Leiden&Partners - Marketingplan 2024 by CampaignsResults

marketingplan 2024

Leiden, Stad van Ontdekkingen Wat voor stad willen wij eigenlijk zijn? Wat zijn onze kernwaarden en waardoor onderscheidt onze stad zich? Wat betekent dat dan voor onze inwoners en die van de regio? Levert de positionering van onze stad ook daadwerkelijk een brede welvaart en welzijn op? Dat Leiden een hoofdrol speelt op het toneel van ‘Life Sciences & Health’ is bij velen bekend. Met het Leiden Bio Science Park, Universiteit Leiden, de vele start ups en talenten die onze stad al van oudsher aantrekt, ontwikkelt Leiden zich tot een speler van formaat. Lokaal, regionaal, nationaal en internationaal. Belangrijk, zeker in het licht van een tijdperk waar ook Nederland zich sterker positioneert met de beweging ‘New Dutch’. Wie Nederland nu intikt in Google, krijgt veelal tulpen, molens en kaas te zien. Hoe spannend als we daarnaast ook de innovatieve kant laten zien. En hierin voor Leiden een zichtbaar podium kunnen pakken. Wat dat de Leidse inwoner brengt? Misschien wel de plek waar je trots op bent. Waar je kunt wonen, werken en studeren in de dynamiek van baanbrekende ontdekkingen op gezondheid. En dat gaat natuurlijk ook op voor geestelijke gezondheid. Cultuur, geesteswetenschappen, het zijn maar enkele van de ingrediënten die voortkomen en voortgekomen zijn vanuit de kenniseconomie die Leiden biedt. Leiden biedt verwondering. En nieuwsgierige geesten die aanzetten tot verwondering. Dat brengt ons ver(der) en vooruit. In dat licht is het marketingplan 2024 geoptimaliseerd en aangescherpt. Doe je weer mee?

Inhoud 1. Organisatiestructuur . . . . . . . . . . . . . 5

2. Visie & Strategie . . . . . . . . . . . . . . . 7

Strategie & Business Development 3. Doelstellingen & Doelgroepen . . . . . . . . . 10

Branding Stad van Ontdekkingen City of Science

Marketing communicatie Stad van Ontdekkingen Streek van Verrassingen VVV

Leiden Convention Bureau

Leiden International Centre

1. Organisatiestructuur Leiden&Partners werkt in divisies. Elke divisie staat voor een werkveld. De divisies zijn, Stad van Ontdekkingen (SvO) inclusief de VVV met een Streek van Verrassingen (SvV), het Leiden Convention Bureau (LCB) en het Leiden International Centre (LIC). De branding komt voort uit strategie & business development. Hoe ziet Leiden eruit op lange termijn? Wat is onze stip aan de horizon, hoe gaan we dit realiseren en met welke partners? Leiden&Partners wordt aangestuurd door een directeur met toezicht van een Raad van Commissarissen.

Directeur

Boekhouding

Offcemanagement

Head of Business Development

Head of Strategy & Marketing

Manager VVV

Medewerker VVV

Manager Leiden Convention Bureau

Manager MarCom

Medewerker

Regio & Stad

Online & Socials

Medewerker

Regio & Stad

Online & Socials

Accountmanager LCB

Manager Leiden International Centre

Medewerker LIC

Medewerkers LIC

2. Visie & Strategie 2.1 Visie Citymarketing is het integraal vermarkten van de stad als merk, met als doel het positief beïnvloeden van de associaties die de doelgroepen met Leiden hebben. Aan de hand van de pijlers Cultuur en Kennis zetten we in op campagnes en creëren we (beleefbare) producten die daar invulling aan geven. Het merk ‘Leiden’ moet top of mind zijn bij onze doelgroepen. Het mobiliseren en verbinden van partners en stakeholders en het werken in coalities rond specifieke thema’s zien we als voorwaarde om als stad echt integraal te kunnen zijn in wat we zenden, maken, beïnvloeden. Alleen dan komt consequent hetzelfde beeld van Leiden naar buiten. Als Leiden&Partners werken we nooit alleen en doen we alles samen!

Stad van Kennis en Cultuur, het is een geldige claim:

Brand Story

Leiden is de Stad van Ontdekkingen. Waar Rembrandt en Lorentz hun ontdekkingen deden en toepasten, daarmee anderen als Steen, Lievens en Einstein aanzetten tot grootsheid. Waar Boerhaave en Von Siebold de wereld naar Leiden brachten en de stad teruggaven ter inspiratie voor nieuwe academische inzichten. Waar de oudste Universiteit van Nederland vandaag de dag tot ’s werelds beste behoort en haar wetenschappelijke ontdekkingen hebben geleid tot het meest complete Bio Science Park van Europa. Waar haar collecties mede de basis vormen van de dertien musea die de stad rijk is. Leiden, waar de optelsom van wetenschap en culturele vrijheid leidt tot de komst en bloei van iconen, van Rembrandt tot Armin, van Pilgrims tot T.rex.

2.2 Strategie

Vooruitblik

Leiden heeft voor haar verschillende doelgroepen een rijke propositie, echter niet per se telkens dezelfde. Deze gelaagdheid ziet er als volgt uit:

In de afgelopen jaren zijn onze werkzaamheden, aandachtsgebieden en doelgroepen geleidelijk aan ontwikkeld en verbreed. Met een veelvoud aan samenwerkingspartners ontwikkelen, initiëren en faciliteren we projecten voor bewoners, bedrijven, talenten en bezoekers, gericht op het vergroten van welzijn en welvaart in Leiden en regio. Dat blijven we in de toekomst ook doen. Strategisch bouwen aan het welzijn van bewoners van Leiden. Het ontwikkelen van maatschappelijke en economische groei, realiseren van een kwalitatief hoogwaardig voorzieningenniveau (programmering, horeca, wandelroutes, ov, ...), waarmee een hoge kwaliteit van leven wordt geborgd.

Streek van Verrassingen

Stad

LBSP

Stad van Ontdekkingen City of Science

welzijn en welvaart

Hiermee dragen we bij aan het welvaartsniveau van bewoners van Leiden. We staan voor kwalitatieve economische groei, zodat ondernemers zich kunnen ontwikkelen en werkgelegenheid groeit. Het vergroot de aantrekkelijkheid voor nieuwe bedrijven, winkels en projecten met (inter)nationale uitstraling. Tegelijkertijd bewaken we de balans en zoeken we evenwicht tussen groei in welzijn en welvaart.

Duurzame bezoekerseconomie

Stadspartners & Handelshuis

Verduurzaming is geen trend, maar een rode draad door de gehele organisatie, van visie tot uitvoering. In dat kader is Leiden&Partners vanaf 2023 actieve partner in het Climate Capacity Building Programme. Een training- en ontwikkelprogramma voor Citymarketingorganisaties dat er op gericht is om duurzame strategieen te helpen creëren voor zakelijk en vrijetijds bezoek.. Alleen zo kunnen we concrete stappen zetten in de verduurzaming van de bezoekerseconomie. In 2024 en verder laten we een professionaliseringsslag zien in hoe regio’s in heel Nederland sneller kunnen verduurzamen, terwijl we de positieve impact van bezoekers op de gemeenschap vergroten. Op dit gebied is Leiden&Partners één van de koplopers in Nederland. Meer weten over onze rol nu en in de toekomst? Scan de QR code!

Leiden&Partners werkt altijd samen met partners om haar doelstellingen te bereiken. Naast de ruim 80 stads- en regiopartners, agendeert zij samen met ‘huisgenoten’ Centrummanagement Leiden en Cultuurfonds Leiden een zestal onderwerpen. Het uitgangspunt is daarbij om de stad dynamisch, spannend te programmeren en profileren en samenwerking op alle niveaus soepel te laten verlopen.

Diversiteit & Inclusie Leiden is een diverse stad met een grote verscheidenheid aan inwoners en bezoekers van allerlei achtergronden, culturen en levensstijlen. Het is deze verscheidenheid die onze stad een prettige woon- en werkplek en aantrekkelijke stad maakt om te bezoeken. Om dit te behouden en ondersteunen, staat diversiteit en inclusie hoog op de agenda bij Leiden&Partners. Weten wat wij doen op het gebied van Diversiteit & Inclusie? Scan de QR code.

Denktank • Inspiratie en adviesbijeenkomsten met betrokken en deskundige Leidenaren. Van nominatie Culturele Hoofdstad 2033 tot het versterken van de centrumfunctie van Leiden. Uitburo / Leiden Festivals • Onderzoeken of een platform kan worden ontwikkeld waar organisatoren en makers zich kunnen oriënteren op alles wat erbij komt kijken wanneer je iets wilt organiseren. Van advies over vergunningsaanvraag, veiligheidsplan en ecobekers, tot duurzaamheidsvraagstukken en marketing/communicatie. Bezoekerseconomie • Besluit over implementatie monitoring Gebiedsontwikkeling Cultuurkwartier • Organiseren van ondernemers(belangen) & branding • Ook betrekking op Stationsgebied, Meelfabriek, Energiepark, e.a. Versterken centrumfunctie • Inventarisatie nieuwe projecten en afspraken over voortzetten bestaande projecten (Trakteer Jezelf op Leiden)

3. Doelstellingen & Doelgroepen Doelstelling: Het imago van Leiden als Stad van Ontdekkingen nationaal en internationaal versterken, waarbij de pijlers Kennis & Cultuur centraal staan, met als doel doelgroepen voor Leiden te winnen en te behouden.

Doelgroepen:

Bewoners

Bedrijven

Talent

Bezoekers

• Bewoners van de stad Leiden • Bewoners van de Leidse agglomeratie (Oegstgeest, Leiderdorp, Voorschoten, Zoeterwoude, Warmond en Katwijk) en Streek van Verrassingen • Nieuwe en gewenste Bewoners

Leiden&Partners faciliteert en ondersteunt partners in acquistie en het behouden van bedrijven. Wij onderscheiden onder andere de volgende partners:

• Kenniswerkers (bestaand, Nederlands en internationaal, bij voorkeur hier wonend) • Kenniswerkers (nieuwe, beoogde) • Studenten (bestaand) • Studenten (nieuwe, beoogde)

• Nederlandse dagbezoeker • Nederlandse meerdaagse bezoeker • Buitenlandse dagbezoeker • Buitenlandse meerdaagse bezoeker • Zakelijke bezoeker (een- en meerdaags, nationaal en internationaal).

1. Overkoepelende platforms (richting bestaande bedrijven) Economie071, Economic Board ZuidHolland (EBZ), VNO/NCW 2. Acquirerende organisaties zoals Leiden Bio Science Park (LBSP), Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA), Innovation Quarter (IQ), Gemeente Leiden, Centrum Management Leiden (CML), Greenport Ontwikkelings Maatschappij (GOM Duin- en Bollenstreek), Economic Development Board D&B, Economic Board Zuid-Holland (EBZ).

Ga naar het marketingplan 2024

kernwoorden De kernwoorden in dit plan representeren de domeinen waarop Leiden&Partners actief is. Deze domeinen zijn Betrekken, Betoveren, Beleven, Bedienen en Bewijzen.

