Sample Buku Kerja Geo Tingkatan 1 by Buku Geografi

ANG HOW KOO

Nama

: _________________________________________________

Kelas

: _________________________________________________

Guru

: _________________________________________________ 1

BAHAGIAN A: KEMAHIRAN GEOGRAFI (BAB 1 HINGGA BAB 5)

UNIT 1: KEDUDUKAN 1. Maksud kedudukan ialah ___________ atau _______ sesuatu tempat atau objek. 2. Kedudukan dapat ditentukan berdasarkan __________________ dan ___________________.

KEDUDUKAN MUTLAK 1. 2. 3. 4. 5.

Kedudukan mutlak ditentukan dengan menggunakan ___________. Koordinat ditentukan dengan ____________ antara ______ dan _______. Lajur ialah susunan atau deret lulus dari ________ ke ________. Baris ialah susunan atau deret dari ____________ ke _____________. Semasa guna koordinat untuk menentukkan kedudukan, nombor _________ dinyatakan terlebih dahulu, diikuti oleh _________.

Belakang

Baris

6. Berdasarkan Rajah 1, jawab soalan berikut: Ali

Joo Teik

Shanti

Tan

Lee Meng

Hasan

Siti

John

Ahmad

Hashim

Mei Leng

Koh Bee

Amirah

Mooi Ai

Dinesh

Nurul

Muthu

Komathi

Peter

Kedudukan Nama Pelajar

Lajur

Baris

Koordinat

Ali

Hadapan

John Nurul Komathi

Meja Guru

Tan

Papan Hitam

Kanan

Kiri

Lajur Rajah 1.1: Pelan Kelas 1 Wawasan

KEDUDUKAN RELATIF 1. Kedudukan relatif ditentukan dengan menggunakan ______________. 2. Perkataan seperti di sebelah ______, ________, __________, ____________ dan _________ digunakan untuk menyatakan kedudukan sesuatu tempat atau objek dengan merujuk suatu titik rujukan. 3. Berdasarkan pelan Kelas 1 Wawasan, jika tempat duduk Siti sebagai titik rujukan, maka Joo Teik duduk di __________ Siti dan John duduk di sebelah ______ Siti. 4. Kedudukan relatif Pelajar Kelas 1 Wawasan yang lain: i) Peter duduk di ____________ Mooi Ai. ii) Amirah duduk di sebelah _______ Koh Bee. iii) Hashim duduk di sebelah ______ Ahmad. 5. Merujuk kepada soalan 4 di atas, tiga orang pelajar yang menjadi titik rujukan ialah ________, __________ dan __________.

Menentukan Kedudukan Pada Peta

Siti

1. Koordinat stadium ialah ________. 2. Koordinat sekolah ialah ________. 3. Rumah Siti dan rumah Ali terletak di ________ yang sama. 4. Masjid dan _________ terletak pada lajur yang sama. 5. ________ terdapat di koordinat 1231. 6. Pasaraya terletak di ______________ pasar. 7. Rumah Siti terletak di ______ hotel dengan rumah Ali. 8. kedudukan balai polis ialah terletak di sebelah _________ stadium.

Ali

Rajah 1.2: Peta Bandar Maju

UNIT 2: ARAH 1. Arah merujuk kepada _____________ sesuatu tempat dari tempat yang lain. 2. Arah dapat ditentukan berpandukan: i) arah ____________ terbit dan terbenam; ii) kedudukan __________________ pada waktu malam; Barat Laut iii) guna ________________. 3. Jika anda berdiri dengan tangan kanan mengarah ke _______, Barat iaitu arah matahari terbit dan tangan kiri mengarah ke ______, iaitu arah matahari terbenam, maka arah di harapan anda ialah __________ dan arah di belakang ialah ___________. Barat Daya

Utara

Timur Laut

Timur

Selatan

Tenggara

Rajah 2.1: Menentu Kedudukan Berdasarkan Matahari

ARAH MATA ANGIN KOMPAS 1. Tuliskan arah mata angin dalam rajah 2.2 di bawah:

Rajah 2.2: Lapan Arah Mata Angin

2. Empat arah mata angin utama ialah: _______, ________, ________ dan ___________. 3. Empat arah mata angin perantaraan ialah: ____________, _____________, ____________ dan ___________. 4. Jarum kompas sentiasa menuju ke arah ______ walaupun dipusing kerana jarumnya diperbuat daripada ________ telah dipengaruhi oleh _____________________________. 5. Semasa mengguna kompas magnetik, perlu letak di permukaan yang _____ dan menjauhi benda yang diperbuat daripada ______ atau magnet. 6. Pekerjaan yang memerlukan kemahiran menggunakan kompas adalah seperti ____________ dan _________________.

Latihan Menentukan Arah Dengan Merujuk Peta Dan Kompas Soalan 1 hingga 7 berdasarkan rajah 2.4

Masjid

Hutan rekreasi

Rumah Rahman

Balai Polis

Hospital Tasik Mutiara

Pejabat Pos

Rumah Wong

Sekolah

Rajah 2.4: Peta Di Sekitar Tasik Mutiara

1. ________________ terletak di barat daya dari Tasik Mutiara. 2. Rahman menuju ke arah _________ jika pergi ke masjid dari rumahnya. 3. Balai Polis terletak di arah ___________ dalam peta. 4. Arah hutan rekreasi dari pejabat pos ialah _____________________. 5. Arah Wong balik dari sekolah ke rumahnya ialah ____________. 6. Arah hospital ialah ________ pada peta. 7. Pandangan ke arah _______ dari bangunan hospital boleh melihat pemandangan tasik. Soalan 8 berdasarkan rajah 2.5

8. Berdasarkan rajah 2.5, arah pokok berpandukan kompas ialah _______________. Rajah 2.5 Menentukan Arah Berpandukan Kompas

Kompas yang terawal ialah ______________________ yang digunakan untuk mengukur bearing. 3

UNIT 3: SKALA DAN JARAK SKALA 1. Skala adalah ________ antara jarak yang dilukis pada ______ dengan jarak __________ permukaan bumi. 2. Skala digunakan untuk menentukan _________ antara dua tempat dalam peta. 3. Skala yang digunakan dalam peta 3.1 ialah __cm mewakili _____km. 4. Berdasarkan skala peta 3.1, ukuran jarak pada peta dari titik A ke titik B ialah ____cm, maka jarak sebenar permukaan bumi antara titik A ke titik B ialah ______ km. 5. Lukiskan pelan sebuah bilik darjah ukuran sebenarnya ialah 12 meter panjang dan 6 meter lebar berpandukan skala di dalam petak kosong:

100

200

300 km

Peta 3.1: Peta Malaysia

Jenis-Jenis Skala Jenis Skala

Contoh

_____________________

____________________

_____________________

1000

Huraian

-Contoh skala di sebelah bermaksud 1 cm mewakili ____ km.

6 km

1 cm mewakili 2 km

-Contoh skala di sebelah bermaksud 1 cm mewakili _____ km. -Skala yang dinyatakan dalam bentuk ________ atau _______________.

* Skala lurus juga dikenali sebagai ________________.

JARAK 1. 2. 3. 4.

Jarak ialah ukuran _________ antara satu tempat dengan satu tempat yang lain. Jarak mutlak ialah ukuran jauh yang dinyatakan dalam unit __________ dan _____________. Jarak relatif dinyatakan berdasarkan ____________ dan _____________. Jarak relatif berdasarkan masa dinyatakan dalam _______ dan ________. Manakala jarak relatif berdasarkan kos dinyatakan dalam unit __________ dan _______. 5. Alat yang digunakan untuk mengukur jarak lurus pada peta adalah seperti ____________, _______________ atau _________________. 6. Mengukur jarak melengkung pada peta boleh menggunakan _____________ atau __________________.

Rajah 3.1

Rajah 3.2

7. Rajah 3.1 merujuk kepada mengukur jarak ________ dengan _________________. 8. Rajah 3.2 dan 3.3 menunjukkan cara mengukur jarak ____________ dengan ___________ dan ___________. 9. Selepas mengukur jarak pada peta, kita harus merujuk _______ peta untuk mendapat jarak ____________.

Rajah 3.3

LATIHAN PRATIKAL Jawab semua soalan berdasarkan peta di bawah:

Bandar Berjaya

la Ni ai ng Su

Balai Polis

Rumah Kumar

Pasar

Bandar Perdana

Kampung Sentosa

Rumah Azura Pekan Maju

Masjid 0

1. Nyatakan jarak mutlak bagi tempat-tempat berikut berdasarkan skala peta. Tempat

Jarak (km)

a) Rumah Kumar ke rumah Azura b) Simpang jalan Pekan Maju ke simpang jalan Bandar Perdana c) Balai Polis ke hotel d) Stadium ke Rumah Kumar e) Panjang Sungai Nilam dalam peta

2. Jika tambang teksi ialah 50 sen bagi setiap kilometer, nyatakan tambang bas bagi tempatâ&#x20AC;&#x201C; tempat berikut: Tempat

Tambang (kos)

a) Rumah Kumar ke rumah Azura b) Balai Polis ke hotel c) Stadium ke Rumah Kumar d) Rumah Azura ke masjid Pekan Maju

3. Jika masa yang diambil oleh teksi ialah 5 minit bagi setiap kilometer, kirakan masa perjalanan yang diperlukan ke tempat-tempat berikut: Tempat

Masa

a) Rumah Kumar ke rumah Azura b) Balai Polis ke hotel c) Stadium ke Rumah Kumar d) Pasar ke sekolah 5

UNIT 4: GRAF LANGKAH-LANGKAH MENGHASILKAN GRAF 1. Graf ialah ______ yang terdiri daripada beberapa _______ atau _____ untuk memaparkan saling __________ antara dua atau lebih _________ yang berubah-ubah. 2. Langkah menghasilkan sebuah graf secara umumnya adalah mengikut urutan seperti berikut: i) Mengumpul _________ dengan kaedah seperti pemerhatian, temu bual, soal selidik dan rujukan kepustakaan. ii) Menyunsun data dalam ___________ daripada bilangan yang besar kepada bilangan yang kecil. iii) Membuat analisis daripada jadual dan memilih _______ graf yang sesuai. iv) Melukis paksi menegak untuk mewakili ___________ dan paksi __________ untuk mewakili butiran data. v) Pilih ________ yang sesuai berpandukan nilai yang terbesar. vi) Lengkapkan graf dengan _________ dan _____________.

GRAF BAR MUDAH

Bilangan Pelajar (Orang)

Cara Pelajar 1 Mutiara Ke Sekolah

1. Graf bar sesuai digunakan untuk menunjukkan ______ tentang __________ sesuatu ciri. 2. Graf bar mudah terdiri daripada beberapa _____ yang dilukis secara menegak atau mendatar. 3. Tinggi bar menunjukkan __________ sesuatu data. Soalan 4 hingga 6 berdasarkan graf 4.1

Jenis Pengangkutan

4. Jenis pengangkutan yang paling banyak digunakan oleh pelajar kelas 1 Mutiara ialah ________________. 5. Seramai ____ orang pelajar berjalan kaki ke sekolah. 6. Bilangan pelajar yang pergi ke sekolah dengan ____________ adalah yang paling sedikit.

