20141020 herinrichting binnensteden

Bureau B+B Stedebouw en landschapsarchitectuur

Bureauvisie

Collectief talent We zijn een internationaal werkend ontwerpbureau, opgericht in 1977. Ons bureau is georganiseerd als een collectief – de opzet weerspiegelt onze bureaucultuur. Zowel inhoudelijk als procesmatig is collectiviteit voor ons een kernbegrip. In de huidige tijd zijn collectieve waarden actueler dan ooit. Er werken bij ons stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, architecten, cultuurtechnici, en net zo veel persoonlijkheden. Niet één brein is verantwoordelijk voor het eindresultaat, maar vele individuen.

We fungeren als een collectief talent, waarbij het beste idee telt, ongeacht van wie het komt. Ontwerpen bespreken we vanaf het prilste stadium, een proces dat garant staat voor levendige discussies en verrassende oplossingen. We ondervragen elkaar kritisch zodat ontwerpkeuzes helder onderbouwd raken.

Opdrachtgevers waarderen onze werkwijze, die zich eveneens vertaalt in de procesaanpak. Het proces is immers ook een ontwerp – een procesontwerp dat dynamisch moet zijn wanneer dat nodig is, en fixerend waar dat vereist is. En bovenal: een proces waarin de inhoud door de kluwen van verantwoordelijkheden en afspraken niet sluipenderwijs uit beeld verdwijnt. Collectief gedragen doelen zijn essentieel.

Kernwinkelgebied, Maastricht, Nederland (1996-2003)

Lezen van de plek Tegenwoordig wordt er bijna geen ontwerp meer gemaakt dat níet voortbouwt op het ‘verhaal van de plek’. In plaats van het aanbrengen van een historisch sausje werkt Bureau B+B aan de daadwerkelijke doorwerking van de eigenschappen van een plek.

Cruciaal daarbij is het gebruik: als een plek eenzijdig wordt gebruikt of niet goed toegankelijk is, raakt de identiteit gauw sleets. Wij zien wat je op een plek vaak al cadeau krijgt, letten op tradities, rituelen en het huidige gebruik van het landschap. We kijken met andere ogen omdat we sterk verbonden zijn met de werelden van de beeldende kunst, dans, muziek, mode en literatuur. In een associatief proces maken we een doelmatig en gebruiksvriendelijk ontwerp waarin altijd een inval of ontregelende greep is opgenomen die de ruimtelijke ervaring boven het functionele uittilt. Zo krijgt een plek opnieuw betekenis, zodat deze weer decennia meekan.

Het verhaal kan door bewoners, bestuurders en opdrachtgevers keer op keer verteld worden.

Innovatiepool, Turnhout, België (2010-heden)

Ambacht Een ontwerpconcept kan nog zo bijzonder zijn, een matige uitvoering haalt alles onderuit. De daadwerkelijke realisatie van een ontwerp maakt het verschil tussen een middelmatig of een duurzaam kwalitatief project. Bovendien scheelt een goede uitvoering aanzienlijk in de beheerslasten. Bureau B+B werkt met hooggekwalificeerde cultuurtechnici. Het woord ‘techniek’ of ‘ambacht’ doet de inbreng van de cultuurtechnicus tekort. Een specialist in ondergrond, constructie, groeiplaatsbehandeling, CiBoGa, Groningen, Nederland (2004-heden)

steensoorten en klinkerverbanden is onontbeerlijk voor het slagen van een project en het benodigde gezag bij de opdrachtgever. Hier geen sprookjesachtige visualisaties, maar precisie: in de controle van de bestekken, in het contact met kwekers en materiaalleveranciers, in het begeleiden van de uitvoerders.

In het werkmodel van Bureau B+B is de inbreng van de technicus vanaf de eerste brainstorm gegarandeerd. De grens tussen ontwerp- en uitvoeringsinbreng is fluïde – het ontwikkelen van een ontwerp is immers een collectief proces dat heen en weer kaatst tussen de verschillende teamleden.

