Broeders van Liefde - Coaching zit in onze genen

 JAARBROCHURE 2012-2013 BROEDERS VAN LIEFDE

2012 2013

????????????

Buitengewoon ?????????????????????? secundair onderwijs Kristus-Koning, Brecht

q Coaching in onze organisatie 04

w Wat er leeft in onze organisatie Verzorgingsinstellingen 20 Welzijn & buitengewoon onderwijs 26 Gewoon Onderwijs 30 Sociale Economie 34

e structuur & Cijfers van onze organisatie 38

COACHING

Een definitie van een team vertelt dat het gaat om “twee of meer mensen die onder voorwaarden een deel van hun tijd en energie besteden aan de organisatie waar ze (tijdelijk) deel van uitmaken”.

In onze organisatie met zijn verschillende sectoren en meer dan 12.000 medewerkers is het zeker ook zo dat het geheel meer is dan de som der delen. Ik ben ervan overtuigd dat in die diverse groepen van medewerkers het team als geheel heel wat eigenschappen heeft, wat mogelijkheden biedt die anders zijn dan de optelsom van de eigenschappen van de individuele leden. Die teameigenschappen kunnen een kracht zijn, maar kunnen ook verlammend werken. Zo zou het kunnen dat men in een setting zo positief is dat een kritische houding ontbreekt.

Een belangrijke parameter is de hechtheid van het team. Spreken we over een ‘los zand groep’ waarvan alle individuen deel uitmaken of is er een ‘eenheid’ waar men samen verantwoordelijkheid draagt voor elkaar en een gezamenlijk doel heeft? Een andere belangrijk gegeven is de mate waarin het team zich heeft ontwikkeld. Een gesloten team neemt samen verantwoordelijkheid en stelt zich daarbij onafhankelijk op. Zo’n team is sterk intern gericht en staat minder open voor anderen. Een open team is wederzijds verbonden en gaat de relatie met anderen, of met andere teams, buiten het team aan. Dat zijn kenmerken van zelfsturende teams.

Vanuit onze traditie blijven we graag opteren voor teams die bestaan uit mensen die graag samen, met plezier, energie en passie, aan de goede dingen werken.

Die krijgen dikwijls gestalte in onze missie en haar afgeleide doelstellingen.

We moeten dus structureel werken aan onze eigen ontwikkeling en aan de teamontwikkeling. Het bepalen van duidelijke en inspirerende doelen zal daarbij van groot belang zijn. Daarvoor willen we graag een beroep doen op de kennis en ervaring die bij onze medewerkers aanwezig zijn. Een bijzondere rol ligt bij de leidinggevenden die hun team(s) zullen moeten coachen.

Enkel als we eenzelfde taal spreken, kunnen we komen tot degelijke resultaten. Een goede communicatie waarin we elkaar beluisteren en feedback geven maar waarin we evenzeer duidelijkheid creëren omtrent de rollen, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen onze voorzieningen, scholen en andere werk- en leefgemeenschappen is daarbij cruciaal.

Coaching is een ambitieus project waarin de kwaliteiten van een ieder nodig zijn.

Een project dat stimuleert maar wel haalbaar is. Een project waarmee we onze innovatieve en professionele toekomst verder wensen uit te bouwen.

Br. Luc Lemmens, Regionale overste Broeders van Liefde

“

Coaching is een ambitieus project waarmee we onze innovatieve en professionele toekomst verder willen uitbouwen.

Bloemenstad, kampen en vakanties voor mensen met een beperking

4 / broeders van liefde

q

coaching in onze organisatie

jaarbrochure // Coaching in onze organisatie / 5

Hoe definiëren wij coaching?

En waarom zit het in de genen van onze organisatie?

Raf De Rycke, voorzitter Raad van Bestuur, brainstormt over deze vragen.

“Coach ing het nem omschrijven w en of on e a ls dersteu van act n e ies ter b evorder n zowel d ing van e profe ssionele p erso o a ls nlijke o n t wikke de medew l ing van erkers.”

6 / broeders van liefde

doel e ef t a l s h g n i h uleren “Coac s te stim r e k r e zelf te mede­w uit zich e t s enties e b het compet n u h r oo n. Het halen d benutte e t l a a niek ma x i m en tech e s n i z s er is geen een zuiv ing de it u n a om v enader ische b m .” o n o c e drijven s op te ie t a t s e pr

“ I n ma a r t en a pril 201 onze or 2 organ ganisat iseerde ie dried d i re c t i aagse e sem i n aries ro Maar d nd coa at allee ching. n is niet v Daarom oldoen willen de. we in h ter opv et najaa olging r v a n 20 met verder 13 kijken o al onze direct ieteam p welke w en e en s coache ijze coa nde leid c meer p erschap hing romine sstijl ee nte pla binnen n ats k het glo bale HR unnen krijgen organis -beleid atie. Op van on die ma dat zov ze nier ho eel mog p en we elijk me coach w dewerk orden e ers e en n dat ze wat ze andere zelf gele n leren e rd hebb zullen e n. D e hen da c n kbaa r ollega’s zelf ook zijn en groeien z e z ulle .

E geïnteg en syst reerd c ematisc n o a h en chingsb ontegen eleid is sprekel e en ijke me onze le er w aa r erlinge de voor n, patië doelgro al nten, b epwerk ewoner nemers s en .”

r uik lijk geb e ld a a h her an je in “Bij het ord “coach” k kkelijk wo ij gema r v van het ie t a neofiel rganis iedere o rijgen van een et k ar je het etik ment vlak, ma e va n g a e m i ss n l op man o o e r g en het au oachin c s l zal wel a r de leide en coachende een goe an e r gaa n teren v n a h t t verde e ie h n l ij t hapss leidersc tentie.” n in d a n ee

“Bij ver and leidersc eringsprocess en stuu hap vee rt coach lee op een end blitzkrie r aan op een l ange m g. Binn kiezen a r e s da n n onze we reso eigen o luut vo belang rganisa or de la rijke ve tie nge ma randeri door vo rs a l s w ngspro eren. A e c e s sen w i l l meer d het uits len an 12 ja chrijve a r n geleden v an onze bijzond ging bij ere aan leidersc dacht u hapsfilo tegenst it naar sofie elling t coachin ot vand ma a r w g . a I n a g einig b w a s er elangst in die t de socia elling v ijd nog l profit. o o r c W oachin enige fi e moge g binne erheid n da n o n gewag ok geru geform maken s t met uleerd v a n een p leiders ro chapsc harter.” -actief

jaarbrochure // Coaching in onze organisatie / 7

1.

Coaching: een initiatief in 2 richtingen

“Het opstarten van een coachingsproces kan vele oorzaken hebben: een screeningsrapport, een functionerings- of evaluatiegesprek, een belangrijke wijziging in de opdracht, een nieuwe functie, … Het initiatief kan zowel uitgaan van het bestuur of de leidinggevende als van elke medewerker die de behoefte aanvoelt om gecoacht te worden. Met ons directieseminarie 2012 hebben we onder andere duidelijk willen maken dat, zoals in de Verenigde Staten, leidinggevenden helemaal niet beschaamd hoeven te zijn om in coaching te stappen.” ik heb 360 graden feedback gekregen!

Raf De Rycke | voorzitter Raad van Bestuur

Permanente feedback in twee richtingen “We ondersteunen en dagen medewerkers uit om te oefenen in het verwoorden en benoemen van gewenst gedrag om zo verder te groeien naar een organisatiecultuur waar het geven en ontvangen van permanente feedback in twee richtingen steeds meer een gewoonte wordt voor álle medewerkers. Als voorziening doorliepen we zo een traject om uit te zoeken wat onze 5 kerncompetenties zijn. In een ‘week van de competentie’ werden ze op interactieve wijze (en met woord en beeld) in ons competentiecafé naar alle medewerkers gecommuniceerd. Ook bij de aanwerving van nieuwe medewerkers, functioneringsgesprekken en vormingsinitiatieven zullen die competenties het kader vormen. Ze vormden de start van een verder traject in 2013 naar uitschrijven van functiegebonden competenties.”

Tine De Vlieger | agogisch directeur orthoagogisch centrum Broeder Ebergiste, Vurste

Ik coach.

Jij coacht.

Wij coachen.

8 / broeders van liefde

en?

je komt altijd terug op hetzelfde punt!

De cartoons zijn bedacht door de aanwezigen op de directieseminaries rond coaching.

“Leidinggevenden hoeven helemaal niet beschaamd te zijn om in coaching te stappen.”

(Raf De Rycke, voorzitter Raad van Bestuur)

moet je nu weten: onze directie volgt een cursus 'coachen'!

Coaching: dat komt niet vanzelf!

2.

“Investeren in de vorming en opleiding is een belangrijke impuls voor medewerkers en directies, maar dat is niet voldoende. Met vorming alleen krijg je zelden iets in beweging. Een goede lezing doet wel wat stof opwaaien, maar als daar niet snel iets mee gedaan wordt, gaat dat stof weer liggen en sneeuwt de inhoud onder. Daarom moeten we na een vormingsmoment ook samen een einddoel bepalen en een ontwikkelingstraject opzetten dat we samen kunnen gaan. Als begeleidingsdienst willen we daarin pedagogische begeleiding geven aan leerkrachten, beleidsondersteuning aan directies en via overleg en intervisie collegiale bevruchting laten ontstaan.”

Luk De Staercke, sectorverantwoordelijke gewoon onderwijs

Coachend leidinggeven “Om het coachend leidinggeven een plaats te geven in onze werking, gaan we al een traject van enkele jaren waarin we naast een cursus coachend leidinggeven vorig jaar ook perspectiefgesprekken binnen ons ziekenhuis opstartten. Het is een element dat de coachende houding dient te ondersteunen. Het is belangrijk om zulke opleidingen te herhalen, alleen al om nieuwe diensthoofden en andere leidinggevenden mee te nemen in dat proces.”

Johan Deforche | algemeen directeur psychiatrisch centrum Broeders Alexianen Boechout

Verbindend traject “Onder de titel ‘One step further: een verbindend traject naar verdere organisatieontwikkeling’ werd voor 2013-2014 een ESF-project (Europees Sociaal Fonds) goedgekeurd waarin wij de ambitie hebben om verder door te kantelen naar een voorziening waarin coachend leiderschap en zelfsturende teams centraal staan. Kaderend in de algemene doelstellingen van het ESF-Agentschap Vlaanderen om de werkzaamheid van de arbeid te verhogen, richten wij ons binnen het goedgekeurde project in eerste instantie op het middenkader als een cruciale en strategische partner om op vlak van visieontwikkeling, leiderschap en procesinrichting een ondersteunend en verbindend traject te realiseren.”

Paul Segers | directeur patiëntenzorg, psychiatrisch centrum Dr. Guislain, Gent

dat doen wij toch al jaren, onze directie coachen

misschien willen zij inspraak!?

Opleiding op maat “Sinds 2006 organiseert het MFC Sint-Gregorius in samenwerking met de VZW Balans de opleiding ‘leiden en begeleiden’. Dat is een opleiding op maat die wordt georganiseerd in de voorziening. Alle leidinggevenden van het pedagogisch én het logistieke departement sluiten hierbij aan. De groepen bestaan uit coördinatoren, orthopedagogen/psychologen, maatschappelijk werkers, groepchefs en hoofdopvoeders. Thema’s zijn onder meer leiderschap, teamwerk en teamontwikkeling, veranderingswerk, inspirerend coachen, medewerkersbegeleiding en methodische beleidsvoering. Ongeveer 80 medewerkers volgen jaarlijks deze opleiding op eigen tempo, in de voorziening, samen met collega’s en over entiteiten heen. Op die manier creëren we ontmoetingsruimte voor het middenkader en coachen we dat middenkader in zijn coachende opdracht ten aanzien van de medewerkers.

