEDERLANDSE DOCUMENTAIREMAKER TOONT SUCCES NOORS ANTI-ALCATRAZ
Verkrachters en pedo’s zonnen, vissen en rijden paard op bajeseiland
In de blote bast op bezoek bij de buurman die samen met een maat net even bijkomt met een spelletje.
Gevangeniseiland Bastøy
ROTTERDAM • Wie denkt
dat gevangenissen in ons land hotels zijn, doet er goed aan een kijkje te nemen in de Noorse bajes Bastøy. Het gevangeniseiland oogt als een groen vakantiepark zonder hekken of tralies. Bajesklanten kunnen er vissen en paardrijden. De Nederlander Michel Kapteijns maakte er een documentaire over.
Oslo
Noorwegen
Bastøy Fredrikstad Oslofjorden
TOBIAS DEN HARTOG æ © 251110 | BE |
Als gevangene Per Inge zich verveelt, zwemt hij in het water rond ‘zijn’ eiland. Of anders neemt de voormalig drugsdealer een paard voor een tochtje over Bastøy. En waarom niet even naar de fitnesszaal of luieren tussen de vele bomen? Welkom op Bastøy, de eerste ecologische gevangenis van de wereld. De inwoners van het 2,6 vierkante kilometer grote eiland zijn moordenaars, verkrachters, pedofielen, geweldplegers en drugsdealers. En ze hebben er een behoorlijk ander regime dan in de doorsnee bajes. De mannen wonen in houten cottages, er zijn geen hekken, geen tralies en wie vluchten wil kan het er op wagen het water rondom over te zwemmen. De dagen worden gevuld met het bewerken van akkers,
het hakken van hout en de zorg voor de schapen, de koeien en de paarden. De meesten zitten er de laatste jaren van hun celstraffen uit. ,,Ja,’’ lacht filmmaker Michel Kapteijns. ,,Ik geloofde het eerst ook niet.’’
DOCUMENTAIRE
De documentairemaker las een klein berichtje over het gevangeniseiland en filmde uiteindelijk een dik jaar op het anti-Alcatraz. Zijn documentaire wordt binnenkort vertoond aan Nederlandse rechters, politici, in gevangenissen en filmhuizen. ,,Het principe is er simpel. Behandel je een mens als een dier, dan wordt het een dier. Behandel je een mens als een mens, dan wordt het een mens. En het werkt.’’
Natuurlijk, er zijn bewakers op het eiland, maar daar houdt de vergelijking met een doorsnee regime op. De toezichthouders zijn ongewapend en gedetineerden hebben voor hun werk de beschikking over bijlen en messen. Alleen de dagelijkse tellingen van het aantal ‘bewoners’, zo’n 110, zijn heilig. Maar na drie uur nemen de meeste bewakers het pontje naar het vasteland en blijven er slechts vijf achter. Er zijn zelfs gezellige huisjes voor bezoekjes van vrouwen en kinderen. Aan jonge vaders worden vaderschapscursussen gegeven waarvoor de kinderen met de ferry worden overgebracht. ,,Iedereen moet werken, dat wel,’’ zegt Kapteijns. ,,De resultaten zijn verbluffend. Men misbruikt de vrijheid niet. Vluchten willen ze niet, er
waren slechts twee incidenten in twaalf jaar. Ze weten dat ze dan jarenlang in een betonnen cel komen te zitten. Wie regels overtreedt, wordt binnen een kwartier van het eiland gezet. Echt, ik heb het gezien. Er is geen agressie.’’ Ondertussen is Bastøy een welhaast zichzelf bedruipend dorp. Iedereen heeft een taak, van dierenverzorger tot houthakker. ,,En toen er hout over was, voerden ze tuinmeubels uit naar het dorp aan de overkant van het water. Gevangen vis gaat naar de restaurants.’’
LAMMETJES
Kapteijns zag geharde moordenaars een warme blik in de ogen terugkrijgen. ,,Eén van de mannen zat voor een dubbele moord. Hij begeleidde de geboorte van lammetjes.
20 km
Omdat dit nogal eens misgaat, sliep hij uit bezorgdheid in de stal. Met dezelfde handen waar hij mee moordde, bracht hij een lam ter wereld. Tranen in de ogen. Je ziet ze weer mens worden.’’ Zelfs pedofielen worden er geduld. ,,Iedereen moet met elkaar werken, maar verder kun je net als in de gewone wereld je eigen contacten uitzoeken.’’ Ja, zegt de filmmaker, het klinkt ‘geitenwollensok’. ,,Maar het aantal gevangenen dat terugvalt is met 30 procent een stuk lager dan het Europese gemiddelde van 60 procent. In Nederland worden angstige, onrustige mensen gecreëerd. Zoals één van de gevangenen het zei: ‘Ik heb liever iemand van hier in mijn dorp dan iemand die twaalf jaar in een betonnen cel zat’. ’’
Even een zonnebankje pakken, sportief hout hakken in het bos, voor de koeien en de pasgeboren lammetjes zorgen of lekker fitnessen: welkom op het Noorse gevangeniseiland Bastøy.
8
Bonjobajesbulletin februari 2011
Hoe is het met nazorg van ex-gedetineerden
Nazorg gedetineerden Rotterdam lichtend voorbeeld Rotterdam “De eerste tweeënzeventig uur na vrijlating zijn cruciaal. Dan moeten vragen beantwoord zijn als: – is huisvesting geregeld – is een uitkering geregeld – is er een dagbesteding – is er kledinggeld, zakgeld – is er uitzicht op een baan? Door detentie raken de meesten alles kwijt. We moeten ervoor zorgen dat er na de detentie geen dubbele koude douche is. Ook en juist in de overtuiging dat wat aan de voorkant geregeld en besteed wordt, aan de achterkant gewonnen wordt. Minder overlast, minder criminaliteit, minder opsporingskosten, minder vandalisme en meer veiligheid voor de burger”. Hannie Roër geeft sinds 2006 in de gemeente Rotterdam vorm en leiding aan nazorg ex-gedetineerden. Toen duidelijk werd dat deze nazorg bij gemeenten zou komen te liggen, moest worden bekeken wat dat in de praktijk voor de stad zou betekenen. Hannie werd gevraagd dit probleem onder haar hoede te nemen. Samen met mensen van het project aansluitende nazorg van de Dienst Justitiële Inrichtingen (dji) werd geleerd wat detentie betekent, wat de gevolgen zijn en hoe deze te lijf te gaan. Hoe zet je een meldingsysteem op? Hoe werk je samen met de mmd? Hoe wissel je allerlei gegevens uit? Mensen moeten worden bevraagd: kennen we hem/haar? Wordt de huur doorbetaald? Via de Werkpleinen van Sozawe (Sociale Zaken Werkgelegenheid) in de deelgemeenten zijn tien medewerkers van Sozawe en twee van de ggd bezig om de ex-gedetineerden die dit willen, een helpende hand toe te steken. Deze handreiking wordt door een derde van de ruim 2600 Rotterdammers die jaarlijks uit detentie komen,
Geheel links vooraan Hannie Roër met tien medewerkers die vanuit de deelkantoren van Sozawe in Rotterdam bezig zijn met de (na)zorg van Rotterdamse gedetineerden en hun familie.
Woningen, gesprek over de Rotterdamse aanpak met deze gedreven ‘ketenmakamers, maatjes nager nazorg’. en inzet Sozawe en GGD Een derdedeel ex-gedetineerden neemt handreiking aan sterke Niet omdat er begrip zou zijn voor vanaf het begin van de detentie zoom zaken te bespreken en te regeHannie Roër komt haastig het kanhulpmiddelen het gepleegde delict – groot of klein veel mogelijk in kaart gebracht. Ook len. Goeie informatie is zó belangtoor van het Veiligheidshuis in hart– maar omdat een goede aanpak herdie van de achterblijvers. “Die hebrijk. Dat scheelt zoveel tijd.” Hannie je Rotterdam binnen, net terug van haling kan voorkomen. Voorkomen ben vaak meer problemen door de ontwikkelde mede het interne ineen vergadering met mmd-ers in in aanpak van recidive. Herhaling brengt aan formatie-uitwisselingsysteem Dpan. detentie dan de gedetineerde zelf. een Rotterdamse inrichting. Praten alle kanten sociale ellende, gevoeGemeenten en mmd zijn hierop aan- Daar moeten we wat aan doen.” over een aantal ‘casussen’: ex-gedetinazorg exlens van onveiligheid, ergernis en gesloten. Elke Rotterdamse gedetineerden met specifieke problemen. schade. Daar heeft niemand iets aan. Rotterdam heeft oog voor de probleneerde wordt in dit systeem opge“Daarom is regionale plaatsing ook Een goede start en wederzijds nakomen die uit detentie voortvloeien. zo belangrijk. Je wipt snel even langs nomen. De zorgproblemen worden gedetineerden aangenomen. Er is een fors aantal hulpmiddelen beschikbaar. Een
Problemen met politie en justitie? Laat u adviseren door een gespecialiseerd strafrechtadvocaat. Ons gerenommeerde kantoor heeft een landelijke strafrechtpraktijk. Wij zijn 24/7 te bereiken. Wij werken op betaling en, in voorkomend geval, tevens op basis van een toevoeging.
