Dce 2012 3

deus caritas magazine est

Brothers of Charity | Broeders van Liefde | Frères de la Charité

Vol. 12 | #3 | nov 2012

focus

Africa

1

magazine | 2012 # 03

deus caritas magazine est

2

Vol. 12 | #3 | nov 2012

Cover: Higher education in Butare (p.22) Nu hoger onderwijs in Butare (p.23) L’enseignement supérieur à Butare (p.24)

colophon Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano nr. 35 i-00167 Roma 00-39-06-66.04.901 00-39-06-663.14.66 www.brothersofcharity.org deus.caritas.est.editor@fracarita.org — Editor Bro. Dr. René Stockman, Superior General — Editorial office Lieven Claeys, Mathias Van Steenberghe (translations), Jean-Marie Demulier (translations) Sister Ancilla Vanhooff — Lay-out Filip Erkens

editorial A new evangelisation Een nieuwe evangelisatie Une nouvelle évangélisation

03

ethiopia Gefersa, a great challenge Gefersa, een grote uitdaging Gefersa, un grand défi

08

burundi A new step in Gitega Een nieuwe stap in Gitega Un pas en avant à Gitega

12

belgium Opening of “Our School” in Ursel Opening “Onze School” in Ursel Ouverture de “Notre École” à Ursel

15

tanzania In memoriam | John Mary, Mwalimu In memoriam | John Mary, Mwalimu In memoriam | John Mary, Mwalimu

18

côte d’ivoire World Mental Health Day Werelddag van de geestelijke gezondheidszorg Journée mondiale des soins de santé mentale

21

rwanda Higher education in Butare Nu hoger onderwijs in Butare L’enseignement supérieur fait son entrée à Butare

22

DRC Ecole de vie in Goma Ecole de vie in Goma Ecole de vie à Goma

25

Associated members Aangesloten leden Membres associés

30

Overview of regional and provincial superiors Overzicht regionale en provinciale oversten Aperçu des supérieurs régionaux et provinciaux

32

Letters of the provincial superiors Brieven van de provinciale oversten Lettres des supérieurs provinciaux

34

News from the general administration Nieuws uit het generalaat Nouvelles du généralat

43

In memoriam

45 deus caritas est

editorial

A new

evangelisation Bro. René Stockman, Superior General

O

magazine | 2012 # 03

inspiring texts, clearly written, and sometimes even more comprehensible than church documents of a later date.

With regard to the proclamation of the faith, we are mainly lacking in examples nowadays: people who, by their way of life, show that they are glad to live life in faith and that God and the evangelical message are not theoretical concepts to them but a life-giving reality; people who refuse to be categorised as progressive or conservative but who try to believe in an authentic way, starting from their background and in the context in which they live and work, open to the message that the Church sends them and uninhibitedly putting this message into practice, with sometimes a very personal touch.

There are a number of areas in which we, as a congregation, can work on this new evangelisation.

First of all, it is about the example that we can give starting from our personal faith.

Religious and people who consciously aim to live starting from the Congregation’s charism that was given to us, will, in their own way, allow one or more aspects of faith to shine in the world. Charity, as it is lived in the Congregation, is a vital element of Christianity, and when today we succeed in binding it to divine love, God’s love itself will shine in the world through our charity. This is different from and more than a purely social activity, than philanthropy. Charity is not something that can be organised; as a congregation, we can only create a good environment for it. After all, charity takes shape every time a man becomes a neighbour to another man and love flows from his heart.

Perhaps, this is the strongest contribution to the new evangelisation: becoming people of love in the places where we live and work, and, without words, showing that God is love. Paraphrasing Pope Benedict,

we might say: “Christians know when they need to speak and when it is better to be silent and allow love to speak through their actions.” John Henry Newman aptly expressed this in his prayer: “Let me preach you without preaching, not by words but by my example, by the catching force, the sympathetic influence of what I do.”

Also as a group, as a congregation and an organisation, we are facing a challenge.

How can we make sure that our home, hospitals, schools, and other facilities are or once again become places where the Gospel is embedded in the walls, so to speak?

It should remain the Congregation’s greatest concern to put much of its energy into this, with the help of its co-workers. Our first concern should not be how many people we take care of, support, educate, but the way in which we are doing it, the animation. Our homes should be and remain places of preference where evangelisation is done spontaneously, again not just with words, but particularly with an example.

This is not contrary to the professionalism that is found there and that also involves a great deal of energy. The greatest danger, on the other hand, is that this proper professionalism starts leading a life of its own, is detached from the nurturing roots of charity and degenerates into technicity. A sick person, a poor person, a disabled person, or a student will immediately sense in what way he or she is treated. His or her human dignity will be respected, restored, and promoted when he or she is approached with love and profound solidarity.

The new evangelisation is not just an issue for the West in our view. Everywhere we must watch that God’s love is perceptible and tangible. It will be different in Africa, Asia, Europe, and America. However, we will have to continue to ask this question, individually and as a group, from our own

3

ctober was a busy month in Rome as the heart of the Catholic Church.

The Pope opened the Year of Faith, he commemorated the opening of Vatican II, 50 years ago, a synod of bishops is being held on the new evangelisation, and no less than 7 new saints were canonised on World Mission Sunday, including Sister Marianne Cope who succeeded Father Damien in Molokai. The most significant event was the synod of bishops during which they are discussing how to convey faith in a fresh way, particularly in those countries that were evangelised a very long time ago but that are losing the ties with their Christian roots due to ongoing secularisation. We are aware that this is a very important item on the current Pope’s agenda, and ever since his taking office he has not stopped drawing attention to the dangers of this downward trend in the West. He recently established a special council for re-evangelisation, and therefore the synod came as no surprise.

As I write this, the synod is still going, so I will not venture any conclusions. We will have to wait a little while longer for results but, in the meantime, we, as Brothers of Charity, can ask ourselves what this call for a new evangelisation can mean for us.

The first time that the term ‘new evangelisation’ was uttered was during the visit of Pope John Paul II to Belgium and the Netherlands, and the then bishops replied in a positive way by publishing a ‘Book of Faith’. Later, a new catechism for the entire Church was developed, which was drafted

by Cardinal Ratzinger, among others.

I believe that, today, we are not lacking in texts. We still have council documents that, although 50 years old, have not lost any topical quality. This could be an opportune moment to review them, read them and perhaps rediscover them. Some documents deserve so because these are

actions and from our leadership: do we radiate God’s love? We will only radiate God’s love if we ourselves are filled with this love. Or, to quote Newman again: “Stay with me, and then I shall begin to shine as you shine; so to shine as to be a light to others.” In his encyclical letter ‘Deus Caritas Est’, Pope Benedict called it the professionalism of the heart in our Catholic institutions that must take precedence over the more technical professionalism. Then, our charity will remain the triad of love, compassion, and active dedication translated into a professional approach. Let us have the ambition to put a great deal of energy into this and to guide others, our co-workers, in this. ¶

4

Bro. René Stockman

Our first concern should not be how many people we take care of, support, educate, but the way in which we are doing it, the animation.

Een nieuwe evangelisatie

O

ktober was een drukke maand in Rome als hart van de katholieke kerk. De Paus opende er het jaar van het geloof, hij herdacht er de opening van het tweede Vaticaans Concilie, nu 50 jaar geleden, er werd een bisschoppensynode gehouden over de nieuwe evangelisatie en op missiezondag werden er niet minder dan 7 heiligverklaringen uitgesproken, waaronder Zuster Marianne Cope die Pater Damiaan opvolgde in Molokai. Het voornaamste evenement was weliswaar de bisschoppensynode waarbij men nadacht hoe men het geloof op een frisse manier kan overbrengen, heel speciaal in die landen die reeds heel lang geëvangeliseerd werden, maar die door de verregaande secularisatie de banden met hun christelijke wortels aan het verliezen zijn. We weten dat dit een zeer groot aandachtspunt is bij de huidige Paus, en van bij zijn aantreden heeft hij niet opgehouden het Westen op het gevaar van deze neergaande trend te wijzen. Hij richtte recentelijk een speciale Raad op voor de herevangelisatie en de synode kwam dan ook helemaal niet als een verrassing over.

Terwijl ik dit schrijf, is de synode nog volop aan de gang, dus waag ik mij niet om besluiten te trekken. Het is dus nog even wachten op de resultaten, maar ondertussen kunnen wij als Broeders van Liefde ons de vraag stellen wat deze oproep tot nieuwe evangelisatie voor ons kan betekenen.

De eerste maal dat de term “nieuwe evangelisatie” werd uitgesproken was tijdens het bezoek van Paus Johannes Paulus II aan België en Nederland, en de bisschoppen uit die tijd hebben alvast positief geantwoord door een “Geloofsboek” uit te geven. Later is men gekomen tot de nieuwe catechismus voor de ganse kerk die mede onder de leiding van Kardinaal Ratzinger werd samengesteld.

Ik denk dat het vandaag niet ontbreekt aan teksten. We hebben nog de conciliedocumenten die, alhoewel 50 jaar oud, nog niets aan hun actualiteit hebben prijsgegeven. Het kan een uitgelezen moment zijn om deze opnieuw ter hand te nemen, ze te lezen en misschien zelfs te herontdekken. Sommige documenten verdienen het, want het zijn opvorderende teksten, in een duidelijke taal geschreven, soms zelfs meer bevattelijk dan kerkelijke documenten die van latere datum zijn.

Op het ganse gebied van de geloofsverkondiging ontbreekt het vandaag vooral aan voorbeelden: mensen die door hun levenswijze tonen dat ze met blijdschap gelovig in het leven staan en dat God en de evangelische boodschap voor hun geen theoretische begrippen zijn maar een levengevende realiteit. Mensen die ook weigeren zich in het progressieve of conservatieve kamp te laten indelen, maar die vanuit hun achtergrond en in de context waarin ze leven en werken authentiek proberen te geloven, open voor de boodschap die ze van de kerk mogen ontvangen en op een onbevangen wijze deze boodschap in de praktijk brengend, en dat met soms heel persoonlijke accenten.

Er zijn alvast een aantal gebieden waarbij we als congregatie aan deze nieuwe evangelisatie kunnen meewerken.

Vooreerst gaat het om dat voorbeeld dat we vanuit ons persoonlijk geloof kunnen geven. Religieuzen en mensen die bewust willen leven vanuit het congregatiecharisma dat ons geschonken werd, zullen op hun wijze één of meerdere facetten van het geloof in de wereld laten schijnen. De caritas zoals deze in de congregatie wordt beleefd is een wezenlijk element van het christendom, en wanneer we er vandaag in slagen om deze aan de goddelijke liefde te blijven binden, zal doorheen onze caritas Gods liefde zelf in de wereld schijnen.

deus caritas est

editoriaal

magazine | 2012 # 03

Op het ganse gebied van de geloofsverkondiging ontbreekt het vandaag vooral aan voorbeelden.

daarentegen dat deze terechte professionaliteit een eigen leven gaat leiden, wordt losgekoppeld van de voedende wortels die caritas heet en verwordt tot techniciteit.

Een zieke, een arme, een persoon met een beperking en een leerling zal onmiddellijk voelen op welke wijze hij of zij behandeld en bejegend wordt. Zijn of haar menselijke waardigheid zal gerespecteerd, hersteld en gepromoveerd worden wanneer hij of zij met liefde en met diepe medemenselijkheid zal worden benaderd.

De nieuwe evangelisatie is voor ons dus geen zaak alleen voor het westen. Overal moeten we waken dat Gods liefde voel-

Onze eerste bekommernis moet niet zijn hoeveel mensen we verzorgen, begeleiden, opleiden, maar hoe we dit doen, met welke bezieling dat dit gebeurt.

baar en tastbaar kan worden. Het zal anders zijn in Afrika, in Azië, in Europa en in Amerika. Maar overal zullen we de vraag moeten blijven stellen, persoonlijk en in groep, vanuit ons eigen handelen en vanuit ons leidinggeven: stralen we Gods liefde? Maar we zullen alleen maar Gods liefde stralen als we zelf vol zijn van deze liefde. Of om het opnieuw met Newman te zeggen: “Blijf bij mij, en dan zal ik beginnen te stralen zoals Gij straalt; zo stralen dat ik een licht moge zijn voor anderen”.

Paus Benedictus noemde dit in zijn encycliek “Deus Caritas est” de professionaliteit van het hart die in onze katholieke instellingen moet primeren op de meer technische professionaliteit. Dan zal onze caritas de triade blijven van liefde, medelijden en daadwerkelijke inzet vertaald in een professionele aanpak. Laat ons de ambitie hebben daar heel veel energie in te steken en ook anderen, onze medewerkers daarin te begeleiden. ¶ Br. René Stockman

5

En dat is iets anders en iets meer dan een louter sociale activiteit, dan filantropie. De caritas is niet iets dat kan georganiseerd worden, we kunnen er als congregatie alleen maar de goede omgeving voor creëren. Caritas immers krijgt gestalte telkens een mens voor een andere medemens wordt en de liefde uit zijn hart laat vloeien.

Misschien is dit op dit ogenblik de sterkste bijdrage aan de nieuwe evangelisatie: door op de plaats waar we leven en werken deze liefdemensen te worden en zonder woorden te tonen dat God liefde is. Paus Benedictus parafraserend zouden we kunnen zeggen: “Christenen weten wanneer ze moeten spreken en weten ook wanneer het beter is te zwijgen en alleen de liefde doorheen hun daden te laten spreken”.

John Henry Newman verwoordde het treffend in zijn gebed: “Laat mij U prediken zonder te prediken – niet door woorden, maar door mijn voorbeeld en door de pakkende kracht en de aanstekelijke invloed van wat ik doe”.

Maar ook als groep, als congregatie en organisatie staan we voor een uitdaging.

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat onze tehuizen, ziekenhuizen, scholen en voorzieningen plaatsen zijn of opnieuw worden waar het evangelie als het ware in de muren zit. Het moet de grote bekommernis blijven van de congregatie om daar met onze medewerkers heel veel energie in te steken. Onze eerste bekommernis moet niet zijn hoeveel mensen we verzorgen, begeleiden, opleiden, maar hoe we dit doen, met welke bezieling dat dit gebeurt. Onze tehuizen zouden voorkeurplaatsen moeten zijn en blijven waar spontaan aan evangelisatie wordt gedaan, opnieuw niet alleen door woorden, maar vooral door het voorbeeld. En dat is niet in tegenspraak met de professionaliteit die er terecht heerst en waarin veel energie wordt gestoken. Het grootste gevaar is

6

L

e mois d’octobre fut un mois d’intense activité à Rome, cœur de l’Eglise catholique. Le Pape y proclama l’ouverture de l’Année de la Foi, commémora l’ouverture du Concile Vatican II, il y a cinquante ans, un synode épiscopal fut tenu sur la nouvelle évangélisation alors que le dimanche des missions, non moins de 7 canonisations ont été prononcées dont celle de Sœur Marianne Cope qui succéda au Père Damien à Molokaï. Le principal événement était, sans aucun doute, le Synode des évêques où l’on étudia la manière de communiquer une foi ravivée, marquée d’un souffle nouveau, spécialement dans les pays évangélisés depuis très longtemps mais qui, par une sécularisation toujours croissante, sont en train de perdre le lien avec les racines chrétiennes. Nous savons combien il s’agit là d’une préoccupation importante pour le Pape actuel qui, depuis son avènement, n’a cessé de prévenir l’Occident des risques liés à ce déclin. L’instauration

récente d’un Conseil spécial pour la nouvelle évangélisation et le Synode qui lui fut consacré n’étonnera donc personne.

Alors que j’écris ces lignes, le Synode est encore en cours et je ne risquerai pas de tirer des conclusions. En attendant les résultats, nous pouvons déjà nous demander, en tant que Frère de la Charité, ce que cet appel à la nouvelle évangélisation signifie pour nous.

Le terme “nouvelle évangélisation” a été prononcé pour la première fois lors de la visite papale de Jean-Paul II à la Belgique et aux Pays-Bas, les évêques de l’époque lui ayant donné une réplique positive par la publication du “Livre de la Foi”, suivi du nouveau catéchisme pour toute l’Eglise, co-rédigé sous la conduite du cardinal Ratzinger.

Je crois que nous disposons aujourd’hui de suffisamment de textes. Les documents du concile, même s’ils datent d’un demisiècle, n’ont rien perdu de leur actualité.

Sans doute, le moment est-il bien choisi

deus caritas est

Une nouvelle évangélisation

magazine | 2012 # 03

amour. En paraphrasant les paroles du Pape Benoît, nous pourrions dire: “Les chrétiens savent quand ils doivent parler et savent aussi quand il vaut mieux se taire et faire parler seulement l’amour par leurs actes”. John Henry Newman l’a formulé dans une touchante prière: “Laisse-moi te prêcher sans prêcher, non pas par des paroles mais par mon exemple et par la force puissante et l’influence contagieuse de ce que je fais.”

Mais en tant que groupe, en tant que congrégation et organisation nous devons relever un défi. Comment faire pour que nos maisons, nos hôpitaux, nos écoles et nos établissements soient ou redeviennent ces lieux où l’Évangile se trouve pour ainsi dire ‘dans les murs’. La grande préoccupation de la congrégation doit demeurer d’y consacrer beaucoup d’énergie avec l’ensemble de nos collaborateurs. Notre premier souci ne doit pas être le nombre de personnes que nous soignons, accompagnons, éduquons, mais bien la manière dont nous nous y prenons, et l’esprit qui nous anime. Nos maisons doivent être et demeurer des lieux de prédilection pratiquant spontanément l’évangélisation, pas seulement par des paroles mais avant tout par l’exemple. Cela ne va nullement à l’encontre du professionnalisme qui doit y ré-

Notre premier souci ne doit pas être le nombre de personnes que nous soignons, accompagnons, éduquons, mais bien la manière dont nous nous y prenons, et l’esprit qui nous anime.

gner et auquel nous consacrons beaucoup d’énergie. Le plus grand péril serait de voir ce professionnalisme devenir un objectif en soi qui, coupé de ses racines caritatives, deviendrait de la pure technicité. Un malade, un pauvre, ou une personne limitée dans ses facultés tout comme un élève sentira immédiatement la manière dont il ou elle est traité est considéré. Sa dignité humaine sera respectée, réhabilitée et promue dès qu’il ou elle sera approché avec amour et un profond respect humain.

Pour nous, la nouvelle évangélisation n’est pas seulement une affaire de l’Occident. Il nous faut veiller à ce que l’amour de Dieu soit tangible et perçu partout. Cela se fera selon des modalités différentes en Afrique, en Asie, en Europe et dans les Amériques.

Partout, nous devons continuer à nous demander, que ce soit au niveau personnel ou collectif, dans la manière de nous comporter et de diriger, si nous rayonnons l’amour de Dieu. Nous ne pourrons rayonner l’amour de Dieu que si nous le portons pleinement en nous-mêmes. Pour citer une nouvelle fois Newman: “Reste à mes côtés afin que je rayonne comme Tu rayonnes; que je sois une lampe pour autrui éclairée par Ta lumière: aucun rayon ne sera mien.

Je ne serai que le faisceau de Ta lumière parvenant aux autres à travers moi.”. Le pape Benoît appela cela dans son encyclique “Deus Caritas est” le professionnalisme du cœur qui doit primer dans nos établissements catholiques sur celui d’un ordre plus technique. Alors, notre charité demeurera fondée sur la triade de l’amour, de la compassion et de l’engagement effectif traduit en termes d’approche professionnelle. Ayons l’ambition de produire un grand effort en ce sens et d’y guider également les autres qui collaborent et œuvrent avec nous. ¶ Fr. René Stockman ˘ rene.stockman.fc@fracarita.org

7

pour en reprendre la lecture, voir les redécouvrir. Certains documents le méritent pour leur teneur exhortative, la clarté du langage et une intelligence qui n’a souvent rien à envier aux documents ecclésiaux publiés par la suite.

Dans le champ de la proclamation de la foi, il manque aujourd’hui surtout des exemples: des hommes et des femmes qui, par leur mode de vie, rayonnent la joie de la foi dans leur vie de tous les jours et montrent que Dieu et le message évangélique, loin d’être des concepts théoriques, sont une réalité porteuse de vie. Ces personnes refusent d’être progressistes ou conservateurs, ils veulent pratiquer authentiquement leur foi dans leur cadre de vie et de travail, ouvert au message de l’Eglise, prêts à le mettre en pratique avec une franche candeur, sans manquer d’y apporter leurs accents très spécifiques.

Il y a un certain nombre de domaines où nous pouvons, en tant que congrégation, participer à cette nouvelle évangélisation.

Il s’agit avant tout de donner cet exemple au départ de notre propre foi. Des religieux et des personnes qui désirent vivre selon le charisme légué de la congrégation, rayonneront, à leur manière, une ou plusieurs facettes de la foi dans le monde. La charité telle que vécue dans notre congrégation est un élément essentiel de la chrétienté et si nous réussissons aujourd’hui à la lier à l’amour divin par nos œuvres caritatives, l’amour de Dieu lui-même, brillera sur terre. Voilà ce qui dépasse de loin le cadre de la simple philanthropie ou de l’action purement sociale. La caritas ne se laisse pas organiser, nous ne pouvons, en tant que congrégation, qu’en créer l’environnement propice. La charité prend forme dès que l’homme se fait le semblable de l’autre et que l’amour s’épanchera de son cœur.

Sans doute est-ce la manière de contribuer aujourd’hui au mieux à la nouvelle évangélisation: en devenant dans notre cadre de vie et de travail ces porteurs d’amour qui, sans paroles, montrent que Dieu est

editorial

ethiopia

gefersa,

a great challenge

8

I

n November 2011, the archbishop of Addis Ababa came to our General House with a rather special request: would the Brothers of Charity be willing to assume the responsibility of the psychiatric rehabilitation centre in Gefersa. We had visited this centre during our visit to Addis Ababa, also on the archbishop’s request.

We vividly remembered the gloomy atmosphere. About 150 chronic psychiatric patients were living in an old barracks. They were transferred by the only psychiatric centre in Ethiopia to spend the rest of their life there. It was an actual asylum without any form of care or therapy, and they had probably never heard of the possibility to rehabilitate chronic psychiatric patients.

However, the new building next to the barracks was quite a hopeful sight. This was a realisation of the National Initiative for Mental Health in Ethiopia or NIMHE, which was established by a few private persons and had the support of the First Lady of Ethiopia. An Italian company, Salini, which coordinates large building projects in Ethiopia, had taken on the task, in cooperation with NIMHE, to build pavilions where the patients would find a new home. However, by January 2011, these were still empty as no one could be found to take on the management of this new enterprise. There were contacts with the Sisters of Cottolengo, however they pulled out later on as they did not think it feasible to continue care with the staff at hand. Not knowing what else to do, NIMHE placed the entire initiative in the hands of the government, which, in turn, appealed to the Church, and so the archbishop called on the Brothers of Charity.

Meanwhile, the brothers have been working in Gefersa for more than 3 months.

Four brothers were selected and they were motivated to take on their task: Bro. Eric for the general management, Bro. Alfred as the head of the nursing staff, Bro. Ackim is in charge of the social services, and Bro. Jean-Pierre will oversee the logistics. On 23 April 2012, the establishment meeting of the newly formed association took place. In addition to the government and the Catholic Church, NIMHE and the

Brothers of Charity participated. It was more of a preliminary meeting with an evaluation of the first months of work.

Somewhat proudly, we were able to elucidate the accomplishments of the brothers.

Along with Mr. Philippe De Meyer, who joined us from the International Institute Canon Triest to work with the brothers for about 3 weeks and set up an initial plan, they had written out their mission, which the meeting approved. A first screening of the hospitalised patients and an intense search for family members resulted in the fact that we were able to reunite 20 patients with their families. During our visit we noticed that the old dormitories, which were still being used, looked quite tidy. The new refectory was already being used and the distribution of medication was organised from the new building.

Before bringing the 140 patients to their new place of residence, we awaited the arrival of a new group of nurses, which the government had promised us, yet we also looked into the matter of how to speed up the process of transferring the patients to their new home. The person in charge of the nursing staff anecdotally told us that they had collected no less than 20 kilos worth of shackles, which were still used to chain the patients, right up until the moment that brothers arrived. This was now a thing of the past. Then there was the concern of how to motivate 75 staff members to improve their dedication to the care of the patients. After all, for years they had been used to working without supervision, or not to work at all. The brothers could probably use some help and support from the outside in this matter.

In the afternoon, we had the occasion to meet the bishops of Ethiopia who were having a conference. At their request, we were able to present the Congregation after which they expressed their high expectations for us. For them, Gefersa was a real challenge to present themselves as the Church in Ethiopia in a way of service.

Someone said that a taxi driver told him that when he saw a psychiatric patient wandering the streets, he observed that the Catholic Church does indeed do a great

deal of work on a social level but that this group of people was still being neglected.

This would now also be a thing of the past thanks to the coming of the brothers to Gefersa.

The next day, we received the perpetual profession of Bro. Eric. During the celebration, we frequently heard the name ‘Gefersa’ as though it were part of the identity of the Brothers of Charity. No, our charism was no longer a theoretical concept that we were trying to teach candidates but over the past three months it had become a reality; it was tangible. A first step was taken to be truly present as a Congregation in Ethiopia, sooner than expected. During the archbishop’s visit to Rome, we referred to our common patron saint. After all, the archbishop is a Vincentian, member of the Congregation of the Mission, a Lazarist. He also knew Saint Vincent’s winged words: “We must walk with Providence, not too fast and not too slowly.” Was his visit not

The brothers in Gefersa face a difficult task.

However, the patients are there to motivate them every day to dedicate themselves in the spirit of Saint Vincent’s ‘Davantage’.

deus caritas est

ethiopië

gefersa,

een grote uitdaging

I

Bro. René Stockman

magazine | 2012 # 03

Ondertussen zijn de broeders reeds meer dan 3 maanden actief in Gefersa. Vier broeders werden geselecteerd en gemotiveerd om de taak op te nemen: Br. Eric voor het algemeen management, Br. Alfred voor de verpleegkundige leiding, Br. Ackim voor de sociale dienst en Br. JeanPierre voor de logistieke dienst. Op 23 april 2012 had de stichtingsvergadering plaats van de nieuw opgerichte vereniging waarin naast de overheid en de katholieke kerk ook “NIMHE” en de Broeders van Liefde participeren. Het werd eerder een kennismakingsvergadering met evaluatie van de eerste maanden werken. Met enige fierheid konden de broeders hun verwezenlijkingen toelichten. Samen met Dhr. Philippe De Meyer, die vanuit ons International Institute Canon Triest was overgekomen om een 3-tal weken met de broeders samen te werken en een eerste planning op te stellen, hadden ze ook hun missie uitgeschreven die door de vergadering werd goedgekeurd. Door een eerste screening van de opgenomen patiënten en een intense zoektocht naar de familie, konden reeds 20 patiënten naar hun familie worden teruggebracht. Bij het bezoek viel het op dat de oude slaapzalen, die nog steeds in gebruik waren, er keurig bij lagen. De nieuwe refter was wel reeds in gebruik en ook de medicatiedistributie werd vanuit de nieuwbouw georganiseerd. Voor het overbrengen naar de nieuwe gebouwen van de resterende 140 zieken werd nog gewacht op de komst van een nieuwe groep verpleegkundigen die de overheid heeft beloofd, maar tegelijk werd gezocht hoe men het overbrengen van de patiënten naar de nieuwbouw zou kunnen bespoedigen.

Anekdotisch vertelde de verpleegkundig verantwoordelijke dat er niet minder dan 20 kilogram aan boeien werd verzameld, die tot voor de komst van de broeders nog werden gebruik om de patiënten vast te leggen. Dit behoorde nu definitief tot het

9

a sign of Providence for our Congregation, and were we not challenged to walk with this Providence, not too fast and not too slowly? We could have given an answer relatively quickly as the General Council gathered a few weeks later and as this request presented the Congregation with more than a challenge. We had indeed seen the sad living conditions of these people, their hopeless situation in these old barracks, and now we were going to help them in their resurrection towards a better and more humanly dignified existence. There is no better way to live and realise our charism, is there?

The brothers in Gefersa face a difficult task. However, the patients are there to motivate them every day to dedicate themselves in the spirit of Saint Vincent’s ‘Davantage’ and to continue to walk with Providence. It will be a glorious day when the first patients will be able to move into their new home. As we looked through the windows, we saw that the beds were already made, as an invitation for the future guests. Murals were painted on the inside walls and the remaining white areas are waiting for the patients’ creativity.

The Salini Group from Rome has made a beautiful contribution as an expression of their social commitment by constructing this project. They were an important link of the chain, of which we, the Brothers of Charity, are probably the one missing link.

We hope that this link may be solid; work of men realised by the grace of God. This story is definitely to be continued! ¶

n november 2011 kwam de aartsbisschop van Addis Abeba naar ons generalaat met een wel speciale vraag: zouden de Broeders van Liefde de verantwoordelijkheid kunnen opnemen van het psychiatrisch rehabilitatiecentrum in Gefersa. We hadden dit centrum bezocht tijdens ons eerste bezoek aan Addis Abeba, eveneens op aanwijzing van de aartsbisschop.

En we herinnerden ons levendig de triestige sfeer die er heerste. In een oude kazerne leefden een 150-tal chronische psychiatrische patiënten die er vanuit het enige psychiatrisch centrum van Ethiopië waren geplaatst om er de rest van hun leven te verblijven. Het was echt een asiel zonder enige vorm van verzorging noch therapie, en wellicht had men er nog nooit gehoord over de mogelijkheid om chronische psychiatrische patiënten te rehabiliteren.

Hoopgevend was wel de nieuwbouw die naast de kazerne was verrezen, een realisatie van het “National Initiative for Mental Health in Ethiopia” (NIMHE) dat door een aantal particulieren was opgericht en de steun had gekregen van de “First Lady” van Ethiopië. Een Italiaanse onderneming, “Salini”, die in Ethiopië grote bouwwerken coördineert, had in samenwerking met “NIMHE” de taak op zich genomen om paviljoenen te bouwen waar de patiënten een nieuwe thuis zouden kunnen vinden. Maar deze stonden in januari 2011 nog leeg omdat er niemand werd gevonden om het management van deze vernieuwde werking op te nemen. Er waren contacten met de Zusters van Cottolengo, maar achteraf haakten deze af, omdat ze het niet haalbaar achtten om met het bestaande personeel de zorg verder te zetten.

“NIMHE” gaf ten einde raad het hele initiatief in de handen van de overheid, die op haar beurt terug ging aankloppen bij de Kerk, en zo kwam de aartsbisschop bij de Broeders van Liefde.

10

verleden. Verder was er de bekommernis hoe men de 75 personeelsleden kon motiveren om zich beter in te zetten in de zorg van de patiënten. Ze waren immers gewoon geweest jaren zonder leiding te werken, of niet te werken. Wellicht zouden de broeders hiervoor hulp en ondersteuning van buitenaf kunnen gebruiken.

Tijdens de namiddag hadden we de gelegenheid om de bisschoppen van Ethiopië te ontmoeten die in conferentie samen waren. We mochten op hun vraag de Congregatie voorstellen en daarna drukten ze hun hoge verwachtingen uit die ze naar de Congregatie toe stelden. Gefersa was voor hen echt een uitdaging om zich als Kerk in Ethiopië heel dienstbaar te tonen. Iemand vertelde dat er tijdens een taxirit door de chauffeur, die een psychiatrische patiënt verwaarloosd in de straat zag rondlopen, de opmerking werd gemaakt dat de katholieke Kerk toch heel wat deed op sociaal vlak, maar deze groep mensen nog vergeten was. Dit zou met de komst van de broeders in Gefersa nu ook tot het verleden behoren. ’s Anderendaags mochten we de eeuwige professie ontvangen van Br. Eric. Tijdens de viering klonk geregeld de naam “Gefersa”, alsof het bij de identiteit van de Broeders van Liefde behoorde. Neen, ons charisma was geen theoretisch concept meer dat we aan de kandidaten probeerden te onderrichten, maar dat de voorbije drie maanden werkelijkheid was geworden

en vooral tastbaar. Er was een eerste stap gezet om als Congregatie echt aanwezig te zijn in Ethiopië, vlugger dan verwacht. Tijdens het bezoek van de aartsbisschop aan Rome werd naar onze gemeenschappelijke patroonheilige verwezen. De aartsbisschop is immers een Vincentiaan, lid van de Congregatie van de Missie (Lazarist).

