Deus Caritas Est 2017-2 by Broeders van Liefde

deus caritas magazine est

Brothers of Charity | Broeders van Liefde | Frères de la Charité

Vol. 17 | # 2 | jun 2017

deus caritas est

Vol. 17 | #2 | jun 2017

Women in Papua New Guinea

editorial Is our love offensive? Is onze liefde aanstootgevend? Notre amour est-il choquant ?

pope francis Four suggestions on handling stress Vier raadgevingen tegen stress Quatre conseils contre le stress

papua new guinea A new start in Papua: with hope for the future Een nieuwe start in Papoea: met hoop voor de toekomst Un nouveau départ en Papouasie: avec espoir pour l’avenir

11 16

rome 400 - 100 - 50

dr congo We’re all right in Kabinda “Ça va bien” in Kabinda “Ça va bien” à Kabinda

News from the Communities Nieuws uit de huizen Nouvelles des communautés

Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano nr. 35 i-00167 Roma 00-39-06-66.04.901 00-39-06-663.14.66 www.brothersofcharity.org deus.caritas.est.editor@fracarita.org

belgium There’s 600 years of jail time in here, but it’s the quietest unit in the institution Hier zit 600 jaar bak bijeen, maar het is de rustigste afdeling van de hele psychiatrie Il y a ici 600 ans de prison réunis, mais il s’agit du service le plus calme de toute la psychiatrie

dr congo From Lusanga to Kikwit Van Lusanga naar Kikwit De Lusanga à Kikwit

colophon

Associate members Aangesloten leden Membres associés News from the General Administration Nieuws uit het Generaal Bestuur Nouvelles de l’Administration générale In memoriam

— Editor Bro. Dr. René Stockman, Superior General — Lay-out Filip Erkens & Taisia Migova

deus caritas est

28 31 39 40 44

editorial

Is our love offensive?

magazine | 2017 # 02

hen Jesus instructed his disciples to love their enemies, they were disconcerted. As one would be. Does this commandment not radically go against what we as human beings find reasonable? We do want to control ourselves as we face our enemies, we want to try and respect them as human beings and restrict our spontaneous hatred, but to love them seems a step too far. The Old Testament phrase “An eye for an eye and a tooth for a tooth” was an expression of this control. We had to learn to be reasonable in our retribution. And reasonableness was expressed as repaying a person in kind, nothing more and nothing less. This rule may have prevented a lot of harm, harm caused by a revenge that got out of hand. Jesus’ reasoning of loving one’s enemies is based on countering a dead-end logic, that corners people in their tit-for-tat mentality. It is his intention, his only intention, to deliver to all a new life, both to the one who causes harm and to the person who is harmed. And the only way to break this vicious circle of violence is to drive a wedge between the action and the so-called reasonable reaction. Love must help us and replace reasonableness by transcending it. Let us take a look at Luke’s familiar text in which Jesus talks about the way that we should love our enemies. We read it in Luke 6:27-31. Jesus uses three verbs that we must make our own against the person who could be regarded by us as an enemy, because of his acts or words: do good, bless, and pray. Perhaps it is important to always consider these three words together because they need each other. We can but do good to those who hate us, bless those who curse us, if we are guided by prayer. Something superhuman is asked of us. ‘Hate’, ‘curse’, and ‘abuse’ spontaneously make us want to defend ourselves. So, are we not allowed to defend ourselves? We are, but in a different way than we were used to. Indeed, not with an eye for an eye and a tooth for a tooth. But rather overcoming the one who wants to humiliate us with his hate, curse, and abuse in a non-violent way. By adopting a

weak approach so to speak and by not reacting impulsively by being on the defensive, we are actually showing our strength and we negate the power that the other person is trying to exert on us. This is very clear in the examples that Jesus gives. Firstly, it is about being hit on the cheek and then offering the other. The Gospel of Matthew explicitly states that it is the right cheek (Mt 5:39). If someone wants to hit another person in the face with the palm of their right hand, the slap would land on the left cheek. This is a slap that is meant to hurt someone, to reprimand them. But if they want to hit the right cheek with their right hand, they need to do it with the back of the hand. And this suggests something entirely different: it is pushing someone away, humiliating them, showing them in a physical way that they are

worth nothing and mean nothing. When we offer the other cheek at that point, we are asking the other person for a slap in the face in a different way, and so to remove the caused humiliation and be respected. As such, we demand respect for our human person, we claim our dignity, but without retaliation. In fact, by doing so, we are showing that we want to love ourselves in a proper way, and be loved, and we honour the love for ourselves. The commandment of love is indeed love for God, for ourselves and for others aligned. It is the alternative reading of the second part of the commandment of love, in particular, that we must love the other as ourselves, as we love ourselves and are loved. As a second example, Jesus talks about having one’s cloak taken. When only a person’s cloak is taken, they still have their

human dignity and they are not being presented naked to others. But when we also allow the tunic to be taken away, we show the person that our life is more important than the clothes we wear and that we are human beings, not objects. They can take away our clothes, but not our humanity. They can affect us on the outside, not on the inside. At the same time, we let shame come over them, because in this way they literally expose us in front of others. For a noble man will naturally do anything to cover a neighbour’s nakedness, while those who take our tunic show the community their bad intentions with this act. If we make an in-depth analysis of this act, ultimately we see that those who wanted to humiliate are humiliated by the act they commit and thus are taught a lesson, albeit in a totally non-violent way, which makes them realize how disrespectful they are interacting with the other. Those who make us bare all, expose themselves so to speak. A mirror is held up to them when they have to face the nakedness that they caused and feel ashamed about it. Hopefully, it will make them repent, make them grow in respect and love for their neighbour. There is a third example in the Gospel of Matthew: “And if anyone requires you to go one mile, go two miles with him” (Mt 5:41). What effect could this act have? When a person is required to go one mile with someone, it does not sound like a fun outing, it is definitely a punishment. The person we are accompanying will not consider this to be fun either, but rather as a task that needs to be completed. When we decide to add an extra mile, we are actually vexing the other person by forcing them to continue this task of accompanying us for another mile. On the one hand, we are indicating that this punishment does affect our humanity, and, on the other, we are showing this person what it means to be forced to walk one mile unwillingly. This is, of course, a personal interpretation of this pericope, yet completely in line with the two previous ones, in which it always comes down to responding in a non-violent way to what is done to us, and at the same time to demand respect and thereby encouraging the other person to question the way in which they treat us. Our non-violent action has an effect on both ourselves and the other person, al-

ways to promote self-respect and thus the love of oneself. What seems to be a passively undergoing of a torment, of an injustice at first, becomes an act that promotes human dignity, respect, and love when you take a closer look. Turning the other cheek, offering our tunic, and going the extra mile are not passive actions at all, not reactions of a weakling, where we get the worst because of what the enemy does to us, but instead active actions to allow good to triumph, both in ourselves and in others who menace us. This cumulates into what we know as the Golden Rule: “Treat others as you would like people to treat you” (Lk 6:31). The respect and love that I desire that they show us, we also show them, and as such, by our act, we encourage the other person to grow in respect and love towards us. We are invited by these three examples to take charge of our life, and to keep it that way, even if we are menaced. We are invited to remain faithful to our mission as human beings, to our life task to practise and continue to practise the commandment of love ever so radically, even if we do not feel anything for it emotionally or even have an aversion to it. Is this not what we see in martyrs, who dare to look torture, death, and their executioners in the eye, because their loyalty to Christ is unwavering and precedes everyone and everything. Of course, with love we are going beyond all that is supposedly reasonable. But that is actually what makes the commandment of love special, it always goes beyond reason. Or, once again in the words of Saint Bernard: “The measure of love is love without measure.” We will achieve this level of love if we let ourselves be inspired by God’s love, which is exactly unconditional and measureless. With God’s love, we must love our neighbours and ourselves, and then the three types of love will be at the same level. And by acting according to these three examples, we will urge and encourage others to grow in love. If we can inspire others to love for ourselves, we allow charity to grow in these other people, and we are bringing them more in line with the commandment of love. ¶ Bro. René Stockman, Superior General

anneer de leerlingen van Jezus horen dat ze zelfs hun vijanden moeten beminnen zijn ze onthutst. Men zou voor minder. Want gaat dit gebod niet radicaal in tegen wat wij als mens redelijk vinden? We willen ons wel beheersen tegenover onze vijanden, we willen hen als mens proberen te respecteren en onze spontane haat aan banden leggen, maar beminnen lijkt ons toch een stap te ver. Het oudtestamentische “Oog om oog, tand om tand”, was reeds een uiting van deze beheersing. We moesten leren redelijk te zijn in onze vergelding. En de redelijkheid uitte zich dan om met dezelfde maat terug te betalen, niet meer maar ook niet minder. Deze regel heeft wellicht veel onheil voorkomen, onheil veroorzaakt door een uit de hand gelopen wraak. De hele redenering van Jezus met het beminnen van de vijanden is gebaseerd op een doorbreken van een logica die doodlopend is, die mensen vastzet in hun voorwat hoort-wat mentaliteit. Het is zijn bedoeling, de enige bedoeling, om aan allen nieuw leven te bezorgen: zowel aan diegene die kwaad veroorzaakt als aan diegene die er het slachtoffer van is. En de enige mogelijkheid om die vicieuze cirkel van geweld te doorbreken is een wig te slaan tussen de actie en de zogenaamde redelijke reactie. De liefde moet ons daarbij helpen en moet de redelijkheid vervangen door deze te overstijgen. Laten we de gekende tekst nemen bij Lucas waarin Jezus het juist heeft over de wijze waarop we onze vijanden moeten beminnen. We lezen het bij Lucas 6, 27-31. Jezus gebruikt drie werkwoorden die we tot de onze moeten maken tegenover de persoon die, omwille van zijn handeling of woorden, door ons als een vijand kan bestempeld worden: weldoen, zegenen en bidden. Wellicht is het belangrijk om deze drie woorden steeds samen te nemen, want ze hebben mekaar nodig. Weldoen aan hen die ons haten en zegenen hen die ons vervloeken kunnen we maar als we ons laten leiden door het gebed. Want er wordt iets bovenmenselijk van ons gevraagd. Haten,

deus caritas est

editoriaal

Is onze liefde

aanstootgevend?

magazine | 2017 # 02

het afnemen van het bovenkleed. Wanneer men alleen maar het bovenkleed wordt afgenomen, bewaart men nog steeds zijn eigen menselijke waardigheid en wordt men niet naakt tentoongesteld aan de anderen. Maar als we ook het onderkleed laten afnemen, dan tonen we de andere enerzijds dat ons leven belangrijker is dan de klederen die we dragen en dat we een mens zijn, geen object. Hij kan onze kleren afnemen, maar niet ons mens-zijn. Hij kan ons uiterlijk raken, maar niet innerlijk. Maar tegelijk laten we de schande op hem neerkomen omdat hij ons op deze wijze voor het oog van de anderen letterlijk ontbloot. Want een edel mens zal spontaan alles doen om de naaktheid van een medemens te bedekken, terwijl hij die ons het onderkleed ook afneemt door deze handeling aan de gemeenschap toont welke slechte bedoelingen hij heeft. Als we deze handeling grondig ontleden dan zien we dat uiteindelijk diegene die wou vernederen vernederd wordt door de handeling die hij stelt en daarmee een les krijgt, zij het op een totaal geweldloze wijze, die hem doet inzien hoe respectloos hij met de andere omgaat. Diegene die ons ontbloot wordt als het ware zelf in zijn blootje gezet. Hij wordt een spiegel voorgehouden wanneer hij de naaktheid die hij bij de andere heeft veroorzaakt nu zelf moet aanschouwen en er beschaamd om zijn. En hopelijk komt

hij daardoor tot inkeer, zal hij groeien in het respect en de liefde voor de medemens. In het evangelie van Matteüs wordt nog een derde voorbeeld aangegeven: “En als men iemand vordert één mijl met hem mee te gaan, ga er twee met hem mee” (Mt. 5, 41). Welk effect kan deze handeling hebben? Wanneer iemand opgevorderd wordt om één mijl met iemand mee te gaan, lijkt dit geen plezieruitstapje te zijn, maar wel degelijk een straf. Diegene die we moeten vergezellen zal dit ook niet als een pleziertje beschouwen, maar eerder als een opdracht die moet uitgevoerd worden. Wanneer we nu zelf beslissen om er een mijl aan toe te voegen, dan teisteren we in feite de andere door hem te verplichten die opdracht om ons te vergezellen nog een mijl verder te zetten. Enerzijds tonen we dat de straf ons niet raakt in ons menszijn, en tonen we aan de andere wat het betekent opgevorderd te worden om ongewild één mijl te moeten stappen. Het is natuurlijk een eigenzinnige interpretatie van deze perikoop, maar helemaal in de lijn met de twee voorgaande, waarbij het steeds op neer komt dat we een geweldloos antwoord geven op hetgeen ons wordt aangedaan, maar tegelijk de eis stellen om zelf gerespecteerd te worden en daarmee de andere aanzetten zich vragen te stellen over de wijze waarop hij ons aanpakt. Onze geweldloze actie heeft dus een effect op zowel onszelf als de andere, steeds om het zelfrespect en dus de liefde tot zichzelf te bevorderen. Wat op het eerste gezicht lijkt op een lijdzaam ondergaan van een kwelling, van een onrecht, wordt bij nader toezicht een handeling die de menswaardigheid, het respect en de liefde bevordert. De andere wang aanbieden, het onderkleed geven en een extra mijl meegaan zijn dus geen passieve handelingen, reacties van een zwakkeling, waarbij men het onderspit moet delven voor hetgeen de vijand ons aandoet, maar actieve handelingen om het goede te laten zegevieren, zowel bij onszelf als bij de andere die ons belaagt. Dit cumuleert in wat we kennen als de gulden regel: “Zoals gij wilt dat de mensen u

vervloeken en mishandelen roepen ons spontaan op om ons te verdedigen. Mogen we ons dan niet meer verdedigen? Jawel, maar op een andere wijze dan dat we tot nu toe gewoon zijn. Inderdaad, niet meer met oog voor oog en tand om tand. Maar eerder op een wijze dat we ons de geweldloze meester tonen en het effectief ook zijn tegenover diegene die ons wil vernederen met zijn haat, vloek of mishandeling. Door ons zogezegd zwak op te stellen en niet impulsief te reageren door in de verdediging te gaan tonen we eigenlijk onze sterkte en ontkrachten we de macht die de andere op ons probeert uit te oefenen. Dit wordt heel duidelijk in de voorbeelden die Jezus daarna geeft. Vooreerst gaat het over op de wang slaan en dan de andere wang aanbieden. Bij Matteüs staat uitdrukkelijk dat het om de rechterwang gaat (Mt. 5, 39). Indien iemand met de rechterhandpalm aan een ander een kaakslag wil geven, dan komt deze slag op de linkerwang terecht. Dit is een slag om iemand pijn te doen, om hem terecht te wijzen. Maar als hij met zijn rechterhand op de rechter kaak wil slaan, dan moet dit met de rug van de hand. En dat duidt op helemaal iets anders: dat is iemand wegduwen, vernederen, op een fysieke wijze tonen dat hij in zijn ogen niets waard is en niets meer is. Wanneer we dan de andere wang aanbieden, dan vragen we aan de andere om ons op een andere wijze een kaakslag te geven, en daarmee deze veroorzaakte vernedering weg te nemen en gerespecteerd te worden. Daarmee vragen we respect voor onze menselijke persoon, eisen we onze waardigheid op, maar zonder te vergelden. Eigenlijk tonen we daarmee dat we ook onszelf op een correcte wijze willen beminnen, bemind weten en doen we de liefde voor onszelf eer aan. Het liefdesgebod is inderdaad liefde voor God, voor onszelf en voor de andere op één lijn. Het is de alternatieve lectuur van het tweede deel van het liefdesgebod, m.n. dat we de andere moeten beminnen als onszelf, zoals we onszelf willen beminnen en bemind weten. Als tweede voorbeeld heeft Jezus het over

behandelen, moet gij het hun doen” (Lc. 6, 31). Het respect en de liefde die ik verlang dat men naar ons toe toont, tonen we ook naar de andere toe en we stimuleren door onze handeling daarmee dat de andere ook zou groeien in het respect en de liefde naar ons toe. We worden door deze drie voorbeelden dus uitgenodigd om de regie van ons leven in handen te nemen en in handen te houden, ook als we daarin belaagd worden. We worden uitgenodigd om trouw te blijven aan onze missie als mens, aan onze levensopdracht om het liefdesgebod in al zijn radicaliteit te beoefenen, en te blijven beoefenen, ook als we daar emotioneel niets voor voelen en daar zelfs aversie tegenover voelen. Is het dat niet dat we ook zien bij de martelaren, die de marteling en de dood recht in de ogen durven kijken en ook hun beulen in de ogen durven kijken, omdat de trouw aan Christus voor hen onaantastbaar is en alles en allen voorafgaat. Met de liefde gaan we natuurlijk voorbij aan wat zogezegd redelijk is. Maar dat maakt juist het speciale uit van het liefdesgebod, dat het steeds verder gaat dan de rede. Of om het nog maar eens met Bernardus uit te drukken: “De maat van de liefde is liefde zonder maat.” We zullen deze liefde maar bereiken als we ons laten inspireren door Gods liefde, die juist onvoorwaardelijk en mateloos is. Het is met Gods liefde dat we de medemens en ook onszelf moeten liefhebben, en dan zullen de drie liefdes op hetzelfde niveau worden gebracht. En door te handelen naar de drie voorbeelden toe, zullen we ook anderen aansporen en aanmoedigen om te groeien in de liefde. Als we anderen kunnen aanzetten tot liefde voor onszelf, doen we de naastenliefde groeien bij die anderen, en brengen we die andere meer in lijn met het liefdesgebod. ¶ Br. René Stockman, Generale overste

uand les disciples de Jésus entendent qu’ils doivent même aimer leurs ennemis, ils sont perplexes. On le serait aussi. Ce commandement ne va-t-il pas radicalement à l’encontre de ce que nous considérons raisonnable en tant qu’être-humain ? Nous voulons bien nous maîtriser vis-à-vis de nos ennemis, nous voulons essayer de les respecter en tant qu’êtres humains et retenir notre haine spontanée, mais aimer nous semble un cran trop loin. L’ « œil pour œil, dent pour dent » de l’Ancien Testament, était déjà une expression de cette maîtrise. Nous avons dû apprendre à être raisonnable dans notre vengeance. Cette raison s’exprimait alors afin de payer dans la même mesure, ni plus ni moins. Cette règle a sans doute évité beaucoup de mal, causé par une vengeance incontrôlée. Tout le raisonnement de Jésus sur l’amour de ses ennemis est basé sur la rupture d’une logique sans issue, qui emprisonne les gens dans une mentalité de « donnant-donnant ». Son intention, son unique intention, est d’offrir à tous une nouvelle vie : tant à celui qui cause le mal qu’à celui qui en est la victime. Et la seule façon de briser ce cercle vicieux de la violence est de monter l’action contre la soi-disant réaction raisonnable. L’amour doit nous y aider et doit remplacer la raison en la surmontant. Prenons le texte familier dans Luc, où Jésus parle justement de la manière d’aimer nos ennemis. Nous le lisons dans Luc 6, 27-31. Jésus utilise trois verbes que nous devons intégrer vis-à-vis de la personne que nous pourrions, en raison de son acte ou de ses paroles, considérer comme un ennemi : faire le bien, bénir et prier. Il est sans doute important de toujours associer ces trois mots, car ils ont besoin les uns de des autres. Faire du bien à ceux qui nous haïssent et bénir ceux qui nous maudissent, nous n’en sommes que capables lorsque nous nous laissons guider par la prière. Parce qu’on nous demande là une chose surhumaine. Haïr, maudire et maltraiter nous incitent spontanément à nous défendre. Ne pouvons-nous plus nous défendre ? Bien sûr, mais d’une autre manière que celle à laquelle nous sommes habitués à ce jour. En effet, non plus œil pour œil, dent pour dent.

Mais plutôt d’une manière où nous nous montrons comme le maître non-violent, et de l’être effectivement vis-à-vis de celui qui veut nous humilier avec sa haine, malédiction ou maltraitance. En nous montrant soi-disant faible et en ne réagissant pas impulsivement en entrant dans la défense, nous montrons en réalité notre force et nions le pouvoir que l’autre tente d’exercer sur nous. Ceci devient très clair dans les exemples que donne alors Jésus. Tout d’abord, il s’agit de gifler sur la joue et de tendre alors l’autre. Chez Matthieu il est écrit explicitement qu’il s’agit de la joue droite (Mt. 5, 39). Si quelqu’un veut donner une gifle à l’autre avec la paume droite, ce coup arrive sur la joue gauche. C’est une gifle pour blesser quelqu’un, pour le réprimander. Mais s’il veut frapper avec sa main droite sur la joue droite, cela devrait être avec le dos de la main. Cela suggère quelque chose de très différent : c’est repousser, humilier la personne, montrer de manière physique qu’il ne vaut rien à ses yeux et qu’il n’est rien. Quand nous tendons notre autre joue, nous demandons alors à l’autre de nous gifler d’une manière différente, et ainsi de reprendre cette humiliation causée et d’être respecté. Ainsi, nous demandons le respect pour notre personne humaine, nous exigeons notre dignité, mais sans vengeance. En réalité, nous montrons ainsi que nous-mêmes voulons aussi aimer, nous savoir aimés, de manière correcte, et faisons honneur à notre amour à nous. Le commandement de l’Amour est en effet l’amour pour Dieu, pour nousmêmes et pour les autres sur la même ligne. C’est la lecture alternative de la deuxième partie du commandement de l’Amour, à savoir, que nous devons aimer l’autre comme nousmêmes, comme nous nous aimons et nous savoir aimés. Comme deuxième exemple, Jésus parle du prélèvement la tunique. Quand on ne nous prend que la tunique, on conserve encore toujours sa dignité humaine et notre nudité n’est pas exposée aux autres. Mais si on nous prend aussi notre manteau, nous montrons d’une part à l’autre que notre vie est plus importante que les vêtements que nous portons et que nous sommes une personne, pas un objet. Il peut prendre nos vêtements, mais pas notre humanité. Il peut toucher notre appa-

deus caritas est

editorial

notre amour est-il choquant ?

magazine | 2017 # 02

acte de promotion de la dignité humaine, du respect et de l’amour. Tendre l’autre joue, donner son manteau et faire mille pas de plus, ne sont donc pas des actions passives, des réactions d’un faible, où l’on doit succomber à ce que l’ennemi nous fait, mais des actions actives pour faire triompher le bien, tant pour nous-mêmes que pour celui qui nous attaque. Ceci s’accumule en ce que nous connaissons comme la règle d’or : « Ce que vous voulez que les autres fassent pour vous, faites-le aussi pour eux » (Lc. 6, 31). Le respect et l’amour que je désire que l’on nous montre, nous le montrons aussi aux autres et nous stimulons ainsi par notre action que l’autre grandisse également en respect et amour envers nous. Nous sommes donc invités par ces trois exemples à tenir en main le contrôle, même si l’on nous attaque. Nous sommes invités à rester fidèle à notre mission en tant qu’être humain, à notre devoir de vie à pratiquer le commandement de l’Amour en toute sa radicalité, et de continuer à le pratiquer, même si émotionnellement nous n’en avons aucune envie et en ressentons même une aversion. N’est pas cela que nous voyons chez les martyres, qui

osent regarder le martyr et la mort droit dans les yeux, ainsi que leurs bourreaux, parce que la fidélité au Christ est intouchable pour eux et précède tout et tous. Avec l’amour, nous passons évidemment à côté de tout ce qui est soi-disant raisonnable. Mais cela fait justement partie du commandement de l’Amour, qui va toujours plus loin que la raison. Ou pour l’exprimer encore une fois avec saint Bernard : « La mesure de l’amour est l’amour sans mesure. » Nous n’atteindrons cet amour que si nous nous laissons inspirer par l’Amour de Dieu, qui est justement inconditionnel et sans mesure. C’est grâce à l’Amour de Dieu que nous devons aimer notre prochain ainsi que nous-mêmes, et c’est alors que les trois amours seront mis au même niveau. Et en agissant selon ces trois exemples, nous inciterons et encouragerons aussi d’autres à grandir dans l’amour. Si nous pouvons inciter d’autres à nous aimer, nous cultivons la charité chez ces autres, et nous rapprochons cet autre du commandement de l’Amour. ¶ Fr. René Stockman, Supérieur général

rence, mais pas notre intérieur. Mais en même temps, nous le couvrons de honte, parce que, de cette manière, il nous dénude littéralement devant le regard des autres. Car un homme noble fera spontanément tout son possible pour couvrir la nudité d’une personne, tandis que celui qui prend également notre manteau montre par cet acte ses mauvaises intentions à la communauté. Si nous analysons bien ceci, nous voyons que finalement celui qui avait l’intention d’humilier est humilié par cet acte qu’il pose, et reçoit ainsi une leçon, quoique d’une manière totalement non violente, ce qui lui fait réaliser à quel point il manque de respect vis-à-vis de l’autre. Celui qui nous dépouille est en quelque sorte lui-même mis à nu. On lui tient un miroir quand il doit maintenant contempler la nudité qu’il a infligée chez l’autre, et en avoir honte. Et espérons qu’il se repente donc, qu’il grandisse dans le respect et dans l’amour de son prochain. Dans l’Evangile de Matthieu, un troisième exemple est donné : « Et si quelqu’un te réquisitionne pour faire mille pas, fais-en deux mille avec lui » (Mt. 5, 41). Quel effet peut avoir cet acte ? Quand quelqu’un est réquisitionné pour faire mille pas, cela ne semble pas être un voyage de plaisir, mais bien une punition. Celui que nous devons accompagner, ne le considérera pas non plus comme un plaisir, mais plutôt comme un devoir à exécuter. Si nous décidons nous-mêmes d’y ajouter mille pas, nous affligeons en réalité l’autre en l’obligeant à nous accompagner encore mille pas dans ce devoir. D’une part, nous montrons que la punition ne nous touche pas dans notre être, et nous montrons à l’autre ce que cela signifie d’être réquisitionné à devoir marcher involontairement mille pas. Il s’agit évidemment d’une interprétation personnelle de cette péricope, mais tout à fait en lien avec les deux précédentes, où il s’agit toujours de donner une réponse non-violente à ce qui nous est fait, en en même temps exiger d’être respecté et ainsi encourager l’autre à se questionner sur la façon dont il s’approche de nous. Notre action non-violente a donc à la fois un effet sur nous-mêmes et sur l’autre, toujours pour promouvoir l’auto-respect et donc l’amour de soi. Ce qui, à première vue, ressemble à un supplice, une injustice, devient finalement un

POPE FRANCIS

four suggestions on handling stress

t was a bold question that was raised during the meeting of the Superiors General and Pope Francis when they gathered in November 2016 in the Synod Hall. How does he, the leader of the Church, faced daily with a great many problems, both in the Church and around the world, deal with stress? Although Pope Francis had received the question in advance, along with other questions, he responded in a very spontaneous way, with his characteristic spontaneity. From his own experience, and off the cuff, he gave four suggestions on how a person can manage stress. These suggestions continued to resonate with me, which is why I wanted to share them with the readers of this periodical. Meanwhile, these four ways to always be at peace with yourself, from the lips of our Pope, have already been quoted on different occasions and in other religious periodicals. We will be paraphrasing the Pope, which is why the text is written in the first person.

