Twente BUSINESS by People's Business

twente

regionaal zakenmagazine | Jaargang 28 | nummer 6 | december 2012

Nationaal

Arko van Brakel: ‘Nederland moet weer gaan dromen’

Piet Boon:

Schuift aan bij de groten der aarde

Ondernemen op z’n Twents: D’ran!

Ruud Koornstra:

‘Duurzaam stopt niet bij de eerste vier letters’

Jan Dekker:

24Kitchen is een megasucces Pagina 60 - 65:

Vooruitkijken en

samenwerken… Toekomstgericht!

Zaken doe je met elkaar. In Twente! People’s Business is hét nieuwe, exclusieve netwerkevenement in Twente. Op donderdag 25 april 2013 is de Creatieve Fabriek in Hengelo het dynamische middelpunt waar netwerken, entertainment, business, life-style en kennis samenkomen. People’s Business is vooral een professioneel georganiseerd Business-to-Business-evenement dat volledig in het teken staat van het uitbreiden van uw zakelijke contacten in de regio. Inspirerend, vernieuwend en vooral leuk! Wilt u ook uw bedrijf presenteren op People’s Business Twente? Neem dan contact op met de organisatie, telefoon: 0514-560166.

www.peoplesbusinesstwente.nl

Juridische zaken, boeiende zaken, onze zaken.

DISCHE ZAKEN,.... 255 X 195

X 195

02-12-2008

12:31

Pagina 1

www.kienhuishovin

Juridische zaken, boeiende zaken, Juridische zaken, onze zaken. boeiende zaken, ADV. JURIDISCHE ZAKEN,.... 255 X 195

02-12-2008

12:31

Pagina 1

www.kienhuishoving.nl

onze zaken.

02-12-2008

12:31

Pagina 1

Enschede Pantheon 25 Postbus 109 7500 AC Enschede Tel. (053) 480 42 00 Oldenzaal Wilhelminastraat 14 Postbus 303 7570 AH Oldenzaal Tel. (0541) 57 31 00

www.kienhuishoving.nl Enschede Pantheon 25 Postbus 109 7500 AC Enschede Tel. (053) 480 42 00

Voorwoord (R)evolutie Het jaar 2012 is in vele opzichten een bijzonder jaar geweest. Enerzijds is er de crisis die dit jaar voor veel ondernemers het leidende thema is geweest. Het zal zeker voor velen de kijk op de toekomt danig veranderd hebben. En dat is maar goed ook want ontwikkelingen gaan snel. Sneller dan ooit, en zullen waarschijnlijk alleen nog maar versnellen in de nabije toekomst. De huizenmarkt, de pensioenen, de kantorenmarkt, de automotivesector, de grafische sector, de detailhandel… noem het maar op. Overal zie je aardverschuivingen. Bedreigingen voor de een leveren enorme kansen voor de ander. Een opmerkelijk snelle ontwikkeling zie je momenteel op het gebied van mobiel internet. Wereldwijd is er een revolutie gaande. Voor het eerst is in het derde kwartaal het aantal verkochte tablet computers groter dan het aantal pc’s. Voor het eerst zijn er grote economieën waar het mobiele internet het ‘vaste’ internet is voorbij gestreefd. Interessant is om te zien dat een derde wereld land als India op dit gebied de eerste en tweede wereld voorbij streeft. Een achterstand is in ‘no time’ omgebogen in een voorsprong. Het is de wet van ‘de remmende voorsprong’ die ervoor zorgt dat grote groepen Indiërs het vaste internet gewoon overslaan en dus mobiel beginnen. De wet van de remmende voorsprong, die overigens al door Jan Romein in 1937 voor het eerst werd beschreven, kan er overigens de oorzaak van zijn dat bedrijven het nu moeilijk hebben en nog moeilijker zullen krijgen. Innoveren en vernieuwen is meer dan ooit essentieel om te overleven. Op een bijeenkomst hoorde ik recent een interessante denkrichting. De betreffende spreker stelde dat nieuwkomers in een branche in staat zijn heel snel marktaandeel te verwerven omdat zij doorgaans een ander businessmodel hanteren. Stel dat je nu eens helemaal opnieuw zou kunnen beginnen. In uw bestaande branche. Denk eens volkomen vrij. Los van personele en financiële verplichtingen. Los van huisvestingsvraagstukken en andere ‘problemen’. Hoe zou u als nieuwkomer in uw branche aan de slag gaan? Zou u het, los van uw bestaande situatie, compleet anders aanpakken? Ontketen dan uw eigen revolutie. Doe het nu en wacht niet te lang. Ga deze uitdaging aan nu het nog kan. Veel succes bij uw plannen voor 2013! Prettige en gelukkige dagen gewenst voor u, uw familie en uw medewerkers. Bedankt voor uw aandacht in 2012 en wij hopen u snel weer te zien of te spreken in het nieuwe jaar.

Remco en Gerda Voorn, en het volledige team van Business Company.

COLOFON

8 Beeldspraak 10 Regio nieuws

Jack de Vries bij Cliëntendag KienhuisHoving Enschede jaargang 28 december 2012, editie 6 ISSN 1567-1461

13 Opinie

Frank Rekers

14 Netwerken

Ondernemen op z’n Twents REDACTIE ADRES Postbus 257 8530 AG Lemmer Tel. 0514 - 560166 E-mail info@businessontmoetbusiness.nl

UITGEVER Remco Voorn E-mail remco@businessontmoetbusiness.nl

DIRECTIE Gerda Voorn E-mail info@businessontmoetbusiness.nl

Gaston Sporre

20 Economie

Oost NV in het kielzog van Maxima en Alexander

36 Ziel en zaligheid

Piet Boon

TRAFFIC & COÖRDINATIE E-mail info@businessontmoetbusiness.nl

REDACTIE Remco Voorn | Thijs Wartenbergh Erik Endlich | Gerda Remmers Yvonne de Haan

FOTOGRAFIE Ebel-Jan Schepers | Frans Davids

18 Flitsen 19 Opinie

40 Gadgets 52 Trots

24Kitchen van Jan Dekker groot succes

58 Duurzaamheid

Ruud Koornstra, duurzaam ondernemer.

60 BOB Katern

VORMGEVING Linda Havelaar-Verhage E-mail studio@businessontmoetbusiness.nl

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Remco Voorn E-mail remco@businessontmoetbusiness.nl Mobiel 06-52306206

Word ‘Vriend van BOB’ BOB staat voor Business Ontmoet Business en is een initiatief van Business Company. Kijk voor uitgebreide informatie op www.businessontmoetbusiness.nl. Extra uitgaven kunnen worden aangevraagd door 7,75 euro per uitgave over te maken op bankrekeningnummer 39.82.13.747 t.n.v. Business Publishers Overijssel B.V. o.v.v. gewenste uitgave en aantal.

nationaal I De nieuwe uitdaging van René Frijters

Gevestigde orde weer aan het denken zetten

High Growth Awards podium voor snelle groeiers ‘Als je iets bijzonders doet, kun je groeien’

XIII

Afschrijvingen bereiken recordniveau Europese campagne tegen betalingsachterstand

Abonnementen 47,50 euro per jaar E-mail info@businessontmoetbusiness.nl

Word Vriend van BOB www.businessontmoetbusiness.nl Lees nu ook BUSINESS op de Ipad en www.businessontmoetbusiness.nl

B U S I N E S S | N U M M E R 5 | n o v ember 2 0 1 2

Een megasucces, 24Kitchen, het digitale foodkanaal, dat is het. Mediaondernemer Jan Dekker (57), algemeendirecteur van 24Kitchen, weet niet wat hem overkomt.

Twente als eenheid presenteren: zo zou Ton ten Vergert, regiosecretaris Twente van de Kamer van Koophandel Oost Nederland, het graag zien.

Als de R weer in de maand is, zoals nu, dan zou het goed zijn om flink te zweten in een sauna. Dat zou de weerstand verhogen en ons behoeden voor al te veel gehoest en gesnotter.

Van New York, Peking, Dubai tot Rio de Janeiro, Nederlandse bedrijven veroveren de wereld. Company Translations verzorgt al ruim 17 jaar vertalingen voor de zakelijke markt en overheidsinstellingen.

Business Company, uitgever van dit BUSINESS magazine is tevens organisator van de BOB netwerkbijeenkomsten. BOB staat voor Business Ontmoet Business en heeft als doel: u in contact brengen met goede leads.

‘Never a dull moment’ bij designer Piet Boon (interieur- en meubelontwerper). Hij kan af en toe nauwelijks geloven wat er met hem gebeurt.

beeldspraak

Groei biologische sector Waar veel sectoren te maken hebben met een terugval als gevolg van de crisis, groeit de biologische sector verder. Hoe gaan we om met deze groei? De ontwikkelingen volgen elkaar snel op. In de detailhandel vinden verschuivingen plaats. Veel boeren zijn omgeschakeld naar biologische teelt. De belangstelling voor het keurmerk Demeter wordt steeds groter. De aandacht voor dierenwelzijn is een groter geworden. De vraag naar biologische melk in Nederland is nog steeds groter dan het aanbod. Biologisch koken is een trend die doorgroeit, thuis en in de horeca. Het regionale product wordt daarbij steeds populairder bij consumenten, het aantal initiatieven op het gebied van stadslandbouw groeit. Deze, en andere ontwikkelingen, komen volop aan bod tijdens BioVak 2013.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

REGIO NIEUWS

Jack de Vries bij Cliëntendag KienhuisHoving Enschede:

Mediacratie vergroot risico op reputatieschade Tekst Gerda Remmers Fotografie Ebel Jan Schepers

Risicobeheer is een onderschat onderdeel van de communicatiestrategie, vindt voormalig spindoctor en staatssecretaris Jack de Vries. In onze huidige mediacratie wordt reputatiemanagement steeds belangrijker, zo weet hij uit zijn ervaring met politieke marketing. Als Ajax-fan in het ‘hol van de leeuw’ – de Grolsch Veste – sprak De Vries tijdens de Cliëntendag op 29 november zo’n 350 relaties van KienhuisHoving advocaten en notarissen toe. eventueel positief UWV-advies. Nieuw is ook dat de procedure bij het UWV wordt versneld. Verder wordt de ontslagvergoeding beperkt tot maximaal 75.000 euro, komt er een transitiebudget voor scholing na ontslag van een werknemer en wordt de duur van de WW-uitkering beperkt. Op 1 januari 2013 wordt de nieuwe Aanbestedingswet van kracht. Deze beoogt kleinere ondernemers (MKB en ZZP-ers) meer kansen te geven op aanbestede opdrachten en een meer uniforme aanbestedingspraktijk. Hiertoe komt er een clusterverbod: aanbestedende diensten (ook lagere overheden) mogen opdrachten niet langer dusdanig clusteren Jack de Vries: “Als je de nul houdt, heb je de wedstrijd voor de helft gewonnen”

Met tal van wijzigingen in de weten regelgeving in het verschiet is een bijeenkomst om bedrijven, organisaties en bestuurders op de hoogte te brengen van wat er op de verschillende werkterreinen van KienhuisHoving advocaten en notarissen te gebeuren staat, zondermeer nuttig. Het is prettig dat je op zo’n dag in korte tijd zoveel up-to-date informatie krijgt, vindt een aantal bezoekers van de Cliëntendag. “Nu er zoveel verandert, is het lastig steeds goed bij te blijven.” Vooral de wijzigingen op het vlak van arbeidsrecht, aanbestedingsrecht en ondernemingsrecht zijn behoorlijk ingrijpend.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Nieuwe wetten en regels Zo wijst advocaat arbeidsrecht Jonna Huinink op de verrassende keuze in het Regeerakkoord van VVD en PvdA om de rol van het UWV te vergroten ten koste van de rol van de kantonrechter. Een adviesaanvraag over een ontslag moet straks verplicht via het UWV Werkbedrijf lopen, maar de werkgever is niet verplicht het advies op te volgen. Een werknemer kan een ontslag aanvechten bij de rechter, maar die hanteert dezelfde criteria als het UWV. Hoger beroep is niet langer mogelijk. Goede dossiervorming is essentieel voor een

Relaties KienhuisHoving luisteren geboeid en geamuseerd

Uw stakeholders kennen, is belangrijk punt

dat kleinere bedrijven geen kans meer maken en geen buitensporige ervaringseisen stellen (eisen moeten in proportie staan van de opdracht). Tevens worden de administratieve lasten verminderd en staan alle overheidsaanbestedingen voortaan op TenderNed.

De twitterende werknemer Daarnaast heeft ook het toenemend gebruik van sociale media ingrijpende gevolgen waarmee bedrijven rekening moeten houden. De ‘twitterende werknemer’ plaatst bedrijven voor nieuwe dilemma’s: tussen bedrijfsbelang en instructierecht enerzijds en vrijheid van meningsuiting en privacy anderzijds. Het opstellen van een ICT-protocol of gedragscode rond sociale media is hiervoor aan te raden. Wat mag een werkgever wel en niet tegenover een sollicitant (mag hij op Facebook zoeken wat iemand in z’n vrije tijd zoal doet?), wat mag

Zo’n 350 relaties kwamen af op Cliëntendag KienhuisHoving

tijdens de arbeidsovereenkomst (werknemer meldt zich ziek, maar op Facebook blijkt dat hij diezelfde dag de marathon heeft gelopen; in hoeverre mag een werknemer twitteren over het eigen bedrijf, collega’s of vertrouwelijke informatie; en hoeveel tijd mag een werknemer besteden aan privégebruik van sociale media? Hoe controleert de werkgever dit en welke sancties heeft hij?) En wat mag een werknemer na het beëindigen van de arbeidsovereenkomst op dit punt? Grensoverschrijdend gedrag geeft risico op reputatieschade. Op dit laatste gaat Jack de Vries in de plenaire slotlezing nader in.

potentiële journalisten bijgekomen. In iedereen schuilt een journalist. Nieuws valt niet meer achter te houden. Openheid is geen keuze meer, maar vereist vooral een sterke regie.

Reputatiemanagement in de mediacratie

In de laatste decennia is de machts- en gezagsverhouding tussen kerk, overheid, markt en burger telkens verschoven: eerst van kerk naar overheid, toen van overheid naar markt en de laatste jaren (met name sinds de bankencrisis) van markt naar burger. De Brent Spar affaire bij Shell en de woekerpolis-affaire waren de eerste tekenen van de groeiende macht van de (twitterende) burger, kiezer, werknemer, lezer. Diens wantrouwen in instituties is groot, evenals de invloed van onderbuik gevoelens. Marketing moet zich daarop richten. In het nieuwe millennium is het populisme sterker dan ooit. De moord op Fortuyn en de opkomst van Wilders getuigen daarvan, maar de gehele politiek is doorspekt van populistische neigingen, ook elders: Obama won met zijn roep om ‘change’. Als het slecht gaat, willen mensen – hoe dan ook - dat het anders gaat. Bijgevolg slaan de voorkeuren van de kiezer willekeurig heen en weer. Dat maakt het belang de achterban te binden groot.

Jack de Vries, tegenwoordig strategy director bij Hill en Knowlton Nederland, benadrukt het risico op reputatieschade voor bedrijven, instellingen en politici in de mediacratie. Dit begrip behelst dat democratische landen tegenwoordig vooral worden geregeerd door degenen die de macht hebben om via de media de publieke opinie te beïnvloeden. Met Facebook en Twitter is er een miljoen

Het medialandschap wordt steeds diverser en kent een toenemende concurrentie. Daarbij telt scoren = verkopen. Voor hoor en wederhoor ontbreekt steeds vaker de tijd. Slecht nieuws komt op de voorpagina, een eventuele rectificatie ergens achterin. Nieuwsmedia zijn steeds minder kritisch, checken hun bronnen slecht. Zo krijgen zelfs verzonnen berichten een

Al is de campagne nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

REGIO NIEUWS

Regie vereist

Jack de Vries, specialist reputatiemanagement

kans (zo zou onderzoek aantonen dat CDA-ers het vaakst vreemdgaan). Het is dus makkelijk om nieuws te maken. ‘Twitterfoutjes’ zijn snel gemaakt. Zo kan de naam van uw bedrijf vele malen op bijna dezelfde manier voorkomen als account, wat verwarrend maar ook erg vervelend kan zijn. Op Facebook kunnen zomaar verrassende foto’s onder je naam verschijnen en er kan heel wat gebeuren als je een bericht niet afsluit voor de eigen groep. In de mediacratie is beeld bepalend. Bij communicatie blijft 55% van het beeld hangen, 38% van de stem/het geluid en slechts 7% van de woorden/de inhoud. Beelden worden bovendien onthouden; denk aan Vogelaars GeenStijl-optreden of Cohens polonaise in Koffietijd, maar ook aan logo’s die direct bepaalde beelden oproepen. Een sterke reputatie blijkt bepalend voor het beoordelen van een zaak en voor de bejegening in crisissituaties. Een soortgelijke dakschade leidde bij Van der Valk tot grote ophef, maar ging bij Ikea geruisloos voorbij. Kortom, in de nieuwe werkelijkheid gaat het om je reputatie. En al is de campagne nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Aan het slot van zijn lezing geeft Jack de Vries zijn publiek 10 lessen voor adequate regie rondom reputatiemanagement in de mediacratie: 1. ‘Als je de nul houdt, heb je de wedstrijd voor de helft gewonnen’ (Cruijff): slecht nieuws trekt veel meer aandacht dan positief nieuws. Fouten voorkomen is dus raadzaam. Met elkaar moet je daar je best voor doen. Maar als er toch iets fout gaat, neem dan je verantwoordelijkheid: erken je fout, zorg voor voldoende informatie, mobiliseer steunzenders, zorg voor goede interne communicatie, stel oplossingen dan wel nader onderzoek voor, geef daarbij een tijdsplanning aan, neem je verantwoor delijkheid daarvoor en zorg voor een taakverdeling (scheid woordvoering van het primair proces zodat dat gewoon kan doorgaan). 2. Interne communicatie is essentieel: zorg dat alle neuzen dezelfde richting op staan en medewerkers elkaar niet tegenspreken. Besef dat alles wat over je bedrijf gecommuniceerd wordt (ook via Twitter) gezien wordt als woordvoering over het bedrijf. Bedenk dat alles vindbaar is op internet. Pas dus op met tweets. Zorg dat alle medewerkers op verantwoorde wijze omgaan met Twitter (gedragscode). En wees je ervan bewust dat medewerkers in hoge mate het beeld van je organisatie dragen (invloed rijke brand ambassadors). 3. Neem stakeholder management serieus: breng goed in kaart wie je stakeholders zijn en hoe je deze passend tegemoet kunt treden. Weet: wie beïnvloedt wie? Geef je stakeholders het gevoel dat ze betrokken, gehoord en serieus genomen worden. 4. Monitoring en issuetracking: belangrijk is dat je weet wie en wat er online toe doet/doen zodat je weet wie invloedrijk zijn, positief en negatief. Via Google-alert kun je zien wat anderen over je vertellen of een alert instellen op de naam van je concurrent. Dit biedt veel mediamonitoring en is heel makkelijk! 5. Doelgroep-analyse: analyseer de waarden, houding en leefstijl van je doelgroepen en bepaal op basis daarvan de bijbehorende leiderschaps stijl en communicatiestrategie. Houd daarbij rekening met het feit dat mensen vooral herkenbare mensen snel vertrouwen. Dit betekent dat de kwaliteit van je individuele medewerkers steeds belangrijker is voor het beeld dat je bedrijf uitstraalt. Elke medewerker is ambassadeur van je bedrijf. 6. Tweestrijd is bepalend: het ontstaan van een tweestrijd maakt ingewikkelde verhoudingen overzichtelijk. Denk aan de reductie van Tweede Kamerverkiezingen tot een strijd Bos-Balkenende, Roemer-Rutte dan wel Rutte-Samsom (hoe bepalend was hierbij één tv-optreden van Diederik Samson). 7. Zorg voor een kernboodschap, want in de manier van communiceren telt vooral het waarom? Minder het hoe en wat. Dat vraagt idealen, herken bare perspectieven voor de toekomst. De bevlogen Steve Jobs communiceerde meer over zijn idealen dan over de Apple-producten. Communiceren vanuit je kernwaarden is dus belangrijk en geeft positieve framing. 8. Branding wordt belangrijker en vooral: 9. Personal branding: een gezicht wordt sneller herkend. 10. Dit alles vereist een proactieve mediastrategie: werken aan je reputatie, actief vanuit het besef ook dat je medewerkers ambassadeurs zijn van je organisatie. Dit is van groot belang in een mediacratie. Slecht nieuws: probeer dan de discussie af te leiden en te richten op een positief onderwerp. Dit alles is mensenwerk én ieders verantwoordelijkheid!

opinie

Lef

“Ja natuurlijk; lef, lef en nog eens lef! Breek de regels. Volg nooit de uitgestippelde paden. Probeer wat anders te doen ook al vertellen mensen dat je gek bent. Fuck off! Iedereen is toch gek? Gooi je vleugels in de wind. Natuurlijk zal je lijden. Maar betaal die prijs. Alles wat je dromen kunt, is mogelijk. Volg gewoon je pad. Dat is het enige wat je te doen staat.” Dit zegt van Paulo Coelho in een interview over het verwezenlijken van zijn droom.

Frank Rekers Trainer, mental coach en medemens frank.rekers@4human.nl

column

Idealen kun je alleen nastreven met zelfkennis en als jij je waarden kent. In mijn training “Waarde(n)vol Leiderschap” begeleid ik veel mensen dat ze hun kernwaarden ontdekken en de betekenis daarvan inzien. Bij de vraag of ze op een lijst die waarden willen aankruizen die belangrijk zijn zie ik telkens dat men wel tientallen waarden heeft. De uitdaging is dan om die waarden te filteren die het allerbelangrijkst zijn, zeg maar van levensbelang. Met de volgende oefening help ik je op weg. Schrijf de kernwaarden op die voor jou van levensbelang zijn: 1. ………………………………….................................................. 2. ………………………………….................................................. 3. ………………………………….................................................. 4. ………………………………….................................................. 5. …………………………………..................................................

Stel jezelf de volgende vragen. Hoe is jouw waarde zichtbaar in je dagelijks gedrag? Kloppen de keuzes die je maakt behorende bij die waarde? Mijn ervaring is dat mensen die niet leven vanuit hun kernwaarden minder gelukkig zijn, vaker ziek zijn, eerder gefrustreerd raken en minder succesvol zijn. Voor jou persoonlijk of voor jou als leidinggevende dus belangrijk om hier aandacht aan te geven.

Er zijn twee vragen die je helpen. Als eerste de controlevraag. Wat heb ik de afgelopen week gedaan om die waarde te tonen. Een mooie vraag die vaak inzichten geeft waarom dingen wel of niet gelukt zijn. Maar is ook een vraag gericht op het verleden. De tweede vraag is heel krachtig en toekomst gericht n.l. de preventievraag. Wat ga ik de komende week doen om mijn waarden zichtbaar te maken? Jouw innerlijke stem weet het antwoord. Je droom verwezenlijken doe je door vanuit je waarden te leven. Daarvoor is lef nodig. Leven is niet voor niets het meervoud van lef. Daar horen keuzes bij. Ik wens je, in mijn laatste column in Twente BUSINESS, een waardenlijk succesvol leven met lef! B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

netwerken

Ondernemen op z’n Twents

D’ran! Tekst Erik Endlich

Twente als eenheid presenteren: zo zou Ton ten Vergert, regiosecretaris Twente van de Kamer van Koophandel Oost-Nederland, het graag zien. Humphrey van der Laan, “onze” columnist, importTukker en dus relatieve buitenstaander, vergelijkt het economisch perspectief in Twente met een coulisselandschap. Oost NV-inversteringsbevorderaar Henk Ligtenberg meent dat het aantrekken van buitenlandse bedrijven heilzaam is voor de Twentse economie. Present Media directeur Arjan van Liere zoekt het in de samenwerking. Kortom: over de diversiteit van “ons” Twente. Ton ten Vergert is een Tukker: rustig, bescheiden, toegankelijk – en nuchter. Als regiosecretaris Twente bij de Kamer van Koophandel OostNederland heeft hij zicht op het economisch klimaat in deze regio, waarbij hij begint met de wat droevige constatering dat het Bruto Regionaal Product per hoofd van de bevolking in Twente aanmerkelijk lager ligt dan het landelijk gemiddelde, namelijk tien mille. Maar ook de groei van de werkgelegenheid blijft achter bij dat landelijk gemiddelde. Niettemin is hij er de man niet naar om vervolgens het hoofd in de schoot te leggen – ook typisch Tukkers volgens hem: “Zeker, onze economische motor hapert. Daarom hebben de vijf colleges van B en W, die samen de Netwerkstad Twente, vormen de afgelopen voorjaar het initiatief genomen om met de vier O’s (ondernemers, overheid, onderwijs en onderzoek) en natuurlijk de Kamer van Koophandel te komen tot een economische visie voor die Netwerkstad Twente. Daartoe is een tweedaagse bijeenkomst belegd waarvan de bevindingen zijn neergelegd in een brochure: kijk maar op: www.economischemotortwente.nl. Van die vier O’s waren ruim 100 representanten. Daaruit komt in ieder geval

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

naar voren dat het belangrijk is om Twente als eenheid te presenteren, te meer als je realiseert dat 90% van de arbeidsplaatsen in Twente door Tukkers wordt ingenomen. De conclusie was dat het mogelijk moet zijn om de haperende economische motor weer op gang te krijgen. ”

is. Woningen en kantoren worden nauwelijks nog gebouwd. Toch zie je dat sommige bouwbedrijven weer nieuwe kansen zien door te innoveren. PlegtVos bijvoorbeeld is, zoals je wellicht gelezen hebt, bezig met goedkope prefabwoningen te fabriceren die in korte tijd gerealiseerd kunnen worden.”

Leven met tegenslagen Volgens Ton ten Vergert heeft Twente weliswaar de wind tegen, maar zijn Tukkers gewend om in tijden van nood de handen uit de mouwen te steken: “Van oorsprong was dit een agrarisch gebied, maar hebben wij de slag naar een industriële samenleving gemaakt door eerst de textiel en later de metaal te introduceren. Vervolgens hebben we leren innoveren, met name dankzij de komst van de UT Twente. Door de tijd hebben we leren leven met tegenslagen. Enschede is in het verleden afgebrand, vervolgens opgebouwd en enorm gegroeid. Kijk meer recentelijk naar de vuurwerkramp: daarna is er dat prachtige Roombeek gerezen. Inmiddels krijgen wij opnieuw het één en ander voor de kiezen: economisch zwaar weer, met bijvoorbeeld desastreuze gevolgen voor de bouwnijverheid die hier toch een belangrijke speler

Ton ten Vergert

Mainport Twente Ten Vergert ziet de nodige andere mogelijkheden om ook in economisch lastige tijden de welvaart en het welzijn in Twente te verhogen: “Dit is inmiddels een toptechnologische regio met veel innovatie, zoals in de nano-technologie en high tech systemen en materialen, mede dankzij de UT die een belangrijke impuls betekent voor innovatieve bedrijven. Bedenk verder, dat Duitsland vlakbij is en dat dit land de grootste afnemer van Nederlandse producten is. Ik denk dat wij als regio daar meer van kunnen profiteren. Te meer nu wij het logistiek goed voor elkaar hebben: zo is Hengelo de grootste binnenhaven van Nederland met een enorme containeroverslagcapaciteit. Logistiek gezien liggen er de nodige kansen, aangezien wij een “mainport” zijn die een belangrijke schakel kan vormen tussen Port Rotterdam – waar dankzij de tweede Maasvlakte de havencapaciteit zou verdubbelen – en het Duitse achterland. Weet je dat ze vanuit China jaarlijks 18.000 tot 20.000 containers gaan aanvoeren waarvan 40% naar Duitsland gaat? Tenslotte kunnen wij ons prima internationaal profileren dankzij de prima internationale contacten in het onderwijs en onderzoek, maar ook vanwege internationaal opererende bedrijven als Urenco, Vredestein, Thales, Ten Cate en allerlei MKB-bedrijven.”

