Re-activeren Yollarbasi
voor een nieuwe generatie dorpsbewoners
RE - ACTIVEREN YOLLARBASI
voor een nieuwe generatie dorpsbewoners
Merve Yildiz myildiz7050@gmail.com
Academie van Bouwkunst Amsterdam
Master Architectuur
september 2024
Commissieleden:
Machiel Spaan (mentor)
Maartje Lammers
Anna Fink
Toegevoegde leden examen:
Dingeman Deijs
Tobias Kumkar
“Bij de bouw van Turkse huizen werd er afgezien van onnodige pracht en praal; zelfs een regendruppel werd benut. Alle materialen werden lokaal uit de omgeving verkregen.”
C. Bektaş
2019, pagina 40
Samenvatting
“Met de kracht van traditie en architectuur geef ik Yollarbasi een nieuwe toekomst, waar de erfenis van het verleden en de visie op duurzaamheid samenkomen in een levendige, verbonden gemeenschap.”
Mijn afstudeerproject richt zich op het revitaliseren van Yollarbasi, een dorp in het zuiden van Turkije dat langzaam leegloopt, met vervallen huizen, werkplaatsen en schuren, en een afnemende gemeenschapszin. De verhalen van mijn grootouders over hun leven in Yollarbasi en de traditionele ambachten zijn altijd een bron van inspiratie geweest. Met deze herinneringen als leidraad wil ik het dorp transformeren tot een eco-dorp, waarbij lokale bouwmaterialen en ambachten de basis vormen.
Centraal in mijn strategie staat een coöperatie van vrouwen, die door middel van weven, landbouw en veeteelt bijdragen aan de wederopbouw van het dorp. De architectuur combineert traditionele bouwtechnieken met moderne, duurzame oplossingen. Door gebruik te maken van lokale bouwmaterialen, zoals natuursteen, aarde en hout, wordt het culturele erfgoed gerespecteerd, terwijl nieuwe initiatieven zoals duurzame landbouw en waterbeheer zorgen voor een toekomst die in harmonie is met de natuur.
Dit project biedt niet alleen nieuwe economische kansen, maar versterkt ook de sociale cohesie. Yollarbasi wordt opnieuw een levendige gemeenschap waarin traditie en innovatie hand in hand gaan, en waar toekomstige generaties kunnen bouwen op de fundamenten van het verleden.
Mijn afstudeerproject ‘Re-activeren Yollarbasi’ vergroot het publieke bewustzijn over het probleem van ‘leeglopende dorpen’ en toont met mijn ontwerp een strategie om deze dorpen nieuw leven in te blazen.
Bebouwingen centrum Yollarbasi, foto genomen op 15 maart 2023
Samenvatting
Mijn band met Yollarbasi
Locatie
Probleemstelling
Interviews
Zoektocht naar lokale materialen
Zoektocht naar ambachten
Sociale cohesie in het eco-dorp
Clusters
Groen- en waterplan
Analyses
Nieuwe architectuur
Schuur en werkplaats
Woonhuis
Stedenbouwkundig plan
Visualisaties
Nawoord
Oma, opa en zes maanden oud ik, 1992 - Nederland
Mijn band met Yollarbasi
Ik ben ‘derde generatie’ en ben geboren in Nederland. Mijn opa en oma zijn in het dorp Yollarbasi in het zuiden van Turkije opgegroeid en zijn altijd bezig geweest met landbouw en veeteelt. Ze hadden het niet zo breed en moesten het doen met wat er beschikbaar was. Om extra te kunnen verdienen is mijn opa in de jaren ’70 naar Nederland gekomen als gastarbeider. In 1990 heeft gezinshereniging plaatsgevonden. Mijn oma, vader en moeder zijn naar Nederland verhuisd. Ikzelf ben in 1992 geboren en wij hebben altijd samen met de hele familie in één huis gewoond.
Ik ben opgegroeid met de verhalen van mijn opa en oma, met de ambachten die m’n oma uitvoerde met de middelen die ze binnen handbereik had; hoe hard er werd gewerkt om een fesje druivensiroop te maken bijvoorbeeld; hoe levendig het dorp voorheen was; dat iedereen elkaar hielp; de leuke kopjes thee momenten met de buren voor de deur. Als jong kind heb ik dit af en toe meegemaakt tijdens bezoeken aan het dorp in de zomervakanties.
