project ecovillage Inti Urcu Berg van de Zon
afstudeerverslag Jordi Calvera Montagut 10102013
betrokkenen motivatie
10.10.2013
inhoudsopgave
01 shug sumak kawsay 02 ishcay problematiek
afsluiting steengroeven en verwoestijning randgebied hoofdstad Quito inheemse cultuur samenwerking met de inheemse gemeenschap
03 quimsa geschiedenis van de plek
Jordi Calvera Montagut
de nieuwe grondwet uit 2008 de ecovillage theoretisch model
vallei Mitad del Mundo en berg katekilla bestaand monument inheemse gemeenschap CarcelĂŠn Mitad del Mundo
05 pichca ontwerp
ontwikkelingsplan landschappellijk concept stedenbouwkundig concept steengroeve plein bestaande kavels: huasipungos steengroeve buurt getrapt systeem van collectiviteit woning monument Berg van de Zon theater
conclusies bronmateriaal
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
04 chusco opgave
Afstudeercomissie Chris Scheen (mentor)
architect en docent AvB Amsterdam
Christien Klaufus
architect TU Eindhoven Culturele Antropologie UvA PhD in Antropologie Universiteit Utrecht
Ahmed el-Shafei
architect AvB Amsterdam PhD in Architectuur Universiteit van Parijs
Toegevoegde commissieleden Herman Kerkdijk
architect en docent AvB Amsterdam
Rik van Dolderen
architect en docent AvB Amsterdam
Adviseur vernieuwbare energiebronnen en bioclimatische architectuur Iñaki Urkía Lus
architect Escuela de Arquitectura Universidad de Navarra
Jordi Calvera Montagut
betrokkenen
Academie van Bouwkunst Amsterdam Studierichting Architectuur
10.10.2013
Afstudeerplan Jordi Calvera i Montagut
Adviseur inheemse gemeenschap Carcelén Mitad del Mundo Gustavo Vásquez
architect Universidad Central del Ecuador
Afstudeerproject
Ecovillage Inti Urcu Berg van de Zon
Gonzalo Garay voorzitter defensoría del Barrio Santo Domingo San Antonio de Pichincha raadlid inheemse gemeenschap Carcelén Mitad del Mundo medeoprichter project ecovillage
Academie van Bouwkunst Amsterdam Studierichting Architectuur
Ignacio Balestra architect UBA Buenos Aires medeoprichter project ecovillage
Jordi Calvera i Montagut Dapperplein 32 1093GS Amsterdam 06 19930363 jordi_cal@hotmail.com
Contactpersonen Fernado Lugmaña María Loor
voorzitter inheemse gemeenschap Carcelén Mitad del Mundo contactpersoon Presidencia República del Ecuador
Met speciale dank aan Externe adviseurs Mireia Calvera Montagut en Carlos Lafarga Priego Annabel Rodríguez Arrebato Jasper Eustace Victor López Cabra Jairo Ojeda Castillo Janita Stoel Susanna Aparicio Lardiés en Juan Alonso
Jeaneth Coque
secretaria técnica del Proyecto Qhapaq Ñan Ecuador Instituto Nacional de Patrimonio Cultural, Quito Ecuador
Peter Bijvoet
adviseur theater akostiek en techniek
Rick Bruins
adviseur bamboe constructies
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Project Ecovillage
10.10.2013
motivatie
Dit afstudeerproject is een onderzoek naar een alternatief model voor peri-urbane groei in LatijnsAmerika in het algemeen en in Ecuador in het bijzonder in verbondenheid met het territorium. Met territorium wordt hier bedoeld de ruimte waar natuur en cultuur in elkaar overgaan. Territorium In dit onderzoek wordt ingegaan op kleinschalige vormen van territoriale zeggenschap in de periurbane zone rond de metropool Quito in Ecuador. Ecologisch gezien kwetsbaar gebied, cultureel gezien kansrijk gebied vanwege de nieuwe grondwet uit 2008 en het toerisme in de streek. De metropool wordt beschouwd als een bioregio van netwerken waarin kleine duurzame gemeenschappen - of ecovillages - de verantwoordelijkheid nemen voor het territorium die ze bewonen. 1 Op deze manier kunnen ze anticiperen aan de behoeften van de metropool om daaruit hun bron van inkomsten te kunnen genereren. Dit met de nadruk op vier duurzaamheidstrategieën die de ecologische stad volgens de Territorialistische School van de Italiaanse stedenbouwkundige Magnani kenmerken: 1 Het waarderen van de plaatsspecifieke eigenschappen zoals identiteit, locale kennis, natuurlijk en cultureel erfgoed; 2 De versterking van het locale bestuur door een hoger graad van participatie van burgers in besluitvormingsprocessen; 3 De lokale verankering van werkgelegenheid; en
Als casestudy voor dit onderzoek is gekozen voor de inheemse gemeenschap Carcelén Mitad del Mundo die zich bevindt op de Equinoctiale vallei in de periurbane zone ten Noorden van Quito waar de Evenaar ligt. Interessant aan deze gemeenschap is dat de oorspronkelijke bewoners - de huasipungueros - die door de landbouw hervormingswet uit 1964 een stuk grond hebben gekregen uit het landgoed waar ze in precaire arbeidsvoorwaarden werkten. Naast deze oorspronkelijke huasipungueros zijn nieuwe bewoners bijgekomen die geen stuk grond of woning bezitten. De inheemse gemeenschap heeft zich weten te organiseren als een geregistreerde inheemse gemeenschap waardoor ze een juridisch persoon zijn geworden en andere wetten volgens de nieuwe grondwet voor ze gelden. De ecovillage In deze context staat de ecovillage voor existentiële overtuigingen van sociale aard, waarbij het vooral gaat om de duurzaamheid van het leven op deze planeet. De essentie hiervan is aan de ene kant het inheems oermodel van het leven in gemeenschap en aan de andere het leven in harmonie met de natuur kenmerkend voor de levensopvattingen van deze inheemse gemeenschappen. Op het moment dat de inheemse gemeenschappen volwaardige opzettelijke duurzame gemeenschappen zullen worden, zullen ze niet meer afhankelijk zijn van de economische situatie van het land. Ze zullen een hoger niveau van zelfvoorzienendheid en duurzaamheid bereiken en zullen streven naar een haalbare utopie: de ecovillage. Met dit onderzoek wordt bewezen dat dit een haalbaar alternatief voor peri-urbane groei is om een beter toekomstperspectief aan kleinschalige duurzame gemeenschappen te bieden door middel van bottom-up nieuw lokalisme initiatieven. Amsterdam, 10 oktober 2013
4 Het bewaren van contextspecifieke evenwichten tussen mens en milieu. 2 1 2
Jordi Calvera Montagut
Aan deze verstedelijkingsprocessen die door de globalisatie de homogenisering van territoria, culturen en consumptiemodellen bevordert, zit merkwaardig genoeg geen echte duurzaamheid visie achter. Een ding is duidelijk geworden en dit is dat het huidige model niet voor onbepaalde tijd in de toekomst kan worden voortgezet.
Casestudy
Dehaene M., Vandenbroeck P.; ‘De klein stad als gelokaliseerde utopie’; in Oase, Over territoria, nr. 80, blz. 85. Idem, blz. 84.
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
In een wereld waar de huidige verstedelijkingsprocessen het ecologische evenwicht dreigen te vernietigen, is het duidelijk geworden dat er nieuwe modellen en alternatieven dienen te worden onderzocht in het kader van het verstedelijkingsdebat.
shug
10.10.2013
01
3
sumak kawsay
In de grondwet uit 2008 Hoofdstuk II Rechten Artikel 14 staat er verder: het recht van de bevolking om te leven in een gezonde omgeving ecologisch in balans die de duurzaamheid en het goede leven - sumak kawsay garandeert. Vervolgens wordt in dit Hoofdstuk Artikel 71 erkend: De natuur of Pacha Mama, waar het leven zich vermenigvuldigt en zich realiseert, heeft het recht dat haar bestaan integraal wordt gerespecteerd, met herstel van haar levenscyclus, structuur, functies en processen. Elk mens, gemeenschap, volk of nationaliteit mag van de publieke autoriteiten vereisen dat de rechten van de natuur worden nagekomen. 6
Indrukwekkend in deze verklaring is de kans die de sumak kawsay biedt om een nieuw ontwikkelingsmodel op te bouwen in harmonie met de natuur. De Aarde is door de actie van de mens een zieke planeet geworden, de klimaat verandering is daar een voorbeeld van. De planeet zal niet veel langer de destructieve handelingen van de mens kunnen doorstaan. Waarschijnlijk zullen er in de komende jaren grote veranderingen in de wereld plaats moeten vinden in een zoektocht naar nieuwe duurzame alternatieven voor het leven op deze planeet. Ecuador heeft met de grondwet uit 2008 de weg aangewezen die in de nabije toekomst op de Aarde zal moeten worden gevolgd.
