Dichtbij oktober 2014

dichtbij PERSONEELSMAGAZINE BROEDERS VAN LIEFDE

DICHTBIJ GEEFT 2 JAAR

GRATIS LUIERS WEG! Verschijnt 5 keer per jaar feb - apr - jun - okt - dec 5de jaargang

OKTOBER 2014 | NR. 24

Carla en Katrien motormadammen Stefan Hertmans in het verzet tegen egoïsme

Willy:

“Zorg aan huis is de toekomst” win

TICKETS VOETBAL, BOEKENBEURS, KAZERNE DOSSIN, LEONARD COHEN, COCOON, DISNEYLAND, …

INHOUD

r e v e o r p r o o v e D

21

14 Dubbelgangers Motormadammen

15 Dossier

19

hy Katrien Douec proefde d zoeor .

Dichtbij al v

3 Edito 4

Kort - Telex

rs: Wollige breie ze de zorg voor onastisch aarde heel pl en kleurrijk uitgedrukt. e Bertijn kan dvan start worden amiek een nieuwe dyn ningen. tussen voorzie

Katrien is directiemede­ werker in O.C. Sint-Gregorius in Gentbrugge. Als antenne is ze er ook het lokale aan­ spreekpunt voor Dichtbij.

8

Vaste stek

Willy Van Quaethem: “Psychiatrische patiënten horen thuis behandeld te worden”

11 De pionier Bertijn

7

Anders bekeken

12-13 Gespot

De wonderkamer

2 > dichtbij Oktober 2014

In het werkveld

Neem jij je werk mee naar huis?

en Het lijkt me eingsveld moeilijk spann ie, tussen empathoslaten. idealisme en l 19

Toch Dichtbij

Canvas doorbreekt taboes

20

In memoriam

21

Aan het woord

Stefan Hertmans

d Een verrassen rlog, gesprek over ooigie moraal en relierig dat je nieuwsget maakt naar h boek.

25

Van alle markten thuis

26 Etcetera + Wedstrijd 28

In beeld

Nostalgie op zolder

beeld Een sprekend aats”van de “pension mijn verhalen van moeder.

EDITO

COLOFON

Wie is?

ANNELIES BOLLAERT

> ANNELIES BOLLAERT (30) is godsdienstleerkracht in het Sint-Laurensinstituut in Zelzate. Met drie jonge kinderen heeft ze niet meer veel ruimte voor hobby’s, maar voor een boek of een etentje met vrienden probeert ze altijd tijd te maken.

100

Cover: Willy Van Quaethem Foto: Hannes Verstraete

schapen

“Maar bovenal, draag zorg voor je leerlingen.” Zo nam een collega die met pensioen ging afscheid van de school. Haar woorden vatten voor mij samen wat er in ons opvoedingsproject staat.

Zorg dragen voor mijn leerlingen is hen uitdagen en leerstof bijbrengen (ik blijf tenslotte leerkracht). Het is hen zaken laten doen die ze zelf onmogelijk achtten, door in hen te geloven én dat te laten zien. Het is niet kiezen voor de gemakkelijkste weg.

Zorg dragen is mijn leerlingen ondersteunen op maat van hun behoeften. De sterke leerling krijgt al eens een extra opdracht, een ander heeft meer tijd nodig bij het oplossen van een test. Het is proberen om door die grote monden en stoere woorden heen te kijken en ruimte te maken voor de kwetsbaarheid en onzekerheid die er vaak onder verborgen liggen.

Het is de leerling die er moedeloos bijzit even met rust laten en mijn bezorgdheid tonen. Het is laten merken dat ik zijn of haar figuurlijke rugzak – vaak gevuld met zorgen, verdriet en pijn – mee wil dragen, tot we samen iemand vinden die professioneel kan helpen om die rugzak leeg te maken.

Zorg dragen is evengoed de momenten en talenten waar de leerlingen zelf fier op zijn, waarderen: een onvermoed zangtalent aanmoedigen, informeren naar de uitslag van een sportwedstrijd, luisteren naar verhalen over de eerste keer babysitten.

Ik wil mijn leerlingen graag zien, met hun sterke en zwakke kanten. Het is, om het met Jezus’ woorden te zeggen, 99 sterke schapen zelfstandig laten zijn én vertrouwen dat ze het goed doen om het ene schaapje extra tijd en energie te kunnen geven.

Alle medewerkers van de Broeders van Liefde in België ontvangen ‘Dichtbij’ (Vlaanderen) of ‘Approches’ (Wallonië).

De Broeders van Liefde zijn een congregatie en organisatie die de begeleiding en de verzorging opneemt voor kinderen, jongeren en volwassenen, in de sectoren onderwijs, verzorgingsinstellingen (geestelijke gezondheidszorg en ouderenzorg), sociale economie, welzijn (orthopedagogische zorg en kinderdagverblijven) en buitengewoon onderwijs.

Redactieraad

AANPASSEN

Lieven Claeys, Katrien Debreuck, Jan Decoene, Luc de Kezel, Mattias Devriendt, Filip D’Hooghe, Karen Godfrin, Br. Luc Lemmens, Raf Missorten, Annelies Naert (redactiesecretariaat), Veerle Neyt, Rik Ouvry, Jacques Van Daele, Edwin Vercruysse, Liesbet Werbrouck en Wim Wullaert.

Hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever

Raf De Rycke - Stropstraat 119 - 9000 Gent.

Dichtbij is een uitgave van de v.z.w. Provincialaat der Broeders van Liefde.

Abonnement

Dichtbij verschijnt 5 keer per jaar en is gratis voor alle medewerkers van de Broeders van Liefde. Wilt u een abonnement? Neem dan contact op met het redactiesecretariaat.

Oplage: 12.400 ex.

Redactiesecretariaat

Wie wil meewerken aan Dichtbij neemt het best contact op met het redactiesecretariaat.

Annelies Naert, Stropstraat 119, B-9000 Gent T 09 241 19 98, annelies.naert@fracarita.org

Vormgeving

Kliek Creatieve Communicatie

Druk Perka

> In het opvoedingsproject staan de inspiratie voor en visie op het onderwijs voor alle scholen van de organisatie Broeders van Liefde beschreven.

Check www.dichtbijmagazine.be.

www.dichtbijmagazine.be

dichtbij Oktober 2014 > 3

K[O]RT

Wat als …

MOETEN niet bestond?

ALEIDE STERCK

De medewerkers van de afdeling Theresia van het P.C. Zoete Nood Gods in Lede maken de oefening: ‘Wat als… MOETEN niet bestond?’ “‘Ik moet, jij moet, wij moeten’ is veelal het begin van onze dialoog om aan te geven dat we het druk hebben”, zo klinkt het. “Door andere woorden te gebruiken, willen we een seniorvriendelijk klimaat scheppen met respect voor autonomie en de persoonlijkheid van de oudere.” Het doel: een empathische zorgcultuur creëren. Om dat te bereiken, worden ludieke acties ondernomen. Er werd al een zilverzachte kettingbrief rondgestuurd en de andere diensten binnen het ziekenhuis kregen vakantiekaartjes.

“Zo hopen we ook de andere medewerkers warm te maken om samen één groot zilverzacht ziekenhuis te worden, waar elke medewerker trots op mag zijn.”

“HET GUISLAIN IS ZO’N CONTEXT

WAARIN JE VOELT DAT THEATER BROODNODIG IS. EVEN IEMAND ANDERS MOGEN ZIJN, DAT DOET MENSEN ZOVEEL DEUGD! DIE EERLIJKHEID BINNEN DE MUREN, DIE TOUCHEERT ME ENORM.”

1 ANNELIES NAERT FILIP ERKENS

Het psychiatrisch centrum Broeders Alexianen in Boechout en het psychiatrisch centrum Sint-Amedeus in Mortsel fusioneren tot 1 centrum. “De fusie van de centra, die op een boogscheut van elkaar liggen, moet ons toelaten om nog betere zorg aan te bieden voor de patiënten, op een meer efficiënte manier georganiseerd”, vertelt gedelegeerd bestuurder Koen Oosterlinck. “De schaalgrootte van het nieuwe centrum zal ons in staat stellen om vlotter een antwoord te bieden op de uitdagingen waar de sector geestelijke gezondheidszorg voor staat. De tewerkstelling komt niet in het gedrang.” > De officiële fusie zou moeten ingaan tegen begin 2017.

Theatermaker Dominique Van Malder over zijn samenwerking met het P.C. Dr. Guislain in De Standaard.

4 > dichtbij Oktober 2014

TELEX

Welkom,

COLLEGA’S UIT BASISSCHOOL MARIA MIDDELARES! ANNELIES NAERT

MARIA MIDDELARES

DAGERAAD Om een antwoord te bieden op de toenemende nood aan gespecialiseerde residentiële zorg voor ouderen binnen de geestelijke gezondheidszorg, nam P.C. SintJan-Baptist een gloednieuw gebouw in gebruik. De afdeling heet Hemera – Grieks voor dageraad – en biedt plaats aan 30 patiënten.

PRIJSBEEST

> Basisschool Maria Middelares is al meer dan 75 jaar ‘de school in het dorp, van het dorp’.

Sinds dit schooljaar behoort ook de basisschool Maria Middelares in Sint-Job-in-‘t-Goor tot de groep Broeders van Liefde. De school werkte in het verleden al samen met de basisscholen Sint-Rafaël en Kristus-Koning in Brecht en Sint-Eduardus in Merksem en kent onze organisatie dus al een beetje. “De toenemende taken en verantwoordelijkheden buiten de pedagogische opdracht groeiden ons boven de pet”, zegt hun oud-voorzitter Gerard Verdonck. “Daarom hebben we besloten het bestuur over te dragen aan de Broeders van Liefde.” Welkom! > De vrije Basisschool Maria Middelares telt twee vestigingsplaatsen in Sint-Job-in-‘t-Goor. Ze biedt kleuter- en lager onderwijs aan.

50 medewerkers dragen er zorg voor bijna 600 kinderen.