q A healthy Italian ‘couldn’t care less’ attitude I am not on tranquillizers. The Italians offer a good lesson – to live in peace you need a healthy ‘couldn’t care less’ attitude. In Buenos Aires I was more anxious, I admit it. I lost sleep when serious issues were on the table. From the moment I was elected I had a very particular feeling of profound peace. And that has never left me. Somewhere it was said that I was only in 42th place to become pope, but when the conclave turned out differently from what the media had expected, I deliberately let

it go and committed myself entirely to the Lord and asked Him to show me the way. If criticisms are made, which there always are, I remain calm and just let myself be led and guided by the Lord.

w Entrust yourself to the intercession of Saint Joseph We are in the middle of reforming the Curia. There is corruption. But I am at peace. If a problem comes up that I cannot figure out, I confide in Saint Joseph. You know I have a statue of a sleeping Saint Joseph that I brought from Argentina. Well, this Saint Joseph sleeps on a mattress of notes, pieces of paper on which I write my wishes and my problems which I then put underneath the statue in the evening. I ask him that he would help me solve them during the night. I sleep well. I always sleep six hours. And I pray. I find solace in my breviary, and in my daily celebration of the Eucharist, of course. And in the rosary. When I pray, I always have the Bible by my side. And the peace within me grows. My peace is a gift from the Lord. It is really a matter of seeing your task as a mission from God and God will give you the strength to do so. No, I never wash my hands like Pontius Pilate to be rid of the problems. A superior who really wants to be a father does not wash his hands to get rid of the problems.

e The right level of asceticism In our novitiate, we were taught to lead an ascetic lifestyle. But I have learned that proper asceticism mainly consists in maintaining an appropriate level. And in accepting what comes our way. True ascet-

icism should help us feel more free. What does fasting entail? Not eating? Yes, but mainly learning to accept what we receive and never complaining about it. Saint Ignatius taught us to practise continual mortification and to take care that every specific mortification would make us more free. If the mortification no longer makes us free, it is best to look for another way of mortification.

r Be unattached to money Nowadays we are faced with many economic and financial problems. Even religious communities are going through difficult times. We are truly tempted to put all our energy into it and in the end solely be preoccupied with our financial problems. I think it is good that religious communities are poor, and particularly not attached to money and that they use their money in the first place to help the poor. Maybe it is God’s will that we are poor. And if some religious communities are not poor enough, God might send them a bursar who helps them to be poor. I am joking, of course. Bursars should be servants and unattached to money. This is a very important principle to me. They are there to serve the community, not to hoard money. I remember a bursar who became unwell in a school, and bystanders jestingly said: “Hold a banknote to his face, and he will revive quickly enough.” This is very, very bad. Our attachment to money is every institution’s downfall, it really is a dead end. ¶ Bro. René Stockman

deus caritas est

PAUS FRANCISCUS

vier raadgevingen tegen stress

q Kunnen relativeren op zijn Italiaans Neen, ik neem geen kalmeermiddelen. Maar het zijn de Italianen die mij een goede raad geven om meer te relativeren. Toen ik in Buenos Aires leefde was ik meer angstig, ik moet dit toegeven. Ik liet wel even mijn slaap wanneer zware problemen op tafel lagen. Maar op het ogenblik dat ik werd gekozen tot paus, is er een rust over mij gekomen, en deze rust is sindsdien niet van mij geweken. Ergens werd er gezegd dat ik slechts op de 42ste positie stond om paus te worden, maar toen het conclaaf helemaal anders uitdraaide dan wat de media had verwacht, heb ik het bewust uit handen gegeven en me helemaal toevertrouwd aan de Heer en Hem gevraagd om mij de weg te wijzen. Wanneer er nu kritieken worden gegeven, en die zijn er altijd, dan blijf ik daar heel rustig bij en laat me gewoon verder leiden en begeleiden door de Heer.

magazine | 2017 # 02

w Zich toevertrouwen aan de voorspraak van Sint Jozef We zitten volop in de hervorming van de curie. Er is corruptie waarmee we geconfronteerd worden. Maar ik blijf in vrede. En wanneer ik een probleem heb waar ik echt geen weg mee kan, dan vertrouw ik het toe aan de heilige Jozef. U weet dat ik een beeld heb van de slapende Sint Jozef. Het is een gekend beeld dat ik heb meegebracht uit Argentinië. Wel, deze heilige Jozef slaapt nu op een dikke matras van briefjes die ik er ’s avonds onder leg met mijn wensen, mijn problemen en ik vraag hem dat hij deze gedurende de nacht, al slapend, voor mij zou willen helpen oplossen. Ik slaap goed, zes uren per nacht. En ik bid veel. In mijn breviergebed vind ik echt soelaas, en natuurlijk in mijn dagelijkse eucharistieviering. En het bidden van de rozenkrans. Wanneer ik bid, heb ik steeds de bijbel bij de hand. En de vrede stijgt in mij. De vrede die ik ontvang is een echt geschenk van God. Het komt er eigenlijk op aan dat eenieder zijn opdracht moet zien als een opdracht van de Heer en dat het de Heer is die hem daartoe ook de krachten zal geven. Neen, ik was nooit mijn handen zoals Pontius Pilatus om van de problemen af te zijn. Een overste die echt vader wil zijn wast zijn handen niet om van de problemen af te zijn.

e De ascese van de juiste maat In ons noviciaat hebben we geleerd een ascetisch leven te leiden. Maar ik heb eruit geleerd dat de juiste ascese er vooral in bestaat de juiste maat te houden. En te aanvaarden wat op ons afkomt. Echte ascese moet ons helpen om ons meer vrij te voelen. Waaruit bestaat het vasten? Door niet te eten? Ja, maar vooral door te leren aanvaarden wat we ontvangen en daar nooit over te klagen. Sint Ignatius leerde ons om ons te versterven in alles en er steeds over te waken dat iedere specifieke versterving ons meer vrij zou maken. Indien de versterving ons niet meer vrij maakt, is het best een andere weg van versterving te zoeken.

r Niet gehecht zijn aan het geld We worden vandaag geconfronteerd met heel veel problemen van economische, financiële aard. Ook religieuze gemeenschappen gaan door moeilijke tijden. Het is een echte verleiding om daar al onze energie in te steken en finaal nog alleen met onze financiële problemen bezig te zijn. Ik denk dat het goed is dat religieuze gemeenschappen arm zijn, en vooral niet gehecht mogen zijn aan het geld en dat ze hun geld in de eerste instantie moeten gebruiken om de armen te helpen. Misschien is het zelfs Gods wil dat we arm zijn. En wanneer sommige religieuze gemeenschappen niet arm genoeg zijn stuurt God misschien wel een econoom die hen helpt om arm te worden. Dat is natuurlijk een mopje. Economen moeten dienaren zijn en niet gehecht aan het geld. Dat is voor mij een heel belangrijk principe. Ze zijn er om de gemeenschap te dienen, niet om geld op te potten. Ik herinner me een econoom die in een school onwel werd, en de omstaanders zeiden als schertsend: “Haal een bankbiljet boven en breng het voor zijn gezicht, en hij zal wel opnieuw bijkomen.” Dat is erg, heel erg. Onze gehechtheid aan het geld is de dood van ieder instituut, het is echt doodlopend. ¶ Br. René Stockman

et was een gedurfde vraag die werd gesteld tijdens de ontmoeting van de generale oversten met Paus Franciscus tijdens hun samenkomst in november 2016 in de synodezaal. Hoe zou hij, als leider van de Kerk, en dagelijks geconfronteerd met heel veel problemen, zowel binnenkerkelijk als wereldwijd, omgaan met stress? Paus Franciscus had de vraag weliswaar op voorhand ontvangen, samen met andere vragen, maar hij zou deze vraag op een heel spontane wijze beantwoorden, met de spontaniteit hem eigen. Voor de vuist gaf hij een viertal raadgevingen hoe, vanuit zijn ervaring, men met stress kan omgaan. Deze raadgevingen zijn bij mij blijven nazinderen, en daarom wil ik ze ook delen met de lezers van ons tijdschrift. Ondertussen zijn ze ook reeds bij andere gelegenheden en in andere religieuze tijdschriften aangehaald. Vier raadgevingen hoe men steeds in vrede met zichzelf kan zijn, en dat uit de mond van onze Paus. We halen de woorden van de Paus quasi letterlijk over, vandaar dat we ze in de “ik-vorm” laten.

PAPE FRANÇOIS

quatre conseils contre le stress Mais les problèmes, il ne faut jamais s’en laver les mains comme Ponce Pilate. Mais un supérieur qui s’en lave les mains n’est pas un père et il n’aide pas.

e L’ascèse de la juste mesure

e fut une question osée qui fut posée pendant la rencontre des supérieurs généraux avec le Pape François au cours de leur réunion en novembre 2015 dans la salle du Synode. Comment gérait-il le stress, en tant que chef de l’Eglise, étant confronté tous les jours à de nombreux problèmes, tant à l’intérieur de l’Eglise que partout dans le monde ? Le Pape François avait en effet reçu cette question à l’avance, tout comme d’autres questions, mais il répondait à celle-ci de manière très spontanée, sa spontanéité propre. Il a donné quatre conseils au pied levé, à partir de son expérience, sur comment gérer le stress. Ces conseils sont restés résonner en moi, et c’est pourquoi je veux aussi les partager avec les lecteurs de notre revue. Ils ont entretemps également été mentionnés à d’autres occasions et dans d’autres revues religieuses. Quatre conseils sur la manière d’être en paix avec soi-même, et ce, de la bouche de notre Pape. Nous reprenons presque littéralement les mots du Pape, d’où nous l’avons gardé dans la personne du « je ».

q Savoir relativiser à l’italienne Non, je ne prends pas de tranquillisants ! Les Italiens donnent un bon conseil : pour vivre en paix, il faut un sain je-m’en-foutisme. À Buenos Aires, j’étais plus anxieux, je l’admets. Je me sentais plus tendu et

plus préoccupé. J’ai vécu une expérience très particulière de paix profonde à partir du moment où j’ai été élu. Et elle ne me quitte plus. Pour le conclave, on m’a dit que j’étais classé 42e, mais quand il s’avérait autrement que ce que les médias avait attendu, au moment de mon élection je me suis simplement abandonné au Seigneur et Lui ai demandé de me guider. Quand on fait des critiques, et il y en a toujours, je reste en paix et je me laisse simplement guider et accompagner par le Seigneur.

w Se confier à saint Joseph Nous sommes en pleine réforme dans la Cure. Il y a de la corruption au Vatican. Mais je suis en paix. S’il y a un problème, j’écris un petit mot à Saint Joseph et je le mets sous une statuette que j’ai dans ma chambre. C’est la statue de saint Joseph qui dort. C’est une statue connue que j’ai apporté de l’Argentine. Et désormais, il dort sur un matelas de petits mots ! ! Ainsi, moi je dors bien : c’est une grâce de Dieu. Je dors toujours six heures. Et je prie. Le bréviaire me plaît beaucoup et je ne le quitte jamais. La messe tous les jours. Le rosaire. Quand je prie, je prends toujours la Bible. Et la paix grandit. Ma paix est un cadeau du Seigneur. Je crois que chacun doit trouver la racine de l’élection que le Seigneur a faite sur lui et que c’est le Seigneur qui lui en donnera aussi les forces.

Dans notre noviciat, j’ai appris à vivre une vie ascétique. Mais j’en ai appris que la bonne ascèse consiste surtout à garder la juste mesure. Et d’accepter ce qui m’arrive. La véritable ascèse doit me rendre plus libre. Comment dois-je jeûner ? Simplement en ne mangeant pas ? En effet, mais surtout en apprenant à accepter ce qu’on nous donne et ne jamais s’en plaindre. Saint Ignace disait que la mortification apporte une aide en toute chose possible, mais seulement si cela nous aide à être plus libres. Si la mortification ne nous aide pas à être plus libres, il est préférable de trouver un autre chemin de mortification.

r Ne pas s’attacher à l’argent Nous sommes aujourd’hui confrontés à de nombreux problèmes d’ordre économique et financier. Des communautés religieuses traversent également des temps difficiles. C’est une véritable tentation d’y dépenser toute notre énergie et de n’être finalement que préoccupés par nos problèmes financiers. Je pense qu’il est bon que les communautés religieuses soient pauvres, et surtout ne soient pas attachées à l’argent et qu’elles doivent avant tout utiliser leur argent pour aider les pauvres. Peut-être que le Seigneur désire fortement que nous soyons pauvres. Et lorsque certains religieux ne le sont pas, le Seigneur envoie un économe qui déclare l’Institut en faillite. Quoi qu’il en soit, l’un des critères fondamentaux pour un économe est de servir et ne pas être attaché personnellement à l’argent. C’est un critère fondamental à mes yeux. Ils sont là pour servir la communauté, pas pour encaisser l’argent. Une fois, une sœur économe s’évanouit et l’une de ses consœurs dit à la personne qui lui portait secours : « Mettez-lui un billet de banque sous le nez et elle reviendra certainement à elle ! ». Cela est grave, très grave. Notre attachement à l’argent signifie la mort de chaque institution, c’est sans issue. ¶ Fr. René Stockman

deus caritas est

PAPUA NEW GUINEA

a new start in papua: with hope for the future

magazine | 2017 # 02

No, we cannot say that everything went smoothly. Adapting proved difficult, collaboration was severely tested on a regular basis, but thanks to the faith of the provincial superior, Bro. Godfried, who was closely involved in the start-up of the community, and the start of the formation of candidates who had applied, the community was formally opened early in 2015 and placed under the protection of the Blessed Peter Torot, a local saint and catechist who died a martyr. Today, however, after two years of labouring, the Brothers have become a household name in the diocese of Wabag and in Yampu, where the mission is located. With four first-year novices in our novitiate in the Philippines, six postulants who will soon leave for the Philippines for further training, three newly welcomed postulants, and a future group of aspirants and candidates, there is hope for Papua. In our conversations that we had with local Christians, we were thanked for opening our Congregation to their ‘children’. It has been a while since I heard parents speaking with pride and gratitude about the religious vocation of their children and the willingness to give their child to the service of the Lord. After two years, we already have a group of candidate associate members. These people expressed their joy that they found true inspiration in the charism of the Congregation to experience their Christianity more radically.

Also, the garage is open, currently with very limited resources and rather primitive, but the brothers want to try to gradually build up this garage as a service to the local people. It might even turn into an income-generating activity! What about the future? We are currently thinking about the apostolate that we want to develop here. The experience with the care of children with physical disabilities and learning disabilities in Fatima still echoes, and perhaps setting up a small day centre would be a good start. The candidate associate members already gave us a few suggestions about what the big needs are, and of course people with disability or mental health problems are on top of that list. Meanwhile, the house of the brothers still needs work to make it habitable, with rooms for accommodating candidates, postulants, and young brothers who are returning to Papua after their profession. No, major strategic plans would not appropriate here. Rather, it calls for a fundamental openness to Providence. The fact that we met Bishop Arnold was not planned, ending up in Yampu was not planned, and immediately having so many candidates was not planned either. It is now up to us to take advantage of this situation, and take another step every day, hopefully in the right direction. Despite the many difficulties we face, gratitude is always there in the background. Gratitude for

fter 36 years in Papua New Guinea, we were forced to close down our mission in Fatima in 2006. After repeated attempts to relaunch our community and apostolate, it was with a heavy heart that we turned the page. With so much gratitude, we thought of our Dutch brothers who had developed this mission and also of the small group of local brothers who we had welcomed. At that time we still had two local brothers who would be temporarily involved in another region, and although it was decided within the Congregation to close the community, we keep our presence in Papua on the back burner and to leave it to Providence whether or not we would ever return. Providence worked just six years later, through the agency of Mgr. Arnold, Bishop of Wabag, who knew our Brother Yacobus well and asked if we as brothers could come to his diocese. He would start by involving Brother Yacobus in his HIV project, and he put the Yampu mission at our disposal, on one condition, which was that we would take over the garage that had been run by an SVD Brother, or Divine Word Missionary. It was an unusual condition for us and therefore some consideration was needed. After deliberation we decided to accept the proposal, but then we would have to find brothers who were willing to go to Papua with a dual task: starting the vocation animation and the formation of possible candidates, and running the garage, which is not exactly an apostolate of the Brothers of Charity. Two Congolese brothers were willing to go: Bro. Albert and Bro. Henri. It took longer than expected, because the visa requirements for longer stays in Papua were very strict. Among other things, the brothers were required to be able to speak English, which was not yet the case. So, they had to study and it was a particular a long wait before they obtained the necessary visas. Their departure could finally be arranged by the end of 2014, and both brothers began their adventure in Papua, which was a completely unknown country to them.

being able to continue our presence in Papua and gratitude for the brothers who were willing to leave their country and do pioneering work in the unknown. Gratitude for young people finding their way to our Congregation, obviously in the hope that they can find a good environment where their vocation can grow and thrive, and come to fruition. Gratitude for the many people we met during our short visit to Mount Hagen, Wabag, and Yampu in March 2017, who expressed their joy that we were with them as a new religious community of brothers. When we accepted our new postulants, I could experience how the local community really appreciated the brothers for their hospitality. Indeed, there is reason to be hopeful and thankful, to confidently take the next step every day, because Papua remains a mission area in the full sense of the word. In a country with a majority of Protestants, Christian religion is there, but it needs to permeate through the culture and people’s everyday lives even more. There is attention for people with disabilities and mental health problems, though to a very limited extent, as is the case in many places, which means that we have the field is open for the charism of charity, allowing to respond in a unique way, completely in the heart of our charism. The Highlands of Papua New Guinea are fascinating in terms of landscape. Fresh green because of the abundant rain, cool at night, and warm during the day when it is not raining. Nature is truly untouched here. People live in the higher areas and in the forests, still very primitively. I was a little startled when I encountered men carrying knives and women with heavy loads on their head. On our way back to Mount Hagen, we were held up by a landslide which partially blocked the road. A whole group of people was working to clear a path, but resourceful as they are, they had immediately created an improvised border crossing where you had to pay in order to pass through. It was no use arguing, and here the knives were more threatening and were probably not brought to work the fields. And so we paid them 50 kina to get free passage. Having driven through so many potholes, we reached Mount Hagen Airport just in time and started our long way back to Rome. Papua remains the furthest destination on our visits to the communities. But after this visit, it is very close to our heart once again. We look forward to the future! ¶

a 36 jaar aanwezigheid in PapoeaNieuw-Guinea moesten we in 2006 onze missie in Fatima sluiten. Na herhaaldelijke pogingen om nieuw leven te geven aan onze communiteit en apostolaat was het met pijn in het hart dat we deze bladzijde omdraaiden. We dachten met grote dankbaarheid aan de verschillende Broeders uit Nederland die deze missie hadden uitgebouwd en ook aan het kleine groepje inlandse Broeders die we hadden mogen verwelkomen. Op dat ogenblik hadden we nog twee inlandse Broeders die voorlopig in een andere regio zouden worden ingeschakeld, en binnen de congregatie werd besloten om weliswaar de communiteit te sluiten, maar onze aanwezigheid in Papoea op reserve te zetten en het over te laten aan de Voorzienigheid of we er ooit zouden terugkeren.

De Voorzienigheid werkte juist zes jaar later, en wel via de persoon van Mgr. Arnold, de bisschop van Wabag, die goed onze Broeder Yacobus kende en vroeg of we als broeders niet naar zijn bisdom konden komen. Hij zou alvast reeds starten met de inschakeling van Broeder Yacobus in zijn HIV-project en stelde tegelijk de missiepost van Yampu ter beschikking, wel met de voorwaarde dat we de bestaande garage die tot nu toe werd gerund door een SVD Broeder(Missionarissen van het Goddelijk Woord)- zouden overnemen. Dit was voor ons in eerste instantie wel een eigenaardige voorwaarde, zodat enige bezinning nodig was. Na beraad besloten we toch op het voorstel in te gaan, maar dan zouden we Broeders moeten vinden die bereid waren naar Papoea te vertrekken met een tweevoudige opdracht: het opstarten van de roepingenanimatie en de vorming van mogelijke kandidaten, en het runnen van de garage, wat nu niet onmiddellijk een apostolaat is van de Broeders van Liefde. Twee Congolese Broeders waren bereid om te vertrekken: Br. Albert en Br. Henri. Het nam meer tijd in beslag dan voorzien, omdat de visumvoorwaarden voor langer

verblijf in Papoea zeer strikt waren en o.a. eiste men dat de Broeders konden bewijzen Engels te spreken, wat nog niet het geval was. Het werd dus studeren en vooral lang wachten vooraleer we de nodige visa verkregen. Eind 2014 konden we de afreis regelen, en beide Broeders begonnen hun avontuur in het voor hen totaal onbekende Papoea. Nee, we kunnen niet zeggen dat het van een leien dakje liep. De aanpassing verliep moeilijk, de samenwerking werd geregeld zwaar op de proef gesteld, maar dank zij het geloof van de provinciale overste, Br. Godfried, die zich persoonlijk inzette voor de opstart van de communiteit en de opstart van de vorming van de kandidaten die zich ondertussen hadden aangekondigd, kon men begin 2015 de communiteit formeel openen en plaatsen onder de bescherming van de Zalige Peter Torot, een plaatselijke heilige, catechist die als martelaar is gestorven. Maar vandaag, na twee jaar zwoegen, zijn de Broeders een begrip geworden in het bisdom Wabag en in Yampu, waar de missie zich bevindt. Met vier eerste jaar novicen in ons noviciaat in de Filipijnen, zes postulanten die eerstdaags naar de Filippijnen zullen vertrekken voor hun verdere vorming, drie postulanten die zojuist werden aanvaard en een aankomend groepje aspiranten en kandidaten is er hoop in Papoea. In onze gesprekken die we hadden met lokale christenen werden we bedankt dat we onze congregatie openden voor hun “kinderen”. Het is lang geleden dat ik ouders met fierheid en dankbaarheid hoorde spreken over de religieuze roeping van hun kinderen en de bereidheid om hun kind af te geven voor de dienst aan God. Na twee jaar aanwezigheid is er reeds een groepje kandidaat aangesloten leden, en ook deze mensen uitten hun vreugde dat ze in het charisma van de congregatie een echte inspiratie vonden om hun christenzijn meer radicaal te beleven. Ook de garage wordt opgestart, momen-

Bro. René Stockman

deus caritas est

PAPOEA-NIEUW-GUINEA

een nieuwe start in papoea: met hoop voor de toekomst teel met heel beperkte middelen en eerder primitief, maar de broeders willen proberen om geleidelijk aan deze garage als een dienst uit te bouwen voor de lokale bevolking. Misschien wordt het wel een project dat inkomsten genereert!

Neen, grote strategische plannen zijn hier niet op hun plaats, maar wel een fundamentele openheid voor de Voorzienigheid. Dat we Bisschop Arnold zouden ontmoeten was niet gepland, dat we in Yampu zouden terechtkomen was ook niet gepland, en dat we onmiddellijk zoveel kandidaten zouden hebben was evenmin gepland. Aan ons om daarop in te spelen, en iedere dag een volgende stap te zetten, hopelijk in de goede richting. Ondanks de vele moeilijkheden waarmee we geconfronteerd worden, blijft de dankbaarheid op de achtergrond steeds aanwezig. Dankbaarheid dat we onze aanwezigheid in Papoea kunnen verderzetten en dankbaarheid dat er Broeders bereid waren om hun land te verlaten om hier in het onbekende echt te komen pionieren. Dankbaar dat jonge mensen de weg naar onze congregatie vinden, in de hoop natuurlijk dat ze er een goede omgeving mogen vinden waar hun roeping verder mag groeien en bloeien en tot volle ontwikkeling mag komen. Dankbaar voor die vele mensen die we tijdens ons korte bezoek in maart 2017 mochten ontmoeten in Mount Hagen, in

magazine | 2017 # 02

De “highlands” in Papoea zijn fascinerend qua landschap. Fris groen omwille van de overvloedige regen, fris gedurende de nacht en aangenaam warm gedurende de dag wanneer het niet regent. Het is nog

echt ongerepte natuur waar mensen in de hoger gelegen gebieden en in de wouden nog heel primitief leven. Het doet wat angstig aan wanneer men de mannen beladen met messen en de vrouwen met een zware last om het hoofd tegenkomen. Op onze terugweg naar Mount Hagen werden we opgehouden door een grondverschuiving, die de weg gedeeltelijk blokkeerde. Een ganse groep was druk bezig de weg wat vrij te maken, maar vindingrijk als geen ander hadden ze er onmiddellijk een geïmproviseerde grenspost van gemaakt waar men moest betalen om te kunnen passeren. Discussiëren hielp niet, en hier waren de messen nog meer bedreigend en wellicht niet meegebracht om op het veld te werken. We betaalden dan maar de 50 kina en daarmee kregen we vrije doorgang. Met de vele putten in de weg bereikten we juist op tijd de luchthaven van Mount Hagen en startten onze lange weg terug naar Rome. Want Papoea blijft onze verst verwijderde bestemming bij onze bezoeken aan onze huizen. Maar na dit bezoek opnieuw heel dicht in ons hart. We kijken uit naar de toekomst! ¶ Br. René Stockman

En de toekomst? Er wordt momenteel nagedacht over het apostolaat dat men er zal ontwikkelen. De ervaring met de opvang van kinderen met een mentale en fysieke beperking in Fatima zindert nog na, en misschien is de opstart van een klein dagcentrum wel een goede instap. De kandidaat aangesloten leden gaven ons alvast enige hinten wat de grote noden zijn, en natuurlijk openen mensen met een beperking en psychiatrische patiënten de lijst van de noden. Ondertussen moet er verder gewerkt worden om het woonhuis van de Broeders meer bewoonbaar te maken, met ook ruimte voor het logement van de kandidaten, de postulanten en de jonge Broeders die na hun professie naar Papoea zullen terugkeren.

Wabag en in Yampu, en die hun vreugde uitdrukten dat we nu bij hen waren als een nieuwe religieuze gemeenschap van Broeders. Bij de opname van onze nieuwe postulanten mocht ik ervaren hoe de lokale gemeenschap de Broeders echt waardeerden voor hun hospitaliteit. Ja, er is reden om hoopvol en dankbaar te zijn, om dan in vertrouwen iedere dag een volgende stap te zetten, want Papoea blijft een missiegebied in de volle betekenis van het woord. In een land met een meerderheid aan protestanten, is de christelijke religie wel aanwezig, maar deze moet nog verder indalen in de cultuur en het dagelijks leven van de mensen. Ook de aandacht voor mensen met een beperking en psychiatrische patiënten is er, zoals op nog vele plaatsen, heel matig aanwezig, zodat we met het charisma van de caritas een open terrein vinden en zeker unieke antwoorden kunnen geven, helemaal in het hart van ons charisma.

