(on)gewoon goed wonen - publicatie fase 2 kort

(on)gewoongoedwonen

OntwerpenaaneenGGz-vriendelijkeWijkOpenOproepChronischGezondVerslagFase2

school school

begeleidwonen geintegreerdin dewijk

pluktuin/groene ontmoetingsplek

centrumvoormentale gezondheidin leegstaandewinkel

inloop huis IDO wijkteamen buurtcentrum deWaterbever

gezondheids centrum

speeltuin schateiland

sporthal bushalte bushalte

super markt

koffie-en ontmoetingspunt voordewijk

tussenvormwonen: zelfstandigmaar nietalleen school

activiteiten zichtbaarin openbareruimte

kansenvoor ondernemersbroeinest#2?

diversiteitin woningaanbod

(on)gewoongoedwonen

OntwerpenaaneenGGz-vriendelijkeWijkOpenOproepChronischGezond

“Deongeveer160.000volwassenenmeteenernstigepsychischeaandoeninginNederland verkerendoorgaansineennadeligepositie,metachterstandentenopzichtevanandere burgersino.a.gezondheid,veiligheid,acceptatieenparticipatieomhunlevenswensente realiseren.(...)Ophetgebiedvangezondheid,(sociale)relaties,(arbeids)participatie, maatschappelijkeacceptatie(stigma)enpersoonlijkherstelblijvenbehoeftenonvervuld.”

“Tevaakhebbenhalfgeluktepogingenomdezezorgtevermaatschappelijkenertoe geleiddatmensenmeternstigepsychischeaandoeningenwelindesamenleving komenteverblijven,maarnietwerkelijkmeedoen.Wemoeteneenstapextrazetten.”

(uit'OverdeBrug',planvanaanpak2014)

Watwillenmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningzelf?

DemanierwaaropdeGGztraditioneelisingerichtsluitnietaltijdaanbijdebehoeftenen belevingswereldvandepatiënt.Deverplaatsingvandezezorgvandeklinieknaardewijk kanwordenaangegrepenalseenkansomdeinvullingervanbeteraftestemmenopde wensenvandepatiëntenzelf.Mensenmetpsychischeproblemengevenvolgens psychiaterJimvanOszelfaan:'dezorgdiewijnodighebbenisnietdatwij'gefixt'moeten wordeninonzesymptomen,maardaterplekkenzijnwaarweheellangzaamgripop problemenkunnenkrijgenenhoopkunnenkrijgen'.Zo'nplekisbijvoorbeeldeen herstelacademie,waarbijervaringsdeskundigeneenheelbelangrijkerolspelenen laagdrempeligheidvooropstaat.Ditgeluidklinktbijmeerpatiënten-verenigingeninde helegeneeskundemetnameopgebiedvanchronischeaandoeningen:“meermens, minderpatiënt”,ofwelmindergerichtop'gefixtworden'enmeerop'hetlevenkunnen leven'opeengoedemanier.

Volgens'deNieuweGGz'zouonderdeelvandehervormingvandeGGzmoetenzijnom meergeldbeschikbaartemakenvoorhetopzettenvaneennieuwegeïntegreerdeGGzin dewijk,dienauwsamenwerktmethuisartsenenWMOpartners,zodanigdatereensociale economieontstaatopbasisvanonderlingedienstverlening.Indeze'GGzalsnetwerk' wordtnietalleengewerktvanuitsymptoombestrijdingmaarookvanuit weerbaarheidsbevorderingenhetactiverenvannetwerkenrondmensen.Naastde tastbarewijkcommunitykanerookeenonlinecommunitywordenopgezetomelkaar, lotgenotenenhulpverlenersteontmoeten.

GGzCentraalenOostwestgelovendathetruimtelijkeontwerpvan(woon-)gebouwen, buurtenenwijkenhierbijeenbelangrijkerolkanspelen,enzijndaaromsamendit onderzoekgestart,binnenhetprogrammaChronischGezondvanhetStimuleringsfonds CreatieveIndustrieenAgisInnovatiefonds.

InFase1vanditonderzoekzijnweopzoekgegaanopconcretelocatiesinAmersfoorten Lelystadsamenmetbewonersmetenzonderpsychischeproblematieknaarspecifieke oplossingenvoorhúnwoonomgeving.Hiermeegevenwemensenzelfderegieomaante gevenwaarzebehoefteaanhebben,enbrengenwedezealsontwerpersdirectinbeeldals eenconcreettoekomstscenario.Ditishetverslagvandevolgendestap(fase2):de realisatievanditscenarioalsproeftuin,samenmetbetrokkenstakeholders.

Weontwikkeldenhiermeetevenseencreatievewerkmethodewaarbijmensenmeteen psychischeaandoeningzelfaanzetzijn,endiedebasiskanvormenvooreenlocatiespecifiekewijkaanpak,waarbewoners,gemeentes,corporatiesenwijkteamsinandere wijkeninNederlandgezamenlijkmeeaandeslagkunnen.

DeDoelgroep

Dedoelgroepvanditonderzoekzijnmensenmeteenernstigepsychischeaandoening (EPA),diehierlangeretijdmeeworstelen.Zijervarenvaakeenweerslagvanhun problematiekopallerleianderegebieden:ophunsocialenetwerk,opgebiedvanwerk, woningenfinanciën,enopgebiedvanlichamelijkegezondheid.

ResultatenFase1

Indeeerstefasevanditonderzoekhebbenweverschillendelocatiesgeanalyseerd,ende keuzegemaaktvoordeWaterwijkinLelystad.VoordezewijkhebbenwesamenmetGGz cliëntenenbetrokkenprofessionalsuitdewijkeentoekomstscenariovoordewijk gemaakt,metalsdoelbeterherstelvoormensenmeteenernstigepsychische aandoening.Wehebbenhierbijgebruikgemaaktvandemethode‘UsersasDesigners’van Waag,omdebetrokkenheidvandedoelgroepinallefasentebewaken.

Wehebbenonsgeconcentreerdopdriedeelgebieden:Wonen,Voorzieningenen OpenbareRuimte.Opalledriedezeschaalniveaus/thema’szijnontwerp-ideeëngehaald uitdeinterviewsenwijkwandelingenmetcliëntenenprofessionals.Demeestwaardevolle perthemazijnsamengebrachtinderoutekaart,alsintegraaltoekomstscenariovoorde Waterwijk.Vooriederontwerp-ideezijnanderepartijenvanbelangomhetplante realiseren,watnogeensaantoontdatcomplexemaatschappelijkevraagstukkennooit maaréénpartijaangaan,maaraltijdeensamenspelzijntussenzorgverleners, hulpverleners,corporatie,gemeente,buurtbewoners,etc.Daarbijishetbelangrijksteom teblijvenwerkenvanuitdewensenenideeënvandemensenwaarhetomgaat.

OpgaveFase2

Voorfase2hebbenwevoordeWaterwijkinLelystaduitdezeroutekaartideeëngehaald omopdoortewerken.HierbijkiezenwevoordeopgaveuithetprogrammaChronisch GezonddieopditmomenthetmeesturgentenrelevantlijktomindeWaterwijkhet herstelprocesvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningteverbeteren: versterkingvansamenredzaamheid.

Versterkenvansamenredzaamheidsluitaanbijdemeestaansprekendeontwerp-ideeën dieontstondenrondomdebehoeftenvancliëntenaancontactmaken,deGGz-teams aanwezigenaanspreekbaarlatenzijnindewijk,eneenbreedenlaagdrempeligaanbod aanondersteuningzonderstigma.Hetideevanhet‘koffie-punt’wattevensdientals aanspreekpuntvoormaatschappelijkeorganisatieswerdgewaardeerd,evenalshetidee vooreen‘centrumvoormentalegezondheid’vooriedereenindewijk.Meeralgemeen sluitendezeideeënookaanbijeen‘nieuweGGz’,waarbijdecliëntindeleadisinzijn/ haareigenherstelendeGGzlaagdrempeligenbenaderbaarisvoorondersteuning.

Vooreenuitgebreidverslagvanfase1verwijzenwijugraagnaaronzedigitalepublicatie: https://issuu.com/carovandijk/docs/20091_cg_publicatie_fase_1_20210204

Derolvandewijk

DetransitieindeGGznaardewijkgaatomhetcreërenvaneenintegraalzorgnetwerk, waarindeveelheidaanfinancieringsstromengeenbelemmeringvormtvoorbereikbareen laagdrempeligezorg.Dezorgwordtgezienalsbreednetwerkwaarinpatiëntenenhun naastenzelfeengroterolspelen,enwatbehalvemedisch-psychischezorgook ondersteuningbiedtopgebiedvandestigmatisering,deelnameaandemaatschappij,het ontmoetenvanlotgenotenenhetbevorderenvaneengezondeleefstijlomsomatische klachtenteverminderen.Erisaandachtvoorhetbredeperspectief:sociaalnetwerk, leefstijl,zingeving,meedoen,financiënenwerk.Metnameindezebredeondersteuning spelendewoonomgeving,desocialeomgevingende(ruimtelijk-programmatische) inrichtingvandewijkeengroterol.

DeOpgave,fase2

InFase2gaanweonsconcentrerenopdetweedeontwerpopgaveuitdeopenoproep ChronischGezond:versterkingvansamenredzaamheid.Wehebbentijdenshethele onderzoekinfase1gehoordengezienhoebelangrijkaansluitingvindenencontactmaken isinhetherstelprocesvanGGzcliënten,maarookhoemoeilijkdatkanzijnenhoeveel weerstandendrempelserteoverwinnenzijn.

Decorona-pandemielegdehiernogextrahindernissenbovenop,waarbijvoorzieningenen ontmoetingsplekkengeslotenwarenenmensenmeteenkwetsbaregezondheidnogmeer ineenisolementraakten.SommigeGGzcliëntenhebbeneenkwetsbarefysieke gezondheid,enmoetendaardoorextravoorzichtigzijn;velenervarenmeerangstof weerstandomdedeuruittegaan.Doorcoronaisnogeensbewezenhoeveelnegatieve impacteensociaalisolementheeftophetherstelproces.

Ookprofessionalsinhetsociaal-maatschappelijkeveldgevenaantijdensdepandemie moeitetehebbengehadomcontacttehouden,ookalimproviserenzijzichsufmet voortuin-gesprekkenenvideo-mogelijkheden.Metminderpersoonlijkcontactishetook moeilijkerompreventieftesignalerenenoptijdtekomenmetondersteuning.Ookhieris échtcontactmakenonmisbaar.

Hoemoeilijkenparadoxaalookindezepandemie-tijd,infase2zalontmoetingencontact makencentraalstaaninonsonderzoek,omdatwehebbengeziendatdezebehoefte alleenmaargroterisgeworden.Daaromwillenweonsrichtenopsamenredzaamheiden deontwerp-ideeëndiedaarhetmeestbijaansluiten.Daarbijblijvenwewerkenvanuitde behoeftenenwensenvandecliëntenzelf,dieleidendzijninonsheleproces.

Doelvanhetonderzoek

HethoofddoelvanditprojectisnetalsinFase1:beterherstelrealiserenvoorendoorGGz cliëntenindeWaterwijk. DitwillenwebereikendoordebelangrijksteideeëndiewehebbenopgehaaldinFase1te gaantestenineenexperimenteleproeftuin-opzetmettijdelijkepilots.Dezeproeftuinvan Fase2kanvervolgensleidentoteenconcreetplanvooreenpermanenteingreep,diena ditonderzoekduurzaamvoortgezetkanwordendoorlokalestakeholdersindebuurt. DaarnaastwillennetalsinFase1eenwerkmethodeontwikkelenombeterherstelvoor GGzcliëntenteontwikkelen,dieopanderelocatiesinNederlandopeenvergelijkbare manierkanwordentoegepastdoorandereGGzorganisaties,gemeentesen/oflokale stakeholders.