Wollige BREIERS O.C. BR. EBERGISTE

> De eiken rond O.C. Br. Ebergiste kregen een kleurrijk kleedje aangemeten.

“Vele kleuren = samen één boog”, het was het thema van het Ebergistefeest in O.C. Br. Ebergiste in Vurste.

Medewerkers, bewoners en familie verzamelden bergen wol en met de breinaalden in de aanslag toverden ze een hele eikendreef om tot een kleurrijke laan.

Het Technisch Heilig-Hartinstituut in Tessenderlo is in de prijzen gevallen. Het is één van de 10 scholen in Vlaanderen die van de Vlaamse overheid een beurs van 5.000 euro krijgen als STEMschool (Science, Technologie, Engineering en Maths).

ADOPTEER EEN KIP Goed nieuws voor wie in of nabij Gent woont en van kippen houdt! Onder de naam ‘Kippen uit Gent’ bouwde Sociale Werkplaats De Sleutel kippenhokken en -rennen midden in de stad. In elke kippenren zullen 2 kippen wonen die je kan adopteren.

In ruil voor eten en verzorging zullen ze je scharreleitjes bieden. Interesse?

Neem dan contact op met mathieu.debruyne@fracarita.org.

ZUIDREIS 2015 NGO Fracarita Belgium nodigt medewerkers van Broeders van Liefde uit deel te nemen aan de Zuidreis 2015. Benieuwd hoe je collega’s in het zuiden werken?

Schrijf je in en ontdek het met je eigen ogen. Reageer voor 16 oktober! Meer info op www.zuidreis.be.

dichtbij Oktober 2014 > 5

INTUSSEN OP FACEBOOK 1

A new year, a new be­ ginning! Nee, we zijn niet veel te vroeg. Het is de titel van een lied dat de collega’s van P.C. Sint-JanBaptist gedubd hebben. Een leuk filmpje is het resultaat. Check de Dichtbij Facebookpagina.

BEN JIJ AL INGELOGD OP BERTIJN? MATTIAS DEVRIENDT

2

Een nieuw jaar, een nieuw begin! De collega’s uit het onderwijs kunnen er weer tegenaan, hun werkjaar is gestart.

In de secundaire scholen kunnen ze inspiratie halen uit de nieuwe schoolagenda. Tien coole foto’s illustreren telkens een maandthema en daar horen telkens korte filmpjes bij. Surf naar www.facebook.com/ broedersvanliefde.

3 Een ultieme oproep voor de zuidactie ten voordele van Rumonge: we hebben de promofilm online gezet. Wie nog eens wil zien waarvoor al die leuke acties dienen, kan op onze facebook­ pagina terecht.

Deze zomer lanceerden we een nieuw online platform om sneller, toegankelijker en overzichtelijker informatie te delen tussen de centrale coördinatiestaf en de scholen en voorzieningen van de Broeders van Liefde. Het platform kreeg de naam ‘Bertijn’, verwijzend naar portier Jan Bertyn die begin 19de eeuw spelende kinderen onderwees aan de poorten van de Bijloke, waar Broeders van Liefde toen actief waren. Agenda’s of verslagen van vergaderingen, nota’s, omzendbrieven, adviezen, bestekken, leveranciersoverzichten, btw-handleidingen, zorgnota’s of beleidsplannen: Bertijn is er de ideale plaats voor. Misschien ben je al lid en heb je al eens rondgesnuffeld? Misschien word je lid in een van de volgende maanden... Succes! > Maak kennis met Bertijn op p. 11!

4

Elke dag een herstel­ gedachte posten, dat doet de werkgroep DENK (Door Ervaring Naar Kennis) op hun facebookpagina. DENK is een groep ervaringsdeskundigen die al een hele weg hebben afgelegd in de GGZ.

5

Klasse voor Ouders, het gratis maandblad over opvoeden en onderwijs, heeft ook een digitale poot! Op hun facebookpagina krijg je een update van het onderwijsnieuws, opvoedingsadvies en heel veel leuke kindertips.

Laagdrempelig en duidelijk. Zoek op ‘Klasse voor Ouders’!

De facebookpagina van Dichtbij vind je door te zoeken op ‘dichtbijmagazine’.

6 > dichtbij Oktober 2014

> Elk jaar verwelkomt Br. Frits 5 jongens en 5 meisjes op ‘zijn kot’.

OP KOT

bij de broeders PHILIPPE BAWIN

Wist je dat de broeders in Leuven elk jaar 10 kamers reserveren voor kinderen van personeelsleden van de organisatie? 5 jongens en 5 meisjes vinden er elk jaar onderdak als kotstudent.

“Op kot wonen bij de broeders was een unieke en heel rijke ervaring”, vertelt student Philippe Bawin. “Ik voelde me onmiddellijk thuis in een gemeenschap van mensen waar oprechte vriendschappen ontstaan en je naar elkaar leert luisteren. Bovendien kon ik vanop de eerste rij kennismaken met de spirituele en praktische werking van de Broeders van Liefde.” > Philippe pende een korte tekst neer over zijn ‘beleuvenissen’. Zie www.dichtbijmagazine.be!

ANDERS BEKEKEN

De wonderkamer ANNELIES NAERT

HANNES VERSTRAETE

Het is allemaal begonnen toen ik als als vrijwilliger van de Belgische Jeugdbond voor Natuurstudie vogels ging tellen die het slachtoffer waren van een olieramp. De dieren moesten van

de universiteit van Gent bovendien bewaard worden voor betogingen in Brussel. Mijn passie voor natuurhistorisch onderzoek groeide en leidde uiteindelijk tot een hobbyruimte met opgezette dieren, mineralen, fossielen, schelpen, schedels en curiosa waarin de evolutieleer centraal staat.

Een deel van de dieren is afkomstig van een dierentuin en hebben we zelf opgezet. We leerden de

stiel in Parijs en via zelfstudie.

Een specifieke opleiding daarvoor bestond in ons land niet. Andere

Wie zijn?

ANNICK EN ERIC

> ANNICK DE MÛELENAERE werkt deeltijds als begeleidster beschut wonen in 4veld, Beernem. Zij en haar man Eric Biebauw tonen je graag de geschiedenis van het leven. In hun hobbyruimte in Hertsberge doorloop je 250 miljoen jaar in 2 uur tijd.

Bellen voor een afspraak kan op 050/27.97.44.

stukken uit onze collectie komen van oude schoolverzamelingen.

Een witte mol, mineralen, fossielen, de kleinste vogel, een kast met vlinders en kevers, een stuk meteoriet of een opgezette beer: je kan het hier vinden. Van elk stuk

weten we wat het is en waar het vandaan komt. Het is ongelooflijk hoe verscheiden de natuur is.

We hebben geen museum, maar wie dat wil, kan onze verzameling wel komen bekijken. GeĂŻn-

teresseerden kunnen altijd bellen om een afspraak te maken. Soms komen er studenten fotografie langs of lenen we iets uit aan de plaatselijke tekenacademie. Alles staat opgesteld om de evolutieleer uit te leggen.

dichtbij Oktober 2014 > 7

VASTE STEK

Willy Van Quaethem

“Psychiatrische patiënten horen thuis behandeld te worden” 8 > dichtbij Oktober 2014

“Het unieke van de mens trekt me aan. Psychisch lijden kan iemand tekenen, maar ondanks alles zit er altijd een mens achter.” Willy Van Quaethem gaat elke dag op zoek naar die mens tijdens zijn huisbezoeken bij cliënten met ernstige psychiatrische problemen. Als begeleider bij het mobiel behandelteam Noord-WestVlaanderen stippelt hij samen met hen een traject uit en gaat mee op stap richting herstel. Dichtbij vertoefde een dag in zijn kielzog.

ANNELIES NAERT

H

et is tien uur als we aankomen bij Rosanne. Willy loopt meteen langs achter.

“Bij Rosanne bellen we nooit aan de voordeur”, legt hij uit. Rosanne wacht Willy al op, samen met Krista van Familiehulp. Krista helpt Rosanne met het maken van een lekker slaatje. De koffie staat klaar.

Willy werkt bij het mobiel behandelteam in de regio Noord-WestVlaanderen, een proefproject dat 3 jaar bestaat. In die regio zijn 60 bedden in psychiatrische instellingen afgebouwd om het mobiele team op te starten. De middelen die voor die 60 bedden beschikbaar waren, worden nu ingezet om cliënten thuis te behandelen. “We zijn de verbindende factor in al wat nodig is om een cliënt met een ernstige psychiatrische aandoening zelfstandig te laten wonen en functioneren”, vertelt hij. “Het is onze bedoeling om opnames in een instelling te vermijden of – als het echt niet anders kan – de cliënt tijdig te laten opnemen, zodat hij of zij sneller weer naar huis kan.”

Rosanne vertelt honderduit over haar verleden. Keer op keer somt ze op welke studies ze heeft afgelegd, herhaaldelijk vraagt ze naar een huisarts die al met pensioen blijkt te zijn. Ze lijkt in de war, het is moeilijk een echt gesprek aan te knopen.

Tegelijk reageert ze alert op wat Krista doet en heeft ze alles in de gaten. “Het gaat goed met haar”, verzekert Willy ons als we weer in de auto zitten.

Eigen stek “Ik ben ervan overtuigd dat we psychiatrische patiënten thuis moeten behandelen. Het is belangrijk dat ze in hun eigen stek en bij hun eigen entourage kunnen blijven. Ze

kunnen hun rol opnemen binnen hun eigen habitat. Als moeder of vader beteken je veel meer in je thuissituatie dan in een instelling, hoe zwak je op dat moment ook bent. Je kan je vrijwilligerswerk voortzetten of vrienden ontmoeten. Je geraakt minder geïsoleerd. Hoe belangrijk initiatieven als beschut wonen ook zijn, het is van belang om te proberen los te geraken uit het circuit van louter psychiatrische patiënten, indien mogelijk. Al schets ik hier een ideaalbeeld, natuurlijk. Sommige cliënten zijn niet gemotiveerd of gaan dermate achteruit dat een opname aangewezen is om tot rust te komen en er even ‘uit’ te zijn.”