Kichwa voor een. Asamblea Constituyente; Constitución de la República del Ecuador 2008; Gaceta constituyente; Ecuador, 2008. Verteling JCM. 5 Idem. 6 Idem. 7 Idem. 3
4
Jordi Calvera Montagut
De sumak kawsay of het goede leven wordt het principe dat naar een nieuw ontwikkelingsbeleid leidt. Dit nieuwe ontwikkelingsbeleid wordt gedefinieerd in de grondwet uit 2008 als het georganiseerde, duurzaam en dynamisch geheel van de economische, politieke, sociaal-culturele en milieu systemen die het bereiken van het goede leven garanderen. 7
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
In 2008 na vele jaren van politieke conflicten in Ecuador werd onder de regering van president Rafael Correa door het parlement een nieuwe grondwet voor Ecuador afgekondigd. In de preambule van deze grondwet wordt er beweerd: Wij, het soevereine volk uit Ecuador… nemen de beslissing om een nieuwe manier van leven van burgerlijke samenleving op te bouwen in diversiteit en harmonie met de natuur, om het goede leven te bereiken, de sumak kawsay… 4 Sumak betekent in het kichwa - een van de Inheemse talen uit Quitu: het oude Ecuador precolumbiaans - goed. Kawsay betekent leven. Sumak kawsay, het goede leven wordt, in deze preambule vervolgens gedefinieerd als: een samenleving die de waardigheid van de mensen en gemeenschappen respecteert; een democratisch land, betrokken met de LatijnsAmerikaanse integratie – droom van Bolívar en Alfaro-, de vrede en de solidariteit met alle volken van de Aarde.5
10.10.2013 Een zelfvoorzienende nederzetting is een gemeenschap waarin alle functies van het leven zoals wonen, voedsel provisie, energiebehoefte, ambachtswerk, recreatie, sociale leven en handel geheel aanwezig zijn in evenwichtige verhoudingen. Dit betekent niet dat deze gemeenschappen geïsoleerd van de omgeving staan, maar dat deel uitmaken van een groter geheel: de samenleving. De samenwerking tussen ecovillages zou het mogelijk kunnen maken dat de samenleving in de toekomst zou kunnen bestaan uit ecovillages die met elkaar verbonden zijn in netwerken. Op menselijke schaal refereert aan het aantal bewoners van de gemeenschap, de mate waarin elke bewoner voelt dat hij of zij invloed heeft op het richting geven aan de gemeenschap. Waar de menselijke activiteiten schadeloos geïntegreerd zijn in de natuurwereld impliceert het ideaal van gelijkheid tussen de mens en andere vormen van leven. De mens poogt niet de natuur te domineren, maar zoekt zijn plaats daarin. In de praktijk leidt dit principe tot de cyclische benadering van de natuurbronnen: het gebruik van de vernieuwbare energiebronnen, het recyclen van de afvalstroom en het vermijden van giftige en schadelijke stoffen.
8
De gezonde ontwikkeling van de mens betekent eveneens een gebalanceerde benadering om aan de menselijke behoeften te voldoen. Fysieke, emotionele, mentale, culturele, sociale en spirituele behoeften die niet alleen op individueel niveau plaatsvinden, maar ook op het niveau van de gemeenschap als geheel. Leven in harmonie met de natuur en met anderen, met speciale aandacht op het voorkomen van isolement en sektarisme De interactie met de omgeving staat hier centraal. Die succesvol voortgezet kan worden voor onbepaalde tijd in de toekomst impliceert het principe van duurzaamheid en forceert een soort eerlijkheid. Een ecovillage mag niet steunen of zich laten financieren met activiteiten die in conflict zijn met dit principe ergens anders in de wereld. Het betekent volledige toewijding aan de non-exploitatie van andere delen van de wereld. Dit zijn de vijf theoretische principes waaraan de ecovillage als theoretisch model dient te voldoen. Dit model past in de geest van de grondwet uit 2008, het destilleert de essentie van de principes die verwerkt zijn in deze grondwet. De ecovillage is een georganiseerd, duurzaam en dynamisch geheel van economische, politieke, sociaal-culturele en milieu systemen die garanderen het bereiken van het goede leven. Een eerlijke manier van leven waar - niet meer dan noodzakelijk is - uit de natuur wordt gehaald. De ecovillage is een duurzaam alternatief voor het leven in harmonie met de Aarde.
Gilman R.; ´The Eco-village Challenge´ uitgegeven in Living together IC#29.
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Het is in deze context waar het theoretisch model ecovillage bij hoort. Een ecovillage kan worden gedefinieerd als een zelfvoorzienende nederzetting op menselijke schaal waar de menselijke activiteiten schadeloos geïntegreerd zijn in de natuurwereld op een manier die de gezonde ontwikkeling van de mens bevordert en die succesvol voortgezet kan worden voor onbepaalde tijd in de toekomst. 8
Jordi Calvera Montagut
de ecovillage theoretisch model
ishcay
10.10.2013
02
9
problematiek
natuur
Volgens de grondwet uit 2008, wordt het recht van de bevolking erkend om te leven in een gezonde omgeving ecologisch in balans die de duurzaamheid en het goede leven - sumak kawsay - garandeert. Uit onderzoek is gebleken dat door de exploitatie van de steengroeven, het aantal silicosis gevallen bij de bevolking uit dit gebied ver boven het gemiddelde uitsteekt en de levensverwachtingen veel lager is. Nadat de nieuwe grondwet werd afgekondigd, werd een steengroeve aan de rand van de nederzetting van de inheemse gemeenschap gesloten met de economische gevolgen die dat op de bevolking heeft gehad. In de vallei als gevolg van de niet duurzame exploitatie van de natuurbronnen - zowel de steengroeven als de houtkool industrie - heeft er een ernstig probleem van verwoestijning opgetreden. Randgebied hoofdstad Quito De inheemse gemeenschap dreigt te worden opgeslokt door de ongebreidelde groei van de hoofdstad Quito met zijn stadsuitbreiding en infrastructuurplannen. Het belangrijkste van deze infrastructuurplannen is van de As Manta-Manaos. Deze as zou de Ecuadoraanse stad en de stad Manta aan de Stille Oceaan verbinden met de Braziliaanse stad Manaos in de Amazonie als nieuwe handelsroute. Dit zou inhouden het bouwen van een zes baans autosnelweg met zwaar verkeer.
cultuur
9
Kichwa voor twee.
Door de botsing der beschavingen dreigt het gevaar dat de oeroude inheemse cultuur uit dit gebied voorgoed verdwijnt. Het kichwa – een van de drie officiële talen in Ecuador die wordt gesproken in het onderzoeksgebied – staat op het punt te verdwijnen. Hoewel ouderen uit de inheemse bevolkingsgroepen nog steeds deze taal spreken, kunnen de jongeren dit niet meer. Dit zou kunnen betekenen het uitsterven van zowel de Kichwa taal, als de hele oeroude inheemse cultuur. In het herinrichtingsplan wordt een standpunt ingenomen ten opzichte van deze problematiek. Er worden aannames gedaan over de verschillende mogelijke scenario’s in de toekomst, om op deze feiten te kunnen anticiperen, mogelijke alternatieven te kunnen voorzien en deze in het ontwerp op te nemen.
Jordi Calvera Montagut
Afsluiting steengroeven en verwoestijning
Inheemse cultuur
Samenwerking met de inheemse gemeenschap Uniek aan het plan is dat de samenwerking al een invloed heeft gehad op de inheemse gemeenschap. Voor deze tijd maakte de gemeenschap onderdeel van het metropolitaanse district Quito en was onderhevig aan de ongebreidelde groei van de metropool en zijn infrastructuur plannen. Sinds de bevolking inmiddels erkend is als een geregistreerde inheemse gemeenschap op grond van haar indiaanse etniciteit, vindt besluitvorming plaats in openbare vergaderingen waarbij nog steeds de wetten gelden die gebaseerd zijn op oeroude kennis, de kosmologie van de Andes en in harmonie leven met de natuur. In de nieuwe grondwet van Ecuador is in 2008 het recht verankerd te leven in een gezonde omgeving die ecologisch in balans is. Hierop kan wat Carcelén betreft geen inbreuk worden gemaakt door plannen op een hoger planniveau. Haar gebieden zijn bovendien niet te onteigenen, met als gevolg hiervan heeft de gemeenschap het plan voor een nieuwe autosnelweg weten te stoppen en zijn ze in gesprek met het ministerie van publieke werken om gezamenlijk aan een geschikt alternatief te komen. Zonder deze nieuwe grondwet zou de gemeenschap geen schijn van kans hebben gemaakt.