Ook hij kende de gevleugelde uitdrukking van de heilige Vincentius: “We moeten wandelen met de Voorzienigheid, niet te vlug en niet te traag”. Was zijn bezoek geen teken van de Voorzienigheid naar onze Congregatie toe en werden we er niet uitgedaagd om inderdaad met deze Voorzienigheid op stap te gaan, niet te vlug en niet te traag? We hadden het antwoord relatief vlug kunnen geven, omdat de generale raad enige weken later in vergadering

De broeders in Gefersa staan voor een moeilijke opdracht. Maar de patiënten zijn er dagelijks om hen te motiveren zich in de geest van Vincentius “davantage” in te zetten.

samen was en omdat de vraag ons als Congregatie meer dan uitdaagde. We hadden inderdaad de triestige levenssituatie van deze mensen gezien, hun uitzichtloos verblijven in deze oude kazernegebouwen, en nu zouden we kunnen meehelpen aan hun verrijzenis tot een beter en menswaardiger bestaan. Konden we op een betere wijze ons charisma beleven en waarmaken?

De broeders in Gefersa staan voor een moeilijke opdracht. Maar de patiënten zijn er dagelijks om hen te motiveren zich in de geest van Vincentius “davantage” in te zetten en verder met de Voorzienigheid te wandelen. Het zal een heuglijke dag worden wanneer de eerste patiënten naar de nieuwbouw kunnen verhuizen. Door de vensters zagen we de bedden reeds mooi opgemaakt, als een uitnodiging voor hun toekomstige gasten. Op de binnenmuren waren een aantal muurschilderingen aangebracht en de resterende witte vlakken wachtten op de creativiteit van de patiënten. De groep “Salini” uit Rome heeft er een mooi project neergezet als uiting van hun sociale bewogenheid. Zij waren een belangrijke schakel in de ketting, waarvan wij als Broeders van Liefde de wellicht nog ontbrekende schakel mogen vormen. We hopen dat het een solide schakel mag worden, mensenwerk dat met Gods genade mag worden gerealiseerd. Het is een verhaal dat zal worden opgevolgd! ¶ Br. René Stockman

deus caritas est

ethiopie

gefersa,

un grand défi

E

magazine | 2012 # 03

service social et le Fr. Jean-Pierre pour le service logistique. C’est en date du 23 avril 2012 qu’eut lieu l’assemblée constituant cette nouvelle association à laquelle participent plus les des autorités de l’Église catholique, la “NIMHE” et les Frères de la Charité. Ce fut avant tout l’occasion de faire plus amplement connaissance et de dresser le bilan des premiers mois de fonctionnement, bilan au cours duquel les frères ont pu, non sans fierté, commenter leurs réalisations. Avec M. Philippe De Meyer, arrivé de notre Institut International Chanoine Triest pour y travailler trois semaines avec les frères et établir un premier planning, ils avaient, décrit leur mission, laquelle reçut l’approbation de l’assemblée. À l’issue d’un premier screening des patients admis et une recherche poussée pour retrouver des membres de leur famille, 20 patients ont pu ainsi réintégrer leur milieu familial. Lors de la visite, on pouvait observer que les anciens dortoirs toujours en service étaient pimpants. Le nouveau réfectoire, par contre, avait été ouvert et la distribution des médicaments était organisée au départ du nouveau bâtiment. Pour transférer les 140 malades restants vers le nouveau complexe, on attendait encore l’arrivée d’un nouveau groupe d’infirmiers promis par les autorités, on tenta, d’ores et déjà, d’accélérer le transfert. L’infirmier en chef nous racontait en guise d’anecdote que l’on avait rassemblé non moins de 20 kg de chaînes qui, jusqu’à l’arrivée des frères étaient encore utilisées pour enchaîner des patients. Cette page-là

Les frères se trouvent à Gefersa face à une mission difficile. Mais les patients sont là pour nous inciter chaque jour à nous engager pleinement dans l’esprit du “davantage” de Sint-Vincent.

était maintenant définitivement tournée.

On se souciait, en outre, de trouver la meilleure manière de motiver les 75 membres du personnel à s’engager davantage dans les soins des patients. Ils étaient, en effet, habitués à travailler pendant des années sans être dirigés ou à ne pas travailler du tout. Sans doute, les frères pourraient-ils, à ce propos, bénéficier d’une aide et d’un appui externe.

Pendant l’après-midi, nous avons eu l’occasion de rencontrer les évêques d’Éthiopie réunis pour une conférence. A leur demande, nous avons pu présenter la Congrégation, ceux-ci ne manquèrent pas de nous faire part des grandes attentes à l’égard de la congrégation. Gefersa était pour eux un véritable défi pour le service de l’Église en Éthiopie. Quelqu’un nous racontait qu’un chauffeur de taxi disait à la vue d’un patient psychiatrique, qui errait sur leur route, que si l’Église avait déjà réalisé beaucoup de choses sur le plan social en Éthiopie, elle semblait toutefois avoir oublié ce groupe de personnes. Voilà un constat qui avec l’arrivée des frères serait relégué au passé.

Le lendemain, nous avons pu recevoir les vœux perpétuels du Fr. Eric. Lors de la cérémonie on entendait souvent citer le nom “Gefersa”, comme si cela identifiait les Frères de la Charité. Non, notre charisme n’était pas un simple concept théorique que nous tentons d’enseigner aux candidats mais était devenu, au cours de ces trois derniers mois, une réalité tangible.

La Congrégation venait de faire un premier pas pour affirmer sa réelle présence en Éthiopie et ce, plus tôt qu’on ne l’avait prévu.. Pendant la visite de l’archevêque à Rome, référence fut faite à notre patron commun étant donné que l’archevêque était lui-même, membre de la Congrégation vincentienne de la Mission (Lazaristes). Il connaissait lui aussi l’expression célèbre de Saint-Vincent: “Il nous faut cheminer avec la Providence, ni trop vite ni trop lentement”. Sa visite ne constituait-elle pas un signe que la Providence faisait à notre Congrégation, en un temps et à un rythme opportuns et n’étions-nous pas mis au défi à cheminer avec celle-ci?

11

n novembre 2011, l’archevêque d’Addis-Abeba s’était rendu dans notre généralat pour nous faire part d’une demande bien particulière: les Frères de la Charité pourraient-ils assumer la responsabilité du centre de réhabilitation psychiatrique à Gefersa, centre que nous avions visité auparavant au cours de notre première visite à Addis-Abeba, après y avoir été invités par le même archevêque?

Et nous nous souvenions encore de la morne ambiance qui régnait dans cette ancienne caserne désaffectée où près de 150 patients psychiatriques chroniques avaient été placés au départ du seul centre psychiatrique d’Éthiopie afin d’y passer le reste de leurs jours. Il s’agissait d’un asile privé de la moindre forme de soins ou thérapie, où l’on n’avait sans doute jamais entendu parler des possibilités de réhabilitation pour les patients chroniques. La seule lueur d’espoir était le nouveau bâtiment apparu aux flancs de la caserne, à l’initiative de “National Initiative for mental health in Ethiopia” (NIMHE) construit par quelques personnes privées ayant reçu l’appui de la “first lady” d’Éthiopie.

Une entreprise italienne du nom de “Salini”, coordonnant de grands ouvrages en Éthiopie s’était engagée à bâtir en collaboration avec la “NIMHE” des pavillons destinés à fournir une nouvelle demeure aux patients. Toutefois, ceux-ci se trouvaient en janvier 2011 encore vides de tout résident, personne n’ayant été trouvé pour en assumer le nouveau fonctionnement.

Les contacts entrepris avec les Sœurs de Cottolengo n’avaient pu aboutir, celles-ci ayant jugé qu’il était impossible de poursuivre les soins avec le personnel existant.

Ne sachant plus trop bien comment s’y prendre, la“NIMHE” remit l’ensemble du projet aux mains des autorités lesquelles approchèrent l’Église, ce qui amena finalement l’archevêque à s’adresser aux Frères la Charité.

Entretemps, depuis plus de trois mois, les frères sont déjà actifs à Gefersa. Quatre frères ont été sélectionnés et motivés à assumer cette tâche: le Fr. Eric pour la gestion générale, le Fr. Alfred pour la direction des infirmiers, le Fr. Ackim pour le

12

La réponse avait pu être donnée assez rapidement vu que le conseil général s’était réuni quelques semaines plus tard et que la question constituait un défi majeur à relever pour la Congrégation. Nous avions, en effet, pu observer les tristes conditions de vie de ces personnes végétant sans aucune perspective dans cette vieille caserne et nous pourrions maintenant contribuer à leur résurrection vers une meilleure existence. Comment pouvait-on mieux appliquer et vivre notre charisme?

Les frères se trouvent à Gefersa face à une mission difficile. Mais les patients sont là pour nous inciter chaque jour à nous engager pleinement dans l’esprit du “davantage” de Sint-Vincent et à cheminer avec la Providence. Quelle heureuse journée que celle où les premiers patients pourront prendre possession des nouveaux bâtiments. En regardant par la fenêtre, nous pouvions remarquer des lits bien faits comme une invitation aux futurs hôtes.

Des peintures murales avaient été réalisées à l’intérieur alors que les surfaces blanches restantes invitent les patients à exprimer leur créativité. Le groupe “Salini” de Rome a, en tout cas, mis sur pied un beau projet qui témoigne de leur engagement social. Ils ont été un maillon solide important dans la chaîne où les Frères de la Charité peuvent apporter un maillon manquant. Nous espérons qu’il puisse s’avérer solide dans cette œuvre que les hommes ont pu réaliser par la grâce de Dieu. Le récit ne fait que commencer! ¶ Fr. René Stockman ˘ gefersafc@boc-tz.org

A new step in gitega

W

e visited our old school in Gitega and found a very artistic emblem of the Congregation in the chapel. The Josephite Brother whom we met by the entrance proudly told us that the school is still doing well and that the Brothers of Charity have not been forgotten; the emblem next to the tabernacle is a constant reminder, after all. He had also heard that we were back in Gitega with a new centre for the relief of mentally ill persons. Indeed, we were taking the next step in this centre with the inauguration of the hospitalisation department. The ambulatory activity, which was started last year, will now be expanded with limited possibilities for patient relief. With three dormitories with 6 beds each, a refectory, and a therapy room, all of this in a limited space, Bro. Emile, the director of Saint Camillus, our psychiatric centre, was able to take the next step in his pioneering work in Gitega.

On 19 April 2012, this new department was consecrated and we met a group of patients who receive ambulatory care and treatment. No, we have not been standing still in the past year, and in spite of the difficulties with the recognition and the search for necessary means for our activities we could finally start hospitalisation.

The archbishop of Gitega, who invited us to come to Gitega, expressed his great satisfaction during a brief visit, and he was hoping that, in the future, we might be able to find a solution for another need in the area of mental health care: the relief and treatment of priests and religious with problems. We received a similar request in Rwanda, in Congo, and in Tanzania. Seeing that we virtually are the only ones in these countries who provide psychiatric care, it is logical that they ask us. Some definite steps were taken in Rwanda so as to formulate an effective answer. We do still need to find the necessary means in order to realise this.

The community in Gitega is modest: 2 brothers, Bro. Emile and Bro. Johan, and a novice who is gaining apostolic experience. For the working of the hospital, the

We hope that, through Saint Camillus, our psychiatric centre, psychiatric patients might be treated in a more humanly dignified way.

government sent them a physician and four nurses. They are assisted by a few staff members for whom the hospital itself tries to pay. They are grateful for the Belgian development aid. The new building was realised thanks to this support, added with extra means from specific fundraising activities.

Gitega is an excellent addition to our psychiatric centre in Bujumbura, which was opened in the 1980’s and which went through a very difficult period because of the country’s political instability. However, these past few years, and with a new impetus, a number of renovations were done, bringing the level of care up. Bujumbura, though the capital of Burundi, has a very peripheral location, while Gitega is in the exact centre of the country. This solves the problem with regard to transport and the follow-up care of patients, who were hospitalised in Bujumbura before.

The house for the brothers is still a concern. They are currently living in a rented house, which is very well located next to the psychiatric centre. It would be an ideal permanent residence; however, financial constraints prevent us from taking a step in that direction. Fortunately, the brothers understand that not everything can be realised all at once, and that, in time, a solution will be found. We hope that, through Saint Camillus, our psychiatric centre, this stigma might disappear and that psychiatric patients might be treated in a more humanly dignified way. The first steps have already been taken. ¶ Bro. René Stockman

deus caritas est

burundi

Een nieuwe stap in gitega

W

magazine | 2012 # 03

On 19 April 2012, this new department was consecrated.

Op 19 april 2012 kon deze nieuwe afdeling ingezegend worden.

Le 19 avril 2012, cette nouvelle section a pu être inaugurée.

pen ondernomen om er ook een effectief antwoord op te formuleren. We zullen nog wel verder naar de nodige middelen moeten zoeken om dit te kunnen realiseren.

De communiteit van Gitega is bescheiden: 2 broeders, Broeders Emile en Johan en één novice die er zijn apostolische ervaring opdoet. Voor de werking van het ziekenhuis ontving men vanuit de overheid reeds een geneesheer en vier verpleegkundigen die worden aangevuld met een aantal medewerkers die men vanuit de eigen werking probeert te bekostigen. Ook is men dankbaar voor de hulp die vanuit de Belgische Ontwikkelingssamenwerking wordt verschaft, en ook de nieuwbouw kwam tot stand dank zij deze steun, aangevuld met extra middelen, vanuit specifieke acties.

Gitega is een zeer goede aanvulling op ons psychiatrisch centrum in Bujumbura dat begin de jaren ’80 werd geopend en dat omwille van de politieke onstabiliteit in het land door een heel moeilijke periode ging. Maar de laatste jaren heeft men er met een nieuwe elan een aantal vernieuwingen doorgevoerd en daarmee de zorgverlening op een hoger peil kunnen bren-

gen. Bujumbura, alhoewel de hoofdstad van Burundi, ligt heel perifeer, terwijl Gitega juist in het centrum van het land ligt.

Daarmee wordt een probleem op het vlak van transport opgelost en kan eveneens de nazorg van patiënten, die voorheen in Bujumbura waren opgenomen, een opvolging krijgen.

Het woonhuis voor de broeders blijft nog een zorg. Momenteel woont men in een huurhuis, zeer goed gesitueerd naast het psychiatrisch centrum. Het zou een ideale definitieve woonplaats kunnen worden, maar ook hier zijn het financiële belemmeringen die ons verhinderen een stap in deze richting te zetten. Maar de broeders begrijpen dat niet alles in eens kan worden gerealiseerd en dat met de tijd wel een oplossing zal worden gevonden. We hopen dat via ons psychiatrisch centrum St. Camillus ook dit stigma kan verdwijnen en dat psychiatrische patiënten op een meer menswaardige wijze mogen worden bejegend en. De eerste stappen daartoe zijn alvast gezet. ¶ Br. René Stockman

13

e bezochten nog eens onze vroegere school in Gitega en vonden in de kapel een zeer kunstvol embleem van de Congregatie. De Broeder Jozefiet die we aan de ingang ontmoetten vertelde met enige fierheid dat de school het nog steeds goed doet en dat de Broeders van Liefde nog niet vergeten zijn; het embleem naast het tabernakel blijft immers een constante herinnering. En hij had ook vernomen dat we terug in Gitega waren met een nieuw centrum voor de opvang van geesteszieken. Ja, in dit centrum werd juist de volgende stap gezet met de inauguratie van de hospitalisatieafdeling.

De ambulante werking, die reeds vorig jaar is opgestart, zal nu een uitbreiding krijgen met een beperkte opvangmogelijkheid voor de patiënten. Met drie slaapzalen van 6 bedden elk, een refter en een therapieruimte, en dat allemaal op een beperkte oppervlakte, kon Br. Emile, de directeur van ons psychiatrisch centrum St.- Camillus, een volgende stap zetten in zijn pionierswerk in Gitega. Op 19 april 2012 kon deze nieuwe afdeling ingezegend worden en mochten we kennismaken met een groepje patiënten die nu reeds ambulant behandeld en verzorgd wordt. Neen, er werd het voorbije jaar niet stilgezeten en ondanks de moeilijkheden rond de erkenning en het vinden van de nodige middelen voor het functioneren kon nu definitief gestart worden met de hospitalisatie.

De aartsbisschop van Gitega, die ons uitnodigde om in Gitega opnieuw aanwezig te zijn, drukte tijdens een kort bezoek zijn grote tevredenheid uit en hoopte dat we in de toekomst ook een antwoord zouden formuleren op een andere nood op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg: de opvang en behandeling van priesters en religieuzen in moeilijkheden. We kregen een gelijkaardige vraag in Rwanda, en ook in Congo en in Tanzania kwam dergelijke vraag reeds te sprake. Aangezien we in deze landen quasi de enigen zijn met psychiatrische zorgverlening is het logisch dat deze vraag aan ons wordt gesteld, en voor Rwanda werden reeds concrete stap-

Un pas en avant à gitega

14

Gitega is an excellent addition to our psychiatric centre in Bujumbura.

Gitega is een zeer goede aanvulling op ons psychiatrisch centrum in Bujumbura.

Gitega constitue un précieux complément à notre centre psychiatrique de Bujumbura.

E

n visitant notre ancienne école à Gitega, nous y avons trouvé dans la chapelle un très artistique et bel emblème de la Congrégation. Le frère Joséphite m’avait, non sans fierté, confié à l’entrée de celle-ci que l’école continuait à bien fonctionner et que les Frères de la Charité étaient loin d’être oubliés comme en témoigne durablement la présence de l’emblème près du tabernacle. Il avait également eu vent de notre retour à Gitega pour y avoir construit un nouveau centre pour les malades mentaux. C’est précisément en inaugurant le département clinique dans ce centre qu’un nouveau pas y fut accompli. Les soins ambulatoires, qui avaient déjà été lancés l’année dernière, recevront maintenant en complément un espace d’admission réduit pour les patients. Avec trois chambres comptant chacune 6 lits, un réfectoire et un local de thérapie, le Frère Emile, directeur de notre centre psychiatrique Saint-Camille, a pu tirer pleinement profit d’un espace limité pour accomplir le pas suivant dans son travail de pionnier à Gitega. C’est en date du 19 avril 2012 que cette nouvelle section a pu être inaugurée et nous avons pu faire la connaissance d’un petit groupe de patients recevant dès à présent des soins

ambulatoires. On ne s’est en tout cas pas reposé au cours de l’année dernière ce qui fit que, malgré les problèmes d’agréation et la recherche des moyens nécessaires pour le bon fonctionnement, l’hospitalisation a pu démarrer pour de bon.

L’archevêque de Gitega, qui nous avait invités à répondre à nouveau à Gitega, exprima au cours d’une brève visite sa profonde satisfaction tout en espérant que nous puissions, à l’avenir, également répondre à un autre besoin en matière de soins de santé mentale: l’accueil et le traitement des prêtres et religieux en difficulté. Une même demande nous avait été faite au Rwanda, ainsi qu’au Congo et en Tanzanie. Étant donné que nous sommes dans ces pays pratiquement les seuls à fournir des soins psychiatriques, il est logique que cette demande nous parvienne. Pour ce qui est du Rwanda en tout cas, des démarches ont concrètement été entreprises afin de pouvoir y répondre effectivement.

Il nous faudra encore réunir les moyens nécessaires pour le réaliser.

Gitega est une petite communauté: 2 frères, Emile et Johan et un novice qui y acquiert son expérience apostolique. Pour ce qui est de l’exploitation de la clinique, nous avons reçu des instances un médecin

burundi

et quatre infirmiers complétés d’un certain nombre de collaborateurs que nous essayons de financer au départ de leurs propres activités. Nous sommes également reconnaissants de l’aide que nous avons reçue par le biais de la coopération belge au développement, le nouveau bâtiment ayant pu être construit grâce à cette aide complétée du produit d’actions spécifiquement menées.

Gitega constitue un précieux complément à notre centre psychiatrique de Bujumbura et fut ouvert au début des années 80 et a traversé une période bien difficile à cause des instabilités politiques dans le pays. Cela n’empêche que dans un nouvel élan, un certain nombre d’innovations ont pu être réalisées au cours de ces dernières années afin de pouvoir ainsi accroître la qualité des soins qui y sont donnés. En outre, Gitega présente l’avantage d’une situation centrale alors que Bujumbura, bien que capitale du Burundi, se trouve beaucoup plus décentrée. Cela permet de résoudre bien des problèmes de transport est d’assurer, aux patients admis auparavant à Bujumbura, le suivi de leurs soins.

Par contre, la résidence des frères demeure un souci. Ils occupent pour le moment une maison qui est très bien située près du centre psychiatrique et qui pourrait devenir un lieu de résidence définitif idéal si ce n’est que le manque de moyens financiers nous empêche d’avancer en ce sens. Mais les frères comprennent très bien que l’on ne peut pas réaliser tout en même temps et qu’une solution sera trouvée par la suite.

Au demeurant, il nous reste à espérer que notre centre Saint-Camille contribuera également à supprimer cette stigmatisation sur les patients psychiatriques en espérant qu’il puissent, à l’avenir, bénéficier d’un traitement plus digne et plus humain.

Un pas en avant aura en tout cas été accompli. ¶ Fr. René Stockman Saint-Camille – Gitega

˘ niemgira2007@yahoo.fr

deus caritas est

belgium

Opening of “Our School” in ursel | 27 April 2012

‘O

nze School’ (Our School) will be the new name of SintMedardus School in Ursel, Belgium. After 20 arduous years, the project finally came to a conclusion and this school can start a new beginning.

The opening of the new school was the sign for director André Ornelis to proudly begin his retirement.

magazine | 2012 # 03

A school of the Brothers of Charity does not simply focus on schooling; it focuses on education, as well.

excited, the teaching staff was also very enthusiastic. “Wonderful, isn’t it,” says Miss Ann, who teaches the nursery class. “We went from one end of the scale to the other: the luxury, the space that we have here. It will be great to teach here.”

Education will be offered that is embedded in what constitutes education with the Brothers of Charity. “A school of the Brothers of Charity should first of all be a good school, where teaching is done is a pedagogically responsible way, by teachers who are well-trained and motivated, with a good didactic framework and, as we’ve mentioned before, an adapted accommodation,” Brother General explains.

However, there is more. “A school of the Brothers of Charity does not simply focus on schooling; it focuses on education, as well. A school should be a place where the education and the upbringing that the children get at home is continued, deepened, in cooperation with the parents and the wider environment. In our education, we allow ourselves to be inspired by the great values that we received in our Christian tradition and that we allow to blossom starting from the evangelical message. Finally, every school of the Brothers of Charity has got a number of characteristics that are developed there and that we generally call our pedagogy of charity. We can summarise this pedagogy of charity as an openness and dedication to the poor and the development of the Christian view of suffering.”

Let us dream of making ‘Our School’, which is a gem on the outside, into a gem on the inside, as well. ¶ Mattias Devriendt

15

“I vividly remember the day that I was invited by Mr. André Ornelis to visit the old school, to ascertain the situation,” Bro. General relates. “I indeed found that the former school no longer met the requirements with regard to the buildings, and that something needed to be done. And this ‘something’ has now been accomplished.”

Because of the acute lack of space, the Sint-Medardus School in Ursel made extensive construction plans in 1995. Red tape, financial issues, and an occasional unanticipated setback caused the plans to be consigned to the back burner, until the summer of 2010, when the construction of the new building, where 240 students will have classes, started.

André Ornelis, the director, could not have dreamt of a better parting gift than to leave behind this gem of a building as a lasting memory of his dedication in Ursel. Good accommodation is an important part, call it a condition, to provide a good education. “As part of my job, I visit many places in the world and I witness the poor state of the surroundings in which education is provided in some places,” says Brother General. “And so often, I get the request to do something about the buildings. The

roof is leaking, the blackboard has been eaten by termites, there are not enough desks for the crowded classrooms, and, sometimes, there are simply not enough classrooms for the students to attend class all at once. It is probably part of our nature as Brothers of Charity to always be concerned about the accommodation, and to always find creative ways to improve the accommodation. It is a typical trait of our Founder, Father Triest, who did everything that he could to provide better housing for the poor, the sick, and the students of Ghent. His view was: ‘As a sign of respect, we wish to offer the poor and the sick good housing. It is not because they are poor that we should look after them in poor surroundings’,” Brother General explains.

Yesterday, the students were invited as VIPs to see the finished result. They were welcomed by director André Ornelis and took a tour of the building, after which there was a reception with a glass of fruit juice during their break.

“It’s a wonderful feeling to be able to realise this,” Ornelis says. “This school is ready for the future: digital blackboards, wireless internet access, we’ve got everything to provide a modern education.” It was not just the students and the director who were

belgië

Opening “Onze School” in ursel | 27 april 2012

‘O 16

nze School’, zo zal SintMedardus in Ursel voortaan heten. Na een lijdensweg van 20 jaar is het project eindelijk afgerond en kan men in deze school aan een nieuw begin werken. De opening van de nieuwe school was meteen het signaal voor directeur André Ornelis om trots aan zijn pensioen te beginnen.

“Ik herinner me nog levendig de dag dat ik op uitnodiging van Dhr. André Ornelis op bezoek kwam in de oude school, om me van de situatie te vergewissen.”, zo vertelt Br. Generaal. “Ik moest inderdaad vaststellen dat de toenmalige school echt niet meer voldeed qua gebouwen, en dat er iets moest gebeuren. Dat ‘iets’ is ondertussen verwezenlijkt.”

Door een nijpend plaats- en speelgebrek startte de Urselse Sint-Medardusschool in 1995 met uitgebreide nieuwbouwplannen.

Administratieve rompslomp, financiële vraagtekens en af en toe een onvoorziene tegenslag zorgden er echter voor dat de plannen vaak in de koelkast verdwenen.

Tot de zomer van 2010, want dan werd de eerste steen gelegd van het nieuwe gebouw waar de 240 leerlingen van de school les zullen krijgen.

De directeur André kon zich geen beter afscheidscadeau bedenken dan als blijvende herinnering aan zijn inzet in Ursel dit juweeltje van nieuwbouw achter te laten. Goede accommodatie is een belangrijk onderdeel, noem het een voorwaarde, om goed onderwijs te kunnen geven. “Ik kom, beroepshalve, op vele plaatsen wereldwijd, en moet zien hoe pover op sommige plaatsen de omgeving is waarin aan onderwijs moet worden gedaan”, zo ver-

telt Broeder Generaal. “En zo dikwijls krijg ik er de vraag om toch iets te doen aan de gebouwen. Het dak lekt, het bord is door de termieten opgegeten, er zijn te weinig banken voor de overvolle klassen, en soms zijn er gewoon te weinig klassen om al de leerlingen tegelijk les te laten volgen. Wellicht is het ons als Broeders van Liefde aangeboren om steeds aandacht te hebben voor de accommodatie, en steeds creatief op zoek te gaan om deze accommodatie te verbeteren. Het is ook een typische trek reeds bij de Stichter, Vader Triest, die in Gent ook alles deed om aan de armen, de zieken en de leerlingen een betere huisvesting te geven. Zijn visie was: ‘Als teken van respect willen we aan de armen en de zieken een goede huisvesting geven. Het is niet omdat ze arm zijn dat we hen in een armetierige omgeving moeten opvangen’, zo legt Broeder Generaal uit.

Gisteren mochten de leerlingen als ‘vips’ het afgewerkte resultaat voor de eerste maal betreden. Na een verwelkoming door directeur André Ornelis, kregen ze een rondleiding door het gebouw, waarna tijdens de speeltijd een receptie volgde met een glaasje fruitsap.

‘Het is een fantastisch gevoel om dit te realiseren’, zegt Ornelis. ‘Deze school is nu klaar voor de toekomst: digitale borden, draadloos internet, alles is aanwezig voor een hedendaags onderwijs. Niet enkel de leerlingen en directie konden hun nieuw onderkomen smaken, ook het lerarenkorps was enthousiast. ‘Schitterend, hé’, zegt juf Ann, die de Berenklas onder haar hoede heeft. ‘We zijn van het ene uiterste naar het andere gegaan: de luxe, de ruimte die we hier hebben. Het zal een plezier worden om hier les te geven.’

Zo zal men er ook onderwijs kunnen geven dat zich inbedt in wat onderwijs binnen de Broeders van Liefde moet betekenen. “Een school van de Broeders van Liefde moet vooreerst inderdaad een goede school zijn, waar er op een pedagogische verantwoorde wijze les wordt gegeven, door leerkrachten die goed gevormd en gemotiveerd zijn, met een goede didactische omkadering en zoals reeds gezegd in een aangepaste accommodatie”, zo legt Broeder Generaal uit. Maar er is meer. “In een school van de Broeders van Liefde kiezen we ervoor om naast onderricht ook opvoeding te geven.

Een school moet ook een plaats zijn waar de opvoeding die men thuis ontvangt wordt verdergezet, wordt verdiept, en dat in samenwerking met de ouders en met de ruimere omgeving. Voor onze opvoeding laten we ons inspireren door de grote waarden die we vanuit onze christelijke traditie hebben meegekregen en die we steeds opnieuw fris laten opbloeien vanuit de evangelische boodschap. Ten slotte heeft elke school van de Broeders van Liefde nog een aantal heel eigen kenmerken die men er wil ontwikkelen en die we gewoonlijk onze pedagogie van de caritas noemen. We kunnen deze pedagogie van de caritas samenvatten als een openheid en inzet voor de armen en de ontwikkeling van een christelijke visie op het lijden. ” Laat ons maar dromen om van “Onze School” dat een juweeltje is van de buitenkant, ook een juweeltje te maken aan de binnenkant. ¶ Mattias Devriendt ˘ lies.vandewoestyne@medardus.op-weg.be

deus caritas est

belgique

Ouverture de “Notre École” à ursel | 27 avril 2012

‘N

otre École’, voilà comment s’appellera dorénavant l’école Saint-Médard à Ursel. Après un parcours de souffrance qui dura près de vingt ans, le projet a enfin pu être bouclé pour que l’établissement prenne son nouveau départ. L’ouverture de la nouvelle école marqua, un coup de départ honorable pour la retraite bien méritée de son directeur, M. André Ornelis.

magazine | 2012 # 03

titulaire de la classe des Oursons. Nous sommes passés d’un extrême à l’autre: le luxe, l’espace dont nous disposons ce sera un plaisir d’y donner des cours.”

On pourra ainsi y prodiguer un enseignement parfaitement ancré dans les principes d’éducation prônés par les Frère de la Charité. “Une école des Frères de la Charité doit avant tout être une bonne école où les cours sont donnés selon une pédagogie justifiée par des enseignants bien formés et motivés disposant d’un bon encadrement didactique et, comme nous l’avons déjà dit, d’une infrastructure appropriée”, raconte le Frère Général. Mais il y a plus. “Dans une école des Frères de la Charité, nous préconisons de donner en plus d’un enseignement, également une éducation. Une école doit également être un lieu où l’éducation que l’on reçoit à la maison se trouve dûment poursuivie et approfondie et cela en collaboration avec les parents et l’entourage élargi. Pour notre éducation, nous nous laissons inspirer par les grandes valeurs que nous avons reçues de notre tradition chrétienne et qui s’épanouriont chaque fois par le message évangélique. Enfin, chaque école des Frères de la Charité aura encore ses propres caractéristiques qu’il nous tient à cœur de développer et que nous appelons habituellement notre pédagogie de la charité. Nous pouvons résumer cette pédagogie de la charité comme étant l’ouverture d’un engagement à l’égard des pauvres ainsi que le développement d’une vision chrétienne de la souffrance. Il nous faut rêver de “Notre École” pour faire en sorte que cette perle visible devienne également un joyau dans notre intérieur. ¶ Mattias Devriendt

17

“Je me souviens encore du jour où, à l’invitation de M. André Ornelis, j’étais allé visiter l’ancienne école afin de me rendre compte de son état”, raconte le Frère Général. “Il m’avait fallu à ce moment-là, conclure en effet que le contexte de l’école ne correspondait plus aux critères et qu’il fallait faire quelque chose pour y remédier. Entretemps ce “quelque chose” a pu être réalisé.”

C’est suite à un flagrant manque de place et d’espace que l’on envisagea en 1995 la construction de nouveaux bâtiments pour l’école Saint-Médard à Ursel. Les démarches administratives, les questions financières et aussi des déconvenues imprévues ont à plusieurs reprises mis nos projets et nos plans en quarantaine. Aussi, était-ce d’autant plus réjouissant d’avoir pu, pendant l’été 2010, poser la première pierre du nouveau bâtiment scolaire où 240 élèves recevront leur enseignement.

