Skema modul geografi t1 by Buku Geografi

BAB 1 1.1

ARAH Arah Mata Angin

-Arah bermaksud hala tuju sesuatu tempat dari suatu tempat yang lain. Arah Mata Angin Utama

Arah Mata Angin Perantaraan

Utara

U Barat Laut

Timur Laut

Barat Daya

Tenggara

Timur

Barat

-Terdapat 8 arah mata angin. -Arah mata angin utama ialah utara, selatan, timur dan barat. -Arah mata angin perantaraan ialah timur laut, tenggara, barat fdaya dan barat laut. -Arah dapat ditentukan berpandukan: ď łArah matahari terbit (timur) dan terbenam (barat). ď łKedudukan kumpulan bintang (buruj). Contohnya, Buruj Biduk (utara), Buruj Pari (selatan). ď łKompas magnetik. -Binatang seperti burung merpati dapat menentukkan arah melalui penglihatan visual, medan magnet bumi dan deria rasa.

Selatan

Penilaian Tahap Penguasaan 1.1 1) Tuliskan definisi atau maksud arah. ______________________________________________________________________________ 2) Tuliskan lapan arah mata angin pada ruangan rajah di bawah.

TP 1

Utara Timur Laut

Barat Laut

Barat

Timur

Tenggara

Barat Daya Selatan

3) Nyatakan arah mata angin utama dan arah mata angin perantaraan pada jadual di bawah.

TP 1

Arah Mata Angin Utama

Arah Mata Angin Perantaraan

Utara, Timur, Selatan, Barat

Timur Laut, Tenggara, Barat Daya, Barat Laut

4) Senaraikan tiga cara untuk menentukan arah mengikut keadaan seperti di bawah. Kaedah moden yang tepat

KBAT

Guna Kompas Magnetik

Pada waktu malam

Berpandukan kedudukan kumpulan bintang atau buruj

Pada waktu siang

Berpandukan kedudukan matahari

5) Tuliskan kepentingan buruj seperti di bawah kepada manusia.

KBAT

b) Buruj Pari

a) Buruj Biduk

Petunjuk arah selatan

Petunjuk arah utara

Cara Menentukan Arah Mata Angin Menggunakan Matahari

1.2

Langkah-Langkah Untuk Menentukan Arah Mata Angin Berpandukan Matahari a ar Ut

Berdiri menghadap ke arah matahari terbit. Arah di hadapan ialah timur, manakala arah di belakang ialah barat. Depakan kedua-dua belah tangan. Tangan kiri menunjukkan arah utara, manakala tangan kanan menunjukkan arah selatan.

n ta la Se

t ra Ba

-Matahari kelihatan terbit di sebelah timur dan terbenam di sebelah barat disebabkan bumi berputar pada paksinya dari barat ke timur.

r mu Ti

Rajah : Putaran Bumi

Penilaian Tahap Penguasaan 1.2 1) Tuliskan arah berpandukan kedudukan matahari seperti dalam jadual di bawah.

TP 2

Kedudukan Matahari

Matahari Terbit

Matahari Terbenam

Arah

Timur

Barat

Foto : Kedudukan Matahari Waktu Pagi

2) Berdasarkan foto di sebelah, nyatakan arah bagi A, B, C dan D.

TP 2

Arah Berpandukan Kedudukan Matahari

Timur

Barat

Utara

Selatan

3) Namakan arah di dalam jadual berpandukan ffffffkedudukan matahari pada peta. TP 3 Masjid

Hutan Simpan

Klinik Tasik Mutiara

Pejabat Pos

Rumah Ahmad

Balai Polis

Hospital

Sekolah

Tempat

Arah

Balai Polis Hospital Sekolah Rumah Ahmad Pejabat Pos Klinik Masjid Hutan Simpan

Tenggara Selatan Barat Daya Barat Barat Laut Utara Timur Laut Timur

Peta : Kawasan Di Sekitar Rumah Ahmad

4) Berdasarkan peta di atas, nyatakan arah yang patut ditujukan oleh Ahmad dari rumah ke lokasi fffffseperti berikut: KBAT TP 4 Lokasi

Arah Dari Rumah Ahmad

Sekolah Masjid

Selatan Timur Laut

5) Berdasarkan peta di atas, sekiranya Ahmad sesat di dalam hutan simpan apakah arah yang patut ffff ditujukan untuk terus ke hospital? KBAT TP 4 Selatan _______________________________________________________________________________ 2

Aktiviti Kerja Lapangan 1.1

TP 4

Secara berkumpulan atau individu, mengenal pasti arah berpandukan matahari mengikut langkah seperti berikut: 1) Lukiskan blok bangunan sekolah secara ringkas pada ruangan kosong yang disediakan. 2) Memerhati arah matahari terbit (murid sesi pagi) atau matahari terbenam (murid sesi petang), kemudian lukiskan Simbol yang mewakili matahari ď &#x2019;terbit atau terbenam pada peta lakaran. 3) Tandakan arah pada blok bangunan sekolah berdasarkan kedudukan matahari.

Peta Lakaran Sekolah : _________________________________________________________________________

Eksplorasi Ilmu 1) Mengapakah fenomena seperti dalam foto di sebelah wujud? Matahari kelihatan terbit di sebelah timur dan terbenam di sebelah _____________________________________________________ barat disebabkan bumi berputar pada paksinya dari barat ke timur. _____________________________________________________

Barat

Timur

Foto : Matahari Terbit Dan Terbenam

2) Apakah kepentingan untuk menguasai kemahiran menentukan ffffffarah? -Mudah mengenal pasti kedudukan sesuatu objek atau tempat. _____________________________________________________ -Penting dalam sektor pengangkutan seperti kapal laut dan kapal terbang _____________________________________________________ 3) Siapakah yang patut menguasai kemahiran menentukan arah? -Juruterbang, jurumudi kapal laut, pengembara, pemandu, nelayan _____________________________________________________ _____________________________________________________ 3

Cara Menentukan Arah Mata Angin Menggunakan Kompas

1.3

Jenis-Jenis Kompas

Pemuka

Perumah Foto : Komponen Kompas Magnetik -Kompas merupakan alat untuk menentukan arah dengan tepat. -Jarum kompas sentiasa menunjuk ke arah utara kerana dipengaruhi oleh tarikan medan magnet bumi yang terletak berhampiran dengan kutub utara. -Lapan arah mata angin ditunjukkan pada permukaan kompas, iaitu Utara (North), Selatan (South), Timur (East), Barat (West), Timur Laut (North-East), Tenggara (South-East), Barat Laut (North-West) dan Barat Daya (South-West). -Nilai darjah (ยบ) juga ditunjukkan pada kompas kerana arah dapat dinyatakan dalam nilai sudut atau bearing.

Kompas purba Cina yang dicipta pada Zaman Dinasti Han untuk tujuan pelayaran.

Kompas jarum yang digunakan oleh pelayar Islam di Lautan Hindi pada zaman Tamadun Islam.

Jarum Kompas

Kompas kiblat digunakan untuk menentukan arah kiblat bagi umat Islam.

Panduan Menggunakan Kompas Magnetik Langkah 1

Langkah 2

Pilih tempat yang sesuai sebagai titk rujukan dan menghadap ke arah objek yang ingin tentukan arah.

Letakkan kompas pada permukaan yang rata dan menjauhi bahan besi dan magnet.

Langkah 3

Memusingkan kompas sehingga jarum kompas menunjukkan ke arah utara.

Langkah 4

Baca arah objek dengan halakan pandagan ke objek berpandukan arah pada kompas.

Penilaian Tahap Penguasaan 1.3 1) Nyatakan fungsi dan kegunaan kompas magnetik. Menentukan arah dengan tepat. ______________________________________________________________________________ 2) Mengapakah jarum kompas sentiasa menunjuk ke arah utara? Kerana jarum kompas diperbuat daripada magnet dipengaruhi oleh tarikan medan magnet bumi ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 3) Berikan contoh barangan dan objek yang perlu dijauhi semasa menggunakan kompas magnetik. Barangan besi dan bahan bermagnet seperti pagar dan jam tangan ______________________________________________________________________________ 4) Susun langkah mengorientasi kompas yang tepat dengan tuliskan nombor urutan. Langkah Menggunakan Kompas Magnetik

TP 3

Nombor Urutan

Letakkan kompas di permukaan yang rata dan elakkan objek besi dan bermagnet

Pilih titik rujukan yang sesuai untuk menentukkan arah sesuatu objek

Baca arah pada kompas

Pastikan jarum kompas menunjukkan ke arah utara

5) Nyatakan arah di dalam jadual berpandukan TP 4 ffkompas pada peta di sebelah. TP 3 Masjid

Hutan Simpan

Klinik Tasik Mutiara

Pejabat Pos

Rumah Ahmad

Balai Polis

Hospital

Sekolah

Peta : Kawasan Di Sekitar Rumah Ahmad

Tempat

Arah

Balai Polis Hospital Sekolah Rumah Ahmad Pejabat Pos Klinik Masjid Hutan Simpan

Utara Timur Laut Timur Tenggara Selatan Barat Daya Barat Barat Laut

6) Berdasarkan peta di atas, sekiranya Ahmad sesat dalam hutan simpan apakah arah yang patut fffffditujukan oleh Ahamd untuk balik ke rumahnya? KBAT TP 4 Tenggara ______________________________________________________________________________ 4

Bearing Sudutan

1.4

Rajah: Bearing Berdasarkan Kompas

Rajah: Arah Dalam Unit Darjah 0º / 360º

Langkah Mengukur Bearing Sudutan Kurang Daripada 180º Utara

270º

90º

Bearing sudutan Titik B dari Titik A

Utara

Bearing sudutan Titik A dari Titik B

150° 180°

150°

180º

-Bearing ialah arah sesuatu objek atau tempat dari satu titik rujukan dalam unit darjah (º). -Berdasarkan rajah di atas, arah pokok berpandukan kompas ialah utara (0º atau 360º), manakala arah rumah ialah timur (90º).

Langkah Mengukur Bearing Sudutan Lebih Daripada 180º

-Bearing sudutan ialah arah yang diukur dari arah utara mengikut arah pusingan jam dalam unit unit darjah (º). -Bearing sudutan juga dikenali sebagai bearing azimut. Azimut berasal daripada bahasa Arab “alsumut” bermaksud arah. -Bearing sudutan boleh diukur dengan jangka sudut.

Langkah 1: Guna pembaris untuk lukiskan garisan lurus menghubungan titik B dan titik A.

Langkah 1: Guna pembaris untuk lukiskan garisan lurus menghubungan titik A dan titik B.

Langkah 2: Lukiskan iaitu titik A. (dari titik A)

Langkah 2: Lukiskan iaitu titik B. (dari titik B)

pada titik rujukan

Langkah 3: Letakkan jangka sudut di sebelah kanan. Pastikan titik tengah jangka sudut bertindih dengan titik rujukan iaitu titik A.

Langkah 3: Letakkan jangka sudut di sebelah kiri. Pastikan titik tengah jangka sudut bertindih dengan titik rujukan iaitu titik B.

Langkah 4: Mengukur sudut mengikut arah pusingan jam dari arah utara. Maka, bearing sudutan B dari A ialah 150°.

Langkah 4: Mengukur sudut mengikut arah pusingan jam dari arah utara. Maka, bearing sudutan A dari titik B ialah 330º (150° + 180º).

Penilaian Tahap Penguasaan 1.4 1) Tuliskan secara ringkas tentang maksud bearing sudutan. Bearing ialah arah sesuatu objek atau tempat dari satu titik rujukan dalam unit darjah. ______________________________________________________________________________ 2) Catatkan nilai darjah (º) mengikut arah mata angin yang diukur dari titik rujukan X di bawah. Utara Barat Laut

Timur Laut

Barat

Timur

Barat Daya

Tenggara Selatan

Arah

Sudut (°)

Utara

0º / 360º

Timur Laut

45º

Timur

90º

Tenggara

135º

Selatan

180º

Barat Daya

225º

Barat

270º

Barat Laut

315º

3) Menentukan bearing sudutan soalan berikut dengan menggunakan jangka sudut. a) Apakah bearing sudutan X dari Y?

TP 4

b) Ukur bearing sudutan rumah dari pokok. X

Rumah

Pokok

Langkah mengukur bearing: a) Hubungkan 2 lokasi yang dinyatakan dalam soalan dengan pembaris. b) Tandakan pada titik rujukan, iaitu Y (dari Y). c) Gunakan jangka sudut untuk mengukur bermula ffffdari arah utara mengikut arah pusingan jam.

Langkah mengukur bearing: a) Hubungkan 2 lokasi yang dinyatakan dalam soalan dengan pembaris. b) Tandakan pada titik rujukan, iaitu pokok (dari fffffpokok). c) Gunakan jangka sudut untuk mengukur bermula dari arah utara mengikut arah pusingan jam. 288 * Bearing sudutan pokok ialah ___________ °

75 * Bearing sudutan X ialah ___________ ° 5

Kemahiran Mentafsir Peta 1.1 1) Mengukur bearing sudutan berdasarkan peta lakar di bawah.

TP 5

Petunjuk:

Kilang Jambatan Masjid Kuil Jalan raya

Sek.

Sungai Stesen trigonometri Sek.

Sekolah

Keterangan

Bearing Sudutan

a) Bearing sudutan jambatan dari sekolah.

310º

b) Bearing sudutan simpang jalan dari kuil.

60º

c) Bearing sudutan kuil dari simpang jalan.

245º

d) Bearing kilang dari jambatan

344º

e) Bearing kilang ke stesen trigonometri

274º

2) Menjawab soalan berikut berdasarkan peta topografi di bawah. 67

TP 5

Kg. Ceria

Petunjuk: Jalan raya Masjid

Petempatan Kelapa sawit

Suku

Getah Sungai

Pekan Jaya 64

Sek.

Sekolah

B.P.

Balai polis Paya nipah

Jambatan

63 Skala : 1 cm mewakili 1 km

235º a) Bearing sudutan balai polis dari sekolah ialah _______. 180º b) Bearing sudutan simpang jalan Pekan Jaya dari simpang jalan Kampung Ceria ialah _______. tenggara c) Kawasan paya nipah terletak di arah ___________ pada peta. timur laut manakala arah masjid dari sekolah ialah __________. barat daya d) Arah sekolah dari masjid ialah __________, timur laut e) Arah jambatan dari balai polis ialah __________. barat daya timur laut ke __________. f) Sungai Bahagia mengalir dari arah __________ 6

Aktiviti Kerja Lapangan 1.2

TP 6

Secara berkumpulan atau individu, menentukan arah dan bearing sudutan di persekitaran kawasan sekolah mengikut langkahlangkah seperti berikut: 1) Lukiskan pelan sekolah secara ringkas pada ruangan kosong yang disediakan. 2) Lengkapkan pelan dengan blok bangunan sekolah, tandakan X pada kedudukan bilik darjah anda. 3) Lengkapkan kemudahan sekolah seperti kantin, pusat sumber, bilik guru, makmal komputer, dewan dan sebagainya. 4) Menentukan arah dah bearing sudutan di persekitaran kawasan sekolah berdasarkan pelan pada jadual di bawah.

Pelan Sekolah : _____________________________________________________________

Tafsiran Arah Dengan Menggunakan Kompas Magnetik Keterangan

Jawapan

a) Arah bilik darjah (X) dari kantin. b) Arah bilik darjah (X) dari bilik guru. c) Arah pusat sumber dari bilik darjah (X). Tafsiran Arah Dengan Menggunakan Jangka Sudut Keterangan

Jawapan

d) Bearing sudutan bilik darjah (X) dari pusat sumber. e) Bearing sudutan kantin dari bilik darjah (X) f) Bearing sudutan bilik guru dari kantin 7

BAB 2 2.1

KEDUDUKAN Kedudukan Relatif Tan Hadapan

John

Siti

Kiri

Kanan Ali Belakang Siva

Rajah : Ali Sebagai Titik Rujukan

-Kedudukan bermaksud tempat letak atau lokasi sesuatu objek atau tempat dalam sesuatu ruangan. -Kedudukan relatif ialah perletakan sesuatu objek atau tempat yang ditentukan dengan merujuk sesuatu titik rujukan. -Kedudukan relatif ditentukan dengan menggunakan arah seperti di sebelah kiri, kanan, hadapan dan belakang dari titik rujukan. -Kedudukan relatif berdasarkan rajah di sebelah adalah seperti berikut: Siti duduk di sebelah kanan Ali. Kedudukan John terletak di sebelah kiri Ali. Tan berada di hadapan Ali. Siva duduk di bahagian belakang Ali. -Berdasarkan contoh di atas, kedudukan relatif bagi Siti, John, Tan dan Siva adalah dengan merujuk Ali sebagai titik rujukan.

Penilaian Tahap Penguasaan 2.1 1) Tuliskan definisi atau maksud kedudukan relatif. TP 1 Tempat letak atau lokasi sesuatu objek atau tempat dalam sesuatu ruangan. ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 2) Nyatakan cara untuk menentukan kedudukan relatif. TP 2 Kedudukan relatif ditentukan dengan menggunakan arah seperti di sebelah kiri, kanan, hadapan dan belakang ______________________________________________________________________________ dari titik rujukan. ______________________________________________________________________________ Ali

Joo Teik

Shanti

Tan

Hasan

Siti

John

Ahmad

Mei Leng

Koh Bee

Amirah

Mooi Ai

Dinesh

Nurul

Muthu

Komathi Meja Guru

Papan Tulis

3) Isi tempat kosong berdasarkan pelan Kelas Tingkatan 1 ffffWawasan di sebelah. TP 3 kiri a) Ali duduk di sebelah _________ Joo Teik. kanan Koh Bee. b) Amirah duduk duduk di sebelah _________ belakang Amirah. c) Muthu duduk di _________ hadapan meja guru. d) Tempat duduk Komathi terletak di _________ Tan e) Shanti duduk di sebelah kiri _________. Dinesh f) Kedudukan relatif Nurul ialah di sebelah kanan _________. hadapan Nurul / sebelah kiri meja guru g) Papan tulis terletak di _____________________________.

Pelan : Kelas Tingkatan 1 Wawasan

4) Berdasarkan pelan kelas di atas, tuliskan kedudukan relatif bagi murid seperti berikut: TP 4 sebelah kanan Amirah / Di hadapan Komathi / Di belakang Ahmad a) Mooi Ai : Di ___________________________________________________________________ sebelah kiri Nurul / Di belakang Mei Leng b) Dinesh : Di ___________________________________________________________________ 5) Jawab soalan berikut berdasarkan peta ffffffbandar di sebelah. KBAT TP 4 a) Terangkan kepada pelancong asing tentang kedudukan relatif hotel di Bandar Wawasan. Hotel terletak di belakang balai polis dan di _________________________________ Sebelah kiri sekolah _________________________________ b) Bagaimanakah Zaitun ingin menerangkan kedudukan relatif kepada jirannya yang ingin pergi ke masjid? Masjid terletak di sebelah kiri stadium dan di _________________________________ sebelah kanan balai polis _________________________________

Peta: Bandar Wawasan

Latitud Dan Longitud

2.2 Latitud

Kutub Utara ( 90° U) Garisan Artik (66 1/2 Uº)

Hemisfera Utara

Garisan Sartan (23 1/2 Uº) Garisan Khatulistiwa (0º)

Hemisfera Selatan

Garisan Jadi (23 1/2 Sº) Garisan Antartik (66 1/2 Sº)

-Latitud merupakan garisan-garisan yang dilukis melintang atau mendatar dari barat ke timur pada glob atau atlas. -Semua garisan latitud adalah selari antara satu sama lain. -Latitud 0° dikenali sebagai Garisan Khatulistiwa. -Latitud yang paling panjang ialah Garisan Khatulistiwa, kira-kira 40075 km. -Garisan Khatulistiwa membahagikan bumi kepada dua hemisfera, iaitu Hemisfera Utara dan Hemisfera Selatan. -Latitud 90°U dan 90°S merupakan satu titik . -Latitud boleh digunakan untuk menentukan zon iklim dunia.

Kutub Selatan ( 90° S) Rajah : Latitud Utama

Longitud Garisan Tarikh 180° T/B Antarabangsa

0° Garisan Meridian Pangkal Rajah : Longitud Utama

-Longitud merupakan garisan-garisan yang dilukis menegak dari Kutub Utara ke Kutub Selatan pada glob atau atlas. -Setiap longitud membentuk separa bulatan pada glob dari Kutub Utara ke Kutub Selatan. -Longitud 0° dikenali sebagai Garisan Meridian Pangkal (GMP). -Garisan Meridian Pangkal dilukis melalui Greenwich, London memisahkan timur dan barat bumi. -Longitud-longitud di sebelah timur GMP diberi nilai 1°T sehingga 180°T. Manakala di sebelah barat GMP diberi nilai 1°B sehingga 180°B . -Longitud yang bertindih 180°T/B dikenali sebagai Garisan Tarikh Antarabangsa (GTA). -Garisan Tarikh Antarabangsa menandakan perubahan tarikh di antara zon waktu barat dengan zon waktu timur. Tarikh dan waktu di sebelah timur sehari lebih awal daripada di sebelah barat. -Garisan Tarikh Antarabangsa tidak lurus di sesetengah tempat misalnya berhampiran dengan New Zealand tidak terbahagi kepada dua zon tarikh yang berbeza. -Longitud boleh digunakan untuk mengira waktu tempatan.