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Een nieuwe manier van leven van burgerlijke samenleving op te bouwen in diversiteit en harmonie met de natuur, om het goede leven te bereiken, de sumak kawsay… wordt verklaard in de grondwet. De werkelijkheid in Ecuador in het algemeen en het gebied gekozen voor dit onderzoek in het bijzonder - de vallei waar San Antonio de Pichincha ligt – staat in conflict met de richtlijnen op de nieuwe grondwet. In de context van het onderzoek zijn er drie aspecten die de problematiek op dit gebied kunnen beschrijven.
6M
10.10.2013
E1
an ta
evenaar bia lom a Co Norte r r a a Ib E35 merican a Pan
vallei Mitad del Mundo
economisch centrum
0
vallei Cumbayá Tumbaco
E3 5
E28
E35
historisch centrum
Jordi Calvera Montagut
Quito Noord
vallei de Nayón
ven tha luch
E35
gemengde bestemming Calderón
5 E3
vallei Los Chillos
gemengde bestemming Quitumbe
vallei Conocoto
1:400.000 Qhapaq- Ñan monumento Mitad del Mundo onderzoeksgebied Lulumbamba bestaande hoofdwegen
yaquil E30 Gua
stadsgroei metropool Quito naar de nabij lager gelegen valleien
E3 Pan 5 Cuen am eric ca Per ana ú Sur
nieuwe geplande hoofdwegen evenaar
distrito metropolitano de Quito
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
E28 El C oca Perú
Quito Zuid
3506 inwoners/ km² 3506 inwoners/ km² 3506 inwoners/ km² renta per cápita US$ 30.300 cápita US$ 30.300 renta perper cápita US$ 30.300 0 mrenta NAP m NAP 0 m0NAP
Nederland NL Nederland NL 16.730.632 inwoners Nederland NL
16.730.632 inwoners 37.354 km² inwoners 16.730.632 37.354 km² 37.354 km² 447,9 inwoners/ km²
447,9 inwoners/ km²
447,9 inwoners/ km²
Jordi Calvera Montagut
10.10.2013 52°22’23’’ N EE 52°22’23’’ NNederland 04°53’32’’ hoofdstad uit04°53’32’’ hoofdstad uituit Nederland hoofdstad Nederland 790.654 inwoners 790.654 790.654 inwoners 219 km² inwoners km² 219219 km²
Amsterdam AMS 52°22’23’’ N 04°53’32’’ de E Quito UIO San Francisco San Francisco de hoofdstad uitZNederland 00°15’00’’ 78°35’00’’ W Quito UIO 00°15’00’’ Zuit 78°35’00’’ hoofdstad Ecuador W 790.654 inwoners hoofdstad uit Ecuador inwoners 2192.239.191 km² 2.239.191 324 km² inwoners 3506 inwoners/ km² 324 km² 6900 inwoners/ km² renta per cápita US$ 30.300 6900 inwoners/ km² cápita US$ 2.840 0 mrenta NAP per rentam per cápita US$ 2.840 2850 boven zee spiegel 2850 m boven zee spiegel
Nederland NL Ecuador EC 16.730.632 inwoners 15.223.680 inwoners Ecuador EC 37.354 km²
283.561 km²inwoners 15.223.680
447,9 inwoners/ km² 283.561 km² 52,5 inwoners/ km² 52,5 inwoners/ km²
Quito Quito
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Amsterdam AMS Amsterdam AMS Amsterdam AMS 52°22’23’’ N 04°53’32’’ E
metropool Quito
inheemse gemeenschap
monument evenaar
au
to s
ne
lw eg
geregistreerde inheemse gemeenschap
assemblĂŠe geregistreerde inheemse gemeenschap
bestuur geregistreerde inheemse gemeenschap
onderdeel van de etnische nationaliteit Kitu-Kara
DW ET ON GR
geregistreerde inheemse gemeenschap
autosnelweg alternatief ingeleverd bij het ministerie door de geregistreerde inheemse gemeenschap
au
to s
ne
lw eg
Grondwet 2008 hofdstuk 4 Rechten van de gemeenschappen, volkeren en etnische nationaliteiten artikel 57.4. De eigendom behouden van hun gebieden die onvervreemdbaar, onverdeelbaar en niet te onteigenen zullen zijn
ontwikkelingsplan geregistreerde inheemse gemeenschap
vertaling JCM
geschiedenis van de plek
Uit het vooronderzoek bleek dat er in de omgeving van de berg Katekilla - de Berg van de Zon- binnen een straal van 50 km- een aantal archeologische overblijfselen zich bevinden uit de precolumbiaanse tijd. Deze overblijfselen vormen met deze berg als centrum een geometrisch stelsel dat de Kosmos weerspiegelt, namelijk de schijnbare beweging van de Zon: de solstitia en de equinoxen. Op de top van de berg werd rond het jaar 700 n. Chr. een zonnekalender gebouwd dat de exacte positie van de Evenaar met indrukwekkende precisie markeert. Deze berg heeft daardoor een grote symbolische waarde in de inheemse kosmologie. Er worden daar verschillende ritueele ceremonies gehouden die te maken hebben met de bijzondere lichtinval op de Evenaar. Toch blijft de Katekilla -de Berg van de Zon-, zijn symbolische betekenis en zijn historische functie als ruimtelijke organisator onbekend voor de bevolking. 10
Daarentegen is in deze vallei in de jaren 80 van vorige eeuw een monument op de Evenaar gebouwd dat een massa toeristische attractie is geworden. Zoals dit op de beelden te zien is, klopt dit niet helemaal. Dit monument staat ongeveer 250 meter ten Zuiden van de Evenaar op het einde van de hoofd as van de stad San Antonio de Pichincha. In het jaar 1964 is er in het land een landbouw hervormingswet van kracht gegaan. Dankzij deze wet hebben de inheemse medewerkers die in heel slechte arbeidsvoorwaarden bij verschillende landgoederen -of in het Spaans haciendas- arbeid verrichtten een stuk grond gekregen -huasipungo genoemd-. Zo is het ontstaan de verkaveling van de inheemse gemeenschap. Elke familie bezit een kavel waar langs de historische as wordt bewoond en aan de achterkant landbouw wordt gepleegd en dieren worden gegroeid.
Kichwa voor drie.
Quito
pyramiden CochasquĂ
Pambamarca
10.10.2013
10
Jordi Calvera Montagut
archeologische site zonnenkalender
quimsa
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
berg Katekilla
03
10.10.2013
berg Katekilla
aansteken van het nieuwe vuur op de lente equinox
aansteken van de heilige tabak op de lente equinox
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Jordi Calvera Montagut
ritueele ceremonies
10.10.2013
bestaand monument
monument op de evenaar
monument op het eind van de hoofd as stad
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Jordi Calvera Montagut
markering evenaarlijn?
10.10.2013
inheemse gemeenschap Carcelén Mitad del Mundo vallei Mitad del Mundo 1:30.000
bestaande verkaveling huasipungos 1:10.000
fam
izue
ilie c
MONUMENT
fam
ilie
fam
te
hipa
ntas i
isa
ilie l
fam
ilie
- MANTA
San Antonio de Pichincha
RIV
IER
VIL
LO R
ITA
BERG Inheemse gemeenschap Carcelén Mitad del Mundo
fam i mor lie ales fam i gua lie ñun a
ara
maz
azb
and
a
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Ciudad Mitad del Mundo
QUITO AUTOWEG
evenaar breedtegraad 00˚00’00”
ilie v
fam
KATEKILLA
Jordi Calvera Montagut
landbouw hervormingswet uit 1964
chusco
10.10.2013
04
11
opgave
Als afstudeerproject is een strategisch plan ontwikkeld, waarmee de noodlijdende inheemse gemeenschap een toekomstperspectief wordt geboden en waarmee ze zich teweer kan stellen tegen de groei van de metropool.
11
historische as Qhapaq Ă‘an
De naam Berg van de Zon synthetiseert deze twee uitgangspunten waarop het plan is gebaseerd: aan de ene kant de Berg als symbool van de verbondenheid van deze mensen met de grond -de Aarde- en aan de andere kant de Zon, als symbool van de inheemse kosmologie -of visie van de Kosmos- die vandaag nog leeft bij deze inheemse gemeenschap. Dit gebeurt in dit plan door een veelzijdige benadering van de ontwerpopgave, leidend tot een dynamische samenhang tussen landschappelijke, stedenbouwkundige en architectonische ingrepen.