PAPOUASIE-NOUVELLE-GUINÉE

un nouveau départ en papouasie :

avec espoir pour l’avenir

près 36 années de présence en Papouasie-Nouvelle-Guinée, nous avons dû fermer notre mission à Fatima en 2006. Après des tentatives répétées pour donner une nouvelle vie à notre communauté et à l’apostolat, c’est avec le cœur lourd que nous avons tourné la page. Nous repensons avec beaucoup de reconnaissance aux différents Frères des PaysBas qui ont développé cette mission, ainsi qu’au petit groupe de Frères indigènes que nous avons pu accueillir. A cette époque, nous avions encore deux Frères indigènes qui étaient temporairement engagés dans une autre région, et au sein de la congrégation, la décision a été prise de fermer la communauté, tout en gardant une option sur notre présence en Papouasie, en l’abandonnant à la Providence pour peutêtre y retourner un jour. La Providence a marché précisément six ans plus tard, par la personne de Mgr. Arnold, l’évêque de Wabag, qui connaissait bien notre Frère Yacobus et demandait si nous ne pouvions retourner dans son diocèse en tant que frères. Il commencerait déjà par engager Frère Yacobus dans son projet de lutte contre le SIDA et ouvrirait en même temps le poste de mission de Yampu, à condition qu’ils reprennent le garage existant qui jusqu’à présent avait été géré par un Frère SVD (Société du Verbe Divin). C’était pour nous, au départ, une condition particulière, ce qui nécessitait une certaine réflexion. Après délibération, nous avons décidé de tout de même accepter la proposition, mais nous devions trouver des Frères, prêts à partir en Papouasie avec une double mission : lancer l’animation des vocations et la formation des candidats potentiels, et gérer le garage, ce qui n’est pas immédiatement un apostolat des Frères de la Charité. Deux Frères congolais étaient motivés pour partir : Fr. Albert et Fr. Henri. Il a fallu plus longtemps que prévu, car les exigences de visa pour les séjours de longue durée en Papouasie étaient très strictes et on exigeait entre autres que les Frères

parlent anglais, ce qui n’était pas encore le cas. Il fallait donc étudier et surtout attendre longtemps avant d’obtenir les visas nécessaires. Fin 2014, nous avons pu organiser le départ, et les deux Frères ont commencé leur aventure dans une Papouasie totalement inconnue. Non, nous ne pouvons pas dire que tout roulait. L’adaptation a été difficile, la collaboration a souvent été mise à rude épreuve, mais grâce à la foi du supérieur provincial, Fr. Godfried, qui s’est investi personnellement dans le lancement de la communauté et le lacement de la formation des candidats qui s’étaient entretemps présentés, on a pu, début 2015, inaugurer la communauté et la confier à la protection du Bienheureux Pierre To Rot, un saint local, catéchiste mort en martyr. Mais aujourd’hui, après deux années de labeur, les Frères sont devenus un nom dans le diocèse de Wabag et à Yampu, où se trouve la mission. Avec quatre novices de première année dans notre noviciat aux Philippines, six postulants qui partirons bientôt pour les Philippines pour continuer leur formation, trois postulants qui viennent d’être acceptés et un groupe d’aspirants tout frais et des candidats, il y a de l’espoir en Papouasie. Dans les conversations que nous avons eu avec les chrétiens locaux, nous avons été remerciés pour l’ouverture de notre congrégation pour leurs « enfants ». Il y a longtemps que je n’avais plus entendu des parents parler avec fierté et reconnaissance au sujet de la vocation religieuse de leurs enfants et de la volonté de renoncer à leur enfant pour le service de Dieu. Après deux ans de présence, il y a déjà un petit groupe de membres associés candidats, et ces personnes ont également exprimé leur joie d’avoir trouvé dans le charisme de la congrégation une vraie inspiration pour vivre leur foi de manière plus radicale. Le garage a également démarré, actuelle-

ment avec des ressources très limitées et assez primitives, mais les Frères veulent essayer de développer progressivement ce garage comme un service pour la population locale. Peut-être cela deviendra une activité génératrice de revenus ! Et l’avenir ? On réfléchit actuellement au sujet de l’apostolat que l’on y développera. L’expérience avec la prise en charge des enfants atteints d’une déficience mentale et physique à Fatima résonne encore, et peut-être que le lancement d’un nouveau petit centre d’accueil pourrait être un bon début. Les membres associés candidats nous ont déjà donné quelques conseils sur les besoins principaux, et évidemment les personnes ayant une déficience et les patients psychiatriques ouvrent la liste des besoins. En attendant, il faut continuer à travailler pour rendre la maison des Frères plus habitable, avec également de l’espace pour loger les candidats, les postulants et les jeunes Frères qui reviendront après leur profession en Papouasie. Non, les grands plans stratégiques ne sont pas à leur place ici, mais bien une ouverture fondamentale à la Providence. Que nous puissions rencontrer l’évêque Arnold n’était pas prévu, que nous atterrissions à Yampu n’était pas prévu non plus, et que nous aurions immédiatement tant de candidats était encore moins planifié. A nous d’y répondre, et de faire tous les jours un nouveau pas, espérons dans la bonne direction. Malgré les nombreuses difficultés auxquelles nous avons été confrontées, la gratitude reste toujours présente en arrière-plan. Gratitude de pouvoir continuer notre présence en Papouasie et gratitude qu’il y ait des Frères volontaires à quitter leur pays pour vraiment devenir pionnier dans l’inconnu. Gratitude que les jeunes trouvent le chemin vers notre congrégation, dans l’espoir bien sûr de trouver un bon environnement où leur vocation puisse continuer à grandir et fleurir et s’épanouir pleinement. Gratitude pour les nombreuses personnes que nous avons pu rencontrer lors de notre

deus caritas est

Les « hauts plateaux » en Papouasie sont fascinants en termes de paysage. Verdoyants grâce aux pluies abondantes, frais la nuit et chauds pendant la journée quand il ne pleut pas. C’est une nature encore vraiment vierge où les gens dans les altitudes plus élevées et dans les forêts ont encore une vie primitive. Cela peut effrayer quand on croise des hommes armés de plusieurs couteaux et des femmes avec un lourd fardeau sur la tête. Sur notre chemin de retour à Mount Hagen, nous avons été retenus par un glissement de terrain qui a partiellement bloqué la route. Tout un groupe était occupé à libérer la route, mais ingénieux comme personne d’autre, ils y avaient immédiatement fait un poste de frontière improvisé où il fallait payer pour pouvoir passer. Discuter n’aidait pas, et ici, les couteaux étaient encore plus menaçants et sans doute pas utilisés pour travailler dans les champs. Nous avons donc payé les 50 kinas et ainsi obtenu le libre passage. Avec les nombreux trous dans la

magazine | 2017 # 02

route, nous sommes arrivés juste à temps à l’aéroport de Mount Hagen et avons commencé notre long voyage de retour à Rome. Car la Papouasie reste la destination la plus éloignée dans nos visites aux communautés. Mais après cette visite, à nouveau très proche dans notre cœur. Nous sommes impatients de voir l’avenir ! ¶ Fr. René Stockman

courte visite en mars 2017 à Mount Hagen, à Wabag et à Yampu, et qui ont exprimé leur joie que nous puissions être avec eux comme nouvelle communauté religieuse de Frères. Lors de l’admission de nos nouveaux postulants, j’ai pu expérimenter combien la communauté locale appréciait vraiment les Frères pour leur hospitalité. En effet, il y a des raisons d’être plein d’espoir et reconnaissants, pour faire en toute confiance tous les jours un nouveau pas, car la Papouasie demeure une zone de mission au plein sens du terme. Dans un pays avec une majorité de protestants, la religion chrétienne est bien présente, mais celle-ci devrait encore descendre plus profondément dans la culture et la vie quotidienne des gens. L’attention pour les personnes ayant une déficience et des patients psychiatriques y est également, comme dans beaucoup d’endroits encore, très peu présente, afin que nous puissions trouver avec le charisme de la charité un terrain libre et donner certainement des réponses uniques, entièrement dans le cœur de notre charisme.

BELGIUM

there’s 600 years of jail time in here,

but it’s the quietest unit in the institution

n Bierbeek, Belgium, a department for civilly committed patients who are beyond treatment was opened one year ago. Pioneering work it is. And for the 30 men in there, often sex offenders, the end of the line. The 30 psychiatric detainees of the Long-term Forensic Psychiatric Care Unit, or LFPC, live behind a fence of 4 meters high in Bierbeek. The youngest is 39, the oldest in his mid-70s. It is almost a year since the opening of the unit at the UPC Sint-Kamillus of the Brothers of Charity. The first inmates arrived on 28 April 2016. Bierbeek is unique: it is the only long-stay unit – even though they do not like that word – which means that the patients stay there for a long time. Basically until the end. They do not receive treatment (anymore), nor are they guided towards society. The LFPC unit came about under the impulse of the Minister of Justice Koen Geens and Public Health Minister Maggie De Block. They made a significant promise at the start of their term. The 1,000 to 1,100 civilly committed offenders in ‘normal’ prisons – a situation for which our country has been condemned several times by the European Court of Human Rights – would all be relocated. In the meantime, more than 360 beds were added in forensic psychiatry, including in Zelzate, Rekem, and Merksplas. And more are on the way. This summer, a new Forensic Psychiatric Centre, or FPC, will open for 182 patients in Antwerp. What makes Bierbeek unique is the policy behind the fence. “Psychiatry, especially forensic psychiatry, has evolved from an assertive treatment to recovery supporting care. The patient retains control,” says therapeutic coordinator Rudy Reusens. The unit goes even further: there is a lot of freedom. It based its advanced care policy on that of the renowned Pompe Foundation from the Netherlands, but in the meantime the tables have been turned.

The residents have a mobile phone – ‘the Dutch could not believe this’ – and internet access on the computers in the living rooms, a private room with a TV, a stereo, and cabinets filled with candy. They choose where and when they eat and what activities they participate in. “We focus on the quality of their lives,” says head of the unit Johan Vanderwaeren. “We give them responsibility and thus identity. Instead of inventing new rules, we have discussions with them. Of course, it’s not all roses, but for the time being, it works. A lot depends on the staff. Those with big egos won’t last very long. But there is also a lot of humour here. Dark humour, the men are good at that.” (smiles) “If you’ve only had a regime where nothing is allowed, this is a serious culture shock,” Johnny (50) looks back. “I didn’t celebrate Christmas for years. On 25 December 25th, they bring your food to your cell. If you were lucky, you’d get a “Merry Christmas”, and wham, they’d slam the door shut again. Here, we have a party with 30 people. It was a little too much for some. For me, too.” In the meantime, Johnny has found his footing. He is one of the men who tries to make sure that everything goes smoothly from the morning at breakfast to the evening. Most of the 30 inmates are sex offenders, not uncommonly recidivists. They have committed some very serious crimes: rape, of minors or otherwise, in some cases followed by murder. Mostly in a family context and not without violence. A common thread is their turbulent past. “You won’t find anyone who’s had a normal childhood in here,” says 57-year-old Rik. He walks with a limp, “because of the medication.” Out of respect for the victims, we did not dig through specific cases. Some facts date back to the 80’s or earlier. “Yeah, there’s 600 years of jail time in here,” Frank says.

“But it’s probably the quietest unit in the institution.” The 30 residents are divided into two groups. On the A side, the most vulnerable persons are, some with an IQ of 60 or 70, and on the B-side, the stronger ones. The living areas on the ground floor are furnished and as homely as possible. The inmates come and go as they please, and smoke whenever they want. Also at night. There is a relatively large garden with a sports field and a bicycle repair shop. There are also two solitary confinement rooms, but they have not been used very often. Though every week residents do ask to isolate someone else “because they are tired them,” Vanderwaeren says smiling. When Johan Vanderwaeren and his colleague Steven Degrauwe, the therapeutic coordinator until recently, wrote a roadmap for Bierbeek, they consciously started from a ‘liberal framework’. “Often people confuse structure with rules, but the reverse is true,” says Vanderwaeren. “Because there is relatively much freedom within the walls, there is also a lot of selfregulation.” There is no use of drugs or alcohol in Bierbeek, nevertheless a common problem in psychiatry and the prison system. According to the team, there is a possibility that a few people will leave the unit one day. To get back into society through regular psychiatry. “In the Netherlands, long-stay outflow is 10 percent,” says Rudy Reusens. “This is the ultimate challenge for us, although it is currently not being discussed.” Deny, minimize, suppress, show regret. Everyone has their own survival strategy. Not infrequently, it depends on one or more personality disorders. “In (forensic) psychiatry we distinguish between two types of pathologies,” Dr. Katrien Van-

deus caritas est

Frank is one of the most intelligent and most dominant residents. He is fifty-three years old, 47 of which he has spent in institutions and prisons. He is happy here. Finally. “I went from hell to heaven,” he says. Hell, that was the FPC in Ghent. By way of nonviolent resistance, he let his beard, his hair, and his nails grow. Before that, he was in Turnhout Prison, where his last years were very lonely. “A person can’t live like that. Nothing really mattered to me anymore. Look, as a perpetrator you bear a responsibility for the things you’ve done, but society also has a responsibility. Saying that someone is ‘sick’ and do-

magazine | 2017 # 02

ing nothing but letting him rot in prison, is running away from that responsibility.” After a long legal battle, Frank ended up in Bierbeek a year ago. He does not want to die anymore. Now, he wants to live. “I’ve become human again here. I got my dignity back, I feel useful now. Sometimes I compare it with a tree: in prison it withers, here it can blossom. (pauses) They’re not waiting for you to make mistakes, and if you do make mistakes, they won’t charge at you like a buffalo.” Text and photos: De Standaard (summary by the Deus Caritas Est editorial staff) ¶

Forensic psychiatry has evolved from an assertive treatment to recovery supporting care. The patient retains control.

wezer explains. She is the LFPC unit’s psychiatrist. “On the one hand, you have psychotic disorders for which medication exists. On the other hand, there are personality disorders such as borderline and narcissism. Personality disorders are much more difficult to treat. You can take the edges off, but inherently you cannot change a personality.” “What you do see is that people get milder with age,” therapeutic coordinator Reusens adds. Bierbeek has only one person with a psychotic disorder, the others fall under the second category.

BELGIË

hier zit 600 jaar bak bijeen, maar het is de rustigste afdeling van de hele psychiatrie

n Bierbeek (België) opende een jaar geleden een afdeling voor ‘uitbehandelde’ geïnterneerden. Pionierswerk is het. En voor de 30 mannen die er zitten, vaak zedendelinquenten, de terminus. Achter een hek van 4 meter hoog leven de 30 geïnterneerden van de afdeling Langdurige Forensische Psychiatrische Zorg (LFPZ) in Bierbeek. De jongste is 39, de oudste halfweg de 70. De afdeling in het UPC Sint-Kamillus van de Broeders van Liefde is net geen jaar open. Op 28 april 2016 arriveerden de eerste geïnterneerden. Bierbeek is uniek: het is de enige longstay-afdeling – al horen ze dat woord hier niet graag –, wat betekent dat de geïnterneerden er langdurig verblijven. In principe tot het einde. Ze krijgen geen behandeling (meer), ze worden evenmin begeleid richting maatschappij. De LFPZ-afdeling is er gekomen onder impuls van ministers van Justitie Koen Geens (CD&V) en Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD). Die zwoeren in het begin van de legislatuur een dure eed. De 1.000 à 1.100 geïnterneerden in ‘gewone’ gevangenissen – een situatie waarvoor ons land meermaals veroordeeld is door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens – zouden allen herplaatst worden. Er zijn intussen ruim 360 bedden bij gekomen in de forensische psychiatrie, in onder meer Zelzate, Rekem en Merksplas. En er komen er nog. Ook in Antwerpen opent deze zomer een nieuw Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) voor 182 geïnterneerden. Wat Bierbeek uniek maakt, is het beleid binnen het hek. “De psychiatrie, en zeker de forensische psychiatrie, is geëvolueerd van bemoeizorg naar herstelondersteunende zorg. De patiënt behoudt de regie”, vertelt therapeutisch coördinator Rudy Reusens. De afdeling springt

nog verder: er is veel vrijheid. Voor dat vooruitstrevende zorgbeleid haalde ze de mosterd bij de gerenommeerde Pompestichting in Nederland, maar intussen zijn de rollen omgedraaid. De bewoners hebben een gsm – ‘dat konden de Nederlanders niet geloven’ –, internet op de computers in de leefruimtes, een eigen kamer met tv, een stereotoren en kasten vol snoep. Ze kiezen zelf waar en wanneer ze eten en aan welke activiteiten ze deelnemen. “We focussen op de kwaliteit van hun leven”, vertelt afdelingshoofd Johan Vanderwaeren. “We geven hun verantwoordelijkheid en op die manier identiteit. In plaats van telkens nieuwe regels te verzinnen, gaan we de discussie aan met hen. Natuurlijk is het niet allemaal rozengeur en maneschijn, maar voorlopig werkt het. Veel staat of valt met het personeel. Wie een heel groot ego heeft, zal hier niet lang werken. Maar er is ook veel humor. Zwarte humor, daar zijn de mannen goed in.” (lachje) “Als je een regime hebt gekend waar niks mag, is het een serieuze cultuurshock”, blikt Johnny (50) terug. “Jarenlang heb ik geen Kerstmis gevierd. Op 25 december bracht de fatik (de gedetineerde die de maaltijden rondbrengt, red.) het eten naar je cel. Als je geluk had, zei hij er “zalig kerstfeest” bij en baf, dan vloog die deur weer in het slot. Hier hebben we een feest gehad met 30 man. Het was voor sommigen wat te veel ineens. Ook voor mij.” Intussen heeft Johnny zijn draai gevonden. Hij is een van de mannen die van ’s morgens bij het ontbijt tot ’s avonds de boel in goede banen probeert te leiden. De meeste van de 30 geïnterneerden zijn zedendelinquenten, niet zelden recidivisten. De feiten die ze op hun kerfstok hebben, zijn zwaar: verkrachtingen, al

dan niet van minderjarigen, in sommige gevallen gevolgd door moord. Veelal in familiaal verband en niet zonder geweld. Een rode draad is hun verknipte verleden. “Hier vind je niemand met een normale jeugd”, zegt de 57-jarige Rik. Hij gaat mank, “door de medicatie”. Uit respect voor de slachtoffers worden geen concrete dossiers opgerakeld. Sommige feiten dateren van de jaren 80 of vroeger. “Hier zit 600 jaar bak bijeen, ja”, zegt Frank. “Maar het is wel de rustigste afdeling van de psychiatrie.” De 30 bewoners zijn opgedeeld in twee groepen. Aan de A-kant zitten de meest kwetsbare personen – sommige met een IQ van 60 of 70 –, aan de B-kant de sterkeren. De leefruimtes op de gelijkvloerse verdieping zijn zo huiselijk mogelijk ingericht. De geïnterneerden gaan en staan waar ze willen en roken wanneer ze willen. Ook ’s nachts. Er is een relatief grote tuin met een sportveldje en een fietsenatelier. Er zijn ook twee afzonderingsruimtes, maar die zijn nog geen vijf keer gebruikt. Al vragen de bewoners wekelijks om een ánder te isoleren “omdat ze hem moe zijn”, zegt Vanderwaeren glimlachend. Toen Johan Vanderwaeren en zijn collega Steven Degrauwe, tot voor kort therapeutisch coördinator, een stappenplan voor Bierbeek uitschreven, vertrokken ze bewust van een ‘liberaal kader’. “Dikwijls verwarren mensen structuur met regels, maar het omgekeerde is waar”, zegt Vanderwaeren. “Doordat er relatief veel vrijheid is binnen de muren, is er ook veel zelfregulering.” Er worden geen drugs of alcohol gebruikt in Bierbeek, nochtans een welig tierend probleem in de psychiatrie en het gevangeniswezen. Volgens het team bestaat de mogelijkheid dat een paar mensen ooit de afdeling zul-

deus caritas est

Ontkennen, minimaliseren, verdringen, spijt tonen. Ieder heeft zijn eigen overlevingsstrategie. Niet zelden hangt die samen met een of meer persoonlijkheidsstoornissen. “In de (forensische) psychiatrie maken we het onderscheid tussen twee types pathologieën”, legt dokter Katrien Vanwezer uit. Zij is de psychiater van de LFPZ-afdeling. “Enerzijds heb je de psychotische aandoeningen, waarvoor medicatie bestaat. Anderzijds zijn er persoonlijkheidsstoornissen zoals borderline en narcisme. Persoonlijkheidsstoornissen zijn veel moeilijker te behandelen. Je kunt de scherpe kantjes eraf vijlen, maar in se kun je een persoonlijkheid niet veranderen.” “Wel zie je dat mensen milder worden met de leeftijd”, vult therapeutisch coördinator Reusens aan. In Bierbeek woont slechts één iemand met een psychotische aandoening, de anderen vallen onder de tweede noemer.

magazine | 2017 # 02

Frank is één van de meest intelligente en ook dominant aanwezige bewoners. Drieënvijftig jaar is hij, waarvan hij er 47 in instellingen en gevangenissen heeft doorgebracht. Hier is hij gelukkig. Eindelijk. “Ik ben van de hel naar de hemel gegaan”, zegt hij. De ‘hel’, dat was het FPC in Gent. Bij wijze van geweldloos verzet liet hij er zijn baard, haren en nagels groeien. Daarvoor zat hij in de gevangenis van Turnhout, waar zijn laatste jaren heel eenzaam waren. “Het was er geen leven. Op die manier hoefde het niet voor mij. Kijk, als dader draag je een verantwoordelijkheid voor de feiten die je gepleegd hebt, maar de maatschappij heeft óók een verantwoordelijkheid. Iemand ‘ziek’ verklaren en er vervolgens niets anders mee doen dan hem te laten wegrotten in de gevangenis, is die verantwoordelijkheid ontlopen.” Na een lange juridische strijd belandde Frank een jaar geleden in Bierbeek. Hij wil niet meer dood, hij wil leven nu. “Hier ben ik weer mens geworden. Ik kreeg mijn eigenwaarde terug, voel me nuttig nu. Ik vergelijk het weleens met een boompje: in de gevangenis verdorde het, hier kan het bloeien. (pauzeert even) Ze zitten hier niet te wachten tot je fouten maakt,

en áls je fouten maakt, dan vliegen ze er niet als een buffel op.” Tekst en foto’s: De Standaard (samenvatting door de redactie van Deus Caritas Est) ¶

De forensische psychiatrie is geëvolueerd van bemoeizorg naar herstelondersteunende zorg. De patiënt behoudt de regie.

len verlaten. Om via de reguliere psychiatrie opnieuw in de maatschappij terecht te komen. “In Nederland is de uitstroom in de longstay-afdeling 10 procent”, zegt Rudy Reusens. “Dat wordt voor ons de ultieme uitdaging, al is die voorlopig niet aan de orde.”

BELGIQUE

il y a ici 600 ans de prison réunis,

mais il s’agit du service le plus calme de toute la psychiatrie

Bierbeek (Belgique), on a ouvert il y a un an un service pour internés « en phase terminale ». C’est un vrai travail de pionnier. Et pour les 30 hommes qui s’y trouvent, souvent pour des délits de mœurs, il s’agit du terminus. Derrière une clôture de 4 mètres de haut vivent les 30 détenus du service de psychiatrie forensique à Bierbeek. Le plus jeune a 39 ans, le plus vieux va vers les 70. Le service du CPU St-Kamillus des Frères de la Charité est ouvert depuis un peu moins d’un an. Le 28 avril 2016, les premiers internés sont arrivés. Bierbeek est unique : c’est le seul service de long séjour – même s’ils n’aiment pas entendre ce mot -, ce qui signifie que les internés y restent longtemps. En principe jusqu’à la fin. Ils ne reçoivent (plus) aucun traitement, ils ne sont plus non plus redirigés vers la société. Le service de l’institut de psychiatrie forensique y est venu sous l’impulsion des ministres de la Justice Koen Geens (CD&V) et de la Santé Maggie De Block (Open VLD). Ils ont juré au début de la législature un serment coûteux. Les 1.000 à 1.100 internés dans des prisons « normales » - une situation pour laquelle notre pays a été condamné à plusieurs reprises par la Cour européenne des Droits de l’Homme – seraient tous déplacés. Il y a entretemps plus de 360 lits de plus créés dans la psychiatrie forensique, entre autre à Zelzate, Rekem et Merksplas. Et il y en aura d’autres. Aussi à Anvers, un nouveau Centre de Psychiatrie Légale ouvrira cet été, pour 182 internés. Ce qui rend Bierbeek unique, c’est sa politique à l’intérieur de la clôture. « La psychiatrie, et en particulier la psychiatrie forensique, a évolué d’un soin d’intervention à un soin de réinsertion. Le patient conserve le contrôle », raconte le coordinateur thérapeutique Rudy Reusens. Le service va encore plus loin : il y a beau-

coup de liberté. Pour cette politique de soins progressive, ils se sont inspirés du Pompestichting, réputé au Pays-Bas, mais entretemps, les rôles se sont inversés. Les résidents ont un gsm – « les Néerlandais n’y croyaient pas » –, internet sur les ordinateurs des pièces de vie, une chambre privée avec télévision, chaîne hi-fi et des placards pleins de bonbons. Ils choisissent eux-mêmes où et quand ils mangent et à quelles activités ils participent. « Nous nous concentrons sur leur qualité de vie », explique le chef de département Johan Vanderwaeren. « Nous leur donnons une responsabilité, et donc, une identité. Au lieu d’inventer sans cesse de nouvelles règles, nous entrons en discussion avec eux. Bien sûr, ce n’est pas toujours rose, mais pour l’instant, cela fonctionne. Une grande partie dépend du personnel. Celui qui a un très gros égo, ne travaillera pas longtemps ici. Mais il y a aussi beaucoup d’humour. L’humour noir, les hommes sont bons là-dedans. » (rigole) « Quand vous avez connu un régime où rien n’est autorisé, c’est un choc culturel sérieux », se souvient Johnny (50). « Pendant des années, je n’ai pas célébré Noël. Le 25 décembre, le fatik (le détenu qui distribue les repas, ndlr) apportait la nourriture à votre cellule. Si vous aviez de la chance, il disait « joyeux Noël » et baf, la porte était à nouveau fermée à clé. Ici, nous avons eu une fête de 30 personnes. C’était un peu trop en une fois pour certains. Aussi pour moi. » Entretemps, Johnny a trouvé sa place. Il est parmi ces hommes qui tentent de faire en sorte que tout se passe bien du matin, au petit-déjeuner jusqu’au soir. La plupart des 30 internés sont des délinquants sexuels, souvent récidivistes. Les faits qu’ils ont sur leur casier sont lourds : viols, que ce soit ou non des mineurs, dans certains cas, suivi de meurtre. Souvent,

dans un contexte familial et sans violence. Ils ont en commun leur passé tordu. « Ici, vous ne trouvez personne qui a eu une jeunesse normale », dit Rik âgé de 50 ans. Il boite, « à cause du médicament ». Par respect pour les victimes, on ne fait pas ressurgir de dossiers concrets. Certains faits datent des années 80 ou plus tôt encore. « Il y a ici 600 ans de prison réunis, oui » dit Frank. « Mais il s’agit du service le plus calme de la psychiatrie. » Les 30 résidents sont divisés en deux groupes. Du côté A se trouvent les personnes les plus fragiles – certains avec un QI de 60 ou 70 –, du côté B les plus forts. Les espaces de vie du rez-de-chaussée sont décorés le plus confortablement possible. Les internés vont là où ils veulent et fument quand ils veulent. Même la nuit. Il y a un jardin relativement grand avec un terrain de sport et un atelier de vélos. Il y a aussi deux chambres d’isolement, mais elles n’ont même pas servi cinq fois. Même si les résidents demandent chaque semaine d’isoler un autre « parce qu’ils sont fatigués de lui », dit Vanderwaeren en souriant. Lorsque Johan Vanderwaeren et son collègue Steven Degrauwe, jusqu’à récemment coordinateur thérapeutique, ont rédigé une feuille de route pour Bierbeek, ils sont consciemment partis d’un ‘cadre libéral’. « Les gens confondent souvent la structure avec les règles, mais l’inverse est vrai », dit Vanderwaeren. « Comme il y a relativement beaucoup de liberté à l’intérieur des murs, il y a aussi beaucoup d’autorégulation. » Aucune drogue ou alcool n’est consommé à Bierbeek, bien qu’il s’agisse d’un problème courant dans la psychiatrie et le monde de la prison. Selon l’équipe, il est possible que quelques personnes quittent un jour le service, pour

deus caritas est

Nier, minimiser, refouler, montrer du regret. Chacun a sa propre stratégie de survie. Elle va souvent de pair avec un ou plusieurs troubles de la personnalité. « Dans la psychiatrie (forensique) nous distinguons deux types de pathologies », explique le docteur Katrien Vanwezer, psychiatre du service de psychiatrie forensique. « Vous avez d’une part les troubles psychotiques, pour lesquels un traitement médical existe, et, il y a, d’autre part, les troubles de la personnalité tels que borderline ou narcissisme. Les troubles de la personnalité sont beaucoup plus difficiles à traiter. Vous pouvez atténuer les réactions, mais vous ne pouvez changer une personnalité. » « Mais on voit bien que les gens s’adoucissent avec l’âge », ajoute le coordinateur thérapeutique Reusens. A Bierbeek il n’y a qu’une personne avec un trouble psychotique, les autres relèvent de la deuxième dénomination.