“HET IS BOEIEND

OM DOOR HET ZIEKTEBEELD HEEN DE MENS TE ONTDEKKEN EN TE ONTMOETEN.” Willy volgt momenteel 17 cliënten zoals Rosanne op. “Ik ga thuis bij hen langs. Ik doe dat meestal alleen, maar ik kan altijd op het hele team terugvallen ter ondersteuning. Elk traject begint met een wekelijks bezoek van de trajectbegeleider, maar het is steeds de bedoeling om die frequentie af te bouwen. Uiteraard kan het aantal bezoeken ook oplopen, als het niet goed gaat met de cliënt. Als die slechte periode te lang duurt, vallen we terug op het crisisplan en schuiven we een alternatief naar voren. Dat kan een tijdelijke opname zijn in een psychiatrische instelling, of een andere vorm van intensieve begeleiding.”

Wat is?

HET MOBIEL BEHANDELTEAM NOORD-WESTVLAANDEREN Het mobiel behandelteam is nieuw.

Het bestaat nog maar 3 jaar. Het is een proefproject, waarbij geprobeerd wordt om psychiatrische patiënten zo veel mogelijk thuis te behandelen in plaats van in een instelling.

Een team van 18 begeleiders + kern­­team volgt momenteel in totaal 282 cliënten op. Het team bestaat uit maatschappelijk assistenten, ergotherapeuten, bachelors psychologie en verpleegkundigen.

Bij cliënten met een psychiatrische problematiek gaan zij aan huis en bieden hen een traject aan, in overleg met een netwerk. Dat netwerk kan bestaan uit familie, mantelzorgers, huisartsen, psychiaters, mutualiteiten, familiehulp, poetsdiensten, thuisverpleging, centra voor geestelijke gezondheidszorg, jobwerking of sociale voorzieningen. De cliënt is gastheer of gastvrouw. Hij of zij bepaalt de regie.

21 Dichtbij maakte een filmpje over het mobiel behandelteam Noord-WestVlaanderen. Check het op www.facebook.com/dichtbijmagazine

Dichtbij

TV

dichtbij Oktober 2014 > 9

De sprong “Het werk is veel intenser dan in een instelling. Ik mag dat zeggen, want ik heb ook in de instelling gewerkt (lacht). Wie in P.C. Sint-Amandus in Beernem werkt, herkent Willy vast wel. Hij begon er zijn loopbaan op de sociale dienst. “Ook toen al ging ik vaak de baan op om te kijken hoe de thuissituatie van de cliënt was.

Ik volgde de cliënten ook op na hun ontslag in de instelling.” Daarna hielp hij gedurende een tiental jaar om een centrum voor geestelijke gezondheidszorg vorm te geven en uit te bouwen. “Het was mijn grote droom om in de thuissituatie te kunnen helpen, maar de centra voor geestelijke gezondheidszorg zijn opgeschoven naar de tweedelijnszorg, zodat we eigenlijk de behandelingen vanachter ons bureau uitvoerden.”

Willy keerde terug naar Sint-Amandus en kwam terecht op een afdeling met chronische patiënten. “Ik was er graag, maar ik miste de stap naar buiten, dus sprong ik twee jaar geleden vol overtuiging op de kar toen het mobiel behandelteam werd opgericht als proefproject.”

Willy is niet toevallig in de psychiatrie beland. “Het unieke van de mens trekt me aan. Psychisch lijden kan een mens tekenen, maar ondanks alles zit er altijd een mens achter.

Het is iemand die ooit vader of moeder is geweest, die ooit wél gewerkt heeft en soms zelfs een belangrijke functie had. Het is boeiend om door het ziektebeeld heen die mens te ontdekken en te ontmoeten.”

“Sinds ik in het mobiel behandelteam werk, merk ik dat ik veel meer verhalen of problemen meeneem

Wie is?

WILLY VAN QUAETHEM > WILLY (59) is trajectbegeleider in het mobiel behandelteam Noord-West-Vlaanderen. Hij biedt zorg aan huis bij cliënten met een ernstige psychiatrische problematiek. > Politiek is een passie. “Al ben ik sinds 7 jaar niet meer actief, ik volg het nog op de voet.” > Verder gaat Willy graag wandelen en tijdens de vakantie kan je hem in Frankrijk aantreffen.

naar huis. Ik zit dichter bij de cliënt, omdat we hem in zijn thuissituatie opzoeken. Het is ook persoonlijker.

Als ik de deur achter me dichttrek en wegga, dan laat ik hem alleen achter. Ik kan alleen maar hopen dat ik hem veilig achterlaat, dat hij zich goed genoeg voelt om niets ‘stoms’ te doen. Dat gevoel blijft vaak in mijn kleren zitten. Gek, want ik had zelf niet verwacht dat ik daar

zo gevoelig aan zou zijn. Het leuke is wel dat ik altijd op mijn collega’s kan terugvallen. We kunnen onze ervaringen en emoties delen. En als ik niet zeker ben dat de cliënt veilig is, dan kan ik een hulplijn bellen. Dan vraag ik bijvoorbeeld de huisarts of Familiehulp om nog eens langs te gaan.”

Bekroning We rijden naar een kantoor van de Christelijke Mutualiteiten, waar we hebben afgesproken met Guy en zijn vriendin. Ze schudden ons hartelijk de hand, maar zijn zichtbaar zenuwachtig. “Ze willen gaan samenwonen”, legt Willy uit. “Maar ze vragen zich af wat de gevolgen zullen zijn voor Guys uitkering. Daarom toon ik hen de weg naar de juiste instanties.”

“Ook bij ons is een behandeling in principe eindig. In totaal zijn al 86 cliënten uitgestroomd, op een totaal van 372. Cliënten loslaten is niet altijd gemakkelijk. Zeker niet als het klikt. Ik heb daar soms moeite mee, maar ik heb dat moeten leren.

Op het eindpunt van hun behandeling moet ik nu eenmaal afscheid nemen. Dan probeer ik dat te objectiveren. Het is de bekroning van mijn werk. Het is een positief moment, omdat het betekent dat het goed gaat met mijn cliënt. Al mis ik sommigen achteraf.”

Volgende keer gaan we op bezoek in basisschool Maria Middelares in Sint-Job-in-‘t-Goor.

“ALS IK DE DEUR

ACHTER ME DICHTTREK EN WEGGA, DAN LAAT IK HEM ALLEEN ACHTER. DAT GEVOEL BLIJFT VAAK IN MIJN KLEREN ZITTEN.” 10 > dichtbij Oktober 2014

> Willy introduceert Guy en zijn vriendin bij het zieken fonds, in hun zoektocht naar info over samenwonen.

DE PIONIER

I

k ben Jan Bertijn, geboren in 1784 en

portier van beroep, maar

de meesten kennen mij als

leerkracht terwijl ik eigenlijk geen leerkracht ben. Ik geef les aan kinderen

die op straat spelen voor de deur van de Bijloke in Gent waar kanunnik Petrus-Jozef Triest zorgbehoevende mensen opvangt die anders in de gevangenis van het Gerard de Duivelsteen zouden belanden.

Bertijn De kinderen die ik hier elke dag zie rondlopen, hebben geen toekomst. Er is geen geld om ze naar school te laten gaan waardoor ze nooit zullen kunnen lezen, rekenen of schrijven. Hun enige toekomst ligt in de donkere fabrieken aan de rand van de stad.

Ik zie het als mijn roeping om iets te doen aan die nood. Ik verzamel de kinderen rond me, leer hen lezen en schrijven, toon hen rekensommen door met een stokje in het zand oefeningen te noteren. Zonder middelen, maar met een groot hart lig ik aan de wieg van het onderwijs bij de Broeders van Liefde.

Ik vind dat we onze kennis nooit mogen afschermen, maar dat we die moeten delen met anderen, die er dan weer aan de slag mee kunnen in hun leven en werk. Zo maken we elkaar sterker. Niet door pionier te zijn en ons recept in een kluis te stoppen, maar door samen te brouwen en te delen met elkaar, datgene wat we proeven.

De organisatie Broeders van Liefde startte afgelopen maanden een online platform op om informatie te delen tussen de verschillende scholen en voorzieningen.

Het platform kreeg de symbolische naam Bertijn. Mogelijks ben jij lid van een groep op het platform. De organisatie kan de filosofie van Jan Bertijn niet genoeg onderstrepen.

MATTIAS DEVRIENDT FILIP ERKENS Met dank aan Filip D’Hooghe, stafmedewerker op het Provincialaat, die hier model staat voor Jan Bertijn.

dichtbij April 2014 > 11

GESPOT

12 > dichtbij Oktober 2014

IN HET WERKVELD VERONIQUE PRINGELS

De dienst kine van O.C. Broeder Ebergiste organiseert elk jaar ‘de week van de beweging’. Daarbij wordt een programma ‘op maat’ uitgewerkt om de cliënten te stimuleren om op een aangename manier meer te bewegen. En daarbij wordt er al eens even van het pad afgeweken om de achterliggers te verschalken. Al trapt de fotograaf daar blijkbaar toch niet in…

dichtbij Oktober 2014 > 13

DU BBELGANGERS ANNELIES NAERT LISA VAN DAMME

en m m a d a m r o t o M

“REIZENDE ERGOTHERAPEUTE”

“DIRECTEUR EN MOTARD” > KATRIEN COOLS is directeur van de lagere school Emmaüs in Aalter. Ze rijdt al 6 jaar met de motor, een Suzuki Virago 650. “Een echte madammenmotor”, zegt ze daarover. “Hij is niet te zwaar en laag genoeg om met mijn voeten stevig op de grond te kunnen staan.”

M

ijn man rijdt al zesendertig jaar met de motor. Hij is motard bij de politie.

Ik reed vaak mee achterop, tot ik de knoop doorhakte en zelf ook rijlessen nam. Als ik mijn helm afzet, kijkt men wel eens verbaasd op. Weinig vrouwen rijden met de motor. Toch krijg ik soms vragen van andere vrouwen die er ook van dromen.