Sinds vijftien jaar is er in het dorp helaas niets meer van de verhalen die mijn grootouders vertelden op te merken. Veel van de dorpelingen zijn verhuisd naar de stad, om in de stad te werken of vanwege de ‘gemakkelijke’ leefstijl in de stad. In het dorp zijn nog zo’n 800 mensen over van de 2000 die er vroeger woonden, waarvan de meesten oud zijn.
Locatie
centrum
Yollarbasi
Turkije
Turkije, is een land dat de grens tussen Europa en Azië vormt. Het gekozen dorp Yollarbasi ligt in de provincie Karaman. Karaman is een stad in het zuiden van Midden- Turkije.
Karaman
Karaman is de hoofdstad van de provincie Karaman. Yollarbasi ligt op 17 kilometer afstand van het centrum van Karaman.
Yollarbasi
Met oranje is het centrum van het dorp aangegeven. Ongeveer in het midden van het centrum ligt een heuvel die ongeveer 5000 jaar oud is. Daaromheen vestigden de eerste bewoners zich in een radiale vorm. Naarmate de cirkel groeide, werden de landbouwgronden bij het
bouwoppervlak inbegrepen. Na het bebouwde oppervlak komen de landbouwgronden van de dorpelingen. In het oosten liggen de bergen, die ‘Hacibaba Dagi’ worden genoemd.
Probleemstelling
Yollarbasi
De achtergelaten huizen en stallen raken steeds verder te vervallen en worden langzaam ruïnes. Als de laatste bewoners komen te overlijden, zal het dorp veranderen in een verlaten dorp met nog meer ruïnes. Dat doet me verdriet. Om dit te voorkomen wil ik door middel van architectonische ontwerpen een verandering aan brengen en hiermee het dorp nieuw leven inblazen.
Daarnaast de vrouwen in het dorp hebben weinig mogelijkheden om sociale contacten op te zoeken omdat er geen activiteiten meer zijn. Uit mijn interviews met verschillende mensen in het dorp, komt het duidelijk naar voren dat er een sociale cohesie in het dorp mist.
Een derde probleem in het dorp is het dalen van het grondwater en de droogte. De landbouwgronden in het dorp zijn geschikt voor gewassen zoals tarwe en gerst, omdat deze onder droge omstandigheden kunnen groeien. Om meer geld te verdienen verbouwen boeren gewassen zoals maïs. Hiervoor wordt grondwater gebruikt als irrigatiebron en dit betekent dat de grondwaterstand in het dorp met jaren steeds meer daalt, de droogte toeneemt en er steeds minder groeit.
Yollarbasi ruïnes, foto genomen op 4 september 2023
Interviews
Enes
Genc boer | imker
“ Bij droge landbouw waarbij geen irrigatie beschikbaar is, bestaat het risico op een onvol doende opbrengst als er geen regen valt. ”
Seda Gunenc
basisschool docent
“ Er is een tekort aan plekken waar vrouwen samen kunnen komen, onvoldoende werkgelegenheid voor vrouwen en een tekort aan gemeenschappelijke ruimten. ”
Veysel Baltaci
smid | boer
“Jongeren moeten een ambacht leren; velen zijn werkloos, ondanks dat ze een universiteitsdiploma hebben.”
gepensioneerde
Kemal Arabaci gastarbeider
“ In het dorp wonen voornamelijk gepensioneerden, er is geen werkgelegenheid naast de landbouw en de geschiedenis is verwaarloosd. ”
Nejla Evren
textiel docent
“ Ik leer mijn cursisten om ongebruikte stoffen hierheen te brengen en te hergebruiken. Ik benadruk het belang van eerst te gebruiken wat we al hebben en hoe waardevol het is om deze materialen te transformeren.”
Derya Demirel
naa i- en borduurcursist
“ De nabijheid van Karaman biedt kansen voor een werkgelegenheidsgebied voor vrouwen, bijvoorbeeld in een kleine fabriek. Dit bevordert hun ontwikkeling en kan de regio nieuw leven inblazen, wat herbevolking stimuleert.”