Strafrecht • Tbs-zaken • Penitentiair recht www.degoeijadvocaat.nl • www.tbsadvocaat.nl
Europaplein 42 (‘De Mare’) 1825 tl Alkmaar telefoon 072-56 25 251 – 06-55 30 56 36 fax 072-56 22 644; email info@degoeijadvocaat.nl + extra 06-14 33 95 33 (24 uurs lijn)
Bezuidenhoutseweg 229 | 2594 al ’s Gravenhage T 070 300 47 20 | F 070 300 47 29 Van Dam: 06 246 76 183 Jansen: 06 108 086 10 Van Eeuwijk: 06 294 098 00 http://www.ikwilgeenstraf.nl
men van afspraken moet die herhaling voorkomen. Daarom de forse aanpak in Rotterdam, die uitmondt in een regionaal convenant van achttien gemeenten plus Rotterdam. De Rotterdamse aanpak geldt daar als voorbeeld, al dan niet lichtend. De aanpak heeft de steun van de directies Sociale Zaken en ggd, die deze verdedigen bij de politieke bazen. In wethouder Jantine Kriens is een grote medestander gevonden. In het ka-
9
Bonjobajesbulletin februari 2011
De ex-gedetineerde is toch vaak aangewezen op hulp van familie of vrienden: dat kan een tijdje goed gaan maar is niet eindeloos oprekbaar. Dat veroorzaakt grote spanningen. Dus moet er uitzicht zijn op iets meer permanents. Daar zijn de tijdelijke woningen en kamers voor. Dat moet wel allemaal georganiseerd kunnen worden. Daarom is een zo goed mogelijke informatie-uitwisseling van het allergrootste belang. Die systemen zijn we aan het perfectioneren. We moeten zoveel mogelijk weten. En liefst zo vroeg mogelijk. Dan kunnen we het beter organiseren. En de gedetineerde moet willen natuurlijk.
Vrijwilligers onmisbaar Van heel grote waarde in deze aanpak zijn de vrijwilligers. Rotterdam werkt nauw samen met Humanitas. Vrijwilligers van Humanitas fungeren als maatje van een ex-gedetineerde, zijn aanspreekpunt, kunnen vaak snel een probleem oplossen en staan met raad en daad terzijde voordat de ex-gedetineerde er niet meer uit komt. “Ze staan dichterbij de exgedetineerde dan wij kunnen of willen en kunnen snel ergens achter
Het werk gaat verder
aan bellen of dingen geregeld zijn. Het project gezin in balans is een goede steun voor de gedetineerde moeder met kinderen. ”
En? Werkt de aanpak? Onverwacht vrij? Gedetineerden heb je in alle soorten en maten. Van veelplegers tot mensen met (grote) psychische problemen. Die worden besproken in een breder kader in het Veiligheidshuis, het zogeheten casusoverleg. Ook ‘gewone’ gedetineerden zijn daar soms onderwerp van bespreking. Komt een Rotterdamse gedetineerde onverwacht vrij – en dat gebeurt toch meer dan we denken – dan is er een dagelijks spreekuur op de Binnenrotte, waar het hoofdkantoor van de Sociale Dienst is gevestigd. De ex/ gedetineerde kan zich daar melden. Alle zorgpunten: wonen, werk/inkomen, aansluitende zorg en noodzakelijk id-bewijs worden daar bekeken. “Is er geen geld dan is er wel een voorschot. Komen ze na vier uur binnen dan kan er in elk geval met een creditkaartje worden gegeten in een van de Humanitas restaurants. Is er geen onderdak dan wordt opvang geregeld.”
“Het aantal terugkerende gedetineerden neemt de laatste jaren af. Dat is een landelijke tendens, dus weten we niet precies welke resultaten onze aanpak geeft. Er zijn veel factoren die hierin meespelen. We gaan dat wel nauwkeurig(er) monitoren. Moeten we ook wel richting politiek en samenleving: hebben de genomen maatregelen en de inzet van personeel en geld resultaat? Is het gelukt? Het is een tijd van bezuinigen, bezuinigen. Ik hoop dat wij hieraan grotendeels zullen ontkomen. Wat je aan de voorkant, dus aan de nazorg besteedt, dan wordt aan de achterkant ruimschoots bespaard. In alle opzichten. Ik hoop dat dit inzicht blijft.” De Rotterdamse aanpak is een voorbeeld voor andere gemeenten. De aanpak verdient aanbeveling voor kleine(re) gemeenten die hetzelfde willen doen in een groter, regionaal verband. Nico Epskamp
Rotterdamse wethouder Sozawe Jantine Kriens:
Ontzettend belangrijk dat mensen goed begeleid worden…
der naast dit verhaal een speech van wethouder Kriens die de essentie weergeeft. Hannie Roër is voorstander van een grote centrale verwerkingsunit die de nazorg voor de grote regio organiseert. Jaarlijks zijn er 150 gedetineerden die uit een buitenland komen. Die hebben daar vaak lange tijd in slechte omstandigheden geleefd en zijn alles kwijt. Dat zijn heftige gevallen. En vrouwen met kinderen die in detentie zitten, die zijn heel schrijnende, sociale gevallen.
Huisvesting Zoals gezegd zijn twaalf Rotterdamse ambtenaren bezig met gedetineerden die later ex-gedetineerden zullen worden. “De meeste Rotterdamse gedetineerden zitten maar heel kort maar alle 2600 plus worden bekeken. Wie wil en bereid is om af-
spraken na te komen – en dat wisselt – kan rekenen op een helpende hand.” Voor de opvang van ex-gedetineerden zonder huisvesting heeft Rotterdam vijftien ingerichte woningen en vijftien kamers in het woonhotel beschikbaar. Bij goed gedrag is snel doorstromen mogelijk naar reguliere woningen van de woningcorporaties. Belangrijk is dat de huur van vers-gedetineerden in het algemeen wordt doorbetaald dan wel wordt voorgefinancierd. Dat kan doorlopen tot soms wel twaalf maanden als blijkt dat de kosten van ontruiming, herhuisvesting enzovoorts die van doorbetaling overstijgen. “Jullie zullen weinig aanvragen voor huisbewaring krijgen uit Rotterdam, denk ik”, zegt Hannie met een vragende blik naar de interviewer. Inderdaad! Gespecialiseerd in bescherming van burgers tegen de overheid. Of het nu om strafrecht gaat, problemen met de verhuurder, of problemen met uw uitkering: veertien vakkundige advocaten staan voor u klaar. Ieder met een eigen specialisme, allen hebben hart voor de zaak, uw zaak. Crooswijksesingel 34 3034 cj Rotterdam telefoon 010 465 09 66 www.advokatenkollektief.com info@advokatenkollektief.com
Advokatenkollektief Rotterdam
“De eerste 72 uur zijn cruciaal voor terugval”
Als je dat allemaal hebt gedaan dan weet je zeker dat je in ieder geval een goede nazorg kunt geven. Ik denk dat we daar inmiddels in de afgelopen periode in Rotterdam ervaringen hebben opgedaan die de moeite waard zijn. En dat het goed is dat we die ervaringen uitwisselen. Dat kan allemaal bij elkaar een enorme bijdrage voor veilige steden en dorpen opleveren. Dat betekent ook dat we ons moeten realiseren dat het penny wise en pound foolish is om op dit type van activiteiten te gaan bezuinigen. Ze zijn in het begin even duur maar leveren uiteindelijk veel op. Niet alleen in geld maar ook in maatschappelijke onrust en overlast voor burgers die je kunt voorkomen.
Als mensen uit de gevangenis komen dan zijn ze ook gewoon weer burgers van je stad. Dan is het ontzettend belangrijk en een grote bijdrage aan de veiligheid als we er voor zorgen dat de mensen die uit de gevangenis komen ook goed begeleid worden. Dat ze niet met zo’n blauwe vuilniszak met hun plunje aan de poort van de gevangenis staan en verder niet weten waar ze naar toe moeten gaan. Dat is het beste recept om recidive te organiseren. Als je dat dan doet door goede begeleiding en goede nazorg voor ex-gedetineerden dan betekent dat ook dat je al in de gevangenis moet beginnen. Want dat is de enige manier om te zorgen dat je de eerste 72 uur ook goed kunt gebruiken. In de gevangenis ga je al kijken hoe zit het met de identiteitkaart, hoe zit het met huisvesting, hoe met gezondheid. Al die verschillende dingen die van belang zijn om een goede, nieuwe start te maken.
(Rede uitgesproken door Jantiene Kriens tijdens de voorlichtingsbijeenkomst over nazorg gedetineerden in oktober 2010.)
• • • • •
10
Bonjobajesbulletin
verenigingsnieuws
februari 2011
Hoe waardevol is vrijwilligerswerk?
Mooie opleiding voor gedetineerden: fietsenmaker!