magazine | 2017 # 02

Frank est l’un des résidents actuels des plus intelligents et aussi dominants. Il a cinquante-trois ans, dont 47 dans des instituts et prisons. Ici, il est heureux. Enfin. « Je suis allé de l’enfer au ciel », dit-il. « L’enfer », c’était le FPC à Gand. A titre de résistance non-violente, il y laissait pousser sa barbe, ses cheveux et ses ongles. Avant cela, il était dans la prison de Turnhout, où ses dernières années ont été très solitaires. « Ce n’était pas une vie. De cette façon, je n’en avais pas besoin. Vous voyez, en tant que criminel, on porte la responsabilité pour les actes commis, mais la société a aussi une responsabi-

lité. Déclarer une personne « malade » pour ensuite ne rien faire d’autre que de la laisser croupir en prison, c’est échapper à la responsabilité. » Après une longue bataille juridique, Frank a atterri il y a un an à Bierbeek. Il ne veut plus mourir, maintenant il veut vivre. Je le compare parfois à un petit arbre : en prison il flétrit, ici il peut fleurir. (petite pause) Ils n’attendent pas que l’on fasse des erreurs, et si vous en faites, ils ne sauteront pas dessus comme des buffles. » Texte et photos : « De Standaard » (résumé par la rédaction de Deus Caritas Est) ¶

La psychiatrie forensique a évolué d’un soin d’intervention à un soin de réinsertion. Le patient conserve le contrôle.

finir par retourner dans la société par la psychiatrie générale. « Au Pays-Bas, la sortie du service de long séjour est de 10 pourcent », explique Rudy Reusens. « Voilà notre défi ultime, bien que ça ne soit pas actuellement à l’ordre du jour. »

ROME

400 - 100 - 50 W

hat a strange title for an article! Well, these were the numbers that sounded at the Generalate in Rome on 25 April 2017. It was a special day for the entire General Council as they convened with our provincial and regional superiors. After all, the day was marked by 400 years of Saint Vincent de Paul’s charism, the 100th anniversary of the apparitions of Our Lady in Fatima, and the 50th anniversary of the Brothers of Charity in Rome. All the more reason why we should celebrate. We started with a conference/reflection on the charism of Saint Vincent de Paul, our patron saint, who developed a new style of charity 400 years ago when he saw the material and spiritual poverty of the people in his immediate environment. It was a charity that was characterized by a very specific and personal commitment to that one person in need, by a profound respect for the person in an emergency situation, and always seeing, meeting, and loving Jesus himself in them. In addition to alleviating immediate needs, he always looked at how he could also help man in a more structural way to tackle poverty at the source. Today, we would say that this was a systemic change, which was an update of Vincent’s charism and method within the Vincentian family. Vincent succeeded in sparking many people’s enthusiasm for the loving care for the neighbour, which gave rise to a whole movement of charity that continued to evolve. Charity also had to be structured in such a way that a custom framework could be developed in which charity could manifest itself. And finally, he found it important that professionalism would also have its place within loving care and would be the translation of this care, as it were. These are all the concepts and visions that are very precious to us, the Congregation of the Brothers of Charity, and in which we feel truly at home with our own charism in what today we call the Vincentian spirituality movement. These ‘400 years of Vincentian charism’ were celebrated in a solemn Eucharist that would normally be presided over by Cardinal Rodé, himself a member of the Congregation of the Mission and formerly the

prefect of the Congregation of Consecrated Life and a man who is well known by the brothers in Rome. But because of a special mission of the Pope, he could not attend and was replaced by the Secretary General of the Lazarists, Fr. Giuseppe Turato. During the homily, we were reminded of these great qualities of Vincentian charism and shown how we, as Brothers of Charity, live completely in line with this charism. We also used this Eucharistic celebration as an opportunity to renew our consecration to the Immaculate Heart of Mary with the attending superiors of the Congregation, which would be said by all the brothers throughout the Congregation on 13 May 2017, 100 years to the day that Our Lady appeared in Fatima. The Congregation was consecrated to the Immaculate Heart of Mary in 1943, following the special call of Pope Pius XII during the difficult war years. Since Pope Francis will consecrate the Church to Our Lady in Fatima once again, and also canonize the seers on 13 May in Fatima, we thought it appropriate to renew this consecration, as well, as a congregation, and to entrust all of the Congregation’s concerns to Mary. A special prayer was prepared to this end that was pronounced as a group at the end of the Eucharist. Afterwards, next to a beautiful sculpture of Our Lady of Fatima, this prayer was signed by every superior. A powerful moment was when every superior knelt before the sculpture to seal the consecration with his signature in the name of the Congregation, the province or region. During the whole month of May, the sculpture of Our Lady of Fatima will sit next to the altar in the Generalate chapel, with the prayer text and the signatures.

the Good Samaritan, the emblem with the image of Father Triest, and the significant text “The measure of love…”, may it help anyone who enters our house to remember how we, as Brothers of Charity, are constantly called upon to radiate God’s merciful love, without measure, for that is the answer we need to give to the question for the measure of our love. This triple celebration may also be seen as an end of brotherly setting out as governing bodies within the Congregation during this intercapitular period because during the meeting we have particularly focused on the preparation of the next General Chapter in 2018. We hope that Vincent’s charism may continue to be a lasting inspiration in the future, and that, through the intercession of Mary, every General Administration within the walls of the Generalate in Rome, may continue its guiding mission with God’s grace in a spirit of genuine service, with a love without measure. ¶ Bro. René Stockman

But this year also marked the 50th anniversary of the Generalate’s move from Ghent to Rome, which should not pass unnoticed. That is why we placed a small copy of the bas-relief that was made by Henk Oddens for the chapel in Eindhoven in the Netherlands (see previous issue of Deus Caritas Est for a description of this beautiful artwork, Ed.) by the entrance of the house, which was unveiled and blessed after the Eucharist. With the image of

deus caritas est

ROME

400 - 100 - 50 W

el een rare titel voor een artikel! Maar dit waren de getallen die op 25 april 2017 klonken in het generalaat in Rome. Het was een bijzondere dag voor de ganse generale raad die in vergadering was met onze provinciale en regionale oversten. Immers, de dag stond in het teken van 400 jaar charisma van Vincentius a Paulo, van 100 jaar verschijning van Onze-Lieve-Vrouw in Fatima en van 50 jaar aanwezigheid van de Broeders van Liefde in Rome. Een reden dus om dit allemaal samen in een viering te gedenken.

magazine | 2017 # 02

Maar tijdens deze eucharistieviering maakten we ook gebruik om met de aanwezige oversten van de congregatie de toewijding aan het Onbevlekte Hart van Maria te vernieuwen, wat in heel de congregatie door alle Broeders zou worden uitgesproken op 13 mei 2017, de dag dat het 100 jaar geleden zal zijn dat Onze Lieve Vrouw verscheen in Fatima. Het was in 1943 dat de congregatie werd toegewijd aan het Onbevlekt Hart van Maria, en dit naar aanleiding van de bijzondere oproep van Paus Pius XII tijdens de moeilijke oorlogsjaren. Aangezien Paus Franciscus op 13 mei in Fatima zelf opnieuw de Kerk zal toewijden aan Onze Lieve Vrouw en ook de zienertjes zal heilig verklaren, vonden wij het passend als congregatie ook deze toewijding te hernieuwen en aan Maria alle zorgen van de congregatie toe te vertrouwen. Daartoe werd een speciaal gebed opgesteld dat op het einde van de eucharistie in groep werd uitgesproken en daarna werd aan de voet van een mooi beeld van Onze Lieve Vrouw van Fatima dit gebed door iedere overste ondertekend. Een sterk moment toen iedere overste knielde bij het beeld om in naam van de congregatie, de provincie of de regio de toewijding te bezegelen met zijn handtekening. Tijdens de ganse maand mei blijft het beeld van Onze Lieve Vrouw van Fatima naast het altaar in de kapel van het generalaat met erbij de tekst met het gebed en de handtekeningen. Maar dit jaar is het ook 50 jaar geleden dat het generalaat werd overgeplaatst van

Gent naar Rome. En ook dit mocht niet onopgemerkt voorbijgaan. Daarom plaatsten we een kleine copij van het bas-reliëf dat vervaardigd werd door Henk Oddens voor de kapel in Eindhoven (Nederland) (n.v.d.r. zie vorige editie “Deus Caritas est” voor een beschrijving van dit prachtige kunstwerk) aan de ingang van het huis dat na de eucharistie werd onthuld en gezegend. Met de afbeelding van de barmhartige Samaritaan, het embleem met de afbeelding van Vader Triest en de veelzeggende tekst “De maat van de liefde…” mag het voor eenieder die ons huis betreedt een herinnering zijn hoe wij als Broeder van Liefde blijvend opgeroepen worden om Gods barmhartige liefde uit te stralen, en dit zonder maat, want dat is het antwoord dat we moeten geven op de vraag welke de maat is van onze liefde. Deze drievoudige viering mag ook als een afsluiting worden gezien van ons broederlijk op tocht gaan als besturen binnen de congregatie tijdens deze interkapitulaire periode, want tijdens de vergadering werd heel speciaal aandacht besteed aan de voorbereiding van het volgend generaal kapittel in 2018. We hopen dat het charisma van Vincentius ook in de toekomst een blijvende inspiratie mag blijven, en dat op voorspraak van Maria ieder generaal bestuur dat zich binnen de muren van het generalaat in Rome bevindt, zijn leidinggevende opdracht met Gods genade in een geest van echte dienstbaarheid mag verder zetten, en dat met een liefde zonder maat. ¶ Br. René Stockman

We startten met een conferentie-bezinning over het charisma van de heilige Vincentius a Paulo, onze patroonheilige, die 400 jaar geleden een caritas nieuwe stijl ontwikkelde bij het zien van de materiële en spirituele armoede van mensen in zijn onmiddellijke omgeving. Het werd een caritas die gekenmerkt werd door een heel concrete en persoonlijke inzet voor die ene mens in nood, door een diep respect voor de persoon van diegene die zich in een noodsituatie bevindt en in hem of haar steeds de persoon van Jezus zelf te zien, te ontmoeten en te beminnen. Naast het lenigen van directe noden ging hij steeds op zoek hoe hij de mens ook meer structureel kon helpen om zo de armoede ook in haar wortels aan te pakken. We spreken vandaag over systemisch veranderen dat binnen de Vincentiaanse familie een actualisering werd van het charisma en de werkwijze van Vincentius. Vincentius slaagde erin heel wat mensen te enthousiasmeren voor de liefdevolle zorg voor de medemens zodat een ganse beweging van de caritas ontstond en zich verder kon ontwikkelen. Caritas moest ook gestructureerd worden op zo een manier dat er een aangepast kader kon worden ontwikkeld waarin de caritas zich kon manifesteren. En ten slotte vond hij het belangrijk dat binnen de liefdevolle zorg ook de professionaliteit een plaats vond en als het ware de vertaling zou worden van deze zorg. Allemaal begrippen en visies die ons als congregatie Broeders van Liefde zeer dierbaar zijn en waarin we ons met ons eigen charisma echt thuis voelen in wat wij vandaag de Vincentiaanse spiritualiteitsbeweging noemen. Dit “400 jaar Vincentiaans cha-

risma” werd dan gevierd in een plechtige eucharistie die normaal zou worden voorgegaan door Kardinaal Rodé, zelf lid van de Congregatie van de Missie en tot voorheen prefect van de Congregatie van het Godgewijde Leven en een goede gekende bij de Broeders in Rome. Maar omwille van een speciale opdracht van de Paus kon hij zelf niet komen en liet hij zich vervangen door de secretaris-generaal van de Lazaristen, Pater Giuseppe Turato. Tijdens de homilie werden we nog eens herinnerd aan deze grote lijnen van het Vincentiaanse charisma en gewezen hoe wij als Broeders van Liefde helemaal in de lijn van dit charisma leven.

ROME

400 - 100 - 50 Q

uel drôle de titre pour un article ! Mais voilà les chiffres qui sonnaient le 25 avril au généralat à Rome. Ce fut une journée particulière pour tout le conseil général qui était en réunion avec nos supérieurs provinciaux et régionaux. Après tout, la journée a été marquée par les 400 ans de charisme de saint Vincent de Paul, les 100 ans des apparitions de Notre-Dame de Fatima et les 50 ans de présence des Frères de la Charité à Rome. Une raison donc pour commémorer tout cela dans une célébration. Nous avons commencé par une conférence méditative sur le charisme de saint Vincent de Paul, notre saint Patron, qui, il y a 400 ans, a développé un nouveau style de charité en voyant la pauvreté matérielle et spirituelle des gens de son entourage direct. Ce fut une charité marquée par un engagement très concret et personnel pour cet homme en détresse, par un respect profond pour la personne qui se trouvait en une situation de détresse et de toujours voir, rencontrer et aimer en lui ou elle la personne de Jésus-même. En plus de soulager les besoins immédiats, il a toujours cherché aussi comment aider les gens de manière plus structurelle afin d’aborder la pauvreté aussi à partir de ses racines. Nous parlons aujourd’hui d’un changement systémique qui est devenu, au sein de la famille vincentienne, une actualisation du charisme et de la méthode de Vincent. Vincent a réussi à inspirer beaucoup de gens pour les soins charitable du prochain, de telle sorte que tout un mouvement de charité est né et a pu continuer à se développer. La charité devait aussi être structurée de telle manière qu’elle puisse développer un cadre approprié dans lequel la charité pouvait se manifester. Et finalement, il soulignait l’importance qu’il y ait aussi de la place pour le professionnalisme au sein des soins de charité, et que cela devienne en quelque sorte la traduction de ces soins. Tous des concepts et points de vue qui nous sont très chers en tant que Congrégation des Frères de la Charité et dans lesquels nous, avec notre propre charisme, nous sentons vraiment accueillis en ce

que nous appelons aujourd’hui le mouvement de la spiritualité vincentienne. Ces « 400 ans de charisme vincentien » ont été fêtés dans une célébration eucharistique qui devait normalement être présidée par le Cardinal Rodé, lui-même membre de la Congrégation de la Mission et l’ancien préfet de la Congrégation de la Vie Consacrée et bien connu par les frères à Rome. Mais en raison d’une mission spéciale du Pape, il ne pouvait venir en personne et s’est fait remplacer par le secrétaire général des Lazaristes, l’Abbé Giuseppe Turato. Pendant l’homélie, ces grandes lignes du charisme vincentien nous ont à nouveau été rappelées et on nous a souligné la façon dont nous vivons en tant que Frères de la Charité totalement en accord de ce charisme. Au cours de cette célébration eucharistique, nous en avons également profité, avec les supérieurs de la Congrégation présents, pour renouveler la consécration au Cœur Immaculé de Marie, la même qui a été proclamée dans toute la Congrégation par tous les frères le 13 mai 2017, le jour du centième anniversaire des apparitions de Notre-Dame à Fatima. C’était en 1943 que la Congrégation a été consacrée au Cœur Immaculée de Marie, suite à l’appel spécial du Pape Pie XII, pendant les années difficiles de la guerre. Comme le Pape François consacrera, le 13 mai à Fatima, à nouveau l’Eglise à Notre-Dame et y canonisera aussi les petits voyants, nous avons pensé qu’il était approprié, en tant que Congrégation, d’également renouveler cette consécration et de confier à Marie toutes les préoccupations de la Congrégation. A cet effet, une prière spéciale a été préparée, qui a été prononcée ensemble à la fin de l’Eucharistie et ensuite, au pied d’une belle statue de Notre-Dame de Fatima. Cette prière a été signée par chaque supérieur. Un moment fort, quand chaque supérieur s’agenouillait devant la statue pour consolider par sa signature la consécration au nom de la Congrégation, de la province ou la région. Tout au long du mois de mai, la statue de Notre-Dame de Fatima restera à côté de l’autel dans la chapelle du général accompagnée du texte de la prière et des signatures.

Cette année, il y a aussi 50 ans que le généralat a été transféré de Gand à Rome. Ceci ne pouvait également pas passer inaperçu. C’est pourquoi nous avons placé une petite copie du bas-relief qui a été créé par Henk Oddens pour la chapelle à Eindhoven (Pays-Bas) (ndlr : voir édition précédente « Deus Caritas Est » pour une description de ce magnifique chef d’œuvre) à l’entrée de la maison qui, après l’Eucharistie, a été dévoilée et bénie. Que l’image du Bon Samaritain, l’emblème avec l’image du Père Triest et le texte révélateur « La mesure de l’amour… » puissent être pour chacun qui entre dans notre maison un rappel de la façon par laquelle nous sommes toujours appelés en tant que Frère de la Charité à rayonner l’Amour miséricordieux de Dieu, sans mesure, car c’est la réponse que nous devons donner à la question de quelle est la mesure de notre amour. Cette triple célébration peut aussi être considérée comme une conclusion de notre cheminement fraternel en dirigeant au sein de la Congrégation pendant cette période intercapitulaire, car au cours de la réunion on a consacré une attention particulière aux préparatifs du prochain chapitre général en 2018. Nous espérons que le charisme de saint Vincent puisse rester dans l’avenir une inspiration constante, et que par l’intercession de Marie, chaque administration générale qui se trouve au sein du généralat à Rome, puisse continuer sa mission de gestion avec la grâce de Dieu dans un esprit de véritable service, avec un amour sans mesure. ¶ Fr. René Stockman

deus caritas est

DR CONGO

We’re all right

in Kabinda

magazine | 2017 # 02

paign in Belgium, which was announced in 2015 for the construction of a new primary school for Kabinda. The project spoke to many people and we were able complete it with the funds collected. The project leaders from Fracarita Belgium, headed by André Ornelis and Boudewijn Van Hyfte, took care of the development of highly functional classrooms, and through additional projects, they could also provide desks and teaching aids. At the inauguration and consecration of both schools, the directors expressed their sincere thanks for the support they received, together with the training of the teachers, which received extra attention on this occasion. In his speech, the Superior General, Bro. René Stockman, emphasized the cooperation between all parties, including the parents, to keep the school in good condition and to maintain the quality of learning and education. Among other things, he referred to the fact that the secondary school parents were willing to help give the school new desks so that each student could take lessons in a proper manner. These desks are currently being manufactured in the vocational school. The governor of the province of Lomami, to which Kabinda belongs, Mr. Patrice Kamanda Tshibangu Muteba spoke with great praise about the commitment of the Brothers of Charity and formally promised his support. It was obvious that his speech came from the heart, well aware of the difficulties facing the country, but at the same time willing to work with the

people to build the country. When visiting the buildings, it became clear how interested the governor was, and during a later conversation at the governor’s house, we were even more impressed with the generosity of this man who could be considered a prophet in the desert. There are still fires of hope in Congo in addition to the many flashpoints that flare up! “We’re all right,” sounds in Kabinda again. But not yet at the secondary school, because it is still awaiting the same approach: renovation and a necessary new construction. What was possible for the primary school and the vocational school should also be possible for the secondary school with its 800 students. Again, it will be a matter of bringing together the necessary resources. We hope that the efforts of many may be a real incentive for our Congolese confreres and their staff to continue the beautiful work of education with much enthusiasm, in line with a long history that began in 1912. At the entrance of the convent, there is a fairly well-preserved photo gallery of our first brother missionaries, bearded Belgian brothers, who, under the leadership of Bro. Gabriel, took the first steps in the then Belgian Congo and thus opened the way for a new movement in the Congregation: missionary work by means of education, care for people with disabilities, and care for people with mental illness. Today, we are located in 30 areas in Congo with 100 Congolese brothers and still a few brothers from Belgium. ¶ Bro. René Stockman

hen I asked the students three years ago, when I visited our schools in Kabinda, Congo, how they were doing, the reply I got in every classroom was “Not all right”. When I asked them what was wrong, they pointed to the ceiling of the room that was collapsing, the blackboards that were gone, the total lack of desks, and machines that were no longer working. I could only confirm that the basic condition for good education was no longer met here. When we evaluated the visit with the brothers, headmasters, and teachers, we received the explicit request to do something about Kabinda and make it a priority. The words “not all right” still echoed in our ears. Together with the regional council and Fracarita Congo, a specific plan was developed to address the vocational school first, in order to give it a chance to cooperate in the renewal of the primary and secondary schools. Thanks to the support of the Italian Bishops’ Conference, we were able to bring together the necessary funds to renovate the workshops, build new classrooms. With the support of the Dutch organization ‘Gered Gereedschap’, we could provide the necessary machinery for the woodworking shop. A number of volunteers from Belgium came to Kabinda to work out the plans, monitor the works and start the workshops. Our vocational school with its 209 students could enjoy quality education again, which is so important for contributing to the development of the country. Bro. Jean Mbeshi who, as a General Assistant, supervised the project in a special way, could be satisfied with the achieved results. Next up was the primary school. ‘Kintu Kimune’, two totally outdated buildings, which in some places were really dangerous because of cave-ins and cracks in the walls. These were the original buildings of 1912 when the Brothers started their pioneering work in Kabinda. We opted to build new classrooms between the two existing buildings and renovate the classrooms that could still be used. For this project, we were able to could call on the South Cam-

DR CONGO

“Ça va bien”

in Kabinda

oen ik tijdens mijn bezoek aan onze scholen in Kabinda (Congo) drie jaar geleden aan de studenten vroeg hoe het met hen was, kreeg ik in alle klassen als antwoord: “ça ne va pas”. Toen ik vroeg wat er juist scheelde, verwezen ze naar het plafond van de klas dat op instorten stond, de borden die er niet meer waren, totaal gebrek aan banken, machines die niet meer werkten. Ik kon niet anders dan bevestigen dat de basisvoorwaarde om goed onderwijs te geven hier niet meer aanwezig was. Wanneer we dan het bezoek evalueerden met de Broeders, directies en leerkrachten, kregen we de uitdrukkelijke vraag om toch prioritair iets te doen voor Kabinda. De woorden “ça ne va pas” bleven nog lang in onze oren nazinderen. Samen met de regionale raad en Fracarita Congo werd een concreet plan uitgewerkt om eerst de professionele school aan te pakken, om deze opnieuw de mogelijkheid te geven mee te werken aan de vernieuwing van de lagere school en later ook van de secundaire school. Dankzij de steun van de Italiaanse bisschoppenconferentie konden we de nodige fondsen samenbrengen om de ateliers te vernieuwen, nieuwe klassen te bouwen, en met de steun van de Nederlandse organisatie “Gered Gereedschap” konden we aan de schrijnwerkerij opnieuw het nodige machinepark geven. Een aantal vrijwilligers uit België kwamen naar Kabinda om de plannen uit te werken, de werken op te volgen en ook de ateliers in gang te zetten. Onze professionele school met zijn 209 leerlingen kon opnieuw genieten van een kwaliteitsvolle opleiding, zo belangrijk voor de ondersteuning in de opbouw van het land. Br. Jean Mbeshi die als generale assistent het project op een bijzondere wijze superviseerde kon met voldoening terugkijken naar de bereikte resultaten. En dan kwam de lagere school aan de beurt. “Kintu Kimune”, twee totaal verouderde gebouwen, die op sommige plaatsen echt gevaarlijk waren geworden omwille van zware verzakkingen en scheuren in de muren. We stonden hier bij de originele gebouwen van 1912 toen de Broeders startten met hun pionierswerk in Kabinda. Hier

werd gekozen om nieuwe klassen te bouwen tussen de twee bestaande gebouwen en de klassen die nog bruikbaar waren wat bij te werken. Hier kon men beroep doen op de Zuidactie in België die in 2015 in het teken werd geplaatst voor de bouw van een nieuwe lagere school voor Kabinda. Het project sprak velen aan en met de verzamelde middelen kon het project worden uitgevoerd. De projectleiders vanuit Fracarita Belgium, onder leiding van André Ornelis en Boudewijn Van Hyfte, zorgden voor de uitbouw van heel functionele klassen en via bijkomende projecten konden ook de banken en de didactische uitrusting worden aangevuld. Bij de inzegening en de inauguratie van de beide scholen uitten de directies hun welgemeende dank voor de steun die ze hadden mogen ontvangen, tegelijk met de vorming van de leerkrachten die bij deze gelegenheid ook een extra aandacht kreeg. In zijn toespraak legde de generale overste, Br. René Stockman, de nadruk op de samenwerking tussen alle partijen, de ouders inbegrepen, om de school nu verder in goede staat te houden en de kwaliteit van het onderwijs en de opvoeding op peil te houden. Hij verwees onder andere naar het feit dat de ouders van de secundaire school bereid waren om mee te helpen om nieuwe banken te geven aan de school, zodat iedere student op een deftige wijze les zou kunnen volgen. Deze banken worden momenteel in de professionele school vervaardigd. De gouverneur van de provincie Lomami, waartoe Kabinda behoort, Dhr. Patrice Kamanda Tshibangu Muteba sprak met veel lof over de inzet van de Broeders van Liefde en beloofde formeel zijn steun toe. Het viel op dat zijn toespraak uit het hart kwam, bewust met welke moeilijkheden het land geconfronteerd wordt, maar tegelijk bereid om met de bevolking samen te zoeken hoe men het land kan opbouwen. Bij het bezoek aan de gebouwen viel het op hoeveel interesse deze gouverneur had, en bij een later gesprek ten huize van de gouverneur kwamen we nog meer onder de indruk van de edelmoedigheid van deze man die zowat als een profeet in de woestijn kan worden beschouwd. Er zijn

nog haarden van hoop in Congo naast de vele vuurhaarden die er oplaaien! “Ça va bien”, klinkt nu opnieuw in Kabinda. Maar nog niet in de secundaire school, want deze wacht nog op eenzelfde aanpak: herconditionering en nodige nieuwbouw. Wat mogelijk was voor de lagere en de professionele school, moet ook mogelijk zijn voor de secundaire school met zijn 800 leerlingen. Het zal opnieuw een kwestie worden om daarvoor de nodige middelen samen te brengen. We hopen alvast dat de inspanning van velen voor onze Congolese medebroeders en hun medewerkers een echte stimulans mag zijn om het mooie opvoedingswerk met veel enthousiasme verder te zetten, in lijn met een lange geschiedenis die in 1912 begon. Bij het binnenkomen van het klooster hangt nog een vrij goed bewaarde fotogalerij met onze eerste Broeders missionarissen, bebaarde Belgische Broeders die er onder de leiding van Br. Gabriël de eerste passen zetten in het toenmalige Belgisch Congo en daarmee de weg openden voor een nieuwe beweging in de congregatie: deze van de missionering en dit via onderwijs, zorg voor mensen met een beperking en zorg voor psychiatrische patiënten. Vandaag zijn we in Congo op 30 plaatsen met een 100-tal Congolese Broeders en met nog een paar Broeders uit België. ¶ Br. René Stockman

deus caritas est

RD CONGO

“Ça va bien”