Graf 4.1: Contoh Graf Bar Mudah

GRAF GARISAN

Suhu (째 C)

Min Suhu Bulanan Di Negeri Selangor

1. Graf garisan merupakan graf yang menggunakan ____________ untuk menyambungkan ____________ yang mempunyai nilai tertentu. 2. Graf garisan digunaka untuk menggambarkan _______________ sesuatu ______________ mengikut ___________. Soalan 3 hingga 5 berdasarkan graf 4.2

Bulan Graf 4.2: Contoh Graf Garisan

3. Suhu yang paling panas telah dicatat pada bulan ________ di negeri Selangor. 4. Julat suhu antara bulan Januari dengan bulan Mei ialah sebanyak _____ 째 C. 5. Min suhu bagi bulan Januari hingga bulan Mei ialah _____ 째C.

Latihan Melukis Graf 1. Melukis graf bar mudah berpandukan jadual 4. 1 Jadual 4.1: Cara-Cara Murid Tingkatan Satu Mutiara Datang Ke Sekolah

Cara Murid Ke Sekolah

Bilangan (Orang)

Bas sekolah

Kereta

Motosikal

Berjalan kaki

2 Jumlah

2. Melukis graf garisan berpandukan jadual 4.2 Jadual 4.2: Min Suhu Bulanan Di Bandar Mutiara

Bulan

Suhu (째 C)

UNIT 5: PETA 1. Peta ialah suatu __________ atau _________ tentang sesuatu kawasan di permukaan ________ sebagaimana yang dilihat dari udara. 2. Peta digunakan untuk menunjukkan taburan ciri __________ dan ciri ____________sesuatu kawasan. 3. Ciri fizikal ialah _____________. Manakala ciri budaya merupakan ciri buatan ___________ .

SIMBOL FIZIKAL DAN SIMBOL BUDAYA DALAM PETA 1. Simbol ialah ____________ yang digunakan untuk mewakili ciri geografi dalam peta. 2. Simbol fizikal digunakan untuk mewakili ciri ______________, seperti ______________________________ _________________________. 3. Simbol budaya digunakan untuk mewakili ciri buatan ____________, seperti __________________________ _____________________________. 4. Jenis simbol yang digunakan dalam peta termasuk simbol _______, simbol ________ dan simbol ________. 5. Warna juga digunakan untuk melambangkan sesuatu ciri dalam peta. Warna _________ mewakili tanah rendah dan kawasan tanaman, warna ________ menunjukkan kawasan perairan dan warna _________ pula untuk kawasan tanah tinggi. 6. ____________ digunakan untuk menunujukkan lokasi sesuatu ciri, bentuk muka bumi dan kemudahan yang terdapat dalam peta. 7. Suatu ______________ disediakkan untuk menerangkan ciri yang diwakili oleh setiap simbol.

CONTOH-CONTOH SIMBOL DALAM PETA Isikan jawapan pada ruangan kosong yang disediakan di bawah:

Singkatan Bt.

Kg.

B.P.

Hosp.

Sek.

P.P

T.A

Latihan Melukis Peta Lakar 1. Lengkapkan langkah-langkah melukis peta lakar. Langkah â&#x20AC;&#x201C;langkah Melukis Peta Lakar: 1. 2.

Langkah Permulaan: 1) 2)

Lukis sebuah peta ________ kawasan. Pilih ________ yang sesuai untuk mewakili ciri-ciri geografi, iaitu ciri fizikal dan ciri budaya. 3. Lukiskan ciri geografi dengan guna ________, ________, dan _________ yang sesuai di dalam bingkai peta. 4. Lengkapkan peta dengan: a) ________________ b) ________________ c) ________________ d) ________________

Memerhati kawasan dengan teliti. Mencatat ciri-ciri geografi.

2. Lukiskan sebuah peta lakar sekolah atau kawasan tempat tinggal anda berpandukan langkah-langkah di atas.

TAJUK:_________________________________________________________________________

PETUNJUK

LATIHAN : Mentafsirkan Peta Jawab semua soalan berdasarkan peta di bawah.

Sg.

bau

Ker

Skala: 1 cm mewakili 2 km

1. Sungai Kerbau mengalir dari arah _____________ ke arah _________________. 2. Kawasan tanah tinggi terdapat di arah _____________, __________________ dan ________________. 3. Senaraikan ciri-ciri fizikal di dalam peta: __________________________________________________________________________________________ 4. Senaraikan ciri-ciri budaya di dalam peta: __________________________________________________________________________________________ 5. Kegiatan ekonomi utama di Kampung Selamat ialah ______________________________________________. 55

6. Berikan kepentingan Sungai Kerbau. __________________________________________________________________________________________ 7. Pekerjaan utama penduduk di Kampung Dusun kemungkinan besar ialah _____________________________. 8. Nyatakan fungsi Pekan Sukun. __________________________________________________________________________________________ 9. Tuliskan kepentingan Bukit Melati. __________________________________________________________________________________________ 11

BAHAGIAN B: TEMA 1: Bentuk Muka Bumi & Potensinya (Unit 6-8)

UNIT 6: BENTUK MUKA BUMI KEDUDUKAN MALAYSIA Tuliskan nama negeri dan wilayah persekutuan di dalam jadual berdasarkan nombor pada peta Malaysia. Asia Tenggara

1 2 3

Dunia

10 11 4

Garisan Khatulistiwa

W3 13

9 5 W1 6 W2

7 8 12

Peta 6.1: Peta Malaysia

3 Buah Wilayah Persekutuan:

1. 2. 3. 4.

Kedudukan Malaysia terletak berhampiran dengan Garisan ___________________. Malaysia terletak di ___________ dan merupakan salah sebuah negara di Asia ______________. Malaysia terdiri daripada _____ buah negeri dan ___ buah wilayah persekutuan. Malaysia mempunyai kedudukan geografi yang __________, iaitu di ________________ jalan laut antara __________ dengan __________. Oleh itu menjadi ________________________ pedagang sejak dahulu. 5. Malaysia sebuah negara yang stabil, kerana terletak di ___________________________ dan laluan ______ _______, maka negara kita bebas daripada ________________, ________________________ dan _________ ____________________.

BENTUK MUKA BUMI MALAYSIA

Peta 6.2: Peta Malaysia Pandangan statelit Daripada http://maps.google.com.my

1. Peta 6.2 mengambarkan muka bumi Malaysia adalah tidak rata, iaitu terdiri daripada kawasan ________________, kawasan _______________, __________, __________ serta ___________. 2. Kawasan tanah pamah di negara kita terletak di antara kawasan ______________ dengan kawasan __________________. 3. Tanah pamah ialah kawasan yang ketinggian _________ daripada _______ meter dan kawasan tanah tinggi ialah kawasan ketinggiannya ______ meter ke atas dari aras laut.

TANAH TINGGI 1. Muka bumi negara kita terdiri daripada lebih ____ peratus tanah tinggi yang melebihi _____ meter dari aras laut. 2. Kawasan tanah tinggi terletak di bahagian _______________________________ serta ___________________ dan _______________. 3. Lengkapkan nama gunung pada petak dan nama banjaran dalam jadual berdasarkan nombor dalam peta 6.3. 1 9 2 10 5

13 11

6 14

15 17

Peta 6.3: Peta Malaysia

Semenanjung Malaysia

Sabah

Sarawak

6 7

Banjaran Utama Di Malaysia

1. 2. 3. 4. 5.

Banjaran Titiwangsa Banjaran yang _____________ di Malaysia. Merupakan ________________ bagi Semenanjung Malaysia. Dikenali sebagai ____________________. Kemuncak tertinggi ialah __________________. Tiga pusat peranginan yang utama ialah: i) _______________________ ii) _______________________ iii) _______________________ Menjadi _______ dan kawasan _________ bagi sungai-sungai utama.

2. 3. 4.

Banjaran Bintang Menganjur dari ________ Thailand dan merentasi __________. Kemuncak tertinggi ialah _________________. Tempat peranginan yang terkenal yang menerima hujan paling banyak ialah _________________. Menjadi _______________ antara Sungai _______ dengan Sungai __________.

Banjaran Crocker 1. Banjaran _________ dan __________ di Malaysia. 2. Kemuncak tertinggi ialah __________________, iaitu gunung tertinggi di Malaysia dan di ______ __________. 3. Taman _________________ dan Taman ________ _____________ terletak di sini.

Banjaran Tahan 1. Banjaran yang tertinggi di ______________ ______________. 2. Kemuncak tertinggi ialah ______________, iaitu gunung tertinggi di ____________________. 3. Terdapat Taman ___________.

Banjaran Tama Abu 1. Banjaran yang ________ di negeri ____________. 2. Kemuncak tertinggi ialah _______________ juga merupakan gunung tertinggi di ______________. 13

Sistem Gunung Lipat 1. Banjaran gunung negara kita adalah sebahagian daripada sistem _______________________ , iaitu bermula dari ___________________ _ di utara India. 2. Banjaran-banjaran gunung di Asia terdiri daripada _________________ . 3. Gunung lipat terbentuk hasil daripada kuasa _____________ yang menyebabkan ________________ terlipat. 4. Lengkapkan jadual tentang perbezaan

sisem gunung lipat muda dengan gunung lipat tua di bawah:

Rajah 6.1: Pembentukan gunung lipat dan proses lipatan kerak bumi

Gunung Lipat Muda

Gunung Lipat Tua

Terbentuk kira-kira ________ juta tahun dahulu.

Terbentuk kira-kira ______ hingga _____ juta tahun dahulu.

Bermula dari ___________________

Bermula dari ___________________________ di China.

Kawasan yang ________ stabil, _________ dan kasap

Kawasan yang ________.

Masih mengalami ________________________ dan ______ ________.

Proses ____________________ yang giat menyebabkan gunung lebih rendah dan gondol.

Contoh: i) Banjaran _____________________dan Banjaran ______ di Sarawak. ii) Banjaran ___________ di Sabah. iii) Banjaran Rocky, Banjaran Andes dan Banjaran Himalaya.

Contoh: i) Banjaran-banjaran di ______________ Malaysia seperti Banjaran Titiwangsa. ii) Banjaran Ural dan Banjaran Appalachian.

6. Tuliskan nama lokasi punca gunung lipat muda dan gunung lipat tua pada ruangan kosong di bawah:

Peta 6.4: Banjaran-banjaran utama dan lingkaran gunung lipat di Asia

TANAH PAMAH 1. Kawasan tanah pamah Malaysia terdiri daripada ____________________, _________ dan dataran ________. 2. Dataran adalah kawasan _________ yang _____, biasanya _____ dan kurang daripada ____ meter. Umumnya dataran adalah __________ kerana banjaran gunung menganjur berhampiran pantai. 3. Kawasan tanah pamah dan dataran kaya dengan tanih ___________ yang _________ sesuai untuk kegiatan _______________. 4. Lengkapkan maklumat dalam jadual berdasarkan peta 6.5 di bawah: 12 11

5 1

10 3 9 4 8

Peta 6.5: Dataran dan delta utama di Malaysia

Nama

Penerangan

-Bertanih ___________ yang subur untuk penanaman________.

-Kawasan yang berpenduduk ___________.

-Mempunyai projek ______________ untuk memajukan kegiatan pertanian padi.

-Tanah pamah di Pantai _________ Semenanjung Malaysia lebih

panjang dan luas .

-Tanah pamah (no. 5 & 6) di Pantai _________ Semenanjung Malaysia adalah sempit, berputus-putus dan ___________ serta sering mengalami ________ semasa Monsun Timur Laut. -Tanah pamah yang _________ dan berbukit-bukau. -Mempunyai tanih __________ sesuai menanam ________ dan _________________. -Mempunyai tanih ___________ sesuai menanam nanas.

-Bertanih __________ sesuai menanam padi.

-Dataran bertanih ___________ yang luas dan lebar.

-Bertanih __________.

