Krant over detentie en strafrecht Jaargang 8 nr. 3 juni 2013 Verschijnt 6x per jaar
Uitgave van Bonjo, Molukkenstraat 200, 1098 TW Amsterdam. Tel. 020 6659420 e-mail info@bonjo.nl
Project ‘Gerede Twijfel’ laat zien hoe slecht omgaan met alibi’s tot ontsporingen leidt
Kokervisie leidt dikwijls tot rechterlijke dwalingen Door Jaap Brandligt en Melany
De Raad voor de Rechtspraak stelt dit in een advies aan Teeven dat onlangs openbaar is gemaakt. Naast het principiële bezwaar wat hun eigen rol betreft, waarschuwen de magistraten ook voor onrust in de samenleving. Volgens het orgaan zal de enkelband, die wat Teeven betreft standaard wordt voor alle straffen tot zes maanden cel, als een mildere straf worden ervaren. Mensen hebben daar volgens de strafrechters gelijk in. ‘De rechter bepaalt op basis van alle omstandigheden de strafmaat en soort.
09 Strafrechtadvocaten: psychologische marteling justitie.
10 Masterplan, thuis met een biertje op de bank. Stop de sloop van het gevangeniswezen.
16-18 Vooringenomen mening wordt bijgesteld: onze gevangenissen zijn geen hotels.
22 De brug van strafrecht naar herstelrecht: een logische stap.
25 Contactadvertenties.
27 Rechterlijke dwalingen zijn niet uit te sluiten. Een rechter neemt met zijn veroordeling een gokje. Hij moet altijd afwegen wat de waarde van de bewijsmiddelen is. Hij moet het ook maar doen met wat het Openbaar Ministerie, een partij in het rechtsproces, wat de advocaten zeggen, ook een partij en wat specialisten, die zich vaak tegenspreken, vertellen. In Maastricht hebben ze besloten dat het belangrijk is rechterlijke dwalingen, al of niet vermeend, te onderzoeken om op het spoor te komen van de mechanismen die rechterlijke dwalingen bevorderen.
Teeven op vingers getikt DEN HAAG - De strafrechters zijn vierkant tegen het plan van staatssecretaris Teeven (Justitie) om duizenden lichter gestraften automatisch thuis hun straf met een enkelband te laten uitzitten. Ze vinden dat de bewindsman hiermee ten onrechte in de bevoegdheden van de rechterlijke macht treedt.
Er wordt gesold met gedetineerden.
13
Maastricht – Op bezoek in Maastricht bij Ricardo Nieuwkamp van de faculteit der Rechtsgeleerdheid van de universiteit aldaar. We zijn er omdat we als belangenbehartiger van gedetineerden en ex-gedetineerden, alert zijn op rechterlijke dwalingen. En in die stad aan de Maas houden velen zich onder leiding van Peter van Koppen bezig met gerechtelijke dwalingen. Het project is bekend onder de naam ‘Gerede Twijfel’. De laatste tijd zijn er nogal wat gerechtelijke dwalingen naar buiten gekomen. De Schiedammer Parkmoord, de Puttense Moordzaak, de verpleegster die onterecht vastzat, het gedoe in Deventer. Er is een herzieningsverzoek door de Amsterdamse advocaat GeertJan Knoops ingediend met het verzoek tot herziening. Er is (nog) geen sprake van een dwaling. Maar er is nogal wat aan de hand. In onze vorige editie deed de advocaat John Peters het een en ander uit de doeken over herzieningszaken met als zijn conclusie dat het Openbaar Ministerie liever opsluit dan naar de waarheid zoekt.
03
Dat moet zo blijven,’ aldus raadsheer Peter Lemaire.
Voorstel In het wetsvoorstel van Teeven kan een rechter alleen zeggen dat een veroordeelde niet met een enkelband thuis mag zitten, maar echt de gevangenis in moet. Rechters kunnen niet zelf thuisdetentie opleggen. In Teevens voorstel staat verder nog dat bij een straf van meer dan 6 maanden een enkelband kan worden gegeven als minstens de helft van de straf is uitgezeten. Elektronische detentie mag maximaal 18 maanden duren.
Het onderzoek bij ‘Gerede Twijfel’ kent een structuur. Op basis van een aanvraag van een veroordeelde, diens advocaat of een andere betrokkene wordt een zaak die een gerechtelijke dwaling zou kunnen zijn, onder de loep genomen.
