TRENDSPOTTING: technieken, trucs en tegenvallers
De demografische trend als kristallen bol Hoe kan je de consument één stapje voor zijn en al met het juiste product staan wachten als hij hunkerend arriveert? Bestaan er manieren om netjes langs de overstocks en de afknappers heen te zeilen en recht naar de gaten in de markt toe te gaan? Vooraleer we dat bevestigen, stomen we u klaar voor een lijvige cursus trendspotten. Broksgewijs serveert reclameadviesbureau Phobos u een ruime perceptie van de trend en al zijn nukken. Mondjesmaat. Met oog voor axioma en nuance, voor theorie en realiteit. En met een krasse kronkel op zijn tijd. De toekomst voorspellen hoeft niet, ze is immers al gekend. Met die op het eerste zicht oude bewering als leidraad, leggen we weer een nieuwe kant van de trend bloot. Trends kan je omschrijven als een toekomstvoorspelling die de markt in een bepaalde richting doet evolueren. Trends hebben echter geen uitstaans met madame Zelda; ze gaan immers uit van een analyse van het heden, die toelaat de toekomst te ontdekken. Vele trends laten zich enkel vatten op basis van gevoelens, enquêtes of signalen uit het dagelijks leven. En toch bestaan ze... Wij hebben het niet over kabouters, maar over die trends die hun geheimen prijsgeven aan de hand van louter wetenschappelijk onderzoek. Helder en onweerlegbaar. Het gaat hier om demografische trends, m.a.w. het in kaart brengen van kenmerken van verschillende populaties. Levensverwachtingen en bevolkingsaangroei zijn voorbeelden van demografische trends die onze toekomst kunnen bepalen en wier implicaties op verschillende terreinen voelbaar zijn, als je maar bij de pinken bent.
Deze bijdrage is dan ook de start van een zoektocht naar de trends die onze toekomst bepalen. Vandaag spitten we die trends uit die wetenschappelijk bewezen zijn, en linken ze aan de marktmogelijkheden van de toekomst. Ons einddoel blijft immers hetzelfde: inzicht verwerven in de consumentenmarkt van de toekomst, met het oog op een concurrentieel voordeel en een adequaat businessplan. De vergrijzing van de bevolking is zo’n trend die zelfs ongelovige Thomassen met eigen ogen kunnen waarnemen en die cijfermatig geen verder betoog hoeft. De oorzaken geven echter een bredere kijk op de situatie. Vooreerst is de levensverwachting sterk gestegen: mensen leven dus langer, maar blijven even lang actief in onze maatschappij, tot ongeveer 65 jaar. Koppel daaraan de vaststelling dat, door een spectrum aan factoren tussen anticonceptie en milieuproblematiek, de vruchtbaarheid sterk gedaald is. Daarenboven heeft het sterk groeiende individualisme van de mensen en in het bijzonder van de vrouw, de keuzebalans tussen carriére en ouderschap flink beïnvloed. Steeds meer mensen kiezen voor kleine gezinnen met 1 kind. Vergis u niet, door een dergelijke evolutie kan de bevolking op één generatie gehalveerd worden. Positieve gevolgen: de welstand verhoogt en de arbeidsmarkt wordt toegankelijker voor vrouwen.
0 – 19 jaar
20 – 64 jaar
65 jaar en meer
Index
Aantal personen
Index
Aantal personen
Index
Aantal personen
1996 (basisjaar)
100
1.391.744
100
3.568.488
100
920.125
2046
83,4
1.160.191
85,1
3.036.450
168,5
1.550.461
Wenst u meer te weten, KLIK HIER St.-Jobsstraat - B-2200 Herentals - T +32 14 23 28 47 - info@phobos.be - www.phobos.be
TRENDSPOTTING: technieken, trucs en tegenvallers
Met enige ratio kan u de implicaties voor onze consumentenmarkt al aanvoelen. Door de keuze voor kleinere gezinnen krijgen de individuele kinderen een betere opleiding en een hogere financiële vrijheid, die dan weer hun individualisme zal aanscherpen. Kinderen verwerven bijgevolg vlugger hun onafhankelijkheid en hun status als volwassene. Hun opleiding duurt echter langer en dus wordt de intrede tot de arbeidsmarkt hoe dan ook vertraagd, wat de sociale last op arbeid niet ten goede komt. De enige tegengiften zijn langer werken, de pensioensgerechtigde leeftijd verhogen of vroeger beginnen werken - via stageplaatsen of leercontracten. We staan immers voor een grote groep zorgbehoeftigen. Hoe verontrustend dit ook moge klinken, allicht loopt het niet zo’n vaart. De kans is groot dat u meer broers en zussen heeft dan kinderen, zoals ook uw grootouders op een talrijker kransje kleinkinderen kunnen bogen dan u ooit zal kunnen. Familiereünies zijn zelden nog massagebeurtenissen. Gevolg is dat meer tijd en geld kan besteed worden per familielid. Erfenissen dienen immers over kleinere aantallen nakomelingen verdeeld worden. De perspectieven die zich aandienen, laten zich raden. Bij gebrek aan familiale opvolging, zal het aantal