UsersasDesigners

Voorditonderzoekhebbenweonzewerkmethodegebaseerdopdemethode‘Usersas Designers’ontwikkelddoorWaagSociety.DeWaagheeftalséénvanhaardoelstellingen omtechnologievooreenbreedpubliektoegankelijktemaken,enhetbetrekkenvan gebruikersbijhetontwikkelenvannieuweproductenisdaaronderdeelvan.

DemethodeUsersasDesignersrichtzichopproductontwikkelingenlaatzienhoe gebruikersbetrokkenkunnenwordeninelkefasevanhetontwerpproces.Wijhebbende methodetoegepastoponzeeigenmanierdiepastbijdezeopgaveenhetschaalniveau vanarchitectuurenwijkontwikkeling.

Bron:https://waag.org/sites/waag/files/Publicaties/Users_as_Designers.pdf

Hetontwerpproceswordtverdeeldindriefases:

1.ASK

Indezefasestaathetophalenvaninformatie,eisenenwensenvandegebruikercentraal. Hetontwerpteammoetzichdebelevingswereldendebehoeftenvandegebruiker helemaaleigenkunnenmaken,endegebruikermoetdegelegenheidkrijgenomzelfuitte leggenwathijnodigheeft.Inonsonderzoekhebbenwedezefaseingevulddoordeideeën uitFase1verderuittewerkenineenonwerpworkshopmetcliëntenenprofessionalsuitde wijk.Dezeinputhebbenwegebruiktbijhetontwerpvandepop-upinstallaties.

2.MAKE

Metalleverzameldeinputhebbenwetweepop-upinstallatiesontworpenengerealiseerd. Daarnaasthebbenwemetonsteamvanprofessionals,ervaringsdeskundigenencliënten deprogrammeringvandepop-uplocatiesbedachtengeorganiseerd.

3.TRY

Indezefasegaathetomhettoetsenvandeontwikkeldeideeënbijdegebruikers,enhet ophalenvanfeedback.Inditgevalwarendepop-upeventsdiewehebbenuitgevoerdin dewijkdetestcasesvoordegecreëerdevoorzieningen.Metdezeeventswordtduidelijk wateendergelijkeingreepkanopleverenvoordewijk.

Impressiesfase1

WewillenverdermetdeWaterwijkLelystadenwatwedaarhebbenopgehaaldinfase1. Deontwerp-ideeëndieinFase1zijnontwikkeldopgebiedvanvoorzieningensluitenhet besteaanbijdegeconstateerdebehoeftevancontactmakenenhetversterkenvan samenredzaamheid.

Dezeontwerp-ideeënuitfase1zijnuitgewerktnaar2deelprojecten:

Deelproject1:hetopzettenvaneenontmoetingsplek,(mede)gerunddoorcliëntenvan GGzCentraal,zolaagdrempeligmogelijk,“zoalshetgratiskoffiepuntvandesupermarkt”, indeopenbareruimte.

GGzenanderesocialepartnerszijnhierdoorbeterzichtbaarenaanspreekbaaraanwezig indewijk,specifiekhetgebiedsteamvanGGzCentraal,inaanloopnaarwerkenvolgensde RACT-methode.Ditdeelprojectkomtvoortuitdebehoefteaanlaagdrempeligcontact zoalsdieisgeblekenuitdeinterviewsmetcliëntenenprofessionalsinfase1,endewens vanGGzCentraalommeeraanwezigtezijnindewijk.

Doelvanditdeelprojectiscontactmaken:tussenbuurtbewonersonderling,tussensociale professionalsenbewoners,tussen(zorg)vraagen(zorg)aanbod.Ditcontactmoetook mogelijkzijnopeenveiligemaniertijdenseenpandemie,dusde(buiten-)installatiemoet covid-proofwordenontworpen.

Deelproject2:hetopzettenvaneenopen‘academievoormentalegezondheid’:voor iedereen,inclusiefenzonderstigma,(mede)gerunddoorcliëntenvanGGzCentraal.Dit deelprojectkomtvoortuitdewensenuitfase1vancliëntenvoortoegankelijkeen gevarieerdevormenvanbegeleiding,gelijkwaardigcontact,enhetbevorderenvan uitwisselingeninclusiviteit.Ookzagenwekansenvoorcliëntenomdaarzelfeenbijdrage aanteleveren,enhuneigenkennisenervaringintezettenvooranderen.Voorbeeldenvan elderswaarwevankunnenlerenzijn:Enikherstelacademie,IndeKernGezondvanLister, enSTIPinLelystad.Hierkunnenweplaatsbiedenaandiverseworkshopsentrainingen zoalsdoorervaringsdeskundigenvanGGzCentraal,maarookdoorexternen:voorendoor debuurt,vanuitdegedachtedatmentalegezondheidvooriedereenbelangrijkis.

Doelvandit2edeelprojectisommeerlaagdrempeligegeestelijkeondersteuningte biedenindewijk,maaromditvormtegevenalseenopenvoorziening:mentale gezondheidisvanbelangvooriedereen.VoorGGzcliëntenisditeenplekomeen luisterendoortevindenenmetlotgenotenenervaringsdeskundigenincontacttekomen, énomzelfeenroltekunnenspelenalsvrijwilligeroforganisator.Maarhetisnadrukkelijk eenplekvoorallebuurtbewoners,metdenadrukoplaagdrempeligheidendiversiteitin hetaanbod.

Bijbeidedeelprojectenishetaansluitenbijbestaandevoorzieningenuitdebuurteen belangrijkevoorwaardevoorhetinbeddenervanindewijk.Indeelproject1koppelenwe deverbeterdezichtbaarheidenaanwezigheidindewijkaanhetbestaandeaanbod, bijvoorbeeldvanhetSociaalWijkteam,BuurtcentrumdeWaterbevereninloophuisIDO, zodatbewonersnogbeterhunweghiernaartoekunnenvinden.Indeelproject2kunnen bestaandeaanbiedersalsSTIPooktrainingengevenindenieuwe‘academievoormentale gezondheid’.Wemakengebruikvandeaanwezigekennisenhetaanbodindewijk,en willenditversterkenenaanvullen.

Beidedeelprojectenzijneenverbeeldingvandelangetransitiediedegeestelijke gezondheidszorgdoormaakt:van19eeeuwsegeslotenterreineninhetbos,naareen21e eeuwseopeneninclusievebenaderingindewijk,insamenwerkingmethethelesociale domein.Metdezetweedeelprojectenwordtdezetransitiezichtbaarentastbaar,enwordt dehelebuurtuitgenodigddeeltenemen,vanuitdegedachtedatmentalegezondheid iedereenaangaat.Het‘werkelijkmeedoen’proberenwewaartemakendooreen inclusievebenaderingwaariniedereenkanmeedoenénkanbijdragen.

PlanvanAanpak

Beidedeelprojectenvliegenweopeenexperimentelemanieraandoormiddelvanpopupinterventiesindewijk,diedienenalspilotomteexperimenterenmetplek,vormgeving enprogramma.Dezepop-upontmoetingsplekkenontwikkelenwevanuitdeopgehaalde wensenenideeënuitfase1,gerichtopvoorzieningen,ontmoeten,enopenbareruimte. Deinterventiesbestaanuiteenfysiekeinstallatie,dieinvormgevinguitnodigttot interactie,opeenverrassendemanierdiemensenaanhetdenkenzet.Dezeinstallatie verplaatstzichdoordebuurt,en‘verschijnt’steedsopeenandereplek.Weprogrammeren vervolgensdeinstallatiemetactiviteitengeorganiseerddoorGGzCentraal,in samenwerkingmetcliëntenenanderenuitdewijk,zoalshetwijkteamofdesupermarkt.

Indeelproject1isdezeinstallatieeenontmoetingsplekindeopenbare(buiten)ruimteom pandemie-proofcontacttemaken.Indeelproject2zalheteerdereeninstallatieinofaan eenbestaandpandzijnwaardebijbehorendeactiviteitenkunnenplaatsvinden,meteen herkenbarevormgevingdiehetaangebodenprogrammaduidelijkzichtbaarmaakten uitnodigendwerktomdeeltenemen.

Metpop-upinterventieshoudenwedeverrassingerinenkunnenweexperimenteren:na elkeingreepmonitorenenevaluerenweheteffecteneventueleaanpassingen.De installatiesbewegenalseenfestivalofreizendcircusdoordebuurtengaantelkenseen andereinteractieaanmetdeomgeving.

Indezefasegaathetnognietomhetrealiserenvaneenpermanentevoorziening,we proberenerindeserieinterventiesjuistachtertekomenhoeeenpermanentevoorziening hetbestezoukunnenwerken.Hetverrassingseffectzouookeenwaardeopzichkunnen zijn:doordatdeinstallatiessteedsergensandersopduikenmaakthetmensen nieuwsgierigenwetenwewellichtmeermensentebereiken.Doortevariëreninpleken invullingkunnenweaanheteindevanditonderzoekdeexperimentenevaluereneneen planmakenhoedezeduurzaamindebuurtverankerdkunnenworden.

Naafloopvanfase1heeftdegemeenteLelystadalconcreetinteressegetoondinhet opzettenvaneencentrumvoormentalegezondheid:zijzijnalaangeslotenbijonsproces enkunneneenbelangrijkerolspeleninhetduurzaamvoortzettenvanonzeinitiatieven. Tijdensfase2hebbenweeenmeetinggeorganiseerdmetallestakeholdersuitdewijkbij hetIDO,omhenaltijdenshetonderzoekactieftebetrekkenbijonzeexperimenten,enhen opgeorepeneenbijdrageteleverenbijvoorbeeldindeprogrammering,ennaafloopvan ditprojectdeinitiatievenmedevoortkunnenzetten.

Pop-upreferentiebeelden

Idee:Dekoffiehoekvandesupermarktkomt naarbuitenophetplein.Eenzichtbaar koffiepuntdatookmeteendientals aanspreekpunt.HetwijkteamendeWaterbever kunnenhierhunaanbodlatenzienencontact maken,maarookdewijkagentofGGzzorg kunnenhiercontactmakenmetbuurtbewoners.

Deelproject1:Ontmoetingsplekindewijk uitfase1bleekdebehoefteaanlaagdrempeligeontmoetingencontactmakenvoor cliënten,juisttijdenseenpandemie.GGzensocialepartnerswillenzichtbaaraanwezigzijn indewijk.Ookishetvanbelangomvraagenaanbodinhetsocialedomeinbeteraan elkaarteknopen.Wegebruikendeeersteideeënuitfase1alsbeginvoorhetontwerpen vancontactmakenindeopenbareruimte.UiteraardiseenvoorwaardedatditCovidproofkan.

Idee:Eencentrumvoormentalegezondheidopeneninde Waterwijk,opeenprominenteplekinhetwinkelcentrum, bijvoorbeeldindeleegstaandewinkeltegenoverde supermarkt.Hetcentrumisvooriedereen,dusnietalleen voorGGzcliënten,wantvooriedereenishetbelangrijkom aanzijnofhaarmentalegezondheidtewerken.Het centrumwordtgerunddoorGGzcliënten,maarook buurtbewonerskunnenmeehelpenofzelfeen cursusprogrammaopzetten. Voorbeeld:'IndeKernGezond'vanListerinLeidscherijn.

