STACJA BENZYNOWA & CONVENIENCE STORE marzec 2020

Page 1

MARZEC 2020 ROK XXIII ISSN 1429-7914

Rozwinąć kompetencje kadry

koncepty handlowe

Marta kustosz

okiem sieci moya

Łyk dobrej energii ekspert amic o kawie

Artificial inteligence (AI)

ADAM PAWŁOWICZ WICEPREZES ZARZĄDU LOTOS PALIWA

Mikołaj pawlak cz. 1

PIĘĆSETKA LOTOSU PetroTrend FORUM RYNKU PALIWOWEGO

media efektywnej komunikacji

Piwa i wódki dane CMR


VII EDYCJA SERII INDYWIDUALNYCH SPOTKAŃ BIZNESOWYCH DOSTAWCÓW Z „KUPCAMI” NAJWIĘKSZYCH SIECI

FOTORELACJA Z XIX FORUM PETROTREND 2019

business speed dating

U N I M R E T ZMIANA WKRÓTCE!

NAJWAŻNIEJSZE SPOTKANIE BRANŻY STACJI PALIW

ÓŁY SZCZEG 16 marca 2020, Marriott Warsaw Hotel

PetroTrend XX FORUM RYNKU STACJI PALIW 2020

WWW.PETROTREND.PL Bardzo się cieszę, że mogliśmy uczestniczyć w Forum PetroTrend. Jako producent kawy zaprezentowaliśmy swoje produkty, a jednocześnie podczas Business Speed Dating spotkaliśmy się z bardzo ważnymi dla nas kupcami. Dzień spędzony na konferencji był dla nas bardzo owocny. Marcin Rusnarczyk, dyrektor ds. sprzedaży, Hamda Trade – Etno Cafe

Organizator BROG B2B: tel. 664 463 083, 22 290-66-11, biuro@brogb2b.pl


SPIS TREŚCI Nowe stacje .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Personalia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Panorama .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Wywiad numeru Pięćsetka Lotosu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Zarządzanie i finanse Rozwinąć kompetencje kadry .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Artifical Inteligence (AI) – ewolucja czy konieczność dla stacji paliw?

Stawka większa niż biznes

cz. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Sklep na stacji Sprzedaż – styczeń 2020 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Piwa i wódki .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Koncepty handlowe – rozwój kategorii i nowe usługi .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Kawa mrożona rośnie najszybciej na rynku .. . . . . . 43 Nowości FMCG i innowacje .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Gastronomia Łyk dobrej energii .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Smaki wiosny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Wizytówki firm .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Wydawca

BROG B2B Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. ul. Okopowa 47 01-059 Warszawa tel. (22) 290-66-11 biuro@brogb2b.pl

Redakcja Edwin Kaniuk redaktor naczelny e.kaniuk@brogb2b.pl tel. 664-463-085 Karolina Stępniak dyrektor wydawnicza k.stepniak@brogb2b.pl tel. 664-463-096

Dział Sprzedaży BROG B2B Zbigniew Pąk dyrektor sprzedaży z.pak@brogb2b.pl tel. 664-463-083 Zespół Sprzedaży Reklamy Joanna Wojciechowska menedżer ds. kluczowych klientów j.wojciechowska@brogb2b.pl tel. 664-463-072 Agnieszka Kret menedżer ds. kluczowych klientów a.kret@brogb2b.pl tel. 664-463-079 Zespół Sprzedaży Konferencji Marcin Jaworski menedżer ds. kluczowych klientów m.jaworski@brogb2b.pl tel. 501-727-114 Adam Stępniak menedżer ds. kluczowych klientów a.stepniak@brogb2b.pl tel. 664-463-069 Opracowanie graficzne/Skład DTP: Jarosław Skrzypkowski Zdjęcie na okładce: Karolina Jóźwiak

Mówi się, że przyzwyczajenie staje się drugą naturą człowieka. Tradycyjnie miałbym ochotę rozpocząć ten krótki tekst od przedstawienia wydarzeń biznesowych, które od czasu publikacji poprzedniego wydania naszego magazynu, były ważne dla branży stacji, sklepów convenience oraz konceptów gastronomicznych i kawowych. Niestety jednak w pierwszej połowie marca, kiedy prace nad poniższą edycją wydania były zaawansowane – jego premiera miała odbyć się 16 marca, podczas jubileuszowego XX Forum Rynku Stacji Paliw PetroTrend 2020 – świat jaki do tej pory znaliśmy, gwałtownie zaczął się zmieniać. Kolejne przypadki zakażania koronawirusem COVID-19 w Polsce wywołały lawinę decyzji, których nie da się streścić w tak krótkim tekście. W ich efekcie, w trosce o bezpieczeństwo i komfort naszych partnerów oraz branży, przełożyliśmy XX Forum PetroTrend 2020 – w najszybszym możliwym terminie poinformujemy Państwa o nowej dacie wydarzenia na łamach naszego magazynu oraz portalu Petrolnet.pl. Kryzys wywołany pandemią dotknął branżę w skali całego świata. Nie szukając daleko – organizator największych w Europie targów paliwowych Uniti Expo zrezygnował w tym roku z organizacji trzydniowego eventu – nowy termin wyznaczono na 9-11 lutego 2021 roku. Pozostaje nam wyrazić nadzieję, że poświęcenie podejmowane przez przedsiębiorców przyczyni się do szybkiego i skutecznego zwalczenia wirusa, który wciąż zmienia świat i życie jakie do tej pory znaliśmy. Mam nadzieję, że na łamach kolejnego wydania magazynu „Stacja Benzynowa & Convenience Store” będziemy mogli podsumować działania naszej branży na rzecz powstrzymania pandemii oraz dowiemy się, jak mocno uderzyła ona w gospodarkę. Z życzeniami zdrowia i wytrwałości, Edwin Kaniuk redaktor naczelny magazynu „Stacja Benzynowa & Convenience Store” oraz portalu Petrolnet.pl

Prenumerata: roczna 250 zł + 8% VAT. Redakcja nie odpowiada za treść materiałów reklamowych. Druk: TAURUS Reprodukcja lub przedruk wyłącznie za pisemną zgodą Wydawcy.

PARTNERZY WYDANIA

© 2019 Co­py­ri­ght by BROG B2B Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. All ri­ghts re­se­rved.

Dołącz do nas: facebook.com/Stacja Benzynowa & Convenience Store Obserwuj nas na Twitterze: Petrolnet.pl @PetrolnetPL

Zapraszamy do odwiedzenia naszego portalu rynku stacji paliw oraz subskrypcji newslettera

marzec

Stacja Benzynowa

3


NOWE STACJE

Zmiany NA RYNKU Redakcja magazynu „Stacja Benzynowa & Convenience Store” oraz portalu Petrolnet.pl prezentuje zestawienie stacji w wybranych lokalizacjach, które w ostatnim czasie zostały otwarte na terenie Polski.

Gdańsk Olsztyn Szczecin Białystok

Bydgoszcz

Poznań Zielona Góra Łódź

Lublin Wrocław Kielce Opole Katowice Kraków

4

Stacja Benzynowa

marzec

Rzeszów


NOWE STACJE

BP Gubinek

Adres: Sękowice 34D, 66-620 Gubin, woj. lubuskie Lokalizacja: przy przejściu granicznym w Sękowicach Właściciel: Citronex Dostępność: całą dobę Oferta paliwowa: Eu-95, BP Ultimate 98, ON, BP Ultimate Diesel, LPG, Adblue Oferta pozapaliwowa: sklep convenience, Picaro bistro, parking tir, prysznice Usługi w sąsiedztwie: b.d.

Ekoen stacja paliw alternatywnych

Adres: ul. Rozwojowa 7, Nowy Kisielin, 66-002 Zielona Góra, woj. lubuskie Lokalizacja: stacja miejska Właściciel: Ekoenergetyka - Polska Dostępność: całą dobę Oferta paliwowa: 5 stanowisk ładowania prądem – całkowita moc stacji = 400 kW Oferta pozapaliwowa: koncept gastronomiczno-kawowy Ekocafe, strefa relaksu, VIP room Usługi w sąsiedztwie: b.d.

Moc Jakość Zysk Kalisz

Adres: ul. Obozowa 4, 62-800 Kalisz, woj. wielkopolskie Lokalizacja: stacja miejska Właściciel: stacja własna Dostępność: b.d. Oferta paliwowa: Eu-95, ON, LPG, AdBlue Oferta pozapaliwowa: sklep, bistro Usługi w sąsiedztwie: b.d.

Moc Jakość Zysk Kolonia Osiek

Adres: Kolonia Osiek 14, 98-405 Galewice, woj. łódzkie Lokalizacja: stacja lokalna Właściciel: stacja własna Dostępność: b.d. Oferta paliwowa: Eu-95, ON, LPG Oferta pozapaliwowa: sklep, bistro Usługi w sąsiedztwie: b.d. marzec

Stacja Benzynowa

5


NOWE STACJE

Moc Jakość Zysk Przyprostynia

Moya Olsztyn

Adres: ul. Towarowa 20D, 10-417 Olsztyn, woj. warmińsko-mazurskie Lokalizacja: przy obwodnicy miasta i S16 Właściciel: stacja własna Dostępność: b.d. Oferta paliwowa: Eu-95, Eu-98, ON, ON Moya Power, LPG, AdBlue Oferta pozapaliwowa: sklep convenience, Caffe Moya, kompresor, punkt Lotto Usługi w sąsiedztwie: b.d.

Adres: Prandoty 195, 64-360 Przyprostynia, woj. wielkopolskie Lokalizacja: pomiędzy DK 302 i DK 303 Właściciel: stacja własna Dostępność: b.d. Oferta paliwowa: ON, Eu-95, LPG Oferta pozapaliwowa: sklep, bistro Usługi w sąsiedztwie: b.d.

Moya Jastrzębie Zdrój

Novatek LNG Krzywa

Adres: Krzywa, 59-706 Gromadka Lokalizacja: przy A4 Właściciel: b.d. Dostępność: b.d. Oferta paliwowa: LNG Oferta pozapaliwowa: parking tir, zaplecze sanitarne Usługi w sąsiedztwie: MOP Krzywa

Slovnaft Partner Zadroże

Adres: ul. Ranoszka 103, 44-338 Jastrzębie Zdrój, woj. śląskie Lokalizacja: przy DW 937 Właściciel: stacja franczyzowa Dostępność: 7 dni w tygodniu w godz. 4:00-24:00 Oferta paliwowa: Eu-95, Eu-98, ON, ON Moya Power, LPG, AdBlue Oferta pozapaliwowa: sklep convenience, Caffe Moya, myjnia bezdotykowa, kompresor, odkurzacz Usługi w sąsiedztwie: warsztat samochodowy

6

Stacja Benzynowa

marzec

Adres: Zadroże 75, 32-353 Trzyciąż, woj. małopolskie Lokalizacja: przy DW 794 Właściciel: Piotr Oil S.C. Dostępność: b.d. Oferta paliwowa: ON, Eu-95, LPG Oferta pozapaliwowa: sklep Usługi w sąsiedztwie: b.d.


ZATANKUJ

SHOTA

NA TRASIE

SHOTY FUNKCJONALNE Z WITAMINAMI • suplementy diety w płynie • pomagają uzupełniać brakujące składniki • szybkie wchłanianie, wysoka przyswajalność • gotowe do spożycia • pyszne owocowe smaki

dostę na wyb pne stacjachranych paliw

ENERGIA

SKURCZE

ODPORNOŚĆ

więcej na www.olimp-labs.com

SUPLEMENT DIETY


PERSONALIA

Zmiany w Radzie Nadzorczej PKN Orlen Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie PKN Orlen w dniu 5 marca br. odwołało ze składu rady nadzorczej spółki Małgorzatę Niezgodę oraz powołało Wojciecha Jasińskiego na funkcję przewodniczącego rady nadzorczej spółki oraz Dominika Kaczmarskiego do składu rady nadzorczej spółki. Wojciech Jasiński Jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1972-1986 pracował w Płocku, m.in. w NBP Od- dział w Płocku, w Urzędzie Miejskim, w tym jako radca prawny w Izbie Skarbowej. W latach 19901991 organizował samorząd terytorialny w województwie płockim, jako Delegat Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Samorządu Terytorialnego. Od 1992 do 1997 roku pracował w Najwyższej Izbie Kontroli, kolejno jako dyrektor: Delegatury NIK w Warszawie, Zespołu Finansów i Budżetu, Departamentu Budżetu Państwa. W latach 1997-2000 pełnił funkcję członka zarządu, następnie prezesa zarządu warszawskiej spółki Srebrna. Był członkiem rady nadzorczej Banku Ochrony Środowiska w latach 1998-2000. Od wrze- śnia 2000 do lipca 2001 roku zajmował stanowisko podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. W latach 2006-2007 był Ministrem Skarbu Państwa.

8

Stacja Benzynowa

marzec

Od 2001 roku wykonywał mandat posła na Sejm RP (IV, V, VI, VII i VIII kadencji) pełniąc funkcje: przewodniczącego Podkomisji Stałej ds. Systemu Bankowego i Polityki Pieniężnej, przewodniczącego Komisji Gospodarki, przewodniczącego Komisji Finansów Publicznych. Był również członkiem sejmowej Komisji Skarbu Państwa. Prezes zarządu PKN Orlen od 16 grudnia 2015 roku do 5 lutego 2018 roku. Od czerwca 2018 roku do lipca 2019 roku – pełnomocnik zarządu Energa ds. rozwoju inwestycji i rynków energetycznych. Od 25 lutego 2016 roku jest członkiem rady nadzorczej PKO Bank Polski.

Dominik Kaczmarski Uzyskał tytuł magistra prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Posiada tytuł doradcy podatkowego. Doświadczenie zawodowe zdobywał, pracując w największych międzynarodowych firmach doradczych (PwC 2012-2014

i Deloitte 2014-2016) jako ekspert w zakresie opodatkowania sektora finansowego. Od lutego 2016 roku do stycznia 2020 roku pracował w Ministerstwie Finansów jako zastępca dyrektora Departamentu Podatków Sektorowych, Lokalnych oraz Podatku od Gier, a następnie jako zastępca dyrektora i dyrektor Departamentu Systemu Podatkowego. Współuczestniczył w uszczelnianiu systemu podatkowego w zakresie CIT i VAT. Pełnił funkcje sekretarza Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania, członka Państwo-

wej Komisji Egzaminacyjnej ds. Doradztwa Podatkowego oraz członka Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego. Obecnie jest członkiem zespołu eksperckiego ds. prawa koncernowego wchodzącego w skład Komisji ds. reformy nadzoru właścicielskiego. Dominik Kaczmarski jest autorem szeregu publikacji z dziedziny podatków. Od stycznia 2020 roku jest członkiem rady nadzorczej spółki Aplikacje Krytyczne. Obecnie pełni funkcję zastępcy dyrektora Departamentu Analiz i Sprawozdawczości w Ministerstwie Aktywów Państwowych. n

Jacek Ozdoba nowym wiceministrem klimatu Premier Mateusz Morawiecki powołał Jacka Ozdobę na stanowisko sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu. Nominację wręczył Michał Kurtyka, minister klimatu. Jacek Ozdoba ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywał w warszawskich kancelariach adwokackich. W 2014 roku został wybrany jako najmłodszy radny Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy. W latach 2014-2018 został członkiem komisji Ładu Przestrzennego i Ochrony Środowiska, komisji Statutowej i Spraw Lokalnych oraz komisji Zdrowia, Pomocy Społecznej i Rodziny. Od początku działalności publicznej zaangażowany w działania samorządu w zakresie walki z zanieczyszczeniem środowiska. W 2018 roku koordynował prace zespołu tworzącego program walki z zanieczyszczeniem powietrza oraz gospodarki odpadami komunalnymi.

Od 2018 pełnił funkcję radnego m.st. Warszawy. Jest członkiem kilku komisji m.in. Och­rony Środowiska, Skarg i Wniosków oraz Rewizyjnej w radzie m.st. Warszawy. W latach 2015-2018 pracował jako doradca w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w rządach Beaty Szydło i Mateusza Morawieckiego. W 2018 roku został powołany przez Prezesa Rady Ministrów jako przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości w skład Rady Głównej do Spraw Społecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym. W wyborach parlamentarnych 2019 roku został wybrany posłem na Sejm RP IX kadencji. Jest członkiem w komisji sejmowej dot. Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej. n


PERSONALIA

Nowi członkowie zarządu PKN Orlen Rada Nadzorcza PKN Orlen powołała do składu zarządu od 3 lutego br. Adama Buraka do pełnienia funkcji członka zarządu odpowiedzialnego za obszar komunikacji i marketingu oraz Jana Szewczaka do pełnienia funkcji członka zarządu odpowiedzialnego za obszar finansów. Adam Burak Jest absolwentem stosunków międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego, studiów podyplomowych w WSE im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie na kierunku dziennikarstwo i PR, posiada również tytuł MBA. W Grupie Orlen odpowiada za realizację skonsolidowanej strategii komunikacyjnej w obszarze komunikacji korporacyjnej i marketingowej, w tym także rozwój kanałów komunikacji digitalowej w Polsce oraz na rynkach zagranicznych. Od lutego 2018 r. pełnił funkcję dyrektora wykonawczego ds. komunikacji korporacyjnej w PKN Orlen nadzorując realizację strategii komunikacji zewnętrznej i wewnętrznej Grupy Orlen oraz budowę struktur i modelu biznesowego agencji mediowej, powołanej we współpracy z PZU. Wcześniej związany z branżą paliwowo-energetyczną oraz sektorem finansowym. Pełnił m.in. funkcję dyrektora komunikacji i marketingu w naj- większych polskich spół- kach, takich jak Grupa Energa, Grupa Lotos czy PZU, tworząc i wdrażając strategie komunikacji korporacyjnej, marketingowej i sponsoringowej.

Posiada również szerokie doświadczenie w marketingu sportowym i dziennikarstwie. W latach 2012-2016 pełnił funkcję dyrektora ds. marketingu i PR oraz rzecznika prasowego Stadionu Wrocław, natomiast w latach 2008-2012, jako dziennikarz, związany był z telewizją Polsat. Pełnił funkcję członka rad nadzorczych w Unipetrol, Orlen Południe oraz PZU Zdrowie. Adam Burak jest jurorem branżowego konkursu Złote Spinacze, członkiem kapituły programu 50 Kreatywnych w Biznesie magazynu BRIEF oraz prelegentem Kongresu Profesjonalistów Public Relations.

Jan Szewczak Jest prawnikiem, analitykiem gospodarczym i ekspertem z zakresu finansów, prawa finansowego, bankowości oraz makroekonomii. Ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, a także studium doktoranckie w Zakładzie Finansów i Prawa Finansowego. Odbył również staże naukowe w Amsterdamie i Pradze. Przez wiele lat był pracownikiem naukowym i wykładowcą

Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wyższej Szkoły Ekonomiczno–Informatycznej (Vistula). Ma bogate doświadczenie w sektorze finansowym. Zasiadał w zarządzie spółki PZU Tower, był głównym ekonomistą Kasy Krajowej Skok, a także posłem VIII kadencji Sejmu RP, przewodniczącym Podkomisji Stałej ds. Instytucji Finansowych

oraz wiceprzewodniczącym Sejmowej Komisji Finansów Publicznych i członkiem Komisji Cyfryzacji. Jest publicystą ekonomicznym i autorem wielu opinii oraz ekspertyz dotyczących procesów gospodarczych i przekształceń własnościowych. W kręgu jego zainteresowań znajduje się historia gospodarcza oraz procesy prywatyzacyjne w Polsce i za granicą. n

Tomasz Chróstny prezesem UOKiK 15 stycznia br. UOKiK poinformował o wynikach rekrutacji na stanowisko prezesa urzędu. Został nim Tomasz Chróstny, który dotychczas, od 26 sierpnia 2019 r., pełnił funkcję wiceprezesa UOKiK. Dotychczasowy prezes UOKiK, Marek Niechciał, w dniu 20 grudnia 2019 r. podał się do dymisji, w związku z powołaniem go na członka zarządu Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów Marek Niechciał będzie pełnił obowiązki Prezesa UOKiK do czasu powołania jego następcy. Stanowisko w UFG obejmie po zakończeniu funkcji prezesa UOKiK, od 1 lutego 2020 r. Tomasz Chróstny, no­ wy prezes UOKiK, ukończył finanse i rachunkowość w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie oraz zarządzanie i inżynierię produkcji w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, a także studia doktoranckie w Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. W trakcie studiów odbył stypendium na kierunku inżynieria przemysłowa i mechaniczna w Vitus Bering University College.