Kichwa voor vier.
kavel -huasipungo- familie Chipantasi
vulcano Kayambe zichtbaar vanuit de vallei
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
gemeenschap park
In mijn herinrichtingsplan voor deze gemeenschap wordt op grond van haar inheemse etniciteit de kans geboden om een plan te realiseren dat op specifieke wijze de verbondenheid van de bevolking met haar territorium versterkt.
Dit plan is een onderzoek naar een alternatief model van duurzame peri-urbane groei in de vorm van een ecovillage -of zelfvoorzienende gemeenschap- die verankerd is op het territorium, als gebied waarin natuur en cultuur in elkaar opgaan.
Jordi Calvera Montagut
Hoog in de Andes gebergte van Ecuador tussen de besneeuwde vulcano’s, in de Vallei Mitad del Mundo, ligt de nederzetting van de inheemse gemeenschap CarcelÊn Mitad del Mundo aan de voet van de berg Katekilla. Deze nederzetting dreigt te worden opgeslokt door de ongebreidelde groei van de hoofdstad Quito.
10.10.2013
workshops inheemse gemeenschap antropologische fotografie technieken vertrekpunt van het ontwerp
bloemen
afval
afval
omsluiting
kinderspellen
eten aan het voetbalveld
bouwafval
voetbaltoernooien
basketbaan
rommel
sporten in familie
cactusvijgen
de steengroeve
de berg de
vervuiling milieu
mingas
rivier omgelegd brug loopt gevaar de
mijn
afval
woonkamer
mijn
mijn
mijn
slaapkamer
mijn
pluimvee
slaapkamer
smal
en
klein
kippen
badkamer heel
klein
buiten een rommel
cavia’s
uitzicht
groot huis
veel ramen
workshops uitgangspunten programma
vol met ratten heffen
stof
dronkenlappen
alleen maar afval gooien
uitzicht
de
berg huisje
alle huizen uit San Antonio
zichtbaar
zo groen de bomen
goed verzorgd
en dit
tuin
schoon en opgeruimd
volley
kinderspellen
deze
omsluiting
in het weekend
deze deur
rivier
vroeger was de schoon... nu is vervuild
de berg
mijn
slaapkamer mijn bed
de bomen zijn dood
mijn
ze vernielen de berg
de bomen
mijn
mijn
huis
keuken daar eten we
vitrines om alles op te bergen
kamer
mijn kamer is
de keuken de leidingen zijn zichtbaar en er is geen opberg de tafel ruimte de bank en het huis het bed naast elkaar is niet
mijn kamer heeft een eigen badkamer heeft alles
af
groep 03 03 Paola Paola Tapa, Tapa, Rosa Rosa Mera Mera en en Yadira Yadira Rodríguez Rodríguez groep
kinderspellen
toiletten landschap ruimte om te delen met familie en vrienden
gemeenschap
bomen
zijn mooi
zaal af
de is niet
straten
kiosk
grote voetbalveld om te genieten met buren en vrienden
bomen afval
zonder bestrating
sporten
groep 04 04 Estela Estela Guamanzara, Guamanzara, Manuel Manuel Cabascango, Cabascango, María Fiallos en Santiago Chipantasi groep
de bergen voetbalveld voetbaltoernooien
kinderspellen grondaarde straatklinkers baseball
basketbaan
stof
voetbalveld
spelen
stof is schadelijk voor de gezondheid
etenverkoop
bomen
groen gras
volwassenen bezig kinderen spelen
voleybaan
houten vuur
paarden
bergen
rivier
vervuild
zwembad met koud water
bouwafval
septic tank
drugs en alcohol
steen
de
zaal af
is niet
instortingsgevaar
ingebroken
de
mijn
brug
vervuilde rivier
woningnood
alle vruchten en fruiten
multifunctionele zaal gemeenschap
rivier vervuild
vruchtbaar grond
groene gebieden citroenen oogsten
de
brug
een schone rivier om te zwemmen
zwembad mooie met koud water toeristen op de Katekilla
aan het instorten
strekdam
huis
de deur stort in het van mijn vader waar ik woon
binnen is een puinhoop alles ligt opgestapeld
afval
heuvel La Marca
de vulaan Pululahua
ruim
te groot voor mij
ik hou van het model de trappenhuizen en het zwembad
dakpannen op de berg tuin
dit huis is niet af
van betonblokken hou ik niet van
uitzicht
dit huis is niet
af
het is niet mooi
stof is schadelijk
mijn huis ruim huis stof gemak ecologisch huis beveiliging elektriciteit bekabeling met planten en dieren bestrating gevaarlijk ondergronds veiliger
om inbreken te voorkomen
ruimte om te
mijn tuin zaaien en oogsten mijn slaapkamer dit is het huis is smal houtenvuur de slaapkamer van waar ik werk... mijn dochter is klein waar ik toezicht houd
de keuken van
mooie kleuren
van
heuvel Jarata ingezaaid veld en de heuvel
landschap
gevaar van overstromingen
onveilig
ondergrondse waterbronnen
bouwafval
woningnen aan de rivier
het huis is niet
huis
de buitenkant mooi mijn bed, mijn keuken volleybalbaan en mijn kast
op het instorten
la Mitad del Mundo toeristische plek
elektrische beveiliging
huisnummer eigen huis
gevaar hangjongeren
afval
beveiliging
omsluitingsmuur
trappenhuizen mooi gebouwd
voetbaltoernooien
afval
strekdam
blauwe ramen mooie kleuren bomen elektrische deuren en schaduw
groep 05 05 Carmen Carmen Mera, Mera, María María Cabezas Cabezas en en Susana Susana Chipantasi groep
meer bevolking
planten en bomen
bergen
mijn neefjes
eten aan groene gebieden heuvel Katekilla zonneklok bestrating de schaduw toiletten straten van grondaarde afval voetbalveld bestrating gemeenschap condominia chirimoya boom de zonnekalender geschikt vervoer het park bomen en schaduw meer huizen
bergen
niet zichtbaar
huis steen mooi ditvind ik niets hout en uitzicht dakpannen aan de rivier
op de berg
groot
omsluiting
dakpannen
groep 02 02 Karla Karla Carrera, Carrera, Rosa Rosa Changoluisa Changoluisa en en Mónica Miquinga groep
autos
door de
mooi
kleine ruimte voor een gezin van vijf keuken, woonkamer en slaapkamer afgescheiden met een laken
waar mijn zoon slaapt, de rest van de kinderen slaapt met mij
gras, supirrosa en rivierkeien
ecologisch
de huizen van steen het miduvi hout en ruim huis dakpannen
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
landschap
Jordi Calvera Montagut
groep 01 01 Cecilia Cecilia Guamanzara Guamanzara en en Nataly Nataly Cabascango Cabascango groep
Het concept van dit herinrichtingsplan is een ontwikkelingsplan gebaseerd op twee concrete voorstellen: verbetering van de bestaande kleinschalige landbouw geïntegreerd met de directe woonomgeving en rurale toerisme als nieuwe bron van inkomsten, zodat de gemeenschap een hoger niveau van zelfvoorzienendheid bereikt. Dit ontwikkelingsplan zal door de inheemse gemeenschap ingeleverd worden bij de gemeente, die verplicht is om ze te helpen wat betreft infrastructuur en voorzieningen. Landschappelijk concept Het landschappelijk concept is gebaseerd op het hydraulisch plan. Dit plan houdt in: het herstellen van de vervuilde rivier, het herleven en het uitbreiden van het bestaande irrigatiesysteem om een hogere landbouw productiviteit te bereiken en om de verwoestijning en de erosie aanwezig in het gebied tegen te gaan. Met als middel het toepassen van low-tech duurzame technieken die door de bewoners zelf te bouwen en te onderhouden zijn, zoals een hydraulisch ram pomp om het water berg omhoog te brengen. Stedenbouwkundig concept Het stedenbouwkundig concept is gebaseerd op een periferisch spreiding van de voorzieningen in verbondenheid met het territorium. Het bestaande park, een centrum voor vernieuwbare energieën en het Qhapaq Ñan museum -de historische as waarlangs de gemeenschap ligt- en de nieuwe steengroeve buurt. Het gaat om verspreiden voorzieningen territorium gebonden die elkaar versterken en een geheel van de gemeenschap maken.
pichca
12
ontwerp
Op de lijn van het geometrische stelsel dat de Kosmos weerspiegelt en die de gemeenschap doorkruist wordt een museum toegevoegd. Dit museum is opgedragen aan de Qhapaq Ñan -als historische as waarlangs de gemeenschap is georganiseerd. Er worden de archeologische resten die te vinden zijn in de gemeenschap tentoon gesteld. Deskundigen schatten dat er ongeveer 20 archeologische resten per vierkante meter te vinden zijn op het gebied.