Deelproject2:Centrumvoormentalegezondheid

Naastcontactmakenwasinclusiviteithetbelangrijkstethemauitfase1:dewensom voorzieningenniettebestempelenals‘voorGGz’of‘voorouderen’,enstigmategente gaan.Het‘centrumvoormentalegezondheid’,openenvooriedereentoegankelijk,iseen ideeuitfase1wathiereenantwoordopgeeft.Deopzetis‘mentalegezondheidvoor iedereen’,meteenbelangrijkerolvoorervaringsdeskundigheid,enopeenprominente plekindebuurt.

(cliëntD)“Watmijbetreftzoudeninloop-plekkenzo laagdrempeligmogelijkmoetenzijn,bijvoorbeeld doorgratiskoffieaantebieden.Dekoffieis bijvoorbeeldbijinloophuisIDOalbestgoedkoop (€0,60),maardatkanvoorveelmensentochnog eendrempelzijn,bijvoorbeeldvoormensendie daklooszijnofheelergweiniggeldhebben.”

(wijkteam)“DesamenwerkingmetGGz CentraalisvooronsalsSociaalWijkteamheel belangrijk.DeGGzzorgzouzichbeterkunnen profilerenindewijk,meerzichtbaarzijnvoor mensendiehetnodighebben.“

(ervaringsdeskundige):“Buurtfunctiesmoeten voordehelebuurtzijn,nietalleenvoorGGz cliënten.Wewillengeenstigmacreërenmaar wegaanvoorinclusievevoorzieningen.”

(client)“Ikhebnoggeenervaringincontact metlotgenoten,maarikzoubesteenssamen ietswillendoenmetmensendienetalsik moeitehebbenmetnaarbuitengaan.Ikzou hetdanfijnvindenalservooralruimteisom samendingenteondernemen,ofelkaarte helpenmetpraktischezaken,inplaatsvan alleenmaarpraten.”

Workshopuitwerkingdeelprojecten

Ineenontwerpworkshophebbenwesamenmetcliëntenenprofessionalsuitdewijkde tweedeelprojectenverkendenverdervormgegeven.Hierbijwarenaanwezigenkele cliëntenvanGGzCentraal,medewerkersvanSTIPeeninlooplocatievoormensendiezorg krijgenindeGGz,medewerkersvanhetIDOeenopeninloophuisindeWaterwijk,enons eigenteambestaandeuitontwerpers,GGzmedewerkersenervaringsdeskundigen.We hebbenteruggebliktopfase1,endeopgehaaldeideeënvoorgelegdaandegroep.Daarna hebbenwedeontmoetingsplekenhetcentrumvoormentalegezondheidsamenverder uitgewerkt.

Bijdeontmoetingsplekstondontmoetenvoorjongenoudcentraal.Hoebrengenwe mensenuitdebuurtlaagdrempeligmetelkaarincontact?Deontmoetingsplekmoet aansluitenbijdedagelijkseroutinevanmensen.Hetbesteisalsmenseneen‘excuus’ hebbenomtekomenkijken,bijvoorbeeldalserietswordtaangebodenzoals tweedehandskleding,boekenofplantjesvoordemoestuin.Alszeeenmaalkomenkijken kunjemakkelijkereenpraatjeaanknopen.Laagdrempeligheidmoetookfinancieel:er moet(bijna)gratisietstedrinken/etenzijn.Hetdoelvandeontmoetingsplekisom buurtbewonersenorganisatiesmetelkaarincontacttebrengen:elkaarlerenkennenen devraagkunnenstellenwieheeftietstebiedenofheeftietsnodig?Deontmoetingsplek kaneen‘hub’zijnvoorwelzijnsorganisatiesindebuurt,enverwijzennaaractiviteitenen aanbodbijhetIDO,deWaterbever,STIP,etc.STIPwilgraaghuncliënteninzettenbijde ontmoetingsplekeninformatieoverhunactiviteitenaanbieden.IDOwilgraaghun‘bijna gratiswinkel’dieinhuntuinzituitbreidennaardeontmoetingsplek,mettweedehands kledingenschoenen.Deontmoetingsplekzalverdervooralbemandwordendoorde cliëntenvanGGzCentraal,diedaarmeeeenverbindenderolkunnenspeleninhuneigen buurt.

Ookbijhetcentrumvoormentalegezondheidstaatlaagdrempeligheidvoorop.De bedoelingisdatiedereenuitdebuurterietskanvindenwatzijn/haarmentalegezondheid kanhelpen,maardatisnatuurlijkergbreed:vanmeditatietotsamenkokentotcreativiteit totsporten-iedereenheeftanderedingendiehelpenomjementaalgoedtevoelen.In iedergevalwillenwegraagdatdegebodenactiviteitenvooréndoordebuurtzijn:mensen uitdeWaterwijkderuimtebiedenomhuneigenactiviteitenéénplektegeven.De ontmoetingsplekkaneenrolspelenbijhetophalenvanideeënenmensenvindendieiets kunnenaanbieden.Eenvoorbeeldishetcentrum‘Indekerngezond’inLeidscherijn,waar cliëntenvanListerdeorganisatieopzichnemen,eniedereenuitdebuurtaanactiviteiten meekandoenenzezelfaankanbieden.Wegaanopzoeknaareenruimtediewetijdelijk kunnengebruikenindeWaterwijk,endiewedanopdezemanierkunnengaan programmeren.

Voorhetcentrumvoormentalegezondheidhebbenwelaterinhetjaarnogeenworkshop gehouden,omhetprogrammaenactiviteitenconcretertemaken.Hierwerdookdenaam voorhetcentrumbedacht:centrumBinnenstebuiten.

ontwerp workshop

Deelproject1ontmoetingsplek

Doel: metdeontmoetingsplekwillenwelaagdrempeligeontmoetingindewijkrealiseren, endeverbindingmakennaarandere(sociale)initiatievenofvoorzieningen,zodat buurtbewonersdezebeterwetentevinden.Infase1gavencliëntenvanGGzCentraalaan datzevaakdesocialefunctiesindewijknietkenden,ofhetideehaddendatdeze’niet voorhen’waren.Dooractiefmetbuurtbewonersingesprektegaanhopenwededrempel verlagenomgebruiktemakenvanbijvoorbeeldinloophuisIDO,debuurtkamerinde Waterbever,ofomzelfeenintitiatiefteontplooien.

Vormgeving: deontmoetingsplekhebbenweontworpenalseenmobieleinstallatie:een kleinreizendcircusdatopallerleiplekkenindewijkkanneerstrijken.Deontmoetingsplek isbuitenindeopenbareruimte:omzocorona-veiligmogelijktezijn,enomdirect zichtbaartezijnindedagelijkseroutevanmensendoorhunwijk.Deontmoetingsplekis ontworpenalseenfestival-achtigeinstallatie,metverrijdbarekarrenmetallerleifuncties engrotecirkelsvanstof.Allesheeftopvallendekleurenenvormen,enalleonderdelenbij elkaaropgesteldvormeneeneigenopvallende‘plek’meteeneigenidentiteit.Hetgeheel isherkenbaarmeteeneigenstijl,enkanopverschillendeplekkenstaan,vanpleintot park.Deinstallatiemaaktvaneenstukopenbareruimtetijdelijkeenverblijfsplekinplaats vanalleeneenverkeersruimte.

Hetideevandefunctiesdieeenplekhebbengekregeninonzekarrenisommensenop eenterloopsemanierte‘lokken’meteenzolaagdrempeligmogelijkaanbod,zoalsgratis koffie,eneenweggeefwinkel,endaarnametheningesprekteraken.

Onderdelen: koffiekarvoorgratiskoffie/thee,kledingkarmetkledinguitde weggeefwinkelvanIDO,boekenkarmetweggeef-boeken,mobielevraag-enaanbodbordenmetflyersvanIDO,STIPenanderebuurtinitiatieven,endiverse‘blikvangers’inde vormvanparasolsencirkelsbekleedmetstof.Erzijnkartonnenopvouwbarekrukjesom optekunnenzitten.Dekarrenzijngemaaktvanmakkelijkverkrijgbareonderdelen,zoals transportkarren,steigerbuizenenIkea-meubilair,geschilderdindezelfdeopvallende kleuren.Deblikvangerszijnlichtgewichtframesbekleedmettulestofinverschillende lagen,ookmetopvallendeaansprekendekleuren.Wehebbenzebewustgemaaktvan materialendiemakkelijktekrijgenzijn,zodatindetoekomstonderdeleneenvoudigte vervangenzijn,enerookonderdelenaantoekunnenwordengevoegd:erblijftruimtevoor eigeninitiatief.

MAKE

ontmoet karren

Ontmoetkarrenindewijk

Deinstallatieheeftopverschillendeplekkenindewijkgestaan,mettelkenseenander effect.Deinstallatieheeftinvloedopdeopenbareruimte,maardeopenbareruimte beïnvloedookdeuitwerkingvandeontmoetingsplek:hetzelfdepop-upevennementis heelandersalshetneerstrijktineenparkdaninhetdrukkewinkelcentrum.

Deeerstelocatiewastegenoverdesupermarkt:ditishetwinkelcentrumvandeWaterwijk endedruksteplekwaariedereennaartoegaat.Onzeinstallatienamdehelestoepin beslag,waardoormensenletterlijknietomonsheenkondenenwegoedzichtbaarwaren. Westondeneropeenvrijdagmiddag:erwarenheelveelmensen,maardemeestenwaren ookbestgehaast,enwildennietstoppenvooreengesprek.Eigenlijkwarenhetvooral kinderenenouderendielangerblevenhangenvooreenpraatje,koffie/limonadewilden endegratisspullenmeenamen:diehaddendetijd.Erwasaanbodophetaanbod-bord,in devormvanflyersvanorganisatiesininitiatievenuitdebuurt,maarerwasniemanddie ietswilde‘vragen’ophetvraag-bordvoordebuurt.Datismisschienverlegenheid,ofhet wasnietduidelijkgenoegwaterdanmetdievraagzougebeuren.Mondelinghadden mensenechtergenoegtevertellenoverhunbuurt.Deontmoetingsplekwerdbemand doorcliëntenvanGGzCentraalenSTIP,enmensenvanhetIDOenvandegemeente Lelystadzijnlangsgekomenomonsinitiatieftebekijken.

Daarnastondenwebijdespeeltuinopwoensdagmiddag.SpeeltuinSchateilandiseen begripindeWaterwijkenheelpopulairbijkinderenenhunouders.Wehaddenonze komstaangekondigd,maardesondankswasereenvrijwilligervandespeeltuindieverrast wasoveronzekomst,enontevredenoveronzegratiskoffieterwijlhijkoffieverkochttegen betaling.Uiteindelijkwerdonsinitiatiefgelukkigwelbegrepenenkondenwegezellig naastelkaarbestaan.Erwarennietzoveelmensenalsinhetwinkelcentrummaarde gesprekkenmetsommigeoudersoverdeWaterwijkwarentochdemoeitewaard.Infase1 hebbenwealgeconcludeerddateenmentaalveerkrachtigewijkjuistveelaandachten aanbodvoorkinderenzoumoetenhebben,omhenalopjongeleeftijdweerbaartemaken enaandachttebestedenaanhunmentalegezondheid:zijzijndusookeendoelgroepin onsproject.

