W przypadku większości książek w praktyce nie ma czasu na eksperymenty, a znajomość ogólnie przyjętych zasad projektowania usprawnia współpracę między wydawcami a drukarniami. Zasady te stanowią również konkretną podstawę do przygotowania zautomatyzowanej produkcji poligraficznej, ponieważ konieczne jest, aby oprzyrządowanie komputerowe było programowane zgodnie z odpowiednimi kryteriami estetycznymi. Istnieją dwa punkty wyjścia, które mogą mieć zastosowanie w projektowaniu książki. Można zacząć od środka, od tekstu książki. Można też zacząć od zewnątrz, czyli od okładki i obwoluty. W celu oddania przede wszystkim funkcji książki, zarówno tej związanej z lekturą, jak i jej użytecznością, zasady te dotyczą tekstu jako takiego. Książka jest przede wszystkim środkiem wyrazu, efektem działań twórczych, sposobem upowszechniania idei i wiedzy. Zaczyna to działać tylko wtedy, gdy dzięki atrakcyjnemu wyglądowi zewnętrznemu, czyli ciekawej okładce lub obwolucie, książka dobrze się prezentuje. Aby można z niej było skorzystać, najpierw musi ona trafić do rąk czytelnika, ponieważ tylko wtedy ujawnią się jej najważniejsze cechy, czyli oprócz estetyki wyglądu także łatwość czytania i praktyczność użytkowania. Przez projektowanie książki nie należy tutaj, oczywiście, rozumieć dzieła literackiego lub pracy pisarza, ale kompozycję, druk i oprawę, a także etapy poprzedzające projekt graficzny, czyli wszystkie te prace, dzięki którym książka, począwszy od etapu rękopisu, powstaje. Chciałbym uniknąć dalszych nieporozumień: w sztuce nie ma reguł, są tylko zasady rzemiosła, które powinny być obserwowane, zbierane i stosowane. Chciałbym wyrazić moje specjalne podziękowania profesorom Erichowi Wolterowi i Walterowi Schillerowi, którzy dzięki swoim cennym, krytycznym komentarzom pomogli mi w ponownym zredagowaniu tych zasad. Po ciepłym przyjęciu pierwszej edycji i z okazji „Międzynarodowej wystawy sztuki wydawniczej 1977” wydawnictwo VEB Fachbuchverlag Leipzig dokonało drugiego wydania, w którym uwzględniłem kilka sugestii Maxa Caflischa (z Zurychu) i dodałem kilka uwag na temat zróżnicowania różnych gatunków literackich. Lipsk, Maj 1976 Albert Kapr
7