Kokervisies Door onderzoek wordt een aantal mechanismen zichtbaar in opsporingsonderzoeken, die in een strafrechtproces rechterlijke dwalingen kunnen bevorderen. Ricardo Nieuwkamp doet zo’n onderzoek. Hij onderzoekt onder andere hoe de politie omgaat met alibi’s. Zo op het oog een klein thema in het grotere verband van ‘Gerede Twijfel’. Dat lijkt maar zo, want juist ook dit soort detailonderzoek is van belang. Het doet inzien hoe kokervisies op alibi’s werken. En dus het niet goed afwegen van wat een alibi tot een alibi maakt en wat juist niet, is van belang. Het probleem bij alibi’s is dat iemand vaker over een zwak bewijs beschikt dan over een goed bewijs. Een vriendin die een alibi bevestigt, wordt bijvoorbeeld niet zo vaak geloofd. Nieuwkamp vraagt zich af of het beoordelen van de geloofwaardigheid van een alibi alleen moet worden bepaald op basis van de sterkte van het bewijs. De politie zou niet alleen moeten oordelen op die basis van de sterkte van het bewijs, maar ook hoe vaak dit alibi en dit bewijs voor het alibi wordt genoemd. Hij noemt als voorbeeld de man die zegt op dinsdagavond om 02.45 uur naast zijn vrouw te hebben gelegen en te hebben slapen. Zwak bewijs, maar niet zo raar op dat uur van een doordeweekse dag. De centrale vraag die bij het laborato-
riumonderzoek dat Nieuwkamp doet is: ‘Wat is uw alibi? Nieuwkamp: ‘Wij als interviewers keken er in eerste instantie behoorlijk van op dat je dergelijk onderzoek in laboratoria kunt doen, maar we realiseerden ons ook waarom niet. Juist in gecontroleerde situaties kun je waarnemingen en meningen opsporen.’ De vraag waar Nieuwkamp wel voor staat, is hoe je de resultaten van de laboratiumonderzoeken naar de praktijk vertaalt en wat je dan tegenkomt. ‘Hoe ondersteunen we de politie bij het doen uitvoeren van hun onderzoek naar de alibi’s van verdachten. Juist de politierapportages zijn van grote invloed op het verloop van het strafrechtproces. Als daar fouten in zitten en die fouten worden kokervisiegewijs vertaald in het volgende onderzoek, dan stapelen de onderzoeksfouten zich op.’We zijn dan ook ontzettend nieuwsgierig naar de resultaten van het onderzoek van Nieuwkamp, zeker waar het onderzoek naar de geloofwaardigheid van alibi’s betreft. De politie en het openbaar ministerie werken op basis van allerlei tradities met twee soorten bewijzen: getuigenbewijs en fysiek bewijs. Nieuwkamp voegt daar een derde soort bewijs aan toe: het kennisbewijs. Nieuwkamp: ‘Als voorbeeld is er het alibi van Louwes dat hij in de file zou hebben gestaan. De file is nergens anders, bijvoorbeeld op de radio vermeld. Indien dit waar is, dan zou hij over unieke kennis beschikken als bewijs voor zijn alibi. Het probleem is echter dat hij wel de informatie van de file uit een andere bron kon hebben vernomen.’ Zie voor een analyse het boek van Bas Haan over de Deventer Moordzaak.
Het regent klachten in Ter Peel.
29 Wat te doen bij schorsen voertuig. Verder diverse artikelen, alles wat met de bajes samenhangt en natuurlijk de columns en advertenties van onze topadvocaten. Doe er je voordeel mee! En laat Bonjo je mening weten.
Wil je bezoek? Bel Bonjo
020 665 94 20
Vrijwilligers komen bij je langs door heel Nederland om je verhaal te horen, voor een luisterend oor, een steuntje in de rug.
Het interpreteren van deze gegevens veronderstelt nogal wat kennis bij de opsporingsmensen. En daar gaat het nogal eens mis. We gaan dit volgen. We zijn ook reuze benieuwd naar wat er uit het vervolgonderzoek komt dat Nieuwkamp met ervaren rechercheurs gaat uitvoeren. Het is evident dat verbetering van de kwaliteit van het opsporingsonderzoek een belang van de Bonjo-achterban dient. Er gaan toch te veel onschuldigen met onrechtmatig verkregen bewijs de bajes in. Maar we mogen niet vergeten dat het ook erg vaak goed gaat. Nieuwkamp en zijn mensen zien vooral zaken, waarin er meer ruimte is voor twijfel dan in de meeste klip-en-klaar zaken.
Een frisse blik op uw strafzaak? Als er iets in zit, halen wij het eruit! Onze gedetineerde cliënten kunnen ons gratis bereiken op 0800-933 64 64 (0800-WEENING) WIJ STREVEN ER NIET ALLEEN NAAR OM DE BESTE ADVOCAAT TE ZIJN BINNEN DE RECHTZAAL, WIJ BIEDEN OOK GRAAG SERVICE ERBUITEN.