Een verlaten woning, waarvan de muren nu onderdeel zijn geworden van de natuur, 1 september 2023, - Yollarbasi, Turkije
Verlaten woningen, waarvan de ruiten afgedekt- of kapot zijn, 15 maart 2023, - Yollarbasi, Turkije
van het
onvoldoende
Retentievijver
dorp,
regenval in 2023, 15 maart 2023 - Yollarbasi, Turkije
Retentievijver van het dorp, regenwater is in 2023 minder gevallen dan voorgaande jaren, 15 maart 2023 - Yollarbasi, Turkije
Zoektocht naar lokale materialen
Persoonlijke fascinatie
Het verhaal van mijn oma over het bouwen met materialen die je binnen handbereik hebt, is mij bijgebleven. Ik heb ontdekt dat ik een architect wil zijn die zich focust op beschikbare materialen en wil onderzoeken wat ik hiermee kan maken. Vanuit deze drijfveren is mijn onderzoek gestart naar (bouw)materialen die te vinden zijn in het dorp Yollarbasi. Ik heb drie belangrijke lokale materialen ontdekt, waarmee de oude huizen in het dorp zijn gebouwd:
• aarde,
• natuursteen,
• en hout.
Muur gebouwd met natuursteen en aarde, foto genomen op 20 maart 2023
Zoektocht naar lokale materialen
Aarde
Het dorp Yollarbasi heeft een roodachtige mediterrane bodem. Een mediterrane bodem bevat een hoog percentage klei en zand en bestaat uit drie lagen;
De eerste laag, die niet gebruikt wordt, is in het algemeen zeer arm aan organisch materiaal. Door de hoge temperaturen en het gebrek aan regen heeft de laag de neiging te eroderen. Hierdoor ontstaat er groenachtige aarde, die hard kan zijn. Dit type aarde voorkomt dat er planten kunnen groeien.
Groenachtige aarde, foto genomen op 15 maart 2023
Zoektocht naar lokale materialen
Aarde
De tweede laag is samengesteld uit klei en ionen hierdoor is deze zeer compact. Er zijn drie soorten aarde die ik heb ontdekt die tot deze laag behoren, namelijk de bruin-kastanjekleurige aarde, sierozem/regosel aarde en de laterische grond.
Deze bevinden zich in gebieden waar iets meer regen valt en worden gebruikt als stamp-aarde tussen de metselwerk. De bruin-kastanjekleurige aarde kan zelfs als stucwerk gebruikt worden om het metselwerk sterker mee te maken en het geeft een andere kleur aan de muren.
Bruin- en kastanjekleurige aarde, foto genomen op 15 maart 2023
Sierozem en regosel aarde, foto genomen op 15 maart 2023
Zoektocht naar lokale materialen
Aarde
De laatste laag wordt gevormd door moedergesteente. Deze geeft in contact met water de nodige voedingstoffen voor planten af zoals ijzer of calcium.
Tot deze laag behoort de Redzina aarde. Het is grijs/ wit van kleur, rijk aan organisch materiaal, is geschikt voor landbouw en het wordt gebruikt bij het maken van druivensiroop voor het verwijderen van zuren van de druiven en voor het laten bezinken van de druivenpulp. Tevens wordt deze gebruikt om de muren mee te stukken.
Redzina aarde, foto genomen op 15 maart 2023
Zoektocht naar lokale materialen
Kasaba tasi - Natuursteen
De natuursteen is een onmisbare bouwsteen in het dorp. Alle oude woningen en stallen zijn ermee gebouwd. Het komt ongeveer een meter onder de grond en hiermee werden muren van 550 mm dik gebouwd.
Tegenwoordig worden nieuwe gebouwen in het dorp gebouwd met beton, wat ik heel jammer vind. De historische esthetiek van het dorp verdwijnt. Ik vind dat de natuursteen een rijk erfgoed vertegenwoordigd, het is een historisch symbool binnen de context van Yollarbasi en vindt dat deze bewaard moet blijven.
Nartuursteen in de grond, foto genomen op 20 maart 2023
Nadat de stenen in grote stukken uit de grond zijn gehaald, worden ze zorgvuldig afgebroken en op de gewenste vorm en grootte gebracht. Met precisie en geduld, steen voor steen en handmatig werkend, ontstaat er bijna een kunstwerk. Zowel de binnen- als buitenkant van de muur moeten vlak zijn.