Karierę zawodową rozpoczął uczestnicząc w projektach z zakresu badania sprawozdań finansowych instytucji finansowych, wyceny przedsiębiorstw oraz wykrywania przestępstw i nadużyć finansowych. Przygotowywał też analizy ekonomiczne, rynkowe i sektorowe oraz prognozy gospodarcze. Pracował w Kancelarii Prezesa Ra­dy Minis­trów, a następnie w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii, gdzie do 25 sierpnia 2019 roku pełnił funkcję dyrektora Departamentu Analiz Gospodarczych. Ponadto był przedstawicielem ministra właściwego ds. gospodarki w radzie naukowej Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Od 26 sierpnia 2019 roku pełnił funkcję wiceprezesa UOKiK. Posiada doświadczenie dydaktyczne i badawcze – jest nauczycielem akademickim w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Żonaty, ma troje dzieci. n marzec

Stacja Benzynowa

9


PERSONALIA

Izabela Felczak-Poturnicka Zuzanna Falzmann zrezygnowała z funkcji dyrektorem komunikacji przewodniczącej RN w PKN Orlen Doświadczona dziennikarka, Zuzanna Falzmann, z dniem 6 lutego br. objęła PKN Orlen funkcję dyrektora wykonawczego ds. komunikacji korporacyjnej PKN Orlen. Płocki koncern poinformował, że Izabela Felczak-Poturnicka złożyła z dniem 16 stycznia br. rezygnację z funkcji przewodniczącej rady nadzorczej PKN Orlen. Najpewniej wiąże się to z jej mianowaniem na stanowisko dyrektor w jednym z departamentów Ministerstwa Aktywów Państwowych. Funkcja przewodniczącej RN PKN Orlen została powierzona Izabeli Felczak-Poturnickiej uchwałą nr 35 zwyczajnego walnego zgromadzenia PKN Orlen z dnia 14 czerwca 2019 roku. Rezygnacja Izabeli Felczak-Poturnickiej z przewodniczenia radzie nadzorczej PKN Orlen jest związana z mianowaniem jej na dyrektor De- partamentu Nadzoru Właścicielskiego III w Ministerstwie Aktywów Państwowych. Izabela Felczak-Poturnicka jest absolwentką ekonomii na Wydziale Handlu Zagranicznego i Gospodarki Światowej Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie oraz studiów doktoranckich z zakresu zarządzania i finansów w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Ukończyła również studia podyplomowe z zakresu metod wyceny spółek kapitałowych w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Od 2005 r. jest członkiem Centrum Informacji i Organizacji Badań Finansów Publicznych i Prawa Podatkowego Krajów Europy Środkowej i Wschodniej przy Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Jest także autorką oraz współautorką materiałów nauko-

10

Stacja Benzynowa

marzec

wych z zakresu ekonomii. Posiada uprawnienia audytora wewnętrznego systemów zarządzania jakością ISO 9001. Od stycznia 2017 r. pracowała jako radca ministra koordynujący prace zespołu polityki właścicielskiej w Ministerstwie Energii. W latach 2005-2016 pełniła różne funkcje w Ministerstwie Skarbu Państwa. W 2016 roku pełniła obowiązki prezesa zarządu Polskiego Holdingu Nieruchomości. Jest przewodniczącą rady nadzorczej Polskiego Holdingu Nieruchomości. Jako przedstawiciel Skarbu Państwa zasiadała w radach nadzorczych: Jastrzębskiej Spółki Węglowej, ZEW Niedzica, Merazet, Z.Ch. Zachem oraz Meritum Bank ICB. Posiada bogate doświadczenie w zakresie nadzoru właścicielskiego nad spółkami strategicznymi. Brała udział przy realizowaniu wielu transakcji na rynku kapitałowym, m.in. wprowadzenie na warszawką giełdę spółek GPW, JSW, PZU. Posiada doświadczenie w zakresie nadzoru korporacyjnego, wdrażania programów restrukturyzacyjnych oraz oceny efektywności prowadzonych w spółkach projektów inwestycyjnych. n

— Witamy na pokładzie! Plany biznesowe PKN Orlen to gwarancja, że tematów do komunikacji na pewno nie zabraknie – napisał na twitterze Da- ­niel Obajtek, pre- zes PKN Or­len, komentując do- łączenie do zespołu no­wej dyrektor. 4 lutego br. Zuzanna Falzmann, prezenterka TVP oraz wieloletnia korespondentka TVP w Waszyngtonie, pożegnała się z wi-

dzami za pośrednictwem Twittera, zapowiadając zmiany w swoim życiu zawodowym. — Tysiące relacji, wywiadów, programów i rozmów z niesamowitymi ludźmi na całym świecie. Po 22 latach pracy w telewizji podjęłam decyzję że czas na no­ wy rozdział w życiu zawodowym. Przepięknie dziękuję Państwu za wszystkie spotkania przed kamerą i za kamerą. I do zobaczenia [pisownia oryginalna] – czytamy w twicie Zuzzanny Falzmann. n

Artur Krzyk członkiem zarządu Esppol Trade W dniu 31 stycznia br. rada nadzorcza Esppol Trade podjęła uchwałę o powołaniu do zarządu spółki Artura Krzyka. To jeden z najlepszych specjalistów od rynku paliw w Polsce. W Grupie Anwim został zatrudniony w listopadzie ubiegłego roku. Wcześniej swoje do- świadczenie zdobywał m.in. w firmie BP Europe SE. Ostatnio piastował funkcję wiceprezesa zarządu ds. handlowych w spółce Onico. Esppol Trade jest spółką zależną Anwim zajmującą się impor-

tem paliw i biopaliw ciekłych. 22 stycznia br. Esppol Trade uzyskał koncesje na obrót paliwami (OPC) oraz obrót paliwami z zagranicą (OPZ). Podstawowym celem działalności importowej spółki jest zapewnienie dywersyfikacji oraz poprawa ekonomii zaopatrzenia szybko rozwijającej się sieci stacji paliw Moya w Polsce. n


PERSONALIA

Renata Timoščik Senior Director Market Development w Circle K Polska Z początkiem lutego br. Renata Timoščik dołączyła do polskiego zespołu Circle K i objęła stanowisko Senior Director Market Development. Będzie odpowiedzialna m.in. za zarządzanie ofertą convenience, w tym rozwój oferty gastronomicznej i myjni, a także wdrożenie nowego konceptu sklepów Circle K w Polsce. Renata Timoščik posiada ponad 20-letnie doświadczenie w zarządzaniu kategorią produktów sieci handlowych, rozwoju działu convenience oraz realizacji projektów marketingowych. Z Circle K jest związana od 2009 roku, początkowo jako ma-

nager kategorii Convenience na Litwie. Odpowiadała wówczas za ofertę paliwową oraz wsparcie wdrożenia nowego konceptu sklepu. Przed dołączeniem do polskiego zespołu pełniła funkcję dyrektor marketingu Circle K na litewskim rynku.

Renata Timoščik jest absolwentką ISM University of Management and Economics w Wilnie. Posiada tytuł Master of Business Administration, który uzyskała w Baltic Management Institute. Jako Senior Director Market Development Timoščik będzie odpowiedzialna za zarządzanie ofertą conve- nience, w tym rozwój oferty gastronomicznej i myjni, a także wdrożenie nowego konceptu sklepów Circle K w Polsce.

W ubiegłym roku firma podjęła decyzję o otwarciu pierwszych sklepów reprezentujących nowy koncept, w którym stawia na większą i klimatyczną strefę dla gości oraz bogatszą ofertę gastronomiczną. Pilotażowe stacje zostały otwarte w kilku głównych lokalizacjach, a do końca kwiet­ nia 2020 roku Circ­ le K planuje wdrożenie zmian na kolejnych 40 stacjach w Polsce. n

REKLAMA

NIE PRZEGAP NOWEJ JAKOŚCI SOSÓW W PUNKTACH

Z. S I B U L O P ! J U B SPRÓ ESKI. ROL

TRADYCJA SMAKU W NAJWYŻEJ JAKOŚCI

marzec

Stacja Benzynowa

11


PERSONALIA

Lotos Paliwa z kolejnym wiceprezesem Jak dowiedziała się nasza redakcja, do zarządu Lotos Paliwa, spółki z Grupy Lotos, dołączył dr Sebastian Bojemski, który do końca stycznia 2019 roku pełnił funkcję dyrektora marketingu PKN Orlen. Wedle informacji, jakich udzielił nam Adam Kasprzyk, rzecznik prasowy Grupy Lotos, dr Sebastian Bojemski od 1 paź- dziernika 2019 r. pełni funkcję wiceprezesa zarządu ds. handlu B2B i logistyki w spółce Lotos Paliwa. Oprócz obszarów wynikających bezpośrednio z naz­

wy stanowiska, prezes Bojemski odpowiada też za kwestie marketingowe. Obecnie zarząd Lotos Paliwa pracuje w składzie: • Wojciech Weiss – prezes zarządu, • Adam Pa­włowicz – wiceprezes zarządu, • Paweł Wachnik – wiceprezes zarządu, • Sebastian Bojemski – wiceprezes zarządu. n

Nowy zarząd PGNiG W dniu 9 stycznia br. rada nadzorcza PGNiG powołała nowy zarząd spółki. Ze stanowiskiem prezesa zarządu pożegnał się Piotr Woźniak, którego zastąpił Jerzy Kwieciński. Rada nadzorcza Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa w dniu 9 stycznia 2020 r. powołała z dniem 10 stycznia 2020 r. następujące osoby do składu zarządu PGNiG wspólnej VI kadencji: • Jerzego Kwiecińskiego – prezesa zarządu PGNiG, • Roberta Perkowskiego – wiceprezesa zarządu ds. operacyj- nych, • Jarosława Wróbla – wiceprezesa zarządu ds. handlowych,

12

Stacja Benzynowa

marzec

oraz z dniem 15 stycznia 2020 r.: • Przemysława Wacławskiego – wiceprezesa zarządu ds. finansowych, • Arkadiusza Sekścińskiego – wiceprezesa zarządu ds. rozwoju. Kadencja wspólna zarządu spółki trwa 3 lata. Jednocześnie rada nadzorcza Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa odwołała, w związku z upływem trzyletniej wspólnej kadencji, ze skutkiem na koniec dnia 9 stycznia 2020 r.: – Piotra Woźniaka – prezesa zarządu,

– Michała Pietrzyka – wiceprezesa zarządu ds. finansowych, – Roberta Perkowskiego – wiceprezesa zarządu ds. operacyjnych,

– Macieja Woźniaka – wiceprezesa zarządu ds. handlowych, – Łukasza Kroplewskiego – wiceprezesa zarządu ds. rozwoju. n

Premier powołał pełnomocnika rządu do spraw OZE Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki powołał pełnomocnika rządu do spraw Odnawialnych Źródeł Energii, którym został Ireneusz Zyska, wiceminister klimatu. Akt powołania wręczył Michał Kurtyka minister klimatu. Ireneusz Zyska pełni funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu. Jednocześnie jest posłem na Sejm RP IX kadencji. Ireneusz Zyska jest radcą prawnym. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego oraz studia podyplomowe w Wyższej Szkole Bankowej we Wrocławiu. Odbył aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Wałbrzychu. Prowadził kancelarię radcy prawnego, w ramach której współpracował z dużymi podmiotami gospodarczymi, w tym spółkami notowanymi na GPW. W Sejmie RP VIII kadencji pracował w Komisji ds. Energii i Skarbu Państwa, jak również założył i przewodniczył pracom Parlamentarnego Zespołu Górnictwa i Energii, który stał się ogólnopolską platformą merytorycznej dyskusji i kształtowania opinii na temat transformacji polskiej energetyki, w tym rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE). Ustanowienie pełnomocnika ds. OZE ma na celu zintensyfikowanie

i koordynację działań na poziomie struktur rządowych, służących rozwojowi odnawialnych źródeł energii w Polsce. Do zadań pełnomocnika należeć będzie m.in. podejmowanie i koordynowanie działań mających na celu rozwój odnawialnych źródeł energii, w szczególności morskiej energetyki wiatrowej, biogazu rolniczego, biopłynów, paliw alternatywnych oraz elektromobilności i magazynów energii, a także poprawę efektywności energetycznej. Ponadto, pełnomocnik przeprowadzi analizę kierunków rozwoju i możliwości wykorzystania wysokotemperaturowych reaktorów. Zajmie się także likwidacją barier ograniczających rozwój odnawialnych źródeł energii, formułowaniem rekomendacji dla organów administracji rządowej, opiniowaniem projektów dokumentów mających znaczenie dla kształtowania polityki państwa w tym zakresie, popularyzacją OZE, energetyki rozproszonej, prosumenckiej, klastrów energii oraz spółdzielni energetycznych. n


PERSONALIA

Wybrano prezesa grupy lotos W dniu 30 stycznia br., rada nadzorcza spółki powołała do składu zarządu X wspólnej kadencji Pawła Jana Majewskiego na stanowisko prezesa zarządu z dniem 3 lutego br. Przypomnijmy, że dotychczas obowiązki prezesa Grupy Lotos pełnił Jarosław Wittstock, po tym gdy 6 grudnia 2019 r. ze stanowiska został odwołany (decyzją RN spółki) Mateusz A. Bonca. Paweł Jan Majewski uzyskał tytuł magistra prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Absolwent Executive Master of Business Administration (MBA) organizowanych przez Apsley Business School w Londynie/ Wyższa Szkoła Menadżerska w Warszawie. Paweł Jan Majewski karierę zawodową rozpoczął w 2002 r., początkowo jako Prawnik Działu Prawnego w spółkach KGZ, Żywiec Trade, Projekty Kapitałowe, Dyrektor Dzia-

łu Prawnego w Intacto Centrum Windykacji. Posiada długoletnie doświadczenie zawodowe na kierowniczych stanowiskach m.in. w Petrolot (obecnie Orlen Aviation), a także jako dyrektor Pionu Zarządzania Marżą Zmienną i Produkcją w PGNiG Termika. Kwalifikacje menadżerskie zdobył sprawując funkcję członka zarządu DO & CO Poland, wiceprezesa zarządu Huty Stalowa Wola, oraz prezesa zarządu Airport Cleaning Service. Ponadto, pełnił funkcję przewodniczącego rady nadzorczej Lotniczy Catering Service, był członkiem rady nadzorczej Jelcz, oraz członkiem rady nadzorczej ZEM Łabędy. n

Janusz Kogut prezesem Orlen Paliwa Jak dowiedziała się nasza redakcja, rada nadzorcza Orlen Paliwa w dniu 2 stycznia br. powołała do zarządu pana Janusza Koguta, który od 13 stycznia br. objął funkcję prezesa spółki. Zarząd Orlen Paliwa funkcjonuje obecnie w następującym składzie: Janusz Kogut – prezes zarządu Krzysztof Cembrowicz – członek zarządu ds. sprzedaży Jacek Łysek – członek zarządu ds. finansowych Jakub Opara – członek zarządu ds. logistyki

Adam Rogacki – członek zarządu ds. inwestycji Janusz Kogut jest menedżerem, który przez ponad 25 budował swoje doświadczenie zarządcze w największych firmach na rynku hurtowej sprzedaży materiałów technicznych i elektrotechnicznych. Absolwent studiów inżynierskich

na Politechnice Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza w zakresie technologii maszyn oraz Executive Develop­ ment Program, organizowanego pod patronatem Ca- nadian International Management Institute and Harvard Business School Publi- shing. Swoją wiedzę z zakresu zarządzania i relacji interpersonalnych w biznesie doskonalił podczas wielu szkoleń i warsztatów, ale przede wszystkim podczas pracy w polskich strukturach międzynarodo-

wych korporacji, takich jak General Electric, Hagemayer czy Rexel Electric oraz polskich firm – Elektrim, Elektromontaż, ELKAG. Przez ponad 10 lat był członkiem zarządu Elektroskandia Polska, jednej z największych sieci hurtowni elektrotechnicznych, w której był odpowiedzialny za sprzedaż. Wyznaje zasadę, że kluczem do sukcesu w biznesie jest zbudowanie właściwych relacji między partnerami, a także umiejętny dobór współpracowników. n

Orlen Południe ma nowego prezesa Rada nadzorcza Orlen Południe 16 stycznia br. powołała z dniem 6 lutego br. Marcina Grzegorza Reja na funkcję prezesa zarządu spółki. Wcześniej, w okresie od 17 kwietnia 2018 r. do 9 stycznia 2020 r., funkcję prezesa Orlen Południe pełnił Jarosław Wróbel – który z dniem 10 stycznia 2020 r. został powołany na stanowisko wiceprezesa zarządu ds. handlowych PGNiG. Obecnie zarząd Orlen Południe pracuje w skła- dzie: • Marcin Rej – prezes zarządu, • Tomasz Sanecki – członek zarządu, • Krzysztof Famulski – członek zarządu, • Robert Samek – członek zarządu,

• Marcin Moksa – członek zarządu. Orlen Południe to spółka z Grupy Kapitałowej Orlen specjalizująca się w produkcji i sprzedaży biopaliw, biokomponentów, parafin, rozpuszczalników oraz produktów uzyskiwanych podczas przerobu ropy naftowej i regeneracji olejów. Konsekwentnie rozwijane technologie, nacisk na rozwój know-how i szereg działań optymalizacyjnych stanowią podstawę do rozwoju spółki w kierunku biorafinerii. n marzec

Stacja Benzynowa

13


panorama

PKN Orlen kontynuuje z KE rozmowy w sprawie przejęcia Grupy Lotos PKN Orlen otrzymał informację od Komisji Europejskiej o zatrzymaniu standardowej dla drugiej fazy negocjacji procedury „stop the clock”. Oznacza to wznowienie formalnej procedury negocjacyjnej dotyczącej przejęcia kapitałowego Grupy Lotos przez PKN Orlen. — Przedłożyliśmy wszystkie dokumenty, których oczekiwała Komisja Europejska. Liczymy, że zgodnie z naszymi oczekiwaniami, finalna decyzja w sprawie przejęcia kapitałowego Lotosu przez Orlen zostanie wydana do końca pierwszego półrocza – mówi Daniel Obaj­tek, prezes zarządu PKN Orlen. Decyzja Komisji Europejskiej o zastosowaniu procedury „stop the clock” wynikała wyłącznie z konieczności zebrania dodatkowych informacji. To standardowa praktyka, która była stosowana m.in. w postępowaniach EON/Innogy, czy Vodafone/Certain Liberty Global Assets. W przypadku obu procesów wydano pozytywną, warunkową decyzję. Transakcja przejęcia kapitałowego Grupy Lotos wpisuje się w trend budowy skonsolidowanych i multienergetycznych koncernów w Europie i na świecie. Celem transakcji jest stworzenie silnego podmiotu o międzynarodowym potencjale, skutecznie konkurującego na wszy­ stkich rynkach. To odpowiedź polskich przedsiębiorstw na globalne trendy przemysłu rafineryjnego, która w przyszłości zmniejszy ryzyko utraty płynności przez krajowe rafinerie. Finalizacja procesu oznacza również większe możliwości fi-

14

Stacja Benzynowa

marzec

nansowe na realizację dużych, wymagających wielomiliardowych nakładów projektów inwestycyjnych korzystnych dla polskiej gospodarki, jak i środowiska, jak np. zero i niskoemisyjne źródła ener­ gii, w tym planowane in

ruchomości pozostaną na Pomorzu. Nowy podmiot będzie silny regionalnie oraz nadal będzie dbał o społeczności lokalne. Połączona spółka znacznie mocniej będzie mogła zaangażować się też w działania społeczne, kulturalne i sportowe w regionie. Dzięki skoordynowanej polityce CSR, lokalne społeczności będą mogły liczyć na większe i bardziej kompleksowe wsparcie. Proces przejęcia kapitałowego Grupy Lotos przez PKN Orlen został zainicjowany w lutym 2018 roku, podpisaniem Listu Intencyjnego ze Skarbem Państwa, który posiada w gdańskiej spółce 53,19 proc. głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Z kolei w kwietniu 2018 roku w gdańskiej spółce rozpoczął się proces due dilligence, czyli badanie jej kondycji handlowej, finan-

sowej, prawnej i podatkowej pod kątem przejęcia. Natomiast w listopadzie ubiegłego roku PKN Orlen złożył w Komisji Europejskiej wstępną wersję wniosku o zgodę na koncentrację. W trakcie prac nad dokumentem PKN Orlen i Grupa Lotos otrzymały z KE setki pytań, na które sukcesywnie odpowiadały. Dobra współpraca wszystkich stron pozwoliła opracować ostateczny kształt wniosku, który trafił do Komisji na początku lipca ubr. Dodatkowo pod koniec sierpnia 2019 roku podpisane zostało porozumienie pomiędzy PKN Orlen, a Skarbem Państwa i Grupą Lotos określające ramową strukturę transakcji przejęcia gdańskiej spółki. Pod koniec września 2019 r. Komisja, zgodnie z praktyką zastosowała standardową dla drugiej fazy negocjacji procedurę „stop the clock”. n

Niższa akcyza na paliwa od marca 2020 Ustawą okołobudżetową zostały obniżone na rok 2020 stawki akcyzy. Według zapewnień Ministerstwa Finansów zmiana jest neutralna dla kierowców i cen paliw. westycje w budowę morskich farm wiatrowych. Przejęcie kapitałowe Grupy Lotos przez PKN Orlen to również możliwość rozwoju całego regionu. Lotos dzięki wzmocnieniu zyska nowe zamówienia i wejdzie w nowe obszary działalności, a te, w których jest już aktywny, m.in. elektromobilność czy w obszarze poszukiwań i wydobycia węglowodorów , będzie dalej rozwijał. Konsolidacja będzie wiązała się z optymalizacją procesów biznesowych, jednak nie oznacza to redukcji zatrudnienia. Miejsca pracy zostaną utrzymane. Pracownicy zyskają z kolei możliwości rozwoju zawodowego oraz pracy w większej i silniejszej firmie o znaczeniu międzynarodowym. Wpływy z CIT, PIT i podatków od nie-

Minister Infrastruktury obwieszczeniem z 25 lutego 2020 r. zmieniającym obwieszczenie w sprawie wysokości stawki opłaty paliwowej na rok 2020, podwyższył stawki opłaty paliwowej od paliw o 17 zł za 1000 l paliw silnikowych (1,7 gr/litr). Obwieszczenie ma charakter wyłącznie informacyjny, ponieważ zmiana stawek opłaty paliwowej została wprowadzona ustawą z 13 lutego 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2020 (ustawa okołobudżetowa).