Motorrijden is, veel meer dan autorijden, genieten van de omgeving. Niet alleen de panorama’s maar ook de geuren van het landschap neem je mee. Heerlijk als je langs een pas gemaaid hooiveld rijdt. Het samenhorigheidsgevoel is ook fijn. Motorrijders zullen elkaar altijd begroeten langs de weg en op een terrasje raken ze bijna altijd met elkaar aan de praat. En neen, dan gaat het niet voortdurend over die motor!

In de zomer trekken we er graag met de motor op uit. We reisden al het zuiden van Engeland af, reden tot aan de Canal du Midi om daar een weekje met de boot te varen en ook Nederland is voor ons een geliefd motorland.

Ik kom niet met de motor naar school. Ik rij altijd in motorkledij als bescherming en ik zie het niet zitten om me om te kleden op school. Mijn haar komt trouwens ook allesbehalve fatsoenlijk uit die helm.

14 > dichtbij Oktober 2014

I

k heb net een nieuwe motor gekregen van mijn partner, een doorgewinterde motorrijder. Het was het meest originele cadeau dat ik ooit voor Moederdag heb ontvangen.

Ook al moet ik heel alert zijn, op de motor krijg ik een gevoel van vrijheid, rust en ontspanning. Ik heb ooit 5 jaar in Noord-Amerika gewerkt als reizende ergotherapeute. Als ik daar door de Grand Canyon reed, bekroop me het gevoel dat ik middenin de film Easy Rider was terechtgekomen. Het is bovendien een leuke manier om nieuwe mensen te leren kennen. Als vrouwelijke motard word ik vlug aangesproken.

Motorrijden is voor mij geen kwestie van sneller te zijn. Integendeel, ik sta zelfs vroeger op om zo de kleine binnenwegen te nemen en op mijn gemak tussen het groen naar mijn werk te cruisen.

Vooral in de zomer ga ik regelmatig met de motor naar het werk. Mijn collega’s vinden het grappig en voor de bewoners is het een attractie om me te zien toekomen of wegrijden. Ikzelf heb het gevoel dat ik energieker op het werk aankom en alle problemen van de dag gemakkelijker kan aanpakken.

> CARLA BOMANS is ergotherapeute in O.C. De Beweging in Gijzenzele. Ze rijdt al 7 jaar met de motor.

“Toen ik 40 jaar was, won ik een wedstrijd op het autosalon. Ik kon gratis motorijlessen in een rijschool volgen.

Een droom kwam uit.”

DOSSIER

? j i j n e

k r e w n u h n e m a n Zij . s i u h r a me e na

Neem jij soms je werk mee naar huis? (En dan bedoelen we niet Dichtbij, die zelfs mee mocht op vakantie én op de foto’s aan onze koelkast.) Neen, wie bij Broeders van Liefde aan de slag is, werkt met zijn of haar hoofd, hart en handen. Maar het hart staat bloot aan een heel spectrum van emoties en het hoofd heeft soms de handen vol. Betrokkenheid, nabijheid, hulpvaardigheid, luisterbereidheid en verantwoordelijkheid: het zijn goede eigenschappen van wie werkt in onderwijs, welzijnszorg, psychiatrie en andere sociale sectoren, maar ze kunnen soms te veel van ons vragen. Op de volgende pagina’s getuigen acht collega’s. Ze werken - letterlijk - door tot in de late uurtjes of kunnen – figuurlijk – geen afstand nemen van gebeurtenissen op het werk.

ELS, ANNE-SOPHIE, LUT, PHILIP, ELS, LYNN, KIM, PETRA, WIM, LISA, BEN DE WEVER EN FRANCIS TILBORGHS

dichtbij Oktober 2014 > 15

> Els Heremans uit O.C

. Sint-Jozef.

We moeten kunnen ventileren op het werk.

T

eamverantwoordelijke Els Heremans uit O.C. Sint-Jozef in Gent gaat er op het werk voor de volle 100% voor. Toch probeert ze een zekere afstand te bewaren. “Hier worden we vaak geconfronteerd met soms schrijnende situaties die ons als mens hard kunnen raken. Je hebt het niet altijd zelf in de hand”, vertelt ze. “Waarom die ene gebeurtenis me harder treft dan die andere, kan ik niet altijd uitleggen. Dat heeft met allerlei factoren te maken: je eigen gemoedstoestand, je fysieke fitheid, de setting, enz.”

Harde tante Als teamverantwoordelijke besteedt Els hier extra aandacht aan. “Het is belangrijk dat de begeleiders kunnen ventileren. Dat ze weten dat ze ergens terecht kunnen met hun verhalen en bezorgdheden.

Informeel of formeel, onder vier ogen of in team: open communicatie en intervisie zijn nodig om elke dag weer verder te kunnen. Je groeit er in. Naarmate je ouder

wordt, kan je beter afstand bewaren en dit soort verhalen sneller een plaats geven. Als je je elke dag alles hard zou aantrekken, dan denk ik niet dat je een job in deze sector lang kan volhouden.

Maar sowieso beland je vroeg of laat in situaties die blijven kleven. In mijn functie is het dan belangrijk dat ik mijn emoties kan opzij zetten, zodat ik de juiste beslissingen kan nemen en mijn teamleden voldoende kan ondersteunen. Op die momenten kan ik een harde tante lijken, maar dat wil niet zeggen dat het me als mens niet raakt.”

In O.C. Sint-Jozef is op verschillende niveaus ruimte en tijd voorzien voor gesprekken. “Eerst en vooral mogen collega’s altijd binnenspringen voor een informeel, individueel gesprek. Daarnaast kunnen we er ook in team langer bij stilstaan. Soms zoeken we meer professionele ondersteuning en laten we een therapeut aansluiten op onze vergaderingen om ons feedback te geven of problematieken te kaderen. Nu en dan

“INFORMEEL OF FORMEEL, ONDER

VIER OGEN OF IN TEAM: OPEN COMMUNICATIE IS NODIG OM ELKE DAG WEER VERDER TE KUNNEN.” 16 > dichtbij Oktober 2014

worden er intervisies georganiseerd, rond allerhande thema’s. Iedereen is vrij om daarvoor onderwerpen aan te brengen.

En ook de directie draagt goed zorg voor de medewerkers. Problemen die hen ter ore komen, worden snel opgepikt, aangepakt en opgevolgd. Die erkenning kan deugd doen.”

Tobben Veeleer dan een gebeurtenis op het werk kan Els wakker liggen van werk dat nog op haar ligt te wachten. “Dan begin ik te tobben over wat ik nog allemaal moet doen en is het slapen meteen voorbij. Om het mezelf comfortabeler te maken, durf ik dan al eens werk mee te nemen naar huis.

Geen hele dossiers, maar wel een verslag om te lezen of klasseerwerk bijvoorbeeld.

Al vind ik het zelf niet kunnen. Ik ben van mening dat je je takenpakket tijdens de werkuren af zou moeten krijgen. Het is een grens die bewaakt moet worden, maar ik zondig er zelf af en toe tegen.”

Ti p

Humor werkt altijd.

Een hobby naast werk en gezin als uitlaatklep werkt ontspannend.

ANNE-SOPHIE WECKX uit P.Z. Asster, Sint-Truiden:

LUT DERUYCK is groepschef van Huis 2 in O.C. Engelbewaarder, Aartrijke:

PHILIP VAN SANTEN uit basisschool Sint-Augustinus, Brakel:

ELS VAN STEENBERGEN uit P.Z. Sint-Alexius, Grimbergen:

Half uurtje me-time”

“Een vol hoofd”

“120km per uur”

“Loeiharde muziek”

“Voor ik als afdelingshoofd werkte, stond ik op een acute opnameafdeling. Als mensen met suïcidegedachten korte momenten naar huis mochten, was ik er niet gerust in.

Nu heb ik dat nog als bewoners langere tijd niet op de afdeling zijn. In januari kwam bijvoorbeeld het voorstel van het team om op vakantie te gaan met de bewoners.

Ondanks de zeer goede voorbereiding, was ik bezorgd bij hun vertrek. Toen ze allen gezond en vooral gelukkig weer op de afdeling stonden, was ik opgelucht! Zo heb ik dagelijks met verschillende verantwoordelijkheden te maken die wel eens blijven hangen.”

“Als ik ’s avonds naar huis rijd, heb ik een half uur ‘me-time’.

Ik zet de muziek wat luider en kan zo mijn gedachten verzetten. Het enthousiasme van mijn dochter prikkelt me ook, waardoor ik niet anders kan dan mijn bezorgdheden aan de kant te zetten.”

“Onlangs genoot ik van een kleine vakantie. Het deed deugd om mijn hoofd te kunnen ‘leegmaken’. Maar vanaf dag 1 wachtte alweer die dagelijkse drukte. Tegen het einde van die dag zat mijn hoofd propvol. Ik paste meteen mijn thuisagenda aan en besloot om een aantal taken mee te nemen naar huis. Ik moet dat niet doen, maar voor mezelf heb ik het wel nodig. Zo ben ik sneller weer ‘op tempo’.”

“Het is boeiend om een luisterend oor te zijn voor bewoners of begeleiders, maar ’s avonds moet ik daar toch vaak van bekomen.

Afhankelijk van wat me thuis te wachten staat, kan ik de ene keer al gemakkelijker de klik maken dan de andere keer. Als ik het druk heb, verdwijnen de zorgen van het werk op de achtergrond.

Als het niet druk is, blijven ze malen in mijn hoofd. Soms lig ik er zelfs wakker van.”

“Ik was in de wieg gelegd om les te geven en verliet elke ochtend fluitend het huis. Twee jaar geleden koos ik een nieuwe uitdaging. Ik werd directeur. Ik begon die nieuwe baan aan 200 km per uur. Na 3 maanden zei iets binnenin me: ‘Rustig, vriendje, dat hou je niet vol!’