Twente=place 2b De Netwerkstad Twente wil zich volgens Ton ten Vergert concentreren op drie fenomenen: “In de eerste plaats

talentontwikkeling door ondernemers en onderwijsinstellingen te laten samenwerken. Er is nu in toenemende mate behoefte aan technici – nee, niet alleen die in blauwe overalls en met oliehanden. Ten tweede zeggen wij: Twente = place 2b. Dat betekent, dat wij inzetten op toerisme, want Twente heeft veel mogelijkheden om de toeristische sector te versterken. Tenslotte zetten we onze sociale waarden als het ware in de markt: Tukkers zijn immers trots, betrouwbaar, eigenwijs en innovatief. Maar wat tenminste zo belangrijk is: wij zijn werkers. Ondernemers hier zeggen: d’ran! Aanpakken, dat kunnen we. Dat mogen we best uitdragen!”

Wij kennen als geen ander de netwerkkracht van Twente

Twentestad Columnist Humphrey van der Laan – jurist, register informaticus en (president)commissaris/raadgever bij veel ondernemingen – begint zijn betoog over ondernemend Twente met een historisch overzicht, te beginnen na de splitsing met België. Via de stoommachine en de textiel komt Van der Laan uit bij metaal- en elektra-industrie,

waarna hij concludeert: in Twente konden ze niet alleen machines repareren, maar ook bouwen. Dat resulteerde in high tech ondernemingen als Thales, dat bijvoorbeeld radarinstallaties ontwikkelde en produceerde. “Dat de UT hier kwam, heeft onze regio ontzettend veel goeds gebracht, denk aan de nano-technologie: fantastisch! Veel profijt bracht ook de A-1, die ons verbond met de rest van Nederland. Jammer is wel, dat Twentestad er niet is gekomen, want in economisch opzicht zou Twente dan wereldwijd een grote naam hebben. Dan is het een gemiste kans dat Twente bestuurlijk zo versnipperd is. Wellicht heeft dat ook met misplaatste bescheidenheid te maken. In Twente kloppen ze zich niet snel op de borst. Weet je, Tukkers – en ik kan het weten, ik kom van oorsprong uit het westen des lands, al woon ik hier al 35 jaar – maken bijvoorbeeld op televisie niet altijd een snuggere indruk. Dan kan ik mij best voorstellen dat er wordt gezegd: hoor die boeren eens. Maar dat is de buitenkant. Ik heb hier een spreuk aan de muur hangen: “Mangs is ’t klook aj oe dom holt”: soms is het slimmer om je dom te houden. Een boerenslimheid die mensen zand in de ogen strooit. Want dom zijn de ondernemers hier allerminst.”

Meer evolutie dan revolutie Dat er in Twente veel mooie dingen gebeuren op innovatief gebied onderschrijft Humphrey van der Laan, maar hij heeft ervaren dat ondernemers niet zeer veranderingsgezind zijn – om het B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

netwerken

“Ondernemers, richt uw blik naar buiten”

maar eens eufemistisch te duiden. Om zijn punt te maken bedient Van der Laan zich van een metafoor: “Twente heeft een coulisselandschap: ken je de term? De Ootmarsumse schilder Ton Schulten weet dat fantastisch te verbeelden. Goed: de economie in Twente is als een coulisselandschap: divers en gevarieerd. Als ik wil dat die ondernemer zijn nering verandert, dan zeg ik als het ware: doe eens een stap opzij, dan zie je dat het landschap er net wat anders uitziet. Dat werkt. Maar ze houden liever wel zicht op de zaak. Want wie veranderen wil zet in Twente geen grote stappen: dat vinden ze een te grote bedreiging. Het is meer evolutie dan revolutie. Dat is best wel lastig, moet ik eerlijk zeggen. Het valt bijvoorbeeld niet mee om ondernemers hier te overtuigen van het belang van social media. Toch is het belangrijk om je blik naar buiten te richten. Je moet immers niet aan een kalkoen vragen het kerstdiner samen te stellen.”

Geet wa Humphrey van der Laan weet de Twentse geest aardig te typeren. Hij noemt zich onder meer “professioneel ruziemaker”, in welke hoedanigheid hij onder meer bemiddelt bij arbeid, samenwerken, koop- en verkoop. “Vanzelf heb ik veel met conflicten te maken. In Twente zeggen ze, als er meningsverschillen zijn: wie kuiert wat. Dat is een sterk dempende omschrijving van een conflict – en zo wordt dat ook beleefd. Als je hier vraagt hoe het gaat, dan is het: geet wa. Enthousiast worden ze niet snel. In

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Humphrey van der Laan

Henk Ligtenberg

Twente zie je ook het merkwaardige fenomeen van de samenklittende branchegenoten. Rijssen bijvoorbeeld is een geweldige bouwgemeente: het barst er van de prachtige bouwondernemingen. Als personeel ruzie krijgt met de baas, beginnen ze zelf een aannemingsbedrijf. Maar het klit wel bij elkaar. Wonderlijk is wel weer, dat ze doorgaans ver buiten de regio hun klussen doen.”

bestuurders van overheid en kennisinstellingen.

Een mooie mentaliteit Twente weet zich onvoldoende te verkopen – het werd eerder opgemerkt, en ook Humphrey van der Laan constateert droogjes dat een Tukker geen rasverkoper is. “Dat komt ook door de taal natuurlijk: een mooie taal, zeker, maar met algemeen beschaafd Nederlands heeft dat weinig te maken. Maak je een Tukker CEO of CCO, dan gaat hij soms raar los doen. Maar vergis je niet: als het gaat om vakkennis en doorzettingsvermogen, dan is een Tukker een superverkoper. Iemand die weet waar hij over praat en die zijn afspraken nakomt. We hebben een mooie mentaliteit hier. In Twente weten ze van aanpakken. Wat ze na de vuurwerkramp in Roombeek hebben gedaan: ik heb gezien hoe buitenlanders onder de indruk waren van wat daar neergezet is. Daar doen Tukkers bescheiden over, maar ze flikken het toch maar. De noaberplicht: ook zoiets geweldigs. Weet je waar Tukkers ook vast blij van worden? People’s Business Twente op 25 april 2013 in Hengelo. Kost je niks, je ontmoet er andere Twentse ondernemers en

Diversiteit Een ander perspectief op Twente biedt Henk Ligtenberg, hoofd investeringsbevordering Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV. Namens aandeelhouders de provincies Overijssel en Gelderland alsmede het ministerie van Economische Zaken probeert hij internationaal opererende bedrijven naar Oost-Nederland te krijgen. Op de vraag wat het unique selling point van Twente is, antwoord hij verrassend: dat is er niet…

Het is meer evolutie dan revolutie

Ligtenberg: “Of het moet de diversiteit zijn. Zoals je weet kent Twente een industriële traditie. Daarbij ligt het in de Twentse landsaard besloten loyaal te zijn: we gaan voor een tientje meer niet naar een andere baas. Dat spreekt investeerders aan. Weet je hoe wij Twente als het ware verkopen aan buitenlandse investeerders? Dan doen wij volgens het stroommodel. Ik wijs op het gunstige economisch investe-

Arjan van Liere

De fraaie locatie van de Creatieve Fabriek

ringsklimaat in Europa, vervolgens attendeer ik ze op de mogelijkheden in Nederland en daarna die van OostNederland, waarbij ook Twente aan bod komt. Dan zeg ik: kijk naar de ruimte en de alleszins redelijke grondprijzen. Maar ik betrek er ook de kennisinstellingen bij: het ROC, de Saxion Hogeschool, de UT. Want wellicht heeft de buitenlandse onderneming emplooi voor ingenieurs, dan wel HBO-personeel of bijvoorbeeld lassers. Voordeel is ook het prima internationale onderwijs dat wij in Twente hebben.”

Oost NV hebben bijgedragen aan dit project. Hier worden nieuwe materialen ontwikkeld en getest en die samenwerking is kostenbesparend.”

Vraagdenken Henk Ligtenberg wijst de geïnteresseerde ondernemingen ook op de aanwezigheid van internationaal bekende bedrijven als Nijverdal Ten Cate, Thales en Vredestein. “Dan kiezen we bepaalde topsectoren als vertrekpunt. Denk daarbij aan High Tech Systems & Materials, maar ook de nano- en medische technologie. Jammer is overigens wel, dat we geen luchthaven hebben… dat zou pas een magneetwerking geven. Enfin, we geven geïnteresseerde investeerders uit het buitenland altijd twee of drie verschillende opties. Want we moeten leren “vraagdenken”: marketing dus. Kijk door de ogen van je klant, is ons devies. Weet je waarin voor Twentse ondernemers nog veel winst is te behalen? In samenwerking. Neem het OICAM in Nijverdal, een samenwerkingsverband tussen Nijverdal ten Cate, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overheid. De provincie Overijssel en

Samenwerking De samenwerking waar Ligtenberg over sprak ligt ook voor op de tong van Present Media –eigenaar Arjan van Liere: “We gaan in Twente tegenwoordig als ondernemers anders met elkaar om. Waar we vroeger vooral concurrenten waren, is samenwerken nu het devies. Dat komt met name omdat je een toename ziet van bedrijven die dienstverlenend zijn ingesteld. We realiseren ons dat we door samenwerking elkaar versterken, zowel binnen als buiten Twente. Present Media helpt ondernemers, kort gezegd, met het opstellen van een strategie voor internet, intranet, social media en mobiel. Wij kennen dus als geen ander de netwerkkracht van Twente. Daarbij kunnen wij Twentse technische bedrijven, zoals bijvoorbeeld op het gebied van nano-technologie en high tech systemen en materialen, online zowel nationaal als internationaal in de markt zetten. Aldus komen techniek en creativiteit bijeen en kunnen we samen zaken doen! Wij kennen elkaar hier goed, dat scheelt. Trouwens, we kunnen Twentenaren die inmiddels buiten de regio wonen, online wat meer betrekken bij Twente. Dat zou een goede zaak zijn en kan ook zakelijke kansen bieden.”

People’s Business Op 25 april 2013 vindt in het fraaie fabriekscomplex De creatieve Fabriek in Hengelo tussen 12.00 en 20.30 uur People’s Business Twente plaats. Een voor Twente nieuw evenement maar dat in de regio Zwolle al voor het 7e jaar wordt georganiseerd. Bedrijven kunnen zich aansluiten als partner en zich op verschillende wijzen presenteren. People’s Business staat voor kennis, netwerken en ook een stuk fun. Overheid, Ondernemers en Onderwijs komen op een dag samen. In deze historisch industriële ambiance kunt u de bedrijvenbeurs bezoeken, deelnemen aan workshops over slimmer ondernemen, netwerken, een bezoek brengen aan de dreamgallery, proefrijden met exclusieve automerken en nog veel meer. Financieel analist Kees de Kort, dagelijks te horen bij BNR radio is één van de gastsprekers. Voor informatie en aanmelding: bel naar 0514-560166 of kijk op www.peoplesbusinesstwente.nl.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

zakennieuws twente

Leferink Document Works neemt failliet AV Solutions over Het Haaksbergse Leferink Document Works heeft onlangs het eerder failliet verklaarde AV Solutions uit Hengelo over en maakt daarmee een doorstart. Een deel van het personeel en de klanten verhuizen mee. Met deze doorstart krijgt Leferink Document Works direct een stevig marktaandeel in het zakelijke segment voor AudioVisuele oplossingen.

De voortdurende worsteling van de zzp'er Er lijkt maar geen einde aan te komen. Voor de gemiddelde zzp'er in Nederland is het momenteel een regelrechte struggle for life. “Hoe kom ik in hemelsnaam aan de broodnodige opdrachten? Hoe zorg ik ervoor dat opdrachtgevers juist voor mij kiezen? ” Dat is hedentendage de tendens die voor iedereen zichtbaar is. Peter Kanters van persbureau I-Press Nederland biedt de tobbende zzp'er de helpende hand en stelt duidelijk: “Laat zien wie je bent, laat horen wat je doet - in kranten, magazines, websites of natuurlijk via de social media. Vooral via de social media is het relatief gemakkelijk je onderneming op de kaart te zetten. Het nadeel is echter, en met name bij Twitter is dat het geval, dat het een zeer vluchtig medium is. Er moet dan ook gekeken worden - en zeker voor het genereren van extra publiciteit voor de onderneming - naar de mogelijkheid van het verspreiden van persberichten.” Voor de ondernemers die nog niet helemaal platzak zijn, heeft I-Press Nederland een zeer voordelige actie bedacht. Deze actie staat uitgebreid beschreven op de webpagina www.persberichtschrijven.biz/jaarcontract.html.

Hajé introduceert webshop Hajé Hotels, Shops & Restaurants staat bekend om haar sfeervolle inrichting en huiselijke sfeer. Omdat Hajé deze woon- en lifestyle sfeer met iedereen wil delen, komt de horeca-keten met iets nieuws, een eigen webshop: www.hajeshops.nl. De landelijke meubels, smaakvolle woonaccessoires, voeding en cosmetica uit de natuur zijn nu ook voor de mensen thuis beschikbaar. Daarbij staat voor de onderneming voorop: gezond, eerlijk, duurzaam en bijzonder.

Eerlijk en duurzaam Duurzaamheid staat bij Hajé hoog in het vaandel en dat zie je overal in terug. In de bouwstijl, het energiegebruik, de natuurlijke materialen die in het interieur gebruikt worden, maar ook aan de fairtrade koffie, thee en aanbod in de shops. “We ondernemen met ons hart, dat betekent ook het voeren van eerlijke handel. We werken graag met ambachtelijke bedrijfjes, die ook eerlijke prijzen verdienen. Wat wij verkopen moet goed zijn voor u, voor ons en voor degene die het maakt”, aldus Annick Adriaansz, de persoon achter de webshop.

Meegroeien met Duitse maakindustrie De Nederlandse metaal-, rubber- en kunststoftoeleveranciers kunnen hun omzet in Duitsland tot het jaar 2020 met ruim 60 procent vergroten. De gezamenlijke omzet van de Duitse automobielsector, elektrotechnische industrie en machinebouw, in 2012 circa € 850 miljard, groeit dit decennium naar € 1.000 miljard. De rol van Nederland als toeleverancier is nog te beperkt, stelt ING Economisch Bureau in een eerder verschenen rapport over de Duitse maakindustrie en de positie van Nederland als toeleverland. In 2011 realiseerde de Nederlandse metaal-, rubber- en kunststoftoelevering in Duitsland een omzet van € 6,2 miljard. Deze omzet kan als gevolg van de Duitse trend, waarbij steeds meer wordt uitbesteed, groeien naar tien miljard euro in 2020.

Flink online shoppen Dé online shoppers van Nederland wonen in Utrecht, blijkt uit onderzoek van PostNL. Na Houten (2010) en Almere (2011) roept PostNL de Domstad dit jaar uit tot ‘Online Shopstad van 2012’. In Groningen is provinciehoofdstad Groningen koploper, gevolgd door Briltil en Noordlaren. Op een combinatie van het gemiddeld aantal online aankopen per huishouden, de bereidheid tot winkelen op het web en het aantal bezorgde pakketten, scoort Groningen het hoogst. PostNL doet het onderzoek naar de Online Shopstad van Nederland ieder jaar voorafgaand aan de Grabbeldagen, een initiatief om het gemak van webwinkelen te benadrukken en online shoppers te belonen. De gemiddelde consument heeft gemiddeld bijna vijf keer een online aankoop gedaan in de eerste helft van 2012, zo blijkt uit de jaarlijkse Thuiswinkelmonitor. Dit is een toename van 7% ten opzichte van een jaar daarvoor. Inwoners van Boerakker en Eemshaven kopen online het minst en zijn in Groningen hekkensluiters in de jaarlijkse verkiezing.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

opinie

Hoezo uitdaging!

de bouwsector die volledig aan de Er zijn momenten dat ik m’n bekomst Gaston Sporre beademing ligt. Het zijn geen verhalen heb van het begrip “uitdaging”. Vooral van een andere planeet maar het als het gebruikt wordt in de zin dat het Voorzitter gebeurt dagelijks om ons heen. Je moet voor de ondernemer van vandaag de Kamer van Koophandel dan wel heel arrogant zijn of het zicht op dag een uitdagende tijd is. Alsof de sucOost Nederland de werkelijkheid volledig verloren hebceskansen voor het oprapen liggen als je ben om te stellen dat er voor de ondermaar lekker slim bezig bent. We kunnen column nemers uitdagende tijden aanbreken. niet om het feit heen dat de omstandigheden voor de doorsnee ondernemer Ongetwijfeld zullen we in de afgelopen 180 graden zijn gekanteld. Het “level vier crisisjaren ondernemers zijn kwijt geraakt die het aan zichplaying field” - om maar eens een modieus Amerikaans management termpje te gebruiken - begint tegenwoordig zelf te wijten hebben. Domweg door mismanagement, daar is geen ontkomen aan. Het is echter mijn overtuiging dat het aardig te lijken op een “hellend vlak”. Op dit hellende vlak is overgrote deel buffelt om de zaak draaiende te houden. Dat ondernemen geen sinecure. Het valt met de beste wil van de het allemaal gebeurt met weinig vlees op de botten - het vet wereld naar mijn mening niet te rangschikken onder de catewas na de eerste crisis bij velen verdwenen - is alom merkbaar. gorie interessante uitdaging. Daarom voor de ondernemers die niet bij de pakken zijn gaan neerzitten heb ik voor 2013 de vurige hoop dat er enige stabiHet type ondernemerschap dat we tegenwoordig om ons liteit komt. Dat de neergaande lijn in de binnenlandse econoheen zien is redelijk uniek te noemen. De managementboeken mie tot staan wordt gebracht. Dat de consument z’n goed – opnieuw van Amerikaanse komaf – vertonen in dat opzicht gevulde spaarvarken weer durft aan te spreken. En dat niet enorme leemtes, laat staan dat er oplossingen worden aangelanger op de rem wordt getrapt in het investeringsklimaat. reikt. De pagina’s over strategische vibraties en fraaie stippen Voor Rutte II ligt er een schone taak. Het zou een zegen zijn als op de horizon laten zich heel wat makkelijker vullen, dan het Binnenhof de antenne het komend jaar eens goed afstemt beschouwingen over het thema ondernemen en managen in op het bedrijfsleven. Hier moet het allemaal verdiend worden. tijden van krimp. Wat doet de detailhandel met een opdrogende klantenstroom, de fabrikant die geen exportverzekering Als politiek Den Haag hierin slaagt zou dat mooi zijn. Pas dan kunnen we met recht en enige voorzichtigheid weer spreken krijgt, het MKB dat voor de financiering nul op het rekest krijgt over “uitdagingen”. bij de bank, de producent die de prijsdruk niet kan bijbenen en B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

economie

In het kielzog van Maxima en Alexander

Oost NV doet Brazilië Tekst erik endlich

Henk Ligtenberg, als hoofd investeringsbevordering werkzaam bij ontwikkelingsmaatschappij Oost NV, was onlangs met meer dan 200 Nederlanders uit het onderwijs, bedrijfsleven, overheden en organisaties en het Koninklijk paar in Brazilië. Met 10 delegaties van totaal 200 personen – de grootste handelsmissie in de Nederlandse geschiedenis – heeft hij netwerken opgezet en het MKB gepromoot.

Henk Ligtenberg was bij de opening, verricht door het Koninklijk paar, van het kantoor van de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) in São Paolo. “Dit NFIA kantoor is onze vooruit geschoven post in de zoektocht naar Braziliaanse bedrijven die een startpunt in de EU/NL zoeken. Met deze NFIA hebben we een convenant dat inhoud dat wij als Oost NV deze leads faciliteren voor Oost Nederland. Voor de bui uit, want Brazilië organiseert de WK voetbal en de eerstvolgende Olympische spelen

en zal zich dan flink in de kijker plaatsen. Dik kans, dat wij naast sportieve successen ook in economische zin veel plezier aan Brazilië zullen beleven...”

BRIC-landen “De BRIC-landen worden steeds belangrijker.” Volgens Henk Ligtenberg zijn Brazilië, India en China de groei-economiën en is het zaak om de ontwikkelingen daar op de voet te volgen. “Vandaar dat wij er zijn geweest: om kwartier te maken. Maar vooral ook om er de BV

Wij beleven plezier aan Brazilië

Nederland neer te zetten. Nou, dat kun je prima overlaten aan prinses Maxima en prins Alexander. Er waren twee avonden georganiseerd waar maar liefst 300 Braziliaanse bedrijven waren vertegenwoordigd. Het Koninklijk paar was zeer geïnteresseerd en sprak met veel genodigden, waar allerlei tv-stations verslag van maakten. Brazilië is, zo realiseren zij zich daar, dichter bij Nederland dan veel Europese landen: via de Antillen natuurlijk, die als het ware om de hoek liggen.”

Feeding the planet Oost NV, waarvan de provincies Overijssel en Gelderland met het Ministerie van Economische Zaken aandeelhouders zijn, is partner in een groot Europees traject genaamd “Feeding The Planet”, dat samenwerking zoekt met onder meer Brazilië. Henk Ligtenberg

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

licht toe: “Doel is om als Oost-Nederland in samenwerking met het Italiaanse Lombardije en het Franse LanguedocRoussillon bedrijven op het Agro-Food en biotechnologisch gebied meer met elkaar te verbinden en er zodoende meer business uit te halen. Dat moet volgend jaar z’n beslag krijgen. Bedrijven die geïnteresseerd zijn kunnen zich echter nu al bij ons aanmelden!”

Brazilië en OostNederland In Brazilië, dat een oppervlakte heeft ongeveer gelijk aan dat van Europa en 200 miljoen inwoners telt, is de middenklasse enorm gegroeid. De werkloosheid is laag, wat ook voor de inflatie geldt. Henk Ligtenberg is enthousiast over de mogelijkheden die het land te bieden heeft: “Brazilië kent, in tegenstelling tot veel andere Zuid-Amerikaanse landen, een stabiele economie. Ik ben op drie plekken geweest, namelijk Florianópolis in het zuiden, het 25 (!) miljoen inwoners tellende São Paulo en Belo Horizonte, niet heel ver van de hoofdstad Brasilia. Die laatste plaats is interessant voor

Nederland. Ze zijn er vooral geïnteresseerd in Food en Clean Tech, zeg maar: milieutechniek. Niet alleen daar, maar ook in het algemeen sluit Brazilië prima aan op wat wij in Oost-Nederland te bieden hebben.”

Brengen – maar ook halen Dat Braziliaanse bedrijven niet “over night” naar Oost-Nederland komen realiseert Henk Ligtenberg zich goed. “Vooral bij inkomende investeringen is het een kwestie van ploegen, zaaien en – na een aantal jaren – oogsten. Maar we zitten er samen met de collega`s van de NFIA bovenop. Daarbij moet het wel een twoway street zijn: niet alleen brengen, maar ook halen. Hoe het ook zij: ik was onder de indruk van de gedrevenheid van de Brazilianen. Hardware, software en mindware: dat hebben ze. En ze denken internationaal. Kortom: wij kunnen nog veel plezier aan ze beleven!”

Oost NV Hengelosestraat 585 P.O. Box 5518 7500 CM Enschede Tel: 053 – 8516851 E-mail: info@oostnv.nl Internet: www.oostnv.com

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Follow your heartbeat. De nieuwe A-Klasse. Nu bij Baan Twente.

Gem. verbruik: 3,8 - 6,2 l/100 km, 26,3 - 16,1 km/l. CO2-uitstoot: 98 -145 g/km.

Vestiging Hengelo Goudstraat 20, 7554 ND Hengelo tel. 074 - 29 009 00

Vestiging Rijssen Provincialeweg Zuna 2, 7466 PK Zuna (Rijssen) tel. 0548 - 51 30 70

www.baantwente.nl, baan@baantwente.nl

PROX_93423_Aklasse_190x128.indd 1

15-11-12 15:43

1 DAG wERKEn 1 DAG BIJKOMEn EEn niErpatiënt moEt Er vEEl voor ovEr hEbbEn om EEn bEEtjE normaal tE lEvEn. Ze was 14 toen bij haar een nierziekte werd ontdekt. Inmiddels is Charlotte Trieschnigg 35 en na twee niertransplantaties moet ze nu opnieuw dialyseren. Dit is voor haar de enige manier om in leven te blijven. Charlotte slaapt vier nachten per week in het ziekenhuis om te dialyseren. Dat is heel zwaar maar toch heeft Charlotte het ervoor over om zo toch een beetje normaal te kunnen leven. De Nierstichting zet alles op alles om nierpatiënten een betere kwaliteit van leven te geven. Daarnaast werken we er keihard aan om nierziekten te voorkomen. Dat kunnen we echter niet alleen.

Wat hEEft u ovEr voor EEn niErpatiënt? StEun onS! KijK Wat u Kunt doEn op niErStichting.nl

Baan Mercedes introduceert A-Klasse

Een nieuw statement Met de nieuwe A-Klasse stelt Mercedes-Benz nieuwe normen binnen het premium C-segment. Niet alleen valt hij op door zijn karaktervolle vormgeving, maar ook door de nieuwe krachtige motoren van 80 kW (109 pk) tot 155 kW (211 pk) die uitblinken door efficiency en een CO2-uitstoot vanaf slechts 98 g/km.

Voor de nieuwe A-Klasse is een groot aantal comfort- en veiligheidverhogende assistentiesystemen beschikbaar. Vele daarvan waren tot voor kort alleen leverbaar in grotere modellen van Mercedes-Benz. Al vanaf de basisversie is de nieuwe A-Klasse completer dan ooit met zaken als airconditioning, een Audio 5 USB installatie, vier elektrisch bedienbare ramen en een multifunctioneel driespaaks sportstuur. De A-Klasse is leverbaar in de uitrustingsvarianten ‘Urban’, ‘Style’ en ‘AMG Sport’ en met de designpaketten ‘Night’, ‘Exclusief’ en ‘AMG Exclusief’. Voor wie de standaard uitrusting nog niet uitgebreid genoeg is, is deze uit te breiden met aantrekkelijke en exclusieve opties.

Uitgebreid motorengamma De A-Klasse wordt aangeboden met nieuwe krachtige benzine- en dieselmotoren die uitblinken op het gebied van efficiency en verbruikswaarden. De motoren beschikken alle over ‘vraaggestuurde’ meervoudige directe inspuiting en turbotechnologie. De A 180 is uitgerust met de nieuwe 1,6-liter benzinemotor met 90 kW (122 pk); de A 200 heeft een 115 kW (156 pk) sterk blok. De 2,0-liter benzinemotor met turbo is in de A 250 goed voor 155 kW (211 pk). Het dieselgamma bestaat uit de A 180 CDI met 80 kW (109 pk, 250 Nm) en de A 200 CDI met 100 kW (136 pk, 300 Nm). Speciaal voor de sportieve rijders is er de A 250 Sport die standaard is voorzien van de ‘AMG Sport’ uitrusting. Het pakket bestaat uit een afwijkende grille, vijfspaaks hoogglans zwart gespoten 18-inch AMG-velgen van lichtmetaal met 235/40 R 18 banden en rode remklauwen. Rode accenten in in- en exterieur benadrukken de sportieve aspiraties nog eens extra. Performance Center AMG was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe A-Klasse. En dus blijft het niet bij uiterlijk vertoon alleen: AMG ontwikkelde de vooras en het extra sportief afgestemde onderstel.

Minimale uitstoot De nieuwe A-Klasse heeft een minimale uitstoot van 98 gram CO, per kilometer, verbruikt tot 26 procent minder brandstof, heeft met een Cw-waarde

van 0,27 de beste luchtweerstand in zijn klasse en voldoet met veel motorvarianten ook al aan de EURO 6-uitlaatgasnorm. Dat de A-Klasse daarmee zuinig en schoon is, stelden ook de onafhankelijke deskundigen van de Duitse expertiseorganisatie TÜV Süd vast. Na een gedetailleerd onderzoek naar het ecologisch effect van de Mercedes-Benz A-Klasse, kreeg de auto het milieucertificaat volgens de ISO TR 1 4062-norm. Kortom, de A-Klasse is goed voor het milieu én uw portomonnee.

