Ex Bibliotheca Nr 1 (20) 2009

Warszawska Galeria Ekslibrisu

Magazyn Grafik贸w i Kolekcjoner贸w Ekslibris贸w ISSN 1731-1055

Nr 1 (20)

Rok 2009

Spis treści

1. Wystawa ekslibrisów Krzysztofa Kmiecia w MSiT w Warszawie .................. Hanna Jeznak

1

2. Czesław Woś – grafika, ekslibris.............................................................. Katarzyna Kubiak

2

3. Ekslibrisy papieskie .......................................................................................... Andrzej Sitek

4

4. Wrocławscy mistrzowie ekslibrisu – Janusz Halicki.........................................Tomasz Suma

5

5. „Don Kichot” w Bibliotece Regionalnej Karwina......................................... Stanisław Śliwa

8

6. Edyta Purzycka w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu .....................................Janina Saffarini

7

7. Izabella Śliwa (1937-2008)............................................................................ Stanisław Śliwa

10

8. Mistrz Wojciech w stolicy .............................................................................Janina Saffarini

13

9. Stanisław Mrowiński (1928-1997). Pełny wykaz opus ....................................Tomasz Suma

15

Ex Bibliotheca WYSTAWA EKSLIBRISÓW KRZYSZTOFA KMIECIA W MUZEUM SPORTU I TURYSTYKI W WARSZAWIE Wszechstronne zainteresowania autora wystawy ekslibrisów Krzysztofa Kmiecia daleko wybiegają poza pracę zawodową. Doktor farmacji, pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Małopolskiej Rady Olimpijskiej w Krakowie, ma wiele pasji. Jedną z nich jest mała grafika, którą zajmuje się od ponad dwudziestu lat.

Z prostego rachunku wynika, że skoro w tym czasie odbyło się 120 wystaw indywidualnych, artysta z Krakowa miał ich 6 rocznie, czyli że Polska i świat oglądają jego znaki książkowe co 2 miesiące. Jeśli dołączymy do tego jeszcze ponad 150 ekspozycji zbiorowych, da nam to pełne wyobrażenie o nieograniczonych możliwościach twórczych autora prac prezentowanych na wernisażu wystawy w dniu 15 stycznia w MSiT. Wśród różnorodnej tematyki znaków książkowych Krzysztofa Kmiecia (flora i fauna, góry, kobieta, Kraków, muzyka, Orient, sztuka), znaczące miejsce zajmuje sport.

Jubileusz pięćdziesięciolecia Biblioteki MSiT (19592009) stał się piękną okazją, by na afiszu Muzeum pojawiło się nazwisko, o które zabiegają galerie. To zaszczyt dla Muzeum, że ekspozycja „Ekslibrisy sportowe i turystyczne Krzysztofa Kmiecia” zainaugurowała obchody roku jubileuszowego.

Krzysztof Kmieć

Autor zaprezentował na wystawie 210 ekslibrisów wybranych z kolekcji, która liczy ponad dwa i pół tysiąca znaków. Mała grafika poświęcona wielu sportowcom i olimpijczykom, na przykład: Otylii Jędrzejczak, Robertowi Korzeniowskiemu, Mateuszowi Kusznierewiczowi, Adamowi Małyszowi i Renacie Mauer, stała się swoistą kroniką sportu z tego względu, że powstawała w ślad za sukcesami tych osób na arenie krajowej i zagranicznej.

Podobnie, ekslibrisy wykonane dla wybitnych himalaistów, takich jak: Leszek Cichy, Andrzej Kukuczka, Wanda Rutkiewicz, Krzysztof Wielicki i Andrzej Zawada, stały się zwierciadłem ich osiągnięć.

Szczególne miejsce na wystawie zajął ekslibris wykonany dla patrona Centrum Olimpijskiego – papieża Jana Pawła II, odznaczonego Orderem Medalu Olimpijskiego przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski (1986).

Drugi wątek tematyczny wystawy – turystyka, jest wynikiem innej pasji Krzysztofa Kmiecia, podróży. Liczne wyprawy do odległych zakątków świata miały nie tylko cel zawodowy, stały się też inspiracją do tworzenia ekslibrisów dla podróżników, towarzystw turystyczno – krajoznawczych i nowych przyjaciół poznanych w czasie wędrówek.

Do pięknych cech pana Krzysztofa Kmiecia, takich jak talent, pracowitość i skromność, należy dołączyć również hojność. Wszystkie bowiem znaki z wystawy autor przekazał w darze do zbiorów MSiT, za co bardzo serdecznie dziękujemy. W ten sposób zasilona została skromna kolekcja ekslibrisów gromadzonych w Muzeum, obecnie stanowiąca zbiór czterystu egzemplarzy. Wśród nich znajduje się ekslibris okolicznościowy, wykonany przez Krzysztofa Kmiecia z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia Muzeum Sportu i Turystyki (1952-2002).

Obecnie pan Krzysztof pracuje nad ekslibrisem jubileuszowym Biblioteki MSiT, spełniając tym samym marzenie bibliotekarzy: Hanny Jeznak, Barbary Mikockiej i

Krzysztof Kmieć

1

Ex Bibliotheca artystyczny jest zróżnicowany: rysunek, malarstwo, grafika warsztatowa, ekslibrisy. Wystawia swoje prace od roku 1977, specjalizując się w małych formach graficznych i w ekslibrisie. Prace artysty zdobią wiele księgozbiorów, tomiki poetów polskich, są prezentowane w postaci wystaw indywidualnych i zbiorowych w kraju i poza jego granicami.

Czesław Woś jest członkiem Związku Artystów Plastyków oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Sztuk Plastycznych. Wspólnie z małżonką Bożeną są inicjatorami i realizatorami Międzynarodowego Biennale Małej Formy Graficznej i Ekslibrisu w Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego oraz współorganizatorami Międzynarodowej Wystawy Ekslibrisu Muzycznego, towarzyszącej Międzynarodowemu Festiwalowi „Chopin w barwach jesieni” w Antoninie i Ostrowie Wlkp. W 2008 roku zostali nagrodzeni tytułem „Ostrowianin roku 2007”.

Krzysztofa Włodarczyka, by zaopatrzyć księgozbiór muzealny w swój własny znak książkowy. Pierwszą książką, do której zostanie wklejony nowy ekslibris, będzie najnowsza publikacja MSiT obejmująca katalog najstarszych i najcenniejszych druków z okresu od XVI do XIX wieku, zgromadzonych w Bibliotece MSiT w ciągu pięćdziesięciu lat.

Patronat honorowy nad wystawą ekslibrisów objęli Adam Małysz i Robert Korzeniowski, a nad jubileuszem biblioteki MSiT Marszałek Województwa Mazowieckiego - Adam Struzik.

Krzysztof Kmieć w Muzeum Sportu i Turystyki

Podczas wernisażu Krzysztof Kmieć wręczył ekslibrisy dyrekcji MSiT oraz pracownikom biblioteki, natomiast muzeum mogło zrewanżować się przekazując autorowi wystawy Medal MSiT.

Hanna Jeznak Warszawa

CZESŁAW WOŚ – GRAFIKA, EKSLIBRIS Wystawa w Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu Czesław Woś

Po raz kolejny artysta plastyk Czesław Woś opowiadał o swoich pracach w gronie przyjaciół bibliofilów i entuzjastów sztuk graficznych. Miało to miejsce na wystawie autorskiej w Towarzystwie Przyjaciół Książki w Kaliszu, którego siedziba mieści się obecnie w Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego. Od 1995 r. Czesław Woś jest aktywnym członkiem tego towarzystwa.

Otwarcie wystawy miało miejsce dnia 28 października 2008 r. i połączone było z promocją najnowszej książki Władysława Kościelniaka „Leksykon Kaliski” (Kalisz, 2008). Tym razem Czesław Woś prezentował w wyborze twórczość z lat 1993-2008, a w tym akwaforty: grafiki średniego formatu i ekslibrisy. Łącznie wyeksponowanych zostało 66 dzieł.

Na łamach magazynu „Ex Bibliotheca” Czesław Woś gościł już dwukrotnie: 2004 nr 1(11), 2007 nr 1(16), zatem krótko tylko przypomnieć wypada, że twórca (ur.

1944) mieszka w Ostrowie Wielkopolskim. Jego dorobek

Grafiki Czesława Wosia przedstawiają roślinne kompozycje i krajobrazy, w których często występującymi motywami przyrodniczymi są: drzewa, ich konary, korzenie, łodygi traw, ptaki w locie. W pracach artysty widoczne jest nawiązanie do sztuki i architektury wielu epok. Autor dba o każdy szczegół, a precyzja i dopracowanie każdego elementu są cechami rozpoznawalnymi jego grafik. Dzieła wykonane są techniką akwaforty, która wyraźnie pozwoliła oddać kontrast między czernią i bielą czy sepią i zielenią. Antyramy zapełnione zostały grafikami zatytułowanymi: „Kwiat pieśni” (1993), „Kształt myśli” (2003), „Kamienny sen” (2003), „Wnętrze katedry kaliskiej” (2007), „Papież Jan Paweł II”, kompozycją „Rytmy w szarej przestrzeni” (2000), „Tadeusz Kościuszko” (2008) oraz pracami z różnych cykli: „W Przestrzeni” (1996), „Leśna symfonia” (1999), „Spalone

2

Ex Bibliotheca miast oraz herbami i godłami. Dla muzeum jednego dzieła – dla Panoramy Racławickiej (Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu) przestawił fragmenty panoramy „Bitwa pod Racławicami 4 kwietnia 1794 roku” (Jan Styka, Wojciech Kossak; 1893-1894), ukazującej dramatyczny bój Polaków o samostanowienie, obrazu o własnej bogatej historii.

drzewa” (1994), „Magiczna przestrzeń” (2000), „Katedra” (2006). Tylko jedno z pokazanych na wystawie dzieł wykonane zostało w technice linorytu: jest nim „Pomnik książki” (2004).

Adresatami ekslibrisów są zarówno osoby prywatne, jak i instytucje. Tematy i motywy plastyczne księgoznaków odznaczają się różnorodnością i pomysłowością. Pokazują ogromną wyobraźnię artysty i swobodę, z jaką potrafi on podchodzić do każdej z osobowości zleceniodawców. Wiele ekslibrisów Czesław Woś wykonał dla ludzi dobrze znanych.

Artysta często nawiązuje do imienia adresata, bądź jego miejsca zamieszkania, do zawodu czy pasji naukowych, czasami nawet żartobliwie, albo też do cech charakteru.

Wśród ekslibrisów osób prywatnych (nie tylko Polaków) możemy wyróżnić znaki dla kaliszan: artysty plastyka prof.

Andrzeja Niekrasza, redaktora „Ziemi Kaliskiej” - Macieja M. Kozłowskiego, bibliotekarzy i bibliofilów – członków TPK w Kaliszu: Krzysztofa Walczaka, Ewy Andrysiak, artysty grafika Władysława Kościelniaka i jego żony Janiny, Danuty Jankowskiej. Kolejna grupa znaków to ekslibrisy naukowców, twórców, ludzi z kręgu kultury, np. bibliotekoznawcy i bibliologa Czesława Erbera, dyrektora Muzeum Regionalnego w Jarocinie Eugeniusza Czarnego, dyrektora BWA w Kielcach, historyka i krytyka sztuki Mariana Rumina, znanej dyrygentki Agnieszki Duczmal, biologa i doktora farmacji, grafika Krzysztofa Kmiecia z Krakowa, prezesa oddziału Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w Ostrowie Wielkopolskim Jerzego Sówki, dyrektora „Centrum Paderewskiego Tarnów – Kąśna Dolna” Anny Knapik, nauczycielki plastyki z Ostrowa Wielkopolskiego Marii Kryjom. Pośród prezentowanych są także księgoznaki pisarzy i poetów: Wisławy Szymborskiej, Stanisława Lema, J.R.R. Tolkiena, Romy Kowalickiej, Marii Aulich, Jolanty Kowalskiej. Następna grupa to ekslibrisy artystów grafików i kolekcjonerów: nieżyjącego Janusza Mikołaja Szymańskiego (krytyka sztuki i kolekcjonera ekslibrisów z Warszawy), Zbigniewa Osenkowskiego (grafika i animatora znaku książkowego z Sanoka), Zbigniewa Jóźwika (twórcy ekslibrisów i małych form graficznych z Lublina, bibliofila), Wasyla Leonienko (grafika i twórcy ekslibrisów z Ukrainy), Lecha Kokocińskiego (kolekcjonera z Warszawy), Zygmunta Gontarza (kolekcjonera ekslibrisów historycznych, związanego z Warszawską Galerią Ekslibrisu) i jego żony Jadwigi, Romana Muchy (artysty grafika z Tomaszowa Lubelskiego), Stanisława Malaka (dra medycyny i kolekcjonera z Bydgoszczy), Krystyny Nowosielskiej (kolekcjonera znaków książkowych z Warszawy), Gianluca Sulli (kolekcjonera ekslibrisów z Włoch).

Ekslibrisy instytucji ukazują przede wszystkim te z kręgu kultury polskiej, ale i zagranicznej, ze szczególnym uwzględnieniem bibliotek, ruchu muzycznego i muzealnictwa. Znalazły się tu znaki: Opactwa Benedyktynów w Tyńcu, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Oddziału Panorama Racławicka („110 rocznica powstania Panoramy Racławickiej 2003”), Centrum im. I. J. Paderewskiego w Kąśnej Dolnej, Museo Casa Natal de Cervantes Alcala de Herares, Biblioteca Zola Predosa (Włochy), Svencilišna Knjiżnica Rijeka. Artysta przedstawił architekturę siedzib, w tym bibliotek – z nieodłącznym atrybutem księgi, niekiedy też z fragmentami, panoramami

Czesław Woś

Uzupełnieniem ekspozycji były prezentowane w gablotach dyplomy i wyróżnienia artysty, katalogi wystaw oraz ciekawe, wybrane artykuły o Cz. Wosiu, nie tylko z polskiej prasy, ale i z zagranicznej. Wśród dyplomów znalazły się te z podziękowaniami dla grafika i jego żony za bezinteresowne przekazywanie prac na aukcje dzieł sztuki, z których dochody przeznaczone zostały na potrzeby dzieci chorych i upośledzonych. Były to podziękowania od następujących instytucji: Polskiego Czerwonego Krzyża z Ostrowa Wielkopolskiego, Fundacji Haliny Sroczyńskiej z Kalisza, Gdańskiego Klubu Kiwanis International i Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki oraz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Wystawa dostarczyła gościom dużych wrażeń i przeżyć estetycznych. Małe dzieła sztuki oglądano z podziwem.