Penilaian Tahap Penguasaan 2.2 1) Tuliskan konsep dan maksud bagi: a) Latitud : ________________________________________________________________ Garisan-garisan yang dilukis melintang atau mendatar dari barat ke timur pada glob atau atlas. -Semua garisan latitud adalah selari antara satu sama lain. ________________________________________________________________ b) Longitud : ________________________________________________________________ Garisan-garisan yang dilukis menegak dari Kutub Utara ke Kutub Selatan pada glob atau atlas. Setiap longitud membentuk separa bulatan pada glob dari Kutub Utara ke Kutub Selatan. ________________________________________________________________ 2) Lengkapkan nama latitud dan longitud berserta dengan nilai darjah dalam ruangan di bawah. Kutub Utara (90ºU)

180º T/B Garisan Artik (661/2ºU)

Garisan Tarikh Antarabangsa

Garisan Sartan (23 1/2ºU) Garisan Khatulistiwa (0º) 0º

Garisan Jadi (231/2ºS)

Garisan Meridian Pangkal

Garisan Antartik (661/2ºS) Kutub Selatan (90ºS)

3) Namakan garisan latitud dan garisan longitud yang berkaitan dengan keterangan seperti berikut. Keterangan

Jawapan

a) Garisan latitud yang paling panjang

Garisan Khatulistiwa

b) Garisan latitud yang paling pendek

Kutub Utara / Kutub Selatan

c) Garisan latitud yang membahagikan bumi kepada dua hemisfera

Garisan Khatulistiwa

d) Garisan longitud yang bertindih

Garisan Tarikh Antarabangsa

e) Garisan longitud yang memisahkan tarikh dan waktu di bumi

Garisan Tarikh Antarabangsa

f) Longitud yang dirujuk dalam pengiraan waktu di zon barat dan timur 9

Garisan Meridian Pangkal

-Kedudukan sesuatu tempat di bumi dinyatakan berdasarkan persilangan antara latitud dan longitud. Cara Menentukan Kedudukan Berdasarkan Latitud Dan Longitud Pada Glob

30º U

Langkah 1 :

40º T

Kenal pasti garisan latitud terlebih dahulu

30º U

Langkah 2 :

40º T

Langkah 3 : Kedudukan titik tersebut ialah 30º U 40º T

Kemudian Kenal pasti Garisan longitud

Cara Menentukan Kedudukan Berdasarkan Latitud Dan Longitud Pada Atlas 100º T 10º U

115º T

110º T

105º T

Langkah 1 :

120º T

Bahagikan ruangan mengikut pembahagian yang sekata seperti berikut: 5º U 4º 3º

5º U

2º

0º

1º 101º 102º 103º 104º

100º T

105º T

Langkah 2 : 0º 100º T

115º T

110º T

105º T

Nyatakan nilai latitud dahulu kemudian diikuti nilai longitud. Maka kedudukan X ialah 4º U 102º T dan kedudukan Y ialah 6º U 117º T

120º T

Penilaian Tahap Penguasaan 2.3 1) Bagaimanakah kedudukan sesuatu tempat pada atlas dan glob dapat ditentukan. Berdasarkan titik persilangan antara latitud dan longitud ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 2) Tuliskan secara ringkas langkah menentukan kedudukan sesuatu lokasi pada atlas atau glob. pasti garisan latitud dahulu a) Langkah 1 : Kenal ________________________________________________________________ kenal pasti garisan longitud b) Langkah 2 : Kemudian ________________________________________________________________ 3) Tuliskan kedudukan bandar berdasarkan rajah-rajah di bawah.

Bandar

102°T 52°U

Tokyo London

36°U

TP 3

a) Tokyo Kuala Lumpur

3°U

b) London c) Kuala Lumpur

140°T

4) Lengkap jadual di bawah berdasarkan rajah di bawah.

Y 20°B

W 20°T

0°

40°U

0°

X Z

67°S

Kedudukan 36ºU 140ºT 54ºU 0º 3ºU 102ºT

TP 3

Lokasi

Latitud

Longitud

Kedudukan

40ºU

20ºT

40ºU 20ºT

0º

20ºB

0º 20ºB

40ºU

0º

40ºU 0º

67ºS

20ºT

67ºS 20ºT

5) Berdasarkan maklumat dalam jadual, tandakan kedudukan berdasarkan latitud dan longitud dan tuliskan nama lokasi pada peta di bawah. TP 4 8°U Kedudukan Lokasi 6°U 116°T

Kota Kinabalu

6°U 118°T

Sandakan

4°U 114°T

Miri

4°U 118°T

Tawau

3°U 113°T

Bintulu

Kota Kinabalu

Sandakan 6°U

Tawau

Miri

4°U

Bintulu 2°U

110°T

108°T

112°T

114°T

116°T

6) Berdasarkan media atlas di bawah, tuliskan kedudukan lokasi pada jadual.

Lokasi

118°T

TP 5

Latitud

Longitud

Kedudukan

a) Kuala Terengganu

5ºU

103ºT

5ºU 103ºT

b) Phuket

8ºU

98ºT

8ºU 98ºT

c) Bandar Seri Begawan

5ºU

115ºT

5ºU 115ºT

d) Pontianak

0º

109ºT

0º 109ºT

e) Tarutung

2ºU

99ºT

2ºU 99ºT

0°

Aktiviti Celik IT 2.1

TP 6

1) Menggunakan kemudahan internet untuk memperoleh media atlas Asia Tenggara melalui laman senawang berikut: http://www.bdcc.co.uk/Gmaps/ll_grat_v3_demo.htm 2) Tampalkan atlas Asia Tenggara dalam bentuk map mode pada ruangan kosong yang disediakan. 3) Lengkapkan nama ibu negara dan kedudukan ibu negara bagi setiap negara di Asia Tenggara dalam jadual yang disediakan. Maklumat berkenaan boleh diperoleh melalui google. Atlas Asia Tenggara

Negara

Ibu Negara

Kedudukan

Malaysia

Kuala Lumpur

4.2105° U 101.9758° T

Myanmar

Naypydaw

21.9162° U 95.9560° T

Laos

Vientiane

19.8563° U 102.4955° T

Vietnam

Hanoi

14.0583° U 108.2772° T

Kemboja

Phnom Penh

12.5657° U 104.9910° T

Thailand

Bangkok

15.8700° U 100.9925° T

Bandar Seri Begawan

4.5353° U 114.7277° T

Singapura

1.3521° U 103.8198° T

Filipina

Manila

12.8797° U 121.7740° T

Indonesia

Jakarta

0.7893° S 113.9213° T

Dili

8.8742° S 125.7275° T

Brunei Darussalam Singapura

Timor Leste

BAB 3

PETA LAKAR Ciri-Ciri Peta Lakar

3.1

-Peta lakar ialah gambaran permukaan bumi yang diluki dari pandangan atas. -Peta lakar mewakili kawasan berskala besar bagi menggambarkan ciriciri pandang darat fizikal dan ciri-ciri pandang darat budaya di sesuatu kawasan. -Ciri-ciri pandang darat fizikal merujuk kepada ciri-ciri semula jadi, manakala ciri-ciri pandang darat budaya merujuk kepada ciri-ciri buatan manusia. -Ciri-ciri pandang darat fizikal dan pandang darat budaya ditunjukkan pada peta lakar dengan menggunakan simbol dan singkatan perkataan. -Peta lakar yang lengkap mempunyai tajuk, pemidang (bingkai), arah mata angin, simbol dan petunjuk.

Tajuk

Peta Lakar Sekitar Kampung Permai

Arah Mata Angin Simbol Bingkai Peta

Petunjuk Kg.

Simbol-Simbol Dalam Peta Lakar

3.2

-Simbol merupakan lambang yang mewakili ciri-ciri dalam peta lakar, terdapat empat jenis simbol yang biasa digunakan. Simbol Kawasan Hutan

Kela

Paya bakau

Paya nipah

Simbol Titik

Kelapa

Tanda tinggi

Sawah padi

Getah

Rumput

56.5 Paya bakau

Kelapa sawit

Kontur

Jambatan

Lorong jalan kaki

Tali air

3.3

Kuil

Gereja Tokong

Singkatan Perkataan Benteng

Jalan kereta api

Jalan raya

Stesen trigonometri

Simbol Garisan Sungai

Masjid

P.P.

Pejabat Pos

Sg.

Sungai

R.R.

B.P.

Balai Polis

Sek.

Sekolah

Disp. Dispensari

Ldg.

Ladang

Kg.

Kampung

Kuala

Hosp.

Hospital

Tg.

Tanjung

Pulau

Rumah Rehat

Pandang Darat Fizikal Dan Pandang Darat Budaya Pandang Darat Fizikal

Ciri-ciri semula jadi seperti hutan, paya, bukit, gunung, sungai, pantai, tasik, gua dan kontur.

Pandang Darat Budaya

Ciri-ciri buatan manusia seperti sawah padi, getah, kelapa sawit, jalan raya, masjid dan sekolah.

Simbol

3.4

Langkah-Langkah Melukis Peta Lakar

Langkah Permulaan:

Langkah Melukis Peta Lakar:

1) Memerhati kawasan dengan teliti. 2) Mencatat ciri-ciri padang darat fizikal dan pandang darat budaya yang terdapat di sekitar kawasan pada peta rangka seperti berikut:

1) Pilih simbol yang sesuai untuk mewakili ciri-ciri geografi, iaitu ciri fizikal dan ciri budaya. 2) Lukiskan ciri geografi dengan guna simbol, singkatan perkataan dan warna yang sesuai. 3) Lengkapkan peta dengan: a) Tajuk peta b) Bingkai peta c) Arah mata angin utara d) Simbol e) Petunjuk

Peta Lakar Sekitar Kampung Permai

Kg.

Penilaian Tahap Penguasaan 3.1 1) Tulis maksud peta lakar. TP 1 Gambaran permukaan bumi yang diluki dari pandangan atas. ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 2) Tuliskan secara ringkas tentang ciri-ciri peta lakar. TP 1 Gambaran permukaan bumi yang diluki dari pandangan atas. ______________________________________________________________________________ Menggambarkan ciri-ciri pandang darat fizikal dan ciri-ciri pandang darat budaya di sesuatu kawasan. ______________________________________________________________________________ Peta lakar yang lengkap mempunyai tajuk, pemidang (bingkai), arah mata angin, simbol dan petunjuk. ______________________________________________________________________________ 3) Senaraikan lima ciri yang diperlukan untuk menghasilkan sebuah peta lakar yang lengkap. TP 1 Tajuk Arah mata angin Pemidang a) _____________________ b) _____________________ c) _____________________ Petunjuk Simbol d) _____________________ e) _____________________ 4) Berikan empat jenis simbol yang digunakan dalam peta lakar. TP 2 Simbol Titik Simbol Kawasan Simbol Garisan a) _______________ b) _______________ c) _______________

Singkatan Perkataan d) _______________

5) Nyatakan maksud bagi: Ciri-ciri semula jadi pada peta a) Pandang Darat Fizikal : _______________________________________________________ Ciri-ciri buatan manusia pada peta b) Pandang Darat Budaya : _______________________________________________________ 6) Namakan tiga contoh simbol pandang darat fizikal dan pandang darat budaya. TP 2 Sungai, tasik, pantai, hutan, paya bakau, paya nipah, kontur a) Contoh Simbol Pandang Darat Fizikal : _________________________________________ sawit, getah, sawah padi, sekolah, jalan raya, masjid b) Contoh Simbol Pandang Darat Budaya : Kelapa _________________________________________ 7) Berdasarkan peta lakar di bawah, senaraikan simbol pandang darat fizikal dan simbol pandang fffffdarat budaya pada jadual. TP 3

Kg. Jati Kg. Selamat

Kelapa sawit

Pekan Maju Sungai Merah

Kg. Duri

Kg. Bumi

Simbol Pandang Darat Fizikal

Simbol Pandang Darat Budaya

Sungai, hutan, pantai berpasir, Kontur

Jalan raya, getah, padi, kelapa sawit, Petempatan, jambatan, masjid, Lorong jalan kaki, kuil, sekolah, balai polis, Pejabat daerah

8) Berdasarkan gambar lakaran di bawah, lukis sebuah peta lakar dengan ciri-ciri peta dan simbol fffffyang lengkap . TP 4 Kawasan hutan Kawasan bukit

Kelapa sawit

Getah

Sawah Masjid Pejabat pos

Sekolah Balai polis Padang

Gambar : Kasawan Sekitar Kampung Jaya

Petunjuk

Aktiviti Kerja Lapangan 3.1 1) 2)

TP 5

TP 6

Memerhati persekitaran kawasan sekolah anda dan melukis sebuah peta lakar kawasan persekitaran sekolah anda yang lengkap dengan ciri-ciri peta, simbol pandang darat fizikal dan pandang darat budaya. Mempersembahkan hasil peta lakar anda dengan menerangkan ciri-ciri peta, simbol pandang darat fizikal dan simbol padang darat budaya yang digunakan serta tafsiran peta yang berkaitan.

BAB 4

LAKARAN PETA MALAYSIA Kedudukan Negeri-Negeri Di Malaysia

4.1

Asia Tenggara

1 2 3

Dunia

10 11

Garisan Khatulistiwa

13 9 W1

5 6

7 8 12

SINGAPURA

Peta : Malaysia

Negeri-Negeri Ibu Negeri Perlis Kangar Kedah Alor Setar Pulau Pinang George Town Perak Ipoh Selangor Shah Alam Negeri Sembilan Seremban Melaka Bandaraya Melaka Johor Johor Bahru Pahang Kuantan Kelantan Kota Bharu Terengganu Kuala Terengganu Sarawak Kuching Sabah Kota Kinabalu Wilayah Persekutuan W1 Kuala Lumpur W2 Putrajaya W3 Labuan 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

-Kedudukan Malaysia terletak berhampiran dengan Garisan Khatulistiwa. -Malaysia terletak di Asia dan merupakan salah sebuah negara di Asia Tenggara. -Malaysia mempunyai kedudukan geografi yang strategik, iaitu di tengah-tengah jalan laut antara timur dengan barat. -Malaysia terdiri daripada 13 buah negeri dan 3 buah wilayah persekutuan. -Semenanjung Malaysia bersempadan dengan negara Thailand di utara dan Singapura di selatan. Sabah dan Sarawak pula terletak di Pulau Borneo yang bersempadan dengan Kalimantan, Indonesia dan Brunei Darussalam. -Malaysia sebuah negara yang stabil, kerana terletak di luar Lingkaran Api Pasifik dan laluan angin taufan. -Malaysia mempunyai masyarakat berbilang kaum yang hidup secara bersatu-padu dan harmoni.

4.2

Kedudukan Ibu Negeri, Ibu Negara & Pusat Pentadbiran Negara

-Kesemua negeri di Malaysia mempunyai ibu negeri yang berperanan sebagai pusat pentadbiran bagi sesebuah negeri. -Kuala Lumpur telah diiktiraf sebagai ibu negara Malaysia pada tahun 1963. Kuala Lumpur berfungsi sebagai pusat pentadbiran, pusat perniagaan, kewangan dan kebudayaan. -Pusat pentadbiran Kerajaan Persekutuan telah dipindahkan ke Wilayah Persekutuan Putrajaya pada tahun 2001. Nama Putrajaya diambil bersempena dengan nama Perdana Menteri yang pertama, iaitu Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj.

Penilaian Tahap Penguasaan 4.1 1) Tulis dua isi tentang kedudukan negara Malaysia. dengan Garisan Khatulistiwa / Terletak di Asia / Terletak di Asia Tenggara a) Berhampiran ____________________________________________________________________________ kedudukan yang strategik di tengah-tengah jalan laut antara timur dan barat b) Mempunyai ____________________________________________________________________________ 2) Senaraikan negara jiran yang bersempadan dengan negara Malaysia. Singapura, Thailand, Indonesia, Brunei Darussalam ______________________________________________________________________________ 3) Tuliskan nama negeri berdasarkan keterangan pada jadual di bawah. a) Negeri paling kecil di Malaysia

Perlis

b) Negeri paling besar di Malaysia

Sarawak

c) Negeri paling besar di Semenanjung Malaysia

Pahang

4) Mengapakah Malaysia sebuah negara yang kurang berlaku bencana alam seperti angin taufan dan letusan gunung berapi? Malaysia terletak di luar Lingkaran Api Pasifik dan laluan angin taufau. ______________________________________________________________________________ 5) Nyatakan peranan Kuala Lumpur sebagai ibu negara Malaysia. Sebagai pusat pantadbiran, pusat perniagaan, kewangan dan kebudayaan. ______________________________________________________________________________ 17

Penilaian Tahap Penguasaan 4.2 1) Tuliskan nama negeri-negeri dan wilayah-wilayah persekutuan mengikut huruf pada peta Malaysia fffffdi bawah. TP 1 i

LAUT SULU

THAILAND

k SE T LA ME

KA LA

BRUNEI DARUSSALAM

LAUT CHINA SELATAN

LAUT SULAWESI

h g

b c

SUMATERA, INDONESIA

KALIMANTAN, INDONESIA

SINGAPURA

Sawawak

Malaka

Sabah

Negeri Sembilan

Johor

Perlis

Labuan

Pahang

Kedah

Kuala Lumpur

Terengganu

Perak

Putrajaya

Kelantan

Pulau Pinang

Selangor 3 Buah Wilayah Persekutuan:

2) Tuliskan nama ibu negeri, ibu negara dan pusat pentadbiran kerajaan persekutuan mengikut fffffnombor pada peta Malaysia di bawah. TP 2 LAUT SULU

THAILAND

LAUT CHINA SELATAN BRUNEI DARUSSALAM

8 SE

T LA ME KA LA

LAUT SULAWESI

10 11

SUMATERA, INDONESIA

3 12

SINGAPURA

KALIMANTAN, INDONESIA

ar own

Kuala Terengganu

George Town

Kuantan

Ipoh

m an ya Melaka ahru

Johor Bahru

Shah Alam

Kota Bharu

Seremban

Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan

Kangar

Bandaraya Melaka

aru rengganu

Alor Setar

Kuching

abalu

Kota Kinabalu Ibu Negara

Kuala Lumpur

Putrajaya

Penilaian Tahap Penguasaan 4.3

PETA : _______________

1) Melakar peta Malaysia berdasarkan peta Malaysia sebenar pada ruangan yang disediakan.

TP 3

2) Merujuk peta Malaysia dalam buku teks muka surat 38â&#x20AC;&#x201D;39, melakar peta Malaysia dan melabel negeri-negeri, wilayah persekutuan, ibu negeri, ibu negara dan pusat pentadbiran kerajaan persekutuan. Lengkapkan peta Malaysia dengan ciri-ciri peta. TP 4 TP 5 TP 6

BAB 5

BUMI Sistem Fizikal Bumi

5.1

Atmosfera

Biosfera

Lapisan Udara/Gas/ Debu/Asap/Wap Air

Benda-Benda Hidup

Litosfera Hidrosfera Air laut/Tasik/Paya/ Litupan Ais/Bawah Tanah

Daratan/Kerak Bumi/ Bahagian Atas Mantel

-Bumi ialah planet berbentuk sfera dengan keluasan permukaan kira-kira 510 juta km persegi. -71% permukaan bumi dilitupi oleh air, manakala 29% ialah daratan. -Sistem fizikal bumi terdiri daripada empat komponen, iaitu atmosfera, litosfera, hidrosfera dan biosfera. -Atmosfera ialah lapisan udara yang menyelubungi bumi. -Litosfera ialah lapisan luar bumi yang mengandungi pelbagai jenis batuan dan mineral. -Hidrosfera meliputi semua bahagian air yang wujud di bumi. -Biosfera ialah kawasan didiami oleh semua benda hidup di bahagian kerak bumi dan atmosfera.

