Rondetafelgesprek woningmarkt Haaglanden

tekst: eVeLyne LammerDing

Verduurzaming in de lift, krapte woningmarkt baart zorgen

Verduurzaming en schaarste. Dat zijn twee grote thema’s die de woningmarkt domineren. Hoe duurzaam is de woningmarkt in Haaglanden? En hoe is de krapte op de huizenmarkt op te lossen? Tijdens het rondetafelgesprek van Business Haaglanden laten drie experts hun licht schijnen over de woningmarkt 2021 in Haaglanden.

robert kuiper

Volgens het Klimaatakkoord uit 2019 stoot Nederland in 2030 bijna de helft (49 procent) minder broeikasgas uit dan in 1990, in 2050 gaat het om een vermindering van 90 procent. Aan de rondetafel die vanwege corona deze keer digitaal plaatsheeft, praten Robert Kuiper, Richard van Maurik en Piet Hein Wellink over verduurzaming van woningen en het huizentekort in Haaglanden.

vRAAG

“De nieuwbouw die wordt aangeboden, voldoet aan de laatste milieueisen. Sinds juli 2018 wordt nieuwbouw gasloos gebouwd, duurzaamheid zit daar al in,’’ zegt Robert Kuiper. “Maar de consument vraagt nu steeds meer wat de verkopende partij extra doet. Worden bijvoorbeeld extra pv-panelen aangeboden? Mensen willen nu zo duurzaam mogelijk wonen en vragen naar energie-neutrale woningen,’’ valt Kuiper op. Kuiper is voor Frisia Makelaars betrokken bij alles wat te maken heeft met onroerend goed in Den Haag. Zijn specialisme is wonen. Is het aanbod energieneutrale woningen voldoende? Volgens Kuiper is dat afhankelijk van de bereidheid van de ontwikkelaar. Als voorbeeld noemt hij het nieuwbouwproject RijswijkBuiten, tussen de A4 en Delft. “Daar is al vanaf 2012 energie-neutraal gebouwd.’’ “Het is noodzakelijk het aanbod energieneutrale nieuwbouw te vergroten,’’ haakt Piet Hein Wellink aan. Wellink is expert op het gebied van vastgoedfinanciering en heeft enkele jaren geleden Property & Finance opgericht. Volgens hem is het cruciaal dat de ondernemer zijn gang moet kunnen gaan wil de woningmarkt in de stad verduurzamen: “Er zijn in Den Haag mooie projecten gerealiseerd. Het Boegbeeld op Scheveningen bijvoorbeeld, is een spectaculaire ontwikkeling met een goede mix van huur- en koopwoningen.’’ Het is een voorbeeld van een project waarbij ondernemerskracht centraal staat.

BESTAANDE BOUW

Het gaat beter met milieuvriendelijk bouwen en duurzaamheid zit inmiddels tussen de oren van de consumenten, blijkt uit het gesprek. Maar naast nieuwbouw moeten ook bestaande panden worden verduurzaamd. Consumenten vonden dat doorgaans een dure, zo niet onbetaalbare, aangelegenheid. Richard van Maurik is de directeur financieel advies voor de Rabobank in de regio Haaglanden. Hij is deskundig op het gebied van wonen. Hoe stimuleert de Rabobank consumenten te gaan verduurzamen?

piet Hein weLLink

Van Maurik wijst consumenten erop dat verduurzamen juist goed is voor de portemonnee: “Je huis wordt meer waard. Je draagt bij aan het klimaat. De verkoopbaarheid van je woning stijgt. En de terugverdientijd is tegenwoordig korter.’’ De Rabobank voert huisscans uit op adresniveau en geeft op maat gemaakt advies. “Wij letten op zaken als het bouwjaar, wanneer is er geïsoleerd. De ene keer blijkt dat panelen op het dak voldoende zijn om de woning verder te verduurzamen, in een ander geval kunnen mensen met een warmtepomp meer terugverdienen. Goed advies is belangrijk en dat is bij elke woning anders,’’ zegt van Maurik. Kuiper merkt dat er interesse bestaat voor het verduurzamen van bestaande woningen. “De bereidheid meer te betalen is er ook,’’ constateert hij. “De Rabobank verstrekt groene hypotheken.’’ voegt Van Maurik toe. “Intern verduurzamen wij onze portefeuilles ook. En waar het bij verbouwingen voorheen ging over de financiering van die verbouwing, verstrekt de Rabobank nu direct apart een offerte voor verduurzaming.’’

