Literatura popularnonaukowa

Szczególna funkcja literatury popularnonaukowej, polegająca na udostępnianiu wiedzy naukowej najszerszym możliwym kręgom czytelników i rozbudzaniu miłości do świata badań i nauki, wymaga żywego i pomysłowego projektu, który zdobędzie zainteresowanie potencjalnego czytelnika.

Charakter tego typu książek w wielu przypadkach wymaga interesującego połączenia tekstu i danych i często pozwala na układ typografii różniący się zasadniczo od układu klasycznego tekstu, a umożliwia uzyskanie większej ilości wariantów rozmieszczenia danych. Stosunkowo wysokie nakłady druku, potrzeba zamieszczenia ilustracji w kolorze i uzyskania niskich cen zazwyczaj prowadzą do wyboru druku offsetowego i odpowiednich papierów satynowanych, wymaganych przez tę technikę. Papiery powlekane są używane wyjątkowo lub tylko w pojedynczych arkuszach, jednak użycie papierów o różnych kolorach w napisach lub w tych częściach książki, które powinny być wyróżnione w specjalny sposób, nadaje jej atrakcyjny wygląd.

50

Do składu tekstu, oprócz bezszeryfowych grotesków, używa się akcentowanych antykw rzymskich. Dopuszczalne są kompozycje złożone z różnych krojów. Rysunek naukowy jest, podobnie jak fotografia, często bardziej skuteczny i ma więcej możliwości informacyjnych, niż sam tekst, więc oba zasługują na specjalną uwagę. Zręczny i interesujący układ może wspierać dobrą kompozycję stron i wzajemny potencjał danych i tekstu. Studiowanie ilustracji może również sprawiać przyjemność, szczególnie w książce popularnonaukowej, dlatego należy wymagać precyzyjnego druku bez widocznych różnic kolorów.

Książka popularnonaukowa oferuje wiele możliwości zaprojektowania nowoczesnego tytułu i oprawy. Użycie przedniej i tylnej wyklejki do zamieszczenia informacji i rysunków zawsze znajdzie aprobatę czytelnika. Interesująca konstrukcja obwoluty powinna obudzić ciekawość osoby, która ją obejrzy i będzie miała chęć przeczytania książki.

51

Książki dla dzieci i młodzieży

Książki dla dzieci i młodzieży mają zasadnicze znaczenie dla duchowego i estetycznego formowania młodych ludzi. Wraz z przekazywaniem wiedzy na plan pierwszy muszą wysuwać się edukacja emocjonalna i rozwój wyobraźni. Najgorszym błędem książki dla dzieci jest nuda. Dlatego projekt graficzny powinien być atrakcyjny, oryginalny, gustowny i odpowiedni do wieku czytelników. Książki dla dzieci wymagają zazwyczaj lekkiego papieru w kolorze zamszu.

Podobnie, jak w przypadku podręcznika szkolnego, przy ustalaniu odpowiedniego rozmiaru pisma powinny być brane pod uwagę doświadczenia uzyskane w wyniku badań czytelności. Krój pisma musi być czytelny i odpowiednio duży dla danego poziomu wiekowego. Forma książek dla dzieci i młodzieży zależy w dużej mierze od ilustracji, w książkach dla dzieci w wieku przedszkolnym i w wieku pierwszych lektur ilustracje lub postacie są ważniejsze, niż tekst. Często książka dla dzieci oznacza pierwszy kontakt z malarstwem i sztukami plastycznymi, jest także środkiem stymulującym kreatywność.

Zatem jakość kolorowych ilustracji ma ogromne znaczenie i w wielu przypadkach prowadzi do bezpośredniej współpracy między ilustratorem a warsztatem lub drukarnią w celu osiągnięcia najlepszych wyników pracy reprodukcyjnej.

W opinii psychologów książki dla dzieci czytane i oglądane przed okresem dojrzewania powinny dawać pierwszeństwo kolorowym, dekoracyjnym ilustracjom, które pobudzają fantazję dziecka, nato-

52