Afspraken Forum 2040 Rapport • Meetresultaten UltraFijnStof
Ter herinnering: engagement van Brussels Airport tot besluit Forum 2040 • “Op ons verzoek zal VITO haar studie naar "ultrafijne deeltjes" voortzetten. Zodra de vereiste meetapparatuur beschikbaar is, begint VITO met zijn onderzoek. We zullen ook met deze organisatie samenwerken om maatregelen te identificeren die de impact van operaties op ultrafijne deeltjes en op de luchtkwaliteit in het algemeen verder kunnen verminderen. ”
2
Wat is UFS? • UFS staat voor ‘Ultrafijn Stof’ • Ultrafijne stofdeeltjes die enkel onder microscoop waarneembaar zijn • diameter < 0,1 μm of 100 nm
• Ultrafijne stofdeeltjes vormen een heel beperkte fractie van de totale massa aan fijn stof • Fijn stof = ‘particulate matter’ (PM)
UFS meetcampagne 2018 - 2019
3
Wat weten we vandaag over UFS? • UFS is een wereldwijd gegeven, verbonden met alle verkeer op basis van fossiele brandstoffen (weg-, lucht-, waterverkeer) • Studie van de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM, 2016) wees eerder al uit: - Wegverkeer in Vlaanderen is de grootste bron van (ultra)fijn stof. Luchtvaart speelt slechts een beperkte rol in het totale aandeel. - Luchthavenactiviteit draagt lokaal bij tot verhoogde concentraties van ultrafijn stof. o
Impact van luchthavenactiviteit Brussels Airport is meetbaar tot op 7 kilometer van de luchthaven zelf.
o
Impact wordt mede bepaald door windrichting, landings- en opstijgoperaties en afstand tot luchthaven
o
Relatief aandeel wegverkeer en luchtverkeer in UFS concentraties in onmiddellijke nabijheid van de luchthaven verschilt van meetpunt tot meetpunt. Dagcycli voor wegverkeer en luchtvaart zijn gelijklopend.
o
Vooral emissies bij taxiën (specifiek voor het vertrek) en op startbaan zijn belangrijke elementen die bijdragen tot verhoogde concentraties.
• Geen WHO (= World Health Organisation) grenswaarde rond UFS gedefinieerd. Ondanks de lopende onderzoeken zijn er nog geen eenduidige en wetenschappelijk gefundeerde conclusies mogelijk. Bron: Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) •
https://www.vmm.be/publicaties/milieu-uitdagingen-voor-het-energie-mobiliteits-en-voedingssysteem-in-vlaanderen-in-beeld-gebracht)
•
https://www.vmm.be/publicaties/UFS-en-bc-metingen-rondom-de-luchthaven-van-zaventem
•
https://www.vmm.be/publicaties/modellering-van-ultrafijn-stof-door-luchtverkeer-en-wegverkeer-rond-brussels-airport UFS meetcampagne 2018 - 2019
4
Geschatte bijdrage van UFS van diverse sectoren
Proportionele verdeling van PM0,1 emissies in 2015 in de UK (bron NAEI).
UFS meetcampagne 2018 - 2019
5
Brussels Airport heeft reeds verschillende maatregelen genomen die de uitstoot van fijn stof op de luchthaven verminderen: • Vliegtuigen worden op hun parkingplaats onmiddellijk aangesloten op centraal opgewekte elektriciteit om de vliegtuigmotoren zo snel mogelijk af te leggen en ze pas op het laatst mogelijke moment terug op te starten • Alle passagiersvervoer op de tarmac gebeurt sinds 2018 met elektrische bussen • De taxitijd van vliegtuigen wordt beperkt tot het absolute minimum. Een vliegtuig verlaat de gate pas nadat een vlotte take-off kan gegarandeerd worden en wanneer er voldoende capaciteit is om bij aankomst op de plaats van bestemming meteen te kunnen landen. • Vliegtuigen gebruiken slechts één motor om te taxiën • Dienstvoertuigen op diesel/benzine worden vervangen door dienstvoertuigen op CNG • Er zijn gedifferentieerde tarieven voor de luchtvaartmaatschappijen op basis van de geluidsprestaties. Zo willen we het gebruik van modernere en dus ook minder belastende toestellen stimuleren. De meest belastende vliegtuigen betalen tot 3 maal meer opstijg- en landingsvergoeding.