Le directeur André n’aurait pu s’imaginer plus beau présent d’adieu que ce témoignage durable de son engagement en laissant cette petite merveille de bâtiment tout neuf. “je visite, de par mes fonctions, beaucoup d’endroits de ce monde pour constater combien précaire y est parfois l’environnement pour y enseigner”, raconte le Frère Général. “Tant de fois, il m’est

alors demandé de faire quelque chose pour le bâtiment: une toiture qui fuit, un tableau mangé par les termites, trop peu de bancs pour des classes surpeuplées ou trop peu de place pour que les élèves assistent aux cours en même temps. Sans doute s’agit-il d’une constante innée aux Frères de la Charité d’être toujours attentifs à l’infrastructure et de rechercher à l’améliorer de manière créative. Il s’agit aussi d’un trait de caractère typique pour notre Fondateur, le Père Triest, qui à Gand, ne ménageait aucun effort pour donner aux pauvres, aux malades et aux élèves, des locaux mieux appropriés. Sa vision était: ‘En tant que signe de respect, nous tenons à garantir aux pauvres et aux malades de bonnes conditions de logement’.

Ce n’est pas parce qu’ils sont pauvres que nous devons nous résigner à les accueillir dans un environnement misérable, citation faite par le Frère Général.

Hier, les élèves ont pu comme des ‘vips’, accéder pour la première fois au complexe achevé. Après quelques paroles de bienvenue prononcées par le directeur M. André Ornelis, une visite guidée leur fut proposée dans le bâtiment alors qu’ un jus de fruits leur fut servi lors d’une petite réception pendant la récréation.

“Quelle magnifique sensation d’avoir pu mener tout cela bien”, nous dit M. Ornelis. “L’école est maintenant prête à affronter l’avenir: des tableaux numériques, l’Internet sans fil, tout y est pour satisfaire aux critères de l’enseignement d’aujourd’hui. Il n’y avait d’ailleurs pas que les élèves et la direction à apprécier la nouvelle infrastructure puisque le corps professoral s’en enthousiasma tout autant.

‘Splendide, pas vrai?!’ s’exclama Mlle Ann,

tanzania

In memoriam | John Mary, Mwalimu

teacher of charity RIP 6 July 2012

18

J

ohn Mary joined our Emmanuel community in Kigoma in 2000. I found her in 1996 living in a self-made hut near the railway-station, begging, often naked, often robbed and beaten by other “survivors”. People called her “mwalimu”, but her name was “John Mary”. Before becoming mental ill she was a primary school teacher. Next to her hut she was keeping a cooking fire, and a small vegetable garden. She was talking to herself, replying a greeting with smiling eyes, and reacting to any abuse with aggressive language. When in 1999 her new-born baby was taken by force to an orphanage she was clearly in shock. When in 2000 she was expelled from her living place during a “cleaning operation” in the town, she build a small hut just in front of our maendeleo youth center. When some brothers with cardboard made a small shelter inside our compound, she accepted to stay there, safe from abuse. The care of our members build trust, and she started “living” inside the plot, defending her territory, begging outside … but she became step by step a “member of our Emmanuel community”, loving and trusting.

Mwalimu was a mother of 5 children remaining with the father, and one last child in the orphanage. Her old mother and young brother took the child from the orphanage and raised “Frederic” as their child.. Mwalimu was so proud of him and always talking about him! Her husband, remarried, and being strict Muslim, did never manage to come to visit her in our community, but her children came regularly to visit their mother in the community. Always she had a peace of soap, or some notebooks, or a pen, or some cloths to give them. Although mentally confused, she really longed to care for her children. A tentative to integrate her again with her family failed.

She then stayed in the “sheltered environment” of our community, independent going and coming, having a small room, sharing food but making her own kitchen, living her own life and visiting once per week her husband and children.

She became a “mother” in the community, greeting, joking, sometimes shouting and aggressive, but forgiving and trusting and always turning the page. On Saturday-evenings she joined our weekly “bungalow-

event” and sang and danced with all other members of the community. When in crisis, Dr Chantal and Bernard knew how to calm the storm and stabilize her mental condition. A community-member kept always a special eye on her and solved her problems. The community lived with her in the ups and downs of her illness. They listened attentively when she was giving council to the children, or discussing all kinds of issues, or giving remarks when someone misbehaved or when she disagreed. The children of the community loved to help her spontaneously. And at the most unexpected moments she came to participate in the prayer or the Holy Mass.

She passed away on Saturday 6th July 2012. The last year, with HIV/Aids, refusing medication, her health deteriorated and she needed patient care from Fidele and other community-members. God bless them for that. The last days she enjoyed the presence of her brother and her children (Juma, Ada, etc), being with her, assisting her to drink, etc. This comforted her in her anguish and she died with dignity.

She was transported to her home-village near her family. Her children had to grow up without their mother, but not without the love of God, and the family have come close to our community and have been deeply touched by the loving care during the past twelve years.

We lost a mother and a teacher, a teacher of “charity”. She played a great role in the formation of our new members! To contemplate her interacting with other members of the community, was my daily “close moment with God-Emmanuel”, when she showed me how Christ is visible alive in the community, asking, teaching and moving the hearts of the members and transforming them at His image. She witnessed how God always chooses what seems “a human disaster” and makes it into his preferred instrument of love and teaching. Her influence on the lives of all who lived with her at Emmanuel community is great. Living with her, was living with Christ.

I thank therefore God for the blessing and the privilege of knowing her and living with her and all the other vulnerable members of the community. Only He

Mwalimu was a mother of 5 children remaining with the father, and one last child in the orphanage.

knows her impact on my life, on the life of the members of our community and of St Dominic Region. She also contributed to our identity and integration as Brothers in the town of Kigoma.

Mwalimu, rest in peace and enjoy now in heaven the “freedom” you have not been able to enjoy fully in your life on earth.

Thank you for the many blessings we received through you. We remember you with love and tenderness! Bless your family, bless the brothers who welcomed you, and those who cared for you.

Sad because of losing Mwalimu, we can look with eyes cleaned by tears to all other members of the community, especially the most vulnerable, and see them as Christ’s presence and messengers of gods love.

Mwalimu you were and still you’ll remain as our real teacher. In you we’ve seen suffering embedded with faith, through you we recognized our own weaknesses, in you we have seen that we still have a lot to do especially to the marginal of our society.

Now go and rest in peace Mwalimu, you’ll not be alone, others community-members who died before you will welcome you until we also will join you in heaven. ¶ Bro Stan Goetschalckx

deus caritas est

tanzanië

In memoriam | John Mary, Mwalimu

toonbeeld van liefdadigheid, RIP 6 juli 2012

J

magazine | 2012 # 03

over haar komen en gaan. Ze logeerde in een kleine kamer, deelde haar voeding die ze zelf had gekookt, leidde haar eigen leventje en bezocht eenmaal per week haar echtgenoot en haar kinderen.

Zo werd ze een moeder in onze gemeenschap, iedereen groetend, schertsend, soms luid tierend en agressief maar steeds bereid om iets te vergeven, opnieuw haar vertrouwen te schenken, en met een schone lei alles weer te beginnen. De zaterdagavond kwam ze wekelijks in onze “bungalow-event”, zong en danste met alle andere leden van de gemeenschap. Wanneer ze in crisis was, slaagden dokters Chantal en Bernard erin de storm te luwen en haar roes te temperen. Een lid van de gemeenschap sloeg haar wel altijd welwillend te gade of stond klaar om haar problemen op te lossen. De gemeenschap leefde mee met de ups en downs van haar ziekte en luisterde aandachtig hoe ze haar aanbevelingen aan de kinderen gaf of allerhande onderwerpen aansneed of iemand berispte voor zijn wangedrag of wanneer ze het gewoon niet eens meer was. De kinderen van de gemeenschap hielpen haar spontaan. Op de meest onverwachte momenten kwam ze mee bidden in de heilige mis.

Zij overleed op zaterdag 6 juli 2012. Het laatste jaar kreeg ze af te rekenen met hiv/ aids en weigerde ze alle medicatie waardoor haar gezondheid snel achteruitging en als patiënt de zorg moest inroepen van Fidèle en van andere gemeenschapsleden.

Moge God hen hiervoor belonen. De laatste dagen genoot ze van de aanwezigheid van haar broer en haar kinderen (Juma, Ada enzovoort) die bij haar leefden om haar te helpen bij het drinken, enz. Dit verzachtte haar pijn en angst en maakt het mogelijk dat ze op een waardige manier stierf. Haar lichaam werd overgebracht naar haar dorp dicht bij haar familie. Haar kinderen moeten het nu zonder hun moeder beredderen maar niet zonder de liefde van God. De familie in kwestie is dichter bij onze gemeenschap gekomen nadat ze diep waren getroffen door de liefdadige zorg die Mwalimu de laatste 12 jaar mocht ontvangen.

We verliezen een moeder en een lerares, toonbeeld van liefde. Ze speelde een grote rol in de vorming van onze nieuwe leden!

Elke dag toen ik haar met de andere leden van de gemeenschap actief bezig zag, gold

het voor mij als een uitgelezen moment en een ontmoeting met God Emmanuel, telkens als ze ons aldus liet zien hoezeer Christus zichtbaar leeft in onze gemeenschap, met haar vragen, terwijl ze de harten van onze leden verhief en ze bekeerde naar Zijn evenbeeld. Zij getuigde dat God altijd kiest om van die menselijke rampzaligheden en ellende een bevoorrecht instrument van liefde en onderwijs van te maken. Haar invloed op het leven van elk van ons die met haar in de gemeenschap leefde is aanzienlijk. Leven met haar was leven met Christus Ik dank hiervoor God, voor de zege en het voorrecht haar te hebben gekend met haar te hebben geleefd samen met andere kwetsbare leden van de gemeenschap. Alleen U kent haar impact op ons leven, op mijn leven, op het leven van de leden van onze gemeenschap van de Dominic-regio.

Het heeft ook bijgedragen tot onze identiteit en integratie als Broeders van Liefde in de stad Kigoma.

Mwalimu, rust in vrede en geniet nu in de hemel van een vrijheid die je nooit compleet hier op aarde kon waar maken. Dank je voor de vele zegeningen die we door jou hebben gekregen. We houden aan jou een liefdevolle, leerrijke en tedere herinnering over! Gezegend zij je familie, je broeders die je hebben verwelkomd en deze die voor jou hebben gezorgd.

Bedroefd om het heengaan van Mwalimu, kijken we nu, na onze tranen te hebben weggeveegd, naar alle andere leden van onze gemeenschap en meer bijzonder naar de meest kwetsbare en zien in hen de aanwezigheid van Christus, als zendelingen van Zijn liefde. Mwalimu, je was en zal steeds bij ons blijven als een echte onderwijzeres. In jou hebben we het lijden gezien dat door geloof is doordrongen, door jou hebben we onze eigen zwakheden leren herkennen en met jou hebben we ingezien dat we nog heel wat moeten doen in het bijzonder voor de marginalen van onze maatschappij.

Ga nu in rust en vrede, Mwalimu. Je bent niet alleen! Andere gemeenschapsleden die je zijn voorgegaan zullen je verwelkomen tot wanneer wij hier op aarde je ook zullen terugvinden in de hemel. ¶ Br. Stan Goetschalckx

19

ohn Mary kwam naar onze Emmanuel-gemeenschap te Kigoma in het jaar 2000. Ik trof haar aan toen ze in een zelfgemaakte hut bij het spoorwegstation leefde, bedelde, naakt rondliep, bestolen en afgetroefd werd door de ‘overlevenden’ uit de omgeving. Bij haar echte naam John Mary, kreeg ze in de wandeling de naam Mwalimu toebedeeld. Alvorens ziek te worden, was ze onderwijzeres in een basisschool geweest. Dichtbij haar schamele hut, had ze een fornuisje om op te koken en een kleine moestuin. Ze sprak tot zichzelf, antwoordde glimlachend op elke groet en reageerde heftig wanneer iemand van haar misbruik maakte. Toen in 1999 haar nieuwgeboren zoon in een wezenhuis werd overgebracht, verkeerde ze in schoktoestand. Toen ze in het jaar 2000 van haar woonplaats werd verjaagd tijdens een ‘opkuis-operatie’ in de stad, bouwde ze een kleine hut recht tegenover het jeugdcentrum “Maendeleo”. Toen enkele broeders voor haar een kartonnen schuilplaats op hun terrein samenflansten, aanvaardde ze hier veilig van alle agressie te blijven.

De zorg van onze leden boezemde haar vertrouwen in en zo begon ze op onze plek weer tot leven te komen, verdedigde haar territorium en ging verder buiten bedelen… Zo werd ze stapsgewijze ook lid van onze Emmanuel-gemeenschap, in liefde en vertrouwen.

Mwalimu was moeder van vijf kinderen die bij hun vader verbleven en van het laatste kind, in het wezenhuis. Haar oude moeder en haar jongere broer gingen dat kind weghalen uit het wezenhuis en voedden Frederic op als hun eigen kind. Mwalimu was zo trots op hem en hield niet op over hem te spreken! Haar echtgenoot die ondertussen was hertrouwd en een strenge moslim was kwam er nooit toe haar in onze gemeenschap een bezoek te brengen maar de kinderen bezochten daarentegen geregeld hun moeder. Steeds had ze een stukje zeep of een notaboek of een pen of enkele kleren die ze hen graag meegaf.

Hoewel ze mentaal gestoord was, verlangde ze echt voor haar kinderen te kunnen zorgen. Een poging om haar opnieuw in haar familie te brengen en te integreren mislukte. Zo verbleef ze in de beveiligde omgeving van onze gemeenschap, al bleef ze haar eigen weg gaan, zelfs beslissend

tanzanie

In memoriam | John Mary, Mwalimu

maîtresse de charité RIP 6 juillet 2012

20

J

ohn Mary a rejoint notre communauté Emmanuel à Kigoma en 2000. Je l’avais trouvée en 1996 alors qu’elle vivait dans un cabanon qu’elle avait ellemême construit près de la gare du chemin de fer, mendiant, souvent dénudée, rackettée ou frappée par les autres “survivants”. De son vrai nom: “John Mary”, les gens l’appelaient “Mwalimu”. Avant sa maladie mentale, elle avait été institutrice d’école primaire. Elle entretenait près de sa case un réchaud et un petit potager. Elle faisait des monologues, réciproquait les salutations avec le sourire dans les yeux mais réprimait tout abus dans un langage agressif.

Lorsqu’en 1999 son fils nouveau-né lui avait été arraché de force pour être placé dans un orphelinat, elle se trouvait clairement en état de choc. Lorsqu’en 2000 elle fut expulsée de son emplacement au cours d’une opération de “nettoyage” en ville, elle se confectionna une petite case en face de notre maison des jeunes “Maendeleo”. Lorsque les frères montèrent un abri en carton dans notre complexe, elle accepta de rester, loin de tout abus. L’attention apportée par nos membres lui inspirait confiance au point qu’elle commençait à reprendre vie dans cet environnement, à défendre son territoire, tout en mendiant au-dehors... Elle devint ainsi progressivement un membre de la communauté Emmanuel, dans l’amour et la confiance.

Mwalimu était mère de cinq enfants demeurant avec le père, et d’un dernier-né gardé à l’orphelinat. Sa vieille maman et son jeune frère retirèrent l’enfant de l’orphelinat et éduquèrent “Frederic” comme leur propre enfant. Mwalimu resplendissait de fierté lorsqu’elle parlait de lui! Son mari, un musulman rigoureux s’était remarié et n’avait jamais daigné lui rendre visite dans notre communauté alors que ses enfants venaient régulièrement y visiter leur mère. Elle avait toujours une brique de savon, quelques blocs-notes, un stylo ou quelques vêtements à leur donner. Malgré sa confusion mentale, elle aspirait réellement à prendre soin de ses enfants. Une tentative faite pour la réintégrer dans son milieu familial échoua. Résignée alors à vivre abritée dans notre communauté, elle continua à faire en toute indépendance

ses allées et venues, se contentant d’une petite chambre, partageant ces victuailles tout en faisant sa propre popote, vivant sa vie et rendant une visite hebdomadaire à ses enfants et à son mari.

Elle était devenue une “mère” dans la communauté, saluant tout le monde, blaguant, poussant parfois des gueulantes agressives mais toujours prêtes à pardonner et à renouveler sa confiance en tournant la page.

Le samedi soir, elle assistait à notre “bungalow-event” hebdomadaire chantant et dansant avec tous les autres membres de la communauté. Les Dr Chantal et Bernard savaient comment calmer la tempête et stabiliser son effervescence mentale en cas de crise. Un membre de la communauté lui prêtait en tout temps un regard plein d’attention à l’écoute de ses problèmes.

La communauté partageait ainsi avec elle les hauts et les bas de son état mental. Il l’écoutait attentivement lorsqu’elle faisait ces recommandations aux enfants, traitait de toutes sortes de sujets ou y allait de ses remarques lorsque quelqu’un se comportait mal ou qu’elle était en désaccord. Les enfants de la communauté prenaient plaisir à l’aider spontanément, et elle venait parfois aux moments les plus impromptus participer aux prières de la Messe.

Elle décéda le samedi 6 juillet 2012. Affectée du virus HIV/SIDA, et refusant tout médicament, elle vit sa santé se détériorer rapidement et nécessitait les bons soins de Fidèle et d’autres membres de la communauté. Que Dieu les bénisse pour ce qu’ils ont fait. Aux derniers jours de sa vie, elle put se réjouir de la présence de son frère et de ses enfants (Juma, Ada, etc), l’aidant à boire, à manger etc. Voilà ce qui lénifia ses souffrances et lui permit de mourir dignement. Son corps fut transporté dans son village natal près de sa famille. Les enfants ont maintenant à grandir sans leur mère mais dans l’amour de Dieu. La famille s’est rapprochée de notre communauté, profondément touchée par les soins charitablement prodigués au cours des 12 dernières années.

Nous avons perdu une mère et une maîtresse de charité qui a joué un rôle important dans l’édification de nos membres!

Quand je la suivais dans son comportement avec les autres membres, j’avais

l’impression de vivre un moment privilégié quotidien avec ce “Dieu- Emmanuel”.

Lorsqu’elle me montrait le visage du Christ vivant dans notre communauté, incitant, enseignant et touchant le cœur des membres pour le transformer, le convertir à Son image. Elle témoigne ainsi de la manière dont Dieu choisit à chaque fois ce qui apparaît comme un “désastre humain” pour en faire l’arme de choix de Son amour et de Son enseignement. Grand fut, dès lors, son emprise sur la communauté Emmanuel. La vie avec elle était une vie dans le Christ.

Je remercie Dieu pour la bénédiction et le privilège de l’avoir connue et d’avoir vécu avec elle ainsi qu’avec d’autres membres vulnérables de la communauté. Seul Lui en mesure l’impact sur ma vie, sur celle des membres de notre communauté de la région de Saint-Dominique. Elle a aussi contribué à notre identité et à notre intégration en tant que frères dans la ville de Kigoma.

Mwalimu, repose en paix et puisses-tu connaître maintenant au ciel cette liberté dont tu n’as pu être pleinement gratifiée sur terre. Sois remerciée des nombreuses bénédictions reçues par ton entremise.

Nous nous souvenons de toi avec amour et tendresse! Bénie soit ta famille, bénis les frères qui t’ont accueillie et ceux qui t’ont soignée.

Pleurant la perte de Mwalimu, nous pouvons jeter notre regard épuré par les larmes sur l’ensemble des membres de notre communauté, particulièrement sur les plus vulnérables et voir en eux les témoins de la présence du Christ et les messagers de l’amour de Dieu. Mwalimu tu as été et tu demeureras toujours notre vraie maîtresse car en toi nous avons découvert ce qu’était une souffrance pénétrée de foi, par toi nous avons reconnu nos propres faiblesses et compris qu’il nous restait encore beaucoup à faire particulièrement pour les marginaux de notre société.

Va en paix Mwalimu, tu ne seras pas seule et d’autres membres de la communauté décédés avant toi t’accueilleront avant que nous venions nous-mêmes te rejoindre au ciel. ¶ Fr. Stan Goetschalckx

deus caritas est

côte d’ivoire

World Mental Health Day

T

Ten years ago, the Saint Vincent de Paul Mental Health Home opened its doors in Yamoussoukro.

magazine | 2012 # 03

werelddag

van de geestelijke gezondheidszorg

T

ien jaar geleden opende het tehuis voor psychiatrische gezondheidszorg Sint-Vincentius-a-Paulo in Yamoussoukro haar deuren. De Broeders van Liefde hadden hun ogen en oren niet gesloten voor de talrijke aanvragen die hen waren toegekomen en daarbij ook nog vastgesteld hoe verwaarloosd en zonder enige vorm van verzorging psychiatrische patiënten in de stad ronddoolden. Dit was de missie die wij ons 10 jaar geleden hadden voorgenomen wat ons vandaag ter gelegenheid van deze werelddag van de geestelijke gezondheidszorg alleen maar kan aanzetten om na te gaan in hoeverre we het stigmatiserende beeld van de psychiatrische ziekte en alles wat daar rond hangt uit de weg hebben kunnen ruimen. Wat is er nu

eindelijk veranderd tijdens dit nieuwe decennium? Er zijn inderdaad geen geesteszieken meer die onverzorgd in de stad ronddwalen. Onze rehabilitatieprogramma’s slagen slechts wanneer we een omgeving kunnen ontwikkelen waarin iemand die psychiatrisch is gestoord niet meer met de vinger wordt aangewezen en niet meer de stigmatisering van het leven moet dragen maar volwaardig wordt aanvaard in de familie, in zijn beroepsmilieu en in de maatschappij in de brede zin van het woord. Het is dan ook uit erkentelijkheid dat ik terugkijk op al deze wonderen die zich sedert 10 jaar in Yamoussoukro hebben voorgedaan.

Toch blijft er nog heel wat werk te doen en zijn er nog vele zieken die de weg naar ons centrum niet hebben gevonden. ¶

journée mondiale

des soins de santé mentale

I

l y a dix ans que l’établissement de soins de santé en psychiatrie St-Vincent de Paul a ouvert ses portes à Yamoussoukro. Les Frères de la Charité n’étaient pas restés muets aux demandes qui leur étaient parvenues et ils avaient constaté que les patients psychiatriques erraient tout négligés dans les rues de Yamoussoukro sans aucune forme de soins. Voilà la mission que nous nous étions assignée il y a dix ans, ce qui ne peut que nous inciter aujourd’hui, à l’occasion de cette journée mondiale des soins de santé mentale, à vérifier si nous avons effectivement pu éliminer l’image stigmatisante de la maladie psychiatrique, ainsi que tout ce qui l’entoure. Qu’est-ce qui a changé au cours de cette décennie? Il n’y a plus de malades mentaux traînant sans soins dans la ville

et lorsqu’on en rencontre un, ils seront pris en charge pour se faire soigner dans l’établissement.

Nos programmes de réhabilitation réussissent lorsque nous arrivons à créer un environnement où une personne ayant souffert de troubles psychiatriques n’est plus montrée du doigt et ne doit plus porter ces stigmates dans la vie, mais est pleinement acceptée dans la famille, dans son milieu professionnel et dans la société au sens large. C’est dès lors avec reconnaissance que je regarde tous ces ‘miracles’ qui, depuis dix ans, se sont produits à Yamoussoukro. Toutefois, un gros travail reste à faire, il y a encore beaucoup de malades qui n’ont pas trouvé le chemin vers notre centre. ¶

21

en years ago, the Saint Vincent de Paul Mental Health Home opened its doors in Yamoussoukro. The Brothers of Charity had not closed their eyes and ears to the numerous requests that they had received. They had also seen the way in which psychiatric patients roamed the city streets, neglected and without any form of care. This was the mission that we had taken on 10 years ago. World Mental Health Day is therefore an excellent occasion to ascertain to what extent we have been able to wipe away the stigmatising image of mental illness and everything around it. What has actually changed over the last decade? There no longer are mentally ill persons who wander the streets without care. Our rehabilitation programmes are only successful when we can develop a surrounding in which a mentally ill person is no longer treated with contempt or no longer has to endure these stigmas but is fully accepted by his family, his professional environment and society in general. I view these ‘miracles’, which have occurred in Yamoussoukro over the past 10 years, with much appreciation. Still, a great deal of work needs to be done and many ill people have not yet found the way to our centre. ¶

rwanda

Higher education in butare

22

T

he preparations took a long time but on 1 September 2012 our school in Butare started their higher education programme. There is a general trend in Rwanda to develop all courses to a higher level. For our laboratory assistant training, a secondary education course until now, this meant that a postsecondary department had to be created in order to provide higher education degrees.

This school, located across from our former Groupe scolaire, with about 600 students is quite unique in this country. It is a school with a reverse integration of youngsters without disabilities into a school for youngsters with disabilities. The numbers prove that our aim was successful: 50% of the young people who do not have a disability feel completely at home in a school with physically and aurally challenged young people.

When the government asked us to transform the existing lab assistant training programme into a higher education course, we did encounter some resistance.

Not all students whom we had trained as skilled laboratory assistants, mostly young people with a physical limitation, would be able to complete this advanced course, so that for a portion of them another vocational course needed to be found.

For us, this was indeed a condition to walk down this path of renewal, to organise alternative vocational courses. The search was quite extensive, as we had to make sure that this new course was structurally possible, as well. After all, a secondary school cannot organise higher education, which led to the cooperation with KHI, the higher institute of health care with which we had set up psychiatric nursing training in the 1990s.

The alternative vocational courses are not ready yet, however they will definitely be worked out in the future. Now, all of our attention went into the development of the higher education course. For that purpose, the existing classrooms needed adapting, the labs needed upgrading, and a new group of staff was to be formed. It was hard work for Bro. Kizito, the direc-

tor of our school in Butare. He pulled through, and now he was proud to present his new department. The financial means had been insufficient to be able to realise everything, however thanks to the solidarity of all departments of HVP Gatagara the bare necessities were actualised. This shows that even without being completely dependent on the West, they do have the opportunity to develop new projects. As such, this is a very important step to allow the concept of self-reliance to grow.

The old entrance was turned into a few offices, and the existing labs got a complete overhaul during which all the windows were replaced. The courtyard was separated from the secondary department so that now there are two school buildings.

One classroom was equipped to give theoretical lessons to first-year students, who welcomed us enthusiastically during our visit. They said that they were very happy with the new programme. Some of them had already been working as secondarylevel laboratory assistants and now want to continue studying so that they can keep up socially. For in the medical centres they are only hiring higher-level staff.

Following the visit, I met the director of our former Groupe scolaire, Abbé Célestin. He invited me to take a tour of the school but I took a rain check. Again, he expressed his gratitude for the 65 years of the Brothers of Charity’s management of the school. Countless former students can proudly look back upon an education with the Brothers of Charity, and we heard their gratitude during the 75th anniversary a few years ago. Our thoughts involuntarily return to the dark days of April 1994, when everything ended. After this nightmare we were unable to assume the Groupe scolaire’s management due to a lack of brothers. The current director, who comes to our school to celebrate the Eucharist a few days a week, wants to reunite the bonds and never forget the past. It feels good to see that the work is continued and that people love to refer to how it used to be. This was certainly not the case a while ago.

We can never leave Butare without visiting our hospital. Once built as an annex to our Caraes Psychiatric Centre in Ndera and used as a psychiatric dispensary with a capacity of about 20, has now evolved into a fully functioning hospital with a total capacity of 60 patients. Management is now in the hands of Bro. Pascal, the youngest nurse. He is replacing the person who is normally in charge as this person was taken ill. There are plans for renovations and for setting up an additional room for male patients. There men’s ward is constantly overcrowded and patient differentiation is not possible due to a lack of space. They will probably already be building by the time I pay my next visit in order to create a better living environment for the sick.

Once again, Butare is a lively part of the Congregation in Rwanda, with the Saint Kizito community at its heart from which the brothers caringly approach the neighbour. ¶ Bro. René Stockman

Once again, Butare is a lively part of the Congregation in Rwanda.

deus caritas est

rwanda

Nu hoger onderwijs in butare

H

magazine | 2012 # 03

van onze vroegere Groupe scolaire, Abbé Célestin. Hij nodigde me uit om de school te bezoeken, maar dat zal voor een volgende gelegenheid zijn. Hij drukte nogmaals zijn dankbaarheid uit voor de 65 jaar dat de Broeders van Liefde de school hadden geleid. Hoeveel oud-leerlingen kijken niet met fierheid terug op hun opleiding bij de Broeders van Liefde en bij het 75-jarig bestaan dat enige jaren werd herdacht mochten we deze dankbaarheid horen. Onwillekeurig gaan onze gedachten terug naar de donkere dagen van april 1994, toen aan alles een einde kwam. Na deze nachtmerrie konden we het bestuur van de Groupe scolaire niet meer opnemen, bij gebrek aan broeders. Maar de huidige directeur, die een paar dagen per week eucharistie komt vieren in onze school, wil de banden opnieuw aantrekken en wil vooral de geschiedenis niet vergeten. Het doet deugd te zien dat het vroegere werk verder gaat en dat men opnieuw graag verwijst naar wat er vroeger was. Dat was voor een bepaalde tijd niet het geval.

Butare kunnen we nooit verlaten zonder ons ziekenhuis te bezoeken. Ooit gebouwd als annex van ons psychiatrisch centrum Caraes te Ndera en functionerend als psychiatrisch dispensarium met een capaciteit van een 20-tal plaatsen, is het nu uitgegroeid tot een volwaardig ziekenhuis met een opnamecapaciteit van 60 patiënten. Br. Pascal, de jonge verpleegkundige, heeft er nu de leiding ter vervanging van de verantwoordelijke die ziek is. Ook daar heeft men plannen om aan te passen en een bijkomende zaal, die nu constant overbevolkt is, in te richten voor de mannen en waar bij gebrek aan plaats geen differentiatie tussen de patiënten kan gebeuren. Een volgende maal zal men wellicht al aan het bouwen zijn, ook hier om een betere leefsituatie te creëren voor de zieken. Butare is opnieuw een levende afdeling geworden van de congregatie in Rwanda met in het hart de communiteit St-Kizito van waaruit de broeders de medemens zorgend tegemoet gaan. ¶ Br. René Stockman

23

et heeft een lange voorbereiding gekend, maar op 1 september 2012 is men in onze school in Butare gestart met hoger onderwijs. In Rwanda is een algemene trend om alle opleidingen tot een hoger niveau te laten ontwikkelen.

Dit betekende voor onze opleiding van laboranten, tot nu toe A2, dus op secundair niveau, dat ze een post-secundaire afdeling moest ontwikkelen om A1-diploma’s te kunnen afleveren.

Deze school, aan de overkant van onze vroegere Groupe scolaire, met een 600-tal leerlingen, is wel uniek in het land. Het is een school met een omgekeerde integratie van jongeren zonder handicap in een school voor jongeren met een handicap.

En dat het opzet slaagt, bewijzen de cijfers: 50 % jongeren zonder handicap voelen zich volledig thuis in een school met jongeren met een fysieke beperking of een auditieve handicap.

Toen de overheid ons vroeg om de bestaande laboranten-opleiding om te vormen tot een A1-opleiding, voelden we weerstand. Niet alle leerlingen die we tot nu toe opleidden tot volwaardige laboranten, voorheen overwegend jongeren met een fysieke beperking, zouden deze hogere opleiding aankunnen, zodat voor een deel een andere beroepsopleiding zou moeten worden gezocht. Het was dan ook onze voorwaarde om mee te stappen met deze vernieuwing dat er ook alternatieve beroepsopleidingen zouden worden

ingericht. Het werd een lang zoeken, om ook structureel deze nieuwe opleiding mogelijk te maken. Immers, een secundaire school kan geen hoger onderwijs inrichten, zodat een samenwerking werd gezocht met de KHI, het hogere instituut voor gezondheidszorg, waarmee we in de jaren ’90 de opleiding tot psychiatrisch verpleegkundigen ontwikkelden.

De alternatieve beroepsopleidingen zijn er nog niet, maar die worden zeker in de toekomst uitgewerkt. Nu werd alle aandacht besteed aan de uitbouw van de A1opleiding. Daartoe moesten de bestaande klaslokalen worden aangepast, de labo’s worden opgewaardeerd en een nieuwe personeelsgroep worden samengesteld.

Het was hard werken voor Br. Kizito, de directeur van onze school in Butare. Maar hij heeft er zich doorgewerkt, en nu mocht hij mij met fierheid zijn nieuwe afdeling tonen. De financiële middelen waren ontoereikend om alles te kunnen verwezenlijken, maar met de solidariteit van alle afdelingen van het HVP Gatagara kon toch het meest noodzakelijke worden verwezenlijkt. Hiermee werd getoond dat men ook zonder volledige afhankelijkheid van het westen over de mogelijkheid beschikt om nieuwe projecten te realiseren. Op zich is dat een zeer belangrijke stap om de zogenaamde “self-reliance” verder te ontwikkelen.

De vroegere ingang werd omgetoverd in een aantal bureelruimten, en de bestaande labo-lokalen kregen een flinke beurt, waarbij alle ramen werden vervangen. De binnenkoer werd afgezonderd van de secundaire afdeling, zodat men nu als het ware over twee schoolgebouwen beschikt.

