หมากไม้ในป่าดง ISAN FRUIT
ภาพโดย : barloww
ผลไมปาอีสาน ที่ไมเปนที่รูจัก 10 ชนิด
Canthium berberidifolium Geddes
1
เงี่ยงปลาดุก วงศ : RUBIACEA ชื่อทั่วไป : เงี่ยงดุกเล็ก หนามเงี่ยงคุก ลักษณะ : ไมพุมสูง 1-2 เมตรเปลือกสีน้ำตาล ตามกิ่งและลำตนมีหนามแหลม หลังใบสี เขียวสด เขมเปนมัน มีขนประปราย ดอกสีเหลืองออน ผลสดรูปทรงกลม เริ่มแรก สีเขียวแลว เปลี่ยนเปนสีเหลือง สีสม และสีแดงสดตามลำดับ เมล็ดแข็งผลแกสีสม สวนที่กินได : ผลสด มีรสเปรี้ยวอมหวาน
2
ส้มลม
Aganonerion polymorphum Pierre ex Spire
3
ชื่อทั่วไป : สมลม วงศ : Apocynaceae ลักษณะ : ไมเถา เลื้อย ไมมีมือเกาะ ลำตนเรียบกลม ขนาดเล็ก มีสีเขียว มีน้ำยางขาว กิ่งออนมีขน ปลายใบแหลมหรือแหลมติ่งหรือกลม ผิวใบดานลางมีขน ใบออนมีรสเปรี้ยว กลีบดอกสีชมพูหรือสีบานเย็น โคนเชื่อมเปนหลอดสีเขียวแกมขาว ฝกกลม ปลายฝกแหลม ฝกสดมีสีเขียว เมื่อแหงมีสีน้ำตาล มีขนสีขาวเปนพูติดอยู สวนที่กินได : ใบ ดอก และผล มีรสเปรี้ยว สถานที่พบ : ปาเต็งรัง ปาดิบแลง
4
หมากหมาว้อ วงศ : SAPINDACEAE ชื่อทั่วไป : หมากวอ ลักษณะ : เปนไมพุมขนาดเล็ก ลำตนตั้งตรง ใบเปนประกอบ แบบขนนก แผนใบเกลี้ยงทั้งสองดาน ดอกสีครีมอมเขียว ผลรูปทรงรี กวางเกือบกลม สีเขียว เปลี่ยนเปนสีชมพูอมมวงและสีมวงเขม สวนที่กินได : ผล สถานที่พบ : ปาเบญจพรรณ ปาดิบแลง ปาดิบชื้น หรือปาเสื่อมโทรม
5
Lepisanthes senegalensis (Poir) Leenh
6
หมากคันจ้อง
Diospyros filipendula Pierre ex Lecomte
วงศ : EBENACEAE ชื่อทั่วไป : ดำบิดดง ลักษณะ : ไมยืนตน ไมผลัดใบ สูงไดถึง 12 เมตร เปลือกสีเทา ปนน้ำตาลใบเรียงสลับ รูปไข รูปวงรี ดอกแยกเพศ อยูคนละตน กลีบดอกสีขาว ผลสดแบบมีเนื้อรูปทรงกลมมีขนดานนอก ผลออนมีขนนุม ผลแกเกลี้ยงมีนวลสีขาว สวนที่กินได : ผล สถานที่พบ : ปาแลงและ ปาดิบชื้น ที่ระดับความสูง 50-400 เมตร 7
หมากแดง
Xylia xylocarpa (Roxb.) Taub. var. kerri (Craib & Hutch.)I.C. Nielsen
วงศ : LEGUMINOSAE - MIMOSOIDEAE ชื่อทั่วไป : แดง ลักษณะ : ไเปนไมตนขนาดใหญ สูงถึง 30 เมตร ผลัดใบ ใบเปนใบประกอบ แบบขนนกสองชั้นปลายคู ใบยอยเรียงตรงกันขามรูปขอบขนานแกมรูปไข ใบออนสีน้ำตาลแดง ดอกออกเปนชอแบบชอกระจุกแนน ทรงกลม คลายดอก กระถิน ฝกรูปขนมเปยกปูน เปลือกแข็ง ฝกแกสีน้ำตาลอมเทา แกจัดแตกอาออก ตามรอยประสานเปนสองซีก ฝกที่แตกมักจะบิดงอ เมล็ดแบนมี 6 - 10 เมล็ด สวนที่กินได : เมล็ด สถานที่พบ : ปาเต็งรัง 8
Atherolepis pierrei Costantin
9
หมากตำยาน วงศ : APOCYNACEAE ชื่อทั่วไป : อบเชยเถา ลักษณะ : ไมเถาเลื้อยขนาดเล็ก เลื้อยพันตนไมอื่นหรือเลื้อยไป ตามพื้นดิน เถามีขนสั้นและมีน้ำยางสีขาว ใบเปนใบเดี่ยว ออกตรงขามกันเปนคู ๆ เปนรูปขอบขนานหรือ รูปขอบขนานแกมรูปไข ปลายใบแหลม ผิวใบเรียบเปนสีเขียวเขมหรือสีน้ำเงิน มีกลิ่นเหม็นเขียว ดอกออกดอกเปนชอ โดยจะออกตามซอกใบ กลีบเลี้ยงสีเหลืองอมสม โคนกลีบดอกชิดติดกัน เปนรูปถวยหรือเปนทอสั้น ๆ ตรงปลายแยก ออกเปน 5 กลีบ ผลเปนรูปไขยาว ติดกันเปนคู ผิวผลเนียน มีรอง เปนแนวตามยาวภายในผลมีเมล็ด สวนที่กินได : ผล สถานที่พบ : พบขึ้นทั่วไปในทุกภาคของประเทศตามชายปา
10
หมากสั้น วงศ : DILLENIACEAE ชื่อทั่วไป : มะตาด ลักษณะ : ไมยืนตนขนาดกลางถึงขนาดใหญ เปนไมไมผลัดใบ ใบเปนใบเดี่ยว เรียงสลับถี่ออกเปนชอบริเวณปลายกิ่ง ลักษณะของใบเปนรูปใบ หอกหรือเปนรูปไขกลับ ปลายใบแหลม เปนติ่งสั้น ใบเปนคลื่นลอน ขอบใบเปนหยักและฟนเลื่อย ดอกมีสีขาวนวลและมีกลิ่นหอมออน ๆ ออกดอกเดี่ยว ๆ บริเวณ งามใบและกิ่ง บริเวณใกลปลาย ผลเปนผลเดี่ยวสด ลักษณะเปน รูปทรงกลมใหญอวบ ผลเมื่อออนจะเปนสีเขียว เมื่อแกแลวจะเปลี่ยน เปนสีเหลืองเขม ในผลมีเมล็ดสีน้ำตาล สวนที่กินได : ผล เมล็ด สถานที่พบ : ปาพรุ ปาดิบชื้น และริมแมน้ำลำธาร
11
Dillenia indica L. 12
Garcinia cowa Roxb. ex Choisy. 13
หมากโมง วงศ : CLUSIACEAE ชื่อทั่วไป : ชะมวง ลักษณะ : ไมยืนตน ขนาดเล็กถึงกลาง ไมผลัดใบ ใบเดี่ยวเรียง ตรงขามสลับตั้งฉาก รูปวงรีแกม ใบหอกหรือรูปขอบขนาน ปลายใบ ปานหรือแหลมเล็กนอย ผิวใบเปนมัน ดอกแยกเพศ อยูคนละตน กลีบดอกสี เหลือง ผลสด รูปกลมแปน ผิวเรียบ เมื่อสุกสีเหลือง แกมสมหมน มีรองตื้นๆ 5-8 รอง ดานบนปลายบุมมีเมล็ดขนาดใหญ สวนที่กินได : ผล ใบ สถานที่พบ : ปาที่ระดับความสูง 600 เมตร จากระดับน้ำทะเล
14
Elipeiopsis cherevensis (Pierre ex Finet & Gagnep.)R.E.Fr.
15
หมากกล้วยน้อย วงศ : ANNONACEAE ชื่อทั่วไป : นมแมวปา ลักษณะ : ตน นมแมวปาเปนไมพุมขนาดเล็ก มีขนปกคลุมหนาแนน ใบเปนใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไขแกมขอบขนาน รูปรีหรือรูปรีแกมรูปไข ผิวใบมี ขนปกคลุมทั้งสองดาน ดอกสีเหลือง ผลเปนผลกลุม มีผลยอ ยจำนวน 5 – 15 ผล รูปทรงรี สีเขียว เมื่อสุก เปลี่ยนเปนสีเหลือง หรือแดงอมสม มี 1 เมล็ด สวนที่กินได : ผล สถานที่พบ : ปาเต็งรัง
16
Salacia chinensis L.
17
หมากตาไก้ วงศ : CELASTRACEAE (Hippocrateaceae) ชื่อทั่วไป : กำแพงเจ็ดชั้น ลักษณะ : เปนไมเถาหรือไมพุมรอเลื้อย ใบเดี่ยว เรียงตรงขาม สลับตั้ง ฉาก แผนใบคอนขางหนา แผนใบรูปวงรี รูปวงรีกวาง รูปไข รูปวงรีแกมใบหอก หรือรูปไขกลับ ปลายแหลมหรือมน หลังใบเรียบ เปนมันสีเขียวเขม ทองใบเรียบ ดอกสีเขียวอมเหลือง หรือเหลือง ออกเปนกลุมหรือชอสั้นๆ ที่ซอกใบหรือกิ่งกาน ผลสดรูปรางคอนขางกลมผิวผลเกลี้ยง รูปกระสวยกวางหรือรี ขนาดเสนผาศูนยกลาง 1-2 เซนติเมตร ผลออนสีเขียว ผลสุกสีแดง หรือสีแดงอมสม ภายในมีเมล็ดกลมขนาดใกลเคียงกับผล 1 เมล็ด สวนที่กินได : ผล สถานที่พบ : ปาเบญจพรรณทั่วไป
18