Betrekken

er zich verbonden mee voelen, onderdeel van uitmaken

Betoveren

onder invloed brengen en de aandacht helemaal vasthouden

Beleven het ervaren van iets

Bedienen voorzien van

Bewijzen laten zien dat iets zo is

Betrekken

Bewijzen

Betoveren &Beleven

Bedienen 13

Betrekken Betrekken

er zich verbonden mee voelen, onderdeel van uitmaken

Alles wat Leiden&Partners initieert, organiseert of activeert gebeurt in samenwerking met partners. De organisatie heeft de belangrijke taak om haar achterban te inspireren, motiveren en informeren over haar activiteiten. Maar bovenal te betrekken bij haar organisatie. Dat doet zij organisatiebreed met heel veel verschillende partners. Scan de QR code en ontdek hoe we betrekken en samenwerken met onze partners. C CULTUUR Beelden in Leiden Cultuurcampagne Musea & Hotels Cultuurkwartier De Stijl El Cid Leiden International Film festival Leids Cabaret Festival Leids Continuüm Leidse Hofjes Concerten Museumpas Leiden Museumfolder Museumnacht Nacht van Ontdekkingen Open Monumenten Dag Pilgrims/Mayflower400 Rembrandt & De Gouden Eeuw Schemerstad StudentenStad partnerschap Trex Uitagenda Leiden Wolkers Young Rembrandt Studio Young Rembrandt School

& PARTNERS Podiapartners BplusC Gebr. de Nobel Theater Inns Blau Leidse Hout theater Leidse Lente Leidse Schouwburg Pieterskerk Scheltema Sijthoff Stadsgehoorzaal Museumpartners Academisch Museum (bestuursburo) Ambulancemuseum Anatomisch Museum Rijksmuseum Boerhaave Corpus Experience Museum De Lakenhal Erfgoed Leiden Hortus botanicus Molen De Valk Naturalis Biodiversity Center Rijksmuseum van Oudheden Leiden American Pilgrim Museum Japanmuseum SieboldHuis UB UitBuro Leiden Museum Volkenkunde Wevershuis Festivalpartners Beelden in Leiden Brave New World Kunstroute Lakenfeesten Leidse Hofjesconcerten Leids Cabaret Festival Leiden International Film Festival Nacht van Ontdekkingen Museumnacht Open Monumentendag Rembrandt Dagen Schemerstad Seeing Stars Leiden Stucafest Studio Roosegaarde van Rijn Festival Verkiezingsdebat Cultuur en Kennis Werffpop Makers & Programmeurs Marksteeg 10 Maters & Hermsen Fields of Wonder Onderwijspartners culturele sector BplusC Ars Aemulae Naturae Cultureel Erfgoedpartners Erfgoed Leiden Vereniging Oud Leiden Open Monumenten Contentpartners De Stijl – NBTC, 8 musea, 11 steden Rembrandt & De Gouden Eeuw – NBTC, 4 musea, 3 steden Mayflower400 -14 int. steden, 7 musea, Leiden2022 Cultuurclusters & platforms Haagweg 4 RAP Watergasfabriek Nieuwe Energie Cultuurkwartier Cultuurfonds Leiden Leiden Festivals (i.o.)

03|2022

Gemeente Leiden Universiteit Leiden Rabobank Leiden-Katwijk

K KENNIS Congresambassadeursnetwerk Hoogleraren

& PARTNERS Onderwijspartners Hogeschool Leiden

H CITY Hospitality Bewegwijzering binnenstad City Hosts

R REGIO

& PARTNERS Stadsevents

BBloemencorso

Kingsday (cml)

Campagnes Duitsland

& PARTNERS Marketingpartners Alphen aan den Rijn Marketing

ECONOMIE Advies mobiliteit Advies projectontwikkelaars

Brave New World

Leidse instrumentmakers School

Congres Convenant/

mboRijnland

Destinatie Nederland

Winter Wonder Weken (cml)

Duin- en Bollenstreek

Bollenmarketing (i.o.)

Arriva

PLNT

Engelstaling binnenstad

3 Oktober (3-october vereeniging)

Expat Centre Leiden Region

Delft Marketing

Autoluwe Binnenstad

Leiden Convention Bureau European City of Science / ESOF Expat Centre Leiden Kennisconvenant Klankbordgroep EBZ / IQ Leiden Bio Science Park

Technolab Universiteit Leiden

Arriva

Katwijk Marketing/VVV Katwijk

Kaag & Braassem Marketing

Citymaps / City guide

Fietsverhuurders

Landgoederenzone PZH)

Katwijk Marketing

Economie071

JINC Kennisinstituten

LUMC Naturalis Biodiversity Center SRON

Science Route

TNO-ontvangst

Mayfower route Museumbusjes

Lorentz Center

StudentenStad

Centrummanagement Leiden

Lobby bezoekerseconomie Masterplan Citydressing

Stichting LEF

mboRijnland

SRON bid

Dordrecht Marketing The Hague & Partners

Webster University

EMA

Kennisbijlage (NRC/Volkskrant)

Hollands Buiten (erfgoedlijn

VVV-partners

Amsterdam & Partners

PROO Leiden

Leids Continuüm

Nacht van Ontdekkingen

Leidse Loper

Lakenfeesten (cml)

Kennisgeorienteerd bedrijfsleven Biopartner CDHR

NBTC Holland City Online trainingtool cityhosting Rembrandt route Redactieraad citydressing

Koninklijke Horeca afd. Leiden Hotels van Leiden Leidse rederijen

Leiderdorp Marketing

Het Gilde

Leidse Ommelanden

VVV Nederland

Limes - Matilo

Conventionpartners

Nationaal Park Hollandse Duinen

ECC Leiden

Oegstgeest Marketing

Stadsgehoorzaal

Leiderdorp (i.o.) Lobby PZH

EMA-taskforce

Noordwijk Marketing

EMA bid

Dorpsmarketing Oegstgeest

Economic Board Zuidholland

Rotterdam Partners Wassenaar-Voorschoten Marketing Warmond Promotie Contentpartners

G15 (lobby.nl) Holland Marketing Council Inkoop- en verrichten onderzoek

Science Route

Pieterskerk

Streek van Verrassingen

Hollandse Plassen

Innovation Quarter

Singelpark

Hooglandsekerk

Vakantiebeurs

Provincie Zuid-Holland (diverse

Leiden.nl

(vaste) Stadsbanieren

Corpus Congress Centre

Dupont Oegstgeest

Tourist Info Points

Musea

Visitleiden.nl

Stadsschouwburg

VVV Brandstore

Voorschoten - Wassenaar Marketing

Hotels van Leiden

Hall Allergy Innovation Quarter

Hollandse Plassen

Warmond aan de Kaag

erfgoedlijnen) Nationaal Park Hollandse Duinen Leidse Ommelanden

Leiden Bio Science Park Leidse Binnenstad (mkb en horeca) LeidschePlein

Overige stakeholders regio

Lekker Bezig Leiden

Partners/ Sponsors Expat Centre Leiden

Gemeente Leiden

LEVEN!

NECSTGEN

AAbroad at your Best

Keukenhof

TNO

ACCESS Netherlands

Rabobank Leiden-Katwijk

Meelfabriek

Stichting Leiden Bio Science Park

Atlas International Movers

Smalspoormuseum

Ondernemersvereniging Leiden Bio Science Park

Bioscopen Leiden

Universiteit Leiden

Blaauwberg

Vlietlanden

Janssen Biologics Nalco Ecolab

VVV-functie Langebrug 89

Economie 071

BplusC

NBTC Holland City NFIA Netwerk Citymarketing Nederland

Festivalpartners

Bynco

Nieuwjaars Receptie

Brave New World

BrightMind Practice

Open Panden Dag (CML)

El Cid

De Clercq Advocaten

ESOF

De Raad Makelaars

Onderwijs in de Leidse regio

EUCYS

De Taaldienst

Pers- en handelsreizen

Museumnacht

DutchNews

PLNT

Nacht van Ontdekkingen

Dutch Review

Studentenfilmwedstrijd

PROVADA (beursstand)

Eltax taxi Everaert

Programma Binnenstad Strategische Adviesraad NHTV

Kennisclusters & platforms

Expat Republic

Congresambassadeursnetwerk LCB

Eigen Haard Makelaardij

Leiden Kennisstad / Kennismakelaar

Expat Mortgages

Convenant Studentenstad/PKvV

Economie071

EMA

Gemeente Leiden

Leiden2022

Gemeente Voorschoten

Leiden Global

Gemeente Oegstgeest

RegMed

Gemeente Zoeterwoude

Conventionpartners

HelloExpat!

TNO bid Toerisme Trakteer jezelf op Leiden Visie bezoekerseconomie WinterWonderWeken

HBK Expat Consultants Corpus Congress Centre

Hilton Garden Inn Leiden

ECC Leiden

Hypotheekvisie

Partners/ Sponsors Expat Centre Leiden (vervolg)

Hooglandsekerk

IamExpat

RWV Advocaten

Hotels van Leiden

I-doe ( volunteering )

The Square Mile

Musea

KamerRaad

Tweelwonen

Pieterskerk

Lebara

Universiteit Leiden

Stadsgehoorzaal

Leiden&Partners

Van den Heuvel Arbeidsrecht-

Limes International Tax & Expat

juristen

Overige kennispartners

LUMC

Your Financials

Expat Centre Leiden

Stichting Leiden Bio Science Park

Webster University

Musea

Mevrouw de Aankoopmakelaar

PKvV

Nanny Nina

Overige hospitalitypartners Centrummanagement Leiden

New2nl Gemeente Leiden

PAS BMS Immigration & Relocation

Gemeente Leiden

Rabobank Leiden - Katwijk

Museumoverleg

Rooted in calm Tax Salvers

Hotels van Leiden vervolg

mboRijnland (house of hospitality)

Betoveren &Beleven Betoveren

bekoren en de aandacht helemaal vasthouden Leiden positioneert zich als een stad van cultuur & kennis en heeft veel onderscheidends te bieden op dit vlak. Met haar aanbod kan zij bewoners, bedrijven, bezoekers en talenten betoveren en verleiden. Om zich te vestigen, te ondernemen, er te studeren of te bezoeken.

Beleven het ervaren van iets

Eenmaal betoverd door Leiden en in Leiden, ligt het accent op beleven. Wat is er te doen, te ondernemen, te ontdekken? Of je nu student/talent bent, bewoner, bezoeker of werknemer, wat beloofd wordt, moet beleefd worden.

Betoveren & Beleven voor en in de Stad van Ontdekkingen

Betoveren Dit is een advertentie van Leiden&Partners

Rembrandt

trakteert op

Ooit geweten dat Einstein hoogleraar was aan de Universiteit van Leiden? Bij Einstein Leiden aan de Nieuwe Rijn haal je op Rembrandts verjaardag koffie met gebak voor 5 euro! Plof neer op het gezellige terras met uitzicht op de voorbijvarende bootjes. Aanbieding geldt tot 12.00 uur. einstein.nu

Leidse tasting

Cultuurcampagne

Eens wat anders dan een cocktail van de kaart! Bij Bar Olaf geniet je van een heerlijke Leidse Tasting. 4 Leidse drankjes vergezeld met mooie verhalen. Alleen op zaterdag 15 juli betaal je maar €19,95 in plaats van €24,50. barolaf.nl

kofﬁe met gebak

Gratis zelfportret

Leidse Rembrandt Dagen

Laat je bij de Latijnse School (Lokhorststraat 16), schetsen door de meester zelf! Als je door het raam naar binnen kijkt, zie je de hand van de meester tot leven komen om jouw portret te maken. Hoe leuk! Je kunt je schets de volgende dag gratis downloaden via leiden.nl/jongerembrandt

Op 2 november komt Theater van de Heelheid met de muzikale voorstelling ‘Bach Luther Cellosuites’ naar Theater Ins Blau. Ter ere van Rembrandts verjaardag met een leuke korting! Met de kortingscode RemBach bestel je een ticket voor €16,- ipv €18,50 inclusief drankje (max. 2 tickets per persoon). Zorg dat je deze mooie voorstelling niet mist! Ga daarom snel naar theaterinsblau.nl

Jaarrond zichtbaarheid voor Leiden als een stad van cultuur, waarbij het Leidse cultuuraanbod ingevuld wordt met exposities, tentoonstellingen en musea gekoppeld aan een weekend weg of dagbezoek. Maar ook een museumfolder en social media campagnes gericht op museumbezoek maken onderdeel uit van de campagne. 11

Theatervoorstelling ‘Bach Luther Cellosuites’

Op 8 en 9 juli zijn de Leidse Rembrandt Dagen in Leiden. Tijdens de Leidse Rembrandt Dagen wordt de Pieters- en Academiewijk omgetoverd naar 17e-eeuwse sferen. Levende schilderijen, optredens, voorstellingen en honderden verklede figuranten die het historisch centrum terug in de tijd laten gaan. De Leidse Rembrandt Dagen zijn voor iedereen gratis toegankelijk! leiden.nl/jongerembrandt