-Dataran yang _________ dan __________________ tetapi lebih _______ di Sabah.

-Terletak di Dataran Pantai Timur Sabah yang lebih lebar, tetapi sebahagian besarnya _________. -Dataran yang lebih luas di bahagian ___________________ dan ________________________.

PINGGIR LAUT 1. Semua negeri di negara kita mempunyai pinggir laut, kecuali Wilayah Persekutuan ____________________. 2. Panjang pinggir laut Malaysia ialah kira-kira _____________ kilometer. 3. Kawasan pinggir laut Malaysia _________ lurus tetapi ____________ dan mempunyai pelbagai bentuk muka bumi seperti ditunjukkan dalam rajah 6.2. 4. Tuliskan nama bentuk muka bumi pinggir laut dalam petak kosong pada rajah 6.2: Rajah 6.2: Bentuk Muka Bumi Pinggir Laut

5. Bentuk-bentuk muka bumi pinggir laut akibat hakisan ombak ialah: _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 6. Bentuk muka bumi akibat pemendapan ombak ialah: _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ 7. Hakisan ombak akan menyebabkan batuan di pantai semakin __________. 8. Pemendapan ombak ialah proses pasir dan batuan terhakis dibawa oleh __________ dan ________________ di sekitar pinggir laut. 9.

10. 11.

Rajah 6.3: Perubahan bentuk muka bumi pinggir laut akibat tindakan ombak

12. 13.

Rajah 6.4: Bahagian dasar laut cetek

Perubahan bentuk-bentuk muka bumi pinggir laut seperti dalam rajah 6.3 merupakan proses tindakan __________ ombak. Dasar laut cetek yang bertanda X di dalam rajah 6.4 dikenali sebagai ___________________. Kedalaman pentas benua tidak melebihi ______ meter. Bahagian laut yang _______ di pentas benua merupakan kawasan perikanan yang penting. Pentas benua juga merupakan kawasan yang terdapat perlombongan ________________ dan ________________.

SALIRAN 1. Sistem saliran terdiri daripada _____________________ utama dan ______________ sungai. 2. Kawasan yang disaliri oleh sungai utama dan cawangannya dinamakan _____________ sungai. 3. Cara ___________ sungai dan sungai ________ dijalin antara satu sama lain dikenali sebagai _____________. 4. Tuliskan nama pola saliran dan lengkapkan maklumat pola saliran yang tepat dalam jadual di bawah:

-Cawangan sungai kurang dari _____Â° -Bentuk seperti ________ __________. -Contoh: _____________________ _____________________

-Cawangan sungai sudut __________iaitu _____Â° -Kawasan batuan ______ dan _______ berselangâ&#x20AC;&#x201C; seli. -Contoh: _____________________

-Cawangan sungai hampir __________. -Di kawasan __________ __________. -Contoh: _____________________

-Cawangan sungai yang -Cawangan sungai yang mengalir ___________ mengalir turun menghala dari puncak __________. ke semua _______. -Berbentuk __________.

4. Isikan jawapan yang tepat tentang bentuk muka bumi di sepanjang aliran sungai di bawah: PERINGKAT

PERINGKAT

Kawasan Tadahan

5. Aliran sungai di peringkat hulu adalah ___________, maka proses ___________ yang giat berlaku. 6. Aliran sungai di peringkat hillir adalah ____________, maka proses____________ berlaku. Misalnya kelodak yang merupakan lumpur atau tanah halus dimendapkan di __________ membentuk __________ yang luas. 7. Tasik semula jadi yang terdapat di Malaysia seperti ___________________ dan ______________________. 8. Tasik buatan manusia seperti Tasik Kenyir bagi menjana____________________________, Tasik Chenderoh sebagai sumber ________________________ dan Tasik Perdana menjadi tarikan _______________. 17

UNIT 7: POTENSI & HALANGAN BENTUK MUKA BUMI TERHADAP KEGIATAN MANUSIA 1. Lengkapkan maklumat dalam jadual tentang kepentingan dan potensi tanah tinggi di Malaysia: Kepentingan

Huraian

Contoh

Tanah Tinggi Pusat Pelancongan

-Udara yang ________dan __________. -Mempunyai pemandangan yang _______. -Terdapat _____ batu _______ yang menarik.

1) Tanah Tinggi Genting, Pahang 2) Bukit Bendera, Pulau Pinang 3) Gua Caves, Selangor 4) Gua Niah & Gua Mulu, Sarawak

Kawasan Tadahan

-Kebanyakan _________ berpunca dari kawasan tanah tinggi.

1) Banjaran Iran (Sungai ____________) 2) Banjaran Titiwangsa (Sungai _________) 3) Banjaran ________(Sungai Kinabatangan)

Pembalakan

-Kawasan tanah tinggi bawah 1000 meter diliputi 1) Sandakan, _______ oleh hutan hujan tropika yang mempunyai ____ 2) Pendalaman Sarawak ________ yang bermutu.

Menjana Kuasa Hidroelektrik

-Aliran sungai yang __________ di tanah tinggi.

(Ekopelancongan)

1) Empangan Temenggor (Sungai Perak) 2) 3)

Tanaman Hawa Sederhana

-Mempunyai suhu yang sederhana, iaitu min 1) _________________________, Pahang. suhu ______째 C hingga ______째 C . 2) _________________, Sabah. -Tanaman seperti ______, _______________ dan (Agropelancongan) ______________ di cerun bukit yang ditereskan. Tanah Tinggi Cameron

Kundasang

Rajah 7.1: Pusat agropelancongan yang berasaskan tanaman hawa sederhana

2. Lengkapkan maklumat dalam jadual tentang kepentingan dan potensi tanah pamah di Malaysia: Kepentingan

Huraian

Contoh

Tanah Pamah Kegiatan Pertanian

-Penanaman padi di kawasan bertanih ________. 1) Dataran Kedah-Perlis (padi) -Penanaman getah dan ________________ di 2) Dataran Kelantan (Padi) kawasan bertanih __________. 3) ________________ ( getah, kelapa sawit -Tanaman nanas di kawasan bertanih ________. & nanas)

Perlombongan

-Dataran Pantai Barat Semenanjung Malaysia 1) kaya dengan sumber mineral ________________. 2)

Tapak Perindustrian

-Kawasan tanah ________ sesuai dimajukan sebagai tapak perindustrian.

1) 2) 3)

Perkembangan Bandar-bandar

-Perkembangan __________ yang pesat telah menarik ramai ____________ tumpu di kawasan tanah pamah.

1) 2) 3)

Kemudahan Pengangkutan

-Kemudahan pengangkutan lebih _________ dibina di tanah pamah dan kos _____________ yang lebih __________.

1) Jalan raya 2) Kereta api

3. Lengkapkan maklumat dalam jadual tentang kepentingan dan potensi pinggir laut di Malaysia: Kepentingan

Huraian

Contoh

Pinggir Laut Perikanan & Petempatan Nelayan

-Kawasan pinggir laut kaya dengan hidupan ___________ sesuai dijadikan sebagai pusat _____________.

Tapak Pelabuhan

-Pinggir laut Malaysia sesuai dijadikan sebagai 1) tapak pelabuhan kerana ____________________ 2) ______________________ dan mempunyai ____ 3) yang _______.

Pusat Pelancongan

-Malaysia mempunyai _______ dan _______ yang indah dan berair jernih.. -Terdapat kawasan pembiakan _________ di Rantau Abang. -Terdapat pulau-pulau yang terkenal dengan pertumbuhan ________________.

(Ekopelancongan)

Pembekal Kayu Bakau

1) Mersing, Johor 2) Kuala Besut, Terengganu 3)

1) Port Dickson, ___________________ 2) Pulau Pangkor, ______________ 3) Pulau Tioman, _______________ 4) Pulau Langkawi, _____________ 5) Pulau Gaya, _______ (diwartakan sebagai __________________________________)

-Hutan paya air masin (bakau) membekalkan 1) Muara Sungai Perak kayu bakau yang boleh membuat ____________, 2) Muara Sungai Bernam __________________ dan __________________. 3) Kawasan pantai timur Sabah

4. Lengkapkan maklumat dalam jadual tentang kepentingan dan potensi saliran di Malaysia: Kepentingan

Huraian

Contoh Tempat

Saliran Tapak Tamadun & Pusat Perdagangan Awal

-Sejak dahulu lagi, ________ dan _____________ 1) di negara kita menjadi _________________ dan 2) ________________________________. 3)

Sempadan Negeri & Sempadan Antarabangsa

-Terdapat beberapa sungai di Malaysia dijadikan ___________ semula jadi. -Sungai ________ di Kelantan ialah sempadan ___________ antara Malaysia dengan Negara ___________.

2) Sungai Bernam (sempadan negeri antara ____________ dengan ________) 3) Sungai Endau ( sempadan negeri antara _____________ dengan ____________)

Empangan

-Empangan membekalkan air untuk kegunaan ___________, seperti Empangan Klang Gates. -Empangan juga dibina untuk menghasilkan _______________________.

1) 2) 3)

Sumber Pengairan Penanaman Padi

-Sungai membolehkan penanaman padi ______ kali setahun.

1) Projek Pengairan Muda (Sungai _______) 2) Projek ______________________ (Sungai Kelantan)

Pengangkutan Air

-Sungai penting untuk pengangkutan di kawasan 1) Sungai ____________, Sarawak dapat ____________Sabah dan Sarawak. dimudiki hingga ke _________ -Sungai menjadi pengangkutan untuk membawa 2) Sungai Kinabatangan, __________ penumpang dan menghanyut _______________.

Dataran Aluvium Yang Subur

-Sungai juga membentuk __________________ yang subur sesuai menanam ___________.

1) 2)

Pelancongan & Rekreasi

-Air terjun di bahagian ______ sungai sesuai dijadikan pusat ________________.

1) 2)

Perikanan Air Tawar

-Sungai kaya dengan hidupan air seperti _______ 1) ____________________. -Menangkap ikan menjadi _____________ utama Penduduk. 19

4. Tuliskan nama stesen kuasa hidroelektrik dan tandakan nombor yang tepat dalam bulatan yang menunjuk rancangan pengairan di dalam peta 7.1 Peta 7.1: Stesen penjana kuasa hidroelektrik & rancangan pengairan Malaysia

PETUNJUK Stesen Kuasa Hidroelektrik Rancangan Pengairan Rancangan Pengairan: 1 Rancangan Pengairan Muda 2 Rancangan Pengairan Kerian 3 Rancangan Pengairan Trans-Perak 4 Rancangan Pengairan Changkat Jong 5 Rancangan Pengairan Tanjung Karang 6 Rancangan Pengairan Kemubu 7 Rancangan Pengairan Besut 8 Rancangan Pengairan Paya Besar

KEPENTINGAN BENTUK MUKA BUMI DI NEGARA LAIN Kepentingan Tanah Tinggi Di Switzerland 1) Kawasan pergunungan di Switzerland penting untuk industri _____________. 2) Pergunungan ______ yang indah menggalakkan pelancongan pada musim panas. 3) Pada musim sejuk Pergunungan Alps akan menjadi tarikan pelancongan untuk aktiviti-aktiviti ____________________ dan bermain _________ atas ais.

Kepentingan Cerun Bukit Di Pulau Jawa 1) Cerun bukit di Pulau Jawa diteres untuk menanam _______ huma. 2) Pertanian teres dijalankan disebabkan: i. Kawasan tanah ________ dan dataran yang _______. ii. Tanih ___________ gunung berapi yang subur. iii. Kekurangan kawasan kerana penduduk yang _________.