Penilaian Tahap Penguasaan 5.1 1) Namakan empat komponen sistem fizikal bumi. Litosfera Atmosfera a) _______________ b) _______________

TP 1

Hidrosfera c) _______________

Biosfera d) _______________

2) Tuliskan maksud untuk menjelaskan komponen-komponen sistem fizikal bumi. TP 2 Lapisan udara yang menyelubungi bumi. a) Atmosfera : ________________________________________________________________ luar bumi yang mengadungi pelbagai jenis batuan dan mineral. b) Litosfera : Lapisan ________________________________________________________________ semua bahagian air yang wujud di bumi. c) Hidrosfera : Meliputi ________________________________________________________________ Kawasan yang didiami oleh semua benda hidup di bahagian kerak bumi dan atmosfera. d) Biosfera : ________________________________________________________________ 3) Nyatakan contoh benda yang terkandung dalam komponen-komponen sistem fizikal bumi. Komponen Atmosfera Litosfera

Contoh Benda Yang Terkandung Gas nitrogen (78%), gas oksigen (21%), gas karbon dioksida, asap, debu, wap air Pasir, tanih, batuan, mineral

Hidrosfera Biosfera

TP 3

Air Harimau, singa, gajah, serangga, manusia, tumbuh-tumbuhan, bakteria

4) Bincangkan dan catatkan kepentingan komponen-komponen sistem fizikal bumi kepada ekosistem ffffdan manusia. KBAT TP 3 Komponen

Kepentingan

Atmosfera

-Membekalkan gas oksigen yang diperlukan oleh manusia dan haiwan/ -Membekalkan gas karbon dioksida kepada tumbuh-tumbuhan/ -Laluan penebangan pengangkutan udara/ kewujudan pelbagai fenomena cuaca

Litosfera

-Membekalkan pelbagai jenis mineral, tanih dan batuan/ -Menjadi tapak pertanian, petempatan, perindustrian/ -Menakung air

Hidrosfera

-Membekalkan sumber air untuk kegunaan harian dan kegiatan ekonomi/ -Menjadi jalan pengangkutan/ mengangkut barangan -Habitat pelbagai hidupan akuatik

Biosfera

-Membekalkan pelbagai sumber makanan/ bahan mentah industri/ -Menjamin keseimbangan ekosistem / Tarikan pelancongan -Membekalan pelbagai sumber perubatan 21

5.2

Struktur Bumi Kerak Bumi Mantel Teras Luar Teras Dalam

Sima (Batuan Basalt) Sial (Batuan Granit) Kerak Bumi - Lapisan bumi paling luar, paling keras dan pejal. -Sial: Bahagian atas benua bumi, kaya dengan silika an aluminium. -Sima: Bahagian dasar lautan, kaya dengan silika dan magnesium.

Teras Bumi

Ketakselanjaran Astenosfera

Mantel - Lapisan di bawah kerak bumi yang terdapat arus perolakan. -Bahagian atas bersifat separa cecair, bawah bersifat pepejal Dua pertiga (82%) daripada jisim bumi.

Bahagian Atas Bahagian Bawah

Teras Bumi

Ketakselanjaran

-Lapisan paling dalam bumi. -Terbahagi kepada Teras Luar dan Teras Dalam. -Mengalami tekanan dan suhu yang sangat tinggi. -Teras Luar terdiri daripada batuan bentuk cecair. -Teras Dalam terdiri daripada batuan bentuk pepejal.

Teras Tera s

Penilaian Tahap Penguasaan 5.2 1) Namakan struktur bumi berdasarkan rajah di sebelah. TP 1 Mantel Teras bumi Kerak bumi a) X : ____________ b) Y : ____________ c) Z : ____________

X Y Z

2) Berikan nama dua lapisan yang terdapat pada Z. TP 1 Teras dalam Teras luar a) ________________ b) ________________

P Laut

3) Rajah di sebelah merupakan kerak bumi, tuliskan nama bagi fffflapisan P dan Q. TP 1 Sima Sial a) P : ____________ b) Q : ____________

Q 4) Tulis secara ringkas tentang susunan lapisan struktur bumi seperti berikut: TP 2 bumi paling luar, paling keras dan pejal. a) Kerak Bumi : Lapisan ________________________________________________________________ atas benua bumi, kaya dengan silika an aluminium. b) Sial : Bahagian ________________________________________________________________ Bahagian dasar lautan, kaya dengan silika dan magnesium. c) Sima : ________________________________________________________________ Lapisan di bawah kerak bumi yang terdapat arus perolakan. d) Mantel : ________________________________________________________________ Lapisan paling dalam bumi, terbahagi kepada Teras Luar dan Teras Dalam. e) Teras Bumi : ________________________________________________________________ 5) Nyatakan sifat atau kandungan pada lapisan struktur bumi pada jadual di bawah. Lapisan Struktur Bumi Kerak Bumi

Teras Bumi

Sifat / Kandungan

Sial

Kaya dengan silika an aluminium

Sima

Kaya dengan silika dan magnesium

Mantel

TP 3

Bersifat separa cecair, bawah bersifat pepejal

Teras Luar

Terdiri daripada batuan bentuk cecair

Teras Dalam

Terdiri daripada batuan bentuk pepejal

6) Nyatakan kepentingan lapisan kerak bumi dan mantel kepada manusia. KBAT TP 3 -Membekalkan pelbagai jenis batuan untuk membina jalan raya, jambatan, bangunan. _______________________________________________________________________________ -Membekalkan pelbagai jenis sumber tanih yang subur untuk kegiatan pertanian. _______________________________________________________________________________ -Membentuk pelbagai jenis bentuk muka bumi yang menarik sebagai pusat pelancongan. _______________________________________________________________________________ -Sebagai tapak perumahan, perindustrian, perniagaan. _______________________________________________________________________________ 22

Benua, Lautan, Laut Utama Dan Selat

5.3

Lautan Artik

Amerika Utara

Lautan Pasifik, merangkumi perairan bermula dari Selat Melaka hingga ke Selat Taiwan.

Laut Sulu — Terletak di bahagian barat daya Filipina, berhampiran dengan Pulau Borneo.

Eropah

Asia

Lautan Atlantik

Laut Sulu

ka ela

Selat Tebrau

Lautan Hindi

Amerika Selatan

Laut China Selatan

M lat Se

Lautan Pasifik

Afrika

Garisan Khatulistiwa

Lautan Pasifik

Laut China Selatan — Dalam lingkungan

Lautan Artik

Selat Melaka — Terletak di perairan antara

Australia

Semenanjung Malaysia dengan Pulau Sumatera.

Selat Tebrau — Kawasan perairan sempit yang memisahkan Semenanjung Malaysia dengan Singapura.

Lautan Selatan

Lima Lautan Di Dunia Lautan Pasifik -Lautan terbesar di dunia.

Antartika

-Purata kedalaman 4300 meter.

Tujuh Benua Di Dunia Benua Asia Benua merupakan daratan yang sangat luas -Benua terbesar di dunia. -Meliputi keluasan kira-kira pada permukaan bumi. 55.8 juta kilometer persegi. -Terdapat 48 buah negara.

Benua Afrika -Benua kedua terbesar di dunia. -Meliputi keluasan kira-kira 30 juta kilometer persegi. -Terdapat 54 buah negara.

Benua Amerika Utara -Benua ketiga terbesar di dunia. -Meliputi keluasan kira-kira 24.5 juta kilometer persegi. -Terdapat 23 buah negara.

Benua Antartika Benua Amerika Selatan -Benua yang keempat -Benua yang terletak paling selatan. terbesar di dunia. -Meliputi keluasan kira-kira -Meliputi keluasan kira-kira 17.8 juta kilometer persegi. 14 juta kilometer persegi. -Terdapat 12 buah negara. -Tidak ada negara.

Benua Eropah -Benua yang kedua terkecil di dunia. -Meliputi keluasan kira-kira 10.4 juta kilometer persegi. -Terdapat 43 buah negara.

Benua Australia -Benua yang paling mendatar di dunia. -Meliputi keluasan kira-kira 7.6 juta kilometer persegi. -Terdapat 14 buah negara.

Lautan Atlantik -Lautan kedua terbesar di dunia.

-Berhampiran dengan Kutub Utara.

Lautan Hindi -Lautan ketiga terbesar di dunia.

-Bersempadan dengan benua Asia, Afrika dan Australia. -Purata Kedalaman 3900 meter.

Lautan Selatan -Lautan ini mengelilingi benua Antartika. Lautan Artik -Lautan terkecil dan tercetek di dunia. -Berhampiran dengan Kutub Utara.

Penilaian Tahap Penguasaan 5.3 1) Senaraikan tujuh benua di dunia. TP 3 Asia Eropah a) _______________ b) _______________ Amerika Utara Amerika Selatan e) _______________ f) _______________ 2) Tuliskan nama lima lautan di dunia. TP 3 Lautan Pasifik Lautan Hindi a) _______________ b) _______________ Lautan Artik e) _______________

Australia c) _______________ Antartika g) _______________

Afrika d) _______________

Lautan Atlantik c) _______________

Lautan Selatan d) _______________

3) Tuliskan nama dua laut yang mengelilingi negara Malaysia. TP 3 Laut China Selatan Laut Sulu a) ___________________ b) ___________________ 4) Namakan selat seperti berikut: TP 3 Selat Melaka a) Selat memisahkan Semenanjung Malaysia dengan Sumatera : _____________________ Selat Tebrau b) Selat memisahkan Semenanjung Malaysia denan Singapura : _____________________ 5) Di manakah benua terletaknya negara Malaysia? Benua Asia ______________________________________________________________________________ 6) Apakah laut yang dalam lingkungan Lautan Pasifik? Lautan Pasifik ______________________________________________________________________________ 23

Kesan Pergerakan Kerak Bumi

5.4

Rajah Kesan Pergerakan Kerak Bumi Pertembungan Plat Kesan Arus perolakan di Mantel

Pergerakan Kerak Bumi (Plat Benua & Plat Lautan)

Daya Mampatan

Gunung Lipat Gempa Bumi & Tsunami Gunung Berapi Hanyutan Benua Gunung Bongkah Lurah Gelinciran

Pencapahan Plat

Daya Tegangan

Hanyutan Benua

Gunung Lipat Sebelum

Gunung Bongkah Selepas

Daya Tegangan

200 juta tahun dahulu

Bumi masa kini

Pencapahan atau pemisahan plat menyebabkan perubahan kedudukan benua. Proses ini terjadi sangat perlahan, ahli-ahli sains membuktikan kedudukan benua bumi hari ini adalah daripada hanyutan bumi.

Gunung Bongkah Lurah Gelinciran

Daya Mampatan

Pertembungan plat bumi menyebabkan berlaku pembentukan gunung lipat. Daya mampatan akibat tindakan arus perolakan menyebabkan dua plat dari arah bertentangan termampat dan terbentuknya gunung lipat.

Sebelum

Selepas

Gunung bongkah terbentuk akibat proses gelinciran atau sesaran yang biasanya berlaku di sempadan plat bumi di daratan atau lautan akibat daya tegangan atau mampatan.

Gempa Bumi -Gempa bumi berlaku apabila wujudnya daya tekanan akibat pertembungan antara plat. Proses pertembungan plat akan menyebabkan gegaran di kawasan sempadan plat. Gempa bumi di dasar laut boleh mengakibatkan tsunami.

Lava

Gunung Berapi Zon Gempa Bumi

Plat Lautan

Plat Benua Magma

Lapisan Mantel

Zon Benam

-Gunung berapi terbentuk apabila pertembungan dua plat yang mewujudkan zon benam. Plat yang lebih tumpat seperti plat lautan akan terjunam ke bawah bertemu dengan lapisan mantel dan membentuk magma dan lava. Plat yang terangkat akan membentuk gunung dan rekahan. Magma akan keluar memenuhi rekahan seterusnya membentuk gunung berapi.

Penilaian Tahap Penguasaan 5.4 1) Permukaan bumi terdiri daripada lapisan kerak bumi yang dikenali sebagai plat, nyatakan dua jenis plat bumi. Plat benua Plat lautan a) ___________________ b) ___________________ 2) Tuliskan dua cara atau proses plat bumi bergerak. Pertembungan plat a) _________________________

Pencapahan plat b) _________________________

3) Senaraikan kesan-kesan pertembungan plat dan pencapahan plat berlaku di benua dan lautan. -Pembentukan gunung Lipat, gunung bongkah, lurah gelinciran ______________________________________________________________________________ -Berlaku gempa bumi, tsunami, gunung berapi, hanyutan benua ______________________________________________________________________________ 4) Namakan daya yang mengakibatkan proses pencapahan plat berlaku. Daya tegangan ______________________________________________________________________________ 5) Namakan daya yang mengakibatkan kegiatan pertembungan plat berlaku. Daya mampatan ______________________________________________________________________________ 24

Fenomena Di Permukaan Bumi

Gunung Lipat Gempa Bumi & Tsunami Gunung Berapi Hanyutan Benua Gunung Bongkah

6) Nyatakan punca fenomena-fenomena seperti dalam rajah di sebelah itu ffffberlaku? KBAT TP 4 -Arus perolakan dalam mantel menyebabkan pertembungan plat. _________________________________________________________ _________________________________________________________ -Arus perolakan dalam mantel menyebabkan pencapahan plat. -Daya mampatan menyebabkan pertembungan plat berlaku. _________________________________________________________ -Daya tegangan menyebabkan pencapahan plat. _________________________________________________________ -Pertembungan dan pencapahan plat menyebabkan pergerakan kerak bumi. _________________________________________________________

7) Tulis secara ringkas tentang proses dan punca kejadian pergerakan bumi pada jadual. Kesan

TP 4

Proses & Punca

a) Hanyutan Benua

Pencapahan atau pemisahan plat menyebabkan perubahan kedudukan benua.

b) Gunung Bongkah

Gunung bongkah terbentuk akibat proses gelinciran atau sesaran yang biasanya berlaku di sempadan plat bumi di daratan atau lautan akibat daya tegangan atau mampatan.

c) Gunung Lipat

Pertembungan plat bumi menyebabkan berlaku pembentukan gunung lipat. Daya mampatan akibat tindakan arus perolakan menyebabkan dua plat dari arah bertentangan termampat dan terbentuknya gunung lipat.

d) Gunung Berapi

Gunung berapi terbentuk apabila pertembungan dua plat yang mewujudkan zon benam. Plat yang lebih tumpat seperti plat lautan akan terjunam ke bawah bertemu dengan lapisan mantel dan membentuk magma dan lava. Plat yang terangkat akan membentuk gunung dan rekahan. Magma akan keluar memenuhi rekahan seterusnya membentuk gunung berapi.

e) Gempa Bumi

Gempa bumi berlaku apabila wujudnya daya tekanan akibat pertembungan antara plat. Proses pertembungan plat akan menyebabkan gegaran di kawasan sempadan plat.

Peta : Kawasan Lingkaran Api Pasifik

Petunjuk Kawasan gempa bumi dan gunung berapi Gunung berapi aktif

8) Negara-negara yang terletak di dalam lingkungan Lingkaran Api Pasifik seperti yang ditunjukkan ffffpada peta di atas sering dilanda gempa bumi dan letusan gunung berapi. Bincang dan tuliskan ffffkesan-kesan kejadian pergerakan kerak bumi ini terhadap sesuatu kawasan. KBAT TP 5 -Memusnahkan tempat tinggal, kemudahan sosial dan harta benda. ______________________________________________________________________________ -Memusnahkan tanaman dan haiwan ternakan. ______________________________________________________________________________ -Menyebabkan kecederaan dan kematian manusia. ______________________________________________________________________________ -Menjejaskan kegiatan ekonomi negara dan menjejaskan pendapatan penduduk. ______________________________________________________________________________ -Mengakibatkan kebakaran, tanah runtuh, pencemaran udara dan pencemaran air. ______________________________________________________________________________ -Menjejaskan ekosistem dan rantaian makanan. ______________________________________________________________________________ -Memusnahkan habitat hidupan liar. ______________________________________________________________________________ -Membentuk bentuk muka bumi yang baharu. ______________________________________________________________________________ -Membawa wabak penyakit. ______________________________________________________________________________ 25

Aktiviti Kreatif & Inovatif

TP 6

Pilih salah satu aktiviti dari senarai seperti yang berikut: 1) 2)

Menghasilkan model 3D yang berkaitan dengan topik Bab 5 seperti struktur bumi, gunung berapi, gunung bongkah, gunung lipat, gempa bumi atau hanyutan benua dengan kitar semula bahan terpakai dan buangan. Lakarkan langkah-langkah membina model atau tampalkan foto karya bersama anda pada ruangan disediakan. Melukis carta aliran, peta minda, poster atau lukisan yang berinformasi berasaskan topik Bab 5 pada ruangan yang disediakan. Digalakkan menggunakan pelbagai media daripada bahan yang boleh dikitar semula.

BAB 6

BENTUK MUKA BUMI Bentuk Muka Bumi Di Malaysia

6.1

Tanah Pamah -Tanah pamah merujuk kepada kawasan ketinggian tidak melebihi 180 meter dari aras laut. -Kebanyakan kawasan tanah pamah di Malaysia terdapat di lembangan sungai, dataran, delta dan dataran pantai. -Contohnya Dataran Kelantan, Dataran Kedah-Perlis, Delta Rajang dan Delta Segama.

Pinggir Laut -Malaysia mempunyai pinggir laut yang panjang kira-kira 4800 kilometer. -Malaysia dikelilingi oleh Laut China Selatan, Laut Sulu, Laut Sulawesi dan Selat Melaka. -Malaysia dikelilingi laut cetek yang terletak di atas pentas benua, iaitu Pentas Sunda. -Pinggir laut di Malaysia terdapat pelbagai bentuk muka bumi yang menarik seperti pulau, teluk, tanjung dan lagun.

Peta Malaysia pandangan dari satelit mengambarkan permukaan bumi Malaysia adalah tidak rata dan terdiri daripada pelbagai bentuk buma bumi.

Tanah Tinggi -Tanah tinggi merujuk kepada kawasan ketinggian melebihi 180 meter dari aras laut. -Permukaan bumi di Malaysia terdiri daripada 60% kawasan tanah tinggi yang merangkumi banjaran gunung dan dataran tinggi. -Banjaran gunung di Malaysia terbentuk akibat daripada proses lipatan. -Kebanyakan banjaran terletak di bahagian tengah Semenanjung Malaysia, pedalaman Sarawak dan Sabah. -Tanah tinggi mempunyai suhu yang lebih rendah. Contohnya purata suhu di Cameron Highlands ialah 19ยบC berbanding dengan Kuala Lumpur 27ยบC.

-Malaysia mempunyai banyak pantai yang indah seperti di Pantai Batu Ferringhi, Pantai Port Dickson, Pulau Langkawi dan Pulau Tioman.

Saliran -Saliran merujuk kepada sungai dan tasik. -Kebanyakan sungai di Malaysia berpunca dari kawasan tadahan hujan di tanah tinggi. -Malaysia mempunyai tasik semula jadi dan tasik buatan manusia.

Penilaian Tahap Penguasaan 6.1 1) Namakan bentuk muka bumi yang terdapat di Malaysia berdasarkan foto di bawah.

a) Tanah pamah

b) Tanah tinggi

c) Saliran

TP 1

d) Pinggir laut

2) Tuliskan secara ringkas tentang maksud bentuk muka bumi pada jadual di bawah. Bentuk Muka Bumi

Maksud

Tanah Tinggi

Kawasan ketinggian melebihi 180 meter dari aras laut.

Tanah Pamah

Kawasan ketinggian melebihi 180 meter dari aras laut.

Saliran

Saliran merujuk kepada sungai dan tasik.

3) Berdasarkan pemerhatian anda, tuliskan jenis bentuk muka bumi yang terdapat di persekitaran sekolah anda berserta dengan bukti yang kukuh. KBAT _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ 27

Lokasi Pelbagai Bentuk Muka Bumi Di Malaysia

6.2

Tanah Tinggi Di Malaysia Gunung Korbu

Gunung Kinabalu

Gunung Tahan 1

Gunung Mulu

Gunung Trus Madi

Genting Highlands 8

Cameron Highlands

Peta : Tanah Tinggi Di Malaysia

Banjaran-Banjaran Utama Banjaran Titiwangsa

Banjaran Tahan

Banjaran Benom

Banjaran Crocker

Banjaran Trus Madi

Banjaran Brassey

Banjaran Tama Abu

Pergunungan Iran

Pergunungan Hose

Banjaran Kapuas Hulu

-Tanah tinggi di Semenanjung Malaysia berpunca dari Dataran Tinggi Yunan di pedalaman China yang merentasi Thailand ke Semenanjung Malaysia. -Banjaran gunung di Semenanjung Malaysia merupakan gunung lipat tua. Gunung lipat tua terbentuk kira-kira 200 juta tahun dahulu adalah stabil dan tidak begitu tinggi kerana mengalami proses pengondolan yang giat. -Banjaran gunung di Sabah dan Sarawak merupakan sebahagian gunung lipat muda terbentuk kira-kira 30 hingga 50 juta tahun dahulu yang lebih tinggi. -Banjaran Titiwangsa merupakan â&#x20AC;&#x17E;tulang belakangâ&#x20AC;&#x; Semenanjung Malaysia dan merupakan banjaran paling panjang di Malaysia kira-kira 500 km. -Banjaran Titiwangsa lebih tinggi di utara dan menganjur semakin rendah di selatan. -Banjaran Crocker di Sabah merupakan banjaran tertinggi di Malaysia, gunung tertinggi di Malaysia iaitu Gunung Kinabalu terletak pada banjaran ini.