Drieduizend vrijwilligers actief bij werk voor gedetineerden Vele honderden Nederlandse mannen en vrouwen besteden elke week een aantal tot veel uren aan vrijwilligerswerk in gevangenissen, jeugdinrichtingen en asielzoekerscentra. Bijvoorbeeld aan individueel bezoek aan gedetineerden die graag bezoek willen hebben maar dat niet krijgen door allerlei oorzaken en groepsbezoek in speciale uren. Of er worden kerkdiensten begeleid met muziek, zang en zelf gebakken koekjes. Vrijwilligers herstellen vaak het contact met familieleden; contacten die erg onder druk kunnen staan. Vrijwilligers regelen het vervoer
van kinderen of gehandicapte familie naar de gevangenis. Of bereiden het vaak moeilijke bezoek met hen voor. Vrijwilligers regelen praktische zaken voor familieleden of maken hen wegwijs in regels en instellingen zoals bijvvoorbeeld wooncorporaties; of bieden morele steun. Vrijwillige moedermaatjes bereiden moeders voor op de opvoeding van hun kinderen na detentie.
Vorig jaar is er hard gewerkt tussen de drie grote vrijwilligersorganisaties waaronder Bonjo en het ministerie om beter begrip te krijgen voor het werk van de vrijwilligers. Het aantal uren dat vrijwilligers terecht kunnen in de inrichtingen is door de versobering enorm beperkt. Er zijn concrete plannen om twee maal in de week een avondprogramma te bieden in de gevangenissen. Dat programma moet gericht zijn op aansluitende nazorg. Samenwerking met vrijwilligers speelt hierbij een grote rol. Vrijwilligersorganisaties van Bonjo hebben draaiboeken voorbereid om ex-gedetineerden die dit willen, onmiddellijk na vrijlating gericht te kunnen
Vrijwilligers zorgen voor een andere, prettige sfeer tijdens hun bezoek. Vrijwilligers organiseren een belangrijke aanvulling op het dagprogramma (zoals spelletjes, crea, koken), vaak ook in de vorm van taallessen of andere vaardigheden die bruikbaar zijn na detentie. Vrijwilligers zijn ondersteunend door te luisteren of begrip te tonen.
opvangen en te begeleiden. Onder het motto ‘de eerste 72 uur zijn cruciaal’ moet er in die tijd een basis gelegd zijn voor een herintrede die zo justitievrij mogelijk is. Enkele cijfers: er zijn meer dan 3200 vrijwilligers actief binnen en buiten de inrichtingen; zij hebben per jaar ongeveer 15.000 contacten met gedetineerden. Het ministerie van justitie subsidieert 42 organisaties of groepen. Wie geïnteresseerd is in vrijwilligerswerk voor en met gedetineerden, kan informatie hierover aanvragen bij Bonjo via info@bonjo.nl. Overal in het land zijn Bonjoorganisaties actief. U bent daar zeer welkom!
Wat te doen na detentie – hoe kun je je daar op voorbereiden? Er zijn inrichtingen voor lang(er) gestraften die aan lassen, houtbewerking, motortechniek doen dan wel deden. De geselecteerde gedetineerden waren daar best tevreden mee en – vooral als de opdrachten min of meer zinvol leken, gemotiveerd om goed werk af te leveren en nieuwe technieken te leren. Waar is nu behoefte aan in Nederland? Wat gedetineerden kunnen leren? De onverwoestbare motivator Harrie, werkzaam in De Marwei te Leeuwarden, weet het al járen: leer ze het vak fietsenmaker. Hij kreeg er de handen niet voor op elkaar. Jammer. Met 18 miljoen fietsen in Nederland is in fietsonderhoud en -repa-
ratie een zinvolle boterham te verdienen. En er worden jaarlijks een miljoen nieuwe verkocht; ook en juist elektrische fietsen. De gemiddelde Nederlandse fietsenmaker is 57. Een mooie leeftijd maar het pensioen kijkt al om de hoek, en de fietsenmakers raken op. Er is en tekort van 1000 fietsenmakers. Zou het niet een uitdaging zijn voor Nederlandse detentiebegeleiders om fietsenmaken/rijwieltechniek aan te bieden? In Nieuwegein is de Tweewieler Academie gevestigd waar op hoog niveau het onderhoud fietsen, scooters en andere tweewielers wordt onderwezen. Nederland zal altijd en steeds meer blijven en gaan fietsen. Aan de slag er mee!
Uitspraak van de maand: frituurpan(nen) niet verplicht Hij is er (soms) nog wel op de afdeling, maar steeds minder: de frituurpan. En als hij er is, dan is-ie nog leeg ook. Het is al weer jaren geleden dat er (twee)wekelijks nieuwe frituurolie van rijkswege werd verstrekt. Toen een gevangenis nog op een hotel leek…
overtuiging weigerden te frituren in pannen waar producten met varkensvlees in bereid zijn. En eisten een aparte frituur. Dat werd geweigerd en dat leidde tot een klacht bij de commissie van toezicht. Dat leidde weer tot een uitspraak van de Raad voor de Strafrechttoepassing.
Nu dient de frituurwillige gedetineerde zelf voor olie te zorgen. Een heel gedoe, maar wel lekker die frikadellen, kroketten, patat enz. En dan heb je de poppen aan het dansen als er een ander ongenood van de olie gebruik maakt. Dat heeft tot veldslagen, brandwonden, lange isolatie, nieuwe rechtszaken en overplaatsingen geleid. Het religieuze aspect komt ook naar voren. Gedetineerden met moslim-
Datum uitspraak: 01/10/2010. Samenvatting: De klacht ziet op het gebruik van een frituurpan. De directeur is niet verplicht een frituurpan op de afdeling beschikbaar te stellen. Indien hij besluit dit wel te doen, mag hij geen onderscheid maken naar geloofsovertuiging. Dat wil zeggen dat indien er een frituurpan beschikbaar is voor gedetineerden zonder godsdienstige
achtergrond waarin gebruik wordt gemaakt van bijvoorbeeld varkensvet, de directeur er tevens zorg voor dient te dragen dat moslims overeenkomstig hun geloofsovertuiging kunnen frituren. In casu was echter de enige beschikbare frituurpan reeds van de afdeling gehaald omdat de gebruikers kennelijk niet in staat waren er verantwoord mee om te gaan. Deze beleidsvrijheid komt de directeur toe. Nu er geen algemeen recht is op frituren, stond het de directeur vrij om, mede gelet op zijn ervaring, geen frituurpan ter beschikking te stellen aan klager. De klacht wordt dan ook ongegrond verklaard.
Van Veen Advocaten is een middelgroot advocatenkantoor in het midden van Nederland. Willemijn van Veen is binnen het kantoor werkzaam als strafpleiter. Zij heeft ruime ervaring in het commune strafrecht en bijzondere expertise op het gebied van levensdelicten, georganiseerde criminaliteit en economisch- en milieustrafrecht. Van Veen Advocaten Keesomstraat 9 6717 ah Ede 0318 687806 w.vanveen@vanveen.com
www.vanveen.com
Advocatenkantoor Groenendijk Heb je als gedetineerde een helpende hand nodig voor na de detentie? Gemeentelijke contactpersonen nazorg en mmd/bsd moeten je de weg kunnen wijzen. Wacht hier niet mee! De eerste stap buiten betekent meteen midden in de problemen staan. En dan sta je er vaak helemaal alleen voor: zonder dak, zonder geld.
strafrechtadv ocaten
036 5471060 SPECIALIST IN (FINANCIEEL)STRAFRECHT: DRUGS, GEWELD, DIEFSTAL, FRAUDE, DETENTIERECHT, KLACHTEN, GIJZELING, ONTNEMINGSVORDERING, WAPENBEZIT, MOORD & DOODSLAG, ZEDENMISDRIJVEN EN VERKEERSOVERTREDINGEN • KENNISMAKINGSAANBOD: EERSTE ZAAK ALTIJD KOSTELOOS! • ADVOCATEN DOOR HEEL NEDERLAND VOOR PERSOONLIJKE AANDACHT • NOODGEVALLEN 24 UUR/7 DAGEN PER WEEK MR ROOS 06 24895550
WWW.ALPHA-ADVOCATEN.NL Flevostraat 6 - 1315 CC Almere
specialisme is een eis voor een strafzaak, dat bieden wij u aan •
•
•
•
• •
Wij houden ons alleen bezig met strafrecht! Ruim 15 jaar ervaring in het strafrecht! Alle strafzaken op TOPniveau en Pro deo! Regelmatig bezoek van onze advocaat aan u! Wij zijn door het hele land actief ! Alle acties in overleg met u! wij nemen graag uw Strafzaak over! bel ons: 070 - 427 93 13 en vraag naar Mr. I.A. Groenendijk
waar kent u ons van? •
•
•
•
•
•
• •
Haagse Metselmoorden: vrijspraak Grootste cocaïnevangst ooit in Nederland: vrijspraak Interpol valse bankbiljetten: vrijspraak Verduistering geld bij Waardetransport: vrijspraak 1 Overval + 2x voorbereiding in Westland: taakstraf Coldcase, mensenhandel/smokkel, moord Rotterdam, Cocaine in lattenbodem, Enzovoorts.