Kepentingan Sungai Di Thailand 1) Menam ________________ sebagai pengangkutan air yang utama di Thailand. 2) Ia penting untuk mengangkut _____________ dan ________________ seperti hasil pertanian, hasil perlombongan dan kayu-kayan dari kawasan __________. 3) Ia juga diempang untuk ___________ dan penjana _____________________. Contohnya, Empangan ___________ dan Empangan _____________. 4) Kegiatan jual-beli di Menam Chao Phraya dikenal sebagai “______________”. 5) Terusannya dikenal sebagai “_________” bagi menghubungkan ____________ _____________ Menam Chao Phraya di __________. 6) Bangkok dikenal sebagai “ _____________” kerana jaringan terusan yang maju.

Kepentingan Tasik Di Kampuchea Tonle Sap

1) Tasik _______________ terletak di bahagian __________ Kampuchea. 2) Kegiatan ekonomi terpenting di Tonle Sap ialah _______________________. 3) Selain perikanan, Tonle Sap juga penting sebagai ______________________. 4) Ikan yang ditangkap untuk ___________________ dan untuk ___________. 5) Pelancong dapat menaiki bot melalui ___________________ ke tasik ini. 6) Tasik Tonle Sap juga membekalkan kemudahan _______________ kepada penduduk.

Switzerland

Thailand

.. . Pulau Jawa

Kampuchea

-Switzerland terletak di benua Eropah. -Bangkok ialah ibu kota negara Thailand. -Pulau Jawa merupakan salah sebuah pulau negara Indonesia. -Kampuchea ialah sebuah negara yang berhampiran dengan Thailand. Peta 7.2: Lokasi Switzerland, Pulau Jawa, Thailand & Kampuchea pada peta dunia

HALANGAN BENTUK MUKA BUMI Halangan Bentuk Muka Bumi

Cerun Curam

Huraian

Langkah Mengatasi Halangan

-Cerun curam di kawasan tanah __________ menyukarkan pembinaan _______________, ____________ dan aktiviti ______________. -Kawasan cerun tidak _________, kerana mudah terjadi ___________ tanih dan tanah _____________. -Hakisan tanih dapat memusnahkan _____________. Tanah Runtuh pula dapat memusnahkan _____________________ __________________________ dan ___________________.

1) 2) 3) 4)

Sungai Beraliran -Sungai yang beraliran deras menyukarkan ______________ 1) Deras ____ dan boleh membahayakan _____ atau _____________. 2)

UNIT 8: KESAN KEGIATAN MANUSIA TERHADAP ALAM SEKITAR Kegiatan Manusia

Kesan-kesan

Langkah Pemeliharaan & Pemuliharaan

Penebangan Pokok

-Permukaan bumi akan menjadi ___________. 1) Rancangan _________________ -Berlaku ________ tanih dan tanah menjadi ________. ______________. -Hakisan tanih yang giat akan menyebabkan sungai menjadi ________ dan berlaku __________. 2) Kawasan _______________ dan -Sungai juga akan mengalami _____________ dan menjejaskan ________________ diwartakan. hidupan __________ seperti ikan, ketam dan udang. -Penebangan pokok tanpa kawalan menyebabkan ___________ pokok-pokok yang berharga. -Kawasan __________ air semakin kurang dan mengakibatkan __________ air. -Penebangan hutan akan mengurangkan ________ semula jadi hidupan liar dan hidupan liar mengalami ___________.

Kegiatan Pertanian

-Penggunaan _______________, _____________ dan ________ 1) Kaedah __________ untuk __________ akan menggganggu _____________. mengawal _________________. -Ia akan mencemarkan ____________ seterusnya mengancam Contohnya, burung ________ ____________ manusia dan _____________ serta hidupan untuk memusnahkan ________. ________________ turut berkurangan. 2) Pertanian secara _____________ -Pertanian ________ akan menambah kandungan ______ tanih dapat mengekalkan __________ dan menjejaskan _________ tanih serta mengancam industri tanih. ______________ kerana pokok berharga berkurangan. 3) Kerajaan mesti memastikan -Penanaman _______ jenis tanaman akan menyebabkan tanih ________ guna racun mengikut kehilangan ________________. ________ yang ditetapkan.

Pembinaan Jalan Raya

-Hutan terpaksa ditebang dan mengakibatkan permukaan bumi 1) Cerun bukit _________. yang _________ terdedah kepada ____________ air. 2) Tanaman ____________ . -Hakisan tanih menyebabkan ______________ air sungai dan 3) Membina _________. kejadian ____________. -Pembinaan jalan raya dan lebuh raya menyebabkan kejadian tanah ________, kepupusan ________________ dan perubahan _____________.

Perindustrian -Pembinaan kilang akan mengubah _______________ kawasan. 1) Menguatkuasakan ____________ -Pencemaran ________ dan _______ akan berlaku. ____________. 21

CUACA DAN IKLIM MALAYSIA

Malaysia & Asia Tenggara

Lembangan Amazon Garisan Khatulistiwa

Kawasan berlorek ialah kawasan iklim Khatulistiwa.

Lembangan Congo

1. Malaysia mengalami iklim _______________, kerana terletak berhampiran dengan _________ Khatulistiwa. 2. Iklim negara kita _________ dan _________ sepanjang __________. 3. Kawasan lain di dunia yang iklimnya sama seperti di negara kita yang terletak di Asia Tenggara ialah : _____________________ dan ___________________.

Peta 9.1: Kawasan Khatulistiwa di dunia

Ciri Utama Iklim Khatulistiwa Di Malaysia 1. Ciri-ciri Suhu -Suhu negara kita __________ dan hampir _________ sepanjang tahun. -Min suhu tahunan Malaysia adalah __________, kira-kira _______째 C. -Julat suhu tahunan adalah _________, iaitu antara ___째 C hingga ____째 C. Ini disebabkan Malaysia dikelilingi oleh _______, menerima ________ lebat, menerima pancaran _____________ dan ________________________ yang tinggi sepanjang tahun. -Julat suhu harian di kawasan yang berhampiran dengan pantai adalah lebih _______, manakala lebih ______ di kawasan pedalaman.

2. Ciri-ciri Angin -Angin Monsun Timur Laut bertiup antara bulan ____________ hingga ______. Manakala Angin Monsun Barat Daya bertiup antara bulan _________ hingga ______________. -Malaysia juga mengalami angin ____________ yang bertiup dari __________________ ketika musim peralihan monsun. -Angin Sumatera bertiup antara bulan _______ hingga ______ dan antara bulan ________ hingga _________. -Angin Sumatera melanda kawasan _________________________________ terutamanya di antara ___________ ________ hingga ______________. Lazimnya berlaku secara ___________ pada waktu _______ akan membawa _______________ disertai dengan ___________dan ___________. -Kawasan pinggir pantai Malaysia mengalami dua jenis angin __________, iaitu ___________ dan ___________. -Bayu Laut bertiup pada waktu _________, angin bertiup dari permukaan ______ ke ________ yang mengalami tekanan udara yang ________ kerana suhu daratan lebih _________. -Bayu Darat bertiup pada waktu ________, angin bertiup dari ________ ke ________ yang mengalami tekanan udara yang lebih ___________ kerana suhu di lautan adalah lebih _________.

* Lengkapkan maklumat dalam gambarajah di bawah: (rujuk buku teks ms. 99)

Tekanan _________

Laut lebih ________

Daratan lebih __________

Bayu __________

3. Ciri-ciri Hujan -Malaysia menerima hujan yang _________ sepanjang ________, iaitu sekitar ________mm. -Malaysia tidak mempunyai musim ___________ yang nyata. -Taburan hujan di Malaysia adalah ___________________. -Kawasan yang menerima hujan paling lebat adalah seperti Bukit _______(Perak) dan Gunung _______(Kedah). -Kawasan yang menerima hujan paling sedikit ialah Daerah ________ dan Kuala _________ di Negeri Sembilan disebabkan terlindung daripada angin yang __________. -Hujan maksimum turun di kebanyakan kawasan pada musim _____________________. -Secara umumnya, pantai __________ Semenanjung Malaysia menerima hujan yang lebih lebat, terutamanya sewaktu tiupan Angin Monsun____________________ (Nov-Mac). -Kebanyakan hujan di Malaysia turun dalam bentuk __________________ biasanya pada lewat _________. -Di kawasan tanah tinggi biasanya turun ________________ atau ___________________.

* Lengkapkan maklumat dalam gambarajah di bawah: (rujuk buku teks ms. 99)

Hujan ________________

Hujan _________/Hujan _________

*Lengkapkan maklumat peta 9.2 dengan merujuk buku teks ms. 100_ a) Tandakan simbol dua sistem angin monsun dengan arah yang tepat berdasarkan petujunk. b) Lorekkan kawasan taburan hujan tahunan mengikut petunjuk di bawah. c) Tuliskan Bukit Larut dan Kuala Pilah pada ruangan yang disediakan. (rujuk buku teks ms. 104) Petunjuk

Taburan Hujan Kurang 1500-2000 mm Melebihi 4000 mm

Angin Monsun Angin Monsun Timur Laut Angin Monsun Barat Daya

Peta 9.2: Sistem angin dan taburan hujan tahunan di Malaysia

4. Kelembapan Bandingan Udara -Udara di Malaysia sentiasa mengandungi ___________ yang banyak kerana suhu negara kita sentiasa ________ menyebabkan ___________ banyak berlaku. -Kelembapan bandingan udara merupakan ______________________ antara __________ yang wujud di dalam _________ dengan jumlah _______ yang dapat ditampung oleh udara pada _________ yang tertentu. -Lazimnya, kelembapan bandingan udara di Malaysia ialah melebihi _______ peratus. -Apabila suhu udara naik, kelembapan bandingannya __________. Sebaliknya apabila suhu turun, kelembapan bandingannya _________. 23

FAKTOR YANG MEMPENGARUHI CUACA & IKLIM MLAYSIA 1. Faktor Kedudukan

Peta 9.2: Kedudukan Malaysia dan kawasan yang dilandai siklon tropika di dunia

1. Kedudukan Malaysia di kawasan _____________, oleh itu menerima pancaran __________ sepanjang ______ dengan putara _________ jam sehari. 2. Malaysia juga tidak mengalami _____________ yang melampau dan berkeadaan ________ sepanjang tahun. 3. Malaysia bebas daripada ancaman ___________ dan _______________ disebabkan oleh ___________nya. Latihan Mengenali Kedudukan Malaysia dan kawasan yang dilandai siklon tropika di dunia berdasarkan peta 9.2: a) Lukiskan Garisan Khatulistiwa pada peta dunia. b) Bulatkan lokasi Malaysia pada peta dunia. c) Lorekkan kawasan yang dilandai siklon tropika. *Rujuk buku teks ms. 102

2. Faktor Angin Monsun 1. Monsun Timur Laut bermula dari bulan _____________ hingga bulan ______. Ini kerana pada musim ini, kawasan _______________ mengalami musim sejuk merupakan kawasan tekanan udara _______. Pada masa yang sama, kawasan _______________________ mengalami musim panas yang merupakan kawasan tekanan udara ___________. 2. Aliran udara akan mengalir dari kawasan tekanan ________ iaitu __________________ ke kawasan tekanan __________ iaitu ______________________________. 3. Angin Monsun Timur Laut yang bertiup dari Laut ____________________ membawa hujan _________ yang lebat ke kawasan tanah _________ pantai ________ Semenanjung Malaysia, bahagian tengah Banjaran ______________, pantai ________ Sabah dan hampir seluruh negeri ______________. 4. Angin ini membawa hujan sedikit ke pantai ________ Semenanjung Malaysia, kawasan sekitar _______ dan _______________ Sabah, kerana kedudukannya di kawasan ________________________. 5. Monsun Barat Daya bermula pada bulan _____ hingga akhir bulan ____________. Ini kerana pada tempoh ini, kawasan Asia tengah mengalami musim ___________ yang menghasilkan kawasan tekanan _________. Manakala kawasan pedalaman Australia mengalami musim ________ yang menghasilkan kawasan tekanan __________. 6. Angin Monsun Barat Daya membawa hujan yang lebat ke ____________ di Banjaran ________ dan Gunung ________(melebihi 20000 mm). 7. Daerah _____________ merupakan kawasan sangat kering pada musim Monsun Barat Daya kerana kawasan ini ___________ daripada _______ yang membawa hujan (Kurang 750 mm).