Koen Vanderbeken | algemeen directeur orthopedagogisch centrum Sint-Gregorius, Gentbrugge

Tweedaagse opleiding “Al onze leidinggevenden volgden een tweedaagse opleiding omtrent het voeren van coachingsgesprekken. Dat past in ons personeelsbeleid waarbij we werken met competentieprofielen.”

Godfried Van Beuren | algemeen directeur psychiatrisch centrum Sint-Alexius, Grimbergen

jaarbrochure // Coaching in onze organisatie / 9

3.

Coaching: groeien in leiderschap

“Coaching mag beschouwd worden als een methode om te groeien in leiderschap. We hanteren dan de term ‘executive coaching’. Coachingvaardigheden worden niet zo maar ‘on the fly’ opgepikt. Als coach moet je goed kunnen luisteren, medewerkers aanzetten tot zelfreflectie, de gevoelens van de gecoachte in vraag durven te stellen, goed doordachte vragen stellen, beschikken over voldoende emotionele intelligentie, vertrouwen uitstralen, … Een goede coach lijkt wel een schaap op 10 poten. Zoals bij elke functieomschrijving houden we hier ook een ideaal profiel voor. Een coachende leiderschapsstijl mag niet alleen staan, maar dient gecombineerd te worden met andere stijlen. Goede leiders beschikken over een ongewone mix van tegenstrijdige vaardigheden: directief versus empowerment, rationeel versus intuïtief.”

een coach is een schaap met Tien poten!

Raf De Rycke | voorzitter Raad van Bestuur

Inspirerend leiderschap “Om het leiderschapscharter van de Broeders van Liefde concreet te maken, hebben we besloten om met een leiderschapstraject van start te gaan. Daarin willen we focussen op de 4 verwachtingen naar leidinggevenden toe.

Leiders moeten dragers zijn van waarden en visie, begeesterde managers, inspiratoren en begeleiders binnen een lerende organisatie en coaches van medewerkers. Binnen het inspirerend leiderschap is het de bedoeling om leiders sterker te maken op 3 verschillende niveaus: Jezelf als leider (beter leren kennen); jezelf als leider en je team (motiveren, richting geven, coachen); ik als leider en mijn collega’s (leren van elkaar over de grenzen heen).”

Eddy Impens | algemeen directeur psychiatrisch centrum Sint-Jan-Baptist, Zelzate

en op het einde vooral ook erg lekker die tien bouten...

erg handig op die lange mars!

Gedeeld leiderschap “Tegenwoordig is het steeds moeilijker om die ene witte raaf met alle competenties te vinden. Het is onmogelijk geworden om alle leidinggevende rollen te verenigen in één persoon. Vandaar de evolutie om voor het leidinggeven te kiezen voor een directieteamwerking. Om het hiërarchisch denken in scholen te doorbreken en het gedeeld leiderschap als kenmerk van beleidsvoerend vermogen naar voren te schuiven, werden directieteams geïnstalleerd in onze scholen.”

Yves Demaertelaere | adjunctsectorverantwoordelijke gewoon onderwijs

10 / broeders van liefde

Coaching: een gevoel van ondersteuning bieden

4.

“Coaching hoeft niet altijd expliciet te gebeuren. Heel wat initiatieven zijn er immers mee verbonden. Het gaat er vaak om ondersteuning te bieden. In onze organisatie hebben de centrale diensten een belangrijke rol in het ondersteunen van de werking van de voorzieningen en scholen. Die coachende ondersteuning die de voorzieningen krijgen vanuit de centrale staf kan heel divers zijn, maar biedt in onze organisatie de mogelijkheid om elkaar te bevragen en te dragen om zo de werking te verbeteren en verder te onwikkelen.”

Koen Oosterlinck | sectorverantwoordelijke geestelijke gezondheidszorg

een goede leider moet een goede 'balans' hanteren...

Centrale coachende ondersteuning “Heel wat projecten krijgen in onze organisatie centrale coachende ondersteuning. In 2012 werd bijvoorbeeld opnieuw veel energie gestoken in de realisatie van de artikel 107-projecten. In die projecten wordt een aanzet gegeven voor de hervorming van de geestelijke gezondheidszorg voor de doelgroep volwassenen. ­Verder kregen medewerkers ondersteuning via de wetenschapsdag geestelijke gezondheidszorg waarop artsen en andere medewerkers hun onderzoeksprojecten konden voorstellen, die mee mogelijk gemaakt worden door ondersteuning vanuit het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek GGZ Broeders van Liefde. Ook op vlak van ethiek werd het maatschappelijk debat naar aanleiding van het tienjarig bestaan van de euthanasiewet in overleg met de hoofdgeneesheren gevoerd. Bedoeling is op een ethisch verantwoorde wijze om te gaan met eventuele vragen van patiënten of bewoners. De uitvoering van die projecten vergt zowel beleidsmatig als klinisch heel wat overleg en begeleiding. Daarbij is de centrale dienst patiënten- en bewonerszorg een coachende schakel om intervisie en overleg mogelijk te maken.”

wat betekent dat?

... minder 'gewichtig' doen.

Koen Oosterlinck | sectorverantwoordelijke geestelijke gezondheidszorg

jaarbrochure // Coaching in onze organisatie / 11

5.

Coaching: sturen en gestuurd worden

“Coaching is niet altijd een individueel gebeuren.

Ook teams, diensten, afdelingen of directieteams kunnen gecoacht worden. Coachend leiderschap past goed bij de ontwikkeling van zelfsturende teams. De leidinggevende is geen baas, maar coach van het team dat zelf verantwoordelijk is voor de te behalen resultaten. Maar hebben zelfsturende teams wel leiding en coaching nodig? Op het eerste gezicht lijkt dat een paradox. Elk team heeft echter leiding en richting nodig. Daarbij moeten teamleden begeleid en ontwikkeld worden om samen een zekere teammaturiteit te verwerven om zelfsturend te kunnen zijn. Bij zelfsturende teams heeft ieder zijn rol en verantwoordelijkheid én tegelijk is iedereen verantwoordelijk voor het geheel en gaat elke rol het gehele team aan. Iemand kan als taak hebben de financiën van het team in de gaten te houden, maar het blijft de verantwoordelijkheid van het team om binnen het budget te blijven. We proberen een cultuur te creëren waarin medewerkers in team hun talenten en creativiteit kunnen ontwikkelen. Ze krijgen daarbij veel autonomie en eigen regelmogelijkheden om het werk zelf te regelen. Maar we willen ze ook tijd geven … om zich voor te bereiden op veranderingen en het assimileren van hun leidinggevende.”

Raf De Rycke | voorzitter Raad van Bestuur en Yves Demaertelaere | adjunct-sectorverantwoordelijke gewoon onderwijs

Zelfsturende teams “In het Nakuurhome Papiermoleken (PM) en het Psycho-Sociaal Centrum (PSC) zijn we een traject opgestart in samenwerking met Flanders Synergy (FS). Één van de doelstellingen is ‘het werken met zelfsturende teams’.

Meerdere leden van een team krijgen daarin een verantwoordelijkheid over een deelaspect van de werking van het team, waarbij er een beroep wordt gedaan op ieders talenten en competenties. Op die manier proberen we onder meer via collectieve besluitvorming tot een dynamische werkomgeving te komen. Het is een hele uitdaging om die manier van werken te implementeren. We zijn ervan overtuigd dat we zo werken aan een arbeidsplaats waar kwaliteit van zorg en arbeidsvreugde elkaar blijvend kunnen vinden.”

Luc Bemelmans | algemeen directeur Nakuurhome Papiermoleken en Psycho-Sociaal Centrum, Leuven

we gaan voor minder hierarchie in onze voorziening!

ah! zelf­sturende teams?

neen, zelfsturende directieleden...

Teambegeleiding “Op vandaag rijzen regelmatig spanningen tussen verschillende mensen in bepaalde teams. Dat heeft een ongunstige impact op de samenwerking en de onderlinge communicatie.

De basis daarvoor blijkt een verschuiving op het niveau van de teamcoördinatoren en het wijzigen van de invulling van meerdaagse stages.

De sturing van het team blijkt een hele uitdaging. Een harde kern blijft dwarsliggen, gebeurtenissen worden in negatieve zin geïnterpreteerd, verdeling in kampen, enzovoort. Via teambegeleiding willen we spanningen ophelderen, elkaars visie op de situatie en elkaars manier van functioneren beter begrijpen, een betere samenwerking en een aangenamere werkomgeving creëren waarbij de leiding aansluit op de behoeften van het team.”

Kris van Landeghem | algemeen directeur Sint-Eduardusschool, Merksem

12 / broeders van liefde

6.

Coaching: een cultuur

“Medewerkers krijgen ‘goesting in het werk’ als het werk aansluit bij hun talent en passie. Daarenboven zorgen de condities van het werk ervoor dat je betrokkenheid wordt geprikkeld. Door inspirerend leiderschap en coaching is het de bedoeling de juiste cultuur te creëren waardoor medewerkers ‘betrokken’ kunnen zijn. Het ontwikkelen van die cultuur en van die betrokkenheid doen we door hen de visie van de organisatie mee te laten ontdekken. Zo krijgt hun werk betekenis. We bouwen een organisatiestructuur uit waarin medewerkers in ‘resultaatgedreven’ teams kunnen werken aan een compleet product of complete dienst. Vertrouwen is in zo’n cultuur cruciaal, naast het streven naar meesterschap, innovatie en resultaatgerichtheid. Ten slotte proberen we medewerkers kansen te geven om hun talenten en passie verder te ontplooien en om een evenwichtig leven uit te bouwen, zowel fysiek/ psychisch als professioneel/privé.”

Yves Demaertelaere | adjunct-sectorverantwoordelijke gewoon onderwijs

Gentle teaching “Wie personen met een mentale beperking begeleidt, weet dat we al te vaak vertrekken vanuit een dominante, paternalistische attitude; uiteraard met de beste bedoeling. Gentle Teaching pleit voor onvoorwaardelijkheid. De houding van een hulpverlener moet zijn mensen te waarderen om wie ze zijn, niet om wat ze doen.

Tijdens een interne vormingsdag brachten we casussen ter sprake bij wie we het gevoel hadden vast te zitten. Het was een zoektocht van brainstormen, voorstellen aanbrengen, ideeën verwerpen, verder denken, zuchten,… om de visie in een praktijkjasje te gieten. We proberen de visie te gebruiken in persoonlijke contacten met onze patiënten en hebben ook op afdelingsniveau een concreet plan uitgewerkt.

Onze volledige ontbijtsituatie hebben we onder handen genomen en op een gentle manier toegepast. Let wel, gentle teaching is niet hetzelfde als laissez-faire! Er blijven afspraken bestaan! Hoewel vasthouden aan het bekende en vertrouwde gemakkelijk is, probeert het team in een open debatcultuur toch verandering te brengen.” de medewerkers van de opname- en behandelafdeling De Pallissant | psychiatrisch centrum Sint-Amandus, Beernem

Een bepaalde mentaliteit “De keuze om in te zetten op coaching binnen onze organisatie is uiteraard geen losstaand gegeven. Het is ingebed in een veel breder kader van waar we als organisatie voor staan en waar we naartoe willen evolueren. Zo past coaching ook in het ruimere plaatje van het creëren van een feedbackcultuur, de aandacht voor talentontwikkeling, het concept van de waarderende benadering, … Wat we vooral willen bereiken door coaching ‘op de kaart te zetten’ is een bepaalde mentaliteit, zowel bij leidinggevenden als medewerkers.

Een mentaliteit van krachten aanboren, talentontwikkeling, groeikansen grijpen, zelfreflectie, … We zijn ervan overtuigd dat coaching op die manier een meerwaarde biedt aan onze organisatie en bijdraagt tot het welzijn van al onze medewerkers.”

jij hebt veel talenten!

welke?

je stelt moeilijke vragen!