Ik nam even wat gas terug en hou het tegenwoordig op een aanvaardbare 120 km per uur. Met af en toe een serieuze uitschieter, dat wel (lacht). Ik weet dat ik moet afblokken, loslaten en gas terugnemen, maar ik betrap me er nog steeds op dat ik geen 15 minuten thuis ben of de school beheerst alweer mijn leven. Dan begin ik te bellen en te mailen. Ik denk niet dat mijn persoonlijkheid in staat is mijn werk los te laten. Is het de adrenaline, de gedrevenheid, de passie of de verantwoordelijkheid?

Een beetje allemaal, denk ik.”

“Mijn werk loslaten is al altijd een werkpunt geweest. Het wel en wee van mijn collega’s, moeilijke beslissingen, de vele verwachtingen en verhalen, de situaties met patiënten: soms gaat alles mee naar huis. Sinds vorig jaar ben ik coördinator van het mobiele team. Doordat ik nu bij de patiënten thuis ga, zie ik hun situatie nog concreter en directer. De patiënten zijn mensen, met alles erop en eraan! Dat komt binnen, hoor.

Bij mij blijven de soms schrijnende situaties met kinderen het sterkst hangen. Gelukkig kan ik op die momenten bij de rest van het team terecht.”

“Tijdens de rit naar huis probeer ik mijn hoofd leeg te maken. Dan zet ik de muziek even loeihard. Als ik thuis kom, hoop ik zo om klaar te staan voor mijn gezin en te genieten van mijn welverdiende ontspanning. Of dat altijd even goed lukt, laat ik in het midden (lacht).”

Ti p

Ti p

Ti p

Geniet van de kleine dingen des levens!

Elke avond hebben mijn dochter en ik een ‘onderonsje’. Dan plannen we een half uurtje om te gaan wandelen, fietsen of een spelletje te spelen.

Een moment waarop niet aan het werk of school gedacht wordt!

Werk (letterlijk) meenemen naar huis mag niet ten koste gaan van het gezinsleven. Kinderen mogen de dupe niet zijn.

Prioriteiten stellen en keuzes maken, is daarom van groot belang.

Heb je toch werk mee naar huis, plan dan je tijd goed in.

Durf meer delegeren, relativeren, prioriteiten stellen en verantwoordelijkheden overhevelen. Daardoor is er meer tijd om ‘te ademen’.

Probeer de sfeer in de groep naar ongekende hoogten te brengen met de nodige dosis humor.

Ti p

Durf in je vrije tijd al eens je gsm uit te zetten en betrouw op de uitgebouwde continuïteit van de afdeling of dienst.

Een wandeling met de hond of een lieve partner die het kan ‘aanhoren’ is aan te raden. Ook een gezonde dosis relativeringsvermogen kan helpen om de knop om te draaien.

dichtbij Oktober 2014 > 17

LYNN AESCHLIMANN EN KIM HOLEMANS uit O.C. De Troon, Vorselaar:

PETRA VAN VOOREN directie basisschool Sint-Gerolf, Nevele:

LISA SWERTS maatschappelijk werkster in Psycho-Sociaal Centrum, Leuven:

WIM RUTTEN zorgcoördinator THHI, Tessenderlo:

Grenzen bewaken”

“Blocnote op nachttafeltje”

“Rustig blijven”

“Don Quichote”

“Vroeger stond alles in het teken van O.C. De Troon.

Wanneer er een dienst niet ingevuld raakt, sprongen wij in. We schrokken ’s nachts wakker, dachten aan wat we vergeten waren of doorliepen in ons hoofd de dag die zou komen. Opnieuw en opnieuw.

Tijdens een vrij weekend checkten we toch even de mailbox van het werk en als er een activiteit plaatsvond met een bewoner, vroegen we ons af of het wel goed genoeg was, of het toch niet dat beetje meer en beter kon.

Onze passie ging zover dat ‘burn-out’ ook onze wegen gekruist heeft. Het is voor geen enkele partij leuk om een doodvermoeide collega of begeleidster in de buurt te hebben die niet bij de zaak is.

Nu kennen en bewaken we veel meer onze grenzen, al is dat niet vanzelfsprekend.”

“Soms voel ik me een duizendpoot. Mijn school is mijn leven. Het is als het ware een groot gezin, waarbij ik als moeder wil dat iedereen veilig en wel vaart. Als mijn eigen kleintje in bed zit, gaat de computer vaak weer aan om de vele mails te verwerken en andere zaken verder af te werken. Zelfs bij het slapengaan laat de school me niet los en noteer ik nog geregeld zaken op een blocnote die op het nachttafeltje ligt. Het is mijn manier om de taken van me af te schrijven, zodat ik ze even mag vergeten en rustig kan inslapen.”

“Agressie komt amper voor op mijn werkplaats, maar als het toch gebeurt, doet het iets met me. Op korte tijd moet ik goed kunnen inschatten wat ik moet doen. Ik voel adrenaline opkomen en ga snel te werk om erger te voorkomen. Het is belangrijk dat ik op zulke momenten rustig blijf en niet in een tegenreactie ga of angstig word. De veiligheid van de patiënt is belangrijk, maar die van mezelf ook. Na zulke gebeurtenis zijn mijn collega’s mijn steun en toeverlaat. Tijdens en na het voorval wordt alles goed doorgesproken.

Op die manier kan ik naar huis gaan en denken: ‘Ik heb dit goed aangepakt en ik heb gedaan wat ik kon’.”

“Ik krijg vaak te maken met schrijnende situaties die ‘onder mijn vel’ kruipen.

Vorig jaar was er een jongen in het eerste jaar van wie de ouders in zijn aanwezigheid cannabis roken. Is het dan verwonderlijk dat hij dat spul mee naar school brengt?

Bovendien bleek dat er sprake was van intrafamiliaal geweld.

Ondanks alles wilde de jongen toch thuis blijven wonen. Zijn problemen werden aangekaart bij de ouders en hulpverlening werd ingeschakeld, maar het duurde meer dan een half jaar voor er iets op gang kwam.

Zulke situaties komen we wel vaker tegen. Het maakt me bezorgd, boos, machteloos.

Het geeft me het gevoel alsof ik zoals Don Quichote tegen windmolens moet vechten.

Kunnen er geen extra middelen worden vrijgemaakt om schrijnende situaties een snellere oplossing te geven? Soms krijg ik helaas het gevoel dat er in de hulpverlening veel immobilisme is.”

“LAAT AF EN TOE EVEN ALLES LOS”

Ti p Ti p

Een vrije dag is een vrije dag, ook al heb je die dag geen plannen.

Wees tevreden: als de bewoner waarmee je een activiteit gedaan hebt tevreden is, is het goed.

Soms is ‘gewoon goed’ ook goed.

18 > dichtbij Oktober 2014

Laat af en toe even alles los. Enkel dan kan je de nodige energie blijven opbrengen.

Noteer alle zaken op een briefje of sla ze op in je gsm. Dan hoef je er niet voortdurend aan te denken. Neem je (letterlijk) werk mee naar huis?

Zorg er dan voor dat dat een bewuste keuze is.

Ti p Probeer voor het naar huis gaan nog even te overleggen met een collega. Door er over te praten, kan je je zorgen ook gemakkelijker op het werk laten.

Ga joggen of sporten met vrienden die in een andere sector werken.

Soms komen tijdens die gesprekken totaal andere en creatieve ideeën naar boven.

Ti p

Plan in je vrije tijd activiteiten die je fijn vindt en waarin je sociale contacten hebt.

Een goed team is erg belangrijk om ‘gezond’ te blijven. Laat toe dat anderen er op wijzen dat je te veel hooi op je vork neemt.

TOCH DICHTBIJ

Inleefreizigers dragen steentje bij aan positieve beeldvorming rond psychiatrie

Canvas doorbreekt taboes Afgelopen zomer in Marumba, Tanzania: een tiental leerlingen uit scholen van Broeders van Liefde is op bezoek in het psychiatrisch ziekenhuis Saint-Dymphna. Ze zijn op inleefreis en verblijven in het Maendeleo Jeugdcentrum voor Straatkinderen. Plots halen ze penselen en verf boven en een groot doek. Luc Bemelmans, directeur van het PsychoSociaal Centrum in Leuven én begeleider van de jongeren, legt uit wat daarvan de bedoeling was.

LUC BEMELMANS INLEEFREIZIGERS

H

“

et is stil in Marumba. Je hoort enkel de wind door de droge bladeren van bomen en struiken rond het Psychiatric Centre Saint-Dymphna. Maar die ochtendlijke stilte duurt niet lang.

Vandaag beschilderen we een canvas doek dat deel zal uitmaken van een kilometerslang spandoek van het Psychiatrisch Centrum Sint-Jan-Baptist in Zelzate, in het kader van hun 150-jarig bestaan.

Het spandoek staat symbool voor de verbondenheid tussen de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en de maatschappij, voor de verbondenheid tussen mensen onderling. Wij dragen graag ons steentje bij aan die positieve beeldvorming over de GGZ. In de GGZ worden we geconfronteerd met tal van taboes, maar in Tanzania klinken die nog harder.

Iemand met psychische problemen wordt er nog vaak verstoten uit zijn of haar gezin en gemeenschap.

We zitten samen met onder meer Mathias en Kipua, 2 patiënten uit het centrum en 4 scouts. Het canvas en de verf hebben we meegenomen uit België. Br. Marc Beetens zorgt voor penselen en extra potjes om de kleuren te mengen.

We doen een drietalige brainstorm over het onderwerp dat we willen schilderen. Nederlands, Engels en Swahili door elkaar, een thema dat terug zal komen in ons schilderij.

Na lang overleg, veel vertalen en herhalen, komen we tot een ontwerp-tekening. Als thema kiezen we unaniem ‘God is liefde, God is love, Mungu ni Upendo’.

We tekenen een groot rood hart met Afrika erin. Tanzania zie je duidelijk liggen. Rond het hart komen onze handen. De tekening krijgt een kader van woorden: ‘vriendschap, liefde, rehabilitation, Warafiki, love, friends, gelijkheid, hoop’, enz.”