A-Klasse ambitionpakket: • Actieve parkeerassistent, inclusief PARKTRONIC • Stuurwiel in leder • Cruisecontrol • AUDIO 20 CD • Becker MAP® PILOT Navigatiesysteem • Bi-xenonkoplampen

Maak zelf kennis met de nieuwe A-klasse bij: Baan Twente Goudstraat 20, Hengelo - Telefoon: 074-2900900 Provincialeweg 2, Rijssen - Telefoon: 0548-513070 www.baantwente.nl

BB U U SS II N N EE SS SS || N NU UM MM M EE RR 56 || november december 2 0 1 2

economie

Meer kansen voor mkb bij aanbestedingen Tekst jane kalka

De nieuwe Aanbestedingswet die op 1 januari 2013 ingaat, geeft het midden- en kleinbedrijf een eerlijke kans bij het inschrijven op overheidsopdrachten. Bovendien biedt de wet ruimte voor samenwerking tussen gemeenten en bedrijfsleven, zodat het bedrijfsleven die opdrachten ook daadwerkelijk kan binnenhalen.

In deze regio hebben MKB-Nederland/ Regio Zwolle, VNO-NCW Midden, Bouwend Nederland/Regio Oost, de Kamer van Koophandel Oost-Nederland en de 16 regiogemeenten afspraken gemaakt in het actieplan Ondernemersvriendelijk Aanbesteden. De voorzitters van de ondernemersorganisaties en portefeuillehouders Economische Zaken van de gemeenten ondertekenden het actieplan voor komend jaar op woensdag 12 december tijdens het ondernemersVlnr: Nel Ezendam, regiomanager VNO-NCW Midden Klaas Korterink, senior adviseur KvK Oost-Nederland Herald Immink, regiomanager Bouwend Nederland Hans Bakker, regiomanager MBK Nederland Cees Dijkhuizen, projectleider regio Zwolle

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

congres ‘De Nieuwe Hanze’ in theater De Spiegel in Zwolle. De nieuwe Aanbestedingswet kent een aantal belangrijke wijzigingen. Opdrachten kunnen niet meer nodeloos worden ‘gestapeld’. Er mogen geen onredelijke omzeteisen meer worden gesteld. Bedrijven kunnen in een eigen verklaring aangeven dat zij aan de eisen voldoen; er hoeft geen stapel formulieren meer te worden ingeleverd. De uitgewerkte regels

staan in de Gids Proportionaliteit. Hierin staan bijvoorbeeld welke proportionele eisen mogen worden gesteld aan de omzet of de mate van ervaring met vergelijkbare opdrachten. Hiermee krijgt het mkb een eerlijke kans bij het inschrijven op aanbestedingen. Om de kansen van het mkb op het binnenhalen van overheidsopdrachten daadwerkelijk te vergroten, is het actieplan Ondernemersvriendelijk Aanbesteden

Het mkb krijgt een eerlijke kans bij het inschrijven op aanbestedingen

opgesteld, vertelt Nel Ezendam, regiomanager VNO-NCW IJsseldelta/ NO-Overijssel. Naar schatting bedraagt het inkoopvolume van de 16 regiogemeenten zo’n 550 miljoen euro. De regionale economie wordt dus gesteund als het mkb opdrachten weet te verwerven. Belangrijke afspraak in het actieplan voor 2013: partijen willen elkaar ondersteunen om de doelen te bereiken. “Gezamenlijk hebben we een aantal problemen benoemd waar het mkb bij aanbestedingen tegenaan loopt en willen we zoeken naar oplossingen. Tevens is een jaarprogramma opgesteld voor ondernemers en de ambtenaren inkoop van de gemeenten gericht op netwerkbijeenkomsten, kennisoverdracht en informatievoorziening over aanbestedingen. Elk kwartaal stemmen we met de gemeenten de voortgang van het actieplan af en na een jaar vindt een evaluatie plaats.”

dat de gemeenten geen risico willen lopen en de lat hoog leggen. Maar is het nodig dat voor de bouw van bijvoorbeeld een wijkcentrum een aannemersbedrijf al 6 scholengemeenschappen of 2 gevangenissen gebouwd moet hebben? Of kan worden gekeken naar het aantal vergelijkbare werken dat is uitgevoerd? Zo kan de kwaliteit immers ook worden getoetst.” Afgesproken is dat de regiogemeenten het mkb een reële kans geven in aanbestedingen en het begrip proportionaliteit concreet maken.

Meervoudig onderhandse aanbesteding Een andere kwestie is de professionaliteit en transparantie bij de meervoudig onderhandse aanbesteding. De gemeente moet

dan 2 of meer offertes opvragen, afhankelijk van de hoogte van het bedrag. De aanbieders mogen niet bevoordeeld of benadeeld worden. Nel Ezendam: “Ons bereiken geluiden dat het in de praktijk soms anders gaat.” Ook worden niet altijd voorafgaand aan de aanbesteding alle relevante eisen en criteria aan alle deelnemers bekendgemaakt. Terwijl het natuurlijk een eerste vereiste is dat de overheid handelt in overeenstemming met de weten aanbestedingsreglementen. Om de regionale aanbestedingsmarkt transparanter te maken wordt voorgesteld om gemeenten en ondernemers meer met elkaar in contact te laten komen. Door digitaal aan te besteden worden bovendien de administratieve lasten voor zowel gemeenten als bedrijfsleven teruggebracht.

Omzet- en referentieeisen Een van de problemen is het opkrikken van de omzet- en referentie-eisen waardoor bedrijven die wel de kwaliteit hebben om de klus te klaren, toch buiten de boot vallen. Nel Ezendam: “Het is begrijpelijk B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

economie

Gunnen op waarde Vaak wordt gekeken naar de laagste prijs, in plaats van naar de economisch meest voordelige inschrijving (EMVI). “Door inschrijvingen te beoordelen op de prijs-/ kwaliteitverhouding, zoals projectmanagement en duurzaamheid, wordt de creativiteit en innovatiekracht van de regio beter benut. Afgesproken is daarom dat de partijen gunnen op waarde stimuleren.” Ook de toename van innovatieve contracten

Gemeenten stellen bij een aanbesteding voorwaarden om werkzoekenden te betrekken bij de uitvoering

(zoals uitbesteding van beheer van bouwen kunstwerken) is een ambitie. Kennisoverdracht (op basis van onder andere de Leidraad Aanbesteden Bouwopdrachten), ook van nieuwe (bouw-)organisatievormen, is hierbij het sleutelwoord.

Social return on investment Social return on investment (SROI), het inzetten van werkzoekenden en stagiaires bij aanbesteden, is voor ondernemers een heikel punt, zegt Nel Ezendam. Gemeenten stellen bij een aanbesteding voorwaarden om werkzoekenden te betrekken bij de uitvoering. Dit loopt op tot soms 5% van de aanneemsom. “Zij hebben meer begeleiding nodig op de werkvloer en dit vertaalt zich in de prijs van de inschrijving. Bij de overheden, maar zeker ook bij de ondernemers bestaat de behoefte om dit middel effectief en niet contraproductief in te zetten. Eveneens is het van belang dat leerlingen ook onder SROI vallen, want het is op dit moment moeilijk om leerlingen uit te plaatsen.”

Bouwen aan vertrouwen Aanbesteden is ook een zaak van elkaar vertrouwen. “Met de ondertekening van het actieplan zijn de eerste stappen gezet

tussen overheid en ondernemers om samen toe te werken naar een aanbestedingsbeleid waar alle partijen zich in kunnen vinden. Door gebruik te maken van elkaars kennis en expertise, door transparantie en vertrouwen ontstaat er een gedegen en breed gedragen aanbestedingsbeleid in de regio met de verwachting dat meer lokale en regionale ondernemers hiervan kunnen profiteren. Met de ondertekening van dit actieplan is een goede basis gelegd. Dit is het startpunt.”

De 16 regiogemeenten zijn: Hardenberg, Ommen, Dalfsen, Raalte, Zwolle, Kampen, Steenwijk, Meppel, Olst/ Wijhe, Dronten, Noordoostpolder, Hattem, Heerde, Oldebroek, Dronten, Zwartewaterland.

De Nieuwe Hanze De Nieuwe Hanze is een samenwerkingsverband van steden die vroeger lid waren van de Hanze. Van de twaalfde tot de zestiende eeuw maakte een groot aantal steden in de regio deel uit van dit machtige netwerk van handelssteden. Het stedenverbond, waarbij net als nu steden uit onder meer Duitsland, Polen en Rusland waren aangesloten, richtte zich op het wegnemen van handelsbelemmeringen. De Nieuwe Hanze wil een krachtige bijdrage leveren aan de samenwerking en verbinding in de regio, in de traditie van de ‘oude Hanze’.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

advies

Overhang of Hangover? Bij investeringen in ondernemingen is momenteel sprake van ‘overhang’. Wat is er aan de hand? Vóór de crisis zijn veel bedrijven na een leveraged buy out (“LBO”) in handen gekomen van een investeringsmaatschappij. In een LBO wordt de koopsom gefinancierd door op basis van een bepaald gedeelte eigen vermogen, de rest in de vorm van vreemd vermogen aan te trekken. Het eigen vermogen wordt door het management en door de investeringsmaatschappij bij elkaar gebracht, het vreemd vermogen wordt extern gefinancierd, bijvoorbeeld bij een bank. De investeringshorizon van de investeringsmaatschappij is per definitie beperkt: een mooie exit op een termijn van een jaar of 5 is het doel. Het management, verantwoordelijk voor mooie resultaten en dus voor een succesvolle exit, moet altijd participeren in de vorm van een aandeel in het bedrijf. Daarmee wordt alignment of interest bereikt, dat wil zeggen dat de belangen van investeringsmaatschappij en management, beiden aandeelhouders, gelijkgericht zijn en blijven. In de regel wordt het management door de investeringsmaatschappij in staat gesteld om op aantrekkelijke condities te kunnen deelnemen in het aandelenkapitaal van het bedrijf. Tegen een verhoudingsgewijs laag investeringsbedrag verkrijgt het management een belang in het aandelenkapitaal, terwijl de rest van het benodigde eigen vermogen door de investeringsmaatschappij op tafel moet worden gelegd, meestal in de vorm van cumulatief preferent aandelenkapitaal. De cumprefs hebben weliswaar een vast rendement, dat bij voorrang moet worden afgerekend uit de opbrengst als het bedrijf wordt verkocht, maar ze delen niet mee in de overwinst bij deze exit.

Vóór de crisis was de hiervoor beschreven sweet equity structuur een effectief middel om het management snoeihard voor de investeringsmaatschappij te laten werken. De werkelijke winst werd gemaakt op de gewone aandelen nadat het cumulatief preferente kapitaal uit de verkoopopbrengst was afgerekend. Veel managementteams hebben in de jaren negentig op deze manier fortuin gemaakt. Toen brak de kredietcrisis aan. Omzetten lopen terug, marges staan onder druk, de portfolio companies dalen snel in waarde. Voorzienbaar is dat bij de exit maar net genoeg opbrengst zal worden gerealiseerd om het cumulatief preferent kapitaal met de investeringsmaatschappij te kunnen afrekenen, waarna er niets meer overblijft voor het management. In het jargon is dan sprake van “the problem of overhang”. Het management realiseert zich met schrik dat de gedroomde financiële onafhankelijkheid niet meer kan worden bereikt. Een verlammende “hangover” maakt zich van het management meester.

Rudolph Snethlage Advocaat Ondernemingsrecht (overnames en investeringen) KienhuisHoving advocaten en notarissen rudolph.snethlage@kienhuishoving.nl

Voor de investeringsmaatschappij is overhang een probleem. Vooral de daardoor bij het management veroorzaakte hangover, is ongewenst. Het management moet juist in tijden van crisis gemotiveerd blijven, de alignment of interests is een voorwaarde voor succes. Gelukkig zijn investeringsmaatschappijen vaak bereid tot een catch-up en geven een gedeelte van hun cumulatief preferente rendement prijs, zodat er toch nog wat overblijft voor het management!

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

opinie

Kabinet moet begrotingstekort terugdringen

dan de vraag aan de orde: moet er extra worden bezuinigd om onder de tekortgrens van -3% te komen? De bereidheid om opnieuw te gaan onderhandelen zal bij de coalitiepartijen niet bijzonder groot zijn. En ook in de samenleving zal een aanvullende bezuinigingsronde niet Eddy van Hijum met applaus worden begroet. Toch is het de vraag of er aan te ontkomen valt. Reageren? Het kabinet – Rutte voorop – heeft e.vhijum@tweedekamer.nl immers altijd volgehouden dat het of twitter: @vanHijum terugdringen van het begrotingstekort column geen Brusselse eis, maar vooral een nationale ambitie zou moeten zijn. We betalen momenteel al meer dan 11 miljard euro per jaar aan rente op de staatsschuld. En Nederlands is als het om tekorten en schulden gaat al lang niet meer het beste jongentje van de Dat de economie blijft kwakkelen, heeft ook gevolgen voor de Europese klas. overheidsfinanciën. De inkomsten uit belastingen vallen tegen en daardoor neemt ook het begrotingstekort minder Daar komt bij dat op het beeld dat Nederland wordt ‘kapotsnel af dan gehoopt. Dit jaar geven we 23 miljard meer uit dan bezuinigd’ wel iets valt af te dingen. De extra netto bezuinier binnen komt, een tekort van -3,7% van het bruto binnenging in de periode tot 2017 van dit kabinet loopt op tot lands product (bbp). De staatsschuld loopt op tot 434 miljard structureel 15 miljard euro (zo’n 10 miljard uitgavenvermindeeuro, iets meer dan 70% bbp. In 2013 moet het begrotingstering plus 5 miljard lastenverzwaring). Daar staat tegenover dat kort volgens de strenge Europese tekortprocedure onder de de coalitiepartijen ruimte hebben gevonden voor een kleine -3% zakken, maar het is zeer de vraag of we dit gaan halen. 4 miljard euro aan extra uitgaven. Het afzien van een aantal Het regeerakkoord gaat namelijk uit van een tamelijk optimisvan die uitgaven zal vooral politieke pijn met zich meebrentische groei in 2013 van 1,25%. De eerste verwachtingen van gen. Als de coalitiepartijen het maar uit hun hoofd laten om het Centraal Planbureau en de Europese Commissie laten zien de lasten voor gezinnen en bedrijven te verzwaren. Herstel van dat de groei eerder rond het nulpunt zal liggen, misschien groei en werkgelegenheid zou nu echt voorop moeten staan. iets daarboven. Dan herstellen ook vanzelf de overheidsfinanciën. Veel sneller dan we hadden gehoopt komt voor het kabinet De Nederlandse economie komt maar moeilijk uit de neerwaartse spiraal. Het consumentenvertrouwen is laag, bedrijven investeren nauwelijks en ook de export laat het even afweten. Vooral in de bouw vallen harde klappen, ook in onze eigen regio. Gelukkig zien ondernemers ook nog steeds kansen, zo bleek onlangs tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van Kennispoort Zwolle in de hal van BMA. Maar het uithoudingsvermogen van veel bedrijven wordt inmiddels behoorlijk op de proef gesteld. Niet langer kan worden geteerd op stevige buffers en de orderportefeuilles zijn vaak kwetsbaar.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

zakennieuws

Twente kookt voor 3FM Serious Request Het eerste Glazen Restaurant van Nederland opent van 17 tot en met 23 december zijn deuren op het Stationsplein in Enschede. Die week is de stad het stralende middelpunt van 3FM Serious Request. Om dit prachtige doel te steunen, verzorgen dertien chefs van Twentse toprestaurants elke dag een lunch en diner voor 45 personen. Iedereen kan aanschuiven en genieten van culinaire hoogstandjes. De opbrengst gaat natuurlijk voor 100% naar het goede doel. Het Glazen Restaurant is een initiatief van vier enthousiaste (horeca) ondernemers die ondersteund door partners en sponsoren belangeloos hun medewerking verlenen. Van het leveren van ingrediënten en de medewerking van de koks die hiermee een drie- of viergangen menu bereiden tot de aankleding van het restaurant en het systeem om een tafel te reserveren. Alles wordt gratis aangeboden. Matthijs Pet, mede initiatiefnemer van het Glazen Restaurant, over de actie: “Terwijl de DJ’s in het Glazen Huis hun eten laten staan, wordt om de hoek in het Glazen Restaurant geluncht en gedineerd op topniveau. Met deze tegenstelling laten we de ongelijkheid in de wereld letterlijk zien. Goede voeding en zorg is voor ons heel normaal, terwijl dit op heel veel plekken in de wereld niet het geval is. Dus laten we deze luxe positie inzetten voor het goede doel.” Iedereen kan een tafel reserveren via www.glazenrestaurant.nl. Daarnaast worden er voor bedrijven verschillende mogelijkheden geboden om volledige tafels te reserveren voor hun relaties. Zo is er een 'Chef's table' (een uniek etentje in de keuken), een 'Business Table' en een 'VIP Table' (schuif aan bij een BN’er). Ook worden er veilingen georganiseerd om nog meer geld voor 3FM Serious Request binnen te halen.

23% van nieuwe BV’s hebben startkapitaal van 1 euro Sinds 1 oktober 2012 heeft de overheid het eenvoudiger en goedkoper gemaakt om een besloten vennootschap op te richten. Het minimale startkapitaal van 18.000 euro is niet meer een verplichte eis voor ondernemers om een BV op te kunnen richten. Uit cijfers van Creditsafe, online aanbieder van bedrijfs- en kredietrapporten, blijkt dat hier dankbaar gebruik van wordt gemaakt door vooral kleinere en startende ondernemers. 41% van de organisaties die in oktober 2012 gekozen hebben voor een besloten vennootschap als rechtsvorm beschikken over een startkapitaal van minder dan 18.000 euro. Opvallend is dat maar liefst 23% van de nieuwe BV’s in oktober een startkapitaal opgeeft van 1 euro. Deze BV’s hebben geen startkapitaal of willen mogelijk geen inzicht geven in de financiële situatie van het bedrijf.

Het Glazen Restaurant is geopend van 17 t/m 23 december 2012. Kijk voor meer informatie en reserveringen op de website: www.glazenrestaurant.nl.

Forse reductie energiekosten door energiescan Een energiescan geeft informatie over het energiegebruik van een bedrijf, instelling of vereniging en bevat een advies over energiebesparende maatregelen. In dit Overijssels Feit gaan we in op het resultaat van het uitvoeren van het project "energiescanoverijssel". Sinds de start van het project zijn al ruim 400 scans uitgevoerd. Het totale energiegebruik van de deelnemende bedrijven en instellingen is meer dan 43 miljoen kWh en 4,5 miljoen m3 gas. Een energiescan geeft maatregelen waarmee gemiddeld 10% kan worden bespaard op het energiegebruik. Dat betekent dat het elektriciteitsgebruik ter grootte van 1.300 huishoudens wordt bespaard indien alle maatregelen worden uitgevoerd. De potentiële besparing op het aardgasgebruik komt overeen met het gasgebruik van bijna 250 huishoudens. een gemiddeld huishouden gebruikt 3.300 kWh elektriciteit en 1.850 m3aardgas per jaarFinancieel is er een potentiële besparing bijna 675.000,- euro. Per bedrijf of instelling is dit gemiddeld ruim 1.800,- euro per jaar. Voor het verkleinen van het energieverbruik is kennis nodig over de oorzaken van het energiegebruik en over mogelijke maatregelen. De energiescan is een instrument om die kennis te verzamelen en wordt door een gekwalificeerde energie advi-

seur uitgevoerd. De energiescan geeft een overzicht van het energiegebruik en rekent het energiegebruik toe aan bijvoorbeeld verlichting, verwarming of procesinstallaties. Ook een vergelijking met het energiegebruik van branchegenoten is inbegrepen. In het advies over de uit te voeren maatregelen is de verwachtte investering, de terugverdientijd en de verwachte reductie van energie- en energiekosten beschreven. De energiescan is geschikt voor het midden- en kleinbedrijf (mkb), agrariërs, (sport)verenigingen en stichtingen. De Provincie subsidieert de energiescan. Het doel van de Provincie Overijssel is om voor 1 mei 2013 duizend energiescans te laten uitvoeren. Inmiddels hebben ruim 400 bedrijven en instellingen gebruik gemaakt van het aanbod van de provincie. Er zijn dus nog meer dan 500 energiescans met subsidie in de aanbieding. Meer informatie over de energiescan en de voorwaarden voor deelname aan de subsidieregeling is via de linken hiernaast te vinden.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

De rubriek De Mens Achterâ&#x20AC;Ś is een serie diepte-interviews met interessante ondernemers of bestuurders. Mensen met een persoonlijke drive en onderscheidende visie. Mensen die in staat zijn hun ambities te realiseren. In deze interviews gaat het vooral over de persoon in kwestie en leren we hem of haar een stuk beter kennen. Uitgever Remco Voorn sprak dit keer met RenĂŠ de Heer, wethouder economische zaken van de Gemeente Zwolle. 30

BUSINESS | NUMMER 6 5 | december november 22 00 11 22

de mens achter...

De Mens Achter…

René de Heer Tekst Remco Voorn

We moeten even wachten op René voordat we met ons gesprek kunnen beginnen. Zijn secretaresse had ons al aangegeven dat hij uit Dwingelo moest komen van zijn voorgaande afspraak. Daar heeft hij een gesprek gehad bij Astron LOFAR. Enthousiast vertelt hij over het interessante bezoek en de toegevoegde waarde die dit instituut voor de regio kan hebben. Het kenmerkt René de Heer. Een jonge gedreven bestuurder die vooral denkt in kansen en mogelijkheden. Wie is eigenlijk René de Heer? “Dat vind ik een lastige vraag, want dan moet je dingen over jezelf vinden, maar ik zou willen zeggen dat ik heel kritisch ben. Zowel op mij zelf als op anderen. Maar ik probeer daarbij te vermijden te snel een oordeel te vormen. Je bent wie je bent. Andere kant is dat ik wel snel een mening heb over zaken. En die steek ik ook niet onder stoelen of banken. Maar dat is nooit vrijblijvend. Eén belangrijk standpunt van mij is dat als je ergens iets van vindt, je er vooral wat aan moet doen. Daar hoort het stellen van kritische vragen bij. Ik wil graag weten wat iemand drijft. En dat moet je ook en eigenlijk vooral naar jezelf doen. Je moet altijd eerst kritisch naar jezelf kijken.” Wat is je persoonlijke (gezins)situatie? “Tegenwoordig noemen ze dat een

modern samengesteld gezin. Ik ben in 2007 gescheiden en woon nu samen met mijn vriendin Annebeth. Ik heb twee geweldige kinderen, Danique van 8 jaar en Stephan van 11 jaar. Ze kunnen het erg goed vinden met Annebeth en zijn het belangrijkste in mijn leven. Voor hen zet ik veel opzij. En dat is zeker niet altijd erg makkelijk voor een workaholic. Het is toch voortdurend zoeken naar de juiste balans. Vooral in het weekend als je enerzijds veel tijd met je kinderen wilt doorbrengen maar tegelijkertijd veel dossiers moet doorlezen ter voorbereiding op de komende werkweek.” Wat is de meest vormende ervaring in je leven? “Na mijn scheiding in 2007 heb ik een periode een persoonlijke coach gehad. Daar heb ik veel van geleerd. Ik had snel de neiging om me veel te veel op de schouders te nemen. Wilde vaak te veel tegelijk. Op een middag heb ik een hele goede sessie met een coach gehad op het platteland. Hij stuurde me een pompoenenveld in. De vraag was om pompoenen voor hem uit het veld te halen. Zoals ik toen was, haalde ik zoveel mogelijk van de grootste pompoenen uit het veld. Met uiteraard de grootst mogelijke moeite om ze te tillen. Vraagt mijn coach me vervolgens waarom ik niet gewoon twee hele fraaie exemplaren heb uitgezocht? Die middag heb ik een wijze les geleerd; Leg weg wat niet van jou is en houd vast wat je kunt dragen.

Dit heeft mij zeker veranderd. Ik focus veel meer om te doen wat bij mijn rol hoort. Een andere wijze les waar ik nog steeds veel aan heb, kreeg ik jaren geleden van de Secretaris Generaal van Economische Zaken. Het was in de tijd dat ik als VVD-er in de gemeenteraad zat en Wartsila dreigde uit Zwolle te vertrekken.

Je moet altijd eerst kritisch naar jezelf kijken

Ik was, als jonge gedreven politicus, stellig van mening dat de Rijksoverheid ons diende te steunen in dit dossier. Toen vervolgens de SG op bezoek kwam, sprak ik hem daar dus ook op aan. Hij vroeg mij echter een glas water op te tillen. Hoe lang houd je dit vol? Ik antwoordde dat dat wel een uurtje zou lukken. En hoe lang zou het glas water op tafel kunnen blijven staan, was zijn vervolgvraag. Hij leerde me dat de hand synoniem is voor subsidie en dat de tafel staat voor beleid. Sinds die tijd neem ik deze les altijd mee in mijn afwegingen.” B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Hoe ben je gevormd door je jeugd? “Mijn vader was marechaussee en mijn moeder huisvrouw. We woonden in die tijd in Apeldoorn, ik was dertien, en mijn vader werd voor projecten regelmatig uitgezonden naar het buitenland. Toen hij op enig moment thuis kwam na een periode in de Sinaï woestijn, nam hij me apart en vertelde hij dat we als gezin moesten verhuizen vanwege een overplaatsing. Van Apeldoorn naar Stroe. Hemelsbreed maar vijftien kilometer maar wel van de stad naar een geïsoleerde plek in het bos. Het leek in eerste instantie een nachtmerrie. Maar we kregen een hond, een busabonnement en iedereen wilde bij ons spelen vanwege het bos. Kortom het werd geweldig. Als ik terugdenk dan is dit me altijd bijgebleven omdat het me heeft geleerd dat verandering goed is. Het heeft me altijd veel opgeleverd.”

aan te spreken. Hij zegt altijd; Je moet kiezen en kunnen uitleggen. En dat is precies zoals ik dat ook zie. Bolkestein respecteer ik vanwege zijn intelligentie. Hij heeft heel dikwijls de agenda van Nederland bepaald en is niet bang zijn eigen mening te vormen en geven.” Het beste advies dat ik ooit kreeg. “‘Ga voor de zaken waar je invloed op hebt. De rest komt vanzelf.’ Ik heb zelf een lange periode gekend dat ik het niet

Ga voor de zaken waar je invloed op hebt. De rest komt vanzelf

Wat wilde je worden toen je zestien was? “Ambassadeur of leraar.” Wie zijn jouw voorbeelden? “Zonder twijfel zijn dat Hans Wiegel en Frits Bolkestein. Twee VVD-coryfeeën die ik bewonder. Wiegel vooral om zijn duidelijke communicatie. Hij is wars van de complexiteit van politieke dossiers en blinkt uit doordat hij in staat is de burger

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

zo goed wist. Ondanks verschillende boeiende functies bleef altijd die politieke ambitie bestaan. Ik durfde niet te kiezen. En als je verder wilt dan zal je juist keuzes moeten maken. Bij Axis had ik het erg naar mijn zin. Ik vind ondernemen erg interessant en ben in die periode serieus in gesprek geweest om Axis over te

nemen. Door diverse oorzaken duurde dit proces langer dan gedacht en werd ik tegelijkertijd geconfronteerd met een voorgenomen vertrek van de zittende VVD wethouder. Als fractievoorzitter van de VVD krab je je dan wel even achter de oren. We hadden net acht jaar oppositie achter de rug en ik was persoonlijk medeverantwoordelijk voor het nieuwe coalitieakkoord. Ik voelde al wel aan dat ik een kandidaat zou kunnen zijn. Ik zat al elf jaar in de raad, was betrokken bij het schrijven van het coalitieakkoord en was inhoudelijk goed op de hoogte. Toen van verschillende kanten gevraagd werd of ik kandidaat zou kunnen en willen zijn heb ik ook zelf de keuze gemaakt bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen.” Welke waarden zijn voor jou belangrijk? “Ik wil vooral eerlijk, oprecht, duidelijk en benaderbaar zijn en respecteer dat ook enorm bij anderen. Nee, is ook een antwoord!” Waar kun je absoluut niet tegen? “Wispelturigheid. Daar schiet je dus echt niets mee op. Ik houd ervan keuzes te maken, hierover uitleg te geven, actie te ondernemen en hiermee vooruitgang te boeken. Aan doorwrochte, langdradige visies en plannen heb je niets.”

de mens achter...