Ontmoetkarrenindewijk

Inhetparkopeenanderewoensdagmiddagwashetnogveelrustiger,totdatweontdekt werdendooreengroepkinderendievrijvanschoolhaddenenmeteengroepjebuiten speelden.Zijkwamenvoordelimonadeenversnaperingenengingendaarnaproberen omvoorbijgangersnaaronzekarrentekrijgendoorzohardmogelijk‘gratiskoffie’te roepen.

EenbijzonderdeelvandeWaterwijkishetSidhadorp:eenwijkdieindejaren70isopgezet dooreengroepmensendieeenwoongemeenschapwildestichtenvanuiteen gemeenschappelijkeleefstijlrondommeditatie.Dewijkheefteeneigenwoningcorporatie dienieuwebewonerskeurtvoorteolating,envannieuwebewonerswordtverwachtdatze dezelfdeleefstijladopteren.Naastmeditatieisduurzaamheideenbelangrijkkenmerkvan dezewijk,metduurzamewoningen,eenvegetarischrestaurantenbiologische supermarkt.Dezewinkelisgelegenaaneenpleintjecentraalindewijk,metdesfeervan eenmediterraandorpsplein:hierstondenwemetonzeontmoetkarren.

Erwarenmindermensenmaarwehaddenweluitgebreidegesprekken.Erwarenzelfs mensendiewelwildenaanhakenofzelfeenactiviteitwildenorganiserenmetonzekarren. ErisookcontactgelegdmeteenbuurtbewonerdieaangeeftinCentrumBinnenstebuiten wattewillenorganiseren.Opvallendisdeopenheidennieuwsgierigheidwaarmee mensenonstegemoettreden:zehebbenweinigaanmoedigingnodigenmakengraag contact,integenstellingtotderestvandeWaterwijkwaarwemeestalveelhaasten verlegenheidtegenkwamen.Hetfeitdatdezewijkaleenhechtegemeenschapiswaar mengewendisaansamendingenorganiserenmaaktveeluit:kennelijkiserdanook vanzelfhetvertrouwenomietsnieuwstegemoettetreden.Datvertrouweniserinderest vandewijkeenheelstukminder-terwijldemensendaarhetcontactendegratis activiteitenmeernodiglijkentehebbendandebewonersvanhetSidhadorp,waaralveel aanbodisvanuitdeeigengemeenschap.Helaasblijvendittweegescheidenwerelden:de mensenuithetSidhadorpenderestvandeWaterwijklijkennietveelmetelkaarincontact tekomenofgebruiktemakenvanelkaarsvoorzieningen.

Tijdensdezebijeenkomstwerdenweweerherkenddooréénvandekinderen,een jongetjedieerallevoorgaandekerenookwas,enonsalfietsendweerhadgespot.Het vakerterugkomenindewijkenherkenbaarzijnwerktdusmeeommeeraanloopte krijgen.

ontmoet karren

Ontmoetkarrenindewijk

Inhetvoorjaarvan2022hebbenwedekoppelinggemaaktvandeOntmoetkarrenmeteen extraactiviteit:deVerkencaravan,diegerundwordtdoorervaringsdeskundigeFrankLos. Dezemiddageninmaartwarenbedoeldomdoormiddelvanflyersdeelnemerstewerven vooronzeactiviteitenvancentrumBinnenstebuiten.DeverkencaravanvanFrankiseen extraactiviteitbijonzeontmoetingsplek,waarbijFrankinzijncaravanmenseninterviewt overhunbuurtenhunantwoordeninstriptekeningennoteert.Wewildenhiermeehet programmavandeOntmoetkarrenuitbreidenengesprekmetbuurtbewonersnogmeer stimuleren.

OokhiermeestondenweweervoordesupermarktaandeVoorstraat,maarwehadden eenvergelijkbareervaringalsdeeerstekeeropdezeplek:hetluktenietzogoedom mensenaantespreken,mensenwarentegehaastenwarennietbereidomeenflyeraan tenemenofindecaravantekomenvooreenstriptekenaar.Erwasargwaan,watwillenze vanme?Flyersweigerendemeestemensenalbijvoorbaat,kennelijkbangdatjeietswilt ‘verkopen’.Enlangeretijddoorbrengenineencaravanwasvoordemeestemensenookte veelgevraagd.Maarerwarenuiteindelijktocheenpaardeelnemers,enwehadden gesprekkenmeteengroepjongeren-ookweereendoelgroepdiewatmeertijdheeft.De wijkagentkwamlangsfietsen:hijwasnieuwindewijkenkendeonsprojectnogniet,dus kondenwehemhieroverbijpraten.

DaarnastondenwemetdeOntmoetkarrenendeVerkencaravaninhetSidhadorp.Ooknu merktenwehiermeeropenheid,enookmeerbereidheidomiets‘nieuws’tedoen:er warenmeermensenbereidomindeVerkencaravanhunverhaaltevertellen.FrankLos heefthiertekeningenbijgemaakt:deverhalenuitdebuurt.

TekeningenvanFrankLos

gesprekkenmetbuurtbewonersvanuitdeVerkencaravan

ontmoet karren

Ontmoetkarrenindewijk

Watleverdeditop?

Veelmensenwarentegehaastomtewillenstoppenbijonzeontmoetkarren,maarde mensendiewelmetonsingesprekgingenreageerdenpositiefoponsinitiatief,alvonden sommigenhetookmoeilijkteplaatsen:dankregenwebijvoorbeeldvragenals‘waarzijn julliedanvan?’of‘waaromdoenjulliedit?’.Hetideedatmensenuithunbuurtzomaariets voorhunbuurtgenotenzoudenorganiserenverwachttenmensenniet,indeVoorstraat nogminderdaninhetSidhadorp.Kinderen,jongerenenouderenwareneigenlijkhet makkelijkstommeeincontacttekomen,zijstondenermeeronbevangentegenoveren warenblijdaterietsnieuwstedoenwasinhunwijk.

VoordebetrokkenGGzcliëntenenonsgebiedsteamvanGGzCentraalwasheteenmooie manieromzichopeenanderemanierinhuneigenwijktebegeven,entezienwater gebeurtalsjezelfhetinitiatiefneemt.

Voordebuurtwashetdoelhetversterkenvandesocialesamenhang.Hetinitiatiefis ontstaanvanuitbehoefteaanlaagdrempeligcontact.Vanuitditcontactvolgenandere dingen:hetverbindenvanmensenenbestaandeorganisatiesindewijkdieelkaarnuniet altijdwetentevinden,enhetstimulerenvannieuweinitiatieven.Deelsisditgelukt,maar wehaddenerwelmeervanverwacht.Erisbehoefteaancontactvanuitdewijk,maardat wilnietzeggendatditcontactmakkelijktemakenis.Hetpop-upkaraktervande installatiemaaktehetookvluchtig:wedenkendateenwekelijksterugkerendevent uiteindelijkmeerzouhebbenopgeleverd.Hetkosttijdvoorbewonersomelkaartevinden. Ookwashetjammerdatwenietallesocialeorganisatiesuitdewijkbijonsinitiatief kondenbetrekken:welStipenIDO,maarniethetsociaalwijkteamenbuurthuisde Waterbever–ditkwamvoornamelijkdooronderbezettingoavanhetwijkteam.

Eenplekalsonzepop-upinstallatiekanweldegelijkeenrolspelenineenbredere transitie,waarbijsocialeorganisatiesmeeríndewijkzijn,enbottom-uplerenwerken vanuitdevraagvanhundoelgroep.DatgeldtvoordeGGz,maarookvooreenwijkteamof degemeente:aldezeprofessionalsmoetenbeteraandewijkvragenwaternodigis.Een installatiezoalsonzekarrenkaneenrolspelenbijhetcontactleggenenhetophalenvan dezevragenuitdewijk,opeenstructurelemanierzodatbewonersjewetentevindenen ookduidelijkiswatergebeurtmetdeaangedragenideeën.IndeWaterwijkhebben mensenoverhetalgemeennietdeindrukdatzegehoordwordenendathunideeëner voorbeleidsmakerstoekunnendoen:diedrempelmoetjeeerstoverbruggen.

Ontmoetkarrenindewijk

Watwerktegoed?

deopvallendevormenenkleurenvandeinstallatietrokkengoeddeaandacht,enwaren herkenbaar.Doordekarrenontstondindeopenbareruimteeenverblijfsplek,alseen mini-festivalof-markt,waarmensennieuwsgierignaarwerden.Ookwashetmooiomte merkendatsteedsandereplekookeenandersoortevenementopleverde:deplekhad ookinvloedopwatergebeurde.

Hetcontactmakenluktehetbestemetkinderen,jongerenofouderen-kortommensen diedetijdhaddenommetonseenpraatjetemaken.Zijkunnenophunbeurtweerhun ouders,vriendenoffamiliemeenemen,mitsdekarrenregelmatiggenoegindewijkzijn.

Heteffectvandekarrenalsopvallendeinstallatieisdatmensenmeeropenstaanvoor interactie:hetiseenplekomteblijvenhangen,waardoormensenookmetelkaarin gesprekraakten–datwaszonderinstallatienietgebeurd.

Watwerktemindergoed?

nietalleswasevenmakkelijkoptebouwen,enhetverslepenbleekteveelwerkvoorons teamomelkekeertedoen–wehebbendusnietelkekeermeteencompleteinstallatie gestaan,maarheteffectvandeinstallatiewasertochelkekeervoldoende.

Hetmoeilijkstbleeftochhetcontactmakenenmensenbereidvindentoteenpraatje.We denkendatdetijdelijkheidvanditprojectniethielp:wehebbenbestveel‘events’gehad metdeOntmoetkarrenindewijk,zoveelalshaalbaarinditproject.Maaralsweerelke weekgedurendeeenlangereperiodehaddengestaanhaddenwemogelijkmeercontact wetentemakenmetbuurtbewonersdieaanvankelijkafwachtendreageren,maarnaons eenpaarkeerergensteherkennenwellichttochnieuwsgierigwarengeworden.

Hoegaathetverder?

DeOntmoetkarrenblijvenbijGGzCentraalenkunnendoorcliëntenenbuurtbewoners wordeningezet.Eriseenmailadreseneenfacebookpaginagemaaktdoordecliënten waarmensenuitdebuurtcontactkunnenleggenomdekarrentereserveren.Ookhet teamvanGGzCentraalzelfheeftplannenomdekarrennogeenstegebruikenvoorhun cliënten.

Deelproject2centrummentalegezondheid

Doel:

hetcreërenvaneenopenplekwaarjekuntwerkenaanjementalegezondheiden veerkracht,nietalleenvoorGGzcliëntenmaarvooriedereenuitdebuurt,jongenoud, laagdrempeligenzonderstigma.Dezevraaguitfase1kwamvoortuitenerzijdsde behoeftevancliëntenommakkelijkerdichtbijhuisergensbinnentekunnenlopenvoor aanspraakensteun,enanderzijdshetideedatditnietaltijdeenplekmeteen‘GGzvlag’ hoefttezijn,waarjealleenbinnenkomtmeteenindicatie,maardathetjuistfijnisom contacttekunnenmakenzonderstigmateervaren.Daarnaastzijnerineenwijkalsde Waterwijkwaarschijnlijkgenoegmensenzonder‘indicatie’diegebaatzoudenzijnbij (bijna)gratisactiviteitenvoorhunmentalegezondheid.Waarmensendieertijdengeld voorhebbenvaakvanallesdoenopgebiedvanmindfulness,yogaofanderementaal gezondeactiviteiten,hebbenmensenuitarmerewijkenhiervaaknietdemogelijkheidtoe, terwijlzeernetzogoedbaatbijkunnenhebben.Infase1werddoorEllekevanhetsociaal wijkteamspeciaalaandachtgevraagdvoordekinderenuitdewijk:alszijvanjongsafaan lerenommentaalweerbaarzijn,komtdathunhelegezinenuiteindelijkdehelewijkten goede.