Katarzyna Kubiak Kalisz

3

Ex Bibliotheca EKSLIBRISY PAPIESKIE Zanim jeszcze Jan Paweł II został papieżem, miał już swój ekslibris. Tym pierwszym znakiem dla arcybiskupa metropolity krakowskiego Karola Wojtyły jest „Ex libris K. [arola] W. [ojtyły]” - drzeworyt wykonany w 1969 roku przez jednego z najwybitniejszych polskich grafików Tyrsusa Wenhrynowicza z bliskiego zawsze sercu papieża Krakowa.

Na tym znaku graficznym widać postać Chrystusa Frasobliwego pochodzącą z rzeźby ludowej podobnej do tych, które spotkać można w rodzinnych stronach Ojca Świętego - w Wadowicach.

Za właściwy papieski księgoznak uznany został pierwszy ekslibris linorytniczy wykonany dla papieża-Polaka przez lubelskiego grafika Jana Różańskiego już po historycznym wyborze kardynała Karola Wojtyły na papieża.

Na znaku tym odczytać można słowa: „E.l. Ojciec Święty Jan Paweł II - Polak. 16.X.1979. By wszyscy mogli wieść życie godne człowieka”.

Ten skrót myślowy oddaje bardzo dobrze papieskie posłannictwo szukania wiary w człowieku. Jednak główny motyw ryciny to pięć zapalonych świec (różniących się znacznie od siedmioramiennej żydowskiej menory), a nad nimi widać rozłożoną księgę Ewangelii, zaś jeszcze wyżej artysta umieścił znak Krzyża i postać gołębicy.

Obok wspomnianego już znaku papieskiego wymienić należy ekslibris wykonany przez grafika Leszka Bondarowicza ze Starachowic z następującym tekstem: „Pierwsza rocznica pontyfikatu papieża Jana Pawła II 22.10.78. 1179-1979. 800 lat klasztoru cystersów w Wąchocku”. Mamy więc tu do czynienia z podwójnym adresatem. Ekslibris wykonano w technice algrafii, a jego treścią jest pierwsza rocznica papieskiego pontyfikatu połączona z innym jubileuszem, 800-leciem klasztoru cystersów w Wąchocku - małym miasteczku w pobliżu przemysłowych Starachowic.

Jednym z najpiękniejszych znaków graficznych papieża-Polaka jest ekslibris wykonany przez Jerzego Drużyckiego, utalentowanego wrocławskiego grafika, o treści następującej: „Ex libris poeticis Andrzeja Jawienia.

Czyjeś ręce należą do Krzyża. Czyjeś ręce należą do pracy”.

Na znaku wykonanym w technice linorytniczej przedstawiona została grupa nieociosanych, surowych skał, z których wyrastają uniesione ku krzyżowi ręce. Krzyż wyrasta ze skał, a u dołu widać kilof.

Treść tego wymownego ekslibrisu nawiązuje do mrocznych lat okupacji hitlerowskiej, kiedy to młody Karol Wojtyła znalazł pracę w krakowskich kamieniołomach na Krzemionce. Ciężka praca gwarantowała mu jednak ucieczkę przed łapankami. Artysta świadomie zadedykował ten ekslibris Karolowi Wojtyle-poecie z czasów studenckich.

Wtedy to właśnie Karol Wojtyła, późniejszy papież, używał z sobie tylko wiadomych względów - w swych lirycznych utworach poetyckich artystycznego pseudonimu Andrzej Jawień.

Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do ukochanej ojczyzny w 1979 roku znalazła swe odbicie w ekslibrisach Wandy Tomaszewskiej z Torunia i Zbigniewa Strzałkowskiego z Lublina.

Tadeusz Andrusiewicz

Ten sam pielgrzymkowy motyw wykorzystał w swojej pracy poznański grafik, drukarz i litograf Czesław Kelma (1912-1980), który zaledwie kilka miesięcy przed śmiercią zdołał jeszcze wykonać ten imponujący papieski księgoznak: „Ex libris Jana Pawła II. Wadowice-Kraków-CzęstochowaGniezno”.

Wspomniany ekslibris narysował piórkiem i tuszem, a następnie skliszował w technice cynkotypii kreskowej.

Można na nim zobaczyć mapę Polski, portret Jana Pawła II oraz ryciny trzech kościołów: Katedry Gnieźnieńskiej, Klasztoru Jasnogórskiego oraz Katedry Wawelskiej. Autor nie zapomniał także o papieżu, człowieku gór. Zarys panoramy polskich Tatr przypomina o szczytach gór zawsze bliskich sercu papieża, który w czasie wolnym nie rezygnował z górskich wędrówek.

Już w 1981 roku zorganizowano w Warszawie ogólnopolski konkurs na ekslibrisy papieskie. Nadesłano 135 prac wykonanych przez 66 autorów z całego kraju - jedyny zagraniczny księgoznak pochodził z Czechosłowacji.

Pierwszą nagrodę przyznano małżeństwu Marii i Jerzemu Tomaszkom ze Świdnika. Ten wzruszający ekslibris nawiązuje do zamachu na papieża. Na czarnej płaszczyźnie widnieją trzy białe krzyże widoczne z każdej ze stron jednego dużego krzyża. Autorzy chcieli przekazać, że krzyż nie zawsze oznacza śmierć, choć w przypadku papieża ta śmierć była już blisko. Napis w okręgu zawierającym Polskę brzmi: „Ex libris Papieża Jana Pawła II – Musicie być mocni mocą wiary”.

Wspomniana wyżej ilość 135 ekslibrisów do 1981 roku świadczy o tym, że do końca ubiegłego stulecia wykonano ich co najmniej dwa razy tyle. Jeśli dodać do tego liczbę rejestrowanych i nierejestrowanych znaków książkowych o motywach papieskich, to okaże się, że zbiór taki sięga kilkuset egzemplarzy. Ponadto, aby mieć obraz

4

Ex Bibliotheca całości papieskiej kolekcji, należy jeszcze dodać ekslibrisy wykonane do roku 2009.

Księgoznaki papieskie są rarytasami, trudno je policzyć (nie wszystkie wzięły udział w konkursie), a jeszcze trudniej zdobyć.

WROCŁAWSCY MISTRZOWIE EKSLIBRISU Janusz Halicki Janusz Halicki - artysta plastyk, jeden z najwybitniejszych polskich twórców ekslibrisów, mieszka we Wrocławiu. Urodził się 18 marca 1932 roku w Brzeszczach, starym małopolskim miasteczku nad Wisłą.

Pod koniec lat 50. XX w. przyjechał do Wrocławia na studia, po skończeniu których osiadł w tym mieście na stałe.

W 1963 roku uzyskał dyplom z wyróżnieniem w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, gdzie studiował pod kierunkiem Stanisława Pękalskiego oraz Marii i Stanisława Dawskich. Po studiach od razu rozpoczął pracę w PWSSP i w latach 1963-1968 był asystentem na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby. Wówczas jego zainteresowania twórcze skupiały się głównie na malarstwie, w którym artysta będzie się realizował przez długie lata. W 1968 r. został zwolniony z uczelni za popieranie strajków studenckich. Do pracy akademickiej nigdy już nie powrócił.

Rok 1968 był dla Janusza Halickiego także początkiem zainteresowania sztuką graficzną. Stworzył on wówczas na zamówienie znajomych i kolekcjonerów pierwsze księgoznaki, które skłoniły go do zajęcia się małą grafiką.

Tak powstały pierwsze ekslibrisy dla Duszy Nikiforowej, Wiktora Dziulikowskiego, Ewy Panufnik-Dworskiej, Zofii i Janusza Szulców, Tadeusza Wrońskiego, a także Zygmunta Waśniewskiego oraz dla samego Janusza Halickiego i jego żony, Jadwigi. Jednak osobą, która zainteresowała artystę taką formą wypowiedzi, był Zygmunt Waśniewski. Jak wspominał po latach Janusz Halicki – „miał [on] dar przekonywania i zachęcania do grafiki, a ekslibrisu w szczególności”. Znaki książkowe z lat sześćdziesiątych są dopiero wkraczaniem artysty w nowy wymiar sztuki, są niedoskonałe, znacznie odbiegają poziomem od powszechnie znanych i kojarzonych z J. Halickim prac, widać w nich poszukiwania formy przez autora. Z biegiem lat ekslibrisów powstaje coraz więcej.

Widoczne jest też nieustanne doskonalenie warsztatu artystycznego przez Janusza Halickiego. Ekslibrisy powstałe w kolejnych latach to prawdziwe majstersztyki. Niezwykłe operowanie kreską, wydobywanie cieni, niepospolita inwencja i szczególna wrażliwość artysty to cechy charakterystyczne tych prac. Wszystkie księgoznaki twórca wykonał w linorycie, odbijając je w suchym tłoku, dodając do nich od dwóch do czterech kolorów. Linorytowi będzie wierny do 1971 roku. Technika ta pojawi się wprawdzie jeszcze w późniejszych latach, ale już sporadycznie.

Natomiast zawsze będzie stosowany suchy tłok.

W 1971 roku mistrz wykonał pierwszy ekslibris w plastiku z suchym tłokiem (dla Stanisława Gruszyńskiego) i właśnie ta technika zdominowała ryty J. Halickiego do końca jego twórczości. Plastikoryt nadawać będzie odbitce cechy płaskorzeźby przy równoczesnym zachowaniu delikatności kreski i wyraźnego śladu tłoczenia. Janusza Halickiego uważa się za odkrywcę tej oryginalnej techniki graficznej, która powstała w XIX wieku, a po II wojnie światowej została całkowicie zapomniana.

Marzija Żaksygarina

Nigdzie jeszcze nie natrafiłem na wzmiankę o kolekcjonerach papieskich ekslibrisów. Zapewne takich nie brakuje, choć nie udostępniają swoich zbiorów. Przypomina to porzekadło, że prawdziwe piękno tkwi w ukryciu.

Andrzej Sitek Gdynia

Od redakcji: Papieskie ekslibrisy kolekcjonują J.T. Czosnyka, Cz. Woś, J. Napieracz, Z. Osenkowski i in. i udostępniają swoje zbiory w formie wystaw.

5

Ex Bibliotheca Janusz Halicki stworzył niepowtarzalny i rozpoznawalny styl. Nigdy nie wzorował się na jakimkolwiek grafiku. Podkreślał, że jest związany z całościową kulturą plastyczną, która wywiera na niego mniejszy bądź większy wpływ i to właśnie z niej korzysta w swojej pracy twórczej. Sztukę uważał za ciąg doświadczeń przekazywanych przez jednych artystów drugim. Twórczość jest formą rozmowy, zwierzenia się z przeżyć oraz głębokich przemyśleń. ,,Rozmowę tę - pisał w 1980 roku - staram się prowadzić językiem sztuki. Będzie ona o tyle różna, o ile różne są treści, które chcę przekazać, o ile różny jestem ja, o ile różne są wymogi technik plastycznych, którymi się wypowiadam. Będzie ona o tyle jednorodna, o ile udało mi się być w tej rozmowie szczerym”.

Twórczość Janusza Halickiego związana jest z refleksją o charakterze społecznym, z duchowym widzeniem natury, poetyckim opisaniem integralności przyrody z ludzkim losem. Niezmiernie jaskrawo widoczna jest także w pracach grafika fascynacja płomieniami i światłem. Płomień, który artysta latami zgłębiał i studiował jego naturę, stanie się naczelnym motywem ekslibrisów.

Znaki graficzne mają różnorodną tematykę. Każdy z nich jest związany po części z charakterem księgozbioru, ale przede wszystkim z właścicielem, odzwierciedlając jego osobowość.

Powstały więc ekslibrisy biblioteczne, w większości dla wrocławskich placówek: Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. T. Mikulskiego oraz bibliotek dzielnicowych: Wrocław - Śródmieście, Stare Miasto i Psie Pole. Wszystkie datowane są na drugą połowę lat siedemdziesiątych i pierwszą osiemdziesiątych. Artysta wykonał także znaki książkowe dla innych książnic: w Kielcach (1979), Skarżysku Kamiennej (1980), Nagłowicach (1990) i Włoszczowej. Powstał też ekslibris dla Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku (1973) z okazji dziesięciolecia jego istnienia. Reprodukowane w cynkotypii kreskowej lub offsecie są wirtuozerską fascynacją miękką linią i doskonałym połączeniem liternictwa z całościową kompozycją dzieła. W dwóch przypadkach zawierają rzadki u J. Halickiego motyw, tj. herb miasta. Podobną mistrzowską kreskę wykorzystał artysta w literniczych ekslibrisach dla osób prywatnych, np. Stanisława Skraba, Mirosławy Czarnotowej czy Mikulskich, gdzie linie giętkie, zwiewne, są idealnie wkomponowane w czytelne litery, stanowią ich przedłużenie i element łączący.

Motywy historyczne zawierają ekslibrisy dla naukowców: Adama Galosa, profesora w Instytucie Historii Uniwersytetu Wrocławskiego (1984, C3+C4), i Normana Daviesa, profesora School of Slavonic and East European Studies Uniwersytetu w Londynie (1987, X6/3 + ST), a także ku pamięci Władysława Erbera (1997, X6/2 + ST). Pierwszy jest kompozycją jakby strzępów dziejów i okiem bacznie spoglądającym wokół. Z kolei na ekslibrisie dla N. Daviesa mamy ludzi powstających z fal, wyciągających ku górze ręce, gdzie wirują płomienie, krzyże historyczne i miecze.

W znaku in memoriam Władysława Erbera, legionista (1918 - 1920) z powiewającym sztandarem umieszczony został przed otwartą klatką, w której zatknięto łopoczącą białoczerwoną chorągiew. Niezwykle wymowny jest jeszcze jeden ekslibris o motywie historycznym - dla Jerzego Zarawskiego (1982, X6/2 + ST), łączący wydarzenia

Od 1978 roku artysta eksperymentował z typografią i offsetem. Część znaków wykonał w suchej igle (od 1981 roku), miedziorycie (1986) i akwaforcie (od 1979 r.).