Als je je leven een cijfer zou, geven, op een schaal van 0 – 10. Wat is dat? “Een acht plus.” Wat maakt het dat het geen negen of tien is? “Vooral iets meer tijd voor mijzelf en mijn gezin. Mensen zeggen wel eens tegen me om dat gewoon te doen. ‘Niemand neemt het je kwalijk’. Maar voor een workaholic is het juist lastig op dit terrein de juiste balans te vinden.” Wat zou je nog heel graag willen realiseren? “Ik wil in Zwolle een klimaat creëren dat Zwolle een thuisregio is voor vele doelgroepen. Het moet een soort ‘Zwolle gevoel’ zijn waarbij mensen zelf verantwoording nemen om te ondernemen, te wonen, te leven en mee te besturen. We zitten hier op een geweldig knooppunt dat grote kansen biedt voor de toekomst. Daar kunnen we nog veel meer gebruik van maken. Als gemeente wil ik dat we hierin volop faciliteren. Dat we ons positioneren en voorbereiden om sterker uit de crisis te komen.”

Personalia Wie: René de Heer Geboren: Apeldoorn, 7 april 1971 Opleiding: • Christelijke Hogeschool Windesheim, leraar voort gezet onderwijs (geschiede nis en aardrijkskunde) en Rijksuniversiteit Groningen, geschiedenis Loopbaan: • 1996 – bureaucoördinator SBS 6 – Hart van Nederland • 2000 – economische promo tie en acquisitie Regio IJssel-Vecht • 2003 – beleidsmedewerker EZ en innovatiebeleid Provincie Overijssel • 2007 – communicatiestra teeg en operationeel mana ger AXIS Mediaontwerpers

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

‘Liever vragen naar de langste weg, dan een antwoord dat je stil doet staan.’

BioVak groeit “Eerlijk duurt het langst. Ook in de agrarische sector. Als we iets de tijd geven om te groeien en pas oogsten als het rijp is, smaakt het zoals het hoort te smaken. Onze biologische granen, fruit en groenten smaken zoals het hoort omdat wij de producten die tijd hebben gegeven. We hebben geen haast, gebruiken geen kunstmest. Met onze dieren gaan we geduldig om. Eerlijk duurt het langst, dat geldt ook in de natuur. In biologische producten proeven we dat terug.” “Een duurzame manier van leven en bedrijfsvoering wordt uiteindelijk beloond. Waar de meeste branches lijden onder de crisis en te maken hebben met een terugval, groeit de biologische sector verder. Wie zaait, mag oogsten. Gaan we

in 2013 door op deze weg? We bewegen ons in een groeiende markt. We hebben gevraagd om de langste weg, en deze gekregen.” “Een antwoord dat ons stil doet staan, hebben we niet gegeven en niet gekregen. Antwoorden als het gebruiken van bestrijdingsmidden en de bouw van megastallen kent ons woordenboek niet. Stil staan doen we zelf ook niet. Integendeel, de biologische sector wordt steeds breder en dynamischer. Daarom wordt het tijd om elkaar weer te ontmoeten en bij te praten. Elkaars producten te zien, te proeven. Vooruit te kijken. Te discussiëren. Te netwerken.” “BioVak beleeft in 2013 alweer haar zesde editie. In de loop der jaren zijn we uit-

gegroeid tot het grootste vakevenement voor de biologische sector in Nederland. We willen u graag uitnodigen om woensdag 23 januari en/of donderdag 24 januari naar BioVak in Zwolle te komen. Een gespecialiseerde vakbeurs voor de gehele branche, van de producent tot op de winkelvloer. Het is de plek waar agrariërs, detaillisten, producenten, groothandelaren, dienstverleners en andere belanghebbenden uit de keten, elkaar ontmoeten. Er worden op velerlei niveaus interessante seminars en workshops gehouden, proeverijen georganiseerd, en innovaties getoond. Het is naast een weerzien van oude bekenden bovendien de gelegenheid om nieuwe relaties te ontmoeten.” Joop en Mike de Looze

We willen er ook in 2013 weer, samen met u, iets moois van maken. U bent van harte welkom als bezoeker of om als standhouder deel te nemen aan de beurs. Wij sturen een relatiekaart mee zodat u nog een geïnteresseerde kunt uitnodigen. Wij hopen u op te mogen verwelkomen op 23 en/of 24 januari in De IJsselhallen in Zwolle. Uitgebreide informatie vindt u op www.biovak.nl.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Het is weer tijd voor de winterbanden

Het is normaal dat menigeen, net voor de winter, langs de garage rijdt om winterbanden onder de auto te leggen om zich zo te wapenen tegen natte en gladde wegen.

Niet iedereen staat stil bij het feit dat winters weer nattigheid, zoals regen, sneeuw of ijs en vuiligheid in de vorm van pekel of modder mee de gebouwen in wordt genomen. Een mix van het voorgenoemde hecht zich aan schoenen of kleding en wordt verspreid over alle ruimtes. Tweelingenlaan 25 7324 AP Apeldoorn 055 - 368 33 88 info@keusschoonmaak.nl www.keusschoonmaak.nl

Tweelingenlaan 25 7324 AP Apeldoorn 055 - 540 15 95 info@gssbv.nl www.gssbv.nl

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat mensen beter presteren bij een schone werkomgeving. Is dit dan een utopie voor de donkere maanden van het jaar? Als professionele schoonmaakorganisatie zorgen wij voor alle mogelijke schoonmaakwerkzaamheden en bijbehorende diensten. Daarnaast weten wij precies waar en wanneer er speciale voorzorgsmaatregelen getroffen kunnen worden. Een kwalitatief hoogwaardige en goed gedimensioneerde droogloopmat doet bijvoorbeeld al wonderen. Maar er zijn nog veel meer oplossingen om ook binnen de winter aan â&#x20AC;&#x2DC;bandenâ&#x20AC;&#x2122; te leggen. Meer weten over moderne dienstverlening met traditionele normen en waarden? Bel ons: 055 - 368 33 88. Of bezoek onze vernieuwde website: www.keusschoonmaak.nl

Zaankanter schuift aan bij groten der aarde

ziel en zaligheid

Tekst Thijs wartenbergh

Piet Boon heeft inmiddels een wereldwijd imperium

Foto: Matthijs van Roon

Een privéoptreden bijwonen van Bruce Springsteen bij een van je klanten (als muziekliefhebber een buitenkansje), ontvangen worden door koningin Rania en koning Abdullah van Jordanië (waarbij hij eerst dacht dat hij in de maling werd genomen toen de uitnodiging kwam, dit moest een geintje zijn), op bezoek gaan bij een puissant rijke dame in Londen die er trots op is dat jij iets voor haar kan betekenen. Leuke verhalen om te vertellen op een verjaardagsfeestje… ‘ Never a dull moment’ bij designer Piet Boon (interieur- en meubel ontwerper). Hij kan af en toe nauwelijks geloven wat er met hem gebeurt. Dan moet hij zich even in zijn arm knijpen: ben ik dit? Maak ik dit echt mee? B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

ziel en zaligheid

Een van de interieurideeën van Karin Meyn (foto: Gaelle Le Boulicau)

De Zaankanter is zo langzamerhand even beroemd in Amsterdam (of in het naburige Oostzaan waar kantoor en showroom staan) als in New York, Londen of Taipeh. Zijn naam is vanwege zijn kenmerkende interieur en architectuur wereldwijd een begrip. Hij vertoeft tussen de groten der aarde, reist als een popster de wereld rond (en oogt er ook als een) en ontmoet daarbij de leukste mensen. “Daarom word ik ook niet moe van het vele reizen. Je komt steeds weer met andere mensen in contact. Ik heb een prachtig vak”, zegt hij, in zijn werkkamer, gezeten onder een grote foto van zijn favoriet Bob Dylan. Van hem heeft hij alle muziek in huis. In zijn kantoor wordt hij omringd door veel wit. “De mooiste kleur die er is.” Grote merken willen graag zijn naam aan hun producten verbonden hebben: Range Rover, Sourcy, Wehkamp, het tv-programma RTL Woonmagazine. Zo ongeveer alles wat hij aanraakt verandert in goud. Daar willen andere partijen graag deel vanuit maken. Piet Boon is, kortom, hot. Piet is designer en de studio van het bedrijf maakt een breed scala aan ontwerpen: exterieur en interieur van villa’s, hotels, resorts, kantoren (recentelijk is een megakantoor voor Delta Lloyd afgeleverd), de uitbreiding van het hoofdgebouw van Amsterdam ARENA, woonwijken en een eigen meubellijn (Piet Boon® Collection en talloze productdesigns die in licentie worden gemaakt door gerenommeerde partners).

Karin Meyn

Naast een succesvolle man staat, zoals bekend, een sterke vrouw. Bij Piet Boon is dat Karin Meyn. En zij heeft niet zo’n klein beetje invloed in het bedrijf… Zij is creative director en is, als topstylist, voor een groot

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Een typisch Piet Boon-interieur (Gaelle Le Boulicaut).

deel verantwoordelijk voor de herkenbare Piet Boon-stijl. De hoofdkenmerken van de meubellijn zijn materiaal, robuust en duurzaam, maar daar komen we later op terug. Karin is in staat om aan elke omgeving een persoonlijke beleving te geven. In het prachtige, inspirerende boek ‘Piet Boon Styling by Karin Meyn’ vertelt ze hoe je ruimten een persoonlijke sfeer kunt geven. Daarbij geeft ze ‘tips en tricks’ hoe je van een huis een thuis kunt maken, een sfeervolle plek dus, waar je graag naartoe gaat.

Breed scala aan producten garandeert luxe lifestyle merk

Piet oogt casual, als hij ons te woord staat in zijn bedrijf, op een zichtlocatie gelegen, nabij de Coentunnel, langs de A7, met zijn spijkerbroek, overhemd zonder stropdas, colbert en modieuze gympen, dan wel sneakers. Maar pas op. Deze kleding is niet even snel op een achternamiddag bij een landelijke modeketen gekocht. Eerder liet hij, in een ander magazine, al weten veel waarde te hechten aan de manier waarop hij eruit ziet. Hij kan zich zo langzamerhand een en ander veroorloven. Hij heeft een kast vol met overhemden van Armani, op maat gemaakt wel te verstaan. Spijkerbroeken zijn veelal van het merk Cast Iron, waar desnoods een

scheurtje in mag zitten. Zijn gympen zijn ook al speciaal ontworpen. Om de arm draagt hij een Rolex.

Beslissing

Volgens hem wordt er niet moeilijk gedaan over de losse kledingstijl, zelfs niet door een Raad van Bestuur van een groot bedrijf, als er een toelichting op een of ander bouwplan gegeven moet worden. “Mijn ervaring is dat dit geen negatieve invloed heeft op de uiteindelijke beslissing al dan niet voor mij te kiezen. De heren zitten allemaal strak in het pak, ik echter niet. Dat is niets voor mij.” Hij moet toegeven af en toe met enige gêne aan te schuiven bij architecten van naam en die te moeten vertellen wat hij het liefst gerealiseerd zou zien. Boon is zelf destijds begonnen als aannemer. Hij leidt, samen met Karin een gepassioneerd en ervaren team van architecten, designers en stylisten. Zij beschikken over alle specialisten om het totaalconcept van megagrote projecten uit te voeren. “Dan heb je het over mensen die betrokken zijn bij de wereldberoemde en exclusieve Hiatt-hotels. Wie ben ik dan wel, vraag ik me op zo’n moment wel eens af. Ik ben ook maar een gewone jongen uit de Zaanstreek.” Maar dat went allemaal, hij komt immers steeds vaker oog in oog te staan met mensen van naam. Zijn bedrijf begon een grote sprong voorwaarts te maken toen Karin zich intensief met de styling van de projecten ging bemoeien. Dat deed ze aanvankelijk zijdelings. Zij richtte zich eerst op de boekhouding, en had ook nog banden met het familiebedrijf Meyn: Boon en Meyn liggen nu bijna zij aan zij op het bedrijventerrein Skoon in Oostzaan.

Verfijnd Toen Karin de cijfertjes wat meer links liet liggen kwam er een schwung in het bedrijf. Al snel bleek haar verfijnde gevoel voor kleur, materiaal en vorm en haar oog voor bijzondere objecten, kunst en woonaccessoires. De twee, Piet en Karin, bleken niet alleen privé een sterke band te hebben, maar hun beider activiteiten liet een versterking, een synergie, zien. Het duo vult elkaar perfect aan. Het bleek een soort toverformule, waarmee – bijna letterlijk – de wereld zou worden veroverd. Piet Boon groeide uit tot Piet Boon®, een veelzijdige designstudio met een wereldwijd portfolio en een gerespecteerd internationaal luxury lifestyle merk. De eigen meubellijn wordt in 46 landen verkocht. Het is niet veel minder dan een imperium. Piet en Karin waren jaren geleden toen duurzaamheid nog niet zo’n belangrijk item was als nu, al bezig met het denken over het milieu. Het is bij hen beslist geen aspect dat er even voor het gemak is bijgesleept omdat je tegenwoordig bijna niets kunt doen of het begrip ‘ duurzaam’ moet eraan vast zitten.

Energieneutraal

Compleet

“We hebben heel veel passie voor ons werk, maar dat kan ik ook van ons personeel zeggen. Ik verwacht van hen eenzelfde inzet en betrokkenheid. Maar daar hoef ik me nauwelijks zorgen om te maken. Als iets een bepaalde dag klaar moet zijn omdat ik naar een klant moet, of dat nu in Nederland is, of ergens anders, dan zijn de spullen klaar. Wat dat betreft gaat er zelden iets fout. Dat weet ik. Desnoods wordt er ’s avonds of ’s nachts doorgewerkt.”

Wat is het geheim van het succes? De opdrachten, uit binnen- en buitenland, stapelen zich op. Crisis of niet. Piet: “Ik denk dat dit komt omdat wij een compleet product leveren. Het is, als men ons inschakelt, een ‘one-stop-adres’: wij regelen vervolgens alles. Zowel het exterieur en het interieur. De klant Hoeft zich nergens meer zorgen om te maken.” Het zal niet makkelijk zijn om precies dat te ontwerpen dat helemaal voldoet aan de smaak van de klant. Daar gaat, zo blijkt, een zorgvuldig proces aan vooraf. Dat blijft niet bij een enkel interview, dan wel gesprek, met de betrokkene. Geprobeerd wordt te doorgronden wat precies de wensen zijn van de klant en pas als die duidelijk zijn, wordt stap voor stap toegewerkt naar een concept voor die specifieke opdrachtgever. Uiteraard kunnen Piet en Karin niet zonder een toegewijd team van gepassioneerde specialisten. De twee zijn in de gelukkige omstandigheid dat ze daar over beschikken.

Veel van de creatieve impulsen zijn afkomstig van Piet en Karin, maar niet van hen alleen. Piet: “We hebben een jong en dynamisch team. Dat komt met veel verfrissende suggesties. Die gasten zijn niet te stuiten! Het is, al met al, een teamprestatie.” Zelf doen hij en Karin veel inspiratie op tijdens hun buitenlandse reizen. Met de iPhone kunnen makkelijk foto's genomen worden van alledaagse situaties, die vervolgens tot een ontwerp kunnen leiden. Piet werkt minimaal 60 uur per week. Tussen de bedrijven door probeert hij zich te ontspannen met mountainbiken en kitesurfen. “Je bent in principe veel, zo niet bijna altijd, met je werk bezig. Ik lig wel eens onrustig in bed en denk dan: hoe zou het met dat en dat project gaan? Er speelt veel door je hoofd, omdat je met veel verschillende projecten, en ook nog eens in verschillende landen, bezig bent. Daarom is ontspanning van tijd tot tijd goed.”

Verfrissend

Karin Meyn en Piet Boon

Foto Rahi Rezvani

“Begin deze eeuw”, aldus Piet, “hebben we alles ingezet op een energieneutrale woning. Het milieu speelt een belangrijke rol bij ons. We vinden niet dat we de generatie na ons kunnen opzadelen met het onbeperkt gebruik maken van fossiele brandstoffen. We probeerden op onze manier een steentje bij te dragen aan het klakkeloos uitputten van de aardse energiebronnen, door zo min mogelijk energie te gebruiken. Dat komt nu naar ons toe met een lage energierekening, plus veel comfort. Iedere kamer heeft een eigen thermostaat, omdat je in een slaapkamer een andere temperatuur wilt hebben dan in de woonkamer of badkamer.” In de ontwerpen van Piet en Karin is duidelijk een passie voor natuurlijke materialen en een stoere vormgeving terug te vinden. Ook wel barefoot chic genoemd, omdat die stijl tegelijkertijd toch elegant is. Die passie voor natuurlijke materialen had hij al toen hij zich nog alleen focuste op zijn bouwbedrijf. Het is logisch dat het aspect duurzaam hier naadloos bij aansluit. Een andere omschrijving ervoor is sober, maar daar dienen direct tijdloos en verfijnd aan gekoppeld te worden. Op de website van Boon staat ook ‘simple sophistication’,

waarbij functionaliteit, stijl, comfort en aandacht voor detail onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Op een ingetogen manier wel te verstaan. De herkenbare Piet Boonstijl heeft inmiddels niet alleen in ons eigen land, maar ook ver daarbuiten veel losgemaakt. Piet Boon® heeft zich ontwikkeld tot een internationaal merk, een luxury lifestyle merk wel te verstaan. Waar vind je de de ‘ Boon-look’ niet, kun je bijna zeggen?

Gadgets

Forse koptelefoon Je moet er maar tegen kunnen: rondlopen en –fietsen met een enorme koptelefoon. Velen geven er de voorkeur aan een wat kleinere geluidoverbrenger op het hoofd te hebben. Die zijn trouwens ook trendy. Philips heeft toch gemeend deze koptelefoon te introduceren, dit is gebeurd in samenwerking met O’Neill. Wie dit model koptelefoon wil gebruiken, moet daar wel iets voor over hebben. Meer info: toaheadphones.com.

Stoel op bierkrat Een leuk idee: een bierkratje met daarop een stoel. Dan kan, terwijl net een flesje is geopend, het gerstenat al zittend op die stoel naar binnen worden gewerkt. Het is een van de vele ontwerpen van Atelier Belge, een Belgische onderneming dus, die op haar site de vele ontwerpen toont die inmiddels de weg naar vele klanten hebben gevonden. Prijs: 99 euro, Meer info: deinvasie.be.

Bijzondere kasten Piet Hein Eek Bijzondere kasten worden er gemaakt door Piet Hein Eek. Hij schaamt zich er niet voor sloophout voor zijn ontwerpen te gebruiken. En hij heeft er veel succes mee. In Eindhoven is hij in een leegstaande fabriek begonnen. Daar had hij erg veel ruimte, een reden waarom hij ook maar een restaurant is gestart. Dat is, net als zijn meubelen, ook populair. De Piet Hein Eek, genoemd naar de baas dus, is voorzien van glimmende panelen in diverse kleuren: van lichtblauw naar donkerbruin.Er moet wel wat geld worden neergelegd voor zijn artikelen. Voor bijgaande kasten wordt 999 euro gevraagd. Meer info: www.kewlox.nl

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Lekker zweten Als de R weer in de maand is, zoals nu, dan zou het goed zijn om flink te zweten in een sauna. Dat zou de weerstand verhogen en ons behoeden voor al te veel gehoest en gesnotter. Het bedrijf Duravit heeft een compact zweethok op de markt gebracht, waarbij één persoon tegelijk – met een beetje inschikken kunnen dat er wellicht twee zijn – de poriën van zijn of haar lichaam kan openzetten, waarna het echte transpireren begint. De sauna vraagt niet veel ruimte: met 120 bij 120 cm bent u er al. Er zijn twee houtsoorten beschikbaar: wit hoogglans of donker Amerikaans notenhout. Prijs: 7.000, meer info: www.duravit.nl

Mag gezien worden Slanke motorhandschoenen Meestal zijn motorhandschoenen nogal grof van model. Enige slankheid valt er meestal niet in te ontdekken. Daar komt nu verandering in: de motorhandschoen mag gezien worden. Bikers hoeven zich er niet langer voor te schamen. Het model is gemaakt van lamsleer, waardoor het geheel veel soepelheid geeft. Er zit ook nog een mooie ritssluiting op. Prijs: 205 euro, meer info: www.zegna.com

Knik in lamp Er zit een knik in deze Philips-lamp, daarom heeft dit armatuur de naam Nick-Knack gekregen. In een rechte lijn wordt de verlichting verzorgd, uiteraard led en ook dimbaar, maar de verbuiging zit er niet voor niets aan. Daardoor wordt het mogelijk een bijzondere sfeer te creëren door bijvoorbeeld op de muur te schijnen, of op een voorwerp, een schilderij, waardoor deze een extra accent geeft. Uiteraard kan de lamp functioneren als leeslamp, daar is het meestal toch om begonnen. Kenners herkennen in de Nick-Knack de La Linea, een zogenaamd lijnmannetje, bedacht in Italië. Dat ventje moet de designers in Eindhoven hebben aangezet tot dit ontwerp. Opvallend is daarmee dat Philips niet alleen ‘tekent’ voor de lampen, de verlichting, maar ook met het externe deel, het uiterlijk. Meer info: www.philips.nl.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Bedrijfsprofiel

The Value Added Solutions van TGN Fritom TGN Fritom in Zwolle behoort tot de Fritom Group, één van de twintig grootste logistieke bedrijven in ons land. Een gesprek over deze logistieke speler dat klanten veel meer biedt dan alleen vervoer. “Wij bieden value added solutions voor de klant.”

“Bij logistiek hebben veel mensen nog het traditionele beeld voor ogen van een vervoerder, maar onze dienstverlening is veel uitgebreider,” begint Managing Director Marcel Punselie. “Wij verzorgen het volledige transitieproces van opslag, overslag, vervoer en douaneactiviteiten. Naast wegtransport regelen wij ook het vervoer per trein, schip en vliegtuig. Alle combinaties zijn mogelijk, want de wens van de klant is altijd ons uitgangspunt. Daar passen wij onze bedrijfsprocessen ook zoveel mogelijk op aan. Als een klant op maandag belt dat hij dinsdagavond een lading in Milaan wil hebben, dan doen wij er alles aan dat te verzorgen met eigen middelen of zo nodig van derden.”

Robert Jan Bravenboer (links) en Marcel Punselie

Het volledige transitieproces van opslag, overslag, vervoer en douaneactiviteiten

Nationaal en internationaal De Fritom Group is van origine een familiebedrijf waar persoonlijk contact

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

centraal stond. Ondanks het feit dat het bedrijf inmiddels tot de twintig grootste logistieke spelers in Nederland behoort, is het persoonlijke karakter behouden. “Wij willen onze opdrachtgevers het gevoel geven dat wij zaken doen met een mens en niet met een klantnummer,” vult Robert Jan Bravenboer, Manager Operations aan. “Daar doen we alles aan. Klanten hebben bij ons een vaste contactpersoon. Iemand die met de klant mee- en vooruitdenkt en de bedrijfsprocessen kent. Daar is TGN Fritom expert in. Wij weten letterlijk en figuurlijk

de weg in de nationale en internationale logistiek. Beschikken over een groot netwerk van rederijen, vliegtuigmaatschappijen en kennen de internationale weten regelgeving en alle ontwikkelingen daarbinnen. Ook bezitten we de vereiste douanevergunningen, certificeringen en borgstellingen.”

Klant behoudt regie Het ontzorgen op logistiek gebied uit zich ook in warehouse solutions. TGN Fritom heeft in Zwolle 15.000 m² overdekte opslagruimte. “Maar indien gewenst huren

Stelling warehouse TGN|Fritom

wij elders ruimte als dat beter voldoet aan de vraag van de klant,” stelt Punselie. “Onze dienstverlening is ingericht op specifieke wensen van de klant. Desgewenst bouwen we hier complete displays zoals we voor Nintendo ook hebben gedaan. Die leveren wij kant-en-klaar af bij de winkelier en kan direct in de winkel worden neergezet.” TGN Fritom biedt ook de mogelijkheid voor variabele opslag. Bedrijven met een eigen magazijn, maar met een incidenteleof tijdelijke opslagbehoefte, kunnen hiermee aanzienlijk besparen op capaciteitsen loonkosten. Via een track-and-trace systeem kunnen klanten online bijhouden waar hun opslag zich bevindt. Zo behoudt de klant altijd de regie over zijn eigen goederen.

Besparen op logistiek Klanten die willen besparen op hun

Blokstapeling warehouse TGN|Fritom

logistieke uitgaven, kunnen hiervoor een beroep doen op intern opgeleide Logistic Engineers van Fritom. Deze doorlopen samen met de klant de bedrijfsprocessen en onderzoeken kostenbesparende mogelijkheden. De bevindingen worden gerapporteerd in een vrijblijvend adviesrapport. “Daar zijn we heel transparant in,” stelt Bravenboer. “Als blijkt dat een andere logistieke dienstverlener beter bij onze opdrachtgever past, melden we dat ook.’

Quooker Voor bedrijven die snel groeien kan het volgens Punselie al snel lonend zijn het logistieke proces uit te besteden. “Eén van onze Fritom klanten is het bedrijf Quooker in Ridderkerk. Zij brengen de gelijknamige Quooker op de markt; een kraan met kokend water. Die kraan is een enorme trend en het bedrijf groeit zo snel dat de productie is verplaatst naar China. Alleen de kwaliteitscontroles voldeden niet altijd aan de Nederlandse maatstaven, waardoor er problemen ontstonden met productie en levering. Fritom heeft als logistiek partner meegedacht over een passende oplossing. In de verschepingshaven in China heeft Fritom een magazijn geopend waar hercontroles plaatsvinden volgens Nederlandse maatstaven. Chinese medewerkers van Fritom zijn hiervoor bij de klant in Nederland getraind, zodat ze de juiste skills bezitten. De kwaliteit is inmiddels sterk verbeterd. Deze oplossing scheelt onze klant niet alleen direct vele euro's, maar ook heel veel hoofdpijn en slapeloze nachten. Wij zijn er trots op dat dankzij deze oplossing het productieproces verbeterd is en tegelijkertijd ook het imago en de betrouwbaarheid van onze opdrachtgever.”

Hanzelijn De regio krijgt er met de ingebruikname van de Hanzelijn een nieuwe impuls bij. “Wij zijn blij dat de regionale overheid investeert in verschillende vormen van vervoer. De Hanzelijn stimuleert ook het spoorvervoer. Wij zijn blij dat gemeenten als Zwolle, Kampen en Dronten hierin investeren, ook in deze tijd van economische crisis. Het stelt ons in staat ons werk zo goed mogelijk uit te voeren en het biedt nieuwe kansen voor de regionale economie.”

TGN / Fritom Postbus 595 8000 AN Zwolle Telefoon: 038-8501500

opinie

Humphrey G. van der Laan:

Je moet niet met de kalkoen overleggen over de samenstelling van het kerstdiner Aan die wijsheid moet ik in deze tijd van Kerst en de naderende nieuwjaarborrels vaak denken als ik ondernemers hoor die het nut niet inzien van het inzetten van social media in hun bedrijf. En dat ze ook nog niemand hadden kunnen vinden die hun het nut daarvan laten inzien.

Je moet ook geen overleg voeren met hen die niet overtuigd zijn van de inzet van social media als noodzakelijk kanaal om te overleven als ondernemer. Ik voorspel u dat binnen drie jaar ruim vijfentwintig procent van de winkelpanden leeg staan. Dat is niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. Ik ben ervan overtuigd dat de inzet van social media een onmisbaar instrument is voor de communicatie van bedrijven en zelfs dat het een uitzondering zal zijn als een bedrijf de komende tien jaar zal overleven zonder een brede inzet daarvan. Dat gaat harder dan de inzet van de telefoon. Ik kan mij nog herinneren dat bij mijn vader op kantoor de telefoon bij de chef op zijn bureau stond en alle klerken er geen hadden. Mijn vader vond dat eigenlijk al overbodig, want wat was er mis met een brief? Dat ging toch al eeuwen zo?