Tanah Pamah Di Malaysia 9

3 4 5

8 7

Peta : Tanah Pamah Di Malaysia

Dataran-Dataran Utama Dataran Kedah-Perlis

Dataran Kelantan

Dataran Kerian

Dataran Hilir Sungai Perak

Dataran Tanjung Karang

Dataran Johor

Dataran Pantai Barat Sarawak

Delta Rajang

Dataran Pantai Barat Sabah

Dataran Pantai Timur Sabah

-Dataran adalah kawasan rendah yang luas, biasanya rata dan kurang daripada 15 meter. -Kebanyakan dataran di Malaysia mempunyai permukaan bumi yang rata dan terdiri daripada jenis tanih aluvium yang sesuai untuk penanaman padi. Contohnya, Dataran Kedah-Perlis, Dataran Kelantan, Dataran Kerian dan Tanjung Karang. -Dataran Johor merupakan dataran yang beralun, kawasan tanih jenis laterit sesuai untuk menanam kelapa sawit dan getah, manakala kawasan yang bertanih gambut sesuai untuk menanam nanas. -Dataran Pantai Timur Sabah mempunyai tanah pamah yang lebih lebar di negeri Sabah sesuai untuk kegiatan menanam kelapa sawit, getah dan koko. Dataran Pantai Barat Sabah lebih sempit di kaki Banjaran Crocker, namum terdapat kegiatan perindustrian di Likas dan Kepayan. -Delta Rajang merupakan dataran luas dan subur akibat mendapan banjir di Sarawak sesuai untuk kegiatan pertanian. Dataran Pantai Barat Sarawak pula sesuai menjadi pusat petempatan dan pentadbiran selain penanaman lada hitam, padi dan nanas.

Saliran Di Malaysia 7

Tasik Kenyir 1 3

Loagan Bunut

2 5

Tasik Chini 11 6

Tasik Bera

Peta : Saliran Di Malaysia

-Saliran di Malaysia merujuk kepada sungai dan tasik. -Secara umumnya, sungai-sungai di Malaysia adalah pendek, beraliran deras dan berliku-liku. -Sesetengah sungai di Malaysia menjadi sempadan semula jadi seperti Sungai Bernam dan Sungai Endau. -Terdapat tasik semula jadi seperti Tasik Bera dan Tasik Chini.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Sungai-Sungai Utama Sungai Muda Sungai Perak Sungai Kelantan Sungai Bernam Sungai Pahang Sungai Endau Sungai Sugut Sungai Padas Sungai Kinabatangan Sungai Baram Sungai Rajang Sungai Batang Lupar

Pinggir Laut Di Malaysia

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

6 7

12 11

3 8 4

10 Peta : Pinggir Laut Di Malaysia

Pinggir Laut Utama Pulau Langkawi Pantai Batu Ferringhi Pulau Pangkor Pantai Port Dickson Pantai Cahaya Bulan Pulau Perhentian Pulau Redang Pulau Tioman Tanjung Piai Pantai Damai Pulau Sipadan Teluk Darvel

-Malaysia mempunyai pantai yang panjang dan kedalaman laut di persisiran Malaysia agak cetek, iaitu kurang daripada 180 meter di atas pentas benua. -Semua negeri mempunyai pinggir laut kecuali Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan Putrajaya. -Kawasan pinggir laut di Malaysia mempunyai pelbagai bentuk muka bumi akibat tindakan hakisan dan pemendapan ombak. -Tanjung merupakan batuan keras yang menganjur seperti Tanjung Datu (Sarawak), Tanjung Bungah (Pulau Pinang) dan Tanjung Piai (Johor). -Teluk terbentuk akibat hakisan ombak terhadap batuan lembut seperti di Teluk Batik (Perak), Teluk Kemang (Negeri Sembilan), Teluk Darvel (Sabah) dan Teluk Chempedak (Pahang). -Gua merupakan kesan lekukan akibat hakisan ombak terhadap tebing tinggi seperti Gua di Pulau Siamil di Sabah. -Gerbang laut terbentuk disebabkan hakisan ombak berterusan menembusi dinding gua laut seperti Gerbang laut di Batu Sapi, Sabah. -Batu tunggul hasil daripada gerbang laut yang runtuh akibat hakisan ombak berterusan seperti yang terdapat di Taman Negara Bako, Sarawak. -Pulau ialah daratan yang dikelilingi oleh laut, contohnya Pulau Langkawi (Kedah), Pulau Redang (Terengganu) dan Pulau Sipadan (Sabah). -Pentas benua merujuk kepada bahagian dasar laut yang cetek dan kedalamannya kurang daripada 180 meter. Rajah : Bentuk Muka Bumi Pinggir Laut Tindakan Hakisan Ombak

Tebing Tinggi

Tanjung

Tunggul Sisa

Teluk

Batu Tunggul

Gua

Gerbang Laut

Meter Pentas Benua

Lagun

Anak Tanjung Tombolo

0 180

Beting Pasir Rajah : Bentuk Muka Bumi Pinggir Laut Tindakan Pemendapan Ombak

Rajah : Bahagian Dasar Laut Yang Cetek Di Pentas Benua

Penilaian Tahap Penguasaan 6.2 1) Namakan bentuk muka bumi berdasarkan peta Malaysia di bawah pada jadual.

TP 2 LAUT SULU

THAILAND

M2 P2

G4 LAUT CHINA SELATAN

B4 S3

BRUNEI DARUSSALAM

G1 G2 G3 B2

P5 S4

S1 P4

M3 SUMATERA, INDONESIA

LAUT SULAWESI

SINGAPURA

Tanah Pamah

Gunung

Pinggir Laut

Dataran Kelantan

Gunung Korbu

Pulau Langkawi

Dataran Kedah-Perlis

Cameron Highlands

Pantai Batu Ferringhi

Dataran Johor

Gunung Tahan

Pantai Port Dickson

Delta Rajang

Gunung Kinabalu

Pulau Tioman

Sungai

Pulau Sipadan

Banjaran B1

Banjaran Titiwangsa

Sungai Pahang

Banjaran Tahan

Sungai Rajang

Banjaran Tama Abu

Sungai Kinabatangan

Banjaran Crocker

Sungai Baram

2) Tuliskan secara ringkas dua ciri bagi setiap bentuk muka bumi di Malaysia pada jadual di bawah. Bentuk Muka Bumi a) Tanah Tinggi

Ciri-Ciri 1) Kawasan ketinggian melebihi 180 meter dari aras laut / Banjaran gunung di Malaysia terbentuk akibat daripada proses lipatan

2) Tanah tinggi di Semenanjung Malaysia berpunca dari Dataran Tinggi Yunan di pedalaman China yang merentasi Thailand ke Semenanjung Malaysia / Terbentuk akibat daripada proses lipatan.

b) Tanah Pamah

Terdapat di lembangan sungai, dataran, delta dan dataran pantai / Ketinggian kurang daripada 180 meter dari aras laut.

2) Permukaan bumi yang rata dan terdiri daripada jenis tanih aluvium sesuai untuk penanaman padi c) Saliran

1) Kebanyakan sungai berpunca dari kawasan tadahan hujan di tanah tinggi / Sungai-sungai di Malaysia adalah pendek, beraliran deras dan berliku-liku.

2) Mempunyai tasik semula jadi dan tasik buatan manusia. D) Pinggir Laut

1) Mempunyai pantai yang panjang dan kedalaman laut di persisiran Malaysia agak cetek, iaitu kurang daripada 180 meter di atas pentas benua

2) Mempunyai pelbagai bentuk muka bumi akibat tindakan hakisan dan pemendapan ombak. 30

3) Namakan bentuk muka bumi berikut berdasarkan keterangan pada jadual di bawah. Keterangan

Nama

a) Banjaran paling panjang di Malaysia

Banjaran Titiwangsa

b) Banjaran paling tinggi di Malaysia

Banjaran Crocker

c) Banjaran paling tinggi di Semenanjung Malaysia d) Gunung paling tinggi di Malaysia

Banjaran Tahan Gunung Kinabalu

e) Gunung paling tinggi pada Banjaran Titiwangsa

Gunung Korbu

f) Sungai paling panjang di Malaysia

Sungai Rajang

g) Sungai paling panjang di Semenanjung Malaysia

Sungai Pahang

h) Tasik semula jadi paling besar di Malaysia

Tasik Bera

i) Tasik buatan manusia paling besar di Malaysia j) Dataran beralun yang sesuai menanam getah dan kelapa sawit k) Dataran menanam padi paling luas di Semenanjung Malaysia

Tasik Kenyir Dataran Johor Dataran Kedah-Perlis

4) Lukis dan labelkan nama bentuk muka bumi pinggir laut akibat hakisan ombak dan pemendapan ffffombak pada ruangan di bawah.

P Q P

5) Rajah di sebelah menunjukkan perubahan bentuk muka ffffbumi di pinggir laut akibat hakisan ombak yang berterusan. ffffNamakan bentuk muka bumi X dan Y. Gerbang laut Batu tunggul a) X : _______________ b) Y : _______________

Laut

Batuan Keras Batuan Lembut

6) Berdasarkan rajah di sebelah, tuliskan jenis bentuk ffffmuka bumi yang terbentuk di kawasan P dan Q jika ffffproses hakisan ombak yang giat berlaku berterusan pada masa akan datang. KBAT Teluk a) P : ______________

Tanjung b) Q : ______________

7) Mengapakah banjaran-banjaran yang terletak di Semenanjung Malaysia adalah tidak begitu tinggi ffffberbanding dengan banjaran di Sabah dan Sarawak? KBAT Banjaran di Semenanjung Malaysia terdiri daripada gunung lipat tua, manakala banjaran di Sabah dan Sarawak ______________________________________________________________________________ terdiri daripada gunung lipat muda. ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 31

Kepentingan Pelbagai Bentuk Muka Bumi Di Malaysia

6.3

Bentuk Muka Bumi

Kepentingan Bentuk Muka Bumi -Sebagai pusat pelancongan, kerana mempunyai pemandangan yang indah, udara yang nyaman dan suhu sederhana. Contohnya, Bukit Bendera (Pulau Pinang), Cameron Highlands (Pahang) dan Genting Highland (Pahang).

Tanah Tinggi

-Sebagai pusat pertanian, iaitu menanam tanaman hawa sederhana seperti teh, sayur-sayuran, buah-buahan dan bungabungaan. Contohnya, Cameron Highlands (Pahang) dan Tanah Tinggi Kundasang (Sabah). -Menjana kuasa hidroelektrik, kerana kawasan tinggi menerima jumlah hujan yang banyak dan aliran air yang deras. Contohnya, Empangan Kenyir (Terengganu), Empangan Temenggor (Perak) dan Empangan Batang Ai (Sarawak). -Membekalkan kayu balak, kerana kawasan tanah tinggi merupakan kawasan hutan hujan khatulistiwa yang luas kaya dengan pelbagai kayu bermutu dapat dieksport. Contohnya, pedalaman di Semenanjung Malaysia, Sabah dan Sarawak. -Sebagai pusat petempatan, kerana permukaan bumi yang rata dan strktur tanah yang stabil sesuai dibangunkan sebagai kawasan perumahan. Contohnya, Alor Setar (Kedah), Johor Bahru (Johor) dan Seremban (Negeri Sembilan).

Tanah Pamah

-Sebagai pusat perindustrian dan perdagangan, kerana dilengkapi kemudahan infrastruktur. Contohnya, Perai (Pulau Pinang), Shah Alam (Selangor) dan Kamunting (Perak). -Sebagai pusat perhubungan dan pengangkutan, kerana kos pembinaan lebih rendah dan mudah dibina. Contohnya Lebuhraya Utaraâ&#x20AC;&#x201D;Selatan, Lapangan Terbang KLIA dan Terminal Kereta Api di Gemas (Negeri Sembilan). -Sebagai pusat pertanian, kerana tanih aluvium sesuai menanam padi seperti di Dataran Kedah-Perlis. Dataran Johor mempunyai tanih laterit yang bersaliran baik untuk menanam getah dan kelapa sawit serta tanih gambut menanam nanas. -Sebagai sempadan semula jadi, contohnya, Sungai Bernam ialah sempadan negeri antara negeri Selangor dengan Perak dan Sungai Golok merupakan sempadan antarabangsa antara Malaysia dengan negara Thailand.

Saliran

-Membekalkan sumber perikanan, penting untuk kegiatan penternakan dan pengangkapan ikan air tawar. Contohnya, di Sungai Endau (Johor), Sungai Pahang (Pahang), Sungai Rajang (Sarawak) dan Tasik Kenyir (Terengganu). -Sebagai jalan pengangkutan dan perhubungan, penting untuk membawa penumpang dan mengangkut barangan seperti hasil pertanian dan kayu balak. Contohnya, Sungai Rajang (Sarawak) dan Sungai Kinabatangan (Sabah). -Pembinaan empangan untuk tujuan pengairan dan penjanaan hidroelektrik, contohnya, Empangan Tenom Pangi (Sabah) dan Empangan Bakun (Sarawak). -Sebagai pusat perikanan, contohnya, Kuala Selangor (Selangor), Kuala Muda (Kedah) dan Pulau Pangkor (Perak)

Pinggir Laut

-Sebagai pusat pelancongan, contohnya, Pulau Sipadan (Sabah), Pulau Tioman (Pahang) dan Pulau Langkawi (Kedah). -Sebagai pusat perlombongan, kerana kaya dengan sumber mineral seperti petroleum dan gas asli. Contohnya di luar pantai Terengganu, Sarawak dan Sabah, -Sebagai pusat pelabuhan, di kawasan laut seperti teluk yang terlindung daripada tiupan angin kencang seperti di Pelabuhan Klang (Selangor) dan Pelabuhan Pasir Gudang (Johor).

Penilaian Tahap Penguasaan 6.3 1) Tuliskan jenis bentuk muka bumi dan kepentingannya pada ruangan disediakan berdasarkan foto yang diberikan. TP 3 a) b

Bentuk Muka Bumi:

Saliran

Kepentingan:

Membekalkan sumber perikaan

Sempadan semula jadi

Bentuk Muka Bumi:

Saliran

Bentuk Muka Bumi:

Tanah tinggi

Kepentingan:

Sebagai jalan pengangkutan dan perhubungan

Sebagai pusat pelancongan

Bentuk Muka Bumi:

Tanah tinggi

Kepentingan:

Sebagai pusat pertanian (Tanaman hawa sederhana)

Menjana kuasa hidroelektrik 32

g) b

Bentuk Muka Bumi:

Pinggir laut

Kepentingan:

Sebagai pusat pelancongan

Sebagai pusat perlombongan

Bentuk Muka Bumi:

Tanah pamah

Pinggir laut Kepentingan:

Kepentingan:

Sebagai pusat pelabuhan

Sebagai pusat perindustrian

Bentuk Muka Bumi:

Tanah pamah

Kepentingan:

Sebagai pusat petempatan

Sebagai jalan pengangkutan dan perhubungan

2) Kemukakan dua kepentingan bagi setiap jenis bentuk muka bumi dengan memberi huraian dan ffffcontoh pada jadual di bawah. TP 4 Bentuk Muka Bumi

Kepentingan Bentuk Muka Bumi

Huraian

Contoh

Saliran

Tanah Pamah

Rujuk Muka Surat 32 Tanah Tinggi

Pinggir Laut

3) Berdasarkan pernyataan di bawah, huraikan secara ringkas tentang kepentingan tanah pamah ffffkepada pembangunan bandar di Malaysia dengan memberi contoh yang sesuai. KBAT TP 4 Bandar-bandar utama di Malaysia berkembang pesat di kawasan tanah pamah berfungsi sebagai pusat pengangkutan, pusat perindustrian, pusat perniagaan dan pusat petempatan. Tanah pamah mempunyai permukaan yang rata dan luas seperti Dataran Kelantan dan Dataran Kedah-Perlis _______________________________________________________________________________ memudahkan kegiatan pembinaan petempatan, jaringan pengangkutan dan perhubungan serta kemudahan _______________________________________________________________________________ sosial. Ini juga menjimatkan kos pembinaan. Permukaan yang rata juga memudahkan kegiatan ekonomi ______________________________________________________________________________ dijalankan. Contohnya Kuala Lumpur, Ipoh dan Kuching merupakan bandar di kawasan tanah pamah. _______________________________________________________________________________ 33

4) Berdasarkan peta di sebelah, huraikan kepentingan bentuk muka bumi di kawasan berlorek dan berikan contoh yang sesuai. KBAT TP 4 -Sebagai pusat pelancongan seperti Cameron Highland dan _________________________________________ Kundasang kerana merupakan kawasan tanah tinggi yang _________________________________________ mempunyai suhu yang sederhana dan pemandangan indah. _________________________________________ -Sebagai pusat pertanian dengan menanam tanaman hawa _________________________________________ sederhana seperti teh dan sayur-sayuran. _________________________________________

Foto : Batu Tunggul Taman Negara Bako, Sarawak

Foto : Gerbang Laut Pantai Tusan, Sarawak

5) Selain keunikan bentuk muka bumi yang ditunjukkan ffffpada foto di sebelah, huraikan kepentingan bentuk muka bumi pinggir laut yang lain di Malaysia dengan contoh. KBAT TP 4 -Sebagai pusat perikanan (Kuala Selangor, Kuala Muda) __________________________________________ -Sebagai pusat pelabuhan (Teluk di Pelabuhan Klang) __________________________________________ -Sebagai pusat perlombongan petroleum (Miri, Terengganu) __________________________________________ -Sebagai pusat pelancongan di pantai berpasir yang indah __________________________________________

6) Berdasarkan maklumat di bawah, huraikan kepentingan saliran seperti Sungai Rajang kepada negara dan penduduk di Malaysia dengan memberikan contoh. KBAT TP 4 Sungai Rajang merupakan sungai yang terpanjang di Malaysia. Ia terletak di negeri Sarawak. Panjangnya 563 km dari Banjaran Iran di tengah pulau Borneo ke Laut China Selatan di Barat. Sungai ini boleh dimudiki hingga pekan Kapit, Sarawak. Di bahagian hulu sungai, balak diangkut mengunakan jalan sungai ini.

Sumber : Wikipedia -Sebagai jalan pengangkutan dan perhubungan seperti membawa penumpang, mengangkut barangan dan _______________________________________________________________________________ Menghanyutkan kayu balak. _______________________________________________________________________________ -Membentuk dataran yang subur untuk menanam padi seperti di Delta Rajang. _______________________________________________________________________________ -Membekalkan sumber perikanan air tawar, menyediakan peluang pekerjaan seperti nelayan. _______________________________________________________________________________

7. Hubungkait antara bentuk muka bumi rajah di bawah, kemudian tuliskan persamaan kepentingan dan perbezaan kepentingan dalam ruangan disediakan. KBAT TP 5 a) Persamaan Kepentingan :

Saliran

Pinggir Laut

-Sebagai jalan pengangkutan dan perhubungan untuk membawa penumpang dan mengangkut barangan. -Sebagai pusat perikanan, membekalkan sumber perikanan. -Sebagai pusat pelancongan dan pusat pelabuhan.

Perbezaan Kepentingan : -Pinggir laut menjadi pelabuhan antarabangsa manakala saliran menjadi pelabuhan perikanan dan jeti. -Pinggir laur merupakan pusat perikanan yang besar, saliran merupakan pusat perikanan yang kecil. -Hanya sumber air dari saliran dapat membekalkan sumber pengairan untuk pertanian. -Hanya sumber air dari saliran membekalkan sumber air untuk kegunaan domestk di Malaysia.

Persamaan Kepentingan : Tanah Pamah

Tanah Tinggi

-Sebagai pusat pertanian. -Sebagai pusat pelancongan.

Perbezaan Kepentingan : -Tanah tinggi yang mempunyai suhu sederhana menanam tanaman hawa sederhana, manakala tanah pamah sesuai menanam tanaman seperti kelapa sawit, getah dan padi. -Tanah pamah sesuai dibangunkan sebagai pusat pengangkutan dan perhubungan, pusat perindustrian dan petempatan, tetapi tanah tinggi sukar dibangunkan kerana permukaan yang tidak rata dan tinggi. 34

Aktiviti Kreatif & Inovatif

KBAT

TP 6

Menjana idea tentang potensi tentang bentuk muka bumi di persekitaran kawasan tempat tinggal anda atau mana-mana kawasan di Malaysia dengan menggunakan pelbagai media pada borang laporan yang disediakan. 1. Lokasi 1.1 Nama Kawasan 1.2 Kedudukan Lokasi 1.3 Bentuk Muka Bumi Lokasi

2. Media Sumber 2.1 Foto Kawasan :

2.2 Peta Google Maps Yang Menunjukkan Bentuk Muka Bumi Kawasan :

3. Media Rujukan Rujukan :

4. Laporan Tentang Potensi Bentuk Muka Bumi Kawasan 4.1 Kegiatan Yang Boleh Dimajukan Di Kawasan

4.2 Cadangan Untuk Mengembangkan Potensi Bentuk Muka Bumi Kawasan

BAB 7 7.1

SALIRAN Padang Darat Fizikal Peringkat Sungai Peringkat Hulu Peringkat Tengah Peringkat Hilir

Proses Hakisan

Proses Pengangkutan Lurah bentuk “U”

Lurah bentuk “V”

Proses Pemendapan Proses Pembentukan Tasik Ladam

Likuan terpenggal

Hakisan

Jeram

Tasik ladam

Tebing Tinggi Sungai

Pemendapan Hakisan

Tetambak sungai

Air terjun

Likuan Terpenggal

2 Mendapan

Susuh bukit berpanca

3 Tasik ladam

Likuan sungai

Proses Pembentukan Delta 1

Mendapan

Alur delta

Aliran Sungai

Pemendapan

Delta ialah kawasan mendapan di muara sungai akibat aliran sungai semakin perlahan.

Mendapan

Mendapan Dataran rendah LAUT

LAUT

2) Lengkok liku di kedua-dua tebing bertemu. Likuan terpenggal terbentuk. 3) Pemendapan berterusan menyebabkan likuan terpenggal terpisah dan membentuk tasik ladam.