à Kabinda Q

magazine | 2017 # 02

des nouvelles classes, et avec le soutien de l’organisation néerlandaise « Gered gereedschap », nous avons pu à nouveau donner les machines nécessaires à la menuiserie. Un certain nombre de bénévoles de la Belgique sont venus à Kabinda pour élaborer les plans, pour surveiller les travaux ainsi que pour démarrer les ateliers. Notre école professionnelle avec ses 209 élèves pouvait à nouveau profiter d’une formation de qualité, si importante pour le soutien dans le développement du pays. Fr. Jean Mbeshi, qui supervisait le projet en tant qu’assistant général de manière particulière, pouvait regarder avec satisfaction les résultats obtenus. Ensuite ce fut le tour de l’école primaire. « Kintu Kimune », deux bâtiments totalement délabrés, qui étaient devenus très dangereux à certains endroits en raison de lourds affaissements et fissures dans les murs. Nous étions aux bâtiments originels de 1912, moment où les frères ont commencé leur travail de pionnier à Kabinda. On a choisi de construire de nouvelles classes entre les deux bâtiments existants et les classes encore valables ont été rafraichies. On a pu faire appel ici à l’Action Sud en Belgique qui, en 2015, a été consacrée à la construction d’une nouvelle école primaire pour Kabinda. Le projet a touché un grand nombre de personnes et a pu être réalisé avec les fonds collectés. Les chefs de projet de Fracarita Belgique, dirigé par André Ornelis et Boudewijn Van Hyfte, ont conduit au développement de classes très fonctionnelles et grâce à d’autres projets, on a également pu compléter les bancs et le matériel d’enseignement. Lors de la bénédiction et l’inauguration des deux écoles, les directeurs ont exprimés leurs sincères remerciements pour le soutien qu’ils ont pu recevoir, ainsi que la formation des enseignants qui, à cette occasion, ont reçu une attention particulière. Dans son discours, le Supérieur général, Fr. René Stockman, a souligné la collaboration entre toutes les parties, y compris les parents, de garder l’école en bon état et de maintenir la qualité de l’éducation à niveau. Il a évoqué entre autre le fait que les parents de l’école secondaire étaient

Fr. René Stockman

uand j’ai demandé aux élèves pendant ma visite à nos écoles à Kabinda (Congo) il y a trois ans comment ils allaient, je recevais dans toutes les classes la réponse : « ça ne va pas ». Et quand je leur demandais ce qu’il n’allait pas, ils montraient le plafond de la classe qui était sur le point de s’effondrer, les tableaux manquants, le manque total de bancs, les machines qui ne fonctionnaient plus. Je ne pouvais que confirmer que les conditions de base pour un bon enseignement n’y étaient plus présentes. Quand nous avons ensuite évalué la visite avec les Frères, les directeurs et les enseignants, on nous a explicitement demandé que l’on s’occupe prioritairement de Kabinda. Les mots « ça ne va pas » ont encore résonné pendant longtemps dans nos oreilles. Avec le Conseil régional et Fracarita Congo, on a élaboré un plan concret pour d’abord attaquer l’école professionnelle afin de redonner la possibilité de participer à la rénovation de l’école primaire et plus tard aussi de l’école secondaire. Grâce au soutien de la conférence épiscopale d’Italie, nous avons pu collecter les fonds nécessaires pour rénover les ateliers, construire

prêts à aider à donner de nouveaux bancs à l’école, pour que chaque élève puisse suivre les cours d’une manière convenable. Ces bancs sont actuellement en cours de fabrication dans l’école professionnelle. Le gouverneur de la province Lomami, à laquelle appartient Kabinda, M. Patrice Kamanda Tshibangu Muteba, a hautement apprécié l’investissement des Frères de la Charité et a formellement promis son soutien. On a remarqué que son discours venait du cœur, conscient des difficultés auxquelles le pays doit faire face, mais à la fois prêt à trouver des solutions avec la population pour reconstruire le pays. Lors de la visite aux bâtiments, on a remarqué combien ce gouverneur était intéressé, et lors d’une conversation plus tard à la maison du gouverneur, nous avons été encore plus impressionnés par la générosité de cet homme qui peut être considéré comme un prophète dans le désert. Il y a encore des foyers d’espoir au Congo en plus des nombreux foyers qui sont ranimés ! « Ça va bien », entendons-nous à nouveau à Kabinda. Mais pas encore à l’école secondaire, car celle-ci attend encore une approche similaire : rénovation et construction nécessaire. Ce qui fut possible pour l’école primaire et l’école professionnelle devrait également être possible pour l’école secondaire avec ses 800 élèves. Ce sera à nouveau une question de collecte de fonds nécessaires. Nous espérons déjà que les efforts de beaucoup pour nos confrères congolais et leurs collaborateurs puissent être une véritable incitation à poursuivre avec beaucoup d’enthousiasme le beau travail d’éducation, en lien avec la longue histoire qui a commencé en 1912. En entrant dans le couvent, il y a une galerie de photos assez bien conservée avec nos premiers frères missionnaires, des frères belges barbus qui, sous la direction de Fr. Gabriel, ont fait les premiers pas dans l’ancien Congo belge et ont ainsi ouvert la voie pour un nouveau mouvement dans la congrégation : celui des missions à travers l’éducation, le soin des personnes ayant une déficience et le soin des patients psychiatriques. Nous sommes aujourd’hui, au Congo, sur 30 sites avec une centaine de frères congolais et encore quelques frères de Belgique. ¶

DR CONGO

From Lusanga

to Kikwit

00 km in one day: it is possible in Congo when you drive from Kinshasa to Kikwit. Such a road is exceptional, and we can only hope that they will make the same effort in other places to make the country more accessible. The number of lorries that are broken down by the side of the road is striking. They are poorly maintained, overloaded, and there is a lot of risky driving. Therefore it is important to keep an eye out when travelling in Congo. Fortunately, we have a very careful driver who does not take risks, and slows down at every village we drive through, to avoid hitting dogs, hens or goats.

ers had been involved in education near Kikwit for a while, but certain circumstances led us to discontinue this apostolate. It was taken over by the local brothers of Saint Joseph, who are still serving our former school. When visiting the school building, we suddenly had a sense of déjà vu when we saw some familiar photos. In order not to wait until we had a hospital of our own, Mgr. Marie-Edouard suggested to use the existing hospital of Lusanga. And so, in early 2004, the brothers were already there to start the care of psychiatric patients. They would stay for 13 years before going to Kikwit.

The last few times we always made our way to Lusanga, about 20 kilometres from Kikwit. During these 20 km, we experienced the realities of Africa and were always watchful not to get stuck in one of the many deep potholes of mud or quicksand. This was one of the reasons why we decided to leave the hospital of Lusanga and build our own psychiatric centre on the outskirts of the city. It was extremely difficult for the many sick to reach Lusanga, and when a small clinic was opened in the city, it became crystal clear that the distance between Kikwit and Lusanga was a real obstacle for many sick people to seek treatment.

And so, we are writing a new page, in Bandundu, Congo, and the brothers are pleased to continue their care in their own buildings. The name of our founder and the Congregation’s escutcheon adorn the facade of the main building. This serves as a guarantee that they are strongly committed to charity. Charity and professionalism were the two words that we heard repeatedly during the inauguration and consecration. Striking were the words of the mayor who candidly stated that good care

is only possible when charity is present. Good to hear from an outsider for once. The Peter Joseph Triest Psychiatric Centre: at the service of our brothers and sisters who are plagued by mental illness. Through this contribution, we help realize what the physician in charge of the region said with words very familiar to us: “No health without mental health.” We are pleased to be able to make such a fundamental contribution as Brothers of Charity. We wish our new centre in Kikwit all the best! ¶

Bro. René Stockman

Eventually, we found a suitable site, and, with the experience gained in psychiatric care, a new centre was built: simple, functional, small-scale, with a unit for men and one for women. This is the building that we opened on 13 May 2017 in the presence of the mayor of Kikwit and the bishop of Kikwit, Mgr. Thimoté. It reminded us how we visited Kikwit for the first time in December 2003 at the invitation of the then bishop Mgr. Marie Edouard, who helped lay the foundation of our presence in Kikwit. He had not looked away from the deplorable situation in which many people with mental illness were living and came to the Brothers of Charity to consider the possibility of a foundation in Kikwit. It was like coming home because the broth-

deus caritas est

DR CONGO

Van Lusanga

naar Kikwit 5

00 km op één dag: het is mogelijk in Congo wanneer men van Kinshasa naar Kikwit rijdt. De weg is er uitzonderlijk en we kunnen alleen maar hopen dat ook op andere plaatsen dezelfde inspanning wordt gedaan om het binnenland meer bereikbaar te maken. Wel valt het op hoeveel vrachtwagens defect langs de baan staan, slecht onderhouden, overladen en door riskant rijgedrag. Het blijft dan ook opletten geblazen wanneer men in Congo reist, gelukkig hebben we een voorzichtige chauffeur die geen risico’s neemt en bij ieder dorp die we doorkruisen vertraagt om geen honden, kippen of geiten omver te rijden.

Uiteindelijk vond men een geschikt terrein, en tekende men met de opgedane ervaring die men in de psychiatrische zorg had opgedaan een nieuw centrum uit: eenvoudig, functioneel, kleinschalig, met een afdeling voor mannen en een afdeling voor vrouwen. Het is dit gebouw dat we op 13 mei 2017 mochten openen in aanwezigheid van de burgermeester van Kikwit en de bisschop van Kikwit, Mgr. Thimoté. Het deed ons herinneren hoe we in december 2003 voor de eerste maal Kikwit bezochten op uitnodiging van de toenmalige bisschop Mgr. Marie Edouard die aan de basis ligt van onze aanwezigheid in Kikwit. Hij had zijn ogen niet gesloten voor de de-

magazine | 2017 # 02

Zo wordt een nieuwe bladzijde geschreven in Bandundu in Congo en zijn de Broeders verheugd nu in eigen gebouwen de zorg verder te zetten. De naam van onze

stichter met het schild van de congregatie siert de gevel van het hoofdgebouw en dit is als een garantie dat de caritas er hoog in het vaandel wordt gehouden. Caritas en professionaliteit waren de twee woorden die herhaaldelijk klonken tijdens de inauguratie en de inzegening. Opvallend waren de woorden van de burgermeester die in alle onbevangenheid stelde dat goede zorg alleen maar mogelijk is als de caritas aanwezig is. Goed om het ook eens van buitenstaanders te mogen vernemen. “Centre Neuro Psychiatrique Pierre Joseph Triest”: ten dienste van onze broeders en zusters die door geestesziekte worden geteisterd. Door deze inbreng helpen we realiseren wat door de verantwoordelijke geneesheer van de regio werd uitgedrukt en dat bekend in de oren klinkt: “Geen gezondheid zonder geestelijke gezondheid”. We zijn blij als Broeders van Liefde daarin een fundamentele bijdrage te kunnen leveren. Het gaat ons nieuwe centrum in Kikwit goed! ¶ Br. René Stockman

De vorige malen togen we steeds naar Lusanga, zo een 20-tal kilometers van Kikwit. Op deze 20 km ervaarden we dan opnieuw ten volle de realiteit van Afrika en was het steeds uitkijken om niet vast te geraken in één van de vele diepe putten met modder of drijfzand. Dit was onder andere de reden dat we besloten om het ziekenhuis van Lusanga te verlaten en ons eigen psychiatrisch centrum uit te bouwen aan de rand van de stad. Voor de vele zieken was het een zware opgave om Lusanga te bereiken, en toen men een kleine consultatie opende in de stad werd het overduidelijk dat de afstand tussen Kikwit en Lusanga echt een belemmering was voor vele zieken om zich te laten verzorgen.

plorabele situatie waarin vele geesteszieken leefden en kwam bij de Broeders van Liefde aankloppen om de mogelijkheid van een stichting in Kikwit in overweging te nemen. Het was als een terugkomen naar een vroegere heimat, want de Broeders hadden een periode nabij Kikwit betrokken geweest in het onderwijs, maar door omstandigheden was dit apostolaat niet verdergezet en overgenomen door de lokale Broeders van Sint Jozef, die onze vroegere school nog steeds bedienen. Bij het bezoek aan het schoolgebouw zagen we plots een “déjà-vu” van de foto’s die ons bekend waren. Teneinde niet te wachten tot we een eigen ziekenhuis zouden hebben stelde Mgr. Marie-Edouard voor om het bestaande ziekenhuis van Lusanga te gebruiken. En zo zouden begin 2004 de Broeders reeds ter plaatse zijn om er te starten met de opvang van psychiatrische patiënten. 13 jaar zou men er blijven, om nu over te komen naar Kikwit zelf.

RD CONGO

De Lusanga

à Kikwit

00 km en une journée : c’est possible au Congo quand on roule de Kinshasa à Kikwit. La route y est exceptionnelle et nous ne pouvons qu’espérer qu’à d’autres endroits le même effort puisse être fait pour rendre le pays plus accessible. Pourtant on remarque le nombre de camions qui se trouve en panne au bord de la route : mal entretenus, surchargés et conduite dangereuse. Il faut donc garder les yeux ouverts quand on voyage au Congo, heureusement nous avons un chauffeur prudent qui ne prend pas de risques et dans chaque village que nous croisons, il ralentit pour ne pas écraser des chiens, des poules ou des chèvres. Les fois précédentes, nous avons toujours été à Lusanga, à une vingtaine de kilomètres de Kikwit. Sur ces 20 km, nous avons à nouveau pleinement expérimenté la réalité de l’Afrique et il fallait toujours garder les yeux ouverts pour ne pas s’engouffrer dans l’un des nombreux trous profonds remplis de boue ou de sables mouvants. Ce fut l’une des raisons pour laquelle nous avons décidé de quitter l’hôpital de Lusanga et construire notre propre centre psychiatrique au bord de la ville. Pour les nombreux malades, c’était une lourde tâche d’arriver à Lusanga, et quand on a ouvert un petit cabinet dans la ville, il était très clair que la distance entre Kikwit et Lusanga formait vraiment un obstacle pour les nombreux malades pour se faire soigner.

pas fermé les yeux sur la situation déplorable dans laquelle vivaient tant de malades mentaux et il est venu frapper chez les Frères de la Charité pour considérer la possibilité d’ouvrir un centre à Kikwit. Ce fut comme un retour au pays d’origine, car les frères avaient été impliqués dans l’enseignement pendant une période près de Kikwit, mais pour différentes raisons, cet apostolat n’a pas été poursuivi et a été repris par les frères locaux de Saint-Joseph, qui dirigent encore toujours notre ancienne école. Lors de la visite de l’école, nous avons soudainement eu comme un « déjà-vu » en regardant les photos. Afin de ne pas attendre que nous ayons notre propre hôpital, Mgr. Marie-Edouard avait proposé d’utiliser l’hôpital existant de Lusanga. C’est ainsi que début 2004, les frères étaient déjà sur place pour y commencer l’accueil des patients psychiatriques. On y restera pendant 13 ans, pour finalement venir à Kikwit-même. Ainsi, une nouvelle page est écrite à Bandundu au Congo et les frères sont heureux de pouvoir continuer les soins maintenant dans leurs propres bâtiments. Le

nom de notre Fondateur ainsi que le blason de la Congrégation ornent la façade du bâtiment principal, comme une garantie que l’on accorde la plus haute importance à la charité. Charité et professionnalisme ont été les deux mots qui sonnaient à plusieurs reprises pendant l’inauguration et la bénédiction. On remarque les mots du bourgmestre, qui disait en toute franchise que les bons soins n’étaient que possibles s’il y avait la charité. Il est bon de l’entendre une fois de personnes extérieures. « Centre Neuro Psychiatrique Pierre Joseph Triest » : au service de nos frères et sœurs qui sont affligés par la maladie mentale. Par cette contribution nous aidons à réaliser ce qui a été exprimé par le médecin responsable de la région et qui nous est familier : « Pas de santé sans santé mentale ». Nous sommes heureux en tant que Frères de la Charité de pouvoir y donner une contribution fondamentale. Ça se passe bien dans notre nouveau centre à Kikwit ! ¶ Fr. René Stockman

Finalement, on a trouvé un terrain approprié, et, avec l’expérience que l’on avait dans les soins psychiatriques, on a dessiné un nouveau centre : simple, fonctionnel, petit, avec une partie pour les hommes et une partie pour les femmes. C’est ce bâtiment que nous avons pu inaugurer le 13 mai 2017, en présence du bourgmestre de Kikwit et l’évêque de Kikwit, Mgr. Thimoté. Il nous a rappelé comment nous avons, en décembre 2003, visité pour la première fois Kikwit sur invitation de l’ancien évêque Mgr. Marie Edouard, qui était à la base de notre présence à Kikwit. Il n’avait

deus caritas est

ACT OF CONSECRATION of the Congregation of the Brothers of Charity to the Immaculate Heart of Mary, Our Lady of Fatima O Blessed Virgin Mary, Mother of Jesus and our Mother, who appeared to three shepherd children in Fatima to bring the world a message of peace and salvation, we kneel before you, and we pray to you for peace and salvation in the world, in the Church, in the Congregation, and in our personal lives. On the occasion of the commemoration of your apparitions in Fatima, a hundred years ago, we consecrate the Congregation of the Brothers of Charity to your Immaculate Heart and ask you to bring all the members of the Congregation closer to your Son. We pray especially for all our brothers, for our associate members, for our staff in the apostolate, and for those we serve: the poor, the sick, the young, and those who feel excluded in society because of illness, poverty or disability. We seek your intercession and ask for forgiveness for our sins, for the mistakes made in the Congregation, and for the times that we did not

magazine | 2017 # 02

live in line with our charism given to us by the Holy Spirit and lived by our beloved Founder, the Servant of God Peter Joseph Triest. As a congregation, we hereby pledge to live as you have lived: open to the calling of the Lord, living in line with the Will of the Father, rejoicing, as you sang in your Magnificat. We also promise to faithfully pray the rosary every day, contemplating the life of your Son Jesus and remembering the great moments of your election as Mother of God, Mediatrix of all Graces, and Co-Redemptrix of all who turn to you in their hour of need. We want to pray especially for the great needs of the world and for the sanctification of all Christians, particularly those connected to the Congregation of the Brothers of Charity. Immaculate Heart of Mary, in union with the Most Sacred Heart of Jesus, pray for us and be close to us always as a good and caring Mother. Amen.

news from the communities nieuws uit de huizen nouvelles des communautés Congregation’s Consecration to the Immaculate Heart of Mary

Toewijding van de congregatie aan het Onbevlekte Hart van Maria

Consécration de la Congrégation au Cœur Immaculé de Marie

On 13 May 2017, on the occasion of the commemoration of the apparitions of Our Lady in Fatima 100 years ago, the Congregation worldwide renewed her consecration to the Immaculate Heart of Mary. On the occasion of the meeting of the provincial and regional superiors, this consecration was already made in Rome on 25 April at the General House of the Brothers of Charity by the attending superiors, asking this consecration to be made globally on 13 May, in great solidarity with the world Church and especially with the Holy Father who also consecrated the world to Mary in Fatima. The previous consecration dates back to 1943 when the Congregation was consecrated to the Immaculate Heart of Mary during the war years at the invitation of the then Pope Pius XII. In the present, with its many difficulties, both in the Congregation and in the world, the leaders of the Congregation found it meaningful to renew this consecration throughout the Congregation.

Op 13 mei 2017, ter gelegenheid van de herdenking van 100 jaar verschijning van Onze-Lieve-Vrouw in Fatima, hernieuwde de congregatie wereldwijd haar toewijding aan het Onbevlekte Hart van Maria. Ter gelegenheid van de vergadering van de provinciale en regionale oversten werd deze toewijding reeds op 25 april verricht in Rome in het generalaat van de Broeders van Liefde door de aanwezige oversten, met de vraag deze toewijding mondiaal te verrichten op 13 mei, en dit in grote solidariteit met de wereldkerk en speciaal met de heilige Vader die in Fatima eveneens de wereld aan Onze-Lieve-Vrouw toewijdde. De vorige toewijding dateert van 1943 toen de congregatie werd toegewijd aan het Onbevlekte Hart van Maria tijdens de oorlogsjaren en op uitnodiging van de toenmalige Paus Pius XII. In de huidige tijd, met zijn vele moeilijkheden, zowel intern de congregatie als in de omwereld, vond de leiding van de congregatie het zinvol deze toewijding in heel de congregatie te vernieuwen.

Le 13 mai 2017, à l’occasion de la commémoration du centenaire de l’apparition de NotreDame à Fatima, la Congrégation des Frères de la Charité a renouvelé dans le monde entier sa consécration au Cœur Immaculé de Marie. Cette consécration a été déjà faite le 25 avril à Rome à l’occasion de la réunion des supérieurs provinciaux et régionaux à la Maison généralice des Frères de la Charité. Elle a été prononcée par les supérieurs présents, demandant de faire cette consécration à l’échelle mondiale le 13 mai, en grande solidarité avec l’Église universelle et en particulier avec le Saint-Père qui a également consacré le monde à Notre-Dame à Fatima. La consécration précédente remonte à 1943, lorsque la Congrégation a été consacrée au Cœur Immaculé de Marie pendant la guerre et à l’invitation du Pape Pie XII. À l’heure actuelle, avec les nombreuses difficultés, tant internes à la Congrégation que dans la société, la direction de la Congrégation a jugé utile de renouveler cette consécration dans toute la Congrégation.

deus caritas est

AKTE VAN TOEWIJDING van de Congregatie van de Broeders van Liefde aan het Onbevlekt Hart van Maria, Onze-Lieve-Vrouw van Fatima O Heilige Maagd Maria, Moeder van Jezus en onze Moeder, die verschenen zijt aan drie herdertjes in Fatima om aan de wereld een boodschap van vrede en verlossing te brengen, wij knielen voor U neder en we bidden U voor vrede en verlossing in de wereld, in de Kerk, in de congregatie en in ons persoonlijk leven. Ter gelegenheid van de herdenking van uw verschijning in Fatima, nu honderd jaar geleden, wijden we de congregatie van de Broeders van Liefde toe aan Uw Onbevlekt Hart en vragen U om al de leden van de congregatie dichter bij Uw Zoon te brengen.

We beloven tevens om iedere dag trouw de rozenkrans te bidden, wandelend doorheen het leven van Uw Zoon Jezus en indachtig de grote momenten van uw uitverkiezing tot Moeder van God, Middelares van alle genaden en Medeverlosseres van allen die zich tot U keren in hun nood. We willen speciaal bidden voor de grote noden in de wereld en voor de heiliging van alle christenen, heel speciaal voor hen die verbonden zijn met de congregatie van de Broeders van Liefde.

Hierbij beloven we plechtig om als congregatie te leven zoals U geleefd heeft: open voor de roeping van de Heer, levend in lijn met de Wil van de Vader en dit met vreugde, zoals U het uitzong in uw Magnificat.

Onbevlekt Hart van Maria, in vereniging met het Allerheiligste Hart van Jezus, bid voor ons en wees ons steeds nabij als een goede en zorgzame Moeder. Amen.

ACTE DE CONSÉCRATION de la Congrégation des Frères de la Charité au Coeur Immaculé de Marie, Notre-Dame de Fatima Ô Sainte Vierge Marie, Mère de Jésus et notre Mère, qui êtes apparue à trois bergers de Fatima pour apporter au monde un message de paix et de salut, nous nous agenouillons devant Vous, et Vous prions pour la paix et le salut dans le monde, dans l’Eglise, dans notre Congrégation et dans notre vie personnelle. À l’occasion de la commémoration de Votre apparition à Fatima, il y a maintenant cent ans, nous consacrons notre Congrégation des Frères de la Charité à Votre Coeur Immaculé et Vous demandons de mener tous les membres de la Congrégation plus proche de Votre Fils. Nous prions très spécialement pour tous nos frères, pour nos membres associés, nos collaborateurs dans l’apostolat et

magazine | 2017 # 02

pour tous ceux que nous servons : les pauvres, les malades, les jeunes et ceux qui se sentent exclus de la société en raison de maladie, pauvreté ou déficience. Nous demandons, par Votre intercession, le pardon de nos péchés, pour les fautes commises dans la Congrégation et pour toutes les fois où nous n’avons pas vécu en accord avec notre charisme, qui nous a été donné par l’Esprit Saint et qui a été vécu par notre bien-aimé Fondateur le Serviteur de Dieu Pierre Joseph Triest. Par la présente, nous promettons solennellement de vivre suivant Votre exemple : ouverts à l’appel du Seigneur, vivant selon la Volonté du Père et cela avec joie, comme Vous l’avez proclamé dans Votre Magnificat.

Nous nous engageons également à prier chaque jour fidèlement le chapelet, cheminant à travers la vie de Votre Fils Jésus et se rappelant des grands évènements de Votre élection comme Mère de Dieu, Médiatrice de toutes les Grâces et Co-Rédemptrice de tous ceux qui se tournent vers Vous dans leur détresse. Nous voulons prier spécialement pour les grands besoins de ce monde, et pour la sanctification de tous les chrétiens, en particulier de ceux qui sont liés à la Congrégation des Frères de la Charité. Coeur Immaculé de Marie, uni au Très Sacré Coeur de Jésus, priez pour nous et soyez toujours présente comme une bonne Mère attentionnée. Amen.