Eén klas werd volledig ingericht om de theoretische lessen te geven aan de eerstejaarsstudenten die ons bij ons bezoek enthousiast verwelkomden. Ze zeiden heel tevreden te zijn met de nieuwe opleiding. Sommigen werkten reeds een aantal jaren als A2-laborant en willen zich nu vervolmaken om zo maatschappelijk mee te kunnen. Want in de medische centra engageert men vanaf nu nog slechts A1personeel.

Na het bezoek ontmoette ik de directeur

rwanda

L’enseignement supérieur fait son entrée à butare

24

I

l aura fallu de longs préparatifs mais en date du 1er septembre 2012, notre école de Butare a pu lancer son programme d’enseignement supérieur. La tendance générale au Rwanda est d’élever l’ensemble des formations à un niveau supérieur ce qui voulait dire qu’il fallait, pour la formation de nos laborantins limités jusqu’à présent à un niveau A2, c’està-dire de secondaire, développer une section postsecondaire afin de pouvoir délivrer des diplômes A1.

Cette école, qui fait face à notre ancien Groupe scolaire et compte quelque 600 étudiants, est unique dans le pays. Il s’agit d’un établissement d’intégration inversée de jeunes sans handicap dans une école destinée aux jeunes handicapés.

Les chiffres démontrent en tout cas que 50 % des jeunes handicapés se sentent parfaitement intégrés dans une école qui compte des jeunes frappés de limitations physiques et auditives.

Une certaine résistance fut ressentie lorsque les instances nous prièrent de convertir la formation existante de laborantins en une formation de niveau A1. Il est vrai que pas tous les élèves, en majorité frappés d’un handicap physique, dont nous avions fait, jusqu’alors, des laborantins à part entière, n’entreraient en ligne de compte pour cette formation plus poussée et il fallait, dès lors, envisager à leur intention, une autre formation professionnelle. Avant de nous rallier à ce projet d’innovation, nous avions mis comme condition la création de formations professionnelles alternatives. Il nous aura fallu chercher longuement les moyens pour la mise en œuvre de cette nouvelle formation. Une école secondaire n’est pas habilitée à prodiguer un enseignement supérieur de sorte qu’une collaboration fut sollicitée auprès du KHI, l’institut supérieur de soins de santé avec lequel nous avons développé dans les années 90 la formation d’infirmiers en psychiatrie.

Les formations alternatives n’ont pas encore été élaborées mais ne manqueront pas de l’être à l’avenir. Tout était mis en œuvre présentement pour lancer la formation A1. Il fallait, à cet effet, adapter les lo-

caux de classe, accroître l’équipement des laboratoires et former un nouveau groupe de collaborateurs. Ce fut pour le directeur de l’école de Butare, le Frère Kizito, une tâche ardue dont il a su s’acquitter avec persévérance. C’est donc non sans fierté qu’il nous a montré la nouvelle section.

Si les moyens financiers s’avéraient être insuffisants pour réaliser l’ensemble du projet, l’essentiel a pu toutefois être mis en place grâce à la solidarité de l’ensemble du département du HVP Gatagara. Voilà ce qui constitue en soi déjà un pas important sur le chemin de l’autosuffisance.

L’ancienne entrée a été transformée en espace de bureau et les locaux de laboratoire nettoyés et aménagés de fond en comble avec le remplacement de l’ensemble des fenêtres. La cour intérieure a été séparée de la section secondaire de sorte que l’on dispose en quelque sorte actuellement de deux établissements scolaires distincts.

Une classe a été entièrement dédiée aux cours théoriques à donner aux étudiants de première année lesquels n’ont pas manqué de nous accueillir avec enthousiasme lors de notre visite. Ils étaient très heureux de la nouvelle formation. Certains parmi eux travaillaient déjà pendant quelques années comme laborantins A2 et veulent maintenant se perfectionner en vue d’une meilleure adéquation aux exigences de la société, les centres médicaux n’embauchant actuellement plus que du personnel A1.

Après la visite, j’ai eu l’occasion de rencontrer le directeur de notre ancien Groupe scolaire, l’Abbé Célestin qui m’invita à visiter l’école. Ce sera malheureusement pour une prochaine fois. Il m’exprima encore une fois sa profonde gratitude pour les 65 années pendant lesquelles les Frères de la Charité y avaient assuré la direction.

Butare est redevenu pour la congrégation au Rwanda un centre plein de vie.

Combien d’anciens élèves ne considèrentils pas avec fierté la formation reçue chez les Frères de la Charité, action dont nous avons été largement remerciés lors de la commémoration du 75e anniversaire de notre présence. Nous ne pouvions nous empêcher de repenser à ces sombres journées d’avril 1994 lorsque les choses prirent une tournure et une fin aussi cruelles. Il ne nous était alors plus possible de continuer l’administration du groupe scolaire, par manque de frères. Aussi, est-il réjouissant que l’actuel directeur qui ne manque pas d’assister quelques jours par semaine à la célébration eucharistique dans notre école, souhaite reconfirmer ces liens, sans, surtout oublier le passé. Nous nous réjouissons de constater que l’œuvre se poursuit et que l’on se réfère à nouveau avec plaisir à ce qui fut réalisé par le passé, ce qui pendant une certaine période, n’était plus le cas.

Nous ne pourrons jamais quitter Butare sans visiter notre hôpital. Ce qui avait été conçu comme annexe de notre centre psychiatrique Caraes à Ndera et faisait fonction de dispensaires psychiatriques offrant une capacité d’une vingtaine de lits, est devenu maintenant un hôpital digne de ce nom avec une capacité de 60 patients. Le Fr. Pascal, infirmier, assure actuellement la direction en remplacement du responsable attitré, absent pour cause de maladie. On envisage également différents aménagements pour réaliser une salle supplémentaire pour les hommes vu sa sur-occupation actuelle et le fait que le manque de place nous empêche de différencier des patients. Sans doute aura-t-on déjà entrepris les travaux de construction lors d’une prochaine visite afin de créer de meilleures conditions de vie pour les malades. Butare est redevenu pour la congrégation au Rwanda un centre plein de vie portant en son cœur la communauté St-Kizito d’où les frères essaiment pour prêter assistance et soins à leurs prochains. ¶ Fr. René Stockman

˘ kmisago@yahoo.fr

deus caritas est

DRC ethiopia

Ecole de vie in Goma

25

T

oday, almost everyone knows Goma in the Kivu region of Congo.

As few years ago, in 2002, Mount Nyiragongo erupted and covered a large part of the city in lava, and there is the ongoing rebellion that has been ravaging the population since 1993 and causing unrest.

There is not much left to see from when the volcano erupted. Only the walls of the old cathedral have now been preserved as a monument. The people are still building convinced that an eruption only takes place every few years. The ground floors of the old buildings are now used as cellars, and this is a classic example of how a city can rise throughout time. Even in Rome, one has to go down many steps in the Basilica of Saint Clement to see the old street level.

However, the violence of war remains a constant factor. When I arrived on 1 October 2012, it was a day of mourning. Two service station attendants had been shot in broad daylight for no apparent reason.

There are assaults almost every night in the hills surrounding Goma. The bishop of Goma, Mgr. Theophile Kaboy, tells us

magazine | 2012 # 03

about the delegation of bishops from Congo who had paid a pastoral visit to the afflicted diocese. According to him, it all started in March 1993 when severe ethnic conflicts arose, culminating in the 1994 genocide in Rwanda and fuelled by a rebel army that still opposes the government of Kinshasa. Millions of people have fled, schools were closed, and the entire area is controlled by the so-called rebels, who have their own government and sent the ‘Mwami’ abroad. The peace treaty that came on 23 March 2009 and that is known as ‘M23’ first brought hope, yet eventually remained a dead letter. The raping continues, every day houses are ransacked, people are killed, and large groups stay in refugee camps. This is the reality, yet it is no longer reported on the news and behind closed doors everyone knows that great financial interests play a part. The meeting between President Kabila and President Kagame during the United Nations General Assembly was anxiously awaited but it soon became clear that there were not going to be any concessions. They were both convinced of being in the right and accused each other of corruption and of knowingly keeping up the disturbances to

weaken the country. Fact is that, in the city of Goma, where the roads are impassable, hotels are being built, an apparent economy is developing and service stations are popping up on every street corner.

The UN troops that are stationed there are good customers. What powers are behind all this is plain guesswork. Someone said that this might just be Goma’s guarantee to never be attacked. Today, however, two service station attendants were being buried. As a consequence, the people of Goma will never forget that mindless violence can occur at any time. “To live with this constant insecurity is hard, very hard,” one of our brothers said.

Still, the brothers stay and continue the development of our two facilities: one for the relief and treatment of physically challenged persons and one for the relief and treatment of mentally ill persons. ‘Shirika La Umoja’ and ‘Tulizo Letu’ are the wellknown houses of refuge for people with physical and mental issues. In April, there was a big event, when Salvatore, an Italian man with an artificial leg, swam across Lake Kivu to show that being disabled need not prevent a person from excelling in society.

drc ethiopia

26

It was adorable to see how these children, who used to be unappreciated because of their disability, were now standing there in uniform,like real students at their university.

Today, we are visiting the newly opened ‘Ecole de vie’, a day centre for mentally challenged children. They used to be housed in the buildings of ‘Shirika La Umoja’ but now they were getting an entirely new buildings complex. When the brothers started the construction, the neighbourhood thought that they were building a university. The brothers never contested the rumour because they wanted to indicate that these children are entitled to something good, as well. And it is good and beautiful: 8 small classrooms, built separately as little houses, with therapy rooms in the front and the back, offices, and a multipurpose room. Everything is finished, the grass patches have been put in as well as the playground. The children, about 40 of them, have prepared a warm welcome of dancing and singing. Brother Théodore, the director, knows how to organise a reception. This time the children did not sing “Bienvenu et au revoir” as I once heard in Katuambi so that I did not know what to do: continue walking or go back. Now, they were singing “Bienvenu” and one of the children had memorised a little poem to welcome me. It was adorable to see how these children, who used to be unappreciated because of their disability, were now standing there in uniform, like real students at their university. A few parents had attended and were singing along with the teachers. They were all jostling one another to be in the picture with the ‘umuzungu’. Afterwards, we were welcomed to the new multipurpose room.

Everyone got a Fanta; it truly was a special day for them. Later on, they disappeared into their little classrooms, which we visited one by one, and where we could see how the teachers/educators, with great

patience and adapted to each group, were teaching the children basic mathematics, writing, and crafts. Working with these children demands great patience and mainly love. They consciously chose the name ‘Ecole de vie’ (School of Life), because they want to prepare the children for a full life and make sure that they find their place in society. Salvatore swam across Lake Kivu with one leg. The children’s skills will be honed at this school so that they might also fulfil their task, no matter how simple or small.

Visits such as these make us forget all the misery just for a moment. These are the Brothers of Charity at their best: when they are constantly on the look-out for ways to improve these children’s living situation by providing a wonderful environment, adapted classrooms, dedicated teachers, and an atmosphere that exudes respect and appreciation for these children. However, there is still much to do.

Some children cannot come to the school because they cannot pay for transport.

This should not leave us indifferent and, again, we must look for a solution to this issue. A wall needs to be built, as well, which requires financial means, however there are none available at the moment.

For one year, a development aid worker from Belgium called Mieke helped this school to get a good start. They will need pedagogical and didactical support in the future as well as financial means to keep everything going. I stare at the volcano looming over the rooftops. May it remain calm and leave this little paradise for our children in peace. I know that these children stay with families who fear every night to come, like a constant factor. One never gets used to fear, and it was fuelled once again today with the deaths of the two service station attendants. All service stations in Goma are closed, out of solidarity, silent protest, and sympathy. Violence can strike again tomorrow. Still, they will continue to offer these children a school of life. We can only be grateful and proud. ¶ Bro. René Stockman

8 small classrooms, built separately as little houses, with therapy rooms in the front and the back, offices, and a multipurpose room.

V

andaag kent quasi iedereen Goma in de Kivustreek van Congo. Was het enige jaren geleden de vulkaan Nyiragongo die van zich liet horen en in 2002 het grootste gedeelte van de stad onder de lava bedolf, nu is het de aanhoudende rebellie die de bevolking reeds vanaf 1993 teistert en een echte onrust veroorzaakt.

Van de vulkaanuitbarsting is niet veel meer op te merken. Alleen de muren van de vroegere kathedraal zijn er als een monument bewaard. Men bouwt er nog steeds vanuit de overtuiging dat een uitbarsting slechts om de zoveel jaren plaatsheeft. De gelijkvloers van de vroegere gebouwen worden nu als kelder gebruikt, en hier heeft men een schoolvoorbeeld hoe een stad zich doorheen de tijden ophoogt.

Ook in Rome moet men vele trappen afdalen in de Sint Clemenskerk om er een vroegere straat te zien.

Maar het oorlogsgeweld blijft een constante. Toen ik er aankwam op 1 oktober 2012 was het juist een “jour de deuil”. Op klaarlichte dag waren twee pompbedienden doodgeschoten, blijkbaar zonder aanwijsbare reden. Maar iedere nacht is er wel ergens een overval in de heuvels rond Goma.

De bisschop van Goma, Mgr. Theophile Kaboy, vertelt over de delegatie bisschoppen uit Congo die juist een pastoraal bezoek had gebracht aan het geteisterde bisdom.

Volgens hem begon het allemaal in maart 1993 waarbij zware etnische geschillen de kop opstaken, die sinds de genocide van 1994 in Rwanda constant bleven aanslepen, aangewakkerd door een rebellenleger

deus caritas est

DRC

Ecole de vie in Goma

magazine | 2012 # 03

dat het ook voor deze kinderen goed mag zijn. En het is goed en mooi: 8 kleine klaslokalen apart gebouwd als huisjes met vooraan en achteraan therapieruimten, burelen en een multifunctionele zaal. Het geheel is juist af, de grasperken zijn aangelegd en ook het speelplein. Het wordt een warme ontvangst door de 40-tal kinderen die dansen en zingen. Broeder Théodore, de directeur, weet een ontvangst te organiseren. Ditmaal zingen de kinderen niet “bienvenu et au revoir” zoals ik ooit meemaakte in Katuambi zodat ik niet wist wat te doen: verder wandelen of terugkeren. Nu was het “bienvenu”, en één van de kinderen had een versje geleerd om mij te verwelkomen. Aandoenlijk te zien hoe deze kinderen, voorheen niet gewaardeerd omwille van hun handicap, nu mooi in uniform daar staan, als echte studenten aan hun universiteit. Ook een paar ouders zijn aanwezig en zingen mee met de leerkrachten. Ze verdringen zich om allemaal op de foto te staan met de umuzungu. En daarna is het de ontvangst in de nieuwe multifunctionele zaal. Ze krijgen allemaal een Fanta, en dat is voor hen een hoogdag.

Daarna verdwijnen ze in hun klasjes, die we één voor één bezoeken, en waar we

27

dat zich tegen het bewind van Kinshasa blijft verzetten. Ondertussen zijn miljoenen mensen op de vlucht, zijn scholen gesloten en is een heel gebied in de handen van de zogenaamde rebellen, die er een eigen regering op nahouden en zelfs de mwami naar het buitenland stuurden.

Het vredesakkoord dat op 23 maart 2009 werd gesloten en nu gekend is onder de naam “M23” bracht eerst wat hoop, maar bleef uiteindelijk dode letter. De verkrachtingen gaan verder, dagelijks worden huizen geplunderd en mensen omgebracht en verblijven grote groepen in vluchtelingenkampen. Het is een realiteit die de wereldpers niet meer haalt, maar binnenskamers weet iedereen dat er grote financiële belangen meespelen. Met gespannenheid had men uitgekeken naar de ontmoeting tussen President Kabila en President Kagame tijdens de algemene vergadering van de VN, maar heel vlug was duidelijk dat er geen toegevingen zouden komen. Ieder verschanst zich in het kamp van eigen gelijk en verwijt de andere van corruptie en het bewust in stand houden van de ongeregeldheden om daarmee het land te verzwakken. Feit is dat in de stad Goma, waar de wegen onberijdbaar zijn, hotels worden gebouwd, zich een schijnbare economie ontwikkelt en op iedere hoek van de straat een pompstation verschijnt. De aanwezige VN-troepen die overal paraderen zijn er goede klanten. Welke machten daar achter zitten laat zich raden, en iemand zei dat dit misschien de garantie is dat Goma zelf nooit zal worden aangevallen. Maar vandaag werden de twee pompbedienden begraven, zodat ze ook in Goma niet ver-

geten dat het blinde gevaar ieder ogenblik kan toeslaan. “Leven met die constante onzekerheid is lastig, zeer lastig”, zei één van onze broeders.

En toch blijven deze broeders ter plaatse, en doen verder in de uitbouw van de twee voorzieningen: deze voor de opvang en behandeling van mensen met een fysieke handicap en deze voor de opvang en behandeling van geesteszieken. “Shirika La Umoja” en “Tulizo Letu” zijn de gekende toevluchtsoorden voor mensen met fysische en psychische problemen. In april is er nog een grote manifestatie geweest toen Salvatore, een Italiaanse man met een kunstbeen, het Kivumeer overstak om te tonen dat het hebben van een handicap geen beletsel hoeft te zijn om uit te munten in de maatschappij.

Vandaag bezoeken we de pas geopende “Ecole de vie”, een dagcentrum voor kinderen met een mentale handicap. Tot voorheen zaten ze in de bestaande gebouwen van “Shirika La Umoja”, maar nu kregen ze een totaal nieuw gebouwencomplex. Toen de broeders startten met de constructie, dacht de omgeving dat het ging om een universiteit. Men liet hen in het gedacht om zo nog sterker te duiden

28

kunnen zien hoe de leerkrachten-opvoeders met veel geduld, aangepast aan de groep, de basiselementen van rekenen en schrijven en handvaardigheden aanleren. Werken bij deze kinderen vraagt veel geduld en vooral liefde. Men koos er bewust voor de naam “Ecole de vie”, omdat men deze kinderen op het volle leven wil voorbereiden en ervoor zorgen dat ze hun plaats kunnen hebben in de maatschappij. Salvatore zwom het Kivumeer over met één been, zij zullen met hun vaardigheden die op de school worden aangescherpt ook hun rol weten te vervullen, hoe eenvoudig en klein het ook mag zijn.

Bezoeken als deze, doen alle miserie van de omgeving vergeten. Het zijn de Broeders van Liefde op hun best in het constant zoeken hoe men de levenssituatie van deze kinderen kan verbeteren door een mooie omgeving, aangepaste klaslokalen, toegewijde leerkrachten en een sfeer die eerbied en waardering uitstraalt voor deze kinderen. Maar er is nog veel te doen. Sommige kinderen kunnen naar de school niet komen omdat ze het transport niet kunnen betalen. Dat mag ons niet koud laten en opnieuw moeten we op zoek gaan hoe we daar een oplossing kunnen voor vinden. Er moet ook nog een muur gebouwd worden, en ook dat vraagt financiële middelen, maar deze zijn op dit ogenblik niet voorhanden. Een jaar heeft een coöperante uit België, Mieke, meegewerkt om dit schooltje uit de startblokken te helpen. Ook in de toekomst zal men nog pedagogische en didactische ondersteuning nodig hebben en ook financiële middelen om alles in orde te houden. Ik kijk even naar de vulkaan die we boven de daken zien oprijzen. Dat hij toch kalm mag blijven en dit aards paradijs voor onze kinderen gerust laten. En ik weet ook dat deze kinderen iedere avond in een gezin verblijven waar de angst voor de komende nacht als een constante terugkeert. Angst wordt men nooit gewoon, en deze werd vandaag opnieuw nog wat aangewakkerd met de dood van de twee pompbedienden. Alle pompstations in Goma zijn gesloten, uit solidariteit en stil protest en medeleven.

Morgen kan er een nieuw geweld toeslaan.

Maar toch zal men verder doen om aan deze kinderen een levensschool te bieden.

We kunnen er alleen maar dankbaar en fier om zijn. ¶ Br. René Stockman

Ecole de vie à Goma

A

ujourd’hui, nous connaissons tous ou presque tous la ville de Goma dans le Kivu au Congo. Si ce n’était pas le volcan Nyiragongo qui, il y a quelques années, avait fait parler de lui avant d’ensevelir en 2002 la plus grande partie de la ville sous la lave, ce sont aujourd’hui les constantes rébellions qui y créent de grands désordres et que la population y subit sans désemparer depuis 1993.

On ne remarque plus grand-chose de la fameuse éruption volcanique si ce n’est qu’au niveau des murs de l’ancienne cathédrale, gardés en guise de monument.

On continue à y bâtir, fort de la conviction que les éruptions ne surviennent que cycliquement. Les rez-de-chaussée des anciens bâtiments font maintenant office de caves ce qui démontre comment une ville voit son niveau d’habitat s’élever au cours des années. À Rome également, il faut descendre de nombreuses marches dans l’église de Saint-Clément pour y retrouver une rue d’antan.

Malheureusement, les sévices et cruautés de la guerre demeurent bien présents.

Lorsque j’y arrivais le 1er octobre 2012, c’était précisément un “jour de deuil” après, qu’en plein jour, deux pompistes se soient fait tuer par balle, apparemment sans motif connu. Il faut dire qu’il ne se

passe pratiquement pas de nuit sans qu’il n’y ait des attaques quelque part dans les collines entourant Goma. Mgr. Théophile Kaboy, nous parle de la délégation d’évêques qui, venant du Congo, avaient tout juste rendu une visite pastorale à l’évêché meurtri. Le tout a commencé en mars 1993 lorsque de graves dissensions ethniques surgirent, des dissensions qui, depuis le génocide de 1994, traînent pour autant qu’elles ne soient pas ravivées par l’armée de rebelles qui continuent à s’opposer au régime de Kinshasa. Entretemps, les millions de personnes fuient les violences, les écoles sont fermées, l’ensemble de la région tombée aux mains des rebelles qui y imposent leur propre gouvernement et n’ont pas hésité à bannir le mwami. L’accord de paix conclu en date du 23 mai 2009, désigné présentement “M23”, apporta quelques lueurs d’espoir à l’époque, mais est resté lettre morte par la suite. Des viols continuent à être perpétrés, des maisons sont pillées, des gens assassinés avec pour conséquence l’afflux massif et croissant vers les camps de réfugiés. Voilà une réalité quotidienne qui ne fait plus la une des journaux de la presse internationale. Tout le monde sait pourtant que dans les arcanes du pouvoir, l’importance des intérêts financiers est en jeu. Ainsi avait-on attendu avec une émotion tendue la rencontre du président

deus caritas est

rdc

magazine | 2012 # 03

Aandoenlijk te zien hoe deze kinderen, voorheen niet gewaardeerd omwille van hun handicap, nu mooi in uniform daar staan, als echte studenten aan hun universiteit.

˘ theodorenkondofc@yahoo.com

rons une à une pour remarquer combien maîtres et éducateurs enseignent, avec une patience appropriée au groupe, des éléments de base de l’arithmétique, de l’écriture et des arts manuels. Plus encore que de patience, le travail avec ces enfants, demande beaucoup d’amour. Si nous avons opté pour le “Ecole de vie”, c’est parce que nous voulons préparer au mieux les enfants à conquérir leur place dans la société. Si Salvatore traversa le lac Kivu en unijambiste, les enfants pourront, armés des compétences acquises à l’école, se frayer à leur tour un chemin dans la vie, aussi humble soit-il.

Des visites, comme celles-ci, font oublier la misère des alentours. Les Frères de la Charité y font preuve d’excellence en tentant sans cesse d’améliorer la situation des enfants, leur proposant un beau cadre de vie, des locaux de classe adaptés, des formateurs dévoués dans un climat de respect et d’appréciation. Mais beaucoup de choses restent à faire. Certains enfants ne peuvent par exemple pas venir à l’école, faute d’avoir de quoi payer le transport.

Nous ne pouvons nous y résigner et devons chercher les moyens pour leur offrir une solution. Il faudrait également construire une enceinte ce qui demande des moyens financiers dont nous ne disposons pas pour l’instant. Mieke, une coopérante venue de Belgique a passé un an à nous aider à démarrer cette école. Il nous faudra aussi pouvoir compter à l’avenir sur un soutien pédagogique et didactique ainsi que sur le financement pour maintenir tout en place.

Je tourne mon regard vers le volcan qui se dresse par-dessus les toits en le priant de rester calme et de préserver ce petit paradis terrestre pour nos enfants. Je sais aussi que ces enfants retourneront chaque soir dans une famille où l’angoisse du lendemain se répète chaque jour. On ne se fait jamais à l’angoisse, une angoisse encore ravivée aujourd’hui par la mort des deux pompistes. Toutes les stations-service sont restées fermées par solidarité, en signe de sourde protestation et de profonde compassion. Demain, de nouvelles violences peuvent à nouveau éclater. Et pourtant nous continuerons à offrir à ces enfants une école de la vie. Nous ne pouvons qu’en être fiers et très reconnaissants. ¶ Fr. René Stockman

29

Kabila et du président Kagamé à l’assemblée générale de l’ONU mais on s’est rapidement rendu à l’évidence qu’ils ne concéderaient rien, se retranchant dans leur irréprochabilité respective, se reprochant réciproquement toutes les corruptions du monde et le maintien des hostilités dans le seul but d’affaiblir le pays. Il est un fait que si dans cette ville de Goma les routes sont impraticables, on y construit des hôtels au point qu’une économie factice semble se développer et que des stationsservice y poussent à chaque coin de rue, avec pour principale clientèle les troupes de l’ONU qui la sillonnent en paradant.

Le fait qu’aujourd’hui deux pompistes se retrouvent au cimetière ne peut que rappeler aux habitants de la ville que les périls cachés peuvent en tout temps frapper de plus belle. “ Vivre dans une constante insécurité est pénible, très pénible”, s’exprimait l’un de nos frères.

Et malgré tout cela, nos frères restent au poste, poursuivant l’extension de deux établissements, l’un destiné à l’accueil et aux soins des handicapés physiques et l’autre des malades mentaux. “Shirika La Umoja” et “Tulizo Letu” sont les points de refuge bien connus pour les personnes souffrant de problèmes physiques et psychiques.

Le grand événement du mois d’avril était la traversée du lac Kivu à la nage, par un Italien qui, portant une jambe artificielle,

voulait démontrer qu’une restriction physique ne pouvait empêcher d’exceller dans la société.

Nous visitons aujourd’hui l’ “Ecole de vie”, un centre de jour qui vient d’ouvrir ses portes aux enfants handicapés mentaux.

Ils résidaient auparavant dans les bâtiments existants de “Shirika La Umoja” et se voyaient maintenant offrir un complexe flambant neuf. Lorsque les frères en entamèrent la construction, leur entourage pensait qu’il s’agissait d’une université.

On les laissait à leur idée qui ne faisait que nourrir l’espoir qu’un tel établissement puisse convenir à ces enfants. Et le résultat n’en est que meilleur et plus beau: 8 petits locaux de classe conçus en pavillons comportant à l’avant comme à l’arrière des locaux de thérapie, des bureaux et une salle polyvalente. L’ensemble vient d’être terminé, les pelouses et la plaine de jeux aménagés. L’accueil que nos réservent la quarantaine d’enfants qui dansent et qui chantent est des plus chaleureux. Le directeur de l’école, le Frère Théodore, sait tout de l’art d’accueillir. Cette fois, les enfants ne chanteront pas “bienvenu et au revoir» comme j’avais pu l’entendre à Katuambi, à tel point que j’hésitais un moment à l’interpréter comme une invitation à rester ou une autre à partir. Cette fois, on se limitait à la bienvenue d’autant que l’un des enfants m’avait récité par cœur un petit poème pour que je me sente encore mieux accueilli. C’était en tout cas touchant de voir ces enfants qui avaient dû subir auparavant l’humiliation de leur handicap, se tenir impeccables dans leur uniforme, comme on en rêverait à l’université. Quelques parents sont présents et entonnent les chants avec les enseignants.

Vint ensuite la photo où tous se pressaient aux côtés d’umuzungu. La réception se fait ensuite dans la nouvelle salle polyvalente. Tout le monde reçoit un Fanta et… c’est jour de fête! Ils disparaissent alors dans leurs petites classes que nous visite-

associated members. aangesloten leden. membres associés. canada

30

St Ann Region Three new associate members The celebration of the commitment of the new members was held at the house of Saint-Laurent in Saint-Sulpice in the presence of the “old” associates of Quebec City and a representation of the brothers from each house of the region.

Under the direction of the responsible brother, bro. Joseph Turcotte, each person could express himself/herself . The new members have shared that for years already they felt close to the brothers and their promise just formalize their association.

The “old” members have shared how they experienced the association in the former months and they laid out the road for improvement, f.i. setting in advance the dates of their meetings. What really emerged was that the inspiration of the charism of Peter Joseph Triest is quite alive in the daily life of the associates and that they experience its dynamism of charity in the various challenges they face in their own state of life.

The Brother Provincial from the perspective of the Province and of the Congregation has reported on the participation of the representatives of the associates of the four continents in the recent general chapter and on the motions that the chapter voted in respect to the associates for the coming years. He then identified four challenges that the of the Region St- Ann are facing and finished with a reflection on a misunderstanding of about the association. Association can be seen from both side of the partnership either a give or a receive experience. But we are invited, as in a friendship, to live the reciprocal exchange where each party experiences as much giving as receiving. The overall impression of the celebration was a spontaneous great and simple joy to find each other and discuss what we live and what makes us live.

St Anna Regio Drie nieuwe aangesloten leden De belofte-aflegging ceremonie van de nieuwe aangesloten leden gebeurde in het Maison Saint-Laurent in Saint-Sulpice in de aanwezigheid van de “oud-leden” van de stad Quebec en een afvaardiging van de broeders van alle huizen van de regio.

Onder de leiding van de verantwoordelijke, Broeder Joseph Turcotte, kon eenieder iets kwijt van zijn/haar eigen beweegreden en situatie. De nieuwe leden vertelden aldus dat ze zich al jaren lang verbonden voelden met het werk van de broeders en deze belofte-aflegging er als de formele uitdrukking van gold. Oud-leden hadden het over de manier waarop ze de vereniging in de voorbije maanden hadden ervaren en baanden de weg naar de optimalisering ervan door nu komende vergaderingen te plannen. Wat echt tot uiting kwam is hoezeer de inspiratie van Peter Jozef Triest levendig wordt gehouden in het dagelijkse leven van de leden en hoe ze in de verscheidenheid van hun eigen leven- en werksituatie het dynamisme van de liefdadigheid mochten ervaren. Broeder Provinciaal rapporteerde dan in naam van de Provincie en van de Congregatie over de deelname van de vier afgevaardigden der aangesloten leden die, komende van de vier continenten, aan het laatste Algemene Kapittel hadden deelgenomen en over de moties die het Algemene Kapittel in verband met de aangesloten leden voor de komende jaren had goedgekeurd. Hij besprak vervolgens vier uitdagingen die de St.-Anna-regio moet opnemen en eindigde met het ophelderen van een misverstand in verband met de vereniging. Van beide zijden kan deze door de partners gezien worden als een “geven” en een “krijgen” maar, net als in vriendschap, komt het erop aan dat beide partijen in hun wederkerige uitwisselingen het gevoel hebben evenzeer te geven als te krijgen.

De algemene indruk die we aan de viering overhielden was die van een spontane vreugde waarbij we elkaar mochten vinden en met elkaar mochten spreken over wat we beleven en wat ons doet leven.

Région Ste Anne Trois nouveaux membres associés La célébration de l’émission des promesses des nouveaux membres se déroulait à la maison Saint-Laurent de Saint-Sulpice en présence des “anciens” membres associés de la ville de Québec et d’une représentation des frères de chacune des maisons de la région.

Sous la direction du responsable, Le Fr. Joseph Turcotte, chaque intéressé(e) pouvait s’exprimer à partir de sa situation propre.

C’est ainsi que les nouveaux membres ont partagé qu’il y a déjà longtemps qu’ils se sentaient proches des frères et que la promesse ne vient que formaliser leur association. Les “anciens” membres ont partagé comment ils ont vécu l’association ces derniers mois et tracé des voies d’amélioration, notamment en fixant à l’avance les dates de rencontre. Ce qui est surtout ressorti est que l’inspiration du charisme de PierreJoseph Triest est bel et bien vivante dans le quotidien des membres associés et qu’il dynamisme la charité dans les différents défis que chacun et chacune rencontre dans son état de vie propre. Le frère Provincial de son côté, et à partir du point de vue de la Province et de la Congrégation, a fait état de la participation des représentants des membres associés des quatre continents lors du chapitre général ainsi que des motions que le chapitre a votées relativement aux membres associés pour les années à venir. Il a ensuite indiqué quatre des défis que les membres associés ont à relever dans la Région Sainte-Anne et il a terminé par une réflexion sur un malentendu concernant l’association qui peut être vue de part et d’autre des partenaires soit comme un donner ou un recevoir alors qu’on est invité, comme dans une relation d’amitié, à vivre l’échange réciproque où chaque partie fait l’expérience tant de donner que de recevoir.