“We geloven allemaal sterk (en vooral graag) dat ons grote, rode hart met het zwarte Afrika zal opvallen in het kilometerslange canvas van Sint-Jan-Baptist.” dichtbij Oktober 2014 > 19

IN MEMORIAM “Aanwezig in afwezigheid en daarom nooit verleden tijd”

BROEDER FRANS LEEMANS

BROEDER JOZEF CREMERS

MAGDA YDE

(1922-2014)

(1926-2014)

(1957-2014)

Zijn hele leven stond Br. Frans in dienstbaarheid aan de zieke medemens. Na zijn professie als Broeder van Liefde, waarbij hij de naam Electus ontving, studeerde hij verder als psychiatrisch verpleegkundige. Vanaf 1946 was hij ononderbroken een toegewijde verpleger in Dave, Manage, Bierbeek en Gent. Hij was er de broeder van de ziekenzaal en hij stond dag en nacht paraat voor zijn zieken.

Broeder Frans was een graag geziene broeder in de gemeenschap.

Hij slaagde erin een evenwicht te vinden tussen zijn gebedsleven, zijn gemeenschapsleven en zijn werk. In 1987 ging hij officieel met pensioen, maar hij bleef zich inzetten voor de armen en werd vrijwillige medewerker in het opvangtehuis ‘Les Sauverdias’ in Dave.

Vanaf 2009 verbleef Br. Frans in ons klooster-rusthuis in Zelzate, waar hij de laatste fase van zijn leven op een gelovige wijze beleefde. Hij was dankbaar voor de goede omkadering, en het was slechts de laatste maanden dat hij volledig wegzonk in een wolk van niet-weten.

Vele jaren was broeder Jozef actief als onderwijzer in de lagere school. Hij gaf les aan de jongsten in Sint-Job-in-‘t-Goor, Deurne, Eeklo, Temse en bijna 20 jaar in Merksem. In 1984 keerde hij naar Temse terug, waar hij in 1986 officieel met pensioen ging. Hij bleef zich echter inzetten, eerst in Temse zelf, dan een jaar als overste in Leopoldsburg, dan in SintPaulus in Gent, en met een kleine tussenstap in Sint-Truiden van 1999 tot zeer onlangs in onze gemeenschap van Sassenhout, waar hij als het ware een nieuw elan kreeg in zijn leven.

Br. Jozef was een toegewijde onderwijzer, correct voor zijn leerlingen, collegiaal voor zijn medeleerkrachten. De school was zijn leven en zijn leven was de school. In het klooster legde hij zich toe op de materiële omkadering, op de zorg voor de tuinen, de herstellingen van kleine breuken. Hij zocht steeds hoe hij de omgeving mooier kon maken met een paar bloemen, en zat er niet mee verlegen om een boeket nog mooier te maken met een paar plastic bloemen. Humor was Br. Jozef niet vreemd.

Het lijden dat hem de laatste maanden trof, aanvaardde hij bewonderenswaardig en alle ongemakken die dat meebracht, heeft hij gelovig aanvaard. Hij was gereed om de overstap te maken, en hij sprak openlijk over ‘zijn’ kanker.

Hij is overleden op 7 augustus 2014.

Magda werkte tot juni vorig jaar in P.C. Sint-Amandus in Beernem als poetsdame, tot ze wegens ziekte het werk heeft moeten stopzetten. Op 28 augustus heeft ze op 57-jarige leeftijd de strijd tegen haar ziekte verloren.

Magda was een stille aanwezige, hield zich op de achtergrond, was niet iemand die het hoge woord opeiste. Wij kenden haar als een plichtsbewuste, nauwgezette en rustige dame.

Zij stond helemaal open voor anderen, was steeds goed gezind en vriendelijk voor iedereen. Zij was bezorgd en bekommerd voor de anderen, in de eerste plaats voor haar familie maar ook voor de collega’s, haar werk en de patiënten.

Het typeerde Magda dat zij tot de laatste weken met interesse informeerde naar het reilen en zeilen op de afdeling en hoe haar collega’s het stelden. Zij was graag gezien en wij zullen haar erg missen.

Volgens de wens van Magda werd er afscheid genomen in beperkte familiekring.

Br. Frans is overleden in het kloosterrusthuis Sint-Jan in Zelzate, op 27 juli 2014.

20 > dichtbij Oktober 2014

Broeder Jozef blijft in onze herinnering als een fijne broeder, verzorgd in zijn voorkomen, vriendelijk voor iedereen, geïnteresseerd in het wel en wee van anderen.

AAN HET WOORD

Stefan Hertmans

There’s no cookie for me.

“Aan de verre westkant van de stad, opnieuw in een of ander Gesticht der Broeders van Liefde, werd Frans aangeworven voor een werk dat twee volle jaren zou kunnen duren. Op internet loop ik alle adressen na van kloosters en instellingen van de Broeders van Liefde, vind adressen in Gentbrugge, in Oostakker, in Gent, vind een instelling genaamd Sint-Franciscus, maar die ligt in Mortsel. Nergens een klooster dat ten westen van de stad zou liggen of gelegen hebben en waar hij kan gewerkt hebben. Heeft mijn grootvader zich vergist?”, vraagt Stefan Hertmans zich af in zijn boek ‘Oorlog en Terpentijn’, een originele roman, waarin hij een nieuwsgierige zoektocht onderneemt naar het verleden van zijn grootvader.

MATTIAS DEVRIENDT

ELLEN GOEGEBUER

dichtbij Oktober 2014 > 21

> “Als u en ik in een situatie van levensgevaar belanden, dan zullen we ontdekken wie we zijn”, daagt Stefan Hertmans ons uit.

H

et is bevreemdend stil in dit groene lapje Brussel. In de verte hoor je hoe het ringverkeer monotoon voorbij schuift.

Je belt aan. Hij doet open, op de keukentafel een boek van Gardiner over Johann Sebastian Bach, in de werkkamer een schrijftafel, een paar laptops, boekenwanden geordend genre per genre. Iemand heeft kopjes klaargezet. Er is biscuit. Op de rand van de tafel ligt zijn boek ‘Oorlog en Terpentijn’, waarin Stefan Hertmans het levensverhaal van zijn grootvader vertelt aan de hand van de dagboeken die hij zijn kleinzoon toevertrouwde net voor hij stierf. Zijn grootvader was een soldaat met een krijgsmoraal, een grootvader doordrongen van de 19de-eeuwse principes en tegelijk een zeer vrome katholieke, gelovige man. “Ergens ben ik verbaasd en verwonderd over de kracht die hij van het christelijk geloof kreeg. Ik heb zelf afstand gedaan van het geloof, maar ben nog altijd gevoelig voor het sacrale. Muziek, het binnenkomen in een kerk, christelijke architectuur, kunst: mijn gevoeligheid voor die dingen is nooit verdwenen en door het schrijven

22 > dichtbij Oktober 2014

van dit boek heb ik ontdekt dat ik dat van hem heb geërfd. Hij toonde me als kind van nabij de christelijke kunst en zo ontlook mijn prille culturele fascinatie voor kunst, geloof en filosofie. Ook al ben ik niet meer gelovig, toch behoor ik absoluut niet tot het soort van atheïsten die alleen maar schimpen op religie. Dat is banaal. Ik zie in dat wat het geloof stelt als filosofisch probleem een belangrijke kwestie is voor iedereen en dat ik me daartegen moet verhouden in plaats van me ertegen af te zetten.”

Misschien is dat de reden waarom Stefan Hertmans erin slaagde om in ‘Oorlog en Terpentijn’ op een respectvolle en geloofwaardige manier de vroomheid van zijn grootvader te schetsen. “Vroeger geloofde ik zeer intens. Maar door te denken en filosofie te studeren, is mijn geloof

uiteen gevallen. Waar God zat, zit sindsdien een gat en er komt niets voor in de plaats behalve de troost van het denken, het lezen en de kunst. Maar ik kan me die vroomheid wel heel goed voorstellen, precies omdat ik ze gekend heb.

Daarom was het niet moeilijk om over mijn grootvader te schrijven.”

Dichtbij: ‘Geloven’ is een heel breed begrip. Ik kan moeilijk geloven dat je je hele geloof kwijtgeraakt bent en nu niets meer overhoudt…

“Natuurlijk is niet alles verdwenen.

Mijn geloof druk ik vandaag uit in maatschappelijke bekommernis en in mijn solidariteit met de zwakkeren. Maar dat is niet hetzelfde als een religie aanhangen. Er is een dimensie weggevallen, waarin je de nabijheid en de intimiteit van een God ervaart en waarin je weet dat er

“DE KERK HEEFT NOOIT EEN

GEFUNDEERD ANTWOORD OP DE EISEN VAN DE VERLICHTING GEVONDEN.”

iemand is om tegen te spreken. Op dat vlak is het stil bij mij. Innerlijk ken ik nog een grote kerkruimte waaruit Hij is verdwenen, maar het leven speelt zich daarbuiten af.”

Elektroshocks Dichtbij: Geloven en niet geloven.

Je hebt beide gekend. Wat is de makkelijkste manier van leven?

“Gelovigen zeggen mij vaak: ‘wie niet gelooft, kan toch geen moraal hebben? Die wordt toch cynisch en nihilistisch?’ Mijn antwoord daarop is dat de ongelovige precies veel meer moreel moet zijn, want er is geen beloning in een hiernamaals.

There’s no cookie for me. Ik moet mijn moraal zelf ontwikkelen en het transcendente zoeken in kunst, in het helpen van wie mij dierbaar zijn, in het gevoelig zijn voor onrecht.

En ik moet blijven geloven dat de wereld veel beter af is met een geweldloze dan met een gewelddadige moraal. Religie heeft vaak geweld aangewakkerd in plaats van het te bestrijden, daarom wil ik mijn moreel gevoel daarvan niet laten afhangen.”

Dichtbij: Je legt heel mooi bloot hoe de 19e-eeuwse oorlogsmoraal van je grootvader doorprikt wordt tijdens Wereldoorlog I. “Mijn grootvader werd opgeleid volgens de ouderwetse 19e-eeuwse oorlogsmoraal. Een soldaat zou een vrouw geen haar krenken, dronk niet, was altijd correct, stapte bewuster dan een gewone burger, was een beschermer van de burger.