Delta Lubang periuk

1) Hakisan giat di tebing luar liku sungai dan pemendapan di tebing dalam sungai. Kedua-dua lengkok liku semakin rapat akibat hakisan giat di bahagian luar liku sungai.

LAUT

1) Proses pemendapan sedimen, bahan seperti lumpur dan pasir, dan kelikir ditimbun di muara sungai. 2) Proses perluasan delta, mendapan semakin meluas. 3) Delta membentuk dataran rendah.

Penilaian Tahap Penguasaan 7.1 1) Namakan tiga peringkat aliran sungai berdasarkan bentuk muka bumi seperti berikut. Kawasan tadahan tanah tinggi a) Peringkat hulu

Kawasan kaki bukit b) Peringkat tengah

Kawasan tanah pamah c) Peringkat hilir

2) Senaraikan bentuk muka bumi mengikut peringkat aliran sungai pada jadual di bawah. Peringkat Aliran Sungai Hulu Tengah Hilir

TP 1

Bentuk Muka Bumi a) Lurah bentuk V, air terjun, jeram, lubang periuk b) Lurah bentuk U, Susuh bukit berpanca, likuan sungai c) Tasik ladam, likuan terpenggal, tetambak sungai, delta

3) Mengapakah proses hakisan sungai berlaku di peringkat hulu? KBAT Bentuk muka bumi yang tinggi menyebabkan aliran air yang deras. _______________________________________________________________________________ 4) Nyatakan tindakan atau proses yang membentuk pandang darat fizikal di peringkat hilir. Bentuk muka bumi yang pamah dan rata menyebabkan aliran sungai yang perlahan. _______________________________________________________________________________ 37

Sungai Dan Tasik Utama Di Malaysia

7.2

Sungai-Sungai Utama Di Malaysia Sungai Rajang

Tasik-Tasik Utama Di Malaysia

Sungai terpanjang di Malaysia, kira-kira 563 km, mengalir dari Banjaran Iran ke Laut China Selatan.

Tasik Kenyir

Terletak di hulu Sungai Kenyir, merupakan tasik buatan manusia terbesar di Malaysia dan Asia Tenggara dengan keluasan kirakira 2600 km persegi.

Tasik Bera

Tasik semula jadi terbesar di Malaysia, kira-kira 2214 km per segi terletak di Pahang.

Tasik Chini

Tasik semula jadi kedua terbesar di Malaysia yang terletak di daerah Pekang, Pahang.

Loagan Bunut

Tasik semula jadi terbesar di Sarawak, terletak kira-kira 120 km di tenggara Miri.

Sungai Kinabatangan Sungai kedua terpanjanf di Malaysia, kira-kira 560 km yang mengalir dari kawasan pergunungan barat daya Sabah ke Laut Sulu. Sungai Pahang

Sungai terpanjang di Semenanjung Malaysia, kira-kira 457 km berpunca dari Banjaran Titiwnagsa mengalir ke Laut China Selatan.

Sungai Baram

Sungai yang berpunca dari Banjaran Iran mengalir ke arah barat kira-kira 400 km.

Sungao Bernam

Sungai yang mengalir dari Gunung Liang Timur merupakan sempadan negeri antara negeri Perak dan Selangor.

Sungai Endau

Sungai yang mengalir dari Banjaran Tahan di Negeri Pahang merupakan sempadan negeri antara Johor dan Pahang.

Penilaian Tahap Penguasaan 7.2 1) Tuliskan nama sungai dan tasik utama pada ruangan kosong peta Malaysia di bawah. a)

Tasik Kenyir

b) Sungai Pahang

TP 1

Sungai Kinabatangan

Loagan Bunut

c) Tasik Chini d)

TP 1

Sungai Baram

Sungai Endau

e) Tasik Bera

Sungai Rajang

2) Tuliskan nama sungai dan tasik di Malaysia berdasarkan keterangan seperti dalam jadual. Keterangan

Nama

a) Sungai terpanjang di Semenanjung Malaysia

Sungai Pahang

b) Sungai terpanjang di Malaysia

Sungai Rajang

c) Sungai terpanjang di negeri Sabah

Sungai Kinabatangan

d) Sempadan semula jadi antara Perak dan Selangor

Sungai Bernam

e) Sempadan semula jadi antara Johor dan Pahang

Sungai Endau

f) Tasik buatan manusia terbesar di Asia Tenggara

Tasik Kenyir

g) Tasik semula jadi terbesar di Malaysia

Tasik Bera

h) Tasik semula jadi terbesar di Sarawak

Loagan Bunut

i) Tasik semula jadi kedua terbesar di Malaysia 38

Tasik Chini

7.3

Kepentingan Sungai Dan Tasik Di Malaysia Kepentingan Sungai Di Malaysia

Kepentingan Tasik Di Malaysia

Penjanaan Kuasa Hidroelektrik — Sungai yang beraliran deras untuk menjana hidroelektrik dengan membina empangan seperti Empangan Kenering (Perak) dan Empangan Pelagus (Sarawak).

Penjanaan Kuasa Hidroelektrik — Tasik mempunyai takungan air yang banyak untuk menjana kuasa hidroelektrik. Contohnya, Empangan Temenggor (Perak), Empangan Kenyir (Terengganu)dan Empangan Murum (Sarawak).

Sumber Pengairan — Membekalkan sumber air untuk kegiatan pertanian, contohnya Sungai Muda dijadikan rancangan pengairan untuk penanaman padi di Dataran Kedah-Perlis dua kali setahun. Kegunaan Domestik — Membekalkan sumber air untuk kegunaan seharian, contohnya sumber air dari Sungai Pahang dan Sungai Kinabatangan. Sempadan Semula Jadi — Sungai boleh dijadikan sebagai sempadan negeri dan sempadan antarabangsa. Contohnya, Sungai Bernam (Perak—Selangor), Sungai Golok (Thailand—Malaysia). Membekalkan Sumber Protein — Sungai membekalkan sumber ikan air tawar seperti ikan patin dan tilapia. Contohnya, Sungai Kinabatangan dan Sungai Endau. Jalan Pengangkutan Dan Perhubungan — Merupakan jalan perhubungan penting di kawasan pedalaman. Contohnya, Sungai Rajang dapat dimudiki sehingga ke Kapit di pedalaman Sarawak. Pusat Rekreasi Dan Pelancongan — Sungai yang berarus deras dan jernih sesuai dijadikan kawasan rekreasi. Contohnya, Sungai Melaka terkenal dengan aktiviti River Cruise, Sungai Tamparuli (Sabah) terkenal dengan aktiviti meredah jeram.

Kegunaan Domestik — Membekalkan sumber air untuk kegunaan harian kepada penduduk setempat. Contohnya, penduduk di kawasan Tasik Bera menyalurkan air dari tasik ke rumah untuk kegunaan seharian. Membekalkan Sumber Protein — Contohnya, Tasik Bera kaya dengan pelbagai spesies ikan air tawar seperti ikan haruan, baung dan sebarau. Pusat Rekreasi Dan Pelancongan — Tasik mempunyai pemandangan yang indah. Contohnya, Tasik Chini, Tasik Bera, Tasik Titiwangsa dan Tasik Putrajaya

Penilaian Tahap Penguasaan 7.3 1) Tuliskan huraian tentang kepentingan sungai dan tasik di Malaysia serta contoh berdasarkan foto TP 4 ffffpada jadual di bawah. TP 3

Kepentingan Sungai Dan Tasik

Huraian

Contoh

Merupakan jalan perhubungan kawasan pedalaman.

Pahang

penting

di Sungai Rajang dapat dimudiki sehingga ke Kapit di pedalaman Sarawak.

Sungai boleh dijadikan sebagai sempadan negeri Sungai Bernam (Perak—Selangor), dan sempadan antarabangsa. Sungai Golok (Thailand—Malaysia) dan Sungai Endau (Pahang—Johor). Johor

Sungai yang beraliran deras untuk menjana Empangan Kenering (Perak) dan hidroelektrik dengan membina empangan Empangan Pelagus (Sarawak)

Sungai yang berarus deras dan jernih sesuai Sungai Melaka terkenal dengan dijadikan kawasan rekreasi. aktiviti River Cruise, Sungai Tamparuli (Sabah) terkenal dengan aktiviti meredah jeram. Sungai membekalkan sumber ikan air tawar.

Membekalkan seharian.

sumber

air

Membekalkan pertanian.

sumber

air

untuk

Sungai Kinabatangan dan Sungai Endau.

kegunaan Sumber air dari Sungai Pahang dan Sungai Kinabatangan.

kegiatan Sungai Muda dijadikan rancangan pengairan untuk penanaman padi di Dataran Kedah-Perlis.

2) Tuliskan kepentingan sungai untuk meningkatkan hasil pertanian di Malaysia dengan memberi contoh yang berkaitan. KBAT TP 4 Sungai membekalkan sumber air untuk projek pengairan seperti Sungai Muda dijadikan rancangan pengairan _______________________________________________________________________________ Untuk penanaman padi di Dataran Kedah-Perlis membolehkan padi ditanam dua kali setahun. _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ 3) Huraikan secara ringkas sumbangan sungai dan tasik di Malaysia dalam membekalkan sumber tenaga elektrik dengan kemukakan contoh. KBAT TP 4 Sungai dan di peringkat hulu terdapat aliran yang deras dan tasik yang mempunyai takungan air yang banyak _______________________________________________________________________________ sesuai untuk membina empangan menjanakan kuasa hidroelektrik seperti Empangan Temenggor (Perak), _______________________________________________________________________________ Empangan Kenyir (Terengganu)dan Empangan Murum (Sarawak). _______________________________________________________________________________ 4) Huraikan kepentingan bentuk muka bumi seperti yang ditunjukkan dalam foto di sebelah dengan memberi contoh. KBAT TP 4 Sungai yang berarus deras dan jernih sesuai dijadikan kawasan rekreasi. ____________________________________________________ Contohnya, Sungai Melaka terkenal dengan aktiviti River Cruise, Sungai ____________________________________________________ Tamparuli (Sabah) terkenal dengan aktiviti meredah jeram. ____________________________________________________ ____________________________________________________ 5) Huraikan persamaan kepentingan ketiga-tiga sungai di sebelah, berikan contoh ffffsungai lain yang mempunyai kepentingan yang serupa. KBAT TP 4 Ketiga-tiga sungai dijadikan sempadan semula jadi, contoh yang lain seperti Sungai Muda _______________________________________________________________ Sebagai sempadan negeri antara negeri Kedah dan negeri Pulau Pinang. _______________________________________________________________ _______________________________________________________________

Sungai Bernam Sungai Kerian Sungai Golok

6) Berdasarkan peta di sebelah, namakan sungai X dan Y dan huraikan kepentingannya di kawasan pedalaman. KBAT TP 4 X ialah Sungai Rajang dan Y ialah Sungai Kinabatangan penting untuk membawa ______________________________________________________ penumpang dan mengangkut barangan kerana jaringan pengangkutan darat _______________________________________________________ yang terhad. _______________________________________________________ _______________________________________________________

6) Berdasarkan peta di sebelah, bandingkan kepentingan tasik P dan Q dari segi persamaan dan perbezaan. KBAT TP 5 P_________________________________________________________________ ialah Tasik Kenyir dan Q ialah Tasik Bera / Tasik Chini, kedua-dua tasik menjadi pusat pelancongan dan membekalkan sumber perikanan air tawar. _________________________________________________________________ Tasik P merupakan empangan yang dapat menjana kuasa hidroelektrik, manakala Tasik Q _________________________________________________________________ Merupakan tasik semula jadi. _________________________________________________________________ _________________________________________________________________

P Q

7) Tuliskan persamaan dan perbezaan dua kumpulan sungai dalam rajah di bawah.

Sungai Rajang

Sungai Kinabatangan

Sungai Endau

KBAT

TP 5

Sungai Muda

Persamaan:

Membekalkan sumber air, sebagai jalan pengangkutan, membekalkan sumber perikanan.

Perbezaan:

Sungai Endau dan Sungai Muda merupakan sempadan semula jadi, manakala Sungai Rajang dan Sungai Kinabatangan merupakan jalan pengangkutan yang penting di kawasan pedalaman.

8) Bandingkan kepentingan sungai dan tasik seperti dalam rajah di bawah.

KBAT

TP 5

Perbezaan:

Sungai Kinabatangan Persamaan:

Membekalkan sumber perikanan air tawar dan sumber air.

Tasik Bera 40

Sungai Kinabatangan penting dari segi tujuan pengangkutan manakala Tasik Bera penting sebagai pusat pelancongan dan sumber perikanan air tawar.

Aktiviti Kreatif & Inovatif

KBAT

TP 6

Mempersembahkan idea tentang potensi sungai atau tasik di persekitaran atau mana-mana kawasan di Malaysia dengan menggunakan pelbagai media berpandukan borang yang disediakan. 1. Lokasi 1.1 Nama Sungai / Tasik 1.2 Kedudukan Sungai / Tasik

2. Media Sumber 2.1 Foto Sungai :

3. Cadangan Potensi Dalam Bentuk Grafik (Rajah, Peta Minda, Carta, Lukisan)

BAB 8

PENDUDUK DI MALAYSIA Taburan Penduduk Di Malaysia

8.1

-Taburan penduduk bermaksud sebaran penduduk di dalam sesuatu kawasan dan negara. -Anggaran jumlah penduduk Malaysia pada tahun 2016 adalah seramai 31.7 juta orang. -Taburan penduduk di Malaysia adalah tidak sekata, terdapat kawasan yang berpenduduk padat, kawasan berpenduduk sederhana dan kawasan fberpenduduk jarang. Jumlah Penduduk Kepadatan Penduduk = Keluasan Kawasan Kawasan Berpenduduk Padat

Kawasan Berpenduduk Sederhana

Kawasan Berpenduduk Jarang

-Merujuk kepada kawasan bilangan penduduk melebihi 200 orang per kilometer persegi. -Merupakan kawasan yang rata dan subur serta sesuai untuk pelbagai aktiviti seperti pertanian, perindustrian, perniagaan dan perlombongan. -Contohnya, bandar utama seperti Kuala Lumpur, Shah Alam, Kota Kinabalu, Ipoh, Alor Setar dan Johor Bahru.

-Merujuk kepada kawasan bilangan penduduk f50 hingga 200 orang per kilometer persegi. -Tertumpu di kawasan pertanian, pesisir pantai dan bandar kecil. -Contohnya,Tumpat (Kelantan), Dungun (Terengganu) Felda Jengka (Pahang) dan Felda Tunku (Sabah).

-Merujuk kepada kawasan bilangan fpenduduk kurang daripada 50 orang per fkilometer persegi. -Contohnya, kawasan yang berhutan, kawasan berpaya, kawasan bergunungganang dan kawasan pedalaman. -Contohnya, Tasik Banding (Perak), Kuala Tahan (Pahang) dan Kapit (Sarawak).

Petunjuk

Kota Bharu Georgetown

Padat (Lebih 200 orang sekm2) Sederhana Padat (50 â&#x20AC;&#x201D; 200 orang sekm2) Sederhana Padat (50 â&#x20AC;&#x201D; 200 orang sekm2)

Kota Kinabalu

Kuala Terengganu

Ipoh

Sandakan

Miri Kuantan

Bintulu

Kuala Lumpur Seremban

Kuching

Bandaraya Melaka Johor Bahru Peta : Taburan Penduduk Malaysia

Penilaian Tahap Penguasaan 8.1 1) Tuliskan maksud taburan penduduk. Taburan penduduk bermaksud sebaran penduduk di dalam sesuatu kawasan dan negara. _______________________________________________________________________________ 2) Nyatakan taburan penduduk di negara Malaysia. TP 1 Taburan penduduk di negara Malaysia adalah tidak sekata. _______________________________________________________________________________ 3) Nyatakan tiga jenis taburan penduduk di Malaysia. TP 1 Kawasan Berpenduduk Padat Kawasan Berpenduduk Sederhana a) ______________________ b) ________________________

Kawasan Berpenduduk Jarang c) ______________________

4) Tuliskan jumlah penduduk per sekilometer berdasarkan kepadatan penduduk dalam jadual. Kawasan Penduduk Jarang

Kawasan Penduduk Sederhana

Kawasan Penduduk Padat

0 hingga 50 orang

50 hingga 200 orang

Melebihi 200 orang

5) Senaraikan contoh kawasan berdasarkan kepadatan penduduk dalam jadual di bawah. Kawasan Penduduk Jarang Kawasan Penduduk Sederhana Kawasan Penduduk Padat

Tasik Banding (Perak), Kuala Tahan (Pahang) dan Kapit (Sarawak) Tumpat (Kelantan), Dungun (Terengganu) Felda Jengka (Pahang) dan Felda Tunku (Sabah) Kuala Lumpur, Shah Alam, Kota Kinabalu, Ipoh, Alor Setar dan Johor Bahru

6) Tuliskan nama lokasi berdasarkan kepadatan penduduk dalam peta Malaysia. Peta (a): Dataran Utama Di Malaysia

a) Senarai Dataran Pamah Yang Mempunyai Penduduk Yang Padat

TP 2

1) Dataran Kedah-Perlis 2) Dataran Kelantan

3) Dataran Kerian

Peta (b): Bandar Ibu Negeri Utama Di Malaysia

b) Senarai Ibu Negeri Yang Mempunyai Penduduk Yang Padat 9

1) George Town George 6) Kota Bharu 2) Ipoh 7) Kuantan Kuantan 3) Shah AlamAlam 8) Kuching Kuching 4) Seremban 9) Kota Kinabalu Kota 5) Johor Bahru Bahru

2 3

8 4 5

c) Senarai Bandar Berkembang Maju Kerana Kegiatan Perlombongan

Peta (c): Bandar Kegiatan Perlombongan

1) Ipoh Ipoh / Lembah Kinta 2) Kuala Lumpur Lumpur 3) Bintulu 4) Miri

4 1 3 2

Miri d) Senarai Kawasan Kegiatan Pertanian Yang Berpenduduk Sederhana

Peta (d): Kawasan Kegiatan Penanaman

Kelapa Sawit & Getah

1) Dataran Johor Johor 2) Felda Jengka 2

e) Senarai Kawasan Banjaran Tinggi Yang Berpenduduk Jarang

Peta (e): Banjaran-Banjaran Utama

3 2

1) Banjaran Titiwangsa Titiwangsa 2) Banjaran Tahan Tahan 3) Banjaran Tama Abu Crocker 4) Banjaran Crocker Tama Abu

4 1

8.2

Faktor Yang Mempengaruhi Taburan Penduduk Malaysia Faktor Fizikal

Faktor Ekonomi

1) Tanah Pamah — Permukaan rata sesuai menjalankan aktiviti ekonomi 1) Kegiatan Pertanian — Terutamanya kawasan penanaman padi seperti dan sebagai pusat bandar serta kawasan petempatan. Contohnya, Dataran di Dataran Kedah-Perlis dan Dataran Kelantan mempunyai penduduk yang Kedah-Perlis. padat. 2) Tanah Tinggi — Sukar untuk pembinaan jaringan pengangkutan dan melibatkan kos pembinaan yang tinggi. Darjah ketersampaian yang rendah menyebabkan penduduk jarang. Contohnya, Banjaran Tahan (Pahang) dan Banjaran Tama Abu (Sarawak).

2) Kegiatan Perikanan — Kawasan ini mempunyai penduduk sederhana padat seperti di Semporna (Sabah), Tumpat (Kelantan).

3) Kegiatan Perindustrian — Kawasan perkilangan menyediakan peluang pekerjaan seperti Bayan Lepas (Pulau Pinang), Shah Alam (Selangor), Batu 3) Pinggir Laut — Mempunyai penduduk sederhana padat kerana kegiatan Berndam (Melaka) dan Nilai (Negeri Sembilan). perikanan dapat dijalankan. Contohnya, Besut (Terengganu). 4) Kegiatan Perlombongan — Kawasan yang kaya dengan mineral 4) Saliran — Berpenduduk sederhana padat kerana kegiatan perikanan menjadi tumpuan penduduk kerana menyediakan peluang pekerjaan seperti dijalankan dan merupakan jalan perhubungan. Contohnya, di sepanjang kegiatan perlombongan peteroleum dan gas asli di Kerteh (Terengganu), Sungai Rajang (Sarawak) dan Sungai Kinabatangan (Sabah). Terdapat juga Bintulu (Sarawak) dan Miri (Sarawak). kawasan berpaya yang berpenduduk jarang seperti di sekitar Tasik Chini dan Tasik Bera.