‘Bach Luther Cellosuites’ is een muziektheatervertelling over de zoektocht naar harmonie. De cellosuites van Johann Sebastiaan Bach zijn wereldberoemd. Maar wat weten we eigenlijk van de componist en de tijd waarin hij ze schreef? Acteur Thomas de Bres en cellist Joris van Haaften nemen je mee op reis naar het Hof van Köthen in de periode rond 1720. Een tijd die net als nu in het teken stond van grote veranderingen.

ndt Rem braer trakte tn op Leide

Rembrandt

gratis entree Museum De Lakenhal

trakteert op

Op zaterdag 15 juli trakteert Museum De Lakenhal iedereen op gratis entree. Voor families met kinderen vanaf 6 jaar is er de hele dag bovendien van alles te doen. Teken bijvoorbeeld Rembrandt op z’n kop in het Open Atelier, volg een speelse familierondleiding of ga op spannende ontdekkingstocht door het museum met het Familiespoor. Ook staat de maker van het kleinste kunstwerk ter wereld - dat je met je blote oog niet kunt zien - voor je klaar, en kun je een heuse Rembrandt-expert worden door het speciale kindercollege te volgen. En natuurlijk is er voor iedereen iets lekkers. tickets.lakenhal.nl/rembrandt-trakteert

trakteert

zijn materialen

Hou je net als Rembrandt van tekenen en schilderen? Dan is Terpen Tijn aan de Nieuwe Rijn voor jou een walhalla. Met een geweldig assortiment kunstschilder- en tekenmaterialen. Terpen Tijn trakteert in de week van Rembrandt zijn verjaardag (10 t/m 16 juli) op maar liefst 20% korting op alle Rembrandt producten. En bij aankoop van € 35,- aan Rembrandt producten krijg je een gratis Rembrandtschort (zolang de voorraad strekt). terpentijn-leiden.nl

Actie

wie jari is... g In Leiden zag

Rem brandt op

De Rembrandt Route is te koop bij VVV Leiden! In de week van 10 - 16 juli betaal je geen € 6,95 maar € 4,95 voor de route.

Rembrandt het licht. Op 15 juli 1606 werd hij er geboren en 25 jaar lang ontwikkelde de jonge Rembrandt in Leiden zijn talent.

Alles weten over de cultuurcampagne? Scan dan de QR code. Rembrandt Route met korting

Rembrandt

trakteert op

In de Rembrandt Route komt geschiedenis tot leven. Een wandeling door de historische binnenstad is altijd leuk, maar de Rembrandt Route is meer dan een wandeling! Je treedt in de voetsporen van de grootmeester en komt langs alle historische Rembrandtlocaties. Van de Latijnse School, waar hij vanaf zijn zevende naar school ging, tot zijn geboorteplek aan de Weddesteeg. leiden.nl/rembrandtroute

n Leiden

De 13 musea va

Rem brandt t op zijn

Bezoek de Young Rembrandt Studio

trakteer

Loop eens naar de Langebrug 89 en bezoek gratis de Young Rembrandt Studio. In dit 17e eeuwse pand kreeg de jonge Rembrandt les van zijn leermeester Jacob van Swanenburgh. Met een prachtige animatie van 7 minuten ga je terug in de tijd en krijg je een inkijkje in het leven van de jonge Rembrandt. Gratis te bezoeken! Check de openingstijden op: leiden.nl/jongerembrandt

Bij The Fat Pelican krijg je op 15 juli grootse korting! Tot 16.00 uur kun je bij ‘the best bird in town’ genieten van een heerlijk broodje pulled chicken, plus drankje voor maar € 10,-. Probeer ook eens één van de andere heerlijke gerechten op de kaart. thefatpelican.nl

Weet jij te ontsnappen uit Rembrandt z’n oude oude atelier in het kruithuisje? Een spannende ervaring voor jou en je vrienden. Met de code HOERAREMBRANDT krijg je tot 1 september korting op je reservering. En omdat Rembrandt op 15 juli jarig is krijg je maar liefst 15% korting. escaperoomleiden.nl

Om later tot een van ’s werelds bekendste schilders uit te groeien. In Leiden leerde hij kijken en gebruikte hij al zijn zintuigen voor nieuwe ontdekkingen. In de week van zijn verjaardag trakteert hij op Leiden. Want wie jarig is, trakteert! Ga voor alle leuke acties en kortingen naar leiden.nl/RembrandtTrakteert en hou onze socials in de gaten !

Rembrandt trakteert op lunch

Escaperoom Leiden

15 juli jarig leiden.nl/RembrandtTrakteert

biograﬁe

#RembrandtTrakteert

Leidenaar Onno Blom verdiepte zich in het leven van de jonge Rembrandt en zijn jeugd in Leiden. Hoe zag zijn leven eruit in Leiden en wat maakte hem tot de meesterschilder? Welke invloed had zijn omgeving op zijn talent? Blom heeft in zijn boek ‘Jonge Rembrandt’ zijn kennis over de jonge meester gezet. In de week van 8 t/m 16 juli betaal je bij VVV Leiden en de Young Rembrandt Studio €25,- i.p.v. €29,50 voor het boek.

@StadvanOntdekkingen @OntdekLeiden @OntdekLeiden

De jonge Rembrandt betovert Rembrandt is de bekendste zoon van Leiden en Leiden&Partners blijft investeren in de associatie Leiden en de jonge Rembrandt.

Rembrandt trakteert op Leiden Rembrandt trakteert op Leiden rondom de geboortedag van de jonge Rembrandt (15 juli) samen met Centrummanagement Leiden en binnenstad ondernemers. Met betoverende aanbiedingen wordt de associatie Rembrandt/Leiden versterkt en tegelijkertijd zorgt het voor conversie/beleving richting binnenstad ondernemers, musea en culturele activiteiten voor (regio)bewoners.

Ga voor alle actuele ten n en activitei tentoonstellinge naar leiden.nl/musea

De Leidse Rembrandt Dagen naturalis.nl

Hortus botani

cus Leiden

De Hortus botani cus Leiden is In deze groene de oudste botani oase, midde sche tuin van n in de historis kun je op ontdek che binnenstad Nederland. kingsreis gaan bijzondere planten van en je verdiep en in de verhale Leiden, van over de hele wereld n achter .

Naturalis Bio

voor iedereen

hortusleiden.nl

diversity Ce nte

die meer wil

ontdekken over de

natuur

Sta oog in oog met T. rex Trix Bij Naturalis en onze andere ervaart jong en oud het mooist topstukken! negen tentoo nstellingszalen e uit Je ontmoet onze vól dieren, planten de natuur in onderzoekers en mineralen. olifant van dichtb , bewondert een Afrikaanse ij en doet een tijdens je reis spectaculaire terug naar de ervaring op dinotijd.

Een evenement dat zowel lokaal, nationaal als internationaal Leiden als stad van Rembrandt en cultuurstad op de kaart zet. Met marketingcommunicatie ondersteunen wij de organisatie graag en ambiëren we een professioneel en toonaangevend evenement, nu en in de toekomst. Weten wat wij doen om de associatie Leiden met de Jonge Rembrandt te vergroten? Scan de QR code!

VERRA leuke bS die uur

UIT in LEIDEN achterzijde

OEG STG EES TE

T RAA SST VER GE

ID SE ST RA

ND ERW EG

GOOIM EE AAN

ER L IME

GO O GO OI ME ER

RWEG

vaart

HAARLEMME

TWEELINGS TRAAT

RFBRUG

HEREN SINGEL

ZI JLS ING EL

KALVERMARKT

ge l

l s in

zij

ORANJEGR ACHT

LANG ESTRA AT

racht

LAKENPLE IN

hereng

ACHT

LANG ESTRA AT

WAARDGR

HERENGRA CHT

ORANJEGR ACHT

RIJNSTRAAT

PL ANTAGE

LEVENDAAL

PL A

nieuwe HOGE RIJNDIJK HOGE RIJNDIJK

KANA

ALW

R EN STR AAT

DIJK IJN

WEG HANS ENSC L A MM

L GE ESIN

ENST RAAT

H ER

AA T

RIJND HOGE

KA NAA

LWEG

rijn

V RA GG

IJNDIJK

L EN

N AA

ME NSCH

ANS WEG

V RA GG BUR

IJK

VRIJHEIDSLAAN

LAM

A VIJF MEIL

BUR

ERLAA SITT

EG ALW

KANA

In navolging van het jaar 2020 waarin het 400 jaar geleden was dat de pilgrims de oversteek maakten naar de nieuwe wereld, zien we een voorzichtige toename in de bezoekersaantallen op het gebied van cultuur en heritage uit de VS en UK. In het Mayflower jaar 2020 zijn relaties tussen de UK en VS verstevigd en bestendigd. Met de productontwikkeling van een Pilgrim wandelroute, het opbouwen van een online social community en goede contacten met Amerikaanse niche touroperators, is een basis gelegd om op voort te borduren. Dit koesteren en onderhouden we. DE

DE SITTERLAAN

CHURCHILLLA

AALW KAN

rij n-

sc hie

WIL

KAN

AALW

LLEM WI

LAM

Kor te Vliet

ME NS CH AN SW EG

EG AALW KAN

LEM

N VA

R MA

W DE

CHURCHILLLAA

ALW

WIL

CRON

VAN

YN ESTE

LE M

NAA

LWEG

DER

MAD EWE G

KANA

IL CH UR CH

LL A

N206

O VO

RSC

EG RW TE

Kor te Vliet

WEG OTER RSCH

rij n-

oude

R HOGE

N HILLLAA CHURC

Pilgrim history - Mayflower N206

VOO

Leids Cabaret Festival

IJN DI JK

ZOETERWOUDSESINGEL

UDS

rijn

HO GE R

oud s e s i ngel rw

R GE HO

O RW

e te

ETE

HOGE R IJNDIJ

N TAGE

HOGE RIJNDIJK

GRACHT

BURGGR AVENLA A

VLIET

EL SING

ZOETERWOUDSESINGE L

ri jn

UTRECHTSE VEER

HOGEWOERD

GORTESTRAAT

4e BINNENVEST-

OE P L ANTS N

PLANTSOEN

NIEUWE RIJN

LEVENDAAL

GORTESTRAAT

T ACH

4e BINNENVESTGRACHT

NTSOEN

ORANJEBOOMSTR.

LEVENDAAL

EGR GER

o ud

LS ZIJ

UTRECHTSE VEER

HOGEWO ER D

AA L

LAGE RIJNDIJK

RAAT

RIJNSTRAAT

END

OOS T ER K ERKS T

NIEUWE RIJN

HOGE WOER D

LEV

JAN VAN HOUTKADE

NDIJK

Benieuwd geworden? De wandelingen zijn o.a. verkrijgbaar bij VVV Leiden. LANG ESTRA AT

NIEU WE R IJ N

HOEFSTRAAT

KAD E

H U L PWE

ZANDS T RAAT

KLOKP OORT

UITERST

TURF MA R KT

PRINSESSE KADE -

UW VRO

PELIKAANSTRAA T

GRAC HT

E-

KERKSTEEG

VESTESTR AAT

LSTE GRA CHT

MID DE

LAGE RIJ

ZUIDSINGEL

P LA

LAGE RIJNDIJK HAVEN

HAVENKADE

VESTESTR AAT

GL ANDSE KE RKGRACHT

DE L STEG R.

OIGRA CH T

MIDDEL WEG

M ID

HOO

Van der Werfpark

ARKT GARENM

VLIET

W IT

LA HILL URC CH

BO ISO T

TE S ING EL

HOO IGRA CHT

UITER STE G RAC HT

ST. JORISSTEEG

KRAAIERSTRAAT

IN GEL GERS

IJNS BU R 1e BINNE

HA AG SE SC HO U

WEG

STEENSCHUUR

RAAT D O EZAST

WIT

IJN

AT RSTRA EVAA KOR

ri jn

KOOILAAN

T RAA

IE UW

RAAT

oude rijn Naast de Pilgrims Route is er ook een Rembrandt Route, een Hofjes Route en De Leidse Loper beschikbaar. Deze symbolen geven aan op welke locaties deze routes elkaar kruisen.