Stosował również klasyczny czarno-biały linoryt. Niektóre z prac reprodukowane były fotochemigraficznie metodą cynkotypii kreskowej, a także w offsecie. Były to ekslibrisy wykonane dla Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu. W sumie jego dorobek ekslibrisowy zamknął się liczbą 306 dzieł. Ostatni ekslibris artysta wykonał w 1998 roku (dla Wandy i Krzysztofa Rostańskich, X6/2 + ST, 132 x 58).

Janusz Halicki

Jak kiedyś przyznał sam autor w jednym z wywiadów, ekslibris był dla niego małą formą wypowiedzi twórczej, w której można zawrzeć samo sedno sztuki, wyzbywając się niepotrzebnego gadulstwa oraz można (a nawet trzeba) poznać osobowość właściciela. Jednym słowem dla Janusza Halickiego znak książkowy stał się sposobem odkrywania człowieka i szukaniem symbolu, uogólnienia, za pomocą którego można by wyrazić jego osobowość, jego złożoną duszę. Był też ekslibris swoistym dziełem dekoracyjnym, zwłaszcza ten biblioteczny, który musiał być zsynchronizowany z tradycją czcionki drukarskiej tak, aby dopełniał książkę, a nie tylko odzwierciedlał usposobienie właściciela.

6

Ex Bibliotheca również liście (jest to nawiązanie do twórczości Rodziewicza).

Motywy zwierzęce i roślinne łączą się bardzo często z elementami żartu i groteski. Wprowadzają one odbiorcę w świat baśni i fantazji, jak potwór z ogonem myszy na ekslibrisie dla E. Geta - Stankiewicza (X6, 1972).

W twórczości Janusza Halickiego pojawiają się też i inne motywy. Odnajdziemy wśród nich amory i orła w koronie, wiele motywów religijnych (Matka Boska, krzyże, oznaki świętości), medycznych, czy znaki dedykowane paniom z okazji Dnia Kobiet „Paniom 100 lat” (lata siedemdziesiąte). Będzie kilka przykładów ekslibrisów wyglądających na nieporadne prace małolatów, które artysta wykonał na zasadzie dowcipu w dobrym smaku.

Odnajdziemy również nieliczne prace z elementami muzycznymi oraz z osobami świętych katolickich i prawosławnych, czy wreszcie motywem dłoni.

powstania listopadowego i stanu wojennego; jego centralny element stanowią czapka wojskowa z czasów powstania listopadowego i daty ,,1830-31” oraz ,,1980-81”.

Janusz Halicki

W większości prac Janusza Halickiego występują płomienie. To jakby zasadniczy motyw ekslibrisów. Ogień spełnia różnorodne funkcje: jest elementem życiodajnym, jak na znaku Zofii Halickiej z 1973 roku, ma skomplikowaną strukturę, jak w przypadku znaku Czesława Erbera (1972 r.), jest siłą i potęgą (np. ekslibris Jadwigi Halickiej z 1969 r. albo in memoriam Jana Pawła II z 2006 r.), czy wreszcie podkreśla doniosłość wydarzenia, śmierci, niepowtarzalny nastrój powagi i żalu, co szczególnie widać w ekslibrisach dedykowanych osobom zmarłym. Przykładem są znaki poświęcone Zygmuntowi Waśniewskiemu (zm. 1977) suche tłoki, odbite na czarnym papierze, ze złotymi i czerwonymi płomieniami, czy Mariana Wójcika z 1971 r.

Płomienie są wreszcie motywem typowo zdobniczym, pokazującym tylko i wyłącznie piękno istoty samego ognia i precyzyjnie wkomponowanym w obraz.

Ważne miejsce w ekslibrisach Janusza Halickiego zajmuje przyroda. Na przykład księgoznak dla Horsta Leptina z 1986 r. przedstawia drzewo na wietrze zamknięte w ramce, na której igrają ogniki. Na znaku Marzeny i Piotra Zimniaków jest tylko garść traw i kwiatów polnych. Warto też zwrócić uwagę na ekslibris wykonany w 1997 roku na 75. urodziny Czesława Rodziewicza, moim zdaniem, jeden z najpiękniejszych. Trójbarwny, odbity jako suchy tłok na delikatnie różowym papierze, przedstawia niezwykłe liście, różnego kształtu i faktury, nad którymi wzbija się anioł trzymający w ręku duży liść, zamiast skrzydeł zaś mający

Janusz Halicki

Janusz Halicki wykonywał także druczki okolicznościowe. W czarującej i wysmakowanej formie nie tylko spełniały one swoją użytkową rolę, ale były dziełami sztuki. Takim druczkiem, na przykład, jest zaproszenie Krystyny i Romualda Łuczyńskich z 13 marca 1982 roku na bibliofilsko - ekslibrisologiczne przyjęcie poweselne.

Podobnie zachwycające były zaproszenia na kolejne wystawy „Ekslibrisu Wrocławskiego”, czy ekspozycje prac plastycznych wrocławskiego Państwowego Ogniska Kultury Plastycznej. Równie ciekawą formę ma wykonany w suchym tłoku druczek okolicznościowy kieleckiej prezentacji z 1985 roku pt. „Książka polska w okresie

7

Ex Bibliotheca niewoli 1795 – 1918”, przedstawiający otwartą książkę koroną cierniową, zaznaczoną zamiast zakładką - szablą.

Dla Wrocławia Janusz Halicki zasłużył się również jako jeden z najaktywniejszych organizatorów życia artystycznego. Jeszcze w czasach studiów współtworzył „Grupę Kuźniczą”, która wystawiała w foyer studenckiego teatru „Kalambur” mieszczącego się przy ul. Kuźniczej 29.

Był to zespół studentów tutejszej PWSSP, głównie uczniów Marii Dawskiej. „Grupę Kuźniczą”, będącą jedną z ważniejszych inicjatyw artystycznych wrocławskich studentów, tworzyli również Alicja Steksiuk (malarka), Piotr Wieczorek (ceramik) i Ewa Mehl (graficzna i ceramiczka).

Przez prawie trzydzieści lat Janusz Halicki współorganizował wystawy „Ekslibris Wrocławski” (19701997), dzięki którym każdy artysta zajmujący się znakiem książkowym mógł prezentować swoje prace. W 1968 r. założył własną galerię sztuki działającą pod nazwą Galeria Młodych „Kwartał”, zaliczaną do ośmiu najważniejszych galerii sztuki w mieście. Jej działalność łączyła plastykę, muzykę, film i poezję, skupiając się przede wszystkim na promocji młodych talentów z Wrocławia. Były to lata, kiedy Wrocław stał się ogólnopolskim centrum sztuki eksperymentującej oraz jednym z najważniejszych ośrodków ruchu ekslibrisowego w Polsce. Halicki był też współzałożycielem „Rysu” - grupy plastyków (amatorów i artystów dyplomowanych), którzy prowadzili prężną działalność na rzecz tworzenia i rozpowszechniania ekslibrisu. „Rys” rozpoczął działalność w 1969 r. i do dzisiaj nie został formalnie rozwiązany, choć od drugiej połowy lat 80. artyści nie prowadzą żadnej wspólnej działalności. Do grupy tej z biegiem lat weszło kilkudziesięciu twórców z Wrocławia i okolic. Niedługo później Halicki otrzymał członkostwo w Związku Polskich Artystów Plastyków i Wrocławskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych.

Jego ostatnią inicjatywą była współorganizacja I (2002 r.) i II (2004 r.) Międzynarodowego Biennale Ekslibrisu i Małej Formy Graficznej w Boguszowie Gorcach, w którym przewodniczył jury.

Janusz Halicki miał kilkadziesiąt wystaw indywidualnych, prezentujących przede wszystkim jego malarstwo i ekslibris, m.in. we Wrocławiu (kilkakrotnie), Środzie Śląskiej, Kamiennej Górze, Bolesławcu, Tarnowie, Kielcach, Krakowie i Ippon Club w Nowym Jorku. Jego prace wystawiane były na ekspozycjach zbiorowych w Malborku (od IV do XII Międzynarodowego Biennale Ekslibrisu Współczesnego), we Wrocławiu, w Rawiczu, Rzeszowie, Lublinie, Jeleniej Górze, Warszawie, Katowicach oraz poza granicami Polski - w Belgii, Niemczech, Szwajcarii, Danii, Włoszech, Portugalii, Argentynie, Australii, Holandii, Kanadzie, Japonii, na Litwie. Ponadto brał udział we wszystkich wrocławskich i warszawskich, począwszy od 1963 roku, okręgowych wystawach malarstwa i ceramiki. W uznaniu dla jego zasług był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany.

„DON KICHOT” W BIBLIOTECE REGIONALNEJ KARWINA W piątek 3 kwietnia 2009 roku w bibliotece w Karwinie odbył się wernisaż grafiki i ekslibrisu pt. „Don Kichot – inspiracje graficzne” ze zbiorów Bożeny i Czesława Wosiów z Ostrowa Wielkopolskiego.

Pojechałem do Karwina razem z Czesławem Wosiem, aby obejrzeć tę ciekawą ekspozycję, a znany grafik i kolekcjoner - żeby ją uroczyście otworzyć. Motyw Don Kichota w ekslibrisie zainteresował Czesława już w latach sześćdziesiątych, kiedy wykonał pierwszą grafikę z wizerunkiem bohatera „walki z wiatrakami”. Z czasem kolekcja powiększała się i obecnie liczy blisko 300 prac autorstwa ponad 100 grafików z całego świata. Władysław Owczarzy wzbogacił ekspozycję o miniatury graficzne czeskich artystów, on też zainicjował zorganizowanie takiej wystawy w bibliotece w Karwinie. Do ekspozycji opracowano folderek z informacjami na temat Czesława Wosia i jego kolekcji oraz kilkoma reprodukcjami.

Jan Batterman (Holandia)

Na wernisaż przybyło grono polskich i czeskich miłośników małej formy graficznej. Po oficjalnym otwarciu wystawy przez dyrektor biblioteki, panią Helenę Legowicz, Czesław Woś opowiedział o swoim zainteresowaniu ekslibrisami – jako twórcy od strony warsztatowej, jako kolekcjonera pod kątem fascynacji najbardziej popularnym bohaterem literatury hiszpańskiej.

Tomasz Suma Wrocław cancertom@wp.pl

8

Ex Bibliotheca Takie eksperymentowanie w zakresie warsztatu świadczy o tym, że Edyta Purzycka ciągle poszukuje nowych rozwiązań w swojej pracy twórczej.

Malowniczy świat w miniaturach graficznych, świat artystycznych wizji jest pełen osobliwych stworzeń z krainy fantazji. Jest niepokojący, pełen tajemnic i niedomówień, ale wciągający i kształtujący naszą wrażliwość na piękno sztuki graficznej.

Stanisław Śliwa, Władysław Owczarzy, Czesław Woś, Helena Legowicz, Zbigniew Kubeczka

Były ciasteczka, napoje, wino i bardzo ciepła, przyjacielska atmosfera. Dyrektorka biblioteki zapewniła nam nocleg w pokojach gościnnych filii bibliotecznej.

Następnego dnia zwiedziliśmy czeski Cieszyn i okolice pod przewodnictwem turystycznym i opieką znanego cieszyńskiego kolekcjonera i regionalisty Eugeniusza Kozaka. Wszystko było zorganizowane bardzo starannie i z wielkim zaangażowaniem.

Stanisław Śliwa Wodzisław

EDYTA PURZYCKA W WARSZAWSKIEJ GALERII EKSLIBRISU

Edyta Purzycka

Młoda artystka z Wrocławia zachwyciła wszystkich obecnych na wernisażu nie tylko oryginalnymi pracami, ale również niezwykłą osobowością, wyobraźnią, kobiecą melancholią i poetycką intuicją.

Przedstawiciele wrocławskiego środowiska grafików zajmujących się twórczością ekslibrisową rzadko goszczą w WGE. Dotychczas prezentowaliśmy jedynie małe formy graficzne Jerzego Waygarta. Ten rok w naszej galerii należy do wrocławian. Marcowa ekspozycja to prezentacja dorobku twórczego młodej artystki – Edyty Purzyckiej, a w końcu roku przedstawimy prace graficzne Jerzego Różańskiego. W przyszłym zaś roku planujemy wystawę będącą przekrojem twórczości wrocławskich artystów przygotowaną przez Tomasza Sumę.

Edyta Purzycka jest absolwentką Akademii Sztuk Pięknych, gdzie studiowała grafikę artystyczną pod kierunkiem prof. Haliny Pawlikowskiej. W latach 19951996 była stypendystką Ministra Kultury i Sztuki. Autorka zajmuje się grafiką warsztatową i użytkową, głównie książkową i wydawniczą. Projektuje szaty graficzne do czasopism o charakterze literacko - artystycznym, współpracowała z Wydawnictwem Szkolnym PWN, próbowała swoich sił i talentu w zakresie scenografii. Do twórczości graficznej wybrała technikę akwaforty, akwatinty i miękkiego werniksu. Bardzo często artystka łączy elementy tych technik uzyskując nowe, niepowtarzalne formy plastyczne.

Janina Saffarini Warszawa

Edyta Purzycka w WGE

9

Ex Bibliotheca Izabella doczekała się trojga prawnucząt - Olga w Anglii urodziła Kubusia, Viola w Italii synka Aleksandra, Joanna w Australii ma córeczkę Klaudię. W lutym 2000 roku przybyła w rodzinie wnuczka - Amelia - rozkoszna „śmieszka” z drugiego małżeństwa syna Sławomira.

Dla tych trzech wnuczek - Violi, Olgi i Joasi, jeszcze jako przedszkolaków, Izabella uszyła, wyhaftowała i cekinami ozdobiła piękne stroje krakowskie. Zachowany strój Olgi jest ozdobą - eksponatem w Galerii „Pod Brzozą”.

Izabella wraz z mężem Stanisławem od kilkudziesięciu lat kolekcjonowała sztukę ludową, archiwalne pocztówki z motywami patriotycznymi, stare fotografie i dokumenty związane z historią Wodzisławia, ekslibrisy, malarstwo, ceramikę, rzeźbę w drewnie i ozdoby malowane na szkle przez twórców ludowych.