Samenwerking Het open ontwerpproces zoals we beschreven in de kernwaarde collectiviteit, kan ook in een overleg- en opdrachtgeverssituatie worden ingezet. Wij houden van echte samenwerking, die wij opvatten als een proces waarin iedere partij vanuit eigen verantwoordelijkheid deelneemt. Geen onafzienbare hoeveelheid overlegmomenten, maar een aantal goed geregisseerde bijeenkomsten. Vertrouwen en gemeenschappelijkheid zijn hierin essentieel.

Expo 2000, Hollandse Tuin, Hannover, Duitsland (1998-2000)

Duurzaamheid Duurzaamheid is voor ons een allesomvattend en vanzelfsprekend uitgangspunt voor ons gehele ontwerpproces, waar wij zeer bewust mee omgaan. Het begrip beperkt zich voor ons niet tot energiezuinige straatverlichting, zonnepanelen of regenwateropvang, maar vormt de samenvatting van al onze waarden. Naast de klimaatgerichte duurzaamheid is ook het begrip sociale- en ecologische duurzaamheid van een omgeving van toepassing.

Sociale duurzaamheid heeft te maken met de leefbaarheid en leefkwaliteit van een plek – steden veranderen, maar daarbij is het de uitdaging dat zij voor haar bewoners herkenbaar en vertrouwd blijven. Het maken en beheren van een robuust stelsel van openbare ruimtes, herkenbaar en passend bij het karakter van de stad. Het gaat daarbij om het zorgvuldig ontwerpen aan plekken die maatschappelijke veranderingen kunnen opvangen.

Wij nemen de locale fysieke factoren als de waterhuishouding, de geologie, het klimaat en andere abiotische factoren mee in het ontwerp. Daarnaast beschouwen wij materialen, zoals baksteen en natuursteen, als gecultiveerde geologische elementen waarmee we milieu condities op een positieve manier kunnen beïnvloeden. Op een muur van een materiaal dat wat vocht opneemt bijvoorbeeld ontstaat vanzelf een muurvaren. We ontwerpen aan condities voor een plek die zichzelf in stand houdt. We kiezen materialen waarbij energie-inhoud in relatie staat tot de levensduur.

Daarnaast is Bureau B+B al meer dan dertig jaar duurzaam in de bureauaanpak, in de relatie met opdrachtgevers, in het keer op keer hergebruiken van plekken en gebieden en in materiaalgebruik. De basisfilosofie is dat wat lang mee gaat, duurzaam is.

Hyperspeeltuin, Waldpark, Potsdam, Duitsland (1998-2001)

Fluvial Garden, Almere, Nederland (2005-2006)

Herinrichting binnensteden en dorpskernen

In de jaren negentig kreeg de binnenstad hernieuwde aandacht. Dat was nodig na decennia waarin de focus lag bij het ontwerpen van uitbreidingswijken en het rehabiliteren van negentiende-eeuwse stadswijken. In deze nieuwe opgave had Bureau B+B zelf de trend gezet met het Haagse project De Kern Gezond. Verschillende steden meldden zich, met hoge verwachten voor de meerwaarde die je met een mooie openbare ruimte kon verkrijgen. In veel steden oogde die sleets en identiteitloos: de dertig bij dertig betontegel uit de jaren zeventig voldeed niet meer In 1990 stuurde het bureau een Oostenrijkse stagiaire naar Hilversum met de opdracht op zoek te gaan naar het stadshart. Dat ze onverrichter zake terugkwam, was te verwachten. Het oude brinkendorp kende van oudsher een ingewikkelde structuur, die in de jaren tachtig vrijwel onleesbaar geworden was door kaalslag, de bouw van een groot overdekt winkelcentrum en een ernstig verschraalde openbare ruimte. De belangrijkste winkelstraat, de Groest, was een kale, geasfalteerde driebaansverkeersweg, waarvan de aantrekkingskracht op het winkelend publiek ver te zoeken was. Voorop stond het inzichtelijk maken van de structuur en de samenhang in de stad, niet alleen het opkalefateren van een aantal straten en pleinen. Het project in Hilversum was een van de meest geslaagde openbareruimteprojecten van het bureau. Met een robuuste en tijdloze inrichting, zonder modieus sausje, werd de binnenstad weer als vanzelfsprekend Hilversums, alsof er geen ontwerper aan te pas gekomen was. Het effect voor de stad was en is nog steeds groot.