Faktor Sosial

Faktor Dasar Kerajaan (Governan)

1) Infrastruktur — Kawasan yang lengkap dengan emudahan sosial seperti 1) Pembukaan Bandar Baharu — Dasar kerajaan yang menarik ramai bekalan air, elektrik dan jalan raya mempunyai penduduk yang padat. penduduk berhijrah ke bandar baharu. Contohnya, perpindahan pusat pentadbiran persekutuan ke Putrajaya. 2) Pendidikan — Kawasan yang mempunyak kemudahan pendidikan 2) Pewartaan Hutan Simpan Dan Taman Negara — Langkah memelihara seperti universiti menjadi tumpuan tumpuan penduduk. Contohnya, kawasan hutan menjadikan kawasan tersebut berpenduduk jarang. Universiti Kebangsaan Malaysia di Bangi (Selangor), Universiti Pendidikan Contohnya, Taman Negara (Pahang) dan Hutan Simpan Royal Belum Sultan Idris di Tanjung Malim (Perak) dan Universiti Teknologi Malaysia di (Perak). Skudai (Johor). 3) Tanah Rancangan — Pembukaan kawasan pertanian melalui Rancangan Tanah Persekutuan (FELDA) mewujudkan kawasan berpenduduk sederhana padat. Contohnya, Felda Sahabat (Sabah), Felda Kampung Sertik dan Felda Jengka (Pahang).

Penilaian Tahap Penguasaan 8.2 1) Tuliskan huraian dan contoh tentang faktor yang mempengaruhi taburan penduduk di Malaysia berdasarkan foto-foto dalam jadual di bawah. TP 3 TP 4 Faktor

Huraian

Rujuk Nota Di Atas

Contoh Kawasan

2) Huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi kepadatan penduduk di kawasan berlorek dalam peta di bawah dengan memberi contoh yang jelas. KBAT TP 4 -Kawasan berlorek merupakan kawasan tanah pamah _______________________________________ seperti Dataran Kedah-Perlis, Dataran Kelantan, Dataran _______________________________________ Kerian dan Delta Rajang. Kawasan ini mempunyai tanih _______________________________________ aluvium yang subur untuk menanam padi, permukaan _______________________________________ bumi yang rata memudahkan jaringan pengangkutan _______________________________________ dan kemudahan sosial dibina. _______________________________________ _______________________________________ _______________________________________ _______________________________________ 3) Terangkan faktor yang menyebabkan kawasan berlorek dalam peta di bawah berpenduduk padat dengan memberi contoh. KBAT TP 4 -Kawasan berlorek merupakan kawasan tanah pamah _______________________________________ dan merupakan pusat bandar seperti Ipoh, Kuantan, _______________________________________ Johor Bahru, Kuching dan Bintulu. _______________________________________ -Kawasan-kawasan ini mempunyai kegiatan ekonomi _______________________________________ yang pesat, peluang pekerjaan yang banyak, jaringan _______________________________________ pengangkutan yang lengkap dan kemudahan sosial yang _______________________________________ lengkap. _______________________________________ _______________________________________ _______________________________________ 4) Jelaskan faktor yang menyebabkan kawasan berlorek dalam peta di bawah berpenduduk jarang dengan memberi contoh yang berkaitan. KBAT TP 4 -Kawasan berlorek merupakan kawasan tanah tinggi _______________________________________ yang terdiri daripada banjaran seperti Banjaran Tahan, _______________________________________ Banjaran Tama Abu dan Banjaran Crocker. Permukaan _______________________________________ -Permukaan bumi yang tidak rata menyukarkan kerja _______________________________________ pembinaan dan melibatkan kos pembinaan yang tinggi. _______________________________________ -Kegiatan ekonomi terhad, peluang pekerjaan terhad, _______________________________________ jaringan pengangkutan terhad, kemudahan sosial terhad _______________________________________ menyebabkan kawasan-kawasan berlorek berpenduduk _______________________________________ jarang. _______________________________________ 5) Berikan contoh kawasan yang berpendudukan sederhana padat di Malaysia dan huraikan faktor yang mempengaruhi taburan penduduk di kawasan tersebut. KBAT TP 4 Dataran Johor dan kawasan tanah rancangan Felda seperti Jengka mempunyai penduduk yang sederhana padat. ______________________________________________________________________________ kawasan-kawasan ini merupakan kawasan pertanian kelapa sawit dan getah, mempunyai perumahan terancang, ______________________________________________________________________________ kemudahan sosial disediakan dan peluang pekerjaan sektor pertanian menggalakkan perpindahan penduduk ______________________________________________________________________________ dari luar bandar. ______________________________________________________________________________ 6) Sejauhmanakah bentuk muka bumi mempengaruhi taburan penduduk di Malaysia? Terangkan pengaruh faktor fizikal ini dengan memberi contoh yang sesuai. KBAT TP 4 -Kawasan bentuk muka bumi pamah seperti di Dataran Kedah-Perlis mempunyai penduduk yang padat, kerana ______________________________________________________________________________ permukaan bumi yang rata dan rendah memudahkan kegiatan pembinaan dan melibatkan kos pembinaan serta ______________________________________________________________________________ memudahkan pelbagai kegiatan ekonomi dijalankan. Kawasan yang tinggi, berpaya dan berhutan mempunyai ______________________________________________________________________________ penduduk yang jarang kerana kerja pembinaan yang sukar dan melibatkan kos yang tinggi. ______________________________________________________________________________ 7) Berikan contoh-contoh yang sesuai untuk menerangkan faktor gorvenan seperti pernyataan di bawah. KBAT TP 4

Dasar kerajaan memainkan peranan penting dalam menentukan kepadatan penduduk di sesuatu kawasan di Malaysia -Dasar kerajaan membuka tanah rancangan FELDA seperti di Jengka dan Sahabat mewujudkan petempatan ______________________________________________________________________________ terancang yang berpenduduk sederhana padat. ______________________________________________________________________________ -Dasar kerajaan membuka bandar baharu akan mewujudkan kawasan berpenduduk padat. ______________________________________________________________________________ -Dasar kerajaan menyediakan kemudahan sosial. ______________________________________________________________________________ -Dasar kerajaan membina jaringan pengangkutan dan perhubungan. ______________________________________________________________________________ 45

Soalan 8 hingga 10 berdasarkan peta (a) dan peta (b).

Peta (a)

Peta (b)

8) Membandingkan faktor-faktor yang mempengaruhi kepadatan penduduk di kawasan berlorek pada peta (a) dan peta (b). KBAT TP 5 -Kawasan berlorek pada peta (a) merupakan kawasan banjaran yang bergunung-ganang, kawasan tersebut ______________________________________________________________________________ berpenduduk jarang kerana kegiatan ekonomi terhad, jaringan pengangkutan terhad, peluang pekerjaan terhad ______________________________________________________________________________ dan kemudahan sosial terhad. Ini disebakan tanah tinggi menyukarkan kerja pembinaan dan melibatkan kos ______________________________________________________________________________ pembinaan yang tinggi. ______________________________________________________________________________ -Kawasan berlorek pada peta (b) merupakan kawasan tanah pamah dan juga merupakan bandar utama atau ibu ______________________________________________________________________________ negeri yang mempunyai penduduk yang padat, kerana kawasan tersebut mempunyai peluang pekerjaan yang ______________________________________________________________________________ banyak, jaringan pengangkutan yang lengkap dan kemudahan sosial yang lengkap. Ini disebabkan kawasan ______________________________________________________________________________ permukaan yang rata memudahkan kerja pembinaan dan kos pembinaan yang rendah. ______________________________________________________________________________ 9) Senaraikan kesan-kesan negatif taburan penduduk di kawasan berlorek peta (a) dan peta (b) dalam jadual di bawah. KBAT Kesan Negatif Taburan Penduduk Peta (a) -Pasaran tempatan terhad. ______________________________________ -Kekurangan tenaga buruh. ______________________________________ -Peluang pekerjaan terhad. ______________________________________ -Taraf hidup penduduk rendah. ______________________________________ -Kemudahan sosial terhad. ______________________________________ -Tanah terbiar. ______________________________________ -Kadar upah rendah. ______________________________________ -Pembangunan perlahan. ______________________________________

Kesan Negatif Taburan Penduduk Peta (b) -Kesesakan lalu lintas. ______________________________________ -Kesesakan petempatan. ______________________________________ -Pencemaran udara. ______________________________________ -Pencemaran air. ______________________________________ -Pencemaran darat oleh sampah-sarap. ______________________________________ -Pulau haba. ______________________________________ -Hujan asid. ______________________________________ -Masalah sosial, masalah setinggan. ______________________________________

10) Mencadangkan langkah-langkah mengurangkan kesan negatif taburan penduduk di kawasan berlorek peta (a) dan peta (b). KBAT TP 6 -Membangunkan bandar satelit untuk mengurangkan kesesakan di bandar induk. _____________________________________________________________________________ -Memajukan kemudahan pengangkutan awam bagi mengatasi kesesakan lalu lintas dan pencemaran alam. _____________________________________________________________________________ -Mengadakan kempen kongsi kenderaan. _____________________________________________________________________________ -Menambah perumahan kos rendah untuk mengatasi masalah perumahan golongan miskin. _____________________________________________________________________________ -Mengadakan kempen kitar semula untuk mengurangkan pencemaran alam. _____________________________________________________________________________ -Dasar kerajaan meningkatkan taraf kemudahan awam di petempatan luar bandar. _____________________________________________________________________________ -Meningkatkan taraf jaringan pengangkutan untuk meningkatkan darjah ketersampaian antara kawasan _____________________________________________________________________________ penduduk jarang dengan kawasan penduduk padat. _____________________________________________________________________________ -Memajukan industri desa di petempatan luar bandar bagi menambahkan peluang pekerjaan. _____________________________________________________________________________ -Memajukan petempatan luar bandar yang berpenduduk jarang sebagai pusat pelancongan. _____________________________________________________________________________

BAB 9

PETEMPATAN DI MALAYSIA Jenis-Jenis Petempatan Di Malaysia

9.1

-Petempatan bermaksud tempat manusia tinggal dan berinteraksi antara satu dengan yang lain melalui pelbagai aktiviti. -Petempatan di Malaysia terbahagi kepada dua jenis, iaitu petempatan luar bandar dan petempatan bandar.

Jenis Petempatan Petempatan Luar Bandar

Petempatan Bandar

-Merujuk kepada kawasan petempatan yang mempunyai kepadatan penduduk yang rendah. -Jumlah penduduk kurang daripada 10 000 orang. -Kemudahan asas yang minimum. -Kediaman sederhana dan berciri tradisional. -Kegiatan ekonomi terhad kepada sektor pertanian, penternakan, perikanan dan industri desa. -Contoh : Kampung Felda, Kampung orang asli, kampung nelayan, petempatan di pinggir hutan dan kaki bukit.

-Merujuk kepada kawasan petempatan yang mempunyai penduduk yang padat. -Jumlah penduduk melebihi 10 000 orang. -Kemudahan asas yang pelbagai dan lebih lengkap. -Kediaman berciri moden. -Kegiatan ekonomi pesat dalam sektor perindustrian, perniagaan, perkhidmatan, pembinaan dan pentadbiran. -Contoh : Ibu-ibu negeri, ibu negara seperti Kuala Lumpur, Ipoh, Alor Setar, Kuching dan Johor Bahru.

Penilaian Tahap Penguasaan 9.1 1) Nyatakan dua jenis petempatan yang terdapat di negara Malaysia. TP 1 Petempatan Bandar Petempatan Luar Bandar a) _______________________________ b) _______________________________ 2) Berikan tiga contoh bagi setiap jenis petempatan di bawah. TP 2 Kampung Felda, Kampung orang asli, kampung nelayan, petempatan di pinggir hutan a) Petempatan Luar Bandar : ______________________________________________________ Kuala Lumpur, Ipoh, Alor Setar, Kuching b) Petempatan Bandar : ______________________________________________________ 3) Tuliskan ciri-ciri petempatan bandar dan luar bandar berdasarkan aspek dalam jadual. Luar Bandar a) Konsep

TP 3

Bandar

Kawasan petempatan yang mempunyai kepadatan penduduk yang rendah.

Kawasan petempatan yang mempunyai penduduk yang padat.

b) Kegiatan Ekonomi Pertanian, penternakan, perikanan dan industri Perindustrian, perniagaan, perkhidmatan, c) Ciri Perumahan

desa.

pembinaan dan pentadbiran

Kediaman sederhana dan berciri tradisional.

Kediaman berciri moden

d) Jumlah Penduduk Kurang daripada 10 000 orang

Melebihi 10 000 orang

4) Tuliskan secara ringkas perbezaan antara petempatan luar bandar dan petempatan bandar untuk menerangkan jenis petempatan yang terdapat di Malaysia. KBAT TP 4 -Jumlah penduduk di luar bandar kurang daripada 10 000 orang, manakala melebihi 10 000 di bandar. _______________________________________________________________________________ -Luar bandar mempunyai kepadatan penduduk yang jarang, manakala bandar mempunyai penduduk yang padat. _______________________________________________________________________________ -Kegiatan ekonomi di bandar ialah pertanian dan penternakan, manakala perindustrian dan perniagaan di bandar. _______________________________________________________________________________ -Kediaman di luar bandar adalah sederhana dan berciri tradisional, manakala kediaman berciri moden di bandar. _______________________________________________________________________________ -Kemudahan sosial di luar bandar adalah kurang lengkap berbanding dengan bandar. _______________________________________________________________________________ 5) Nyatakan jenis petempatan di persekitaraan kawasan sekolah anda, kemudian tuliskan ciri-ciri petempatan kawasan sekolah dengan memberi contoh. KBAT TP 5 _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ 47

9.2

Pola Petempatan Di Malaysia

-Pola petempatan merujuk kepada corak atau reka bentuk susunan kawasan kediaman manusia di sesuatu tempat atau kawasan.

Petempatan Berselerak

Petempatan Berjajar

Petempatan Berpusat

Petempatan Berkelompok

-Bangunan dibina secara berselerak dan berjarak jauh antara satu sama lain. -Kelihatan bertaburan dan tidak seragam. -Di kawasan kampung, kebun kecil. -Contohnya di Bukit Tinggi (Pahang) dan Kundasang (Sabah).

-Bangunan dibina selari dengan jalan raya, jalan keretapi, pantai, sungai dan sawah padi. -Kelihatan tersusun dan hampir seragam. -Contohnya di Sepanjang Sungai Rajang (Sarawak) dan pesisir pantai Kuala Besut (Terengganu).

-Bangunan dibina secara rapat di sesuatu kawasan yang menjadi tumpuan penduduk. -Di persimpangan jalan raya dan pusat bandar. -Terdapat kemudahan seperti pusat perniagaan, rumah ibadat dan pelabuhan.

-Bangunan dibina secara berkelompok dan terancang. -Di kawasan petempatan Rancangan Pembangunan Tanah Persekutuan seperti Felda Trolak (Perak), Felda Air Tawar (Johor) dan Felda Sahabat (Sabah).

Penilaian Tahap Penguasaan 9.2 1) Nyatakan empat pola petempatan yang terdapat di Malaysia. TP 1 Pola petempatan berpusat Pola petempatan berselerak a) _______________________________ c) _______________________________ Pola petempatan berkelompok Pola petempatan berjajar b) _______________________________ d) _______________________________ 2) Berikan contoh kawasan yang mempunyai pola petempatan dan ciri-ciri pola petempatan tersebut dalam jadual di bawah. TP 2 TP 3 Pola Petempatan

Contoh Kawasan

Ciri-CIri

a) Petempatan Berselerak

-Kampung, kebun kecil. -Bangunan dibina secara berselerak dan berjarak jauh -Bukit Tinggi (Pahang) dan Kundasang antara satu sama lain. (Sabah). -Kelihatan bertaburan dan tidak seragam.

b) Petempatan Berjajar

-Sepanjang Sungai Rajang (Sarawak) Bangunan dibina selari dengan jalan raya, jalan keretapi, dan pesisir pantai Kuala Besut pantai, sungai dan sawah padi. (Terengganu). -Kelihatan tersusun dan hampir seragam.

c) Petempatan Berpusat

-Di persimpangan jalan raya dan pusat -Bangunan dibina secara rapat di sesuatu kawasan yang bandar. menjadi tumpuan penduduk.

-Bangunan dibina secara berkelompok d) Petempatan Berkelompok dan terancang.

-Di kawasan petempatan Rancangan Pembangunan Tanah Persekutuan seperti Felda Trolak (Perak), Felda Air Tawar (Johor) dan Felda Sahabat (Sabah).

3) Mengapakah kebanyakan pusat bandar menunjukkan pola berpusat? KBAT TP 4 Pusat bandar mempunyai penduduk yang padat, bangunan yang rapat dan banyak, banyak simpang jalan, _______________________________________________________________________________ Kekurangan ruangan tanah di bandar. _______________________________________________________________________________ FELDA Jengka FELDA Sahabat FELDA Trolak

4) Nyatakan pola petempatan di kawasan dalam rajah di sebelah, kemudian tuliskan faktor yang mewujudkan pola petempatan tersebut. KBAT TP 4 Pola petempatan berkelompok disebabkan faktor dasar kerajaan (governan) membuka tanah _________________________________________________________________ rancangan baharu di luar bandar, perumahan terancang dan kemudahan sosial disediakan. _________________________________________________________________

5) Jelaskan faktor yang mempengaruhi kewujudan petempatan pola berselerak di sesuatu kawasan di Malaysia. KBAT TP 4 Pola petempatan berselerak terdapat di kawasan yang berpenduduk jarang, kemudahan sosial kurang lengkap, _______________________________________________________________________________ kawasan pertanian secara kecil-kecilan. _______________________________________________________________________________ 6) Nyatakan pola petempatan di persekitaraan kawasan sekolah anda, kemudian tuliskan faktor yang mempengaruhi kewujudan pola petempatan tersebut. KBAT TP 5 _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ 48

Fungsi Petempatan Bandar Dan Luar Bandar

9.3

-Fungsi petempatan merujuk kepada peranan bagi sesuatu petempatan yang merangkumi ekonomi, sosial dan kerajaan (governan).

Fungsi Petempatan Luar Bandar

Fungsi Petempatan Bandar

Fungsi Ekonomi: -Kegiatan Pertanian — Kebanyakan penduduk bekerja sebagai petani di kawasan pertanian seperti penanaman padi, kelapa sawit dan sayur-sayuran. -Kegiatan Penternakan — Penduduk bekerja sebagai penternak seperti menternak lembu, kambing dan ayam. -Kegiatan Perikanan — Bekerja sebagai nelayan dan juga menternak ikan. -Kegiatan Industri Desa — Penduduk menghasilkan produk seperti batik, kraftangan dan memproses makanan. -Kegiatan Perniagaan — Perniagaan kecil-kecilan dijalankan seperti kedai runcit dan kedai makanan.

Fungsi Ekonomi: -Pelancongan — Menyediakan peluang pekerjaan dalam sektor pelancongan dan perniagaan. Contohnya, Bandaraya Melaka (Melaka) dan Port Dickson (Negeri Sembilan). -Perdagangan — Melibatkan kegiatan import dan eksport seperti Pasir Gudang (Johor), Georgetown (Pulau Pinang) dan Klang (Selangor). -Perindustrian — Kebanyakan penduduk bekerja dalam bidang pengeluaran, kejuruteraan dan teknikal seperti di Shah Alam (Selangor), Perai (Pulau Pinang), Nilai (Negeri Sembilan). -Perlombongan — Melibatkan penerokaan sumber mineral petroleum dan gas asli, seperti di Bintulu (Sarawak), Kerteh (Terengganu). -Perkhidmatan — Perkhidmatan yang lengkap disediakan seperti bandar teknologi maklumat bertujuan mengembangkan ICT. Contohnya, Cyberjaya dan Taman Teknologi Malaysia (Kuala Lumpur).

Fungsi Sosial: -Kemudahan Asas — Kemudahan sosial yang sederhana disediakan seperti klinik kesihatan, perkhidmatan pos, bekalan air dan elektrik.

Fungsi Sosial: -Bandar Diraja — Tempat terletaknya istana seperti Pekan (Pahang), Arau (Perlis), Seri Menanti (Negeri Sembilan) dan Kuala Kangsar (Perak). -Bandar Satelit — Bandar sokongan kepada bandar utama dan menyediakan peluang pekerjaan seperti Petaling Jaya (Selangor) dan Senawang (Negeri Sembilan). -Bandar Pendidikan — Terdapat institusi pendidikan tinggi dan menawarkan peluang pekerjaan seperti pensyarah. Contohnya, Bangi, Sintok, Skudai dan Tanjung Malim.

Fungsi Kerajaan (Governan): -Tempat Pentadbiran — Terdapat pejabat penghulu dan ketua kampung sebagai wakil kepada kerajaan untuk menyelesaikan urusan penduduk setempat. -Kegiatan Kemasyarakatan — Terdapat balai raya sebagai pusat kegiatan kemasyarakatan.

Fungsi Kerajaan (Governan): -Bandar Pentadbiran — Sebagai ibu negeri, ibu negara atau pusat pentadbiran. Contohnya, Putrajaya sebagai Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, Kuching dan Ipoh berperanan sebagai ibu negeri. -Bandar Pertahanan — Menempatkan pangkalan tentera, seperti Lumut dan Port Dickson. -Bandar Sempadan — Pintu keluar masuk negara mempunyai kegiatan pelancongan dan perdagangan yang giat, seperti di Rantau Panjang (Kelantan) dan Padang Besar (Perlis).