‘Ik bedoel ook intern gerichte social media als Yammer en Chatter’ Toen ik mijn eerste baan begon op een accountantskantoor moesten wij met tien man één rekenmachine delen. Mijn vennoot vond dat eigenlijk al onzin. We konden toch sneller uit ons hoofd tellen en we leerden daar ook veel trucjes voor? Dat ging toch al eeuwen goed zo? Hoe declareerde je die grote investering nu dan aan de klant door? Als het al sneller was, dan hadden we minder uren

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

te declareren en dat was niet de bedoeling hoor, klinkt het na ruim 40 jaar nog in mijn oren. Bedrijven die social media nu al inzetten, zullen sneller groeien dan bedrijven die dat niet doen. Sterker nog: ik heb de stellige overtuiging dat bedrijven die social media niet omarmen, niet overleven. Bij bedrijven die ik raad mag geven blijkt dat het gebruik van social tools binnen hun organisatie de productiviteit met 22% verhoogt en de tijd aan veelvoorkomende taken als het lezen en versturen van e-mails, het voeren en beantwoorden van telefoontjes en het bijwonen van meetings en het zoeken van informatie met meer dan 25% vermindert. Voor de duidelijkheid: met social tools bedoel ik naar buiten gerichte social media als Facebook, Twitter en Linkedin, maar ook intern gerichte social media als Yammer en Chatter. De snelheid van de besluitvorming kan door middel van tools met 26% verbeteren.

Zakelijke doeleinden Waarvoor kan een ondernemer die tools dan gebruiken? Ik noem zo uit mijn hoofd maar enige voorbeelden zonder daarover compleet te willen zijn, zoals bijvoorbeeld het sneller vinden van mensen, informatie of expertise, het samenwerken in een groep en daarmee informatie delen, het verbreden van mijn persoonlijke netwerk, het meehelpen bouwen aan mijn professionele relaties, het verbeteren van mijn eigen status en het creëren van communities die het zelfde onderwerp in hun belangstelling hebben, het verminderen van aantal en lengte

van e-mailberichten en het verminderen van aantal en lengte van telefoongesprekken. Dat laatste is wel heel opvallend in mijn eigen functioneren. Nog maar twee jaar geleden werd ik regelmatig op mijn GSM gestoord als ik mijn vriendjesmiddag en -avond had. Alhoewel mijn GSM beroepsmatig nooit uit kan, word ik nu vrijwel nooit meer gebeld of het is echt ernstig en wil ik die oproep ook zeker niet missen.

Je moet niet in een boom klimmen als je vis wilt vangen Je moet als ondernemer dan wel zelf het goede voorbeeld geven aan je personeel, klanten en leveranciers. Zo kan het gebruik en interactie langzaam in uw bedrijf en uw dagelijkse werkzaamheden doordringen. Wanneer die deze social tools nog niet gebruiken, krijgen die echt het idee dat ze iets missen en dan is het omslagpunt bereikt. Ambassadeur zijn binnen je organisatie blijkt een winfactor voor de succesvolle implementatie van social media te zijn. Ik zou daarbij wel vooraf een te behalen doel stellen volgens het smart-principe: specifiek, meetbaar, acceptabel, realiseerbaar en tijdsgebonden. Als u en uw personeel, klanten en leveranciers merken dat u hun kennis en inzet van social media meet dan zullen die er eerder en meer aandacht aan schenken. Mogelijk te behalen doelen zijn bijvoorbeeld, 50% minder e-mails en telefoontjes binnen drie maanden, maar ook elke twee weken het bedrijfsblog met een successtory (testimonial) aanvullen, sociale netwerken opbouwen of projecten met collega’s van een andere vestiging of collega ondernemer oppakken.

‘Ik betaal dus bepaal’ Het is belangrijk om een succesje bij het behalen van een stap te delen, bijvoorbeeld bij het opzetten van een

‘Stel wel vooraf een te behalen doel volgens het smart-principe’ blog, opdoen van contacten in een bepaalde community en dergelijke en dat vooral ook te vieren bij de koffie, vergaderingen of bij een presentatie. Je kunt daar ook een competitie voor opzetten of mensen daarvoor belonen. Maar dat komt niet in de plaats van persoonlijke contacten! Alle social tools ten spijt gaat er natuurlijk niets boven een persoonlijke ontmoeting met klanten, personeel en collega ondernemers. Dat ervoer ik onlangs weer bij een geslaagde bijeenkomst van het NCD (Nederlands Centrum voor Directeuren sinds 1953) bij de Rabobank in Meppel met het aansprekende motto van dit decennium, Durf te delen! Daar werd een prachtige basis voor een community gelegd, (ont)moeten, (net)werken, (ver)kopen waren zo maar wat steekwoorden die ik opschreef, maar ook dat een KPN’er daar hun netwerk kwam onderhouden. Want hoeveel directeuren en toezichthouders durven zich kwetsbaar op te stellen en ronduit te zeggen dat ze iets niet weten? Van dé directeur wordt immers nog steeds geacht op alles een antwoord te weten, altijd en overal. B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Overal zaken kunnen doen, waar en wanneer u het uitkomt met Regus Businessworld

Toe alle R gang tot e gu in Ne s locaties de r l a nd

25 €

pe r m

a a nd

Met een Regus Businessworld lidmaatschap heeft u toegang tot meer dan 1200 professionele locaties wereldwijd. Met Regus Businessworld Gold krijgt u: • Onbeperkte toegang tot elke Regus • Professionele administratieve Business Lounge in het Regus netwerk, ondersteuning, van inpakken en waar u in een professionele zakelijke verzenden tot en met afdrukken en omgeving kunt werken inbinden van documenten • Inclusief kofﬁe, thee en internet • 10% korting op vergaderruimten, dagkantoren en videoconferenties

• Toegang tot Regus Purchasing Group met fantastische aanbiedingen

Meer weten over Regus Businessworld Gold? www.regus.nl

0800 020 2000

1200 locaties | 550 steden | 95 landen

opinie

‘Van dé directeur wordt immers nog steeds geacht op alles een antwoord te weten’ Autocratisch, eigenwijs, directief en afstandelijk, imago, ‘ik betaal dus bepaal’, blijken steeds vaker onverwachte en zeer kostbare gevolgen te hebben! Dankzij grotere transparantie, een hoger opleidingsniveau en een andere beleving van het recht op participatie is ook de rol, maar vooral ook de verwachting ten aanzien van die rol als ‘directeur’ drastisch veranderd. Werknemers willen nog steeds geleid worden, maar wensen daar zelf invloed op uit te kunnen uitoefenen. Het ‘beleven’ als collectief dat bewust doelen met elkaar deelt in plaats van er als een gedachteloze en ongeïnteresseerde werknemer achteraan te lopen. Van een baan die je kunt missen naar een baan met een missie. Een gezamenlijke missie. Als u nog niet via social media met uw collega directeuren communiceert, maar dat wel uw passie voor leiderschap als een ‘moderne leider’ en uw kennis, kunde en contacten eens met collega directeuren zou willen delen, kijk dan eens op www.ncd.nl.

De meesten zijn nog op zoek naar de meerwaarde van social media en vragen zich af, is het een hype of is dit een blijvertje? Sommigen zijn wel al gestart, maar zitten voor een groot deel nog in de fase van het ‘zenden’ en maar een klein gedeelte zoekt ook de interactie op. Als u toch meetpunten aanbrengt, dan merkt u direct dat social media u veel opbrengt als effect op (bedrijfs-) doelstellingen. Als je samen met een paar medewerkers een speciaal team hebt aangesteld of tijdelijk hebt aangetrokken, dan kun je met social media activiteiten sneller tot meetbare goede resultaten komen. Doe dat vooral met mensen die in social media voor u als ondernemer en voor henzelf nieuwe onvermoede kansen zien en niet overleggen met de kalkoen over de samenstelling van het kerstdiner.

Social media Terug naar social media. Die horen onderdeel van de communicatiestrategie van uw bedrijf te zijn. Echter ook daar constateerde ik dat de meeste MKB ondernemers nog geen strategie voor hebben, zoals bijvoorbeeld ICT, klantenservice, HRM en uw verkoop en marketingmedewerkers die klaar moeten staan voor de dialoog met organisatiedoelgroepen. Ik hoor vaak dat er nog niet begonnen is wegens budgetproblemen, herkenbaar in deze tijd. Maar vooral dat de meeste directeuren geen ‘fan’ van social media zijn, maar ook de capaciteit en de kennis missen om social media actief in te zetten.

Humphrey G. van der Laan Onze vaste columnist, Humphrey G. van der Laan is als jurist en register informaticus in Almelo een professionele geschillenboer voor ondernemers (arbeid, samenwerken, koop/verkoop, zakenpartners en (ondernemers) huwelijk) maar daarnaast is hij (president) commissaris/raadgever bij 16 ondernemingen met gezamenlijk 5857 medewerkers en is hij universitair (gast)docent strategie en recht en schreef hij mede aan vier management boeken en tientallen publicaties. Opmerkingen over deze column, vragen of tips, mail dan naar juristen@hgl.nl B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

regio nieuws

Hallo Dronten! Tekst Louis Westhof

Wachten op de trein kan eindeloos duren; inwoners van Drachten kunnen er over meepraten. Dat uitstel niet tot afstel hoeft te leiden, bewijst Dronten, dat vijftig jaar geduld heeft betracht.

Om mensen te bewegen naar Dronten te verhuizen werd hen in 1962 een station in het vooruitzicht gesteld. Autorijden was in die tijd voorbehouden aan een kleine minderheid: slechts één op de zes gezinnen. Het gros van de Nederlanders was voor reizen aangewezen op het openbaar vervoer. Dat het geduld van de polderpioniers (van wie de eersten zich al in 1957 vestigden) uiteindelijk een halve eeuw op de proef zou worden gesteld, was niet voorzien. Het ministerie van verkeer en waterstaat stelde voortdurend andere prioriteiten, vooral in de Randstad. De Drontermeertunnel aan het hanzelijn traject

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Vanwege de infrastructuur – met doorgaande snelwegen A6 en A28 op enige afstand – is Dronten relatief onbekend gebleven. Natuurlijk, velen kennen familiepark Walibi en het cultureel festival Lowlands, beide in Biddinghuizen (6200 inwoners), dat ook tot het grondgebied van de gemeente (ruim 40.000 inwoners) behoort. En dankzij de jachthavens aan de Veluwerandmeren, de bungalowparken en de campings boekt de gemeente het respectabele aantal van zo'n 700.000 toeristische overnachtingen per jaar. Maar de stad zelf (28.000 inwoners) wordt tot dusver alleen aangedaan door mensen

die er echt iets te zoeken hebben. Dit verandert dankzij de Hanzelijn, die dwars door de stad is aangelegd, precies volgens het tracé dat planologen al in de jaren vijftig hadden getekend: ten noorden van het spoor concentreert zich de bedrijvigheid, aan de zuidkant zijn de woonwijken gesitueerd. “We hopen dat de spoorlijn een aantrekkende werking zal hebben”, zegt Huib Veldhuijsen van de gemeente Dronten. “Landelijk gezien is Dronten redelijk centraal gelegen. Dankzij de Hanzelijn worden Oost- en West-Nederland juist hier met elkaar verbonden.”

“Ook positief is dat je hier een hoop huis en vierkante meters hebt voor je hypotheek, terwijl je toch dichtbij de Randstad zit.” Over het nieuwe spoor is het maar net iets meer dan een uur naar Amsterdam CS of Schiphol. Den Haag is bijna een uur en drie kwartier. Voorbij zijn de tijden dat reizigers eerst enkele tientallen kilometers in de bus moeten – naar Kampen, Zwolle of Lelystad – om per trein de reis te kunnen vervolgen. Veldhuijzen: “Studenten, die vanwege de reistijden elders zijn gaan wonen, hopen we hier nu langer te kunnen houden.”

Landelijk gezien is Dronten redelijk centraal gelegen

Wellicht leidt de Hanzelijn tot een flinke stijging op de jaarlijkse lijst van het weekblad Elsevier van beste Nederlandse gemeenten op het gebied van wonen, werken en recreëren. In 2011 strandde Dronten nog op plaats 401, op het totaal van 418 gemeenten. Zo'n lage klassering mag dan niet goed zijn voor de beeldvorming, de huidige Drontenaren halen er hun schouders over op. Zij waardeerden het woon- en leefklimaat met een 7.6, een paar tienden hoger dan het landelijk gemiddelde.

Wat de treinreiziger zoal zal opvallen in Dronten? Komend van Zwolle ziet hij het karakteristieke silhouet van evenementencentrum De Meerpaal, dat ooit in de pioniersjaren van de Nederlandse televisie – in de jaren zestig en zeventig – in trek was als mediacentrum. Huidige vijftigplussers herinneren zich ongetwijfeld het kinderprogramma ‘Stuif 's in' met presentatrice Ria Bremer. Voorbij het station is links de haven, te herkennen aan een appartementencomplex in de vorm van een hoog huis. Rechts van het spoor is bedrijventerrein Poort van Dronten in ontwikkeling en springt een groot ovaal gebouw in het oog: de overdekte 400-meter kunstijsbaan. De grote kas ter linkerzijde is het hoofdgebouw van CAH Vilentum, de agrarische hogeschool. Wie op het station is uitgestapt, heeft grote kans om zich heen geen dialect te horen, maar accentloos Nederlands. Het Meertens Instituut stelde eind jaren negentig, na jarenlang onderzoek, vast dat niet in Haarlem, zoals algemeen werd verondersteld, maar in Dronten het meeste Algemeen Beschaafd Nederlands wordt gesproken. Dat zit zo: de eerste bewoners van Dronten kwamen uit alle windstreken, met elk hun eigen streektaal. Om elkaar te kunnen verstaan, moesten de verschillende tongvallen zo snel mogelijk overboord. Dit lukte de eerste generatie Drontenaren nog niet optimaal, maar hun kinderen des te beter. Onder hen Paul de Munnik, de helft van het zangduo met Thomas Acda: in 1970 in Dronten geboren. www.dronterland.nl

Poort van Dronten Gemeente Dronten bestaat uit de stad Dronten en de dorpen Biddinghuizen en Swifterbant. De gemeente is 42.000 hectare groot en telt ruim veertigduizend inwoners. Grenzend aan de westelijke kant van bedrijventerrein Business zone Delta in Dronten wordt het hoogwaardige bedrijvenpark Poort van Dronten ontwikkelt. Om te stimuleren dat het bedrijventerrein duurzaam en veilig wordt, wordt er samen met de betrokken ondernemersvereniging parkmanagement opgezet. Het gebied wordt voorzien van een glasvezelnetwerk en ligt 5 minuten van de A6. Er zijn zichtlocaties beschikbaar direct gelegen aan de N307. Grondprijzen op Poort van Dronten variëren van 97,00 tot 112,00 euro per m². Kijk voor meer informatie over vestigingsmogelijkheden op www.poortvandronten.nl.

Het artikel ‘Hallo Dronten’ is eerder gepubliceerd in de Leeuwarder Courant van 1 december 2012.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

zakennieuws

DTP Pakketservice wil CO2-uitstoot terugdringen

Grootste kansen in machinebouw

DTP Pakketservice wil samen met haar klanten op zoek gaan naar oplossingen die moeten leiden tot een terugdringing van de CO2-uitstoot in haar logistieke keten. Berner, Specialized en Xerox als grote klanten denken mee over een aanpak die verduurzaming van dat proces kan realiseren. MVO Nederland (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) is hierbij betrokken. DPD is zich bewust van haar onvermijdelijke aandeel in de uitstoot van CO2. Naast het compenseren van de uitstoot (offsetting) neemt DPD samen met moederbedrijf GeoPost, diverse interne maatregelen voor het constant verminderen van de CO2-emissie (insetting). Het streven is uiteindelijk om de CO2–uitstoot zoveel mogelijk te reduceren. Een groot aantal klanten van de pakketvervoerder is zelf ook actief begaan met verduurzaming, ieder op zijn eigen manier en met zijn eigen middelen. De vervoerder denkt dat overleg met partner tot nieuwe impulsen kan leiden voor de vermindering van de CO2-uitstoot. Michaël van Ooijen, CEO van DPD Nederland: “Het initiatief voor de co-creatiesessie toont het belang dat DPD hecht aan het terugdringen van CO2–uitstoot in de gehele keten. We zijn ervan overtuigd dat samenwerken essentieel is om daarin stappen te kunnen maken. We beginnen bij onze eigen klanten, door hen te betrekken bij het verkennen van duurzame en tegelijk economisch en bedrijfskundig passende oplossingen, voor nu en in de toekomst.”

De Nederlandse focus ligt sterk op Noordrijn-Westfalen. Van de export naar Duitsland gaat 41% naar deze regio. Voor de Nederlandse industriële toelevering liggen de grootste kansen in de specialistische machinebouw en elektrotechnische bedrijven. In deze branches zijn de zuidelijke regio’s BadenWürttemberg en Beieren leidend. Afstand is echter nog altijd een belangrijke factor in het zakendoen. Hessen en Noordrijn-Westfalen blijven daarom interessante regio’s met groeimogelijkheden, zeker voor kleinere Nederlandse toeleveranciers.

1 op de 10 Nederlanders is wel eens gehackt De helft van de Nederlanders gebruikt nog steeds makkelijk te kraken wachtwoorden ter bescherming van hun privacy en apparatuur zoals laptops en tablets. Hoewel 1 op de 10 Nederlanders wel eens is gehackt, blijven voor de hand liggende wachtwoorden als de eigen naam, naam van de kinderen of huisdier of een bijzondere datum zoals een huwelijk of geboorte onverminderd populair. In geval van een hackaanval is de grootste angst dat hackers toegang krijgen tot bankgegevens en saldo. Dit blijkt uit onderzoek van MeMo2 in opdracht van Digibewust onder 760 Nederlanders ter gelegenheid van de campagne ‘Je Wachtwoord: maak het niet te makkelijk’.

Belangrijkste tips

Bankgegevens en stelen online identiteit Nog steeds gebruiken veel mensen één wachtwoord voor meerdere sites (66%) en bijna een derde wisselt zijn of haar wachtwoord nooit. Grootste angst bij een hackaanval is dat criminelen en andere kwaadwillenden inzage krijgen in bankgegevens en het banksaldo. Ook is men bang dat hackers via het gekraakte wachtwoord online goederen bestellen of hun identiteit stelen. Wachtwoorden testen op sterkte gebeurt niet of nauwelijks. Bij meer dan de helft van werkend Nederland is er een wachtwoordbeleid op het werk (53%), terwijl 63% van de mensen vindt dat het bedrijf waar zij werkzaam zijn verantwoordelijk is. “Veel bedrijven zijn al op de goede weg en verplichten bijvoorbeeld hun werknemers om periodiek hun wachtwoord aan te passen (38%), maar dit is dus bij lang niet alle bedrijven het geval”, aldus Marjolijn Bonthuis. “Met de tool op www.digibewust.nl kan iedereen de kracht van zijn wachtwoorden gemakkelijk testen. Ook raden wij bedrijven aan om op sites waar een wachtwoord moet worden aangemaakt, een krachttestmeter te laten meelopen.”.

Een sterk wachtwoord is niet zomaar te raden en is moeilijk te kraken door een computerprogramma waar hackers gebruik van maken: Concrete tips van Digibewust: • Een veilig wachtwoord is lang en bestaat uit met minimaal 8 tekens; • Een veilig wachtwoord is altijd een combinatie van (hoofd)letters, getallen én bijzondere tekens; • Moeite met onthouden? Bedenk een ‘onvergetelijke’ zin; • Gebruik nooit voor de hand liggende woorden of reeksen (bv. 123); • Gebruik (veel) verschillende wachtwoorden; • Verander je wachtwoord(en) vaak, zeker wanneer een website van een bedrijf is gehackt; • Sla wachtwoorden niet op.

Meer informatie is te vinden op www.digivaardigdigiveilig. nl

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Uw specialist in creatie, ICT services, druk- en printwerk, opslag en distributie. Wij bieden totaaloplossingen in cross media. Hoe u ook wilt communiceren,

wij

maken

het

mogelijk!

Deskundig en betrokken, van advies tot duurzaam serviceconcept, zoals u van ons als partner mag verwachten.

Print en Drukwerk

w .sm

ICT Services

Creatie en Design

www.smg-groep.nl

Fulfilment en Warehousing

trots

24Kitchen van oud-Zwollenaar Jan Dekker groot succes

‘Iedereen is bij ons gelijk, er zijn geen ego's’ Tekst Thijs wartenbergh

Een megasucces, 24Kitchen, het digitale foodkanaal, dat is het. Mediaondernemer en oud-Zwollenaar Jan Dekker (57), algemeen-directeur van 24Kitchen, weet niet wat hem overkomt. Hij en de medewerkers, die vanuit Houten en Fox Amsterdam opereren, bevinden zich in een rollercoaster.

Deze achtbaan slingert alle kanten op en komt steeds weer op een nieuw station aan. Nu kan een prijs voor de beste website worden verwelkomd. “Het is niet normaal”, zegt Dekker hoofdschuddend. Ga maar na wat er zich heeft afgespeeld sinds de lancering van de zender in september 2011 via providers als UPC en ZIGGO: deze telt inmiddels 2 miljoen kijkers per week, wordt geroemd om zijn crossmediale mogelijkheden (combinatie van tv, website, magazine, boeken en social media), organiseert kookworkshops, de eerste Live on Stage-event is inmiddels gehouden in de Heineken Music Hall, er zijn al twee prijzen in ontvangst genomen (beste digitale zender van Nederland en website van het jaar), in andere landen is zijn de programma ook te zien, het aantal members neemt sterk toe: kortom, het kookpunt is bereikt bij 24Kitchen... Maar laten we bij het begin beginnen. Ik kan me voorstellen dat u verbaasd bent over deze ontwikkelingen. Dekker: “We hadden in het begin wel het idee dat er mogelijkheden waren, maar dat het zulke vormen zou aan-

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

nemen, dat hadden we niet voorzien. ‘We’ waren in het begin Rob Baan, de man achter kiemplantjesbedrijf Koppert Cress, die ervan overtuigd was dat 24 uur per dag naar kookprogramma’s kijken voldoende mogelijkheden bood om dat daadwerkelijk in de markt te zetten. We hadden zoiets in ons land niet, in Amerika en Engeland was het geen onbekend fenomeen. Fox International Channels sloot zich aan als partner, zodat we ons konden voegen bij een grote speler op de internationale tv-markt.” Maar waarom moest er eigenlijk een kookzender komen in ons land? Dekker: “Het idee vloeide voort uit het succesvolle RTL4-programma Life and Cooking met Irene Moors en Carlo Boszhard. Dat sloeg aan, niet alleen omdat je hier twee kanjers van presentatoren had, maar ook omdat het publiek veel belangstelling toonde voor het kookgedeelte dat meesterkok Rudolph van Veen voor zijn rekening nam. Ik had het idee dat ik daar iets meer mee moest doen. Rudolph zou daar een belangrijke rol in gaan spelen.”

Hoe bent u in dit wereldje terechtgekomen? Dekker: “Ik zou aanvankelijk iets doen in de tuinarchitectuur. Dat was althans de opzet. Toen ik eenmaal tuinarchitect was, bleek het dat er weinig werk voor me te vinden was. We praten beginjaren 80, financieel ook niet zo’n geweldige periode. Ik besloot daarom een andere koers te varen en kwam in de mediawereld terecht, als salesmanager. Dat was in 1984. Voor jeugdbladen en popbladen, waaronder het toen bekende Muziek Express, was ik verantwoordelijk. Bij, toen nog, VNU.

Ik ben een ‘mensen-mens’, een empatisch leider

Ik was er een van de Young Potentials. Ik ben er bij toeval ingerold, maar vond het er zó leuk dat ik in die business ben blijven hangen. Vijf jaar later begon ik

voor mezelf, Jan Dekker Producties. In totaal ben ik vijf jaar bij kranten en tijdschriften betrokken geweest. Ik heb daar steeds aan de commerciële kant gezeten. Toen deed de commerciële tv zijn intrede.” Toen rook u uw kans? Dekker: “Gezien mijn achtergrond en inmiddels opgedane ervaring was dat niet zo vreemd. Er waren ontwikkelingen die aangaven dat dergelijke tv-zenders goede mogelijkheden hadden om succesvol te zijn. Ik dacht: daar moet ik iets mee doen.” Bij de uitgeverijen kreeg u het gevoel dat het goed is de consument meerdere mediavormen aan te bieden. Dekker: “We waren toen al met multimedia bezig en dat heb ik doorgetrokken naar 24Kitchen: zoveel mogelijk vormen van communicatie integreren in een project. Een crossmediale aanpak. Niet alleen tv, waar het in eerste instantie om draait, maar ook een website, een magazine, boeken en social media. Al die delen versterken elkaar, zorgen voor een synergie. Je kunt op deze manier de boodschap beter overbrengen. We zaten ermee wel in een gunstige tijd. De digitalisering van de media heeft mede gezorgd voor de gunstige situatie waarin we ons met 24Kitchen bevinden.” Waar kwam u bij de commerciële televisie terecht? Dekker: “Bij RTL4. Ik ben betrokken geweest bij Telekids, Eigen Huis &

trots

'Rudolph van Veen is de Messi van de Nederlandse keuken'

Tuin en deed bijvoorbeeld ook het management voor Irene Moors. Life and Cooking werd de eerste food- en kookconfrontatie voor mij. Dat sloeg geweldig aan. Er ontwikkelde zich, omdat je door dat programma veel over voeding en voedsel hoort, bij mij een interesse in dat onderwerp. Ik begreep ook, door de respons van kijkers, dat er meer potentie in zat. Ik wilde het uitbouwen en kwam uiteindelijk op het idee voor een eigen kookzender.” Ik begreep uit eerdere verhalen met u dat u nogal een strijd voert tegen het voedsel dat er in winkels ligt en hoe consumenten daarmee omgaan. Dekker: “Eten wordt door veel mensen gezien als een soort maagvulling; het hongergevoel moet worden gestild.

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

Denk aan fast food, voorverpakt eten, kant en klaar-maaltijden. Een groot gedeelte is in ieder geval niet vers en dat is juist wat wij willen promoten bij 24Kitchen. Omdat het gezond is en je je gewicht ermee op peil houdt, zodat er minder kans op obesitas ontstaat. Je kunt er de kans op hartproblemen mee verkleinen. Mijn ogen gingen open door een film over voeding waarbij duidelijk werd dat veel producten vol zitten met suikers, vetten en zout. Dat zijn bestanddelen waarvan je er liever niet te veel van binnen krijgt.” U had op een bepaald moment, een groot woord misschien, een missie. Dekker: “Dat is niet overdreven gezegd. We willen bij 24Kitchen de samenleving met z’n allen een stukje

gezonder maken. Via goede voorlichting over voedsel en voeding, door allerlei tips aan te dragen, interessante feiten aan te dragen en niet belerend over te komen. Of dat lukt is moeilijk te meten, maar we zijn, gezien de reacties op onze uitzendingen, aardig op weg.” Het overbrengen van kennis over voedsel werd daarna belangrijk voor u? Dekker: “Kennisoverdracht is een van de key items bij ons. Wat is een mango, een avocado? Waar worden die geteeld, hoe groeien ze? Neem een programma over spruitjes dat we gemaakt hebben. Daar weten mensen weinig vanaf, ook al omdat het niet bepaald een populaire groente is. Kinderen gruwelen ervan. Na die uitzending wisten ze hoe

spruitjes groeiden, waarom je ze moet eten en hoe je ze kan bereiden. Bij ons gaat het allereerst om de inhoud. Bij andere omroepen, waar ik zeker niets op af wil dingen omdat ze zonder meer in hun genre goed zijn, staat toch een grote mate van entertainment voorop. Daar is niets mis mee, maar wij kiezen een ander uitgangspunt.” Waar heeft u inspiratie opgedaan voor 24Kitchen? Dekker: “Ik heb bij de BBC rondgekeken, daar zie je koks bezig met veel passie voor hun vak. Ik heb ook een bezoek gebracht aan ‘The Good Food Show’ in Birmingham. Hoe ze daar performen, daar heb ik op gelet. Bij Carlo en Irene wilde ik daarom ook een kok, één die het goed zou doen bij het publiek. Dat werd Rudolph van Veen, de jongste meesterkok ooit in Nederland. Als je ziet welke uitstraling hij heeft, geweldig. Met hem hebben we een hele goede in huis gehaald. Noem hem maar de Messi van de Nederlandse keuken. Een soort tovenaar dus, in dit geval met potten en pannen, en niet met de bal. Als je ziet hoe hij in het buitenland wordt ingehaald, dat is ongelofelijk. Als een popster of filmster, zo gek zijn de mensen op hem.” Maar er zijn meer opvallende koks bij jullie, veel vrouwen. Dat is, hoe dan ook opmerkelijk in het koksvak. Dekker: “Ja, we hebben Angélique Schmeinck, ook een meesterkok, en Roberta Pagnier, om er een paar te noemen. De keuze voor vrouwen is een bewuste keuze geweest, we hebben twee jaar lang screentests gedaan. Het is idioot dat er alleen kerels als kok te zien zijn. Dat idee hebben wij doorbroken. Giovanni Caminita, bassist in de begeleidingsgroep van Marco Borsato, is ook een opmerkelijke verschijning in dat rijtje. Hij zegt eerlijk dat hij geen opleiding tot kok heeft gedaan. Maar, elke Italiaan kan koken, zegt hij, dus ik ook. Hij heeft het koken van zijn moeder geleerd. Zijn optredens doen het goed. Zijn moeder is een keer over geweest, ze stond samen met Giovanni in de keuken. Heel leuk.”