Kolekcja pocztówek patriotycznych prezentowana była na ponad czterdziestu wystawach w różnych miastach Polski, także w Warszawie (Warszawska Galeria Ekslibrisu i Muzeum Niepodległości). Zdjęcia starego Wodzisławia pokazano przy okazji zjazdów Towarzystwa Przyjaciół Wodzisławia i w czasie Dni Wodzisławia.

W 2005 roku w starym domu rodzinnym, obecnie niezamieszkanym, z tych kolekcjonerskich zbiorów utworzona została Galeria „Pod Brzozą”, jako że wiekowe, okazałe drzewo rośnie przed domem.

IZABELLA ŚLIWA (1937-2008) Motto: „Kochajmy i doceniajmy skromnych ludzi, bo niespodziewanie za szybko odchodzą”.

Parafraza strofy wiersza ks. J. Twardowskiego

17 października 2008 roku odeszła od nas Izabella Śliwa (z domu Musielewicz), niespodziewanie szybko pokonana przez chorobę nowotworową. Urodziła się 2 kwietnia 1937 roku w Wodzisławiu (woj. świętokrzyskie) w rodzinie o tradycjach patriotycznych.

Jej ojciec - Tomasz Musielewicz był nauczycielem Szkoły Powszechnej i Komendantem Związku Strzeleckiego w Wodzisławiu aktywnie działając w swoim środowisku.

W sierpniu 1939 roku, jako porucznik rezerwy W.P. zmobilizowany do Flotylli Pińskiej, zginął w obronie wschodnich granic Polski po inwazji Armii Czerwonej.

Izabella swojego ojca znała tylko ze zdjęć, gdyż miała zaledwie 2 lata, gdy ten wyruszył na wojnę. Tak więc jej dzieciństwo i młodość upłynęły pod opieką matki Janiny, która musiała sprostać trudom życia i wychowywać troje dzieci bez męża.

Dziadek Izabelli ze strony matki - Józef Kurczych był organistą i kapelmistrzem wodzisławskiej orkiestry dętej Ochotniczej Straży Pożarnej. W wigilię Bożego Narodzenia - 24 grudnia 1943 roku został zamordowany w hitlerowskim obozie KL Auschwitz.

Izabella ukończyła szkołę podstawową i dwie klasy liceum ogólnokształcącego (tzw. „mała matura”) w rodzinnym Wodzisławiu. W czasach szkolnych wykazywała uzdolnienia artystyczne występując wraz z siostrą Teodorą podczas imprez okolicznościowych, recytując wiersze, uczestnicząc w teatralnych spektaklach, wykonując solowe popisy taneczne oraz figury gimnastyki akrobatycznej.

W czerwcu 1955 roku w Gliwicach ukończyła Technikum Telekomunikacji i z nakazu pracy jako technik telekomunikacji została zatrudniona w Głubczycach (woj. opolskie).

Tutaj 10 grudnia 1955 roku zawarła związek małżeński ze Stanisławem Śliwą, także wodzisławianinem, a wówczas studentem Akademii Medycznej w Krakowie.

W 1956 roku urodziła córkę Grażynę, a w 1959 roku syna Sławomira. Po urodzeniu córki wróciła do rodzinnego Wodzisławia. Obecnie Grażyna i Sławomir pracują w Służbie Zdrowia. Córka wykazywała zdolności do grafiki i malarstwa, ale ukończyła pielęgniarstwo neuropsychiatryczne w Krakowie. Od czternastu lat mieszka i pracuje w swoim zawodzie w Anglii.

Syn Sławomir, jako technik protetyki stomatologicznej, prowadzi pracownię protetyczną w Jędrzejowie. Nasza wnuczka Olga Mikłaszewicz ukończyła w Anglii wydział biomedycyny na Uniwersytecie w Brighton. Natomiast córki Sławomira Violetta i Joanna „rozproszyły” się po świecie. Violetta wyszła za mąż i osiedliła się we Włoszech, młodsza Joanna za mężem „pofrunęła” do dalekiej Australii.

Izabella i Stanisław Śliwowie

Izabella z mężem aktywnie działała w zarządzie Towarzystwa Przyjaciół Wodzisławia i na łamach periodyku „Przyjaciel Wodzisławia” publikowała wiele artykułów związanych z historią regionu, za co w 2008 roku została odznaczona medalem „Bene Merenti”.

Za wieloletnią współpracę i pomoc organizacyjną Izabella i Stanisław Śliwowie otrzymali Honorowe Odznaki Marszu Szlakiem I-szej Kompani Kadrowej przyznawane przez Kapitułę. Odznaki były wręczone 12 sierpnia 1994 roku przed Pomnikiem Czwórki Legionowej w Kielcach, na uroczystym zakończeniu marszu.

W kwietniu 2007 Izabella otrzymała Srebrną Odznakę za Zasługi dla Muzeum Narodowego w Kielcach.

Odznakę wręczał dyrektor - prof. Krzysztof Urbański

10

Ex Bibliotheca w czasie otwarcia wystawy archiwalnych pocztówek p.t. „Wesołego Alleluja” z kolekcji państwa Śliwów.

W 2008 roku, z okazji 50-lecia Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, Izabella i Stanisław Śliwowie otrzymali dyplom z wyrazami uznania za wspieranie kultury oraz srebrny medal wielkiego pisarza wybity z okazji 50-lecia Muzeum.

W tym miejscu należy wspomnieć, że państwo Śliwowie w 1998 roku z okazji 40-lecia Muzeum H. Sienkiewicza przekazali w darze kolekcję archiwalnych pocztówek z portretami pisarza i ilustracjami do jego powieści oraz dwa antykwarycznej wartości albumy z ilustracjami „Krzyżaków”. Był to album z rysunkami Stanisława Batowskiego wydany w 1900 roku i album „Krzyżacy w ilustracjach” z rysunkami Konstantego Górskiego wydany w 1901 roku. Obydwa zostały zaprezentowane na wielkiej wystawie pt. „Donatorzy”, zorganizowanej na l00-lecie Muzeum Narodowego w Kielcach i ujęte w pięknie wydanym katalogu.

Poprzez artykuły i wystawy Izabella wraz z mężem propagowała postać rodaka ziemi wodzisławskiej – Kajetana Wincentego Kielisińskiego grafika, bibliotekarza, uczestnika powstań w 1830 i 1848 roku, autora oryginalnych ekslibrisów. Wystawa rysunków i grafik Kielisińskiego prezentowana była w kilku miastach, także w stolicy w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu, natomiast „Ex Bibliotheca” w numerze 1(3) z 2000 roku zamieściła obszerny artykuł o tym artyście.

Wśród wielu wspólnych zainteresowań Izabelli i jej męża znalazły się: genealogia rodziny, historia Polski i regionu, podróże po Polsce i Europie (a było ich wiele), kolekcjonowanie sztuki ludowej. Izabella darzyła szczególnym sentymentem ekslibrisy, jako że jej domowa biblioteka wypełniona jest do ostatniego miejsca na regałach. Czytanie było jej pasją, której poświęcała każdą wolną chwilę.

Spotkania noworoczne w Krakowskiej Galerii Ekslibrisu, Biennale Grafiki w Ostrowie Wielkopolskim, uczestnictwo w otwarciach wystaw zaprzyjaźnionych grafików, także w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu były dla Izabelli zawsze wielkim przeżyciem. Tutaj należy wspomnieć jej określenie „jedziemy do Znamirowskiej Galerii”, gdy otrzymaliśmy zaproszenie na wernisaż do Krakowa.

Do kręgu grafików i miłośników ekslibrisów wprowadził nas Józef Czosnyka z Wojcieszowa, znany kolekcjoner i organizator wystaw. Do grona przyjaciół kolekcjonerów pobudzających zainteresowanie małą grafiką należeli Bożena i Czesław Wosiowie z Ostrowa Wielkopolskiego oraz Józef Zdunek z Krotoszyna, dzięki którym nasza kolekcja archiwalnych pocztówek patriotycznych trafiła na ekspozycje w Wielkopolsce.

Zaprzyjaźnieni graficy, którzy wykonali dla nas ekslibrisy, to: Ryszard Bandosz z Warszawy, Andrzej Buchaniec i Krzysztof Kmieć z Krakowa, Jan Dubaj z Kielc, Marzija Żaksygarina z mężem Anuarem z Kazachstanu, Czesław Woś z Ostrowa Wlkp., Marian Majkut z Oświęcimia, Rajmund Aszkowski z Zielonej Góry i Janusz Czech z Zakopanego.

Ryszard Bandosz

W domowej galerii malarstwa i grafiki znaczące miejsce zajmuje 12 grafik i jeden obraz pastelowy autorstwa Czesława Wosia. Wnętrze domu wypełnia kolekcja obrazów podarowana przez zaprzyjaźnionych artystów plastyków - Adama Pochopienia z Krakowa i Mariana Majkuta. Są również obrazy nieprofesjonalnych twórców - Macieja Wójcickiego z Gdyni, medyka i zarazem śpiewaka - solisty Opery Bałtyckiej, Janusza Wiśniewskiego, również kolegi medyka z Kielc oraz kuzyna Izabelli - Rocha Musielewicza z Kozienic, nauczyciela plastyki.

Przy okazji tego wspomnienia o Izabelli warto zaprezentować kilka ciekawych ekslibrisów wykonanych dla niej, a także tych „małżeńskich”. Często były one inspirowane historią rodzinnego Wodzisławia. Do takich należą dwa ekslibrisy upamiętniające młodego bohatera legionowego – „Skauta” Czesława Bankiewicza - ułana Patrolu Konnego Beliny Prażmowskiego. Są także księgoznaki upamiętniające wspomnianego wcześniej K.W. Kielisińskiego, wykonane przez Krzysztofa Kmiecia, Czesława Wosia, Jana Dubaja i Marziję Żaksygarinę.

Ekslibrisy Cz. Wosia z panoramą Wodzisławia i postacią Frasobliwego, Krzysztofa Kmiecia z Frasobliwym w kapliczce, Jana Dubaja z Matką Boską Różańcową, Henryka Miedzińskiego z secesyjnymi motywami, Rajmunda Aszkowskiego z motywem starych ksiąg „Z dziejów Wodzisławia” należały do ulubionych znaków wklejanych przez Izabellę do książek naszej biblioteki.

Ogromną radość przeżyła, gdy w czasie jednego ze spotkań w krakowskiej galerii od seniora grafików Klemensa Raczaka z Poznania otrzymała w prezencie kilka kopert pełnych ekslibrisów jego autorstwa, a także prac zaprzyjaźnionych z nim grafików. Przechowywała te dary z pietyzmem w drewnianej szkatułce wraz z innymi cennymi pamiątkami. W czasie spotkań z przyjaciółmi z dumą pokazywała ten dar p. Raczaka.

11

Ex Bibliotheca zachowało się brązowe popiersie Piłsudskiego stojące na kaflowym piecu w saloniku, które przetrwało okres okupacji hitlerowskiej, a później reżimu komunistycznego.

Tę pamiątkę po ojcu Tomaszu przejął brat Izabelli Bogusław mieszkający w Miechowie.

Drugim wzorcem wielkiego patrioty Polaka był papież Jan Paweł II, którego miała okazję poznać w czasie wycieczki do Włoch. Jego „odejście do Domu Pana” było dla Izabelli wstrząsającym przeżyciem, gdyż stało się to w dniu jej urodzin.

Nadprzyrodzoną i tajemniczą cechą Izabelli było ciepło, a momentami wręcz gorąco jej dłoni mające nadzwyczajną moc bioenergoterapeutyczną. Gdy z przemęczenia dopadały mnie bóle migrenowe lub nocna bezsenność, dotyk jej rąk działał cudownie uzdrawiająco na moją głowę. O tych bioenergoterapeutycznych właściwościach dłoni Izabelli wiedzieli tylko nieliczni najbliżsi.

Marzija Żaksygarina

W maju 2008 roku również przeżyła wielką radość, gdy Marian Majkut w czasie otwarcia wystawy z naszej kolekcji „Piłsudski i jego Legiony” w Krakowskim Klubie Kultury „Iskierka” podarował jej olejny obraz „Wiosenne bzy w wazonie”. Z radością chwaliła się przed znajomymi tymi „nigdy nie więdnącymi kwiatami” Mariana.

W Galerii „Pod Brzozą” w stałej ekspozycji na planszach prezentowane są ekslibrisy dla naszej biblioteki oraz ekslibrisy dla lekarzy chirurgów autorstwa Krzysztofa Kmiecia. W 2008 roku w czasie walki z chorobą nowotworową Izabella z dumą i satysfakcją czytała książkę Adama Sznajderskiego „Niezwykli”. Autor, doktor polonistyki Uniwersytetu Wrocławskiego, wśród 19 biogramów niezwykłych Polaków napisał o nas na stronach od 223 do 234 cytując jako motto tytuł książki Irvinga Stone’a „Pasja życia”. Już w tytule skrótowo tak scharakteryzował oboje: „Izabella i Stanisław Śliwowie twórcy Muzeum Regionalnego - Galeria „Pod Brzozą” w Wodzisławiu - kolekcjonerzy pamiątek i pocztówek patriotycznych – malarstwo - fotografika - działalność społecznikowska”. Nobilitującym jest nazwanie galerii przez autora Muzeum Regionalnym.

W życiu Izabelli zawsze na pierwszym miejscu były obowiązki matki i żony, pielęgnacja i wychowanie dzieci oraz troska o matkę Janinę, z którą mieszkaliśmy pod wspólnym dachem. Była czuła i troskliwa dla męża, pomagając w prowadzeniu prywatnego gabinetu stomatologicznego, pilnując porządku i codziennie sterylizując zestawy narzędzi.

W trudnych czasach PRL-u problemy aprowizacji rozwiązywała samodzielnie, na jesieni robiąc przetwory z owoców z własnego ogrodu. Gdy dzieci rosły, częstym zajęciem było szycie lub przerabianie ubranek. W kuchni lubiła przyrządzać potrawy według starej książki kucharskiej odziedziczonej po babci. W okresach świątecznych pielęgnowała staropolskie tradycje i zwyczaje. Wieczorem w wolnych chwilach wzorem Marszałka J. Piłsudskiego, którego kult przetrwał w rodzinie, lubiła układać pasjanse. W mojej pamięci

Krzysztof Kmieć

Staropolska gościnność, umiejętność prowadzenia rozmowy, cierpliwość, dociekliwość zjednywały i wzbudzały sympatię dopiero co poznanych ludzi.