De tussenruimten in het midden van de muur worden opgevuld met kleinere stenen en aarde. Deze bouwtechniek is niet alleen kosteneffciënt, maar zorgt ook voor thermische isolatie en versterkt de structuur.
Muur opbouw.
Woning gebouwd met de natuursteen, foto genomen op 20 maart 2023.
Om beweging te geven aan de muren en gevels van de gebouwen werden de stenen anders gemetseld.
Stucwerk wordt zowel binnen als buiten toegepast om te voorkomen dat de stenen uit elkaar vallen. Dit stucwerk bestaat uit een mengsel van aarde, water en riet. De binnenmuren worden met kalk gewit, vervolgens gepolijst en eventueel geschilderd.
Zoektocht naar lokale materialen
Hout
De daken en de kozijnen van gebouwen zijn allemaal van populierenhout geconstrueerd, die in de omgeving of in nabijgelegen dorpen groeien. De houten constructies zijn ook de eerste onderdelen die na verlating van het dorp langzaam met de tijd zijn ingestort. Vervolgens zijn de stenen één voor één uit elkaar gevallen en is alles weer onderdeel geworden van de natuur.
Houten dak van onze schuur in het dorp Yollarbasi, foto genomen op 19 maart 2023
Opbouw traditonele houten dak: houten balken - dunne houten latten - riet - aarde.
Bron:
Açıkgöz, S. (2019). Geleneksel Yapı Malzemesi Olarak Ağaç Kullanımı: Kırsal Anadolu’da Ağaç Dalları ile Oluşturulan Duvarlar ve Üst Örtü Sistemleri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5(12), 161-175.
Geraadpleegd van https://dergipark.org.tr/tr/download/article-fle/806841
Stal, waarvan het dak op een traditionele manier is gebouwd, foto genomen op 16 maart 2023.
Zoektocht naar ambachten
Ambacht
In Yollarbasi werden ook specifeke producten gemaakt waarvan sommige vergeten zijn en een aantal nog steeds worden gemaakt. Dit zijn onder andere schapenkaas, schapen yoghurt, wol die verkleurd wordt met de planten die in de buurt groeien, tapijten met unieke patronen voor de regio, tomatenpuree, druivensiroop, fruit chipsen jam, gedroogde groenten en brood.
Elk zomer maakt mijn familie tomatenpuree, druivensiroop, fruit chips- en jam, en gedroogde groenten. In het dorp zijn ook nog een paar bewoners die dit nog steeds doen.
Şimşek, İ. (n.d.). Vrouwen die paprika’s schoonmaken om ze te drogen in de zon. Geraadpleegd op 11 oktober 2024 via Instagram: https://www.instagram.com/ibrahimsimsek.art
Koken van de tomatenpuree, foto genomen op 20 augustus 2023.
Koelingsproces van druivensiroop, foto genomen op 30 augustus 2024.
Bakproces van ‘mayali ekmek’ (brood) in tandoori huis, foto genomen op 5 augustus 2018.
Turkse Roquefort kaas maak proces. Divle Cave Cheese, Slow Food, 2014, Uit de collectie van: Slow Food Foundation for Biodiversity - Ark of Tate.
Isleker, Ufuk. (n.d.). Carding wool by hand. Geraadpleegd op 11 oktober 2024 via Pinterest: https://nl.pinterest.com/pin/10062799160293335/
Auteur onbekend. (n.d.). Spinning wool by hand. Geraadpleegd op 11 oktober 2024 via Pinterest: https://nl.pinterest.com/pin/33073378508550455/
Auteur onbekend. (n.d.). Dyeing wool with natural colors. Geraadpleegd op 11 oktober 2024 via Pinterest: https://nl.pinterest.com/pin/485614772339266669/
Aksland, D. (2023). The secret language of Istanbul’s dream weavers. Geraadpleegd op 11 oktober 2024 van https://www.afar.com/magazine/the-secret-language-of-istanbuls-dreamweavers?utm_source=sshare
Sociale cohesie in het eco-dorp
Strategie
Om het dorp te re-activeren heb ik een strategie bedacht, een coöperatie van vrouwen die samen het dorp transformeren in een eco-dorp. Waarom vrouwen hoor ik je vragen. Mannen in het dorp zijn de geldverdieners en verdienen geld door middel van landbouw. Voor sociale contacten kunnen de mannen naar het koffehuis in het dorp gaan. Vrouwen zijn vaak thuis en voor hen zijn weinig mogelijkheden om elkaar te ontmoeten en een ambacht te leren.