* Lengkapkan maklumat pada ruangan kosong rajah di bawah:(rujuk buku teks ms 103 &104)

Tempoh:

Monsun _______________________

Monsun _______________________ 24

3. Faktor Ketinggian 1. Suhu akan turun dengan kadar ____° C bagi kenaikan setiap ________ meter. 2. Ini kerana lapisan _________ yang lebih hampir dengan permukaan _______ lebih banyak ____________ oleh haba dari bumi. Manakala lapisan _______ yang semakin __________ kurang mendapat haba dari bumi. 3. Maka suhu di kawasan tanah tinggi lebih __________ berbanding dengan kawasan tanah rendah. Rajah 9.1: Pengaruh ketinggian terhadap suhu

4. Berdasarkan rajah 9.2, suhu di kawasan bukit bertanda Y ialah _____° C. Y 1025 meter 27° C

X 200 meter

Rajah 9.2: Perbezaan suhu di kawasan X dan Y

Langkah Pengiraan 1: —

Langkah Pengiraan 2: =

÷ Langkah Pengiraan 3: =

—

4. Faktor Kepulauan / Jarak Dari Laut

Peta 9.3: Pengaruh sifat kepulauan terhadap julat suhu harian di Malaysia

1. Julat suhu harian di kawasan yang berhampiran dengan pinggir laut adalah lebih _______ berbanding dengan kawasan yang jarak lebih jauh dari pinggir ______. 2. Ini kerana pada waktu siang, kawasan laut yang lambat ___________ haba akibat tiupan bayu ________. 3. Pada waktu malam pula, kawasan laut yang lambat ______________ haba meninggikan suhu pinggir laut akibat tiupan bayu _______. 4. Malaysia dikelilingi oleh kawasan ______ yang luas, sifat __________ dan proses ________________________ menyebabkan negara kita mengalami julat suhu __________ yang _______. 5. Berdasarkan peta 9.3, empat kawasan yang mengalami julat suhu harian yang lebih kecil kerana faktor jarak dari laut ialah: i) ____________________ ii) ____________________ iii) ____________________ iv) ____________________ 6. Berdasarkan peta 9.3, empat tempat yang mengalami julat suhu harian yang lebih besar akibat faktor kepulauan ialah: i) ____________________ ii) ____________________ iii) ____________________ iv) ____________________

UNIT 10: PENGARUH CUACA & IKLIM TERHADAP KEGIATAN MANUSIA 1. Tiga zon iklim di bumi yang utama, iaitu _______________, ________________ dan ________________. 2. Perbezaan zon iklim bumi disebabkan oleh perbezaan ______ garisan _______ bumi yang dikenal sebagai __________. 3. Zon panas terletak di antara garisan lintang _________ hingga _________. Iaitu kedudukannya yang berhampiran dengan Garisan _____________ dan menerima pancaran _____________ sepanjang ________. 4. Zon sederhana terletak di antara garisan lintang ________ hingga _______ dan _______ hingga ______. Zon ini mengalami kejadian _____________ yang nyata. 5. Zon Sejuk terletak di antara garisan lintang _______ hingga _______ dan ______ hingga _______. Zon ini diliputi ______ sepanjang _________.

Rajah 10.1: Latitud

Zon-zon Iklim Di Dunia * Latihan Mengenali zon iklim dunia berdasarkan Peta 10.1 di bawah: (rujuk buku teks ms. 111) a) Lengkapkan peta di bawah dengan melukis garisan-garisan lintang bumi. b) Lorekkan zon iklim mengikut petunjuk peta 10.1 di bawah.

PETUNJUK

Zon Panas/ Tropika

Zon Sederhana

Zon Sejuk

Peta 10.1: Zon-zon iklim di dunia

Jenis-jenis Iklim Dalam Zon Iklim Dunia * Lengkapkan jadual 10.1 yang menunjukkan jenis-jenis iklim yang terdapat di zon iklim tertentu di dunia. (rujuk buku teks ms. 111) 90° U/S

65° U/S 45° U/S

Zon Sejuk

Zon Sederhana

30° U/S 10° U/S 0°

Jadual 10.1: Pembahagian zon-zon iklim di dunia

Zon Panas/ Tropika

GURUN THAR DI ZON PANAS *Lorekkan lokasi Gurun Thar pada peta 10.2:

Ciri-ciri Iklim Gurun Thar 1. 2. 3. 4.

Peta 10.2: Kedudukan Gurun Thar pada peta dunia

5. 6. 7.

8. 9. Peta 10.3: Gurun Thar di antara sempadan India dan Pakistan

10.

Gurun Thar terletak di antara __________ dua buah negara, iaitu _________ dan _____________. Gurun Thar mengalami iklim _________________ menyebabkan keadaan panas dan ___________ sepanjang tahun. Hujan tahunanya adalah _________, antara __ hingga _____ mm. Gurun Thar menerima hujan yang sedikit kerana angin ________ yang merentasi adalah bertiup dari kawasan _________ ke _____ yang kering. Kelembapan udaranya adalah _________, kerana proses ________ yang kurang berlaku akibat hujan yang sedikit. Kira-kira _____ peratus daripada hujan tahunan turun dari bulan ____________ hingga _____________. Julat suhu harian di Gurun Thar adalah _________, iaitu suhunya pada waktu siang amat __________ dan pada waktu malam suhu menjadi sangat _________. Julat suhu harian yang besar kerana _________ di kawasan gurun tidak __________. Suhu maksimum pada bulan ________, manakala suhu minimum pada bulan __________ yang menyebabkan kejadian _______. Fenomena yang biasa berlaku di Gurun Thar pada bulan Mei dan Jun ialah _______________.

Kegiatan Manusia Di Gurun Thar:

Rajah 10.2: Penerangan julat suhu harian yang besar di gurun panas

Rajah 10.3: Unta menjadi pengangkutan di gurun panas

Rajah 10.4: Petempatan orang nomad

1. Masyarakat yang tinggal di Gurun Thar dikenal sebagai orang ____________. 2. Orang nomad merupakan kaum yang hidup __________________ dan _______________________ di sesuatu tempat. 3. Kegiatan utama mereka ialah ______________________, seperti menternak ____________________________________________. 4. Lembu dan unta diternak adalah untuk mendapatkan ________, ______________________________ dan __________________. 5. Orang nomad terpaksa ________________ mencari ___________ yang baru untuk binatang ternakan mereka. 6. Rumah orang nomad didirikan secara ringkas dengan mengguna __________ dan ____________________. 5. Kegiatan pertanian sukar dijalankan kerana keadaan iklim yang kering menyebabkan tanih menjadi _________ dan tidak subur untuk pertanian. 6. Terdapat juga kaum Thar yang mendirikan petempatan ________ yang berhampiran dengan ____________ atau _______________. 7. Golongan kecil yang menetap hidup secara _____________, iaitu menanam _________, ________, _________ dan _____________. 8. Mereka juga _______________ pelbagai binatang seperti ______, _________, _________ dan ________ untuk mendapatkan _____, ________ dan ________nya.

Rajah 10.5: Biri-biri minum air di kawasan oasis

SIBERIA DI ZON SEDERHANA *Lorekkan lokasi Siberia pada peta 10.4:

Peta 10.4: Kedudukan Siberia pada peta dunia

Hujan (mm)

Suhu (Â° C)

Ciri-ciri Iklim Siberia: 1. Iklim Siberia terdapat di kawasan hemisfera _________ antara garisan lintang ______ hingga ke Garisan _________. 2. Iklim Siberia juga dinamakan sebagai iklim __________________ ____________. 3. Musim panasnya, ____________ panas dan ____________. 4. Musim sejuknya, _________ dan amat ______ selama ____ bulan. 5. Musim ________ dan musim ________ di kawasan Siberia adalah singkat. 6. Julat suhu tahunannya adalah _________, iaitu melebihi _____Â° C. 7. Jumlah kerpasan tahunan adalah _________, kira-kira _____ mm. 8. Kerpasan merujuk kepada semua bentuk ___________ yang turun ke _______ termasuk ________, ________ dan _______________. 9. Kebanyakan hujannya turun pada musim ________ dalam bentuk ___________________. 10. Pada musim sejuk, kerpasan turun dalam bentuk ______. Sungai, tasik dan kolam ________ pada musim _________.

Kegiatan Manusia Di Siberia: Rajah 10.6: Suhu dan hujan di Siberia

Rajah 10.7: Pokok-pokok konifer yang berbentuk kon

1. Kegiatan ekonomi Siberia yang utama ialah ______________. 2. Hutan pokok tirus di Siberia dikenal sebagai â&#x20AC;&#x153;__________â&#x20AC;?. 3. Hutan pokok tirus atau hutan konifer menghasilkan ______ jenis ________ yang sesuai membuat _________, _______ dan _______. 4. Kerja penebangan pokok konifer dijalankan pada musim _______, kerana getah pokok konifer akan _______ lebih mudah ditebang dan tanah yang beku serta _______ memudahkan balak ________ ke __________. 5. Musim sejuk yang panjang mengehadkan aktiviti ____________. 6. Pertanian _________ hanya dijalakan di bahagian ________ dan _____________ kawasan Siberia kerana suhunya lebih ________. 7. Tanaman pertanian campur adalah seperti __________, _______, ______, ______________, dan ________. 8. Mereka juga menternak _______________ dan _______________. 9. Di samping itu, terdapat juga kegiatan perlombongan __________, _____________, _____________, _____________, _______ dan __________. Perlombongan petroleum dan gas asli dijalankan di sepanjang ________________ dan bahagian _________ Siberia. 10. Kegiatan ___________ binatang dijalankan pada musim _______. ________ dan ________ binatang ini digunakan untuk membuat __________________ dan ________________.

Rajah 10.8: Kegiatan pembalakan musim sejuk di Siberia

Selain Siberia, kawasan yang mengalami iklim Siberia di dunia meliputi utara _________ dan Eropah seperti negara ________ dan ________.