HERENGRACHT

T BO

BRUG

RAPENB URG

rijn e uw RKT nie ERMA

E LANG

HERENSTEEG

BUR

SINGE L

RIJN

IR. DR IESSE NSTR AAT

GR OENESTE EG

STEEG BURG

T ES BRE

EEG WST NIEU

P EN

Erfgoed Leiden en omstreken

E OUD

KAASMARKT

NO R T EEG KO G S U BR

T STRAA

RAAMSTEEG

HOUTMARKT

G STEE AN

RUG EB LANG

EVELD

OUDE

ERSTR. HAARLEMM

Museum Het Leids Weverhuis

E RIJN

ijn

HERENSINGEL

VE RV ERST

OUDE HERENGRACHT

F EE DR OF SH EN

AT RSTRA KAISE

13 sing

WIT TE S I NG EL

DRUCKERSTR.

SM AAR M

L GE

E SIN

NENVESTGRAC 5e BIN

WITT

s te e n

wi tte

OUD

oude r

JN E RI

BURG

GEL

LA LY LE

EV ST

STERRENWAC HTL A

Sterrewacht

RK KE R S S T E EG P IETEO R CHO

ZONN

T GREVENSTRA A

MA EN ND MA T EEG S

VISMARKT

NBUR RAPE

RAPEN

E S IN WITT

SCHIEKADE

CTOR DO

ARI

T ES BRE

ST E E

W NIEU

OOL

HOF PIETERSKERK

8 Pieterskerk

JAN VOSSENSTEEG

TH CA

G RU EF

EEG KLOKST

AT FSTRA

HAARLEMMERSTRAAT

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, 23 in een De Burcht opgeslagen systeem of worden overgezet in welke22 vorm dan ook (elektronisch, fotokopie of anderszins) zonder toestemming van de uitgever. Deze uitgave is Stadhuis Hooglandse 18 met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Kerk 19 21 van alle Wij hebben ons best gedaan 20 om Leiden Americaneigenaar te afbeeldingen de rechtmatige 16 Pilgrim Museum achterhalen en hier te vermelden met de daarbij behorende credits. De redactie, noch de15 uitgever kan aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van eventuele 14 onjuistheden en/of onvolkomenheden. ST NA

HERENS ING

OUDE VEST

R ER WE VAN D

ARE

AA LM AR KT

AAT WERFSTR VAN DER

SCH

RIJN

LAN GE B

T CH GR A ER K RSK

RIJN EN

ENS H O F DREEF

STIL LE

EES TRAA T

Rijksmuseum van Oudheden HOUTSTRAAT

CLARENSTEEG

PI E T E

HT GRAC PAPEN

STEEG DOELEN

Hortus botanicus Leiden

Marekerk

ERKVROUWENK KOORSTEEG

Hartebrugkerk

langs de hoogtepunten. 9 11 Universiteitsbibliotheek

AAT

Rijksmuseum Boerhaave LANGE SINT AGNIETENS TRAAT

URG RAPENB

T RAAT

ZENGRACHT GROENHA

ARLEM MERS TRA

MA RKT

STRAAT

LANGE BRUG

Leiden is niet alleen de HOFJES stad waar de Pilgrims ROUTE tussen 1609 en 1621 in vrijheid konden wonen en werken. Het is ook de stad waar Rembrandt van Rijn in 1606 het licht zag.

REMBRANDT ROUTE LANG EGRA CH

GEL

OUDE V EST

GRACH T

OUDE S IN

HOUTMARKT

GEL

OUDE VEST

CAECILIASTR

EL I NG MARES

LANGE

Politie

LANGE MARE

BR E E

Japanmuseum SieboldHuis

EG AGW HA

1 uur en 45 minuten stadswandeling

MARE

E NOORDEIND

Ontdek de Pilgrimhistorie van Leiden: een bijzondere stadswandeling

LELY LAA N

MARESIN GEL

LANGEGR ACHT

OUDE SIN

RAPENBURG

R E MBRANDTS

S L IK S T E

EL NG

Weten hoe en wat de plannen zijn voor 2024? Scan dan de QR code!

3e BINNENVESTGR.

Contact Leiden Marketing, oude vest info@leidenmarketing.nl

ASTRA AT

APO THE KER SDI JK

BOOM

S TEE G

WIT TE

GALGEWATER

WE D D E

EG GW HAA

Met dank aan Erfgoed Leiden en maresing el Omstreken, Museum De Lakenhal, Pieterskerk Leiden, e.a.

LAMMERMARKT

OUDE VEST

CAE CILI

galgewater

3 NOORDEINDE PLEIN

WEG RS MO

AAN YL EL

S T EV

A44

KORT GALGEWATER

EG SW

Rijn

leiden.nl/ leiden.nl/uitagenda

MARESINGEL

e rsingel

MARE

2 R MO

DO CTOR

DOC TOR

urg

OUDE SINGEL

MARE SI

OUDE VE ST

N206

Museum De Lakenhal

MARKTSTEEG

BEESTENMARKT

KORTE

GEL

NIEUWE

AT STEENSTRA

L LY

ED IJK SE W

ERF

LAMMERMARKT

TSTRA GAA TA SIN

AAT STR ARM

MORSSTRAAT

OM M

HAARLEMMER

EG W

TOR

EG W W

De Leidse Loper is een bijzondere rondwandeling door Leiden. Deze wandeling is dé wandeling die je laat kennismaken met de mooiste plekjes van Leiden. Veel historische monumenten en bijzondere doorkijkjes zijn doorgaans moeilijk te vinden. De Leidse Loper biedt uitkomst en geeft een mooi en duidelijk overzicht van deze plekjes.

ENW

Molenmuseum De Valk

EN- T BINN CH 2 e GRA T V ES

morssingel

Museum Volkenkunde

DO C

DE LEIDSE LOPER

rijn

MOL

PLESMANLAAN

Morspoort

stadswandeling Leiden

Redactie Lucien Geelhoed, Susan Suèr en Marlijn Kok Vormgeving Campaigns&Results Fotografie Kees Hummel e.a.

RI J NSBU RG ERSIN

ANLAAN PLESM

N PLESMANLAA

KOOILAAN

STA TIO NS

PLESMAN LAAN

W W OU

LE C IA

LAAN

Dit boekje is met al zijn rijkelijk geïllustreerde achtergrondverhalen, talloze anekdotes en ruim twintig deelkaarten rond de meer dan veertig bezienswaardigheden het ideale vertrekpunt voor een onvergetelijke wandeling door historisch Leiden.

Uitgever Leiden Marketing

UT TE RS VE L

Naturalis Biodiversity Center

GEL RSSIN MO

CH ES

haarlemmertrek

PAPEGAAISBOLWERK

SC HU TT ER SV EL

LUMC

N11

S AG HA

GER ZWIJ

WIJGERLAAN

van de Pilgrims Leiden Centraal Leiden SCH

NWEG DARWI

N206

WILLEM DE Z

In de voetsporen

EEF

VOLMOLE GRACHT N-

RTDR FO

LE MARE

I ND

DONKERSTEEG

VIN PRO

EG CIALEW PROVIN

E EM D WILL

N KOOILAA

A44 A4

N206

RLAAN

RM O

AT W RA

STI L

HOOG STRAAT

.T JA L

Leiden is met haar 35 hofjes een echte hofjesstad. Met deze wandeling langs hofjes uit alle tijden N206 van de late middeleeuwen en de 17e eeuw tot aan het industriële tijdperk eind 19e eeuw - ontstaat een prachtig beeld van de rijke schakering en variatie aan Leidse hofjes. Inclusief informatie over welke hofjes toegankelijk zijn voor publiek.

UR G

De Leidse UIT Agenda is de plek waar (regio)bewoners heen gaan om te zien wat er in Leiden gebeurt op het gebied van cultuur en kennis. Leiden&Partners brengt de UIT Agenda op vele manieren onder de aandacht van deze (regio) bewoner.

GE NI E

N206

LL E MD EZ WIJ GER LA

SC HIP HO LW

stadswandeling Leiden

HOFJES WANDELING

EEF DR US INI A LB

met Augmented Reality op historische locaties

1 uur en 50 minuten stadswandeling

WASSENAARSEWEG

Benieuwd geworden? De wandelingen zijn verkrijgbaar bij de VVV Leiden.

EG RW GE

zorg samengesteld. Wij hebben ons best gedaan om van alle afbeeldingen de rechtmatige eigenaar te achterhalen en hier te vermelden met de daarbij behorende credits. De redactie, noch de uitgever kan aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolkomenheden.

Treed in de voetsporen van de Pilgrims, de illustere voorvaderen van de Verenigde Staten, en ontdek de verrassende herkomst van een aantal gewoonten en gebruiken die zij 400 jaar geleden vanuit Leiden meenamen op de Mayflower naar Amerika. Ga terug in de tijd en ervaar zelf hoe hun leefomgeving er in de Gouden Eeuw uitzag.

AN LA

UR RIJNSB

zonder toestemming van de uitgever.

20 in welke vorm dan ook overgezet 21 (elektronisch, fotokopie of anderszins) 18

17Deze uitgave is met de grootst mogelijke

ENS

MAD EWEG

DER

REEF IFORTD SAND

Korte Vl iet

EN S

N AA ILLL CH UR

Leiden, waar Rembrandt het licht zag.

Een bijzondere stadswandeling langs de hoogtepunten 16 van Rembrandt & de Gouden Eeuw.

ENAARSEW WASS

HER

N206

WASSENAARS EWEG

LAM ME NS CH AN SW

EWEG

HOFJES ROUTE

LAM ME NS CH AN SW

CHURCHILLLAA

A44

WASSE NAARS

Corpus

Leiden is niet alleen de stad waar Rembrandt van Rijn het licht zag. Het is ook de stad waar de Pilgrims, de ‘founding fathers’ van Amerika, tussen 1609 en 1620 in vrijheid konden wonen en werken. Zij woonden in een van de 35 hofjes die Leiden rijk is. Naast de Rembrandt Route is er ook een Pilgrims Route, Hofjes Route en De Leidse Loper beschikbaar. Deze symbolen geven aan op welke locaties deze routes elkaar kruisen. PILGRIMS ROUTE

LAMMENSCHANSWEG

ENS CH ANS WEG LAMM

Korte V li et

4 stadswandeling Leiden

DE LEIDSE LOPER

Speciaal voor deze wandeling heeft Leiden Marketing de ‘Leidse AR Rembrandt Route’ app ontwikkeld. Een Augmented Reality app waarbij stadsgids Onno Blom op zeven locaties op bijzondere wijze aanvullende informatie geeft. Door een AR-‘hotspot’ op je telefoon te selecteren, navigeert de app je moeiteloos door de stad. Eenmaal op de AR-locatie gearriveerd kun je met je telefoon op ontdekkingstocht door de geschiedenis van Rembrandt & de Gouden Eeuw in Leiden, Stad van Ontdekkingen. De Leidse AR Rembrandt Route-app is gratis te downloaden in de Apple Store of in de Google Play Store.

Een drietal locaties bevindt zich aan de overkant van het water. De tekst in deze route geeft daar extra informatie over.

G WE ER RG BU NS

CHURCHILLLAAN

BEESTENMARKT

AALWEG

KAN HEREN

RIJNDIJK

HOGE

Pagina 21: Frits van Oostrom, Nederlands historisch letterkundige

Met dank aan Erfgoed Leiden en Omstreken, Museum De Lakenhal, e.a. Contact Leiden Marketing, info@leidenmarketing.nl

LWE

ENST RAAT

H ER

rijn

Coverbeeld Zelfportret, Rembrandt, ca. 1628, Collectie Rijksmuseum.

Wandel rond in Leiden, Stad van Ontdekkingen.