W pewnym okresie, na towarzyskie przyjęcia, specjalnością Izabelli było przygotowywanie, ściśle według receptury, trunków na poczęstunek: staropolskiego krupniku na miodzie i ziołowej trojanki litewskiej.

Poprawiały one znacząco humor gości i, co najważniejsze, działały leczniczo, o czym po pewnym czasie opowiadały osoby częstowane tymi trunkami.

Wycieczki do teatrów i opery, zwiedzanie wystaw malarstwa w muzeach Krakowa, Warszawy, Kielc, a także Poznania, gdzie mieszkają nasi serdeczni przyjaciele Maria i Dariusz Czarneccy, stanowiły dla Izabelli przeżycia kulturalne.

12

Ex Bibliotheca mimo medycznej pomocy w kieleckim Centrum Onkologicznym, skróciła jej bogate, ciekawe i wartościowe życie.

Pozostanie na zawsze w mej pamięci jako osoba skromna, życzliwa dla otoczenia, z uśmiechem na ustach, kochająca i kochana - matka i żona. Ból i żal po stracie Kochanej Osoby, z którą przez 53 lata doznało się tyle miłości i dobroci, jest nie do opisania. Gdy budzę się nad ranem i stwierdzam pustkę wokół, kieruję w myślach pytanie do Pana Boga: dlaczego tak szybko musiała odejść? Kochana Izabella, dlaczego, dlaczego...?

Stanisław Śliwa Wodzisław

MISTRZ WOJCIECH W STOLICY Ekspozycje organizowane z okazji jubileuszu urodzin mają niepowtarzalny klimat. Są bardziej uroczyste od typowych wystaw autorskich i ściągają nie tylko zainteresowanych twórczością danego grafika, ale również znajomych i rodzinę artysty. Na początku wernisażu atmosfera jest podniosła i uroczysta, ale stopniowo impreza nabiera charakteru mniej oficjalnego i staje się ciepła i wzruszająca.

Jan Dubaj

W czasie wycieczek krajoznawczych Izabella lubiła utrwalać wrażenia rysując ołówkiem lub malując akwarelami. W zimowym okresie ulubionym relaksem były spacery na nartach biegowych po duktach okolicznych lasów, pływanie w krytych basenach i czytanie książek. W pozostałe pory roku chętnie wyprawiała się na wycieczki krajoznawcze po Polsce i Europie wspólnie z zaprzyjaźnionymi małżeństwami M. i D. Czarneckimi, Bożeną i Czesławem Wosiami oraz Zofią i Mirosławem Skrzyniarzami - wodzisławianami obecnie mieszkającymi w Warszawie.

Niemal corocznie Izabella inicjowała wyjazdy wraz z rodzeństwem, siostrą Teodorą i bratem Bogusławem, do Zwolenia i Niwek - rodzinnych miejsc swego ojca Tomasza Musielewicza. Tam w starym domu babci i dziadka, gdzie mieszka prawie stuletnia ciotka Leonia Sokalska, czas upływał na wspomnieniach i opowieściach o minionych latach i rodzinnych tradycjach. Na strychu domu dziadków znalazła starą książkę pt. „Trzyletnia pielgrzymka do Jerozolimy, Egiptu i na Górę Synai” księdza Geramba, wydaną w Wilnie w 1852 roku.

Ta rodzinna pamiątka, dokładnie opisująca pielgrzymkę do Ziemi Świętej, wzbudziła marzenie Izabelli o wycieczce - marzenie niespełnione. Po wybudowaniu nowego domu w 1972 roku, jej ulubionym zajęciem były częste zmiany w ustawieniu mebli i prace w przydomowym ogrodzie - pielęgnacja krzewów i kwiatów.

Ostatnią inwestycją, która sprawiła Izabelli wiele radości, było postawienie drewnianej altanki ogrodowej.

W pogodne dni lubiła tu wypoczywać czytając książki i rozwiązując krzyżówki - zawsze w towarzystwie ulubionych czworonogów - piesków: ratlerka Megi i owczarka nizinnego „kudłatego” Kajtusia. Niestety błyskawicznie postępująca choroba - nowotwór jajników,

Wojciech Jakubowski i jego przyjaciele w WGE

Taki wernisaż przeżyliśmy 6 maja w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu. W tym dniu odbyło się uroczyste otwarcie wystawy miedziorytów jednego z najwybitniejszych polskich grafików zajmujących się twórczością ekslibrisową – Wojciecha Jakubowskiego, który w tym roku obchodzi jubileusz osiemdziesiątych urodzin. Nie ma w polskim środowisku graficznym, bibliofilskim i kolekcjonerskim osoby o takiej sławie, pozycji i autorytecie jak pan Wojciech, zarówno twórca jak i animator sztuki ekslibrisowej. Artysta jest znany w Polsce i na świecie nie tylko z pięknych miniatur

13

Ex Bibliotheca zaangażowanie. Dzięki biennale, ekslibris, jako miniatura graficzna, odrodził się, wzbudził zainteresowanie jako dzieło sztuki wśród artystów, a sam konkurs zyskał najwyższe uznanie w środowiskach twórczych całego świata.

graficznych, ale również z ogromnego zaangażowania w popularyzację małej formy graficznej – ekslibrisu.

Wojciech Jakubowski urodził się 10 czerwca 1929 roku w Starogardzie Gdańskim. Młodość spędził w okupowanej Warszawie. W 1948 roku rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, które ukończył w 1953 roku ze specjalizacją w grafice w pracowni prof. Jerzego Hoppena. W trzy lata później objął stanowisko asystenta, a potem adiunkta w Katedrze Grafiki UMK, gdzie pracował do roku 1965.

W środowisku toruńskim, a szczególnie pod wpływem prof. Jerzego Hoppena i Edwarda Kuczyńskiego, Wojciech Jakubowski kształtował swoją osobowość artystyczną, doskonalił warsztat techniczny i dokonał wyboru dziedziny sztuki, w której chciał się wypowiadać w ulubionych technikach: suchej igły i miedziorytu. Od tamtego momentu do dnia dzisiejszego grafik stworzył ok. tysiąca ekslibrisów - perełek sztuki miedziorytniczej, które urzekają subtelnością, poetyckim nastrojem, syntezą wypowiedzi, precyzją techniczną i klasyczną formą. Zachwycają się nimi miłośnicy znaku książkowego – od kolekcjonerów i bibliofilów po koneserów i historyków sztuki. Swoje prace artysta wydawał w bibliofilskich tekach, pięknie opracowanych typograficznie i ze wstępami najznakomitszych znawców sztuki: Jerzego Hoppena, Władysława Tatarkiewicza, Andrzeja Ryszkiewicza, Bogusława Mansfelda, Tadeusza Przypkowskiego i innych.

Wojciech Jakubowski

Warto wspomnieć o jeszcze jednej pasji Wojciecha Jakubowskiego. Artysta tworzy biżuterię ze srebra i bursztynu. Jest autorem niepowtarzalnych wzorów, wykonywanych wyłącznie w pojedynczych egzemplarzach. Część z nich znajduje się w zbiorach muzealnych Zamku Krzyżackiego w Malborku.

Wernisaż urodzinowej wystawy pana Wojciecha był wydarzeniem kulturalnym nie tylko stołecznym, ale ogólnopolskim. Do stolicy zjechali najwięksi graficy, bibliofile, kolekcjonerzy z różnych miast Polski. Sala wystawowa „pękała w szwach”, a „Mistrz Wojciech” był oblegany przez tłumy wielbicieli jego twórczości. Artysta otrzymał w prezencie urodzinowym od grupy przyjaciół złoty rylec wraz z bibliofilskim przesłaniem i podziękowaniem za wspaniałe dzieła i aktywną działalność, a od innych mnóstwo kwiatów, życzeń i jeszcze więcej pochwał i słów życzliwości.

Wojciech Jakubowski

Wojciech Jakubowski to nie tylko wybitny twórca o światowej sławie, to również animator ruchu ekslibrisowego.

Właśnie jemu zawdzięczamy Międzynarodowe Biennale Ekslibrisu Współczesnego w Malborku. To on zainicjował i współtworzył kolejne jego edycje, wkładając w to przedsięwzięcie wielki wysiłek i

Janina Saffarini Warszawa

14

Ex Bibliotheca 11. Ex libris Ryszarda Urbańskiego, P1, 1958, 82 x 45, [500], („jabłko Newtona”, wahadło Galileusza, banjo, glob).

12. Ex libris ewa chowiaka [Eugeniusz Wachowiak], P1, 1958, 69 x 40, („EWA” pseudonim pisarza, piórko, góry).

13. Ex libris S[tefana] Anioły, P1, 1958, 37 x 56 i 27 x 40, (ptak w locie, ptasie jajo).

14. Miejska Biblioteka Publiczna im. E. Raczyńskiego Poznań, P1, 1958, 50 x 77, [1000], (gmach biblioteki).

STANISŁAW MROWIŃSKI (1928 – 1997) PEŁNY WYKAZ OPUS Nawiązując do mojego artykułu, zamieszczonego w poprzednim numerze „Ex Bibliotheca” i dotyczącego twórczości Stanisława Mrowińskiego, chcę go uzupełnić o pełny wykaz opus ekslibrisów wykonanych przez artystę.

Spis księgoznaków, pozostający do dziś w sporządzonym przez artystę rękopisie, nigdy nie był publikowany. Jest to więc pierwsza prezentacja pełnego dorobku grafika w tej dziedzinie.

Oryginał rękopisu przechowywany jest w Izbie Pamięci Stanisława Mrowińskiego w Poznaniu. Tam też znajduje się komplet pojedynczych ekslibrisów, a także ich projekty oraz inne dzieła artysty: obrazy, grafiki, karykatury i niepublikowane wspomnienia, luźne zapiski, jak również przedmioty osobiste. Izba Pamięci mieści się w ostatniej pracowni S. Mrowińskiego, przy ul. Wodnej, a prowadzona jest przez p. Irenę Rychły-Mrowińską, pasjonatkę, bez reszty oddaną działalności mającej na celu popularyzację dorobku Stanisława Mrowińskiego.

Listę opus ekslibrisów wykonał osobiście Stanisław Mrowiński. Rejestr jest kompletny, zamknięty, sporządzony bardzo starannie i czytelnie. Zawiera, oprócz nazwiska właściciela, zastosowanej techniki i roku powstania, przy niektórych liczbę sporządzonych odbitek (podaję ją w nawiasie kwadratowym), opis ekslibrisu i jego symbolikę oraz dodatkowe uwagi poczynione przez artystę. Numer pozycji oznacza kolejny numer opus nadany przez mistrza.

1962 15. Ex libris [Haliny i Sylwestra] Ostrowickich, P1, 1962, 33 x 55, (dorsz – kuter, inicjały „HS” z haczyków na ryby).

16. Ex libris Adama Kochanowskiego, P1, 1962, 60 x 65, (zimorodek na pniu a‘la herb Korwin).

17. Ex libris prohibitorum SM [Stanisław Mrowiński], P1, 1962, 122 x 40, (prohibitorum, alegoria głupoty, wielowątkowa).

18. Ex libris SM [Stanisław Mrowiński], P1, 1962, 40 x 40, (liść i ptasie skrzydło przy gmerku „SM”).

1963 19. Ex libris M[ariana] Sikory, P1, 1963, 70 x 51, (archeologiczny ptaszek, gwizdawka w trzcinie jez. Biskupin).

1964 20. Ex libris M[ieczysława] Lisieckiego, P1, 1964, 53 x 60, (liść, jedna komórka plastra miodu).

21. Ex libris F[eliksa] Wagnera, P1, 1964, 102 x 61, („mól książkowy”, książka – kwiat).

22. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1964, 95 x 51, [500], (Dąb Rogaliński Nr 6).

1965 23. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Poznaniu, P1, 1965, 70 x 50, (portret Hipolita Cegielskiego w ramce).

24. Ex libris Alfreda Labogi, P1, 1965, 77 x 37, (symbole sztuki: półskrzypiec i palety, długopis ulistniony).

25. Jana Marii Jakóba, P1, 1965, 110 x 27, (drabina Jakubowa, odlew głowy).

26. Ex libris Czesława i Zofii Iwanowskich, P1, 1965, 86 x 36, (sasanka pod lupą z inicjałów „CI”).

27. Ex libris Jana Koziczaka, P1, 1965, 67 x 38, (kormoran na pniu z inicjału „K”).

28. Ex libris Kazimierza Perskiego, P1, 1965, 92 x 43, (sowa na perskim dywanie).

29. Ex libris Stefanii Badoń, P1, 1965, 26 x 29, (moneta z głową meduzy; wersje kolorystyczne: złota, srebrna, miedziana).

30. Ex libris Zbigniewa Grockiego, P1, 1965, 88 x 46, (góry, dziewięćsił).

Układ opisu: Numer opus, właściciel, technika, rok, wymiar, [liczba odbitek], (opis-symbolika).

1949 0.

Ex libris Stanisława Zabeymy, X1, 1949, 109 x 63, [50], (kapliczka przydrożna).

1951 1.

2.

3.

4.

5.

1966

Ex libris ST[anisława] Zabeymy, P1, 1951, 62 x 41, [200], (kielich, owoce, twarz).

Ex libris Filomeli Lisieckiej, P1, 1951, 56 x 85, (sowa, wina, wąż).

Ex libris S[tanisława] i C[zesławy] Mrowińskich, P1, 1951, 65 x 42, (dzięcioły na pniu drzewa).

Ex libris CM [Czesława Mrowińska], P1, 1951, 97 x 48, (ptasznik i ważka).

Ex libris Aleksego Lisieckiego, P1, 1951, 82 x 82, (głowa Światowida w wieńcu liści dębowych).