11
Bonjobajesbulletin februari 2011
Het gevangeniswezen moderniseert: DJI wil mensen het liefst niet meer terugzien Hoe motiveer je gedetineerden? Hoe krijgen zij de juiste zorg en beveiliging? En hoe help je gedetineerden om zich beter voor te bereiden op de toekomst? Met 16 projecten die zich bezighouden met de Modernisering van het Gevangeniswezen (mgw) bereidt DJI zich voor op de 21e eeuw. De maatschappij verandert en het gevangeniswezen in Nederland verandert mee. Om ervoor te zorgen dat mensen na hun detentietijd niet terugvallen in crimineel gedrag, zijn alle pi’s (penitentiaire inrichtingen) bezig met een grote veranderslag. Dji (Dienst Justitiële Inrichtingen) wil mensen eigenlijk niet meer in de gevangenis terugzien.
Succesvol terug de maatschappij in Het gaat om het leven in de gevangenis, maar ook daarna.Dji wil gedetineerden anders begeleiden tijdens het verblijf en bij de terugkeer in de maatschappij. Daarbij ligt de nadruk op eigen verantwoordelijkheid: de gedetineerde moet zelf willen werken aan zijn/ haar toekomst. Dji helpt je op weg met activiteiten waar je iets aan hebt als je straks weer buiten bent. Een sollicitatietraining bijvoorbeeld, of een vakopleiding. We kunnen je ook helpen bij het vinden van een woning of een baan. Maar dji investeert alleen in diegene die echt wil. Anders blijf je achter de deur.
Dji (dienst justitiële inrichting) gaat over uitvoeren van vonnissen. Hoewel het niet direct het belang is van de medewerkers (werkgelegenheid!) is er toch de opdracht en de wens om gedetineerde burgers na het einde van de straf niet weer opnieuw te hoeven huisvesten en bewaken. Geen terugval of recidive dus. Het nieuwste programma Modernisering gevangeniswezen (mgw) beoogt dit doel beter in zicht te krijgen. Het moet leiden tot een (sterke) vermindering van terugkerende celbewoners.
Detentie op maat Omdat ieder mens uniek is en een andere benadering nodig heeft, leert het personeel in de pi’s ook anders omgaan met gedetineerden. Door van begin af aan veel contact te zoeken en (andere) vragen te stellen, moet meer over iemand te weten worden gekomen. Op die manier kan voor de juiste begeleiding, de juiste zorg en de juiste mate van beveiliging gezorgd worden. Passende detentie, zogezegd. Gevolgen Misschien heeft de gedetineerde al iets gemerkt van de verandering. Bijvoorbeeld via een persoonlijk detentie- en re-integratieplan dat samen is opgesteld. Of omdat je beter in gesprek bent met je begeleider. Er zijn ook
Boven: Een persoonlijk detentie- en re-integratieplan in wording. Onder: Het is de bedoeling van Modernisering Gevangeniswezen (mgw) dat de piw’er meer tijd gaat krijgen voor gerichte persoonlijke contacten met de gedetineerde.
Uw tijd is te belangrijk om niets te doen!
Havenstraat 8 4531 EK Terneuzen Telefoon 0115 689568 Mobiel 06 51337643 Telefax 0115 689560
Vertrouwen hebben in uw advocaat… Zeker weten dat de beste resultaten worden behaald... Niet opgesloten blijven, omdat uw advocaat te weinig kennis van strafrecht heeft… U niet moeten afvragen of uw advocaat u niet vergeten is... Heeft u een advocaat, maar twijfelt u of de behandeling van uw zaak wel optimaal is? U kunt altijd voor een andere advocaat kiezen. Ook dan kost een goede verdediging u geen geld! Ik ben ruim 20 jaar advocaat, ben gespecialiseerd in strafrecht en behandel alleen strafzaken. Ik werk alleen. Op die manier weet u zeker dat maar één advocaat uw zaak behandelt, dat u de kwaliteit krijgt waar u recht op heeft en heeft u maar één aanspreekpunt. Ik behandel megazaken, maar ook met veel plezier kleinere strafzaken. Ook als u bezwaar wilt maken tegen een maatregel, disciplinaire straf of overplaatsing wilt vragen heeft u recht op een advocaat.
Alexander Boersstraat 10 1071 KX Amsterdam Tel. 020 - 420 1475 info@teurlingsellens.nl www.teurlingsellens.nl
Uw zaak is voor u het belangrijkste. Dat begrijp ik. Ik bezoek u regelmatig om uw zaak met u te bespreken. Het maakt niet uit waar u gedetineerd bent. Ik behandel zaken in het hele land. U bent zeker van een goede verdediging!
strafrechtspecialist
Neem vrijblijvend contact met mij op. U kunt mij ook buiten kantooruren bellen.
Mr. A.J. Sol, advocaat
projecten waar de gedetineerde maar weinig van zal merken. De modernisering van het gevangeniswezen heeft in ieder geval gevolgen voor iedereen binnen (en buiten) de bajes: van piw tot directeur en van ggz tot gemeente. Maar dus ook voor gedetineerden. (Deze bijdrage komt van de Dienst Justitiële Inrichtingen)
Een vakopleiding voor langer gestraften, zoals in de metaal, moet een goede basis geven om na detentie uit handen van de justitie te blijven.
12
Bonjobajesbulletin
bericht uit de bajes
februari 2011
Halen en betalen Dossiers die onvolledig zijn, strafdossiers die op oneerlijke wijze vervuild zijn met zaken en personen waar de aangeklaagde geen weet van heeft en waarin ontlastend materiaal wordt achtergehouden – allemaal tot daar aan toe. Waar de oprechte smokkelaar écht de pest over in heeft is de wijze waarop ‘ontnemingsvorderingen’ worden toegepast. Dit fenomeen bestaat nog niet zo lang in dit land. Het begon nog wat aarzelend begin jaren negentig toen smokkelaars van het formaat Hakkelaar en Zwolsman geconfronteerd werden met dit ‘afpakken’. aanpak van kleine drugsdealers die moet je zegeningen tellen, tenslotToen werd de ontneming in een tegen de lamp lopen. Ook van hen aparte strafzaak aanhangig gemaakt, te. De groothandel levert de hanworden dure spullen die in huiskadel meestal onversneden door aan nu maakt deze integraal onderdeel mer of schuur staan dan wel in het het volgende verdeelpunt. Tenslotuit van de hoofdstrafzaak. Maar wat water liggen, afgenomen. Op de late belanden de pakjes bij de consuzijn hoofd- en bijzaken als er tientere Domeinen-veiling worden die ment die er meestal 50 tot 60 euro tallen miljoenen worden gevorderd dan weer verkocht. Soms voor een per gram voor betaalt. Vaak is het door het Openbaar Ministerie? En habbekrats, vaak ook tegen een percentage zuivere werkzame stof worden toegewezen… Uiteindelijk is ‘goede’ prijs. Het is voor de staat sodan afgenomen van 85% naar een er dan sprake van gijzeling en mawieso bijzonder verliesgevend: voor ken gevonniste en justitie/belasting- 25%. Drie maal versneden dus en 5 kilo krijg je in Nederland nu drie dan brengt een kilo € 125.000 op. dienst niet zelden een deal. Dat krijgt onze zelfstandige dan voor jaar. Dus twee jaar in de cel. Valt Laten we het nu hebben over de de kiezen. Zeker als blijkt dat de ver- te begrijpen dat de Staat een kossmokkelaar die gepakt wordt met 5 tenvergoeding zal pogen te pakoordeelde, en hoe kun je ontkenkilo cocaïne in zijn bagage. In zijn nen als de waar op je lijf of in de ba- ken, indien dit mogelijk is. In de bapaspoort staan stempels van binjes is veel kennis over straatwaargage aangetroffen wordt, bezittinnentreden in pakweg een land als des. Iedereen wil graag leveren voor gen heeft. Vele honderduizenden Mexico. Bijvoorbeeld 7 stempels. de prijzen die justitie aan de media euro’s worden berekend. Leg dat Justitie zal dan proberen de rechdoorgeeft. Xtc-tabletten die voor maar eens uit aan je vrouw en kinters te overtuigen dat de meneer of 10 euro per stuk worden berekend, deren, die vaak geen benul hadden mevrouw dus meerdere malen met waar de inkoop voor 10.000 stuks wat pappie toch deed op zijn zaken5 kilo de Nederlandse grens is gegezakt is naar 35 eurocent! studie-inspektie-reizen. ‘Als je 5 kilo passeerd. Op basis van stempels De partydrug is in Nederland al een bij je hebt, dan hebben die 50.000 krijgen ze deels gelijk. En dan komt paar jaar ‘over the top’. Beleeft ook gekost. En brengen aan winst 5 x de ‘ontneming’ op de proppen. Jusweer een revival. De jeugd haalt de 20 = 100.000 op. Worden die in betitie komt dan met “straatwaardes”. neus op voor dit vaderlandse proslag genomen, dan heb je geen Een kilo coke kun je in Zuid-Ameduct en stopt deze weer volop in winst maar juist verlies. Dus alleen rika inkopen voor, afhankelijk van op basis van stempels in je paspoort ‘soos’. Daar worden ze zeker niet rijde contacten, tussen de 3 en 7 duiker van, maar zo voelt men zich wel. kreeg ik 250.000 euro te betalen.’ zend euro met een percentage van Voor een flash-moment in time. Een bittere pil. Je zou er meteen van 90 ‘streep’ oftewel zuivere, werkzaNico E. aan de coke raken. me stof. Wat reisgeld erbij en her en der een fooi en pakweg, die kilo kost Het is geen eenvoudige materie: afgerond 10 mille. zeker niet bij mega-hasj-transporIn de groothandel brengt een kilo ten via lijnen die veel schakels ken‘kristal’ of ‘rocks’ tussen de 33 en nen. Het doet overal wel zeer. ‘Je 36 duizend euro op. Meestal levert raakt ze het hardst in de portemononze, in dit geval kleine, zelfstandinee’, pleegt de lokale korpsbeheerge smokkelaar zijn waar tegen deze der te zeggen. Dan spreek je over de prijs in bij dit distributie-kanaal. Je
Vrijwilligers gevraagd voor correspondentie met gedetineerden
Stichting Vrij is op zoek naar vrijwilligers mr. M.F.M. Geeratz
ELKE DAG VAST IS ER 1 TEVEEL… U ZOEKT EEN STRAFRECHT ADVOCAAT? Tegen wil en dank bent u in aanraking gekomen met Justitie. U heeft NU iemand nodig die u kan bijstaan, die voor u opkomt.