RIJ

RIJNDIJK

oude

HOGE

CHURCHILLLAAN

N206

SCH PHO

G NSWE

R EN

NSCHA WEG MADE

N11

NIEUWE

DIJK IJN

LAMME

R GE HO

OETERWOUDSESINGEL

DER

NVESTG RAC

LAAN HILL URC CH

VLIET

SINGEL

VAN

WILLEM

MADEWEG

N VA

WILLEM

Fotografie Kees Hummel, Marc de Haan, Erfgoed Leiden en Omstreken, Matthijs de Rijk, Laure Etienne, e.a.

In de voetsporen Leiden van Rembrandt

HO GE RIJ ND IJK

KANAALWEG

rijn-schiekanaal

MO RS W

W IT

HOGE RIJNDIJK

LAAN

BURGGRAVEN

KANAALWEG

OM ME DIJKS EW

Rijn

GARENMARKT

VLIET

D O EZASTRAAT

N206

rijn

HOGE RIJNDIJK

N TAGELAAN

KANAALWEG

N206

HAA GW EG

nieuwe HOGE RIJNDIJK HOGE RIJNDIJK

PLA

SITTERLAAN

KANAALWEG

ORSCHO

rijn-schiekanaal

Een unieke rondwandeling in de voetsporen van de beroemdste grootmeester uit de Gouden Eeuw: Rembrandt van Rijn. Het was in Leiden dat Rembrandt letterlijk en figuurlijk het licht zag. De geboren Leienaar verbleef de eerste 25 jaren van zijn leven in Leiden en legde hier de basis voor zijn indrukwekkende artistieke carrière.

Vormgeving Campaigns&Results

PLANTAGE

LEVENDAAL

GRACHT

ud s e s i ngel wo

VENLAAN

DE SITTERLAAN

TEYN

CRONES

RSW EG

HAARLEMMERWEG

haarlemmertrekvaart

HAARLEMMERWEG

AAT

EE DR OF SH

TRAAT EVAARS KOR

VEN

HOGEWOERD

GORTESTRAAT

4e BINNENVEST-

Leiden is met haar 35 hofjes een echte hofjesstad. Met deze wandeling langs hofjes uit alle tijden van de late middeleeuwen en de 17e eeuw tot aan het industriële tijdperk eind 19e eeuw - ontstaat een prachtig beeld van de rijke schakering en variatie aan Leidse hofjes. Inclusief informatie over welke hofjes toegankelijk zijn voor publiek. KANAALWEG

KANAALWEG

TERWEG

N206

VOORSCHOTERWEG

HAAG WEG

NDERWEG

AT W RA

WARMO

GOOIMEERLAAN

SCHIPHOLWEG

SCHPHOLWEG

PAPEGAAISBOLWERK

TWEELINGSTRAAT

BEESTENMARKT

NIEUWE

VOLMOLENGRACHT

T RAAT

H U L PWERFBR UG

ZANDS

OORT

IJNSBURGERSINGEL

E ST

KAISERSTR

NVESTGRACHT

Uitleg symbolen

HERENSINGEL

TURFMARKT

KLOKP

PRINSESSEKADE

MARE

KALVERMARKT

LS ZIJ

UTRECHTSE VEER

LEVENDAAL

E P LANTSO N

RGGRA BU

VRIJHEIDSLAAN

AAN VIJF MEIL

Redactie Lucien Geelhoed, Leiden Marketing, Museum De Lakenhal

ZI JLSINGEL

DONKERSTEEG

VROUWENS

STILLE

1e BINNENVE STGR AC

e s i ng l

HA AG S

zijl

PELIKAANSTRAA T

HOOGSTRAAT

LANG ESTRA AT

ORANJEGRACHT

GRACH

STEGR.

G LANDSE K ERKGRACHT

HOO

HOOIGRACHT

M ID DEL

UITERSTE-

VESTESTRAAT

herengracht

LANGESTRA AT

MORSWEG

L CIA

LAGE RIJNDIJK

LAKENPLEIN

WAARDGRACHT

HAAGW

GRA CHT

HERENGRACHT

ACH T

VESTESTRAAT

HERENGRACHT

MIDDELWEG

MORSWEG

LA LELY

BRUG

E SING

5e BINNE

DOCTOR

WITT

stee n

LANGE

MID DEL STE

rijn

UITE RSTE GR

RAAT

HERENSTEEG

HOOIGRACHT

BOT

LANGESTRAAT

BREE

nieuwe ERMAR

WSTEE NIEU

RG RAPENBU

N S H O F DREEF

RAPENBURG

BRUG

E SINGEL WITT

SCHIEKADE

ST EVE

LANGE

RIJN EN

ORANJEBOOMSTR.

DIJK

rijn

ORANJEGRACHT

HOGEWOE

GORTESTRAAT

GEREGRACHT 4e BINNENVESTGRACHT PLANTSOEN

STR AAT

LAGE RIJN

RAAT

E RIJ

VISMARK T

O OS TERK ERKST

NIEUWE RIJN

UTRECHTSE VEER

LEVENDAAL

oude

ST BREE

STE E

W NIEU

ACHT KGR

OOL

G RU

KERKSTEEG

NIEUWE RIJN

ST. JORISSTEEG

SC H

PAPENGRACHT

RSKER

L GE SIN

RAP ENBURG

PI E T E

WITTE

HOFJES WANDELING N206

N RLAA WIJGE DE Z

LAGE RIJNDIJK

HAVEN

ZUIDSINGEL

WE R IJN

HOGEWOE RD

END A AL

KRAAIERSTRAAT

ELYLAAN

RAPENBURG

REMBRANDTSTRAAT

RA AT

NIEU

LEV

RAAT

HAVENKADE

RIJN

HERENGRACHT

IJN

VERVERST

oude rijn

OUDE

IR. DRIESSENSTRAA

GR OENESTEE

ARE

STEEG

HAAGW EG

VIN P RO

PROVINCIALEWEG

EM WILL

HERENSINGEL

SINGEL

HAARLEMMERSTR.

Museum Het Leids Weverhuis

RIJN

KAASMARKT

IE UW

GANG

RIJNSTRAAT

NG LA

WED D E

OUDE

ij n

BURGSTEEG

HOEFSTRAAT

JAN VAN HOUTKADE

NTSOEN

LYL

WERFSTRAAT

HAARLEMMERST RAAT

oude r

OUDE

OUDE VEST

VAN DER

WERFSTRAAT VAN DER

NO R T EEG KO G S U BR

Van der Werfpark

ZOETERWOUDSESINGE L

RIJNSTRAAT

TEEG NS

AARSMA M

BOIS OTK ADE

TE SIN GEL

DRUCKERSTR.

TOR

STEENSCHUUR

RAAMSTEEG

WIT

HERENSING

OUDE V EST

GREVENSTR A AT

E AS T

MANDE STEEG

S KERK S TEEG PIETER CHOOR

ZONNEVELDSTRAAT

URG

13 12

LANGEGR ACHT

OUDE SIN GEL

JAN VOSSENSTEEG

DOC

RAPENB

BURG

HOUTMARKT

LANGE MARE

PE N

OUDE HERENGRACHT

HOUTMARKT

NGEL RSSI MO

MARE

STEENSTRAAT

MARKTSTEEG

CLARENSTEEG

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, 23 in eenDesysteem Burcht opgeslagen of worden 22 dan ook (elekovergezet in welke vorm tronisch, fotokopie of anderszins) zonder Stadhuis toestemming van de uitgever. Deze uitgave is Hooglandse 16de grootst 18 met mogelijke zorg samengesteld. Kerk 19 21 van alle 20 om Wij hebben ons best gedaan Leiden American eigenaar te afbeeldingen de rechtmatige 15 Pilgrim Museum achterhalen en hier te vermelden met de daarbij behorende credits. De redactie, noch de uitgever kan aansprakelijk worden gesteld voor schade als gevolg van eventuele 14en/of onvolkomenheden. onjuistheden

CATHARIN NMAKERS

NGEL

Marekerk

Hartebrugkerk RIJN AA LM AR KT

TRAAT

DIEFSTEEG

PIETERSKERKHOF

8 Pieterskerk

KLOKSTEEG

Erfgoed Leiden en omstreken

P LA

KORTE

NIEUWE

LANGEGRACHT

Politie

OUDE SING

VROUWENKERKKOORSTEEG

STILLE

BREES

LAN GE B

HOUTSTRAAT

singel

WIT TE S INGEL

KOOILAAN

rijn

MARESINGE L

LANGEGRA CHT

Rijksmuseum Boerhaave

STRAAT

LANGE BRUG

Rijksmuseum van Oudheden

wi tte

Dit boekje is met al zijn rijkelijk geïllustreerde achtergrondverhalen, talloze anekdotes en ruim 20 deelkaarten rond de meer dan 40 bezienswaardigheden het ideale vertrekpunt voor een onvergetelijke wandeling door historisch Leiden.

3e BINNENVESTGR.

Contact Leiden Marketing, oude vest info@leidenmarketing.nl

OUDE VEST

CAECILIASTRAAT

LANGE SINT AGNIETENSTRAAT

BREE

STEEG

STERRENWAC HTLA

MARESI

DOELEN

ZOETERWOUDSESINGEL

MARESINGEL

Met dank aan Erfgoed Leiden en maresingel Omstreken, Museum De Lakenhal, Pieterskerk Leiden, e.a.

LAMMERMARKT

OUDE VES T

Japanmuseum SieboldHuis

Sterrewacht

zoeter

EG W

MARE SI

Fotografie Kees Hummel e.a.

e rs i n g e l

RAAT

RKT

E NOORDEIND

GROENHAZENGRACHT

Hortus botanicus Leiden

stadswandeling Leiden

KOOILAAN

WEG DARWIN

OUDE VEST

HAARLEMMERSTRAAT

BOOMMA

Universiteitsbibliotheek

KOOILAAN

RSIN

r i j n EL sb urg

LAMMERMARKT

Museum De Lakenhal

OUDE SINGEL

CAE CILIA ST

APO THE KER SDIJ K

GALGEWATER

langs de hoogtepunten. 9 10 11

BURGGR

EEF

INIUSDR

RIJNSBURGE

MOLENWERF

Molenmuseum De Valk

galgewater

GO OI ME ER

OIM

EE R LAA

WILLEM DE ZWIJG ERLAAN

ER SV EL

AGAATSTRAAT

BEESTENMARKT

3 NOORDEINDE PLEIN

AN LA

Uitgever Leiden Marketing Redactie Lucien Geelhoed, Susan Suer en Marlijn Kok Vormgeving Campaigns&Results

SCHUTT

NT BINNE CH RA 2e V ESTG

SINT

NARMSTRAA

MORSSTRAAT

KORT GALGEWATER

Rijn

LELYLAA

ALB

ES CH O UW

REMBRANDT ROUTE

Wandel rond in Leiden, Stad van Ontdekkingen.

De Pilgrims, de ‘founding fathers’ van de Verenigde Staten, woonden en werkten tussen 1609 en 1620 in Leiden. De Pilgrims Route is de ideale basis voor een onvergetelijke wandeling door historisch Leiden langs vele bezienswaardigheden, rijkelijk voorzien van achtergrondverhalen, talloze anekdotes en illustraties.