Jednocześnie, ustawa okołobudżetowa na rok 2020 o analogiczną kwotę obniżyła stawki akcyzy. To oznacza, że regulacja jest neutralna dla cen paliw, zarówno dla producentów, importerów i dystrybutorów paliw, jak i dla kierowców. Zmiana została wprowadzona w celu zwiększenia wpływów Krajowego Funduszu Drogowego na realizację inwestycji drogowych. Wprowadzona zmiana obowiązuje od 1 marca do 31 grudnia 2020 r. Niebawem zostanie opublikowane obwieszczenie MF w sprawie obniżonych stawek akcyzy, obowiązujących od 1 marca do 31 grudnia 2020 r. n


panorama

Umowa na rozbudowę terminalu LNG w Świnoujściu została podpisana

Umowa obejmuje zaprojektowanie instalacji oraz montaż regazyfikatorów LNG i pomp kriogenicznych. Efektem tej inwestycji będzie rozszerzenie funkcjonalności i zdolności technicznych terminalu w Świnoujściu. W ramach umowy będą zainstalowane m.in. dwa dodatkowe urządzenia SCV, które umożliwią osiągnięcie zdolności regazyfikacji na poziomie 7,5 mld m sześc./rok gazu ziemnego rocznie. Kluczowe urządzenia zostały zamówione w październiku 2019 roku w ramach dostaw inwestorskich. Wykonawcą projektu rozbudowy zostało konsorcjum firm PORR i TGE. — Rząd RP od 4 lat konsekwentnie realizuje strategię dywersyfikacji źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego do Polski. Rozbudowa Terminalu LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego jest ważnym elementem uniezależniania się Polski od dostaw z kierunku wschodniego. Dzięki tej inwestycji zwiększamy poziom bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju – powiedział Piotr Naimski, pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. — Dziś podpisujemy umowę, której realizacja zwiększy o 50 proc.

dotychczasowe zdolności regazyfikacyjne Terminalu LNG. Oznacza to, że zawarliśmy wszystkie kontrakty dotyczące pierwszego etapu rozbudowy i wchodzimy w fazę wykonawczą inwestycji. Zgodnie z harmonogramem ten etap planujemy zrealizować do końca 2021 r. – mówił Tomasz Stępień, prezes zarządu Polskie LNG i GazSystem. Program rozbudowy Terminalu w Świnoujściu składa się z czterech komponentów: zwiększenia mocy regazyfikacyjnych (I etap) oraz budowy drugiego nadbrzeża, trzeciego zbiornika LNG i bocznicy kolejowej na cysterny i kontenery ISO (II etap). Podpisanie umowy na realizację pierwszego etapu tego projektu ma znaczący wpływ na budowanie niezależności energetycznej Polski. Jest elementem strategii rządu w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, którą konsekwentnie realizuje Grupa Gaz-System. Rozbudowa Terminalu w Świnoujściu jest objęta dofinansowaniem z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, Priorytet: VII, Działanie: 7.1 w ramach projektu pod nazwą:„Rozszerzenie funkcjonalności Terminalu LNG w Świnoujściu”. n

REKLAMA

Spółka Polskie LNG z Grupy Gaz-System podpisała umowę na rozbudowę istniejącej instalacji regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego o dodatkowe regazyfikatory SCV (ang. Submerged Combustion Vaporiser). Dzięki temu zostaną zwiększone o 50 proc. obecne moce regazyfikacyjne Terminalu LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu.

marzec MONIN_Stacja Benzynowa_Convenience Store_1_2020_1.indd 1

Stacja Benzynowa

15

07.02.2020 13:00:30


panorama

Lewiatan otworzył pierwszy samoobsługowy sklep Sieć Lewiatan we współpracy z franczyzobiorcami wdrożyła samoobsługowy sklep – innowacyjne rozwiązanie, które umożliwia samodzielne robienie zakupów przez całą dobę, 7 dni w tygodniu, w tym w święta i niehandlowe niedziele. Za zakupy można zapłacić kartą płatniczą lub Blikiem. Jest to pierwsze tego typu urządzenie w Polsce i jedno z pierwszych w Europie. Wyróżnikiem samoobsługowego sklepu Lewiatan jest fakt, że urządzenie oferuje szeroki wybór produktów. Jest w stanie pomieścić do 200 produktów z różnych kategorii, w tym nabiału, mięsa, słodyczy, pieczywa czy napojów. Urządzenie posiada regulowany system chłodzenia, dzięki czemu jest przystosowane do przechowywania jaj czy produktów mlecznych. O dostępność towarów w całodobowym sklepie dbają pracownicy sklepu stacjonarnego Lewiatan, przy którym działa urządzenie. Dzięki temu klienci mają gwarancję, że produkty są dostępne i świeże. Automat przystosowany jest także do przygotowywania ciepłych napojów: kawy, herbaty i czekolady. Powierzchnia zajmowana przez urządzenie to 3,4 x 1,2 m. — W odpowiedzi na dynamicznie rozwijający się trend convenience wdrażamy rozwiązania technologiczne, które zwiększają efektywność pracy sklepów oraz odpowiadają na potrzeby klientów, którzy chcą robić zakupy wygodnie – blisko domu, w dogodnych godzinach. Dlatego jako sieć rozwijamy przyjazne i bliskie sklepy, a w naszej

16

Stacja Benzynowa

marzec

strategii działania silnie stawiamy na dopasowanie do lokalnych potrzeb i oczekiwań naszych klientów – podkreśla Robert Rękas, członek zarządu Lewiatan Holding. Nowatorski projekt sklepu samoobsługowego powstał z inicjatywy Państwa Alicji i Wiktora Wieleckich z Krakowa, a jego rozwój wspierany jest przez spółkę regionalną Lewiatan Małopolska oraz centralę Lewiatan Holding. — Uważnie analizujemy zgłaszane przez naszych franczyzobiorców inicjatywy i wspieramy ich w realizacji pomysłów na rozwój biznesu. Wspólnie z Centralą Lewiatan Holding pomagamy wdrożyć innowacyjne rozwiązania, by w praktyce przetestować ich działanie, udoskonalić i uruchomić w większej liczbie placówek. Wierzymy, że samoobsługowy sklep, który od stycznia działa w Krakowie, będzie inspiracją dla innych naszych franczyzobiorców. Zachęci ich do wykorzystania tego rozwiązania w swoim sklepie, ale też do zgłaszania własnych pomysłów. Zainteresowanie sklepem samoobsługowym jest spore i planowane jest wdrożenie go w kolejnych placówkach sieci – zaznacza

Kazimierz Mars, wiceprezes zarządu Lewiatan Małopolska. Obsługa urządzenia jest bardzo prosta i intuicyjna w oparciu o multimedialny panel dotykowy. Najnowsze technologie, zastosowane w samoobsługowym sklepie Lewiatan, ułatwiają cały proces zakupowy. — Za pomocą delikatnie działającego taśmociągu zamówiony produkt jest wprowadzany do specjal-

nej windy, która gromadzi zakupione produkty i dostarcza je do okienka, w którym wydawane są zakupy. Produkty, które łatwo uszkodzić, np. jajka czy produkty w szklanych opakowaniach, również są bezpieczne w drodze do okienka – tłumaczy Kazimierz Mars. Innowacyjny sklep samoobsługowy działa przy stacjonarnej placówce sklepu Lewiatan przy ul. 29 listopada 57-59 w Krakowie. n

PIH o opłatach od napojów słodzonych Podczas konsultacji przeprowadzonych w dniu 24 lutego br., z udziałem wiceministra zdrowia, Polska Izba Handlu po raz kolejny wystąpiła z wnioskiem, aby na końcowym etapie prac parlamentarnych wprowadzić niezbędne dla handlu niezależnego oraz małych i średnich przedsiębiorstw zmiany w ustawie o opłacie od napojów słodzonych. Projektowana ustawa zasadniczo zmienia funkcjonowanie rynku handlu detalicznego i będzie miała ogromny wpływ na sytuację wszystkich jego uczestników, a w szczególności niezależnych polskich handlowców, dla których napoje stanowią znaczące źródło obrotów oraz obszar walki konkurencyjnej z dyskontami. — Ulokowanie obciążeń finansowych na kolejnych etapach łańcucha dystrybucji, z dala od je­ go początku, czyli producenta, zwiększa ry- zyko niesz- ­czel­ności sys- temu i może zwiększyć szarą strefę w obrocie towarami objętymi projektowanymi opłatami. Uproszczenie systemu pobierania opłat, poprzez jej pobieranie przy pierwszej sprzedaży dokonywanej przez producenta lub importera rozwiązałoby wszelkie

problemy związane z lukami i niespójnościami w systemie opłaty – mówi Waldemar Nowakowski, prezes Polskiej Izby Handlu. — Obecnie procedowane rozwiązania obciążające hurt są de facto obciążeniem dla handlu niezależnego w Polsce. Opłata powinna być nakładana na producenta, gdy dokonuje sprzedaży napojów podmiotom prowadzącym sprzedaż hurtową lub podmiotom prowadzącym sprzedaż detaliczną – dodaje Waldemar Nowakowski. Polska Izba handlu ponownie zwróciła także uwagę na bezwzględną konieczność wydłużenia vacatio legis tej ustawy do co najmniej stycznia 2021 roku, co zapewni przedsiębiorcom czas niezbędny na dostosowanie prowadzonej działalności do nowych warunków. n


Relax ... it’s

coffee

www.mikocoffee.com/pl Miko Pac Sp. z o.o. , ul. Dąbrowa 21 , 85-147 Bydgoszcz Mail : info@miko-kawa.pl , Tel : +48 52 3205946 , +48 52 3205904


panorama

Kolejnych 11 ładowarek GreenWay Polska na MOP-ach GreenWay Polska wybuduje stacje ładowania samochodów elektrycznych na wybranych Miejscach Odpoczynku Podróżnych przy autostradach A1, A2 i A4. W wyniku przetargu zorganizowanego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, spółka zainstaluje i będzie operatorem ogólnodostępnych stacji ładowania samochodów aż na jedenastu kolejnych MOP-ach. W lutym 2020 roku, na mocy wyników ogłoszonego w październiku 2019 roku przetargu GDDKiA, spółka GreenWay Polska została wyłoniona jako podmiot, który wyposaży jedenaście MOPów w ogólnodostępne punkty ładowania samochodów elektrycznych. GreenWay będzie dzierżawił fragmenty nieruchomości, na których zlokalizowane są MOP-y i dostarczał na nich płatne usługi ładowania samochodów elektrycznych. — Budowa infrastruktury ładowania na MOP-ach przy autostradach i drogach szybkiego ruchu to dla użytkowników tych pojazdów bardzo istotna zmiana na lepsze – mówi Rafał Czyżewski, prezes GreenWay Polska. – Dzięki temu elektromobilni kierowcy wygodniej przejadą dłuższe trasy, a nasza sieć wzbogaci się o kilkadziesiąt nowych punktów – dodaje. Według wstępnych założeń, stacje GreenWay Polska pojawią się w nowych lokalizacjach w pierwszej połowie 2021 roku. Wymagane przez GDDKiA minimum mocy stacji wynosi 72 kW, jednak GreenWay rozważa posadowienie urządzeń

18

Stacja Benzynowa

marzec

o mocy do 150 kW. Ostateczne decyzje w tym zakresie zostaną podjęte po analizie możliwości przyłączenia stacji do sieci energetycznej, co w niektórych lokalizacjach może stanowić dość duże wyzwanie z uwagi na og­ raniczone zdolności sieci dystrybucyjnych. Przetarg GDDKiA na dostarczenie usług ładowania obejmował w sumie 25 lokalizacji. Spośród nich, GreenWay będzie obsługiwał 11, w tym pięć w obu kierunkach, jeden w jednym kierunku: • Na A1 odc. Toruń-Tuszyn oraz odc. Pyrzowice – Gorzyczki: – 2 MOP-y Ludwinowo (Północ, Południe) – 2 MOP-y Głowno (Wschód, Zachód) – 2MOP-yDobieszowice(Wschód, Zachód) • Na A2 odc. Konin – Warszawa: – MOP Kozanki (w kierunku zachodnim) –M OP Zaborów (w kierunku wschodnim) –M OP Kuny (w kierunku zachodnim) –M OP Leonia (w kierunku wschodnim)

• Na A4 odc. Wrocław – Katowice: – MOP Chechło (w kierunku wschodnim) Poza wymienionymi powyżej lokalizacjami, GreenWay realizuje obecnie budowę stacji szybkiego ładowania na sześciu MOP-ach, w

ramach przetargu ogłoszonego przez GDDKiA w lutym 2019 roku. Realizacja tych projektów zakończy się w tym roku. Wraz z wyłonionymi obecnie lokalizacjami GreenWay operować będzie stacjami ładowania na 17 MOP-ach. n

Anwim dywersyfikuje źródła zaopatrzenia w paliwo Spółka Esppol Trade, której 100 proc. udziałów posiada Anwim, właściciel sieci stacji paliw Moya, w dniu 22 stycznia br. uzyskała koncesje na obrót paliwami (OPC) oraz obrót paliwami z zagranicą (OPZ). Tym samym, Esppol Trade od 1 lutego br. rozpocznie działalność operacyjną w zakresie handlu międzynarodowego, w tym importu paliw i biopaliw ciekłych. Podstawowym celem działalności Anwim jest zapewnienie dywersyfikacji oraz poprawa ekonomii zaopatrzenia szybko rozwijającej się sieci stacji paliw Moya w Polsce. Anwim jest jedną z największych niezależnych firm sektora paliwowego w Polsce. Spółka zajmuje się hurtową sprzedażą oraz transportem paliw na terenie całego kraju. Anwim jest także właścicielem najszybciej rozwijającej się w kraju sieci stacji paliw Moya. Sieć składa się obecnie z niemal 240 stacji na terenie całej Polski. Strategia rozwoju zakłada wzrost sieci rocznie o 50 obiektów. Spółka planuje do końca roku 2023 r. mieć w swojej sieci minimum 350 stacji. — Jako Anwim mamy bardzo ambitne plany rozwojowe związane z siecią stacji paliw Moya. W najbliższych kilku latach liczba naszych obiektów zwiększy się nawet o 150

placówek. Bilans paliwowy naszego kraju mówi, że 25-30 proc. konsumpcji oleju napędowego jest zaspokajane przez import. Celem Esppol Trade jest zatem przede wszystkim zapewnienie odpowiedniej do bilansu naszego kraju dywersyfikacji zaopatrzenia sieci stacji Moya. Uzyskanie koncesji OPZ przez spółkę Esppol Trade jest kolejnym, naturalnym krokiem w rozwoju i umacnianiu pozycji grupy Anwim na polskim rynku paliw. Jest to element wieloletniej strategii, którą jako zarząd konsekwentnie realizujemy – zapewnia Zbigniew Łapiński, członek zarządu – dyrektor ds. zaopatrzenia, logistyki i klientów kluczowych w Anwim. D y re ktorem operacyjnym do spraw importu, którego zadaniem jest rozwój tej części działalności grupy kapitałowej Anwim jest Artur Krzyk, jeden z najlepszych specjalistów branży paliw w Polsce. n


panorama

Przejęcie Energi – PKN Fenomen witaminowych Orlen złożył wniosek do KE shotów zauważony przez Zarząd PKN Orlen poinformował, że 26 lutego br. roku złożył do Komisji branżę paliwową Europejskiej wniosek stanowiący zgłoszenie koncentracji w związku z planowanym przejęciem przez spółkę kontroli nad Energą. Złożony przez spółkę wniosek inicjuje formalne postępowanie w sprawie kontroli koncentracji. Op­rócz przedstawienia stron oraz założeń transakcji, we wniosku opisano działalność stron na ok­ reślonych rynkach właściwych oraz przedstawiono argu-

mentację dotyczącą wpływu transakcji na konkurencję na tych rynkach. Uzyskanie przez spół­ kę decyzji Komisji Europejskiej w przedmiocie zgody na dokonanie koncentracji po­legającej na przejęciu kontroli nad Energą jest jednym z warunków, pod którymi spółka ogłosiła wezwanie do zapisywania się na sprzedaż wszystkich akcji Energa. n

Kolejna Avia na Ukrainie Rok temu Unimot otworzył stację Avia w miejscowości Kalinovka na Ukrainie na zasadach franczyzy, a teraz jej właściciel startuje z drugą stacją pod marką Avia w tej samej miejscowości. To znak, że Avia daje wymierne korzyści w biznesie. Nowa stacja Avia otworzyła się dla klientów przy trasie E40 pomiędzy Kijowem, a Żytomierzem na Ukrainie. Zlokalizowana jest w miejscowości Kalinovka vis a vis drugiej stacji Avia otwartej rok temu. No­ wa stacja pracuje 24 godziny na dobę i oferuje 7 stanowisk tankowania w tym dwa stanowiska dla samochodów ciężarowych. Nowy obiekt oprócz sprzedaży paliw oferuje duży sklep o powierzchni 100 mkw. zaopatrzony w moduł gastronomiczny oraz kącik kawowy Esenso Cafe. Na terenie stacji znaj-

duje się także myjnia samochodowa oraz punkt wymiany opon. — Kolejny raz możemy się pochwalić nowym obiektem w sieci Avia na Ukrainie i kolejny raz jest to obiekt na zasadach franczyzy, którego właściciel otwiera 2. stację pod marką Avia. Jest to dla nas ważny sygnał, który informuje, że marka Avia została pozytywnie przyjęta przez rynek oraz, że daje wymierne korzyści biznesowe firmom prowadzącym stacje paliw – mówi Robert Nowek, dyrektor zarządzający siecią Avia w Polsce i na Ukrainie. n

Innowacyjna formuła shotów witaminowych od Olimp Labs zadebiutowała na tysiącach polskich stacji paliw. Suplementy diety w nowatorskich wygodnych ampułkach to skondensowana w poręcznym shocie dawka niezbędnych witamin. Niewielki rozmiar shotu (25 oraz 60 ml) wyjątkowo dobrze sprawdza się na stacjach benzynowych z uwagi na minimalną powierzchnię, którą zajmują na półkach oraz wysokie dawki witamin. Wśród podróżnych shoty cieszą się ogromnym zainteresowaniem pozwalając im w szybki i wygodny sposób uzupełnić brakujące składniki odżywcze.

