TÜRK HAVA KUVVETLERİ MÜZESİ Turkish Air Force Museum
Fotoğraflar: Yaman Yaşınel
iSTiKBAL GÖKLERDE, KALiTE YERLERDE ... Yıllardır niyetlenip bir türlü denk getiremediğim Yeşilköy Havacılık Müzesini 2017 Haziranında ziyaret etme imkanım oldu. Müzeye girdiğimde şimdiye kadar hiç görmediğim bir olayla karşılaştım, 60 yaş üzeri ziyaretçilerden giriş ücreti alınmıyordu. İhtiyarlığın olumlu bir yönü ... Ancak gişeleri geçip müze alanına ulaştığımda büyük bir hayal kırıklığına uğradım. Bu kadar güzel içeriğe sahip bir müzenin bu denli bakımsız bırakılması, her ne sebeple olursa olsun hoş değil. Açık havada sergilenen uçakların hemen hemen tamamı görmezden gelinmeyecek bir şekilde yosun tutmuş, madeni kısımları paslanmış ve çürümüş, boyaları yer yer dökülmüş. Sergilenen uçakların önünde bulunan bilgilendirme levhaları üzerindeki kuş pisliklerinden okunamaz halde. Dilerim vakit kaybetmeden müze hakettiği kalitesine kavuşturulur. Bu haldeyken gidin görün diyesi de gelmiyor insanın, ama ne olursa olsun 1-2 saat boyunca sıkılmadan gezebileceğiniz ilginç bir müze. Müze binasının içerisinde ve hangarda ışık şartları elverişli olmadığından istediğim kalitede çekim yapamadım. Açık alanda çektiğim resimleri yukarıda belirttiğim nedenlerden ötürü olduğu gibi göstermek istemedim. O nedenle fotoğrafları yoğun bir photoshop aşamasından sonra sunmayı tercih ettim. Umarım beğeninizi kazanır. Kitabın sonunda fotoğrafların orijinal ve photoshoplanmış hallerini karşılaştırabileceğiniz iki sayfa ekledim. Ayrıca YouTube kanalı üzerinden photoshoplama işlemini ve sürecini gösteren kısa bir videoyu da izleyebilirsiniz.
HAVA KUVVETLERi MÜZESi TARiHÇESi I. Dünya Savaşı sonunda, en eskisi 1912 yılına ait olmak üzere muhtelif milletlere ait tayyareler ile hangarlarda I. Dünya Savaşı devamınca Almanlar tarafından yapılan her tip tayyareden bir, iki ve üçer adet bulunması Hava Kuvvetleri Müfettişliğince bir hava müzesi kurma kararı alınmasına neden olmuştur. Düşmandan ele geçirilmiş ganimet uçakların da aynı amaçla toplatılmasına başlanmıştır. Ancak müze için toplanan bu uçakların, Kurtuluş Savaşı’nda zarar görmemesi için Kartal Maltepe’ye götürülmesi düşünülmüş, fakat taşıma sırasında uçakların bir kısmı büyük ölçüde hasar görmüştür. Bu hasarlar ile Kurtuluş Savaşı’nda meydana gelen uçak kırımları, hava müzesi kurma fikrini geciktirmiştir. 1960 yılında zamanın Hava Kuvvetleri Komutanı Hv. Org. İrfan Tansel’in direktifiyle Türkiye’de Hava Müzesi kurma fikri gündeme gelmiş ve bu amaçla 1963te yayınlanan bir emirle Hava Kuvvetleri ve diğer birliklerde kullanılan uçaklardan birer adedinin korunması istenmiştir. Sürdürülen çalışmalar sonucu 1966 yılında Hava Müzesi Teşkilatı oluşturulmuş ve 15 Mayıs 1971 yılında İzmir Cumaovası Sivil Havaalanında Türkiye’nin İlk Hava Müzesi açılmıştır. Açılışında büyük ilgi görmesine rağmen, şehir merkezine uzaklığı ve ulaşım zorlukları nedeniyle istenilen seviyede ziyaretçilerin ilgisini çekemediğinden Hava
Müzesi için yeni yerleşim alanı arayışına girilmiştir. Cumaovası pistinin onarımı, meydanın eğitim uçuşları için geliştirilmesi ve sivil hava trafiği için de bu meydandan faydalanılması kararı iskan ve yerleşme açısından yeni problemler doğurmuş olduğundan Hava Müzesi’nin daha uygun bir yere nakli zorunlu hale gelmiştir. Hava Müzesi, İzmir-Cumaovası’nda 1978 yılına kadar faaliyetine devam etmiştir. Yapılan inceleme sonucunda mevkii, ziyaretçi potansiyeli, geliştirme ve idame kolaylıkları, ilk hava birliğinin kurulduğu yer olması ve taşıdığı tarihi önem de dikkate alınarak, Hava Müzesi için en uygun yerleşim alanının Hava Harp Okulu’nun da yakınında konuşlanmış olduğu İstanbul-Yeşilköy’de bulunan Askeri Havaalanının bitişiğindeki alanda konuşlandırılması kararının alınması fikrini güçlendirmiştir. Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı yeni Hava Müzesi binası inşaatına 1977 yılında başlanmış, 1983 yılında tamamlanmıştır. Modern müzecilik anlayışı içerisinde, 2.365 m²’si kapalı, 12.000 m²’si açık sergileme alanlarını kapsayan toplam 65.000 m² alan üzerine kurulmuş olan Müzenin iç mimarisi ve dekorasyonu İstanbul İl Kültür, Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü ile Mimar Sinan Üniversitesi’nden teknik eleman ve uzmanlarınca gerçekleştirilmiş ve 16 Ekim 1985’te Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Halil Sözer tarafından ziyarete açılmıştır.