In Yollarbasi zijn een aantal vrouwen in 2022 een borduur- en naaicursus gestart om een opleiding te volgen, maar ook om met andere vrouwen gezellig bij elkaar te komen.
Eco-dorp
Binnen het nieuwe eco-dorp wordt de technologie van vandaag gebruikt om in harmonie met de natuur te leven, om belang te hechten aan landbouw (schapen, druiven, tomaten, fruit en groente) en om bewustzijn van het samenleven te vergroten. Het eco-dorp kan voor een duurzame, gezonde toekomst zorgen die van generatie op generatie kan worden overgedragen als tegenwicht aan de mechanische wereld met zijn uitputtende energieën.
Het eco-dorp wordt opgericht volgens een coöperatieve methode, waarbij natuurbescherming en duurzaamheid centraal staan. De belangrijkste inkomst bronnen van het eco-dorp worden verkregen uit de verkoop van natuurlijke landbouw- en veeteelt producten. In het dorp Yollarbasi zal dit onder andere het verkopen van kaas, yoghurt, tapijten, tomatenpuree, druivensiroop, fruit chips- en jam en groente chips zijn.
Foto van een winkel waar natuurlijke landbouw- en veeteeltproducten, evenals handgemaakte producten, worden verkocht die door een coöperatie zijn gemaakt.
Bron: Anadolu Agency. (2024). Kadınlar el emeği ürünlerin satıldığı kooperatife dayanışma örneği sergiliyor. Geraadpleegd op 11 oktober 2024 van https://www.aa.com.tr/tr/yasam/kadinlar-el-emegi-urunlerin-satildigi-kooperatifedayanisma-ornegi-sergiliyor/3114686
Sociale cohesie in het eco-dorp
Coöperatie
In het dorp starten zeven vrouwen een coöperatie. In Turkije steunt de overheid een coöperatie met minimaal zeven mensen met 15 schapen en 1 ram per lid. Met dit vee zullen de vrouwen de grondstoffen voor kaas, yoghurt en de tapijten oogsten. Deze producten kunnen ze verkopen en hiermee geld verdienen en doorgroeien. Dit plan is een geweldige combinatie van context, plaats, traditie en samenleven voor het dorp Yollarbasi.
Visualisatie van een gerenoveerde schapenstal binnen het eco-dorp, die door de coöperatie wordt gebruikt.
Sociale cohesie in het eco-dorp
Tapijtatelier
Met dit plan worden ook de lokale wevers weer aan het werk gezet, de volgende generatie ambachtslieden opgeleid en de sociale banden in het dorp versterkt. Vrouwen die vaak onzichtbaar zijn, kunnen door middel van het weefatelier hun talenten meer zichtbaarheid geven.
Visualisatie van een getransformeerde stal tot een tapijtatelier binnen het eco-dorp, die door de coöperatie wordt gebruikt.
Groen- en waterplan
Groene oases
Het centrum is verdeeld in zes gelijkmatige clusters, elk met een eigen groene oase. De grootte van de clusters wordt bepaald door de infrastructuur. In elke cluster vormen minimaal zeven leden een coöperatie. Elke openbare ruimte wordt getransformeerd tot een groene oase.
Door inheemse plant-, en boomsoorten te planten ontstaat een groene oase. Hiermee krijg de verwaarloosde openbare ruimte een nieuw leven met nieuwe groen- en waterverbindingen. De wateropname wordt versterkt door de nieuw te planten (fruit)bomen en planten uit de streek. Er ontstaat een nieuw microklimaat voor plant, mens en dier. De tuinen fungeren ook als oogst tuinen voor bijvoorbeeld de natuurlijke verf van de weefgetouwen en de druivensiroop en tomatenpuree. Tussen de oasen is een plein aangelegd waar het kook-, verf en droogproces van weverij plaatsvindt.
Het voormalige zwembad op de heuvel wordt getransformeerd tot een waterbassin. Het opgevangen regenwater wordt via dit bassin naar de pleinen in de clusters en de groene oases vervoerd.