Vormgeving:

Ookhierhebbenweeenmobieleinstallatieontworpen,maardanvoorbinnen:een interieurinstallatiedieopallerleitijdelijkelocatiesgebruiktkanworden,zodathet Centrumondanksdatergeenvasteplekistochherkenbaaris.Hetiseenmakkelijkte vervoerenenteplaatsen‘interieur’watinelketijdelijkeruimtekanfunctioneren.Metde losseelementenistelkenseenandereopstellingtemaken:deruimtekanbijvoorbeeldals eengeheelgebruiktwordenofkanwordenopgedeeldinkleinere,intiemere‘kamertjes’. DekleurenzijnverwantaandekleurenvandeOntmoetkarren,omhiereenverbandmee teleggen.Deoranje-gelekleurenzienwealsactiverend,enkunnendeboventoonvoeren bijfysiekeactiviteitenzoalsdansenofyoga;deblauwekleurenzijnrustgevendenworden ingezetbijmeditatieofpersoonlijkegesprekken.

Onderdelen:

Hetbelangrijksteonderdeelzijndekamerschermen:hiermeevormenwewandenof ruimtesbinnenderuimteenmakenwedeplekherkenbaaralsCentrumBinnenstebuiten. Deschermenzijnheelsnelinelkaartezettenenkunnensteedsandersneergezetworden: ineenkleinekringmeteenkleedinhetmiddenvoorbeslotengesprek,ofalsachterwand bijeenactiviteitmetbewegen.Zehebbenallemaaltweekanten:eenblauwerustgevende kant,eneenoranjeactiverendekant–doordeschermentedraaienontstaateenandere sfeer.Daarnaastzijnerenkelevloerkledenenkrukjesdiewegebruikenvoordegesprekken enmeditatiesomeenintiemekringtecreërenincombinatiemetdeschermen.

DevormentaalenkleurenvanhetCentrumsluitenaanbijdeOntmoetkarren,dieook onderdeelkunnenzijnvanCentrumBinnenstebuiten:wezienhetCentrumidealiterals eenontmoetingsplekzichtbaarvanafdestraat,metdaaraanvasteenbeslotenruimte voordeactiviteiten.Deontmoetkarrenzoudenookdeelsbuitenvoordedeurkunnen staan,als‘uithangbord’;voorzienvaneennaambordmetCentrumBinnenstebuitenerop.

Locatie:

AlstijdelijkonderkomenvoorCentrumBinnenstebuitenkondenwedeaulahurenvan basisschoolDeHelmstokindeWaterwijk.Wewildenaanvankelijkeenleegstaandewinkel proberentebetrekken,tegenoverdesupermarkt,maardeeigenaarhiervaniseen commerciëlepartijdienietwildemeewerkenmeteensociaalinitiatiefalsdatvanons. OokhebbenwegeprobeerdeenruimtetevindeninhetbuurthuisDeWaterbever,maar diewildenniksvooronsvrijmaken–zijhaddenalhuneigenprogrammaendaarwas geenruimtein.Deaulavandeschooliseenmooielichteruimtediewevooreengoede prijskondenhuren.Deruimtekwamgoedovereenmetonzeruimtelijkewensen:een groteruimtediemetdeschermenteverdelenzouzijninkleinereruimtes,éneenkeuken meteenbarretjeernaastalsontmoetingsplekmetkoffieenthee.Hetnadeelvandeze plekwasdatdeschooleenbeetjeverstoptligtindewijk,nietaaneendrukkeroute,en datdeentreenauwelijkstezienisvanafdestraat:wekondendusnauwelijksnaarbuiten toelatenziendatweerwaren.Eenandernadeelwatnogwerdgenoemdisdatdeschool bekendstaatindewijkalsergchristelijk,watmogelijkeenbelemmeringvormtvoor mensenomtekomen,maardatwetenwenietzeker.Wewarenechterblijdatweeen mooieruimtegevondenhaddenvooronzeactiviteiten.

CentrumBinnensteBuiten

HetprogrammavoorCentrumBinnenstebuitenisbijnahelemaalbedachtdooréénvande cliëntendieookbijnaallesheeftgeorganiseerd.ErzijnvierbijeenkomsteninCentrum Binnenstebuitengeweest.Eersttweeworkshopsmeditatieenzingevingvoor volwassenen,geleiddooreengeestelijkverzorger.Dezegeestelijkverzorgerwaszelfals vluchtelingnaarNederlandgekomen,enkonopeenmooiemaniergesprekkenvoeren overzingevingopeenmanierdieopenisvoorallelevensbeschouwingen.Zijleiddeeen themagesprekaandehandvankaartenoverdeimpactvandepandemieophetlevenen anderelevensvragen,engafmeditaties.Erwarenhelaasnietveelmensenuitdebuurtop dezeworkshopsafgekomen,wewarenalleenmetonsteamenenkelecliëntenvanGGz CentraaluitdeWaterwijk.

Dederdeworkshopwaseenworkshopschilderenvoorkinderengeleiddooréénvande cliëntenvanGGzCentraal.Hierwashetmaximaleaantaldeelnemersvanacht,ende kinderenwarenergenthousiast.Eendeelvandekinderenwarengeworvendoordeclient dieookdeworkshopgaf,eneendeelwarenkinderenvandeschoolwaarwezaten.

Delaatsteworkshopwerdgegevendooreenbuurtbewonerdieonshadbenaderdtoenwe indewijkstondenmetdeOntmoetkarren.Haarworkshopwasdansenenexpressievoor peuters,omkinderenalvanjongsafaantelerenzichteuiten-ietswatpasteinonsdoel bijBinnenstebuitenommentaleweerbaarheidvooralleleeftijdenuitdebuurttewillen ondersteunen.Ookdezeworkshopmetbegeleidingopdegitaarwaseensucces.

CentrumBinnensteBuiten

Watleverdeditop?

HetwasmooiomeenbeginnetjetezienvanhoehetzouzijnalseenCentrum BinnenstebuitendaadwerkelijkeenplekzouhebbenindeWaterwijk:eenopenplekvoor endoordebuurtgerichtopmentalegezondheid.Ondanksdekortetijdwashetaleen breedprogrammametverschillendeactiviteitenvoorverschillendedoelgroepen,waarbij weookdeinterieurinstallatietelkensopeenanderemanierkondeninzetten.

NetalsbijdeOntmoetkarrenwashetCentrumBinnenstebuitenvoordebetrokkenGGz cliënteneenkansomzelfhetinitiatieftenemeninhuneigenbuurt:metnamedecliënt diebijnahetheleprogrammaheeftopgezetheefteenontzettendwaardevollebijdrage geleverd.Maarookeencliëntdiealsdeelnemerzijnervaringenopgebiedvanmeditatie kondelen.

OokvoordebuurtgafhetCentrumeenplekomdeeltenemenofzelfietsaantebieden, zoalsdeworkshopdansenvoorpeuters.Metnamebijdeactiviteitenvoorvolwassenen haddenwegraagmeerdeelnemersuitdebuurtgehad,datvielnogergtegen.Wedenken datwemeteenpermanenteplekenmeermond-op-mondreclamemeermensenzouden hebbenbereikt.

Watwerktegoed?

Hetprogrammaishelemaalvoortgekomenuitinitiatiefvancliëntenenbuurtbewoners, zoalsdatookgebeurtbijeenplekzoalsonsvoorbeeldinLeidscherijn:voorendoorde buurt,iedereenkanmeedoeneniedereenkanookzelfietsaanbieden.Hetwasookleuk omteziendatereenrelatiewasmetdeOntmoetkarren:iemanddiewedaarmeehadden lerenkennenheeftdeworkshopdansenvoorpeutersgegeven. Beideworkshopsvoorkinderenzijnerggoedbezocht:deschilderworkshopwassnel gevuldmetkinderenuitdebuurtenkinderenvandeschoolwaarwederuimtehuurden. Deworkshoppeuterdansenwerdgeorganiseerddooriemanduitdewijk,diezelf deelnemerswisttewerven.Hethelptdusergalserrondomdeeersteactiviteitenaleen netwerkjeisvanmogelijkedeelnemers-dievooreenvolgendekeerweeranderen enthousiastkunnenmaken.

Deinstallatiewasmakkelijkensneloptebouwenengafeenheeleigensfeeraande activiteiten.DitisbelangrijkvoordeuitstralingenherkenbaarheidvanBinnenstebuiten, enzouvooreenpermanentelocatieookgoedkunnenwerken.

Watwerktemindergoed?

Hetbleekerglastigomuithet’niets’deelnemerstevindenvooreenworkshopzingeving ofmeditatievoorvolwassenen:wijkendenalsteamnietzoveelmensenuitdewijk,en mensenwervenmetflyersopstraatluktenauwelijks.Voorditsoortactiviteitenisvia-via wervenwaarschijnlijkbeter,ofjemoeteenvastezichtbarelocatieindewijkhebbenzodat mensenjewetentevindenenuitgenodigdwordenbinnentelopen.Deschoolwaarwede aulakondenhurenlageenbeetjeuitderouteenwasinzichzelfgeenaantrekkelijkeplek. Bovendienstonddezebekendalseenergchristelijkeschool,waardoormensenuitde buurtmisschiendachtendatonzeactiviteitenrondomzingevingookergzwaaropdit geloofzoudenleunen,terwijlzejuistvooriedereenbedoeldwaren.

Onze‘pop-up’opzethielponsookhierniet:wekondenhiermeegeenbekendheiden netwerkopbouwenindebuurt.Bijeenpermanenteenzichtbarelocatieishetmakkelijker omnaamsbekendheidoptebouwen,endoormond-op-mondreclamemensenoverhun schroomheentehelpenomdeeltenemen.Zoalsweookhebbengemerktbijde Ontmoetkarreniser-metnamebijvolwassenen-indezewijkbestweinigvertrouwenen openheidnaarnieuweinitiatieven.HetgebiedsteamvanGGzCentraalmerktditookbij anderevoorzieningen,zoalsdeBuurtkamer–dezewordtgerundmetgeldvande gemeente,endaniserhetwantrouwenjegens‘deoverheid’:voelikmehierwelwelkom? Isditwelvoormij?Vertrouwenwinnenkostdusveeltijdeninspanning,meerdanwe binnendescopevanditprojectkondenleveren.

Hoegaathetverder?

HetwasleukomBinnenstebuitentetesteninpop-upvorm,maaromhetechttelaten wortelenengroeienindewijkdenkenwijdateenpermanentelocatienodigis,liefstop eenzichtbareplek.DegemeenteheeftinteressegetoondinhetCentrumvoorMentale GezondheidinhetkadervandeGebiedsvisieLelystadOost,eenroutekaartvande gemeenteLelystadomonderanderedeWaterwijksociaalteversterken.Inditprogramma zittenookinitiatievenvanwoningcorporatieCentradaenanderesocialeprojecten.Dit zoueenhelemooiekanskunnenzijnomcentrumBinnenstebuiteneenvasteruimtete gevenindeWaterwijkomdeprogrammeringenbekendheidindebuurtverderte ontwikkelen.Wijhaddenmetonsteamgehooptdatditeendirectedoorstartzou betekenenvooronscentrumBinnenstebuiten,maardegemeentehanteerteenheel andertijdspad.Degebiedsvisieisvoorlopignogweleveninontwikkeling,endeconcrete uitvoeringlaatnogopzichwachten.Ookisdevraagofonzegroepcliënten/bewonersuit debuurteenrolzullenkrijgenomditinitiatiefvoorttezetten,ofdatdegemeentezelfiets dergelijksgaatopzetten,eventueelmethetwijkteam,maariniedergevalzalditnogwel evenopzichlatenwachten.