BETROKKEN EN DESKUNDIG
Als betrokken, ervaren en deskundige strafpleiter staat mr. Misja Geeratz van VALUAS Advocaten u graag bij. Daarvoor komt hij natuurlijk bij u langs om samen uw dossier door te nemen, een strategie te bepalen en de zittingen voor te bereiden. Grote zaken of kleine zaken, uw zaak verdient alle aandacht.
die willen corresponderen met gedetineerden in verschillende penitentiaire Inrichtingen in Nederland. Alle correspondentie verloopt via Stichting Vrij. Heeft u belangstelling? Neem voor meer informatie contact op met: Stichting Vrij Hemonylaan 9/A 1074 BG Amsterdam 020 670 32 24 stichting_vrij@hetnet.nl www.stichtingvrij.nl
U HEEFT AL EEN TOEGEVOEGDE ADVOCAAT? U TWIJFELT? NEEM CONTACT OP
Voor advies of het overnemen van uw zaak kunt u altijd contact opnemen. Bel voor informatie naar ons kantoor 077 310 11 59 (ook collect call) of rechtstreeks naar mr. Misja Geeratz 06 39 57 35 25.
Mgr. Boermansstraat 1a, 5911 BA Venlo T: 077 310 11 59 WWW.VALUASADVOCATEN.NL
Word vriend van Bonjo voor slechts € 25 per jaar en krijg het BonjoBajesBulletin gratis thuisgestuurd! Bel, schrijf of mail BonjoBajesBulletin Molukkenstraat 200 1098 tw Amsterdam 020 665 94 20
’t Kan verkeren Het is nog niet zo heel lang geleden dat ik werd benaderd door een jonge vent van een jaar of twintig. Of ik hem wilde bijstaan in hoger beroep. In eerste aanleg was hij door de kantonrechter veroordeeld voor het veroorzaken van gevaar op de weg. Het was een eenzijdig ongeluk, er waren geen andere weggebruikers bij betrokken. Het gebeurde na een avondje stappen en de termen ‘drank of drugs’ zijn in zo’n geval het eerste wat in je opkomt. Cliënt dronk echter nooit en van drugs moest hij al helemaal niets hebben. Hij was een beginnend bestuurder die om onduidelijke redenen de macht over het stuur was kwijtgeraakt en uiteindelijk tegen een boom tot stilstand gekomen. Twee vrienden die bij hem in de auto zaten hadden het ternauwernood overleefd, maar waren getekend voor het leven. Alle inzittenden konden zich niets van het ongeval herinneren. Cliënt had veel last van schuldgevoel, maar vond het onterecht dat hij door de rechter was veroordeeld, laat staan tot een forse geldboete en een rijontzegging van vele maanden. In hoger beroep konden we duidelijk maken dat niet iedereen die een kleine verkeersfout maakt gelijk als wegpiraat mag worden weggezet. Aan het leven kleven immers risico’s en iedereen kan een fout maken. Dat is niet anders als de gevolgen van de kleine fout levensgroot groot zijn. Het hof was het hiermee eens en sprak cliënt vrij. Diezelfde week wees de rechtbank vonnis in de zaak van J. Bij een inval in zijn huis was twee kilo coke, een geldbedrag van € 25.000,– en een doorgeladen Glock 18 aangetroffen. Een ronde zaak zou je denken. De politie was echter binnengevallen op basis van vage
en bovendien anonieme informatie. Te weinig concreet om bij iemand binnen te treden vonden wij. De rechtbank was het hier niet mee eens en cliënt kreeg dan ook anderhalf jaar. Op zich best een redelijke uitkomst als je kijkt naar wat er was aangetroffen. Bij het hof werd succesvol aangevoerd dat sprake was van onrechtmatig verkregen bewijs. Er volgde bewijsuitsluiting en vrijspraak. Een mooi resultaat, maar J. had, als het niet zo goed was afgelopen, er ook best een jaar straf bij kunnen krijgen. Ik krijg dan ook vaak de vraag: “Wat denkt u, moet ik wel of niet in hoger beroep gaan, wat zijn mijn kansen?” Het is moeilijk om een antwoord op die vraag te geven, in algemene zin al helemaal. Sterker, dat kan gewoon niet. Ik heb het hof wel eens bijna de verdubbelaar zien inzetten. Mijn allermooiste hoger beroep was in de zaak van Aldo G. Hij had levenslang gekregen van de rechtbank, maar werd in hoger beroep vrijgesproken van een dubbele moord. Het kan verkeren, want er zijn ook voorbeelden van het tegenovergestelde… Bij een levenslang vonnis ga je uiteraard altijd in hoger beroep. Je hebt dan immers niets te verliezen. Voor de lichtere gevallen geldt dat je de risico’s en de kansen goed met je advocaat moet bespreken. Appelleren, zegt men wel eens, is immers ook riskeren. Geertjan van Oosten
13
Bonjobajesbulletin februari 2011
Detentiefasering en tr-traject, gaat dat wel samen? In het kader van de resocialisering is de minister van Justitie van mening dat niet alleen gekeken dient te worden naar de al langer bestaande middelen als detentiefasering, maar dat tijdens de detentie al gewerkt moet worden aan de mogelijkheden van terugdringen recidive (tr). Nu is er niets tegen de kans op recidive terug te dringen, maar als dat leidt tot een langer verblijf in detentie dan schiet het natuurlijk zijn doel
voorbij. Hoe komt dat? Dit komt doordat detentiefasering, dus ook het tr-traject o.a. tot doel heeft te zorgen voor: arbeidstoeleiding (werk, arbeidsgewenning, stage); opleiding (verkrijgen van een vakdiploma, verbeteren startkwalificatie); behandeling van een psychische stoornis of verslaving.
de gedetineerde in het half open is aangekomen. Er is ook een veel onduidelijker voorwaarde: de houding van de gedetineerde tijdens zijn detentie. Als een gedetineerde maatregelen of disciplinaire straffen opgelegd heeft gekregen (te hoge uc, verstoring van de rust en orde etc.) wordt hij op afgerekend. Het lijkt mij niet juist om ook nog eens als sanctie minder verlof op te leggen. Eigenlijk wordt je dan dubbel gestraft. Maar als een gedetineerde zich naar het oordeel van bijvoorbeeld de life-style coördinator, niet voldoende heeft ingespannen voor het tr-traject dan kan ook dat leiden tot weigering of vermindering van detentiefasering. Ondertussen gaat het fout op het Hiermee wordt het paard achter de moment dat een gedetineerde een wagen gespannen. verlofaanvraag indient. Die verlofaanvraag wordt beoordeeld aan de Niet alleen omdat het tr-traject niet hand van een aantal criteria. Er zijn bedoeld is om te betrekken bij aannatuurlijk de duidelijke criteria: de- vragen tot verdere detentiefasering, maar het niet doorfaseren en het tentiefasering, verlof etcetera kunniet krijgen van verlof leidt ook nog nen pas worden aangevraagd als eens tot een abruptere overgang een gedeelte van de straf al is uitgezeten. Dat laatste meestal pas als van detentie naar vrijheid. Maar al
Daar ligt het eerste probleem: de trmanager moet de reclassering vragen in een risc-analyse een inventarisatie te maken van wát iemand nodig heeft om te zorgen dat de kans op recidive wordt teruggedrongen. Niet alleen hebben de tr-managers het al erg druk, de reclassering ook. Voor er zo’n rapportage is, zijn vaak al weken, zo niet maanden verstreken. Als vervolgens vaststaat welke vaardigheden een gedetineerde zou moeten aanleren, wordt deze geconfronteerd met een wachtlijst. Het duurt dan weer een aantal weken voor eindelijk met een training gestart kan worden.