Peta 10.5: Kawasan yang mengalami Iklim Siberia di dunia

GREENLANG DI ZON SEJUK *Lorekkan lokasi Greenland pada peta 10.6:

Peta 10.6: Kedudukan Greenland pada peta dunia

Rajah 10.9: Igloo

Rajah 10.10: Andul salji dan skuter pada musim sejuk

Ciri-ciri Iklim Greenland: 1. Greenland mengalami iklim ________ atau iklim __________. 2. Greenland mengalami keadaan _________ sepanjang tahun. 3. Musim sejuknya sangat ________ dan __________ iaitu selama ______ bulan dilitupi oleh ______ tebal daripada bulan ________ hingga ________. 4. Suhunya di bawah __________, iaitu antara _____ hingga ______. 5. Musim panasnya _________ dan ________________, iaitu antara _____ hingga __________. Salji mula _____ pada musim panas. 6. Jumlah kerpasan tahunannya adalah sangat _________, iaitu kurang daripada _______ mm. 7. Kebanyakan kerpasan turun dalam bentuk ______. Pada musim sejuk sering berlaku _____________ dan __________________. 8. Pada musim sejuk, Greenland akan mengalami waktu _______ yang lebih panjang berbanding dengan waktu ________. Pada pertengahan musim sejuk matahari _____________. 9. Pada musim panas pula , Greenland mengalami waktu ________ yang lebih panjang berbanding dengan waktu _______. 10. Greenland mengalami 24 jam waktu _________ antara bulan Jun hingga _______.

Kegiatan Manusia Di Greenland:

Rajah 10.11: Menangkap ikan menerusi lubang ais

Rajah 10.12: Tupik sewaktu musim panas

Rajah 10.13: Umiak digunakan pada musim panas

Rajah 10.14: Kayak digunakan pada musim panas

1. Penduduknya kebanyakan terdiri daripada Orang ________ yang juga dikenal sebagai ___________. 2. Pada musim sejuk, Orang Eskimo tinggal di dalam _________. 3. Mereka memakai pakaian tebal yang diperbuat daripada ________ dan _______ binatang. 4. Jenis kenderaan yang digunakan oleh Orang Inuit adalah seperti ___________ yang ditarik oleh anjing _______ dan kereta ______ _________ atau __________. 5. Kegiatan yang dijalankan oleh mereka pada musim sejuk adalah _________ binatang seperti __________ dan __________ serta menangkap ________. 6. Pada musim panas, Orang Inuit pindah ke kawasan __________ dan tinggal di dalam _______ iaitu sejenis khemah yang diperbuat daripada ________ anjing laut. 7. Sejenis sampan yang dikenal sebagai ________ digunakan untuk tujuan ____________. 8. Perahu besar yang dikenal sebagai _______ pula digunakan untuk __________________. 9. Pada musim panas, mereka juga ____________ binatang seperti _____________, _______________, ____________, ________ dan _____________. 10. Mereka menangkap ikan dengan menggunakan __________ dan ___________.

Rajah 10.15: Pemburu Eskimo dengan harpun

PENGARUH CUACA & IKLIM TERHADAP KEGIATAN EKONOMI MALAYSIA (rujuk buku teks ms.119-120) 1. Suhu tahunan di negara kita adalah ________, iaitu kira-kira ____째 C dan hujan tahunan sekitar _______ mm sesuai bagi pelbagai jenis tanaman tropika ditanam, contohnya ______, _______, ____________ dan ______. 2. Manakala di kawasan tanah tinggi mengalami suhu tahunan yang _______, iaitu kira-kira ____째 C seperti di _______________________ dan ____________ menggalakkan jenis tanaman ________________ diusahakan seperti ______, _________________ dan ___________________. 3. Penanaman padi dijalankan pada musim _________, kerana penanaman padi memerlukan air yang banyak. 4. Kerja-kerja menuai padi pula dijalankan semasa cuaca _______ dan _______ bagi mengelakkan padi daripada dirosakkan oleh air hujan. 5. Kegiatan menoreh getah biasanya tidak dijalankan selepas _____________ supaya susu getah tidak melimpah dan tidak memasuki ke dalam mangkuk susu getah. 6. Nelayan di pantai _______ Semenanjung Malaysia, _______ dan __________ tidak dapat menangkap ikan sepanjang tahun. Mereka hanya turun ke laut antara bulan _______ hingga _________ kerana keadaan Laut China Selatan adalah tenang. 7. Semasa tiupan angin Monsun ______________ antara bulan November hingga _____, keadaan di Laut China Selatan berombak tinggi. Nelayan akan membaiki ______ dan ______________ yang rosak. Ada juga yang bercucuk _________ dan bekerja di _________ bagi menambahkan pendapatan. 8. Nelayan di pantai ______ Semenanjung Malaysia dapat menangkap ikan sepanjang tahun, kerana keadaan laut di _____________ adalah tenang sepanjang tahun. 9. Banyak lagi kerja-kerja ___________ dan ____________ yang dipengaruhi oleh keadaan cuaca. Antaranya termasuk _______________________________, ______________________ dan _____________________.

Latihan Berdasarkan Peta Di Bawah: * Lengkapkan maklumat pada peta di bawah:

Laut ______________________

Laut _____________ Sumatera PETUNJUK Monsun _______________

Monsun _______________

Kawasan __________ pada musim tengkujung

________ yang besar pada musim tengkujung

Laut Selat Melaka sentiasa tenang sepanjang tahun walaupun tiupan angin Monsun Barat Daya kerana tiupan angin terlindung daripada Pulau ________________. 30

UNIT 11: PENGARUH MANUSIA TERHADAP CUACA & IKLIM 1. Peningkatan Suhu 1. Punca kegiatan manusia yang mengakibatkan peningkatan suhu adalah seperti: i) ____________________ ii) ____________________ 2. Bahan pencemaran udara yang dihasilkan oleh kilang adalah seperti: i) _________________ ii) ________________ iii) _______________ iv) _________ v) ________ 3. Bahan pencemaran kilang akan menyerap sinaran matahari ____________________ dengan banyak ke bumi menyebabkan _______ bumi semakin meningkat. 4. Dua punca utama pembalakan menyebabkan peningkatan suhu ialah: i) ___________________________________________________________________________________ ii) ___________________________________________________________________________________ 5. Kesan-kesan peningkatan suhu: i) ________________________________ ii) ______________________________________ iii) _______________________________ iv) ______________________________________ iv) _______________________________ v) _______________________________________

2. Kesan Rumah Hijau * Lengkapkan maklumat pada ruangan kosong dalam rajah 11.1 di bawah: (rujuk buku teks ms. 127)

Rajah 11.1: Kesan rumah hijau akibat kegiatan manusia

1. Gas di atmosfera berfungsi untuk ___________________________________ yang sesuai di bumi. 2. Sekiranya terlalu banyak gas seperti karbon dioksida dalam ___________ akan menyebabkan terlalu banyak ________ terperangkap dan meningkatan _________ bumi. 3. Punca kegiatan seperti penggunaan bahan api ______, pembakaran ______________ secara _________ dan penebangan _______ secara meluas telah membebaskan gas _____________ yang banyak ke atmosfera. 4. Penambahan _________________ dalam atmosfera menyerap lebih banyak ________ yang dipancarkan dari bumi dan meningkatkan suhu bumi. 5. Kesannya, bumi semakin panas, litupan ais di Kutub Utara dan Antartika boleh ________ dan menaikkan ___________.

3. Jerebu 1. Jerebu ialah suatu keadaan apabila terdapatnya _______, ________, ______, serta _____ dan _________ yang terapung-apung di _____________ berhampiran dengan bumi. 2. Jerebu sering mengurangkan _____________________ sehingga satu hingga dua kilometer. 3. Punca jerebu daripada kegiatan manusia seperti _______________ secara ___________, pelepasan asap dari ___________________, dan kebakaran ____________. 4. Kegiatan pertanian pindah di Sumatera dan Kalimantan, negara __________ pernah mengakibatkan kejadian jerebu yang teruk dilanda di beberapa buah negara Asia Tenggara. 5. Kesan negatif jerebu ialah: i) _______________________________ ii) __________________________________ iii) _____________________________________

4. Hujan Asid * Lengkapkan maklumat pada ruangan kosong dalam rajah 11.2 di bawah: (rujuk buku teks ms. 129) 1. Gas-gas oksida yang dibebaskan oleh kilang adalah: i) ______________________ ii) ______________________ iii) ______________________ 2. Gas yang dibebaskan oleh kilang akan bercampur dengan ________ di udara. 3. Gas-gas ini ______ dalam wap-wap air menjadikannya ________. 4. Kesan-kesan hujan asid ialah: i) _______________________________ ii) ______________________________ iii) ______________________________ iv) ______________________________ v) ______________________________

Rajah 11.2: Kejadian hujan asid

5. Pulau Haba Bandar * Lengkapkan maklumat pada ruangan kosong dalam rajah 11.3 di bawah: (rujuk buku teks ms. 130) Rajah 11.3: Pulau haba

1. Berdasarkan rajah 11.3, suhu di pusat bandar adalah lebih _______ berbanding dengan _________ bandar dan ______ bandar. 2. Udara di bandar lebih ________ menyebabkan suhunya lebih ___________.

3. Punca-punca pulau haba bandar ialah: i) ________________________________________________________________________________________ ii) ________________________________________________________________________________________ iii) ________________________________________________________________________________________ iv) ________________________________________________________________________________________ v) Bangunan tinggi di bandar menghalang _____________ dan menyebabkan pengaliran keluar haba terhad. 32

6. Penipisan Lapisan Ozon * Lengkapkan maklumat pada ruangan kosong dalam rajah 11.4 di bawah: (rujuk buku teks ms. 131)

Rajah 11.4: Penipisan lapisan ozon

1. Lapisan ozon berfungsi menyerap sinaran ___________ yang berlebihan sampai ke bumi. 2. Punca-punca penipisan lapisan ozon ialah: i) Penggunaan bahan ____________________ (CFC). ii) Ujian senjata ____________. iii) Penggunaan baja ___________. iv) Pembakaran bahan _____ fosil. 3. Contoh barang yang menggunakan klorofluorokarbon ialah: i) ______________ racun serangga (aerosol). ii) Penyaman _________. iii) Peti _________. 4. Kesan-kesan penipisan lapisan ozon ialah: i) Barah _______. (kanser kulit) ii) Melemahkan sistem _______________________. iii) ____________ mata. iv) Merosakkan __________ dan hasil ______________.

7. Kemarau 1. Kemarau ialah tempoh cuaca _________ yang _____________ dengan terdapat sedikit hujan atau tiada hujan langsung. 2. Punca kemarau daripada kegiatan manusia seperti ___________ yang tidak terkawal dan ___________ yang banyak memusnakan kawasan hutan telah mengakibatkan kemarau. 3. Kemarau akan menyebabkan _______ yang lebih tinggi di kawasan berkenaan. 4. Kesan-kesan kemarau ialah: i) _______________________________________________________________________________________. ii) _______________________________________________________________________________________.

TEMA 3: Tumbuhan Semula Jadi & Hidupan Liar ( Unit 12-16)

UNIT 12: JENIS & TABURAN TUMBUH-TUMBUHAN SEMULA JADI & HIDUPAN LIAR TABURAN JENIS HUTAN DI MALAYSIA

* Lorekan taburan jenis hutan berdasarkan petujuk yang diberikan pada peta 12.1 (rujuk buku teks ms. 136)

Peta 12.1: Taburan hutan di Malaysia

PETUNJUK: Hutan hujan tropika

Hutan paya air tawar

Hutan gunung

Hutan paya air masin (bakau)

Hutan pantai

HUTAN HUJAN TROPIKA * Tuliskan nama lapisan pada ruangan kosong di bawah: 1. Hutan hujan tropika merupakan hutan paling luas di Malaysia, iaitu meliputi kira-kira ___% daripada kawasan hutan Malaysia. 2. Ia merupakan kawasan hutan yang ketinggian kurang daripada ________ meter. 3. Hutan ini meliputi _______ bukit atau cerun _________ di bahagian _______ Semenanjung Malaysia dan bahagian ____________ Sabah dan Sarawak. 4. Hutan ini merupakan ________ bagi pelbagai jenis tumbuh-tumbuhan dan hidupan liar.