De fysieke connecties worden versterkt door de aanwezigheid van rurale toerisme hutten langs de fietspaden en watersloten die de kavels tussen historische as en berg as omsingelen. Ze staan langs de irrigatie landbouw grond die bij het bestaande woonerf in de kavel of huasipungo hoort en worden een nieuwe inkomstenbron voor elke huishouden.
In het plan is ter plaatse van de voormalige steengroeve een toeristisch centrum gepland dat een deel van het toerisme van het bestaande monument aantrekt en dat de toegangspoort vormt tot een educatieve route naar de berg Katekilla. Dit centrum wordt de nieuwe socio-economische motor van de gemeenschap, met het hergebruiken van de steengroeve als symbool voor een nieuw begin.
De terrassenbouw is de bouwmethode dat zorg voor de organische wijze waarop de bebouwing verankerd wordt met de aarde. Deze terrassen volgen de vorm van de berg en maken het mogelijk om op de berg te bouwen. Op deze manier worden ze de overgang van landschap naar stedenbouw en van stedenbouw naar architectuur, omdat de bebouwing onderdeel of schakels zijn van deze terrassen. Deze bouwmethode houdt in het duurzaamheidprincipe dat wat uit de grond -uit de berg- wordt gehaald, wordt gebruikt om daarmee ter plaatse te bouwen.
Steengroeve plein Het toeristisch centrum omvat een monumentaal gebouw dat het verloop van de zonnebaan op de Evenaar tijd/ruimtelijk zichtbaar maakt. Het gebouw functioneert tevens als gemeenschaphuis. Er is een marktplein aan verbonden en een openluchttheater waar traditionele dansgroepen optreden. Het steengroeve plein is georganiseerd langs twee assen: De fysieke as monument- marktplein staat op het verlengde van de hoofd as van de stad als tegenpool van het bestaande monument. De symbolische as monument- openluchttheater staat voor de verbinding met de piramiden van Cochasquí, het inheems in de traditionele dansen die ze presenteren en de muziek die ze spelen. Uit de schema’s is de afscheiding te zien tussen interne en externe routing en de multifunctionaliteit van de verschillende ruimtes bij verschillende evenementen. Context In dit stedenbouwkundig concept van perifere spreiding van de voorzieningen in verbondenheid met het territorium wordt de bestaande verkaveling -of huasipungos- de connectie tussen de twee tegenpolen: het gemeenschap park voor intern gebruik en de steengroeve buurt gericht aan de bezoekers. Het wonen tussen twee polen van collectieve betekenis gebeurt in de bestaande woonerven. Iedere woning heeft mogelijke uitgangen naar twee verschillende werelden: het park of de steengroeve. Iedereen woont op deze manier een bijzondere plek in de gemeenschap in relatie tot deze centra.
Steengroeve buurt
Getrapt systeem van collectiviteit De terrassenbouw bepaalt in dit ontwerp tevens het zoneringprincipe. Het gaat om een getrapt systeem van collectiviteit. Als een nederzetting is zijn een aantal elementen die met elkaar worden verbonden, zijn de elementen in dit geval vier huizen die een collectief plein met elkaar delen op het kruispunt tussen de horizontale en de verticale verbindingen. De terrassen zorgen er zowel voor de horizontale verbinding -toegankelijk voor voertuigen-, zoals voor de verticale verbindingen door de ingebouwde trappen die de verschillende niveaus van collectiviteit met elkaar verbinden. Maar ook door hoogteverschillen zorgen ze er ook voor scheiding of verbinding tussen deze niveaus. Hoge hoogteverschillen scheiden, lage hoogteverschillen verbinden zoals in het schema te zien. Woning De woning als schakel van de terrassenbouw is de laatste stap van de overgang van landschap naar stedenbouw naar architectuur. Op deze manier wordt de steengroeve buurt een berg dat een gebouw is, en een gebouw dat een berg is, afhankelijk van de perspectief vanuit het wordt gekeken. De woning zorgt voor de integratie tussen wonen, werken, landbouw en toerisme om territorium en bebouwing zowel productief als cultureel met elkaar te verbinden.
12
Kichwa voor vijf.
10.10.2013
05
Monument Berg van de Zon De inspiratie voor dit gebouw komt in eerste instantie uit de apacheta dat te zien op de beelden. Een apacheta is een stapel stenen dat de oorspronkelijk bewoners van Zuid-Amerika als offers meenamen als ze verschillende heilige plekken -zoals vulkanen, bergen, meren, watervallen o.a.- bezochten. Het monument wordt de poort naar de heilige berg Katekilla waar de Zon twee keer per jaar precies loodrecht op de oppervlakte van de Aarde staat en op die dagen om twaalf uur in de middag de schaduw nul voor een kolom is. De apacheta staat als symbool dat iedere bewoner van de inheemse gemeenschap zijn steen kan bijdragen aan de bouw van dit gebouw als offer aan de heilige berg, zoals deze berg in de inheemse Andes kosmologie wordt beschouwd. De vorm is de synthese van Berg en Zon. Berg van steen neemt de vorm uit de topografie over, de zonnekoepel wordt met zonnelicht gevuld. Op deze manier wordt dit gebouw de verbinding van de inheemse gemeenschap met de Kosmos. De kosmische schaal als vierde schaal niveau naast het landschappelijk, stedenbouwkundig en architectonisch. Dit monumentaal gebouw maakt het verloop van de zonnebaan op de evenaar tijd/ ruimtelijk zichtbaar. De droge astronomische gegevens kunnen met behulp van een 3D-programma in een ruimtelijk model worden vertaald. Met dit model kan het gebouw zo worden geperforeerd dat het zonlicht binnen in zijn kern op bepaalde momenten van het jaar invalt gedurende de solstitia en equinoxen en als een zonnekalender functioneert. Theater De inheemse gemeenschap heeft een inheems dansgroep die al heel wat danswedstrijden heeft gewonnen. Vaak bij deze wedstrijden zijn meer dan 40 dansgroepen die deelnemen. Het theater betekent voor de inheemse gemeenschap -naast een mogelijke bron van inkomsten- de verbinding met het inheems, door de traditioneel dansen die ze daar presenteren en door de muziek die ze daar spelen. De vorm van het theater komt uit de terrassenbouw die overgaat in de zonwering bamboe kap. Het behoorlijk groot theater wordt op deze manier helemaal geïntegreerd in het terrassen landschap en daardoor in verhouding de menselijke maat wordt gebracht. Berg en Zon, steen en bamboe. De tribune en twee podia zijn uit de steen gehaakt. De keuze voor bamboe staat voor het symbool van de Andes blaasinstrumenten gemaakt uit dit materiaal.
Jordi Calvera Montagut
Concept herinrichtingsplan
Aan het bestaande gemeenschap park langs de historische as worden er de voorzieningen toegevoegd die aanwezig zijn in elke dorp en dat de gemeenschap nog mist, zoals een school, een medisch centrum, een bibliotheek o.a. Het zijn voorzieningen gericht aan de gemeenschap.
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Als vooronderzoek ben ik meerdere keer naar de inheemse gemeenschap geweest om basismateriaal te verzamelen en om in samenspraak met de bevolking de richting voor de planvorming te bepalen. Bij de planvorming speelt vooral de factor werkgelegenheid een belangrijke rol. Als gevolg van de nieuwe grondwet uit 2008 is de steengroeve aan de rand van de nederzetting gesloten vanwege gezondheid en veiligheid redenen. Om het verlies aan inkomsten te compenseren wordt met het plan uitgegaan van een tweeledige aanpak. Verbetering van de bestaande kleinschalige landbouw geïntegreerd met de directe woonomgeving en rurale toerisme als nieuwe bron van inkomsten. Om toeristen over de hele wereld aan te trekken wordt gebruik gemaakt van de nabijheid van de berg Katekilla die al sinds mensengeheugenis de markering van de Evenaar is en ook van het bestaande monument. Maar dan op een kleinere rurale schaal dat respectvol met het leven in de gemeenschap omgaat.