L’impression générale de la rencontre était une joie spontanée très grande et très simple de se retrouver et d’échanger sur ce que l’on vit et sur ce qui nous fait vivre.

deus caritas est

belgium

Associate members in Bukavu reaffirm their promise Seeing that the period of validity for the one-year promise had come to an end, the associate members of ITFM Bukavu requested to reaffirm their promise so as to continue to go down the path that they have chosen to sanctify their lives by following the charism of the Congregation of the Brothers of Charity.

During the celebration of the Eucharist, which was held in the chapel of the community of the brothers of ITFM on 11 August 2012 and presided by Father Jano of the Order of the Discalced Carmelites, the following associate members reaffirmed their promise: Jean Claude Birindwa, Emmanuel Rafik, Ernest Za-

rdc

hinda, Ange Muhindo, Nicole Bahati, Céphas Kazimoto, Rosette Nabintu, Jean Jacques Chishibanji, Gilbert Ngerengo, Claude Lunanga. Associate members Ghislaine Ciza and Claude Kulondwa were invited to receive an additional one-year formation before reaffirming their promise. Associate member Joséphine M’Kalumuna had a previous engagement. The renewal of their promise confirms that these associate members wish to sanctify life in a Christian and dedicated way, lead by the Holy Spirit, by opening up to the charism of charity as it was put forward by the Congregation’s Founder, P.J. Triest.

Dagverslag van de beloftevernieuwing door de aangesloten leden in Bukavu Nabintu, Jean Jacques Chishibanji, Gilbert Ngerengo, Claude Lunanga. De aangesloten leden Ghislaine Ciza en Claude Kulondwa werden uitgenodigd om een bijkomende vorming van een jaar te volgen alvorens hun beloften opnieuw uit te spreken. Aangesloten lid Joséphine M’Kalumuna was verhinderd. De vernieuwing van de beloften bevestigt dat de betrokken aangesloten leden hun levenswijze willen verheffen door zich christelijk en op een dienstbare wijze onder de leiding van de heilige Geest open te stellen voor het charisma van de caritas zoals dit door de Stichter van de congregatie, P.J. Triest, werd vooropgesteld.

Compte rendu de la journee du renouvellement des promesses des membres associés de Bukavu Après l’expiration des promesses dont la validité était d’une période d’un an, les membres associés de la communauté de l’ITFM Bukavu ont choisi de redemander un renouvellement de leurs promesses dans le but de continuer le chemin qu’ils ont commencé en choisissant de sanctifier leurs vies suivant le charisme de la congrégation des Frères de la Charité. Durant cette messe, qui a été dite dans la chapelle de la communauté des frères de l’ITFM en date du 11 août 2012 par le Père Jano de l’ordre des Carmes déchaussé, les membres associés suivants ont renouvelé leurs promesses: Jean Claude Birindwa, Emmanuel Rafik, Ernest Zahinda, Ange Muhindo, Nicole Bahati, Cé-

magazine | 2012 # 03

phas Kazimoto, Rosette Nabintu, Jean Jacques Chishibanji, Gilbert Ngerengo, Claude Lunanga. Les membres associés Ghislaine Ciza et Claude Kulondwa ont été reconduits pour une formation d’un an avant d’être acceptés pour un renouvellement. Le membre M’Kalumuna Joséphine était empêché. Il est à noter que cet événement de renouvellement des promesses marque une volonté plus ferme de la part des membres associés de vouloir sanctifier leur vie de façon chrétienne et dévouée et en plus ils le veulent sous la direction du Saint-Esprit par le charisme de la charité tel que prôné par le Fondateur de la congrégation, P.J. Triest.

Op zaterdag 23 juni 2012 legden 7 nieuwe aangesloten leden hun belofte af. Het zijn: Filip De Baets, Wilfried De Graef, Ingrid Vandeputte, Myriam Van Dun, Koen Van Oost, Edwin Vercruysse en Lutgarde Willockx. In het najaar zullen in Wallonië nog eens 7 kandidaten hetzelfde doen.

Aangesloten Leden zijn mensen die vanuit dezelfde spiritualiteit als de Broeders van Liefde willen leven, maar hun eigen levensstaat willen behouden.

Sept nouveaux membres associés ont prononcé leur promesse en date du samedi 23 juin 2012. Il s’agit de: Filip De Baets, Wilfried De Graef, Ingrid Vandeputte, Myriam Van Dun, Koen Van Oost, Edwin Vercruysse et Lutgarde Willockx. Plus tard dans l’année, sept autres candidats feront de même en Wallonie.

Désireux de partager la spiritualité des Frères de la Charité, des membres associés veulent vivre celle-ci au départ du cadre de vie qui leur est propre.

31

Daar de geldigheidstermijn van een jaar voor de eerder uitgesproken beloften was verstreken, hebben de aangesloten leden van ITFM Bukavu de hernieuwing ervan aangevraagd teneinde verder hun levenswijze aan de verheffende spiritualiteit en het charisma van de Broeders van Liefde te toetsen. Tijdens de mis, die in de kapel van de gemeenschap van de broeders van ITFM per 11 augustus 2012 door Pater Jano van de orde van de ongeschoeide karmelieten werd opgedragen, hebben de hierna vermelde aangesloten leden hun belofte hernieuwd. Jean Claude Birindwa, Emmanuel Rafik, Ernest Zahinda, Ange Muhindo, Nicole Bahati, Céphas Kazimoto, Rosette

On Saturday 23 June 2012, 7 new associate members affirmed their promise. They are: Filip De Baets, Wilfried De Graef, Ingrid Vandeputte, Myriam Van Dun, Koen Van Oost, Edwin Vercruysse, and Lutgarde Willockx. Another 7 candidates will do the same in the Walloon Region in autumn. Associate members are people who want to live starting from that same spirituality as the Brothers of Charity while maintaining their own state of life.

Bro. John Fitzgerald Regional Superior USA

Bro. Gaston Paquet Regional Superior Canada

Bro. Noel Corcoran Regional Superior Ireland & England

Bro. Luc Lemmens Regional Superior Belgium

32

Bro. Joel Ponsaran Provincial Superior America

Bro. Richard Bardier Regional Superior Peru & Nicaragua Bro. Jean-Marie Mukonkele Regional Superior DR Congo

Bro. Paulin Kindambu Provincial Superior Africa

Bro. Constantino Kaunda Kapungwe Regional Superior South-Africa & Zambia

deus caritas est

overview of regional and provincial superiors overzicht regionale en provinciale oversten aperçu des supérieurs régionaux et provinciaux Bro. Veron Raes Provincial Superior Europe

Bro. Wilfred Swamynathan Regional Superior India

Bro. Stan Goetschalckx Regional Superior Pakistan, Vietnam & Sri Lanka

33

Bro. Edcel Lacierda Regional Superior Philippines

Bro. Venance Kapita Regional Superior Tanzania

Bro. Déogratias Rwabudandi Regional Superior Rwanda & Burundi

magazine | 2012 # 03

Bro. Godfried Bekaert Provincial Superior Asia

Bro. Marcellinus Putrosumarto Regional Superior Indonesia

letter of brother godfried bekaert Dear confreres, associate members, co-workers, and friends,

34

M

y name is Brother Godfried Cornelius Bekaert and I was born in Esen-Diksmuide, a beautiful town in West-Flanders, Belgium, into a family of 4 children. My only sister decided that she wanted to be a nun at a very young age, while my 2 brothers are happily married.

I decided that I wanted to be a brother after my first meeting with our ‘fisher of men’, Brother Cyriel Maertens, when I was 17 years old.

Following my experience at the juvenate in Bruges and Zwijnaarde from 1969 until 1970 – a time I look back on with great gratitude for Brother Adriaan Daems, a true father figure who died in Japan on 6 August 1973 – I started the novitiate in Sint-Maria-Aalter from 1971 until 1972. It was my wish to become a nurse and so I took psychiatric nursing training at P.C. Dr. Guislain in Ghent between 1972 and 1975.

Subsequently, I got my first apostolate task at P.C. Dr. Guislain as the head of the sick ward between 1975 and 1986. It was a unique ward that, in addition to the provided mental care, could be compared to a small hospital, and everyone, young and old with physical problems, was well attended to. It was a ward that held a very special meaning. Every year, about 35 to 40 patients died there. It is a unique occurrence to always be there with a person you loved and then said goodbye to the world.

This task was entrusted to me as Brother Clariet Lippens’ successor. To me, he was a saintly brother in his example of dedication, kindness, and expertise, with the few means that they had then. Brother Moses Ermes also came to the ward for care. He had been a cook for more than 40 years, and both of his legs had been amputated due to an illness. The words that he spoke every night during his final treatment of the day were always an encouragement to me and gave me strength.

As a young brother, supported by superior Vianey De Vos and the many young and older confreres, we experienced unforgettable, beautiful, wonderful days at the Dr. Guislain-Holy Angels Community, and we had the necessary support, experience and examples as a young brother to believe in the adventure with God. It was a

time to remember.

Perhaps, this is quite exceptional, but in Belgium I stayed in one house only, the Dr. Guislain-Holy Angels Community. That is why my love for it lasts and I still consider it as a haven. My first love, one might say.

From 1986 until 2002, I was granted permission by the Congregation, in the person of Bro. Waldebert De Vestel and supported by Bro. René Stockman, to establish Triest Home with Bro. Clariet. It is a shelter for the homeless located near Dr. Guislain’s in Ghent. I learnt how to listen to thousands of people who all had their own life stories. They were our poor brothers and sisters in need who came to knock on our door.

Very plainly, the home expanded to a project that is situated at the heart of our Congregation’s charism and that became a pilot project for the city of Ghent. My gratitude goes out to Werner Vandeweghe, an associate member, and the many staff members who continue to carry this project forward.

During those years, I mainly learnt to accept my own limitations and to be grateful for the things that God gives me every day: food, health, friendship, etc.

I also learnt to spend more time praying, and to place people’s worries and unsolvable situations back in the hands of God. I often heard myself say: “God, how can I possibly do something.” It was a time when I learnt to strongly believe in divine Providence.

During this period, Father Triest, Saint Vincent, Saint Francis, and Mother Teresa brought me special inspiration in my vocation and my life. They taught me to go back to the true Source, God, and to realise that God has a very special plan for his people. I also found my own ‘new vocation’, specifically to walk in their footsteps, and to, in spite of the daily confrontation with misery and distress, be a happy Brother of Charity.

In 1997, I was asked by the Congregation to go to India for the first time, along with Philippe De Meyer. We were going to provide support for the newly professed Indian brothers and their new apostolate, specifically in a house for chronic psychiatric patients called Param Mitra Sadan, or ‘house of our best friends’. Until 2002, I went to India for a few months every year to support our brothers. Between 2002 and 2010, the Congregation entrusted me with

India as Regional Superior. Letting go and saying goodbye to Triest Home was definitely not easy. Initially, I was alone, yet at the same time I was not, for God was with us. It was a fruitful time. The number of brothers in the region grew, and new apostolic works were started. India grew and was alive. I would especially like to thank all brothers from India and the doctors, who, thanks to their excellent care, cured me of my malaria in October 2009.

Since 2009, I feel even more closely connected to India, and I consider myself half European, half Indian. In October 2010, I was appointed as Provincial Superior of Asia following Brother Gabriel Subiyanto’s untimely death on 14 April 2010. It was a mission that I enjoyed fulfilling, with an emphasis on visiting our brothers and communities in several countries in Asia.

Listening, sympathising, praying, helping in difficult situations, giving advice and encouragement in the apostolate, and mainly being a ‘humble confrere’ sums up my mission.

The spiritual encouragement and support of our young brothers is a characteristic of every visit. During every visit, wherever it may be, I try to imagine Father Triest as a very active man but also as a contemplative man, who understood that we, as human beings, are very small, but with God’s Spirit, love, hope, and faith we can be very strong to give our vocation as Brothers of Charity its own colour and identity, in order to be a prophet according to God’s plan and desire. And so, I again accepted my mission as Provincial Superior.

Brother Godfried Bekaert

deus caritas est

brief van broeder godfried bekaert

Beste medebroeders, aangesloten leden, medewerkers en vrienden,

M

magazine | 2012 # 03

de mensen heeft gehad. Ik vond daar ook mijn eigen “nieuwe roeping” in om heel concreet in hun voetsporen te mogen wandelen en om, ondanks de dagelijkse confrontatie met ellende en miserie, toch een gelukkige Broeder van Liefde te zijn.

In 1997 werd ik gevraagd door de congregatie om samen met Philippe De Meyer voor het eerst naar India te gaan. Daar zouden we onze pas geprofeste Indische broeders in hun nieuw apostolaat ondersteunen, meer bepaald in een huis voor chronische psychiatrische zieken, Param Mitra Sadan, het ‘huis van onze beste vrienden’ genoemd.

Tot 2002 ging ik elk jaar voor enkele maanden naar India ter ondersteuning van onze broeders. Tussen 2002 en 2010 vertrouwde de Congregatie mij India toe als Regionale Overste. Loslaten en afscheid nemen van Huize Triest was niet zo gemakkelijk. Ik was aanvankelijk alleen, maar tegelijk ook niet alleen, want God was met ons. Het was een vruchtbare tijd. De regio groeide in aantal broeders en ook nieuwe apostolaatwerken werden opgestart. India groeide en leefde.

Met heel speciale dank aan alle broeders van India en de dokters, die dank zij hun goede zorgen in oktober 2009 mij genezen hebben van mijn malaria. Sinds 2009 blijf ik dan ook inniger met India verbonden en zo voelde ik mij half Europeaan en half Indiër. In oktober 2010 werd ik dan benoemd tot Provinciale Overste van Azië na het plotse overlijden van Broeder Gabriel Subiyanto op 14 april 2010. Het was een missie die ik graag heb vervuld met de klemtoon op het brengen van bezoeken aan onze broeders en aan de communiteiten verspreid in de verschillende landen van Azië. Luisteren, meeleven, bidden, helpen in moeilijkheden, advies geven, aanmoediging in hun apostolaat en vooral de “eenvoudige medebroeder” zijn, vat mijn missie samen.

De spirituele aanmoediging en begeleiding van onze jonge broeders is een kenmerk voor elk bezoek. Bij ieder bezoek, waar ook, probeer ik Vader Triest te schetsen als een heel actief man maar ook en niet te vergeten als een contemplatief man, die begrepen heeft dat wij als mens heel klein zijn, maar met Gods Geest, liefde, hoop en geloof heel sterk kunnen zijn om onze roeping als Broeder van Liefde een eigen kleur en identiteit te geven. Om zo een profeet te mogen zijn naar Gods plan en verlangen.

Zo heb ik dan nu ook opnieuw mijn missie als Provinciale Overste aanvaard.

Broeder Godfried Bekaert

35

ijn naam is Broeder Godfried Cornelius Bekaert en ik werd geboren in Esen-Diksmuide, een mooi stadje in West-Vlaanderen. Ik kom uit een familie van 4 kinderen. Mijn enige zus besloot heel vroeg kloosterzuster te worden, terwijl mijn 2 broers gelukkig getrouwd zijn.

Ikzelf besloot broeder te worden na de eerste ontmoeting met onze “mensenvisser” Broeder Cyriel Maertens toen ik 17 jaar was.

Na een juvenaatservaring van 1969 tot 1970 in Brugge – hier denk ik met speciale dank terug aan Broeder Adriaan Daems, een echte vader (gestorven in Japan op 06 08 1973) – en Zwijnaarde, begon ik daarna mijn noviciaat in 1971-1972 te St.-MariaAalter. Mijn verlangen was verpleger te mogen worden en daarom studeerde ik voor psychiatrische verpleger in P.C. Dr. Guislain te Gent, tussen 1972-1975.

Vervolgens kreeg ik mijn eerste apostolaatopdracht in P.C. Dr. Guislain als afdelingshoofd op de ziekenzaal 1975-1986.

Een unieke afdeling daar ze naast de psychische zorg ook kan vergeleken worden met een klein ziekenhuis en iedereen, jong en oud met fysieke problemen, er ook zijn verzorging kende. Het is een afdeling met een heel speciale betekenis. Per jaar stierven er namelijk ongeveer een 35 tot 40 mensen. Het is een uniek gebeuren altijd aanwezig te mogen zijn bij iemand die je lief was en afscheid heeft genomen van de wereld. Die taak werd mij toevertrouwd als opvolger van Broeder Clariet Lippens.

Hij was voor mij een heilige broeder in zijn voorbeeld van inzet, vriendelijkheid en deskundigheid, soms met de weinige

middelen die ze hadden. Op die afdeling kwam ook Broeder Moses Ermes voor verzorging, een broeder die meer dan 40 jaar broeder kok was geweest en zijn beide benen was geamputeerd wegens ziekte. Zijn dagelijks woordje ’s avonds bij zijn laatste verzorging was voor mij telkens een aanmoediging en sterkte.

Als jonge broeder, gesteund door overste Vianey De Vos en de vele jonge en oude medebroeders hebben we in de Dr. Guislain H. Engelen communiteit onvergetelijke, mooie, aangename dagen beleefd als communiteit en er de nodige steun, ervaring en voorbeelden gezien als jonge broeder om in het avontuur met God te geloven. Het was een tijd om geregeld aan terug te denken.

En misschien heel uitzonderlijk maar in België heb ik maar één huis gekend nl. de communiteit “Dr. Guislain H. Engelen”.

Vandaar dat mijn liefde ervoor is blijven bestaan en ik het als een uitzendingplaats blijf zien. Mijn eerste liefde kunnen we zeggen.

In 1986 tot 2002 kreeg ik de toestemming vanuit de Congregatie van Br. Waldebert De Vestel en gesteund door Br. René Stockman om Huize Triest in de nabijheid van het Dr. Guislain op te richten samen met Br. Clariet. Het is een tehuis voor de thuis- en daklozen van Gent. Leren luisteren naar duizenden mensen elk met hun eigen levensverhaal. Onze arme broers en zussen in nood die kwamen aankloppen.

Heel sober is het huis uitgegroeid tot een project dat zich in het hart van het Charisma van onze Congregatie bevindt en een pilootproject is geworden van Gent. Dank aan Werner Vandeweghe als aangesloten lid en zovele medewerkers om het project verder te dragen.

Deze jaren heb ik vooral geleerd mijn eigen beperktheden te aanvaarden en dankbaar te zijn om wat God dagelijks schenkt: voeding, gezondheid, vriendschap, enz.

Ik heb echter ook geleerd om meer tijd in gebed door te brengen en alle zorgen en onoplosbare situaties van de mensen terug in Gods handen te leggen. Dikwijls kwam op mijn lippen: “God, hoe is het mogelijk iets te doen”. Het was ook een periode waarin ik sterk heb leren geloven in de Goddelijke Voorzienigheid.

In deze periode hebben dan vooral Vader Triest, St.-Vincent, St. Franciscus en Moeder Teresa een bijzondere inspiratie bijgebracht in mijn roeping en leven. Ze hebben mij als het ware geleerd om terug te gaan naar de ware Bron “God” en te beseffen dat God een heel speciaal plan met

lettre du frère godfried bekaert Chers confrères, membres associés, collaborateurs et amis,

36

J

’ai pour nom celui de Frère Godfried Cornelius Bekaert et je suis né à Esenlez-Dixmude, jolie petite ville de la Flandre occidentale. Je proviens d’une famille de quatre enfants. Mon unique sœur décida très tôt d’entrer au couvent alors que mes deux frères firent un heureux mariage.

Quant à moi, j’ai décidé de devenir frère après la première rencontre avec notre “pêcheur d’hommes ”, le Frère Cyriel Maertens, à l’âge de 17 ans.

Après l’expérience du juvénat, de 1969 à 1970 à Bruges – je suis toujours particulièrement reconnaissant au Frère Adriaan Daems, un vrai père pour moi (décédé au Japon le 06 08 1973) – et à Zwijnaarde, je fis alors mon noviciat de 1971 à 1972 à SintMaria-Aalter. Mon souhait étant de devenir infirmier en psychiatrie, j’en suivis les études de 1972 à 1175 au C.P. Dr. Guislain à Gand.

On me confia alors ma première mission d’apostolat au C.P. Dr. Guislain comme chef de salle de 1975 à 1986, dans un département pas comme les autres vu qu’en plus des soins psychiques qu’on y donnait, tout fonctionnait comme un micro hôpital traitant également les jeunes et les moins jeunes présentant des problèmes physiques. Ce qu’on y vivait était vraiment particulier du fait déjà que 35 à 40 personnes y décédaient par an. C’est en effet chaque fois une expérience unique au moment où quelqu’un, que vous affectionniez, quitte ce monde. Cette mission me fut confiée à la succession ont du Frère Clariet Lippens, lequel était pour moi un saint frère par son exemple et par son engagement, son amabilité et son expertise remarquable compte tenu des moyens dont on disposait à l’époque. Un autre frère, Moïse Ermes, qui avait été cuistot pendant plus de 40 ans était venu nous rejoindre dans le même département alors qu’il avait été amputé des deux jambes suite à une maladie. Son petit mot en fin de journée, lorsque les derniers soins avaient été donnés, était pour moi un encouragement et un réconfort.

Jeune frère, j’ai vécu avec l’appui du supérieur Vianey De Vos et de beaucoup de confrères jeunes et aînés, des jours inoubliables, très riches et agréables dans la communauté des Saints-Anges à l’institut Dr. Guislain, j’y ai été aidé par l’expérience

et les exemples, à croire à une aventure avec Dieu. C’est une époque à laquelle je répense fréquemment avec plaisir.

Sans doute est-ce exceptionnel, mais je n’ai connu qu’une seule maison en Belgique, à savoir, celle de la communauté des Saints-Anges dans le complexe du Dr. Guislain. Cela explique combien je continue à aimer cet endroit que je considère comme mon port d’attache, pour ne pas dire mon premier amour.

Entre 1986 et 2002, j’ai reçu l’autorisation de la congrégation par l’entremise du Frère Waldebert De Vestel et avec l’appui du Frère René Stockman de mettre sur pied avec le Frère Clariet notre ‘Huize Triest’, c’est une maison destinée aux sans-abri et sans-logis de Gand, à un jet de pierre de l’institut Dr. Guislain. C’était l’occasion de se mettre à l’écoute de milliers de personnes qui y allaient chacun de leurs récits de vie, nos pauvres frères et sœurs en détresse qui frappaient à la porte.

Avec beaucoup de sobriété, la maison est devenue un projet pilote pour la ville de Gand, tout en étant au cœur du charisme de notre congrégation. Grâce à Werner Vandeweghe, membre associé et avec le concours de tant de collaborateurs le projet a été poursuivi.

Ces dernières années, j’ai surtout appris à accepter mes propres limites et à être reconnaissant de ce que Dieu me donne chaque jour: la nourriture, la santé, l’amitié etc.

J’ai aussi appris à consacrer plus de temps à la prière et à m’en remettre pour tous les soucis et les situations insolubles de nos semblables aux mains de Dieu. Souvent, j’avais sur le bout des lèvres la question: “Mon Dieu, comment peut-on faire quelque chose?” C’était aussi une période au cours de laquelle j’ai appris à croire fermement en la Providence divine.

C’est alors aussi que surtout le Père Triest, St. Vincent, St. François et Mère Teresa ont particulièrement inspiré ma vocation et ma vie religieuse. Ils m’ont appris à retourner à la véritable Source “Dieu ” et à comprendre que Dieu avait un projet très spécial avec les hommes. Je trouvais là aussi ma ‘nouvelle vocation’ qui ne permettait d’emboîter concrètement leur pas et d’être, malgré ma confrontation journalière avec la misère et la précarité, un Frère de la Charité heureux et comblé.

En 1997, la congrégation me demanda de me rendre pour la première fois en Inde, en compagnie de Philippe De Meyer. L’idée

était de soutenir nos frères indiens, tout juste profès, dans leur nouvel apostolat et plus spécialement au sein d’un établissement pour patients psychiatriques chroniques, du nom de Param Mitra Sadan, c’est-à-dire la ‘maison de nos meilleurs amis’. Jusqu’en 2002, j’allais chaque année pour quelques mois en Inde afin d’y soutenir nos frères. La congrégation fit ensuite de moi le responsable régional de l’Inde, fonction que j’ai assurée de 2002 à 2010. Il ne m’avait pas été si facile de quitter et de faire mes adieux à Huize Triest. J’étais seul sans être vraiment seul puisque Dieu était avec nous. Ce fut une période fructueuse.

Le nombre de frères était croissant dans la région et des nouveaux apostolats étaient lancés. L’Inde grandissait et vivait. Je tiens ici à remercier l’ensemble des frères de l’Inde ainsi que les médecins qui, grâce à leurs bons soins, sont parvenus à me guérir en 2009 de la malaria. Depuis cette même année, je me sens intimement lié à l’Inde au point de me sentir mi-Européen et mi-Indien. C’est en octobre 2010 que j’ai été nommé responsable provincial de l’Asie, suite au décès inopiné du Frère Gabriel Subiyanto le 14 avril 2010. J’ai accompli cette mission avec plaisir en mettant l’accent sur les visites rendues aux frères et aux communautés disséminées sur le continent asiatique. Écouter, compatir, prier, aider dans les difficultés, donner conseil, les encourager dans leur apostolat et être surtout un simple confrère résume ma mission.

L’encouragement et la guidance prodigués à nos jeunes frères caractérisaient chaque visite. À chaque visite aussi, j’essaye d’esquisser la personnalité du Père Triest, qui, tout en étant un homme très actif a été aussi un homme contemplatif qui a compris que si nous sommes petits en tant qu’humains, nous pouvons avec l’esprit, l’amour, l’espérance et la foi de Dieu, donner à notre vocation de Frères de la Charité toute sa teneur et son identité pour devenir ainsi un prophète selon les desseins et la volonté de Dieu. C’est dans ce même esprit que j’ai maintenant accepté une nouvelle désignation en tant que supérieur provincial.

Frère Godfried Bekaert Gand

deus caritas est

a letter from our new provincial superior of the americas, bro. joel ponsaran My dear Brothers, Associate Members, and Co-workers,

I

magazine | 2012 # 03

the Americas? What can I bring and what can I contribute for the growth and development of the province? Clearly, I have nothing but God. For I believe, that “God alone is enough” (solo Deo basta).

Thank you so much for your kind attention and I beg you to please remember me in your prayers. May the peace and joy of the Risen be with you.

Yours sincerely, Bro. Joel Ponsaran

brief van de nieuwe provinciale overste voor noord- en zuidamerika, br. joel ponsaran Beste Broeders, Aangesloten leden en Medewerkers,

I

k schrijf u deze brief om u te zeggen hoe gelukkig ik ben u te mogen vervoegen in de provincie Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe. Zo kom ik tevens tegemoet aan de wens van enkelen onder u die iets meer over hun provinciale overste willen vernemen. Ik heb niet de gewoonte over mezelf te spreken. Bij voorkeur werk ik in stilte, achter de schermen. Ik geloof dat het er in menselijke relaties eerder op aan komt te zijn wat we zijn eerder dan wat we hebben gedaan. Maar, daar het nog een paar maanden kan duren alvorens we elkaar persoonlijk ontmoeten, had ik u graag bij deze, kort geschetst wie ik ben.

Ik ben geboren op 26 maart 1956 met als vader een militair en een onderwijzeres als moeder. Ik heb een jongere broer die het bedrijf runt dat bij erfenis aan de familie is toegekomen. Ik ben grootgebracht in een katholieke conservatieve familie waar de liefde tot God en de dienstvaardigheid voor de medemens kernwaarden waren. Mijn ouders geloofden in de tucht en gaven ons een cultuur mee van eerlijkheid, integriteit, bescheidenheid en eerbied voor de anderen. Het is gemakkelijk onze christelijke waarden en principes toe te passen daar de Filipijnen het enige katholieke land zijn in Azië. Als ik mijn afkomst beschouw ben ik nog steeds heel erkentelijk aan mijn ouders om me in die omstandigheden te hebben grootgebracht.

Beroepsmatig heb ik een diploma behaald

in de psychologie, in het bijzonder onderwijs en in de theologie. Ik heb een opleiding en vorming genoten in de Filipijnen, Ierland, België en in Rome. Ik werd missionaris en pionier in India, Pakistan en Vietnam. Ik heb ook gedurende zes jaren als missionaris gewerkt in Philadelphia en de gelegenheid gekregen ‘s zomers onze Canadese broeders op te zoeken.

Na deze jaren van vorming en missionariswerk werd ik benoemd tot regionale overste in de Filipijnen van 2001-2006. Ik werd dan verkozen tot assistent-generaal tijdens het algemeen kapittel van mei 2006 als verantwoordelijke voor Azië en voor de vorming in de congregatie tot 2012. Nu valt me te beurt provinciale overste te zijn voor beide Amerika’s en leg ik, in gehoorzaamheid en nederigheid deze plotse beschikking in Gods handen in de hoop me naar behoren van de nieuwe taak te kunnen kwijten. Wat kan ik aanbrengen en waarin kan ik bijdragen tot de ontwikkeling van de provincie? Het komt me duidelijk voor dat ik niets anders heb dan God. Want ik geloof dat God alleen volstaat, solo Deo basta.

Dank u zeer voor uw goede intenties en ik vraag u mij indachtig te zijn in uw gebeden. Moge de vrede en de vreugde van de Verrezen Christus u nabij zijn.

Broeder Joel Ponsaran

37

am writing this letter to express my ardent desire to join you in the province of Our Lady of Guadalupe. This is also in response to some of you who were asking about me. I normally do not tell stories about myself. I prefer to work quietly behind the scene. I also believe that in relationship what matter most is who I am and not what I have achieved. But since it will take some months until we meet met each other in person, may this short introduction give you a glimpse of my being.

I was born in March 26, 1956, to a military father and a mother who was a school teacher. I have a younger brother who runs his own business that we inherited from our family. I grow up in a conservative catholic family where the love of God and service to our fellowmen as our core values. My parents were disciplinarians and formed us in the culture of honesty, integrity, humility, and respect for others.

It is easier for us to live and practice our Christian values and principles because the Philippines is the only Catholic country in Asia. As I look back today, I am truly grateful for my parents who brought us up in this manner.

Professionally, I have a degree in Psychology, in Special Education, and in Theology. I obtained my training and formation in the Philippines, Ireland, Belgium and Rome. I was a pioneer missionary in India, Pakistan, and Vietnam. For (06) six years I was a missionary in Philadelphia, U.S.A. and at that time I have had opportunities to visit our Brothers in Canada during summer season.

After years of training and missionary works, I was sent back to the Philippines to be the regional superior in my homeland from 2001 to 2006. During the General Chapter of May 2006, I was elected as General Assistant, responsible for Asia and for the Formation of the congregation until 2012. Now, here I am, appointed as provincial superior for the Americas, obediently and humbly trusting God for my new assignment. Honestly, I am assessing myself, what can I give to the province of

une lettre du nouveau supérieur provincial des amériques, frère joel ponsaran

38

Mes chers Frères, Membres associés et Collaborateurs, Je vous écris cette lettre pour exprimer mon ardent désir de vous rejoindre dans la province Notre-Dame de Guadalupe.

La lettre répond également à un désir de certains de mieux connaître leur nouveau provincial. Je n’ai pas l’habitude de parler de moi-même. Je préfère oeuvrer silencieusement derrière la scène. Je crois que dans une relation, ce qui importe le plus est ce que nous sommes et non ce que nous avons réalisé. Mais étant donné qu’il s’écouleront quelques mois avant que nous puissions nous rencontrer en personne, puisse cette courte introduction vous donner un aperçu de qui je suis.

Je suis né le 26 mars 1956, d’un père militaire et d’une mère institutrice. J’ai un frère plus jeune qui dirige une entreprise que nous avons hérité de la famille.

J’ai grandi dans une famille catholique conservatrice où l’amour de Dieu et le service du prochain constituaient les valeurs centrales. Mes parents croyaient en la discipline et nous ont légué une culture d’honnêteté, d’intégrité, d’humilité et de respect des autres. Il nous est facile de vivre et pratiquer nos valeurs et principes chrétiens parce que les Philippines sont l’unique pays catholique de l’Asie. En regardant mes origines je suis très reconnaissant envers mes parents de m’avoir éduqué ainsi.