UFS meetcampagne 2018 - 2019
6
Meetcampagne
UFS meetcampagne 2018 - 2019
7
Onderzoeksvragen • In deze studie werd een uitgebreide meetcampagne uitgevoerd om de UFS-concentratie op verschillende locaties in functie van afstand tot de luchthaven en positie t.o.v. de start- en landingsbanen simultaan te monitoren. • Beoordeling van o.a. de volgende onderzoeksvragen: - Wat zijn de belangrijkste beïnvloedende factoren op de UFS-concentratie in de omgeving van de luchthaven? - Wat is de bijdrage van UFS-emissies tijdens landing aan de UFS-concentratie op grondniveau? - Wat is de bijdrage van UFS-emissies van opstijgende vliegtuigen aan de UFS-concentratie op grondniveau, en dit in functie van stijghoogte? - Hoe verspreiden de UFS-emissies bij take-off zich naar de ruimere omgeving?
UFS meetcampagne 2018 - 2019
8
8 locaties - 3 meetnetten – 2 meetperiodes
TORFBROEK
ORCHIDEEËNLAAN STERCKXSTRAAT KOP 25R
FUERISONPLAATS
- Continue metingen gedurende 2 maanden - Periode 1: 06/07/18 – 10/09/18 - Periode 2: 04/12/18 – 01/02/19 - UFS concentratie gemeten in aantal deeltjes per cm³ omgevingslucht (pt/cm³)
NEDEROKKERZEELSESTEENWEG
BELGOCONTROL KOP 25L
UFS meetcampagne 2018 - 2019
9
Algemene bevindingen nieuwe meetcampagne • De meetresultaten van deze studie bevestigen de resultaten van eerdere VMM-studies en liggen in lijn met deze van andere luchthavens. • De nieuwe metingen wijzen met name uit : • De gemiddelde UFS-concentratie in de omgeving van de luchthaven bevindt zich op een vergelijkbaar niveau of hoger tijdens de piekmomenten in vergelijking met meetpunten op een stedelijke achtergrondlocatie. • De hoogste UFS-meetwaarden worden geregistreerd bij de beginzone van de start- en landingsbanen (waar opstijging en landing plaats vindt). Deze piekwaarden zijn lokaal en tijdelijk. • Windrichting en windsnelheid hebben een significante invloed op de UFS-concentraties. • De invloed van neerslag op de UFS-concentratie is niet duidelijk. • De seizoenverschillen in UFS-concentraties zijn relatief beperkt.