Bezoekers waarderen het winkelgebied als sfeervol en knus. Door de consequente materialisering en detaillering is het ontwerp na twintig jaar bovenal waardevast.

Hilversum voor herinrichting

Dat een mooie openbare ruimte bijdraagt aan een economisch sterke binnenstad bewijst ook Maastricht, waar het bureau later de belangrijkste winkelstraten aanpakte. De gemeente en diverse private partijen wilden de positie van de stad als internationaal koopcentrum handhaven en versterken door een herinrichting van het kernwinkelgebied. De binnenstad, gelegen aan beide zijden van de Maas, kenmerkt zich door een menging van woningen en winkels. De stadsplattegrond is nog vrijwel gelijk aan de middeleeuwse, wat samen met de prachtige historische bebouwing en de typische menging van woningen en winkels de identiteit van de stad bepaalt. Een ingetogen inrichting van de openbare ruimte met een grijs palet van natuursteen laat de gevels optimaal tot hun recht komen.

Hilversum na herinrichting

Hilversum

In Breda werkte het bureau aan de herinrichting van het kernwinkelapparaat en het opknappen van Park Valkenberg, twee omvangrijke projecten die onderdeel waren van het structuurplan voor de binnenstad dat de gemeente in 1992 had vastgesteld. Bureau B+B, inmiddels gewapend met ruime binnenstedelijke ervaring, schreef in 1995: ‘Er is altijd één centrale vraag: wat zijn de kwaliteiten van de stad en hoe ga je die versterken? Daarbij moet je voor ogen houden dat de stad niet moet opvangen wat jij wilt, maar je moet iets willen wat de stad aankan.’ Als uitgangspunt voor de winkelstraten namen de ontwerpers de sfeer van een historische binnenstad met een ZuidNederlands, gemoedelijk en gastvrijkarakter. Werd op het zand in Hilversum juist gekozen voor een bestrating met Hollandse klinkers, in Breda werd de sfeer versterkt door het consequente gebruik van duurzaam graniet en hardsteen in rustige grijstinten, die de visuele onrust in de straten terugdrong. De Grote Markt werd ontdaan van parkeerfuncties en geplaveid met natuursteen. Op dinsdag en vrijdag staat het plein vol met marktkramen, de overige dagen is er een prachtige leegte, waarvan het gladde vlak de historische omringende bebouwing ondersteunt. Na de herinrichting bleek dat winkelend publiek langer in het centrum verbleef.

binnenstad Breda

binnenstad Breda

binnenstad Breda

binnenstad Breda

St Plechelmusplein Oldenzaal, Nederland (2009–heden)

Type: Openbare Ruimte, Binnenstad Opdrachtgever: Gemeente Oldenzaal

Ontwerpteam: Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur n

Programma: -

Oppervlak: 7.550 m2 Bouwsom: â‚Ź 1.800.000,-

Het St. Plechelmusplein moet het mooiste plein van Twente worden. Dat is de ambitie die het Oldenzaalse gemeentebestuur zichzelf heeft gesteld voor de herinrichting van het plein.

Door het parkeren rondom de basiliek naar elders te verplaatsen is opwaardering van het plein mogelijk. De St. Plechelmusbasiliek staat in de hart van de stad Oldenzaal en is het baken en eindpunt van de landwegen die leiden naar het St. Plechelmusplein. De oudste delen van de kerk dateren uit de twaalfde eeuw. De kleurrijke gebrandschilderde glas-in-lood ramen uit de negentiende eeuw maken de basiliek uniek. De stad Oldenzaal is een eeuwenoude vestingstad waarvan het middeleeuwse stratenpatroon in de binnenstad bewaard is gebleven.

Het centraal stellen van de basiliek en de middeleeuwse stadsplattegrond is het leidend motief voor het ontwerp en inspiratiebron voor de herinrichting van het St. Plechelmusplein geweest.