BElEGGERS

Wellink ziet dat ook bij beleggers het vergroenen van panden hoog op de agenda staat: “In nieuwe projecten wordt het meegenomen in de ontwikkeling. In bestaande portefeuilles is het lastiger. Je moet een strategie bedenken waarmee je bepaalt wanneer je gaat verduurzamen. Vaak gebeurt dat bij mutaties of verbouwingen.’’ Bij bestaande woningen is het een heikel punt om naar een hoger isolatieniveau te gaan constateert hij: “De belegger wil wel verduurzamen, maar er zit ook een huurder in de woning.’’ Van Maurik: “Bij het verstrekken van leningen kijken wij wat voor vastgoed er achter de labeling zit. Wil een vastgoedbelegger niet duurzaam investeren, dan financieren wij niet. Andere banken doen dat ook. Het is een trigger in de wetgeving.’’ De transformatie van gebouwen biedt ook de gelegenheid de stad milieuvriendelijker te maken. Wellink brengt te berde dat steeds vaker circulair wordt getransformeerd. “Aan de Waldeck Pyrmontkade bijvoorbeeld wordt een kantoorpand getransformeerd naar een functievrij gebouw. Het pand wordt zo gebouwd dat in de toekomst gemakkelijk van functie kan switchen. Er wordt circulair gewerkt. De materialen uit het pand worden hergebruikt. Zo produceer je geen afval en reduceer je Co2-uitstoot.’’ “Dat is een goed voorbeeld van hoe je een transformatie duurzaam kan doen,’’ reageert Kuiper. “Daarbij kan je ook direct aan de isolatie van het pand denken.’’

REGIE

De gesprekspartners zijn het met elkaar eens dat regie op nieuwbouw is gewenst. Zij maken zich zorgen over het ontstaan van een eenzijdig aanbod. Wellink: “In Den Haag worden veel kleine appartementen gebouwd, veel in de huursector. De stad heeft die nodig, maar de bewoners willen ook doorstromen. Daarom is een mix nodig van producttypen en huur- en koopwoningen.’’ Van Maurik: “De overheid moet regie voeren op het aanbod voor de doorstroom en ervoor zorgen dat die op gang komt. Er moet plaats zijn voor iedereen.’’

Kuiper maakt zich zorgen over de woningmarkt in het algemeen: “De prijzen schieten door het dak. Op 32 nieuwbouwwoningen kwamen 580 inschrijvingen. Dat is niet gezond. Standaard wordt 80.000 tot 100.000 boven de vraagprijs geboden. Ik heb het nog nooit zo erg gezien.’’ “Wij zijn de dialoog aangegaan met inwoners van de steden over wonen. Daarvoor hebben we heel veel gesprekken gevoerd. Betaalbaarheid en duurzaamheid werden altijd genoemd. Woningen zijn onbetaalbaar. Op basis van de gesprekken hebben wij een convenant aangeboden waar het nieuwe kabinet straks iets mee moet,’’ aldus Richard van Maurik. ‹

ricHarD Van maurik

Transformatie van monumentale panden in de Haagse Zeestraat naar buitengewone kantoorruimten

In de Zeestraat in Den Haag vindt momenteel een grootschalige realisatie plaats van de kantoorontwikkeling C-AVENUE. Het voormalig kantoorpand van Onderlinge ’s-Gravenhage in het levendige Willemspark is samen met de omliggende monumentale panden en percelen verkocht aan PATRIZIA, een internationaal opererende investment manager gespecialiseerd in real assets. De panden worden door CBRE Development Services samen met Kentie en Partners Architekten getransformeerd tot eigentijdse, duurzame kantoorpanden met monumentale allure die klaar zijn voor de toekomst. Hier wordt een moderne, gezonde werkomgeving ontwikkeld met een eigen binnentuin met ruime privé parkeergelegenheid.

C-AVENUE is een bijzonder kantoorconcept van circa 9.300 m² in de Haagse binnenstad in de directe nabijheid van vele voorzieningen, waaronder het exclusieve winkelgebied Noordeinde en het gezellige Anna Paulownaplein. Deze combinatie van een bruisende centrumlocatie met een rustgevende, grote groene binnentuin is uitzonderlijk in Den Haag.

C-AVENUE biedt eigentijdse voorzieningen, hoge service en goede faciliteiten die aansluiten op de huidige behoeften van de gebruikers. Deze unieke werklocatie fungeert als ontmoetingsplek en stimuleert de onderlinge interactie met een werkcafé en een gemeenschappelijke tuin voor alle gebruikers.

MONUMENTAlE KANTOORPANDEN MET DE CHARME vAN vROEGER EN DE GEMAKKEN vAN vANDAAG

De 5 monumentale panden aan de Zeestraat (nr. 62 t/m 66B) worden zorgvuldig gerenoveerd tot duurzame kantoren zonder de authentieke charme te verliezen. Ze worden opnieuw tot leven gebracht, waarbij de oorspronkelijke elementen worden gekoesterd en, indien mogelijk, terug worden gebracht in de originele staat. De panden kenmerken zich door stijlkamers met hoge plafonds en een royale lichtinval. Ze beschikken over een oppervlakte van circa 340 tot 550 m² en worden per pand verhuurd. Ieder kantoor krijgt een privétuin die grenst aan de gemeenschappelijke binnentuin..