Penilaian Tahap Penguasaan 9.3 1) Tuliskan perbezaan antara fungsi petempatan bandar dan petempatan luar bandar mengikut aspek dalam jadual seperti di bawah. TP 4 Fungsi

Petempatan Luar Bandar

a) Ekonomi Pertanian, penternakan, perikanan, Industri desa, perniagaan kecil-kecilan

b) Sosial

Petempatan Bandar Pelancongan, perindustrian, perdagangan, perlombongan, perkhidmatan

Kemudahan sosial yang sederhana -Bandar Diraja disediakan seperti klinik kesihatan, perkhid- -Bandar Satelit matan pos, bekalan air dan elektrik. -Bandar Pendidikan

c) Kerajaan -Tempat Pentadbiran — Terdapat pejabat -Bandar Pentadbiran penghulu dan ketua kampung -Bandar Pertahanan -Kegiatan Kemasyarakatan — Terdapat balai -Bandar Sempadan raya sebagai pusat kegiatan kemasyarakatan.

2) Huraikan fungsi petempatan di persekitaran sekolah anda dengan memberi contoh. KBAT TP 5 _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ 3) Mencadangkan idea kreatif dan inovatif yang dapat menggalakkan kawasan persekitaran sekolah anda menjadi sebuah petempatan lestari yang mesra alam untuk menjamin kesejahteraan alam pada masa hadapan. KBAT TP 6 -Mengadakan kempen kitar semula, pengasingan sampah-sarap. _______________________________________________________________________________ -Mewujudkan kawasan hijau, menanam banyak pokok. _______________________________________________________________________________ -Memajukan kemudahan pengangkutan awam berkuasa elektrik, kempen kongsi kenderaan. _______________________________________________________________________________ -Membina loji merawat semula air sisa, mengurangkan penggunaan beg plastik. _______________________________________________________________________________ -Kitar semula sisa dapur menjadi baja, menanam sayur-sayuran di sekeliling rumah. _______________________________________________________________________________ 49

BENTUK MUKA BUMI DAN SALIRAN DI ASIA TENGGARA

BAB 10

Negara-Negara Di Asia Tenggara

10.1

Filipina

Kemboja

Malaysia

Kuala Lumpur

Singapura

Thailand

Bangkok

Indonesia

Jakarta

Filipina

Manila

Laos

Vientiane

Vietnam

Hanoi

Myanmar

Naypyidaw

Kemboja

Phnom Penh

Brunei Darussalam

Bandar Seri Begawan

Timor Leste

Dili

-Asia Tenggara terletak di bahagian tenggara Benua Asia. Kedudukannya antara latitud 11ยบS hingga 28ยบU dan longitud 93ยบT hingga 135ยบT. -Terdapat 11 buah negara yang meliputi kawasan seluas 4 506 600 km persegi.

Timor Leste Peta : Negara-Negara Asia Tenggara

Ibu Negara Asia Tenggara

Petunjuk Ibu Negara

Singapura

-Terbahagi kepada Tanah Besar Asia Tenggara dan Kepulauan Asia Tenggara. -Negara yang terletak di Tanah Besar Asia Tenggara ialah Malaysia (Semenanjung Malaysia), Myanmar, Thailand, Kemboja, Laos dan Vietnam. Negara yang terletak di Kepulauan Asia Tenggara ialah Malaysia (Sabah dan Sarawak), Singapura, Brunei Darussalam, Indonesia, Filipina dan Timor Leste.

Penilaian Tahap Penguasaan 10.1 1) Senaraikan nama negara-negara di Asia Tenggara. TP 1 Malaysia, Singapura, Thailand, Indonesia, Filipina, Laos, Vietnam, Myanmar, Kemboja, Brunei Darussalam, _____________________________________________________________________________ Timor Leste _____________________________________________________________________________ 2) Melabel nama negara-negara di atas peta Asia Tenggara di bawah.

TP 2

Laos Myanmar

Vietnam Filipina Kemboja

Thailand Malaysia

Brunei Darussalam

Singapura Indonesia

Timor Leste

Bentuk Muka Bumi Di Asia Tenggara

10.2

Peta : Bentuk Muka Bumi Di Asia Tenggara

Tanah Pamah

Tanah Tinggi

-Terdapat di delta dan lembangan sungai. -Kawasan subur untuk kegiatan pertanian. -Berpenduduk padat kerana petempatan dan jaringan pengangkutan mudah dibina. -Kegiatan ekonomi dan pembangunan bandar yang pesat. -Contoh : Delta Sungai Mekong (Vietnam) dan Delta Chao Phraya (Thailand).

-Terdiri daripada banjaran gunung lipat muda dan banjaran gunung lipat tua. -Banjaran tinggi berpunca dari Banjaran Himalaya dan menganjur ke Asia Tenggara bermula di Banjaran Arakan Yoma (Myanmar). -Contoh : Banjaran Annam (Vietnam) dan Banjaran Bilauktaung (Thailand).

Pinggir Laut

Gunung Berapi

-Semua negara Asia Tenggara mempunyai pinggir laut kecuali Laos. -Pinggir laut yang cetek pada pentas benua yang kedalamannya tidak melebihi 180 meter. -Contoh : Laut China Selatan, Laut Sulu dan Laut Andaman.

-Terdapat di Indonesia dan Filipina. -Contoh gunung berapi yang masih aktif Gunung Merapi dan Gunung Krakatau (Indonesia), Gunung Mayon dan Gunung Pinatubo (Filipina). -Gunung berapi menjadi pusat pelancongan dan menghasilkan lava bes yang subur.

Petunjuk Dataran / Delta

Banjaran

Tanah Pamah (Delta Dan Dataran)

Gunung

B3 P1

LAUT ANDAMAN

LAUTAN PASIFIK

LAUT CHINA SELATAN

LAUT SULU G7

P6 G5 P7

G10 LAUT BANDA

LAUTAN HINDI

Peta : Tanah Pamah, Banjaran Dan Gunung Di Asia Tenggara

Delta Irrawaddy

Gunung Hkakabo Razi

Delta Chao Phraya

Gunung Victoria

Delta Merah

Gunung Ngok Linh

Delta Mekong

Gunung Marapi

Dataran Kedah-Perlis

Gunung Kerinci

Delta Rajang

Gunung Krakatau

Lembah Musi

Gunung Kinabalu

Dataran Cagayan

Gunung Pinatubo

Banjaran

Gunung Mayon

G10

Puncak Jaya

Banjaran Araka Yoma

Banjaran Bilauktaung

Banjaran Annam

Banjaran Barisan

Banjaran Titiwangsa

-Gunung tertinggi di Asia Tenggara ialah Gunung Hkakabo Razi (5881 m), kedua tertinggi ialah Puncak Jaya (4884 m) dan ketiga tertinggi ialah Gunung Kinabalu (4095 m).

Sungai Dan Tasik Di Asia Tenggara

10.3

Petunjuk Sungai

G1Sungai Irrawaddy

Petunjuk U

Tasik

Gunung

Sungai Mekong

B1 B2

LAUTLAUT ANDAMAN ANDAMAN

Tasik Tonle Sap B5

P6 Danau Toba

Sungai Irrawaddy

-Sungai terpanjang di Myanmar (2293 km) mengalir dari utara ke selatan dan berakhir di Andaman. G9 LAUTAN PASIFIKLAUTANLaut PASIFIK -Menjadi jalan perhubungan dan pengangkutan, membekalkan sumber air dan sumber protein kepada penduduk. Delta Irrawaddy merupakan kawasan penanaman padi.

LAUTLAUT SULUSULU G7 LAUTLAUT SULAWESI SULAWESI

P7 G6

-Sungai terpanjang di Thailand (372 km) mengalir dari utara ke Teluk Siam. -Lembah sungai yang kaya dengan tanih aluvium sesuai untuk penanaman padi. -Menjadi jalan pengangkutan utama untuk mengangkut kayu balak dan barangan pukal. -Bangkok terkenal dengan pasar terapung yang dikenal sebagai â&#x20AC;&#x153;Venice Timurâ&#x20AC;?.

Tonle Sap

Sungai Rajang

LAUTAN HINDI LAUTAN HINDI

Sungai Mekong

Menam Chao Phraya LAUTLAUT CHINA SELATAN CHINA SELATAN

-Sungai terpanjang di Asia Tenggara (4880km) berpunca dari Dataran Tibet, mengalir melalui Yunan (China), Myanmar, Thailand, Laos, Kemboja dan berakhir di Vietnam. -Lebih 90 juta penduduk bergantung hidup pada sungai ini terutama pesawah padi. Lebih 140 000 km persegi padi sawah di lembangan sungai ini.

B3 Menam Chao P1 Phraya

LAUT SULAWESI

Gunung

LAUTLAUT BANDA BANDA

PetaPeta : Sungai DanMuka TasikBumi UtamaDi Di AsiaTenggara Tenggara : Bentuk Asia

Saliran Di Asia Tenggara -Saliran di Asia Tenggara terdiri daripada sungai dan tasik. -Sungai-sungai berpunca dari banjaran dan mengalir ke laut seperti Laut China Selatan dan Laut Andaman.

-Merupakan tasik air tawar semula jadi terbesar di Asia Tenggara (2569 km persegi). -Membekalkan sumber air untuk keperluan domestik penduduk, kegiatan perikanan air G10 dijalankan, sistem pengairan untuk penanaman padi. tawar dapat -Kapal dapat mudik ke tasik ini melalui Sungai Mekong untuk membawa pelancong.

Danau Toba -Merupakan tasik vulkanik terletak di Sumatera Utara, Indonesia terbentuk akibat ledakan gunung berapi 73 000 hingga 75 000 tahun dahulu. Tasik ini 100 km panjang, 30 km lebar dan kedalamannya 500 merupakan tasik vulkanik paling dalam di dunia. -Pulau Samosir di tengah tasik ini terbentuk akibat pergerakan magma di bawah tasik. -Menjadi kawasan pelancongan, membekalan sumber perikanan, membekalkan sumber air untuk keperluan domestik dan pertanian.

Penilaian Tahap Penguasaan 10.2 1) Menerangkan bentuk muka bumi, sungai dan tasik di Asia Tenggara melalui aspek dalam jadual TP 4 di bawah. TP 3 Aspek a) Lokasi

Bentuk Muka Bumi

Contoh

Tanah Pamah

-Terdapat di delta dan lembangan sungai.

Tanah Tinggi

-Terdiri daripada banjaran gunung lipat muda dan Banjaran Annam banjaran gunung lipat tua. (Vietnam) dan Banjaran -Banjaran tinggi berpunca dari Banjaran Himalaya dan Bilauktaung (Thailand). menganjur ke Asia Tenggara bermula di Banjaran Arakan Yoma (Myanmar).

Pinggir Laut

-Semua negara Asia Tenggara mempunyai pinggir laut Laut China Selatan, Laut kecuali Laos. Sulu dan Laut Andaman. -Pinggir laut yang cetek pada pentas benua, kedalamannya tidak melebihi 180 meter.

Saliran

Gunung Berapi

b) Kepentingan

Huraian

Tanah Pamah

Delta Sungai Mekong (Vietnam) dan Delta Chao Phraya (Thailand).

-Saliran di Asia Tenggara terdiri daripada sungai dan tasik. -Sungai-sungai berpunca dari banjaran dan mengalir ke laut seperti Laut China Selatan dan Laut Andaman.

Sungai Mekong, Sungai Irrawaddy, Menam Chao Phraya, Tonle Sap, Danau Toba

-Terdapat di Indonesia dan Filipina.

Gunung Merapi dan Gunung Krakatau (Indonesia), Gunung Mayon dan Gunung Pinatubo (Filipina).

-Kawasan subur untuk kegiatan pertanian. Delta Sungai Mekong -Berpenduduk padat kerana petempatan dan jaringan (Vietnam) dan Delta pengangkutan mudah dibina. Chao Phraya (Thailand). -Kegiatan ekonomi dan pembangunan bandar yang pesat.

Sungai

-Menjadi jalan perhubungan dan pengangkutan. -Mengangkut barangan pukal. -Membawa penumpang. -Menghanyut kayu balak. -Membekalkan sumber air. -Membekalkan sumber protein kepada penduduk. -Membentuk delta subur untuk penanaman padi. -Menjadi pusat pelancongan.

Sungai Mekong, Sungai Irrawaddy, Menam Chao Phraya

Tasik

-Menjadi jalan perhubungan dan pengangkutan. -Membekalkan sumber air. -Membekalkan sumber protein kepada penduduk -Menjadi pusat pelancongan.

Tonle Sap, Danau Toba

2) Kemukakan sebab kawasan-kawasan tanah pamah berpenduduk padat dengan memberi contoh yang bekenaan. KBAT TP 4 Bentuk muka bumi yang rendah dan rata memudahkan pembinaan jaringan pengangkutan dan perhubungan, ______________________________________________________________________________ Petempatan serta melibatkan kos pembinaan yang rendah. Tanah pamah mempunyai tanih aluvium yang subur ______________________________________________________________________________ untuk kegiatan pertanian, kegiatan ekonomi juga mudah dijalankan. Merupakan lokasi pembangunan bandar. ______________________________________________________________________________ Terdapat kemudahan sosial yang lengkap di tanah pamah. ______________________________________________________________________________ 52

3) Tuliskan sebab pinggir laut di Asia Tenggara adalah cetek. TP 4 Terletak pada pentas benua yang kedalamannya tidak melebihi 180 meter. ______________________________________________________________________________ 4) Mengapakah gunung berapi terdapat di Filipina dan Indonesia? TP 4 Terletak dalam Lingkaran Api Pasifik. ______________________________________________________________________________ 5) Berdasarkan peta di sebelah, tuliskan perbezaan dan persamaan antara Tasik X dan Tasik Y. TP 5 a) Persamaan : -Menjadi pusat pelancongan. ________________________________________________________ -Membekalkan sumber perikanan air tawar. ________________________________________________________ -Membekalkan sumber air kepada penduduk. ________________________________________________________ ________________________________________________________ a) Perbezaan : -Tasik X ialah tasik semula jadi, Tasik Y ialah tasik buatan manusia. ________________________________________________________ -Tasik Y membentuk empangan untuk menjana kuasa hidroelektrik. ________________________________________________________ -Tasik X membekalkan sumber pengairan untuk penanaman padi. ________________________________________________________ ________________________________________________________

6) Membandingkan gunung di antara Negara M dengan Negara P seperti dalam peta di sebelah. TP 5 -Gunung di Negara P merupakan gunung berapi. ____________________________________________ -Gunung di Negara M bukan gunung berapi. ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________ 7) Membandingkan sungai S dengan Sungai T seperti dalam peta di sebelah. TP 5 -Sungai X dan Sungai T penting untuk membawa penumpang, ____________________________________________ membawa barangan pukal, membekalkan sumber pengairan ____________________________________________ untuk pertanian. ____________________________________________ -Sungai X merupakan jalan pengangkutan penting di bandar, ____________________________________________ manakala Sungai T merupakan jalan pengangkutan penting ____________________________________________ di kawasan pedalaman. ____________________________________________ ____________________________________________ ____________________________________________

8) Membandingkan bentuk muka bumi yang terdapat di Malaysia dengan negara Laos. KBAT TP 5 -Malaysia mempunyai keluasan bentuk muka bumi yang lebih luas berbanding dengan Laos. ______________________________________________________________________________ -Malaysia dikelilingi oleh pinggir laut, manakala Laos tidak dikelilingi oleh laut. ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 9) Membandingkan kedua-dua tasik berdasarkan rajah di bawah.

KBAT

Tasik Kenyir

TP 5

Danau Toba

Persamaan Kepentingan:

-Menjadi pusat pelancongan, membekalkan sumber air, membekalkan sumber perikanan. Perbezaan Pembentukan: -Tasik Kenyir terbentuk akibat pembinaan empangan oleh manusia, manakala Danau Tobo terbentuk akibat ledakan gunung berapi 53

Aktiviti Kreatif & Inovatif

TP 6

Menghasilkan karya kreatif dan menunjukkan keaslian dengan menggunakan pelbagai media berkaitan bentuk muka bumi, sungai dan tasik salah sebuah negara Asia Tenggara pada ruangan yang disediakan. 1. Lokasi 1.1 Nama Negara 1.2 Jenis Bentuk Muka Bumi

2. Media Sumber (Foto, Artikel, Laman Sesawang Dan Lain-Lain)

3. Karya Kreatif Berdasarkan Media Sumber (Rajah, Peta Minda, Carta, Lukisan, Lain-Lain)

PENDUDUK DAN PETEMPATAN DI ASIA TENGGARA

BAB 11 11.1

Taburan Penduduk Asia Tenggara Petunjuk

Padat Sederhana Padat Jarang

-Jumlah penduduk Asia Tenggara dianggar melebihi 640 juta sehingga Jun 2016 bersamaan dengan 8.62% daripada jumlah penduduk dunia. -Taburan penduduk Asia Tenggara terbahagi kepada tiga, iaitu padat, sederhana padat dan jarang. Populasi Asia Tenggara Sehingga Jun 2016

Peta : Taburan Penduduk Di Asia Tenggara

Malaysia

30 791 098

Brunei Darussalam

428 408

Timor Leste

1 213 743

Singapura

5 705 230

Laos

6 929 312

Kemboja

15 850 684

Myanmar

54 407 086

Thailand

68 164 086

Vietnam

94 528 565

Filipina

102 395 857

Indonesia

260 834 826

Taburan Penduduk Asia Tenggara

Padat

Sederhana Padat

Jarang

-Kawasan ibu negara, bandar utama, lembah sungai yang subur, dataran pantai. -Contoh : Pantai barat Semenanjung Malaysia. Pulau Jawa (Indonesia) dan Bangkok (Thailand).

-Kawasan di pinggir bandar, bandar baharu, kawasan pertanian. -Contoh : pantai timur Semenanjung Malaysia, pantai barat Sumatera (Indonesia), pantai Arakan Yoma (Myanmar) dan pinggir Sungai Mekong (Vietnam)

-Kawasan pedalaman, pergunungan, banjaran tinggi, berpaya, berhutan tebal. -Contoh : Pedalaman Sarawak dan Sabah, kawasan paya Sumatera Timur (Indonesia) dan Banjaran Annam (Vietnam).

11.2

Fungsi-Fungsi Petempatan Bandar Utama Di Asia Tenggara Lima Bandar Utama Di Asia Tenggara

Fungsi Petempatan Bandar Di Asia Tenggara Ibu Negara Dan Pusat Pentadbiran

Bangkok (Thailand) = 9.44 Juta Penduduk (2016)

-Kebanyakan petempatan bandar utama merupakan ibu negara dan berfungsi sebagai pusat pentadbiran. -Contoh: Jakarta (Indonesia), Bangkok (Thailand), Manila (Filipina).

-Terletak di sebelah timur tebing Menam Chao Phraya, merupakan ibu negara, pusat ekonomi, pusat pelabuhan dan terkenal sebagai â&#x20AC;&#x153;Vinice Timurâ&#x20AC;?.

Kuala Lumpur (Malaysia) = 1.76 Juta Penduduk (2016)

Pusat Perdagangan

-Terletak di pertemuan Sungai Klang dengan Sungai Gombak, merupakan ibu negara, pusat perindustrian, perdagangan, pendidikan dan bandar metropolitan terbesar di Malaysia.

-Terdapat pusat perniagaan,gedung beli-belah dan aktiviti import dan eksport. -Contoh: Bandung dan Surabaya (Indonesia), Johor Bahru (Johor) dan Orchard Road (Singapura).

Jakarta (Indonesia) = 10.4 Juta Penduduk (2016)

Pusat Pelancongan

-Terletak di muara Sungai Tjiliwung di Pulau Jawa, merupakan pusat kegiatan ekonomi, perdagangan, pendidikan dan bandar metropolitan terbesar di Indonesia.

-Pelancong melawat ke bandar utama untuk menikmati panorama bandar setiap negara di Asia Tenggara. -Contoh: KLCC di Kuala Lumpur (Malaysia) dan pasar terapung di Bangkok (Thailand).

Singapura = 5.7 Juta Penduduk (2016) -Terletak di selatan Semenanjung Malaysia dipisahkan oleh Selat Tebrau, merupakan pusat kewangan, perdagangan antarabangsa, bandar metropolitan dan salah sebuah pelabuhan terpenting di dunia.

Pusat Perindustrian -Perindustrian merupakan sektor skunder yang penting untuk memajukan ekonomi negara di Asia Tenggara. -Contoh: Manila (Filipina) terkenal dengan industri pemasangan kenderaan bermotor dan besi keluli, Bangkok (Thailand) terkenal dengan industri elektronik.

Manila (Filipina) = 13.1 Juta Penduduk (2016) -Terletak di timur Teluk Manila di Pulau Luzon, merupakan pusat kegiatan ekonomi dan bandar raya kosmopolitan.

Pusat Perhubungan Dan Pengangkutan -Bandar utama dilengkapi dengan kemudahan perhubungan dan pengangkutan. -Contoh: Lapangan Terbang Antarabangsa Soekarno-Hatta di Jakarta (Indonesia) dan KLIA di Malaysia.

Metropolitan = Bandar raya dan kawasan-kawasan pinggir bandar. Kosmopolitan = Bersifat sejagat dan terdiri daripada orang atau unsur berasal dari seluruh dunia.