Kenmerkend aan de middeleeuwse plattegrond is dat de gevels de ruimte vormen. In het ontwerp wordt dit kenmerk benadrukt door een laag muurtje dat de richting van de oude gevels volgt. De ruimte op het plein staat in contrast met de smalle straten. Er is ruimte voor evenementen, de kermis en de markt. Verkeer is te gast. De vorm van de ruimte wordt versterkt door een bomenrand langs de pleinrand. De basiliek wordt op een voetstuk geplaatst doordat deze op een bijzondere verharding staat met een patroon geĂŻnspireerd op een fragment uit de glas-in-loodramen van de basiliek. Het patroon benadrukt het verblijfskarakter van de plek.

Het basismateriaal van het plein is baksteen, in een specifieke mix die past bij Oldenzaal en bij de Bentheimer zandsteen van de basiliek. In het plan is veel aandacht besteed aan een goede detaillering. Dit vertaalt zich in zorgvuldige aansluitingen met de omgeving, inpassing van meubilair, afwatering en zorgvuldige uitwerking van de keermuur. Hierdoor wordt de duurzaamheid van deze openbare ruimte verlengd.

Midstraat Joure, Nederland (2001-2003)

Type: Openbare Ruimte, Binnenstad Opdrachtgever: Gemeente Joure

Ontwerpteam: Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur

Programma: Winkelstraat en kerkplein

Oppervlak: 8.000 m2 Bouwsom: € 900.000,-

Om de positie van Joure binnen de gemeente Skasterlân te versterken, heeft men besloten tot herinrichting van de Midstraat in Joure. Bureau B+B heeft in 2001 de ‘Visie en Uitgangspunten’ voor het ontwerp opgesteld. Belangrijke uitgangspunten hierbij waren: het autovrij maken van een deel van de Midstraat, een heldere plaats voor de fietser in de straat, het instellen van venstertijden voor de bevoorrading en passende regelgeving voor luifels, puien, reclame en uitstallingen. Vervolgens is in 2002 het ontwerp voor de herinrichting gemaakt. Het ontwerp kenmerkt zich door een heldere belijning. De Midstraat, die voorheen uit drie delen bestond, is nu weer één geheel hetgeen recht doet aan de oorspronkelijke stedenbouwkundige structuur van een lange straat met de daaraan gelegen kopse kanten van de bebouwing. De speciaal ontworpen goot verwijst naar een gewezen tramlijntje.

De gietijzeren uitvoering ervan refereert aan de vele gieterijen die Joure had en nog steeds heeft. Ook in het straatmeubilair is gietijzer een terugkerend element. De goot zorgt tevens voor een heldere scheiding tussen fietsers en voetgangers en is op deze manier esthetisch en functioneel doeltreffend.

In de straat staan vormbomen passend bij de schaal van de pandjes. De bestrating bestaat uit een tijdloze, gebakken, duurzame klinker waarvan de kleur de straat een warme uitstraling geeft. De tuin voor de katholieke kerk is in ere hersteld: een vlak van sierheesters in halfverharding met een mooi hek er omheen en een natuurstenen loper naar de entree. Joure onderscheidt zich weer van de in de omgeving liggende steden door een aantrekkelijke kleinschalige winkelstraat.

Stationsplein Zwijndrecht Zwijndrecht, Nederland (2007–2012)

Type: Openbare Ruimte

Opdrachtgever: Gemeente Zwijndrecht

Ontwerpteam: Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur in samenwerking met de gemeente Zwijndrecht en het Ingenieursbureau Drechtsteden Programma: AAaneengesloten pleinruimte, ensemble van groene eilanden, bushaltes, taxistandplaats Oppervlak: 11.100 m2 Bouwsom: € 1.850.000,-