herbebossingsplan 1:40.000 den
2 1 3
agrarische grond 1:40.000
natuur
adu
aqu 3m gte
hoo nb
sch il 2 aq uad bes u taan ct naa r de i rrig bestaa atie n sys de teem
ver
ngs
water reservoir
t en
el
tels
jk
geli
mo
ngs
loeii
bev
als
we
nieu
loeii
bev
loo
2
3
water en landbouw 1:20.000
Jordi Calvera Montagut
t
sloo
iing
vloe
n be
leve
her
3 he r 4 ui stellen tbre iden bestaa nd bes taan e irrig a de i rrig tie syst atie e sys em teem
oir
erv
res
ater
nw
ot e
gslo
eiin
evlo
ct 1 leve
lsel
gste
eiin
gemeenschappelijke gebieden
Vil lo
rita
huasipungos gebieden inheemse bewoners boven buurt
her
waterrad
evlo
nb
leve
her
er
ivi
er
ild
rvu
ve
huasipungos 1:40.000 len
tel
ers
1h
10.10.2013
geregistreerde inheemse gemeenschap
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
s
ngo
hua sipu b n iend oven b gos uu a la Pam rt pa
ipu
hac
uas
ove
3 la n STE dbouw ENG g RO rond g EVE e BUU bonde nw RT onin gen
2
en
nd
gro
hac hua s bo ipung iend ven bu os urt a Ca r la A celĂŠn nto nia
2 la n bov dbouw en b g uurt rond h
ouw
ndb
e la
berg
1
1 la n hua dbouw sipu g ngo rond s be gebo ned n en b den w uurt onin g
et d
id m
dhe
n
ege
gemeenschap gebieden 1:40.000
bon
gsw
din
rbin
n ve
en e
slot
3
ver
plan
ings
oss
rbeb
ngs
n la
nte
epla
en b
om
ne b
riv ier
gebied gemeenschap CarcelĂŠn Mitad del Mundo
2 he
hto
toc
1 au
ontwikkelingsplan
huasipungos gebieden inheemse bewoners beneden buurt
rga ng
1
geregistreerde inheemse gemeenschap Man
M
M
an
ta
Qha
mi o
nd
pu
Jordi Calvera Montagut
Kate
nio
lu
heta
aal
mijlp
cent
rum
mijlp
bare
mijlp
aal
ener
gieë
n
apac
heta
aal
centrum voor vernieuwbare energieën
voorzieningen nieuw 1:40.000
rum
mijlp
aal
apac
heta
vern
ieuw
bare
mijlp
aal
plan v
LA KIL
isch
KA TE
UUR T
OEV STE ap
toer
ism
e
aal
mijlp
TAMBOS ROUTES steengroeve buurt
40 tamwonin mon bos prgen m ojec et m thea umen icro t t mar ter bedr ktpl ijven ein
tam bovebos pr nbuu ojec t ge rt m
eens
dansgroep oefenruimte
chap
N Q-Ñ A che
ta m
ijlp
apa
aal
che
nie
ta m
ijlp
are
ene
ES
jen
SR E OS
N
T FIE
rale
mu
jen lpa
ta m
chadansg war roe mis p oe hki fen dan ruim sgr te oep
uwb
B
deri
mij
ijlp
ver
M TA
shil rale
hulp pos t ers o mu lstitiu m li seo jn d apa che e sit ta io
om
apa
tam ben bos p ede roje nbu ct urt gem ee
aal
aal
al
nsc
hap
toe
rism
e
40 tamwonin mo bos gen the nume projecmet m icro ma ater nt + m t bed rktp icro rijv lein bed en rijv FIETSROUTES en
TAMBOS EN steengroeve buurt tam bov bos p enb roje uur ct gem t
een
dansgroep oefenruimte
sch
ap
toe
rism
e
rgie
apa
ën
che
ta m
ijlp
aal
centrum voor vernieuwbare energieën
rist
ENG R
erije n
nsch
mijlp
dans chaw wink groe el ar m p oe ishk wi i dafenrui nkel nsgr mte oep heta
EB
HUA SIP UNG TES
tam benebos pr denb ojec uurt t ge mee
aal
toer
ism
e
ener
gieë
n
apac
heta
mijlp
shild
rale
wink zwem el bad
zom
heta
cent
dansgroep oefenruimte
OU
e hu lppo st erso mus lstitiu m lij eo n apac de heta sitio
ent
apac
steengroeve buurt
aal
heta
ieuw
isch
um
apac
apac
vern
ische
med
mon
apac
heta
bio
log
n+
SR
mu
oir
plei
OS
histo
Ñan
NG
HU BA ASIP RR UN IO AR GOS RIB A
murale
shilderi
erv
murale
dans chaw wink groe el ar m p oe ishk wi i dafenrui nkel nsgr mte oep
jen
aal
res
paq-
GA
BO
b v2
che
nt z
che
ond mon thea umen t mar ter ktpl ein
mijlp
apac
PAR K
NG OS
rale
zom
alv n au eld tos 2 ba winkan el
water
Qha
ER
e hu lppo st erso mus lstitiu m lij eo n apac de heta sitio
ent
TAM
bad
toe
wink zwem el bad
OV
n
v1
em
bos
isch
um
m park bo ho huis toile stel tten vo ho etb
e zw
apa
cen
aan
isch
tam
ische
med
mon
gr
apac ale heta voetbbask scho mijlp etalveld en aal ol + 1 + handba crèc apac obsta lba hita wink he kelbaan + gem nn mijlp el eens gemee an + zo kin ekale aal nder chap nsch dersp ap ellen ta
erijen
bio
log
n+
elle
shild
oir
plei
v2
aal
alsp
inte
ute
mu
Ñan
+ za
mijlp
rale
erv
paq-
NG
HU BA ASIP RR UN IO AR GOS RIB A
b
heta
mu
res
eek
gemeenschap park
v1
shild erijen
alv n au eld tos 2 ba winkan el
water
Qha
GA
IPU
rale
mu
m park bo ho huis toile stel tten vo ho etb ute
ER
n
shild
gr
apac
ioth
jen
elle
apac ale heta voetbbask scho mijlp etalveld en aal ol + 1 + handba crèc apac obsta lba hita wink he kelbaan + gem nn mijlp el eens gemee an + zo kin ekale aal nder chap nsch dersp ap ellen ta
gemeenschap park
OV
aal
alsp
inte
bibl
HU BA ASIPU RR IO NGOS AB AJO
shilderi
+ za
mijlp
sb
log
mu
me
erb
AN QH A risc PAQ he a -Ñ s
AN Q-Ñ he a s
APA QH
histo risc
heta
HUA S
eek
PAR K
apac
ioth
erije n
bibl
HU BA ASIPU RR IO NGOS AB AJO
bio
dis
onu
trum
ij
uto
me
+m
aal
n
ta m
deri
par ap np
lein
ijlp
elle
che
cho
na
oir
end
K
K
le s
ta m
lsp
apa
lpa ol + al crè apa chit che zon a mijlp nek eengemee alen aal der sch nsc ap ta hap par mbo huis k to hos tel ilet t e n hou te
erv
-Ña
che
zaa
gem
rres
paq
k+
gra
wate
Qha
apa
hee
erijen
gem
verkeer nieuw 1:40.000
heid
vekeer bestaand 1:40.000
een
grenzen gemeenschap
sch
privé toegangsweg onbestraat
liot
inte
een
privé toegangsweg bestraat
gem
grenzen gemeenschap
n
verbindingen ecovillage met toeristische tambos onbestraat
bib
k
privé toegangsweg onbestraat
sch
binnenstraat onbestraat
shil
privé toegangsweg bestraat
te
dwarsverbinding onbestraat binnenstraat bestraat
binnenstraat bestraat
ot
dwarsverbinding geasfalteerd
APA
weg naar de Katekilla bestraat dwarsverbinding bestraat
gr
Quito
weg naar de Katekilla onbestraat
QH
Corredor Vial Oriental vía expresa
Corred
Cordova Galarza hoofd verbinding Quito
Quito
Cordova Galarza hoofd verbinding Quito
or Vial
Qhapaq-Ñan onbestraat historische as
T OU
Orienta
Qhapaq-Ñan bestraat historische as
e shild
i
mural
asqu
Qhapaq
i
ap
Pom
- Ñan
asqu
l autosn
Pom
lah
ua
Inheemse gemeenschap Carcelén Mitad del Mundo
elweg
Inheemse gemeenschap Carcelén Mitad del Mundo
mijlp
aal
centrum voor vernieuwbare energieën
master plan 1:40.000
cultuur
rurale toerisme en Andes kosmovisie 1:20.000
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
n
nto
- Ña
killa
nA
ucho rumic
nio
Kate killa nieu w rura e luch th le ro ute aven
Sa
nto
paq
nA
en watervall
Sa
KATEKILLA
Qha
paq
- Ña
n
ta
ta
an
10.10.2013
ontwikkelingsplan
10.10.2013
landschappelijk concept
verwoestijning en erosie
biologische zwembad bestaande waterreservoir benedenbuurt
herleving irri
roject p r e i v i len r herstel
bestaande waterreservoir en sloot
bebossing in de omgeving
uitbreiding irrigatiestelsel 2
gatiesloot
ram pomp aquaduct
waterreservoir ecovillage
waterreservoir bovenbuurt uitbreiding irrigatiestelsel 1
ram pomp aquaduct
waterrservoir centrum vernieuwbare energieĂŤn waterradden en aquaduct
low-tech en duurzaam
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Jordi Calvera Montagut
water en landbouw
10.10.2013
stedenbouwkundig concept
bibliotheek
Jordi Calvera Montagut
murale schilderijen
perifere spreiding voorzieningen
gemeenschap park
beneden buurt
beneden buurt
winkel
murale schilderijen
gemeenschap park
medische hulppost
territorium
steengroeve buurt
kinder spellen
winkel
fabriek
school
voetbalveld 1
waar natuur en cultuur in elkaar opgaan
basketbaan
winkel
museum Qhapaq Ñan
tambo gemeenschap hotel
winkel waterreservoir