Wat zijn de toekomstplannen met 24Kitchen? Dekker: “We willen meer met kinderen gaan doen. Zij zijn de toekomst en zij moeten ervan doordrongen raken dat ze gezonde producten moeten eten. We willen kooklessen gaan geven voor en met kinderen. Er dient ook een webomgeving voor ze te komen, zodat ze er optimaal bij betrokken raken.” 24Kitchen draait als een tierelier, nationaal en internationaal. Ik neem aan dat de onderlinge sfeer een belangrijk deel van het succes bepaalt. Dekker: “Die sfeer is essentieel. Bij ons hebben de medewerkers geen ego’s. Samen staan we er voor, schouder aan schouder, om mooie programma’s te brengen. Daarin zijn we gelijk, hoewel er één persoon, ik dus, wel de leiding moet hebben.”

me heen. Zelf wil ik elke dag veel energie geven aan onze mensen en aan onze zakenrelaties. Als je bij 24Kitchen op bezoek bent geweest, ga je met meer energie en motivatie de deur uit. Dat is mijn filosofie, over hoe om te gaan met elkaar en je zakenpartners, met betrouwbaarheid als basis.” Houdt u zelf van koken? Dekker: “Ik durf het in deze omgeving bijna niet te zeggen, maar ik kan niet koken, of althans, ik laat dat aan mijn vrouw over. Mijn prestaties achter het fornuis zijn niet om over naar huis te schrijven… Je kunt ook niet in alles uitblinken. We hebben een hele goede kookbrigade in huis bij 24Kitchen.”

Veel mensen zien voedsel als een soort maagvulling

Wat voor een manager bent u? Dekker: “Ik ben een mensen mens, een empatisch leider, de dame die de toiletten schoonmaakt bij 24Kitchen is net zo belangrijk als ik ben, en dat geldt voor iedereen binnen 24Kitchen.” Bent u gauw tevreden over bereikte prestaties? Dekker: “De lat ligt heel hoog bij 24Kitchen. We hebben een missie die we met zijn allen dagelijks invullen. We gaan voor 100% kwaliteit, we zijn open en transparant en eerlijk over eten.” Bent u iemand van: leuk wat we vandaag bereikt hebben, maar morgen moet het nog beter? (dit om iedereen scherp te houden…) Dekker: “We houden elkaar scherp. Ik heb voldoende kritische mensen om

Van New York, Peking, Dubai tot Rio de Janeiro Nederlandse bedrijven veroveren de wereld

Vertaalbureau Company Translations

Uw vertalingen in professionele handen Company Translations verzorgt al ruim 17 jaar vertalingen voor de zakelijke markt en overheidsinstellingen. Wij vertalen en tolken voor ruim 300 tevreden opdrachtgevers. Onze opdrachtgevers komen vooral voort uit de groot industrie, de overheid en de zakelijke dienstverlening. Van juridisch tot technisch en van commercieel naar ict, alle vertalingen worden uitsluitend door native speakers verzorgd. Native speakers hebben de doeltaal als moedertaal. Company Translations verzorgt voor u alle talen wereldwijd. Wij nemen u zorg uit handen en vertalen uw teksten professioneel. Naast vertaalwerkzaamheden leveren wij ook veel tolken en tolkenapparatuur voor uw bijeenkomsten. Grieks, Turks, Tsjechisch, Roemeens, Japans, Engels, Frans of Duits, de taal die u nodig heeft, leveren wij. Vertaalbureau The Company Translations heeft wereldwijde samenwerkingsverbanden met vertalers voor het professioneel vertalen van al uw zakelijke teksten. Alle vertalers zijn HBO of Universitair afgestudeerd en hebben ruime ervaring. Kennis, vakmanschap en uiterst scherpe tarieven zijn synoniem voor onze organisatie. Wij weten welke vertaler ingezet moet worden om uw tekst professioneel te vertalen. Een juridische tekst moet immers naar een hele andere vertaler dan een technische tekst. Onze know-how zorgt dan voor de kwaliteit die u beoogt. Bij elke opdracht wordt de juiste vertaler gezocht die aansluit op het vakjargon van uw tekst. Uw vertaling is bij ons in goede handen.

Het onderscheidend vermogen van vertaalbureau Company Translations: • Werkt met meer dan 300 (native) vakbekwame vertalers wereldwijd • Alle vertalers zijn HBO/Universitair opgeleid met ruime werkervaring • Vertalen van en naar alle talen wereldwijd • Specialisatie in BRIC-talen • Zeer scherpe tarieven • Juiste match tussen tekst en vertaler • Reeds 17 jaar ervaring • Zeer klantgerichte flexibele instelling • Hoge kwaliteitseisen • Specialisatie in tolkwerkzaamheden • Specialisatie in ondersteuning van uw congressen en events • Persoonlijke kennismaking is mogelijk • Tekstproductie/Correctie/DTP/Opmaak

Met onze hulp spreekt u duidelijke taal en doet u zorgeloos zaken met uw internationale klanten!

www.companytranslations.nl

duurzaamheid

Ruud Koornstra, duurzaam ondernemer:

“Ik voel me soms een missionaris

die veel ongelovigen moet bekeren” Tekst Thijs wartenbergh

“Ik voel me af en toe net een missionaris die nog veel ongelovigen moet bekeren”. Ondernemer Ruud Koornstra, ook wel duurzaamheidsgoeroe genoemd omdat hij altijd wordt benaderd als het over duurzaamheid gaat, doet er alles aan om mensen tijdens de huidige crisis niet dieper de put in te praten. Om niet te zeggen: hij brengt als eenvoudige ondernemer realistische hoop. Hoop in bange dagen… Koornstra staat aan het roer bij Tendris, dat hij in 2001 oprichtte, en heeft hechte banden met Pharox, Innolumis, Visa Greencard, The New Motion en XXimo, om er een paar te noemen. Investeren en ondernemen is zijn tweede natuur geworden, zo lijkt het. Andersom wordt er regelmatig contact gezocht met hem. Kortom, een zakenman die zijn sporen heeft nagelaten en ook door anderen ‘gezocht’ wordt. En een die zich graag laat horen. Via RTL, BNR en Radio1 bijvoorbeeld, maar hij is ook een paar maal te gast geweest bij Pauw & Witteman. Verder heeft hij een wekelijkse column in De Telegraaf en zit hij in de jury die bepaald welk bedrijf de Groene Telegraaf Award, een jaarlijkse onderscheiding, in ontvangst mag nemen. Daarnaast trekt hij regelmatig het land in om een lezing te houden. Veelal met duurzaamheid en ondernemerschap als uitgangspunt.

Geen luchtfietserij “Hoop in het vooruitzicht stellen is geen luchtfietserij”, benadrukt hij. “Ik ben ervan overtuigd dat er

oplossingen zijn voor de huidige crisis. Maar ook als je kijkt naar de klimaatcrisis. Alleen: daar is tijd voor nodig en daarvoor is het ook belangrijk dat bepaalde partijen met grote belangen een stapje terug doen. Om niet te zeggen, een reuzenstap. Zoals oliemaatschappijen.” Hij licht dat toe. “Als je nagaat dat alles in onze wereld gebaseerd is op verspilling. Alles moet eerst kapot of op zijn. Veel van de totale energie verspillen we. Totaal onnodig. Er is, naast de huidige crisis, allang een voedselcrisis. Als we de zaken wereldwijd anders organiseren, dan kunnen bijvoorbeeld mensen die weinig tot niets te eten hebben ook geholpen worden. Dan moeten de huidige partijen wel beseffen dat oneindige groei onmogelijk is en dat we

ons succes moeten in plaats daarvan moeten vinden in vernieuwing. En dat is de bottleneck.” Ofwel, er is een – wat hij noemt – reset nodig. Een andere manier van denken. Idealisme, duurzaamheid en een beter milieu zijn daarbij onlosmakelijk verbonden. Dat moet leiden tot een ander, beter leven. Daarbij komt zijn eerder genoemde ‘missiewerk’ om de hoek kijken, waarbij de ‘ongelovigen’ in beeld komen. Zoiets gebeurt niet even op een achternamiddag. De missionaris zal overuren moeten maken.

Pensioenen “Ik heb onlangs nog voor een gehoor gestaan, waarbij het over pensioenen ging. Ik ben er geen expert in, maar denk

er wel over na. Ik praat ook mee over de gezondheidszorg. Misschien juist omdat ik er niet te diep in zit. Daardoor kijk ik er anders tegenaan en stel ik vragen waar anderen nooit op zouden komen. Ook in de gezondheidszorg mag er wel een en ander veranderd worden omdat de kosten die erin omgaan veel te hoog zijn.” Bij doorvragen over dat item komt naar voren dat het systeem van verzekeraars zorgt voor die hoge kosten. Preventie om ziekten tegen te gaan zou ertoe kunnen bijdragen om het aantal ziekenhuisbezoeken terug te dringen. Dat komt er niet van, aldus Koornstra. Angst dat gezonde klanten na jaren lange investering in preventie overstappen naar de concurrent, maakt het voor verzekeraars momenteel onmogelijk om echt te zorgen dat mensen niet ziek worden. Ook hier houdt het huidige systeem effectieve verandering tegen.Maar het hart van Koornstra ligt toch, naast de lezingen die hij verzorgt, bij duurzaamheid. Hij zag aan het eind van de vorige eeuw zijn bankrekening bijna exploderen toen hij zijn televisieproductiebedrijf - van onder andere Lingo en Villa Federhof - verkocht. Hij was tot twee jaar geleden bij Villa Felderhof betrokken door uitzendingen te produceren. In 2001 startte hij het bedrijf Tendris, met als filosofie dat de wereld moet veranderen.

Perspectief Een ledlamp, een greencard en een energiemaatschappij waarbij de klant groene stroom krijgt geleverd (OXXIO) afkomstig uit de ‘keuken’ van Koornstra – hebben veel losgemaakt en zijn vehicles voor die filosofie. Aan de horizon lonkt

een duurzaam commercieel perspectief. “We moeten anders leren denken. Duurzaam denken. Wij brengen dat in praktijk”, aldus Koornstra.

Duurzaam stopt niet bij eerste vier letters

Waarom de fascinatie voor duurzaamheid? “Ik kreeg op een bepaald moment wel door dat er veel diende te veranderen. Kijk naar de crisis die we nu hebben, en wat er al was, zoals droogte, hongersnood, noem maar op. Ondernemen is nog steeds een werkwoord: voor mij het sein om daarmee aan de slag te gaan. Tendris was daarvan een voorbeeld.” Hij werd aanvankelijk met de nodige scepsis bekeken, hij was ondernemer, dus hij was schuldig, en ook nog eens duurzaam ondernemer, dus ook nog een oplichter. In die tijd was duurzaam ondernemen een tegenstrijdig begrip. “We hadden vrijwel meteen een flink zakelijk succes. En dat met duurzame producten. Dat kon niet, werd gezegd, daar moest een luchtje aan zitten. Mensen kregen korting op groene stroom. Er was van alles aan de hand, volgens sommigen. Ik moest me verantwoorden in het consumentenprogramma ‘Kassa’. Dat vond ik niet zo erg, want na elk bezoek aan de studio kwamen er duizenden klanten

bij, omdat we iedereen hadden kunnen overtuigen van het feit dat we niets verkeerd deden en dat we bewezen dat je duurzame keuzes ook financieel kunt belonen. Vandaar die reactie. Mijn marketing man van OXXIO vroeg op een bepaald moment; “Wanneer mag je weer naar Kassa?” Want dat leverde zomaar 10.000 nieuwe klanten op.”

‘Duur’ De gangbare gedachte is dat duurzaamheid stopt bij de eerste vier letters; duur. Maar niets is minder waar. Als met het woord duurzaamheid duurder wordt bedoeld of minder van kwaliteit is het juist niet duurzaam. Ik kan ook zeggen: Is een ledlamp duur, zoals sommigen denken? Ja, als je hem in de kast legt. Niet als je hem daadwerkelijk gebruikt waarvoor hij is gemaakt, om licht te geven, dan kun je geen voordeliger keuze maken. Niet voor niets wordt een groot aantal kroegen van Heineken voorzien van ledlampen, waarbij de terugverdientijd al in acht maanden een feit is.” De zaken gaan voorspoedig: een fraaie bolide, voldoende inkomsten, nog plannen genoeg om ten uitvoer te brengen. Is er nog wat te wensen over, zou je zeggen? “Zo af en toe”, zegt Koornstra, “zou ik wel eens een tijdje postbode willen zijn. ‘s Ochtends vroeg beginnen, ‘s middag vroeg thuis. Lekker overzichtelijk. Verder weinig zorgen aan je hoofd. Een eerbaar beroep overigens, dat van postbezorger. Maar dan bedenk ik alweer snel: als ondernemer kun je direct invloed hebben, iets bereiken, ondernemen is een werkwoord. Ik zou ook wel tegen anderen willen zeggen: neem zelf ook meer initiatief als je wat wilt bewerkstelligen. Wacht niet op de overheid. Je bent immers zelf verantwoordelijk voor je daden.” B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

netwerken

Benut uw netwerk

om sneller doelstellingen te bereiken Business Company, uitgever van dit BUSINESS magazine is tevens organisator van de BOB netwerkbijeenkomsten. BOB staat voor Business Ontmoet Business en heeft als doel: u in contact brengen met goede leads.

Tenminste 20 nieuwe contacten Op de BOB bijeenkomsten ontvangen wij jaarlijks ca. 10.000 ondernemers. Een enorme potentie om uw zakelijk netwerk uit te breiden. En wij helpen u daarbij. Op elke BOB bijeenkomst wordt georganiseerd genetwerkt. Op ludieke wijze, brengen wij u in contact met tenminste 20 nieuwe contacten. Ervaar de kracht van uw netwerk om sneller je doelstellingen te bereiken.

Netwerkagenda 31 januari 2013 (datum onder voorbehoud)

BOB Hybride Peterman Autogroep Hybride rijden en fiscaliteiten bij Peterman Autogroep. Hybride testen, fiscale voordelen en netwerken. 7 februari 2013

BOB GrandPrix Kartplaza Nijverdal

Ben even netwerken… Netwerken kan u helpen om het verkoopproces te versnellen. Netwerken is vragen anderen u te helpen. Het is beter om 1% te ontvangen van de inspanningen van 100 mensen, dan 100% te vragen van uw eigen inspanning. Word Vriend van BOB BOB organiseert ca. 30 bijeenkomsten per jaar in Oost- en Midden-Nederland. Als Vriend van BOB heeft u toegang tot alle BOB-bijeenkomsten, heeft u uw persoonlijke profiel op onze website www.businessontmoetbusiness.nl én u ontvangt het BUSINESS magazine altijd.

Dynamisch zakelijk event voor een ieder die een passie heeft voor de autosport. De teams rijden een uur lang in de snelle karts op de fraaie indoorbaan van Kartplaza te Nijverdal. Een ieder kan zich individueel inschrijven maar ook als bedrijventeam! 21 februari 2013

BOB Bijeenkomst KienhuisHoving advocaten en notarissen Enschede KienhuisHoving is marktleider in Twente op het gebied van juridische dienstverlening. Een groot kantoor met ruimte voor veel specialismen. Deze specialismen zijn voor relaties van belang. Problemen kunnen daardoor in snel tempo worden opgelost. Een kennismaking! 7 maart 2013

People’s Business Zwolle

Nieuw: BOB Nieuwkomerslunch Librije’s hotel

B U S I N E S S | N U M M E R 6 | december 2 0 1 2

People’s Business Zwolle 2013 is een 1-daags evenement dat geheel in het teken staat van het leggen van nieuwe contacten, het verbreden van kennis en op creatieve en innovatieve wijze worden geprikkeld het ondernemers- en bestuurdersvak succesvol te blijven uitoefenen. People’s Business Zwolle 2013 wordt voor de 7e keer georganiseerd en vindt plaats bij het Deltion College in Zwolle.

Preferred Partners:

Registreren als Vriend van BOB kan via onze website: www.businessontmoetbusiness.nl. Klik op de link: Word Vriend van BOB.

11 maart, 14 mei, 1 juli 2013

BOB Nieuwkomerslunches Librije’s Hotel Word je Vriend van BOB, dan ontvang je gelijk de uitnodiging voor de BOB Nieuwkomerslunch bij Librije’s Hotel. U wordt hier kosteloos voor uitgenodigd en u ontmoet direct alle nieuwe Vrienden van BOB. (datum volgt)

BOB Borrel Regus Zwolle 16 april 2013

BOB Borrel Stern Auto Hilversum BOB bijeenkomst in de prachtige showroom van Mercedes dealer Stern Auto te Hilversum. Introductie van de nieuwe E-klasse! 25 april 2013

People’s Business Twente & BOB Borrel Creatieve Fabriek Hengelo People’s Business Twente 2013 is een 1-daags evenement dat geheel in het teken staat van het leggen van nieuwe contacten, het verbreden van kennis en op creatieve en innovatieve wijze worden geprikkeld het ondernemers- en bestuurdersvak succesvol te blijven uitoefenen. Locatie: Creatieve Fabriek Hengelo 16 mei 2013

BOB Teambuilding Adventure Topprestaties beginnen met een topteam. En een topteam heeft synergie, begrip, vertrouwen en training nodig. Om van uw goede team een topteam te maken, organiseren wij deze BOB Teambuilding Adventure aan. 23 mei 2013

BOB Duurzaam Ondernemen bij SMG Groep

creating airport garden city

Deze BOB bijeenkomst staat helemaal in het teken van Duurzaam Ondernemen. Bedrijven die Duurzaam Ondernemen hebben de toekomst. Het zal een dynamische avond worden met ca. 6 verschillende onderwerpen. Sprekers, workshops, koken met bekende Nederlanders, netwerken - deze BOB bijeenkomst wilt u niet missen. Registreren als Vriend van BOB én voor de netwerkbijeenkomsten kan via www.businessontmoetbusiness.nl

terugbl

Succesvolle BOB Eindejaarsbijeenkomst Meeuwsen Ten Hoopen Maar liefst 160 ondernemers kwamen naar het Agoratheater in Lelystad voor de BOB eindejaarsbijeenkomst van Meeuwsen Ten Hoopen. Een ongekend hoog aantal, maar het programma dat geboden werd was dan ook zeer krachtig en divers.

“Verbreed uw persoonlijke perspectief!”

Een tweede presentatie werd verzorgd door Jan Frens en Louise Knegtel, auteurs van het boek ‘Krachtvoer voor Ondernemers’. Ondernemers werden uitgedaagd om hun persoonlijk perspectief te verbreden en het eigen veranderingsproces te versnellen. Ofwel, hoe te ondernemen in een nieuwe economische werkelijkheid. De middag werd afgesloten met heerlijke tapas op de Informatiemarkt.

De middag ging van start met een informele Informatiemarkt waar bijna 35 ondernemers hun dienst en/of product presenteerden. Het officiële programma vond plaats in de theaterzaal waar alle fiscale gevolgen voor 2013 door Otto Brands, fiscalist bij Meeuwsen Ten Hoopen, werden toegelicht. Hoewel een ieder het in de portemonnee zal voelen, wist Brands er geregeld toch een humoristische ondertoon aan te geven. Natuurlijk is het een serieuze zaak en daarvoor heeft Meeuwsen Ten Hoopen de juiste kennis in huis. In slechts twintig minuten wist hij alle aanwezigen te boeien en aan te zetten tot het ondernemen van actie.

Ook een een BOB Bijeenkomst bezoeken? Wilt u ook een BOB bijeenkomst bezoeken, heten wij u van harte welkom. U kunt zich registreren via onze website www.businessontmoetbusiness.nl

“Onderneem nu actie”

terugbl

BOB Twents Techniek Museum HEIM Het Twents Techniekmuseum HEIM in Hengelo is voor bedrijven en instellingen een ideale ontmoetingsplaats met historische allure. Het museum leent zich bij uitstek voor vergaderingen, presentaties van nieuwe producten, symposia, tentoonstellingen of noem maar op. 22 november jl. was dan ook een mooie gelegenheid om de BOB bijeenkomst bij dit interactieve, inspirerende museum te organiseren.

“Het juiste netwerk hebben is erg belangrijk”

Ruim 100 ondernemers en bestuurders kwamen naar het fraaie pand waar ze werden ontvangen door het ‘ MINI How do you drive your coffee’ team. 6 flitsende MINI’s konden getest worden en aan de hand van je rijgedrag werd bepaald hoe sterk je koffie wordt gedronken. Echt leuk!

In het interactieve museum is alles aanwezig om enthousiast te worden over techniek. Technisch vernuft uit het verleden maar ook duurzame en slimme alternatieven in het heden. Zo ontdekten we duurzame energie in de E-MISSION zaal, en hoe bijzonder de radartechnologie is in de vernieuwde Radar& Detectiezaal. Ook maakten we kennis “...” een nieuwe bewoner: AAp, een interactieve orang-oetan die een spelletje met je speelt!

â&#x20AC;&#x153;Toenemende digitalisering geeft meer behoeft aan persoonlijk contactâ&#x20AC;?

Bij alle BOB bijeenkomsten draait het om netwerken. Met het juiste netwerk heb je sneller de ingang die je zoekt om je verhaal te kunnen doen. Ook de toenemende digitalisering maakt dat er meer behoefte is aan persoonlijk contact. Naast de populaire sociale media is een persoonlijke klik nodig om een zakelijke relatie op te bouwen. Tijdens de rondgang door het museum was er bij elk onderdeel dan ook voldoende tijd om kennis met elkaar te maken. Aan de hand van diverse stellingen werd duidelijk wat de aanwezigen dagelijks ondernemen, maar ook wat zij bijvoorbeeld doen op het gebied van duurzaamheid en innovatie.

wenst u en de uwen een gezond en gelukkig 2013!

BUSINESS

RenĂŠ Frijters

Terug in de schijnwerpers

‘Ik verwacht voor Knab eenzelfde trend als indertijd bij Alex.’

Data als format voor betere dienstverlening. Het klinkt logisch, maar in de financiële dienstverlening lijkt Knab een uitzondering. Sinds drie maanden zet de nieuwe online bank vooral in op innovatie en meldt, haar focus te richten op klanten en niet op producten. Bedenker en oprichter René Frijters is overtuigd van het aanstaande succes. ‘Al is het maar omdat hun cultuur traditionele banken in de weg zit.’ Met veel kennis van ICT en gevoel voor ondernemen richtte Frijters in 1999 Alex Beleggersbank op. Met laagdrempelige beleggingsproducten faciliteerde hij zelfstandig beleggen via internet en veroverde al snel de harten van vermogende particulieren. Toen de succesvolle beleggersbank in 2007 werd verkocht aan voormalig concurrent Binck en Frijters op een vriendelijke manier de deur werd gewezen, maakte hij een kortstondig uitstapje naar de DSB Bank. Deze zomer keerde hij met Knab terug in de schijnwerpers. ‘Het is heerlijk je tanden te zetten in een nieuwe uitdaging, één die opnieuw banken aan het denken gaat zetten.’

Snedig Knab is een onlinebank voor mensen die slim met hun geld willen omgaan, aldus de website. Zijn er dan mensen die niet slim met hun geld willen omgaan?

BUSINESS NATIONAAL

Profiel

De nieuwe uitdaging van René Frijters

Gevestigde orde weer aan het denken zetten TEKST MART RIENSTRA FOTOGRAFIE NADINE VAN DEN BERG

‘Nee, daarom wordt het gegarandeerd een succes’, luidt het snedige antwoord van Frijters. Vervolgens, serieus: ‘De meeste mensen zijn te druk of hebben te weinig belangstelling voor bankzaken. Als gevolg daarvan besteden ze hun financiële zaken uit aan banken en verzekeraars, die met hun winstmarges juist profiteren van dit gedrag. Wij helpen particulieren beter inzicht te krijgen in hun financiële situatie en bieden een methode die dit makkelijker en profijtelijker maakt.’

Vertrekpunt In een notendop schetst Frijters het businessmodel van Knab. Met deze kanttekening dat niet het product centraal staat maar de financiële situatie van de klant. ‘Onze kans van slagen zit er vooral in dat we het anders doen dan de traditionele banken.’ Anders is volgens Frijters: slimmer en beter. ‘Daar heb je dus moderne ICT voor nodig, maar ook een andere marktbenadering.’ Veel grote banken handelen ouderwets vanuit producten zoals hypotheken, sparen en verzekeren, stelt Frijters. ‘Productmanagers worden afgerekend op het behalen van targets. De specifieke situatie van de klant is in dit proces ondergeschikt. Sterker nog, die komt vaak niet eens ter sprake.’ Bij Knab vormt de individuele financiële situatie juist het vertrekpunt. Om deze inzichtelijk te maken voor de klant biedt de online bank diverse financiële tools, zoals een digitale spreekkamer en een financieel dashboard. ‘Met één klik krijg je hierdoor een beeld van alle rekeningen, ook die je wellicht bij andere banken hebt. Met dit totaaloverzicht van geld,

vermogen en pensioen kun je goed je financiële situatie inschatten en mogelijk plannen maken voor de toekomst.’

te helpen slim om te gaan met hun geld. Daarom zetten wij juist in op bewustwording, gemak en aandacht.’