Ilisira Hoyuk
begraafplaats
begraafplaats
Ingang
Waterweg
Voetgangersweg
Autoweg
Woningen
Plein
Groenplan
basisschool
Analyses
Na het ontwikkelen van de strategie ‘het dorp transformeren tot een eco-dorp’ en het bepalen van de clusters met het groen- en waterplan, ben ik me gaan richten op de eerste cluster. In deze cluster bevindt zich het dorpshuis van mijn grootouders, waarover ik de meeste informatie heb.
Om te starten heb ik eerst de ruïnes geanalyseerd door ze in detail na te tekenen. Vervolgens ben ik gaan kijken welke architectonische kenmerken ik kan gebruiken om het landelijke karakter van het dorp te behouden en hoe ik deze kan actualiseren. De architecturale aanpak is gericht op zoveel mogelijk behouden van de gemetselde historische stenen muren met zijn openingen.
Vervolgens heb ik een inventarisatiekaart gemaakt van de bestaande toestand. Ik analyseerde welke gebouwen of ruïnes welke functie hadden of nog hebben en waar de openingen zich bevonden of bevinden.
Daarna heb ik een potentie bouwkaart gemaakt. Hierbij heb ik nauwkeurig onderzocht welke gebouwen gerenoveerd of getransformeerd kunnen worden en welke onderdelen van de ruïnes hergebruikt kunnen worden.
Nieuwe architectuur
De architectonische uitgangspunten voor het Eco-dorp in Yollarbasi zijn het toepassen van lokale architectonische kenmerken, lokale bouwmaterialen en traditionele bouwtechnieken. Mijn uitgangspunt is dat elk detail nieuw zal zijn, maar ook gebaseerd is op de traditie. Zo wordt er een symbiose gecreëerd tussen oud en nieuw.
Er zijn twee hoofdprincipes aangehouden die gebaseerd zijn op de twee gebouw typologieën;
1. De schuren en de werkplaatsen
2. En het woonhuis.
De basis van de nieuwe schuren/werkplaatsen en woonhuizen zijn stenen fundamenten. De fundering en de wanden worden gestapeld van (hergebruikte) lokale stenen. Hierdoor heeft ieder gebouw een stevige basis en wordt het water buiten gehouden.
In deze stenen ‘kaders plaats ik een nieuw dragende houten constructie. De nieuwe houten structuur wordt gedragen door de (historische) stenen muren. Er ontstaat een respectvolle continuïteit van bestaand naar nieuw.
Schuur en werkplaats
Op 1,5 meter afstand van de stenen muren, is een vrijstaande houten constructie geplaatst. De houtconstructie is als een ‘paraplu’ tussen en boven het stenen basement geplaatst. Deze constructie heeft een hoogte van twee keer drie meter. Dit geeft vrijheid als er een transformatie naar een andere functie gewenst is.
De houten spanten zijn vervaardigd uit bruikbare oude dakbalken, en dragen het nieuwe dak. Tussen de spanten die op de stenen muren rusten, zijn er openingen voor ramen en luiken.
Het dak is voorzien van aarde en planten en de dakgoot voert het regenwater door middel van een regenketting (‘rain chain’) naar een waterdepot in de grond. Men kan het regenwater gebruiken om de tuinen te besproeien.
De buitenkant en de binnenkant van de stenen muren kunnen door middel van leem gestuct worden. Het leem bestaat uit een mengsel van water, stro en gekleurde aarde.
Plattegrond van het woonhuis van mijn grootouders in het dorp. Het woonhuis is centraal op de kavel geplaatst, wat volledige privacy biedt. Rondom het huis bevindt zich de bestrating, gevolgd door de tuinen. Aan de linkerkant liggen de stallen en schuren, en aan de rechterkant bevindt zich het tandoori-huis.
Woonhuis
Voor het ontwerp van het woonhuis heb ik eerst de kenmerken van een traditioneel Turks huis geanalyseerd en onderzocht. Hiernaast zie je de plattegrond van het dorpshuis van mijn grootouders. Vroeger diende een kamer overdag als woon- en eetkamer, en ‘s avonds werden de beddengoeden uit de kasten gehaald en werd de kamer omgevormd tot een slaapkamer. In de hoek van een kast, die tegen de gevel aansloot, kon men zelfs douchen. Een kamer bood bijvoorbeeld onderdak aan een gezin van vijf personen. In één woonhuis konden vier gezinnen wonen. Het koken vond plaats in het tandoori-huis of in de hal.