31. Ex libris M. M. Kołodziejczaków, P1, 1966, 58 x 41, (drzewo na kuli ziemskiej).

32. Ex libris Jacka Franka, P1, 1966, 42 x 68, (globus, żaglowiec).

33. Ex libris Zbigniewa Łąckiego, P1, 1966, 36 x 86, (oko z taśmy filmowej).

34. Ex libris A. i A. Wędzkich, P1, 1966, 47 x 54, (twarz króla z urny twarzowej, korona z „AW”).

35. Ex libris FW [Feliks Wagner], P1, 1966, 94 x 61 (instrumenty muzyczne, nuty, liście, ptaszki, inicjały „FW”).

36. Ex libris Stanisława Błaszczyka, P1, 1966, 115 x 44, (kapliczka z wycinanki).

37. Ex libris A[rnim] Müller, P1, 1966, 82 x 45, (wiatrak, śmigła z piór).

38. Ex libris A[leksandra] Utrecht, L, 1966, 143 x 50, (fortepian ze skrzydłem jaskółki).

39. Ex libris S[tanisława] Mrowińskiego, L, 1966, 103 x 105, (faun na kozie, wino, muzyka, moneta).

40. Ex musicis WK [Włodzimierz Kamiński], L, 1966, 118 x 42, (barokowy instrument muzyczny z amorkiem – gryfem).

41. Ex libris Ryszarda Urbańskiego, L, 1966, Ø 72, (winieta płyty gramofonowej „Odeon”; cztery wersje barwne).

1958 6.

Ex libris Przemysława Mrowińskiego, P1, 1958, 85 x 41, (ptaszek).

7. Ex libris CzM [Czesława Mrowińska], P1, 1958, 104 x 27, [200], (sigilaria).

8. Ex libris Lecha Konopińskiego, X3, 1958, 54 x 78, (liść konopi).

9. Ex libris Maria i Michał Misiornowie, P1, 1958, 85 x 63, (grecka maska teatralna).

10. Ex libris Zygmunta Pniewskiego, P1, 1958, 82 x 42, (pień drzewa, osa i herb Jastrzębiec).

15

Ex Bibliotheca 75. Ex libris Wojciecha Zawadzkiego, P1, 1970, 105 x 118, [3000], (wielowątkowa alegoria masońska).

76. Ex libris Konrada Izydorczyka, P1, 1970, 135 x 52, [1800], (akt, ksiązka z ud, wąż Eskulapa zamiast głowy).

77. Ex libris Lucjana Owczarka, P1, 1970, 105 x 60, (pelikan i koniak trzygwiazdkowy).

78. Ex libris B[ogusław] Kogut, P1/2, 1970, 144 x 18, [3000], (pióro bażanta jako trofeum i autograf właściciela).

79. Ex libris Jana Stryczyńskiego, P1, 1970, 86 x 58, [500], (roentgen, liść jaworu, góry, turystyka).

80. Ex libris Floriana Stasińskiego, P1, 1970, 142x60, [200], (św.

Florian, goryczka, 40°, a‘la drzeworyt ludowy).

81. Ex libris Klemensa Raczaka, P1, 1970, 115 x 61, [200], (Don Kichote na świni).

82. Ex libris Klemensa Raczaka, P1, 1970, 110 x 66, [200], (Ceres).

83. Ex libris Józefa Bednarza, P1, 1970, 96 x 60, [500], (herb harcersko – rzeszowski, niebieski i czerwony, inicjały „JB”).

84. Księgozbiór Domu Kultury Kolejarza w Poznaniu, P1, 1970, 93 x 62, (tor, herb kolejowy; wydrukowano 20.000 szt. na afiszach).

85. Ex libris Stanisława Koniecznego, P1, 1970, 63 x 63, [500], (plama faszystowska).

86. Ex libris Mariana Obsta, P1, 1970, 81 x 68, [500], (gruszka – mandolina na paterze).

87. Ex libris R[yszarda] Urbana, P1, 1970, 135 x 38, [500], (lira, litery nazwiska tworzą struny).

1967 42. Ex libris K[lemensa] Raczaka, L, 1967, 170 x 15, (kłos pszenicy).

43. Ex libris MS [Stefan Mroczkowski], L, 1967, 30 x 19, (kot, inicjały „SM”).

44. Księgozbiór Stanisława Mrowińskiego, L, 1967, 47 x 40 i 70 x 58, (replika znaczka „Turksa Caicos Island” z melokaktusem).

1968 45. Z księgozbioru Urszuli Zawidzkiej, L, 1968, 47 x 34, [600], (Lew – znak zodiaku i herb Jastrzębiec).

46. Ex libris WB [Barbara Wolniewicz], L, 1968, 37 x 93, [600], (nietoperz i inicjały „BW” z książek).

47. Ex libris RS Roberta Satanowskiego, L, 1968, 101 x 25, [500], (miecz – batuta).

48. Ex libris Feliksa Wagnera, P1, 1968, 135 x 37, [500], („Harnaś” i „Halka”).

49. Daniela Kubiak, P1, 1968 50 x 50, (daniel, inicjały „KD”).

1969 50. Ex libris PB [Paweł Bednarski], L2, 1969, 67 x 40, (muszla z liternictwa).

51. Paweł Bednarski, L2, 1969, 115 x 42, (portret w czapce futrzanej z sosny, złoty księżyc).

52. Ex libris Ryszarda Stasińskiego, L, 1969, 55 x 35, (goryczka na tle gór).

53. Ex libris B[ronisławy] Lisieckiej, L, 1969, 78 x 44, (dębik ośmiopłatkowy, gryf szczeciński, łódź).

54. Ex libris Henryki Wawrzyniak, L, 1969, 128 x 52, (powojnik z inicjałów „HW”).

55. Ex libris Mieczysława Kaniewskiego, L, 1969, 47 x 127, (kamień i wałek litograficzny; litograf wszystkich ekslibrisów litograficznych S. Mrowińskiego).

56. Ex libris Józefa Ratajczaka, L, 1969, 33 x 35, (głowa z muru, liście, maska z inicjałów „JR”).

57. Ex libris Andrzeja Skrobackiego, L, 1969, 66 x 64, [1000], (głowa weneryków z czaszką).

58. Ex libris Lecha Konopińskiego, L/2, 1969, 130 x 22, (łuk i strzała z sercem i piórem tukamora).

59. Ex libris Hannelore Hüdig, L, 1969, 50 x 48, (ekslibris pokryty fosforem).

60. Ex libris Feliksa Wagnera, P1/3, 1969, 130 x 62, [900], (Madame Butterfly a‘la Ortamaro z motylem na kimonie).

61. Z księgozbioru Zygmunta Pniewskiego, L, 1969, 99 x 122, (motyl latarnik; ekslibris pokryty fosforem).

62. Ex libris Feliksa Wagnera, P1/2, 1969, 133 x 55, (dorabnke – bułgarski instrument ludowy i haft ludowy).

63. Ex libris Feliksa Lenarta, P1, 1969, 103 x 60, (gitara i znak towarzystwa śpiewaczego).

64. Ex libris Marii Surzyńskiej, P1, 1969, 107 x 55, (żuraw z motkiem wełny w łapie).

65. Ex libris Benona Rychłego, P1, 1969, 83 x 60, (pszczoła) 66. Ex libris L[echa] Podlewskiego, P1, 1969, 82 x 66, (ludowy ptaszek na kolorowych papierach).

67. Ex libris Lecha Konopińskiego, P1, 1969, 91 x 60, [300], (do rysunku Mai Berezowskiej).

1971 88. Ex libris RI [Irena Rychły], P1, 1971, 55 x 32, [500], (drzewo z liternictwa).

89. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1971, 38 x 60, [500], (łabędź).

90. Ex libris Witolda Lassoty, P1, 1971, 61 x 57, [500], (mętna symbolika podróżnicza).

91. Ex libris Ewa Krajewska, S, 1971, 98 x 34, (lampa z aronka).

92. Ex libris Andrzeja Kapeli, P1, 1971, 48 x 27 i 150 x 82, (akt z motylem).

93. Ex libris Alfreda Kaczkowskiego, P1, 1971, 87 x 40, (kaczka dziennikarska; właściciel zmarł).

94. Ex libris TB Tadeusza Bocheńskiego, P1, 1971, 85 x 50, [500], (jednorożec, inicjały „TB”).

95. Ex libris Czesława Mrowińska, P1/2, 1971, 88 x 49, [500], (strzyżyk wole oczko).

96. Ex libris inż. Rocha Turowskiego, P1, 1971, 71 x 71, [500], (tur).

97. Ex libris Henryka Królikowskiego, P1, 1971, 120 x 50, [500], (król szachowy na tronie).

98. Ex libris Koła Przewodników PTTK w Poznaniu, P1, 1971, 98 x 27, [500], (statua Prozerpiny przed Ratuszem w Poznaniu).

99. Ex libris Janusza Buchacza, P1, 1971, 131 x 50, [500], (buława z szczepionego kaktusa).

100. Ex libris Wandy Kaczmarek, P1, 1971, 52 x 35, [500], (ptaki).

101. Ex libris Antoniego Wiśniewskiego, P1, 1971, 118 x 37, [500], (puszczyk na palecie, pędzle z traw, wiśnie).

102. Z księgozbioru mgr Aliny Kasprowicz, P1, 1971, 92 x 62, [500], („TOZ”, pies w budzie z książek).

103. Ex libris Zygmunta Mrowińskiego, P1, 1971, 61 x 75, [500], (autostrada z inicjałów, herb Kościerzyny).

104. Ex libris A[dama] Kochanowskiego, P1, 1971, 61 x 66 i 142 x 40, [500], (lira ze skrzydeł jaskółki, struny z traw, inicjały „WAK”).

105. Ex libris S[tanisława] Góreckiego, P1, 1971, 47 x 59, [500], (kokoryczka).

106. Kazimierz Wałdowski, P1, 1971, 76 x 73, [500], (inicjał „W”, gryf drukarski).

107. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem miasta. Konin. Rysunek, 1971.

108. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem miasta. Piła. Rysunek, 1971.

109. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem miasta. Trzcianka. Rysunek, 1971.

1970 68. Ex libris Stanisława Kusztelskiego, P1, 1970, 130 x 60, [300], (alegoria, niemiecka polowa broń pancerna).

69. Ex libris Mariana A[ntoniego] Fliegera, P1, 1970, 60 x 95, [300], (płyta gramofonowa i ramię z papugą).

70. Ex libris Miejskiej Biblioteki Publicznej w Czerniejewie, P1, 1970, 68 x 86, [1000], (supraporta z pałacu w Czerniejewie).

71. Ex libris Henryka Gromadeckiego, P1, 1970, 68 x 39, [300], (gryf – godło drukarzy).

72. Ex libris Renaty Wałdowskiej, P1, 1970, 115 x 44, [500], (aronek, inicjały „WR”).

73. Ex libris Bernarda J. Stępczyńskiego, P1, 1970, 96 x 40, [1500], (gotycka figura Chrystusa z Poznania jako znaczek pocztowy).

74. Ex libris collectio Stefana Anioły, P1, 1970, 33 x 22, 57 x 38, (pingwiny z inicjałów „SA”)

16

Ex Bibliotheca 110. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej miasta. Turek. Rysunek, 1971.

111. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej miasta. Kępno. Rysunek, 1971.

112. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej miasta. Września. Rysunek, 1971.

113. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej miasta. Koło. Rysunek, 1971.

114. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej miasta. Międzychód. Rysunek, 1971.

115. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej miasta. Słupca. Rysunek, 1971.

116. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej miasta. Turek II. Rysunek, 1971.

140. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1973, 80 x 37, [100], (muszla, róża jako inicjały „IR”).

141. Ex libris Kornela Michałowskiego, P1, 1973, 88 x 92, [500], (akt, instrument smyczkowy, lira, gołębie, muszla).

publicznych i z herbem publicznych i z herbem

1974 publicznych i z herbem

142. Ex libris Renaty i Jana Śmiełowskich, P1, 1974, 70 x 67, [500], (głowa rysia).

143. Ex libris Janusza Sobczaka, P1, 1974, 151 x 36, [500], (inicjały „JS”).

144. Ex libris W[iesławy] Kochanowskiej, P1, 1974, 60 x 60, (znak zodiaku Byk, Gwiazdozbiór Byka).

145. Ex libris Adama Kochanowskiego, P1, 1974, 58 x 46, (mewy na molo).

146. Ex libris Adama Taborskiego, P1, 1974, 102 x 68, (kobra).

publicznych i z herbem publicznych i z herbem publicznych i z herbem

1975 publicznych i z herbem

147. Ex libris Hanna Pokrywka, P1, 1975, 50 x 49, [110], (garnek, kwiaty).

148. Ex libris Józefa Burszty, P1, 1975, 118 x 54, (brak opisu).

149. Muzeum Rolnictwa w Szreniawie, P1, 1975, 141 x 41 i 177 x 52, [900], (pomnik siewcy M. Rożka w Luboniu).

150. Bogdan Rozpędowski, P1, 1975, 121 x 60, [500], (akt, winogrona, znak zodiaku Ryby, inicjały ze wstążek „BR”).

151. Mikołaj Lenczewski, P1/3, 1975, 148 x 43, (św. Mikołaj a‘la ikona, herb Gozdawa).

1972 117. Ex libris Janina Nowak, P1, 1972, 112 x 39, (irys syberyjski w herbie Janina z inicjału „J”).

1973 118. Ex libris Jerzego Krasuskiego, P1, 1973, 103 x 54, [500], (jeżyna mosińska z inicjałów „JK”, herb Nowina).

119. Ex libris Tadeusza Kurpaskiego, P1, 1973, 82 x 62, (orzeł Księstwa Warszawskiego).

120. Ex libris Medycznego Studium Zawodowego im. W. Biegańskiego w Poznaniu, P1, 1973, 66 x 57, [500], (emblemat uczelni; emblemat zaprojektował S. Mrowiński).

121. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1/3, 1973, 98 x 75, [500], (motyle nad piwonią).

122. Ex libris Hans Nowak, P1, 1973, 42 x 48, (serce).

123. Ex libris Marii Idaszewskiej, P1, 1973, 91 x 43, (inicjały z situ, kropka nad „i” z kwiatu).

124. Ex libris Jadwigi Ślipińskiej, P1, 1973, 130 x 60, (wazon – róg obfitości z inicjałów „JS”).

125. Ex libris Mariana Sikory, P1, 1973, 142 x 73, (głowa św. Jana z herbu Koszalina na urnie – paterze; dwie wersje).

126. Ex libris Jana i Anny Kopczyńskiej, P1, 1973, 114 x 59, [500], (żółw herbowy, jaja żółwia).

127. Ex libris Lilla Mrowińska, P1, 1973, 105 x 50, [100], (sasanka, inicjały „LM”).

128. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1973, 25 x 102, [600], (mrówkojad z inicjałów „SM”).