Polacy coraz więcej podróżują. Codziennie dojazdy do pracy niejednokrotnie wynoszą kilkadziesiąt kilometrów w jedną stronę. Coraz więcej na polskich drogach jest także kierowców podróżujących służbowo. Według statystyk za kierownicą spędzamy ponad 4 lata naszego życia. Podczas wielogodzinnych podróży bardzo często prowadzących pojazdy dopadają skurcze mięśni, spadki energii czy złe samopoczucie spowodowane przeziębieniem lub osłabioną odpornością. Firma Olimp znalazła na ten problem wygodne i szybkie rozwiązanie – witaminową pomoc w podróży. W ofercie dostępne są m.in. shoty magnezowe, z witaminą C – wspomagające odporność oraz z kofeiną i żeń-szeniem – dodające energii. Każdy z nich ma pyszny, owocowy smak, a składniki dzięki płynnej formie szybko się wchłaniają. Shoty marki Olimp Labs to bogactwo składników w niewielkiej ilości płynu przeznaczonego do bezpośredniego spożycia. — Shoty witaminowe świetnie sprawdzają się w przestrzeniach przykasowych, ponieważ jest to

szybka forma suplementacji pozwalająca klientom błyskawicznie zaspokoić ich potrzeby w podróży – wyjaśnia Paweł Serwatka, dyrektor sprzedaży FMCG w Olimp Labs. – Na obecną chwilę nasze produkty możemy zobaczyć w sieciach petrol takich jak: BP, Lotos, Circle K, Citronex. Wkrótce nasze produkty pojawią się na kolejnych prestiżowych stacjach – dodaje Serwatka. Shoty oraz inne produkty marki Olimp Labs – po­za stacjami paliw –

dostępne są głównie w aptekach, wybranych drogeriach oraz sieciach handlowych. Olimp Labs to polska firma farmaceutyczna, dla której jakość stanowi najwyższy priorytet. Od 1990 roku spółka dba o lepszą jakość życia nie tylko Polaków, ale także mieszkańców ponad 100 krajów na całym świecie n marzec

Stacja Benzynowa

19


panorama

Zmiany w podatkach oraz w Ordynacji podatkowej przyjęte przez Radę Ministrów 4 lutego br. Rada Ministrów przyjęła Projekt ustawy zmian w zakresie podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług. Wprowadzono również zmiany w Ordynacji podatkowej. Celem wprowadzanych zmian jest przede wszystkim ułatwienie podatnikom wywiązywania się z obowiązków podatkowych, a przez zmiany doprecyzowujące przepisy, również zapobieganie potencjalnym sporom na linii podatnikorgan po- datkowy. Urzędnicy Mini- sterstwa Finansów przewidują, że większość przepisów zacznie obowiązywać od 1 kwietnia 2020 r. — Nowe przepisy wyeliminują wątpliwości, które pojawiły się w praktycznym stosowaniu przepisów podatkowych. Dostosowują też obowiązujące regulacje do zmieniającej się rzeczywistości, np. w zakresie możliwości przesyłania paragonów do klienta w formie elektronicznej – mówi wiceminister finansów Jan Sarnowski. Do najważniejszych zmian w podatku dochodowym oraz podatku od towarów i usług należą: • dostosowanie regulacji do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2015 r., • zmniejszenie liczby rocznych obliczeń podatku (PIT-40A) sporządzanych przez organy rentowe (zmiana ta nie pogorszy sytuacji emeryta/

20

Stacja Benzynowa

marzec

rencisty, który będzie mógł być rozliczony w ramach usługi Twój e-PIT), • z apewnienie skuteczności złożonego przez podatnika do organu rentowego wniosku o niepomniejszanie o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek na lata następne, aż do jego wycofania (obecnie wniosek ten obowiązuje wyłącznie do końca roku, w którym został złożony), • umożliwienie niestosowania przepisów dotyczących zwiększenia przychodów lub wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów, w przypadku dokonania przez podatników płatności na rachunki, niezamieszczone w wykazie podatników VAT, • wprowadzenie szczególnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w zakresie regulacji dotyczącej zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów hipotetycznych odsetek, •w prowadzenie możliwość przesyłania paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej do klienta, za jego zgodą i w uzgodniony z nim sposób. Zasadnicze zmiany w ustawie – Ordynacja podatkowa to: • wprowadzenie możliwości korzystania przez organy podatkowe

z doręczania pism przy pomocy usługi hybrydowej polegającej na przekształceniu przez operatora wyznaczonego dokumentu elektronicznego w przesyłkę listową, •u możliwienie niestosowania przepisów dotyczących odpowiedzialności solidarnej w przypadku dokonania przez podatników płatności na rachunki, niezamieszczone w wykazie podatników VAT. Dodatkowo, nowelizacja znosi od 1 października 2019 r. obowiązek

opłacania składek na Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (Fundusz Solidarnościowy) z tytułu stypendium doktoranckiego otrzymywanego przez doktorantów. Według szacunków Ministerstwa Finansów zmiany wejdą w życie 1 kwietnia 2020 r., z nielicznymi wyjątkami dotyczącymi, np. zmian dostosowawczych w zakresie PKWiU, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2021 r. n

PERN skróci czas obsługi kierowców autocystern Przebudowa stanowisk nalewczych, wyposażenie linii nalewczych w najnowsze moduły dozowania dodatków firmowych, a także wyposażenie tych linii w urządzenia do dozowania biokomponentów – to główne obszary które zamierza zmodernizować PERN, aby poprawić komfort kierowców i skrócić czas obsługi autocystern w bazach paliw. Właśnie zostały podpisane umowy z wykonawcami tych zadań. Modernizacja odbywa się w bazach paliw w Koluszkach, Nowej Wsi Wielkiej, Rejowcu i Kawicach. Pierwsze zmodernizowane stanowiska nalewcze trafią do eksploatacji jesienią tego roku. Celem zmian jest także optymalizacja załadunków autocystern i poprawa bezpieczeństwa na bazach, bo kierowcy będą mogli zatankować wszystkie produkty na jed- nym stanowisku. Rozpoczęta właśnie modernizacja stanowisk nalewczych, przyczyni się do stworzenia stanowisk „multiproduktowych”, co umożliwi kierowcy odebranie dowolnej kompozycji paliw oraz dodatków uszlachetniających przy jednym stano-

wisku, bez konieczności przejazdu cysterny na inną wyspę nalewczą. — Zastosowanie tego rozwiązania skraca łączny czas załadunku nawet o kilka minut i wpływa na skrócenie czasu oczekiwania kierowców przed bazą paliw. Realizacja zadań w ramach modernizacji i standaryzacji frontów autocysternowych umożliwi również zwiększenie liczby wydań oleju napędowego z dodatkiem biokomponentów, co dla naszych Klientów ma niezmierne znaczenie ze względu na konieczność spełnienia wskaźnika NCW – Tomasz Doliasz, kierownik Działu Przygotowania i Paszportyzacji PERN. n


DELICIOUSLY CHILLED

Lotos wprowadza konkurencyjną stawkę za ładowanie aut elektrycznych Zakończył się okres testowy projektu Lotos Niebieski Szlak. W tym czasie pojazdy elektryczne można było ładować bezpłatnie. Od 27 stycznia br. za tę usługę na stacjach Lotosu pobierana będzie opłata w wysokości 24 zł. Biorąc pod uwagę średniej wielkości ładowanie to obecnie najniższa stawka na rynku.

Auta elektryczne coraz bardziej popularne Jak wynika z danych Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych, pod koniec grudnia 2019 r. po polskich drogach jeździło 8637 elek­ trycznych samochodów osobowych. Równolegle, w Polsce rośnie liczba ogólnodostępnych stacji ładowania, która przekroczyła granicę 1000 sztuk. Trzeba jednak pamiętać, że

tylko 28 proc. z nich (288) stanowiły szybkie stacje ładowania prądem stałym (DC), czyli takie, z jakich można skorzystać na Niebieskim Szlaku. W ciągu pierwszego roku funkcjonowania Niebieskiego Szlaku zarządzająca stacjami spółka Lotos Paliwa odnotowała około 9,5 tys. ładowań. Rekordowe były miesiące wakacyjne: lipiec (1199 transakcji) oraz sierpień (1115 transakcji). Przeprowadzone badania pokazały systematyczny wzrost zainteresowania tą usługą. Kierowcy pozytywnie ocenili przede wszystkim przyjazność obsługi urządzenia do ładowania (jako bardzo łatwe w obsłudze ocenia je 48 proc. użytkowników). Lotos, zgodnie z realizowaną strategią rozwoju, zamierza rozwijać projekt budowy stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Kolejne punkty pojawią się jeszcze w tym roku. Wiele z nich zlokalizowanych będzie nie tylko na północy czy w centrum kraju, ale również przy trasach zachodniej i południowej Polski, w tym przy drogach ekspresowych i autostradach. Docelowo koncern zakłada budowę 130 stacji ładowania pojazdów elektrycznych do 2022 roku. n

C O F F E E

REKLAMA

Wprowadzeniu opłat towarzyszy kampania informacyjna pod hasłem „U nas się opłaca”. Warto podkreślić, że ogłoszona przez Lotos stawka jest stała – 24 zł kierowca zapłaci bez względu na długość ładowania oraz ilość pobranej energii. Pojemność akumulatorów w większości dostępnych na rynku aut elektrycznych to średnio 35 kWh (rekordzistą jest Audi e-tron z baterią o pojemności 95 kWh). Jeśli przyjmiemy, że na cykl ładowania przypada średnio 20 kWh energii, to u wiodącego operatora ładowarek w Polsce kierowca, zgodnie z cennikiem, zapłaci 44 zł. To prawie dwa razy więcej niż na stacjach Lotosu. Trzeba pamiętać, że w przypadku dodatkowych kWh ten koszt u konkurencji będzie jeszcze wyższy.

STARBUCKS

marzec SBX_reklama_96x276 petrotrend_11_03druk.indd 1

Stacja Benzynowa

21 11/03/20 15:43


Adam Pawłowicz wiceprezes zarządu Lotos Paliwa

Fot. Karolina Jóźwiak

Pięćsetka Lotosu


WYWIAD NUMERU

Rozmawiał Edwin Kaniuk Równo rok temu redakcja magazynu Stacja Benzynowa & Convenience Store oraz portalu Petrolnet.pl odwiedziła stację Lotos przy ul. Łopuszańskiej w Warszawie, by przyjrzeć się z bliska innowacyjnemu i najnowocześniejszemu w całej sieci obiektowi. Tym razem Adam Pawłowicz, wiceprezes zarządu Lotos Paliwa zgodził się nam opowiedzieć o otwartym niedawno 500. punkcie Lotosu oraz o najnowszych projektach realizowanych w sieci.

J

Jaka jest 500. stacja Lotosu, czyli MOP Pawliki?

500. stacja Lotosu to już w jakimś sensie historia, dlatego że aktualnie mamy 505 obiektów. Ta liczba wkrótce znowu się zwiększy. Stawiamy na dynamiczny rozwój. To efekt pracy zespołowej. Za rozwój w obszarze stacji własnych, w szczególności segmentu stacji autostradowych, odpowiada Paweł Wachnik, wiceprezes zarządu Lotos Paliwa. Pozyskanie tej lokalizacji to sukces jego i jego zespołu. MOP Pawliki jest ulokowany w połowie drogi między Gdańskiem a Warszawą. Znajduje się kilka kilometrów za Niedzicą w kierunku Warszawy. Jest to bardzo dogodne położenie z punktu widzenia kierowców, którzy przemieszczają się z Trójmiasta do Warszawy, jak i dla tych, którzy jadą na Mazury czy na Warmię lub stamtąd wracają. To dobry punkt z kompleksową ofertą paliw, produktów FMCG, gastronomii i strefą wypoczynku. 500. stacja Lotosu pod względem wizualnym jest bardzo podobna do naszego pilotażowego, a zarazem wzorcowego projektu zrealizowanego przy ul. Łopuszańskiej w Warszawie. Cały wystrój wnętrza utrzymany jest w podobnej stylistyce. Ze względu na fakt, że MOP Pawliki jest obiektem znacznie większym, usytuowanym przy autostradzie, mogliśmy wyposażyć go w znacznie więcej usług i produktów. Na stacji oferujemy pełną ofertę gastronomiczną. Oprócz hot dogów, zapiekanek i kanapek można tu również znaleźć szeroki wybór dań obiadowych, zup, sałatek i śniadań, przygotowywanych na miejscu przez pracowników stacji. Na stacji została otwarta również restauracja Subway dla kierowców preferujących kanapki tej marki. Już po pierwszych dwóch miesiącach od otwarcia wyniki stacji w Pawlikach przerosły nasze założenia biznesowe. Jesteśmy bardzo zadowoleni z tej inwestycji. Jestem przekonany, że w sezonie letnim MOP Pawliki będzie osiągać bardzo dobre wyniki sprzedażowe, a ukończenie całej modernizacji drogi ekspresowej S7 w perspektywie czasu na pewno zwiększy liczbę samochodów poruszających się na tej trasie.

będziemy myśleć o następnej puli ładowarek. W przyszłości MOP Pawliki, podobnie jak wszystkie stacje autostradowe, będzie jednym z punktów Projektu Lotos Niebieski Szlak.

Na ilu stacjach Lotosu w Polsce, po rozstrzygnięciu przetargu, będzie dostępna usługa ładowania pojazdów elektrycznych? Do końca 2020 roku chcemy mieć ładowarki łącznie na 50 stacjach, a do 2022 r. planujemy zgodnie ze strategią instalację szybkich ładowarek na 130 stacjach.

Pozostając w tematyce MOP oraz przetargów – czy biorą Państwo udział w kolejnych postępowaniach ofertowych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad na dzierżawę i obsługę Miejsc Obsługi Podróżnych? Staramy się brać udział we wszystkich przetargach ogłaszanych przez GDDKiA, w których możemy uczestniczyć z powodów formalnych i gdzie dostrzegamy uzasadnienie ekonomiczne dla inwestycji. Zdarzają się lokalizacje, w których budowa MOP nie jest opłacalna i nie tylko nasza sieć formułuje taką ocenę. Są to lokalizacje, gdzie w kolejnych przetargach – a organizowano drugi, trzeci – nadal nie zgłosił się żaden oferent. Czasami jesteśmy wykluczeni ze względu na miejsca, gdzie nie można mieć dwóch stacji po kolei, albo lokalizacje muszą poprzedzać kolejno po sobie dwie stacje innych graczy (zasada A-B bądź A-B-C). We wszystkich pozostałych przypadkach aktywnie uczestniczymy w postępowaniach przetargowych. Oczywiście nie zawsze udaje nam się zdobyć pożądaną przez nas lokalizację. Są miejsca, na których bardzo nam zależało, ale inni oferenci przebili nas ceną. Zawsze jednak staramy się podejmować decyzje racjonalne z perspektywy naszego biznesu tak, aby atrakcyjne lokalizacje pozyskiwać w cenie, która zapewni spółce odpowiednią rentowność projektu.

Czy stacja jest elementem Projektu Lotos Niebieski Szlak?

Czy istnieje szansa, że jeszcze w tym roku powstaną kolejne MOP-y Lotosu?

Obecnie stacja nie jest jeszcze wyposażona w moduły ładowania pojazdów elektrycznych. Nasza spółka prowadzi przetarg na kolejną pulę 38 ładowarek, a w perspektywie przyszłego roku

Tak, na pewno jeszcze w tym roku oddamy do użytku 5 stacji autostradowych. Obecnie Lotos posiada 21 MOP-ów, tak więc na koniec 2020 roku w naszej sieci będzie działać ich 26. Do końca marzec

Stacja Benzynowa

23


WYWIAD NUMERU

2022 roku chcemy mieć łącznie co najmniej 35 MOP-ów. Sadzę, że faktycznie ta liczba będzie większa.

cel strategiczny, jakim jest podwojenie marży pozapaliwowej do roku 2022.

Skoro pozostajemy w kręgu liczb i prognoz wróciłbym do tematu Subway’a. Lotos może się pochwalić pozycją lidera na polskim rynku stacji współpracujących z tą amerykańską sieciówką. Jakie są dalsze perspektywy Państwa współpracy?

Czy ta oferta została przygotowana z myślą o konkretnych lokalizacjach?

Tak, jesteśmy liderem nie tylko, jeśli chodzi o segment stacji – jesteśmy największym w Polsce franczyzobiorcą Subway’a z blisko 25 proc. udziału w polskiej sieci Subway. Obecnie w całej Polsce funkcjonuje blisko 150 restauracji Subway, Lotos ma ich na dzisiaj 36. Tak więc co czwarty Subway jest na stacji Lotos. W tym roku otworzymy jeszcze 4-6 nowych punktów. To znaczy, że na koniec 2020 roku planujemy ich mieć co najmniej 40. Naszym celem jest, żeby marka Subway przyciągała klientów głównie do naszych stacji na autostradach i drogach ekspresowych, natomiast poza tymi lokalizacjami mamy zamiar intensywnie rozwijać własny koncept Stacji Smaku.

Czy może Pan więcej o nim powiedzieć? Stacja Smaku to oferta świeżych kanapek, wrapów, burgerów i sałatek przyrządzanych na oczach klienta według autorskich receptur. Jest to zatem oferta znacznie szersza i dopasowana do potrzeb szerszej grupy klientów niż propozycja Subway. Jednocześnie nasz koncept wymaga nieco mniej miejsca niż restauracje sieci Subway. Możemy go zatem wprowadzać na mniejszych stacjach, których w sieci Lotos jest sporo. Obecnie funkcjonuje już w pięciu lokalizacjach. Do końca tego roku chcemy mieć 35 stacji, na których będzie Stacja Smaku.

Czy koncept Stacja Smaku będzie mógł pojawić się w większej liczbie lokalizacji niż Subway? Mniejsza powierzchnia konieczna do realizacji tego konceptu to mniejsze nakłady inwestycyjne. Dzięki temu próg rentowności Stacji Smaku jest niższy niż Subway’a. Tańszy koncept z szerszą ofertą produktów umożliwia lepsze dopasowanie do oczekiwań klienta. Wdrożenie rozszerzonej oferty gastronomicznej na stacjach, gdzie do tej pory jej brakowało, pozwala nam zwiększać wyniki sprzedażowe i realizować

24

Stacja Benzynowa

marzec

Restauracje sieci Subway lokalizujemy głównie na stacjach autostradowych. Natomiast we wszystkich pozostałych lokalizacjach, gdzie istnieją sprzyjające warunki techniczne i gdzie dostrzegamy uzasadnienie ekonomiczne dla inwestycji, chcemy uruchomić Stację Smaku.

Edwin Kaniuk


WYWIAD NUMERU

Tylko powtarzalne doświadczenie tworzy wartość i przewidywalność z punktu widzenia konsumenta. Nikt nie będzie zatrzymywał się, by kupić świeżą kanapkę czy burgera na Lotosie, jeśli nie będzie wiedział, że te produkty są tam dostępne. Do odpowiedniej promocji nie wystarczą tylko wysokie nakłady reklamowe. Konieczne jest zapewnienie powtarzalności doświadczenia – oferta kanapkowa musi być możliwie szeroko dostępna w całej sieci. Chcielibyśmy, żeby w ciągu trzech lat Stacja Smaku była dostępna na co najmniej 100 stacjach własnych Lotosu. Sukces

konceptu na stacjach własnych umożliwi nam także dalszy rozwój na stacjach franczyzowych, które czekają na rozszerzenie oferty gastronomicznej Lotos. Uzupełniając „pejzaż” oferty gastronomicznej Lotos, chciałbym także zasygnalizować, że w przyszłości chcielibyśmy mieć także ok. 20 punktów z pełną ofertą restauracyjną.

Taką, jaka jest obecnie dostępna w MOP Pawliki? Może Pan więcej powiedzieć o tej ofercie? Cały czas udoskonalamy naszą propozycję restauracyjną. Chcielibyśmy żeby tam, gdzie jest naprawdę duży ruch tranzytowy nasza oferta była dopasowana do oczekiwań klientów, którzy oczekują pełnowartościowego świeżego dania na śniadanie, obiad i kolację. Na kilku naszych stacjach funkcjonuje już poszerzona oferta restauracyjna. Pracujemy nad identyfikacją wizualną tego formatu, a wewnętrznie – nad przygotowaniem planów rozwojowych dla lokalizacji z odpowiednim potencjałem. Na MOP Pawliki został zrealizowany format, który będziemy wdrażać także w innych lokalizacjach.

Adam Pawłowicz

Czy ten koncept będzie miał własną nazwę? Tę kwestię również rozstrzygnie trwająca analiza strategiczna funkcjonowania naszych marek, w tym Cafe Punktu i Stacji Smaku.

Czy projekt Stacja Smaku w obecnym kształcie jest przeznaczony tylko dla stacji własnych, czy zostanie również udostępniony franczyzobiorcom Lotosu?

Fot. Karolina Jóźwiak

Jest to oferta, którą mamy zamiar przedstawić także franczyzobiorcom. Najpierw musimy jednak zbudować powtarzalną ofertę na stacjach własnych. Czas na rozwój na stacjach franczyzowych przyjdzie pod koniec tego roku i w roku przyszłym. Na razie projekt nie jest dostępny dla franczyzobiorców. Na mapie sieci Lotos już teraz dostrzegamy wiele lokalizacji partnerskich, w których nowy koncept świetnie by się sprawdził.

Zarządzanie ofertą produktów świeżych jest dość trudne pod względem operacyjnym. Czy już udało się Państwu wypracować model współpracy z dostawcami oraz usprawnić proces zarządzania kategorią świeżą w gastronomii? Wcześniejsze doświadczenia w tym zakresie, które wynieśliśmy ze współ-

marzec

Stacja Benzynowa

25


WYWIAD NUMERU

pracy z Subway wiele nas nauczyły i pozwoliły wyłonić sprawdzonych dostawców oraz zdefiniować nasze oczekiwania. W przypadku Stacji Smaku będziemy mieli większą swobodę wyboru dostawców, co umożliwi nam na przykład szerszą współpracę z polskimi dostawcami urządzeń gastronomicznych. Z drugiej strony mamy już jasno sprecyzowane oczekiwania wobec wszystkich kontrahentów. Udało nam się również wypracować model oceny lokalizacji, umożliwiający ich typowanie pod kątem potencjału sprzedażowego. Bardzo nam zależy na odpowiednio wysokiej rentowności przeprowadzanych inwestycji. W przypadku świeżych produktów – poza wielkością sprzedaży – to właśnie poziom strat jest zawsze czynnikiem krytycznym. Odpowiednie natężenie ruchu na stacji zwiększa prawdopodobieństwo właściwej rotacji produktów świeżych. Zarządzanie zróżnicowaną ofertą jest potężnym wyzwaniem dla stacji paliw. Większość produktów to produkty całkowicie świeże dostarczane na stacje niemal codziennie. To potężne wyzwanie logistyczne i kosztowe. Na stacji wszystkie produkty muszą być przechowywane i eksponowane w odpowiedniej temperaturze, by zachować walory smakowe oraz świeżość. Musimy więc zaplanować i wdrożyć bardzo złożony technologicznie proces, wymagający również gruntownego przeszkolenia pracowników. Stawiamy na systematyczne szkolenie pracowników stacji w tym zakresie, na co przeznaczamy odpowiednie zasoby.

