Inspanning voor culturele ontspanning Aanpak van rechtsradicale jongeren in stad en ommeland
Eind 2004 ging in de Brabantse gemeente Uden de islamitische basisschool Bedir in vlammen op. Aanleiding voor de brandstichting was de moord op Theo van Gogh en de hoogopgelopen spanningen tussen de allochtonen en autochtonen in de provincieplaats. De brand vestigde de aandacht op de activiteiten van extreemrechtse jongeren in Brabant. Na de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh kwamen Lonsdale-jongeren en extreemrechtse gabbers ook elders veelvuldig in het nieuws. Niet alleen in de Brabantse Kempen broeide het, maar ook in de voorsteden rond Rotterdam, in de Betuwe, het Land van Altena, in Limburg, op het Noord-Hollandse platteland en in afgelegen Oost-Groningse en Friese gemeenten. In allerlei delen van het land zorgden ze voor racistische bedreigingen gericht tegen allochtonen in het algemeen en moslims in het bijzonder. Onderzoekers van de Anne Frank Stichting en de Universiteit Leiden telden tussen januari 2001 en augustus 2005 125 gabbergroepen die betrokken waren bij rechtsextremistische activiteiten of incidenten. Voor de Monitor racisme & extremisme (2005) telden ze in deze periode 200 incidenten met extreemrechtse gabbers, waarvan zo’n 140 gewelddadige. Naast demonstraties, beledigingen en ordeverstoringen ging het daarbij om bedreigingen, confrontaties, vernielingen, brandstichtingen en mishandelingen (Van Donselaar 2005). Het afgelopen jaar is het verschijnsel er niet minder op geworden, zo blijkt uit de zevende rapportage van de Monitor racisme & extremisme (2006). Er is zelfs sprake van verdere radicalisering en snelle groei van neonazigroepen die tot geweld geneigd zijn. Overigens worden de meeste incidenten helemaal niet geregistreerd en ligt het werkelijke aantal waarschijnlijk nog veel hoger.
In deze brochure bespreken we aan de hand van een aantal praktijkcasussen rond rechtsradicale jongeren wat er in de betreffende gemeenten aan de hand is en welke maatregelen genomen kunnen worden om de problemen aan te pakken. Hoe reageren gemeenten op de aanwezigheid van sluimerende rechtsradicale sympathieën? Welke ervaringen zijn er met de benadering van de ouders? Met welke preventieve en repressieve scenario’s kunnen gemeenten aan de slag? In deze handleiding vindt u * drie voorbeeldgemeenten en hun aanpak van rechtsradicale jongeren. * de rol van ouders: wat te doen als het thuis misgaat. * twee scenario’s om culturele spanningen en radicalisering aan te pakken: anticiperen of beheersen.