Wij bidden heel speciaal voor al onze broeders, voor onze aangesloten leden,

onze medewerkers in het apostolaat en voor hen die we dienen: de armen, de zieken, de jongeren en zij die zich uitgesloten voelen in de maatschappij omwille van ziekte, armoede of beperking. Wij vragen op Uw voorspraak vergiffenis voor onze zonden, voor de gemaakte fouten in de congregatie en voor al die keren dat we niet leefden in lijn met ons charisma, ons geschonken door de H. Geest en ons voorgeleefd door onze geliefde Stichter de Dienaar Gods Petrus Jozef Triest.

news from the communities nieuws uit de huizen nouvelles des communautés

Thirty years of volunteer work at Triest House – Tabor Community Centre Saturday 11 March 2017, the founders of Triest House - Tabor Community Centre, Brother Godfried Bekaert and Brother Superior General René Stockman, along with Werner Van de Weghe, associate member and coordinator, invited about 70 volunteers to celebrate 30 years of Triest House – Tabor Community Centre at the Guislain Training Centre. “Thirty years of volunteer work in the spirit of our Father Peter Joseph Triest, thirty years of community in our international Congregation of the Brothers of Charity.” Brother Superior General translated Father Triest in today’s terms for our volunteers and presented a current state of affairs on the beatification of our founder Peter Joseph Triest. Brother Godfried Bekaert looked back at 30 years, he gave his thanks to our volunteers and expressed his concern about certain social trends. Finally, as the coordinator, I was able to emphasize a few contemporary issues, starting from the needs on the streets of Ghent. In our homeless shelter, we are seeing a huge increase in people with mental health problems and elderly people who rely on our Triest House. Raising awareness, this is the

need today in the streets of Ghent. First of all, these people do not belong in a homeless shelter, but in a hospital or nursing home! I also expressed my appreciation and gratitude to all our volunteers. Thirty years of being together with the poor of Ghent as a community, thirty years of living together in dignity. Our volunteers fully enjoyed the various lectures as well as the reception and the meal. This day was a success. Our Christian identity, our community of Brothers of Charity lies in opting for the poorest of the poor, in spite of everything, a true Tabor experience, our conscious choice to be the Church on the margins of society. It will be a matter of trial and error, knowing that the place of our Triest House – Tabor Community Centre, our international Congregation of the Brothers of Charity, our Church will not only be at the top of the mountain. Let it be clear: “Inspiration and expertise must go hand in hand, even though we are a volunteer-based service!” Love gives us the strength nature cannot provide – P.J. Triest. Werner Van de Weghe

Dertig jaar vrijwilligerswerk in ‘Huize Triest – Gemeenschapshuis Tabor’ Zaterdag 11 maart 2017 nodigden de stichters van Huize Triest – Gemeenschapshuis Tabor, Broeder Godfried Bekaert en Broeder Generaal René Stockman, samen met Werner Van de Weghe, aangesloten lid en coördinator, een kleine 70 vrijwilligers uit om samen 30 jaar Huize Triest – Gemeenschapshuis Tabor te vieren in het Vormingscentrum Guislain. “Dertig jaar vrijwilligerswerk in de spiritualiteit van onze Vader Petrus Jozef Triest, dertig jaar gemeenschap in onze internationale congregatie Broeders van Liefde.” Broeder Generaal vertaalde Vader Triest naar vandaag voor onze vrijwilligers en bracht een stand van zaken rond de zaligverklaring van onze stichter Petrus Jozef Triest. Broeder Godfried Bekaert keek terug op 30 jaar, bracht een dankwoord aan onze vrijwilligers en drukte zijn bekommernis uit

over enkele maatschappelijke tendensen. Tot slot mocht ikzelf als verantwoordelijke enkele hedendaagse klemtonen leggen, die vertrekken vanuit de nood uit de straat in Gent. We zien binnen onze daklozenwerking vandaag een enorme toename van psychiatrische patiënten en bejaarde personen die beroep doen op ons Huize Triest. Dit willen duidelijk maken, dit is de nood vandaag op straat in Gent. Deze mensen horen niet op de eerste plaats thuis in een daklozenopvang, maar in een ziekenhuis of rusthuis! Ik sprak tevens mijn waardering en dank uit aan al onze vrijwilligers. Dertig jaar samen met de armen van Gent in gemeenschap, dertig jaar samen leven in waardigheid. Onze vrijwilligers genoten met volle teugen van de verschillende lezingen maar ook van de receptie en maaltijd. Het was een geslaagde dag.

Onze christelijke identiteit, onze gemeenschap Broeders van Liefde zit hem in de keuze voor de allerarmsten, ondanks alles, een waarlijk Taborgebeuren, onze bewuste keuze om zelf Kerk aan de rand te zijn. Dit zal een proces van vallen en opstaan worden, wetende dat de plaats van ons Huize Triest – Gemeenschapshuis Tabor, van onze internationale congregatie Broeders van Liefde, van onze Kerk niet alleen bovenaan de berg zal zijn. Laat het duidelijk zijn: “inspiratie en deskundigheid moeten samen gaan, ook al zijn we een vrijwilligerswerking!” De liefde geeft krachten die de natuur niet geven kan (P.J. Triest). Werner Van de Weghe

deus caritas est

Trente ans de bénévolat dans la « Maison Triest – Maison Communautaire Tabor » Le samedi 11 mars 2017, les fondateurs de la Maison Triest – Maison Communautaire Tabor, Frère Godfried Bekaert et Frère Supérieur général René Stockman, ont invité avec Werner Van de Weghe, membre associé et coordinateur, environ 70 bénévoles pour célébrer le trentième anniversaire de la Maison Triest – Maison Communautaire Tabor au Centre de formation Guislain. « Trente ans de bénévolat dans la spiritualité de notre Père Pierre-Joseph Triest, trente ans de vie communautaire au sein de notre congrégation internationale des Frères de la Charité ». Frère Général a traduit le Père Triest à l’état actuel pour nos bénévoles et a fait le point sur la béatification de notre fondateur Pierre Joseph Triest. Frère Godfried Bekaert a regardé en arrière sur les 30 ans, a fait un mot de remerciement adressé aux bénévoles et a exprimé son inquiétude au sujet de certaines tendances

magazine | 2017 # 02

sociales. Pour conclure, j’ai pu moi-même en tant que responsable mettre quelques accents actuels, qui partaient de la détresse dans les rues de Gand. Nous voyons au sein de nos opérations actuelles pour les sans-abris une augmentation considérable de patients psychiatriques et de personnes âgées qui font appel à notre Maison Triest. Voilà ce que je veux souligner, voilà la détresse actuelle dans les rues de Gand. Ces personnes n’ont premièrement pas leur place dans un centre de sans-abris, mais dans un hôpital ou maison de repos ! J’ai également exprimé ma reconnaissance et gratitude à tous nos bénévoles. Trente ans ensemble avec les pauvres de Gand en communauté, trente ans de vie dans la dignité. Nos bénévoles ont pleinement profité des différentes conférences mais aussi de la réception et du repas. Ce fut une journée réussie.

Notre identité chrétienne, et notre communauté des Frères de la Charité réside dans le choix des plus pauvres, malgré tout, une réelle expérience du Tabor, notre choix délibéré d’être Eglise à la périphérie. Ce sera un processus d’essais et d’erreurs, sachant que notre Maison Triest – Maison Communautaire Tabor, notre congrégation internationale des Frères de la Charité, notre Eglise ne se trouveront pas seules sur la montagne. Soyons clairs : « L’inspiration et l’expertise doivent aller main dans la main, même si nous sommes une organisation de bénévolat ! ». L’Amour donne la force que la nature ne peut offrir (P.J. Triest). Werner Van der Weghe

news from the communities nieuws uit de huizen nouvelles des communautés

Care for children with autism in Batticaloa On April 8, 2017, in an unoccupied part of the convent of the Brothers of Charity a new school was opened. Ideas about this school started during the last visit of Bro. Superior General René Stockman to Sri Lanka just before Christmas last year. Dr. Judy Ramesh, who works as a psychiatrist in the project in Kalmunai and lives and works in Batticaloa, had found that many children with autism lacked appropriate training. With concrete numbers, he informed us that, today, one in 90 children in Sri Lanka is suffering from autism, and most of them lack the necessary guidance. Therefore, they are often kept at home or they attend common schools where they cannot come into their own because of their particular behavior. Discussions resulted in the provision of an empty wing of the convent in Batticaloa. Bro. Michael, who is responsible for the day center for people with mental disabilities, was prepared, as a former teacher and director, to fully commit himself to the project. With a group of teachers who were brought in, he went to India for one month to visit the Sankalp Open School and learn more about the specific approach of children with autism. It was a rich experience for them. Meanwhile, the building was having work done with the support of the International Medical Health Organization in the United States. The former chapel became a large classroom, and the rooms of the brothers were converted into classrooms for individual teaching, very essential in the education of children with autism. Even the restroom was completely renovated and the garden re-landscaped. It was a true meta-

morphosis and the works were completed in early March, after which the further establishment of classes could be started. On March 25, a well-attended press conference was held in which 12 groups participated, and they received a nice overview of children with autism and how they can be supervised appropriately. There were already several parents who came to watch the press conference, because in the meantime it was already well known in Batticaloa that the Brothers of Charity would open a new school very soon. They took the opportunity to choose the month of April, which is the World Autism Awareness Month, to highlight this issue and to give special attention to children with autism. On April 8, there was the inauguration in the presence of the General Director of the Ministry of Health, Dr. Jayasundara Bandara, the Bishop of Batticaloa. The Congregation of the Brothers of Charity was represented by Bro. Godfried Bekaert, provincial superior of Asia and also regional superior for Sri Lanka. ‘Theeraniyam, Open School and Learning Center’, the plaque at the entrance of the current building now reads. The blessing ceremony and opening was followed by an academic session in the TH-Batticaloa, where Prof. Daya Samosundaram and Dr. Swarna Wijatunghe took the floor.

A new step in the further development and reorientation of the apostolate of the Brothers of Charity in Sri Lanka, especially in line with the charism of the Congregation. With the new day center for people with mental disabilities and the school, the Brothers of Charity are back on the map in Batticaloa and they hope to give good answers to very specific needs in a professionally responsible manner. We wish the Theeraniyam Open School and Learning Center, Bro. Michael as the new director, and the teachers all the best! Dr. P. Judy Ramesh Jeyakumar

deus caritas est

Zorg voor kinderen met autisme in Batticaloa

magazine | 2017 # 02

werd een ruim klaslokaal en de kamers van de Broeders werden lokalen voor individueel onderricht, heel essentieel in het onderwijs van kinderen met autisme. Ook het toiletblok werd volledig vernieuwd en de tuin opnieuw aangelegd. Het werd een ware metamorfose en begin maart waren de werken gereed en kon men starten met de verdere inrichting van de klassen. Op 25 maart werd een druk bijgewoonde persconferentie gehouden waaraan 12

groepen deelnamen die een mooi overzicht kregen van wat kinderen met autisme zijn en hoe ze gepast kunnen begeleid worden. Er waren ook reeds verschillende ouders die op de persconferentie afkwamen, want ondertussen was het reeds goed gekend in Batticaloa dat de Broeders van Liefde heel binnenkort een nieuwe school zouden openen. Natuurlijk greep men de maand april van autisme aan om deze topic nog meer in

het daglicht te plaatsen, want april is de maand dat er speciale aandacht wordt gevraagd voor kinderen met autisme. Op 8 april had men dan de plechtige opening in aanwezigheid van de directeur generaal van het Ministerie van Gezondheidszorg, Dr. Jayasundara Bandara, de Bisschop van Batticaloa, en de congregatie van de Broeders van Liefde werd vertegenwoordigd door Br. Godfried Bekaert, provinciale overste van Azië en tevens regionale overste voor Sri Lanka. “Theeraniyam, open school and learning center” staat nu op een plaat aan de ingang van het gebouw. Na de plechtige inzegening en opening ter plaatse, volgde een academische zitting in de TH-Batticaloa waar Prof. Daya Samosundaram en Dr. Swarna Wijatunghe het woord namen. Een nieuwe stap in de verdere ontwikkeling en heroriëntering van het apostolaat van de Broeders van Liefde in Sri Lanka, helemaal in de lijn met het charisma van de congregatie. Met het nieuwe dagcentrum voor jongeren met een mentale beperking en deze school staan de Broeders van Liefde opnieuw op de kaart in Batticaloa en hopen op een professioneel verantwoorde wijze goede antwoorden te geven op heel concrete noden. We wensen de “Theeraniyam open school en learning center”, Br. Michael als nieuwe directeur en de leerkrachten alle succes toe! Dr. Judy Ramesh Jeyakumar

Op 8 april 2017 werd in een deel van het leegstaande klooster van de Broeders van Liefde een nieuwe school geopend. Het denkwerk rond deze school startte tijdens het laatste bezoek van Br. Generaal René Stockman aan Sri Lanka even voor kerstmis van het vorige jaar. Dr. Judy Ramesh die als psychiater meewerkt in het project in Kalmunai en in Batticaloa woont en werkt, had vastgesteld dat er heel wat kinderen met autisme een aangepaste opleiding misten. Hij kwam met concrete cijfers voor de dag als zouden 1 op 90 kinderen in Sri Lanka aan autisme lijden en de meesten daarvan missen de noodzakelijke begeleiding. Daarom blijven ze meestal thuis of volgen het gewone onderwijs waar ze door hun bijzonder gedrag niet aan hun trekken kunnen komen. Besprekingen resulteerden in het beschikbaar stellen van een leegstaande vleugel van het klooster in Batticaloa, en Br. Michael, verantwoordelijk voor het dagcentrum voor jongeren met een mentale beperking was bereid, als gewezen leerkracht en directeur, zich voor het project ook in te zetten. Met een groep leerkrachten die werden aangetrokken trok hij voor één maand naar India om daar in een “open school” Sankalp meer te leren over de specifieke aanpak van kinderen met autisme. Het werd voor hen een rijke ervaring. Ondertussen werd met de ondersteuning van de International Medical Health Organization uit de Verenigde Staten het gebouw onder handen genomen. De vroegere kapel

news from the communities nieuws uit de huizen nouvelles des communautés

Soins pour enfants atteints d’autisme à Batticaloa Le 8 avril 2017, une nouvelle école a été ouverte dans une partie du couvent abandonné des Frères de la Charité. La réflexion autour de cette école a commencé pendant la dernière visite de Fr. Général René Stockman au Sri Lanka juste avant Noël, l’an dernier. Dr. Judy Ramesh qui a collaboré au projet en tant que psychiatre à Kalmunai et habite et travaille à Batticaloa, avait constaté que de nombreux enfants atteints d’autisme manquaient de formation appropriée. Il est arrivé avec des chiffres concrets comme quoi 1 enfant sur 90 au Sri Lanka souffrait d’autisme et la plupart d’entre eux manquaient de l’accompagnement nécessaire. C’est pourquoi ils restent généralement à la maison ou fréquentent l’école normale où ils ne sont pas pris en considération à cause de leur comportement particulier. Les discussions ont abouti à la disposition de l’aile abandonnée du couvent à Batticaloa, et Fr. Michael, responsable du centre de jour pour les jeunes ayant une déficience mentale, était prêt, en tant qu’enseignant et directeur nommé, à s’engager dans ce projet. Avec un groupe d’enseignants attirés par le projet, il est parti pour un mois en Inde dans une « école libre » Sankalp, pour en savoir plus sur l’approche spécifique des enfants atteints d’autisme. Ce fut pour eux une expérience riche. Pendant ce temps, on s’est occupé du bâtiment avec le soutien de l’Organisation Internationale de la Santé Mentale des Etats-Unis. L’ancienne chapelle est devenue une grande salle de cours et les chambres des Frères sont devenus des locaux pour les cours privés, es-

sentiel dans l’éducation des enfants atteints d’autisme. Le bloc sanitaire a été entièrement rénové et le jardin réaménagé. Ce fut une véritable métamorphose et, début mars, les travaux ont été achevés et on a pu commencer l’aménagement des classes. Le 25 mars, u ne grande conférence de presse a eu lieu, à laquelle 12 groupes ont participé, ils ont eu un bon aperçu de ce qu’étaient les enfants atteints d’autisme et comment ils peuvent être guidés de manière appropriée. Plusieurs parents sont également venus à la conférence de presse, car il était déjà bien connu à Batticaloa que les Frères de la Charité ouvriraient bientôt une nouvelle école. Evidemment, ils saisirent le mois d’avril de l’autisme pour placer ce sujet encore plus à la lumière du jour, car avril est le mois où l’on demande d’accorder une attention particulière aux enfants atteints d’autisme. Le 8 avril, on a eu l’inauguration en présence du directeur général du Ministère de la Santé, Dr. Jayasundara Bandara, l’Evêque de Batticaloa, et la congrégation des Frères de la Charité était représentée par Fr. Godfried Bekaert, supérieur provincial de l’Asie et également supérieur régional pour le Sri Lanka. « Theeraniyam, open school and learning center » (« Theeraniyam, école ouverte et centre de formation ») est maintenant inscrit sur une plaque à l’entrée du bâtiment. Après la bénédiction

solennelle et l’ouverture sur place, a suivi une séance académique au TH-Batticaloa, où Prof. Daya Samosundaram et Dr. Swarna Wijatunghe sont intervenus. Une nouvelle étape dans le développement et la réorientation de l’apostolat des Frères de la Charité au Sri Lanka, totalement en accord avec le charisme de la congrégation. Avec le nouveau centre de jour pour les jeunes ayant une déficience mentale et cette école, les Frères de la Charité sont de retour sur la carte à Batticaloa et ils espèrent pouvoir donner de manière professionnelle et responsable, de bonnes réponses aux besoins concrets. Nous souhaitons plein de succès à « Theeraniyam open school and learning center », Fr. Michael, son nouveau directeur ainsi qu’aux enseignants ! Dr. Judy Ramesh Jeyakumar

Perpetual professions of Bro. Alphonse Kujur and Bro. Telesphore Tirkey on 13 May in Ranchi, India Eeuwige professies van Br. Alphonse Kujur en Br. Telesphore Tirkey op 13 mei in Ranchi (India) Professions perpétuelles du Fr. Alphonse Kujur et du Fr. Telesphore Tirkey le 13 mai à Ranchi (Inde)

deus caritas est

associate members aangesloten leden membres associés ö Belgium

ö België

ö Belgique

On 4 March, the French-speaking associate members from Belgium had their annual meeting in Dave, where the Superior General hosted a day of reflection on the charism of Father Triest, which everyone enjoyed.

Op 4 maart hadden de Franstalige aangesloten leden van België hun jaarlijkse bijeenkomst in Dave, waar de generale overste een bezinningsdag hield over het charisma van Vader Triest. Het werd een gesmaakte bezinningsdag.

Le 4 mars, les membres associés francophones de la Belgique ont eu leur réunion annuelle à Dave, où le Supérieur général a organisé une journée de récollection sur le charisme du Père Triest. Ce fut une journée intéressante que tout le monde a apprécié.

ö DR Congo

ö RD Congo

On 30 April, five associate members from Lubumbashi renewed their promise for a period of three years. They are Mr. Stanis Ntumba, Mr. Gérard Nzuya, Ms. Nadine Nkoso, Ms. Bernadette Balame, and Ms. Nathalie Mwika.

In Lubumbashi hebben vijf aangesloten leden op 30 april hun beloften voor drie jaar vernieuwd. Het gaat over Dhr. Stanis Ntumba, Dhr. Gérard Nzuya, Mevr. Nadine Nkoso, Mevr. Bernadette Balame en Mevr. Nathalie Mwika.

Le 30 avril, cinq membres associés de Lubumbashi ont renouvelé leur promesse pour une durée de trois ans. Il s’agit de Mr. Stanis Ntumba, Mr. Gérard Nzuya, Mme. Nadine Nkoso, Mme. Bernadette Balame et Mme. Nathalie Mwika.

On the occasion of the Superior General’s visit to Congo, an exchange meeting was held with the associate members in Kinshasa on 11 May.

Ter gelegenheid van het bezoek van de generale overste in Congo, werd een ontmoeting met uitwisseling georganiseerd met de aangesloten leden in Kinshasa op 11 mei.

À l’occasion de la visite du Supérieur général au Congo, une rencontre avec échange a été organisée avec les membres associés à Kinshasa le 11 mai.

magazine | 2017 # 02

ö DR Congo

news from the general administration nieuws uit het generaal bestuur nouvelles de l’administration générale en

The General Administration has been working intensively during the month of April 2017 with the meeting of the General Council and the extended meeting with the provincial superiors and the regional superiors from 18 until 26 April. The following items were discussed and the following decisions were made during these meetings. q The ‘public juridic person’ was explained. It is a statutory form of government that can take over the responsibility for the apostolic works and is also recognized as such by the Church authorities if there is an insufficient number of brothers in a region to fully and comprehensively assume responsibility. Currently, this new method of governance is being studied within the European province, especially at the request of the Saint Joseph region, Ireland and the United Kingdom. w A clear strategy was developed and proposed to ensure that there is no form of abuse whatsoever within the facilities of the Brothers of Charity. There was a strong emphasis on prevention and attention as part of the formation of young brothers to the way in which they should deal with subordinates respectfully. e Following the conference on the administration of temporal goods in religious institutes, held in Rome in March 2016, a clear translation was made for our own Congregation. Also, every transaction involving an alienation of immovable goods – in this case, the sale of buildings – was established in a clear procedure at the request of the Vatican and clarified to the provincial and regional superiors. r The operations of Fracarita International were highlighted. Emphasis was placed on the new format of the operations: project management under the responsibility of continental and regional coordinators, fundraising, both structurally aimed at organizations and focused on contributors, awareness and communication, attention to income-generating activities, international representation, capacity development, and logistical and administrative support. The numbers were presented, as well, showing

that through projects and fundraising in 2016 a total of 3 million euros was raised and used for specific projects, which can be considered a success thanks to the sustained efforts of Fracarita International’s staff and the regional offices. t Subsequently, there was a thorough consideration of the financial situation within the Congregation and the difficulties it poses to be able to answer the many questions and needs in a positive way. Especially the formation of our brothers demands a large financial input. Taking account of the fact that there are about 60 novices in training each year, 120 young brothers are pursuing professional studies, and postulant training is being supported by the General Administration in various regions, more than 2.5 million euro is spent annually on formation. With lesser opportunities for support from the regions in the north and west, and the fact that the Congregation has always invested its existing resources in the development of new projects all over the world, it is now our great task to be creative in finding new sources of funding. This effort must be combined with a fundamental belief in divine Providence. y On 25 April, we celebrated a triple jubilee: 400 years of Saint Vincent de Paul’s charism, our Congregation’s patron saint, the 100th anniversary of the apparitions of Our Lady in Fatima, and 50 years of Brothers of Charity in Rome. Following a conference on Vincentian spirituality, held by the Superior General, we had a solemn Eucharistic celebration presided over by the Secretary General of the Lazarists, replacing Cardinal Rodé, who had been tasked by the Pope to go to Albania, renewing the Congregation’s consecration to the Immaculate Heart of Mary by all the attending superiors, before a beautiful sculpture of Our Lady of Fatima that had been placed in the chapel, and the unveiling of a commemorative plaque by the entrance of the Generalate portraying the Good Samaritan and a medallion of Father Triest. u The General Council presented the theme for the 2018 General Chapter, which was further discussed and developed in detail by the provincial councils. The following theme was selected: ‘Be radical as consecrated men

in the mission of charity’. The chapter period will officially begin by the end of 2017. i Special attention was given to the continued guiding of young brothers and a better use of our formation plan. It was agreed that the provincial superiors of Africa and Asia take this item with them on their visits to the regions and organize sessions on the use of the formation plan and the spiritual guidance of young brothers. o The General Council discussed the decision that was made in the organization of the Brothers of Charity in Belgium to allow euthanasia within the walls of its facilities at great length. This was formally rejected by the General Council, and at the same time the Church authorities were contacted, both in Belgium and in the Vatican, to identify this conflict situation and to seek solutions. a The regional administrations of Belgium, Indonesia, and Canada were granted permission to sell one or more properties under certain conditions. s Two brothers were granted dispensation from their temporary vows: Bro. Nawal Kishor Bara and Bro. Avi Tirkey, both from India. d Due to a prolonged unauthorized absence, Bro. Martin Babadi from Congo was granted dispensation from the perpetual vows, which was accepted by the Vatican. f The following brothers were accepted for the perpetual profession: Bro. Saud Aslam (Dar es Salaam), Bro. Valentine Ihala (Shinyanga), Bro. Norbert Beatus Ngungo (Shinyanga), Bro. Hubert Kyezi (Shinyanga), Bro. Daniel Lisaka (Rome), Bro. Bruno Kabazo Kakusa (Bujumbura), Bro. Bienvenue Kiyombo (Rome), Bro. Floyd Kalyati (Rome), Bro. Hubert Katentu Kasasa (Lusaka), Bro. Faustin Wabullasa (Abidjan), Bro. Rigobert Mukamba (Uvira), Bro. Justin Butu (Uvira), Bro. Pascal Kapake (Kinshasa), Bro. Jean Mujanayi (Bangui), Bro. Freddy Kitengie (Bukavu), Bro. Pierre Mpungu (Goma), Bro. Godfrey Mwita (Mekanisa), Bro. Dawson Dunstan (Gefersa), Bro. Dominic Tam (Ho Chi Minh), Bro. Jose Yuan Shi Ping (China). We warmly congratulate these brothers on this important step in their religious lives.

deus caritas est

nl April 2017 was een intensieve periode voor het generaal bestuur met de samenkomst van de generale raad en de uitgebreide vergadering met de provinciale en regionale oversten van 18 tot en met 26 april. We geven hierbij enige informatie en besluiten die tijdens deze vergaderingen werden genomen.