Przez ostatni rok w wybranych lokalizacjach pojawił się także Cafe Punkt w nowej odsłonie. Jak przyjął go rynek? Jesteśmy bardzo zadowoleni z dokonanych zmian, w tym przede wszystkim z nowego wystroju wnętrza. Zarówno nasi klienci, jak i franczyzobiorcy wysoko ocenili stacje zbudowane i zmodernizowane według nowego projektu. Sprzedaż bardzo ładnie nam rośnie na tych stacjach, które zostały zmodernizowane i wyposażone w Cafe Punkt w nowej odsłonie, co jest najlepszym dowodem opłacalności przedsięwzięcia.

Czy w związku z tym zatrudnili Państwo do współpracy i pomocy znanych ekspertów? Za wcześnie, aby o tym mówić, ale myślę, że w tym roku branża i nasi klienci mogą liczyć na ciekawy news.

Trend oferowania świeżych, komponowanych na oczach klientów posiłków jest efektem rosnącej świadomości konsumentów. Czy Państwa działania również przewidują otwieranie się na potrzeby np. wegetarian i wegan? Na stacjach autostradowych mamy w swojej ofercie m.in. hot dogi wegetariańskie. Zamiast produktów mięsnych, oferujemy w nich zamienniki pochodzenia roślinnego. W koncepcie Stacja Smaku oferujemy m.in. wegetariańskie wrapy, bagietki, zapiekanki i sałatki. Naszymi hitami w tej kategorii są zapiekanka „Pieczarkowa”, burger „Warzywny Atleta” i hot-roll z cieciorki. Wciąż jednak jest to zaledwie kilka procent całości sprzedaży gastronomicznej i nic nie jest w stanie przebić tradycyjnych hot dogów z parówkami z szynki. Odpowiadamy na trendy rynkowe, jednak zawsze staramy się, aby nasze decyzje zapewniały spółce i jej właścicielowi – Grupie Lotos – należytą rentowność. Naszą ofertę zdrowej żywności, zarówno w obszarze gastronomii jak i sprzedaży sklepowej, na pewno będziemy rozszerzać adresując jednak nie tylko do wąskiej stosunkowo grupy zadeklarowanych wegetarian lecz do znacznie szerszej grupy klientów szukających zdrowej, jakościowej oferty bazującej na szerszej gamie produktów. Dlatego nasze tradycyjne hot dogi z parówką mają najwyższą spośród dostępnych na rynku produktów zawartość mięsa. Dlatego wprowadzimy wkrótce sosy do hot dogów i kanapek bez konserwantów – kończymy właśnie postępowanie przetargowe na zakup tych produktów.

26

Stacja Benzynowa

marzec

Czy może Pan zdradzić, o ile wzrosła sprzedaż kawy w tych lokalizacjach? Jakie działania podejmowali Państwo by ją zwiększyć? W całej sieci w roku 2019 sprzedaż kawy wzrosła znacząco. Zwiększyliśmy atrakcyjność oferty – zaproponowaliśmy dwa rozmiary kawy – dużą i małą. Dostarczyliśmy lepszej jakość produkty, w tym mleko. Poprawiliśmy parametry smakowe naszej kawy dzięki zmianie receptur i pełnej kalibracji wszystkich urządzeń. Poprawiliśmy komunikację, wprowadziliśmy nowe cenniki. Na stacjach pojawiły się również nowe materiały graficzne promujące zmienioną ofertę. W znacznym stopniu nasze działania wsparła przeprowadzona przez Grupę Lotos kampania medialna Cafe Punkt. Dzięki tym wszystkim działaniom osiągnęliśmy ponad


WYWIAD NUMERU

13-procentowy wzrost sprzedaży kawy, i to pomimo znaczącego zwiększenia liczby stacji w sieci (większość nowych otwarć miała miejsce pod koniec roku). Natomiast na stacjach zmodernizowanych, na których wdrożono koncept Cafe Punkt 4.0., ten wzrost był naprawdę imponujący i wyniósł średnio ponad 30 proc., a w niektórych lokalizacjach sięgnął nawet 40 proc. Udało nam się również opracować wzór kubków spójny z konceptem. W efekcie wymienionych działań możemy się pochwalić tym, że co 5 sekund na jednej ze stacji Lotos wydawana jest kawa.

centowo wyższa, niż średnia dla stacji koncernowych, co najlepiej świadczy o tym, że podejmujemy właściwe działania.

Czy tegoroczne zaostrzenie zakazu handlu w niedziele wpłynie na Państwa wyniki? Moim zdaniem ta zmiana już nie wpłynie na branżę. Klienci sklepów przyzwyczaili się do zakazu handlu w niedziele. Kilka dodatkowych niedziel niehandlowych nie ma już istotnego wpływu na podejmowane przez nich decyzje. Obserwujemy to od dwóch lat. O ile początkowo przyrost sprzedaży w niedziele z zakazem handlu był bardzo duży, to po kilku miesiącach, już w pierwszym roku funkcjonowania regulacji był znacznie mniejszy. Podczas pierwszych niedziel z zakazem handlu, odnotowaliśmy dwukrotny wzrost sprzedaży w stosunku do niedziel handlowych. Po kilku miesiącach wzrost wynosił już tylko 50 proc. W miarę upływu czasu ten efekt prawie zupełnie wygasł. W 2018 roku niedziele z zakazem handlu dały nam tylko ok. 4 punkty procentowe wzrostu sprzedaży, podczas gdy w całym roku sprzedaż pozapaliwowa wzrosła o 17 proc. W 2019 roku efekt ten był znacznie mniejszy. Myślę, że wygenerował od 1 do 1,5 punktu procentowego wzrostu sprzedaży.

A patrząc całościowo na efekty wprowadzenia zakazu handlu w niedziele – czy uważa Pan, że ta regulacja zmieniła postrzeganie stacji paliw w Polsce?

W ilu lokalizacjach dotychczas wprowadzili Państwo koncept kawowy w nowej odsłonie? Nowy koncept został już wdrożony na 40 stacjach własnych i 13 franczyzowych.

Ile stacji Lotos do końca 2020 roku będzie miało nową ofertę kawy? Sądzę, że będzie to kolejnych 50-60 lokalizacji.

Czy może Pan podsumować ostatnie działania podejmowane przez Lotos w zakresie zarządzania sprzedażą pozapaliwową? Rok 2019 był trzecim z rzędu, kiedy dynamika sprzedaży pozapaliwowej na naszych stacjach była według danych POPiHN pro-

Moim zdaniem, ograniczenie handlu w niedziele spowodowało, że wielu konsumentów uświadomiło sobie, iż stacja jest tak naprawdę również sklepem, w którym można kupić podstawowe artykuły spożywcze. Pod wpływem zakazu handlu w niedziele wiele sieci wprowadziło sprzedaż artykułów spożywczych. My zrobiliśmy to w ograniczonym zakresie, dlatego, że specyfika naszej sieci – niski udział stacji miejskich w portfelu sieci – sprawiała, że straty przewyższały marżę uzyskiwaną ze sprzedaży wielu produktów. Musimy stopniowo przyzwyczajać klientów do tego, że stacje dysponują pełnym asortymentem, także spożywczym, natomiast tempo wprowadzania tych zmian przez sieci będzie zróżnicowane i dostosowane do ich specyfiki. Inaczej mogą zachowywać się w tym zakresie gracze, którzy mają dużo stacji miejskich i wielkomiejskich. Inaczej Lotos, którego większość stacji jest zlokalizowanych przy trasach, poza dużymi miastami. Trzeba więc w pierwszej kolejności zaoferować klientom to, czego szukają na danej stacji i stopniowo przyzwyczajać ich do przebudowy oferty. Bardzo dbamy o właściwy dobór asortymentu. Udaje nam się to robić z dobrym skutkiem, o czym świadczy, chociażby niski poziom strat z powodu przeterminowania produktów i dynamika sprzedaży.

Chciałbym jeszcze poruszyć temat stacji DOFO. W naszej ubiegłorocznej rozmowie podkreślał Pan, że dla spółki Lotos Paliwa bardzo ważne jest partnerstwo i że są Państwo gotowi wpierać swoich partnerów także w sytuacjach kryzysowych. Czy w ciągu ostatniego roku Państwa relacje z partnerami zmieniły się, czy pojawiły się nowe oczekiwania i problemy w Państwa dialogu? Jesteśmy zdeterminowani, aby słowo „partnerstwo” było realną rzeczywistością, bo tak właśnie – jako partnerów – traktujemy marzec

Stacja Benzynowa

27


WYWIAD NUMERU

naszych klientów franczyzowych. To się wyraża na szereg sposobów. Między innymi w tym, że chcemy ich słuchać i że systematycznie z nimi rozmawiamy. Powołaliśmy radę programową reprezentującą franczyzobiorców, która pozostaje z nami w stałym dialogu. Problemy, które się wciąż pojawiają, choćby w efekcie wprowadzania w życie nowych regulacji prawnych lub po prostu zmieniającej się dynamicznie sytuacji na rynku paliw, są w efekcie naszych rozmów na bieżąco rozwiązywane. Dzięki tej dobrej współpracy wypracowaliśmy tzw. ofertę wartości DOFO, która stała się podstawą nowej umowy franczyzowej. To rozwiązania oparte o podejście typu win-win, polegające na tym, by obie strony umowy odnosiły wymierne korzyści.

Czego konkretnie mogą spodziewać się franczyzobiorcy w Państwa ofercie? Po pierwsze odeszliśmy od sztywnego określania upustów przy zakupie paliw na okres 5-letni, co było zasadą w starych umowach. Obecnie cena kształtowana jest corocznie, w relacji do przewidywanych cen na rynku hurtowym, co pozwala franczyzobiorcom Lotos na większą konkurencyjność w stosunku do innych sieci oraz stacji prywatnych. Przy czym formuła jest z góry znana i określona na cały okres umowy franczyzowej, a dostosowanie do rynku wynika z wprowadzenia do formuły cenowej czynnika zmiennego ustalanego co roku. Niemal wszyscy nasi partnerzy skorzystali z tego rozwiązania, odnosząc z tego tytułu znaczące, wymierne korzyści. Po drugie opracowaliśmy narzędzia, które pozwalają nam podejmować decyzje systemowe, a nie indywidualne. W oparciu o obiektywne czynniki jesteśmy w stanie zdefiniować czy i jak dużego rabatu należy udzielić partnerom. Czasami może się to dziać nawet kosztem zmniejszenia naszej marży jednostkowej. Uważamy jednak, że trzeba patrzyć na współpracę w skali całego roku sprzedażowego. Jednorazowe wsparcie może się okazać bardzo korzystne i może pomóc przetrwać franczyzobiorcom najtrudniejszy okres. Kiedy w ostatnim kwartale ubiegłego roku

28

Stacja Benzynowa

marzec

rynek detaliczny znalazł się w trudnym położeniu i marże jednostkowe bardzo spadły, udzielaliśmy dodatkowych upustów tym franczyzobiorcom, których kryzys dotknął najmocniej. Po trzecie poprawiliśmy naszą ofertę flotową dla franczyzobiorców – skonstruowaliśmy ją w taki sposób, żeby zróżnicować marżę jednostkową, którą franczyzobiorcy uzyskują ze sprzedaży flotowej. Te działania pozwoliły nam skierować ofertę transportu i klientów flotowych do wszystkich stacji franczyzowych, a nie jak dawniej, tylko do wybranych. Dzięki dokonanym zmianom każdy klient flotowy może tankować zarówno na stacji franczyzowej, jak i na własnej. To powoduje, że nasz udział w sprzedaży flotowej systematycznie rośnie, a stacje franczyzowe notują bardzo duże wzrosty sprzedaży flotowej. Kolejnym ważnym elementem naszej współpracy z franczyzobiorcami było umożliwienie im podpisywania umów z naszymi dostawcami na wybrane usługi lub produkty w cenach, które są przez nas kontraktowane. Są więc znacznie lepsze niż te, które mogliby samodzielnie uzyskać na rynku nasi franczyzobiorcy. Dotyczy, to chociażby oferty wdrożenia nowego systemu kasowego „PetroRetail” i związanych z tym usług akceptacji kart płatniczych. Dzięki wynegocjowanym przez nas upustom miesięcznie w kieszeni franczyzobiorców zostaje od kilku do kilkunastu tysięcy złotych więcej. Jak widać, na każdym polu współpracy staramy się dostarczać naszym partnerom wymierne korzyści, zapewniając zarówno wzrost sprzedaży jak i ograniczenie kosztów związanych z prowadzeniem działalności. Dzięki temu nasi franczyzobiorcy dynamicznie się rozwijają, a wielu z nich otwiera z nami kolejne stacje. Między innymi dzięki wymienionym działaniom już trzeci rok z rzędu wzrost sprzedaży dobowej na stacjach franczyzowych Lotosu jest wyższy niż średni wzrost na stacjach innych koncernów, co pokazują raporty POPiHN. Mam nadzieję, że to zachęci również niezależnych właścicieli stacji do wyboru Lotosu jako partnera.


WYWIAD NUMERU

Czy może Pan zdradzić w jaki sposób – poza działaniami podejmowanymi przez Lotos Paliwa – franczyzobiorcy osiągają takie wzrosty? Myślę, że jest to suma różnych czynników. Po pierwsze w latach 2017-2018 Grupa Lotos poczyniła bardzo duże nakłady na marketing i wsparcie sprzedażowe (przypomnę chociażby kampanię z udziałem Reprezentacji Polski realizowaną w trakcie mistrzostw w piłce nożnej). To zwiększało znacząco dynamikę sprzedaży paliw. Po drugie lepsze parametry cenowe zakupu paliw od Lotosu dały naszym partnerom większą elastyczność w zakresie kształtowania ceny sprzedaży i konkurowania na rynkach lokalnych. Po trzecie istotnym impulsem był wzrost sprzedaży flotowej na stacjach franczyzowych, co było możliwe dzięki wspomnianemu powyżej wprowadzeniu zróżnicowanej marży jednostkowej i skierowaniu strumienia klientów flotowych na wszystkie stacje franczyzowe. Kolejnym ważnym czynnikiem jest trwająca przebudowa portfela stacji franczyzowych. Ograniczamy, a czasami także kończymy współpracę tam, gdzie się kończą umowy ze stacjami o niskim wolumenie, które nie mają potencjału sprzedażowego. Stacje o sprzedaży paliwowej poniżej półtora miliona litrów rocznie nie mają racji bytu we franczyzie. Moim zdaniem one w ogóle nie mają racji bytu na współczesnym rynku. Dlatego wygaszamy kontrakty z takimi partnerami. Nowo otwierane przez nas stacje franczyzowe mają wolumen wysoki lub średni, dlatego przebudowany portfel notuje wyższą sprzedaż. Znaczącym elementem jest też poprawa naszej oferty Cafe Punkt – w ubiegłym roku wielu franczyzobiorców zdecydowało się na wprowadzenie tego formatu na swoich stacjach. Mam nadzieję, że do końca tego roku nasz koncept gastronomiczny będzie dostępny na wszystkich stacjach DOFO. To również przyczynia się do wzrostu sprzedaży paliw, ponieważ klient mając powtarzalną ofertę chętniej wraca na stacje Lotos.

Unikatową ofertą naszej sieci są karty, które można traktować jak ofertę benefitów pracowniczych. Dzięki współpracy z nami duże i średnie firmy są w stanie dostarczyć swoim pracownikom atrakcyjne ceny zakupu paliw na stacjach Lotos. Różne organizacje i stowarzyszenia społeczne również mogą je zaoferować swoim członkom – wystarczy omówić z nami możliwości współpracy. Takiej oferty, z tego, co wiem, nie posiadają inni gracze na rynku, a my w tym segmencie jesteśmy bardzo mocni, wydaliśmy bardzo dużo kart tego typu. To solidny filar naszej sprzedaży flotowej.

Ile stacji franczyzowych działa obecnie w Państwa sieci? Mamy 193 stacje franczyzowe, to ok. 38 proc. sieci Lotos. Procentowo ten udział nie będzie się zmieniał. W naszej strategii zakładamy zrównoważony rozwój.

Czy można powiedzieć, że chcą Państwo utrzymać udział franczyzy na poziomie ok. 40 proc.? Tak, z nastawieniem na mocną zmianę portfela franczyzowego.

Jakich jeszcze zmian w ofercie i organizacji sieci klienci Lotos mogą spodziewać się w 2020 roku? Mocno stawiamy na pozyskiwanie klientów flotowych. Od kilku lat udział floty w całości sprzedaży Lotos rośnie. Z 21 proc. w 2015 ro­ku do 27 proc. w roku 2019 na wszystkich stacjach. Przy czym wzrost na stacjach własnych jest jeszcze szybszy, bo osiągnął już ponad 3 proc. udziału sprzedaży. Teraz także będzie przyspieszał na stacjach franczyzowych, dzięki zmianom, o których już wspomniałem. Myślę, że w tym roku dojdziemy do 30 proc. udziału sprzedaży flotowej w segmencie stacji franczyzowych. Naszą silną stroną od wielu lat jest transport ciężki. Oferta kart flotowych Lotosu jest doceniona przez rynek. Pracujemy bardzo blisko ze spedytorami i przewoźnikami.

A jak Pan podsumowałby te wszystkie działania z perspektywy spółki Lotos Paliwa, a nie klientów? Wszystkie wymienione działania składają się na ogromny sukces naszej spółki. Duże wzrosty sprzedaży paliw, rozwój ilościowy i jakościowy sieci, realizowany z nadwyżką cel, jakim jest podwojenie marży pozapaliwowej w ciągu pięciu lat, elektromobilność i paliwa alternatywne – to główne kierunki naszych działań, które wynikają ze strategii i które konsekwentnie realizujemy dzięki dobrej współpracy w ramach zarządu kierowanego przez pana Wojciecha Weissa, sprawnemu zespołowi menedżerskiemu i zaangażowaniu blisko 300 pracowników naszej spółki, którym chciałbym przy tej okazji serdecznie podziękować. Nie można też pominąć naszych 260 ajentów i blisko 4000 pracowników stacji – bez ich codziennego oddania, zaangażowania w pracę, życzliwości okazywanej klientom nie udałoby się tego osiągnąć. Dzięki temu w ciągu ostatnich 4 lat kilkakrotnie zwiększyliśmy nasze wyniki finansowe. W ten sposób budujemy wartość dla Grupy Lotos, która jest naszym właścicielem, oraz jej akcjonariuszy, w tym Skarbu Państwa.

Dziękuję bardzo za rozmowę. marzec

Stacja Benzynowa

29


zarządzanie i finanse

Rozwinąć

Umiejętność przewodzenia w oparciu o efektywną współpracę z innymi, to jedna z ważniejszych kompetencji każdej osoby stojącej na czele organizacji, oddziału, czy jednostki realizującej własne cele. Wszędzie tam, gdzie zaangażowanie zespołu odgrywa kluczową rolę.