40 m

20 m

10 m Rajah 12.1: Hutan hujan tropika

5. 6. 7. 8. 9. 9. 10.

Tumbuh-tumbuhan di hutan ini ialah ______________, iaitu sentiasa menghijau sepanjang tahun. Batang pokoknya ________ dan dahanya tumbuh di bahagian ______ pokok. Jenis tanih di hutan hujan tropika ialah __________ atau __________. Hutan ini mempunyai pelbagai jenis kayu _______ yang bermutu tinggi seperti meranti, cengal dan keruing. Hutan ini mempunyai _______ lapisan yang nyata. Pokok yang tinggi mempunyai akar _______ untuk menahan daripada tumbang. Lapisan kanopi yang berdaun lebat menghalang cahaya matahari sampai ke ______________, maka tumbuhtumbuhan di lantai hutan adalah ___________ atau kurang padat. 11. Tumbuhan jenis ________ dan __________ biasanya terdapat di lapisan tengah. 12. Epifik ialah tumbuh-tumbuhan yang menumpang di ____________ lain. Parasit juga menumpang di pokokpokok lain tetapi ia mendapatkan __________ daripada pokok yang ditumpang. 13. Tumbuhan liana seperti ________ juga terdapat di lapisan tengah. 14. Tumbuhan epifik, parasit dan liana bergantung pada pokok besar untuk mendapatkan cahaya ___________. 34

HUTAN PAYA AIR MASIN (HUTAN BAKAU) * Tuliskan jenis akar dalam rajah di bawah:

Rajah 12.2: Hutan paya air masin

1. Hutan ini terdapat di sekitar muara ________________ dan ______________ di Pantai Barat Semenanjung Malaysia. 2. Jenis tanih hutan ini ialah tanih _________. 3. Pokok-pokok bakau mempunyai akar ceracak yang berfungsi untuk ___________. 4. Pokok di hutan bakau juga mempunyai akar jangkang penting untuk _________________________________________. 5. Tumbuh-tumbuhan semula jadi di hutan ini adalah seperti: ____________________________________________________ 6. Hidupan air di hutan paya air masin adalah seperti: ____________________________________________________

HUTAN PAYA AIR TAWAR * Tuliskan nama tumbuhan dalam rajah di bawah: 1. Hutan ini terdapat di kawasan ___________ yang bersaliran __________. Contohnya di sekitar Tasik _________ dan Tasik _________, Pahang. 2. Hutan ini bersaliran _______ dan bertanih ________. 3. Contoh tumbuhan semula jadi di hutan ini ialah: _____________________________________________ 4. Contoh hidupan air di hutan paya air tawar ialah: _____________________________________________ Rajah 12.3: Hutan paya air tawar

HUTAN PANTAI * Tuliskan nama tumbuhan dalam rajah di bawah:

Rajah 12.4: Hutan pantai

1. Hutan pantai terdapat di pinggir laut pantai ______ Semenanjung Malaysia, terutamanya di Terengganu. 2. Jenis tanih hutan ini ialah ________ yang bersaliran _________. 3. Tumbuh-tumbuhan di pantai dapat hidup walaupun sering ditenggelami air ______. 4. Contoh tumbuhan semulajadi di hutan pantai ialah: _____________________________________________ _____________________________________________ 1. Hutan gunung merupakan kawasan hutan yang ketinggiannya melebihi _______ meter. 2. Jenis tanih hutan ini ialah tanih ___________. 3. ___________ dan ________ tumbuhan berbeza mengikut ketinggian di hutan gunung. 4. Semakin tinggi, semakin _________ tumbuhan di kawasan hutan ini, 5. Hutan ini terdapat di kawasan tanah tinggi seperti: __________________________________________ __________________________________________ 6. Tumbuhan yang terkenal di hutan gunung seperti: __________________________________________ 7. Tumbuhan di puncak gunung seperti: __________________________________________

HUTAN GUNUNG * Tuliskan nama lapisan hutan gunung di bawah:

Rajah 12.5: Hutan gunung

UNIT 13: FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PELBAGAI JENIS TUMBUHAN SEMULA JADI * Lengkapkan jadual tentang faktor-faktor yang mempengaruhi taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia (rujuk buku teks ms.150) Faktor Pengaruh

Hutan Hujan Tropika

Hutan Gunung

Hutan Paya Air Masin (Bakau)

Hutan Paya Air Tawar

Hutan Pantai

1) Bentuk Muka Bumi

2) Iklim

3) Tanih

4) Saliran

TABURAN JENIS HUTAN DI MALAYSIA * Lorekan taburan jenis hutan berdasarkan petujuk yang diberikan pada peta 13.1 (rujuk buku teks ms. 148) Petunjuk: Hutan Paya Air Masin Hutan Paya Air Tawar Hutan Pantai Hutan Gunung

Peta 13.1: Kawasan jenis hutan utama di Malaysia

TUMBUHAN SEMULA JADI & HIDUPAN LIAR DI NEGARA LAIN * Lorekkan taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi yang utama di dunia pada peta 13.2 (buku teks ms.152) PETUNJUK Tumbuhan gurun panas

Kawasan tundra

Kawasan Mediterranean

Hutan monsun tropika

Hutan konifer (Kawasan iklim Siberia)

Peta 13.2: Taburan tumbuhan-tumbuhan semula jadi di dunia

Hutan hujan tropika

1) Kawasan Gurun Panas * Lorekkan kawasan gurun panas di peta dunia (buku teks ms.153) 1. Gurun panas merupakan kawasan bumi ________ akibat daripada ______________ melampau dan kekurangan _________. 2. Gurun panas mengalami iklim yang _______ dan _________ sepanjang tahun. 3. Suhu waktu siang sangat ________ dan suhu waktu malam sangat ________. 4. Hujan tahunan di gurun panas sangat sedikit antara 0 hingga ______ mm. Peta 13.3: Taburan gurun panas di dunia

5. Contoh tumbuhan yang tahan kemarau berpanjangan yang terdapat di kawasan gurun panas ialah: __________________________________________________________________________________ 6. Pokok kaktus ialah sejenis tumbuhan berdaun ________, _________ atau _______ dan berbatang _________. 8. Ciri-ciri utama tumbuh-tumbuhan semula jadi di kawasan gurun panas ialah: (rujuk ms.154) i) _________________________________________________________________________________________ ii) _________________________________________________________________________________________ iii) _________________________________________________________________________________________ iv) _________________________________________________________________________________________

9. Isikan maklumat pada ruangan kosong dalam rajah 13.1: (rujuk buku teks ms. 154)

Rajah 13.1: Cara tumbuh-tumbuhan gurun panas menyesuaikan diri dengan keadaan kering

* Tuliskan nama haiwan di bawah:

Foto 13.1: Hidupan liar di gurun panas

10. Contoh hidupan liar yang terdapat di gurun panas ialah: ________________________________________________________ ________________________________________________________ 11. Ciri-ciri keistimewaan unta menyesuaikan diri di gurun panas ialah: i) _______________________________________________________ ii) _______________________________________________________ iii)_______________________________________________________ _______________________________________________________ 12. Unta dikenal sebagai _________ gurun. 13. Tikus jerboa hidup di dalam _______ untuk berselindung daripada cahaya _________. Lubang tanah akan ditutup pada waktu ______. 14. Musang fennec mempunyai _________ yang ________ bertindak sebagai __________.

2) Kawasan Tundra * Lorekkan kawasan tundra di peta dunia (buku teks ms.153) 1. Kawasan tundra ialah kawasan tanah pamah di _____________ dan ______________. 2. Pantai utara Siberia di bahagian utara _______ merupakan kawasan _______ yang luas. 3. Keadaannya amat _______ dan ______ hampir sepanjang tahun. 4. Musim sejuknya suhu di bawah ___________, kira-kira _______째 C. 4. Jumlah kerpasan kurang daripada ______ mm dalam setahun. Peta 13.4: Kawasan beriklim tundra di dunia 5. Biasanya kerpasan turun dalam bentuk ______. 6. Tumbuh-tumbuhan semula jadi di kawasan tundra tumbuh dan berbunga pada masa yang _________, iaitu pada musim ________ apabila salji cecair. 7. Antara tumbuhan yang terdapat di kawasan tundra ialah: __________________________________________________________________________________________ 8. Lumut dan kulampair banyak terdapat di kawasan _________ yang __________. Manakala pokok renek terdapat di kawasan yang ___________. 9. Tumbuhan berbunga sering hidup dalam satu ____________ yang kecil. Daun-daunnya yang _________ menghalang daripada kehabisan _____ apabila ditiup angin kencang. 10. Ciri-ciri tumbuh-tumbuhan semula jadi di kawasan tundra Siberia ialah: i) ________________________________________________________________________________________ ii) ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ iii) ________________________________________________________________________________________ iv) ________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________ * Tuliskan nama haiwan di bawah: 11. Beruang kutub ________ yang tebal untuk ____________________. 12. Burung ___________ dan burung _____________ merupakan antara hidupan yang tinggal di kawasan tundra sepanjang tahun. 13. Bulu-bulu haiwan di kawasan tundra akan bertambah _______ dan mempunyai _______ yang berlebihan untuk menghangatkan badan. 14. Terdapat hidupan liar yang akan berubah ________ menjadi _______ pada musim sejuk. 15. Hidupan liar yang berubah warna adalah seperti ________________, ______________ dan ____________ yang dapat terlindung daripada dikesan oleh haiwan pemangsa di kawasan dilitupi salji. Foto 13.2: Hidupan liar di kawasan tundra

3) Kawasan Mediterranean * Lorekkan kawasan mediterranean di peta dunia (rujuk ms.152)

6. 7. 8. 9.

1. _____ terletak di pantai Laut Mediterranean yang mengalami jenis iklim ________________. 2. Musim panasnya adalah ________, _________ dan Laut ________ dengan suhu _____° C hingga _____° C. Mediterranean 3. Musim sejuk adalah __________ sejuk, _________ dan _______ dengan suhu antara _____° C hingga _____° C 4. Hujan tahunan antara ____ mm hingga ____ mm. 5. Kebanyakan hujan turun pada musim ______ dan Peta 13.5: Kawasan Mediterranean di Dunia dibawa oleh ________________. Tumbuh-tumbuhan semula jadi dipengaruhi oleh keadaan ________ dan ____________________________. Tumbuhan di kawasan Mediterranean adalah ______________ dan _________________. Pokok-pokoknya ___________ tinggi dan mempunyai banyak _______, tetapi daunnya _______ dan ______. Pokok-pokok di hutan Mediterranean mempunyai daun yang ________ dan ________ untuk mengurangkan ______________ serta _______ yang panjang untuk mencari air.