Professionnellement parlant, j’ai un diplôme en Psychologie, en Éducation

spéciale et en Théologie. J’ai poursuivi ma formation et mon apprentissage aux Philippines, en Irlande, en Belgique et à Rome. Je fus pionnier missionnaire aux Indes, Pakistan et Vietnam. J’ai oeuvré comme missionnaire à Philadelphie durant six ans et eu l’opportunité de visiter les Frères du Canada durant l’été.

Après ces années de formation et de travail missionnaire on me nommait Supérieur régional aux Philippines de 2001 à 2006. Je fus élu Assistant général durant le Chapitre général de mai 2006, responsable pour l’Asie et pour la Formation dans la Congrégation jusqu’en 2012.

Maintenant, me voici, nommé supérieur provincial des Amériques, m’en remettant à Dieu dans l’obéissance et l’humilité pour remplir ma nouvelle tâche. Honnêtement je me demande ce que je peux bien donner à la province des Amériques.

Que puis-je apporter et en quoi puis-je contribuer au développement de la province. Il m’apparaît clairement que je n’ai rien sinon Dieu. Car je crois que Dieu seul suffit (solo Deo basta).

Merci beaucoup pour vos bonnes attentions et je vous prie de bien vouloir vous rappeler de moi dans vos prières. Que la paix et la joie du Ressuscité soient avec vous.

Sincèrement vôtre, Frère Joel Ponsaran

letter of brother

W

hile I was teaching in a school of the Brothers of Charity in Congo in 1997, the students had asked me the following question: “Brother, where are you from exactly?” They were actually asking which part of the country I was from. I replied: “I come from Christ, as do you” and “I am a child of God, as are you”. However, they would not leave it at that and so they said: “Even Christ said in Bethlehem that he was from Nazareth, the son of a carpenter and Maria.”

In the same way, you might be wondering who I am…

My name is Kindambu Kakwala Paulin.

I was born in Vanga, in the province of Bandundu, Congo, into a family of five children, one girl and four boys, on 16 February 1966.

I grew up in a large family that valued a basic family education and a Christian education as a guideline for the children and the parents. Our parents taught us human and Christian values, in which two families – the big brother’s and the little brother’s – came together and were considered equal. We were taught to pray and read the Bible with the family every day. Respect, humility, simplicity, discipline, peace, joy, patience, generosity, forgiveness, honesty, diligence, and non-violence were some of the clearly visible values. Our home was open to the people from the neighbourhood and particularly for the children. It even became a location for the Christian community for children and their parents. The Christian commitment from the parents and from us as children of the Church, and particularly from Christian formation movements helped us discover the richness of God more than the richness of the world. I myself was working for the Focolare Movement in Bondeko, an organisation that nurtured me with the word of life on the Christian values and virtues of love, unity, and sharing. “We believe in love” and “May they become one” constitute the source of my Christian vocation, which led me to the religious life with the Brothers of Charity. Yes, I believe that love is an excellent vocation, and blessed are those who discover it.

I attended a primary Catholic school, Mayoko/Sadisana; secondary school at the mission of Kinzambi and at Indombo of the Josephite Brothers of Kinzambi. I graduated from secondary school with the option Maths-Physics and I got a degree in Economics and Finances at Cardinal Malu-

deus caritas est

paulin kindambu

Bro. Paulin Kindambu

magazine | 2012 # 03

T

erwijl ik in 1997 les gaf in een school Broeders van Liefde in Congo, hadden de leerlingen mij de volgende vraag gesteld: “Broeder, waar komt u eigenlijk vandaan? “ waarmee ze in feite bedoelden, van welke streek van het land ik afkomstig was. Toen antwoordde ik hen: “Ik ben van Christus net als jullie” en “Ik ben een kind van God, net als jullie”. Maar daar hielden ze het niet bij en zeiden: “Zelfs Christus zei te Bethlehem dat hij van Nazareth was, zoon van een timmerman en van Maria…”.

Op dezelfde manier vraagt u zich misschien af wie ik ben…

Mijn naam is Kindambu Kakwala Paulin. Ik ben geboren op 16 februari 1966 te Vanga, in een familie van vijf kinderen waarvan een meisje en vier jongens, in de provincie Bandundu in Congo.

Ik ben opgegroeid in een grote familie waar de basisopvoeding van het gezin en van het christelijk geloof een gedragslijn was voor de kinderen en de ouders. Onze ouders hebben ons de menselijke en christelijke waarden bijgebracht, waarbij twee gezinnen, die van de grotere en die van de kleinere broer samen, op gelijke voet werden bejegend. Zo werd ons aangeleerd te bidden en elke dag samen met de familie de Bijbel te lezen. Eerbied, nederigheid, eenvoud, tucht, vrede, vreugde, geduld, vrijgevigheid, vergevingsgezindheid, eerlijkheid, werklust, en geweldloosheid waren er zichtbare waarden. Ons huis stond open voor de mensen uit de omgeving en dan vooral voor de jongeren uit de wijk en

werd zelfs een standplaats voor de christelijke basisgemeenschappen van jongeren en voor hun ouders. Het christelijke engagement zowel van de ouders als van ons, als kinderen in de Kerk en vooral in de christelijke leerbewegingen bracht ons ertoe eerder de schatten van God te ontdekken dan die van de wereld. Ikzelf maakte deel uit van de Focolare-beweging te Bondeko, een broederschap die voor mij aan het woord des levens gestalte gaf en het in verband bracht met de christelijke waarden en deugden van de liefde, de eensgezindheid en het delen. “We hebben geloofd in de Liefde” en “moge ze één zijn” was de bron van mijn christelijke roeping die me naar het religieuze leven met de Broeders van Liefde heeft geleid.

Ja, ik meen dat de liefde de roeping bij uitstek is en gelukkig zijn zij die het ontdekken.

Ik heb het basisonderwijs gevolgd in een katholieke school Mayoko/Sadisana, mijn secundair onderwijs in de Kinzambi-missie en in het Indombo van de Broeders Jozefieten in Kinzambi. Ik heb mijn diploma secundair onderwijs met de optie wiskunde-fysica behaald en een graduaat gevolgd in economie en financiën aan het ISPL Kardinaal Malula in Congo-Kinshasa.

In juni 1995 ben ik ingetreden bij de congregatie van de Broeders van Liefde en werd na een eerste professie in 1998 naar Gent gestuurd om met de eerste groep van Afrikaanse broeders en medewerkers een opleiding te volgen inzake Gezondheidsmanagement aan het Vormingscentrum

39

la’s ISPL in Congo Kinshasa.

In June 1995, I joined the Congregation of the Brothers of Charity, and following my first profession in 1998, I was sent to Ghent to take a Health Management course with the first group of African brothers and staff members in Belgium, at the Dr. Guislain Formation Centre. In May 1999, I was sent to my community in Kinshasa, where I did my apostolate at CRHP (rehabilitation centre for the physically challenged) as an administrative officer for 2 years and as a director for 4 years. I would hereby like to express my sincere gratitude to the older brothers and all the staff members for their brotherly love and their religious, apostolic, and professional example with which they surrounded me at the time.

In May 2004, I was appointed postulant master in Belgium by the General Council.

From 2006 until 2012, I was named novice master of the international novitiate of Nairobi, Kenya.

I am well aware that the ideal of love and unity is in fact a progressive discovery, that the love of God is a hidden treasure, which we must always try to find, and live so that one day, with the grace of God, we might call it our own like Saint Vincent de Paul and our Founder, Peter Joseph Triest, and so many other saints. May God’s grace, our faith and hope lead us to discover it for ourselves.

Christ told us: “Love God with all your heart, with all your soul, and with all your mind, and you must love your neighbour as yourself.” Or “We must draw from the vine that is Christ, and the spiritual fruits will follow…” If you are not united with Him like branches to a vine, you can do nothing.

I ask you to pray for me. This will be a first act of love for God and it will mean great support for me. May God, who is goodness and love, help us always to bear witness to his love for his greater glory.

I sincerely and fraternally thank you in advance.

brief van broeder paulin kindambu

40

lettre du frère paulin kindambu Dr. Guislain. In mei 1999 werd ik benoemd in de communauteit van Kinshasa, waar ik mijn apostolaat deed in het Centre de Rééducation pour Handicapés Physiques (CRHP) twee jaren als bestuurder en vier jaren als directeur. Hierbij wens ik mijn oprechte dank te betuigen aan de oudere broeders en aan alle medewerkers voor de broederlijke liefde, de religieuze, apostolische en professionele voorbeeldigheid waarmee ze me toentertijd hadden omringd.

In mei 2004 werd ik door de Algemene Raad in België tot postulantenmester benoemd. Van 2006 tot 2012 werd ik aangesteld als novicen-meester aan het internationaal noviciaat van Nairobi in Kenia.

Ik geef er mij rekenschap van dat het ideaal van liefde en eenheid iets is dat beetje bij beetje wordt ontwaard en dat de Liefde Gods een verborgen schat is die de mens steeds verder moet ontdekken en beleven om het zich, op een gegeven dag, met Gods genade eigen te maken zoals de heilige Vincentius a Paulo en onze stichter Peter Jozef Triest en zoveel andere heiligen het ons hebben voorgedaan. Moge Gods genade, het geloof en de hoop ons ertoe brengen het op onze beurt te ontdekken.

Christus heeft ons gezegd “Bemint God met heel uw hart, met heel uw ziel en met al uw krachten en uw naaste gelijk u zelf”.

Of verder “Als wijnrank moeten wij ons blijven voeden uit de wijnstok (uit Christus) en dan komt de geestelijke vrucht vanzelf Als je niet met Hem verenigd bent zoals een wijnrank met de wijnstok, kan je niets.

Ik vraag u voor mij te bidden, dit wordt een eerste daad van liefde voor God en een grote steun voor mij. Moge de God die goedheid is en liefde in alle tijden ons helpen te getuigen van zijn Liefde tot zijn grotere glorie. Ik dank u oprecht en broederlijk bij voorbaat.

Br. Paulin Kindambu

E

n 1997, pendant mon cours dans une école des Frères de la Charité au Congo, Kinshasa, les élèves m’avaient posé la question suivante: “Frère, d’où es-tu?” pour dire de quel coin du pays et je leur répondit: “Je suis du Christ comme vous aussi” et “Je suis enfant de Dieu comme vous aussi”, mais ils continuaient en disant: “même le Christ, disait qu’Il était de Nazareth à Bethléem, le fils du Charpentier et de Marie, etc.

De même peut être que vous vous demandez qui je suis?

Je m’appelle Kindambu Kakwala Paulin. Je suis né le 16 Février 1966, à Vanga, dans une famille de cinq enfants, dont une fille et quatre garçons, dans la province de Bandundu au Congo, Kinshasa.

J’ai grandi dans une grande famille dont l’éducation familiale et chrétienne de base était une ligne de conduite de base pour les enfants et les parents. Nos parents nous ont appris les valeurs humaines et chrétiennes en unissant les deux familles du grand frère et du petit frère ensemble sans distinction. Ils nous ont appris à prier et à lire la Bible chaque jour en famille. Le respect, l’humilité, la simplicité, la discipline, la paix, la joie, la patience, la générosité, le pardon, l’honnêteté, le travail, la non-violence, etc. ont été des valeurs visibles. Notre maison était ouverte aux voisins et surtout aux jeunes du quartier, et même un siège de la Communauté chrétienne de base pour les jeunes et les parents. L’engagement chrétien tant des parents que de nous les enfants dans l’Église, et surtout dans les mouvements de formation chrétienne de base nous a fait découvrir plus de richesses de Dieu que celles du monde. Personnellement j’étais engagé dans le mouvement Focolari à Bondeko/Fraternité qui m’a nourri de la parole de Vie sur les valeurs et vertues chrétiennes d’Amour, d’unité et de partage: “Nous avons cru à l’Amour” et “qu’ils soient un” voilà la source de ma vocation chrétienne qui m’a conduit à la vie religieuse des Frères de la Charité.

Oui, je crois que l’amour est une vocation par excellence, et heureux ceux qui le découvrent.

J’ai fait mes études primaires dans une école catholique Mayoko/Sadisana, Secondaires à la mission Kinzambi et à l’In-

dombo des Frères Joséphites de Kinzambi.

J’ai obtenu le diplôme du secondaire en option Math-Physique et un cycle de graduat en Économie et Finances à l’ISPL du Cardinal Malula au Congo Kinshasa.

En Juillet 1995, j’ai joint la Congrégation des Frères de la Charité et après ma première profession en 1998, j’ai été envoyé dans le premier groupe des Frères et collaborateurs Africains en Belgique/Gent pour une formation sur la Gestion de Santé au Vormingscentrum Dr. Guislain des Frères de la Charité. En mai 1999, j’ai été nommé à la communauté de Kinshasa, où je faisais mon apostolat au Centre de Rééducation pour Handicapés Physiques (CRHP) comme Administrateur pendant 2 ans et comme Directeur 4 ans. Mes sincères remerciements aux frères aînés et à tous nos collaborateurs qui m’avaient entouré de leur amour fraternel et de leurs exemples d’engagement religieux, apostolique et professionnel.

En mai 2004, j’ai été nommé par le Conseil Général comme maître des postulants en Belgique. Et de 2006 à 2012 j’ai été nommé maître des Novices au Noviciat International de Nairobi au Kenya.

En effet, je me réalise que l’Idéal d’amour et d’unité est une découverte progressive, que l’Amour de Dieu est un trésor caché qu’il faut continuer à creuser et vivre pour qu’un jour avec la grâce de Dieu on y demeure comme saint Vincent de Paul, notre Fondateur Pierre Joseph Triest et tant d’autres saints. Que la grâce de Dieu, la foi et l’espérance nous guident pour que nous aussi la découvrions un jour.

Le Christ nous a dit “aimez Dieu de tout votre cœur, de toute votre âme, de tout votre esprit et de toute votre force, et votre prochain comme vous-même”. Ou encore “si vous n’êtes pas unis à moi comme le serment à la vigne vous ne pouvez pas porter des fruits, car hors de moi, vous ne pouvez rien faire. Voudriez-vous prier pour moi, car je crois que votre prière sera un premier acte d’amour pour Dieu et un grand soutien pour moi. Que Dieu, qui est Bon et Amour dans tous le temps, nous aide à être les témoins de son Amour pour sa plus grande gloire. Je vous remercie sincèrement et fraternellement d’avance.

Fr. Paulin Kindambu

deus caritas est

letter of brother veron raes

Dear brothers and associate members,

I

magazine | 2012 # 03

experienced my transition from regular to special education.

In 1994, I was appointed assistant to the Provincial Council of the Saint Vincent Province tasked with managing youth work and youth camps out of the newly established project called ‘Betanië’ in Knesselare. This was a time when we had the opportunity to meet new groups of youngsters, to wit young people on the fringes of society, juvenile delinquents, drug users, and outcasts. I have many intense and wonderful memories of this period.

In 2006, I was asked to assume responsibility of the region as its Regional Superior. This task, which combined the responsibility for the Congregation and the organisation, was quite the balancing act to give everyone sufficient attention, yet I always felt as though I was not able to make enough time for everyone.

The challenge that I am facing now in my capacity as Provincial Superior of the Saint Benedict Province is possibly even greater. The province has been reduced to two regions, a structural change in which we need to find our way. How can we give the Dutch brothers, who come directly under the province, a place so that they do not feel inferior? How will the situation in the two other regions, where we are preparing for the future with a small or large group of elderly brothers, evolve? How can we secure the apostolate of the regions as

congregational activities in the future?

How can we fully involve co-workers and staff members in our policy? How can we recruit people and form them to work and live in our spirituality? What is the future of religious life in our province? How can we learn to work together across our national borders?

These are several challenges and questions that we will hope to answer in a dynamic process. For these challenges, I, as Provincial Superior, would like to dedicate myself, along with the brothers, the associate members and our many co-workers and staff members, to provide a future for the Brothers of Charity in Europe, as well.

A future that is unclear, yet if we try to read the signs of the times well and start from our faith, we hope and believe that we can find a way together. Because the love of God is the greatest of all, and because, in Europe, coldness, intolerance, and discouragement are threatening to emerge.

We believe that we, as Brothers of Charity, can help build the road.

Bro. Veron Raes

41

was asked to present myself as Provincial Superior of the Saint Benedict Province, which I will gladly do.

I joined the Brothers of Charity in 1979, although I did not have any previous history with the Congregation; I did not go to school with the brothers nor did I participate in their camps. I went to school at the Sacred Heart Episcopal College in Waregem, Belgium. This is where I met Bro. Cyriel, who presented the Congregation of the Brothers of Charity by means of a slide show. My search for what I wanted to do with my life and how I could shape it in a very specific way rapidly became clear to me. Bro. Cyriel’s testimony immediately spoke to me; I was moved to the very depths of my being. It answered all of my questions. How I could dedicate myself to others, starting from my Catholic upbringing, to people who did not get the opportunities that I am getting.

Very unexpectedly, without any previous background or history, I submitted my application to join the Brothers. A choice that I have never regretted since.

In the Congregation, I followed the traditional path. First, I had my religious formation as a postulant and a novice, and then I had professional training as a Bachelor of Commercial Science and of Religious Science. Subsequently, I taught the first and second level of secondary education in Ghent and in Zelzate.

Ever since my postulancy, I have been involved in the ‘Bloemenstad’ holiday camps. This is a volunteer organisation that trains youth leaders and that organises camps for mentally challenged persons. All young brothers and novices were encouraged to take part in this initiative of the Congregation during their formation. For me, it truly hit home. It was the place where I got to know the work of the Brothers. This was probably also the reason why I was asked to be the director of Saint Julian’s in Ghent, the secondary school for special education. I was able to turn my hobby into a career; this is how I

brief van broeder veron raes

lettre du frère

Beste broeders en aangesloten leden.

Chers Frères et membres associés,

42

E

r werd gevraagd me even kort voor te stellen als Provinciale Overste voor De St.-Benedictusprovincie wat ik graag wil doen.

Sinds 1979 ben ik binnengetreden bij de Broeders van Liefde, hoewel ik geen voorgeschiedenis heb van schoollopen bij de broeders of het deelnemen aan kampen. Ik heb school gelopen in het bisschoppelijke H.-hart college te Waregem. Daar heb ik Br. Cyriel ontmoet die aan de hand van een diareeks de congregatie van de Broeders van Liefde kwam voorstellen. Mijn zoektocht naar wat ik van mijn leven wilde maken en hoe ik er concreet vorm wilde aan geven kwam vrij spoedig tot klaarheid. De getuigenis van br. Cyriel sprak me direct aan, het raakte me in het diepst van mezelf. Het gaf antwoorden om mijn vragen. Hoe kan ik me vanuit mijn gelovige opvoeding inzetten voor de anderen, voor mensen die niet die kansen kregen die ik krijg.

Heel onverwacht, zonder achtergrond, zonder voorgeschiedenis heb ik een aanvraag ingediend om in te treden bij de Broeders.

Een keuze waar ik tot op vandaag geen spijt van heb.

Binnen de congregatie heb ik het klassieke parcours gevolgd. Eerst de religieuze vorming als postulant en novice en daarna een professionele vorming als bachelor in de handelswetenschappen en godsdienstwetenschappen. Om daarna voor enkele jaren les te geven in de eerste en tweede graad van het secundair onderwijs in Gent en Zelzate.

Vanaf mijn postulaat ben ik tevens betrokken bij de vakantiewerking Bloemenstad.

Een vrijwilligersorganisatie die monitoren vormt en kampen organiseert voor mensen met een mentale beperking. Een initiatief van de congregatie waar alle jonge broeders en novicen gestimuleerd werden er aan deel te nemen tijdens hun vorming.

Voor mij was dit een schot in de roos. Het was de plaats waar ik het werk van de Broeders leerde. Wellicht was dit ook de reden waarom ik gevraagd werd directeur te worden in de school voor buitengewoon secundair onderwijs St.-Juliaan te Gent. Van je hobby je beroep maken, zo heb ik deze overstap van het gewoon naar het buitengewoon onderwijs ervaren.

In 1994 werd ik genoemd als assistent in de provinciale raad van de St.-Vincentiusprovincie met als taak het jeugdwerk en de jeugdkampen te behartigen en dit vanuit het nieuw opgerichte project Betanië

te Knesselare. Een tijd waarbij we de gelegenheid hadden nieuwe groepen jongeren te leren kennen, namelijk jongeren aan de rand van de maatschappij, probleemjongeren, druggebruikers en uitgestotenen.

Ook dit een periode waar ik veel intense en mooie herinneringen aan over houd.

In 2006 werd me gevraagd de verantwoordelijkheid voor de regio op te nemen als regionale overste. Een taak waarbij de verantwoordelijkheid voor de congregatie en de organisatie gecombineerd werd een behoorlijke evenwichtsoefening om aan iedereen de nodige aandacht te geven en toch steeds het gevoel te hebben niet voldoende tijd te kunnen vrijmaken voor iedereen.

De uitdaging waar ik nu voor sta als Provinciale Overste van de St.-Benedictusprovincie is zo mogelijk nog groter. De provincie is herleidt tot twee regio’s, een verandering in structuur waarin we onze weg moeten zien te vinden. Hoe kunnen we de Nederlandse broeders die rechtstreeks onder de provincie ressorteren een plaats geven waarbij ze zich niet minderwaardig voelen?

Hoe evolueert de situatie in de twee andere regio’s, waar we met een kleine of grotere groep oudere broeders de toekomst moeten voorbereiden? Hoe kunnen we het apostolaat van de regio’s als congregationele activiteiten naar de toekomst vrijwaren? Hoe kunnen we medewerkers een volwaardige plaats geven binnen het beleid? Hoe kunnen we mensen rekruteren en vormen om in onze spiritualiteit te werken en te leven?

Wat is de toekomst van het religieuze leven in onze Provincie? Hoe kunnen we leren samenwerken over de nationale grenzen heen?

Een hele boel uitdagingen en vragen waar we in een dynamisch proces hopen aanzetten tot antwoorden op te vinden. Voor deze uitdagingen wil ik mij als Provinciale Overste samen met de broeders, de aangesloten leden en onze vele medewerkers inzetten om de Broeders van Liefde ook in Europa een toekomst te geven. Een toekomst die niet duidelijk is, maar als we de tekenen van de tijd proberen goed en vanuit ons geloof te lezen hopen en geloven we dat we samen een weg kunnen vinden. En dit omdat de Liefde van God de grootste is en omdat in Europa verkilling, intolerantie en ontmoediging dreigend de kop op steken. We denken dat wij als groep Broeders van Liefde mee aan de weg kunnen timmeren.

Br. Veron Raes

I

l m’a été demandé de me présenter brièvement en tant que Supérieur provincial de la province de Saint-Benoît, ce que je fais avec plaisir.

Je suis entré chez les Frères de la Charité en 1979, sans pour autant avoir été élève des frères auparavant ni avoir participé aux camps. J’ai, par contre suivi des cours au Collège du Sacré-Cœur à Waregem où j’ai fait la connaissance du Fr. Cyriel qui venait y présenter la congrégation des Frères de la Charité avec une série de diapositives. J’ai eu assez vite une idée claire de ce que je voulais faire de ma vie et de la manière dont je voulais la concrétiser. Le témoignage du Fr. Cyriel m’interpella directement en me touchant au plus profond de l’être. Il répondait à mes questions. Comment, en partant de cette éducation chrétienne qui est la mienne et de ma foi, m’engager pour les autres, pour ceux et celles qui n’ont pas reçu ce que je reçois.

C’est donc sans préambule, d’une manière presque impromptue que j’ai introduit ma demande pour entrer chez les frères : un choix que je n’ai jamais regretté à ce jour.

J’ai suivi au sein de la congrégation un parcours classique. Après ma formation religieuse en tant que postulant et puis novice, j’ai obtenu un baccalauréat en sciences commerciales et religieuses pour donner par la suite pendant quelques années des cours de premier et de second degré de l’enseignement secondaire à Gand et à Zelzate.

Dès mon postulat,je me suis également occupé des activités organisées pendant les vacances à Bloemenstad, qui en tant qu’organisation de volontaires forme des moniteurs et organise des camps pour les personnes mentalement limitées. Il s’agissait d’une initiative de la congrégation à laquelle tous les jeunes Frères et novices étaient invités à participer pendant leur formation. Ce fut pour moi une révélation où j’ai pu apprécier le travail des Frères et sans doute aussi la raison pour laquelle on m’a demandé de devenir directeur dans l’école d’enseignement spécial St.-Juliaan à Gand. Passer de l’enseignement ordinaire à l’enseignement spécial équivalait pour moi à faire de mon hobby, mon métier.

En 1994, je fus nommé assistant dans le conseil provincial de la province de SaintVincent avec pour mission celle de m’occuper de l’œuvre de la jeunesse et des camps en partant du nouveau projet Béthanie qui venait d’être lancé à Knesselare. Ce fut l’occasion de découvrir de nouveaux groupes de jeunes et plus particulièrement ceux se

deus caritas est

veron raes

Fr. Veron Raes

magazine | 2012 # 03

news from the general administration. nieuws uit het generalaat. nouvelles du généralat.

From 11 until 21 September 2012, the new General Council had its first meeting in Rome. They had a full agenda but in the end everyone looked back on the past two weeks feeling satisfied. The following items were discussed: • The first item on the agenda was the consideration of the motions of the General Chapter and the tasks were divided among the General Council members. This division will be announced to the entire Congregation with the formal promulgation of the motions, as the tasks are linked with the motions.

• So as to move on to the appointment of the provincial and regional superiors, there was an extended consideration of the Congregation’s structure and a few adjustments were made.

The appointments can be found in a separate announcement.

• The formation houses were screened and for our international novitiate in Nairobi, Bro. Ghislain Nyakasane was named novice master, in succession of Bro. Paulin Kidambu, who became provincial superior. Bro. Simon Bizimana was appointed novice master of the second-year novitiate in Ndera, Rwanda. Bro. Isidore Kiro, former regional superior of India, was appointed superior and postulant master at our international novitiate in Bicol, Philippines.

• The provincial superiors will be closer involved in the General Administration, and for that they will attend General Council meetings twice a year in Rome. The provincial superiors are tasked with working closer together with the regional superiors. Every two years, the General Council is scheduled to convene with the regional superiors.

• The following brothers were granted

dispensation from the temporary vows: Bro. Wilfred Zegbe Bolo from the Central African Republic, Bro. Joy Stalin Soosai from India, Bro. Cyprian Nindyantoro from Indonesia, Bro. Ackim Phiri Kampawi from Tanzania, and Bro. Jean Pierre Simbahwanya from Tanzania.

• It was decided to once again officially have our presence as a congregation in Papua New Guinea, specifically in the diocese of Wabag. Bro. Jacobus Taru and Bro. Benjamin Aska are appointed to this new foundation.

• The international association ‘Fracarita International’ was aligned with the new global appointments, and Bro. Jos Mathijssen was named secretary general and coordinator. In consultation with the regional superiors, the regional coordinators were appointed.

• The proposition of the General Bursar, Bro. John O’Shea, to develop a uniform monitoring system for regional budgets was approved and will be presented and adopted during the meeting with the provincial and regional superiors in January 2013.

43

trouvant en marge de la société, les jeunes à problèmes, toxicomanes et les rejetés. Ce fut également une période dont je garde d’intenses et beaux souvenirs.

En 2006, il ne fut demandé d’assumer la responsabilité de la région en tant que supérieur régional: une tâche combinant les responsabilités de la congrégation et de l’organisation pour en faire une sorte d’exercice d’équilibriste qui, tout en voulant donner à chacun toute l’attention qu’il mérite, gardait le sentiment de ne pouvoir en libérer suffisamment pour tous.

Le défi que j’ai à relever maintenant en tant que Supérieur provincial de la province de Saint-Benoît m’apparaît comme un défi au moins tout aussi important sinon plus. La province est limitée à deux régions ce qui représente une modification structurelle dans laquelle il nous faut trouver la juste voie.

Comment donner à nos frères néerlandais qui ressortissent directement de la province une place qui ne soit pas la portion congrue?

Comment évoluera la situation dans les deux autres régions où il nous faut préparer l’avenir avec un groupe plus ou moins important de frères aînés ? Comment préserver l’avenir de l’apostolat des régions au niveau des activités de la congrégation? Comment donner aux collaborateurs la place qu’ils méritent au niveau de la direction et de la politique à suivre? Iruter des hommes et des femmes et les former à œuvrer et à vivre dans notre spiritualité? Quel est l’avenir de la vie religieuse dans notre province? Comment pouvons-nous apprendre à collaborer au-delà des frontières nationales ?

Autant de défis, autant de questions pour lesquelles nous espérons envisager des réponses dans un processus dynamique.

C’est pour ces défis et dans cet esprit que je vais m’engager en tant que Supérieur provincial avec les frères et membres associés et avec nos nombreux collaborateurs à donner Frères de la Charité un avenir également en Europe. Si cet avenir est encore indécis, c’est en percevant les signes de notre temps et en essayant de les traduire forts de notre foi et de notre espérance, que nous trouverons ensemble la juste voie.

Parce que l’amour de Dieu est le plus grand et parce que, si en Europe l’intolérance, le découragement et la froide indifférence risquent de s’accroître, nous pouvons en nous unissant en tant que Frères de la Charité trouver la réplique.

44

news from the general administration. nieuws uit het generalaat. nouvelles du généralat.

Van 11 tot 21 september 2012 hield de nieuwe generale raad haar eerste vergadering in Rome. Het werd een drukke agenda, maar op het einde kon ieder met voldoening op de voorbije twee weken terugblikken. Hierbij enige punten die werden besproken.

Le conseil général a tenu sa première assemblée du 11 au 21 septembre 2012 à Rome. Si l’agenda était chargé, tout le monde a pu se féliciter, par la suite, des deux semaines écoulées. Vous trouverez ci-après quelques points traités à cette occasion.

• Als eerste agendapunt werden de moties van het generale kapittel overlopen en de taken tussen de generale raadsleden verdeeld. Deze verdeling wordt met de officiële afkondiging van de moties aan de hele congregatie bekendgemaakt, daar de taken aan de moties verbonden zijn.

• Teneinde over te gaan tot de benoeming van de provinciale en regionale oversten, werd langdurig nagedacht over de structuur van de congregatie en werden enige aanpassingen aangebracht. De benoemingen kunt u vinden in een aparte mededeling.

• De vormingshuizen werden doorgelicht en voor ons internationaal noviciaat in Nairobi werd Br. Ghislain Nyakasane tot novicenmeester benoemd, in opvolging van Br. Paulin Kidambu die provinciale overste werd. Voor het tweede jaar noviciaat in Ndera (Rwanda) werd Br. Simon Bizimana tot novicenmeester benoemd. Br. Isidore Kiro, voormalig regionale overste van India, wordt overste en postulantenmeester in ons internationaal noviciaat in Bicol (Filippijnen).

• De provinciale oversten zullen nauwer betrokken worden bij het generaal bestuur, en daarvoor zullen ze tweemaal per jaar in Rome de generale raad bijwonen. De provinciale oversten krijgen dan de opdracht om nauwer met de regionale oversten te werken. Om de twee jaar zullen we dan als generale raad samenkomen met de regionale oversten.

• Aan volgende broeders werd dispensatie van de tijdelijke geloften verleend: Br. Wilfred Zegbe Bolo van de Centraal Afrikaanse Republiek, Br. Joy Stalin Soosai van India, Br. Cyprian Nindyantoro van Indonesië, Br. Ackim Phiri Kampawi van Tanzania en Br. Jean Pierre Simbahwanya van Tanzania.

• Er werd besloten om als congregatie opnieuw officieel aanwezig te komen in Papoea-Nieuw-Guinea en wel in het bisdom van Wabag. Br. Jacobus Taru en Br. Benjamin Aska worden benoemd in deze nieuwe stichting.

• De internationale vereniging “Fracarita International” werd in lijn gebracht met de nieuwe benoemingen wereldwijd en Br. Jos Mathijssen werd benoemd tot secretaris generaal en coördinator. In samenspraak met de regionale oversten werden de regionale coördinatoren benoemd.

• Het voorstel van de generale econoom, Br. John O’Shea, om een eenvormig opvolgingssysteem van de regionale budgetten uit te werken werd goedgekeurd en zal tegen de vergadering met de provinciale en regionale oversten in januari 2013 worden voorgesteld en ingevoerd.

• Le premier point inscrit à l’agenda était de passer en revue les motions du chapitre général et les tâches réparties aux membres du conseil. Cette répartition est communiquée officiellement avec les motions à toute la congrégation, étant donné que les tâches sont liées à ces motions.

• La nomination des supérieurs provinciaux et régionaux s’est faite après une longue réflexion sur les structures de la congrégation et quelques adaptations ont été faites en conséquence. Les nominations ont fait l’objet d’un communiqué séparé.