te vaak verneem ik in mijn praktijk bovendien dat een negatief advies is gegeven of door het om, of door de inrichting zelf, omdat een tr-traject nog niet is afgerond en er daarom nog geen vertrouwen is in een goed verloop van het verlof. Hoewel de gedetineerde daar niets aan kan doen, wordt hij daar wel op afgerekend, terwijl de rsj toch heeft bepaald dat het niet afronden van een tr-traject de verdere fasering niet in de weg zou moeten staan. Resultaat is dat gedetineerden grote vertragingen oplopen in hun fasering. Nu is de overgang van detentie naar vrijheid al groot – veel van mijn cliënten laten mij weten na een langere gevangenisstraf toch enige tijd nodig te hebben om weer te wennen aan de drukke buitenwereld – maar die overgang wordt nog groter als de mogelijkheden tot doorfasering en het met verlof gaan worden beperkt. Mr A.J. Sol, advocaat te Terneuzen
De vlag in top voor een droom Rondjes lopen in Niemandsland Met snelle, vastberaden bewegingen doet hij wat hij zich heeft voorgenomen. Hij klimt een lichtmast in. De plek: de luchtplaats van het Grenshospitium in Amsterdam waar enkele tientallen mensen uit allerlei landen hun uur ‘luchten’ hebben. Sommigen kijken verbaasd naar boven, anderen vervolgen apathisch hun dagelijkse rondjes om het sportveldje. Een meter of zes is hij geklommen en probeert nu een meegedragen stuk laken om de paal te binden. Er klinken aanmoedigende kreten van medebewoners. Toegesneld personeel sommeert hem onmiddellijk naar beneden te komen, maar hij gaat onverstoorbaar verder. De man wil iets duidelijk maken voor iedereen, en dat gaat lukken ook! Nu zien we dat het een primitieve, zelfgemaakte vlag is met de Palestijnse kleuren. Honderdentwintig mensen zitten daar in bewaring. Mannen, vrouwen, kinderen. Omdat ze Nederland niet in mogen wegens problemen met hun papieren. Veelal is hun politiek asiel afgewezen. Hun droom is kapot. Zijn zij onbegrepen vluchtelingen die niet konden bewijzen hoe hoog hun doodsnood is? Zijn ze, financieel gesteund door familie, een nieuw leven aan het zoeken in een westers paradijsje? Zijn ze op drift geraakt door oorlog, kwaad en erger en hier aangespoeld op dit strand der welvaart? Zijn ze op de vlucht voor ons onbekende dreigingen? Apathisch loopt een aantal hun rondjes, sommigen samen, de meeste alleen. Rondjes lopen in Niemandsland. De jonge Palestijn probeert inmiddels zijn vlag wind te laten vangen zodat iedereen hem
kan zien wapperen. Waar komt hij vandaan? Waar moet hij heen? Hij kan niet worden uitgezet naar het land van de vlag want dat land is zelf nog een bloedige droom. Komt hij er wel vandaan? Wat deze man doet staat symbool voor veel van de bewoners. Zij hebben vanuit een benarde werkelijkheid gedroomd weg te komen. In de hoop op redding elders, maar losgescheurd van alles wat hen lief en dierbaar is. En dan nu in een gevangenis, zonder dat je crimineel bent. Het voelt als een boze droom. Veel bewoners kijken dagelijks vele uren cnn. Ze volgen ademloos beelden van de door ons vergeten oorlogen in West- en Midden-Afrika, in de Punjab, op Sri Lanka, in het Middenoosten of onderdrukkend geweld in Irak of Iran. Ze zien de vreselijkste beelden uit hun moederland. De Palestijnse jongen had al dagen tv zitten kijken en kon niets doen. Maar nu heeft hij zijn daad gesteld en komt trots naar beneden. Hij laat zich waardig wegleiden. Omdat de langste aanwezige ladder nog niet lang genoeg is, kost het personeelsleden halsbrekende toeren om de vlag te verwijderen. Een klein rafeltje vlag zit er nog steeds, als een stille getuige om de lichtmast geklemd. Het verbeeldt de hier geldende dagelijkse bittere werkelijkheid: veel gebroken dromen, maar een klein restje hoop dat nieuw leven zoekt, zelfs in niemandsland. Ferdinand van Melle (Dominee Ferdinand van Melle is pastoraal werker in o.a. Grenshospitia, met een lange staat van dienst. Hij werkt aan een bundel over “Ikonen in Niemandsland”. Bovenstaand verhaal is een voorproefje van deze bundel.)
Bedankt! De telefoonkaartenactie voor het Detentie Centrum Kamp van Zeist heeft ruim 10.000 euro opgebracht! Alle 620 ingesloten vreemdelingen hebben rond Kerst een telefoonkaart van 10 euro ontvangen om hun dierbaren mee te bellen. Ze waren er heel erg blij mee. Er is genoeg geld over om ook met Pasen een kaart te schenken. Alle 200 gevers (personen en groepen), zeer bedankt!!
eventueel Van Oosten, 158x80
Maandelijks worden wakes georganiseerd bij Vreemdelingendetentiecentra uit protest tegen het opsluiten van vreemdelingen puur omdat ze zonder geldige papieren in Nederland zijn aangetroffen.
Advertentie Pontius 266x90 mm uiterlijk 26.01.11
14
Bonjobajesbulletin februari 2011
Wasknijpers maken en landkaarten vouwen. Voor veel Nederlanders is dit nog altijd het beeld van werk in de gevangenis. In werkelijkheid maken gedetineerden deel uit van een hightech productieproces. Ze brengen hoogwaardige producten voort en kwalificeren zich zo vakmatig, wat de terugkeer in de maatschappij kan vergemakkelijken.
In Esserheem en Vught. Waar nog meer?
Hightech-activiteiten in de bajes
Vooroordelen Het beeld dat de buitenwereld heeft van het werk binnen de gevangenismuren bestaat vooral uit vooroordelen. En die wil de directie van gevangenis Esserheem in Veenhuizen bestrijden door vandaag de poort wijdopen te zetten om het publiek te laten zien wat er allemaal wordt gepubliceerd, en hoe dat in zijn werk gaat. Enkele voorbeelden. Twee weken geleden leverde de sectie arbeid van Esserheem een serie kant-en-klare paardenhindernissen af, die op export gingen naar Dubai. Het ministerie van justitie wil een nieuwe voorraad celdeuren? Eserheem kan ze leveren. “Er worden op dit moment even geen nieuwe gevangenissen gebouwd in ons land, maar in het verleden hebben we ze wel gemaakt hier”, vertelt bedrijfsleider Ronald Schouwenaar. “De meeste mensen hebben geen idee van wat wij hier allemaal kunnen, ook het bedrijfsleven niet.” Via de achteringang van Esserheem, die rechtstreeks aansluit op de arbeidsafdeling van deze bajes, wordt deze middag een grote trailer naar binnen gereden. De chauffeur verlaadt een vrachtje transportkooien. “Deze kooien hebben we in eigen huis ontworpen,” zegt Schou-
wenaar. “De transportsector gebruikt deze karren op wieltjes om goederen te vervoeren in de trucks. Het ontwerp is van ons, we snijden het metaal zelf, we lassen de metalen delen aan elkaar en we beschikken ook over een professionele coatinglijn. Daarmee brengen we op zo’n kooi een poedercoating aan en die laten we in een volgende fase zodanig verhitten dat het laagje zich hecht aan het metaal. Het is een heel mooi proces, vind ik, en het wordt helemaal uitgevoerd door onze gedetineerden. Er lopen werkmeesters bij om het karwei te begeleiden, maar de meeste gedetineerden weten na een inwerkperiode precies wat ze moeten doen. En je merkt juist bij het vervaardigen van de paardenhindernissen of transportkooien dat de gedetineerden er plezier in hebben. Ze hebben eer van hun werk, als er een lading nieuwe producten wordt afgevoerd. En wanneer een gedetineerde echt gemotiveerd is, kan hij hier zijn vakdiploma’s halen, als lasser of als heftruckchauffeur.” Gedetineerden verlaten gediplomeerd het detentiewezen en met een diploma op zak zal het beter lukken om een plek te vinden buiten de gevangenis.
keerwanden, prullenbakken, onderdelen voor caravans, beugels, beveiligingsstrips en onderdelen voor steigerbouw. “Eigenlijk kunnen we hier alles maken. Het liefst nemen wij werk aan dat een gestage afnamestroom kent, bij voorkeur een paar jaar achtereen. Spullen die we maken voor bouwmarkten bijvoorbeeld. De gemiddelde detentietijd is hier elf maanden. Het moet niet te lang duren voordat een gedetineerde een karwei onder knie heeft.”