Opbrengstonderzoek

Inbeddingindewijk–contactmetdebuurt

Infase1hebbenweeenanalysegemaaktvandeWaterwijk,enhebbenwebijGGz cliëntenenprofessionalsuitdewijkideeënopgehaaldopgebiedvanwonen, voorzieningenenopenbareruimte,voorbeterherstelvoorGgzcliënteninhuneigenwijk. DedeelprojectenOntmoetkarrenenCentrumBinnenstebuitenkomenhieruitvoort: ideeëndiezijningebrachtdoorGGzcliënten,waarvanwedenkendatzevoordehele buurtvanwaardekunnenzijn.Hetisvanbelangvoordecliëntendiewehebben gesprokenomlaagdrempeligevoorzieningendichtbijtehebben,dieonderdeelzijnvan dedagelijkseroutine.Verderwillenzijgraagafvanhetstigmawatvaakgevoeldwordt:er zijnverschillendevoorzieningenvoorGGzcliëntenzoalsSTIPofdeWaterspiegel,waarje alleenbinnenkomtmeteenindicatie.Hoewaardevoldezevoorzieningenookzijn,jetreft eralleenandereGGzcliëntenenervaringsdeskundigen,terwijlveelGGzcliëntenjuist behoeftehebbenaancontactmetallerleibuurtbewoners,opgelijkwaardigniveau.Dat hebbenwegeprobeerdtebewerkstelligenmetonzedeelprojecten.

Deopenbareruimtespeeltookbijpop-upvoorzieningenzoalswijdiehebbenneergezet eengroterol:eriseenwisselwerkingtussendeplekwaardepop-upvoorziening gerealiseerdwordtendeuitwerkingervan.DeOntmoetkarrenleverdenopverschillende plekkenheelverschillendeontmoetingeneninteractiesop.Hetmaaktuitofjemiddenin dedruktegaatstaan,waarjeookéénvandevele‘prikkels’bent,ofindeluwte,waarje meeropvaltmaarwaarookmindermensenlangskomen.WehebbendeOntmoetkarren bewustietsvanalledaagsheidwillenmeegeven:inhetvoorbijgaanevenkijkennaareen tweedehandstruiofboekwerktalsopmaatnaareenpraatjeenkennismaking.Daarvoor moetjeindedagelijkselooproutevanmensenzijn,maarookzorgendatmensendetijd hebbenomeventeblijvenhangen.Hoebeschutterenveiligerdeopenbareruimte,hoe langerdegesprekken–terwijleendrukkeenhaastigeplekookzorgtvoorhaastige mensendiezichafkerenvanhetteveelaanprikkelsendaardoorminderopenstaan.

CentrumBinnenstebuitenwasalspop-upgevestigdindeaulavaneenschool,nadatwe tevergeefsgeprobeerdhaddeneengoedzichtbaarenherkenbaarwinkelpandte veroveren.Deruimtevandeschoolwasergmooiengeschikt,maarhelaaslagdeschool nogaluitderoute,enwasdeingangverwegachtereenhekenafgekeerdvandestraat.In onsideaalbeeldvanBinnenstebuitenzouhetcentrumduidelijkherkenbaaraanwezigzijn indewijk,meteenherkenbareentreeenontmoetingsruimte,endaarachtereenruimte vooractiviteiten.VoordepermanenteversievanBinnenstebuitenindeWaterwijkzouden wezo’nopzetzekeraanbevelen.Herkenbaarheid,laagdrempeligheidencontinuïteit zoudendebuurtdegelegenheidgevenzichderuimteeigentemakenendecommunity rondomhetcentrumtelatengroeien.

OphetFestivalChronischGezondinapril2022zijnweingesprekgegaanmeteenander projectbinnenhetprogrammaChronischGezond:deEendagszaakindeVan DeysselbuurtvanontwerpcollectiefCascoland.Ookhunprojectgingoverhetversterken vandesocialestructuurvaneenwijk.Buurtbewonersmeteenondernemerswenskonden indeEendagszaakvoorééndaghunbedrijfuitproberen,enbijsuccesdoorstromennaar eeneigenwinkelpandindestraat.DoordatdeEendagszaakeenvasteplekhadener telkenswattedoenwas,enbuurtbewonerserhunburenenkennissenmeenaartoe haalden,werdditalsneleenbelangrijkeplekindezebuurt.

Invergelijkingmetonsonderzoekvalleneenaantalverschillenop:natuurlijkhetverschil indoelgroep,enhetfeitdatditprojectgrotendeelsheeftplaatsgevondenvóórdecoronapandemie.Maarookhetverschiltussenpop-upeneenvastelocatieisinteressant.Wijzijn begonnenmeteeninhoudelijkprogramma,voortgekomenuitdewensenvancliënten, waarwegeenvastelocatievoorhadden,maarwatweinpop-upvormgingenneerzetten, indehoopdatditkanleidentoteenpermanentevoorziening.BijdeVanDeysselbuurt begonhetmetleegstaandepandendieterbeschikkingwerdengestelddoorRochdale, diedoorCascolandsamenmetbewonerswerdengeprogrammeerd.Dekrachtvaneen permanenteplekbleek:eenvasteplekindebuurtisherkenbaarengeeftbuurtbewoners dekansomzichteengageren.Hetpop-upkaraktervanonsprojectgafonsweliswaarde kansomteexperimenterenmetverschillendeplekken(metnamevoorde ontmoetingsplek),maarlietookziendathettijdkostomietsoptebouwenineenbuurt. Devluchtigheiddieinherentisaaneenpop-upvoorzieningwerdnogversterktdoor coronawaardoorerteveeltijdtussendeverschillendeevenementenzatenweminder continuïteitkondenbereiken.

Verderishetnatuurlijkvanbelanggeweestomonsteverdiepeninhetbestaandeaanbod indeWaterwijk,ookéénvandevragenuitfase1:erisalheelveel,duswatvoegenwij preciestoe?Uitfase1bleekdaterinderdaadalheelveelis,maardatdittochvaakniet beantwoordaandevraagvanonzedoelgroep:beterherstelvoorGGzcliënteninhun eigenwijk.Zozijnervoorzieningenvoordebuurtwaardooronzedoelgroepgeengebruik vanwordtgemaakt:GGzcliëntenvoelenzichnietoveralevenwelkomofdeelnameaan activiteitenisteduur.Laagdrempeligheidiszo’nbelangrijkthemadatwevanonze ontmoetingsplekletterlijkeenopenplekindeopenbareruimtewildenmaken.Voor CentrumBinnenstebuitenwashetvermijdenvanstigmaeenbelangrijkthema,naastook hierdelaagdrempeligheidomaanactiviteitenmeetekunnendoen.Ookhierisal aanbod,maarvaakalleenmetindicatie,waardoorergeencontactismetderestvande samenleving,enonnodighetbeeldontstaatdatalleenmensenmeteenGGzindicatieaan hunmentalegezondheidzoudenmoetenwerken.Daarnaastwerkenallebestaande voorzieningentochvooralvanuitaanbod:professionalsuithetsocialedomeindiehet programmabepalenwaarbewonersaanmeekunnendoen.Onzeinsteekiswerken vanuitdevraag,enbuurtbewonerszelfderegiegeven:voorendoordebuurt.

Opbrengstonderzoek

Samenwerkingmetprofessionalsuitdewijk Vooreenduurzameinbeddingindewijkisdesamenwerkingmetandereorganisatiesdie actiefzijnindewijkvangrootbelang.Meteenaantalorganisatiesisdatinderdaadgelukt: indezefaseismetnameveelcontactgeweestmetinloophuisIDO,STIP/CLIPende gemeenteLelystad.

Omallestakeholdersuitdewijktebetrekkenhebbenwehenalineenvroegstadiumvan dezefaseuitgenodigdvooreenbijeenkomstbijhetIDO.HierbijwarenIDO,STIP/CLIPen degemeenteaanwezig.Wehebbenhenuitgenodigdbijtedragenenmeetedoenmetal onzeactiviteiten,enerisgesprokenoverhetvoortzettenvandeideeënindecontextvan debrederegebiedsaanpakvanLelystadOostwaardegemeentemeebezigis(IGLO).

HetinloophuisIDOenSTIP/CLIPzijnbeidebetrokkengeweestbijdeontwerpworkshop voorbeidepop-upprojectenendeinvullingvandeOntmoetkarren.

InloophuisIDOindeWaterwijkisonderdeelvandeStichtingInterkerkelijkDiaconaal Overleg,eniservoormensen‘ineenkwetsbarepositie’.Hetinloophuisbiedtsociaal contact,maaltijdenenactiviteiten.Ookbiedenzeschuldhulpverlening,hulpbij praktischezaken,enindetuiniseenbijna-gratis-winkelwaarmensenvooreen symbolischbedragkledingofspeelgoedkunnenkopen.Hetteamvanhetinloophuisis betrokkengeweestbijdeOntmoetkarren:éénvandekarrenwerdeenmini-versievande bijna-gratis-winkel,maardanzichtbaaropstraatterwijldezenormaalverstoptzitinde tuinvanhetinloophuis.IDOwaszelfookbezigmetmeerzichtbaarheid,endachtnaover eenvitrineaanhunbuitengevelmeteenvergelijkbarefunctie.Nadelockdownishet contactmetIDOhelaasmindergewordendoortijdgebrek/onderbezettingvanhunkant. WehebbenhengevraagdomdeactiviteitenvanBinnenstebuitenonderhuncliënten bekendtemaken,dathebbenzegedaanmaarzonderdaterextraaanmeldingenuit kwamen.

STIP/CLIPGGz(hetSteun-enInformatiepuntvanstichtingClientPerspectief)iseen inloopplekvoorGGzcliëntenvoorondersteuningeneenluisterendoor,eninformatieen belangenbehartiging.DeSTIPlocatieswordengerunddoorervaringsdeskundigenen vrijwilligers.OokhetteamvanSTIP/CLIPheeftmeegedachttijdensdeworkshop,eneen vrijwilligervanCLIPheefteendagmeegedaanmetdebemensingvandeOntmoetkarren indeWaterwijk.OokmetSTIPverwaterdehelaasdoordelockdownhetcontactenigszins. Daarnahebbenwenatuurlijkweeropnieuwcontactgezochtomdeelnemersuitte nodigenvoorBinnenstebuiten,maarhierkwamengeenextraaanmeldingenuit.Het CentrumBinnenstebuitenheeftweleenverwantschapmeteenvoorzieningalsSTIP,met alsbelangrijksteverschildatBinnenstebuitenzichnadrukkelijkrichtopiedereenuitde wijk,enSTIP/CLIPerspecifiekisvoorcliëntenvandeGGz.