• Les maisons de formation ont été passées en revue et le frère Ghislain Nyakasane a été désigné maître des novices pour succéder au Frère Paulin Kidambu, nommé supérieur provincial. Le Frère Simon Bizimana a été nommé maître des novices pour la deuxième année de noviciat à Ndera (Rwanda). Le Frère Isidore Kiro, ancien supérieur régional de l’Inde, devient supérieur et maître des postulants dans notre noviciat international à Bicol (Philippines).

• Les supérieurs provinciaux seront davantage impliqués dans l’administration générale et assisteront, à cet effet, deux fois par an au conseil général à Rome. Les supérieurs provinciaux auront alors pour mission de travailler de manière plus concertée avec les supérieurs régionaux. Tous les deux ans, nous nous réunirons en tant que conseil général avec les supérieurs régionaux.

• Les frères ci-après ont reçu une dispense de leurs voeux temporaires: les Frères Wilfred Zegbe Bolo de la République Centrafricaine, Joy Stalin Soosai de l’Inde, Cyprian Nindyantoro de l’Indonésie, Ackim Phiri Kampawi de Tanzanie et JeanPierre Simbahwanya de Tanzanie.

• Il a été décidé que la congrégation serait de nouveau officiellement présente en Papouasie-Nouvelle-Guinée et plus précisément dans l’évêché de Wabag. Le Fr. Jacobus Taru et le Fr. Benjamin Aska sont nommés pour cette nouvelle fondation.

• L’association internationale “Fracarita International” a été organisée avec les nouvelles désignations dans le monde et le Fr. Jos Mathijssen a été nommé secrétaire général et coordinateur. Les coordinateurs régionaux ont été nommés en concertation avec les supérieurs régionaux.

• La proposition de l’économe général, le Fr. John O’Shea, de mettre en place un système de suivi unique et harmonisé pour les budgets régionaux a été approuvée et sera présentée et introduite pour l’assemblée des supérieurs provinciaux et régionaux en janvier 2013.

deus caritas est

In memoriam † brother adriaan geilleit (amedeus) 1918 – 2012

broeder adriaan geilleit (amedeus) 1918 – 2012 Broeder Adriaan, geboren en getogen in Westdorpe (Polderken), een Nederlandse grensgemeente palend aan Zelzate, leerde de Broeders van Liefde kennen als student in de broederschool in Zelzate en trok naar het juvenaat om er de klassieke opleiding te volgen die leidde tot de eerste professie als Broeder Amedeus in 1937.

Zijn studie aan de normaalschool mocht

hij verderzetten in het regentaat in Brussel, en zo kwam de jonge leraar Nederlands, geschiedenis en aardrijkskunde in Turnhout waar hij tegelijk de prefect werd van het internaat, en dat betekende wat in die tijd. Daar reeds ontpopte Broeder Adriaan zich als een bevlogen leraar, iemand die zijn ganse zijn ten dienste stelde van de opvoeding. Vanaf 1952 zien we Br. Adriaan achtereenvolgens in Brugge, Merksem en Leopoldsburg om in 1965 in Gent aan te landen als overste en directeur van het St.-Paulusinstituut. Hier in het St.-Paulusinstituut legde Br. Adriaan meer dan zijn stempel. Hij was er tegelijk directeur, overste en verkondiger van de grote waarden van de caritas, die hij op een authentieke wijze zelf voorleefde. “De ziel van het kind, van de jongere”, daar ging het bij Br. Adriaan om en iedereen, die in die periode in St.-Paulus passeerde, kwam onder de indruk van de charismatische directeur, die het steeds opnam voor de zwaksten, zij die het moeilijk hadden, en ook de leraars mochten dezelfde bekommernis ervaren. Graag ging hij spreken over de pedagogie van de caritas en hij lanceerde dan met grote spraakvaardigheid zijn gekende slogan: “In liefde bewogen moeten we ons buigen over de mens in nood”. Hij geraakte ook in de ban van Dr. Terruwe en werd een vurige verkondiger van haar bevestigingsleer, want hij zag daarin een concrete vertaling van de liefde voor de medemens. Door een voortschrijdende oogkwaal werd Br. Adriaan geleidelijk aan blind, maar dat verhinderde hem niet om zijn opdracht met veel vurigheid verder te zetten, en ook voor de blinden werd hij een warme tochtgenoot. Eenmaal op rust was hij blij zijn gemeenschap te kunnen blijven dienen en in de school bleef hij receptionist, een functie die hem de gelegenheid gaf met velen in contact te blijven

45

Brother Adriaan, born and raised in Westdorpe (Polderken), a Dutch border town near Zelzate, got to know the Brothers of Charity as a student in the school of the brothers in Zelzate, and went to the juvenate to attend traditional education, which led to his first profession as Brother Amedeus in 1937. He pursued further studies at the secondary teacher training school in Brussels after finishing teachers’ training school, and so the young Dutch, history, and geography teacher arrived in Turnhout, where he was also appointed as prefect of the boarding school, which meant quite something in those days.

This is where Brother Adriaan revealed himself as an inspired teacher, someone who put his entire being in the service of education. As of 1952, Bro. Adriaan went to Bruges, Merksem, and Leopoldsburg, and came to Ghent in 1965 to act as superior and director of the Saint Paul Institute.

Bro. Adriaan truly made his mark at Saint Paul’s. He was both director and superior, and proclaimer of the great values of charity, which he lived as an example in an authentic way. “The child’s, the young person’s soul”, that’s what it was all about for Bro. Adriaan, and everyone who went to Saint Paul’s at that time was impressed by the charismatic director, who always stood up for the weakest, those who suffered, even the teachers experienced that same concern. He enjoyed talking about the pedagogy of charity, and with great speaking ability he launched his wellknown slogan: “Moved by charity, we are to reach out to those in need”. He was captivated by Dr. Terruwe and became a fervent advocate of her affirmation theory, as he considered it a concrete translation of the love of neighbour. Due to a persistent eye condition, Bro. Adriaan gradually went blind. However, it did not obstruct him from continuing his task with great ardour. He was a warm companion to the

blind, as well. When he retired, he was glad to still be able to serve his community. He was a receptionist at the school; a position which gave him the opportunity to keep in contact with many and to be there for those who needed him. The porter’s lodge became a meeting place where many a tear was dried, and on weekends he was always on the road to proclaim the affirmation theory everywhere. During every gathering he attended, he always had an encouraging word for everyone, put forward with a great flair. Affirming others had become second nature to him.

In 1999, Bro. Adriaan went to our convent rest home Saint Arnold’s in Beernem, where he pursued his encouraging lifestyle among his elderly confreres. He continued to dedicate himself to those who felt lonely. He departed from this life at our rest home in Zelzate as these final months had become very painful due to a rapid deterioration.

Brother Adriaan was an ardent Brother of Charity, who interpreted the charism in an innovative way. Everything was carried by prayer, and his many years of being blind shaped him into a contemplative soul, which deepened his apostolic commitment even further. He is to be counted among the greats of our educational world, whose greatness will live on beyond death. At last, he is in the presence of the Lord, whom he loved in his heart for so many years.

46

en er te zijn voor hen die op hem beroep deden. De portiersloge werd voortaan een ontmoetingsplaats waar menig traan werd gedroogd en tijdens het weekend was hij onderweg om de bevestigingsleer overal te verkondigen. En op iedere samenkomst die hij meemaakte, mochten we ons verheugen op een bemoedigend woord, met veel allure gebracht. Anderen bevestigen, was zijn natuur geworden.

In 1999 ging Br. Adriaan naar ons kloosterrusthuis St.-Arnold in Beernem waar hij zijn bemoedigende levenswijze verderzette bij zijn bejaarde medebroeders. Ook hier bleef hij zich heel speciaal inzetten voor hen die zich vereenzaamd voelden.

Hij voltooide zijn leven in ons rusthuis in Zelzate, omdat de laatste maanden heel pijnlijk waren omwille van een snelle aftakeling.

Broeder Adriaan was een vurige Broeder van Liefde, die het charisma, op een vernieuwde wijze, invulling heeft gegeven.

Alles werd bij hem gedragen door gebed, en zijn vele jaren in blindheid doorgebracht vormden hem tot een contemplatieve ziel waardoor zijn apostolische bewogenheid nog verdiept werd. Hij mag bij de groten uit onze opvoedkundige wereld worden gerekend wiens grootheid over de dood heen zal voortleven. Eindelijk mag hij nu de Heer aanschouwen die hij zovele jaren in zijn hart heeft bemind.

frère adriaan geilleit (amedeus) 1918 – 2012 Le Frère Adriaan, était né et avait grandi à Westdorpe (Polderken), une commune frontalière hollandaise limitrophe de Zelzate, et avait appris à connaître les Frères de la Charité en fréquentant leur école à Zelzate pour se rendre ensuite à leur juvénat et y suivre la formation classique aboutissant à sa première profession en tant que Frère Amédée en 1937. Il put compléter son école normale par un régendat à Bruxelles et devenir ainsi ce jeune professeur de néerlandais, d’histoire et de géographie à Turnhout où il assumait également les fonctions de préfet de l’internat. Là déjà le Frère Adriaan se révéla être formateur inspiré complètement dévoué à l’éducation. À partir de 1952, nous retrouvons le Fr. Adriaan successivement à Brugge, Merksem et Leopoldsburg pour finalement arriver en 1965 à Gent où il devint le supérieur et le directeur de l’Institut Saint-Paul.

C’est ce même institut que le Frère Adriaan marqua de son sceau en se faisant, dans l’exercice de ses fonctions, défenseur des hautes valeurs de la charité qu’il suivait lui-même dans la plus grande authenticité. “L’âme de nos enfants, de nos jeunes”, voilà ce qui importait le plus pour lui.

Les personnes qui le croisaient dans les couloirs de l’institut louaient son charisme mis au profit des plus faibles des élèves au même titre qu’on le remarquait dans ses fonctions de directeur à l’égard du corps enseignant. Il aimait s’entretenir sur la pédagogie de la charité et n’hésitait pas à lancer dans ces brillants discours la devise de sa vie: “Mus par la charité, nous devons nous incliner devant l’homme en détresse “. Il devint aussi un fervent partisan des doctrines avancées par le Dr. Terruwe qu’il ressentait comme l’expression parfaitement appliquée de l’amour du prochain. Malheureusement, une maladie de la vue l’emporta dans la cécité, ce qui ne l’empêchait pas d’être pour ses compagnons aveugles un guide par l’engouement consacré à la poursuite de sa tâche. Mis à la retraite, il se fit un point d’honneur à servir sa communauté en tant que réceptionniste de l’école et se réjouissait de pouvoir ainsi développer de nombreux contacts et d’aider ceux qui faisaient appel à lui. Sa loge de portier était devenue un lieu de rencontre où plus d’un passant pouvait aller se consoler, se faire encourager alors que le week-end était consacré à diffuser ce qu’il admirait tant dans les écrits du docteur Terruwe faisant de chaque rencontre, de chaque réunion un moment de confirmation et d’encouragement conforme à cette belle doctrine.

Donner cette assertivité aux autres était devenu sa seconde nature.

En 1999, le Fr. Adriaan rejoignit notre couvent de St.-Arnold à Beernem, pour y encourager, par son inspirant mode de vie, l’ensemble de ses confrères aînés et y réconforter tout particulièrement ceux qui se sentaient esseulés. Il termina sa vie dans notre maison de repos de Zelzate, ayant au cours des derniers mois à subir les affres d’un rapide vieillissement.

Le Frère Adriaan était un fervent Frère de la Charité, qui sut donner au charisme des dimensions innovantes, porté par la prière et prenant sa cécité comme une occasion de nourrir son âme contemplative et d’approfondir son apostolat. On peut le compter parmi les éminences du monde de la pédagogie, dont l’accord profitera encore longtemps aux nouvelles générations. Et

enfin il peut voir le Seigneur dont il aura au cours d’un si grand nombre d’années chéri dans son cœur tout le rayonnement.

brother antonin lemay 1919 – 2012 Born in 1919, Brother Antonin grew up a farmer’s son in a deep Christian family. At an early age, he felt driven by a higher ideal. When the Lord came knocking, he did not hide so as not to hear the voice of He who demanded total surrender. In 1938, he wisely decided to join the Triest family.

With his ardent, persevering, tenacious, and sometimes hot-tempered personality, he succeeded in shaping the promise that he made as a young boy during his studies. After spending his first apostolate years in Sorel as a teacher, the Lord led him towards the re-education sector, and for five years he dedicated himself to the youth of Mt-St-Antoine, where he lovingly provided psychological guidance for the youngsters in need of help.

He went on to further his knowledge. He rounded out his acquired skills with a master’s degree from the University of Montreal and two others from Leuven.

Prayer, work, competence, and culture gave colour to his days and made of him an excellent teacher until he was appointed as pedagogical director at St. Bernard’s College.

He never looked back. Both in education and in training, he held his position with the greatest dedication for years. His distinct diligence and motivation he drew from the love that he found in his several tasks and the deeper values that he identified with in order to always do a good and precise job.

Following thirty committed years of work at St. Bernard’s College, he heard another call from the Lord. At Maison Triest, a home for those who live in simplicity and poverty, he took it upon himself to guide and inspire a small group of youngsters.

In imitation of Saint Vincent de Paul, he showed a remarkable spirit of piety and poverty. Every Sunday, he provided song for the mass of the sick at Notre Dame Hospital, and he put together a team to administer communion to the bedridden patients. In 2008, he became a member of the Communauté du Phare until he went to the regional house in 2011.

Today once again, the Lord crosses his

deus caritas est

in memoriam

path. As Paul said to Timothy, now he can also say: “I have fought the good fight to the end; I have run the race to the finish; I have kept the faith.” Now, the crowning of those who triumphed awaits him: the crown of the just that the Lord will award him for his persevering, loyal, and praiseworthy dedication in great service and love!

broeder antonin lemay 1919 – 2012

magazine | 2012 # 03

zondag verzorgde hij daarbij in het Hôpital Notre-Dame de zang voor de ziekenmis en vormde hij een ploeg belast met het brengen van de communie aan de bedlegerige patiënten. In 2008, werd hij lid van de Communauté du Phare, tot hij in 2011 in het regio-tehuis kwam leven.

Vandaag ook kruist de Heer zijn weg. Zoals Paulus aan Timotheus, kan hij zeggen: “Ik heb de goede strijd gestreden, ging tot het uiterste van mijn levensweg en heb mijn geloof behouden.” Nu wacht hem de bekroning van wie kon zegevieren: de kroon der rechtvaardigen dat de Heer hem nu zal toewijzen op grond van zijn volharde, trouwe en verdienstelijke toewijding in grote dienstvaardigheid en liefde!

frère antonin lemay 1919 – 2012 Fils de cultivateur, né en 1919, il a grandi dans une famille très chrétienne. Assez tôt, il nourrissait un idéal élevé. Quand le Seigneur a frappé à sa porte, il n’a pas étouffé la voix qui réclamait le don total de lui-même. En 1938, il a fait un choix judicieux: vivre au sein de la famille Triest.

D’un caractère ardent, tenace, persévérant et même fougueux, il a vaillamment tenu au cours de ses études l’engagement de sa jeunesse. Après ses débuts dans l’enseignement à Sorel, le Seigneur l’a guidé dans le secteur de la rééducation. Durant 5 ans, il s’est dévoué auprès de la jeunesse du Mt-St-Antoine. Il a su mettre beaucoup d’amour dans l’approche psychologique de ces jeunes en détresse.

Puis il a approfondi ses connaissances: à ses qualifications, il a ajouté une Licence

brother august sanders (clotarius) 1921 – 2012 Brother August Sanders, originally from Roksem in Belgium, joined the Brothers of Charity with his brother Cyriel, and both religiously dedicated themselves in their own way as Brothers of Charity.

Following his first profession in 1940, he graduated as a teacher and started working with deaf pupils in Woluwe. Very soon, Bro. August’s exceptional talents were revealed. He pursued further studies in Brussels and gained a certificate in arts and crafts as a teacher in secondary school and teachers’ training school. This was his

47

Geboren in 1919, groeide hij op als landbouwerszoon in een diep christelijke familie. Al vroeg voelde hij zich gedreven door een verheven ideaal. Toen de Heer aanklopte, verschantste hij zich niet om de stem niet te horen van Hem die om totale overgave vroeg. In 1938 besloot hij wijselijk de Triest-familie te vervoegen. Met zijn vurig, doorzettend vasthoudend en soms zelfs opvliegend karakter slaagde hij erin om kranig ook tijdens zijn studies de belofte van zijn jonge jaren verder gestalte te geven. Na onderwijzend zijn eerste apostolaatsjaren in Sorel te hebben doorgebracht, leidde de Heer hem naar de heropvoedingssector en wijdde hij zich vijf jaren lang aan de jeugd van de Mt-St-Antoine waar hij liefdevol de hulpbehoevende jongeren psychologisch wist te begeleiden.

Dan ging hij zijn kennis verdiepen: de verworven vaardigheden vervolledigde hij met een licentiaatsdiploma dat hij aan de Universiteit van Montreal behaalde en nog twee andere in Leuven. Gebed, werk, competentie en cultuur kleurden zijn dagen en maakten van hem een uitgelezen leraar tot hij vervolgens tot pedagogisch directeur werd benoemd in het Collège St-Bernard.

Nooit zag hij om. Zowel in opvoeding als opleiding nam hij jarenlang met de grootste toewijding zijn opdracht waar. Zijn uitgesproken werkzin en motivering putte hij uit die liefde waarmee hij in zijn verschillende taken zich met die diepere waarden kon vereenzelvigen om steeds puik en nauwgezet werk te leveren.

Na dertig toegewijde werkjaren in het Collège St-Bernard, kreeg hij van de Heer een andere oproep. In de Maison Triest, een tehuis voor wie zich geroepen voelt om in eenvoud en armoede te leven, nam hij op zich om een kleine groep jongeren te begeleiden en als animator te begeesteren.

In navolging van de Heilige Vincentius a Paolo legde hij een opmerkzame geest van vroomheid en armoede aan de dag. Elke

à l’Université de Montréal et deux autres à Louvain. Prière, travail, compétence et culture ont tissé ses jours et l’ont préparé à bien remplir ses fonctions d’enseignant et de Directeur pédagogique au Collège StBernard.

Il n’a jamais regardé en arrière. En éducation et en enseignement, il s’est entièrement dévoué durant de nombreuses années. Il a puisé son ardeur et sa motivation dans l’amour. Dans ses différentes fonctions, il a su s’arrimer aux valeurs essentielles, fournissant toujours un travail consciencieux.

Après 30 années de dévouement au Collège St-Bernard, le Seigneur lui a de nouveau lancé un appel. À la Maison Triest, ce gîte à teinte vocationnelle où l’on vit dans la simplicité et la pauvreté, il a accepté d’être l’animateur auprès d’un petit groupe de jeunes gens. A l’exemple de saint Vincent de Paul, il a fait montre d’un grand esprit de pauvreté et d’une piété remarquable. De plus, chaque dimanche à l’hôpital Notre-Dame, il animait le chant à la messe des malades et il a formé une équipe qui va donner la communion aux autres malades alités. En 2008, il a été membres de la communauté du Phare, jusqu’en 1911 quand il est venu vivre à la maison régionale.

Aujourd’hui encore, le Seigneur passe sur son chemin. Avec Paul à Timothée, il peut redire: “J’ai combattu le bon combat, je suis allé jusqu’au bout de la course, j’ai gardé la foi. Et maintenant, le prix de la victoire l’attend: c’est la couronne de justice que le Seigneur lui donnera ce jour… pour son constant et méritoire dévouement imbibé de son grand amour!

48

next task as of 1951, which he fulfilled until 1984 without interruption: arts and crafts teacher at the teachers’ training school in Zwijnaarde. Brother August became a true specialist and in his own captivating way, he professionally introduced his students to this creativity, which is so important for teachers. Every former student has the fondest memories of Brother Clotarius, as he was known to all, most certainly for his apt remarks, his insight into human nature, his dedication, and his love for the job and particularly for the students.

When the moment of his retirement came in 1984, he asked if he could put his skills to use abroad. And so, he became a missionary and was sent to South Africa, where he started teaching at the school for the deaf in Soweto. He returned to his first apostolate, so to speak. Eight beautiful years he spent there until, due to health reasons, he was forced to return to Belgium in 1992. He stayed in Roeselare for a while, later in Sint-Michiels-Brugge, until in 1997 he once again found a steady place in Temse, where he was of great service in the kitchen. Again, he revealed his creativeness, which his confreres really enjoyed. In 2010, he officially went to our convent rest home in Zelzate, where was surrounded with the best of care. He bore his suffering with dignity and from a religious depth.

Brother August was a pleasant confrere, who truly came alive in the community. He had a natural zest for life, yet it was deepened further through his intense religious life.

Serving others had been his lifelong dream, which he realised everywhere he went and which many were able to enjoy. He cultivated his love of beauty in the hearts of many young people, and he enabled them to realise and spread this beauty on their own. Now, he offers his ultimate work of art, a beautiful life, to the Lord, who will receive him in his love. Brother Clotarius, Brother August, many former students and confreres will remember you in their prayers and will continue to call you: a brother to be truly grateful for.

broeder august sanders (clotarius) 1921 – 2012 Broeder August Sanders, afkomstig van Roksem, kwam samen met zijn broer Cyriel bij de Broeders van Liefde, en beiden

hebben op hun wijze zich religieus toegewijd als Broeder van Liefde.

Na zijn eerste professie in 1940, studeerde hij af als onderwijzer en mocht aan de slag bij de dove leerlingen in Woluwe. Maar daar bleek al heel vlug dat Br. August bijzondere talenten bezat. Hij kon zich daarvoor in Brussel verder bekwamen en werd gediplomeerd in het tekenen en de handenarbeid als leraar in het middelbaar onderwijs en het normaalonderwijs.

Dit werd dan ook zijn volgende opdracht vanaf 1951 dat hij tot in 1984 ononderbroken heeft vervuld: leraar tekenen en handenarbeid aan de Normaalschool in Zwijnaarde. Broeder August werd echt een specialist en hij kon op een boeiende wijze de jongeren professioneel inleiden in deze creativiteit die zo belangrijk is voor de onderwijzers. Alle oud-leerlingen houden de beste herinneringen aan Broeder Clotarius, zoals hij door eenieder was gekend, zeker omwille van zijn rake opmerkingen, zijn mensenkennis, zijn toewijding en zijn liefde voor het vak en vooral voor de student.

Toen het moment van de pensionering in 1984 aanbrak, stelde hij voor om zijn talenten ook buiten de grenzen te mogen gebruiken, en hij werd als missionaris naar Zuid-Afrika gezonden waar hij in de school voor de doven in Soweto actief werd. Hij mocht als het ware terugkeren naar zijn eerste apostolaat. Het werden 8 mooie jaren tot hij, omwille van gezondheidsproblemen, in 1992 naar België terugkeerde.

Hij verbleef even in Roeselare, daarna in Sint-Michiels-Brugge tot hij in 1997 opnieuw een vaste stek vond in Temse, waar hij heel dienstbaar werd in de keuken. Ook daar mocht hij zijn creativiteit tonen, en de medebroeders mochten ervan genieten.

In 2010 ging hij officieel naar ons kloosterrusthuis in Zelzate waar hij met goede zorgen werd omringd. Hij droeg er zijn lijden waardig en vanuit een gelovige diepgang.

Broeder August was een aangename medebroeder, die tot volle leven kwam in de gemeenschap. Zijn levensblijheid had hij van huis uit meegekregen, maar deze werd nog verdiept vanuit zijn intens religieus leven.

Dienstbaar-zijn was zijn levenslange droom, die hij overal waar hij kwam mocht realiseren. En velen hebben van deze dienstbaarheid mogen genieten. Aandacht voor het mooie mocht hij in het hart van vele jongeren laten groeien, en hij maakte hen vaardig om dit mooie daarna zelf te realiseren en uit te dragen. Hij mag nu zijn ul-

tiem kunstwerk, een mooi leven, aanbieden aan de Heer, die hem in zijn liefde zal opnemen. Broeder Clotarius, Broeder August, vele oud-leerlingen en medebroeders zullen u blijven gedenken in hun gebed en u blijven noemen: een broeder om echt dankbaar voor te zijn.

frère august sanders (clotarius) 1921 – 2012 Le Frère August Sanders, originaire de Roxem, rejoignit avec son frère Cyrile, les Frères de la Charité, pour vivre une vie religieuse, d’une manière propre à chacun d’eux, comme Frères de la Charité.

C’est après sa première profession en 1940, qu’il termina ses études d’instituteur et se mit au service des élèves sourds muets à Woluwe. C’est là qu’il apparut très vite que le Frère Auguste était doué de talents peu ordinaires. Il continua à se qualifier à Bruxelles, fut diplômé en dessin et travaux manuels et les appliqua, par la suite, dans l’enseignement moyen et à l’école normale. Il assuma ainsi cette deuxième mission de 1951 à 1984, sans interruption, en tant que professeur de dessin et de travaux manuels à l’école normale de Zwijnaarde. Le Frère Auguste s’y est révélé un véritable spécialiste en la matière qui, d’une manière enthousiaste et captivante, initiait les jeunes gens à cette créativité tellement essentielle pour les futurs instituteurs. Tous ses anciens élèves, sans exception, gardent du Frère Clotarius, nom sous lequel on le connaissait, le meilleur souvenir pour la pertinence de ces observations, sa connaissance des hommes,

deus caritas est

in memoriam

brother clemens demarelle 1924 – 2012 When Vital Demarelle, hailing from Zingem in East-Flanders, Belgium, knocked on our convent door, he was already 24 years of age. This was rather exceptional at the time. He had already worked in a factory for a few years before he decided that he wanted to be a brother.

It would be a life of complete service. Im-

magazine | 2012 # 03

mediately after his profession, he went through practical nursing training without the studies. He arrived at the most difficult wards in St.-Alfons in Ghent and in Zelzate. Later, he became a member of the kitchen staff. For eight years, he worked in different kitchens in Aalter, MariaAalter, Sint-Truiden, and Leopoldsburg, until 1960 when he returned to the field of health care. First, it was Casteau, then Zelzate again, and after that a long stay in Manage where Bro. Clemens took on the sickbed nursing, and the care for the severely mentally challenged adults. He became both their father and their mother, and for more than 25 years he dedicated himself to their care with a boundless commitment. Bro. Clemens did it without any scientific knowledge; he allowed his heart to speak, and he had a great heart for the small and the humble.

In 1987, Bro. Clemens went to Dave where he helped with the relief of the poorest of the poor. Again, these were many years of dedication, entirely in the spirit of our charism and playing to the new needs of the world. No, it was never theory for Bro. Clemens but always practice, which he expressed very clearly once in a while.

In 1999, he came to our rest home in Zelzate, as his health started to fail him.

These were years of prayer, until dementia made him sink to an unreachable depth.

Brother Clemenes was a simple brother, who worked with his heart and his hands, and who was the bearer of an authentic charism called love. In his good years, he was a likeable confrere, yet at times he was a bit too direct in his reactions but he always made it right by laughing quite loudly. He was a deeply religious man, very Marian and loyal when it came to saying the rosary every day. He enjoyed leading in prayer at the rest home, as well.

We should be grateful to the Lord for brothers such as Bro. Clemens in our Congregation, who truly lived what we sometimes try to grasp in theory. Seeing him taking care of the severely disabled residents with an obviousness that can only be explained by love was an invitation to many to allow themselves to be seized by that same love. Brother Clemens has allowed God’s love to shine through him, which resulted in a diamond being cut from the rough stone that he once was. He is now with the Lord, whom he faithfully served for so many years as a Brother of Charity and whom he may now behold in all his glory. Brother Clemens will be delighted.

broeder clemens demarelle 1924 – 2012 Toen Vital Demarelle afkomstig van het Oostvlaamse Zingem de kloosterpoort aanklopte, was hij reeds 24 jaar. Dat was eerder uitzonderlijk in die tijd. Hij had er reeds een aantal jaren fabrieksarbeid opzitten vooraleer hij besloot om broeder te worden. Het zou een leven worden van totale dienstbaarheid. Want onmiddellijk na zijn professie doorliep hij de praktische opleiding in de verpleging, zonder de studies te volgen. Hij kwam op de zware afdelingen in St.-Alfons in Gent en in Zelzate. Maar dan kwam een periode van keukendienst. 8 jaar was hij actief in verschillende keukens in Aalter, Maria-Aalter, Sint-Truiden en Leopoldsburg, tot hij in 1960 terug in de zorgverlening mocht. Het werd Casteau, opnieuw Zelzate om dan heel lang in Manage te verblijven waar Br. Clemens de zorg opnam op de bedverpleging en bij de zwaar mentaal gehandicapte volwassenen. Voor hen werd hij vader en moeder tegelijk en meer dan 25 jaar heeft hij er zich dagelijks ingezet met een grenzeloze toewijding. Br. Clemens deed het zonder wetenschappelijke kennis, maar hij liet steeds zijn hart spreken, en hij had een groot hart voor de kleinsten en de minsten.

In 1987 kwam Br. Clemens naar Dave waar hij meewerkte in de opvang van de armsten. Opnieuw werden het jaren van toe-

49

son dévouement et sa passion pour la discipline enseignée et surtout pour ceux à qui il enseignait. À l’heure de sa retraite, en 1984, il proposa de mettre ses talents également au service hors des frontières et fut envoyé en tant que missionnaire en Afrique du Sud où il travailla à Soweto dans l’école des sourds et muets, heureux de poursuivre ainsi son premier apostolat. Ce furent 8 belles années auxquelles il a dû, toutefois, mettre un terme, suite à des problèmes de santé pour revenir en Belgique en 1992.Il y séjourna alors brièvement à Roulers, puis à Saint-Michellès-Bruges pour s’établir, plus définitivement par la suite à Temse en 1997 où il se consacrait, avec grand dévouement, à la cuisine. Là aussi il a pu déployer toute la créativité qui était sienne et combler, cette fois gastronomiquement, ses confrères.

En 2010, l’heure du repos avait sonné et il entra dans notre maison de retraite de Zelzate, où il fut entouré des meilleurs soins et supportait son état de santé avec toute la force d’un homme pénétré d’une foi profonde.

Le Frère Auguste était un confrère affable qui arrivait à s’épanouir parfaitement dans la vie communautaire. Sa joie de vivre lui provenait de son ‘bercail’ et s’était consolidée au fil de sa vie religieuse intense.

La serviabilité constituait le fil rouge de sa vie et s’appliquait partout au bénéfice du plus grand nombre. Son attachement à la beauté a imprégné le cœur d’un grand nombre de jeunes, les rendant ainsi capables de la diffuser à leur tour dans les compétences acquises. Le voilà maintenant à pouvoir offrir le bel ouvrage de sa vie, son chef-d’œuvre, au Seigneur qui l’accueillera dans son Amour. Adieu Frère Clotarius, Frère Auguste! Beaucoup d’anciens élèves et de confrères vous commémorons dans leurs prières, dans leurs pensées, comme un frère digne de toute notre reconnaissance.

50

wijding, helemaal in de geest van ons charisma en inspelend op nieuwe noden in de wereld. Neen, voor Br. Clemens was het nooit theorie, maar praktijk, en dit uitte hij ook nu en dan heel duidelijk.

Vanaf 1999 kwam hij tenslotte naar ons rusthuis in Zelzate, omdat de gezondheid het meer en meer liet afweten. Het werden biddende jaren, tot dementie hem geleidelijk deed verzinken in een onbereikbare diepte.

Broeder Clemens was een eenvoudige broeder, die met zijn hart en zijn handen werkte, maar die drager was van een authentiek charisma dat liefde heette. Hij was in zijn goede jaren een aangename medebroeder, soms wat primair reagerend, maar wat hij steeds goedmaakte met een luide lach. Hij was een diepgelovig man, zeer mariaal en trouw aan het dagelijks bidden van de rozenkrans, die hij ook in het rusthuis graag voorbad.