2470
2475
2460
2455
2465
5
242
0
graad
00002
2410
winkel
2405
murale schilderijen
mar
lein
ktp
park vernieuwbare energieën zonnekalender
permacultuur centrum
um muse aq-Ñan Qhap
00002
nieuwe situatie
N
1:1000 1:8000
graad
km
5
243
243
2440
15
’00’’
dte
breee
’00’’
dte
30
r 1,89
20
2400
de steengroeve: de nieuwe motor
bestaande situatie
km breee
±
aa even
r te ea
th
24
24
monument
2395
r 1,89
aa even
2445
oefenruimte dansgroep
boven buurt
2450
oefenruimte dansgroep
boven buurt
en
id
m
ra py
2,94 km
houten auto’s baan
ment
murale schilderijen
monu
km
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
winkel
wc
voetbalveld 2
dte
graad
’00’’ 00002
murale schilderijen medische hulppost
wc
2400
winkel breee
N
graad
dte
id
graad
m
en id
± en
zonnekalender km 1,89 aar km even 1,89 aar even’’ ’00
00002
30 ±
km 30 km
00002
’00’’
2395
N
winkel
winkel winkel
fabriek fabriek
Jordi Calvera Montagut
wc
school school
basketbaan basketbaan
kinder kinder spellen spellen
winkel winkel
medische medische hulppost hulppost
winkel winkel
monument
murale schilderijen murale schilderijen
24 15
24 20
lein ktp
r te ea th
murale schilderijen murale schilderijen
2460 2450
2445
2440 243 243
5 0 242 5
10.10.2013
mar
bibliotheek bibliotheek
2455
km ’00’’ 1,89 00002 aar km graad even ’00’’ 1,89eedte 00002 aar bre graad even breee
dte
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
km
um muse aq-Ñan Qhap
winkel winkel
m
breee
bibliotheek basketbaan
murale schilderijen
school tambo gemeenschap hotel
winkel winkel
houten auto’s baan houten auto’s baan
ra py
ra py
1:1000
r 1,89 aa even
voetbalveld 1 voetbalveld 2
wc
winkel winkel
dte
1:1000 1:4000
ment
monu
2,94 km
zonnekalender zonnekalender
kinder spellen murale schilderijen
waterreservoir waterreservoir
breee
2475
permacultuur permacultuur centrum centrum
2460
2475 2470
2470 2465
2465
5
242
houten auto’s baan
murale schilderijen murale schilderijen
2450
2460 2455
2455
0 243
ktp 5
242
mar
5 243
mar 0
20
2440
24 5
15
r te ea er t ea th
243
24
th 2445
15 20 243
monument monument
24
2440
24
2445
2410
2405
2400
2395
murale schilderijen murale schilderijen
tambo gemeenschap tambo hotel gemeenschap hotel
2450
2410
2405
2400
2395
um an -Ñ muse aqm u hap use -Ñan Qm aq Qhap waterreservoir
voetbalveld 1 voetbalveld 1
breee
2470
murale schilderijen
dte
2475
permacultuur centrum
ment 2,94 km monu ment 2,94 km
winkel
monu
winkel
voetbalveld 2
winkel
voetbalveld 2
winkel
parque, huasipungos y barrio de la cantera
fabriek
m
en id
±
30
km
graad
00002
’00’’
km
N
1,89 aar even
ra py
contexto barrio de abajo 2465
2410
2405
ktp
lein lein
de steengroeve: de nieuwe motor nivo 00
nivo 01
10.10.2013
steengroeve plein
nivo 02
umen t 2,94 km
mon
r 1,89 km
00 graad breedt
aa even
° 02‘
Jordi Calvera Montagut
00“
monument
monument
24
15
rampo
mp aq uadu ct
monument
et
toil
beheer
et
toil
20
mar ktp
mar ktp
mar ktp
lein
lein
lein
24
ir 3
rvo
e res ter wa
ir 3
rvo
e res ter wa
ir 3
rvo
e res ter wa
r te ea
th
t
ra py
2430
uí
sq ha
89 km
2435
c Co
nh ide
m
aar 1, even
2425
0k m 2e tia lsti
so
2445
±3
2440
as
N
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
ark
gm
sla
op
de steengroeve de nieuwe motor theater
theater
10.10.2013
steengroeve plein
theater te im ru
ed
de
on
tij
de
waterreservoir
zonnekalender gebied
de
rg ro n
ds
marktplein
waterreservoir
marktplein
plein gebied
monument
monument
zonnekalender
zonnekalender
zonnekalender
markt gebied
tijdelijk kleedruimte gebied
omloop gebied
zonnekalender gebied
muzikanten gebied
dansers gebied
Jordi Calvera Montagut
as 1
as 1
monument
tribune gebied
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
omloop gebied
on waterreservoir
2
as 1
as
rg ro n
ds
marktplein
le ek lijk
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Jordi Calvera Montagut
10.10.2013
bestaande kavels: de huasipungo
10.10.2013
bestaande kavels familie gua単una
familie morales
familie mazazbanda
00
1a20
Jordi Calvera Montagut
weg K
N
p4
familie lara
familie isa
familie chipantasi
familie vizuete
huasipungos
atek il
la
p1 1a400
agrarisch gebied zonder irrigatie
p3 1a400
p3
tambos project hutten
tambos project hutten
p2
agrarisch gebied met irrigatie
winkel
p4 1a400
murale schilderijen project
medische post
p1
bibliotheek
historische as rurale toerisme hutten 1a200
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
p2 1a400
Jordi Calvera Montagut
bouwem met de steen uit de berg
landschap
10.10.2013
terrassenbouw
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
gebouwen stedenbouw
berg
architectuur
terrassen
overgang
steengroeve buurt
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Jordi Calvera Montagut
10.10.2013
getrapt syteem van collectiviteit
m bibliotheek
10.10.2013
getrapt syteem van collectiviteit basketbaan
horizontale verbinding
winkel
fabriek
school
hoge verschillen scheiden
kinder spellen
voetbalveld 1
winkel
medische hulppost
winkel
murale schilderijen
hoogte verschillen tambo gemeenschap hotel
winkel
wc
voetbalveld 2
ra py
en
±
30
km
2470
2475
2465
5
5
242
0
243
243
2440
2445
2450
2460
2455
houten auto’s baan
km
murale schilderijen
ent 2,94
id
m
monum
9 km
r 1,8
’ 02’00’
ad 000
te gra
breeed
Jordi Calvera Montagut
20
2410
waterreservoir
15
2405
winkel
monument
mar
ein
ktpl
murale schilderijen
2400
zonnekalender
permacultuur centrum
2395
eum n mus q-Ña pa Qha
lage verschillen verbinden 9 km
’ 02’00’
r 1,8
aa even
ad 000
te gra
breeed
collectief landbouw grond buurt
privé woning
collectief landbouw grond buurt
01 02
privé woning
plein kluster horizontale verbinding
privé woning
04
plein
privé woning verticale verbinding privé
03
N
verticale verbinding privé
collectief landbouw grond buurt
collectief landbouw grond buurt
verticale verbinding
01
lage verschillen verbinden
hoge verschillen scheiden
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
winkel
aa even
r
te ea
th
24
24
terrassen slapen
wonen
terrassen
werken
Jordi Calvera Montagut
10.10.2013
schakel terrassenbouw
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
werken slapen
terrassen
woning
toerisme
KATEKILLA
MONUMENT Ciudad Mitad del Mundo
ve rb
ind
ing
San Antonio de Pichincha
KATEKILLA PORTAAL
Inheemse gemeenschap Carcelén Mitad del Mundo
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
R VIL
LOR ITA
BERG
RIVIE
evenaar breedtegraad 00˚00’00”
10.10.2013
poort tot de berg van de zon
Jordi Calvera Montagut
monument berg van de zon
10.10.2013
monument berg van de zon
23,5°
lstic e
12:00
win te
r so
equinox
olst er s zom
ice
zonnekalender
23,5°
16:30 8:30
berg Katekilla
monument
noord- zuid doorsnede vallei zon posities om 12:00 uur
west- oost doorsnede vallei zon posities zonopkomst, 12:00 uur en zon on-
morfologisch model eq ws
eq ws
zs
as 02
hemel hemisphere
ruimtelijk model
Amsterdam breedtegraad 52° N
Quito breedtegraad 00° N
eq
eq ws
zs
as 02
ws
zs
eq ws
zs
as 02
as 02
zs
as 02
breedtegraad 00° 01’03”
breedtegraad 00° 01’03”
breedtegraad 00° 01’03”
breedtegraad 00° 01’03”
breedtegraad 00° 01’03”
as 01
as 01
as 01
as 01
as 01
verhoging inval hoek zonnekoepel