Marta Kustosz coach rozwoju zawodowego właścicielka PraktykA Zmian

30

Stacja Benzynowa

marzec


zarządzanie i finanse

kompetencje kadry P

olityka personalna doprecyzowuje zbiór procedur i zasad postępowania w określonych sytuacjach. Wszystkie twarde wytyczne stanowią fundament tego, co decyduje o charakterze współpracy, jakości budowanych relacji, czy odpowiedzialności za wypełniane obowiązki osób zatrudnionych. Polityka personalna ma za zadanie zaspokoić podstawowe potrzeby, ambicje i aspiracje zawodowe pracowników, przy jednoczesnym uwzględnieniu celów i zadań firmy. To jednak nie wszystko, skuteczne zarządzanie ludźmi

stawia przed menadżerami kolejne wyzwania, które wynikają m.in. ze zmian społecznych i ekonomicznych. Dowodzenie i kontrola wciąż stanowią główne elementy zarządzania zasobami ludzkimi w wielu miejscach. Atrybuty kierowania ograniczające się do dyrygowania i oceny pracowników nie odpowiadają tendencjom, które coraz usilniej skłaniają do stosowania metod przywództwa współuczestniczącego. W jaki więc sposób możemy aktywnie wpływać na wprowadzanie zmian, które przyniosą oczekiwane

rezultaty w postaci coraz lepszych wyników, a także wpłyną realnie na zaangażowanie zespołów w wykonywaną pracę, budowanie lojalności i współodpowiedzialności? Wyniki prowadzonej działalności przedstawiane są w postaci sprawozdania finansowego, analiz ilościowych, czy stopnia realizacji budżetu. Osiągane wskaźniki ekonomiczne wpływają na podejmowane decyzje, które następnie wcielane są w życie oddziałując na relacje w zespołach. Jeśli jakiś aspekt funkcjonowania jednostki nie przynosi satysfakcjonujących wyników, kiedy wprowadzanie nowych metod pracy, czy usprawnień, utrudnia nadmierna rotacja, warto zastanowić się nad opcją zaangażowania w proces osoby z zewnątrz. Obiektywne

podejście, możliwość indywidualnej pracy z osobami na kluczowych pozycjach, stanowi istotne wspieranie liderów w poszukiwaniu źródeł powtarzających się problemów, odkrywania nowych rozwiązań, które pozwolą wyjść poza przestarzały schemat i osiąganie wciąż niewystarczająco zadowalających efektów. Obszary, w których pojawiają się trudności wynikające np. z implementacji nowych działań, wprowadzania korekt, stanowią często spore wyzwanie i wymagają zdecydowanie przyjęcia nowej, szerszej perspektywy, która uwzglę­ dni specyfikę wewnętrznego środowiska, indywidualną różnorodność personelu, a także pozwoli zweryfikować główne cechy charakteryzujących relacje. marzec

Stacja Benzynowa

31


zarządzanie i finanse

Zdarza się, że sytuacje wymaga­ jące zmian, wynikają z braku pod­ jęcia właściwych decyzji w odpowie­ dnim czasie, lub też są wy­nikiem pogarszającej się sytuacji finanso­ wej, konkretnego kryzysu, chociaż­ by w aspekcie niewystarczającej liczby osób do pracy, nadmiernych rotacji lub absencji. Bywają również takie momenty, w których wprowa­ dzane koncepcje są przekazywane, wdrażane, w sposób niewłaściwy, pomijając specyfikę miejsca i ze­ społu w nim funkcjonującego. Naturalnym jest, że punkt widze­ nia różni się w zależności od sprawo­ wanej funkcji, roli, miejsca w struktu­ rze, czy doświadczenia. Tym samym rozwiązania, a także cele, są różne dla poszczególnych zespołów. Spójność kadry i jej współpraca, przy konfrontacji z kolejnym wyzwa­ niem, staje się kluczowa. Coach w organizacji przede wszy­ stkim wspiera liderów w poszerza­ niu dotychczasowego spojrzenia. Pozwala zauważyć zarówno per­ spektywę zespołu, jak i zarządu spółki, tak aby działania których się podejmą przyniosły oczekiwane efekty, w najkrótszym możliwie cza­ sie. Dodatkowo, obecność coacha, pozwala zrozumieć dynamikę rela­ cji w zespole, dotrzeć do najważniej­ szych czynników motywacyjnych, a także doprecyzować na nowo wspólne wartości i kluczowe zasa­ dy współpracy, odrzucić przesta­ rzałe i nieskuteczne schematy dzia­ łania. Kierownicy pracują z Coachem w trybie regularnych spotkań z ja­ sno doprecyzowanymi celami. Naj­ częściej jest to osoba niezwiązaną na co dzień z organizacją, co po­ zwala na wyeliminowanie ocen, uniknięcie udzielania bezpośred­ nich wskazówek. Bardzo ważnym jest, aby zminimalizować możli­ wość wystąpienia elementów, któ­ re mogą wpływać negatywnie na cały proces, zaburzać go. Kadra menadżerska poznaje korzyści wy­ nikające ze wsparcia, aby w dalszej kolejności wdrażać je w pracy nad rozwojem swoich współpracowni­ ków. Pracownicy najniższego

32

Stacja Benzynowa

marzec

szczebla mają szansę doświadczać zauważalnych i konkretnych zmian m.in. w postawach i zachowaniach bezpośrednich przełożonych. To one stanowią najlepsze potwier­ dzenie skuteczności procesów. Dojrzali szefowie zaczynają myśleć w innych kategoriach, np.: Co mo­ żemy zrobić jako zespół, aby po­ dejmowane przez nas działania wpływały realnie na wyniki, a także aby zadowolenie naszych klientów było coraz wyższe? W jaki sposób możemy weryfikować nasze dzia­ łania na bieżąco, aby nieustannie uczyć się siebie i reakcji otoczenia, tak aby kolejne działania realizo­ wane były w bardziej sprzyjającej atmosferze? Nie ma tutaj miejsca na dyrektywne wydawanie pole­ ceń, ani na koncentrację na kon­ troli. Zarządzamy zaangażowanym zespołem, odpowiedzialnym za wynik. Coaching jest rozwiązaniem sprzyjającym tworzeniu wyżej wspomnianej atmosfery współ­ uczestnictwa na każdym szczeblu. Samodoskonalenie oraz rozwój najważniejszych kompetencji za­ wodowych stanowią priorytet. W trakcie procesów, liderzy często po raz pierwszy rozmawiają otwar­ cie i bez obaw o porażkach, wątpli­ wościach, wyciągając wnioski wpły­ wające realnie na zmianę sytuacji w firmie. Sesje coachingowe, warsztaty pozwalają spojrzeć na zarządzanie inaczej. Cel realizacji projektów może dotyczyć zmian, może rów­ nież być elementem wsparcia w budowaniu lojalnych i zaangażo­ wanych zespołów. Zaszczepienie kultury coachingowej umożliwia sprostanie trudnej sytuacji na ryn­ ku pracy, rosnącej konkurencji. Umożliwia wprowadzenie zdro­ wych zasad współpracy opartych na silnych relacjach i efektywnych działaniach na drodze do osiągania wspólnego z oczekiwaniami firmy, celu. Zachowania personelu zmie­ niają się w kierunku aktywnego poszukiwania własnych rozwiązań ze świadomą odpowiedzialnością za efekt. n

PROJEKT LIDER

30.04.2020

O Autorze Coach rozwoju zawodowego, terapeuta, właścicielka Praktyki Zmian. Związana jest z branżą szkoleniową i konsultingową m.in. prowadząc: doradztwo w zakresie roz­­woju zawodowego, indywidualne pro­ jekty do­skonalące umiejętności in­terpersonalne oparte o wyko­rzystanie narzędzi coachingowych, czy szkolenia kadry menadżerskiej w zakresie budowania najlepszych zespołów, zarządzania. Wspiera dążenia innych w rozwoju samoświa­ domości i osiąganiu celów zarówno zawodowych, jak i prywatnych. W 2018 roku rozpoczęła realizację swojego autorskiego programu: Projekt Menadżer oraz Projekt Ja, wykorzystując zarówno narzędzia coachingowe, jak i techniki terapeutyczne z zakresu rozwoju osobo­ wości. Absolwentka Uniwersytetu Ekonomicznego im. Oskara Lan­ gego we Wrocławiu, Akademii Psychologii Terapeutycznej w Łodzi.



zarządzanie i finanse

Artifical Int ewolucja czy konieczność dla stacji paliw? cz. 1

#Dziś

K

ażdego dnia postęp technologiczny przyspiesza. Aktualnie jest na poziomie znacząco wykraczającym poza nasze potrzeby i możliwości adaptacji.

34

Stacja Benzynowa

marzec

Jesteśmy świadkami ścierania się różnych grup pokoleniowych X, Y oraz legendarnego Z (tu najbardziej widać różnice w trendach zakupowych, zachowaniach, potrzebach oraz adaptacji nowych technologii). Na szczęcie wraz ze wzrostem nowych technologii rośnie świadomość troski o bezpieczeństwo pracy i ochrony środowiska naturalnego. Sieci QSR są moim zdaniem najbardziej świadome tych zmian i już od ostatnich kilku lat, świadomie przygotowują klientów i siebie samych do nowego „hybrydowego” podejścia. W no-

woczesnych sieciach QSR klient już nie tylko może skorzystać ze standardowej kasy z kasjerem, ale ma wybór aż czterech odrębnych kanałów sprzedaży. Wszystko po to, żeby dotrzeć do jeszcze szerszej grupy klientów i tu zaczyna się element, który nazywam świadomym planowaniem przyszłości technologicznej. Przy tak dynamicznym wzroście dostępności technologii i „dorastaniu” klienta do niej, tylko nieliczni będą w stanie przygotować własne struktury organizacyjne do nadchodzących zmian. Zgodnie z ogólnie dostępnymi materiałami eksperckimi najbliższe 10 lat zrewolucjonizuje sektor convenience poprzez radykalne zmiany w społeczeństwie wywołane wzrostem wykorzystania robotyzacji w retailu. Dlatego tylko do-

bra świadomość organizacyjna dostępnych technologii oraz efektywne wdrożenia pozwalają pozostać w czołówce. Na przestrzeni ostatnich 10 lat brałem udział w różnych projektach inwestycyjnych, badawczych, rozwojowych w sektorach horeca, retail i oczywiście petrol. Dużym uznaniem obdarzam sektor QSR, który wielokrotnie w ostatnich latach był dla mnie inspiracją do optymalizacji procesów. W QSR najbardziej widocznie są przykłady skutecznego wykorzystania technologii, której głównym celem jest zwiększanie komfortu pracowników poprzez redukcję pracochłonności, co w oczywisty sposób przekłada się na redukcję kosztów i wzmocnienie standaryzacji. Na czele technologii, które mają ele-


zarządzanie i finanse

eligence (AI) Pierwszy raz na łamach magazynu „Stacja Benzynowa & Convenience Store” mam przyjemność poruszać tematykę praktycznego wykorzystania technologii oraz sztucznej inteligencji (AI). Początkowo zamierzałem skoncentrować się na systemach neuronowych, które wykorzystują w pełni możliwości AI, lecz podczas prac nad artykułem ostatecznie postanowiłem podzielić materiał na dwie części, które umownie oznaczyłem: dostępne innowacje technologiczne cz.1 #Dziś (najbliższe 5 lat) i cz.2 #Jutro (najbliższe 5-10 lat) wstęp do AI. Dlaczego? Jest to naturalny podział pomiędzy technologią dostępną i sprawdzoną już #Dziś, a tym do czego muszą się przygotować struktury koncernów paliwowych oraz ich klientów – #Jutro. Mikołaj Pawlak niezależny ekspert ds. doskonałości operacyjnej – retail, horeca, petrol

menty AI, są te wspierające sprzedaż bezpośrednią. Liderami w tej kategorii są wszelkie technologie Self Service (np.KIOSK) oraz systemy DigitalSignage. W celu stworzenia perfekcyjnej kastomizacji oferty dla klienta obydwie technologie wykorzystują czynniki zewnętrzne takie jak: pora dnia, dostępność produktów, temperatura otocznia czy zwyczaje zakupowe klienta. Zastępując pracowników i czasami wielokrotnie podnosząc marżowość. Nie są to jeszcze systemy AI, ale stanowią idealny wstęp do edukacji w oczekiwaniu na #Jutro, w którym znaczącą rolę odegrają roboty i systemy neuronowe. W ostatnich tygodniach mamy w Polsce dużo testowych rozwiązań sklepów bezobsługowych w sektorze retail. Osobiście cieszy mnie to,

ponieważ przyspieszy to zmiany technologiczne w całym handlu.

Polska centrum PoC Zarówno sieci paliwowe, jaki i restauracje QSR (szczególnie w Polsce), są jednymi z najbardziej nowoczesnych formatów. Wyróżnia je głównie chłonna potrzeba jakości klientów, którzy są bardzo wymagający. Stacje paliw w Polsce wyróżnia przyjazny design wnętrza, czytelna komunikacja, bogata oferta produktowa i dobra oferta dań świeżych oraz udogodnienia technologiczne. Oczywiście sektor paliwowy każdego dnia boryka z dziesiątkami innych problemów. Jednym z ważniejszych jest zapewnienie swoim pracownikom bezpieczeństwa pracy i komfortu. Komfortu, którego

składową jest również system wynagrodzeń. Cały sektor handlowy ma to samo wyzwanie. Znalezienie zaangażowanego pracownika, entuzjastycznie nastawionego do klientów z podstawową znajomością języka obcego graniczy z cudem. Z pomocą przychodzi doskonałość operacyjna i innowacje technologicznie. W tym artykule koncentruje się głównie na technologiach, które już dawno powinny zagościć na stacjach paliw, głównie po to, żeby nastąpiło tzw. otwarcie na AI, ale do tego konieczna jest etapowość i rozsądne działanie. Dzisiejsza stacja paliw to nie tylko synergiczne połącznie handlu paliwami z convenience store, ale coraz bardziej licząca się mocna kategoria gastronomiczna. Dlatego podstawowym

zadaniem wydaje się (poza testem nowych formatów) dostosowywanie techniczne obiektów. Poniżej technologie, które są już powszechnie znane na świecie, ale wciąż jest bardzo mało udanych wdrożeń w EU w sektorze paliwowym. Nie zapominajmy, że jednym ważniejszych celi do realizacji jest stabilna wersja środowiska sprzedażowego. Technologii wspierającej jest naprawdę dużo. Ja koncentruje się na podstawowych, które uzyskują najszybciej zadawalające efekty po wdrożeniu. 1. Systemy Sefl Service – KIOSKI 2. Systemy pomiaru czasu, numerowania i KDS 3. DigitalSignage – nie mylić z cyfrowym menuboardem 4. Systemy usprawniające komunikacje HeadSet marzec

Stacja Benzynowa

35


zarządzanie i finanse

KIOSK Inspiracja

Retail, QSR, Petrol Up/Cross Sell +60%,

Zalety

Przejęcie transakcji +30%, Wzrost koszyka +45%, Uwolnienie 0,5 do 1 etatu

Koszty & ROI

Profesjonalne systemy komunikacji

Retail, QSR,

Retail, QSR, Petrol

Obniżenie strat 30%,

Przyspieszenie komunikacji 30%,

Przyspieszenie operacji 30%,

Zwiększenie satysfakcji 35%,

Uwolnienie 0,5 do 1 etatu

Wzrost sprzedaży ponad do 35%

Zwiększenie komfortu 80%, Zwiększenie efektywności zespołu 40%

Od 3 do 6 tys. USD,

Od 10 do 200 tys. USD,

Od 10 do 25 tys. zł

ROI 24-48 mc

ROI 24-48 mc

ROI 24-48 mc

ROI 24-48 mc

Kioski samoobsługowe pojawiły się już w latach 40. XX wieku głównie jako wpłatomaty. Wiele lat musieliśmy czekać aż drogą badań i ewolucji KIOSKI zostały rozpowszechnione przez sieci QSR. Aktualnie są już standardem. Czy to dobry kierunek wykorzystania tej praktyki? Tak, większość badań kanału KIOSK jednoznacznie mówi o powstaniu trendu self service. Legendarna grupa pokoleniowa „Z” nie wyobraża sobie życia bez technologii, wykorzystania smartphona, potwierdza to ponad 78 proc. badanych (wg badania dla GBTA Foundation z 2019 roku). Rozwiązania self service odpowiadają na wiele innych problemów społecznych dzisiejszego sektora. Bardzo istotne jest odpowiednie zaplanowanie całego procesu. Pozwala uwolnić nawet do 30 proc. pracochłonności załogi, co może mieć znaczący wpływ na system pracy. Oczywiście adaptacja kiosku to dopiero początek adaptacji self service. Najbardziej interesującym parametrem jest wzrost koszyka zakupowego klienta nawet o 45 proc. Zjawisko jest bardzo zbliżone do tradycyjnego już zachowania się klienta w kanele e-comerce. KIOSK to bez wątpienia odpowiedź na przyspieszanie obsługi klienta, zawsze działającą aktywną sprzedaż oraz znaczące obniżenie kosztów OPEX Stacji Paliw. Ważnym uzupełnieiem systemów KIOSK są systemy pomiaru czasu, numerowanie zamówienia Stacja Benzynowa

Retail, QSR, Petrol

Profesjonalne DigitalSignage

Od 3 do 6 tys. USD,

Systemy Self Service (KIOSK)

36

Systemy wspierające operacje

marzec

klienta i KDS. W QSR system znany jako KDS (Kitchen Display System) to podstawowe wyposażenie większości kuchni. System może działać bez KIOSKu na obiekcie, ale jest niezbędny do prawidłowego działania KIOSKu pod kontem efektywnej pracy personelu. Rozwiązanie standaryzuje i przyspieszs obsługę klienta, a pomiędzy pracownikami wspomaga komunikację.

DigitalSignage DigitalSignage to jeden z moich ulubionych tematów dyskusji technologicznej. Wielokrotnie zajmowałem stanowisko w opiniowaniu rozwiązań, które są dalekie od DigitalSignage, a są jedynie cyfrowymi menuboardami / wyświetlaczami. Różnica pomiędzy tymi tech­ nologiami jest znacząca, co ma wpływ na prawidłową efektywność wdrożenia, a co za tym idzie optymalny ROI projektu. Często spotykam zawiedzionych managerów, którzy są zaskoczeni faktem, że projekt digital zamiast usprawnić procesy emisji materiałów, skomplikował je nie przynosząc oczekiwanego rezultatu. Prawidłowo zaprojektowany system digitlal to „żyjące” rozwiązanie technologiczne wykorzystujące peryferyjne technologie do prawidłowego wyświetlenia kontentu. Pora dnia, temperatura otoczenia, dostępność produktu czy aktualna cena to tylko nieliczne parametry, które mają wpływ na wyświetlany kontent. Do prawidłowej

realizacji, oprócz dobrej organizacji projektu będziemy potrzebować oprogramowania do za­rzą­dza­ nia „skrojonego” wręcz na nasze potrzeby. Zbyt rozbudowane opro­ gramowanie na dłuższą metę będzie kolejną przeszkodą. Samo wyświetlanie cyfrowej wersji plakatu jest nieefektywne i powinno być wyłącznie etapem przejściowym. Prawidłowo zaprojektowany system jest w stanie wzmocnić sprzedaż na produktach promowanych nawet do 35 proc.

Systemy usprawniające komunikację (IN-OUT) Tzw. systemy komunikacji wyczerpują listę technologii z grupy niezbędnych. Nie bez przyczyny z tej technologii na przestrzeni ostatnich miesięcy z dużym powodzeniem poza restauracjami QSR zaczynają korzystać retailerzy i wybrane stacje paliw. Systemy nie dość, że w znaczący sposób podnoszą efektywność komunikacji personelu, to są prawą ręką kierownika stacji przypominając o różnych cyklicznych czynnościach z życia stacji (umyj ręce, sprawdź czystość toalet/dystrybutorów, przygotuj się do zmiany nocnej itp.). Dodatkową zaletą jest możliwość integracji z urządzeniami takimi jak np. ekspres do kawy, dzięki czemu pracownik zostanie poinformowany o zapełnieniu zasobnika kawy w momencie wystąpienia zdarzenia, a nie przez zdenerwowanego klienta.

Podsumowanie Każde wprowadzenie nowej technologii wiąże się z implikacją integracji procesowych oraz co najważniejsze, musi posiadać dobrą argumentację inwestycji. Niestety był lub nadal jest to problem, który w większości organizacji zatrzymywał naprawdę duże i ciekawe projekty. Z uwagi na duże tempo prac nad realizacją planowanych ekspansji marży, czasami brakuje miejsca / czasu / zasobów na prowadzenie projektów badawczych. Dlatego jestem zwolennikiem „niewyważania otwartych drzwi”. Zawsze zachęcam do wykorzystywania sprowadzonych rozwiązań automatyzujących procesy na obiektach przy jednoczesnym prowadzaniu projektów długoterminowych, które cały czas muszą być korygowane i dostosowywane do aktualnej sytuacji rynkowej lub nowej strategii. Często zapominamy, że za sukcesem wszystkich projektów nie stoi pomysłodawca/inwestor, ale odbiór klienta/pracownika. Źle „przygotowany klient” niechętnie skorzysta z udogodniania – to samo dotyczy pracownika. Pracownik, który ma wiele obaw, nie dość, że będzie zniechęcał klientów, ale będzie wykazywał się niższą motywacją, co przełoży się finalnie na pogorszenie KPI. Prawidłowe zaplanowanie procesu wdrożenia zmian technologicznych to podstawowe zadanie obszarów rozwojowych i NPD. Błąd może kosztować rok lub dwa lata przewagi konkurencyjnej. n



SKLEP NA STACJI

Sprzedaż

01

Jak pokazują dane CMR, w styczniu 2020 r. łączna wartość sprzedaży w sklepach małoforma­ towych do 300 mkw. w porównaniu do stycznia 2019 r. wzrosła o 2,5 proc., chociaż liczba transakcji była o około 3 proc. niższa niż przed rokiem. W porównaniu z grudniem 2019 r. obroty obniżyły o 14,9 proc., natomiast łączna liczba transakcji spadła o około 8 proc. Centrum Monitorowania Rynku

W

sklepach małoformatowych do 300 mkw. styczeń to zwykle jeden z najsłabszych miesięcy, zarówno pod względem liczby transakcji, jak i wartości sprzedaży. W porównaniu z grudniem, kiedy klienci więcej wydają na zakupy świąteczne i sylwestrowe, duże spadki notują niemal wszystkie kategorie produktowe, szczególnie kulinaria, alkohole i słodycze. W styczniu 2020 r. wartość sprzedaży wódek czystych była o 22 proc. mniejsza niż w grudniu, na whisky klienci sklepów małoformatowych wydali o 50 proc. mniej niż miesiąc wcześniej, a wydatki na przyprawy, mąkę czy czekolady spadły w tym czasie o około 30 proc. Jeszcze większe spadki w ujęciu miesiąc do miesiąca odnotowały kategorie win musujących, dodatków do ciast czy figurek czekoladowych.