Die moraal ging ten onder tijdens WOI. De Duitsers dachten dat ze in een paar dagen door ons muizenlandje heen zouden wandelen, maar het draaide anders uit. In dat verzet zagen de Duitsers een excuus om de ‘totale oorlog’ uit te roepen en ook burgers als vijanden te behandelen. Vechtende legers werden rivaliserende volkeren. In die zin ging de Tweede Wereldoorlog nog een stap verder. Daar werd het een strijd van ras tegen ras. Die ommekeer in de oorlogsmoraal heeft mijn grootvader diep getekend. Maar posttraumatische stress of Vietnamsyndroom: dat bestond toen allemaal niet. Biechten en geloven waren de enige dingen waar men op terug kon vallen.

Zijn onwankelbaar geloof en aanbidding van Onze-Lieve-Vrouw hebben mijn grootvader enorm gesterkt. In de jaren ’50 belandde hij uiteindelijk in de psychiatrische instelling van Sleidinge waar hij elektroshocks kreeg. In die tijd werd dat soort ingreep niet altijd even zachtzinnig afgesteld. Hij was wekenlang gebroken achteraf.”

Dichtbij: De Kerk heeft eeuwenlang heel veel invloed uitgeoefend op het volk via kunst.

Waarom kan ze dat vandaag niet meer?

“De Kerk was de eerste grote ‘beeldmachine’ die systematisch via schilderijen en architectuur transcendente ervaringen probeerde uit te beelden: de dood, het lijden, de liefde of God. Cultuurmaatschappelijk gezien was dat geniaal. Het Hollywood van die tijd lag in Rome, Venetië of Firenze. De Kerk heeft zo een enorme macht verworven, die ze later weer kwijtgespeeld is, niet toevallig misschien toen de massa­media opkwamen en de kunst abstracter en modernistischer werd.

De Kerk heeft nooit een gefundeerd antwoord op de eisen van de Verlichting gevonden.”

Dichtbij: Stond kunst toen dichter bij het volk?

“Zeer zeker. Er was amper televisie, dus het was geweldig voor de gewone man om eens naar de opera te gaan. Tegenwoordig gaat kunst door als een elitair tijdverdrijf. De grote massa komt niet langer in aanraking met het sacrale via de kunst, maar dat betekent niet dat er niet meer naar op zoek gegaan wordt.

Mensen filmen de bliksem en zetten die beelden online. Ze gaan nog steeds op zoek naar wow-feelings en vervangende sacrale ervaringen, alleen hoeft dat niet meer gelinkt te zijn aan de katholieke Kerk.”

Dichtbij: De Kerk verloor niet alleen haar patent op de kunst, maar ook op bepaalde waarden zoals naastenliefde of aandacht voor de zwakken. Het was verrassend om te lezen in het boek dat het socialisme in die zin eigenlijk een bedreiging vormde voor de Kerk, maar ook voor gewone gelovige arbeiders zoals uw grootvader.

“Jean-Luc Dehaene zei in zijn laatste interview: ‘had het lot anders gelopen, dan was ik misschien een socialist geweest’. Ik denk dat dat klopt. Het socialisme ontstond tijdens de industriële revolutie en kwam op voor heel wat ideeën zoals solidariteit, aandacht voor de zwakken of de herverdeling van middelen. Het was dus met andere woorden een ‘heidens’ alternatief voor de christelijke naastenliefde.

Precies daarom vormde het een bedreiging voor de Kerk. Het rukte de arbeiders weg van het christendom. Socialisten en katholieken stelden elkaar decennialang voor als ‘de Satan’, terwijl men toen de handen in elkaar had moeten slaan over de grenzen van het geloof heen om op te komen voor de zwakken in de samenleving. Het is tragisch dat mijn grootvader daardoor zo’n angst had voor het socialisme, terwijl christendom en socialisme allebei voor zijn soort van mensen opkwamen. Het tekent die periode.”

“EEN I-PHONE

MAG JE IDENTITEIT NIET OPSLORPEN.” Schommel Dichtbij: Waarvoor vecht de Vlaamse beweging vandaag nog?

“Volgens mij om neurotische redenen. (lacht) Nee, ik voel niets bij het huidige centennationalisme van de N-VA, ik voel me veeleer verbonden met cultureel internationalisme. Ik besef dat mensen hebben gevochten om zich te mogen uitdrukken in hun eigen taal en om hun eigen identiteit te mogen beleven. Maar die strijd is gestreden, de huidige ‘Vlaamse’ strijd gaat over centen en vijandbeelden. Ik heb niets met die droom van een pseudo-Zwitserland aan de Schelde. Ik woon vlakbij Brussel in een internationale context en ervaar dagelijks hoe intercultureel de wereld aan het worden is. De werkelijkheid hier is helemaal anders dan die van N-VA die nationalisme en economie aan elkaar

dichtbij Oktober 2014 > 23

koppelt en al helemaal anders dan het Vlaams Belang dat nationalisme en racisme aan elkaar koppelt.

Het is wel zo dat veel Franstaligen nog altijd niet ingezien hebben dat excessen zoals het Vlaams Belang zoveel succes hebben gehad omdat ze de Vlamingen zo lang hebben geminacht. Maar de culturele emancipatie is een gerealiseerde droom.”

Dichtbij: De oorlog is vandaag bijna herleid tot witte kerkhoven in de buurt van Diksmuide. In het boek voel je duidelijk dat je met een zekere melancholie kijkt naar het landschap.

“Melancholie is het goede woord, nostalgie zou betekenen dat ik daarnaar terug wil op een naïeve manier, wat niet klopt. Natuurlijk is het zo dat de sporen van de oorlog op veel plaatsen verdwenen zijn. Dat vervreemdt ons van het verleden.

Mijn grootvader is dan weer getuige geweest van het verdwijnen van de oude wereld voor hem. Het heeft weinig zin zich te verzetten tegen die verandering. We merken in Europa dat het wild modernisme met zijn grote autostrades, enorme flatgebouwen en megaprojecten stilaan op zijn einde loopt. Er komt stilaan een nieuwe beweging op gang die groener is en ecologischer denkt. De wereld evolueert altijd in schommelbewegingen. Steeds meer jonge mensen zijn bekommerd om de natuur, hebben aandacht voor gezondheid, milieu, voor de vervuiling van de oceanen, de luchtverontreiniging, veiligheid en kleinschalige waarden. Kijk maar naar hoe Gent uitgegroeid is van een industriële naar een kindvriendelijke stad. Ik denk dat er vandaag een groeiende aandacht is voor het verlorene. Het is een manier om ons te verzetten tegen een wereld die te grootschalig en te cynisch is geworden.”

I-phone Dichtbij: Hoe moet een leerkracht lager onderwijs de Eerste Wereldoorlog uitleggen aan zijn of haar leerlingen?

“Kinderen houden van verhalen.

Daarom moeten we blijven vertellen over de samenleving van toen en proberen uit te uitleggen waar onze idealen vandaan komen. Neem nu Céline, de moeder van mijn groot-

24 > dichtbij Oktober 2014

Wie is?

STEFAN HERTMANS > STEFAN HERTMANS (°1951) publiceerde romans, verhalenbundels, essay­ boeken, theaterteksten en poëzie. > Dit jaar verscheen zijn goed getimede roman ‘Oorlog en Terpentijn’ over WOI, waarvoor hij de Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap kreeg, en genomineerd werd voor de Gouden Boekenuil en de Libris Literatuurprijs. > Hij is getrouwd en heeft twee kinderen. Hij heeft een zwak voor de mediterrane cultuur, oude muziek en tegendraadse schrijvers.

vader. Zij is voor mij het prototype van de eenvoudige, maar waardige mens. Of ze nu op klompen liep of niet, iedereen ging opzij voor zo iemand. Arme mensen vonden zelfs in hun armoede een grote waardigheid. Precies dat spreekt lezers aan, vooral omdat er zo’n enorm contrast is met waar de samenleving vandaag op terugvalt. Mensen ontlenen hun waardigheid tegenwoordig aan materiële waarden, aan de auto waarmee iemand rijdt, de landen die hij heeft bezocht of de oppervlakte van zijn bouwgrond.

Een I-phone, facebook of twitter mogen je identiteit niet opslorpen.

Waardigheid zou veel meer bepaald moeten worden door onze psychische weerstand.”

Dichtbij: Wat bedoelt u daarmee?

“Als u en ik in een situatie van levensgevaar belanden, dan zullen we ontdekken wie we zijn en zullen we zien wat we waard zijn en of we moed hebben, solidair zijn en elkaar helpen. Vandaag leven we echter in zo’n beschermde wereld dat we op psychisch of karakterieel vlak nog maar zelden moeten tonen wat we waard zijn. We moeten dus aan kinderen zeggen: ‘Bedenk hoe die jongens gevormd werden. Kijk naar hun zelfrespect, empathie, uithoudingsvermogen, kracht, waardigheid.’ Die idealen gingen door de Eerste Wereldoorlog ten onder. Mensen werden kanonnenvlees. Het individuele leven bleek niets meer waard. De Tweede

Wereldoorlog, de Joegoslavische burgeroorlog, het etnisch conflict in Rwanda of de Syrische burgeroorlog hebben die idealen nog verder vernield. De krijgsmoraal is in 100 jaar tijd helemaal verdwenen.”

Dichtbij: Waar droom je nog van?

“Ik hoop natuurlijk zoals elke schrijver nog decennialang te kunnen doorgaan en creatief te blijven.

Een leven zonder creativiteit zou moeilijk zijn voor mij. Op maatschappelijk vlak moeten we blijven dromen. We moeten ons blijven verzetten tegen egoïsme in de samenleving. Elk mens kan zich op dat vlak engageren, zijn bek blijven open trekken.”

> Dichtbij mag 3 exemplaren van ‘Oorlog en terpentijn’ en 3 exemplaren van ‘Naar Merelbeke’ wegschenken.