WIJ GERL AAN

EWEG

MD EZ

RIJNSBURGE

OMM EDIJKS

L LE

SVE LD

Morspoort

SWEG

GW HAA

EG AGW HA

DOCTOR

1 uur en 45 minuten stadswandeling

KANAALW

SANDIFORTDREEF

G WE ER RG BU NS RIJ UT TER

STA TIO NS

morssingel

Museum Volkenkunde

MOR

EG MORSW

Ontdek de Pilgrimhistorie van Leiden: een bijzondere stadswandeling

N206

EG AW

WEG

TJALMA

SCH

van de Pilgrims Leiden Centraal Leiden

LUMC

PLESMANLAAN

VAN

In de voetsporen

ORTDREEF DIF

Naturalis Biodiversity Center

ANLAAN PLESM

AN PLESMANLA

DOCTOR

Rijn

WILLE M

NIEUR GE

SAN

LAAN

AAN

AVENLAA N

G WE

ENAARSEWEG WASS WASSENAARSEWEG

PLESMAN

R IJ N SB UR GE RW EG

G WE

RTE ES

WASSENAARSEWEG

UWW HO SC

EG W

NS BU RG ER W EG

ER ST EE

E TG

ARSEWEG

N206

OEGS

IJK SE W

G TWE RAA

EG W

ERWEG

TJA LM

AGSE HA

RST TE ES EGE

Betover Verwonder Ontdek

GS OE

SEST

RAAT

A44

ERWEG

OEGSTGEEST

PILGRIMS ROUTE RIJN SB UR GE RW EG

IE UR

L TJA G. UR IE

WARMONDERW

GEVERSSTRAA

RIJN SB UR GE RW EG

WASSENA

Corpus

GE N

Leiden is met haar 35 hofjes een echte hofjesstad. Met deze wandeling langs hofjes uit alle tijden van de late middeleeuwen en de 17e eeuw tot aan N206 het industriële tijdperk eind 19e eeuw - ontstaat een prachtig beeld van de rijke schakering en variatie aan Leidse hofjes. Inclusief informatie over welke hofjes toegankelijk zijn voor publiek.

N GE

RIJNGEESTE

RAATWEG

ENDEGEESTERST

A44

Meer stadswandelingen in Leiden

OEGSTGEES

stadswandeling Leiden LE

Meer stadswandelingenA44 in Leiden

N206

In de voetsporen van de Rembrandt

stadswandeling Leiden

DE LEIDSE LOPER

A44

achterzijde

stadswandeling Leiden

REMBRANDT ROUTE

RIJ

END

stadswandeling Leiden

HOFJES WANDELING

STE EE NG

PILGRIMS ROUTE W AT

RIJ

DER

OEGSTGEEST

Meer stadswandelingenA44 in Leiden

ON RM

stadswandeling Leiden WA

UITagenda

hi ek

N206

N DER VA

E EW MAD

In 2023 is de Stadsgehoorzaal/ Schouwburg met steun van Leiden&Partners en de gemeente eigenaar geworden van het Leids Cabaret Festival (LCF). De intentie is om het festival meer Leids te maken, studenten er meer bij te betrekken en meer zichtbaarheid te geven. Leiden&Partners is financieel betrokken, maar ondersteunt ook in marketingcommunicatie en met citydressing.

N11

Meer weten over het Pilgrimverhaal, de producten of contacten? Scan de QR code voor meer informatie.

Scan de QR code voor ambitieuze toekomstplannen.

Culturele events Naast LCF ondersteunt Leiden&Partners tevens de Museumnacht, het Liff, Museumnacht en Stukafest, omdat ook deze events nadrukkelijk een bijdrage leveren aan Leiden als studentenstad.

Betoveren ‘Trakteer jezelf op Leiden, Stad van Ontdekkingen’ De binnenstad van Leiden is een unieke plek om te recreëren, musea te bezoeken, te winkelen en elkaar te ontmoeten. Samen met Centrummanagement Leiden en de gemeente Leiden wijst Leiden&Partners regiobewoners met de campagne ‘Trakteer jezelf op Leiden’ op de Leidse beleving en mogelijkheden in de binnenstad. Door meerjarig actief campagne te voeren met influencers, on- en offline zichtbaarheid, inspelend op momenten en de invoering van een Leidse trakteerkaart, worden regiobewoners verleid de Leidse binnenstad als huiskamer van de regio te ervaren.

Kennisbijlage Volkskrant/NRC Leiden blijft zich met de vele kennisinstellingen ontwikkelen als een kennisstad. Hoe we dat doen, laten we zien in kwalitatief goede verhalen over kennis en wetenschap in Leiden. I.sm. de gemeente Leiden, Leiden kennisstad, Universiteit Leiden, Hogeschool Leiden, Naturalis, Leiden Bio Science Park, LUMC, mboRijnland, Rijksmuseum Boerhaave en CORPUS koersen we af op twee kennisbijlages in 2024. Op zaterdag 15 juni rondom de ‘Life Sciences & Health Week’. En op zaterdag 7 of 14 september rondom de ‘Days of Art&Science’. COMMERCIËLE BIJLA

GE BIJ DEZE KRANT

Healthy Society

Meer weten over participatie, bereik en timing? Scan de QR code!

leiden

Leiden wil de gezondst stad van Nederland woe rde

3 Stamcellen bieden uitkomst Kanker, diabetes of auto

-immuunziekte?

Ook in 2024 wordt ingezet op meer interactie met ondernemers, de wekelijkse markt en integrale communicatie. Scan de QR code voor resultaten en toekomstplannen.

Verbeter de werel

begin een start-upd

6 Days of Art & Science cyborg kunstenaar Neil

Harbisson hoort kleuren

Universiteit Leiden

Nep of echt?

Hoe 3D prints de kuns

t vooruit helpen

wondere wereld 9 vaDe n de mi Rijksmuseum Boerhaa ve

croscoop

4 8

Leiden StudentenStad Leiden is de leukste studentenstad van Nederland! Dat levert talent op voor de toekomst. Samen met de gemeente Leiden, de Universiteit en onderwijsinstellingen als Hogeschool Leiden en mboRijnland, investeren, werven en behouden we in levenslange ambassadeurs voor Leiden. Hoe we dat doen? Samen! Scan de QR code voor meer informatie.

Leiden, rijke Onderwijsstad Een serie van portretten en verhalen van docent/talent laat zien wat lesgeven, doceren, je ontwikkelen in Leiden met die rijke leeromgeving, zo uniek maakt. Leiden&Partners draagt, samen met de gemeente Leiden en onderwijsinstellingen, bij aan de branding van het onderwijs binnen Leiden en regio. Om nieuwe docenten aan te trekken en bestaande docenten te behouden. Door mee te denken, te ontwikkelen en als sparringpartner te fungeren voor gemeente Leiden en onderwijsinstellingen. Scan de QR code voor meer informatie.

Betoveren & Beleven voor en in de Streek van Verrassingen Streek van Verrassingen Een Stad van Ontdekkingen, in een Streek van Verrassingen met een Zee aan mogelijkheden. Samen met de gemeentes Katwijk, Voorschoten, Wassenaar, Oegstgeest en Warmond positioneert Leiden&Partners de regio richting regiobewoners en Duitse en Belgische toeristen. Weten wat er voor 2024 in de planning staat? Scan de QR code.

Dit is Katwijk! Leiden&Partners is verantwoordelijk voor de backofficeactiviteiten van VVV Katwijk. Doel is een jaarrond promotie van de toeristische bestemming. De focus ligt daarbij op het laagseizoen, het versterken van de samenwerking met ondernemers en andere organisaties, via onder meer een Toeristisch Platform. De bestemmingen Leiden en Katwijk zijn complementair voor zowel bezoekers als regiobewoners. Leiden&Partners voert online en offline citymarketingactiviteiten uit.

GENUSS

RATGEBER UNTERWEGS

Häppchenweise Urlaubsglück Meer, Wind und Strand – dafür kennt man die südholländisch e Küste bei Katwijk. Aber was ist mit Kunst, Kultur und vor allem Genuss? Jessica Drooff erkundet die Gegend

Soviel sei verra ten:

Das Bier schm eckt ...

Katwijk war früher ein beschauliches Fischerdorf

Heute ist es vor

allem bei „Holland? Da schmecke Touristen beliebt n nur wird viel und gerne Rad gefahren, Pfannkuchen und Fritten!“, pflegt aber es müssten doch trotzdem irmeine Mutter zu sagen. Doch gendwo Parkplätz e sein, und wenn kaum bin ich in Katwijk angekom- es nur für die GENUSS deutschen men, schwant mir bereits, Touristen Adressen dass sie ist. Ein freundlich er Holländer Unrecht haben muss. Beim Vorsicht: Auch & Infos Bum- lacht und klärt mich auf: Die Parkmeln durch das Städtchen die Möwen lieduftet plätze befinden sich direkt unter es ganz wunderbar und ben Kibbeling überall uns. Der komplette Boulevard Adressen stehen Stühle und Tische mit Meerblick! in der wurde vor wenigen & Infos Herbstsonne. Vor einem Jahren zur Katwijk kleinen Parkgarage umgebaut Obstladen liegen rote Äpfel, . gibt Die esEinRippVVV / Touristen-Informat aus Amsterdam ver-se-undBeer Ausfahrte ion n fügen sich Wraps. am liebsten, du wirst schiedene fahre ich Weintraub Zwaaikom (gegenüber en und kleine Chicken Wings undunter chen, Hügeln Nr. 11) herz-sanften und sie lacht inbesteht warum!“, gelbe die Dünenhen, Pflaumen 2225 AX Katwijk aan Zee aus einem in der Auslage, der ge-landschaft Gang letzte Der Leiden einen hat sie ein, das Fahrzeug steht Tatsächlich Bäcker lich.nebenan www.vvvkatwijk.nl/de (DE) hat irgendeine daran,direkt Wahl und einer feinen nach Bieram Strand trocken, kühl,und VVV / Touristen-Information diebischen Spaß Leckerei radezu mit Mandeln und Zimt im sicher ist so gemütlich Käseplatte. Stationsweg 26 – und vorEsallem Meter vor den niedrigen paarFischresta Ofen. Katwijks Museum außer alle Beim Zeit nur dieSicht. urant 2312 AV Leiden zu rufen: vor allem lecker, dass lautgegenVoorstraat 46 überGrachtenque wird gerade rungen frische Ware an- Da- so verfliegt. Im Nu ist es Abend www.visitleiden.nl/de (DE) 2225 ER Katwijk aan Zee für die Brücken!“. geliefert. „Bücken Ich habe eher das Gefühl, Verkm nach Katwijk 10nsgarn Echtes die Zeit, und Seeman www.katw allerlei ijksmuseum.nl (NL) erzählt sie Genuss zwischen wird hier Bootstour groß geschrie- Katwijk eln. it zurückzurad Vergangenhe aan der Zee, aus Katwijk ben. ruchtes habe ich ein aan den Vielleicht De Leidse Rederij unbeFischbude am Strand Rijn, Rijnsburg und Valkenbu berühmKönigen, Stadt. Von kanntes Autos derKleinod viele & rg Apothekersdijk 5 Natur entdeckt ... Hartevelt Fisch bildenViel zusammen den Küstenort ten Persönlichkeiten und leichten 2312 DC Leiden Boulevard Zeezijde 29 langen Tag im hippen Nach Katwijk. Diedem Dörfer haben ihre Mädchen. Es ist sehr kurzweilig www.leidserederij.nl (NL/ENG) 2225 JB Katwijk aan Zee mir am letzten Tag meiist Leiden eigene atemberau... und die Häppchen dazu auch! überrasch Ankunft geradezu ende Geschichin Katwijk und Leiden www.harteveltvis.nl (NL) Erkundungsreise nach Natur te. Im ner Stadtmus Was sollte man hier eum von mich Der schönste bend idyllisch. ans Meer Küstenboulevard natürEs zieht Katwijk Buitenhuis Ruhe. undsie ich sie. „Hapjes lasse ich mir erzählen. Das mich Fischrestaurant Schuitema Seeblick: Borrelplank in der Brasserie der Niederlan essen, frage Genuss mit de liegt angeblich in richtig ker in die Dünen. Ich stärke kleine und Museum Adressen besten mit einem und mit einer Katwijk.lich! Voorstraat 9 allemPortion UndAm wirklich: Hängesessel auf der VeNur einen Strandvor direkt am ins Museums michmein Haag. Kurz bevor ich dort lässigen Sie schickt 2225 EJ KatwijkDen führer Jaap sind Bier!“ & Infos Steinwurf guten aan Zee auf das Valkenvom Strand entferntBeercharmant Mit Blick aufsodie Wel- www.schu Kibbeling. beich landeinwärts randa den Blick High , dass ein ich ankomme, ich mich gleich knusprigen itemaker-v findet man Pakhuis, is.nl (NL) fahre in einem Wegewo zum Radfahren, High ich die ein Ziel entgegen: burgse Meer genießen, in verschlinge besonderen den Ort verliebe. kannte ich nur bisschenlen einem kleine Läden an stelle. Bisher mit ortstypischen So - Fischnuggets, zum einen, weil sie alten Zugabteil frühstücken, erging es vor mir schon Fahrradverleih Das Louwman Museum beherden britischen Nachmittags Produkten Tea, Leuten andevielen hat , Restauran mit anderen Tischen zum ts mit blausind, so lecker ren: Anfang Lemonbikbergt und Scones. e eine der beeindruckendsten langen des 20. Jahrhunderts vor räuUmland weißen Markisen Tee mit Sandwiches zwischen großen Paler und gemütliche meinem oder feiern Fischverkäuf der der Zuidstraat mich ngen war 98a das beschauliche Katwijk entspricht eher Cafés. Wo Aber aan – und 2225 GZ Katwijk privaten Autosammlu umfasst men in einer gemütlichen Ecke sindBier denn Louwman Museum die ganzen Zeeviel Möwen gewarnt aan von 1berischen Zee Die Ausstellung 200 Künstlern und passt auch Welt. Autos? Klar, Geschmack bevölkert. in den Niederlan Leidsestraatweg 57 www.lemonbike.nl/de (DE) einen Borrel bestellen. Das mache möchte ich heute nicht! den Max Lieberma teilen nn, 280 Fahrzeuge, von den frühesten dessen besser zur Stadt. 2594 BB Den Haag der Duin & ich natürlich gleich! Fladenbrot, Mit dem Rad folge ich  Modellen, die noch wie Kutschen Im Pakhuis wird aufgefahren. Drei www.louwmanmuseum.nl/ Oliven, Wurst und ZiegenkäsekroZeeroute, die durch Knotenpunk aussehen, über geschichtsträchtige de (DE) verschiedene Biersorten werden sich neben belegten rt ist. Parallel stapeln ketten Tea ausgeschilde High Elvis / gut te von Wine 9/2023 High / Ratgeber High Beer Vehikel 44wie den Cadillac In von dazu passenden Kleinigkeiten gen. Broten, Dips und Tapenaden. zur Küste radele ich durch die Grand Café Pakhuis Formel-1-Wa Landbier ersten blonden den zu Zum begleitet. der Mitte türmen sich Nachos mit Doelensteeg 8 natürlich entstandenen Dünen90 Prozent davon sind sogar noch werden Fleischkroketten, gefüllte s Sour Cream, Guacamole und Sal2311 VL Leiden formationen des Nationalpark fahrtüchtig und werden regelmäEier und kleine Forellenbrötchen einen ich habe weiter Glück immer Zum auf. mich www.pakhuisleiden.nl (NL) sa und nähere ßig bewegt. gereicht, zum fruchtigen Craft ganzen Abend Zeit, alles zu probieren. Während die Sonne strahvom Wasser aus Ausklang am See Leiden erkundet man am besten lend rot über dem Wasser des Sees Den Rückweg fahre ich über das versinkt, werden draußen wärsehenswerte Städtchen Wassenaar mende Feuertonnen angezündet. der und lasse mich schließlich in Ich beiße genüsslich in meine TosWas nieder. Buitenhuis Brasserie Brasserie Buitenhuis tada mit Putenbrust und Parmeaussieht wie ein riesiges GewächsJ. Pellenbargweg 2 san und denke: „Das nächste Mal 2235 SP Valkenburg haus ist ein gemütliches Ausflugsfahre ich mit meiner Mutter her www.brasseriebuitenhuis.nl lokal mit verschieden gestalteten und zeige ihr, wie lecker das Essen (NL/ENG) Bereichen. Man kann in behäbiin den Niederlanden sein kann!“ im trinken, Kaffee gen Cordsofas 9/2023