Bij aanvang van het project trof Bureau B+B een woestijn aan van verschillende soorten en kleuren steen. Een ruimte waar de voetganger aan zijn lot werd overgelaten op een voor busverkeer ingerichte pleinruimte. Geen representatief entreeplein van de tuinstad Zwijndrecht. Directe aanleiding voor de herinrichting van het stationsplein Zwijndrecht is het project ‘Hoogwaardig Openbaar Vervoer Drechtsteden’. Een regionaal project met de intentie het openbaar vervoer sneller, klantvriendelijker en veiliger te maken. Wij hebben ons in dit project afgevraagd hoe dit stationsplein getransformeerd kon worden naar een representatieve entree van Zwijndrecht, waarbij de specifieke lokale groene kwaliteiten het beste tot uitdrukking kwam. Er is om die reden voor gekozen om de bushaltes te verplaatsen en een compacte opstelling van bushaltes aan de Stationsweg te maken. Met deze keuze kwam er veel ruimte vrij voor het stationsgebouw. Een aaneengesloten pleinvloer van gebakken steen loopt van het station tot de gevels van de winkels aan de overzijde. Deze vloer zorgt voor een rustige basis en smeed het plein tot een geheel. Door een ensemble van verhoogde groene eilanden krijgt het plein een uitgesproken groen karakter. Deze eilanden begeleiden bezoekers over het plein naar de bussen, taxistandplaatsen en belangrijkste aansluitende straten. Ze zijn beplant met een mengsels van siergrassen, aangevuld met vaste planten en bollen. Elk eiland heeft één kleur bloeiende beplanting die door het jaar heen verschillende bloemen geeft. De beplanting wordt in het voorjaar gemaaid, waardoor de vegetatie een compactere groeiwijze krijgt en onkruid wordt tegengegaan. Door het eenvoudige beheersregime kan de vegetatie binnen het beperkte beheerbudget worden onderhouden. De randen zijn vormgeven met prefab beton elementen die als zitrand kunnen worden gebruikt.

Hiermee is het plein zowel een ontmoetingsplek als een aangename transitiezone geworden.

^

^ voor herinrichting

na herinrichting

1.6 km Groene Voetgangersboulevard Mariahilferstrasse, Wenen, Oostenrijk (2013–heden)

Type: Binnenstad, Openbare Ruimte Opdrachtgever: Stadt Wien MA 19 Architekturund Stadtgestaltung Ontwerpteam: Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur i.s.m. Orso.Pitro

Programma: winkelstraat, Shared space, zitelementen, verlichting, busbaan

Oppervlak: 1,6 km 42.753 m2 Bouwsom: Euro 22.000.000,-

De stad Wenen start met een grootschalige herinrichting van de grootste winkelstraat van de stad; de Mariahilferstrasse. De straat, die loopt van het Westbahnhof tot aan het MuseumsQuartier, wordt gebruiksvriendelijker gemaakt voor voetgangers. De straat wordt getransformeerd van een straat waar de auto domineert naar een straat waar deze auto te gast is. In plaats van de straat op te delen in stroken voor verschillende weggebruikers wordt de straat als één ruimte ingericht. Deze gedachten van shared space is dat onduidelijkheid leidt tot meer veiligheid. Onderzoek toont aan dat dit daadwerkelijk tot een veiligere situaties leidt. Dit is het eerste project waar deze sharde space gedachten op grote schaal, namelijk over een lengte van 1,6km, wordt toegepast, dat maakt dit plan uniek. Het ontwerp stelt zich als doel de straat in te richten met veel verblijfskwaliteit. Een deel van de straat wordt afgesloten voor doorgaand autoverkeer waarmee het aantal verkeersbewegingen in de gehele straat gereduceerd wordt. Een nieuwe voetgangerszone waar fietsers, taxi’s en bussen te gast zijn vormt het hart van de straat. De rijweg wordt versmalt naar eenrichtingsverkeer.

Door het terug dringen van de ruimte voor de auto is er meer ruimte gecreëerd voor terrassen en meubels. Verschillende clusters van schakelbare meubels zorgen voor rustpunten. De plekken zullen momenten van rust en ontspanning creëren in de straat. Op deze manier ontstaat een ontspannen karakter waar naast winkelen en flaneren ook ruimte is voor verblijf en even uitrusten op bijvoorbeeld de citylounge. Dat bezoekers langer verpozen in de openbare ruimte dient ook een economisch belang, de omzet zal voor ondernemers stijgen. Bureau B+B en Orso-Pitro wonnen de internationale prijsvraag voor de herinrichting van de straat en hebben medio februari dit jaar de ontwerpfase afgerond. In augustus 2013 zijn de eerste prototypes van de clusters van speciaal ontworpen schakelbare banken, lounges en boombakken geplaatst op verschillende plekken in de straat. De proefopstellingen waren bedoeld om het effect en gebruik van het meubilair te kunnen testen. Het eerste weekend was al direct een succes. De lessen geleerd uit de proefopstelling zijn verwerkt in het definitieve ontwerp. Het project is nu in uitvoering en zal november dit jaar worden opgeleverd.