Penilaian Tahap Penguasaan 11.1 1) Nyatakan tiga pola taburan penduduk di Asia Tenggara. TP 1 Sederhana padat Padat a) ___________________ b) ___________________

Jarang c) ___________________

2) Lorekan taburan penduduk pada peta Asia Tenggara mengikut petunjuk dan tuliskan nama ibu negara pada peta. TP 2 Peta : Taburan Penduduk Di Asia Tenggara

Vientiane

Naypyidaw

Hanoi

Petunjuk

Manila

Padat Sederhana Padat Jarang

Bangkok

Ibu Negara Bandar Seri Begawan Kuala Lumpur Singapura

Jakarta Dili

3) Berikan nama bandar-bandar di Asia Tenggara dan senaraikan persamaan fungsi bandar-bandar TP 4 tersebut serta hubungkait dengan faktor yang menggalakkan kepadatan penduduk. TP 3 Contoh-Contoh Bandar Berpenduduk Padat Jakarta Kuala Lumpur Manila Singapura Bangkok

Persamaan Fungsi Bandar -Pusat pentadbiran -Pusat perniagaan -Pusat pelancongan -Pusat perindustrian -Pusat perdagangan -Pusat pengangkutan dan perhubungan

Faktor Menggalakkan Kepadatan Penduduk -Banyak peluang pekerjaan -Kemudahan sosial lengkap -Jaringan pengangkutan dan perhubungan baik. -Taraf hidup tinggi

4) Membandingkan taburan penduduk dan fungsi petempatan bandar utama antara mana-mana dua buah negara di Asia Tenggara menerusi rajah di bawah. KBAT TP 5 Nama Bandar: Kuala Lumpur Jumlah Penduduk: 1.76 juta Nama Bandar: Jakarta

Faktor Menyebabkan Perbezaan Taburan Penduduk: Persamaan Fungsi Bandar: -Pusat pentadbiran -Pusat perniagaan -Pusat pelancongan -Pusat perindustrian -Pusat perdagangan -Pusat pengangkutan dan perhubungan

Jumlah Penduduk: 10.4 juta 56

-Kepadatan penduduk di Jakarta lebih tinggi berbanding dengan Kuala Lumpur, kerana jumlah penduduk di Malaysia ialah 31.7 juta, manakala jumlah penduduk di Indonesia ialah 255 juta. -Jarak antara Kuala Lumpur dengan bandar satelit dan bandar sekeliling adalah lebih dekat berbanding dengan Jakarta.

Aktiviti Kreatif & Inovatif

TP 6

Menghasilkan karya kreatif berkaitan taburan penduduk dan fungsi petempatan bandar utama di salah sebuah negara Asia Tenggara. Karya berformat laporan anda dihasilkan berpandukan format seperti di bawah dengan menggunakan pelbagai media sumber seperti laman sesawang, majalah, surat khabar, buku rujukan dan sebagainya. 1. Profil Bandar 1.1 Nama Negara 1.2 Nama Bandar 1.3 Jumlah Penduduk Bandar 1.4 Kepadatan Penduduk

2. Fungsi-Fungsi Bandar 2.1 Aspek Ekonomi

2.2 Aspek Sosial

3. Grafik Kreatif Menunjukkan Hubungan Antara Fungsi Bandar Dengan Kepadatan Bandar

4. Rujukan

BAB 12

SUMBER AIR Jenis-Jenis Sumber Air

12.1

Pemeluwapan

Awan

Kerpasan

Sejatan dari tasik dan

Sejatpeluhan tumbuh-tumbuhan Sejatan dari laut

Air kembali ke laut

Aliran permukaan

Air bawah tanah

Rajah: Kitaran Hidrologi

-Malaysia menerima hujan lebat sepanjang tahun kira-kira 2600 mm setahun. -Malaysia kaya dengan dua sumber air, iaitu sumber air permukaan (97%) dan air bawah tanah (3%). -Hujan adalah sebahagian daripada proses kerpasan yang turun dalam bentuk ftitisan air. Kerpasan merujuk kepada segala lembapan fyang turun ke bumi seperti hujan dan salji. Proses Pembentukan Hujan -Proses sejatan berlaku apabila air permukaan bumi disejat oleh cahaya matahari. -Wap air naik ke udara dan disejukkan menjadi titisan air. -Apabila proses pemeluwapan berlaku, titisan air membentuk awan. -Titisan air yang berat turun sebagai hujan.

Jenis Sumber Air

Air Permukaan

Air Bawah Tanah

-Air permukaan merujuk kepada air yang didapati di permukaan daratan. -Apabila hujan turun, proses hidrologi (kitaran air) seperti intersepsi berlaku. -Intersepsi bermaksud proses air hujan yang jatuh di permukaan daratan tetapi tidak menyerap ke dalam tanah. Air permukaan akan mengalir ke sungai, empangan dan tasik. -Sungai merupakan sumber air utama untuk kegunaan harian, industri dan sumber pengairan untuk pertanian. -Terdapat lebih kurang 150 lembangan sungai utama yang membekalkan sumber air permukaaan seperti Sungai Kelantan, Sungai Pahang, Sungai Muda, Sungai Rajang dan Sungai Kinabatangan. Contoh tasik seperti Tasik Bera, Tasik Kenyir dan Tasik Banding.

-Air bawah tanah merujuk kepada air yang tersimpan dalam lapisan tanah atau batuan di bawah permukaan bumi. -Apabila hujan turun, proses hidrologi seperti infiltrasi berlaku. -Infiltrasi bermaksud proses air di permukaan daratan menyerap ke dalam tanah. -Malaysia mempunyai kira-kira 5000 bilion meter padu simpanan air bawah tanah yang belum diterokai. -Hanya 3% air bawah tanah yang digunakan di Malaysia.

Penilaian Tahap Penguasaan 12.1 1) Nyatakan dua jenis sumber air di Malaysia. Air Permukaan a) ______________________

TP 1

Air Bawah Tanah b) ______________________

2) Tuliskan maksud bagi: TP 2 Air yang didapati di permukaan daratan. a) Air Permukaan : ____________________________________________________________ Air yang tersimpan dalam lapisan tanah atau batuan yang di bawah permukaan bumi b) Air Bawah Tanah : ____________________________________________________________ 3) Berikan dua contoh punca air permukaan di Malaysia. TP 2 Air hujan, air sungai, air tasik (Sungai Kelantan, Sungai Pahang, Sungai Muda, Sungai Rajang, Tasik Bera, Tasik Kenyir, Tasik Banding) ______________________________________________________________________________ 4) Mengapakah sumber air dari permukaan daratan merupakan sumber air terbanyak digunakan sebanyak 97 peratus di Malaysia? KBAT -Hujan lebat kira-kira 2600 mm sepanjang tahun, mempunyai banyak kawasan tadahan di tanah tinggi, banyak ______________________________________________________________________________ sungai dan tasik. ______________________________________________________________________________ 5) Berikan sebab pengunaan sumber air bawah tanah hanya 3% di negara Malaysia. KBAT -Mempunyai sumber permukaan air yang banyak di kawasan tadahan di tanah tinggi, banyak sungai dan tasik. ______________________________________________________________________________ -Penerokaan air bawah tanah melibatkan kos yang tinggi. ______________________________________________________________________________ 6) Namakah proses hidrologi bagi kewujudan sumber air bagi: Intersepsi a) Air Permukaan : _______________ b) Air Bawah Tanah

Infiltrasi : _______________

7) Mengapakah Malaysia mempunyai hujan yang lebat sepanjang tahun? -Kedudukan terletak berhampiran dengan Garisan Khatulistiwa beriklim Khatulistiwa. ______________________________________________________________________________ 58

Punca Krisis Air Di Malaysia

12.2

Kegiatan Penebangan Hutan

Peningkatan Populasi Penduduk

-Pembalakan menyebabkan kawasan tadahan terjejas dan berlaku hakisan tanih. -Hakisan tanih pula akan menjejaskan kualiti air.

-Jumlah penduduk Malaysia dianggarkan mencapai 35 juta orang pada tahun 2020. Penduduk bertambah menyebabkan permintaan terhadap air meningkat.

Permintaan Sektor Perindustrian Yang Tinggi

Pembuangan Sisa Kilang Dan Sampah Sarap Ke Dalam Sungai

-Kepesatan perindustrian menyebabkan permintaan terhadap air meningkat. -Terutamanya industri pemprosesan makanan dan industri kimia. -Pembuangan sisa kilang ke longkang dan sungai.

-Kilang-kilang membuangkan sisa industri ke dalam sungai. -Penduduk membuangkan sampah sarap dan sisa dapur ke parit dan sungai.

Penggunaan Baja Kimia Dan Racun Serangga

Fenomena Cuaca

-Penggunaan baja kimia dan racun serangga berlebihan dalam sektor pertanian boleh menyebabkan pencemaran sungai.

-Fenomena kemarau dan El Nino merupakan punca krisis air di Malaysia. -Contohnya, kemarau berlaku pada tahun 2016 disebabkan fenomena El Nino.

Kesan Krisis Air Di Malaysia

12.3

Kekurangan Bekalan Air Bersih

Menjejaskan Hasil Tanaman

-Masalah menyukarkan kegiatan harian penduduk dan menganggu kegiatan sektor perindustrian serta perniagaan.

-Kegiatan pertanian akan terjejas seterusnya menyebabkan kekurangan bekalan makanan.

Kepupusan Flora Dan Fauna

Kemudaratan Kepada Manusia

-Pencemaran air menyebabkan kematian flora dan fauna, terutamanya hidupan akuatik. Jika berterusan boleh menyebabkan kepupusan.

-Kesihatan manusia akan terjejas akibat penyakit bawaan air. -Pencemaran air boleh membawa penyakit seperti taun, demam kepialu dan leptospirosis (penyakit yang berjangkit daripada haiwan kepada manusia).

Langkah Mengurangkan Kesan Krisis Air

12.4

Penguatkuasaan Undang-Undang

Rawatan Air Kumbahan

-Pihak berkuasa perlu memantau kegiatan pembuangan sisa toksik kilang ke longkang dan sungai. -Penggunaan baja kimia dan racun juga perlu dikawal oleh pihak berkuasa. -Contoh: Akta Suruhjaya Perkhidmatan Air dan Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974.

-Rawatan air kumbahan ialah proses mengasingkan bahan pepejal, kemudian air dirawat, ditapis dan dilepaskan ke sungai. -Contoh: Indah Water Consortium ditubuhkan untuk membangunkan sistem rawatan air kumbahan.

Pemeliharaan Dan Pemuliharaan Kawasan Tadahan Hujan

Mengadakan Kempen Kesedaran Cintai Alam Sekitar

-Kerajaan mewartakan kawasan hutan sebagai hutan simpanan dan taman negara dapat mengekalkan kawasan tadahan hujan. -Contoh: Hutan di Padang Terap merupakan kawasan tadahan hujan bagi Empangan Pedu.

-Bertujuan untuk menyedarkan masyarakat tentang penjagaan alam sekitar. -Jabatan Alam Sekitar boleh menjalankan kempen kesedaran kepada orang awam dan di sekolah. -Contoh: Kempen Sambutan Hari Sungai Sedunia dianjurkan oleh WWF pada 27 September 2015.

Meneroka Air Bawah Tanah -Air bawah tanah di Malaysia mampu diekstrak sebanyak enam bilion meter padu setahun. -Contoh: Projek telaga tiup dilaksanakan di negeri Kelantan dan Selangor.

Penilaian Tahap Penguasaan 12.2 1) Tuliskan huraian kegiatan manusia yang mengakibatkan krisis air dan kesanya dalam jadual di TP 3 bawah. TP 2 Punca

Huraian

a) Kegiatan Pertanian

Penggunaan baja kimia dan racun serangga berlebihan dalam sektor pertanian boleh menyebabkan pencemaran sungai.

c) Kegiatan Pembalakan

-Pembalakan menyebabkan kawasan tadahan terjejas dan berlaku hakisan tanih. -Hakisan tanih pula akan menjejaskan kualiti air.

Kesan

-Kekurangan bekalan air bersih. -Kepupusan flora dan fauna. -Menjejaskan hasil tanaman. -Kepesatan perindustrian menyebabkan permintaan terhadap air b) Kegiatan -Kemudaratan kepada manusia. Perindustrian meningkat. -Pembuangan sisa kilang ke longkang dan sungai.

2) Lengkapkan jawapan dalam jadual di bawah berdasarkan foto (a) dan foto (b). Foto (a)

a) Jenis sumber air Foto (a)

TP 4

Foto (b)

Air permukaan

b) Contoh sumber air Foto (a) Sungai Rajang, Sungai Pahang, Sungai Kinabatangan, Sungai Muda c) Punca krisis air Foto (b)

-Kegiatan pembalakan. -Fenomena El Nino (Kemarau). -Peningkatan populasi penduduk.

d) Kesan fenomena Foto (b)

-Kekurangan bekalan air bersih. -Kepupusan flora dan fauna. -Menjejaskan hasil tanaman. -Kemudaratan kepada manusia.

3) Lengkapkan jawapan dalam jadual di bawah berdasarkan foto (c). Foto (c)

TP 5

a) Jenis sumber air : Air permukaan b) Contoh sungai yang tercemar : Sungai Klang, Sungai Prai c) Punca krisis air : -Pembuangan sisa kilang. -Pembuangan sampah sarap. -Peningkatan populasi penduduk.

d) Kesan terhadap ekosistem e) Langkah-Langkah mengurangkan kesan negatif : dan manusia : Penguatkuasaan Undang-Undang. -Kekurangan bekalan air bersih. Mengadakan Kempen Kesedaran Cintai Alam Sekitar. -Kepupusan flora dan fauna. Rawatan Air Kumbahan. -Menjejaskan hasil tanaman. Pemeliharaan Dan Pemuliharaan Kawasan Tadahan Hujan. -Kemudaratan kepada manusia. Meneroka Air Bawah Tanah.

4) Kemukakan idea yang kreatif dan inovatif amalan penggunaan air secara bijaksana pada ruangan di bawah yang boleh dicontohi. KBAT TP 6 -Jangan gunakan air yang mengalir untuk mencuci pinggan dan mangkuk, gunakan air yang ditadahkan di dalam sinki. -Pastikan paip ditutup dengan ketat untuk mengelakkan air terus menitis. -Simpan sebotol air di dalam peti sejuk atau gunakan ais jika memerlukan air sejuk. -Cuci sayur- sayuran, buah- buahan atau makanan di dalam sinki yang berisi air dan elakkan air mengalir. -Kurangkan masa mandian dan gunakan pancuran mandian bertekanan rendah. -Letakkan sebuah baldi berhampiran dengan pancuran ketika mandi untuk mengumpul air yang berlebihan. Air ini boleh digunakan untuk mencurah tandas atau menyiram taman. -Tutup pancuran mandian ketika bersabun. -Jangan biarkan air mengalir ketika mencuci muka, menggosok gigi atau bercukur. Cara terbaik ialah menggunakan air di dalam bekas. -Menyediakan tangki untuk menyimpan air hujan untuk kegunaan seharian. -Gunakan tandas yang mempunyai keupayaan curahan yang rendah (contohnya memlih sistem curahan yang berkeupayaan sebanyak 6 liter atau kurang) atau letakkan sebotol air ke dalam tangki curahan untuk mengurangkan air yang dicurah.

BAB 13 13.1

SISA DOMESTIK Jenis-Jenis Sisa Domestik Jenis-Jenis Sisa Domestik

(Terdiri daripada sisa pepejal dan cecair) Bahan Organik

Bahan Bukan Organik

-Sisa yang boleh diuraikan dan dilupuskan. -Dihasilkan dari sumber haiwan dan tumbuh-tumbuhan. -Contoh: Sisa makanan, sisa kebun dan kertas.

13.2

-Sisa yang sukar diuraikan dan dilupuskan. -Dihasilkan dari sumber mineral (bahan yang wujud secara semula jadi). -Contoh: Tin, plastik, besi buruk, kaca.

Sisa-Sisa Domestik Di Malaysia Sisa-Sisa Domestik

(Terhasil dari kawasan perumahan) Sisa Pepejal

Sisa Cecair

Contoh: Sisa makanan, plastik, kertas, logam, perabot, lampin pakai buang.

13.3

Contoh: Minyak masak dan kumbahan.

Kesan-Kesan Pembuangan Sisa Domestik Di Malaysia Pencemaran

Banjir Kilat

-Pencemaran air â&#x20AC;&#x201D; Sumber air terutamanya sungai akan tercemar. -Pencemaran udara â&#x20AC;&#x201D; Disebabkan pembakaran di tapak pelupusan sampah. -Pencemaran bau â&#x20AC;&#x201D; Mengeluarkan bau yang busuk.

-Pembuangan sampah ke longkang, parit dan sungai menyebabkan aliran air tersekat. -Banjir kilat berlaku apabila hujan lebat.

Wabak Penyakit

Peningkatan Kos Penyelenggaraan

-Disebarkan oleh haiwan seperti tikus, lipas dan lalat dari tempat pembuangan sisa domestik. -Contoh: Penyakit taun, demam denggi, malaria, zika dan rotavirus.

-Pihak berkuasa tempatan yang bertanggungjawab terpaksa membiayai kos yang tinggi untuk melupuskan sampah, merawat air tercemar dan membayar gaji pekerja pembersihan.

13.4

Langkah Mengurangkan Kesan Pembuangan Sisa Domestik Penguatkuasaan Undang-Undang

Mengadakan Kempen Kesedaran Cintai Alam Sekitar

-Pihak berkuasa tempatan (PBT) mengenakan denda yang lebih berat. -Contoh: Akta Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam 2007 (Akta 672) untuk menguruskan sisa domestik dengan sistematik.

-Kempen kesedaran dijalankan oleh agensi kerajaan, badan bukan kerajaan (NGO) dan pihak berkuasa tempatan. -Contoh: Jabatan Alam Sekitar boleh menjalankan Kempen Cintai Sungai Kita.

Memberi Pendidikan Alam Sekitar

Menjalankan Penyelidikan Dan Pembangunan

-Program penjagaan alam sekitar harus diadakan kepada generasi muda. -Mata pelajaran geografi dan sains dapat memupuk kesedaran murid.

-Meningkatkan kajian dan menggunakan teknologi terkini. -Penggunaan Loji Waste ro Energy (WtE) mampu mengurangkan sisa yang perlu hantar ke tapak pelupusan sampah. -Penciptaan pinggan daripada ubi kayu untuk menggantikan pinggan polistirena yang sukar diuraikan.

Amalan 3R (Kurangkan, Guna Semula, Kitar Semula) -Pelaksanaan amalan 3R dapat mengurangkan sisa domestik.

Penilaian Tahap Penguasaan 13.1 1) Nyatakan dua jenis sisa domestik di Malaysia. Bahan organik a) ______________________

TP 1

Bahan bukan organik b) ______________________

2) Berikan contoh sisa domestik yang terdapat di Malaysia mengikut kumpulan seperti berikut. TP 1 Sisa makanan, plastik, kertas, logam, perabot, lampin pakai buang. a) Sisa Pepejal : _____________________________________________________________ Minyak masak dan kumbahan. b) Sisa Cecair : _____________________________________________________________ 61

3) Lengkapkan maklumat tentang pengurusan sisa domestik berdasarkan foto (a) dan foto (b) pada jadual yang di bawah. Foto (a)

a) Jenis Sisa Domestik

Sisa pepejal

Foto (b)

Sisa cecair

b) Contoh Sisa Domestik Sisa makanan, plastik, kertas, logam, Minyak masak dan kumbahan. perabot, lampin pakai buang. c) Kesan Pembuangan Sisa Domestik TP 3

-Pencemaran air. -Pencemaran udara. -Pencemaran bau. -Pembuangan sampah sarap ke sungai dan longkang menyebabkan banjir kilat. -Membawa wabak penyakit. -Peningkatan kos penyelenggaraan untuk menguruskan sampah sarap.

d) Langkah-Langkah Mengurangkan Kesan Pembuangan Sisa Domestik TP 4

-Penguatkuasaan Undang-Undang. -Memberi Pendidikan Alam Sekitar. -Mengadakan Kempen Kesedaran Cintai Alam Sekitar. -Amalan 3R (Kurangkan, Guna Semula, Kitar Semula). -Menjalankan Penyelidikan Dan Pembangunan.

4) Tuliskan laporan ringkas tentang pengurusan sisa domestik di sekitar tempat tinggal anda. Nama Kawasan

Lokasi Kawasan Jenis Dan Contoh Sisa Domestik Di Sekitar Tempat Tinggal Kesan Pengurusan Sisa Domestik Yang Tidak Sempurna Di Sekitar Tempat Tinggal

Cadangan Pengurusan Sisa Domestik Untuk Mengurangkan Kesan Negatif Di Sekitar Tempat Tinggal

TP 5

Aktiviti Kreatif & Inovatif

KBAT

TP 6

Dengan menggunakan daya kreativiti dan inovatif anda menghasilkan satu kertas kerja untuk menerangkan idea atau suatu ciptaan yang dapat menguruskan sisa domestik secara bijaksana dan boleh dicontohi. Nama Idea/ Ciptaan/ Produk: Foto/ Rajah/ Lakaran:

Ciri-Ciri:

Cara-Cara Pengurusan Sisa Domestik: