Een binnenstad op maat Deventer, Nederland (1998-2003)
Bureau B+B maakte in opdracht van de gemeente Deventer een integrale visie voor de binnenstad. Het plan was alomvattend: van een stedenbouwkundige visie op de toekomst van de binnenstad tot een uitwerking op detailniveau. De visie moest bijdragen aan het versterken van de concurrentiepositie van de voormalige Hanzestad op het gebied van wonen, werken, cultuur, horeca en toerisme door een uniek straatbeeld te ontwerpen dat alleen in Deventer te vinden zou zijn. Dit betekende niet alleen het optuigen van sleetse winkelstraten, tegelijkertijd werden belangrijke structuren inzichtelijk gemaakt en versterkt. De ligging aan het water was volgens het bureau essentieel. Verbindingen vanuit de binnenstad naar het waterfront zijn hersteld, waarmee een beter functionerende routing voor het kernwinkelapparaat is verkregen. Het versnipperde oude kerkelijk gebied, centraal gelegen in de binnenstad, voegde het bureau samen tot een grootschalige
ruimte met een eigen karakter om de oriëntatie en de karakteristieke stadsstructuur te versterken. De openbare ruimte vormt de bindende factor, met een unieke bestrating, verlichting, straatmeubilair, groen en reclamebeleid. De visie gaat uit van het versterken van de vier verschillende identiteiten van de binnenstad: de middeleeuwse stad, de negentiende-eeuwse stad, de Singel en de IJsselkade. Elke sfeer heeft een eigen herkenbare inrichting. In de winkelstraten vormen de fraaie monumentale gevels de basis voor de inrichting van de openbare ruimte. Een van ‘top tot teen’-benadering van de gevels in samenhang met de straat bepaalt het beleid voor de vormgeving van winkelpuien, toepassing van reclame en uithangborden, openbare en bijzondere verlichting en uitstalling. Het bureau stelt de kwaliteit van elk afzonderlijk pand voorop door het te benadrukken door stoepen, eeuwenlang een kenmerkend element in het Deventerse straatbeeld, maar inmid-
Type: Binnenstad, Openbare Ruimte, Architectuur Opdrachtgever: Gemeente Deventer
Ontwerpteam: Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur
Programma: Winkelstraten, gevel, reclame en uitstallingbeleid Oppervlak: 19.000 m2 (visie 40.000 m2) Bouwsom: € 7.000.000,-
dels vrijwel verdwenen. De ‘op maat’ toegevoegde stoepen – elke winkeleigenaar kon een keuze maken uit verschillende soorten natuursteen en stoepvormen – maken het verschil tussen straat- en gebouwniveau inzichtelijk en dienen als extra uitstalruimte voor winkeleigenaars. De vormgeving van de straten is verder chic en ingetogen: een tapijt van klinkers verbijzonderd door cortenstalen strips voor afwatering. De klinkers zijn een speciaal voor Deventer ontwikkelde mix met subtiele verschillen in kleur en hardheid, waardoor de moderne, maatvaste stenen
in het straatbeeld ogen als authentieke stenen. De naam van de stad is in de kolkdeksels geperforeerd in de vorm van ‘zetletters’, zowel een verwijzing naar de staalindustrie als naar de boekdrukkunst, die bij de stad horen. De herinrichting had effect: winkeleigenaren werden gemotiveerd tot het opknappen van hun winkel, of hun reclameborden. Ook in commercieel opzicht is de herinrichting een succes. In straten die voorheen minder populair waren, vestigden zich startende ondernemers met een aanvullend winkel- en horeca-aanbod op de bestaande voorzieningen.
vier verschillende identiteiten: compacte middeleeuwse stad, gevarieerde 19e eeuwse ring, groene aaneengesloten singel en rivier met kade en uiterwaarden
versterken van de vier verschillende identiteiten
twee bebouwingstypologieën: kleinschalige bebouwing in de middeleeuwse stad en grootschalige bebouwing in de 19e eeuwse ring
versterken van deze typologieën
binnenstad is in zichzelf gekeerd, de relatie met de omgeving is slecht en de inrichting van de randzone versterkt de geïsoleerde ligging
randzone wordt bindend element naar de omgeving en wordt onderdeel van een reeks vernieuwde openbare ruimten
huidige looproutes sluiten slecht aan op de stedenbouwkundige structuur van de binnenstad en vormen geen circuit
nieuwe looproutes verbinden de verschillende stedelijke functies en versterken de structuur van de binnenstad
openbare ruimte bestaat uit straten met kwaliteit (geel), straten (vooral winkelstraten) met weinig kwaliteit (bruin) en uit ongedefinieerde gebieden (blauw)
de openbare ruimte bestaat uit straten met kwaliteit (geel), straten met extra kwaliteit (paars) en uit een vernieuwd voormalig kerkelijk gebied
hoven en ongedefinieerde ruimten
hoven en voormalig kerkelijk gebied als bijzondere openbare ruimte
structuur openbare ruimte onduidelijk en rommelig
heldere openbare ruimte met specifiek karakter