Cultuur van dialoog “Vanuit een positieve gedrevenheid gingen heel wat medewerkers aan de slag rond doelstellingen die ze vanuit hun werking belangrijk vonden. In een continue dialoog met elkaar en met het beleidsteam formuleerde elke leefgroep en dienst zijn identiteitsverklaring, aangevuld met actiepunten voor het jaarplan.

De diverse identiteitsverklaringen zijn de basis voor het opmaken van de identiteitsverklaring van de voorziening. In het licht van Perspectief 2020 ondersteunen we de leefgroepbegeleiders in het duidelijk vorm en visie geven van de begrippen vraaggestuurd, emancipatorisch werken. Een cultuur van dialoog waarbinnen professionele communicatie en feedback als groeibevorderend worden beschouwd, vormt het uitgangspunt voor het werk van alledag en biedt groeikansen voor medewerkers en bewoners.”

Wim Crommelinck | algemeen directeur orthopedagogisch centrum Sint Jan de Deo, Handzame-Kortemark

Nele Van Damme | stafmedewerker HR psychiatrisch centrum Sint-Amedeus, Mortsel

jaarbrochure // Coaching in onze organisatie / 13

7.

Coaching: samen nadenken Expertise delen

“Binnen onze organisatie hebben we gelukkig veel mensen met een grote deskundigheid rond veel thema’s. We willen er dan ook naar streven om die deskundigheid zoveel mogelijk uit te wisselen met elkaar en via overleg en intervisie elkaar te inspireren met onze good practices. Vele werkgroepen zijn dan ook actief rond diverse thema’s. Maar ook rond zelf gekozen thema’s blijven we actief. Denken we maar aan de visiegroep ethiek, die zich aan het buigen is over sociale media, de werkgroep kwaliteit of de werkgroep medischverpleegkundig handelen. Ook binnen de klassieke overlegorganen waar meestal medewerkers met eenzelfde functie of vanuit eenzelfde sector samenzitten, hebben we in 2012 gezocht om waar aangewezen en mogelijk interdisciplinair en intersectoraal te werken.”

Hendrik Delaruelle | sectorverantwoordelijke welzijn, buitengewoon onderwijs en sociale economie

een goede leider moet goed kunnen luisteren.

we hebben geen oren!

daarom zijn we manager geworden.

Vorming, intervisie, ondersteuning “De financiële toestand van onze scholen voor het buitengewoon onderwijs blijft zorgwekkend, zeker van de BuSO-scholen. Samen met onze directies hebben we dat beleidsdomein het hele jaar rond behartigd via vorming, intervisie, ondersteuning door de financieel economische dienst ter plaatse, etc.”

Nicolas Vandeweerd | adjunct-sectorverantwoordelijke buitengewoon onderwijs

14 / broeders van liefde

Sterk in onderling overleg “Elke beginnende directie mag rekenen op coaching vanuit onze pedagogische begeleidingsdienst.

Die coaching wordt door de drie leden van de begeleidingsdienst op zich genomen in sterk onderling overleg. Naargelang de vraag en de beschikbare tijd wordt zo vlug mogelijk gevolg gegeven aan de vraag die op teamvergadering naar boven komt. Gezien wij dicht op de werkvloer opereren, krijgen wij veel signalen door. Daardoor werken we niet enkel vraaggestuurd. Op geregelde tijdstippen wordt de beginnende directie uitgenodigd tot een coachingsgesprek. Dat gebeurt stelselmatig wanneer we merken dat er zich problemen voordoen op de school.”

Wim Tratsaert | adjunctsectorverantwoordelijke gewoon onderwijs

“Met de algemeen directeurs van het BuO gingen we op driedaagse in het teken van onderwijsvernieuwing.

Verschillende projecten werden door eigen mensen voorgesteld aan de groep en via intervisie verder uitgediept. Zo hadden we het oa over het project flanders synergie (een project dat innovatie promoot), zelfsturende teams, een vernieuwingsproject voor kinderen met een zware gedragsproblematiek, over de LSCI methodiek, een toneelproject voor jongeren met GES, een verslag van een studiebezoek aan Rusland, enz. Het was boeiend en hartverwarmend te zien hoeveel expertise we in eigen organisatie hebben en hoe we die met elkaar hebben gedeeld.”

Nicolas Vandeweerd | adjunct-sectorverantwoordelijke buitengewoon onderwijs

Intersectoraal “De pedagogisch en administratieflogistiek directeurs zaten een aantal keer samen rond de toename van gedrags- en emotionele stoornissen bij jongeren. We trokken resoluut de kaart om dat thema intersectoraal op te volgen. In 2012 keken de algemeen directeurs welzijn ook even buiten de landsgrenzen. Tijdens een 3-daags bezoek aan de collega’s in Noord-West Engeland kregen we een soort ‘preview’ van wat de komende jaren op ons afkomt.”

Hendrik Delaruelle | sectorverantwoordelijke welzijn, buitengewoon onderwijs en sociale economie

8.

Coaching: een horizontale gedachte

“Zoals het verticaal denken zijn invloed heeft op het type leiderschap, zo heeft ook een meer horizontale structuur zijn invloed op het leiderschapsmodel. De traditionele rol van een leidinggevende waar hij/ zij vooral plant, organiseert, maar vooral controleert, wordt vervangen door een management van richting geven (visiegedreven organiseren), kaderen en betrokkenheid van medewerkers installeren, verhogen en coachen. Het is daarbij nodig om medewerkers te (leren) kennen, hen te ontwikkelen en te begeleiden naar zelfontplooiing (coaching). Dat gebeurt best in een soort partnerschap, omdat naast de medewerkers ook de leidinggevende zichzelf (voortdurend) dient te ontwikkelen, evenals zijn organisatie in het geheel.”

Yves Demaertelaere | adjunct-sectorverantwoordelijke gewoon onderwijs

Wederzijds vertrouwen “In het vijfde leerjaar voert de leerkracht éénmaal per schooljaar kindgesprekken. Dat zijn coachinggesprekken met elke leerling van de klas over een vooraf vastgelegd onderwerp. In zulke gesprekken gelden dezelfde afspraken en regels als in een coachinggesprek tussen volwassenen.

Vooraf worden de kinderen grondig gebrieft over het waarom, het hoe. Wederzijds vertrouwen speelt hierin een belangrijke rol. In het gesprek worden volgende kansen geboden. Hoe voel je je in de klas? De kinderen krijgen een inkleurstrook met vooraan een droeve smiley en op het einde een gelukkige. Waar ben je goed in? (voorbeeld: behulpzaam, ik maak makkelijk vrienden, slim, veel inzet, creatief, punctueel, ik hou vol …) Wat zou je graag anders willen in de klas of school?

Heb je zelf nog vragen? Aan het einde van de rit heeft de leerkracht een mand vol rijkdom.”

Wim Depoorter | directeur GVBS Sint-Paulusschool, Sint-Denijs-Westrem

Coaching en empowerment van medewerkers “Sinds 2012 organiseren we het plannen van uurroosters, elektronisch tikken en koppeling van beiden aan de verloning in de ‘Orbis. Omslag’. Dat bracht veel vormingsmomenten met zich mee en coaching en empowerment van medewerkers om planmatiger, in overleg met collega’s, transparanter om te gaan met verlof, werkwissels of meeruren. Het is belangrijk om bij een dergelijke omschakeling van manueel naar het digitaal registreren en bijhouden elke medewerker voldoende te betrekken, te coachen en feedback te vragen.”

Tine De Vlieger | agogisch directeur orthoagogisch centrum Broeder Ebergiste, Vurste

vandaag hebben we geleerd dat wij het hierarchisch denken moeten loslaten.

waarom?

omdat de baas dat zegt!

jaarbrochure // Coaching in onze organisatie / 15

Coaching: een intern of extern proces

coachen, coachen... laten voelen wie de baas is, ja!

9.

“Bij coaching kan een onderscheid gemaakt worden tussen interne en externe coaching. In onze organisatie wordt af en toe een beroep ­gedaan op de inschakeling van externe coaches.”

Raf De Rycke | voorzitter Raad van Bestuur

Subsidiariteit, empowerment en een opstelling als ‘lerende organisatie’ “Asster zit in een vloedgolf van veranderingen. Al deze bewegingen vragen om coaching: Een multidisciplinaire projectgroep change houdt bij al deze processen ‘vinger aan de pols’ en geeft onder meer feedback over de wijze waarop veranderingen in Asster ervaren worden. Omdat elke zorgcluster haar specifieke problemen kent, werd externe coaching door prof. Hugo Derkinderen aangeboden waar het kernteam dat nodig achtte. Diverse teams laten zich op die manier begeleiden. In die veranderingsprocessen spelen leidinggevenden een cruciale rol.

Betrokkenheid, wederzijds respect en vertrouwen zijn sleutelbegrippen om op een succesvolle manier samenwerking en integratie te realiseren. De identiteitsbepaling is de leidraad. Subsidiariteit, empowerment en een opstelling als ‘lerende organisatie’ zijn hierbij cruciaal. Die principes zitten ook vervat in onze organisatiestructuur (de gekantelde organisatie) en worden meegenomen in de vele overlegmomenten: de directie- en managementcomités, de afdelingshoofdenvergadering, clusterteams, enz.”

Jaak Poncelet | algemeen directeur psychiatrisch ziekenhuis Asster, Sint-Truiden

16 / broeders van liefde

10.

en als dat niet werkt?

dan dreig je met een externe coach!

Coaching: jezelf in vraag stellen “Het is belangrijk om als leidinggevende je visie op het gevoerde personeelsbeleid kritisch in vraag te stellen: welke ondersteuning bieden wij onze medewerkers, welke soorten gesprekken hebben we, hoe verloopt het coachen, welke talenten hebben we in huis, hoe zorgen we voor een goede samenwerking tussen werknemers uit verschillende levensfases,…? Bieden wij een sectoroverschrijdend project, een lerend netwerk waarbij diverse onderwerpen met betrekking tot de loopbaan van een medewerker aan bod komen?”

Hendrik Delaruelle | sectorverantwoordelijke welzijn, buitengewoon onderwijs en sociale economie als coachend leider moet ik je aansporen om aan zelfreflectie te doen.

Sectoroverschrijdend project “Op zoek naar een manier om de talenten van onze medewerkers optimaal te benutten en verder te ontwikkelen, op zoek naar een waarderende, coachende benadering en op zoek naar een gepast competentiemodel kwamen we uit bij het project ‘LONT’ (LoopbaanOntwikkeling). ‘Lont’ is een sectoroverschrijdend project, een lerend netwerk waarbij diverse onderwerpen met betrekking tot de loopbaan van medewerkers aan bod komen.”

Viviane Lauwens | directeur-coördinator kinderdagverblijven

in de spiegel kijken? doe ik nooit.

tja, met zo'n gezicht kan ik je misschien beter een transitiecoach aanraden

Coaching is onze job Sinds 2012 is Sociale Economie een aparte sector binnen de organisatie Broeders van Liefde. De sector overkoepelt 4 sociale werkplaatsen en 1 beschutte werkplaats., verspreid over het Vlaamse landsgedeelte en een beschutte werkplaats in het Brussels hoofdstedelijk gewest. Ze bieden alle samen werkervaring en tewerkstelling op maat aan 750 personen met een grote afstand t.a.v. de arbeidsmarkt en het normaal economisch circuit. Voor de medewerkers in de sociale werkplaatsen is coaching cruciaal om zorg op maat te kunnen bieden. Meer zelfs: coaching ís hun job.