Ratgeber

9/2023

Ratgeber

Benieuwd hoe? Scan de QR-code

Beleven Beleven Als je betoverd bent door Leiden, kom je de stad beleven. Die beleving krijgt invulling door de cultuurhistorische binnenstad, maar ook door (zakelijke) evenementen, wandelingen, festivals, de markt en het aanbod daaromheen.

Winter Wonder Weken Vanaf half november staat verwondering in de binnenstad van Leiden centraal. Als partner van Centrummanagement Leiden verzorgt Leiden&Partners de marketingcommunicatie rondom de Winter Wonder Weken om zo (regio)bewoners de binnenstad te laten bezoeken. Het accent ligt op de beleving van winterse activiteiten (kerstmarkt, ijsbaan, nostalgische kermis). En als je er dan toch bent, word dan verleid om te winkelen en te genieten van het historische stadshart. Verwonder je met ons mee? Scan dan de QR code.

Wandelroutes De ultieme manier om een stad te beleven is te voet. Leiden&Partners heeft een recent compleet ge-update serie wandelroutes die verkocht worden in de VVV. De routes zijn: Rembrandt Route, Pilgrim Route, Science Route, Leidse Hofjes en de Leidse Loper.

TikTok, LinkedIn, Instagram en podcast routes Social media is snel en genereert een groot bereik. Bovendien is het perfect meetbaar. In 2024 gaat Leiden&Partners verder met de ingezette optimalisering van de social media kanalen. Met o.a. routes voor een andere beleving van Leiden, gericht op jongeren en ondernemers. Weten wat we gaan doen? Scan de QR code!

Beleven Leiden is een wetenschapsstad. Toen, nu en in de toekomst. Maar hoe brengen we kennis dichtbij? Hoe maken we kennis, experiment en ontdekken beleefbaar? Niet alleen met een kennis-UITagenda en een Science Route, maar met nog veel meer initiatieven die wij samen met partners initiëren of waarin we ondersteunen. Een greep uit de kennis etalage!

Life Sciences & Health Week

Podcast ‘Pionieren in de polder’

Lees meer over de LSH Week 2024, scan de QR code!

Samen met het Leiden Bio Science Park wordt geïnvesteerd in de podcast ‘Pionieren in de polder’, een podcastserie over pioniers op het Leiden Bio Science Park, te beluisteren via Spotify. Hoe is dit innovatiedistrict – een van de belangrijkste centra van medicijnontwikkeling in Europa – ontstaan?

Leiden Bio Science Park organiseert samen met Leiden&Partners een week met activiteiten op het thema gezondheid. Van interessante lezingen en congressen, talkshows of exposities op locatie, tot gratis gezondheidscheck door mboRijnland studenten.

Scan de QR code om meer te weten over de serie en hoe wij het meenemen in onze kanalen.

Days of Art&Science Days of Art&Science – altijd ergens in de tweede week van september – is een paraplu label voor verschillende, unieke activiteiten op het snijvlak van kunst en wetenschap. Ieder evenement kent een eigen bijzondere ervaring, zoals onder meer de Nacht van Ontdekkingen, Brave Young Minds, Brave New World en Wavelength Festival. De komende jaren is er binnen dit label ook ruimte voor nieuwe initiatieven. Hoe we dit de komende jaren gaan zaaien lees je als je de QR scant!

Beleven Nacht van Ontdekkingen

The Spaceweek

Hét kennisfestival van Leiden – onderdeel van de Days of Art&Science – krijgt elk jaar een meer eigen signatuur. Jonge makers, onderzoekers, kunstenaars wordt ruimte gegeven om te experimenteren. Een podium voor talent met spraakmakende programmering. Leiden&Partners spant zich in om met de marketingcommunicatie zo veel mogelijk aandacht te geven aan het leukste kennisfestival van Zuid Holland. Wie meer wil weten hoe, scant de QR code.

Naast de Life Science & Health week en de Days of Art&Science is er een derde ‘themaweek’ waarbij Leiden&Partners betrokken is: The Space Week. In samenwerking met de NL Space Campus in Noordwijk en Leidse organisaties als Sron, Airbus en Universiteit Leiden ondersteunt Leiden&Partners in communicatie, programmering en samenwerking. The Spaceweek vindt jaarlijks plaats in oktober.

New Dutch Recent is de New Dutch-beweging gestart. Een initiatief van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, (RVO) en Nederlands Bureau voor Toerisme en Conventions (NBTC), de steden Eindhoven en Rotterdam, met als doel innovatief Nederland in de etalage te zetten. Naast deze partners sluiten Leiden en nog 11 steden en regio’s aan om de komende jaren te laten zien hoe innovatief Nederland is. Naast het ‘traditional Dutch’ van erfgoed en kunst, wordt met ‘new Dutch’ aan dit andere beeld van Nederland gewerkt. Leiden&Partners zorgt ervoor dat innovaties uit onze regio in de schijnwerpers staan binnen de beweging, met name op het gebied van Life Sciences & Health, maar ook daar waar innovaties op het gebied van AI, Space en Quantum bijdragen aan gezondheid. Hoe we dit de komende jaren vorm gaan geven, lees je via de QR code!

Citydressing Leiden&Partners beheert in opdracht van de gemeente Leiden de vlagbanieren en B-zijdes van de muppen in de stad. Hiermee is er regie op het ‘kleuren van de stad’ en wordt het onderdeel van de beleving.

&Cultuurkaart Student in Leiden? Dan ontvang je een persoonlijke, digitale &Cultuurkaart waarmee je gratis of met korting kunt deelnemen aan aan leuke acties, evenementen en festivals. Elke maand ontvangen ruim 10.000 studenten die zich via hun vereniging of El Cid (incl. mbo studenten) hebben ingeschreven een &Cultuurmailing met de meest toffe tips en acties.In nauwe samenwerking met de studentenstad Denktank, PKvV, studentenverenigingen en mboRijnland wordt gekeken naar de versterking van dit studentenproduct. Interesse in het bereiken van de jongeren en/of student? Of ben je zelf student? Scan de QR code en denk met ons mee!

De Redactieraad, bestaande uit gemeente Leiden, Centrummanagement Leiden, Cultuurfonds Leiden en Leiden&Partners ziet toe op een juiste toewijzing.

TV schermen Leiden&Partners onderzoekt de optie om bijv. de UIT agenda, festivals of evenementen via een API connectie te delen met schermen in de stad (hotels, parkeergarages, musea).

Weten welke kanalen Leiden&Partners beheert? Wat de mogelijkheden en voorwaarden zijn? Scan de QR code voor een overzicht van alle citydressing-kanalen.

Bedienen Bedienen voorzien van

Wie eenmaal in de stad is om Leiden te beleven, wil ook goed bediend worden. Voorzien van de juist informatie, geinspireerd, vragen kunnen stellen en op de hoogte worden gebracht van de laatste activitveiten. Want, een tevreden bezoeker blijft langer, besteedt meer, komt vaker terug en is of wordt ambassadeur van de stad. Een gastvrije stad heeft een positieve invloed op de levenskwaliteit van bewoners en versterkt het vestigingsklimaat voor bedrijven en werknemers. De VVV Brandstore Leiden is samen met de Young Rembrandt Studio de spil in deze gastvrijheid voor bezoekers. Daar waar het Leiden International Centre (LIC) dat voor internationals doet die zich in onze stad of regio willen vestigen (zie pagina 40). Weten wat de VVV voor jouw organisatie kan betekenen? Scan de QR code en lees meer.

Bedienen in en voor de Stad van Ontdekkingen Drukwerk

Cityhosts

Leiden&Partners produceert drukwerk zo duurzaam mogelijk, brengt oplages omlaag waar het kan en verwijst via QR-codes door naar online informatie platformen. Een overzicht: • City guide • City maps • Congresbrochure • Fietsroutes • Flyers voor werkgevers en internationals • Museumfolder • Museumpassen • Newcomer Essentials • Proef de Streek magazine • Tassen • Trakteerroutes • Wandelroutes • Young Rembrandt Studio flyer

Samen met Centrummanagement Leiden beschikt Leiden&Partners over een city host team dat wordt ingezet om zowel zakelijke als toeristische bezoekers een warm welkom in de stad te heten. Onze city hosts zijn tegen betaling ook inzetbaar op evenementen of activiteiten in de stad.