magazine | 2017 # 02

vlekte Hart van Maria, en dit voor een mooi beeld van Onze Lieve Vrouw van Fatima die in de kapel werd geplaatst, en de inzegening van een herdenkingsplaat aan de ingang van het generalaatsgebouw met de afbeelding van de barmhartige Samaritaan en een medaillon met Vader Triest. u Het thema voor het generaal kapittel van 2018 werd voorgesteld door de generale raad en verder besproken en uitgewerkt door de provinciale raden. Als thema werd weerhouden: “Wees radicaal als gewijde mannen in de missie van de caritas”. Eind 2017 zal de kapittelperiode officieel van start gaan. i Speciale aandacht werd besteed aan de verdere begeleiding van de jonge Broeders en het beter gebruik van ons vormingsplan. Afgesproken werd dat de provinciale oversten van Afrika en Azië dit aandachtspunt meenemen bij hun bezoeken aan de regio’s en sessies organiseren rond het gebruik van het vormingsplan en de spirituele begeleiding van de jonge Broeders. o Tijdens de generale raad werd lang stilgestaan bij het besluit dat in de organisatie van de Broeders van Liefde in België voortaan euthanasie binnen de muren van de voorzieningen zou worden toegestaan. Dit werd door de generale raad formeel afgekeurd en tegelijk werden contacten genomen met de kerkelijke overheden, zowel in België als in het Vaticaan, om deze conflictsituatie te duiden en naar oplossingen te zoeken. a Aan de regionale besturen van België, Indonesië en Canada werd de toelating gegeven om één of meerdere eigendommen te verkopen onder bepaalde voorwaarden. s Aan twee Broeders onder tijdelijke geloften werd op hun vraag ontslag van geloften toegekend: Br. Nawal Kishor Bara en Br. Avi Tirkey, beiden uit India. d Aan Br. Martin Babadi uit Congo werd ontslag van eeuwige geloften verleend, goedgekeurd door het Vaticaan, omwille van langdurige onwettige afwezigheid in de gemeenschap. f Volgende Broeders werden toegelaten voor het afleggen van hun eeuwige geloften: Br. Saud Aslam (Dar es Salam), Br. Valentine Ihala (Shinyanga), Br. Norbert Beatus

q De “publiekrechtelijke rechtspersoon” werd toegelicht. Het is de wettelijke bestuursvorm die de verantwoordelijkheid over de apostolaatswerken kan overnemen en ook dienaangaande erkend wordt door de kerkelijke overheid indien er in een regio nog onvoldoende Broeders aanwezig zijn om de verantwoordelijkheid volledig en grondig te kunnen opnemen. Momenteel wordt deze nieuwe bestuursvorm bestudeerd binnen de Europese provincie, speciaal op vraag van de Sint-Jozefsregio (Ierland en Verenigd Koninkrijk). w Een duidelijke strategie werd uitgewerkt en voorgesteld die er moet voor zorgen dat er binnen de voorzieningen van de Broeders van Liefde geen enkele vorm van misbruik kan voorkomen. Heel sterk werd de nadruk gelegd op de preventie en de aandacht binnen de vorming van de jonge Broeders over de wijze dat men respectvol met ondergeschikten moet omgaan. e In opvolging van het congres over het beheer van de tijdelijke goederen binnen congregaties, gehouden in maart 2016 in Rome, werd een duidelijke vertaling gemaakt naar onze eigen congregatie toe. Ook iedere transactie die een vervreemding betreft van onroerende goederen (i.c. verkoop van gebouwen) werd op vraag van het Vaticaan via een duidelijke procedure vastgelegd en toegelicht aan de provinciale en regionale oversten. r De werking van Fracarita International werd toegelicht. Klemtoon werd gelegd op de nieuwe indeling van de werking: projectmanagement onder de verantwoordelijkheid van de continentale en regionale coördinatoren, de fondsenwerving, zowel meer structureel naar organisaties toe als gericht op donateurs, de sensibilisering en communicatie, de aandacht voor de inkomstengenererende activiteiten, de internationale

vertegenwoordiging, de capaciteitsontwikkeling en de logistieke en administratieve ondersteuning. Ook de cijfers werden op tafel gelegd waaruit blijkt dat via projecten en fondsenwerving tijdens 2016 een 3 miljoen euro werd samengebracht en besteed aan concrete projecten, wat toch wel een succes mag worden genoemd en te danken aan de onverdroten inzet van de medewerkers van Fracarita International en de regionale kantoren. t Aansluitend werd grondig stilgestaan bij de financiële situatie binnen de congregatie en de moeilijkheden dat dit teweegbrengt om de vele vragen en noden positief te kunnen beantwoorden. Vooral de vorming van onze Broeders vraagt een grote financiële input. Rekening houdend dat er jaarlijks een 60-tal novicen in opleiding zijn, dat er 120 jonge Broeders professionele studies volgen en dat er in verschillende regio’s ook een postulantenopleiding vanuit het generaal bestuur wordt ondersteund, komt men tot een bedrag van meer dan 2,5 miljoen euro die jaarlijks aan de vorming wordt besteed. Met de mindere mogelijkheden tot ondersteuning vanuit de regio’s in het noorden en het westen en het feit dat de congregatie haar bestaande middelen steeds heeft geïnvesteerd in de ontwikkeling van nieuwe projecten wereldwijd, is het nu de grote opdracht om op een heel creatieve wijze naar nieuwe financieringsbronnen te zoeken. Deze inspanning moet blijven gepaard gaan met een fundamenteel geloof in de goddelijke Voorzienigheid. y Op 25 april werd een drievoudig jubileum herdacht: 400 jaar charisma van de H. Vincentius a Paulo, patroonheilige van de congregatie, 100 jaar verschijning van Onze Lieve Vrouw in Fatima en 50 jaar aanwezigheid van de Broeders van Liefde in Rome. Na een conferentie over de Vincentiaanse spiritualiteit door de Generale overste hadden we een plechtige eucharistieviering voorgegaan door de secretaris-generaal van de Lazaristen, ter vervanging van Kardinaal Rodé die voor een opdracht door de Paus naar Albanië was gezonden, de hernieuwing van de toewijding van de congregatie door al de aanwezige oversten aan het Onbe-

news from the general administration nieuws uit het generaal bestuur nouvelles de l’administration générale nl

Ngungo (Shinyanga), Br. Hubert Kyezi (Shinyanga), Br. Daniel Lisaka (Rome), Br. Bruno Kabazo Kakusa (Bujumbura), Br. Bienvenue Kiyombo (Rome), Br. Floyd Kalyati (Rome), Br. Hubert Katentu Kasasa (Lusaka), Br. Faustin Wabullasa (Abidjan), Br. Rigobert Mukamba (Uvira), Br. Justin Butu (Uvira), Br. Pascal Kapake (Kinshasa), Br. Jean Mujanayi (Bangui), Br. Freddy Kitengie (Bukavu), Br. Pierre Mpungu (Goma), Br. Godfrey Mwita (Mekanisa), Br. Dawson Dunstan (Gefersa), Br. Dominic Tam (Ho Chi Minh), Br. Jose Yuan Shi Ping (China). Aan deze Broeders onze hartelijke gelukwensen voor de belangrijke stap die ze in hun religieus leven zullen zetten.

Avril 2017 a été une période intense pour l’Administration générale avec la réunion du Conseil général et la réunion élargie avec les supérieurs provinciaux et régionaux du 18 au 26 avril. Voici ci-dessous, quelques informations et décisions prises lors de ces réunions. q La « personne morale de droit public » a été expliquée. Il s’agit de l’administration juridique qui peut reprendre la responsabilité des œuvres apostoliques et à cet égard est reconnue par les autorités ecclésiastiques pour prendre pleinement et entièrement en charge la responsabilité s’il n’y a plus assez de frères présents dans une région. A l’heure actuelle, cette nouvelle forme d’administration est étudiée au sein de la province de l’Europe, spécialement sur demande de la région Saint-Joseph (Irlande et RoyaumeUni). w Une stratégie claire qui devrait assurer qu’il n’y ait plus aucune forme d’abus dans les établissements des Frères de la Charité a été élaborée et proposée. On a fort insisté sur la prévention et l’attention dans la formation des jeunes frères sur la façon de traiter respectueusement ses subordonnés. e Dans le prolongement de la conférence sur la gestion des biens temporels au sein des congrégations, tenue en mars 2016 à Rome, une traduction claire a été faite vers notre congrégation. En outre, à la demande du Vatican, pour chaque transaction impliquant un transfert de biens immobiliers (dans ce cas, la vente de bâtiments) une procédure claire a été créée et expliquée aux supérieurs provinciaux et régionaux. r Le fonctionnement de Fracarita International a été expliqué. L’accent a été mis sur la nouvelle répartition du travail : gestion de projet sous la responsabilité des coordinateurs continentaux et régionaux, collecte des fonds, visant de manière plus structurée, tantles organisations que les donateurs, la sensibilisation et la communication, l’attention pour les « activités génératrices de revenus », la représentation internationale, le renforcement des capacités et le soutien logistique et administratif. Les chiffres mis sur la table ont montré que les projets

et collectes de fonds en 2016, ont permis de rassembler 3 millions d’euros et de les investir dans des projets concrets. On peut appeler cela un succès, grâce aux efforts inlassables des collaborateurs de Fracarita International et les bureaux régionaux. t Par la suite, on a profondément discuté de la situation financière au sein de la congrégation et les difficultés que cela engendre pour répondre positivement aux nombreuses demandes et aux différents besoins. La formation de nos frères en particulier exige une grande contribution. Considérant qu’il y a chaque année environ 60 novices en formation, que 120 jeunes frères suivent des études professionnelles et que l’administration générale soutien aussi plusieurs régions pour la formation des postulants, on arrive à un montant de plus de 2,5 millions d’euros consacrés chaque année à la formation. Avec les moyens restreints pour le soutien des régions du nord et de l’ouest, et le fait que la congrégation a toujours investi ses ressources existantes dans le développement de nouveaux projets partout dans le monde, la grande mission est maintenant de trouver de manière très créative de nouvelles sources de financement. Cet effort doit continuer à être accompagné d’une foi fondamentale en la divine Providence. y Le 25 avril, un triple anniversaire a été commémoré : les 400 ans du charisme de Saint Vincent de Paul, patron de la congrégation, les 100 ans des apparitions de NotreDame de Fatima et les 50 ans de présence des Frères de la Charité à Rome. Après une conférence sur la spiritualité vincentienne, donnée par le supérieur général, nous avons eu une célébration eucharistique, présidée par le secrétaire général des Lazaristes, remplaçant le Cardinal Rodé qui avait été envoyé par le Pape pour une mission en Albanie, suivie du renouvellement de la consécration de la congrégation par tous les supérieurs présents au Cœur Immaculé de Marie, devant une belle statue de Notre-Dame de Fatima qui a été placée dans la chapelle, et finalement, l’inauguration d’une plaque commémorative à l’entrée du généralat avec une image du Bon Samaritain

deus caritas est

magazine | 2017 # 02

avons contacté les autorités ecclésiastiques, à la fois de Belgique et celles du Vatican, pour signaler cette situation de conflit et trouver des solutions. a L’autorisation a été accordée aux directions régionales de Belgique, Indonésie et Canada de vendre une ou plusieurs propriétés sous certaines conditions. s Une exclaustration a été accordée à deux frères sous vœux temporaires : Fr. Nawal Kishor Bara et Fr. Avi Tirkey, tous deux d’Inde. d Fr. Martin Babadi, du Congo, a reçu un indult d’exclaustration de ses vœux définitifs, approuvée par le Vatican, en raison de longues absences non autorisées hors de la communauté. f Les frères suivants ont été admis pour prononcer leurs vœux perpétuels : Fr. Saud Aslam (Dar es Salam), Fr. Valentine Ihala (Shinyanga), Fr. Norbert Beatus Ngungo (Shinyanga), Fr. Hubert Kyezi (Shinyanga), Fr. Daniel Lisaka (Rome), Fr. Bruno Kabazo Kakusa (Bujumbura), Fr. Bienvenue Kiyombo (Rome), Fr. Floyd Kalyati (Rome), Fr. Hubert Katentu Kasasa (Lusaka), Fr.

Faustin Wabullasa (Abidjan), Fr. Rigobert Mukamba (Uvira), Fr. Justin Butu (Uvira), Fr. Pascal Kapake (Kinshasa), Fr. Jean Mujanayi (Bangui), Fr. Freddy Kitengie (Bukavu), Fr. Pierre Mpungu (Goma), Fr. Godfrey Mwita (Mekanisa), Fr. Dawson Dunstan (Gefersa), Fr. Dominic Tam (Ho Chi Minh), Fr. Jose Yuan Shi Ping (China). A tous ces frères, nos sincères félicitations pour le pas important qu’ils feront dans leur vie religieuse.

et un médaillon du Père Triest. u Le thème du Chapitre Général de 2018 a été présenté par l’Administration générale et discuté et élaboré par les conseils provinciaux. Le thème qui a été retenu : « Soyez radicaux en tant qu’hommes consacrés dans la mission de la charité ». Fin 2017, la période du chapitre commencera officiellement. i Une attention particulière a été accordée à l’accompagnement des jeunes frères et à une meilleure utilisation de notre plan de formation. Il a été convenu que les Supérieurs provinciaux d’Afrique et d’Asie retiennent ce point d’attention lors de leurs visites aux régions et lors d’organisation de sessions autour de l’utilisation du plan de formation et de l’accompagnement spirituel des jeunes frères. o Au cours du conseil général, on a longuement réfléchi sur la décision que désormais, dans l’organisation des Frères de la Charité de Belgique, l’euthanasie soit autorisée à l’intérieur des murs des établissements. Ceci a été formellement rejeté par l’Administration générale et parallèlement à cela, nous

In memoriam †

brother auxile quintiens 1923-2017 It was said that wherever Brother Auxile went, a choir was formed. When you are gifted with a beautiful singing voice, that is pretty obvious. And what’s more, Bro. Auxile really saw it as a service to the Church and the world. Because above all every choir was a church choir that had to add lustre to the liturgy. Antoon Quintiens, who was born in Hasselt, followed the usual path to the convent life as was customary in his day. After the juniorate in Sint-Truiden and Ghent, he started the novitiate in 1940. He was one of the novices who Bro. Deodatus ordered to flee from the war and eventually ended up in France. He could tell captivating stories about that time. After his first profession in 1941, he finished his studies as a teacher and he started in the primary school of Sint-Job-in-’t-Goor. Bro. Auxile had very fond memories of his seven years of experience with children with learning disability, because this is where he learned what teaching meant. In 1950, his dream came true: he became a missionary. He was sent to the normal school of Gitega in Burundi for five years, which where he taught the school monitors. In 1955, he went to Rwanda, where he would spend the rest of his missionary life. He alternated Zaza with Butare, as a teacher, as a headmaster, and as a superior. Often, he combined these tasks with responsibility for the scholastics. From 1984 to 1988, he was even a novice master in Butare. The years in the ‘Groupe Scolaire’ in Butare were Bro. Auxile’s top years in his life as a missionary. All of his free time went into the choir life, and he taught many young Rwandans Gregorian chant, without ignoring their own local songs, of course. The high days of the Church were Bro. Auxile and his choir’s heyday. Following days of practice, he wanted to achieve perfection during the liturgical celebrations. Bro. Auxile loved art and developed his

own style of painting. His water colours and his tableaus made from banana leaves hang in many locations. In 1991, Bro. Auxile returned to Belgium, first thinking that this would be only temporary. Later, however, it became clear that his physical condition no longer allowed him to return to Rwanda. He did went to help at the novitiate for a little while, but early in 1994 he returned to Belgium permanently, right before the genocide would scourge beautiful Rwanda. With his fellow missionaries, he shared the pain of seeing the work that they had done with great dedication destroyed in a matter of moments. No, going back to Rwanda to help rebuild the country was not an option for Bro. Auxile anymore, though his heart was with the missionaries and his many Rwandan friends, both inside and outside of the Congregation. Hasselt was his new home, where he combined his service for the local community with the choral life. Several parishes called on him, and with his great enthusiasm we could hear his voice in many places, because when he both conducted and sang, it was as though his voice spanned all registers of the organ. After a few years of staying in our convent in Lummen, after the convent in Hasselt had been closed down, Bro. Auxile came to our convent rest home Saint Arnold’s in Beernem, which he had already visited regularly to rest. He would now come to retire permanently, and the last few months were marked by great suffering, which he nobly endured as a transition to life everlasting. Br. Auxile was an amiable confrere, very concerned for everyone he met, always interested in other people’s stories. His religious inspiration was profound and in prayer he found the true meaning of his existence as a Brother of Charity. His sense of humour was infectious, and everyone who met him could only confirm: this was a true Brother of Charity who had managed to build his life in great harmony. This harmony, which was never perfect in this life, of course, is now fully restored,

and from now on Bro. Auxile will continue the song of his life in the sight of God and sing forever in the choir of Angels.

broeder auxile quintiens 1923-2017 Soms hoorden we wel eens dat overal waar Broeder Auxile kwam een zangkoor werd opgericht. Wanneer men begaafd is met een stem uit de duizend, is dat meer dan begrijpelijk. En wat meer is, Br. Auxile zag het echt als een dienst aan de kerk en de wereld. Want ieder zangkoor was voor alles een kerkkoor die de liturgie moest opluisteren. Antoon Quintiens, afkomstig uit Hasselt, volgde de normale opgang naar het kloosterleven zoals het in zijn tijd gewoon was. Na juvenaat in Sint-Truiden en Gent startte hij in 1940 het noviciaat. Hij was één van de broeders die als novice onder de leiding van Br. Deodatus op de vlucht moest om uiteindelijk in Frankrijk terecht te komen. Hij kon er sappige verhalen over vertellen. Na zijn eerste professie in 1941 maakte hij zijn studies af als onderwijzer en kon hij aan de slag gaan in de lagere school van Sint-Job-in-’t-Goor. De zeven jaren ervaring met de kinderen met een mentale beperking zouden Br. Auxile zeer dierbaar zijn, want daar leerde hij wat onderwijzen was. In 1950 ging zijn droom in vervulling: missionaris worden. Het werd voor 5 jaar de normaalschool van Gitega in Burundi, waar hij les gaf aan de zogenaamde monitoren. In 1955 kwam hij naar Rwanda, waar hij de rest van zijn missionaris-leven zou doorbrengen. Zaza werd afgewisseld met Butare, als leraar, als directeur, als overste. Dikwijls combineerde hij deze opdrachten met de verantwoordelijkheid over de scholastieken en van 1984 tot 1988 was hij zelfs novicenmeester in Butare. De jaren in de Groupe Scolaire in Butare waren voor Br. Auxile de topjaren van zijn leven als missionaris. Alle vrije tijd ging in het koorleven, en vele jonge Rwandezen heeft hij de Gregoriaanse gezangen aangeleerd, zonder zich af te sluiten voor de ei-

deus caritas est

in memoriam

magazine | 2017 # 02

frère auxile quintiens 1923-2017 Nous entendons parfois que partout où Frère Auxile allait, une chorale naissait. Quand on est doté d’une si belle voix, cela est très compréhensif. Et qui plus est, Fr. Auxile le voyait vraiment comme un service à l’Eglise et au monde. Car chaque chorale était avant tout un chœur de l’église qui devait porter la liturgie. Antoon Quintiens, originaire de Hasselt, a suivi le parcours classique de la vie monastique comme couramment pour son époque. Après le juvénat à Saint-Trond et Gand, il entra en 1940 au noviciat. Il était l’un des Frères qui a du fuir en tant que novice sous la direction de Fr. Deodatus pour finalement arriver en France. Il pouvait vous raconter des histoires croustillantes. Après sa première profession en 1941, il a terminé ses études en tant qu’enseignant et a pu commencer dans

l’école primaire de Saint-Job-à-Goor. Les sept années d’expérience avec les enfants atteints d’une déficience mentale vont être très précieuses pour Fr. Auxile, car c’est là qu’il a appris ce qu’était enseigner. En 1950, son rêve s’accomplit : devenir missionnaire. Il resta pendant cinq ans à l’école normale de Gitega au Burundi, où il enseigna auxdits moniteurs. En 1955, il arriva au Rwanda, où il passera le reste de sa vie missionnaire. Il alternait Zaza et Butare, en tant qu’enseignant, directeur et supérieur. Il combinait souvent ces tâches avec la responsabilité des scolastiques et de 1984 à 1988, il fut même maître des novices à Butare. Les années dans le Groupe Scolaire à Butare ont été pour Fr. Auxile ses plus belles années de vie missionnaire. Tout son temps libre allait vers la vie de chorale, et il apprenait le chant grégorien à de nombreux jeunes Rwandais, sans exclure leurs propres chants indigènes. Les jours de fête ecclésiastiques étaient aussi des jours de fête pour Fr. Auxile et sa chorale, et après des jours de répétitions, il voulait réaliser la perfection pendant les célébrations liturgiques. Fr. Auxile était également un amateur d’art, et il avait développé un style très personnel dans la peinture. A de nombreux endroits, nous retrouvons ses aquarelles et ses tableaux en feuilles de bananier. En 1991, Fr. Auxile retourna en Belgique, pensant d’abord que ce serait temporaire, mais plus tard il devint clair que sa condition physique ne lui permettait plus de retourner au Rwanda. Il alla encore aider un petit temps au noviciat, mais début 1994, il retourna définitivement en Belgique, juste quand le génocide ravageait le beau Rwanda. Avec ses collègues missionnaires, il partageait la douleur de voir périr en une fraction de temps le travail que l’on avait réalisé avec grande dévotion. Non, partir à nouveau au Rwanda pour aider à reconstruire n’était plus pour Fr. Auxile, mais il continuait à compatir de tout cœur avec les missionnaires et les nombreux amis rwandais qu’il avait, tant à l’intérieur qu’à l’extérieur de la congrégation.

gen inlandse liederen. De hoogdagen in de kerk waren ook hoogdagen voor Br. Auxile en zijn koor, en na dagen oefenen wilde hij dat de perfectie werd bereikt tijdens de liturgische vieringen. Br. Auxile was ook kunstminnend, en ontwikkelde een heel eigen stijl in de schilderkunst. Op vele plaatsen vinden we zijn aquarellen en zijn tableaus gemaakt van bananenbladen. In 1991 keerde Br. Auxile terug naar België, eerst denkend dat dit tijdelijk zou zijn, maar naderhand werd duidelijk dat zijn lichamelijke conditie het niet meer toeliet terug te keren naar Rwanda. Nog even ging hij helpen in het noviciaat, maar begin 1994 keerde hij definitief terug naar België, juist vooraleer de genocide het mooie Rwanda zou teisteren. Met zijn collega’s missionarissen deelde hij de pijn om het werk dat men met grote toewijding had opgebouwd in een fractie van tijd te zien verloren gaan. Neen, opnieuw naar Rwanda vertrekken om mee te helpen aan de heropbouw zat er voor Br. Auxile niet meer in, maar hij bleef wel van harte meeleven met de missionarissen en met de vele Rwandese vrienden die hij had, zowel binnen als buiten de congregatie. Hasselt werd zijn nieuwe thuis, en het dienstwerk in de plaatselijke gemeenschap combineerde hij met het koorleven. Verschillende parochies kwamen bij hem aankloppen, en met het enthousiasme hem eigen mochten we op vele plaatsen zijn stem horen, want wanneer hij naast het dirigeren meezong, was het alsof alle registers van het orgel werden opengezet. Na enige jaren verblijf in ons klooster in Lummen, nadat het klooster in Hasselt

werd gesloten, kwam Br. Auxile naar ons klooster-rusthuis Sint Arnold in Beernem waar hij vroeger reeds geregeld op rust kwam. Hij zou er nu definitief komen rusten, en de laatste maanden waren getekend door groot lijden, dat hij heel edelmoedig doorstond als overstap naar het eeuwig leven. Br. Auxile was een aangename medebroeder, zeer bekommerd voor iedereen die op zijn weg passeerde, steeds geïnteresseerd in het verhaal van de andere. Zijn religieuze bezieling was diep en in gebed vond hij de ware zin van zijn bestaan als Broeder van Liefde. Zijn humor was aanstekelijk, en iedereen die hem mocht ontmoeten kon alleen maar bevestigen: hier was een ware Broeder van Liefde aanwezig die zijn leven in grote harmonie had weten uit te bouwen. Deze harmonie, die natuurlijk nooit volmaakt was in dit leven, is nu volledig hersteld en voortaan zal Br. Auxile zijn levenslied verderzetten voor het aanschijn van God en voor altijd mogen meezingen in het koor van de Engelen.

Hasselt est devenu sa nouvelle maison, et il combinait l’apostolat dans la communauté locale avec la vie de chorale. Plusieurs paroisses sont venues à lui, et avec cet enthousiasme qui lui est propre, on a pu entendre à beaucoup d’endroits sa voix, car, mis à part diriger, quand il chantait, c’était comme si tous les registres de l’orgue étaient ouverts. Après avoir séjourné quelques années dans notre couvent à Lummen, après la fermeture du couvent à Hasselt, Fr. Auxile est arrivé dans notre couvent-maison de repos St-Arnold à Beernem, où il venait jadis de temps en temps se reposer. Il y viendra finalement se reposer définitivement, et les derniers mois ont été marqués par une grande souffrance, qu’il a endurée avec beaucoup de courage comme passage vers la vie éternelle. Fr. Auxile était un confrère agréable, attentif à tous ceux qui passaient sur son chemin, toujours intéressé par l’histoire de l’autre. Sa ferveur religieuse était profonde et il trouvait dans la prière le vrai sens de sa vie en tant que Frère de la Charité. Son humour était contagieux et tous ceux qui l’ont rencontré ne pouvaient que le confirmer : ici, était présent un vrai Frère de la Charité, qui avait réussi à construire sa vie en grande harmonie. Cette harmonie, qui n’a évidemment jamais pu être parfaite en cette vie, est maintenant totalement rétablie et Fr. Auxile continuera à présent son hymne devant la face de Dieu et chante pour toujours dans le chœur des Anges.

brother léo martel 1929-2017 He was born in Saint-Cyrille-de-Wendover on 28 July 1929. His parents, Alphonse Martel and Marie Allard, had 14 children. In 1945, when he was 16 years old, he entered the MSB Juniorate in Sorel, followed by the postulate and novitiate before professing his vows on 15 August 1947. In 1947, he went to the CSB in Sorel where he would stay for 25 years and was in charge of the laundry room. He was also a tailor and the refectory supervisor. After that, 12 years with the interns at the

Saint Bernard College in Drummondville, then a messenger. An absolute pinnacle was when was appointed as superior of the CSB community, which he was for 11 years, from 1977 until 1987. His confreres greatly appreciated him for his concern for them, for his patience, and for his kindness. Rivières-des-Prairies welcomed him for 20 years. This was a completely different environment for him, so much so that he was bored in the beginning. He arrived at the end of August and started his work of service at PHARE mid-September, which offers assistance to – mostly Haitian – people. There are animations for groups of mothers and fathers as well as support visits to families. In 1990, collective kitchens’ groups were started, which grew in size in a short period of time. In 1996, after the death of the founder of this initiative, Bro. Jules Lamothe, the board of directors appoints Brother Léo as general director, a position he would hold until October 2002. Then, at some occasions, he was a volunteer at Phare, where he was happy and surrounded by a wonderful team. The chairman of the board, Mr. Maurice Poirier, said to him in 2002: “You have devoted many years to the work at Phare. You have been a discrete and effective pillar of the organization. Everyone has praised the warmth of your relationship with your environment one day or another. Your way of asking something was so clever and sincere that no one could refuse you anything. It’s a reward that is reserved for people with a big heart! We wish to express our sincere thanks and appreciation for the services you have provided to the people through the work at Phare. Furthermore, we are delighted that you will continue to do volunteer work in other capacities. Every day, from your morning greetings interspersed with an engaging smile to your way of listening to your staff and co-workers, your advice or the memory of Phare’s charity work, in all your relationships and endeavours, in everything, there’s a detachment from any personal interest. Your sole ambition was to help the poorest people in the neighborhood.” In 2012, Bro. Léo Martel moved to our Saint-Laurent residence in Saint-Sulpice after our house on Gouin Boulevard was sold.