MetandereorganisatiesuitdewijkzoalsKwintesenhetSociaalWijkteamhebbenwe geenverdercontactgekregen.Wemerktendatzijergworsteldenmetonderbezettingen decorona-maatregelen,waardoorerweinigruimtewasvooranderedingen.Zowelde woonbegeleidingvanKwintesalsdeactiviteitenvanhetSociaalWijkteamwarendoor coronaernstigingeperkt,envoorhetWijkteamgolddatdegenemetwieweinfase1 zoveelcontacthaddenwegvielenerniemandvoorindeplaatsleektekomen. WijkcentrumdeWaterbeverisooklangduriggeslotengeweest,enleekdaarnanietopen testaanvoorietsandersdandeeigenactiviteiten.

Watwewelgemerkthebbenisdatdesocialeorganisatiesindewijkafentoemoeite haddenmetdeonderlingerolverdeling.GGzCentraalwasdemeestherkenbaretrekker vanditonderzoek,dusalsdevraagkwam‘waarzijnjullievan’ishetantwoordalgauw ‘GGzCentraal’–datbleefiniedergevalbeterhangendan‘ontwerpers’of‘buurtbewoners’. MaarGGzCentraalheeftnormaalgesprokeneenheleandererolindezorg-keten,endit zorgdeafentoeechtvoorverwarring:bijandereorganisatiesdieookactiviteiten aanbiedenindebuurt,maarookbijdegemeente.Onsonderzoekwildeeluitmakenvan eenbrederetransitieindeGGz,waarbijdeGGzveelmeerindewijkwerkt,enindiezin inderdaadeenandererolkrijgt.Samenwerkingmetbestaandesocialeaanbiedersisdan juistvangrootbelang,maarisooknoginontwikkeling.Mogelijkspeeltookmeedatveel socialeorganisatieshunwerkmoetenhalenuitaanbestedingendoordegemeente, waardoorzeeerderelkaarsconcurrentenwordendansamenwerkingspartners.

GGzCentraalismedeinitiatiefnemerendaarmeevertegenwoordigervanditprojectin dezefase,maarmoetuiteindelijkeenondersteunenderolvervullen:dewerkelijke trekkerszijncliëntenenbuurtbewoners.Onzemaniervanwerken,waarbijdecliënt/ buurtbewonerzelfkanaangevenwaarbehoefteaanisendiebehoeftevervolgensookzelf kanorganiserenindeeigenwijk,pasteigenlijknietinhethuidigesysteemvanaanbestede dienstengeleverddoorprofessionals,enbotstdaarmeemetdehuidigemaniervan werken.WehebbenditookgemerkttijdenseenbijeenkomstvanIGLOvandegemeente Lelystad:metonsteamzijnweuitgenodigdommeetebrainstormenoverdetoekomst vanLelystad-Oost.Onzeinbrenglegdesterkdenadrukopinitiatiefvanuitdebuurtzelf, maarwemerktendatanderedeelnemersheelerggerichtwarenopwatprofessionele hulpverlenerskondenaanbieden.Daarmeegeefjedusnietderegieaandedoelgroepen diejewiltbereikenzelf,watvolgensonsdebasiszoumoetenzijninhethelesociale domein.

HetbetrekkenvandegemeenteLelystadleekonsdebestewegvoorduurzame voortzettingvanonsproject:zijheeftdemogelijkheidomdepop-upversiesomtezetten ineenpermanentevoorzieningindewijk.MetnameCentrumBinnenstebuitenwerdalin fase1vanditprojectdoordegemeentegenoemdalsmogelijkinteressantonderdeelvan eentotaalplanvoordeontwikkelingvanLelystadOost,waarvoorbijhetRijknaar financieringwerdgezocht.TeamIGLO(IntegraleGebiedsontwikkelingLelystadOost)gaat voordegemeenteeenmeerjarigbeleidsplanmakenwaarallegewensteontwikkelingen opgebiedvanwonen,zorgenwelzijninzijnopgenomen.Wijzagenhierineenhelemooie kansomaantehakenmetonsproject,enwerdenookmetenthousiasmeuitgenodigdbij debovengenoemdeeerstebrainstormbijeenkomstvanIGLOmeteenbrede vertegenwoordigingvanorganisatiesuitLelystad.Datenthousiasmeiservanuitde gemeentenogsteeds,maarinmiddelslopenhettijdspadvanditonderzoekenhet tijdspadvanIGLOendegemeentebestveruiteen:wijrondendezefasevanons onderzoekaf,maaromonzegedroomdedoorstarttemakenbinneneenprogrammavan IGLOzijnwenogveeltevroeg.Wehoudenuiteraardcontactomtezienofweinde toekomstweleenbijdragekunnenleveren.Indeidealesituatiekomteralsonderdeelvan IGLOeenruimtebeschikbaarindeWaterwijkvoorCentrumBinnenstebuitendieopen staatvoorprogrammeringdoorenvoordebuurt.

Opbrengstonderzoek

Samenwerkingmetcliënten

Het(secundaire)doelvanditonderzoekishetontwikkelenvaneenwerkmethodemetde gebruikercentraal:dehypotheseisdatGGzcliëntengebaatzijnbijmeervraaggestuurde enlaagdrempeligevoorzieningenenhierookzelfinitiatiefinkunnennemen.Wehanteren hiervoordemethodeUsersasDesignersontwikkelddoorWaagSociety,waarbijinalle fasenvanhetontwerpprocesdegebruikercentraalstaat.Indezefase2hebbenwedan ookdeuitwerking,programmeringenrealisatievandetweedeelprojectenaltijdsamen metcliëntenvanGGZCentraalgedaan,enmetdeervaringsdeskundigenenprofessionals uitonsteamvanGGzCentraal.Hetgaaterdusnietalleenomdegebruikertebetrekken omfeedbacktegeven,maaromdezeeenactieveroltegevenbijzowelhet ontwerpprocesalsdeuitvoering.

Concreetbetekentditdaterbijallebijeenkomstendiewehebbengehadaltijdenkele cliëntenvanGGzCentraalmeededen.BijdeeventsmetdeOntmoetkarrenwasereen groepjevanviercliëntendieiederbijeenaantaleventsaanwezigzijngeweestomde Ontmoetkarrentebemensen.VoorCentrumBinnenstebuitenisermetnameééncliënt geweestdiezichenormheeftingezetomallebijeenkomstenvanBinnenstebuitente organiseren,enzijheeftookzelfeenworkshopschilderengegeven.Daarnaastwarener enkelecliëntendiemeehebbengedaanbijdeworkshopszingevingvoorvolwassenen,en diehebbengeholpenmetdepraktischeorganisatievandedag.

VoorBinnenstebuitenhaddenwemeercliëntenalsdeelnemersverwacht,maardeze bijeenkomstenvondenplaatsnetnadelaatstelockdown,enwehebbengehoorddatde angstvoorCovidbijveelmensentotlangetijdnadelockdownnogheeftgezorgddatze nietmeewildendoenaanactiviteitenmeteengroep–ooknietmetvoldoendeafstanden veiligheidsmaatregelen.Daarnaastheeftonsprojecteentijdstilgelegendoorde lockdown,waardoorwehetgroepjevandeOntmoetkarrendaarnakwijtwaren–hetwas betergeweestalswemeteendoorhaddenkunnengaanmeteenvastegroep.Voorwat betreftdebetrokkenheidvandecliëntenvanGGzCentraalheeftdecoronapandemieons dustochnogbehoorlijkdwarsgezeten.

Desalnietteminwasdebetrokkenheidvandekleinegroepcliëntenwelheelwaardevol, voorhenzelfenvooronsalsteamommethensamentewerken.Derolverdelingwasper persoonverschillend:deeenkwamalleeneenkeermeedoenmetdeOntmoetkarren,de anderwaserelkekeerbijenhielpmetallesmee,weereenanderhadookzelfideeënvoor Binnenstebuitenenhielpdiemeerealiseren,enééncliëntiservanafhetbeginbij geweest,enheeftgedurendehetprojecteensteedsgrotererolopzichgenomenals organisatorvanBinnenstebuiten.Ookwerdenviahenweeranderenerbijgehaald,zoals kennissenuitdebuurtdiekwamenkijkenofdeelnemersvoordeworkshopschilderen voorkinderen.Detijdelijkheidvanditinitiatiefwasweleenmoeilijkefactor:hetpop-up karaktervanditprojectmaakthettevluchtigomechtietsoptekunnenbouwen.Alswe zonderlockdownsopregelmatigebasisbijeenkomstenhaddenkunnenhoudenhadde groepcliëntenenbuurtbewonersmogelijkmeerkunnengroeienenhaddenweeen groterebetrokkenheidbereikt.

Coronainvloed

NietvoornietswaséénvandevragentijdensdeworkshopzingevingbijBinnenstebuiten ‘welkeimpactheeftdecoronapandemiegehadopjouwleven?’Iedereenheeftermeete makengehad,enheeftopzijnminsteenpaarheleanderejarengehad,maarvelen hebbenveelmeertelijdengehaddanalleenhetgemisvanterrasjesenvakanties.

Nietverrassendheeftdepandemieookveelinvloedgehadopditonderzoek:ophet verloopervan,opdecliënten,opdeWaterwijkenoponseigenteam.Infase1hebbenwe ditookalervaren:ooktoenmoestenweovergaanopalternatievewerkmethodeszoals wijkwandelingenenonlineinterviewsinplaatsvanontwerpworkshopsmeteengrote groep.Infase2warenweindiezinvoorbereiddatweeralmiddeninzaten,endus kondenanticiperen,maartochkondenwenietallesvoorspellen.

Onsplanwaseencorona-proofproject:depandemieleeknaardezomertoeaftenemen, duswekozenvoordeontmoetingsplekindebuitenluchtindezomer,endaarnainhet najaardebijeenkomstenmetBinnenstebuiten.Maarnadezonnigemiddagenmetde Ontmoetkarrenkwamenwetochnogineennieuwelockdown,enmoestenwede activiteitenvanBinnenstebuitenuitstellennaardelente,waardoorhetproject maandenlangstilheeftgelegen.Ditheeftimpactgehadoponzeaanwezigheidinde buurt:alserzoveeltijdtussenzit,isdeherkenbaarheidvanonzebeideprojectenveel moeilijker.Daarnaastgingdevaarteruit,enraaktenwedegroepcliëntendieerwasbijde Ontmoetkarrendeelskwijt.Ookhetcontactmetanderesocialespelersuitdewijkiser heelonregelmatigvangeworden:demensenuitfase1warenwegofhaddengeentijd meerinfase2,enveelvandenormalevoorzieningenwaarwesamenmeeophadden willentrekkenwarenlangetijdgesloten.

Daarnaastdenkenwedaternogsteedsveelmensenzijndiehuiverigzijnvoorcontact metanderenuitangstvoorbesmetting.DitgeldtzekervooronzedoelgroepGGzcliënten, maarookvoorveelanderebuurtbewoners:erisalterughoudendheidomzomaarmet eenvreemdeingesprektegaan;depandemieheeftdezehuiverigheidalleenmaarverder versterkt.Ondanksdegrotebehoefteaancontact,dieweoveralterughoordenjuist tijdensennadepandemie,hebbenwemogelijktochmindermensenkunnenbereiken.

Samenwerkingbinnenonseigenteam

Ookonseigenteamheeftlastgehadvandepandemieenhetuitstelvanonzeplanning vanwegedelaatstelockdown.Demeestenvanonsmoestenditprojectinpassennaast anderewerkzaamheden,metnamebijGGzCentraal:ontwerperszijnnoggewendaan projectenmetwisselendeplanning,maarmedewerkersvanGGzCentraalmoeten projectenalsdezenaasthunnormalewerkdoen,enzijndaarinminderflexibel.Eva JamesvanBureauJamesheeftvanwegeverplichtingeninhetonderwijsnadelockdown ookmoetenafhaken.Demeestenvanonshebbengeprobeerdomzoflexibelmogelijkom tegaanmetdenieuweplanning,zodatwehetprojecttochopderithebbenwetente houden.