Valse concurrentie
Om het geheel in goede banen te leiden wordt het arbeidsbedrijf in Veenhuizen gerund door een kleine vijftig medewerkers. Sinds enige tijd heeft Veenhuizen (naast Esserheem, ook Norgerhaven en Groot Bankenbosch) een acquisiteur die op pad gaat naar het bedrijfsleven om orders te werven. “we hebben hier dure machines staan, die moeten zichzelf terugverdienen. Wat dat betreft zijn wij een onderneming waar omzet gedraaid moet worden. Of wij valse concurrentie vormen, doordat wij beschikken over goedkope arbeidskrachten? Nee, zo werkt het niet. In onze offertes moeten wij marktconforme prijzen hanteren. Met de prijsCeldeuren De gedetineerde die binnenkomt in Esserheem kwaliteitverhouding moet het goed zitten, anders halen wij geen opdrachten binnen. Het kan terecht op een van de vier afdelingen: mefeit dat hier dingen gemaakt worden door getaal, machinale houtbewerking, de coating/ detineerden doet daar niets aan af.” schilderwerkplaats of in het betonbedrijf. Picknickbanken, pallets, emballagemateriaal, (Overgenomen met toestemming uit de gpd-bladen van 9 oktober 2010. molestbestendig meubilair, schuttingen, paarDe redactie hoort graag uit het veld hoe de arbeidssituatie is in de diverse inrichtingen. Schrijf hierover naar Bonjo, Molukkenstraat 200, 1098 tw Amsterdam.) denhindernissen, grafkelders, betonplaten,
Kuijpers en van der Biezen Advocaten is het advocatenkantoor van mr. Arthur van der Biezen en mr. Jan-Hein Kuijpers, gespecialiseerd in strafrecht. Het naar hen vernoemde advocatenkantoor werd opgericht in 2001, waar vanuit zij diverse bekende strafrechtzaken behandelen waaronder de zaak Holleeder en onlangs die van de weduwe van de omgekomen schilder bij de Catshuisbrand, de A73-moorden, de gevechten tijdens oud en nieuw in Culemborg en vele andere spraakmakende zaken. Mr. Arthur van der Biezen en mr. Jan-Hein Kuijpers komen beiden uit de school van oud strafpleiter Piet Doedens, waar zij de kneepjes van het vak leerden en zich door ontwikkelden tot strafrechtspecialisten, ieder in een eigen stijl.
Prinsengracht 706hs 1017 la Amsterdam telefoon +31 (0) 20 420 20 42 fax +31 (0) 20 623 68 36 amsterdam@kuijpersvanderbiezen.nl
Havensingel 8 5211 tx ’s-Hertogenbosch telefoon +31 (0) 73 614 86 64 fax +31 (0) 73 614 64 56 denbosch@kuijpersvanderbiezen.nl
www.kuijpersvanderbiezen.nl Al 10 jaar topkwaliteit, ook pro deo!
Se habla Español / Ta papia Papiamentu www.mandersadvocaten.nl Tel. 010 - 476 30 60
Bonjobajesbulletin februari 2011
Bonjo
rechte zaak met media aandacht. Sta er nu alleen voor en kan elk advies en steun gebruiken van mensen die dat echt goed kunnen en willen. Ben zelf een leuke, spontane, goed verzorgde, geestige, strijdlustige dame van bijna 30 jaar. Te wild om te leven, te mooi om dood te gaan! Schrijf me een goede brief en vertel wat over jezelf dan schrijf ik zekers terug. Liefs Jade.
De vrouwenvleugel De Vrouwenvleugel scoort bijzonder goed qua reacties. Er zijn veel mannen die zich het lot van de dames willen aantrekken. De mannelijke gedetineerden duiken ook massaal op de advertenties van de vrouwelijke gevangenen. Ietsje teveel eigenlijk: de dames kunnen het onmogelijk aan en selecteren streng op taalgebruik en wensen. Wie teveel nadruk op sex legt, is niet favoriet! De dames vragen meer en meer de profielen op van mannelijke gedetineerden. Vraag familie om deze te printen en laat deze toesturen. Nogmaals : attendeer familie, vrienden, kennissen en anderen op het bestaan van Bonjo contactbureau om zoveel mogelijk bekendheid te krijgen in zo breed mogelijke kring. Op deze manier krijgt het contactbureau een vaste en ‘normale’ plaats in een steeds grimmiger wordende wereld. Blijf jullie profielen opsturen, maak er een pakkend verhaal van. Dat levert de meeste reacties op. Foto’s kunnen worden geplaatst.
Blijf dus vooral je reacties en advertenties sturen naar: Bonjo contactbureau Molukkenstraat 200 1098 tw Amsterdam
Advertentie 8680 Anie S Ik wil graag een penmaatje tussen 40 en 45 jaar, goed verzorgde NL mannen om mee te schrijven. Ik ben 38 jaar jong, geboren in Suriname en heel lief. Leuke gezellige en spontane, goeduitziende dame. Hobby’s zijn koken, lezen, sporten en uitgaan, muziek luisteren. Ik ben voor het eerst hier belandt, ik rook niet, ben gaaf met mooie bruine
Dames en heren gedetineerden: vraag familie, vrienden en kennissen om de advertenties uit te printen van www.bonjo.nl/ bonjo-contact-bureau ogen, weeg 98 kilo en ben 1m65 lang. Wil je graag meer van me weten, grijp snel pen en papier. A.u.b. brieven met adres en foto en je krijgt de volgende dag al antwoord. Groetjes Anie, Advertentie 8668. Jade K. SOS Mensen die mij bij kunnen staan en voor een goed contact. Heb een gecompliceerde en onte-
15
contactbureau
Advertentie 8642. Corrie V. Ik ben een 40 jarige vrouw die van uitdaging houdt. Ben half Turks/Nederlands, groen/grijze ogen, 1m62, zoals jullie zien ben ik nieuw hier en zou graag met serieuze mannen willen schrijven in de leeftijd van 35 t/m 50 jaar... Liefst met foto. Advertentie 8648. Esmeralda H. Hoi ik ben Esmeralda, 31 jaar, ben een stoute NL brunette van 65 kilo en 1m77, hou van feesten en geld en zit hier voor drugdealen. Ben op zoek naar een mooie donkere man tussen 20 en 36 voor een beetje plezier hier, I like goodlooking bad boys. Schrijf me. Foto is altijd reactie terug. Advertentie 8651. Soraya. Ik ben een leuke gezellige 30 jarige vrouw. Zoek een leuke, gezellige, sportieve maar vooral getinte man tussen 25 en 35 om mee te schrijven. Ik zie er verzorgd uit, heb Aziatische roots, 1m63 en 57 kilo. Hou van humor en lekker koken. Ben jij die man die straight is maar er vooral niet omheen draait, open minded en een doel in je leven, aarzel dan niet en schrijf me. Je krijgt sowieso antwoord. Liefs Soraya. Advertentie 8638. Mariela D.L. I am from Equador, 24 years old and in jail because of drugs. I like women, I want to know girls for write letters and maybe God knows, meet eachother when I am out of prison. I can read and write Spanish, Nederlands and English. I think I am a nice girl and pretty.
Advertentie 8634 Daya W. Ik wil graag een penmaatje tussen 30 en 38 jaar. Goed verzorgd, graag Antilliaans en Latino’s of Nederlandse mannen om daarmee te kunnen schrijven. Ik ben 29 jaar, geboren in Curaçao. Lieve spontane en goedverzorgde vrouw. Hobby’s uitgaan, koken, muziek luisteren en lezen van boeken. Einddatum april 2011. Ben 1m78, volslank, 82 kilo en donkerbruine ogen. Advertentie 8618 Prisje. Hallo leuke dame, hier is mijn oproep naar jou toe. Ik ben Prisje en gedetineerd in Limburg. 34 jaartjes jong en zit nog vol energie. Ik ben positief en zit niet bij de pakken neer. Ik zoek via deze weg een lieve, spontane, ondeugende meid om mee te schrijven. Wie weet word het meer dan schrijven alleen. Verder ben ik vrij lang, slank en al zeg ik het zelf niet onaangenaam om naar te kijken. Wil je meer weten, stuur dan een brief ik reageer altijd terug. Al nieuwsgierig? Advertentie 8606 Johanna K. Babe, 24 years old, good looking, 1m75, 60 kilo, interested in woman or man 27-40 years old, serious, sence of humor, open minded, independent,funny with many interests. I am looking for friend, maybe more, someone who can support me in my difficult situation. Want to get to know me, write me! Advertentie 8616 Harriet P. Ik ben een vrijgezellige vrouw van 36 jaar. Ben op zoek naar een serieus schrijf contact. Mijn hobby’s zijn schrijven, muziek en dieren. Lijkt het je leuk om met me te schrijven? Stuur me dan een brief met postzegel is 100% antwoord.