huidige situatie

versmallen rijbaan

asymetrisch profiel

nieuwe verblijfsplekken - city lounge

de ontwerpen van nieuwe verblijfsplekken - city lounge

^ de situatie in 2013

^ huidige situatie in uitvoering

Centrum Sneek, Nederland (1997-2008)

Type: Openbare Ruimte, Binnenstad Opdrachtgever: Gemeente Sneek

Ontwerpteam: Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur

Programma: Winkelstraten en pleinen

Oppervlak: 90.000 m2 Bouwsom: € 12.000.000,-

Sneek is een stad in Friesland met een mooie historische stadskern, veel watertoerisme en een goed lopend winkel-centrum. De inrichting van de openbare ruimte was echter op veel plaatsen versleten en aan vernieuwing toe. Bureau B+B heeft in nauw overleg met de gemeente en de Vereniging van Sneeker Zakenlieden een visie gemaakt voor de herinrichting van het hele centrum. De structuur van de stadskern wordt gevormd door enkele radialen omsloten door een buitengracht. De radialen worden als eenheid ormgegeven. Het water is beter zichtbaar en toegankelijk gemaakt. De openbare ruimte wordt duurzaam, ingetogen en met zo min mogelijk obstakels ingericht. De visie is uitgewerkt in ontwerpen per straat. Voor het materiaalgebruik is gekozen voor Hollandse gebakken klinkers, een speciale ‘Friesland-mix’ met genuanceerde kleurstelling voor de oude radialen en een rode klinker voor de overige straten. Hardsteen en oude Friesche geeltjes verbijzonderen het geheel. De hardsteen-banden zijn toegepast in straten met autoverkeer, een profiel met een echte trottoir. Het voetgangersgebied daarentegen heeft vlakke straten, een eenvoudig profiel met molgoten en vlakke straatkolken. Door de nieuwe inrichting heeft Sneek weer een waardige uitstraling die past bij de stad.

Harderwijk Harderwijk, Nederland (2009–2010)

Type: Openbare Ruimte

Opdrachtgever: Gemeente Harderwijk

Ontwerpteam: Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur

Programma: Visie op OR binnenstad Principe straatprofielen Schetsontwerp pleinen Straatmeubilair Oppervlak: Bouwsom: -

Harderwijk heeft een prachtige historische binnenstad met een oude stadsmuur en ligging aan het Wolderwijd. Daarnaast is Harderwijk nationaal bekend door het Dolfinarium. De bezoekers van het Dolfinarium weten echter niet de weg te vinden naar de binnenstad. De gemeente stelde dat een betere inrichting van de openbare ruimten zal bijdragen aan een optimale relatie tussen het Dolfinarium en het stadshart en daamee een beter functionerende binnenstad. Wie zich straks in het centrum begeeft, ervaart een sfeervolle en comfortabele centrum waar de rijke historie wordt onthuld.

Doordat Harderwijk geen visie had op de inrichting van de openbare ruimten kende de binnenstad verschillende straatprofielen, materialen en talloze verschillende soorten straatmeubilair. De historische stad maakte een rommelige indruk en was moeilijk te beheren. Met de visie op de inrichting van de openbare ruimte krijgt de binnenstad een specifieke inrichting die past bij Harderwijk.

Er wordt daartoe voortgebouwd met duurzame materialen zoals een specifiek gekozen kleur baksteen waarmee de samenhang en het karakter van de binnenstad versterkt. Voor noodzakelijke specifieke voorzieningen en details zijn materialen gebruikt als gietstaal en natuursteen, die het beeld verrijken. De inrichting is zodanig dat het voldoet aan het gebruik en de eisen van deze tijd.