10. Lengkapkan jadual 13.1 di bawah: (rujuk buku teks ms.159) Jenis hutan

Ciri tumbuh-tumbuhan

Taburan kawasan

Contoh pokok

Contoh haiwan

Hutan bangkut (Maquis)

Hutan pokok tirus Jadual 13.1: Taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di kawasan Mediterranean di pinggir pantai Turki

4) Kawasan Monsun Tropika * Lorekkan kawasan monsun tropika di bawah (rujuk ms. 152) 1. _____________ merupakan salah sebuah negara yang mengalami iklim monsun tropika. 2. Iklim monsun tropika mempunyai satu musim __________ dan musim _________ yang nyata. 3. Min suhu antara _____° C hingga _____° C. 4. Hujan tahunan antara ______ mm hingga ______ mm. 5. Negara lain yang mengalami iklim monsun tropika seperti ____________________________________ __________________________________________

Peta 13.6 Kawasan monsun tropika di dunia

6. Pokok-pokok hutan monsun tropika kurang padat berbanding dengan hutan _________________. 7. Lantai hutannya lebih ________ berbanding dengan hutan ________________ dengan ditumbuhi tumbuhan semula jadi seperti __________, ___________, _______________, ________ dan __________________. 8. Daun pokok akan gugur pada musim _________, iaitu antara bulan __________ hingga ______. 9. Kebanyakan pokok hutan monsun tropika lebih ________ berbanding dengan pokok hutan hujan tropika. 10. Kayu balak bermutu di hutan ini seperti: _______________________________________________________. 11. Hidupan liar yang terdapat di hutan ini seperti: __________________________________________________ __________________________________________________________________________________________. 39

UNIT 14: KEPENTINGAN TUMBUH-TUMBUHAN SEMULA JADI * Isikan kepentingan tumbuh-tumbuhan semulajadi dalam carta minda di bawah: Kepentingan Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi

5) 1) 6) 2) 7) 3) 8) 4) 9)

1) Keseimbangan Ekosistem a) Ekosistem ialah satu proses __________ antara ____________________ dengan ________________________ yang wujud dalam ____________________. b) Tumbuh-tumbuhan dalam hutan memperoleh __________________ di udara ketika proses _____________. c) Daun dan ranting yang gugur direput oleh pengurai seperti __________, __________ dan _____ membentuk __________ menyebabkan ___________ dikembalikan semula ke tanih. d) Keseimbangan ekosistem hutan penting kerana _____________, _____________ dan ____________ pelbagai sumber tumbuh-tumbuhan dan hidupan. e) Ekosistem membantu meningkatkan kualiti ______ dan mengekalkan keseimbangan kitaran _____________ _________, _______________, dan __________. f) Tumbuh-tumbuhan juga membekalkan sumber _________ kepada manusia dan haiwan yang memakannya.

2) Pelbagai Jenis Flora Dan Fauna a) Contoh tumbuh-tumbuhan istimewa yang terdapat di hutan Malaysia ialah: __________________________________________________________________________________________ b) Contoh haiwan yang unik yang terdapat di hutan Malaysia ialah: __________________________________________________________________________________________ c) Flora dan fauna ini menjadi daya tarikan ___________, __________________ dan ________________ kepada generasi yang akan datang.

3) Pembekal Hasil-hasil Hutan a) Hutan Malaysia menghasilkan pelbagai jenis _____________ yang bermutu tinggi dari segi perdagangan. b) Contoh kayu balak yang terdapat di Malaysia seperti: _____________________________________________.

c) Lengkapkan jadual di bawah: (rujuk buku teks ms.169) Hasil Hutan

Kegunaan

Kayu balak Buluh dan rotan Kayu ru Daun mengkuang Daun nipah Batang nibung 40

4) Habitat Hidupan Liar a) Habitat bermaksud tempat haiwan dan tumbuh-tumbuhan _________ secara semula jadi. b) Hutan membekalkan _________ seperti daun, bijian, buah-buahan dan putik bunga kepada hidupan liar. c) Hidupan liar menjadikan hutan sebagai ________________ atau habitat dan tempat __________ serta tempat _______________.

5) Kawasan Tadahan Air a) Kawasan tanah ________ di Malaysia mempunyai banyak hutan hujan tropika yang berperanan sebagai kawasan tadahan air. b) Kawasan pergunungan yang diliputi oleh tumbuh-tumbuhan yang tebal menjadi _______________ utama. c) Kawasan hutan ini berfungsi sebagai _______________(sponge) yang berongga, menyerap __________ dan mengalirkan air perlahan-lahan ke anak-anak sungai.

6) Pencegah Hakisan Tanih a) Hutan bertindak sebagai _______________ semula jadi serta melindungi tanih daripada ___________ air. b) Daun dan ranting pokok di hutan membantu mengurangkan halaju ___________________ dan memecahkan saiz titisan hujan kepada lebih ___________. c) _______ tumbuhan pula menyekat air larian permukaan menyebabkan aliran menjadi ____________ serta berfungsi untuk ______________________.

7) Pembiakan Hidupan Laut a) Hutan _____________________ dan hutan _______________________ menjadi tempat pembiakan hidupan air seperti ikan, udang dan ketam. b) Pelbagai jenis ikan dan udang _______ di celah-celah akar pokok bakau dapat terlindung daripada _____________ dan ___________.

8) Pengembang Eko-pelancongan a) _______________ dan ______________ telah diwujudkan di Malaysia untuk memberi perlindungan kepada flora dan fauna yang semakin ________. b) Hutan simpan dan taman negara dibangunkan sebagai tempat __________ dan _____________. c) Pelancong dari dalam dan luar negara mengungjungi tempat ini untuk menikmati keindahan alam ________ ________ .

9) Penghasil Ubat-ubatan Tradisional a) Kebanyakan tumbuh-tumbuhan hutan hujan tropika mengandungi nilai-nilai ______________. b) Dianggarkan terdapat lebih daripada _________ spesies tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia berpotesi dan mempunyai khasiat perubatan. c) Masyarakat Melayu percaya petai berkesan untuk merawat _____________________, _______________ dan untuk mengeluarkan __________ daripada kanak-kanak. d) Akar dan batang ___________________ digunakan untuk mengubati demam. e) Bunga raya pula digunakan untuk meredakan ________ dan menghilangkan ________, kerana tumbuhan ini mengandungi sejenis lendir yang dapat ________________ kerongkong dan paru-paru.

UNIT 15: KESAN KEGIATAN MANUSIA TERHADAP TUMBUHTUMBUHAN SEMULA JADI & HIDUPAN LIAR

Kegiatan Manusia Yang Mempengaruhi Tumbuh-tumbuhan & Hidupan Liar * Namakan kegiatan manusia dalam ruangan kosong berdasarkan gambar di bawah:

Kesan Kegiatan Manusia Terhadap Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi & Hidupan Liar Tujuan Penerokaan & Penebangan Hutan:  ________________  ________________  ________________  ________________

Kesan Terhadap Hidupan Liar

Kesan Terhadap Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi 1)

2) 2) 3) 3)

UNIT 16: PEMELIHARAAN & PEMULIHARAAN TUMBUHTUMBUHAN SEMULA JADI & HIDUPAN LIAR * Lengkapkan peta minda di bawah: (rujuk buku teks ms. 192) 1) 2)

Langkah-langkah Pemeliharaan & Pemuliharaan Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi & Hidupan Liar

3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)

1) Penghutanan Semula a) Agensi kerajaan yang menjalankan penghutanan semula ialah _____________________________. b) Pokok-pokok di kawasan hutan yang telah ditebang akan _________________ dengan pokok yang bermutu, cepat matang dan tahan daripada serangan penyakit. c) Contoh jenis pokok yang cepat matang dan dapat ditebang dalam 15 tahun ialah _____ dan _______. d) Pokok pain dan akasia telah ditanam oleh Jabatan Perhutanan di bawah Projek _____________________ di Hutan ______________________ yang terletak di Pahang. e) Projek ___________________________ telah dilancarkan bertujuan untuk membekalkan bahan kayu untuk memenuhi permintaan pasaran _____________. f) Spesies pokok yang ditanam di bawah Projek Ladang Hutan Kompensatori adalah seperti ________________, ___________ dan _________.

2) Mewartakan Hutan Simpan a) Penerokaan dan penebangan pokok _________ dibenarkan di kawasan hutan simpan. b) Contoh-contoh hutan simpan yang terdapat di negara kita adalah seperti: i) _______________________________________ iv) ______________________________________ ii) _______________________________________ v) ______________________________________ iii) _______________________________________

3) Mewujudkan Taman Negara Dan Hutan Lipur a) Taman negara dan hutan lipur diwujudkan untuk memberi ______________ kepada pelbagai jenis spesies tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di negara kita. b) Sebarang kegiatan ___________, ___________________, dan ___________________ adalah tidak dibenarkan di kawasan ini. c) Taman negara dan hutan lipur juga menjadi kawasan tarikan ____________ yang penting. (ekopelancongan)

4) Mengehadkan Pengeluaran Lesen Pembalakan & Memburu Binatang a) Pengeluaran ________ pembalakan dan pengeluaran ________senjata api untuk tujuan pemburuan oleh Jabatan Perhutanan dihadkan.

5) Penebangan Hutan Terpilih a) Kaedah ini dijalankan untuk memastikan hanya pokok yang cukup ___________ sahaja ditebang. b) Ukuran _____________ pokok balak yang akan ditebang akan disukat terlebih dahulu. 43

6) Menguatkuasakan Undang-undang a) Renjer-renjer dari Jabatan Perhutanan sentiasa melakukan __________ di kawasan hutan untuk mengawal aktiviti pembalakan dan pemburuan haram. c) Beberapa ______ telah digubal oleh kerajaan, seperti : i) ___________________________________________ ii) ________________________________ iii) ___________________________________________ d) Di bawah Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972, terdapat 70 spesies ____________ dan 551 jenis _________ ________ telah dilindungi. e) Hidupan liar yang hampir pupus seperti _______, __________________, _________ dan ____________ telah diberi perlindungan di bawah undang-undang. f) Agensi kerajaan yang diberi tanggungjawab sepenuhnya untuk melindungi hidupan liar di negara kita ialah _______________________________________________________________ (PERHILITAN).

7) Kempen Kesedaran a) Di peringkat sekolah, program kesedaran dapat disalurkan melalui _________________________ dan ______ ________________________. b) Dua contoh aktiviti program kesedaran yang dapat dilakukan di sekolah adalah seperti: i) ___________________________________________________________________________ ii) ___________________________________________________________________________

8) Rawatan Silvikultur a) Rawatan silvikultur melibatkan dua kaedah, iaitu: i) ________________________________________________________________________________ ii) ________________________________________________________________________________ b) Rawatan silvikultur dijalankan bagi memastikan pokok-pokok hutan yang ditanam akan cepat __________.

9) Penyelidikan Untuk Menghasilkan Baka Pokok Bermutu Tinggi a) Penyelidikan ini dijalankan oleh _________________________________________________ (FRIM). b) Penyelidikan untuk menghasilkan baka pokok bermutu tinggi bertujuan untuk meningkatan pengurusan _________________ di negara kita dan menjamin bekalan ________________ yang berterusan.

TAMAN NEGARA & PUSAT PERLINDUNGAN HIDUPAN PETUNJUK: Taman Negara/ Hutan Simpan

Pusat Perlindungan Hidupan Taman Laut

1 3

5 4

4 3

5 6

Nama Taman Negara/ Hutan Simpan

1 2 3 4 5 6 7

Nama Pusat Perlindungan Hidupan Liar

1 2 3 4 5 6 7

Nama Taman Laut

1 2 3

Jenis Hidupan Liar

Penerbit: No. 7, Lorong Cengal 6, Taman Industri Cengal, Bagan Lallang, 13400 Butterworth, Pulau Pinang. Te/ Fax : 04-331 0028 Email : pennyprinters@gmail.com

http://www.facebook.com/bukugeo

http://bukugeo.blogspot.com

ÂŠ Hak Cipta Terpelihara Semua hak cipta terpelihara. Semua bahagian dalam buku ini tidak boleh diterbit semula, disimpan dalam cara yang boleh digunakan lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang cara, baik dengan cara elektronik, mekanikal, penggambaran semula, perakaman ataupun sebaliknya, tanpa izin terlebih dahulu daripada pengarang.