128B. Ex libris Włodzimierza Niewieckiego, P1, 1973, 42 x 47, [100], (łódź z inicjałów „WN” i znaku płetwonurków, strzałki kompasu).

129. Ex libris Przemysława Mrowińskiego, P1, 1973, 45 x 56, [600], (Baran z inicjałów „PM”, znak zodiaku, Skorpion).

130. Ex libris Czesława Mrowińska, P1, 1973, 60 x 80, [100], (nenufar w inicjale „C”).

131. Ex libris Izabeli Kopeć, P1, 1973, 60 x 80, (kwiat z inicjałów).

132. Ex libris Leszka Gierczyka, P1, 1973, 129 x 60, [500], (karta do gry, puchar, wino, pik, trefl, karo).

133. Ex libris Wojciecha Makowieckiego, P1, 1973, 60 x 33, [500], (inicjały „WM”).

134. Ex libris Anny German, P1, 1973, 61 x 43, [600], (usta i nos z inicjałów „AG”).

135. Tadeusz Dopierała, P1, 1973, 64 x 57, [600], (dąb rogaliński, żołądź z inicjałów „TD”).

136. Ex libris Tadeusza Dopierały, P1, 1973, 98 x 63, [100], (liście dębu, inicjały „TD”).

137. Ex libris Macieja Maria Kozłowskiego, P1, 1973, 132 x 55, [500], (trawa).

138. Ex libris Janusza Mietlińskiego, P1, 1973, 127 x 56, [500], (miecz Temidy i symbole prawa).

139. Ex libris Stanisława Jasnosza, P1, 1973, 60 x 62, [500], (baobab, znak zodiaku Strzelec).

1976 152. Ex libris Krzysztofa Zbigniewa Stefańskiego, P1, 1976, 110 x 55, (akt, symbolika wielowątkowa).

153. Ex libris Jerzego Połomskiego, P1, 1976, 100 x 66, (lirogon).

1977 154. Ex libris Krzysztofa Klingera, P1, 1977, 72 x 44, (orzeł z inicjałów „KKKP” – Klinger, kurier, Kolekcjoner Polski.

155. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1977, 84 x 52, [500], (portret właścicielki, sylwetka w kapeluszu z muszli).

156. Ex libris Księgarni Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Poznaniu, P1, 1977, 85 x 46, [5000], (lira, książka, klucze z herbu Poznania).

157. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1977, 88 x 49, [120], (złota i srebrna folia na pluszu).

158. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1977, 75 x 50, [25], (ażur; na różnych tłach, formatach i papierach).

159. Ex libris Antoniego Badonia, P1, 1977, 115 x 77, [200], (Sokrates w beczce, winogrona, książka, motyl).

160. Ex libris Jana Karczewskiego, P1, 1977, 125 x 45, [200], (rączyca pod lupą z liternictwa, herb Jasieńczyk jako lupa ).

1978 161. Księgozbiór Rodz[iny] Boćków, P1, 1978, 108 x 58, [500], (znak zodiaku Koziorożec).

162. Z fototeki Lecha Morawskiego, P1, 1978, 102 x 60, [500], (akt, obiektyw, zmora).

163. Ex libris Bogusława Fruzińskiego, P1, 1978, 70 x 43, [500], (cietrzew, znak zodiaku Strzelec).

164. Ex libris A[leksandry] Pallus – Wojciechowskiej, P1, 1978, 102 x 63, [500], (serce, przetacznik, znak Byk, wycinanka Lohse).

165. Ex libris Grażyny Dolaty, P1, 1978, 93 x 60, [500], (znak zodiaku Byk).

166. Ex libris Kasi Szczepkówny, P1, 1978, 90 x 55, [500], (dymnica, wycinanka Lohse).

167. Ex libris Roman Czerwiński. Pomrok M.D., P1, 1978, 71 x 66, [1000], (gwiazda Syjonu, wąż Eskulapa).

168. Ex libris Jerzego Dunin – Borkowskiego, P1/2, 1978, 113 x 80, [500], (herb Łabędź).

169. Ex libris Alicji Banat, P1, 1978, 91 x 41, [1000], (farmacja, wąż i trzy kielichy tulipana).

170. Ex libris Jana Berdyszaka, P1/2, 1978, 68 x 50, [500], (z inicjałów „JB” trzy tarcze – herb cechu malarzy).

171. Ex libris Wojciecha Owsianowskiego, P1, 1978, 80 x 50, [500], (nenufar, znak zodiaku Baran, mewy nad wodą).

17

Ex Bibliotheca 205. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J.K. Janiszewskiego).

206. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret Z. Padlewskiego).

207. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret . Krauthofera – Krotowskiego).

208. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret M. Kasprzaka).

209. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret L. Waryńskiego).

210. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret S. Chudoby).

211. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret A.B. Bema).

212. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J. Przybylskiego).

172. Ex libris Zygfryda Krzyżańskiego, P1, 1978, 131 x 70, [500], (organy ze świec, inicjały „ZK”).

173. Ex libris Włodz[imierza] Ścisłowskiego, P1, 1978, 112 x 57, (elementy ułańskie w herbie).

174. Ex libris Mieczysława Lisieckiego, P1, 1978, 114 x 66, (herb Lis, inicjały „ML”, znak zodiaku Bliźnięta, pszczoła, lis, w komórce plastra miodu).

175. Ex libris Emilii Ratajczyk, P1, 1978, 105 x 49, [500], (znak zodiaku Koziorożec).

176. Ex libris Danuty Derda – Lisieckiej, P1, 1978, 102 x 70, [500], (w komórce plastra miodu znak Lew).

1979 177. Ex libris Janiny Wilczyńskiej, P1, 1979, 91 x 60, [1000], (siedmioramienny świecznik z wilczełyka, z „J” herb Janina).

178. Ex libris Czesława Kelmy, P1, 1979, 80 x 87, [1000], (gryf drukarski).

179. Ex libris Bohdan Adamczak, P1, 1979, 60 x 72, [1000], (inicjały „AB” na tle księgi).

180. Ex libris Bohdana Kopczyńskiego, P1, 1979, 117 x 76, (miecz, kotwica, paragraf, gryf szczeciński).

181. Ex libris dr Tadeusza Drobińskiego, P1, 1979, 62 x 64, [300], (karykatura właściciela).

1981 213. Ex libris Maciej Rychły, P1, 1981, 115 x 82, [1050], (banjo z muszli rozkolca).

214. Ex libris Waldemar Rychły, P1, 1981, 121 x 40, [1050], (architektura z liter nazwiska właściciela).

215. Ex libris Pawła Bednarskiego „Fantazos”, P2, 1981, 118 x 61, [1050], (Fantaros – nimfa z nenufarami).

216. Ex libris Barbary i Macieja Koszutskich, P1, 1981, 49 x 109, [1050], (pegaz; logo dla stadniny w Iwnie).

217. Ex libris Andrzeja Mroczkowskiego 1939 – 1945, P1, 1981, 116 x 60, [1050], (orzeł z kiełkującym ziemniakiem).

218. Ex libris Jacka Juszczyka, P1, 1981, 112 x 83, [1050], (pomnik Hygei w Poznaniu i Zaniemyślu, róża, znak zodiaku Lew).

219. Ex libris Marii & Michała Żurawskich, P1, 1981, 62 x 88, [1050], (wąż, glob, róża wiatrów).

220. Ex libris Janusza Ignaszczaka, P1, 1981, 91 x 66, [1050], (prasa graficzna, portret Gutenberga).

221. Ex libris Przemysława Jarmarka, P1, 1981, 52 x 33, 72 x 46 i 100 x 65, (gryf drukarski z kluczami Poznania zamiast grzybków).

222. Ex libris Janusza Bergera II, P1, 1981, 68 x 85, [1050], (Apollo, tekst w dymku, znak zodiaku Bliźniąt).

223. Ex libris II Antoniego Antkowiaka, P1, 1981, 51 x 66, [1050], (znak zodiaku Bliźniąt).

224. Ex libris Krystyny Nowakowskiej, P1, 1981, 97 x 66, [1000], (znak zodiaku Skorpion z książką, inicjały „KN”).

225. Z księgozbioru Wydziału Dziecięcego Biblioteki Publicznej w Gnieźnie, L/2, 1981, 109 x 70, [100], (trzy krasnoludki z księga i piórem).

226. Ex musicis Filii Muzycznej Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna, L, 1981, Ø 71, [100], (winieta płyty gramofonowej „ODEON” na kolorowych papierach).

227. Ex libris Koła Przyjaciół Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna. Amor librorum nos unit, L, 1981, 83 x 60, [100], (pawie pióro; oko ręcznie malowane temperą).

228. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1981, 80 x 60, [20], (łoś w bagnie z nenufarami).

229. Ex libris Jana K[anty] Maćkowiaka, P1, 1981, 55 x 72, (mapa Krymu, monogram „JKM”).

230. Ex libris Ewy i Przemysława Kędziorków, P1, 1981, 102 x 60, [1000], (Temida z paragrafem, muza z maską, znaki zodiaku Baran i Skorpion).

231. Ex libris Marii Handl, P1, 1981, 115 x 57, [1000], (konwalia w wazonie z monogramem „HM”).

232. Ex libris Stefana Anioły, P1/2, 1981, 98 x 70, [25], (pingwiny cesarskie, gwiazdki śniegu; kolor akwarelą).

1980 182. Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna, L, 1980, 115 x 77, [300], (orzeł w gnieździe i książkach, herb miasta).

183. Ex libris Teresy i Jerzego Kopani, P1, 1980, Ø 68, [1000], (cyklamen na talerzu z ornamentem ludowym).

184. Ex libris W. F. Denneborg, P1/2, 1980, 115 x 72, [130], (fontanna z muszli murex).

185. Ex libris Leonard Howlett, P1, 1980, 62 x 61, [130], (puszczyk na księdze).

186. Ex libris Marity i Stefana Sachów, P1, 1980, 103 x 70, [1000], (znaki zodiaku Bliźnięta i Waga).

187. Ex libris dr med. Michael Gadomski, P7, 1980, 100 x 78, (wąż w muszli, pszczoła).

188. Ex libris Mariana Osady, P7, 1980, 70 x 70, [1500], (kwiat jabłoni).

189. Ex libris Edmunda Dudzińskiego, P7, 1980, 120 x 50, [1500], (dziewięćsił na tle gór).

190. Ex libris Jacka i Marii Wiśniewskich, P2, 1980, 166 x 115, (trawestacja „Szału’ M. Podkowińskiego, znaki zodiaku Koziorożec i Panna, element godła Francji).

191. Ex libris Ignacego Mosia, P1, 1980, 56 x 69, (inicjały „HS” – „Ogniem i mieczem”).

192. Ex libris Hanny i Tadeusza Grześkowiaków, P2, 1980, 133 x 80, [1500], (mandragora, dwugłowy wąż Eskulapa).

193. Ex libris Wacława Tuchołki, P1, 1980, 85 x 57, [1000], (herb Korzbok; ekslibris nie odebrany).

194. Ex libris Karola Tomaszewskiego, P1, 1980, 135 x 60, (portret M. Konopnickiej, książka).

195. Ex libris Komisji Przewodnickiej ZG PTTK, P1, 1980, 117 x 78, [2500], (dąb pomnikowy ze wskazującymi dłońmi zamiast konarów).

196. Ex libris Wielkopolskiego Klubu Publicystów Krajoznawczych w Poznaniu, P1, 1980, 80 x 41, [1000], (liść z piór).

197. Ex libris Róża Wojta, P1, 1980, 60 x 61, [500], (książka z róży; projekt P2, druk P1).

198. Ex libris Tadeusza Kaliszana, P1, 1980, 56 x 70, [500], (znak zodiaku Lew z lirą i liściem winnym na ogonie).

199. Ex libris Janusza Zimnowłodzkiego, P1, 1980, 52 x 70, [500], (wąż z jabłkiem).

200. Ex libris Muzeum b. obozu karno – śledczego w Żabikowie, P2, 1980, 155 x 77, [250], (dłoń z orłem zamiast środkowych palców, druty kolczaste; temat projektu na pomnik 1956 r.).

201. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J. Wybickiego).

202. Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret K. Marcinkowskiego).

203. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J. Taczanowskiego).

204. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret F. Ratajczaka).

1982 233. Ex libris Adama Dytkiewicza, P1, 1982, 92 x 60, [500], (jelonek z Aniołem Stróżem na pniu, monogram A. Dürera, znak zodiaku Strzelec).

234. Ex libris Stanisława Pijanowskiego. Muzeum w Głuchej Puszczy, P1, 1982, 74 x 71, [1500], (bocian w locie, łopata łosia; „Głucha Puszcza”, muzeum leśnictwa).

235. Ex libris Pawła Bednarskiego, P1, 1982, 66 x 71, [500], (alpinarium z irysami).

18

Ex Bibliotheca 236. Ex libris Pawła Bednarskiego, P1, 1982, 53 x 78, [500], (alpinarium z iglakami).

237. Z księgozbioru Pawła Bednarskiego, P1, 1982, 76 x 56, [500], (krzyż Armii Krajowej).

238. Ex libris Jerzego Kozeńskiego, P1, 1982, 82 x 58, [500], (owoce lipowe, czeskie liście, godło Austrii).

239. Ex libris Michała Józefa Iwaszkiewicza, P1, 1982, 70 x 80, [500], (oręż dzika, liście iwy, liść wina).

240. Ex libris Danuta Kudła, P1, 1982, 125 x 35, [500], („Fontanna życia” wg H. Boscha w rajskim ogrodzie).

241. Ex libris Elżbiety i Macieja Jaworowiczów, P1, 1982, 153 x 45, [1500], (lira, struny z trawy, znaki zodiaku Lew i Bliźnięta).