Later gingen mensen apart wonen, en zo veranderde het woonhuis van mijn grootouders, net als alle andere woonhuizen in het dorp, in een huis voor één familie. Slaapkamers werden individuele kamers, een van de slaapkamers werd omgevormd tot een keuken, en er werd een badkamer aangebouwd.
Voor de nieuwe generatie dorpsbewoners is de architectuur van de woonhuizen aangepast. Zo is er een houten constructie ontworpen die volgens het huisin-huis-principe direct tegen de stenen muren wordt geplaatst. Deze constructie, met een hoogte van ongeveer twee keer drie meter en een zadeldak, zorgt voor een nieuwe indeling. De bestaande raam- en deuropeningen zijn zoveel mogelijk behouden, en in de dikke muren zijn diepe nissen gecreëerd waar men kan zitten.
Tussen de houten constructie is ruimte voor het plaatsen van een kast of een keukenblok. De constructie is geïsoleerd met stro of wol om het binnenklimaat comfortabel te maken. De stenen muren zijn afgewerkt met leem.
Flexibiliteit en functionaliteit in traditionele Turkse huizen
Traditionele Turkse huizen hadden het vermogen om mee te groeien of zich op te splitsen, afhankelijk van de behoeften van het gezin dat erin woonde. Dit illustreert de fexibiliteit in zowel de structuur als het gebruik.
Bij het ontwerp van gemeenschappelijke ruimtes lag de nadruk vooral op eenvoud, functionaliteit en gemak (Eldem, 1954). Er werd geen onnodige luxe gebruikt; zelfs de kleinste details, zoals regendruppels of spijkers, werden alleen toegepast wanneer strikt noodzakelijk.
Bij het ontwerpen van de interieurs van de huizen werd het menselijk lichaam als uitgangspunt genomen. Zo werden bijvoorbeeld de wintervloeren op een hoogte gebouwd die aansloot bij de lengte van de bewoners. De ramen werden ontworpen volgens de principes van de gulden snede. Alle materialen die gebruikt werden bij de bouw, kwamen uit de directe omgeving en werden lokaal gewonnen (Bektaş, 2019, p. 40).
Bektaş, C. (2019). Türk Evi. İstanbul: YEM Yayın - Mimarlık Dizisi
Eldem, S.H. (1954). Türk Evi Plan Tipleri. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
Multifunctionele ruimte - hal - woonkamer - eetkamer. Vroeger werd hier op de grond gezeten. In het midden was voorheen hier een woningscheidende muur.
Woningentreedeur aan de voorkant. Meestal voorzien van hekwerk ervoor voor inbraakwerendheid.
Woningentreedeur met veel glas.
Woningentreedeur aan de achterkant. Tweede familie bijvoorbeeld schoonouders konden via hier naar binnen.
Lage deuren, geverfd in een opvallende kleur, opbergkasten in de muren die aan beide kanten te openen zijn.
In de kast is een badruimte inbegrepen, met een gat aan de onderkant van de kast kan het water afgevoerd worden naar buiten. Meestal bevinden deze aan de kant van de gevel.
Multifunctionele kast. Vloerkussens zijn heel uniek in Anatolia, dienen als rugleuning bij het zitten op de grond.
Matrassen, dekens en kussens in de kast. Elke avond werd het op de grond klaar gemaakt en elke ochtend werd het netjes opgeruimd in de kast.
Visualisaties
Nawoord
Als mijn opa en oma nog leefden, zouden ze trots zijn geweest op wat ik doe. Hun verhalen over de ambachten van het dorp, hebben mij geinspireerd. En door respectvol om te gaan met de oude ambachten en deze te combineren met nieuwe architectuur, spreek ik nieuwe generatie dorpsbewoners aan. Ik vraag aandacht voor het gebruik en hergebruik van lokale bouwmaterialen en ambachten en het waarderen van architectonisch erfgoed.
Mijn afstudeerproject ‘Re-activeren Yollarbasi’ vergroot het publieke bewustzijn over het probleem van de ‘leeglopende dorpen’ en toon ik met mijn ontwerp een strategie om deze dorpen te activeren.