Watonsondanksdemoeilijkeplanningalsteamtochbijelkaarhieldwasons enthousiasmeoverdesamenwerking:decombinatievanverschillendeachtergrondenen expertiseswaserginspirerendengafsteedsweernieuweinvalshoekenenideeën.De mensenvanhetGebiedsteamvanGGzCentraal,ervaringsdeskundigenencliëntenwaren goedthuisindewijkenindewereldvandeGGz,terwijldeontwerpershunverhalenen ervaringenkondengebruikenomsamentotnieuweideeëntekomen.Hetnadenkenover eenmogelijke‘nieuweGGz’,waarindecliëntderegieheeft,indecontextvande Waterwijk,wasvooriedereeneenboeiendvraagstuk,waarbijookiedereenbuitenzijn/ haar‘comfortzone’vanonzenormalewerkzaamhedenkontreden.Deintensieve betrokkenheiddiewebijonsprojecthaddenzorgtervoordatwegraageenvervolg zoudenzienvandeinitiatievendieinditprojectzijnontstaan–hierdenkenweverder overnaenzoekennaarmogelijkhedenomditvoorelkaartekrijgen.

conclusies

Hebbenweonsdoelbereikt?

Doelvanhetonderzoek: beterherstelvoorGGzcliëntenindeWaterwijkinLelystad, enhetversterkenvansamenredzaamheid.

Subdoelen: 1belangrijksteideeënuitfase1realiserenentesteninpilot-vorm 2ontwikkelenwerkmethodebeterherstelvanuitcliënten/bewonerszelf

Ommetdesubdoelentebeginnen:detweedeelprojectenuitFase1zijnuitgewerkt, gerealiseerdengetestinpop-upvorm.Hetpop-upkarakterhadvoor-ennadelen. Enerzijdssteldehetonsinstaatomteexperimenteren,bijvoorbeelddoormetde Ontmoetkarrenverschillendelocatiesuitteproberenendeverschillenteanalyseren.Voor deOntmoetkarrenishetpop-upkaraktermisschienweleenmust:doorsteedste verplaatsenkunjeooksteedsandereinteractiebewerkstelligen.

AnderzijdsmerktenwemetnamevoorCentrumBinnenstebuitendateentijdelijkepop-up vormeneenbeperktaantaleventsgeenruimtebiedtvoorhetinitiatiefomeenpositiein debuurtteverovereneneencommunitytebouwen.WedenkendathetCentrumvan waardeisvoordewijk,maaromdataantetonenhebjeeigenlijkaleenpermanenteplek nodigvanwaaruithetprogrammaenbekendheidindewijkontwikkeldkanworden.Er wasechtergeensprakevandatweopdezekortetermijnenbinnenonsbudgeteen permanenteruimtezoudenkunnenvinden,duswezijnuiteindelijkheelblijmethet resultaatvandetijdelijkepop-upplekindeaulavandeschool:ookdaaruitbleekalveel potentievooreenpermanentcentrum.

Hetontwikkelenvandewerkmethodevoorbeterherstelvanuitcliënten/bewonerszelf wasalbegonneninFase1:alleontwerpideeënkomenvoortuitinterviewsmetcliëntenen professionalsuitdeWaterwijk.DemethodeUsersasDesignersvanWaagbleekgoed toepasbaarookbijeensociaal-ruimtelijkvraagstuk.InFase2hebbenweonzewerkwijze nogverderuitgebouwd:ontwerp,realisatie,programmeringenuitvoeringvandepop-up installatieswerdgedaandooreenteamvancliënten,ervaringsdeskundigenenandere GGzmedewerkersenontwerpers.Indeontwerpworkshopswerdendeplannenvoorbeide deelprojectenuitgewerkt.Deorganisatieenbemensingwasgrotendeelsinhandenvande cliëntenvanGGzCentraal;metnameéénvanhenheefteengroterolgespeeldbijde organisatieenprogrammeringvanBinnenstebuiten.Ookhebbenweandereorganisaties enbewonersuitdewijkkunnenbetrekken:IDOenStipdedenmeemetdeOntmoetkarren, enbuurtbewonerWillemijnmelddezichviadeOntmoetkarrenbijonsomhaarworkshop dansenvoorpeuterstegeveninCentrumBinnenstebuiten.Hoewelweergblijzijnmetde betrokkenheidvanaldezemensenhaddenwewelmeercliëntenenanderebewonersuit deWaterwijkbijonsprojectwillenbetrekken:hetwervenvanvrijwilligersendeelnemers voordeactiviteitenbleeklastig.Alswealsteamlangerenregelmatigerindewijkaanwezig haddenkunnenzijn,voormeerbekendheidenzichtbaarheid,haddenwemogelijkmeer mensenbereikt.

HetprojectwildebovenalbijdragenaanbeterherstelvoorGGzcliëntenenhetversterken vansamenredzaamheidindeWaterwijk.Inhetkleinisdatonsgelukt:voordemensendie meededenwarenerveleboeiendeontmoetingenengesprekken,endecliëntendieons meehielpenleverdeneenpositievebijdrageaanhuneigenwijk.Decliëntenmaar eigenlijkalonzeteamledenhebbenzichontwikkeldenhebbengeleerdvandeinteractie ensamenwerkingmetanderenmeteenheleanderekijkenachtergrond.Voorhet bereikenvanechtesamenredzaamheidhaddenwemeerbewonersuitdebuurtnodig,en ookeenbeteresamenwerkingmetdeanderesocialeorganisatiesdieactiefzijninde Waterwijk.

Binnendescopevanditprojecthebbenwedusonsdoelbereikt:wehebbenmetdepopupeventslatenzienwatdepotentievanonzeideeënis.Maaromstructureelietste verbeterenindeWaterwijkzijnookstructureleoplossingennodig.Helaasishetons(nog) nietgeluktomhetprojecttebestendigeneneenmeerpermanentvervolgtegeven. Hopelijkontstaanindetoekomstalsnogmogelijkhedenomonzeinitiatieveneen blijvendeplekindeWaterwijktegeven.

Kennisdelen

Hetresultaatvanditprojectisgedeelddoormiddelvaneendigitalepublicatievanfasen1 en2,tevindenophttps://issuu.com/carovandijk/docs

Inoverlegmethetteamhebbenwegezochtnaardebestemogelijkhedenvan presenterenvanhetproject.Omdathetpop-upeventszijndachtenweaanhetmaken vaneenfilm,maarwehebbenhiervanafgezien,omdatfilmendegebeurtenissenteveel verstoort.Deeventszijninplaatsdaarvanvastgelegddoormiddelvanfoto’s.

Wehebbenonsonderzoekookgedeeldopverschillendelandelijkesymposia.Hier hebbenwetelkensveelenthousiasmeteruggehoordoverdegehanteerdewerkwijze waarbijdedoelgroepzelfderegieheeft.Debedoelingisdatweonsprojectooknog mogenlatenzientijdenseenvervolgbijeenkomstvanIGLOvandegemeenteLelystad, maarhetteamvanIGLOheeftaangegevendatditnunogtevroegkomtinhetproces. Lijstvankennisbijeenkomstenwaaronsonderzoekisgepresenteerd:

27-3-2021onlinebijeenkomstHerstelvoorIedereen

Doelgroep:GGzprofessionalsenbeleidsmakers

16-4-2021onlinesymposiumVerbindingsfestivaldoorPlatformZorgsaamWonen

Doelgroep:professionalsopgebiedvanwonenenzorg

10-6-2021onlinemeetupChronischGezonddoorAgis/Stimuleringsfonds

Doelgroep:ontwerpersenzorgprofessionals

23-9-2021onlinesymposiumPortaaloverzorgzamewoonomgevingen

Doelgroep:medewerkerswoningcorporatiePortaal

11-10-2021deelnameaanbijeenkomstIntegraleGebiedsaanpakLelystadOost doorGemeenteLelystad

Doelgroep:professionalsopgebiedvanwonenenzorginLelystad

27-1-2022onlineseminarVanNimbynaarWimbydoorPlatformZorgsaamWonen

Doelgroep:professionalsopgebiedvanwonenenzorg

21-4-2022FestivalChronischGezonddoorAgis/Stimuleringsfonds

Doelgroep:ontwerpersenzorgprofessionals

Waterwijk–vervolg

Voorwatbetreftditproject(On)GewoonGoedWonenbinnenhetprogrammaChronisch Gezondisditverslagdeafronding:hierstopthetdusvoorlopig,maardatwilnietzeggen datwenietmeerdromenvaneenvervolg.Metditonderzoekhebbenwedepotentie aangetoondvanlaagdrempeligeontmoetingsplekkengeprogrammeerdengerunddoor GGzcliëntenuitdewijk.Wehebbenechterookdebeperkingengezienvantijdelijke interventieszoalsonzepop-upinstallaties:eristijd,regelmaatenzichtbaarheidnodigom bekendheidenvertrouwenoptebouwenindewijk,eneensolidecommunitytebouwen rondomonzeinitiatieven.Hiervoorblijvenweonsonderzoekdelenmetrelevante stakeholders,enhoudenwecontactmeto.a.degemeenteomtezienofertezijnertijd meermogelijkhedenzijn.IndetussentijdzijndeOntmoetkarrenendeinstallatievan BinnenstebuitenbeschikbaarvoordeWaterwijkersenGGzCentraalenhuncliëntenom internintezetten,ofomweerdewijkintegaan.

Onsideaalbeeldvooreenvervolgopditonderzoekzouzijn:eenpermanentelocatieinde Waterwijk,waarweeenCentrumBinnenstebuitenkunnenvestigen,bestaandeuiteen ontmoetingsruimteeneen(ofmeerdere)activiteitenruimte(s).DeOntmoetkarrenkunnen vanhieruitdewijkintrekken,en/ofzijnonderdeelvanhetinterieurvanBinnenstebuiten. DezelocatiewordtgerunddoorGGzcliënten,dievolwaardigefunctiesvervullenendaarbij waarnodiggesteundwordendoordesocialeprofessionalsuitdewijk.Allebewonersuit deWaterwijkkunnenmeedoenaandeactiviteiten,maarkunnenookzelfeenactiviteit organiserenvoorhunmede-Waterwijkers.Hetaanbodisgebaseerdopdewensenuitde buurtenhetbestaandeaanbodbijo.a.IDOendeWaterbever,waarregelmatigmeewordt uitgewisseldensamengewerkt.

Delocatiezitopeencentraleplekindewijkenisgoedzichtbaarenherkenbaar,meteen eigenstijlenvormgeving.Vanbuitenkunjealzienwatertedoenisenwordtje uitgenodigdomnaarbinnentegaan.Deontmoetingsplekiseenfrisseruimtewaar iedereenzichwelkomvoelt;eriskoffieentheeenjekunterelkedagterecht.De activiteitenruimteligtafgeschermdvandestraatendereuring,enisgeschiktvoordiverse activiteiten:vanyogaendansentotcreatieveworkshopsofintiemegesprekkenen meditatie.Deorganisatieiszoopgezetdatbewonersduurzaamderegiehoudenen professionalsvooralondersteunendzijn.Hetiseenonafhankelijkeplek,nietonderdevlag vaneenoverheidoforganisatie:dezeplekisvandebuurt.