steen gebouw constructie
omloop uit de berg + constructie in steen
berg van de zon
Jordi Calvera Montagut
monument
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
evenaar
berg Katekilla
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
cĂşpula del Sol dentro del Cerro de piedra Jordi Calvera Montagut
10.10.2013
Jordi Calvera Montagut
10.10.2013
berg van de zon
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
theater
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Jordi Calvera Montagut
10.10.2013
10.10.2013 ho
ofd
ve rke e
rs
tro
om
Jordi Calvera Montagut
overgang terrassenbouw bamboe kap
nt en ik a m uz en ers
ika uz m
da ing ut on tsl
h
sc
te im
u gr
sla
op
ting ontslu ouwers h toesc
n
m diu rs po nse da
m diu n po tiste ar
e to
ting ontslu ouwers h toesc
m te diu an po uzik m
rs we u o
m
0m
50
17
rs we
m
ers uw
m
iek hn e tec imt ru
iek hn e tec imt ru
o
ch
es to
ting ontslu ouwers h toesc
te uim gr sla op
m
0m
50
39
ers uw
en
ing ut on tsl
te im
m ten diu an po uzik m
e to
ers uw
o
h sc
r
loe
sv
n da
sc
e to
ers
da
tin gm
u gr sla op
te im
u gr
sla
on tsl u
op
rs we
u ho
toe ontslu sch ouw ting ers
ns
toe ontslu sch ouw ting ers
uz ik
toe ontslu sch ouw ting ers
an ten
nt en
muziek concert 1250 toeschouwers
situatie 03: unplugged
optreden dansgroep met live muziek begeleiding akoestische situatie 03: unplugged toneelstuk theater concert 950 toeschouwers voor/ 950 toeschouwers
m 00
5
39
ho
to
c es
0m
65
22
e to
sc
u ho
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
situatie 02: plugged in
akoestische situatie 02:begeleiding plugged in optreden dansgroep met live muziek voor 1250+toeschouwers muziek concert dans 1250 toeschouwers
ns
situatie 01: plugged in
concert met dansvloer voor 125001: toeschouwers akoestische situatie plugged in
1a5
00
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
bamboe constructie N
Jordi Calvera Montagut
10.10.2013
10.10.2013 Jordi Calvera Montagut
fragment
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
fragment 1a20 omtmoeting bamboe constructie met tribune uitgehaakt in de steen
Relatie van dit onderzoek met de projectlijn in Ecuador Het lijkt me duidelijk dat het project in Ecuador niet zal kunnen worden gebouwd zoals het in dit academisch project is gepland. Wat ik belangrijk vind is: Ten eerste, dit project heeft al een impact gehad op de inheemse gemeenschap omdat ze nu een geregistreerde gemeenschap zijn geworden en er andere wetten voor ze gelden die ze beter beschermen. Ten tweede, wil ik mijn afstudeerplan gebruiken om de mensen uit de gemeenschap te laten zien wat mogelijk zou kunnen zijn. Het plan biedt deze mensen een toekomst perspectief. Ten slotte, heb ik het project via een van de adviseurs van de president uit Ecuador ingediend bij het ministerie van woningbouw om een subsidie aan te vragen voor sociale woningbouw voor de mensen in de gemeenschap die geen woning hebben. Het ministerie heeft aan mij al doorgegeven dat ze ge誰nteresseerd zijn in het plan. Dit zou een goede start kunnen zijn voor het bouwen van een deel van het ontwerp en daarmee de start van een nieuwe fase voor de inheemse gemeenschap. Amsterdam, 10 oktober 2013 Jordi Calvera i Montagut
10.10.2013 Jordi Calvera Montagut
Als conclusie wil ik nog zeggen dat dit afstudeerplan een onderzoek is in het kader van het duurzame verstedelijkingsdebat naar een alternatief model van duurzame peri-urbane groei. In dit geval in de vorm van een ecovillage -of zelfvoorzienende gemeenschap- die verankerd is op het territorium, dus in verbondenheid met de plaats die ze inneemt op de Aarde en met de inheemse Andes cultuur oorspronkelijk uit dit gebied en zijn huidige bewoners. In dit opzicht is het gelukt om door de specifieke gegevens uit deze plek een heel specifieke ecovillage te ontwerpen. De waarde van dit onderzoek is het hebben kunnen vertalen van het utopische idee van een zelfvoorzienende gemeenschap in een aantal concrete voorstellen die een zekere kans van slagen hebben binnen de gegeven context.
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
conclusies
10.10.2013
Aguilar A.G., Ward P., Smith C.B. Sr.; Globalization, regional development and mega-city expansion in Latin America: analysing Mexico City’s peri-urban hinterland; Cities 20 no.1; February 2003.; Elsevier Science Ltd., VK, 2003.
Gose P.; House rethatching in an Andean annual cycle: practice, meaning and contradiction; American Ethnologist, Journal of the american ethnological society, volume 18, issue 1, blz. 39-66, februari 1991; ISI Journal Citation Reports, VS, 1991.
Asamblea Constituyente; Constitución de la República del Ecuador 2008; Gaceta constituyente; Ecuador, 2008.
Moya A.; Ethnos. Atlas etnográfico del Ecuador; Editorial Ecuador, Quito, Ecuador, 1997.
Burgos Guevara H., Del Pino Martínez I., Jara Chávez H. e.a.; Quito prehispánico; TRAMA Ediciones, Quito, Ecuador, 2008. Dawson J.; Ecovillage. New frontiers for sustainability; Green Books, Devon, VK, 2006. Dehaene M., Vandenbroeck P.; ‘De klein stad als gelokaliseerde utopie’; in Oase, Over territoria, nr. 80, blz. 81-93. Ford L.R.; A new and improved model of latin american city structure; Geographical Revieuw, volume 86, no.3, blz. 437-440 juli 1996; American Geographical Society, VS, 1999. Ford L.R.; Latin american city models revisited; Geographical Revieuw, volume 89, no.1, januari 1999; American Geographical Society, VS, 1999. Gilbert A.; The latin american city; LAB, Latin American Bureau, VK, London, 1998. Gilman R.; ‘The Eco-village Challenge’ in Living together; uitgave van de Context Institute; zomer 1991 IC#29, pp 10.
Ogburn D.; Power in stone: the long- distance movement of building blocks in the Inca Empire; Ethnohistory, volume 51, nr. 1, winter 2004, blz. 101-135; Duke University Press, American Society of Ethnohistory, VS, 2004. Ramon G.; La vivienda andina: espacio,simbolismo y ritualidad en Cangahua; Cultura, Revista del Banco Central del Ecuador, vol. VII, nr. 21a, januari-april 1985; Imprenta Mariscal, Ecuador, Quito, 1985. Salomon F.; Los señoríos étnicos de Quito en la época de la Incas; Instituto Metropolitano de Patrimonio, Quito, 2011. Urkia Lus I., Urkia Lus S.; Energía renovable práctica; Editorial Pamiela, Pamplona, Spanje, 2005. Walsh C.; Development as Buen Vivir: Institutional arrangements and (de)colonial entanglements; Development, 2010, 53, blz. 15- 21; Society for International development, VS, 2010. Ypeij A., Zorn E.; Taquile: A peruvian tourist island struggling for control; European revieuw of latin american en caribbean studies, 82, april 2007, blz. 119-128; Amsterdam, 2007.
afstudeerverslag project Inti Urcu: Berg van de Zon
Bang J. M.; Ecovillages. A practical guide to sustainable communities; New Society Publishers, Gabriola Island, Canada, 2005.
Radcliffe S.A., Laurie N., Andolina R.; Reterritorialised space and ethnic political participation: indigenous municipalities in Ecuador; Space & Polity, vol.6 no. 3, 289-305, 2002; Carfax Publishing, VS, 2002.
Jordi Calvera Montagut
bronmateriaal