Open communicatie “Coaching is onze job. We geven de medewerker direct de kans om actief te worden en te leren in een omgeving die sterke gelijkenissen vertoont met een reële werkvloer. Hier ligt de nadruk op het groeien van een situatie waarin hij of zij zich onvoldoende bewust is van zijn of haar obstakels en van zijn of haar talenten naar een situatie waarin hij of zij op stabiele wijze zijn of haar plaats binnen de tewerkstellingsmogelijkheden heeft verworven. Dat wil zeggen dat we de betrokkene geleidelijk aan laten ontdekken wat zijn huidige positie op de werkvloer is. Dat realiseren we via een open communicatie tijdens het werk omtrent 11 competenties, die essentieel zijn op de werkvloer en die op neutrale wijze geobserveerd en gerapporteerd worden. Dagdagelijks is de begeleider empowerment aanwezig op de werkvloer. De rol van die functie is om de betrokkene op een directe manier te laten groeien in ‘kennis omtrent werk’.”

Guido Maertens | sociale werkplaats De Sleutel, Gent

Haal eruit wat erin zit Coaching betekent vooral kansen geven aan onze doelgroepmedewerkers.

Via coaching halen we uit mensen wat er al in zit en activeren wij de aanwezige competenties , veeleer dan er iets aan toe te voegen. Een goede coach is dus iemand die veel geloof heeft in de groeimogelijkheden van zijn medewerker. De coach ziet kansen en probeert daarop in te spelen door de juiste omstandigheden te creëren om dat potentieel eruit te halen.

Geduld en empathie zijn daarin cruciaal. Begeleiders zijn niet ­alleen bezig met het vaktechnische, maar ook met het begeleiden, ontwikkelen en ontplooien van monitoren en medewerkers. Ze gaan specifiek op zoek naar de interesses van de doelgroepmedewerkers en zoeken gepaste opdrachten waarbinnen ze vervolgens een verantwoordelijkheid kunnen opnemen. Een aantal keer per jaar vinden ook gesprekken plaats en wordt een persoonlijk ontwikkelingsplan opgesteld. Op die manier willen we talenten en ambities omzetten in duurzame tewerkstellingskansen.

Marlies Merken | HR-verantwoordelijke van Sociale Werkplaats De Winning in Lummen

“

Coaching is niet wachten tot er zich een probleem voordoet.

Mensen kansen groeien “Mensen kunnen continu groeien, ook al is het maar een klein beetje. In onze sociale werkplaats proberen we uit mensen te halen wat erin zit, maar verborgen blijft. Dat doen we door te focussen op wat ze wel kunnen. We gaan ervan uit dat er geen slechte competenties bestaan. Als één van onze cliënten als eigenschap heeft dat hij niet wil luisteren of geen gezag aanvaardt, dan geeft de maatschappij al snel de hoop op. Er zou dan voor die persoon geen oplossing zijn.

Wij gaan ervan uit dat we hem of haar op een plaats moeten laten werken waar luisteren niet zo belangrijk is. Om die zorg op maat te geven, is coaching cruciaal. Het is onze job. Werkplaatsleider, empowermentbegeleider en prevocationele trainer werken daarvoor nauw samen, elk vanuit hun eigen verantwoordelijkheid. Voor er een vraag tot coaching is van een cliënt, detecteren we het probleem al. Op die manier kunnen we preventief werken. Coaching is dus niet wachten tot er zich een probleem voordoet.

Het is heel dichtbij de mensen staan zodat je problemen al op voorhand kan ontmijnen.

Zo creëren wij een warme coachende en activerende werkplaats.”

Mathieu Debruyne | werkplaatsleider op de activerende werkvloer van vzw Sociale Werkplaats De Sleutel

“

Een goede coach is iemand die veel geloof heeft in het potentieel van zijn medewerker. jaarbrochure // Coaching in onze organisatie / 17

Orthopedagogisch centrum Clara Fey, Brecht

18 / broeders van liefde

w Wat er leeft in in onze organisatie

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 19

Psychiatrisch centrum Zoete Nood Gods, Lede

verzorgings-­ instellingen

20 / broeders van liefde

Koen Oosterlinck

Sectorverantwoordelijke verzorgingsinstellingen

“Nadenken over zorg op basis van kennis, beleving en waarden” Voor de sector verzorgingsinstellingen stond 2012 vooral in het teken van de verdere uitbouw van de artikel 107-projecten in de geestelijke gezondheidszorg. “Met mobiele behandel- en rehabilitatieteams wordt de sector grondig hervormd”, vertelt sectorverantwoordelijke verzorgingsinstellingen Koen Oosterlinck. Met de start van de werken voor het nieuwbouwproject van het woonzorgcentrum Mariatroon in Dendermonde en de overname van woonzorgcentrum Huize Nazareth in Goetsenhoven, staat ook de deelsector ouderenzorg voor nieuwe uitdagingen.

geestelijke gezondheidszorg In 2012 werd andermaal veel energie gestoken in de realisatie van de artikel 107-projecten. Hoever staat het daarmee?

Koen Oosterlinck: “In 2012 werd voornamelijk ingezet op de oprichting van mobiele behandelteams die in een crisissituatie of bij langdurige zorgvragen psychiatrische hulp in de thuissituatie brengen. Daarnaast werden ook voorbereidende stappen gezet voor de opstart van bijkomende rehabilitatieteams in 2013. Die nieuwe teams zullen samen met de bestaande intramurale en ambulante behandelteams ingebed worden in een voorzieningen- en dienstenoverstijgend zorgcircuit en netwerk voor die doelgroep.”

“De psychiatrische centra van de Broeders van Liefde engageren zich hier ten volle in. Er wordt al uitvoering gegeven aan deze projecten in Leuven-Tervuren (met betrokkenheid van het U.P.C. SintKamillus (Bierbeek), het P.S.C. en het Nakuurhome Papiermoleken (Leuven) en de P.K. Broeders Alexianen (Tienen)), Gent-Eeklo (met o.a. het P.C. Dr. Guislain (Gent) en het P.C. Sint-Jan-Baptist (Zelzate)), Noord-West-Vlaanderen

(o.a. met P.C. Sint-Amandus (Beernem)), West-Limburg (o.a. met Asster) en Namen (o.a. met C.P. Saint-Martin).

Ook werd van overheidswege de goedkeuring bekomen om dergelijke projecten in 2013 ook op te starten voor de regio’s Halle-Vilvoorde (o.a. met P.C. Sint-Alexius (Grimbergen)), Arrondissement Antwerpen (o.a. met P.C. Sint-Amedeus (Mortsel)) en P.C. Broeders Alexianen in Boechout) en Hainaut Centre (o.a. met C.P. SaintBernard).”

“

Met een nieuw ethisch advies willen we in overleg tussen zorgverleners, cliënt en naastbetrokkenen nadenken over zorg op basis van kennis, beleving en waarden, met als doel de kwaliteit van zorg te verbeteren.

De sector verzorgingsinstellingen had in 2012 af te rekenen met een aantal gloeiend actuele ethische thema’s, zoals het debat rond euthanasie. Hoe wordt daarmee omgegaan?

Koen Oosterlinck: “In overleg met de hoofdgeneesheren werd een aantal acties vastgelegd die artsen en medewerkers nog beter in staat moeten stellen op een ethisch verantwoorde wijze om te gaan met eventuele euthanasievragen van patiënten of bewoners. Die acties liggen in de lijn van het ethisch advies dat hieromtrent in 2006 reeds door de Begeleidingscommissie Ethiek werd geformuleerd. Naast de algemene sensibilisering kan vooral verwezen worden naar de opstart van een assessmentteam op niveau van de organisatie en supportteams op niveau van de voorzieningen.

De Begeleidingscommissie Ethiek Geestelijke Gezondheidszorg Broeders van Liefde bracht onder meer ook een nieuw advies onder de titel “Systematisch reflecteren over zorg: ‘evidence-based practice’ op basis van kennis, beleving en waarden”.

Met dat advies speelt de begeleidingscommissie in op de opkomst van ‘evidence-based practice’ in de geestelijke gezondheidszorg. Men

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 21

Koen Oosterlinck

waardeert ‘evidence-based practice’, maar wil het tegelijk verbreden en ethisch invullen, en daarom herbenoemen als ‘systematisch reflecteren op zorg’. Dat is nadenken over zorg op basis van kennis, beleving en waarden, met als doel de kwaliteit van zorg te verbeteren. Dat gebeurt vanuit goede grondhoudingen en in overleg tussen zorgverleners, cliënt en naastbetrokkenen.”

“De P.K. Broeders Alexianen Tienen kende een bewogen jaareinde naar aanleiding van de verklaringen van een psychiater inzake grensoverschrijdend gedrag gesteld in relatie met (ex-)patiënten. Dit incident vormde mee de aanleiding voor de ontwikkeling van een protocol ter zake voor artsen en hulpverleners.”

Op welke verwezenlijkingen kan de sector geestelijke gezondheidszorg in 2012 bogen?

Koen Oosterlinck: “Vanuit de organisatie wordt actief meegewerkt aan het Quality Indicator Project (QIP) geestelijke gezondheidszorg, dat in samenwerking tussen de koepelorganisaties Icuro en Zorgnet Vlaanderen opgestart werd. We rekenen erop dat dat zal leiden tot het gebruik van

22 / broeders van liefde

relevante indicatoren waarmee de zorg beter in kaart gebracht kan worden en dat toelaat gericht verbeteracties op te zetten.”

“Op basis van de positieve resultaten van een proefproject inzake Routine Outcome Meting (ROM) in de P.K. Broeders Alexianen Tienen wordt nagegaan hoe dit ook ruimer binnen de organisatie geïmplementeerd kan worden.”

“Binnen de organisatie werd verder opnieuw actief ingezet op diverse verbeterprojecten, zoals de verdere opbouw van het elektronisch patiëntendossier en het softwarepakket ter ondersteuning van het medicatiegebeuren en de uitwerking van een beleidsplan op vlak van informatieveiligheid.

P.C. Sint-Jan-Baptist, Zelzate

Duurzame ontwikkeling

Om op een ecologische manier gedeeltelijk in eigen energiebehoefte te kunnen voorzien, werd gestart met de plaatsing van zonnepanelen op nagenoeg alle daken van P.C. Sint-Jan-Baptist in Zelzate. De daken werden reeds in het verleden geïsoleerd. ú

ouderenzorg Ook de deelsector ouderzorg is in volle expansie. Wat zijn daar de voornaamste resultaten?

Koen Oosterlinck: “Voor de ontwikkelingen binnen de ouderenzorg was het voornamelijk uitkijken naar de nieuwe reglementering die de Vlaamse overheid opstelde voor de toekenning van nieuwe voorafgaande vergunningen en de inspanningen die geleverd worden voor de realisatie van de eerder toegekende doch nog niet gerealiseerde vergunningen.”

“Medio 2012 werd het Woonzorgcentrum Huize Nazareth uit Goetsenhoven mee opgenomen in de organisatie Broeders Van Liefde. Die voorziening maakt voortaan mee deel uit van de entiteit Broeders Alexianen Tienen. Samen met het Woonzorgcentrum Sint-Alexius in Tienen en de in ontwikkeling zijnde woonzorgwijk Park Passionisten zal Huize Nazareth gestalte geven aan de verdere ontwikkeling van de woonzorg voor ouderen in de Tiense regio.” ú

P.C. Sint-Jan-Baptist, Zelzate

Directiewissel

Op 30 juni 2012 ging Broeder Frans Van Hoorde na een welgevulde loopbaan, aanvankelijk in het onderwijs en nadien in de geestelijke gezondheidszorg, met pensioen als algemeen directeur van P.C. Sint-Jan-Baptist in Zelzate. Broeder Frans was de laatste broeder in die functie van de psychiatrische instellingen van de Broeders van Liefde in België. Op 1 juli 2012 nam Eddy Impens de fakkel over. Hij was voorheen directeur patiëntenzorg in de instelling. ú

verzorgingsinstellingen » kort P.C. Sint-Amedeus, Mortsel

www.amedeus.be !