Er zijn sobere principe profielen ontwikkeld voor de drie straattypologieën die kenmerkend zijn voor deze binnenstad: winkelstraat, woonstraat en de steeg. Elke straat binnen de stadsmuur is vervolgens gekoppeld aan één van deze principe profielen. De visie kan daarmee gefaseerd, per straat, uitgewerkt en uitgevoerd worden. Doordat uiteindelijk iedere straat gelijkvloers wordt, zonder randen en afzettingen, ontstaat er ruimte en wordt de stad toegankelijk voor iedereen. De eerste straten zijn inmiddels heringericht.

Kerkplein Vismarkt Marktplein Horecaplein Parking WHAT PLEIN

^ Vuldersbrink voor herinrichting

^ Vuldersbrink na herinrichting

Havenplein Zierikzee Zierikzee, Nederland (2011–2012)

Type: Openbare ruimte, Binnenstad Opdrachtgever: Gemeente Schouwen Duiveland

Ontwerpteam: Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur

Programma: gemengd gebruik straten, pleinen groenstructuur parkeren Oppervlak: 7280 m2 Bouwsom: € 1.210.000,-

Gelegen in het uitgestrekte open Zeeuwse landschap en de Oosterschelde ligt de compacte binnenstad van Zierikzee. Het ruimtelijke contrast tussen ‘binnen en buiten de vesting zijn’ is kenmerkend. Het nautisch karakter van Zierikzee is nog steeds beleefbaar in stad en de relatie met het water is sterk, mede door de zichtbaarheid van eb en vloed. De stad dankt haar monumentale rijk versierde panden aan de handel over zee. Daar waar vissersdorpen soms sober of wellicht volks zijn in hun cultuuruitingen heeft Zierikzee een rijke cultuur van verfraaiing. Dit zijn ruimtelijke kwaliteiten die ertoe uitnodigen straat en stad verder te ontdekken. In de zomer is er veel dagtoerisme, het toeristisch seizoen wordt steeds langer en de verblijfseconomie belangrijker. Om die reden heeft de Gemeente Schouwen Duiveland besloten de verblijfskwaliteit van de openbare ruimte van de binnenstad te verbeteren. Bureau B+B is gevraagd een visie voor de gehele binnenstad op te stellen en om één van de zeldzame open plekken in de compacte binnenstad, het Havenplein, her in te richten.

De Oude Haven met het daaraan gelegen Havenpark en Havenplein vormt de schakel tussen de binnenstad en Oosterschelde. Havenplein, Havenpark en Oude Haven waren oorspronkelijk één havenkom. Ze vormen nog steeds een drie-eenheid van ruimten. De drie-eenheid is evident maar wordt in het ontwerp verder versterkt. Om deze eenheid te versterken wordt de Oude Haven, het plein en het park omzoomd met dezelfde mix van gebakken klinkers. Er wordt een specifieke mix van gebakken klinkers ontwikkeld voor Zierikzee. De kleur van de mix heeft een rijke schakering van genuanceerde kleurverschillen per klinker. De kopse kanten van de drie ruimten worden ruimtelijk en functioneel verbonden doordat men obstakelvrij vanuit de ene ruimte in de andere kan kijken. Daarbij kan men straks makkelijk over het plein door het park naar de Oude Haven lopen.

Het Havenplein is een ruimte die zowel op als aan het plein verschillende functies herbergt. Onder andere winkels, terrasjes, de weekmarkt en de paardenmarkt.

Een ruimte die flexibel is in gebruik. Door het plein te transformeren van parkeerterrein naar een open flexibele ruimte wordt de gebruikswaarde beter benut.

Op het plein is ruimte voor terrassen. Door een subtiel en terughoudend materiaal gebruik wordt de rijkheid van de versierde gevels benadrukt en zichtbaar. De particuliere stoepen behorende bij de afzonderlijke gevels worden, daar waar ze zijn verdwenen, weer teruggebracht. De oude kasseien uit de binnenstad worden gezaagd en hergebruikt op het plein. Door het gezaagde oppervlak is het plein makkelijker begaanbaar geworden. Een uitgesproken decoratief bestratingspatroon met een vormentaal ge誰nspireerd op de het verloop van de geulen van de Oosterschelde, verrijkt de pleinvloer. Het meubilair wordt tevens verrijkt met de filigraan technieken die ook in de Zeeuwse Knoop zijn terug te vinden.

Havenplein

Havenpark

Oude Haven