38

Stacja Benzynowa

marzec

Coroczne styczniowe spadki zarówno liczby transakcji, jak i obrotów są jeszcze bardziej znaczące w większych placówkach, dla obrotów których grudzień jest najważniejszym miesiącem w roku. Jak wynika z danych CMR, w styczniu 2020 r. wartość sprzedaży w supermarketach 301-2500 mkw. (z wyłączeniem dyskontów) spadła w porównaniu z grudniem aż o 23 proc. W tym kanale sprzedaży niewielki spadek sprzedaży odnotowano również w ujęciu rocznym – w styczniu wydatki klientów w tym formacie placówek były o 2,1 proc. niższe niż rok wcześniej. W sklepach małoformatowych do 300 mkw. obroty sklepów w styczniu 2020 r. były wprawdzie nieco wyższe niż rok wcześniej, zmniejszyła się jednak liczba transakcji, do czego przyczynił się głównie spadek liczby placówek. Wzrost wartości

sprzedaży to efekt rosnących cen – w styczniu 2020 r. klienci sklepów małoformatowych wydawali na zakupy średnio 16,24 zł, czyli o prawie 6 proc. więcej niż przed rokiem, mimo iż średnia liczba opakowań produktów wkładanych do koszyka była nieco niższa niż w styczniu 2019 r. W styczniu 2020 r. klienci sklepów małoformatowych zaczęli też odczuwać skutki podwyżki akcyzy na alkohol i papierosy – za butelkę wódki czystej o pojemności 100 ml musieli zapłacić średnio o 30 groszy więcej niż przed rokiem, opakowanie 200 ml kosztowało ich o 50 groszy więcej, natomiast półlitrowa butelka wódki podrożała średnio o około 70 groszy. Droższe niż przed rokiem były również papierosy, przy czym najboleśniej zmianę stawek akcyzy odczuli palacze papierosów ze średniej i wyższej półki cenowej,

którzy za paczkę papierosów muszą płacić obecnie nawet 1 zł więcej niż przed rokiem. Najważniejszymi grupami produktów paczkowanych w sklepach małoformatowych do 300 mkw. pozostają alkohole, produkty tytoniowe, napoje, słodycze i produkty mleczne – w styczniu 2020 r., podobnie jak rok wcześniej, 5 tych kategorii odpowiadało one za niespełna 60 proc. obrotów sklepów. Wśród grup produktów, które w styczniu 2020 r. sprzedawały się znacznie lepiej niż w styczniu 2019 r., należy wymienić m.in. różnego rodzaju dania gotowe (wzrost wartości sprzedaży o 16 proc.), musy owocowe (wzrost o 56 proc.), napoje energetyzujące (wzrost o 16 proc.), czyli produkty wpisujące się w potrzeby zabieganego klienta, który ceni sobie wygodę i oszczędność czasu. n



SKLEP NA STACJI

Piwa i wódki

Wódki w małych opakowaniach w ostatnich latach robią furorę wśród klientów sklepów małoformatowych, a ich znaczenie z roku na rok jest coraz większe. Jak wynika z analizy danych paragonowych, klienci kupujący w sklepach małoformatowych wódkę w małych opakowaniach to często te same osoby, które ustawiają się w kolejce po niedrogie piwo. Elżbieta Szarejko Centrum Monitorowania Rynku

M

ałe butelki (do 200 ml) stanowią obecnie około 50 proc. sprzedaży wolumenowej i wartościowej wódki w sklepach małoformatowych. Natomiast w liczbie transakcji ich znaczenie jest o wiele wyższe – średnio 4 na 5 konsumentów kupujących wódkę wybiera właśnie małe opakowanie. Sprzedaż małych butelek

40

Stacja Benzynowa

marzec

ma szczególne znaczenie dla wódek smakowych oraz najtańszych wódek czystych. Wprawdzie w całym segmencie wódek czystych wciąż najważniejszą pojemnością jest 500 ml (w tradycyjnych półlitrówkach sprzedaje się wciąż ponad 40 proc. wolumenu wódek czystych), ale na drugim miejscu plasuje się już opakowanie

200 ml (z około 24 proc. udziałem w wolumenie sprzedaży), a tuż za nim butelki o pojemności do 100 ml. Warto przy tym zaznaczyć, że im wyższy segment cenowy tym większe znaczenie


SKLEP NA STACJI

mają opakowania o pojemności co najmniej 500 ml. O ile w sprzedaży wódek z najniższej półki cenowej opakowania do 200 ml odpowiadają za ponad 70 proc. wolumenu, to już w segmencie mainstream (gdzie plasują się m.in. najpopularniejsze marki wódek czystych – Żubrówka Biała, Żołądkowa Gorzka Czysta de Luxe i Krupnik Czysty) udział małych opakowań wynosi obecnie około 25 proc. wolumenu, natomiast dla trunków z najwyższej półki cenowej małe opakowania mają marginalne znaczenie. W segmencie wódek czystych nie-

Niedaleko stoiska z wódkami znajduje się zwykle drugi ważny punkt w sklepie małoformatowym, czyli półka lub lodówka z piwem, gdzie również na amatorów napojów z procentami czeka szeroka oferta – średnio mogą wybierać prawie 90 piw. Mimo wyraźnego trendu premiumizacji i rosnącej popularności różnych stylów piwnych, a także piw smakowych oraz bezalkoholowych, w sklepach małoformatowych wciąż wielu klientów kieruje się głównie ceną i mocą produktu, dlatego na pond 50 proc. paragonów z ta kategorią można

znaleźć również napoje gazowane oraz soki i napoje niegazowane. Sprzedaż małych opakowań wódek zarówno czystych, jak i smakowych rozkłada się równomiernie między wszystkie dni tygodnia. Klienci przychodzą po „małpki” od wczesnych godzin porannych (średnio co dwunasta transakcja zakupu wódki w opakowaniu do 100 ml i co piętnasta z wódką o pojemności 200 ml) ma miejsce między godziną 5.00 a 8.00. Na prawie co trzecim paragonie z wódką w małej butelce nie pojawiają się żadne inne produkty, co oznacza, że zakup

mocne i najtańsze lagery (wśród nich m.in. Tatra, Żubr i Harnaś), podobnie jak małe opakowania wódek, sprzedają się równomiernie przez cały tydzień od wczesnych godzin porannych, a odsetek paragonów, na których nie pojawiają się żadne inne produkty, jest jeszcze wyższy niż w przypadku „małpek”. Jednak o ile zdecydowana większość konsumentów kupujących wódkę wkłada do koszyka jedną butelkę, rzadziej spotykane są transakcje z dwoma opakowaniami (przeważnie w przypadku pojemności do 100 ml), to w przypadku zakupu

Znaczenie pojemności opakowań w wolumenie sprzedaży wódek czystych i smakowych sklepy małoformatowe do 300 mkw., 2019 r.

100%

2%

12%

22% 80% 42% 60%

30%

40%

20%

24% 46% 22%

0% wódki smakowe do 100 ml

wódki czyste 200 ml

500 ml

700 ml i więcej

Źródło: CMR.

podzielnie rządzą małe opakowania to w nich sprzedaje się ponad ¾ wolumenu wódek smakowych), przy czym najważniejszą pojemnością pozostaje 100 ml. Klienci typowego sklepu małoformatowego mają do wyboru 85-90 wariantów wódek czystych i smakowych, z czego zdecydowaną większość (około 50 wariantów) stanowią małe opakowania, przy czym wódek smakowych jest około 2 razy więcej niż czystych.

znaleźć zwykłe piwa jasne pełne z najniższej półki cenowej lub piwa mocne. Jak wynika z analizy danych paragonowych gromadzonych przez CMR, zwyczaje zakupowe różnych rodzajów i pojemności wódek wyraźnie się różnią. Dla dużych opakowań (500 i 700 ml) zdecydowanie najważniejszy pozostaje weekend (ponad 20 proc. transakcji przypada na sobotę), a na paragonach z tymi produktami często można

tego produktu był jednym powodem wizyty w sklepie. Bardzo podobne różnice w czasie zakupu można zauważyć wśród konsumentów piw – warianty smakowe oraz lagery z wyższej półki cenowej zdecydowanie najlepiej sprzedają się w weekendy, a najwięcej transakcji z nimi notuje się w godzinach popołudniowych i wieczornych, do koszyków z nimi trafiają często m.in. różnego rodzaju przekąski słone. Natomiast piwa

piw szczególnie tych mocnych oraz tanich lagerów, ponad połowa klientów wkłada do koszyka co najmniej dwa opakowania. Te dwa rodzaje alkoholu – wódki w małych opakowaniach oraz tanie piwa – bardzo często są ze sobą współkupowane. Średnio co dwunasta osoba sięgająca po wódki w mniejszych opakowaniach kupuje również piwo. Popularną pozycją na paragonie z tą kategorią są również tytonie oraz papierosy. n marzec

Stacja Benzynowa

41


SKLEP NA STACJI

Koncepty handlowe rozwój kategorii i nowe usługi Klienci wymagają, by usługi na stacjach paliw nie ograniczały się tylko do możliwości zatankowania pojazdu. Operatorzy prześcigają się w kreatywnych pomysłach i uatrakcyjniają swoje oferty. Koncepty gastronomiczne o rozbudowanym menu, dobrze zaopatrzone sklepy convenience i stale poszerzający się wachlarz usług dodatkowych sprawiają, że stacja paliw coraz częściej staje się miejscem przyjemnego spędzenia czasu nie tylko dla podróżnych. Filip Puchalski członek zarządu Anwim

D

o końca lat 80. rzeczywistość w Polsce była szara i smutna. Takie też były stacje paliw – skromne, mało atrakcyjne i… niezbyt czyste. Dopiero dekadę później rzeczywistość w naszym kraju zaczęła się gwałtownie zmieniać. Wraz z rozwojem gospodarki rynkowej branża paliwowa uległa istotnej transformacji. Przy drogach zaczęły pojawiać się nowe marki sieci paliw, a do kraju weszły silne międzynarodowe koncerny. Sieci zaczęły się zagęszczać, a ich oferta stawała się coraz bardziej atrakcyjna. Co istotne, obejmowała ona nie tylko lepszej jakości paliwo, ale właśnie także produkty pozapaliwowe.

Bogata i zróżnicowana oferta Dziś sklepy na stacjach paliw są coraz lepiej zaopatrzone i atrakcyjne nie tylko dla zmotoryzowanych klientów. Asortyment jest cały czas poszerzany. Stałym punktem są artykuły motoryzacyjne – akcesoria, drobne części zamienne, a także

42

Stacja Benzynowa

marzec

oleje silnikowe i inne płyny eksploatacyjne, choć te ostatnie kategorie produktowe od dłuższego czasu są redukowane na stacjach. Sklepy oferują także szeroki asortyment produktów spożywczych, zarówno pakowanych i świeżych, jak i wiele innych. Popularność zyskują tzw. produkty private label, czyli obrandowane marką danej sieci stacji paliw. Badanie Nielsena z 2018 r. dowodzi, że w Polsce marki własne osiągnęły prawie 20 proc. udziałów wartościowych w rynku. Według analityków produkty te stały się na tyle atrakcyjne, że rywalizują z dużymi i powszechnie rozpoznawalnymi markami. Produkty z kategorii private label dają także możliwość nawiązania więzi pomiędzy konsumentem a mar­ką. Jeśli kupujący odnajdzie swój ulubiony produkt w danej sieci sklepów, to zdecydowanie chętniej wróci do niej przy innej okazji. Jest to istotne narzędzie pozwalające na zbudowanie relacji z klientem.

Zakaz handlu w niedziele – duże wzrosty na stacjach Na początku 2018 roku wprowadzono ograniczenia handlu w niedziele. Zmiany następują stopniowo, docelowo całkowicie eliminując możliwość zrobienia zakupów w niedziele. Stacje paliw są wyłączone z tych obostrzeń. Dzięki temu uzyskały one nowe możliwości rozwoju. Zwiększyła się w związku z tym dynamika wzrostu sklepów przystacyjnych. Według wspomnianych już badań Nielsena, sprzedaż produktów spożywczych na stacjach paliw pomiędzy marcem a czerwcem 2018 r., w porównaniu do analogicznego okresu z roku wcześniejszego, wzrosła o blisko 30 proc., podczas gdy cały rynek wzrasta ok. 5 proc. r/r. Warto także wspomnieć o konceptach gastronomicznych rozwijanych w ramach stacji paliw. Przestrzenie te ewoluują w kierunku komfortowych stref relaksu i odpoczynku w trakcie podróży. Coraz częściej oferują rozbudowane

menu – nie tylko hot-dogi lub kawę. Na niektórych rozwijane są bistra bądź restauracje o bogatym i urozmaiconym menu. Co więcej, na terenie stacji często znajdują się liczne usługi dodatkowe, takie jak automaty paczkowe, punkty kurierskie, wypożyczalnie samochodów i wiele innych, co sprawia, że sporo obiektów staje się niewielkimi punktami handlowo-usługowymi.

Przyszłość w jasnych barwach Stacje przyszłości w kwestiach operacyjnych będą dążyły do automatyzacji i samowystarczalności energetycznej. Obsługa klienta na nowoczesnej stacji będzie jeszcze szybsza i lepiej dostosowana do preferencji klientów. Do sklepów przystacyjnych wkroczą nowoczesne technologie, takie jak beacony, inteligentne półki czy wideoweryfikacja pozwalająca zidentyfikować danego klienta. Z pewnością obsługa będzie jeszcze szybsza, a oferta lepiej dostosowana do indywidualnych potrzeb klienta. n


SKLEP NA STACJI

Kawa mrożona

rośnie najszybciej na rynku

Chłodzona kawa „ready to drink” to najszybciej rozwijająca się kategoria napojowa na rynku. Największy udział we wzroście mają produkty marki Starbucks. Roman Jawczak Bussines Development Manager Arla Foods

L

inia chłodzonych kaw „ready to drink” marki Starbucks zadebiutowała na rynku w pierwszej połowie 2018 roku, jego dystrybutorem w Polsce jest firma Arla Foods. Asortyment marki składa się obecnie z ośmiu wariantów w trzech typach opakowań: kubkach, puszkach i butelkach. Bestsellerami sprzedaży są kubki Starbucks Chilled Classics, oferujące kawowe orzeźwienie, a w ofercie dostępne są kawy w wariantach: Latte, Cappuccino, Caramel Macchiato oraz Skinny Latte bez laktozy i dodanego cukru. Z kolei puszki Starbucks Doubleshot dedykowane są dla konsumentów poszukujących dodatkowej, natu-

ralnej energii, która pochodzi z kofeiny zawartej w ziarnach kawy, a nie syntetycznie dodawanej jak w większości produktów energetycznych. Butelki Frappuccino to oferta słodkich kawowych deserów, chwila przyjemności. Produkty Starbucksa bardzo dobrze przyjęły się na polskim rynku i znacząco przekroczyły pierwotnie zakładane cele sprzedażowe. To dowód jak bardzo pożądana jest to marka wśród konsumentów. Pomimo najwyższej ceny na rynku, w zaledwie 12 miesięcy od wprowadzenia osiągnęła pozycję lidera markowego w kategorii kaw na zimno, stając się jednocześnie głównym kontrybutorem wzrostu

kategorii w kanałach, gdzie jest dystrybuowana. Kanały sprzedaży, które nie posiadają w ofercie kaw Starbucks nie wykorzystują istotnej szansy biznesowej. Cała kategoria ma przed sobą bardzo dobre perspektywy. Wynika to przede wszystkim ze zmiany stylu życia Polaków oraz ich coraz bardziej zasobnych portfeli. Kategoria kaw gotowych na zimno warta jest obecnie około 67 mln zł i rośnie w tempie 23 proc. w skali ro­ ku. Spory w tym udział marki Star­ bucks. To najszybciej rosnąca na rynku kategoria napojów, z ponad dwukrotnie większą dynamiką niż kategoria energetyków. Głównym mo-

torem napędowym kategorii jest marka Starbucks, która odpowiada za ponad 76 proc. generowanej dynamiki wzrostu. Najlepszym przykładem niewykorzystanego potencjału biznesowego jest kanał stacji paliw benzynowych, gdzie dynamika wartościowa wynosi około 5 proc., podczas gdy w kanale convenience aż ponad 50 proc. Kawa chłodzona to, póki co produkt wybitnie sezonowy, którego 70 proc. sprzedaży przypada na okres od maja do października. Jednak, jak przekonują eksperci, z roku na rok zmniejsza się ona. Produkty marki Starbucks już dziś charakteryzują się mniejszą sezonowością niż napoje konkurencji. n marzec

Stacja Benzynowa

43


nowości fmcg | innowacje

Profesjonalne maszyny i urządzenia Oranfresh Obserwując dynamicznie rozwijający się rynek zdrowego odżywiania, firma Oranfresh – jeden ze światowych liderów urządzeń do produkcji soków, poza istniejącym na rynku Vendingiem na pomarańcze stworzył innowacyjny i jedyny na świecie Vending na jabłka. Włoska technologia gwarantuje jakość i wydajność na najwyższym poziomie. Na oczach klienta ze świeżych owoców powstaje 100 proc. schłodzony sok bez żadnych dodatków w tym cukru. Poza Vendingami, Oranfresh oferuje szeroki wachlarz innych profesjonalnych maszyn i urządzeń do owoców. Wyłącznym dystrybutorem na rynku polskim jest Florencja Dystrybucja sp. z o.o. z siedzibą w Lublinie e-mail: biuro.oranfresh@florencja-group.coml n

Likier Elderflower

JEST I ON. LEMON Są rzeczy, których nie należy zmieniać. Nie ma potrzeby poprawiać. Nie przepadamy również za zasadami, ale jednej jesteśmy wierni. Na początku był owoc… I zawsze będzie. Dojrzały. Z sadu, który znamy, a potem już bez zasad: miksujemy, mieszamy, łączymy, wyciskamy to, co najlepsze. Ale… nie polepszamy, nie kolorujemy, nie konserwujemy. To nie w naszej i owoców naturze. A herbata? W tej linii inspiruje nas wszystko, co wokół najlepszych naparów na świecie: od ceremoniałów parzenia japońskiej matchy, po picie yerba mate gdzieś w upalne popołudnie, pod kręcącym się wentylatorem… A to idealny pretekst, by tylko powtarzać to, co dobre. n

Likier Monin Elderflower (Kwiat Czarnego Bzu) to połączenie świeżych i mocnych akcentów kwia­towych, które są idealne do podania koktajlu Hugo w nowej aromatycznej odsłonie. W talio­w a­n ej i wy­r óżniającej się butelce, seria likierów Monin to idealne roz­w ią­z anie dla miksologów, którzy chcą wzbo­­gacić smak inten­ sywnym akcentem i na­dać wybitny kolor swo­im kok­tajlom. n

Miko Coffee prezentuje nową mieszankę Puro Organic Puro to marka opracowana przez Miko Coffee – stała się ona w wie­lu krajach synonimem wy­sokiej ja­k oś­ci kawy Fairtrade, któ­rej pro­ducent konsekwen­tnie wspiera wysiłki na rzecz och­rony lasów desz­czo­wych w krajach, gdzie produkuje się kawę. Puro Organic to zaskakująco de­li­k a­tna mieszanka o wy­jątko­wym sma­ku. Łączy w sobie cudnie de­­li­­ katne nuty cze­ko­lady z cytru­­so­wy­mi ak­cen­tami, które dodają owo­co­wości przy zachowaniu natu­ralnej sło­ dy­czy. Puro Orga­nic to nie tylko wspa­­niałe espresso to również dosko­na­łe połączenie dla stworzenia ide­­al­ ne­go cappu­ccino i latte dając wyra­źny i peł­ny smak w ka­wach mlecz­nych. Pochodzenie: Peru i Honduras. Rodzaj: Fairtrade, organiczna i upra­wiana w cieniu. Zawartość Arabica: 100 proc. n

44

Stacja Benzynowa

marzec


nowości fmcg | innowacje

Starbucks® Frappuccino teraz w sklepach detalicznych Teraz oryginalną kawę Starbucks Frappuccino możesz kupić w Twoim sklepie. Klasyka wśród kaw. Orzeźwiająca mieszanka aromatycznej kawy Starbucks® z aksamitnym mlekiem. Napój w popularnym formacie on-the-go. Starbucks®Frappuccino, wyprodukowano z oryginalnej kawy Arabica Starbucks pochodzącej z handlu Fairtrade. 97 proc. stałych składników tego produktu (kawa i cukier) zostało zakupionych zgodnie ze standardami Fairtrade. Linia dostępna w 2 wariantach: klasycznej kawy oraz z dodatkiem syropu waniliowego. Zawiera min. 25 mg kofeiny. Najlepiej smakuje schłodzone. n

Piekielnie Ostry Sos Trinidad Scorpion

Waranżada smak z dzieciństwa

Sos Trinidad Scorpion z papryką, która trafiła do księgi rekordów Guinnessa. Ze względu na ostrość oczywiście! Wywodzi się z dalekiego Trynidadu, ma kształt skorpiona i… zaskakuje smakiem. Jeśli można tak to nazwać! Chcesz go spróbować? Tylko na własną odpo­wie­ dzialność. I żadnych dowcipów i testów na kolegach! Spróbuj! Polubisz. Roleski. Poziom ostrości: Piekielnie Ostry. Z dodatkiem chili i suszonej papryczki Trinidad Scorpion. Ostrość pojawia się z opóź­nie­ niem. n

Dzięki pracom nad kolejnymi no­wo­ ściami produktowymi do portfolio Komodo wprowadziliśmy następny energetyk – Waranżada o smaku oranżady. Każdy kto sięgnie po Waranżadę myślami wróci do pięknych czasów z dzieciństwa. Produkt charakteryzuje się innowacyjnym projektem puszki, co zachęca klienta do zakupu i delektowania się smakiem. Tak jak wszystkie produkty Komodo Waranżada jest energetykiem o niestandardowym smaku i jakości. n

Płynna odporność Innowacja na polskim rynku, czyli Gold-Vit C 2000 Shot, to nowatorska forma znanej dobrze Polakom linii Gold-Vit C od Olimp Labs. Płynna postać witaminy Pure Way-C® zamknięta została w niewielkiej ampułce, która dostarcza aż 2000 j.m. witaminy C w ultranowo­ czesnej formie. Pure Way-C® wchłania się znacznie szybciej niż inne formy. Tłuszczowe metabolity witaminy C (Pure Way-C®) niezwykle szybko przedostają się z przewodu pokarmowego do krwioobiegu, skąd aktywna witamina C może być łatwo dystrybuowana do komórek. Gold-Vit C 2000 Shot to idealna alternatywa dla wszystkich podróżujących, którzy w szybki sposób chcą wesprzeć swoją odporność. n marzec

Stacja Benzynowa

45


gastronomia

ŁYK dobrej energii

W Amic Energy doskonale zdajemy sobie sprawę, że stacja to nie tylko miejsce, gdzie tankuje się samochód, lecz także przestrzeń, w której kierowca ładuje swoje baterie przed podróżą. Joanna Chodakiewicz Senior Category Manager Amic Energy w Polsce

T

a podróż nie musi być długa i prowadzić na drugi koniec kraju. Równie często gościmy klientów, którzy zatrzymują się u nas w drodze do pracy; wstępują, żeby umyć samochód przed weekendowymi odwiedzinami u znajomych lub aby zrobić drobne zakupy, a w strefie Food Point zjeść Hot Doga, kanapkę i napić się kawy.