UFS meetcampagne 2018 - 2019
10
De frequentie, intensiteit en duur van UFS-concentratiepieken zorgen voor de grootste verschillen tussen locaties De UFP-concentratie (pt/cm³) is 25%
50%
Meetlocaties
75%
90%
95%
van de tijd kleiner dan…
Meetperiode
Stedelijke achtergrond
6 500
9 000
12 300
16 000
19 500
Stedelijk, kalenderjaar 2017
Kop 25R
9 600
16 000
41 000
155 400
307 300
Zomer + winter, 127d
Orchideeënlaan
9 600
14 600
28 100
63 000
94 300
Zomer + winter, 71d
Sterckxstraat
8 400
12 500
23 100
54 800
126 100
Zomer + winter, 68d
10 700
19 700
40 300
72 400
102 100
Zomer + winter, 61d
Torfbroek
6 700
9 900
15 700
28 800
43 400
Zomer + winter, 108d
Kop 25L
7 800
14 000
42 600
162 000
296 900
Zomer + winter, 51d
Skeyes
7 300
10 900
22 300
58 000
129 900
Zomer + winter, 55d
Nederokkerzeelse steenweg
6 900
9 700
17 000
35 000
58 600
Zomer + winter, 55d
Fuérisonplaats
UFS meetcampagne 2018 - 2019
11
Ter vergelijking: Concentraties op het luchthaventerrein en in de omgeving van Los Angeles International Airport
UFS meetcampagne 2018 - 2019
Insert date through header - footer option
12
Ter vergelijking: Concentraties in verstedelijkt gebied
Gemiddelde UFS-concentratie per meetplaats in Antwerpen met opgave van de verkeersintensiteit op de meetplaats. Meetplaats
Verkeersintensiteit (10Âł voertuigen/dag)
Deeltjesaantal (PNC, #/cmÂł)
Voorstedelijk
3
8 000
Stadspark
8
11 000
Stedelijke achtergrond
30
15 000
Street canyon
14
36 000
Ring
255
44 000
Bron: VMM, 2014 (Metingen uitgevoerd in 2013)
UFS meetcampagne 2018 - 2019
Insert date through header - footer option
13
Wat leren we uit deze meetcampagne? • Belangrijke verschillen tussen meetpunten • • • •
Hoogste meetwaarden op het tarmac in de beginzone van de start- en landingsbaan (hogere motorbelasting en/of laag bij de grond). UFS-piekwaarden in de beginzone van de startbaan vergelijkbaar met andere luchthavens. Locaties in verlengde van de startbanen hebben meer frequente en hogere UFS-concentratiepieken. Windrichting is bepalend: windafwaarts van de startbanen worden hogere waarden gemeten .
• Vertrekkend vliegverkeer • • •
Hogere piekconcentraties dan landend verkeer (hogere motorbelasting). Impact op de UFS-concentratie neemt snel sterk af met toenemende afstand tot vertrekpunt en hoogte. In de zomer (hogere vertrekfrequentie) duurt opbouw de UFS-concentratie langer.
• Landend vliegverkeer •
Verhoogde UFS-concentraties op moment dat vliegtuig zich op geringe hoogte bevindt en dicht bij de landingsbaan. UFS meetcampagne 2018 - 2019
14
Verdere stappen
UFS meetcampagne 2018 - 2019
15
Naast de verschillende maatregelen die zij reeds genomen heeft, start Brussels Airport bovendien bijkomende, gerichte initiatieven voor verdere reductie van ultrafijn stof • De mogelijkheden voor elektrisch taxiën worden onderzocht. • Gebruik van modernere en minder belastende toestellen stimuleren via tarieven die nog meer gedifferentieerd zijn op basis van milieucriteria. • Brussels Airport is de leidende luchthaven om in een Europees onderzoeksprogramma in te stappen voor het voorzien van duurzame brandstof (biofuel, synthetische fuel) op de luchthaven. • Brussels Airport werkt samen met wetenschappelijke onderzoekers om innovatieve technologieën voor UFS-reductie op de luchthaven toe te passen. UFS meetcampagne 2018 - 2019
16
Samengevat 1. UFS-emissies zijn onlosmakelijk verbonden met alle verkeer op basis van fossiele brandstoffen. 2. Er bestaat geen referentiekader voor deze UFS-problematiek en de wetenschappelijke basis staat nog in de kinderschoenen. Brussels Airport is voorloper met dit gerichte onderzoek. 3. De meetresultaten van deze studie bevestigen de resultaten van eerdere VMMstudies en liggen in lijn met deze van andere luchthavens.
4. Brussels Airport heeft vandaag al maatregelen genomen om UFS-emissies te beperken. 5. Brussels Airport is een programma opgestart met onderzoek naar bijkomende concrete maatregelen. UFS meetcampagne 2018 - 2019
17