“Na een maandenlange voorbereiding en intensieve samenwerking konden we met trots op 17 oktober 2012 onze gloednieuwe website de ether in sturen! Met een leuk promofilmpje werd intern en extern de lancering bekend gemaakt. De keuze voor de nieuwe website is één van de stappen in de opmaak van een globaal communicatieplan”, vertelt Nele Van Damme, stafmedewerker HRM uit P.C. Sint-Amedeus in Mortsel. ú

PC Sint-Amandus, Beernem

160

Zoveel activeringsbegeleidingen kan het project TAZ (Tender Activeringszorg) jaarlijks organiseren in WestVlaanderen door een hernieuwde samenwerking tussen VDAB, GTB, zorgpartners en empowermentpartners. P.C. Sint-Amandus in Beernem is als penhouder van het project het aanspreekpunt. Het hernieuwde format, TAZbis, heeft als doelstelling mensen met ernstige medische, mentale, psychische of psychiatrische problemen weer op weg te helpen in de arbeidsmarkt. ú

De Sleutel

De Sleutel

In 2012 kon het onderwijsproject opnieuw van start gaan in het Residentieel Kortdurend Jongerenprogramma (RKJ) van De Sleutel in Eeklo, mede dankzij de erkenning via de UZ-school van de stad Gent en de steun vanwege de provincie Oost-Vlaanderen. Het RKJ, erkend als revalidatiecentrum door het RIZIV en als project door het Agentschap Jongerenwelzijn - biedt een residentieel behandelingsprogramma voor 12 jongens en meisjes tussen 12 en 18 jaar met een verslavingsproblematiek. Tijdens het programma wordt heel veel aandacht geschonken aan re-integratie en ontwikkelingstaken die eigen zijn aan de adolescentie. Er wordt ook op lange termijn geïnvesteerd in onderwijs dankzij de bouw van enkele klassen. ú

De Sleutel lanceerde in 2012 een vernieuwde, meer interactieve website. Voortaan kan elke doelgroep – de druggebruiker zelf, de vriend of partner van een druggebruiker en de professional – via www.desleutel.be vlotter toegang krijgen tot allerhande info over drugs. Het doel was tweeledig: de drempel verlagen voor mensen op zoek naar hulp en info op maat bundelen. Om de bezoeker te boeien, biedt de website diverse interactieve tools aan, zo kan je onder meer je gebruik en kennis testen. De website kadert ook binnen een aantal huisstijlvernieuwingen binnen De Sleutel, waarvan bovenstaande foto een illustratie is. ú

Les voor jongeren

Interactieve website

U.P.C. Sint-Kamillus, Bierbeek

Herstructurering afgerond Het eind 2009 vooropgestelde herstructureringsplan voor U.P.C. Sint-Kamillus in Bierbeek werd afgerond. In september verhuisden nog twee afdelingen.

Doelstellingen van de reorganisatie waren efficiënter werken via schaalvergroting van afdelingen, het realiseren van een afbouw van bedden in het kader van art. 107 van de ziekenhuiswet en het operationaliseren van alle forensische psychiatrische verzorgingsbedden. ú

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 23

P.K. Broeders Alexianen, Tienen

Meten is (meer dan) weten

Woonzorgcentrum Huize Nazareth, Goetsenhoven

Overname

Op 1 juli 2012 werd het woonzorgcentrum Huize Nazareth in Goetsenhoven overgenomen door de organisatie Broeders van Liefde.

Naast het rustoordgedeelte met 160 bedden, bestaat de site uit 24 aanleunwoningen en 11 serviceflats.

Door de overname worden wij in Tienen een stevige partner in de ouderenzorg. Naast Huize Nazareth en het reeds bestaande woonzorgcentrum Sint-Alexius staat immers ook nog een nieuw project in de steiger: Park Passionisten zal bestaan uit een zorgcentrum midden in een sociale wijk. ú

U.P.C. Sint-Kamillus, Bierbeek

Masterplan

In 2012 volgde U.P.C. Sint-Kamillus in Bierbeek een uitgebreid traject waarbij een uitvoerige beschrijving van de visie voor de architectonische uitbouw van de instelling opgesteld werd. In juni werd geparticipeerd aan de open oproep van de Vlaamse Bouwmeester en uiteindelijk werden vijf architectenbureaus geselecteerd om een dossier in te dienen voor de verdere ontwikkeling van het masterplan en de realisatie van een nieuwbouw voor de doelgroep algemene psychiatrie en een nieuwbouw voor de doelgroep psycho-pedagogische psychiatrie. ú

24 / broeders van liefde

“Hebben onze behandelingen resultaat?” Dat ging P.K. Broeders Alexianen in Tienen na bij patiënten.

“Alhoewel we wellicht nooit helemaal de kwaliteit van onze zorg zullen kunnen meten, toch moeten we onze werking in vraag durven stellen. Voor het testen en bevragen van patiënten werd naar een methodiek gezocht die niet alleen verandering meet, maar die ook toelaat patiënten feedback te geven over hun therapeutisch proces en relevante gegevens aanlevert om behandelprogramma’s te optimaliseren.” ú

P.K. Sint-Alexius, Grimbergen

Film op het werk

In P.K. Sint-Alexius in Grimbergen ging in 2012 een externe opnameploeg langs. Die opnames worden gebruikt om een bedrijfsfilm te maken die beeld en informatie geeft van wat er gebeurt in het ziekenhuis. Personeelsleden en artsen hebben hun medewerking gegeven (interviews, zijn figurant geweest) aan het tot stand komen van deze bedrijfsfilm. De film kan je bekijken op de website www.alexiusgrimbergen.be ú

P.C. Dr. Guislain, Gent

Jardin de Fair

“Een tentoonstelling brengt mensen samen. Het creëert toegangswegen en haltes tot elkaars denken en voelen en vooral, het maakt geen onderscheid tussen mensen op basis van al dan niet ziek zijn.”

Guido De Geyter over de tweejaarlijkse kunsttentoonstelling Jardin de Fair in de tuinen van P.C. Dr. Guislain in Gent. De expo heeft als doel geestelijke gezondheidszorg beter bespreekbaar te maken. ú

Nakuurhome Papiermoleken en Psycho-Sociaal Centrum, Leuven

Mobiele team

Het mobiele team (functie 2b), opgestart in samenwerking met het U.P.C. SintKamillus in Bierbeek, is in 2012 uitgegroeid tot een gerespecteerde partner in de Leuvense regio. Zij behandelen en begeleiden een groep van 160 cliënten.

Samen met de vzw Walden werd het activiteiten- en ontmoetingscentrum (functie 3) officieel opgestart op 1 november 2012. Met de uitbouw van 5 permanente ateliers (secretariaat, bakkerij, keuken, kantine en papier) én een ruim aanbod van verschillende andere ateliers kunnen ruim 100 deelnemers participeren aan deze ateliers en structureel participeren in de organisatie van het AC/OC. De kliniekfunctie (functie 4) én de functie wonen (functie 5) worden – met het oog op de continuïteit van zorg – door eenzelfde kernteam opgenomen.

Het Papiermoleken heeft, door de kaart van deze veranderingen te trekken, een werking op het spoor gezet dat van het centrum in het netwerk Leuven-Tervuren een volwaardige partner maakt. ú

Psychiatrisch centrum Dr. Guislain, Gent

verzorgingsinstellingen » kort P.Z. Asster, Sint-Truiden

Vloedgolf van veranderingen In 2012 werden 60 bedden in P.Z. Asster in Sint-Truiden bevroren: door herallocatie van beschikbare middelen werden - samen met het netwerk van voorzieningen in West-Limburg – onder meer 4 mobiele teams opgericht, werkzaam van Gingelom tot Hamont-Achel. Bij de mobiele A-teams werden 183 dossiers opgestart, bij de mobiele B-teams 202 en de PZT’s 96. De oprichting van deze teams heeft nog niet geleid tot een reductie van het aantal opnames. Integendeel: in 2012 werden in het ziekenhuis 2.058 opnames gerealiseerd. De verblijfsduur van opgenomen patiënten wordt wel alsmaar korter.

In de marge van dit art. 107-verhaal werden twee nieuwe zorgvormen gecreëerd: een structuurhuis voor Korsakov-patiënten en een aparte dagkliniek voor ouderenpsychiatrie. Met het Jessa-ziekenhuis werd samengewerkt om op de Salvatorcampus in Hasselt een nieuwe SP-psychogeriatrie op te richten. ú

P.K. Broeders Alexianen, Tienen

ESF-kwaliteitslabel

P.Z. Zoete Nood Gods, Lede

Opening ’t Evenwicht

Begin oktober 2012 opende het nieuwe ontmoetingscentrum ’t Evenwicht zijn deuren, een initia­ tief van het Psychiatrisch ­Centrum Zoete Nood Gods in Lede, in samenwerking met vzw Reymeers.

Met ’t Evenwicht wil men een gezellige ontmoetingsplaats creëren waar volwassenen en ouderen met psychosociale problemen elkaar kunnen ontmoeten. Op die manier hoopt ’t Evenwicht een veilige thuishaven te zijn die een uitvalsbasis kan bieden naar de maatschappij toe. ú

Het ESF-label lag als kerstgeschenk verpakt onder de kerstboom van P.K. Broeders Alexianen in Tienen. Het label werd behaald met het project “Stevige fundamenten voor lagere muren”. Via dit project werden de principes van de ‘herstelvisie’ vertaald naar de residentiële behandelprogramma’s. De vermaatschappelijking van de zorg, o.a. door de ‘artikel 107’-projecten, verandert immers ook de zorg in de kliniek. ú

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 25

Orthopedagogisch centrum Saint-Lambert, Bonneville

welzijn & buitengewoon onderwijs 26 / broeders van liefde

Hendrik Delaruelle

Sectorverantwoordelijke welzijn, buitengewoon onderwijs en sociale economie

Het jaar van de vele veranderingen “2012 kan gerust het jaar van de vele veranderingen genoemd worden”, zegt Hendrik Delaruelle, sectorverantwoordelijke welzijn, buitengewoon onderwijs en sociale economie. “De sector personen met een beperking kreeg een golf van vernieuwing over zich heen, onze initiatieven in de kinderopvang maakten kennis met het nieuwe decreet Kinderopvang van Baby’s en Peuters en het zogenaamde D(R)AMdecreet (dringende en andere maatregelen) heeft het debat in het buitengewoon (en gewoon) onderwijs beheerst. Sedert 2012 kent onze sector welzijn ook een nieuwe ent: het project De Twijg, een dagcentrum binnen bijzondere jeugdzorg, sloot medio 2012 aan bij onze organisatie. Dat is voor het project en zijn medewerkers een grote verandering die we in gezamenlijk overleg zo goed mogelijk willen laten verlopen.”

welzijn Wat zijn de grootste veranderingen waarmee de sector personen met een beperking te maken kreeg?

Hendrik Delaruelle: “De diensten ondersteuningsplan (die de gebruikers helpen om hun zorgvraag te verduidelijken) zagen het licht, 12 minderjarigenvoorzieningen – waarvan 3 van de organisatie Broeders van Liefde – werden als experiment omgebouwd tot Multifunctionele Centra (MFC’s) waardoor de zorg meer vraaggestuurd en meer op maat van de jongere kan worden georganiseerd. Er werd hard gewerkt aan een decreet rechtstreeks toegankelijke hulp, er kwamen nieuwe uitvoeringsrichtlijnen voor de zorgregie, het ontwerpdecreet integrale jeugdhulp werd goedgekeurd en het zorgzwaarte-instrument voor volwassenen werd ontwikkeld en is voor minderjarigen in ontwikkeling.

Een dergelijk instrument zal gebruikt worden voor de ontwikkeling van persoonsvolgende financiering.”