46

Stacja Benzynowa

marzec

Od kilku lat obserwujemy zmiany w rynku spożycia kawy. Z badania Cafe Monitor ARC Rynek i Opinia wynika, że już 51 proc. Polaków pije kawę poza domem. Polski konsument coraz częściej sięga po swój ulubiony napój nie w kawiarni czy restauracji, ale w kącikach kawowych na stacjach paliw (aż 71 proc. respondentów). To najbardziej przystępny format, a realizo-

wany przez nas model convenience store doskonale wpisuje się w ten trend rynkowy. Klient sięga po kawę dostępną całodobowo w dogodnych i często odwiedzanych punktach. Odpowiadając na potrzeby klientów, zapewniamy bogatą ofertę kawową na każdej naszej stacji i utrzymujemy wysoki, jednolity standard w sieci. Założenia naszego koncep-

tu kawowego realizujemy zarówno na stacjach położonych przy trasach szybkiego ruchu, jak i zlokalizowanych wśród miejskich osiedli. W ten sposób budujemy spójny koncept sklepu, a nasz brand Food Point jest coraz lepiej postrzegany na rynku, czego odzwierciedleniem są wyniki sprzedaży. Żeby sprostać nawet najbardziej wymagającym gustom klientów,


gastronomia

w 2019 roku po przeprowadzeniu szerokich i szczegółowych testów podjęliśmy decyzję o zmianie ziarna kawowego. Nasza propozycja to wyselekcjonowana mieszanka aksamitnej Arabiki i wyrazistej Robusty o typowo włoskim smaku i charakterze. W ubiegłym roku przeprowadziliśmy również proces przetargowy, w którym wytypowaliśmy dostawcę ekspresów na nasze modernizowane stacje. Szczególną uwagę skupiliśmy na tym, żeby zapewnić naszym klientom ofertę kaw mlecznych zgodnych z rynkowymi trendami. Zdecydowaliśmy się na dystrybutora, będącego pionierem w dziedzinie systemów spieniających mleko, który jest jednym ze światowych liderów w produkcji automatycznych ekspresów do kawy. Wymieniliśmy ekspresy ka-

wowe na modele z najwyższej półki, z których jakość kaw, zwłaszcza mlecznych, jest nie do podważenia. Wybraliśmy urządzenia, które są nowoczesne, w pełni profesjonalne i niezawodne, a jednocześnie intuicyjne i pro­ste w obsłudze. Producent wybranych przez nas ekspresów zapewnia najbardziej inno­ wacyjny i opatentowany system, dzięki któremu uzyskujemy piankę

o idealnie gładkiej, kremowej i aksamitnej teksturze. Sekret jakości tej pianki tkwi w sposobie spieniania mleka, które poddawane jest działaniu powie­trza, a nie pary wod­nej. Śmiało możemy powiedzieć, że to najlepsza na rynku mlecz­na pianka. Opracowując wizję naszego konceptu kawowego, skupiliśmy się na tym, by zapewnić naszym klientom możliwość bezpłatnego

urozmaicenia smaku wybranej ka­ wy. Stąd dostępne w naszych strefach Food Point syropy smakowe oraz wach­larz dodatków w tym: cynamon i czekolada. Zadbaliśmy również o akcesoria pozwalające zabrać kawę bezpiecznie do samochodu. Wyzwaniem, z którym zmierzyliśmy się na początku bieżącego roku, było zbudowanie oferty słodkości jako uzupełnienie naszego konceptu kawowego. Efekty tych działań już niebawem zaprezentujemy w całej sieci. Jesteśmy przekonani, że zostaną zauważone i docenione przez naszych klientów. Zgodnie z hasłem przewodnim stale rozwijamy nasze miejsca dobrej energii. Chcemy, by z tą dobrą energią, zaczerpniętą na przykład z kubka świeżo mielonej, aromatycznej kawy, utożsamiali się nasi klienci. n REKLAMA

Siedem dobrych powodów, by odwiedzić targi UNITI expo PRZEŁOŻONE NA

9 — 11 lutego 2021 Stuttgart, Niemcy Forecourt De

sign by Banka

i Architekten

Targi UNITI expo — najbardziej międzynarodowe targi branży myjni samochodowych i detalicznej dystrybucji produktów ropopochodnych — odbywają się w samym sercu Europy i przyciągają wystawców z pięciu kontynentów, a także ponad 17.000 uczestników ze 120 państw. Oto siedem powodów, dla których warto wziąć udział: Zbieraj cenne informacje od wiodących przedstawicieli rynku globalnego. Bezpłatnie wysłuchuj prezentacji kluczowych mówców w obrębie trzech forów tematycznych.

1 5

Odkrywaj najnowsze innowacje z całego świata.

Buduj i umacniaj globalną sieć kontaktów podczas jednego trzydniowego wydarzenia.

2 6

Znajduj inspirację w nowych koncepcjach i modelach biznesowych. Korzystaj z udogodnień — zaplecza nowoczesnego kompleksu, bezpośredniego dostępu z lotniska, bezpłatnych posiłków i więcej.

3 7

Podejmuj najtrafniejsze decyzje w oparciu o dogłębną wiedzę rynkową.

4

Zarejestruj się online!

Partnerzy współpracujący przy targach UNITI expo 2021

Organizator: UNITI-Kraftstoff GmbH

We współpracy z:

www.uniti-expo.com marzec

Stacja Benzynowa

47


gastronomia

Smaki wiosny W ostatnich latach obserwujemy zmiany naszego klimatu. Najbardziej daje się je odczuć latem, które jest coraz bardziej gorące oraz wydłuża się na okres jesieni. Zimy natomiast są słabsze i krótsze. Sezon zimowy właśnie się skończył, nadszedł więc czas, aby pochylić się nad ofertą na okres wiosenny. Mariusz Pietryka Brand Ambasador Country Manager Monin & Vitamix

J

est on najbardziej wyczekiwany po zimie. Pozytywne nastawienie daje się odczuć wszystkim, a różne okazje z kalendarza sprzyjają wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań. W Walentynki mogliśmy delektować się kawą w połączeniu z syropem Monin Wild Strawberry 10 ml oraz Monin Rose 10 ml. Przy takich okazjach świetną dekoracją są małe pianki Marshmallow. Alternatywą może być także syrop Monin Triple Sec z Monin Jasmine. Dekoracja bitą śmietaną oraz suszonymi plasterkami pomarańczy. Kolejno obchodziliśmy tłusty czwartek, którego symbolem są

48

Stacja Benzynowa

marzec

pączki najczęściej z różą. Dlatego idealnym połączeniem do pączka jest kawa o smaku Monin Macarons 10 ml oraz Monin Rose. Tu dekoracją mogą być małe pączki lub rogaliki, które serwujemy na bitej śmietanie lub jako dodatek kawowy. Ciekawą propozycją, również dla dzieci, jest połączenie syropu Monin Popcorne 20 ml z sokiem pomarańczowym podgrzanym pod ekspresem. Idealną dekoracją będzie bita śmietana posypana popcornem. Wiosenne smaki to także syrop Monin Mojito Mint 10 ml w połączeniu z syropem Monin Brownie. Kawę możemy posypać pokruszonym ciastkiem (bez masy mlecz-

nej) równo po rant. Wsadzając w posypkę szypułkę z mięty uzyskamy efekt wizualny rośliny wychodzącej z ziemi. Efekt będzie jeszcze bardziej piorunujący, jeśli kawę zaserwujemy w kubku Choco Cup. Wtedy aplikacja będzie wyglądała jak roślina z ziemią w doniczce. Choco Cup, jest to kubek waflowy, o pojemności 200 ml, oblany w środku ciemną belgijską czekoladą, specjalnie temperowaną, dzięki czemu nie rozpuszcza się z gorącymi kawami, nawet z espresso o temperaturze do 90 ˚C. Najpierw delektujemy się aromatyczną kawą, a kolejno zjadamy cały kubek. Hasło # Pij i Chrup, ewidentnie wpisuje się w dzisiejsze trendy Eco. Poza

tym kubek możemy ze sobą zabrać i delektować się nim w drodze. Natomiast na okres świąt proponujemy użyć połączenia 10 ml syropu Monin Mojito Mint z 10 ml Monin Orgeat, lub w wersji owocowej z Monin Blackberry. Każda z przedstawionych aplikacji, a szczególnie kubek Choco cup ma zastosowanie tzw. „food pairing”, czyli ofertę napoju, oraz dodatku który można zjeść. Pozwala to naszym gościom czuć się wyjątkowo. Podając aplikacje w charakterze „take away” pozwala to nam na zwiększenie srzedaży, rozbudowanie oferty naszego lokalu, oraz dopasowanie się do potrzeb naszych gości. n


wizytówki firm

AMIC POLSKA ul. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa tel. kom. 666 039 777 sekretariat@amicenergy.pl www.amicenergy.pl

Jesteśmy właścicielem 116 stacji Amic Energy w Polsce. Amic Energy to nowoczesna marka, która na co dzień wykorzystuje nowe technologie we wszystkich obszarach swojej działalności. Przekłada się to na kształt i funkcjonowanie stacji, a przede wszystkim na spełnienie oczekiwań i potrzeb klientów. Stawiamy na miejsce, w którym klienci będą czuli się bezpiecznie i komfortowo. Kluczem do tego jest oferta wysokiej jakości paliw, których cena jest konkurencyjna rynkowo. Stacje AMIC Energy oferują klientom dobrą atmosferę i przyjazne miejsce do spędzenia czasu. Każdy kierowca i pasażer może skorzystać tu z wielu wymiarów dobrej energii. Na początek to energia, którą dzieli się profesjonalny i bardzo życzliwy personel stacji. Ludzie i doskonała obsługa to jeden z filarów sieci. Kolejnym jest jakość. Marka szczególnie dba o doskonałą jakość oferowanych produktów. Energia na naszych stacjach to również kawa oraz smaczne jedzenie, które serwujemy w koncepcie Food Point oraz Subway na wybranych stacjach. Stacje AMIC Energy to miejsca z dobrą energią.

Anwim ul. Stańczyka 3, 01-237 Warszawa tel. (22) 496 00 00, fax (22) 496 00 03 biuro@anwim.pl www.Moyastacja.pl

MOYA to założona w 2009 roku, należąca do spółki Anwim S.A., ogólnopolska sieć stacji paliw, licząca obecnie niemal 240 placówek, w tym prawie 50 stacji własnych. Stacje sieci MOYA obecne są we wszystkich województwach przy głównych trasach tranzytowych, przy drogach lokalnych i w miastach. Oferują one pełną gamę usług od sprzedaży paliwa, przez własny koncept gastronomiczny Caffe MOYA, sklep, aż po myjnie i ofertę dla klientów biznesowych. Wszystkie stacje działające w ramach sieci spełniają jednolite standardy obsługi i jakości. Gwarancją jakości paliwa na stacjach w barwach MOYA jest niezależny program badania paliw – TankQ. Sieć stacji paliw MOYA jest liderem na polskim rynku pod względem rozwoju.

Arla Foods ul. Dworcowa 27, 78-220 Tychowo Biuro Handlowe: ul. Kłobucka 25, 02-699 Warszawa tel. (22) 737 54 73 fax (22) 737 54 73 kontakt@arlafoods.com www.arla.pl

Arla Foods jest czołowym producentem mleka i przetworów mlecznych na świecie. Właścicielami Arla Foods jest prawie 13 000 rolników, którzy od ponad 120 lat dbają o najwyższą jakość pozyskiwanego mleka. Misją firmy jest kreowanie przyszłości nabiału poprzez produkowanie zdrowych i jak najbardziej naturalnych przetworów mlecznych, spełniających obecne i przyszłe potrzeby konsumentów. W szerokiej ofercie firmy znajdują się: sery Apetina, Arla, Castello, masła i miksy Lurpak, napoje mleczne Cocio oraz produkty wysokobiałkowe Arla Protein i bez laktozy. Arla Foods w ramach partnerstwa biznesowego posiada wyłączność na produkcję i dystrybucję napojów kawowych pod marką Starbucks.

KED ul. Słowackiego 14, 05-200 Wołomin tel. (22) 787 44 62 marcin.krasnodebski@komododystrybucja.pl

Marka KOMODO istnieje na polskim rynku od trzech lat. Nasze produkty z sukcesem pojawiły się najpierw w Warszawie i województwie mazowieckim, a następnie sukcesywnie wprowadzaliśmy na teren całego kraju. Naszym atutem są niepowtarzalne smaki energetyków i innych produktów, które docenili klienci. Obecnie w naszej ofercie mamy dziesięć energetyków w tym osiem smaków (mango-marakuja, mojito, poziomka, czarna porzeczka, grejpfrut, jabłko, arbuz, classic), strong i bez cukru. Firma wprowadziła na rynek osiem smaków izotoników (arbuz, limonka, kaktus, pomarańcza, cytryna, grejpfrut, multiwitamina, multiwitamina bez cukru), oranżadę w puszce i litrowej butelce PET oraz witaminy.

Grupa LOTOS ul. Elbląska 135, 80-718 Gdańsk Contact Center z tel. stac. 801 345 678 z tel. kom. (58) 326 43 00 Partnerstwo Handlowe Lotos tel. (58) 308 80 35 fax 58 326 43 80 biuro@lotospaliwa.pl partnertwo@lotospaliwa.pl www.lotos.pl

Spółka Lotos Paliwa zarządza siecią ponad 500 dogodnie zlokalizowanych stacji paliw w całym kraju. Oferują one wysokiej jakości paliwa, w tym paliwa premium – Lotos Dynamic, produkowane w rafinerii Grupy Lotos w Gdańsku, jednym z najnowocześniejszych zakładów w Europie. Spółka jest też wiceliderem w segmencie MOP (Miejsc Obsługi Podróżnych). W sieci koncernu działa obecnie 21 obiektów tego typu. Korzystają z nich kierowcy podróżujący autostradami A1, A2, A4, A6 oraz drogami ekspresowymi S3 czy S7.

marzec

Stacja Benzynowa

49


wizytówki firm

50

Stacja Benzynowa

marzec

Miko Pac ul. Dąbrowa 21, 85-147 Bydgoszcz tel. (52) 320 59 46, (52) 320 59 04 tel. kom. 691 958 844 info@miko-kawa.pl www.mikocoffee.com/pl/

Firma MIKO Coffee została założona w 1801 roku i specjalizuje się w obsłudze firm oraz segmentu horeca w kawę oraz gorące napoje, będąc jedną z najstarszych marek kawowych na rynku międzynarodowym. Poprzez ponad 40 firm w Europie, Turcji, Japonii, Australii, oraz RPA, umacnia swoją pozycję jako sprawdzony dostawca kawy oraz urządzeń do jej zaparzania. W ciągu ponad 200 lat palenia kawy zdobyliśmy bogate doświadczenie, pozwalające nam na produkcję najszlachetniejszych kaw espresso. Przykładamy olbrzymią wagę do sztuki palenia kawy, która jest kluczem do przygotowania doskonałego espresso.

Olimp Labs Pustynia 84 F, 39-200 Dębica tel. (14) 699 23 49 tel. kom. 882 432 181 fmcg@olimp-labs.com www.olimp-labs.com

Olimp Labs jest polską firmą farmaceutyczną działającą na rynku od 1990 r. Od ponad 30 lat dbamy o zdrowie i lepsze samopoczucie ludzi na całym świecie. Zajmujemy się produkcją leków, wyrobów medycznych oraz suplementów diety w różnych formach, m.in.: proszki, tabletki, kapsułki, tabletki musujące oraz shoty, które stanowią nowość w naszej ofercie. Produkcja odbywa się w warunkach farmaceutycznych w trosce o najwyższą jakość oferowanych wyrobów.

Roleski Zbylitowska Góra, ul. Spacerowa 181 A, 33-113 Zgłobice tel. (14) 631 35 00 biuro@roleski.pl www.roleski.pl

Firma Roleski to rodzinne przedsiębiorstwo ze 100 proc. polskim kapitałem, od ponad 45 lat związane z produkcją spożywczą. Zajmujemy się projektowaniem i wytwarzaniem produktów premium w postaci ketchupów, majonezów, musztard, sosów, dressingów, bulionów, marynat oraz octów. W ostatnim czasie nasze portfolio zostało wzbogacone o najwyższej jakości serię produktów ekologicznych, w skład których wchodzą musztardy bio, ketchupy bio oraz koncentrat pomidorowy bio. Jakość naszych produktów to dla nas jedna z najważniejszych kwestii. Wszystkie nasze produkty nie zawierają konserwantów, glutenu i są wolne od GMO.

SCM Al. Jana Pawła II 11, 00-828 Warszawa tel. (22) 586 54 00 fax (22) 586 54 01 biuro@scmpoland.pl www.scmpoland.pl

Firma SCM działa od września 2005 roku, a od lipca 2012 jest Wyłącznym Dystrybutorem Produktów Monin na Polskę. Główne obszary działalności firmy: Rozwój i kreowanie nowych rozwiązań w kategorii produktów i napojów dla kanału HORECA oraz doradztwo w zakresie ich przetwarzania. Zakupy i sprzedaż surowców rolnych oraz produktów gastronomicznych. Efektywne zarządzanie łańcuchem dostaw obejmującym produkty, opakowania i dystrybucję. Od kwietnia 2016 r. SCM jest także wyłącznym importerem i dystrybutorem profesjonalnych urządzeń do miksowania i mieszania napojów oraz potraw – marki Vitamix. Marka Monin jest obecnie uznawana za numer jeden na świecie na rynku syropów klasy Premium, puree owo­cowych oraz sosów deserowych. To zasługa ponad 105-letniego doświadczenia oraz bogatej oferty – ponad 250 smaków sprzedawanych w 150 krajach na świecie. Do produkcji wyrobów Monin wybierane są wyłącznie wyselekcjonowane i najlepsze owoce, kwiaty, przyprawy oraz orzechy. To sprawia, że powstają zawsze produkty wyjątkowej jakości o niepowtarzalnym smaku, kolorze i zapachu. Monin – naturally inspiring. Rozwój Marki Monin w Polsce oraz szko­lenia w zakresie kreacji i nowych rozwiązań w kategorii napojów, deserów oraz potraw blendo­wanych to obszar działania naszych Brand Ambasadorów. Jesteśmy obecni w ciągu roku na 60 targach, eventach, konkursach i indywidulanych warsztatach. Kreujemy rozwiązania i sprzeda­jemy koncepty. Jesteśmy ekspertami w kategorii „beverage & food solution”.

TOTAL Polska Al. Jana Pawła II 80, 00-175 Warszawa tel. (22) 244 11 01 www.total.com.pl www.elf.com.pl

Total Polska w 2014 roku weszła na detaliczny rynek sprzedaży paliw otwierając stacje paliw działające na zasadzie franczyzy. Korzystając z dotychczasowych doświadczeń koncernu, Total Polska oferuje swoim partnerom między innymi paliwa premium, kącik kawowy i multimedialny. Total jest czwartym koncernem naftowo-gazowym na świecie. Prowadzi ponad 16 000 stacji paliw głównie w Europie, Afryce i Azji. Total Polska działa w Polsce od 1992 roku i ma ugruntowaną pozycję na rynku olejów silnikowych, asfaltów, przemysłowych płynów specjalnych oraz hurtowej sprzedaży paliw.




Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.