Eenvoudige rekensom

Niet gek

Een andere noviteit is het geven van alerts. ‘Klanten ontvangen deze op het moment dat een financieel voordeel lonkt. Bijvoorbeeld bij veranderingen in de fiscale wetgeving of als ze onnodig rood staan op hun betaalrekening. Wij signaleren kansen en geven een advies. Wat de klant ermee doet, is zijn of haar eigen keuze. Besluit iemand een nieuwe hypotheek af te sluiten dan profiteren andere banken daarvan, want wij hebben dat product niet. Nog niet.’ Frijters wil er maar mee zeggen dat het bij Knab primair draait om het voordeel voor de klant, niet van zijn online bank. Als tegenprestatie is een maandelijkse fee verschuldigd (€ 15); ‘That’s all.’ Maar een eenvoudige rekensom leert dat je met 1.000 klanten (Knab bereikte dit aantal medio november) geen organisatie van 70 medewerkers draaiende kunt houden. Daarom is er Aegon. Als enig aandeelhouder investeert de verzekeraar in Knab en zorgt voor de noodzakelijke bankvergunning. ‘Maar we opereren volledig zelfstandig,’ zegt Frijters, die de samenwerking vooral logisch vindt. ‘Ook vanwege onze gezamenlijke visie waarin we mensen bewust willen maken van hun financiën, zodat ze er grip op kunnen krijgen.’ Juist in deze tijd moet dit argument menig particulier aanspreken. Profiteert Knab dus van de economische crisis? ‘Geen idee. Wij profiteren vooral van de fouten die banken blijven maken door nauwelijks tijd en aandacht aan klanten te besteden en hen niet

Maar neemt de gemiddelde particulier wel de moeite om zich bewust te worden van zijn of haar financiële situatie? ‘Misschien niet. Daarom richten wij ons met name op klanten die nieuwsgierig zijn, kritisch, ondernemend en enigszins vermogend. Mensen vanaf 30 à 35, die gelet op hun gezinssituatie grip willen hebben op geldstromen en nadenken over later. Mensen ook die openstaan voor verandering en meegaan met hun tijd.’ Deze omschrijving lijkt op het lijf geschreven van de gemiddelde ondernemer. Maar juist bij deze doelgroep geeft Knab vooralsnog niet thuis. ‘Maar dat gaat veranderen. We doen nu onderzoek naar de behoeften en wensen van kleinere bedrijven en zelfstandig ondernemers. Juist zij betalen fors voor zakelijke rekeningen en producten bij traditionele banken. Ik ben ervan overtuigd dat deze doelgroep oren heeft naar een online bank die snel schakelt, vooruit denkt en niet te veel aan hen wil verdienen.’ Met deze beloftes denkt Frijters binnen vijf jaar meer dan 100.000 klanten aan zich te binden. ‘Mensen zijn niet gek. Als je geen waardering voelt en geen vertrouwen meer hebt in je bank, stap je over. Vroeg of laat. Ik verwacht voor Knab eenzelfde trend als indertijd bij Alex. Pas als duizenden mensen de overstap eenmaal hebben gemaakt, gaan banken nadenken en zullen ze pogingen ondernemen hun business te veranderen. Helaas voor hen zit hun cultuur daarbij in de weg.’ BUSINESS NATIONAAL

III

Trends

High Growth Awards podium voor snelle groeiers

‘Als je iets bijzonders doet, kun je groeien’ TEKST hans hajée

Succesvolle snelgroeiende bedrijven een podium geven en rolmodellen creëren die dicht bij ondernemers staan. Dat zijn de belangrijkste doelstellingen van de High Growth Awards, een jaarlijkse competitie waarbij zowel kwantiteit als kwaliteit van groei wordt beoordeeld. In 2012 zijn 82 groeibedrijven genomineerd, goed voor een gezamenlijke omzet van 976 miljoen euro. Port4Growth brengt groeiondernemers bij elkaar. Met partners als Rabobank, Grant Thornton, Philips, Nobel, DPO2, Sandler en het Ministerie van EZ, Syntens, Kamer van Koophandel en Agentschap NL organiseert het kennisnetwerk landelijke en regionale bijeenkomsten, masterclasses en het Groeiversneller-programma.

Dichtbij ondernemers Prominent onderdeel van de activiteiten van Port4Growth zijn de High Growth Awards, een competitie voor snelle groeiers die dit jaar voor de zesde keer is gehouden. ‘Deze ranglijst maakt inspirerende rolmodellen zichtbaar,’ zegt Port4Growth-directeur Joop de Jong. ‘Door de regionale opbouw gaat het om voorbeelden die dichtbij andere ondernemers staan.’ Voor een nominatie moeten bedrijven drie jaar achtereen een gemiddelde groei van minimaal tien procent laten zien. Het aantal deelnemers lag dit jaar met 82 vrijwel op het niveau van 2011. ‘Naast vertrouwde gezichten zijn er veel nieuwe bedrijven bij,’ aldus Marleen Smid, eventmanager van de High Growth Awards. ‘Een goede zaak. Wel hebben we meer bedrijven moeten afwijzen omdat ze niet voldeden aan de groeicriteria. Maar het goede nieuws is dat in alle branches groei mogelijk is. Als je iets bijzonders doet, kun je groeien.’

BUSINESS NATIONAAL

Ideaalprofiel Van de 82 genomineerde bedrijven hebben zes regionale jury’s elk een top 5 gemaakt. Deze dertig bedrijven zijn beoordeeld door de landelijke jury, bestaande uit ervaren ondernemers en deskundigen van de partners. Deze jury heeft het mandaat om zelfstandig bedrijven naar boven of beneden te schuiven. ‘Anders dan bij competities als de FD Gazellen en de Deloitte Fast 50 is bij de High Growth Awards niet uitsluitend de mate van groei maar ook de kwaliteit ervan bepalend voor de rangorde,’ verduidelijkt

Winnaars van de High Growth Awards in 2011

De Jong: ‘In ons Groeimodel zijn zes elementen gedefinieerd waarop succesvolle groeibedrijven zich onderscheiden: strategie, marktpositionering, automatisering, kapitaal & financiering, businesspartners en overname & opvolging. Hoe dichter een bedrijf bij het ideaalprofiel komt, hoe hoger de score. Die bepaalt uiteindelijk de plek op de ranglijst.’

Testen als ambacht De ranking van de High Growth Awards 2012 werd op 28 november bekend

gemaakt tijdens een bijeenkomst bij Rabobank Nederland. Nummer 6 was Bartosz ICT (Arnhem), dat voor de tweede keer deelnam aan de High Growth Awards. ‘Nominatie betekent een kwaliteitsstempel. We zien de competitie als een goede manier om ons te positioneren en de naamsbekendheid te vergroten,’ vertelt MT-lid Vincent Verhelst. Bartosz ICT richt zich op het testen en toetsen van softwaresystemen, -pakketten en maatwerkapplicaties voor de top 250-organisaties van Nederland binnen industrie, overheid, banken en verzekeraars. De gemiddelde groei over 2009-2011 bedroeg 73%. Op 1 november bestond het bedrijf vijf jaar en verwelkomde Bartosz de 101e medewerker. Wat is het geheim achter deze indrukwekkende groei? ‘We zien testen echt als een ambacht, leveren de beste mensen met

Snelle groeiers financieren hun ontwikkeling vooral uit cashflow

“state of the art” kennis. Ook is veel aandacht voor hun communicatieve en sociale vaardigheden. Medewerkers werken op locatie bij klanten; het moeten dus prettige collega’s zijn.’ Het overgrote deel van de nieuwe aanwas komt uit het netwerk van de eigen medewerkers. ‘Via een korte

maar intensieve procedure selecteren we streng. Het aantal nieuwe mensen dat we kunnen aannemen, bepaalt ons groeitempo.’ Bartosz maakt geen gebruik van vreemd vermogen en groeit autonoom. Financieel is het bedrijf zeer solide. ‘Op alle relevante ratio’s scoren wij maximaal; een sterk punt bij aanbestedingen.’

Bouwen aan een nieuwe generatie Diederik Six is financieel directeur van CompaNanny (nummer 46 en gemiddeld 38% groei over 2009-2011). Met een hoofdkantoor in Amsterdam, elf vestigingen en 400 medewerkers biedt het bedrijf kinderopvang en buitenschoolse opvang. ‘We bestaan bijna tien jaar. Vooral na 2008 groeide de vraag naar onze dienstverlening sterk. Vorig jaar zijn er drie nieuwe vestigingen geopend en dat gebeurt in 2013 opnieuw.’ Kwaliteit is de rode draad. ‘We streven continu naar verbetering en betrekken ouders en kinderen intensief bij de ontwikkeling van ons aanbod.’ CompaNanny financiert de groei met eigen vermogen. ‘Investeringen voor verbouwingen betalen we via een annuïteit bovenop de huursom terug aan de eigenaar. Hierdoor wordt de cash out beperkt en kunnen we blijven investeren in kwaliteit en personeel.’ Overheidsmaatregelen maken kinderopvang duurder. CompaNanny biedt daarom alternatieve diensten zoals een nanny thuis. ‘Een uitkomst voor grote gezinnen of buren die opvang willen combineren. Ook is de buitenschoolse opvang uitgebreid met sport en andere activiteiten. De meerwaarde neemt hierdoor verder toe. Ouders reageren positief en geven hoge

HIGH GROWTH AWARDS 2012 Overall Bedrijf % Gemiddelde Juryscore ranking groei 1 Emesa Nederland 111,58 27,33 2 Drukwerkdeal.nl 54,14 25,83 3 Polyganics 23,83 25,17 4 Mconomy 56,77 25,00 5 Haco Tail Lift Parts 38,82 25,00 6 Bartosz ICT 73,70 24,83 7 Central Point Europe 15,05 24,83 8 Ambitious People Group 84,93 24,67 9 Daisycon 24,16 24,67 10 Hippo 15,97 24,50 11 Beslist.nl 72,37 24,17 12 Solutions on Silicon 66,63 24,17 13 Hamilton Bright 29,99 24,17 14 Voiceworks 66,66 24,00 15 Maiken Systems 43,74 24,00 16 Kunststof Recycling Van Werven 53,99 23,83 17 Adversitement 27,30 23,83 18 ACES Direct 23,05 23,83 19 Axxerion Facility Services 11,19 23,83 20 CM Groep 31,65 23,67 21 Fier Fryslãn 16,64 23,67 22 Bukatchi 15,43 23,67 23 Atama Solar Energy 355,40 23,50 24 belsimpel.nl 248,97 23,50 25 Herke ICT Group 43,79 23,33 26 DMT Milieutechnologie 53,38 23,00 27 YourSurprise.com 33,33 23,00 28 FBD Bankmensen 42,59 22,83 29 Compare Group 23,89 22,76 30 Neomax 28,63 22,67 31 D&F Techniek 23,12 22,67 32 Conclusion FIT 186,21 22,50 33 Clansman 59,52 22,50 34 Iter Fidelis 45,58 22,50 35 Greetz 42,40 22,50 36 Infradata 112,11 22,33 37 AFAS Software 24,98 22,33 38 eFocus 19,85 22,33 39 Paphos Group 109,13 22,17 40 LB Transport 50,58 22,17 41 Maas&Hagoort Lampen 31,97 22,17 42 MTTM Group 154,67 22,00 43 Vitaminstore 19,45 21,83 44 Polyfluor 39,64 21,67 45 Anderis 82,80 21,50 46 CompaNanny 38,63 21,50 47 QSM 16,21 21,50 48 Phenom World 167,24 21,33 49 Tritel 39,82 21,33 50 Azerty 13,56 21,33 51 ATS All Tape Supplies 73,32 21,17 52 VisionsConnected 52,58 21,00 53 MaxGrip 11,52 21,00 54 2Moso 62,71 20,83 55 De Uitzendspecialist 23,93 20,83 56 Henri Willig Beheer 19,41 20,83 57 Begra Trading 15,89 20,83 58 Strootman Group 15,49 20,67 59 Bax-shop.nl 100,01 20,50 60 Solimas Groep 33,52 20,50 61 Interactive 3D 134,72 20,33 62 Perfect Coat 30,39 20,17 63 Ormer ICT 26,35 20,17 64 Payroll Company 24,96 20,00 65 Sparco International 37,31 19,67 66 Zijlstra Beroepskleding 18,70 19,50 67 Proud Company 25,80 19,17 68 Contronics Engineering 11,57 19,17 69 Unilogic 10,91 19,00 70 Van Vliet Buitenruimte 8,29 19,00 71 Quanza Engineering 52,39 18,83 72 JOYinCare 11,30 18,83 73 Digimo Media 49,84 18,67 74 Calco 14,62 18,67 75 Noten transportbanden 11,22 18,67 76 Verkeersveiligheid Groep Ned. 40,91 18,50 77 Sequint 34,08 18,00 78 NOVER Beheer 17,34 17,83 79 Dexter Groep 9,41 17,83 80 Excellent Products 3,61 17,75 81 Jitscale 16,85 17,33 82 CRI-Service 14,01 15,17

BUSINESS NATIONAAL

Trends

cijfers voor klanttevredenheid.’ Medewerkers spelen een sleutelrol in de filosofie. ‘Iedereen is zich ervan bewust dat wij bouwen aan een nieuwe generatie. Door kinderen een stabiele basis te geven, kunnen zij later een bijdrage leveren aan een betere wereld. Deze missie zit echt tot in de haarvaten van het bedrijf.’

het bedrijfspand – komt uit eigen middelen. Belangrijk actueel aandachtsveld is een verdere professionalisering op gebieden als ICT en veiligheid. ‘Hier is meer structuur nodig. De eigenaar, Ben van Heemst, is grotendeels vrijgemaakt om zich met dit proces bezig te houden.’

Hoezo recessie?

Het valt op dat veel snelle groeiers hun ontwikkeling vooral uit de cashflow financieren. ‘Ze kiezen ervoor zelf de touwtjes in handen te houden en zo min mogelijk afhankelijk te zijn van banken en investeerders,’ aldus De Jong. ‘Ook als dat betekent dat zij minder snel groeien dan met vreemd vermogen mogelijk zou zijn.’ Investeerders daarentegen zijn juist gecharmeerd van snelle groeiers. ‘Venture capitalists die voldoende vermogen in kas hebben, kunnen moeilijk geschikte ondernemingen vinden om in te investeren. Bij de aanvragen die binnenkomen, gaat het vooral om bedrijven die in zwaar weer zitten; kansrijke groeiers melden zich amper.’ Een trigger voor Port4Growth. ‘Beide partijen hebben er baat bij als het lukt de vertrouwenskloof te dichten. Een door de ondernemers opgezet eigen financieringsfonds zou hiervoor kunnen zorgen. Zo’n fonds waarin verschillende investeerders deelnemen, maakt het mogelijk snelle groeiers te financieren tegen gunstige

D&F Techniek (nummer 31) levert producten en verleent service voor onder meer perslucht, gas en atmosferische luchtbehandeling. ‘In de 18 jaar van ons bestaan hebben we nog nooit last gehad van een recessie,’ zegt general manager Fred van der Ploeg van het Rijense bedrijf. Over 2009-2011 realiseerde D&F een gemiddelde omzetgroei van 23%. Dit jaar bedraagt de groei zo’n 15%. Tot een sterke toename van personeel – nu 9 fte – leidt dit niet. ‘Omdat wij erg allround zijn, is het lastig goede nieuwe mensen te vinden.’ D&F ontzorgt klanten met oog voor de lange termijn. ‘Wij bieden oplossingen op maat. Uitbreiding van de activiteiten ontstaat vooral als gevolg van de vraag van klanten. Met velen van hen hebben we een langjarige, hechte band. Daarom is ook het sociale aspect heel belangrijk. Natuurlijk moeten kwaliteit en prijs kloppen. Maar is dat het geval dan is de gunfactor doorslaggevend.’ Financiering van groei – zoals onlangs de uitbreiding van

BUSINESS NATIONAAL

Touwtjes in handen

voorwaarden. Bijkomend aspect: de kapitaalbehoefte van groeibedrijven is voor investeringsmaatschappijen vaak te laag. Het managen van dergelijke deelnemingen kost naar verhouding veel tijd. Als wij dat kunnen ondervangen door een tussenliggende schakel te creëren, levert dat een win-winsituatie op.’

Impact Waar veel organisaties krimpen, laten de deelnemers aan de High Growth Awards een tegenoverstelde ontwikkeling zien. Snelste groeier over de periode 2009-2011 was Atama Solar Energy met maar liefst 355,40%. 28 van de 82 deelnemers realiseerden een omzet van meer dan 10 miljoen euro. De koploper qua omzet haalt ruim 56 miljoen euro. Om de economische waarde van snelle groeiers inzichtelijk te maken, stelde Port4Growth een jaarverslag op met de geconsolideerde cijfers van alle genomineerden. De Jong: ‘Er is een nieuwe multinational geboren: de Multinational4Groei. Uit het jaarverslag blijkt onder meer dat de totale gezamenlijke omzet toenam van 543 miljoen euro in 2009 naar 976 miljoen euro over vorig jaar, een groei van 80%. Het aantal fte steeg in deze periode met 42% van 3.046 naar 4.327. Ook de productiviteit van de medewerkers heeft zich dus positief ontwikkeld.’ De impact van snelle groeiers is fors, zoveel is duidelijk. ‘Daarom moeten we deze specifieke groep bedrijven koesteren en faciliteren. Zij zorgen immers voor de zo noodzakelijke dynamiek in de Nederlandse economie.’

Multinational4Groei Groeien in crisistijd: het kán! Voor u ligt de jaarrekening van de Multinational4Groei. Deze geconsolideerde jaarrekening is gebaseerd op de financiële gegevens van de 82 genomineerde groeiondernemers voor de High Growth Awards 2012. Opgeteld vormen zij een bedrijf van formaat: Multinational4Groei. Midden in de crisisperiode van 2009 tot 2011 groeien deze ondernemers gezamenlijk met maar liefst 80% naar een omzet van 1 miljard. Groeien in crisistijd: het kán! De Multinational4groei vormt een financieel gezond bedrijf dat met uitstekende vooruitzichten voor 2013 een positief signaal afgeeft aan ondernemend Nederland. Wat de multinational bijzonder maakt is dat deze bestaat uit 82 ondernemers die tegen de stroom in weten te groeien. Met vestigingen in 18 landen en een toename van de werkgelegenheid in de periode 2009-2011 van ruim 40% naar 4.300 FTE vormt de Multinational4Groei een voorbeeld van formaat. Samen met onze partners Rabobank, Nobel, Philips Innovation Services, Grant Thornton, ministerie van Economische Zaken, Agentschap NL, Syntens en de Kamer van Koophandel hopen we dat deze Multinational4Groei een statement afgeeft aan u als ondernemer: groeien kan! Kijk naar deze ondernemers. Leer van hen. Ontmoet elkaar. Als platform verbinden we u graag met één van de collega-groeiondernemers. U bent van harte welkom bij één van onze bijeenkomsten waar we met elkaar en met de groei experts van onze partners sparren over onze groeiambities.

Joop de Jong en Jaap Engelsman

Directie Platform voor Groeiondernemers Port4Growth

Jaarverslag Gebaseerd op de 82 groeibedrijven die genomineerd zijn voor de High Growth Awards 2012

Port4Growth Platform voor Groeiondernemers

Liefde voor elektronenoptiek

leidt tot expansie Microscopen die de gebruiker méér laten zien dan voorheen. Dat is de inzet voor vooruit-gang van Phenom-World uit Eindhoven, een leverancier van desktopscanners. “Met onze elektronenmicroscopen krijg je niet alleen een preparaat snel en scherp in beeld”, aldus CEO Emile Asselbergs, “maar kun je ook nauwkeurige metingen en analyses uitvoeren. Door deze uitbreiding van productfuncties zijn we zelf natuurlijk ook groter geworden.” Phenom-World is in 2009 voortgekomen uit Philips’ en FEI’s rijke ervaring met de ontwikkeling en productie van microscopen. Binnen een paar jaar ontplooide het bedrijf zich tot speler van formaat in de branche van desktopscanning. Phenom-World bedenkt en verkoopt inmiddels drie handzame beelden analysesystemen.

Toename van productfuncties Inmiddels telt Phenom-World een twintigtal medewerkers in Nederland en de Verenigde Staten. “Onze mensen zijn behoorlijk dol op elektronenoptiek”, aldus Asselbergs. “Met die passie zet Phenom-World zich in om aan de veranderende vraag van klanten te voldoen. Zij willen een preparaat goed kunnen zien, maar hebben ook behoefte aan informatie over de samenstelling ervan. Waar bestaat een preparaat precies uit? Welke stoffen zijn aanwezig en in welke verhoudingen? Vaak levert dat gebruikers zinvolle extra informatie op. Als je bijvoorbeeld in een poeder onder de microscoop koperdeeltjes vindt, terwijl die niet in het product thuishoren, kan dat wijzen op een versleten mengkraan.”

Groei als enige weg Phenom-World is voor de nabije toekomst op zoek naar schaalvergroting in productieaantallen en marktafzet. Volgens het bedrijf liggen er nog volop kansen in landen als India, Japan en Zuid-Amerika. Toch is groei volgens Asselbergs niet per se het enige teken van succes. “Als ondernemer vind ik het geen hoofddoel. Naar mijn idee is het veel zinvoller om te focussen op producten, klanten en medewerkers. Is die mix goed, dan komt je onderneming bijna als vanzelf in een positieve spiraal terecht. Misschien lijkt dit wat kort door de bocht, maar voor Phenom-World werkt het zo: wanneer iedereen de waarde van jouw product helder heeft, dan komt de groei vanzelf. Simpelweg omdat het de enige weg vooruit is.”

www.port4growth.nl

De 2012 editie van de High Growth Awards presenteert de ondernemers van 82 bijzondere groeibedrijven

Toelichting op het financiële verslag van de Multinational4Groei

Grant Thornton vindt het een eer dat zij de eerste financiële analyse(*) mocht maken van deze nieuwe Nederlandse Multinational4Groei-onderneming, bestaande uit 82 groeiondernemingen. Door het consolideren tot één organisatie van circa € 1 miljard plaatsen we niet alleen de 82 ondernemingen in een heel ander perspectief, maar blijkt de analyse van de financiële gegevens bijzonder interessante inzichten op te leveren. De uitkomsten spreken nadrukkelijk tot de verbeelding en met veel plezier hebben wij onderstaande toelichting uitgewerkt.

Een stevige groei in de periode 2009 - 2011 We zien dat omzet en medewerkersaantallen van de 82 HGA deelnemers de afgelopen jaren sterk zijn gegroeid. De omzet is gestegen van € 543mln. (2009) naar € 976mln. (2011), een stijging van 80% in twee jaar tijd. Het aantal medewerkers (in FTE) is in deze jaren gestegen van 3.046 naar 4.327, een stijging van 42%. We zien dus een scherpe stijging van de omzet per FTE in die periode van € 178.000 naar € 226.000, waaruit blijkt dat de productiviteit van medewerkers sterk is toegenomen.

De omzet van de 250 grootste Nederlandse ondernemingen is maar 8% gestegen tussen 2010 en 2011, terwijl de Multinational4Groei in dezelfde periode is gestegen met 29% (Bron: CBS)

50 Groei in %

We hebben een analyse gemaakt van de belangrijkste financiële kengetallen. Hierbij dient wel rekening te worden gehouden met de typologie van de betrokken ondernemingen; te weten diensten, productie en handel of combinaties van deze drie. Wij hebben in onze analyse hierin geen onderscheid gemaakt, omdat de 82 HGA ondernemingen meestal combinaties van diverse typologieën zijn.

40 30 250 grootste Nederlandse

ondernemingen

Multinational4Groei

Periode 2010-2011 Speelveld van de 1 miljard bedrijven in Nederland (groei 2010 – 2011) Facilicom (+4%) • TKH Groep (+19%) • Tom Tom (-16%)

Financiële Status 2011

Markten 2011

In 2011 is op een omzet van € 976mln. een bruto marge behaald van € 312mln. (32% t.o.v. omzet) en een EBIT (bedrijfsresultaat vóór rente en belasting) van € 82mln. (8% t.o.v. omzet). Uiteindelijk hebben alle ondernemingen, op een tweetal na, een positief resultaat. De financiële stabiliteit komt tot uiting in de solvabiliteit en de liquiditeitspositie van de onderneming. De gemiddelde solvabiliteit (eigen vermogen/totaal vermogen) bedraagt 38% welke als goed kan worden gekwalificeerd. De liquiditeitspositie ten opzicht van het totale vermogen bedraagt 15%, wat gezien kan worden als een prima (buffer) positie en waarmee eventueel investeringen kunnen worden gedaan.

De meeste omzet wordt gegenereerd in Nederland. De 82 bedrijven hebben een totaal van 126 vestigingen in Nederland, echter hebben slechts 1 op de 5 ondernemingen meer dan één vestiging. De omzet binnen Multinational4Groei wordt grotendeels gegenereerd in de ICT, Business Services en E-Commerce sector. Deze zijn verantwoordelijk voor respectievelijk 33%, 17% en 22% van de omzet en 28%, 34% en 11% van de totale FTE. Verder is men op 17 buitenlandse markten met eigen vestigingen vertegenwoordigd. De belangrijkste landen waar HGA ondernemingen zijn gevestigd, buiten Nederland, zijn: België (10), Duitsland (8), Engeland (5) en de VS (5).

* De meeste cijfers van de 82 ondernemingen zijn ‘non audited’ en ontbrekende cijfers zijn geëxtrapoleerd gebaseerd op het gemiddelde van de doelgroep

De omzet van de

82 HGA ondernemingen is sterk gegroeid van

€ 543 mln. (2009) naar € 976 mln. (2011).

Aantal FTE is gestegen van 3.046 naar 4.327 in dezelfde periode. Dit is een stijging van 42%

Omzet per FTE in die periode is gestegen van

In 2011 is op een

€ 178.000 naar € 226.000

een bruto marge behaald

samengevat Een stijging van 80% in twee jaar tijd

omzet van € 976mln. van € 312mln. (32% t.o.v. omzet) en een EBIT (bedrijfsresultaat vóór rente en belasting)

van € 82mln. (8% t.o.v. omzet)

Multinational4Groei 2012

300

Toekomst 2013 We hebben de ondernemers gevraagd naar hun toekomstverwachtingen. Zij verwachten een verdere toename van de omzet tot € 1.417mln. in 2013; dit is een gemiddelde stijging van 21% op jaarbasis sinds 2011. Het aantal FTE zal naar verwachting toenemen tot 6.307 in 2013; dit is een gemiddelde stijging van 21% per jaar. Verrassend genoeg betekent dit dus ook dat tegen de trend van de afgelopen jaren in de omzet per FTE niet verder zal stijgen. Wel is de verwachting dat het bedrijfsresultaat zal gaan stijgen naar € 133mln. Hieruit blijkt dat de ondernemers uit de omzet nog meer resultaat denken te gaan realiseren (ruim 9% t.o.v. omzet 2013, waar dit in 2011 nog 8% is).

250 200 150 100 50 0

2009 2010

2011 2012

2013

Het verwachte investeringsniveau bedraagt met €67mln. ongeveer de helft van het, in 2013, verwachte resultaat.

omzet

FTE

omzet/FTE

Kijkend naar de liquiditeitspositie 2011 en/of het verwachte resultaat 2013, dan is de verwachting dat de geplande investeringen in 2013 zonder extra veel bancaire financiering kan worden gerealiseerd.

Conclusie: Multinational4Groei creëert waarde Al met al kunnen we concluderen dat de Multinational4Groei per eind 2011 een sterke financiële positie heeft met een prima winstgevendheid. Ook voor de nabije toekomst hebben de ondernemers een zeer positieve blik op een verdere winstgevende uitbreiding van de activiteiten.

De combinatie van een solide solvabiliteit, de prima cashpositie en een sterke winstgevende groei zijn de pijlers voor een hoge aandeelhouderswaarde van de Multinational4Groei. Deze waarde ontstijgt de boekwaarde (€ 156mln) van Multinational4Groei fors.

Luc Daemen

Partner - Grant Thornton - Specialist Advisory Services B.V.

“ Pas als je samen groeit, maak je het verschil” Excellent Products groeide min of meer vanzelf, maar daaraan ligt wel een uitgekiende strategie ten grondslag. “Wij leveren hoogwaardige bevestigingsmiddelen voor veilig vervoer van goederen, mensen en dieren”, aldus algemeen directeur Monique Ansink. “De strenge eisen die onze branche stelt, staan bij ons hoog in het vaandel. Bovendien zijn wij ook nog eens een voorvechter van duurzaamheid.” Excellent Products ‘doet’ het elk jaar zo’n 10 procent beter. “Aan de ene kant is onze groei een logisch gevolg van de striktere veiligheidsvoorschriften voor vervoer en arbeid en de toenemende focus op het milieuvraagstuk. Wij waren het beste jongetje van de klas op het juiste moment”, zegt Ansink. “Aan de andere kant hebben wij flink gestreden tegen de prijsvechters uit het buitenland en is ons succes ons zeker niet komen aanwaaien. Zo zijn al onze producten gecertificeerd en uitgebreid getest. Excellent Products heeft veel geïnvesteerd en gezaaid en voor mijn gevoel zijn we nu klaar voor de grote oogst. We willen de totaalaanbieder worden van ons segment.”

www.port4growth.nl

Waardevolle samenwerking Ansink heeft een duidelijke visie op groei. Een die onlosmakelijk is verbonden met samenwerking. “Dat is een van onze groeilessen: als onderneming kun je het niet alleen.” Ansinks advies is daarom partners op te zoeken binnen de overheid, het onderwijs en het bedrijfsleven. Ook al kost dat tijd. “Samenwerking is zo waardevol, met name om zelf fris, creatief en innovatief te blijven in je vak. Bovendien is het ontzettend leerzaam om met anderen naar je product en onder-

neming te kijken.” In dit kader volgt Ansink Programma Groeiversneller en begeleidt ze afstudeerders van de TU Delft bij de ontwikkeling van nieuwe producten. Bovendien zet Ansink zich in voor Jong Ondernemen, een platform voor de ontwikkeling van ondernemers in het onderwijs. “Waarom werk je als ondernemer zo hard? Toch niet alleen voor de hoge maandcijfers? Voor mij persoonlijk hangt groei samen met iets wat veel duurzamer is. Want pas als je samen groeit en anderen helpt zich te ontwikkelen, maak je het verschil.”

Zelfs in crisistijd ziet Maas & Hagoort Lampen overal lichtpunten. “Juist nu is het essentieel om in jezelf, je product en de markt te geloven”, zegt Willem Jan Zwemer, commercieel directeur van de allround verlichtingsleverancier. “Iedere wolk heeft een zilveren randje. En als de stralen door de duisternis even niet zo goed zichtbaar zijn, dan maken we het licht toch gewoon zelf?”

“Laat je niet afschrikken door een donkere wolk” Maas & Hagoort Lampen, met vestigingen in Goes en Apeldoorn, verdubbelde in drie jaar tijd zijn omzet tot 7 miljoen euro. Deze prestatie zette het bedrijf neer zonder flinke uitbreiding van het personeelsbestand. Zwemer: “Wij hebben geïnvesteerd in onze mensen en de ontwikkeling die intern nodig was. Geheel op onze eigen manier, want voor groei is authenticiteit noodzakelijk.”

Kracht in handen Het ontwikkelingsproces leidde tot zes speerpunten voor de praktijk van alledag. “Deze zijn min of meer ontstaan op de achterkant van een bierviltje. Daar zijn ze nog steeds op te vinden, alleen heeft iedereen nu een exemplaar”, vertelt Zwemer. “Zo kunnen we eenvoudig onze missie aan de klant uitleggen en hebben we bovendien de kracht van ons bedrijf letterlijk bij de hand.”

Risico overnemen De centrale vraag is bij Maas & Hagoort altijd dezelfde: wat heeft de klant nodig? “Het antwoord hierop kan liggen bij de inzet van nieuwe technologieën of de reductie van kosten, maar ook bij flexibiliteit in randvoorwaarden en contractafspraken”, legt Zwemer uit. “Wij werken bijvoorbeeld risicodragend samen met installateurs: zij zijn onze klanten. Maar op hun beurt vervullen zij opdrachten voor scholen, bedrijven en andere organisaties. Daarom nemen ze graag partijen in de arm die hun risico’s deels overnemen.”

Kwestie van overleven Maas & Hagoort wil de grootste onafhankelijke lichtleverancier van Nederland zijn. Niet omdat groei een doel op zich is, maar een kwestie van overleven. “Dat klinkt misschien wat somber, maar er zit een heldere logica achter”, aldus de directeur. “Verbeteringen zijn nu eenmaal gemakkelijker te managen wanneer je als organisatie meer volume hebt. Denk daarom als ondernemer wat groter en laat je nietafschrikken door een donkere wolk.”

Multinational4Groei 2012

Polyganics wint tijd met parallelle ontwikkelingen Gestart als spin-off van de Rijksuniversiteit Groningen en inmiddels uniek in de biomedische sector: Polyganics uit Groningen maakte vooral de laatste twee jaar een enorme groeispurt door. “Onze groei is voortgekomen uit de bijzondere technologie achter onze producten”, aldus Maarten Nibbelke, CEO van Polyganics. “Wij ontwikkelen synthetische medische hulpmiddelen, die volledig afbreekbaar zijn door het lichaam. Een sterk concept dat nog ontzettend veel mogelijkheden biedt.” Polyganics ziet kans voor ontwikkeling van meer bioafbreekbare hulpmiddelen voor de chirurgie. Met veertig specialisten en verschillende eigen onderzoeks- en testafdelingen werkt het biomedisch bedrijf aan verschillende productvariaties. “Wij hanteren drie vaste criteria voor groei en productontwikkeling”, aldus Nibbelke. “Op de eerste plaats moet een nieuwe toepassing een oplossing zijn voor een onbeantwoorde vraag uit de medische wereld. Daarbij gaan wij uit van de kracht van ons unieke basismateriaal. De tweede voorwaarde is dat het nieuwe product de potentie heeft de standaard te zijn. Zo sta je garant voor blijvende oplossingen. En de laatste eis is dat we de groei uit eigen middelen kunnen financieren.”

Trotse medewerkers Nibbelke vindt dat de groei van zijn onderneming heel zinvol is geweest en niet alleen vanwege de mooie cijfers. “De erkenning van ons product doet veel met onze mensen en de organisatie op zich. Bij Polyganics zie je dat medewerkers trots zijn op wat ze doen. Er hangt een heel gezonde sfeer van ‘wat wij doen is bijzonder’. En die beleving geeft iedereen alleen maar meer energie en nieuwe goede ideeën!”

Multinational4Groei geconsolideerde jaarrekening WINST-EN-VERLIESREKENING

BALANS PER 31 DECEMBER ACTIEF

TOTAAL VAN 82 HGA BEDRIJVEN

PASSIEF

Overige Activa

€ 345.299.692

Eigen Vermogen

€ 156.960.478

Liquide Middelen

€

Voorzieningen

€

61.665.881

Kort- en Lang Lopende Schulden Totaal

€ 406.965.573

Totaal

6.047.349

€ 243.957.747 € 406.965.573

Disclaimer

Werkwijze

Hoewel de partijen die mee hebben gewerkt of genoemd worden in deze jaarrekening van het fictieve bedrijf Multinational4Groei er alles aan gedaan hebben om ervoor te zorgen dat de gegevens en informatie in deze jaarrekening correct is weergegeven, nemen geen van de partijen die mee hebben gewerkt of genoemd worden in deze jaarrekening enige aansprakelijkheid jegens enige partij voor enig verlies, schade of verstoring veroorzaakt door fouten of omissies, ongeacht of dergelijke fouten of omissies het gevolg zijn van incorrectheid, nalatigheid of enige andere oorzaak. Er is geen accountantscontrole of een aanvullend onderzoek in de vorm van een due diligence uitgevoerd op de ontvangen informatie. Aan deze jaarrekening kunnen geen rechten worden ontleend.

Deze jaarrekening betreft een jaarrekening van het fictieve bedrijf Multinational4Groei. De jaarrekening is opgesteld op basis van gegevens van de 82 bedrijven uit de HGA lijst van 2012. Van meer dan driekwart van de bedrijven waren alle benodigde gegevens beschikbaar, van de overige bedrijven was een deel van de gegevens beschikbaar. Er waren voldoende gegevens beschikbaar om te kunnen extrapoleren en zo tot een zo volledig mogelijke jaarrekening te komen. De informatie in de jaarrekening is daarom een benadering en is slechts bedoeld om een zo goed mogelijke indicatie te geven van financiële cijfers van de Multinational4Groei.

Omzet

€ 976.146.462

Bruto Winst

€ 312.398.644

Bedrijfsresultaat

€

82.199.341

IN PERCENTAGE

32% 8%

Bestel of download nu de complete jaarrekening via www.port4growth.nl

Partners4Groei Port4Growth Platform voor Groeiondernemers

Port4Growth Platform voor Groeiondernemers

Bezoekadres Port4Growth Burgemeester Verderlaan 17 3544 AD Utrecht

Postadres Postbus 8505, 3503 RM Utrecht 030-6866370

Port4Growth

An instinct for growth

™

De kleur van P4G is aangepast naar een meer contrasterende kleur donkerrood. ook de pay-off is aangepast in twee varianten. De bovenste onder het hele logo omdat ook de het woord ‘voor’ is behouden. Versie 2 is met een pay-off zonder ‘voor’ Het geheel is door het iets grotere beeldmerk een krachtiger geheel.

Port4Growth

Platform Groeiondernemers

HighGrowthAwards

Platform voor Groeiondernemers

Ook voor HGA en HGF zijn voorstellen gemaakt die een duidelijke binding hebben met het P4G logo. Kleurstelling en fontkeuze is identiek om zo een duidelijke communicatie naar buiten te hebben Het beeldmerk van de trap is wat verder gestileerd om een binding te krijgen met de vuurtoren

case

Afschrijvingen bereiken recordniveau

Europese campagne tegen betalingsachterstand TEKST CEES LOUWERS

In Europa bereikten de afschrijvingen door achterstallige betalingen afgelopen jaar een recordniveau van 340 miljard euro. Elke dag sluiten tientallen bedrijven noodgedwongen de deuren doordat facturen niet of te laat worden betaald. Reden voor de Europese Commissie een campagne te starten. Centraal staat een nieuwe Europese richtlijn waarmee betalingsachterstanden kunnen worden aangepakt. Jaarlijks publiceert Intrum Justitia de European Payment Index, een onderzoek naar ontwikkelingen in betaalgedrag. 57% van de Europese bedrijven zegt liquiditeitsproblemen te ondervinden door betalingsachterstanden; een stijging van 10% vergeleken met het voorgaande jaar. In Nederland gaat 2,5% van de totale omzet verloren door betalingsachterstanden. De gemiddelde achterstand bedroeg in 2012 18 dagen voor transacties tussen bedrijven en 19 dagen voor betaling door overheidsinstanties.

Wettelijk kader Om op Europees niveau de betalingsmoraal te verbeteren, heeft de Europese Commissie de Richtlijn 2011/7/EU over achterstallige betalingen opgesteld.

Deze moet vanaf 13 maart 2013 in alle lidstaten geïmplementeerd zijn. De richtlijn biedt een wettelijk kader voor het vervolgen van debiteuren en bevat onder meer de volgende nieuwe regels: - Overheidsinstanties moeten binnen 30 dagen betalen voor goederen en diensten, in zeer uitzonderlijke omstandigheden binnen 60 dagen. - Ondernemingen moeten facturen binnen 60 dagen betalen, tenzij expliciet anders overeengekomen en indien dit niet onbillijk is jegens de crediteur. - Ondernemingen hebben automatisch het recht rente in rekening te brengen voor betalingsachterstanden en op een minimaal vast bedrag van 40 euro com pensatie voor incassokosten. Ook kunnen zij compensatie eisen voor alle overige Antonio Tajani: Europese richtlijn snel vertalen in nationale wetgeving

billijke incassokosten. Bedrijven kunnen zeer onbillijke voorwaarden en praktijken eenvoudiger voor nationale rechtbanken aanvechten.

De maatregelen uit de richtlijn zijn optioneel voor bedrijven maar bindend voor overheidsinstanties. Achterliggende gedachte is dat zij een voorbeeldfunctie hebben. Die impliceert betrouwbaarheid en efficiency, en dus het respecteren van contractuele afspraken.

Halt toeroepen Antonio Tajani – vice-president van de Europese Commissie – gaf op 5 oktober in Rome het startsein voor de campagne. De Nederlandse kick-off vond een maand later plaats met een seminar in Den Haag. In de campagne draait het vooral om voorlichting. Welke rechten kunnen mkbbedrijven aan de richtlijn ontlenen, hoe kunnen zij deze uitoefenen? De noodzaak om de richtlijn zo snel mogelijk te vertalen in nationale wetgeving is helder, benadrukt Tajani. ‘Elk jaar gaan duizenden kleine en middelgrote ondernemingen failliet die wachten op betaling van hun facturen. We willen deze praktijk een halt toeroepen. De Europese campagne biedt een podium voor informatie-uitwisseling en helpt ondernemingen bij het tegengaan van betalingsproblemen. Het is cruciaal dat zij hun rechten kennen en weten hoe ze hier maximaal gebruik van kunnen maken.’ BUSINESS NATIONAAL

XIII

Thema

Betalingsmoraal loopt terug

Credit management wint aan belang TEKST paul de gram

De betalingsmoraal van bedrijven loopt zienderogen terug. Met voor de economie verstrekkende gevolgen. Bijna de helft van de credit managers in Nederland ziet het aantal dagen dat een factuur gemiddeld open staat, toenemen. Bovendien denkt driekwart dat het de komende tijd alleen maar slechter wordt, waar dat vorig jaar nog 25% was. Dat blijkt uit representatief onderzoek van het Verbond van Credit Management Bedrijven (VCMB). Het overgrote deel van de credit managers in Nederland (87%) verwacht, dat de betaalcapaciteit van debiteuren verder onder druk komt te staan. Hoewel de meeste bedrijven van oordeel zijn dat ze het voor de continuïteit van de onderneming essentiële proces van credit management op orde hebben, valt dat volgens voorzitter Peter Meefout van de Vereniging voor Credit Management (VVCM) in de praktijk tegen. ‘In het verleden werden rekeningen grotendeels betaald en was sprake van constante groei. Vandaag de dag is dat niet meer het geval. Waarom zouden incassobureaus en gerechtsdeurwaarders het anders zo druk hebben met in veel gevallen oninbare vorderingen? In het algemeen geldt: er wordt slechter betaald en er wordt niet tijdig ingegrepen,’ aldus Meefout, wiens kennisplatform van en voor de credit manager en aanverwante functies 750 leden telt. Allen zijn natuurlijke personen werkzaam als credit manager of als dienstverlener bij incassobureaus, gerechtsdeurwaarders, softwareleveranciers en kredietbureaus.

Adagium Peter Meefout (VVCM): ‘Transparantie in de relatie met trouwe klanten is noodzakelijk.’

XIV

BUSINESS NATIONAAL

Volgens Meefout ontbreekt het credit managers aan voldoende mandaat om adequaat weerstand te kunnen bieden

aan de commerciële belangen van de onderneming. ‘Hierbij geldt nog steeds het adagium: “Omzet is pas omzet als de factuur is betaald en het geld op de bankrekening staat”. We zien dat bijvoorbeeld bij de introductie van de nieuwe wet Incassokosten. Veel bedrijven hebben nog niet, niet tijdig of op onjuiste wijze hun processen en algemene voorwaarden aangepast. Hier valt nog veel winst te behalen.’

Het ontbreekt credit managers aan voldoende mandaat

Uit het trendmeteronderzoek 2012 van de VCMB blijkt, dat vier van de vijf respondenten van mening zijn dat de functie van credit manager in hun organisaties aan belang heeft gewonnen. Meefout: ‘Wij zien dat terug in de toenemende aandacht voor opleidingen en ook aan de enorme belangstelling voor door ons georganiseerde bijeenkomsten

Jet Creemers (NVI): ‘Geef debiteurenbeheer zo vroeg mogelijk uit handen.’

voor leden en niet-leden. Als ondernemers vandaag de dag geen goed credit management bedrijven, kan dat al snel resulteren in een nakend faillissement. Alleen ondernemingen die credit management hoog in het vaandel hebben, zullen – in combinatie met andere, tijdig te nemen maatregelen – de huidige crisis overleven.’

Koren op de molen Het VCMB-onderzoek toont aan dat de betalingstermijn bij de respondenten is opgelopen tot gemiddeld 32 dagen. Dat is ten opzichte van 2011 een stijging van 33% (was 24 dagen). De betalingsmoraal van bedrijven en van de overheid wordt matig tot slecht beoordeeld. Om deze ontwikkelingen een halt toe te roepen is volgens Meefout behoefte aan goed opgeleide credit managers. Reden waarom de VVCM samen met de NIBE-SVV (het kennisinstituut van en voor de financiële dienstverlening) volwaardige gecertificeerde credit management opleidingen aanbiedt. De omgang met jarenlange relaties die moeite krijgen met betalen, is koren op de molen voor de goede credit manager en/of financiële professional, meent Meefout. ‘Vaak is een passende oplossing mogelijk, waarbij de credit manager een grote rol speelt. Te denken valt aan financieringsoplossingen in samenwerking met de bank van de klant of het verkrijgen van voldoende zakelijke zekerheden in de vorm van aansprakelijkheidsverklaringen van moedermaatschappijen en/of aandeelhouders.’

Alle partijen zijn erbij gebaat dat de samenwerking wordt gecontinueerd. ‘Transparantie in de relatie met trouwe klanten is noodzakelijk. De goede credit manager is in staat dit vertrouwen te winnen en de oplossing te verwezenlijken. En is hierdoor een onmisbare schakel bij het genereren van business, die leidt tot een tevreden klant en een betaalde rekening.’

Omzet is pas omzet als de factuur is betaald en het geld op de bankrekening staat Wanbetaling Een kwart tot een derde van de faillissementen wordt veroorzaakt door wanbetaling, schat Jet Creemers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van gecertificeerde Incasso-ondernemingen (NVI). ‘De helft van de B2B-bedrijven ziet het betaalgedrag van klanten verslechteren. Een op de acht betaalt zelf ook na de gestelde betaaltermijn. Een kwart van de te laat betalende bedrijven kan niet anders vanwege financiële problemen. Meer dan de helft plant betaling bewust na de betaaltermijn. 30% doet dat om de eigen liquide middelen op peil te houden. Ondanks dat verslechteren de betalingstermijnen gelukkig nog niet echt.’

6 miljard tegoed De leden van de NVI behandelen 3,6 miljoen dossiers ter waarde van ongeveer 6 miljard euro. Creemers: ‘Bedrijven hebben dus alleen al op basis van wat zij aan onze leden hebben uitbesteed nog 6 miljard tegoed. Het blijkt ook voor incassobureaus steeds moeilijker om het geld binnen te krijgen. Ze moeten meer inspanningen verrichten, maar hebben minder opbrengst dan in economisch betere tijden.’ De vereniging heeft vastgesteld dat steeds meer bedrijven ervoor kiezen hun vordering aan een incassobureau uit te besteden. Vorig jaar waren het 3,27 miljoen dossiers, nu 3,65 miljoen. ‘Het is van groot belang voor een gecertificeerd incassobureau te kiezen. Dan weet men zeker dat de klant op een correcte manier wordt bejegend.’ Voor het gemiddelde mkb is debiteurenbeheer geen core business en krijgt daardoor te weinig aandacht,’ stelt Creemers. ‘Maar juist als klanten moeite hebben om te betalen is het noodzakelijk daar veel tijd en energie in te steken. Bovendien is het er door recente regelgeving niet bepaald eenvoudiger op geworden. Bedrijven doen er daarom verstandig aan hun debiteurenbeheer zo vroeg mogelijk uit handen te geven, liefst al bij facturatie.’

BUSINESS NATIONAAL

Business Nationaal: Landelijk bereik via dé 23 regionale BUSINESS-magazines De totale oplage van BUSINESS Nationaal, het landelijk katern van de 23 Business-uitgaven, bedraagt ruim 100.000 exemplaren. Door een meeleesfactor van drie personen bereikt elke editie van BUSINESS Nationaal meer dan 300.000 zakelijke beslissers. Adverteren in BUSINESS Nationaal is werken aan zakelijk succes.

Amsterdam Business Amsterdam Amstelveen Schiphol Diemen e.o.

Noord-Limburg Business Gennep Venlo Roermond e.o.

Utrecht Business Utrecht Nieuwegein Houten Zeist e.o.

Arnhem Business Arnhem Duiven Oosterbeek e.o.

Noord-Nederland Business Assen Groningen Leeuwarden e.o.

Vallei Business Ede Wageningen Veenendaal e.o.

Drechtsteden Business Dordrecht Sliedrecht Gorinchem e.o. Driesteden Business Apeldoorn Deventer Zutphen e.o.

Want zaken doe je met elkaar in de regio!

Facts & figures: - Toonaangevend sinds 1984 - Oplage 100.000+ - Bereik 300.000+ - Verschijning 6x per jaar - Sterke regionale binding

Flevoland Business Almere Lelystad Emmeloord e.o. Gooi en Eemland Business Hilversum Amersfoort Nijkerk e.o. Haaglanden Business Den Haag Zoetermeer Leidschendam Wassenaar e.o.

BUSINESS

Kennemer Business Haarlem Beverwijk IJmond e.o. Midden-Brabant Business Tilburg Waalwijk Oisterwijk e.o.

BusinessNationaal6.indd 1

22-11-12 10:08

Nijmegen Business Nijmegen Malden Boxmeer e.o.

Zeeland Business Vlissingen Goes Terneuzen Zierikzee e.o.

Oost-Gelderland Business Doetinchem Winterswijk Zevenaar e.o.

Zwolle Business Zwolle Kampen Hardenberg Steenwijk e.o.

Rijnmond Business Rotterdam Spijkenisse Schiedam Vlaardingen e.o. Rijnstreek Business Leiden Alphen aan den Rijn Bodegraven Lisse e.o.

Leeuwarden

Alkmaar Zwolle Almere

Haarlem Amsterdam

Twente Business Leiden Enschede Hengelo 's Gravenhage Almelo e.o.

Enschede

Utrecht

Ede Tiel

Arnhem

Nijmegen

's Hertogenbosch

Breda

www.business-nationaal.nl voor zakelijk succes!

Apeldoorn

Amersfoort

Rotterdam Dordrecht

Middelburg

Groningen Assen

Rivierenland Business Tiel Zaltbommel Leerdam e.o.

René Frijters

Terug in de schijnwerpers

West-Brabant Business Breda Roosendaal Etten-Leur Oosterhout Bergen op Zoom e.o.

Noordoost-Brabant Business ‘s-Hertogenbosch Oss Veghel Eindhoven e.o.

Tilburg

Venlo

Maastricht

Winterswijk

GAZINE

| JAARGAN

MER G 28 | NUM

NMA AL ZAKE GAZINE

GAZINE

NUMMER G 28 |

NMA AL ZAKE

| JAARGAN

REGIONA EMB 5 | NOV NUMMER G 28 |

r staat voo je open ? Niet als mbinatie emde co Een vre eën. tsje een poe ide soneel hoe nieuwe

ER 2012

rdracht:

enlaan 25 Tweeling rn Apeldoo 7324 AP 88 de agenda - 368 er33op 055hog ak.nl Moet hoonma info@keussc maak.nl sschoon www.keu

ve Bedrijfso

de on: ten der aar Piet Bo bij de gro Schuift aan ents: op z’n Tw en m ne Onder

nieuw voor ver

Tijd

Bakas: Aedtojiekeomdstjis leuk zien’ enlaan 25 Tweeling rn Apeldoo 7324 AP 15 95 055 - 540

D’ran!

: ers’ ornstra ste vier lett t bij de eer Ruud Ko stopt nie

ker: Jan Dek

‘D info@gssbv.nll nsen wilt debv.nka je .gss alswww

erken’ is

‘Samenw

OBE 4 | OKT

R 2012

2012 3 | JULI

ernemers

Impuls

R 2012

Rabo Ond

Kampen

chil:

Het Vers

OBE 4 | OKT

NUMMER G 28 |

NMA AL ZAKE

GAZINE

| JAARGAN

NUMMER G 28 |

Event Business

uw Isala

REGIONA

OLLE

| JAARGAN

erk

Zakenvlo

21:31

GAZINE

izen

Nieuwbo

10:54

NMA AL ZAKE

informati

| JAARGAN

deren

REGIONA

Handelsre Bron van

GAZINE

‘Kom uit

BUSINESS

ZWOLL

2012 2 | MEI

BUSINESS

t g me NUMMER G 28 | rspron JAARGAN ers |voo GAZINE ernem rlei ZAKENMA denALond bieIONA ken bij alle streven. WijREG rken en zijn betrok eid , dat is ons bedrijvigh net we nomische lbaar maken en sterke al’ n eco loc haa de ieze for en we ere cal r ied TE heldere adv regio. ‘Lo EN stimuleren TWvoo Ideeën roducten, gen in de Bovendien ncieringsp financierin nementen. . ten voor unieke fina ies en eve IJsseldelta ten in te zet , organisat u en voor r onze klan Voo projec ten van n ekenis. armiddele we van bet door de spa rmee zijn we dat. Daa noemen

NMA AL ZAKE

B Ramon de keu

BusinessNationaal1.indd

‘Ik wil an

Pagi

REGIONA

het the

: aymtivaerenn’n Jörgen R gaan mo

29-10-12

5.indd 1 012_285-21 g.indd 1 Keus_nr1_2 wolle_omsla 13:52 Business_Z

2012: l Business voor Zwols zakenfestiva ma People’s

na 60 - 65:

08-12-12

BUSINE

ker

Dwarsden

ZWOLLE

dichtbij. Verrassend

1 dd 1 wente.indd ess_T _omslag.in Busin wente Business_T

ers voor start &Go Rabo Pitch

ys: e Guido Then Bedrijfsverloskundig

ZWOLLE

42 00 . (053) 480 chede Tel 0 AC Ens 57 31 00 s 109 750 Tel. (0541) 25 Postbu Oldenzaal Pantheon 42 00 7570 AH es cc 480 Enschede 303 s su 3) tbu ga me de Tel. (05 nnas at 14 Pos che ee tra is Ens AC en 0 31 00 Kitch Wilhelmi 24 s 109 750 . (0541) 57 Oldenzaal 25 Postbu enzaal Tel Pantheon 0 AH Old Enschede s 303 757 14 Postbu nastraat Wilhelmi Oldenzaal

‘Duurzaam

Podium

oon per mee sch leert het nsten BV ve vlak om k en Die (origami) het effectie oonmaa wenoude anig dat Keus Sch pele, eeu wen, zod is. Een sim d moet vou doek goe zelf stofvrij en al optima te maken haal. ern jasje. macrosc in een mod ro- als op techniek Op dit zowel mic municatie. veren op r is com tinu te inno n hiervoo een dynami en wij con nderen in hulpmiddele Zo prober e klansite te vera ngrijkste onz web bela eel, e de isch person Een van ook ons ig onze stat komen st wijzelf zijn wij bez Daarnaast waar naa . moment komen. waard zijn icatietool’, rd zullen dan mun woo r het ‘com n mee sche iers aan van het leze e leveranc de moeite f ten en onz orde die k.nl en/o s aan de oonmaa allerlei item w.keussch inforne (zie ww enoeg alle onli nag al t nu moe staat amische uari 2012 gedeelte r het dyn van febr Een klein den is. Doo In de loop ons gerust voor han eus.nu). . Bezoek zijn n die dan www.kiesk ed staa of stuur maal gere de website tie, bel ons nooit hele matie op r informa website Wilt u mee zal onze hoogte! karakter - 47: u op de Pagina 39 houden eens. Wij ail. een e-m 24-01-12

eman:nieuws’ Paul Waititt bij mij om te: ‘Alles dra dag Twen agentest Bedrijfsw ing

n’

n drome

Lokaal netw

RT 2012 1 | MAA

| JAARGAN

alleen v

er gaa Arko van d moet we ‘Nederlan

REGIONA

BUSINESS

keant, aa t z s e s h c n s i o d i j r JBui ons staat, Bbioujeieenrdn zaokietn eo ulolneezerenznaovkeoonoi.trr.. a oo

TWENTE

al Nationa Brakel:

ZWOLL

S.NL

ER 2012

TWENTE

NMA AL ZAKE

EMB 5 | NOV

TWENTE

g.nl huishovin ER 2012 www.kien 6 | DECEMB REGIONA

NMA AL ZAKE

maak NUMMER G 28 |

TBUSINES

BUSINESS

REGIONA

| JAARGAN GAZINE

ONTMOE

ZWOLLE

oon i & Sch m a g i r O

g.nl huishovin www.kien

BUSINESS

eidende

Ondersch

bedrijven

har Luca isCo over mijn de baas ‘Ferrari

rkt

in de ma

zemelo:

Monte rdera di t’

erm d Cloost Raymon uals: t’ Rit r gewees

G 28

DE JUISTE PERSOON OP DE JUISTE PLE

SNELHEID

SLAGKRACHT

PERSOONLIJK

VAKKENNIS