Binnen de organisatie Broeders van Liefde is veel expertise te vinden rond al die thema’s. Die kennis wordt ook ingezet om het beleid mee richting te geven. Hoe pak je dat aan?

Hendrik Delaruelle: “We waren onder meer aanwezig op het maatschappelijk debat dat federaal minister van Welzijn Jo Vandeurzen georganiseerd heeft rond zorg voor personen met een handicap en we zijn actief betrokken bij de vele studiedagen die vanuit het Vlaams Welzijnsverbond georganiseerd werden rond perspectief 2020. Ook omgekeerd konden we in 2012 veel mensen van buitenhuis meenemen, o.a. op de studiedag rond GES+ die

“

Mensen met een zeer zware beperking blijven we verder ondersteunen. Dat is onze missie waarmaken.

wij begin maart georganiseerd hebben.”

“Ook binnen de klassieke overlegorganen proberen we zoveel mogelijk interdisciplinair en intersectoraal te werken. Zo zaten de werkgroepen pedagogisch en administratief-logistiek directeurs een aantal keer samen en trekken we bij onze ronde tafel rond de toename van gedrags- en emotionele stoornissen bij jongeren resoluut de kaart om dit thema intersectoraal op te volgen. In de loop van 2012 werd een aanzet gegeven om het globale concept en kader dat we bekomen hebben uit te werken in een paar concrete acties in 2013.

Wordt zeker vervolgd!”

Op welke verwezenlijking bent u het meeste trots?

Hendrik Delaruelle: “In 2012 hebben we meegewerkt aan het uitbreidingsbeleid in de sector personen met een beperking. Verschillende voorzieningen speelden resoluut in op de mogelijkheid om mensen met een zeer zware beperking te ondersteunen.

Daar blijven we inderdaad heel trots op. Dat is onze missie waarmaken.”

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 27

Hendrik Delaruelle

voldoende en kwaliteitsvolle kinderopvang mogelijk maken. Kan u daarover al iets meer zeggen?

Hendrik Delaruelle: “Concreet wil dit zeggen dat er meer kinderopvang zal komen én dat die kinderopvang aan aangepaste vergunningsvoorwaarden zal moeten voldoen. De komende jaren mogen we ons aan uitvoeringsbesluiten daarover verwachten. We bereiden ons daarop voor. Tevens beoogt de overheid dat de opvang zowel voor de ouders als voor de opvangsector betaalbaar moet zijn.

We volgen dat natuurlijk de komende maanden goed op.” buitengewoon onderwijs

De algemeen directeurs welzijn keken in 2012 ook buiten de landsgrenzen. Tijdens een 3-daags bezoek aan de collega’s in Noord-West Engeland kregen ze een soort ‘preview’ van wat de komende jaren op hen afkomt.

Wat is het meeste bijgebleven van dat bezoek?

Hendrik Delaruelle: “We zagen veel kansen en mogelijkheden (o.a. een doorgedreven inclusieve werking, grote betrokkenheid en inspraak van de gebruikers), maar ook heel wat aandachtspunten en valkuilen waar we in een evoluerend Vlaams zorglandschap rekening mee willen houden. Vooral de gevolgen van commercialisering maakten indruk (o.a. de krappe budgetten, het onderhandelen over budgetten, de kwaliteit van de zorg, enz.) Een boeiend en leerrijk bezoek. Hartverwarmend was wel de vaststelling hoe de missie van de Broeders van Liefde ook voor onze Engelse collega’s een waar kompas is, zeker in woelige (veranderings- en crisis)tijden.”

Op 28 maart konden de initiatieven in de kinderopvang kennismaken met het nieuwe decreet Kinderopvang van Baby’s en Peuters. Daarmee wil de overheid

28 / broeders van liefde

Het buitengewoon (en gewoon) onderwijs heeft een vette kluif aan het zogenaamde D(R)AM-decreet (dringende en andere maatregelen). Wat betekent dat precies?

Hendrik Delaruelle: “De overheid had met dit decreet o.a. als bedoeling om tegemoet te komen aan de vele vragen van leerlingen met autismespectrumstoornissen. Op zich een nobel ideaal, maar het concept dat werd gepresenteerd kon niet op veel appreciatie rekenen. De oprichting van een 9de type leek ons veeleer een ad hoc benadering, terwijl de sector smacht naar een reorganisatie ten gronde. Het eerder gepresenteerde leerzorgkader – hoe onvolledig en onaf het ook was – gaf de sector toch meer perspectief. Naast de oprichting van een 9de type wilde (wil?) de overheid ook iets doen aan de instroom type 1 en type 2 door de IQ-afgrenzing van beide types te koppelen aan internationale standaarden voor kinderen met een licht en matige verstandelijke beperking. Dit doorvoeren samen met de oprichting van een apart type voor leerlingen met een autismespectrumstoornis leidt tot een aardverschuiving in het hele onderwijslandschap. Continu overleg (intern en met de koepel) heeft ertoe geleid dat dit in 2012 nog niet concreet werd. We volgen dit met grote bekommernis op in 2013.” ú

O.C. De Beweging, Gijzenzele

Uitbreiding dienstverlening Het O.C. De Beweging breidt de dienstverlening aan cliënten met persoonsvolgende convenanten gevoelig uit. Onder andere ten gevolge van extra middelen voor jongvolwassenen in het uitbreidingsbeleid 2012 stijgt het aantal tot 11 cliënten. Deze ontwikkeling heeft gevolgen voor de expertise van begeleiders. Ook op administratief vlak vraagt dit een aangepaste werkwijze. ú

O.C. Engelbewaarder, Aartrijke

550

Zoveel bezoekers mocht O.C. Engelbewaarder in Aartrijke ontvangen op 18 maart 2012, de eerste Dag van de Zorg. Op die dag zetten tal van organisaties in de welzijnssector hun deuren open voor het ruime publiek.

Zowel toekomstige werknemers in de zorgsector als mogelijke vrijwilligers kwamen een kijkje nemen, maar ook mensen met bijzondere interesse voor de welzijnssector werden verwelkomd.

Via een traject doorheen de voorziening kwamen alle facetten van de ondersteuning aan bod. Leuke en verhelderende activiteiten en demonstraties gaven de geïnteresseerden een idee over het dagelijkse leven in O.C. Engelbewaarder. De deelname aan dit initiatief werd unaniem als heel positief ervaren. ú

welzijn & buitengewoon onderwijs » kort O.C. Sint-Gregorius, Gentbrugge

Multifunctioneel Centrum O.C. Sint-Gregorius in Gentbrugge neemt deel aan het pilootproject Multifunctionele Centra sinds 1 januari 2012. Met dat project wil het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) zorgvernieuwing stimuleren. Er wordt een regelluw kader gerealiseerd waardoor zorg meer wordt afgestemd op de vragen van cliënten én hun context. De modules verblijf, dagopvang, dagbesteding en mobiele begeleiding worden wisselend en gecombineerd ingezet. Door het afsluiten van een beheersovereenkomst is er vereenvoudiging op vlak van beheer van personele middelen en werkingsmiddelen. ú

K.I. Woluwe

Gekanteld O.C. De Beweging

Mieuw: Kwadrant In het kader van het uitbreidingsbeleid 2012 werd de dienst thuisbegeleiding voor jongeren met gedragsstoornissen (GES) – Kwadrant – opgericht. De dienst is actief sinds 1 maart 2012 en heeft een erkenning van 1.350 begeleidingen.

De dienst is een initiatief van voorzieningen voor jongeren met GES in Oost-Vlaanderen (MIGES). Er zijn 4 antennepunten actief. De erkenning van de dienst werd verleend aan het O.C. Sint-Gregorius in Gentbrugge. ú

In de loop van 2012 kreeg in het Koninklijk Instituut Woluwe de kanteling onderwijs-welzijn een nieuwe vorm. Na intense voorbereiding startte op 1 september een nieuwe organisatiestructuur. Daarbij staat het kind centraal. De organisatie werd rond het kind opgebouwd. Het sluit aan op het basisproces van een kwalitatieve en geïntegreerde jongeren- en leerlingenopvolging voor onderwijs en zorg.

Per afdeling is een pedagogisch directeur aangesteld die garant moet staan voor de uitvoering van een kwalitatief, inhoudelijk pedagogische beleid voor zowel onderwijs als zorg. Hij stuurt het stafteam en de therapeuten van de school en het MPI/MFC aan, zodat elk individueel kind of jongere, een gedegen individueel handelingsplan op maat krijgt.

De pedagogisch directeurs, samen met de logistiek directeur en de algemeen directeur MFC, de algemeen directeur BuSO en de algemeen directeur BuBaO vormen het directieteam, dat wekelijks samen komt om een overkoepelend strategisch beleid te ontwerpen, implementeren, evalueren en bijsturen. ú

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 29

GeĂŻntegreerd onderwijs, Sint-Gregorius, Gentbrugge

gewoon onderwijs

30 / broeders van liefde

LuK De Staercke

sectorverantwoordelijke gewoon onderwijs

Een integratiebeweging tussen basis- en secundair onderwijs “Voor de sector onderwijs stonden twee bewegingen centraal afgelopen jaar.

Enerzijds was er de voortzetting van de integratiebeweging tussen het basisonderwijs en het secundair onderwijs, anderzijds investeerden we sterk in het coachende aspect van leidinggeven”, vertelt sectorverantwoordelijke gewoon onderwijs Luk De Staercke.

“e

r is nood aan een fundamentele visie op onderwijs in zijn totaliteit. De overgang tussen basisen secundair onderwijs is altijd groot geweest, maar doordat de problematieken nu groter zijn en de antwoorden complexer, worden die breuklijnen problematischer. Bij maatschappelijke problemen wordt een appèl gedaan op de school om er iets aan te doen. Het monopolie van onderwijs én opvoeding wordt steeds meer bij de school gelegd. Op onze leerkrachten komen daardoor steeds meer en complexere problematieken af waar ze zelf geen expertise in hebben. Dat wordt de uitdaging van ons decennium.”

Hoe pak je dat aan?

Luk De Staercke: “De bedoeling is dat er een geïntegreerde aanpak komt van het traject dat we met een leerling gaan. Dat opvoedingsproject loopt van het kleuter tot het laatste jaar van het middelbaar. We moeten in dat traject lijn proberen te krijgen en de breuklijnen tussen de verschillende ontwikkelingsfasen van de leerlingen wegwerken. Zo kunnen we al vanaf 3 jaar op zoek gaan naar het antwoord op een zorgvraag van een

leerling. De uitdaging bestaat er in om in die zorg een continuüm te leggen over de onderwijsniveaus heen.”

Dat lijkt niet evident. Hoe krijg je de neuzen in dezelfde richting?

Luk De Staercke: “Ten eerste moeten de zorgleerkrachten, zorgcoördinatoren en ondersteunende begeleidingsdiensten nauw samenwerken en hun visie op elkaar afstemmen. Dat traject is het voorbije jaar ingezet.

Die vernieuwde samenwerkingscultuur leidde tot een vernieuwde kijk op opvoeding en onderwijs en op een geïntegreerd werk tussen verschillende niveaus en deelsectoren. De begeleiding van kleuter- en lager onderwijs kan immers sterk bijdragen in de visie op begeleiding in het

“

Het monopoly van onderwijs én opvoeding wordt steeds meer bij de school gelegd. Dat wordt de uitdaging van ons decennium.

middelbaar onderwijs en omgekeerd.”

“Anderzijds moet die uitdaging ook in de scholen concreet vorm krijgen.

Het is niet altijd eenvoudig om een gemeenschappelijk onderwijsvisie uit te bouwen voor het basisonderwijs en het secundair onderwijs. Het is een kwestie van samenwerken in de meest brede zin van het woord.

Samenwerken betekent evenwel eerst en vooral samen nadenken over een item, zodat medewerkers en directies zich kunnen verplaatsen in elkaars wereld om elkaar te begrijpen. Nadenken is niet iets opstarten en ‘erna denken’, het is vanaf het begin samen nadenken.”