Voor 2024 kijken we ook naar thematische drukwerkuitingen en dan met name voor kinderen en gezinnen, inhakend op bijvoorbeeld de vakantieperioden. Denk aan een samenwerking met de Vakantiepas, Doe-boeken etc. Wil je meer weten over deelname, een advertentie in een van de uitingen, distributie of oplage? Scan de QR code.

Alles weten over onze city hosts? Scan de QR code.

VVV Webshop In 2024 wordt voortgeborduurd op de 2023 plannen voor een VVV-webshop. Op deze manier kan Leiden ook van ver in huis gehaald worden: • Verkoop Leidse wandelroutes • Leidse producten • Tickets • Spellen Etc. Hier kan ook de kruisbestuiving gevonden worden met welkomstpakketten voor congresdelegates.

Bedienen in en voor de Stad van Ontdekkingen Online en Socials

Nieuwe technologieën

Social media blijft een belangrijk medium om te betrekken, enthousiasmeren en inspireren. In 2024 wordt ingezet op: • Vergroten bereik en interactie op TikTok (@stadvanontdekkingen) en Pinterest • Webcare • Reviews organisatiebreed stimuleren via Trustpilot en partners • Mogelijk bedrijfs Whatsapp voor VVV • Jaarrond SEO en SEA inzetten • Pilot met ‘community building/ambassadeursnetwerk’ op talent/bewoners/student (GURU)

In 2023 maakten we al kennis met de nieuwe mogelijkheden rondom de inzet van AI binnen citymarketing. In 2024 neemt de inzet van AI grotere vormen aan. Zo zal – ook om kosten te besparen – Chat GPT ingezet gaan worden voor: • Het schrijven van teksten (uitnodigingen, social media content, nieuwsbrieven, webteksten, SEO en SEA) • Het vertalen van teksten naar Duits, Engels en Frans (en meer) voor online toepassingen • Het toegankelijker maken van kanalen voor bepaalde doelgroepen (door bijv. audio inzet voor visueel beperkten) • Het visueler maken van content

Meer weten over onze kanalen, bereik en volgers? Scan de QR code.

Het online team legt zich in 2024 toe op opleiding en cursussen rondom AI en de toepassing daarvan binnen ons vakgebied.

Websites & nieuwsbrieven

Fileflow

Leiden&Partners beheert en communiceert via diverse online platformen. Hiermee betrekt en bedient Leiden&Partners diverse doelgroepen.

De allermooiste fotos van Leiden staan kosteloos én rechtenvrij in de online beeldenbank Fileflow. Op dit moment maken ruim 200 organisaties en personen gebruik van Fileflow.

Abonneren of meer weten over al onze nieuwsbrieven, doelgroepen, databasegrootte en mogelijkheden? Scan de QR code.

Voor toegang mail je naar: marketing@leidenenpartners.nl.

Partnerpakketten Leiden&Partners doet niets alleen, maar altijd alles met partners. Partnerships bestaan in verschillende vormen. Van een basispartnerschap tot aan grootschalige samenwerkingen en campagnes. Elke partner neemt minimaal een basispartnerschap af. Dat kan al vanaf € 350. Scan de QR code om naar het partnerplan te gaan.

Bewijzen Bewijzen laten zien dat het zo is

Het positioneren en branden van een stad in een regio is iets van de lange adem. Niet alles is meetbaar of hoeft meetbaar te zijn om wel succesvol te zijn. Denk aan: • Samenwerkingen tot stand brengen • Samenwerken op diverse domeinen • Strategie bepalen en uitwerken Talloze activiteiten die niet direct rendement opleveren, maar die dat indirect of op de langere termijn wel doen. Anderzijds zijn er ook ‘harde cijfers’ die meewegen in de strategie. Daarom is Leiden&Partners met gemeente Leiden, Centrummanagement Leiden en Cultuurfonds Leiden, gestart met datamonitoring rondom de bezoekerseconomie van Leiden. Hoe? Met een datadashboard waarin diverse databronnen inzicht en sturing kunnen geven. In 2024 legt Leiden&Partners zich toe op het schrijven van een datastrategie. Wat meten en weten we al? Scan de QR code!

Awards Leiden&Partners nomineert zichzelf graag samen met haar partners voor erkenningen op het gebied van citymarketing. Op deze manier laten we objectief vakprofessionals onze inspanningen toetsen en belonen bij resultaat. Niet onbelangrijk, omdat we met recht trots mogen zijn op hetgeen Leiden&Partners samen met haar partners voor de stad Leiden brengt. Weten welke prijzen we al in de wacht hebben gesleept? Scan de QR code!

Bewijzen voor de Stad van Ontdekkingen

HOTELCIJFERS

VVV en YRS

Datamonitor Leiden In de Datamonitor Leiden worden diverse data over de bezoekerseconomie geladen en geanalyseerd. Zo worden datagedreven keuzes gemaakt op het gebied van bezoekersstrategie, -marketing, -beleid, handhaving en infrastructuur. Algemeen doel is een duurzame bezoekerseconomie waarin leefbaarheid en levendigheid in balans zijn voor bewoners, bedrijven, bezoekers en andere stakeholders. Datagedreven beslissingen zijn essentieel om dit doel zo optimaal mogelijk te bereiken. N.B. Er worden geen persoonsgegevens verzameld. Alle data zijn anoniem verkregen en voldoen aan nationale en internationale privacywetgeving. Deze wetgeving wordt regelmatig getoetst. Datapartijen Alle data worden verzameld en geanalyseerd binnen het samenwerkingsverband: Centrummanagement Leiden, gemeente Leiden, Cultuurfonds Leiden, Leiden&Partners

DATABRON

• VVV Leiden en

• Hotelcijfers

Young Rembrandt Studio (YRS)

DATA (gegevens)

• Verblijfsbezoekers • Bezettingsgraad • Verblijfsduur • Herkomst per land (anoniem)

• Leisure of business

ANALYSE (voorbeeld)

DATAMONITOR LEIDEN

• Relatief lage cijfers

aantal zakelijke verblijfsbezoekers in januari 2022.

ACTIE (voorbeeld)

Alle data worden integraal geanalyseerd in het dashboard, zo worden verbanden gelegd.

• Het Leiden Convention Bureau trekt een wetenschappelijk congres aan in januari 2023. Stijging zakelijke overnachtingen t.o.v. 2022.

15.020

74%

• Aantallen bezoekers VVV en YRS.

66.744

17,6%

• Herkomst per provincie NL en land.

2,1 dagen ANALYSE (voorbeeld)

• Groei aantal VVV

bezoekers uit Duitsland.

ACTIE (voorbeeld)

• Meer Duitstalige communicatie in de VVV aanbieden.

• Duitstalige bezoekers hiermee

beter voorbereid de stad in sturen.

WINKELS

GPS tracking

PARKEERGARAGES

DATABRON

• GPS-tracking

• Winkels binnenstad:

• Cijfers parkeergarages

sport, fashion, schoenen

12.000

DATA (gegevens)

• Aantallen personen per gemarkeerd gebied in tijd.

3,8%

7.500

• Herkomst uit

2,3%

Nederland per postcode 4 niveau (cijfers).

• Volledig anoniem.

DATA (gegevens)

personen, 1 gefilterde dag, gebied 1

DATA (gegevens) aandeel bezoekers Bio Science Park personen, 1 gefilterde dag, gebied 2

• Aantal bezoeken

• Totaalcijfers van omzet en transacties winkels.

aandeel bezoekers Bio Science Park

4,9%

ANALYSE (voorbeeld)

• In twee winkelstraten

is meetbaar dat het aantal bezoekers uit het Leiden Bio Science Park (LBSP) laag is.

• Omzet en transacties stijgen flink tijdens De Leidse Rembrandt Dagen.

ACTIE (voorbeeld)

• Herkomst per land

DATA

op basis van kentekenplaat, anoniem.

8,3% 6,6%

ANALYSE (voorbeeld)

parkeergarages per auto per periode.

4,9%

ANALYSE (voorbeeld)

• In de zomermaanden

groei Duitse en Belgische bezoekers.

2,4%

ACTIE (voorbeeld)

• Voortzetten evenement, goed voor • Communicatieplan opstellen om

personen uit het LBSP naar het centrum te trekken voor economische spinn-off.

• Signing aanpassen voor spreiding bezoekers.

economische spinn-off.

• Met GPS-tracking drukte analyseren, indien nodig bezoekers meer spreiden.

• Blijven inzetten op regiomarketing met Streek van Verrassingen. Deze doelgroepen verblijven regelmatig in de regio voor een combinatiebezoek stad en strand.

• Groei mogelijk in najaar.

Betoveren, Beleven, Bedienen en Bewijzen voor en in de Stad van Ontdekkingen vanuit het Leiden convention Bureau (LCB) Leiden Convention Bureau (LCB) vijfde congresstad van Nederland Het Leiden Convention Bureau betovert potentiële congresorganisatoren op o.a. het domein Life Sciences & Health met onze aantrekkelijke kennisen cultuurstad en verleidt ze juist hier een congres te organiseren. Door het aantrekken van wetenschappelijke congressen laden we Leiden als ‘City of Science’. De economische spin off van de congresbezoeker is groot (circa 400 euro per dag besteding waarvan 70% in de lokale economie terecht komt). Met het ambassadeursnetwerk en research is de ambitie om structureel in de top 5 van de ICCA-ranking te staan. In 2022 behaalde Leiden een top 5 positie in ICC ranking. Weten wat we in 2024 gaan doen? Scan de QR code.

Betoveren

Beleven en Bedienen Congresdeelnemers die eenmaal in Leiden zijn, ontvangen een ultieme beleving en warm welkom. Zodat zij eerder komen, langer blijven of terugkomen. Scan de QR code om te zien hoe.

Bewijzen De inspanningen van het LCB betalen zich uit in o.a. de volgende meetbare resultaten: - Aantallen congressen en congresdelegates/congresdagen (en economische spin-off daarvan) - Bezoekcijfers leidenconventionbureau.nl - Aantal bids en bidboeken - Groei social media kanalen en databases (nieuwsbrieven) - Awareness van Leiden als een stad van wetenschap en talent - Congresambassadeurs - Samenwerkingen met partners - Geboekte pre- and posttours (zodra actief) - Reviews van congresdelegates. - Stijging aantal zakelijke bezoekers (meetbaar via Nachtregister.nl) - Infographics

Betoveren, Beleven, Bedienen en Bewijzen voor en in de Stad van Ontdekkingen vanuit het Leiden International Centre Leiden International Centre (LIC) LIC ondersteunt en adviseert het internationaal geörienteerd bedrijfsleven van de Leidse regio en werkt mee aan het aantrekken en behouden van internationaal talent. Het faciliteert, ontzorgt en verwelkomt internationals. De internationals; meer dan 27.000 internationale werknemers in Holland Rijnland en ruim 19.000 woonachtig in de regio Leiden (2020), vormen een belangrijke groep in de regionale economie. De combinatie van kennis, culturele ingrediënten en vele werkmogelijkheden voor internationals en hun partners maken de Leidse regio een aantrekkelijke vestigingsplaats. Hoe betovert het LIC potentiële kenniswerkers zich hier te vestigen? Scan de QR code en lees meer.

Beleven en Bedienen Eenmaal aangekomen in de Leidse regio als internationale kenniswerker zorgt het LIC voor een zachte landing. Hoe we dat doen? Scan de QR code

Bewijzen De inspanningen van het LIC vertalen zich door in de volgende meetbare resultaten: • • • • • • •

Aantal inschrijvingen Webbezoek leideninternationalcentre.nl Nieuwsbriefinschrijvingen Groei social community Partnerbetrokkenheid Meet & Mingles aantallen Infographics

Scan de QR code

Stationsweg 26 2312 AV Leiden Postbus 190 2300 AD Leiden +3171-5160990 info@leidenenpartners.nl