ondernemingen een knauw krijgen, waardoor overnames een steeds globaliserender effect zullen hebben. Het gamma producten voor zorgbehoeftige ouderlingen en de kwalitatieve invulling van de oude dag zullen aan belang winnen. Als de kinderen uit de “babyboom-periode” eenmaal aan hun pensioen beginnen, over 10 à 30 jaar, zal hun vrijgevochten jeugd ertoe geleid hebben dat bejaarden een andere plaats in de maatschappij innemen. Door de steeds toenemende druk op de kleiner wordende groep van de actieve bevolking, zal hun vrijetijdsbeleving steeds kwalitatiever en intensiever worden. De drang naar materialisme zal dalen ten voordele van eigenheid en sociale contacten. Die sociale omgang, enigszins in de vergetelheid geraakt bij onze kijkbuisgeneratie, wint terug terrein en ontketent een bloei van het verenigingsleven. Door
onze nochtans geconcentreerde kijk op sociale omgang, zoals voorgesteld in soapseries of reality-tv, worden sociale drama’s stilaan overdreven en missen we zin voor realiteit. Psychologie, spiritualiteit en totale openheid zullen de logische compensatie brengen voor ons gebrek aan sociale vaardigheden en emotionele geborgenheid. De globalisering van onze economie en de daling van onze eigen arbeidskrachten zal ook een attractief effect hebben op immigratie: niet als bedreiging, wel als garantie voor onze oude dag. Het zullen immers de inkomsten en winsten zijn uit de fabrieken in ontwikkelingslanden, die onze pensioenen moeten betalen. Onze maatschappij groeit immers naar een zuivere kennismaatschappij waarbij het vinden van oplossingen en het bezitten van kennis onze enige resterende grondstof is. Bij gebrek aan natuurlijke rijkdommen, zullen onze kennis en serviceverlening onze grootste troeven zijn. U vermoedt het allicht niet meteen, maar we zitten in ons betoog niet zo ver meer van het gat in de markt. We moeten nu teruggrijpen naar de voorgaande, positieve evoluties, met name de producten voor senioren en zorgbehoeftigden. Merk hier trouwens op dat termen als “bejaarden”, “3de generatie”, “60-plussers” of “ouden van dagen” in casu steeds meer baan ruimen voor vb. “ actieve senioren”, een duidelijke illustratie van hun stek in de actieve samenleving. Dezelfde idee passen we nu toe op de jeugd, die door de toenemende zelfstandigheid en koopkracht, ook een eigen gamma producten en diensten stimuleren. Vakantiejobs en interimarbeid zorgen voor inkomsten en vrijblijvende arbeid, wat ook weer de autonomie beklemtoont. Of leggen we de grote groep immigranten onder dezelfde loep, dan kunnen ook hun behoeftes een extra afzetmarkt betekenen. Het belang van het mondiale dienstverstrekken accentueert dan weer de toekomst van constante bijscholing en het begrip voor andere culturen. En zo kan u allicht ook toekomstige patronen ontdekken die naar uw sector kunnen getransponeerd worden.
Wenst u meer te weten, KLIK HIER St.-Jobsstraat - B-2200 Herentals - T +32 14 23 28 47 - info@phobos.be - www.phobos.be
TRENDSPOTTING: technieken, trucs en tegenvallers
Maar is het niet zo dat voor elk gat in de markt ook een valkuil bestaat, waar we terdege mee moeten rekenen? Zeer zeker ondergaan een aantal sectoren door deze evoluties ook hun wijzigingen. Zo zal administratie het allicht moeten afleggen tegen een productiever aanpak. Maar ook pakweg de automobielindustrie, die straks plotseling over een kleinere groep actieve bevolking zal beschikken, zal in de klappen delen en zijn groei buiten Europa moeten zoeken. Of neem het dalende belang van materialisme, dat zal uitmonden in een kleiner belang voor merknamen en een groter voor de eigenlijke service - al was het maar omdat persoonlijke service steeds duurder zal worden bij gebrek aan mensen. Hopelijk heeft u aan deze drieste verkenning van de demografische trend en zijn gevolgen ook een creatieve stroomstoot en een andere kijk op uw sector overgehouden. Meteen komt het hoofddoel van trendspotting aan de oppervlakte: de kiemen van besef zijn latent in elkeen aanwezig; het actief oproepen van deze informatie is de meest nuttige boodschap. In de volgende artikels ontleden we specifiekere trends, maar hopelijk onthoudt u voor die reis het volgende leidmotiv: achter elke trend zit een motor, waarvan het antwoord vaak in demografie te vinden is. De consument is bovendien de motor van de maatschappij, niet de industrie, niet de overheid. Wie het best inspeelt op de noden van de consument, zal aan het einde van de rit het meeste oogsten. Carlo van Tichelen
Wenst u meer te weten, KLIK HIER St.-Jobsstraat - B-2200 Herentals - T +32 14 23 28 47 - info@phobos.be - www.phobos.be