We mogen de Heer dankbaar zijn om broeders als Br. Clemens in onze congregatie, die echt voorleefden wat we soms meer in theorie proberen te vatten. Hem dagelijks zien optrekken met zijn zwaar gehandicapte bewoners en dit met een evidentie die alleen in de liefde zijn verklaring kan vinden, was een uitnodiging voor velen om zich door diezelfde liefde te laten grijpen. Broeder Clemens heeft Gods liefde door zich laten schijnen en dit heeft de ruwe steen die hij was tot een parel geslepen. Hij is nu bij de Heer die hij zovele jaren als Broeder van Liefde trouw heeft gediend en die hij nu in zijn volle schittering zal mogen aanschouwen. En Broeder Clemens zal verheugd zijn.

frère clément demarelle 1924 – 2012 Lorsque Vital Demarelle, originaire de Zingem en Flandre orientale, frappait à la porte du couvent, il était alors déjà âgé de 24 ans ce qui était plutôt exceptionnel pour l’époque. Il venait de travailler quelques années en usine avant de prendre la décision de devenir frère. Sa vie en serait une de serviabilité absolue car, à peine avait-il fait sa profession, qu’il s’appliquait à une formation pratique d’infirmier sans en suivre l’étude. Il entra alors dans la section des handicapés graves de Saint-Alphonse à Gand et à Zelzate. Vint alors une période de travail en cuisine où, pendant huit ans, il offrit ses services à Aalter, Sint-Maria-Aalter, Sint-Truiden

en Leopoldsburg, avant de reprendre, en 1960, le soin des malades. Ce fut alors Casteau, puis à nouveau Zelzate avant de séjourner pendant une très longue période à Manage où le Frère Clément assurait des soins aux invités et aux adultes gravement handicapés. Il était pour eux à la fois un père et une mère et leur donnait tous les jours tout son infini dévouement pendant plus d’un quart de siècle. Le Fr. Clément se passait de connaissances scientifiques pour s’y adonner avec d’autant plus de ferveur, fort de son grand cœur à l’égard des petits et des humbles.

En 1987, le Fr. Clément arriva à Dave pour y collaborer à l’accueil des plus démunis.

Ce furent une nouvelle fois des années marquées par le dévouement dans l’esprit de notre charisme et répondant aux nouveaux besoins de ce monde. Le Fr. Clément n’était pas un homme de théorie mais bien de la pratique ce qu’il ne manquait d’ailleurs pas de déclarer clairement lorsque l’occasion s’en présentait. À partir de 1999, il rejoignit finalement notre maison de repos à Zelzate, suite à son état de santé devenue de plus en plus précaire. Ce furent des années de prière jusqu’à ce que la démence l’emporta progressivement dans les affres d’insondables profondeurs.

Le Frère Clément avait toute la simplicité d’un frère qui faisait usage de son grand cœur et de ses mains pour porter d’autant mieux l’authenticité du charisme de la charité. Il était pendant ces bonnes années ce confrère agréable qui, après avoir réagi parfois au premier degré, couvrait le tout d’un rire sonore et franc. Profondément croyant, il était d’une dévotion très mariale et indéfectible par la prière journalière du rosaire qu’il tenait aussi à réciter en premier dans la maison de repos.

Nous pouvons remercier le Seigneur d’avoir pu compter sur un frère comme Clément dans notre Congrégation, lui qui chaque jour partageait le sort des résidents gravement handicapés avec une évidence qui ne peut s’expliquer que par l’amour et en incitait plus d’un à se mettre sous l’emprise de ce noble sentiment. Le Frère Clément s’est irradié de cet amour divin qui partant de la pierre brute le façonna en perle. Il repose maintenant auprès du Seigneur qu’il a pendant tant d’années servi en bon Frère de la Charité avant de pouvoir aujourd’hui, dans la plus grande joie, pleinement Le contempler.

brother frans jozef jacob maassen 1921-2012 Brother Frans Maassen was born in Beek, the Netherlands, on 5 November 1921. He joined the Congregation of the Brothers of Charity and took his first vows in Oostrum on 2 February 1940. He passed away after receiving the last sacraments at the age of 90 at the Eikenburg Home for Brothers in Eindhoven on 19 June 2012. He had been a member of the Congregation of the Brothers of Charity for 72 years.

Bro. Frans Maassen joined the Brothers of Charity at a young age. Following his profession, he was trained as a teacher.

His whole life, he worked as a teacher and headmaster of our schools in Tilburg, Roermond, and Eindhoven. As from 1964, he was headmaster of the boarding school at Eikenburg, a position he held for twenty years until 1984. After his retirement, he stayed in Eindhoven until the day of his passing.

Bro. Frans Maassen made the most of the talents that he was given, and never spared himself. He proved himself to be a dedicated teacher in Tilburg and Roermond, and a skilled teacher and headmaster at Eikenburg Boarding School. All these years, he was the ‘icon’ of Eikenburg. His lingering illness compelled him to move to the Home for Brothers. He endured many pains without complaining.

Bro. Frans Maassen was known to be someone who wanted to be in the director’s chair and control everything, including his own life. Once a decision was made, he did not reconsider. He never shied away from a discussion. Problems were dealt with and discussed. As a human being and a religious person, he allowed himself to be inspired by the Bible. For him, it was not so much about rules than it was about conviction. His vow of poverty, he took literally as he did not have any money. The little that he needed for himself was given to him when he asked for it.

During the final days, it was difficult for him to relinquish control over his own life and surrender to his Maker and Master.

When he truly accepted this, he passed away peacefully. From his own way of life as a Brother of Charity, he has now entered Life Everlasting.

deus caritas est

in memoriam

broeder frans jozef jacob maassen 1921-2012

magazine | 2012 # 03

frère frans jozef jacob maassen 1921-2012 Le Frère Frans Maassen naquit le 5 novembre 1921 à Beek, aux Pays-Bas. Il entra dans la Congrégation des Frères de la Charité et prononça ses premiers vœux à Oostrum le 2 février 1940 . Âgé de 90 ans, il décéda à la maison des frères ‘Eikenburg’ à Eindhoven le 19 juin 2012, réconforté par le sacrement des malades. Il était depuis 72 ans membre de la Congrégation des Frères de Charité.

Le Fr. Frans Maassen était entré très jeune chez les Frères de Charité. Après sa profession, il reçut une formation d’instituteur.

Il travailla comme instituteur et directeur dans les écoles des Frères de la Charité à Tilburg, Roermond et Eindhoven. Il devint, à partir de 1964 directeur de l’internat Eikenburg, fonction qu’il assuma pendant 20 ans jusqu’en 1984. Il continua à habiter Eindhoven lors de sa mise à la retraite jusqu’à son décès.

Le Fr. Frans Maassen jonglait avec les talents qui lui avaient été prodigués et ne s’épargnait aucun effort. Il se montra instituteur dévoué à Tilburg et à Roermond ainsi que professeur et directeur compétent de l’internat Eikenburg, dont il fut l’icône pendant toutes ces années. Sa longue maladie l’obligea à se transférer dans la maison des frères où il supporta ses pénibles douleurs sans se plaindre.

Le Fr. Frans Maassen avait cette réputation de quelqu’un qui régissait tout, y compris sa propre vie, qu’il voulait conduire et prendre lui-même en main. Dès qu’une

brother sylvian (daniel) sheil 1926 – 2012 Brother Sylvian (Daniel) Sheil was born in County Wexford in the southeast of Ireland on 5th of August 1926. He made his first profession on 2nd February 1946 dedicating his life to the Congregation and its mission while following faithfully in the footsteps of his Lord and Saviour. He generously responded to the call to serve in that mission in a number of different houses of the Congregation in Britain and Ireland and will be particularly remembered for his contribution to the religious formation of the novices and postulants, firstly as Assistant Novice Master in Rochestown, Co. Cork from 1956 to 1969 and later as Novice Master in St Vincent’s Novitiate in Waterford from 1974 to 1984.. He went on to become the Vocation’s Director – a role which he fulfilled with great commitment and perseverance in very challenging times. Brother Sylvian was a quiet, gentle and unassuming person who gave a clear witness to others by his style of life and his fidelity to prayer and contemplation.

Although he went on to celebrate his Golden and Diamond Jubilees he experienced poor health at many stages throughout his life and particularly in his latter years. He generously and courageously accepted the cross of suffering especially over the many years he spent in Greenhill Nursing Home in Carrick-on-Suir in Co Tipperary where he passed peacefully to his reward on 7th March 2012. He will be sadly missed by his fellow Brothers, by his relatives and many

51

Broeder Frans Maassen werd geboren op 5 november 1921 te Beek. Hij trad toe tot de Congregatie van de Broeders van Liefde en legde zijn eerste geloften af te Oostrum op 2 februari 1940. Hij overleed in het Broederhuis Eikenburg te Eindhoven op 19 juni 2012 op 90-jarige leeftijd, voorzien van het Sacrament van de Zieken. Hij was 72 jaar lid van de Congregatie van de Broeders van Liefde.

Op jonge leeftijd trad Br. Frans Maassen in bij de Broeders van Liefde. Na zijn professie werd hij opgeleid tot onderwijzer. Hij werkte zijn hele leven als onderwijzer en directeur op de scholen van de Broeders van Liefde in Tilburg, Roermond en Eindhoven. Vanaf 1964 was hij directeur van het internaat Eikenburg. Hij deed dit werk twintig jaar tot in 1984. Na zijn pensionering bleef hij in Eindhoven wonen tot de dag van zijn overlijden.

Br. Frans Maassen woekerde met de talenten die hem toebedeeld waren en hij spaarde zichzelf niet. Hij toonde zich een toegewijd onderwijzer in Tilburg en Roermond en een bekwaam leraar en directeur van het internaat Eikenburg. Al die jaren was hij de ‘icoon’ van Eikenburg. Zijn slepende ziekte verplichtte hem naar het Broederhuis te verhuizen. Hij heeft erge pijnen verdragen zonder klagen.

Br. Frans Maassen stond bekend als iemand die de regie van alles, ook van zijn eigen leven, in eigen handen wilde houden. Eenmaal een beslissing genomen, kwam hij er niet op terug. Hij ging discussies niet uit de weg. Problemen werden aangepakt en besproken. Als gelovig mens en religieus, liet hij zich inspireren door de Bijbel. Bij hem ging het minder om regeltjes, dan wel om de overtuiging. Zijn gelofte van armoede heeft hij letterlijk opgevat, want hij beschikte niet over geld. Het weinige dat hij nodig had voor zichzelf, werd hem bezorgd als hij er om vroeg.

De laatste dagen werd het voor hem moeilijk om de regie over zijn eigen leven uit handen te geven en zich over te geven aan zijn Schepper en Meester. Toen hij dit echt aanvaardde, is hij zachtjes heengegaan.

Hij is nu vanuit zijn eigen wijze van leven als Broeder van Liefde het Eeuwig Leven binnengestapt.

décision fut prise, il n’y revenait pas, sans pour autant refuser la discussion. Tout problème survenu était traité et discuté.

Croyant et religieux, il s’inspirait de la Bible, privilégiant plus la conviction que la simple application du règlement. Son vœu de pauvreté fut vécu à la lettre car, plutôt que de disposer lui-même d’argent, il préférait qu’on lui procure à sa demande le peu dont il se contentait.

Au cours des derniers jours de sa vie, il lui en coûtait de déléguer la gestion de sa propre vie avant de se rendre à son Maître et Créateur. C’est après s’y être sincèrement résigné qu’il nous a doucement quittés pour entrer dans la Vie éternelle après avoir vécu pleinement, de la manière qui lui était propre, son existence de Frère de la Charité.

het lijden, voornamelijk tijdens de vele jaren toen hij in het Greenhill verzorgingstehuis in Carrick-on-Suir, in County Tipperary verbleef. Daar is hij vredig heengegaan op 7 maart 2012. Zijn medebroeders, zijn familie en vele vrienden zullen hem missen, evenals zij aan wiens religieuze vorming hij zo enthousiast heeft bijgedragen. Moge zijn zachtaardige en tedere ziel in vrede rusten.

frère sylvian (daniel) sheil 1926 – 2012

friends and particularly by those to whose religious formation he contributed so earnestly. May his sweet and gentle soul rest in peace

52

broeder sylvian (daniel) sheil 1926 – 2012 Broeder Sylvian (Daniel) Sheil werd geboren in County Wexford, in het zuidoosten van Ierland, op 5 augustus 1926. Hij sprak zijn eerste geloften uit op 2 februari 1946 en wijdde op die manier zijn leven aan de congregatie en de missie, trouw de voetsporen volgend van onze Heer en Verlosser. Edelmoedig beantwoordde hij de uitnodiging die hij had ontvangen om in deze missie te dienen in verschillende huizen van de congregatie in Groot-Brittannië en Ierland. Hij zal ons altijd bijblijven omwille van zijn bijdrage aan de religieuze vorming van de novicen en postulanten, eerst als assistent-novicenmeester in Rochestown, County Cork van 1956 tot 1969, en later als novicenmeester in het SintVincentiusnoviciaat in Waterford van 1974 tot 1984. Later werd hij de verantwoordelijke voor de roepingen – een rol die hij met grote toewijding en inzet vervulde in zeer moeilijke tijden. Broeder Sylvian was een rustig iemand, zachtaardig en bescheiden, en een duidelijk getuigenis aan anderen gaf door zijn levenswijze en trouw aan het gebed en de contemplatie.

Hij vierde zijn gouden én zijn diamanten jubileum, maar kampte met een zwakke gezondheid op verschillende ogenblikken in zijn leven en vooral tijdens de laatste jaren. Moedig aanvaardde hij het kruis van

Le Frère Sylvian (Daniel) Sheil est né dans le Comté de Wexford dans le sud-est de l’Irlande, le 5 août 1926. Il fit sa première profession le 2 février 1946, dédiant sa vie à la Congrégation et à sa mission, suivant avec fidélité les pas de son Seigneur et Sauveur. C’est avec générosité qu’il répondit à l’appel reçu en servant dans différents établissements de la Congrégation de Grande-Bretagne et d’Irlande. On se souviendra de lui, particulièrement pour avoir contribué à la formation religieuse des novices et des postulants, d’abord en tant que Maître-Assistant des Novices à Rochestown, dans le comté de Cork de 1956 à 1969 et plus tard, en tant que Maître des Novices, au Noviciat de St.-Vincent à Waterford de 1974 à 1984. Il devint aussi le responsable des vocations, un rôle qu’il accomplit avec dévouement et persévérance dans des temps très difficiles.

Le Frère Sylvian était une personne tranquille, gentil et modeste donnant ainsi un témoignage aux autres par son exemple de vie, sa fidélité à la prière et à la contemplation. Même s’il a pu célébrer ses Jubilés d’or et de diamant, sa santé lui donna maille à partir tout au cours de sa vie et plus particulièrement dans les dernières années. Cela ne lui empêcha pas d’accepter courageusement et généreusement de porter la croix des souffrances, surtout au cours des nombreuses années passées au Greenhill Nursing Home à Carrick-on-Suir dans le comté de Tipperary, où il décéda paisiblement en date du 7 mars 2012. Il manquera beaucoup à ses confrères, ses parents et ses proches, et spécialement à ceux dont il contribua avec ferveur à la formation religieuse. Que son âme affable et douce puisse reposer en paix!

brother georges verwimp 1923 – 2012 Brother Michael was one of the brothers, who, following a period of service in Belgium, went to former Transvaal to be a happy missionary for more than fifty years. After his studies at the teachers’ training school, Bro. Floridus – his religious name – was sent to Zwijnaarde in 1943 and to St.-Job-in-‘t-Goor in 1948 to teach disabled children. He enjoyed talking about those days when he dedicated himself as a young brother to the underprivileged, and he even stayed in touch with some people from his time at the teachers’ training school.

In 1952, he saw his life’s dream fulfilled: to the missions, to South Africa, no less.

He became a teacher in Pieterburg, both at Pax College and the College of the Little Flower, until he went to the new school in Klerksdorp as a true pioneer, along with Bro. Patrick. He taught there until 1992.

When the Brothers of Charity took over management of the school for the deaf in Soweto, Bro. Michael was asked to help run the school for about 4 years. In 1996, he returned to his beloved St. Conrad’s in Klerksdorp, where he ran the community’s economics department. Now and again, he experienced health problems but he always knew how to overcome them, until in 2003, when he permanently returned to Belgium. He had 9 more beautiful years in Lummen, where he brought joy to the community, until he went to our convent rest home St.-Jan in Zelzate earlier this year.

This is where he passed away on 3 May. Brother Michael was a quiet man, who lead a deeply religious life and who knew how to enjoy the beauty of life at the same time. With his cheerful nature, he was a well-loved character in our communities.

He always made an apt remark, told a joke or had great interest in what others were doing. The 1950s, which he spent in South Africa, marked him greatly, and he would never end a conversation without remembering his past or telling people an anecdote from that time. It was wonderful to witness how he took care of his confrere Dius who was growing demented and who he knew from his days in Lummen. The

deus caritas est

in memoriam

way in which he had looked after the little ones as a young brother was being continued in the care for his older confrere who needed care.

With Brother Michael, the Congregation has lost an epitome of its rich missionary heritage in South Africa, where many former students will always remember him.

We can only be thankful for the fact that we had him in our midst as a confrere for so many years. He is now coming home to the Lord.

broeder georges verwimp 1923 – 2012

magazine | 2012 # 03

frère georges verwimp 1923 – 2012 Le Frère Michael etait un de ceux qui, après une période de service en Belgique, put se rendre dans le Transvaal de l’époque pour y travailler pendant 50 ans en heureux missionnaire. Après l’école normale, le Fr. Floridus, nom qu’il avait reçu en tant que religieux, fut envoyé en 1943 à Zwijnaarde et en 1948 à St.-Job-in-‘t-Goor pour y enseigner aux enfants. Il aimait à évoquer cette époque où, jeune frère, il pouvait enseigner aux plus défavorisés et avait gardé de l’école normale également, de très bons souvenirs.

Le rêve de sa vie se réalisa en 1952 à son départ en mission et plus particulièrement en Afrique du Sud. Il devint enseignant à Pieterburg, tant au Pax qu’au “College of the Little Flower”, jusqu’au moment où il fonda avec le Fr. Patrick la nouvelle école à Klerksdorp, où il donnera des

cours jusqu’en 1992. Lorsque les Frères de la Charité reprirent la direction pédagogique de l’école pour sourds et muets à Soweto, on demanda au Fr. Michael de cogérer, pendant environ quatre ans, cette école avant de retourner, en 1996, à son St. Conrad bien-aimé à Klerksdorp où il assura l’économat de la communauté. Il arrivait à vaincre les quelques problèmes de santé régulièrement rencontrés avant de revenir définitivement en Belgique en 2003. Il passa alors encore 9 belles années à Lummen apportant sa joie dans cette communauté jusqu’à ce qu’il dut, au début de cette année-là, recevoir des soins dans notre couvent et maison de repos SaintJean à Zelzate où il décéda le 3 mai.

Le Frère Michael était un homme calme qui, tout en menant une vie profondément religieuse, savait en apprécier les bons côtés. Son caractère enjoué en faisait ce personnage apprécié de nos communautés qui, a tout bout de champ, lançait une remarque pertinente, racontait une blague tout en faisant preuve d’un grand intérêt envers les autres. Le demisiècle passé en Afrique du Sud l’avait marqué au point de ne jamais pouvoir terminer une conversation sans évoquer un souvenir ou une anecdote de son riche passé. Noble était également la manière dont il soignait Dius, son confrère frappé de démence, arrivé avec lui à Lummen .

Le dévouement avec lequel il s’était en tant que jeune frère occupé des plus petits trouvait ainsi son prolongement dans les soins prodigués à son confrère aîné contraint de se faire soigner. Avec le Frère Michael, la Congrégation perd une figure de proue de son riche passé missionnaire en Afrique du Sud où beaucoup d’anciens élèves le commémoreront durablement. Nous ne pouvons qu’expri-

53

Broeder Michael was één van de broeders die na een periode dienstbaarheid in België naar het toenmalige Transvaal mocht vertrekken om er vijftig jaar een gelukkige missionaris te zijn. Na zijn studies aan de normaalschool werd Br. Floridus, de naam die hij als religieus meekreeg, in 1943 naar Zwijnaarde en in 1948 naar St.-Job-in-‘t-Goor gezonden om er aan de kinderen met een handicap te onderwijzen. Graag vertelde hij over die tijd dat hij zich als jonge broeder mocht wijden aan de minstbedeelden en zelfs van de tijd van de normaalschool hield hij goede contacten over.

In 1952 ging zijn levensdroom in vervulling: naar de missies, en wel naar ZuidAfrika. Hij werd er leraar in Pieterburg, zowel in Pax als in het “College of the Little Flower”, tot hij als pionier met Br. Patrick naar de nieuwe school in Klerksdorp trok, waar hij tot 1992 les gaf. Toen de Broeders van Liefde de pedagogische leiding van de dovenschool in Soweto overnamen, werd Br. Michael voor een 4-tal jaar gevraagd om mee de leiding van deze school te behartigen, om in 1996 terug te keren naar zijn geliefd St. Conrad in Klerksdorp waar hij het economaat van de communiteit op zich nam. Nu en dan had hij gezondheidsproblemen, maar telkens wist hij deze te overwinnen, tot hij in 2003 definitief naar België terugkwam. Het werden nog 9 mooie jaren in Lummen waar hij vreugde bracht in de communiteit, tot hij begin dit jaar voor verzorging naar ons kloosterrusthuis St.-Jan in Zelzate kwam, waar hij

op 3 mei overleed.

Broeder Michael was een rustige man, die diep religieus leefde en tegelijk wist te genieten van het mooie van het leven. Met zijn opgewekt karakter was hij een graag geziene figuur in onze gemeenschappen, en altijd wist hij wel een rake opmerking te geven, een mop te vertellen en vooral veel interesse te tonen naar anderen toe.

De vijftig jaren dat hij in Zuid-Afrika heeft doorgebracht hadden hem diep getekend en nooit zou nog een gesprek geëindigd worden zonder een herinnering of een anekdote uit zijn rijke verleden op te halen. Mooi was ook hoe hij zorgde voor zijn dementerende medebroeder Dius die samen met hem naar Lummen kwam. De wijze dat hij als jonge broeder voor de kleinsten had gezorgd, werd nu verdergezet in de zorg voor zijn oudere zorgbehoevende medebroeder.

Met Broeder Michael verliest de congregatie een boegbeeld uit een rijk missionair verleden in Zuid-Afrika waar vele oudleerlingen hem blijvend zullen gedenken.

Wij kunnen alleen maar dankbaar zijn dat we hem als medebroeder voor zovele jaren in ons midden hebben gehad. Hij mag nu thuiskomen bij de Heer.

in memoriam

mer notre gratitude d’avoir pu le compter comme confrère parmi nous pendant tant d’années. Puisse-t-il maintenant prendre demeure auprès du Seigneur.

54

brother léonard roy, f.c.

1924 – 2012 Brother Léonard Roy was born on 10 December 1924 in Ste-Martine-de-Courcelles, Canada, the son of Xavier Roy and Mena (Eva) Bélanger.

He entered the juvenate of Montreal in 1939 and subsequently transferred to the one in Sorel in 1940. He completed his postulancy there in 1941, his oblation in 1942, his first profession in 1943, and he attended teachers’ training school there until 1947.

His career changed from the field of education to the field of re-education, which led him to teach at St. Sulpice, in 1965 to be exact.

Brother Léonard was gifted with numerous and remarkable skills, which he used in the field of education, where he shared his knowledge with thousands of young people who were eager to learn with the verve and good humour so characteristic of him, which they all gladly and fully enjoyed.

Thanks to his golden voice he was able to inspire people with the song of several choir groups that he conducted, or add lustre to moments of prayer or other occasions with his own voice. He was entrusted with the management of several schools – three at once at one time – which marked his versatility and professional competence. He dedicated himself to sports and everything that was beneficial to adolescents.

With his extremely social and accommodating nature, his presence was always a true pleasure for his brothers in arms.

We had welcomed him to St. Sulpice with a generous heart. He arrived in 2002 and stayed there until he passed away on 18 June 2012.

broeder léonard roy, f.c.

1924 – 2012 Broeder Léonard Roy werd geboren op 10 december 1924, te Ste-Martine-deCourcelles, zoon van Xavier Roy et Mena (Eva) Bélanger.

Hij trad in het juvenaat van Montreal in 1939 en verhuisde vervolgens naar dat van Sorel in 1940. Hij deed er ook zijn postulaat in 1941, zijn oblatie in 1942, zijn eerste professie in 1943 en volgde tot 1947, normaalschoolopleiding.

In zijn loopbaan ging het van opvoeding naar heropovoeding en zorgde ervoor dat hij ook hier in St-Sulpice onderwees, meer bepaald in 1965.

Broeder Léonard, was begiftigd met talrijke en opmerkelijke talenten die hij wist aan te wenden in brede toepassingen van het onderwijs waar hij met de brio en de goedgeluimdheid die hem eigen waren aan duizenden leergierige jongeren zijn kennis kon meedelen die er in schier alle geledingen blij en volop mochten van genieten.

Met zijn gouden stem, kon hij daarbij als koordirigent het volk met de zang van verscheidene koorgroepen begeesteren of met eigen stem gebedsmomenten of andere gelegenheden opluisteren. Daarbij werd hem de leiding van verscheidene scholen toevertrouwd -op een gegeven moment zelfs drie terzelfdertijd- wat tekenend is voor zijn veelzijdigheid en professionele competentie. Hij wijdde zich ook aan sport en aan alles wat bevorderlijk was voor de jeugd in opmars.

Met zijn uiterst sociaal meegaand karakter was zijn aanwezigheid steeds een waar genoegen voor zijn wapenbroeders. Met een gul hart hadden we hem dan ook in StSulpice verwelkomd. Hij verbleef er sinds 2002 tot hij er op 18 juni 2012 overleed.

frère léonard roy, f.c.

1924 – 2012

Il y fit aussi son postulat en 1941, son oblation en 1942 et sa première profession en 1943 et, jusqu’en 1947, son école normale.

Sa carrière professionnelle le vit alterner dans le champ de l’éducation et dans celui de la rééducation. Il a même enseigné ici, à St-Sulpice, en 1965.

Frère Léonard, homme doué de nombreux et remarquables talents, qu’on a pu voir à l’oeuvre dans le vaste champ de l’éducation, développant avec entrain sa belle humeur et son savoir au bénéfice de milliers de jeunes, avides de profiter de cette manne, et cela à peu près dans tous les domaines de l’éducation.

Doté d’une voix d’or, il a, en plus de diriger des chorales et de charmer toutes les foules, prêté sa voix dans différents choeurs, à l’occasion de réunions de prières ou autres circonstances. On l’a appelé à la direction d’écoles; on l’a même vu, à un certain moment, diriger trois écoles en même temps. C’est dire sa polyvalence et sa compétence dans le métier. Il s’adonnait également aux sports et à tout ce qui se rattache à l’éducation, faisant grandir la jeunesse dans tous les domaines.

D’un caractère des plus sociables, il a fait les délices de ses compagnons d’armes.

C’est le coeur sur la main que nous l’avons accueilli à St-Sulpice où il résidait depuis 2002.

Il y est décédé le 18 juin 2012.

Le Frère Léonard Roy est né le 10 décembre 1924, à Ste-Martine-de-Courcelles, de Xavier Roy et de Mena (Eva) Bélanger.

Il entra au juvénat de Montréal en 1939 puis déménagea à celui de Sorel en 1940.

deus caritas est

worldwide

Brothers of Charity | Broeders van Liefde | Frères de la Charité

Italia Casa Generalizia dei Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano, 35 00167 Roma Italia tel.: *39-06.66.04.901 fax: *39-06.66.31.466 casa.generalizia@fracarita.org

europe _ Belgium Broeders van Liefde Stropstraat 119 - 9000 Gent België tel.: *32-9-221.45.45 fax: *32-9-221.98.89 luc.lemmens@fracarita.org

_ Ireland

america _ Brasil Los Hermanos de la Caridad Aldeia Infantil “Estrêla de Manha” Rua Papa João XXIII, 540 86240 São Sebastião Da Amoreira Parana - Brasil tel.: *55-43-3265.11.77 fax: *55-43-3265.17.08 eric.verdegem@hotmail.com

_ Canada Frères de la Charité 4950, rue Coronet Montréal, PQ - H3V 1E1 - Canada tel.: *1-514-739.86.35 fax: *1-514-739.62.00 gastonpaquetfc@yahoo.com

_ Nicaragua Los Hermanos de la Caridad Carretera Granada - Nandaime, Km 51 Apartado Postal 251 Granada - Nicaragua tel.: *505 2552-7497 richardbardier@gmail.com

_ Peru Los Hermanos de la Caridad Av. Alejandro Bertello 402 Cercado de Lima, Lima 1 - Peru tel.: *511-717.46.25 ja_hr@hotmail.com

_ U.S.A. Brothers of Charity 1359 Monroe Street, NE Washington, DC 20017 U.S.A. tel.: *1-202-636.43.06 joelponsaran@yahoo.com

Brothers of Charity Kilcornan House Clarinbridge - Co. Galway - Ireland tel.: *353-91-79.63.89 fax: *353-91-79.63.52 ncfc06@gmail.com

_ Netherlands Broeders van Liefde Aalsterweg 289 5644 RE Eindhoven - Nederland tel.: *31-40-21.41.600 fax: *31-40-21.41.604 provincialaat@broedersvanliefde.com

_ Romania Fratii Caritatii Strada Brîndusa, 16 700374 Iasi Romania tel.: *40-232 256304 sebteacu@hotmail.com

_ Ukraine Brate Mylocerdia vul. Raïvska 67 - Berezhany Oblast Ternopil 47501 Ukraine tel.: *380-354 825 738 fcrejo@gmail.com

_ Central African Republic

_ Zambia

Frères de la Charité B.P. 2516 Begoua-Bangui République Centrafricaine tel.: *236-75 64 89 29 hubertkadiaba@gmail.com

Brothers of Charity Mwalule Road 1 (Northmead) P.O. Box 31203 10101 Lusaka Zambia tel.: *260-01-239.269 kkconstantino@yahoo.com

_ Côte d’Ivoire Frères de la Charité B.P. 2473 - Yamoussoukro Côte d’Ivoire tel.: *225-05-30.61.09 ngendahimanafeli@yahoo.fr

_ Ethiopia Brothers of Charity Addis Ababa Addisu Gebeya P.O. Box 55297 Addis Ababa – Ethiopia tel.: *251-921.786.711 addisfc@boc-tz.org

_ Kenya Brothers of Charity P.O. Box 24080 00502 Karen – Nairobi Kenya tel.: *254-719.671.159 imparagerard@yahoo.fr

_ Rép. Dém. Du Congo Frères de la Charité Av. Pumbu 9 B.P. 406 - Kinshasa - Gombe 1 R.D. Congo tel.: *243-998.99.63.14 jeanmariemukonkole@yahoo.fr

asia _ India Brothers of Charity 182, Kanke Road Ranchi 834008 Jharkhand - India tel.: *91-651.22.32.511 fax: *91-651-25.62.291 swamy.willy.fc@fracarita.org

_ Indonesia Bruder Karitas Jl.K.Wahid Hasyim 4 - Purworejo 54111 Indonesia tel.: *62-275-32.12.05 fax: *62-275-32.26.34 marcellinus28@yahoo.com

_ Japan Brothers of Charity Fushino, 1656 689-0201 - Tottori-Shi - Japan tel./fax: *81-857-59.00.82 brsjapan@crux.ocn.ne.jp

_ Pakistan

Frères de la Charité B.P. 423 - Kigali - Rwanda tel.: *250-788 30 78 84 deogratias.rwabudandi.fc@fracarita.org

Brothers of Charity G/block Mundri Chock Yohanabad P.O. Box 10352 - Ferozepur Road, P.O. Lahore 54600 - Pakistan tel.: *92-321-706 1815 stanfc@boc-tz.org

_ South Africa

_ Philippines

africa

Brothers of Charity 59 Rose Street P.O. Box 2296 Florida 1710 - South Africa tel.: *27-11-472.60.60 fax: *27-11-672.31.78 antoine.colpaert.fc@gmail.com

Brothers of Charity 2002, Jesus Street Pandacan, 1011 Manila - Philippines tel.: *63-2-564.01.97 fax: *63-2-33.85.499 edcel_lacierda@yahoo.com

_ Burundi

_ Tanzania

Frères de la Charité B.P. 666 - Bujumbura - Burundi Tel./ fax: *257-23.21.18 abwampamye@yahoo.fr

Brothers of Charity P.O. Box 612 Kigoma Tanzania Tel: *255-28-280.41.82 venance.fc@gmail.com

_ United Kingdom Brothers of Charity Lisieux Hall - Whittle-le-Woods Chorley PR6 7DX - Lancashire - England tel.: *44-125-724.88.01 fax: *44-125-726.09.93 brothersofcharity@lisieuxhall.f9.co.uk

_ Rwanda

_ Sri Lanka Brothers of Charity 565, Gohagoda Road Katugastota, 20800 - Sri Lanka tel.: *94-81-249.22.38 fax: *94-81-249.22.39 bekaertgodfried@hotmail.com

Brothers of Charity Broeders van Liefde Frères de la Charité Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano 35 I-00167 Roma deus.caritas.est.editor@fracarita.org

www.brothersofcharity.org