Stuur een e-mail naar mattias.devriendt@fracarita.org en laat weten welk boek je wenst en waarom.

Vermeld ook je voorziening en adres.

Misschien ben jij de gelukkige!

VAN ALLE MARKTEN THUIS

Een persoonlijke personeelskaart kan je aanvragen bij je directie.

Christmas shopping, Londen

Disneyland Paris Wanneer? Het eerste of het laatste weekend van de krokusvakantie (van 13 tot 15 februari 2015 of van 20 tot 22 februari 2015) Actie? een scherpe prijs + per betalende volwassene verblijft 1 kind (3-11 jaar) gratis. (bv. 2 volwassenen + 2 kinderen tussen 3 en 11: kinderen volledig gratis).

Voorbeeldprijs eerste weekend: 2 volwassen en 2 kinderen (3 - 11 jaar) = € 160 euro per volwassene en de 2 kinderen gratis. (andere gezinssamenstellingen ook mogelijk, check even www.dichtbijmagazine.be) Aanbod geldig tot 19 november 2014

En verder

Dichtbij verloot onder de reservaties ook 1 gratis weekend voor 1 gezin!

Wanneer? 13-14 december 2014 Actie? Een scherpe prijs op de Eurostar in combinatie met een scherpe prijs op het verblijf Waar? Novotel London West *** - Londen Voorbeeldprijs: € 169 per volwassene op basis van dubbelkamer + Eurostar + metrotickets Aanbod geldig tot 20 oktober 2014.

Hoe kan je een van deze 2 reizen reserveren?

Kijk eerst even op www. dichtbijmagazine.be zodat je precies weet hoeveel je zal betalen afhankelijk van het aantal volwassenen en kinderen.

Daarna kan je via een eenvoudig mailtje naar bvl@thomascook.be reserveren. Alle praktische info op www.dichtbijmagazine.be

Bezoek de Kazerne Dossin !

Dankzij Dichtbij kan je vanaf nu aan een voordeeltarief naar de vernieuwde Dossinkazerne in Mechelen die in 2012 openging. Op vertoon van je personeelskaart krijg je €2 korting aan de kassa. De Kazerne Dossin is een memoriaal, museum en documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten. Momenteel kan je er ook de tijdelijke aangrijpende tentoonstelling ‘Genocide Dismissed’ bezoeken.

Wedstrijd Dichtbij geeft ook 15 duotickets weg.

Kijk snel op p. 27!

dichtbij Oktober 2014 > 25

ETCETERA

Deze collega’s zijn klaar

voor de Boekenbeurs

5 boeken van de bovenste plank.

ANNELIES NAERT O.C. SINT-GREGORIUS, LANNOO CAMPUS, GARANT, MANTEAU

> Nicole Soberon maakte een kook boek met en voor dove jongeren met een verstandelijke beperking.

Koken, een recht “Bestaande kookboeken zijn vaak te moeilijk voor dove jongeren met een verstandelijke beperking”, vertelt leerkracht Nicole Soberon uit BuSO Sint-Gregorius in Gentbrugge. “Met dit boek proberen we daar iets aan te doen, door de visualisering ver door te drijven en het taalgebruik functioneel te houden.” > ‘Kookrecht’ is te koop aan 15 euro per stuk op het bureau Administratie van het BuSO Sint-Gregorius (Jules Destréelaan 67, 9050 Gentbrugge).

Gelieve eerst een afspraak te maken met dhr. Bert Vromant op het telefoonnummer 09 210 01 50.

Psychiatrie: wat je moet weten

Lesgeven: een teamsport

Iedereen krijgt vroeg of laat, rechtstreeks of onrechtstreeks te maken met geestelijke gezondheid. Dat was het uitgangspunt van Raf De Rycke, voorzitter van de organisatie Broeders van Liefde en zijn medeauteur Dr. Bernard Sabbe. Hun basiswerk probeert een antwoord te formuleren op alle mogelijke inhoudelijke en praktische vragen.

Samen met Tom Van Acker zette Yves Demaertelaere, sectorverantwoordelijke gewoon onderwijs, zich aan het schrijven.

“Onze scholen staan onder druk”, vertelt hij.

“Leerlingenpopulaties zijn divers, de toekomst is onvoorspelbaar en het innovatieve vermogen van het onderwijs wordt uitgedaagd.”

> ‘Psychiatrie. Wat je moet weten’ wordt in oktober verwacht.

Het kost 24,99 euro en wordt uitgegeven door Lannoo Campus.

WIN 1 VAN DE 125 DUOTICKETS VOOR DE BOEKENBEURS!

26 > dichtbij Oktober 2014

> ‘Scholen slim organiseren. Anders werken met goesting’ wordt uitgegeven door Lannoo Campus. Wie het boek bestelt voor 31 december via www.lannooshop.be/ scholen-slimorganiseren, krijgt 20% korting.

Vreugdevol leven

Psychiaters op de sofa

In ‘Met vreugde in het leven staan’ wil Br. René Stockman een antwoord trachten te geven op vragen als ‘Kunnen we vandaag nog echte vreugde beleven als gelovigen?’, ‘Straalt de Kerk, als drager van die boodschap, voldoende die vreugde uit?’ en ‘Welke remedie kan die boodschap ons bieden om ook bij tegenslagen die diepe vreugde te bewaren en te koesteren?’.

Ann Van Duyse, medisch directeur van De Sleutel en psychiater in P.C. Sint-Jan-Baptist en haar drie vriendinnenpsychiaters geven zich bloot. Ze vertellen hoe hun werk een invloed heeft op hun privéleven en andersom. Ze beantwoorden vragen die mensen hebben maar nooit durven te stellen.

Dat alles in de hoop het taboe rond psychiatrie te kunnen doorbreken.

> ‘Met vreugde in het leven staan’ kan besteld worden via het Vormingscentrum Guislain voor 19 euro + gratis verzending.

Bestellingen en info via publications@ fracarita.org of 09 216 35 50.

> ‘Psychiaters op de sofa’ wordt uitgegeven door Mandeau en kost 19,99 euro.

Heb je zelf ook een boek klaar? Laat het ons dan weten via annelies.naert@ fracarita.org!

Dichtbij mag 125 personeelsleden van Broeders van Liefde gelukkig maken met een duoticket voor de Antwerpse literaire hoogmis, de Boekenbeurs.

Surf naar www.lannoo.be/wedstrijd-boekenbeurs-Broeders-van-Liefde en registreer je. De winnaars krijgen hun tickets digitaal opgestuurd. Alle geregistreerden ontvangen bovendien een boekje met kortingsbonnen.

WEDSTRIJD

Gratis! NAAR DISNEYLAND! Dichtbij organiseert net zoals vorig jaar samen met Thomas Cook een exclusief aanbod voor de medewerkers van de Broeders van Liefde. Schrijf je je in? Dan maak je kans om je verblijf terug te winnen en met het hele gezin helemaal gratis naar Disneyland te gaan. Wat moet je doen? Inschrijven natuurlijk! Je vindt alle informatie op p. 25 van dit magazine. Succes!

WIN HET NIEUWE ALBUM VAN LEONARD COHEN Leonard Cohen heeft een nieuw album ‘Popular Problems’ en dat zal je geweten hebben. Dichtbij schenkt 4 lezers immers het album gratis weg.

KAZERNE DOSSIN Goed nieuws voor de mensen die al eens graag in het verleden duiken!

Dichtbij mag 15 medewerkers van Broeders van Liefde gelukkig maken met een duo­ticket voor de tentoonstelling ‘Genocide Dismissed’ in Kazerne Dossin in Mechelen. Kazerne Dossin is een memoriaal, museum en documentatiecentrum over de holocaust en mensenrechten. Tussen 1942 en 1944 werden van daaruit 25.484 Joden en 352 zigeuners weggevoerd.

Amper 5% keerde levend uit Auswitz-Birkenau terug. Het is een intense plaats van herinnering, een ‘lieu de mémoire’.

BOEKEN Op de trein, in bed, aan de keukentafel of op café: van deze geschenken kan je overal genieten. Dichtbij heeft voor 2 collega’s een boekenbon van de Standaard Boekhandel ter waarde van 20 euro te geef.

Binnenkort ook: Anderlecht-Club Brugge, Club Brugge-AA Gent, Cocoon beurs, BIS-beurs, Country Side beurs, Superprestige veldrijden.

Hou je mailbox in de gaten of check regelmatig de website en facebook­ pagina van Dichtbij!

SPEEL MEE! Stuur het antwoord op de volgende drie vragen naar annelies.naert@fracarita.org én vermeld je voorkeurprijs (Leonard Cohen, Kazerne Dossin of boekenbon) + werkplek. Opgelet, deze wedstrijd wordt afgesloten op 14 november! Deelnemen kan ook via het wedstrijdformulier op www.dichtbijmagazine.be.

1. Hoe heet de basisschool die recent aansloot bij onze organisatie?

2. Wie schreef het boek ‘Oorlog en terpentijn’?

3. Hoeveel chambrettes zijn in Ten Bunderen bewaard gebleven?

Veceels! suc

dichtbij Oktober 2014 > 27

IN BEELD

Nostalgie op zolder HANNES VERSTRAETE

In O.C. Sint-Idesbald zijn 39 chambrettes bewaard gebleven. “De chambrettezaal staat er sinds 1juli 1991 verlaten bij”, zegt Rik. “De huidige behouden status herinnert ons wel nog levendig aan de tijd van toen.”

www.kliek.be ¬ 13-3138

Rik Demeulemeester (59) is receptionist in O.C. SintIdesbald. Hij is ook de man van de sleutels. Eén van die sleutels past op de ruimte met oude chambrettes op de campus in Moorslede. “Chambretten zijn een soort houten hokjes die dienden als ‘kamers’ voor de internen vroeger”, vertelt Rik. “Er was een kort bed met kussen en sprei, een tabouretje, een lavabo met spiegel, een pispot, wat wasgerief, gebedskaarten en een kaarsje voorzien.”