In onze scholen is de clustervorming ondertussen in zowat elke regio op gang getrokken. Welke gevolgen heeft dat?

Luk De Staercke: “Het gaat bij clustervorming niet om het maken van afspraken, maar vooral over het verrichten van denkwerk. Als we bijvoorbeeld de administratie van scholen clusteren, dan heeft dat gevolgen voor het financieel beleid, voor de solidariteit tussen de scholen en voor het samen keuzes maken.

Daarover moet samen nagedacht

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 31

Luk De Staercke

worden. Daarnaast kijken we ook naar de kansen die expertise uit andere sectoren ons kan bieden om die complexiteit te lijf te gaan en ten slotte kunnen we via een geïntegreerde aanpak gezinsopvoeding en schoolopvoeding op elkaar afstemmen. Constante dialoog met de ouders is immers cruciaal. Het gaat dus niet alleen om zorg, maar vooral ook om voor-zorg.”

Er is ook sterk ingezet op coaching. Hoe past dat in het plaatje van integratie?

Luk De Staercke: “We investeren heel veel in vorming, maar dat is niet voldoende. Met vorming alleen krijg je zelden iets in beweging. Een goede lezing doet wel stof opwaaien, maar als daar niet snel iets mee gedaan wordt, gaat dat stof weer liggen en sneeuwt de inhoud onder. Daarom moeten we na een vormingsmoment ook samen een einddoel bepalen en een ontwikkelingstraject opzetten dat we samen kunnen gaan. Als begeleidingsdienst willen we daarin pedagogische begeleiding geven aan leerkrachten, beleidsondersteuning aan directies en via overleg en intervisie collegiale bevruchting laten ontstaan.” ú

32 / broeders van liefde

gewoon onderwijs » kort

Viso Cor Mariae, Brakel

Mondiale dag

Net zoals elk jaar zette onze school zich opnieuw in voor de Zuidactie van Caraes, de NGO voor ontwikkelingssamenwerking van de Broeders van Liefde. ‘Learn a skill and live your life’ was de slogan van de campagne 2012. Het is ook de leuze van het Saint Joseph’s Technical Institute in Trincomalee, Sri Lanka, waar de opbrengst naartoe ging.

Op vrijdag 9 maart 2012 werd Viso Cor Mariae even omgetoverd in het Saint Joseph’s Technical Institute. Die dag kwamen onze leerlingen voor één keer in uniform naar school en stonden er geen gewone lessen op het programma, maar leerden ze elk een ‘skill’: fietsen herstellen, tuinieren, breien, lassen, ytong kappen, haken, aquareltechnieken, … De wereld zullen we hier niet meteen mee veranderen, maar enkele levens toch wel! ú

Sint-Eduardusinstituut, Merksem

Internationaal avontuur

Vijfde- en zesdejaars uit het Sint-Eduardusinstituut in Merksem gingen op bezoek bij leeftijdsgenoten in Zweden en Duitsland in het kader van E(d)uro-Avontura, een internationale avonturenuitwisseling. Elke school werkte een meerdaags programma uit, waarop de leerlingen uit de andere twee landen uitgenodigd werden. Op het menu: skiën, langlaufen, curling, avonturenparcours, etc. “Je merkte het cultuurverschil, vooral in Zweden”, vertellen leerkrachten Leen Anthonissen en Ilse De Voecht. “De leerkrachten ginder geven meer verantwoordelijkheid aan de leerlingen en als het misloopt, dan is dat maar zo. Soms mis je daardoor wel structuur en duidelijke afspraken.” ú

Sint-Paulusinstituut, Gent

Over het muurtje kijken “Hoe kunnen we een betere kwaliteit van onderwijs nastreven? Welke structuren, methodes en systemen kunnen ertoe leiden dat we sneller en vollediger onze doelstellingen bereiken? Hoe kunnen we een antwoord formuleren op de uitdagingen die een steeds sneller evoluerende maatschappij op ons afvuurt?”

Het bezoek aan een Russische school in Tallinn, Estland, heeft directeur Filip Vleeshouwers van het Sint-Paulusinstituut in Gent aan het denken gezet. “Het is razend interessant om bij het zoeken naar antwoorden op deze vragen af en toe eens over het (Estse) muurtje te kijken!” ú

Vrije Basisschool Sint-Paulus, Sint-Denijs-Westrem

Knap!

“Ik knap, jij knap, samen supermega-knap!” Dat is het jaarthema van de vrije basisschool SintPaulus in Sint-Denijs-Westrem. Een werkgroep werkt elke maand een nieuw traject uit waarin één van de intelligentievormen heel creatief in de kijker wordt gezet: samenknap, beweegknap, beeldknap, taalknap, muziekknap, rekenknap, natuurknap en zelfknap. Het schoolfeest mondde uit in een talentenjacht van al dat knap werk. ú

THHI, Tessenderlo

THHI, Tessenderlo

Het Technisch Heilig Hartinstituut poogt via herinneringseducatie een collectief bewustzijn te implementeren. Herinneringseducatie vatten we op als een proces met de leerlingen gedurende 6 à 7 jaren om hen ruimdenkend, geëngageerd, zelfbewust en verantwoordelijk de wereld in te sturen. Het zijn de godsdienstleerkrachten die dat in hun lessen integreren en vakoverschrijdend werken. “Geven we dan ‘geschiedenisles’ onder de noemer ‘godsdienst’? Neen, we gaan op zoek naar tijdloze mechanismen als machtswellust, geweld, vooroordelen, propaganda, xenofobie, uitsluiting, ontmenselijking … Die mechanismen liggen veelal aan de basis van leed uit heden en verleden”, vertelt pedagogisch directeur Sanju Gielen. ú

Binnen de houtafdeling van het Technisch Heilig Hartinstituut in Tessenderlo ligt het accent niet uitsluitend meer op het vervaardigen van klassieke meubels, maar wordt ook getracht om de leerlingen creatief te laten denken over houtgebruik in al haar facetten.

Design moet in de toekomst een hoofdactiviteit worden binnen de opleiding van het zevende jaar ‘Interieurinrichting’. Het is de bedoeling dat de leerlingen in de toekomst zelf duurzaam realiseerbare producten ontwerpen waar de mens centraal staat. De leerlingen worden uitgedaagd om de platgetreden paden te verlaten en innovatief te denken, te zoeken naar creatieve oplossingen in voortdurend overleg en met volgehouden inspanning. ú

Leren herinneren

Creatief denken en design

Sint-Victorinstituut, Turnhout

Tour of Beauty

Ten voordele van de Zuidactie van NGO Caraes organiseerde het Sint-Victorinstituut in Turnhout ‘Tour of Beauty’, een totaalspektakel van zes muzische acts en een wervelende slotshow. De acts vonden plaats op zes verschillende locaties in de school en speelden simultaan. De groepen toeschouwers volgden een verschillend parcours. De acts werden telkens ingeleid door ‘animatori’. Het geheel gaf uiting aan de verbondenheid van onze Sint-Victorgemeenschap, in het teken van de ‘wiphala’, een vlag met verschillende kleurvlakken die de indianen van de Andes en het Amazonewoud gebruiken als symbool voor onderlinge solidariteit. ú

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 33

vzw Het Werkspoor, Roeselare

sociale economie 34 / broeders van liefde

Hendrik Delaruelle

Sectorverantwoordelijke welzijn, buitengewoon onderwijs en sociale economie

Sociale economie: 4de pijler van de organisatie Broeders van Liefde Reeds geruime tijd sluimerde de ambitie bij de sociale economie ondernemingen gelieerd met de organisatie Broeders van Liefde om zich samen sterk te maken.

Hoe kon dit beter dan zich te groeperen en te proclameren tot een volwaardige 4de sector? De Raad van Bestuur capteerde die ambitie en integreerde ze binnen de nieuwe organisatiestructuur die in 2012 werd toegelicht en verder voorbereid.

“W

erk is een vehikel bij uitstek om bij te dragen aan een meer inclusieve samenleving”, vertelt Hendrik Delaruelle, sectorverantwoordelijke welzijn, buitengewoon onderwijs en sociale economie.

“Werk mogelijk maken voor kwetsbare doelgroepen zit dan ook in de kern van onze missie. Werk krijgt hiermee een volwaardige plaats binnen de organisatie van de Broeders van Liefde. De aanstelling van een stafmedewerker sociale economie binnen de centrale coördinatiestaf medio 2012 moet deze ambitie helpen onderbouwen. In eerste instantie ligt diens focus op de sociale economie, in tweede instantie vervult hij een ambassadeursrol inzake het thema werk over alle sectoren heen.”

Hoe belangrijk is het om sociale economie als nieuwe sector binnen de organisatie te integreren?

Hendrik Delaruelle: “Een eigen inkomen verwerven uit arbeid is de beste remedie tegen armoede en draagt in belangrijke mate bij aan de vele ‘impliciete’ effecten van werk.

Werk geeft zin aan je leven, het zorgt voor een sociaal netwerk, het biedt structuur aan je dag, je hoort er bij, werk spreekt je talenten aan, … Nog

al te veel mensen in onze samenleving blijven daarvan verstoken, kortom, er is nog heel wat werk aan de winkel.”

dat we met argusogen de talrijke uitvoeringsbesluiten zullen opvolgen die moeten worden genomen om het concept te operationaliseren.”

2012 zal in de sector geboekstaafd blijven als het jaar waarin de Vlaamse Regering het ontwerp maatwerkdecreet kon goedkeuren.

Hendrik Delaruelle: “De sociale economie ondernemingen kijken positief naar de uitdagingen die vervat zitten in het maatwerkdecreet.

Zo is de financieringstechniek via een op maat van het betrokken individu samengestelde rugzak het best mogelijke antwoord op de al te vaak gehoorde verzuchting dat de sociale economie sector de concurrentie met gewone bedrijven vervalst. Eenmaal het maatwerk van kracht zullen personen met een grote afstand t.a.v. de arbeidsmarkt met diezelfde rugzak ook terecht kunnen in de ‘gewone’ bedrijven… Het hoeft geen betoog

Wat waren de belangrijkste verwezenlijkingen van de nieuwe sector in 2012?

Hendrik Delaruelle: “In het licht van maatwerk hebben de ondernemingen van onze groep zich pro­ actief geëngageerd om in te zetten op een kwaliteitsvolle beleidsvoering, onder meer inzake de inschakeling, opleiding en begeleiding van de doelgroep. Het persoonlijk ontwikkelingsplan (P.O.P.) is daarbij een ondersteunend instrument. Coaching op de werkvloer behoort dan ook tot de kernactiviteiten van onze werkplaatsen!”

“Naast maatwerk ging veel aandacht naar de werk-welzijnstrajecten die zullen uitmonden in het W²-decreet.

Het is bij uitstek een intersectoraal gebeuren waar partners werk, welzijn en zorg elkaar ontmoeten en samenwerken. Heel wat welzijns- en zorgpartners uit de organisatie Broeders van Liefde engageren zich hier, naast de sociale economie ondernemingen, in tal van voorbereidende activiteiten om het concept W² op de werkvloer uit te proberen.” ú

“

Een eigen inkomen verwerven uit arbeid is de beste remedie tegen armoede.