But he continued to work with Phare every week. Bro. Léo Martel has always been very active in all manner of society, where he pursued a variety of tasks, including refugees, who the CSB and the Brothers of Charity had received at that time. He was the heart of the family gatherings, which explains his interest in genealogy. He was the living example of endurance and perseverance in the apostolate, qualities that he was able to develop and radiate everywhere he lived.

broeder léo martel 1929-2017 Broeder Léo werd geboren in St-Cyrille-deWendover op 28 juli 1929. Zijn ouders, Alphonse Martel en Marie Allard, krijgen alles samen 14 kinderen. In 1945 treedt hij, als 16-jarige, binnen in het Juvenaat van MSB in Sorel, verblijft er nadien in het postulaat en het noviciaat vooraleer hij zijn geloften uitspreekt op 15 augustus 1947. Vanaf 1947 verblijft hij 25 jaar in het CSB in Sorel waar hij verantwoordelijke is van de wasserij. Hij is ook kleermaker en opzichter van de refter. Daarna volgen 12 jaren met de internen in het Saint-Bernard College in Drummondville, daarna is hij bode. Om dat alles te bekronen, was hij gedurende 11 jaar (1977-1987) overste van zijn communiteit (CSB). Zijn medebroeders hebben hem enorm gewaardeerd voor zijn grote aandacht voor hen, voor zijn geduld en voor zijn goedheid. Rivière-des-Prairies verwelkomt hem voor 20 jaar, wat een totaal ander milieu was voor hem, zozeer dat hij zich in het begin verveelde. Aangekomen op het einde van augustus begint hij aan zijn activiteit half september in de ‘Phare’, die actief hulp biedt aan de voornamelijk Haïtiaanse bevolking. Men houdt er animaties voor groepen van moeders en vaders en, meer nog, ondersteuningsbezoeken voor de families. In 1990 worden groepen van ‘collectieve keukens’ opgestart, die op korte tijd in omvang gegroeid zijn. In 1996, na de dood van de stichter van het initiatief, Br. Jules Lamothe, benoemt de raad van bestuur Broeder Léo tot algemeen directeur, een functie die hij tot oktober 2002 zal waarnemen.

deus caritas est

in memoriam

het volhouden in het apostolaat, kwaliteiten die hij heeft kunnen ontwikkelen en laten stralen overal waar hij geleefd heeft.

frère léo martel 1929-2017

magazine | 2017 # 02

brother marcel van walleghem 1928-2017 Brother Marcel to the brothers, Professor Van Walleghem to outsiders, is how our confrere will be remembered by so many people. After joining the Congregation in 1946, the young Brother Arcadius finished his studies as a teacher and took his first steps in education in Leopoldsburg from 1948 to 1952, first in primary education, and then quickly followed by secondary education. He applied himself diligently to studying and was very thorough as he prepared each lesson. It would be a constant factor for the rest of his life. In 1951 he went to the University of Leuven and became a licentiate in Orthopedagogy and Occupational Orientation. He completed these studies with flying colours, and right away he was

Vervolgens is hij op bepaalde tijden vrijwilliger in de Phare, waar hij gelukkig is en omringd wordt door een prachtig team. De voorzitter van de raad van bestuur, de heer Maurice Poirier, zei tot hem in 2002: “Gij hebt u talrijke jaren gewijd aan de werkzaamheden van de Phare. Gij zijt een discrete en doeltreffende pijler geweest van de organisatie. Iedereen heeft op één of andere dag de warme aandacht van uw relaties met uw omgeving geprezen. Uw manier om iets te vragen was zo slim en oprecht dat niemand u iets kon weigeren. Het is een beloning die voorbehouden is aan mensen met een groot hart! Wij willen u onze oprechte dank en waardering uitdrukken voor de dienstverlening die ge, door de werken van de Phare, aan de bevolking geschonken hebt. Anderzijds verheugen wij ons erover dat gij verder vrijwilligerswerk zult opnemen in andere functies. Elke dag – vanaf uw doorspekte ochtendlijke groeten en met een innemende glimlach tot uw manier van luisteren naar uw medewerkers en medewerksters, uw raadgevingen of de herinnering aan het liefdadigheidswerk van de Phare – gaat er in alles, in uw relaties en ondernemingen, een onthechting uit van elk persoonlijk belang. Uw enige ambitie bestond er in de armste mensen van de wijk te helpen.” Sedert 2012 leefde Br. Léo Martel in onze residentie St-Laurent de St-Sulpice nadat ons huis van de Gouinlaan verkocht was. Maar hij bleef wekelijks samenwerken met de Phare. Br. Léo Martel is altijd zeer actief geweest in alle middens waar hij zijn afwisselende taken uitgeoefend heeft, de vluchtelingen inbegrepen die de CSB en de Broeders van Liefde destijds ontvangen hadden. Hij is het hart geweest van de familiebijeenkomsten en hier is zijn interesse voor genealogie zeker niet vreemd aan. Hij is het levend voorbeeld van de duurzaamheid en

Léo naît à St-Cyrille-de-Wendover le 28 juillet 1929, d’Alphonse Martel et de Marie Allard. La fratrie comptera 14 enfants. À 16 ans en 1945, il entre au Juvénat du MSB (Sorel), y continue au postulat et au noviciat en 1946 avant de prononcer ses vœux le 15 août 1947. À partir de 1947: il passe 25 ans au CSB (Sorel) comme buandier, couturier, surveillant à la cafétéria. Suivent, au Collège St-Bernard, Drummondville, 12 ans avec les pensionnaires, puis commissionnaire. Couronnant le tout: 11 ans (1977-1987) comme Supérieur de sa communauté (CSB). Ses ‘sujets’ l’ont énormément apprécié pour ses très grandes prévenances à leur égard, sa patience et sa bonté. Rivière-des-Prairies l’accueille durant 20 ans: Un tout autre milieu pour lui, tellement qu’au début il y a connu l’ennui. Arrivé à la fin d’août, il s’est mis à l’activité dès la mi-septembre dans ce ‘Phare’ qui s’active auprès de la population à forte proportion haïtienne. On y fait de l’animation pour les groupes de mères et de pères et, de plus, des visites de support dans les familles. En 1990 débutent des groupes de ‘cuisines collectives’, ce qui n’a pas mis de temps à prendre de l’ampleur. En 1996, suite au décès du fondateur de l’œuvre, Fr. Jules Lamothe, le C.A. nomme Fr. Léo comme Directeur général, fonction qu’il remplit jusqu’en octobre 2002. Par la suite, il est bénévole au Phare à certaines heures, heureux et entouré d’une équipe merveilleuse. Le Président du C.A., M. Maurice Poirier, lui disait en 2002 : « Vous avez consacré de très nombreuses années aux œuvres du Phare. Vous avez été un pilier discret et efficace de l’organisme. Tout le monde a loué, un jour ou l’autre, la délicatesse chaleureuse de vos relations avec votre entourage. Votre façon de demander était si habile et sincère que personne ne pouvait rien vous refuser. C’est une récompense réservée aux grands cœurs! Nous voulons

vous exprimer nos remerciements et notre reconnaissance pour les services rendus à la population par les œuvres du Phare. Par ailleurs, nous nous réjouissons du fait que vous continuerez comme bénévole en d’autres fonctions. Chaque jour, depuis vos salutations matinales ponctuées d’un sourire engageant jusqu’à votre façon d’écouter vos collaborateurs et collaboratrices, de les conseiller ou de leur rappeler le caractère caritatif de l’œuvre du Phare, tout, dans vos relations et vos démarches, dégage un détachement de tout intérêt personnel. Votre seule ambition était de venir en aide aux plus démunis du quartier. » Depuis 2012, Fr. Léo Martel vivait à notre résidence St-Laurent de St-Sulpice, notre maison du boulevard Gouin ayant été vendue. Mais il continuait à collaborer chaque semaine à l’œuvre du Phare. Fr. Léo Martel a toujours été très actif dans tous les milieux où il a exercé ses ministères variés, y compris avec les réfugiés que le CSB et les Frères de la Charité ont accueillis jadis. Il a été le cœur des rassemblements familiaux, et son intérêt marqué pour la généalogie n’y est certes pas étranger. Il est l’exemple vivant de la durée, de la persévérance dans un apostolat, qualités qu’il a su cultiver et rayonner partout où il a vécu.

sent to our institute in Lummen to become a director. The year was 1955. He found 80 students who were just being monitored as he often recalled, and so he tried to spark the brothers’ enthusiasm with the means they had to put all of their energy into the education of these children. In 1960, he would do the same in Zwijnaarde, where he literally followed in the footsteps of his illustrious predecessor, Brother Ebergiste. Bro. Marcel was an idealist and a perfectionist, which was very demanding and affected his health, which forced him to take a rest period in 1964. A year later, he was given the opportunity to become a teaching assistant at the University of Leuven while he could work on his doctoral thesis. This is where he felt at home because being in charge, managing starting from his high ideals and perfectionist views really took it out of him. He found it difficult to deal with mediocrity and made no secret of his criticisms. It did not always make him popular among the staff and co-workers, and even his confreres. Study, teaching, research: it was his new field in which he could fulfil his vocation as a Brother of Charity. It resulted in a doctorate in Orthopedagogy in 1973. Bro. Marcel stayed in the community in Leuven but for practical reasons he was asked to stay in the community of Bierbeek. In the end, he obtained permission to move into a flat in Leuven, near the faculty where he had just been appointed professor. Until he was accorded emeritus status in 1994, he was a household name in the field of evolution in the world of orthopedagogy. But he continued to play his role in the Congregation, as well. With great enthusiasm, he contributed to the editing of the new Constitutions in line with the Second Vatican Council. Many times he would go to Rome to make a unique document for the Congregation with a limited group of specialists. He also laid the foundation for building a better framework for people with intellectual disability who were still housed in psychiatric centres in large numbers. He made it possible for many of them to go to a better environment and provided better skilled staff for this group of people. In Bierbeek, he started his own project, where a group of people with intellectual disability would live together in

ty. For this rich life of our confrere, we can only be grateful, and we pray that he may now fully experience the joy of the Lord.

broeder marcel van walleghem 1928-2017

the former launderette and would receive orthopedagogical support. It was known as the ‘Roerhuis’, which was later moved to the former juniorate on the Brusselsestraat in Leuven. His concern spanned across our Belgian borders. He was regularly asked to support and teach at new projects abroad. Contacts with a former student in Leuven, hailing from Chile, resulted in the creation of a new initiative in Chile, which required a lot of attention. Every year, after his retirement, Bro. Marcel went to Chile to spend a few months there to support the project. His dream of integrating this project into the Congregation could not be completed, which did cause him some pain. Until the end, he continued to support the project in Chile both materially and in terms of content. But old age also took hold of Bro. Marcel, and following a heavy fall, he came to our rest home in Zelzate, where he recovered astonishingly well, and feeling homesick for his former situation in Leuven, he was allowed to go to an assisted living flat in his native city of Bruges. Many times he told me how happy he was there: between his books, enjoying the culture, and being independent. After many years of living alone, life in the community was not easy for Bro. Marcel, and he was grateful that the Congregation understood this. It was in this environment that he died quite suddenly. Bro. Marcel Van Walleghem was a unique confrere, highly gifted, religiously deeply moved, who embodied the charism of the Congregation in a very personal way, introducing it in an academic milieu and in the hearts of the many students he guided. He was happy that all of them were given a special sensitivity for the weakest in socie-

Broeder Marcel voor de Broeders, Professor Van Walleghem voor de buitenstaanders, zo zal onze medebroeder bij velen in de herinnering blijven. Na zijn toetreding tot de congregatie in 1946 mocht de jonge Broeder Arcadius zijn studies als onderwijzer beëindigen en van 1948 tot 1952 zijn eerste stappen zetten in het onderwijs in Leopoldsburg, eerst in het lager onderwijs en heel snel volgde het middelbaar onderwijs. Daar muntte hij reeds uit in studieijver en de degelijkheid waarmee hij iedere les voorbereidde. Het zou een constante worden voor de rest van zijn leven. In 1951 mocht hij naar de universiteit van Leuven en werd er licentiaat in de orthopedagogie en de beroepsoriëntering. Deze studies deed hij glansrijk, en onmiddellijk werd hij naar ons instituut in Lummen gezonden om er directeur te worden. We schrijven 1955. Hij vond er zalen met 80 leerlingen waar er toen alleen maar sprake kon zijn van bewaking zoals hij in gesprekken dikwijls aanhaalde en hij trachtte met de middelen die er waren de Broeders te enthousiasmeren om alle energie te steken in de opvoeding van de kinderen. In 1960 zou hij hetzelfde doen in Zwijnaarde, waar hij letterlijk in de voetstappen trad van zijn illustere voorganger Broeder Ebergiste. Br. Marcel was een idealist en een perfectionist, en dat vergde veel van zijn gezondheid, zodat hij noodgedwongen in 1964 een rustperiode moest inbouwen. Een jaar later kreeg hij de gelegenheid om aan de universiteit van Leuven assistent te worden en tegelijk te werken aan zijn doctoraatsthesis. Hier voelde hij zich in zijn sas, want het leidinggeven vanuit zijn hoge idealen en perfectionistische visie viel hem toch wel zwaar. Met middelmatigheid kon hij moeilijk omgaan, en hij stak zijn kritieken dan ook niet onder stoelen of banken. Dat maakte hem niet steeds geliefd bij zijn medewerkers en zelfs bij zijn medebroeders. Studie, lesgeven, research: dat werd

deus caritas est

in memoriam

magazine | 2017 # 02

Marcel, en zo kwam hij na een zware val naar ons rusthuis in Zelzate, waar hij wonderwel goed revalideerde, en met heimwee naar zijn vroegere situatie in Leuven mocht hij nu op een serviceflat gaan in zijn heimat Brugge. Vele malen vertelde hij mij hoe gelukkig hij daar was: tussen zijn boeken, genietend van de cultuur en gesteld op zijn zelfstandigheid. Na zovele jaren alleen te leven was het leven in de communiteit voor Br. Marcel niet meer gemakkelijk, en hij was dankbaar dat de congregatie dit begreep. Het is in deze omgeving dat hij nog vrij plots overleed. Br. Marcel Van Walleghem was een unieke medebroeder, hoogbegaafd, religieus diep bewogen, die op een heel eigen wijze gestalte gaf aan het charisma van de congregatie en dit aanwezig bracht in het universitaire midden en in het hart van vele studenten die hij mocht begeleiden. Hij was gelukkig dat deze allen een bijzondere gevoeligheid voor de zwaksten uit de samenleving mochten meekrijgen. Voor dit rijkgevulde leven van onze confrater kunnen we alleen maar dankbaar zijn en we bidden dat hij nu ten volle in vreugde van de Heer mag zijn opgenomen.

frère marcel van walleghem 1928-2017 Frère Marcel pour les frères, professeur Van Walleghem pour les externes, c’est ainsi que beaucoup se souviendront de notre confrère. Après avoir rejoint la congrégation en 1946, le jeune Frère Arcadius a pu terminer ses études en tant qu’enseignant et de 1948 à 1952, il a fait ses premiers pas dans l’éducation à Léopoldsburg, d’abord dans l’école primaire et très vite dans l’école secondaire. Il y excellait déjà dans son zèle d’étude et la minutie avec lesquels il préparait chaque cours. Cela deviendra une constante pour le reste de sa vie. En 1951, il a pu aller à l’Université de Louvain et a obtenu un diplôme en orthopédagogie et orientation professionnelle. Il a fini ses études avec succès, et a immédiatement été envoyé à notre Institut à Lummen pour y être directeur. On est en 1955. Il y trouvait des salles de 80 élèves où ne s’agissait en effet que de surveillance comme

il le disait souvent dans des discussions, et il essayait avec les moyens disponibles, d’encourager les frères à mettre toute leur énergie dans l’éducation des enfants. En 1960, il fera la même chose à Zwijnaarde, où il marcha littéralement dans les pas de son illustre prédécesseur Frère Ebergiste. Fr. Marcel était un idéaliste et un perfectionniste, ce qui pesait beaucoup sur sa santé, c’est pourquoi il a dû prendre en 1964 une période de repos forcé. Un an plus tard, il a eu l’occasion de devenir assistant à l’Université de Louvain et de travailler en même temps à sa thèse de doctorat. Ici, il était content, car diriger à partir de ses idéaux élevés et de sa vision perfectionniste était quand même très lourd pour lui. Il avait difficile avec la médiocrité, et ne cachait pas ses critiques. Cela ne le rendait pas toujours aimable auprès de ses collègues et même de ses confrères. Etude, enseignement, recherche : c’est devenu son nouveau terrain où il a pu réaliser sa vocation de Frère de la Charité. Ceci résulta en un doctorat en Orthopédagogie en 1973. Fr. Marcel habitait dans la communauté de Louvain, mais on lui a demandé pour des raisons pratiques de venir habiter dans la communauté de Bierbeek. Finalement, il a obtenu la permission d’habiter dans un appartement à Louvain, près de la faculté où il était entretemps devenu professeur. Jusqu’à sa retraite en 1994, il a été un pilier au niveau de l’évolution dans le monde de l’orthopédagogie. Mais aussi au sein de la Congrégation, il continuait à prendre son rôle à cœur. Il a participé avec enthousiasme à la rédaction des nouvelles constitutions dans la lignée du Concile Vatican II. Il a plusieurs fois dû se rendre à Rome pour cela, pour composer avec un petit groupe de spécialistes un document toutefois unique pour la Congrégation. Il était aussi à la base de la recherche d’un meilleur cadre pour les personnes ayant une déficience mentale qui logeaient encore en grand nombre dans des centres psychiatriques. Il a fait en sorte que beaucoup puissent atterrir dans un meilleur environnement et qu’il y ait également un personnel mieux qualifié qui s’occupe de ce groupe. A Bierbeek, il commença un projet personnel où un petit groupe de personnes ayant une déficience mentale cohabitaient dans l’ancienne

zijn nieuw terrein waar hij zijn roeping als Broeder van Liefde kon waarmaken. Dit resulteerde in een doctoraat in de orthopedagogie in 1973. Br. Marcel verbleef in de communiteit te Leuven maar om praktische redenen werd hem gevraagd in de communiteit van Bierbeek te verblijven. Uiteindelijk bekwam hij de toelating om een appartement in Leuven te betrekken, dichtbij de faculteit waar hij ondertussen gewoon hoogleraar was geworden. Tot zijn emeritaat in 1994 werd hij een vaste waarde op het vlak van de evolutie in de wereld van de orthopedagogie. Maar ook binnen de congregatie bleef hij zijn rol opnemen. Hij werkte met enthousiasme mee aan de redactie van de nieuwe constituties in lijn met het Tweede Vaticaans Concilie. Vele malen zou hij daarvoor naar Rome trekken om met een beperkte groep specialisten toch wel een uniek document voor de congregatie samen te stellen. Maar hij lag ook aan de basis van het zoeken naar een betere omkadering voor de mensen met een verstandelijke beperking die nog in grote getale in de psychiatrische centra verbleven. Hij zorgde ervoor dat er velen in een betere omgeving konden terechtkomen en dat er ook beter geschoold personeel voor deze groep ging zorgen. In Bierbeek startte hij met een eigen project waarbij een groepje mensen met een verstandelijke beperking in de vroegere wasserij gingen samenwonen en er een orthopedagogische begeleiding ontvingen. Het werd het “Roerhuis”, dat naderhand verhuisde naar het vroegere juvenaat in de Brusselsestraat in Leuven. Ook buiten de grenzen ging zijn aandacht. Geregeld werd hij gevraagd om nieuwe projecten in het buitenland te ondersteunen en er vorming te geven. Contacten met een vroegere studente in Leuven, afkomstig uit Chili, resulteerde in de oprichting van een nieuw initiatief in Chili, waar heel veel aandacht naartoe ging. Ieder jaar, na zijn emeritaat, ging Br. Marcel enige maanden naar Chili om daar het project te ondersteunen. Zijn droom om dit project te laten integreren in de congregatie kon niet doorgaan, wat hem wel wat leed bezorgde. Tot op het einde bleef hij zich inzetten om het project in Chili zowel materieel als inhoudelijk te ondersteunen. Maar ook de ouderdom had greep op Br.

blanchisserie et y recevaient un accompagnement orthopédagogique. C’est devenu le « Roerhuis », qui a par la suite déménagé à l’ancien juvénat dans la rue de Bruxelles à Louvain. Son attention allait aussi outre les frontières. On lui demandait souvent de soutenir des nouveaux projets à l’étranger et d’y donner des formations. Des contacts avec une ancienne étudiante à Louvain, originaire du Chili, ont donné lieu à la création d’une nouvelle initiative au Chili, qui demandait beaucoup d’attention. Chaque année, après sa retraite, Fr. Marcel partait pour quelques mois au Chili pour y soutenir le projet. Son rêve d’intégrer ce projet dans la Congrégation n’a pas pu se réaliser, ce qui lui faisait beaucoup de peine. Jusqu’à la fin, il a continué à s’investir pour soutenir le projet au Chili aussi bien matériellement que substantiellement. Mais l’âge avait aussi son emprise sur Fr. Marcel, et c’est ainsi qu’il est arrivé après une lourde chute à notre maison de repos à Zelzate, où il se revalidait merveilleusement bien, et avec la nostalgie de sa situation antérieure à Louvain, il pouvait maintenant aller dans un appartement de service à Bruges, son refuge. Il m’a plusieurs fois dit combien il y était heureux : entre ses livres, savourant la culture et attaché à son indépendance. Après tant d’années de vie solitaire, la vie communautaire n’était plus si évidente pour Fr. Marcel, et il était reconnaissant que la Congrégation comprenne cela. C’est dans cet environnement qu’il est décédé assez soudainement. Fr. Marcel Van Walleghem était un confrère unique, surdoué, profondément religieux, qui a réalisé de manière très personnelle le charisme de la Congrégation et l’a rendu présent dans le milieu universitaire et dans le cœur des nombreux étudiants qu’il a pu accompagner. Il était heureux que tous aient pu recevoir une sensibilité particulière pour les faibles de la société. Nous ne pouvons qu’être reconnaissant pour cette vie remplie de notre confrère et nous prions pour qu’il puisse être maintenant pleinement accueilli dans la joie du Seigneur.

deus caritas est

worldwide

Brothers of Charity | Broeders van Liefde | Frères de la Charité

Italia Casa Generalizia dei Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano, 35 00167 Roma Italia tel.: *39-06.66.04.901 fax: *39-06.66.31.466 casa.generalizia@fracarita.org

europe _ Belgium Broeders van Liefde Stropstraat 119 – 9000 Gent België tel.: *32-9-221.45.45 luc.lemmens@fracarita.org

_ Ireland

_ D.R. Congo Frères de la Charité Av. Pumbu 9 B.P. 406 – Kinshasa – Gombe 1 R.D. Congo tel.: +243.8136.56.067 kitabilonda@gmail.com

_ Ethiopia Brothers of Charity P.O. Box 55297 Mekanisa – Addis Ababa Ethiopia tel.: *251-944.130.856 ericjeje2006@yahoo.fr

_ Netherlands

_ Ivory Coast

Broeders van Liefde Aalsterweg 289 5644 RE Eindhoven – Nederland tel.: *31-40-21.41.600 fax: *31-40-21.41.604 secretariaat@broedersvanliefde.com

Frères de la Charité B.P. 2473 – Yamoussoukro Côte d’Ivoire tel.: *225-05-30.61.09 ngendahimanafeli@yahoo.fr

_ Canada

_ Romania

Frères de la Charité 1445, rue Notre-Dame Saint-Sulpice, QC – J5W 3V8 Canada Tel: +1 450 589 3530 Fax: +1 450 589 9098 gastonpaquet26@icloud.com

Fratii Caritatii Aleea Grigore Ghica Voda, 13 700469 Iasi Romania tel.: *40.722.267.798 sebteacu@hotmail.com

Brothers of Charity P.O. Box 24080 00502 Karen – Nairobi Kenya tel.: *254-799.619.998 paulkindambu@yahoo.fr

america _ Brazil Los Hermanos de la Caridad Aldeia Infantil “Estrêla de Manha” Rua Papa João XXIII, 540 86240 São Sebastião Da Amoreira Parana – Brasil tel.: *55-43-3265.11.77 fax: *55-43-3265.17.08 eric.verdegem@hotmail.com

_ Nicaragua Los Hermanos de la Caridad Carretera Granada – Nandaime, Km 51 Nicaragua tel.: *505-76.599.468 jimi.huayta.fc@fracarita.org.pe

_ Peru Los Hermanos de la Caridad Jr Carlos Arrieta 937 - Urb. Santa Beatriz Lima 01 Peru Tel: *51-941.729.584 jimi.huayta.fc@fracarita.org.pe

_ U.S.A. Brothers of Charity 7720 Doe Lane Laverock PA 19038 U.S.A. tel.: *1-215-887.63.61 jfitzfc@aol.com

magazine | 2017 # 02

_ United Kingdom Brothers of Charity Lisieux Hall – Whittle-le-Woods Chorley PR6 7DX – Lancashire – England tel.: *44-125-724.88.01 fax: *44-125-726.09.93 brotherdermot@yahoo.co.uk

africa _ Burundi Frères de la Charité B.P. 666 – Bujumbura – Burundi Tel./ fax: *257-23.21.18 hippomani@yahoo.com

_ Central African Republic Frères de la Charité B.P. 2516 - Bimbo République Centrafricaine tel.: *236-750.769.19 jeansalumu2002@yahoo.fr

_ Kenya

_ Rwanda Frères de la Charité B.P. 423 – Kigali – Rwanda tel.: *250-788 30 78 84 deorwamasasi@gmail.com

_ South Africa Brothers of Charity 59 Rose Street P.O. Box 2296 Florida 1710 – South Africa tel.: *27-11-472.60.60 antoinecolpaert45@gmail.com

_ Tanzania Brothers of Charity P.O. Box 612 Kigoma Tanzania Tel: *255-28-280.41.82 imparagerard.fc@yahoo.com

_ Zambia Brothers of Charity Mwalule Road 1 (Northmead) P.O. Box 31203 10101 Lusaka Zambia tel.: *260-01-239.269 kkconstantino@yahoo.com

_ India Brothers of Charity Meena Vayal Village – Ariyakudi Post – Karaikudi Taluk Sivagangai District – 630 202 Tamil Nadu South-India tel.: *91-944.21.40.863 swamynathanwilfred@gmail.com

_ Indonesia Bruder Karitas Jl.K.Wahid Hasyim 4 – Purworejo 54111 Indonesia tel.: *62-275-32.12.05 fax: *62-275-32.26.34 marcellinus28@yahoo.com

_ Japan Brothers of Charity Fushino, 1656 689-0201 – Tottori-Shi – Japan tel./fax: *81-857-59.00.82 brsjapan@crux.ocn.ne.jp

_ Pakistan Brothers of Charity G/block Mundri Chock Youhanabad P.O. Box 10352 – Ferozepur Road Lahore 54600 – Pakistan tel.: *92-42-3595.1099 vihugo81@hotmail.com

_ Papua New Guinea Brothers of Charity Catholic Church Mission of Sangurap P.O. Box 291 – Wabag – Enga Province Papua New Guinea tel: *675-724.918.28 nkoyalbert15@gmail.com

_ Philippines Brothers of Charity 2002, Jesus Street Pandacan, 1011 Manila – Philippines tel.: *63-2-564.01.97 fax: *63-2-33.85.499 edcel_lacierda@yahoo.com

_ Sri Lanka Brothers of Charity 565, Gohagoda Road Katugastota, 20800 – Sri Lanka tel./fax: *94-81.249.86.29 bekaertgodfried@hotmail.com

Brothers of Charity Kilcornan House Clarinbridge – Co. Galway – Ireland tel.: *353-91-79.63.89 ncorcoran@brothersofcharity.ie

asia

Brothers of Charity Broeders van Liefde Frères de la Charité Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano 35 I-00167 Roma deus.caritas.est.editor@fracarita.org