met een beetje pit om mee te schrijven. Ik heb halflang krullend haar, bruin/groene ogen, 63 kilo, 1m68 lang. Hobby’s; feesten, shoppen en vooral veel lol maken. Lijkt het je wat, pak dan snel pen en papier en schrijf maar snel naar Charissa. Je krijgt altijd een reactie terug van mij en foto’s zijn altijd welkom, want ik ben gek op foto’s. Nou tot schrijfs dan maar. Doei. Advertentie 8229 Lucinda T. Gevangen maar toch vrij, vrij van geest en nooit het gevoel hebben van opgeven. Het leven is te mooi om op te geven, er is nog zoveel dat ik wil doen en nog zoveel om te beleven. Daarom zoek ik via deze weg een vriendin waarmee ik mijn levensvreugde wil delen. Ik ben een onverbeterlijke romantica en hou van gezelligheid, koken, dansen, muziek, lange wandelingen maken en nog zoveel meer. Dus ben ik op zoek naar iemand met dezelfde interesses. Mijn straf is nog onzeker omdat ik in hoger beroep zit. Zelf heb ik er veel vertrouwen in en is het voor mij maar afwachten gelukkig bezit ik een gezonde dosis geduld. Ik ben 29 jaar, heb een stevig figuur. Niet dik maar ook niet slank. Persoonlijk hou ik van een vrouwelijk type. Ikzelf hou niet van makeup en nagellak en al dat vrouwelijke. Ik ben gewoon wie ik ben en daarom hou ik van het tegenovergestelde van mezelf. Ben ik de persoon die jou aanspreekt? Dan wil ik graag met jou in contact komen. We zullen elkaar dan beetje bij beetje beter leren kennen. Leeftijd speelt voor mij geen rol, het gaat om de mens en het hart. Laat dus gerust van je horen en ik zal zeker terugschrijven. Tot zo. Ik ben lesbisch trouwens. Groetjes Lucinda.
Advertentie 8542 Gena V. Hallo mijn naam is Gena V, 20 jaar uit Bulgarije, Engelstalig, spontaan, humoristisch. Zoek leuke spontane., serieuze, gezellige mensen die met mij in het Engels willen schrijven. Advertentie 8523 Charissa S. Hallootjes, Ik ben een spontane, leuke, lieve Nederlandse meid van 24 jaar jong. Momenteel in detentie. ik zoek leuke en spontane jongens
Strafadvocaat mr Regter is nieuw gevestigd in Heerlen. Mr Regter is gespecialiseerd in het strafrecht en strafprocesrecht. Mr Regter is lid van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten en heeft zo’n 15 jaar ervaring als advocaat. Mr Regter verdedigt uw rechten en belangen in heel Nederland in strafprocedures en in beklagzaken! Een goede verdediging moet meteen vanaf het eerste begin gevoerd worden. Neem daarom zo vroeg mogelijk een specialist in de arm. Dossier- en wetskennis zijn van doorslaggevend belang. In elke zaak, groot of klein. U wordt door mij steeds op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen in het dossier. U weet waar u aan toe bent en u kunt beslissingen nemen. Hebt u twijfels over uw huidige advocaat of zijn aanpak? Neem contact op met mij. Goede raad hoeft niet duur te zijn, ik werk op basis van toevoeging. Als gedetineerde komt u bijna altijd voor toevoeging in aanmerking. Neem vrijblijvend contact op met mr Regter op 045-560 22 08 of op 06-30622592 om uw probleem voor te leggen. Mailen kunt u mij op mr.regter.strafadvocaat@gmail.com. Meer informatie vindt u op www.advocaatregter.nl.
Strafadvocaat
mr Regter
16 Een nieuwe toekomst zonder criminaliteit... ... begint bij Stichting DOOR
Dé DOORstart voor (ex-) gedetineerden
Stichting DOOR biedt al tien jaar deskundige opvang en nazorg aan (ex-)gedetineerden in vrijwillig en justitieel kader. Stichting DOOR trekt zich het lot aan van gedetineerden en ex-gedetineerden. Wat doen wij Stichting DOOR verleent begeleiding op het gebied van wonen, werken, financiën, relaties en zingeving. Een mooie kans voor (ex-)gedetineerden op een toekomst zonder criminaliteit.
Bonjobajesbulletin februari 2011
Aantal gevangenen daalt gestaag… Het aantal gedetineerden is gezakt naar, op dit moment, rond 11.500. De helft hiervan zit preventief, dus in een Huis van Bewaring en in afwachting van hun rechtszaak. Dat is een heel verschil met pakweg drie jaar geleden toen nog ruim 14.000 gedetineerden de
Stel je voor dat er een werkbaar plan wordt uitgedacht waarbij gedetineerden op borgtocht vrijkomen – in afwachting van hun proces? De mogelijkheid is er wel maar wordt nauwelijks toegepast. De Nederlandse rechters willen er (nog) niet aan. Waarschijnlijk door het ‘gelijkheidsbeginsel’. Dat wil zeggen dat de meer gefortuneerden, die de borg kunnen ophoesten, in het voordeel zijn ten opzichte van hun arme(re) lotgenoten. Bonjo zal proberen over borgtocht een discussie op gang te brengen.
Lina Advocaten
Aanmelden Gedetineerden kunnen onder de volgende justitiële titels bij Stichting DOOR aanmelden: penitentiair Programma, schorsing Preventieve Hechtenis onder bijzondere voorwaarden, inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD), artikel 43 lid 3 PBW, bijzondere Voorwaarde. Informatie Wilt u meer informatie over onze stichting? Kijk op onze website www.stichtingdoor.nl of neem tijdens kantooruren contact met ons secretariaat op, via telefoonnummer: (0118) 63 56 27. Wij staan u graag te woord.
inrichtingen bevolkten. Wat al weer minder was dan de 18.000 plus die in 2006 ‘opgehokt’ waren. Deze afname heeft grote gevolgen voor de inrichtingen. Meer afdelingen worden in de ‘reservecapaciteit’ gezet; gevangenissen worden gesloten.
Specialisten in
strafzaken, overleverings-, uitleverings-, cassatiezaken 3 koloms 158x104 mm
Ve n l o
077-351 10 42
info@lina-advocaten.nl
De top van de nieuwe generatie strafrechtadvocaten Adv_Bonjo_131x95.indd 1
Bonjo belangenoverleg niet-justitiegebonden organisaties
Bonjobajesbulletin is een uitgave van Bonjo en verschijnt zes keer per jaar in een oplage van 11.000 exemplaren. Abonnementen ¤ 15 per jaar, losse nummers ¤ 4,50 Issn 2210-4860 Molukkenstraat 200 1098 tw Amsterdam 020 665 94 20 info@bonjo.nl www.bonjo.nl advertenties Tien Königs 06 516 87 502 bestuur Bonjo Jaap Brandligt (voorzitter) Hendrik Kaptein (penningmeester) Ruud Klein (secretaris) Paul Grijpma Willemijn Los Pieter Vleeming
redactie Jaap Brandligt Job Joris Arnold Nico Epskamp Paul Grijpma Aan dit bulletin werkten mee Nico Epskamp Aya Gillissen Erik van der Maal Ferdinand van Melle G.J. van Oosten Jeroen Pols A. Sol druk Rodi Media bv, Langedijk handling en verspreiding Weinmann, Almere Het volgende BonjoBajesBulletin verschijnt op 1 april 2011
van der weide Johannes Verhulststraat 113 1071 MZ Amsterdam
telefoon 020 6727 838 fax 020 6727 839 gsm 06 460 239 69 e-mail info@advocatenkantoorvanderweide.nl website advocatenkantoorvanderweide.nl
Op weg naar een zonnige toekomst De Dienst justitële instellingen, ook de huisbaas van gedetineerde vrouwen, vond het boekje zo handig dat hij besloot om het gratis beschikbaar te stellen aan elke gedetineerde vrouw. Dames, vraag er dus naar in de inrichting. Zijn de boekjes op? Dan kunnen ze nabesteld worden bij Bonjo. Andere belangstellenden kunnen het bestellen via www.Bonjo.nl/ publikaties. Het boekje is ontwikkeld met steun van het Oranje Fonds
08-09-2010 15:01:00
advo cate nkan toor
Praktische handleiding voor gedetineerde vrouwen
‘Op weg naar een zonnige toekomst’ is een kleurrijke, handzame, schitterend uitgevoerde gids met een schat aan praktische informatie. Achtereenvolgens komen aan de orde: huisvesting, geldzaken, kinderen, familie, werk en opleiding. De gids bevat handige extra’s zoals voorbeeldbrieven en een checklist.
w w w. l i n a - a d v o c a t e n . n l
kost daardoor maar 12,50 euro. Het is zeer handig, ja onmisbaar voor iedereen die direct of indirect te maken heeft met (ex-)gedetineerde vrouwen. Gedetineerde vrouwen vormen een kwetsbare groep. Per jaar komen in Nederland ongeveer 3.000 vrouwen uit detentie. Hun positie verschilt sterk van gedetineerde mannen. Veel vrouwen smokkelen drugs om de zorg voor hun kinderen te kunnen
bekostigen of omdat ze in een afhankelijkheidspositie verkeren en eenvoudig onder druk te zetten zijn. De zorg voor de kinderen vormt tijdens en na de detentie een extra uitdaging, maar vooral last. Door vrouwen beter voor te bereiden op hun terugkeer in de samenleving, kan terugval worden voorkomen. Dit boekje helpt hierbij.
mr Richard van der Weide, de pitbull onder de pleiters