4 minute read
Kunst en cultuur
DE TENTOONSTELLING VAN TEKENINGEN EN SCHILDERIJEN VAN DE IRAANSE KUNSTENAAR EHSAN BAZAEI (41) AFGELOPEN SEPTEMBER IN DE BIBLIOTHEEK VAN NOORDWIJKERHOUT WAS EEN SCHOT IN DE ROOS. EEN GREEP UIT DE COMMENTAREN IN HET GASTENBOEK: ‘PRACHTIG’, ‘INDRUKWEKKEND’ EN ‘DE BOODSCHAP IS HELDER EN TRIEST’.
55 NEX ‘IK WIL IRAANSE MENSEN EEN STEM GEVEN’
Advertisement
Tijdens de laatste week van de expositie geeft de kunstenaar een korte rondleiding. De werken weerspiegelen zijn veelzijdigheid. Er is een wand met felgekleurde fantasyfiguren die hij maakte als illustrator, karakterdesigner en stripfigurist. Daartegenover een vitrine met zijn treffende cartoons, deels gemaakt tijdens de lockdowns en met corona als onderwerp. Maar het meest pakkend zijn toch wel de schilderijen in de voor hem typerende stijl met gebroken vormen waarin hij de onderdrukking in Iran aan de kaak stelt en tegelijkertijd een hommage brengt aan de kracht van het Iraanse volk. ‘Ik wil Iraanse mensen een stem geven met mijn kunst,’ zegt Ehsan. En dat doet hij via beelden die met volle kracht binnen denderen. Een mannenhand die een vrouw onverbiddelijk de mond snoert, een jonge vrouw die met een elegant gebaar haar hoofddoek afwerpt, een zelfportret waarin hij zich met een in bloed gedoopt penseel ontdoet van zijn ketenen. Het is een mix van wanhoop en hoop.
CENSUUR Ehsan is geboren in de Iraanse stad Shiraz. Dat hij talent had voor tekenen en schilderen was van jongs af aan duidelijk. Toen hij een jaar of zestien was, startte hij met het maken van cartoons. Na de middelbare school studeerde hij kunst en architectuur aan de universiteit van Teheran en een aantal jaar publiceerde hij zijn cartoons in kranten in Shiraz en Teheran, maar de censuur werd in steeds strenger. ‘Soms moest ik drie versies maken voordat er één geaccepteerd werd. Ik kwam voor de keuze te staan: werken met alle beperkingen of stoppen. Ik heb het laatste gedaan. Ik bleef cartoons en kunstwerken maken, maar alleen voor mezelf. Om mijn brood te verdienen ging ik aan de slag als grafisch vormgever en multimedia-webdesigner.’
VLUCHT Hij trouwde met Masi en enkele jaren later bekeerde het echtpaar zich tot het christendom. Het maakt hun leven er niet gemakkelijker op. Christenen, en vooral christelijke bekeerlingen, worden in Iran onderdrukt en om het minste of geringste vervolgd. Ehsan en zijn vrouw hebben deze ontberingen jarenlang doorstaan maar moesten hun vaderland ontvluchten toen duidelijk werd dat ze in acuut gevaar waren. Het besluit te vertrekken was onontkoombaar maar daardoor niet minder zwaar, kijkt Ehsan terug. ‘We verloren onze wortels, onze familie, onze vrienden, ons werk.’ Ze kwamen terecht in Nederland en na een week in Ter Apel kregen ze een plek in het asielzoekerscentrum in Zutphen. Daar zijn ze bijna twee jaar gebleven, een tijd waar ze, ondanks het verdriet en de angst om de achterblijvers, positief op terugkijken. ‘We zullen de Nederlanders altijd dankbaar blijven dat we hier mochten komen en zo veel hulp en ondersteuning kregen.’ Het echtpaar deed er alles aan om een goede start in hun nieuwe leven te maken. Ze bouwden een vriendenkring op en gaven kinderen en volwassenen in het AZC les in schilderen en computervaardigheden. Ehsan ging zelf ook weer schilderen en cartoons maken, waarbij hij tot zijn immense opluchting zijn creativiteit weer vrijuit kon laten stromen, zonder door anderen opgelegde remmingen. Een aantal van zijn cartoons is gepubliceerd in regionale kranten en hij ontving lovende kritieken op internationale cartoonfestivals.
TULPENVELDEN Anderhalf jaar geleden, ze hadden inmiddels een verblijfsvergunning, kwam het goede nieuws dat er een woning voor ze was. Die lag wel aan de andere kant van het land, in Noordwijkerhout. Het was even schakelen, ze moesten opnieuw een inmiddels vertrouwde omgeving achter zich laten. Pluspunt was dat ze in de lente verhuisden en meteen kennismaakten met Noordwijkerhout op zijn mooist. ‘Die prachtige tulpenvelden, ze deden me denken aan de schilderijen van Mondriaan,’ zegt Ehsan.
Het afgelopen jaar zijn ze vooral bezig geweest met het leren van Nederlands. Want ze willen zo snel mogelijk integreren en een baan vinden. Ondertussen doen ze wat ze kunnen om aandacht te vragen voor de situatie in Iran waar het islamitische regime de meest fundamentele mensenrechten met voeten treedt.
HOOP OP VERANDERING Ten tijde van het interview gloort er hoop op verandering. De aanleiding is intriest: half september overleed de 22-jarige Koerdische Mahsa Amini nadat zij in Teheran was opgepakt door de moraalpolitie, omdat er een lok haar onder haar hoofddoek uit kwam. Het ontketende een golf van woede onder de bevolking en aanhoudende demonstraties van vrouwen en mannen voor vrouwenrechten en tegen de onderdrukking en corruptie in hun land.
Ook in Nederland wordt op veel plekken gedemonstreerd om het Iraanse volk te steunen. Ehsan en Masi zijn zo veel mogelijk overal bij. ‘Wij zijn hier nu veilig, kunnen zeggen wat we willen en maken wat we willen. Maar ik wil dat álle Iraniërs kunnen leven in vrijheid en veiligheid.’