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 35

vzw Het Werkspoor, Roeselare

Vzw Het Werkspoor, Roeselare

11.406 Sociale Werkplaats De Sleutel

Sterkere cliënten voor arbeidsmarkt Doelgroepmedewerkers sterk maken voor de arbeidsmarkt via het in kaart brengen van ieders mogelijkheden, met als doel de ontwikkeling naar een zo hoog mogelijk arbeidsniveau. Dat was het opzet van een empoweringproject van Sociale Werkplaats De Sleutel dat in 2012 zijn eindpunt naderde. Een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) is een instrument ter ondersteuning van stappen in de richting van de arbeidsmarkt. Het POP is het instrument om dingen aan te reiken en feedback te geven, waardoor medewerkers bewust worden en zeggen: “Ik kom hier niet gewoon mijn uren werken, ik kom hier ook om mezelf te ontwikkelen.” ú

36 / broeders van liefde

Zoveel vierkante meter daken of zoldervloeren werden in 2012 geïsoleerd door vzw Het Werkspoor. Zo werd de ecologische voetafdruk van heel wat woningen in het centrum van West-Vlaanderen voelbaar kleiner. Niet alleen het milieu vaart daar wel bij, maar ook KOMOSIE, de koepel van milieuondernemers in de sociale economie, vermits het lidgeld berekend wordt met als sleutel het aantal geïsoleerde vierkante meter. Tot slot levert het ook zinvolle jobs op voor mensen met een grote afstand t.a.v. de arbeidsmarkt. Dit is wat men een win-win operatie noemt of maatschappelijk verantwoord ondernemerschap! ú

Vzw De Enter

Nieuwe kringwinkel

Eind 2011 had vzw De Enter plannen om de winkel in Wuustwezel te verhuizen naar een grotere en meer commerciële locatie. Begin 2012 werden die plannen werkelijkheid en in augustus zijn de eerste werkzaamheden van start gegaan – het ombouwen van de oude infrastructuur naar een winkel met magazijn en diverse ateliers. Na twee maanden intensief werk werd eind oktober de winkel officieel geopend door dhr. Ansoms, toenmalig burgemeester. De nieuwe winkel is een prachtige realisatie waar alle medewerkers terecht fier op zijn! ú

sociale economie » kort De Winning

ESF-kwaliteitslabel Op 29 augustus 2012 oordeelde de auditcel van ESF op basis van vijf kwaliteitsniveaus dat de 4 vzw’s van De Winning voldoen aan de minimumeisen voor het behalen van het ESF-kwaliteitslabel. Het label is een kwaliteitsgroeimodel dat steunt op het European Foundation for Quality Management (EFQM).

Daarin worden 9 aandachtgebieden afgebakend: leiderschap, strategie, mensen, middelen, samenwerkingsverbanden, procesmanagement, resultaten bij klanten, resultaten bij medewerkers, resultaten voor de samenleving en sleutelresultaten. Dit label is de officiële erkenning dat De Winning als opleidings- en tewerkstellingscentrum voor personen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kwaliteitsvolle begeleiding en duurzame bedrijfsvoering kan garanderen. Het behalen ervan is de verdienste van alle medewerkers en een mijlpaal in de geschiedenis van De Winning. ú

TWI Kanunnik Triest, Brussel

Nieuw: scanning

In 2012 heeft TWI Kanunnik Triest binnen de beschutte werkplaats een ‘scanservice’ opgericht. Het scannen van documenten en archieven is een arbeidsintensieve activiteit die aansluit op andere opdrachten zoals mailing, data entry en andere administratieve taken. “Concreet zorgen wij in een eerste fase voor het scanklaar maken van de aangeleverde documenten”, vertelt directeur Thomas Caudron. “Dat is het arbeidsintensieve luik: het scheiden van dossiers, verwijderen van nietjes, documenten sorteren en klaarstomen voor de scanners. Nadien worden deze documenten ingescand en geïndexeerd. We hebben professionele apparatuur en software aangekocht en kunnen alle documenten aan. Ondertussen hebben we al een aantal mooie referenties kunnen binnenhalen: Citibank, Baxter, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Gemeente Schaarbeek, enz. ú

jaarbrochure // Wat leeft er in onze organisatie? / 37

Buitengewoon Basisonderwijs Sint-RafaĂŤl, Brecht

e

Structuur & cijfers van onze organisatie

38 / broeders van liefde

jaarbrochure // Structuur & cijfers van onze organisatie / 39

Kleuterschool Sint-Michiel, Leopoldsburg

Organisatiestructuur Sint-Vincentiusregio (België) Broeders van Liefde Congregatie Broeders van Liefde

Sint-Vincentiusregio

vzw deus caritas est

vzw projecten broeders van Liefde

centrale coördinatiestaf

vzw Provincialaat der Broeders van Liefde (uitbaatster Vlaamse instellingen)

Apostolaatswerken

Waalse coördinatiestaf

Strategische adviesraad

vzw Vormingscentrum Guislain

Comité de gestion

Sector onderwijs

School voor buitengewoon onderwijs

sociale economie

beschutte en sociale werkplaatsen

Psychiatrische centra + De Sleutel

Woon- en zorgcentra

Sector verzorgingsinstellingen

jongerenwelzijn

Kinderdagverblijven

Buitengewoon onderwijs

Gewoon secundair onderwijs

Gewoon basisonderwijs

40 / broeders van liefde

minderjarige zorg en/of volwassenwerking

Sector welzijn buitengewoon onderwijs

Sector gewoon onderwijs

a.s.b.l. Oeuvres des Frères de la Charité (uitbaatster Waalse instellingen)

Centre de Formation P.-J. Triest

Sector zorg

Ortho(ped)agogisch centrum

feitelijke vereniging

vzw De Broeders van Liefde (eigenares)

Psychiatrische centra

Kloostergemeenschap

» welzijn - buitengewoon onderwijs

» gewoon onderwijs

Ortho(ped)agogische Zorg

Basisonderwijs

O.C. Br. Ebergiste » Vurste O.C. Clara Fey » Brecht O.C. De Troon » Vorselaar O.C. De Beweging » Gijzenzele O.C. Het Roerhuis » Leuven O.C. Huize Terloo » bellingen K.I. Woluwe » Brussel O.C. Sint-Ferdinand » Lummen K.O.C. Sint-Gregorius » Gentbrugge O.C. Sint-Idesbald » Roeselare O.C. Sint-Jozef » Gent O.C. Engelbewaarder » Aartrijke C.O. Saint-Lambert » Bonneville O.C. Nursingtehuis Sint-Jan de Deo » Handzame

Emmaüs basisschool » Aalter Sint-Augustinus » Brakel Zelfstandige kleuterschool Valkenberg » Brakel Sint-Paulus » Drongen Sint-Paulus » Sint-Denijs-Westrem

Jongerenwelzijn vzw De Twijg » gent Buitengewoon Onderwijs BuSO Sint Juliaan, School ad waterkant » Gent BuLO, BuSO Sint-Jozef » Gent BuBaO Sint-Rafaël » Brecht BuLO / BuSO Kristus-Koning » Brecht BuBaO / BUSO Woluwe » Brussel BUBAO / BuSO De Regenboog » Lier BuLO / BuSO Sint Ferdinand » Lummen BuSO / BuBaO Sint-Gregorius » Gent BuBaO, BuSO Sint-Idesbald » Roeselare BuSO Vibso Leieland » Machelen-Zulte Ecole prof. sec. inférieure Saint-Lambert » Bonneville BuBaO De Regenboog » Kessel Kinderdagverblijven KDV Zwalmnestje » Brakel KDV Woluland » Brussel

Sint-Paulus Ebergiste De Deynestraat & Rerum Novarum » Gent Sint-Paulus Ottergemsesteenweg » Gent Sint-Paulus Smidsestraat » Gent Sint-Franciscus » Knesselare Sint-Medardus » Ursel Sint-Michiel » Leopoldsburg De Kei » Lierde Sint-Eduardus » Merksem HARTeLU(s)T » Tessenderlo Zelfstandige kleuterschool Schoot » Tessenderlo Sint-Victor » Turnhout Sint-Laurens basisschool » Wachtebeke Sint-Laurens Overslag » Wachtebeke Sint-Laurens Assenedesteenweg » Zelzate Sint-Laurens Patronagestraat » Zelzate Secundair onderwijs Emmaüs » Aalter VISO Cor Mariae » Brakel Sint-Paulus » Gent Sint-Michiel Middenschool » Leopoldsburg Sint-Michiel Bovenbouw » Leopoldsburg Visitatie » Mariakerke Sint-Eduardus » Merksem Technisch Heilig-Hart Instituut » Tessenderlo Sint-Victor » Turnhout Sint-Laurens» Zelzate/Wachtebeke Internaten Sint-Paulus » Gent Sint-Victor » Merksem Sint-Laurens » Zelzate

» sociale economie De Winning » Lummen Vzw De Enter » Brecht Vzw Werkspoor » Roeselare vzw TWI Kanunnik Triest » Woluwe vzw Sociale Werkplaats De Sleutel » gent

jaarbrochure // Structuur & cijfers van onze organisatie / 41

Orthopedagogisch centrum Saint-Lambert, Bonneville

» verzorgingsinstellingen Geestelijke gezondheidszorg P.C. Sint-Amandus » Beernem U.P.C. Sint-Kamillus » Bierbeek P.C. Broeders Alexianen » Boechout P.C. Saint-Martin » Dave P.C. Dr. Guislain » Gent Centra voor Drughulpverlening en Preventie De Sleutel » Gent P.Z. Sint-Alexius » Grimbergen P.C. Zoete Nood Gods » Lede Nakuurhome Papiermoleken » Leuven Psycho-Sociaal Centrum » Leuven P.C. St.-Bernard » Manage P.C. Sint-Amedeus » Mortsel P.C. Ziekeren » Sint-Truiden P.K. Broeders Alexianen » Tienen P.C. Sint-Jan-Baptist » Zelzate

Ouderenzorg

Huize Sint-Arnold » Beernem Klooster-Rustoord Sint-Jan » Zelzate woon- en zorgcentrum Huize Mariatroon » Dendermonde Woon- en zorgcentrum St.-Alexius » Tienen woon- en zorgcentrum Huize Nazareth » Tienen

» congregationele initiatieven Armoedebestrijding

Opvang voor mensen met HIV/aids

Huize TriestGemeenschapshuis Tabor » Gent Les Sauverdias » jambes

Effeta » Ronse

Opvang voor mensen met zingevingsvragen

Centra voor jonge asielzoekers

Huize Betanië » Knesselare

Jona » Knesselare en Eeklo

Naast België zijn de Broeders van Liefde in de geestelijke gezondheidszorg, zorg voor mensen met een handicap en onderwijs actief in 31 landen.

42 / broeders van liefde

Centre Psychiatrique Saint-Bernard, Manage

kerncijfers toestand op 31/12/2012

» Verzorgingsinstellingen

Capaciteit

Psychiatrische centra – aantal bedden/plaatsen 5.899 Ouderenzorg – aantal bedden 357 De Sleutel – aantal begeleidingen/jaar Residentieel 352 Ambulant 1.299

Aantal personeelsleden Psychiatrische centra en De Sleutel 5.470 Ouderenzorg 233 » Welzijn - buitengewoon onderwijs Aantal bewoners/cliënten/leerlingen Ortho(ped)agogische zorg Buitengewoon onderwijs Kinderopvang

2.986 3.655 67

Aantal personeelsleden Orthopedagogische zorg Buitengewoon onderwijs Kinderopvang

2.853 1.418 23

» gewoon onderwijs

Aantal leerlingen Basisonderwijs Secundair onderwijs

6.971 6.304

Aantal personeelsleden Basisonderwijs Secundair onderwijs

707 875

» sociale economie

aantal doelgroepmedewerkers

608

aantal omkaderingspersoneelsleden

152

contactgegevens Provincialaat der Broeders van Liefde Stropstraat 119 9000 Gent 09 221 45 45 info@fracarita.org www.fracarita.org

Colofon Redactie: Dienst communicatie Broeders van Liefde Fotografie: Hannes Verstraete, Ilse Prinsen, Filip Erkens, Stefanie Calant, Joke Verbeke, Pieter Morlion, Mattias Devriendt, Bart Moens, Philippe Donneaux Verantwoordelijke uitgever: Raf De Rycke