242. Ex libris Maji i Aleksandra Taczanowskich, P1, 1982, 74 x 58, [1500], (jamnik z goździkiem).

243. Ex libris Jerzego Karczewskiego, P1, 1982, 118 x 53, [500], (drewniany klucz z herbu Jasieńczyk, znak zodiaku Byk).

244. Ex libris Zbigniewa Karczewskiego, P1, 1982, 92 x 63, [500], (halabarda, znak zodiaku Panna).

245. Ex libris Jan Kolek, P1, 1982, 92 x 48, [500], (husarz – lotnik, koń szachowy, szachownica lotnicza).

246. Ex libris Heleny i Jacka Bednarskich, P1, 1982, 72 x 70, [500], (wycinanka).

247. Ex libris Marii Szczepaniak, P1, 1982, 100 x 90, [500], (ważka, znak zodiaku Libella).

248. Ex libris Ferdynanda Wójtowskiego, P1, 1982, 118 x 70, [500], (parostki – kapitalne trofeum łowieckie).

249. Ex libris Michała Iwaszkiewicza, P1, 1982, 105 x 45, [500], (ryba Iwa).

250. Ex libris Krystyny i Jerzego Jałoszyńskich, P1, 1982, 85 x 67, [1500], (haft, herb Poznania, znaki zodiaku Baran i Waga).

251. Ex libris Piotra Mencla, P2, 1982, 120 x 62, [2000], (wąż, kwiat Jukki, alpinarium, znak zodiaku Rak).

252. Ex libris Marianny Świętek – Jasnosz, P1, 1982, 93 x 88, [500], (róża – książka).

253. Ex libris Bogny Wernichowskiej, P1, 1982, 108 x 76, [1000], (inicjały „WB”, znaki zodiaku Lew i Skorpion).

254. Ex libris Heleny i Jerzego Mądrzaków, P1, 1982, 115 x 90, [1000], (sowa atakująca książki z inicjałów).

255. Ex libris Kazimierza Franke, P1, 1982, 90 x 97, [1000], (medal z łosiem).

255B. Ex libris Stanisława Jasnosza, P1, 1982, 60 x 77, [1000], (łabędź z nazwiska, znak zodiaku Strzelec).

256. Ex libris Jana Majewskiego, P1, 1982, 148 x 60, [1000], (makówki – buławy, liść mniszka lekarskiego – halabardy).

257. Ex libris Elżbiety i Stanisława Michałowskiego, P1, 1982, 80 x 86, [1000], (owoc brzoskwini, pestki monogramami „E.S.”, książka z liści).

258. Ex libris Rodziny Dudzińskich, P1, 1982, 135 x 82, [1000], (dudy, znak zodiaku Koziorożec, winogrona).

259. Ex libris Jana Szopińskiego, P1, 1982, 100 x 53, [1000], (inicjały „JS” z haczyków na ryby).

1984 270. Ex libris Haliny Kotkowiak, P1, 1984, 112 x 70, [1000], (ryś na skale, znak zodiaku Bliźnięta).

271. Ex libris Jeremiego Gajewskiego, P1, 1984, 125 x 50, [500], (generalski wąż Eskulapa – obandażowany).

272. Ex libris Ewy Zakrzewskiej, P1, 1984, 110 x 66, [500], (bawół afrykański, skała w Szczelińcu, znak zodiaku Byk).

273. Z księgozbioru Mariana Króla, P1, 1984, 88 x 78, [2000], (portugalski znaczek pocztowy z koroną).

274. Ex libris August Bracke, P1, 1984, 100 x 65, (porcelana, znak zodiaku Wodnik).

275. Ex libris Macieja Koszutskiego, P1, 1984, 101 x 141 (Chiron uczy sztuki medycznej Asklepiosa).

276. Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna 1950 – 1985, P1, 1984,135 x 100, [1000], (herb miasta, orzeł z muszli murex).

277. Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy im. R.W. Berwińskiego w Środzie Wlkp., P1, 1984, 128 x 42, [1000], (wieża fary średzkiej, pieczęcie miasta, cukrowni i Stomilu).

278. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. R.W. Berwińskiego w Środzie Wlkp., P1, 1984, 128 x 42, [1000], (portret Ryszarda Berwińskiego).

1985 279. Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy im. Eugeniusza Paukszty w Skokach XXXV, P1, 1985, 50 x 145, [1000], (karykatura patrona biblioteki, Eugeniusza Paukszty; herb miasta).

280. Ex libris Michała Iwaszkiewicza, P1, 1985, 126 x 63, [300], (ryba, trofeum łopaty daniela).

281. Ex libris Romana Górala, P1, 1985, 123 x 78, [300], (trofeum – rak z nożycami chirurgicznymi).

282. Ex libris Ferdynanda Wójtowskiego, P1, 1985, 120 x 100, [300], (odyniec w zaroślach trzciny).

283. Ex libris Edivigio Santosuosso, P2, 1985, 100 x 120, [15], (orzeł polski, but włoski).

283B. Dieter Hilpert, P2, 1985, 137 x 80, [100], (papużki nierozłączki na inicjałach „HD”).

284. Ex libris Piotra Łojewskiego, P1, 1985, 108 x 70, [500], (kielich naparstnicy – symbol farmaceutyczny).

285. Ex libris Eugeniusza Gramzy, P1, 1985, 115 x 40, [500], (szabla polska, wojskowy orzełek).

286. Ex libris Andrzeja Sieradzkiego, P1, 1985, 132 x 65, [500], (architektura gotycka, herb i panorama Wrześni).

1986 287. Ex libris Jerzego Misterskiego, P1, 1986, 125 x 66, [500], (św.

Jerzy walczący ze smokiem a‘la drzeworyt ludowy).

288. Ex libris Mirosławy i Romana Misterskiego, P1, 1986, 83 x 63, [500], (cegły, mur, monogram, element elektroniki).

289. Ex libris Anny i Macieja Dzieciuchowiczów, P2, 1986, 120 x 80, [400], (sowa pójdźka na czaszce).

290. Ex libris Tadeusza Ostafina, P1, 1986, 75 x 100, [400], (egzotyczna niedźwiedziówka ze zbiorów entomologicznych).

291. Ex libris Jerzego Mastyńskiego, P1, 1986, 63 x 88, [1000], (szczupak, monogram „JM” z żyłki i haczyka).

292. Ex libris Aleksandry Mateckiej, P1, 1986, 87 x 67, [500], (bocian, znak zodiaku Bliźnięta).

293. Ex libris Muzeum Literackiego H. Sienkiewicza w Poznaniu, P1, 1986, 81 x 82, 81 x 82, [1500], (Zagłoba wg P. Stachiewicza, herb wesele).

1983 260. Ex libris Euzebiusza Bartoszewskiego, P1, 1983, 115 x 76, [1000], (centaur z polskimi hartami, znak zodiaku Strzelec).

261. Ex libris PRP Phillip Richard N.D. Pittman, P1, 1983, 120 x 73, [1000], (tygrysi jednorożec i wąż Eskulapa).

262. Ex libris Rolf Helbig, P1, 1983, 105 x 73, [1000], (sowa polarna, kryształek śniegu, księga).

263. Ex libris St[anisława] Jasnosz, P1, 1983, 93 x 72, [30], (Leda z łabędziem, znak zodiaku Strzelec).

264. Ex libris Gerhard Richter Hirsberg a/d Saale, P1, 1983, 55 x 102, [1000], (znaczek pocztowy z monetą, herb Hirschberga Saale).

265. Ex libris Stan[isława] Pijanowskiego, P1, 1983, 155 x 78, (św.

Franciszek wołający na puszczy, psy, ptaki).

266. Ex libris Władysława Golisa, P1, 1983, 103 x 56, [1000], (stare żelazko krawieckie, znak zodiaku Strzelec).

267. Ex libris Joyce Harasowska, P1, 1983, 136 x 66, (oset popłoch – herb Szkocji).

268. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Poznaniu, P1, 1983, 120 x 85, [200], (ziemniak – herb Wielkopolski).

269. Ex libris Rolf Künstler, P1, 1983, 165 x 65, [200], (Statua Bamberki na Starym Rynku w Poznaniu).

1987 294. Ex libris Jadwigi i Jana Budzyłów, P1, 1987, 152 x 57, (karta do gry, serce, moneta, znak zodiaku Panna).

295. Ex libris Jadwigi i Jana Budzyłów, P1, 1987, 152 x 57, (karta do gry, serce, moneta, znak zodiaku Panna).

296. Ex libris Ryszarda Zielewicza, P1, 1987, 102 x 40, (karta do gry, serce, moneta, znak zodiaku Panna).

297. Ex libris Joanny Lewandowskiej, P2, 1987, 102 x 50, (raniuszek, gałązki jodły).

298. Ex libris Krystyny i Andrzeja Lewandowskich, P1, 1987, 160 x 55, (irys japoński w wazonie).

19

Ex Bibliotheca 299. Ex libris Małgorzaty Mikołajewskiej, P1, 1987, 143 x 68, (sukulent cereus, świeca, motyl – kwiat, znak zodiaku Lew).

300. Ex libris Piotra Jankowiaka, P1, 1987, 128 x 72, (Amor trzymający szczeżuję, kwiat jabłoni).

301. Ex libris Krzysztofa Przewoźnego, P1, 1987, 100 x 60, (tańcząca złota rybka, balet).

1992 332. Ex libris Aleksandra Winnickiego, P7, 1992, 62 x 122, (szczupak).

1993 333. Ex libris Wojciecha Andrzejewskiego, P7, 1993, 65 x 150, (szczupak).

1988 302. Biblioteka Miasta i Gminy w Kostrzynie Wielkopolskim, P1, 1988, 120 x 65, (karykatura patronki biblioteki K. Iłłakowiczówny, pawie pióro).

303. Ex libris Walther Deutschmann, P1, 1988, 110 x 60, (mostek, skrzypiec).

304. Ex libris Adeli Mroczkowskiej, P1, 1988, 118 x 64, [200], (pingwin Adeli, globus z czaszki).

305. Ex libris Lucjana Spelaka, P1, 1988, 77 x 68, [200], (czaszka z kompasem).

306. Ex libris Jeremiego Gajewskiego, P1, 1988, 92 x 77, [200], (czaszka z trupią główką – motylem).

307. Ex libris Teresy Prościńskiej, P1, 1988, 115 x 63, [200], (czaszka – jabłko w wazie zbroi).

308. Ex libris Elżbiety Mielcarek, P1, 1988, 57 x 98, [200], (czaszka – portret).

309. Ex libris Zbigniewa Kędziory, P1, 1988, 107 x 67, [200], (czaszka – hełm z pawim piórem).

310. Ex libris Piotra Łojewskiego, P1, 1988, 108 x 88, [200], (czaszka – kielich z wężem Eskulapa).

311. Ex libris Pawła Łojewskiego, P1, 1988, 105 x 68, [200], (czaszka na stosie z Feniksem).

312. Ex libris Władysława Łojewskiego, P1, 1988, 90 x 77, (czaszka z zębami – kryształami).

313. Ex libris M[ieczysława] Banaszewskiego, P1, 1988, 104 x 78, (czaszka z nastroszem półpawikiem).

314. Ex libris Kazimierza Pająka, P1, 1988, 88 x 70, (czaszka z komarem usiłującym ssać krew).

315. Ex libris Jerzego Klisowskiego, P1, 1988, 89 x 80, (czaszka, jajo mewy zwycięskiej).

316. Ex libris Józefa Michalaka, P1, 1988, 113 x 75, (czaszka z wyrastającym z niej dębem).

317. Ex libris Jerzego Gizy, P1, 1988, 95 x 66, (czaszka z włosami i gwiazda rozchodnika).

318. Ex libris Jerzego Niedziałka, P1, 1988, 143 x 80, (czaszka z kiełkami – zębami, piwonia).

319. Ex libris Jerzego Noskowiaka, P1, 1988, 114 x 88, [300], (czaszka z krzewem).

320. Ex libris Janusza Ignaszczaka, P1, 1988, 78 x 100, [300], (czaszka z czcionkami).

321. Ex libris Lecha Konopińskiego, P1, 1988, 86 x 100, [300], (czaszka – słońce, usta – fale, mewa).

322. Ex libris Macieja Rychły, P1, 1988, 95 x 68, [300], (czaszka z brodą grająca na flecie z kości).

323. Ex libris Macieja i Renaty Hennebergów, P1, 1988, 97 x 80, [300], (czaszka antropologiczna i biologia krwi Rh).

324. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1988, 104 x 75, [300], (czaszka – muszla murex).

325. Ex libris ST[anisława] Mrowińskiego, P1, 1988, 76 x 117, [300], (czaszka z gwiazdką śniegu, herbem Jelita i laurem).

1994 334. Ex libris Krystyny i Jerzego Jałoszyńskich, P7, 1994, 70 x 145, (baran z owcą).

1995 335. Ex libris Jerzego Małeckiego, P7, 1995, 62 x 82, (skorpion).

1996 336. Ex libris Piotra Pawełczyka, P7, 1996, 78 x 103, (muszla rozkolca z żaglami).

1997 337. Ex libris Jana Jakuba Jakubowskiego, P7, 1997, 91 x 61, (słup ogłoszeniowy, sylwetka mężczyzny).

338. Ex libris Romualda Zielazko, P7, 1997, 90 x 70, (aparat fotograficzny, fotoreporter).

Tomasz Suma Wrocław cancertom@wp.pl

1989 326. Antykwariat Naukowy im. K.J. Żupańskiego. 6/7.VI.89 Poznań XX Aukcja Książek, P7, 1989, 85 x 87, (puszczyk).

327. Ex libris Bogusława Januchowskiego, P7, 1989, 68 x 50, [300], (taśma filmowa, róża wiatrów).

328. Ex libris Barbary Rychły, P7, 1989, 77 x 66, [100], (złota rybka).

329. Ex libris Łukasza Zagórskiego, P7, 1989, 82 x 74, (żubr).

1990 330. Ex libris Stanisława Bątkiewicza, P7, 1990, 88 x 90, (sowa z dwoma małymi na księdze).

1991 331. Ex libris Floriana Zielińskiego, P7, 1991, 122 x 35, (inicjały „FZ”).

20

Ex Bibliotheca Magazyn Grafików i Kolekcjonerów Ekslibrisów

Nr 1 (20) Rok 2009

Janina Saffarini Anna Buta-Kluska Ryszard Bandosz Zygmunt Gontarz Michał Witak

Skład komputerowy: Anna Buta-Kluska

Korekta: Joanna Kluza

Adres redakcji: Warszawska Galeria Ekslibrisu ul. Grójecka 109, 02-120 Warszawa tel. / fax (022) 822-53-18 e-mail:wge@bpochota.waw.pl

Wydawca: Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy

Druk: ARW Grzegorczyk www.grzeg.com.pl

Nakład 300 egzemplarzy Na okładce ekslibris Wojciecha Jakubowskiego

ISSN 1731-1055