MUlTI-TENANT GEBOUW DAT vERBINDT, INSPIREERT EN fACIlITEERT vOOR ONDERNEMEND DEN HAAG

De panden aan de Zeestraat 68 t/m Bazarstraat 2 worden als één multi-tenant gebouw gerenoveerd tot een modern en flexibel kantoor met 4 grote open vloervelden van circa 1.500 m² direct gelegen aan de gemeenschappelijke binnentuin. Het gebouw wordt uitgebreid naar circa 7.000 m² door middel van een dakopbouw waarmee een ‘penthouse office’ wordt gecreëerd. Vanuit dit kantoor met dakterras heeft men een fantastisch uitzicht op de tuin.

De centrale entree wordt geplaatst aan de Zeestraat met een gastvrij hospitality concept, vergaderruimtes en een bruisend werkcafé. Het pand wordt zo duurzaam mogelijk herontwikkeld met een hoog afwerkingsniveau en een interieur dat door de huurder naar wens kan worden ingevuld.

c-aVenue: inspirerenDe, muLtiFunctioneLe en Duurzame kantoorHuisVesting Voor een DiVersiteit aan proFessioneLe beDrijVen in Den Haag

vERHUURINfORMATIE

De kantoren worden gefaseerd opgeleverd. Naar verwachting kunnen de eerste huurders deze zomer hun intrek nemen en zijn eind 2021 / begin 2022 alle kantoren opgeleverd. De kantoorverhuur verloopt via CBre en COG makelaars CBre | roel lamb T +31 70 750 89 00

COG makelaars | stephan soons T +31 70 306 60 50

meer informatie is te vinden op de website www.c-avenue.nl

Bewaakt & Bewoond BV is sinds 1997 actief en gespecialiseerd in het beheren en bewaken van leegstaand vastgoed, zowel op zakelijk als creatief gebied. Bent u een vastgoedeigenaar en op zoek naar bescherming en beheer van uw onroerend goed? Dan bent u bij ons aan het juiste adres!

✓TIJDELIJKE BEWONING

Een betrouwbare en complete manier om uw onroerend goed te laten beheren door Bewaakt & Bewoond is via tijdelijke bewoning. Door de zorgvuldige selectie van de potentiële bewoners en de regelmatige controle is uw pand verzekerd van toezicht en beheer. Dit minimaliseert leegstandsrisico’s zoals kraak, braak en/of vandalisme. Is de huidige functie van uw pand zakelijk? Geen probleem! Wij plaatsen kosteloos voorzieningen om een kantoorpand te transformeren tot een woonruimte.

TIJDELIJKE KANTOOR OF ATELIERRUIMTE

Wilt u dat uw bedrijvenpand de kantoorfunctie behoudt? Dat kan! Naast woningen verzorgt Bewaakt & Bewoond ook kantoor of atelierruimtes. Door het plaatsen van startende ondernemers en kunstenaars krijgt uw pand een maatschappelijke verantwoorde invulling, terwijl het wordt beschermd. Heeft u liever geen tijdelijke gebruikers in uw pand? Stalling van motorvoertuigen, caravans en boten is ook mogelijk.

BEVEILIGING EN BEWAKING

Bij dreiging van braak, vandalisme of kraak regelt Bewaakt & Bewoond direct bewaking voor u. Dit kan in de vorm van wonen/werken, maar ook middels bewakingsmogelijkheden op maat. Om uw pand optimaal te beveiligen maakt Bewaakt & Bewoond gebruik van beveiliging middels stalen platen, surveillance en mobiele camerasystemen. Naast deze beveiligingsopties biedt Bewaakt & Bewoond ook eventuele ontruimingen en schoonmaakacties aan en is Bewaakt & Bewoond 24/7 bereikbaar waardoor meldingen direct worden aangepakt.

TECHNISCH BEHEER EN ONDERHOUD

Gedurende de periode dat uw onroerend goed leegstaat verzorgt Bewaakt & Bewoond ook het klein onderhoud, schoonmaak, groenvoorziening en het herstel van eventuele ruitschade. Hierdoor voorkomt u verwaarlozing en verval van het pand, zonder dat het u bezighoudt en tijd kost. ✓

FILMLOCATIES

Wilt u meer rendement halen uit uw pand of kostendekkend werken met leegstaand vastgoed? Dan biedt Bewaakt & Bewoond ook alternatieve invullingen.

De mogelijkheden kunt u bekijken op www.oogoplocatie.nl. ✓

KEURMERK LEEGSTANDBEHEER

Bewaakt & Bewoond is in het bezit van het Keurmerk Leegstandbeheer (KLB) en legt afspraken vast door middel van juridische waterdichte overeenkomsten.