F-104 G STARFIGHTER
F-104 Starfighter Amerikan Lockheed firması tarafından tasarlanan bir bombardıman uçağıdır. Rus muadili MIG-21 süpersonik savaş uçağıdır. ABD, Kanada, Almanya, İtalya, Japonya, Pakistan ve Türkiye tarafından kullanılmıştır. Türk Hava Kuvvetleri’nde 1964 yılında kullanılmaya başlanmış olup 1993 yılında emekli olmuşlardır. Kısa kanatları yüzünden herhangi bir motor arızası ya da güç kaybı sonucunda hava tutunması çok az olduğundan planör uçuşu yapamayan ve sık sık
bu sebepten düşen uçaklardır. Alman Hava Kuvvetleri’ndeki yüksek kaza oranından ötürü „uçan tabut“ olarak anılmıştır. Alman Hava Kuvvetleri’ne ait 100’ün üzerinde F-104 G uçağının, kullanıldığı süre içinde kırıma uğradığı söylenmektedir. Türk Hava kuvvetlerinde F-104G, TF-104G, F-104S, CF-104A ve CF-104D modelleri hizmet vermiştir. Kıbrıs Barış Harekatı sonrası Türk Hava Kuvvetlerini takviye etmek amacıyla, Amerikan silah ambargosundan dolayı İtalya’dan elde bulunan F-104G modellerinden oldukça farklı olan F-104 S tipi 40 adet uçak alımı yapılmıştır. Kanada yapımı CF-104A ve CF-104D modelleri Kanada tarafından 1983 yılında hibe edilmiştir.
F-104S STARFIGHTER
F-16 Fighting Falcon
F-16 »Savaşan Şahin« Lockheed Martin üretimi çok amaçlı, tek motorlu jet savaş uçağı. General Dynamics şirketi tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir. Hafif avcı olarak tasarlanmış, başarılı birçok amaçlı avcı uçağıdır. Geniş kullanım alanı, olağanüstü manevra kabiliyetiyle kendini kanıtlamış ve başarısıyla birçok ülkeye ihraç edilmiştir. F-16 büyük Batı kökenli avcı projesi sonucunda üretimi 1976 yılında onaylanmıştır. II.
Dünya Savaşı sonrası uçaklar içinde MIG-21’den ve F-4 Phantom II’den sonra en çok üretilen 3. savaş uçağıdır. Türkiye’nin kullandığı F-16’lar TUSAŞ (TAI) Tesislerinde montajları gerçekleştirilerek üretilmiştir. F-16 uçakları Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmiş, yüksek teknolojinin en son ürünlerindendir.Türk Hava Kuvvetleri’nde C ve D serisi kullanılmaktadır. C serisi tamamen av ve bombardıman görevleri için imal edilmiştir. D serisi ise hem savaş hem de eğitim amacıyla kullanılmaktadır. Bazı F-16 filoları „LANTIRN“ hedefleme podlarıyla ile donatılmıştır. Yeni nesil F-16’lar ASELPOD (Gece Hedefleme ve Kızılötesi Işın) ile donatılmıştır.
NORTHROP F-5 F-5A/B Freedom Fighter ve F-5E/F Tiger II düşük maliyeti olan ve kolay bakım yapılabilen bir gelişmiş eğitim uçağıdır. SSCB ve Doğu Blokundaki karşılığı L-39 Albatrostur. Ucuz maliyeti olması sebebiyle daha çok zayıf ekonomili ülkelerin tercihi olmuştur. Türk Hava Kuvvetleri de bir modernizasyon çalışması ile bu uçakları eğitim uçağı olarak bir müddet daha kullanmayı planlamaktadır. F-5 çok amaçlı bir uçaktır ve çok yüksek manevra kabiliyeti vardır. Hava Savaşları için Sidewinder füzeleri taşıyabilir. Kara saldırıları için de bomba ve roket taşımaktadır. F-5B adında iki kişilik eğitim sürümü ayrıca RF-5 adında bir fotokeşif sürümü vardır. ABD donanması eğitim amaçlı kullanmak
üzere durumları iyi olan İsviçre Hava Kuvvetleri’nin kullanım dışı 44 adet F-5E Tiger II uçağını satın alarak bazı düşman unsurları ile donatmış ve F-5N Tiger II şeklinde yeni bir türev ortaya çıkarmıştır. Amerikan Hava Kuvvetlerinin, İsviçre Hava Kuvvetlerinde kullanımdan çıkmış olan 44 adet F5-B Tiger II‘i alıp düşman unsurlarıyla donatıp eğitim uçuşlarında kullanmak için geliştirdiği bir türdür. Düşman unsuru olarak, SSCB‘nin ürettiği Mig 25 Foxbat ve diğer Mig unsurlarının donanımları kullanılmıştır. Telsiz konuşmalarında Amerikan Hava Kuvvetleri Mig 25 olarak tanımlar. Ayrıca bu uçağı Türk Yıldızları da değiştirerek gösteri amaçlı olarak kullanmaktadır.
Republic RF-84 F „ThunderSTREAK“
Republic RF-84 F „Thunderflash“ Tam yükle havalanabilmek için pistte epey koşması gereken F-84G’e »kurşun plaka« gibi, oldukça şık bir ad takılmıştı. Bu cesaret kırıcı isme rağmen, Kore Savaşı sırasında Republic F-84 Soğuk Savaş dönemiyer saldırı görevlerinde uzun süre ve nin başlarında kullanıma giren tek jet motorlu bir uçaktır. Republic Aviation başarı ile kullanıldılar. Company tarafından üç farklı versiyon- F-84G, Amerikan Hava Kuvvetleri la üretildi: F-84B/C/D/E/G Thunderjet dışında en az on iki ülkede kullanıldı. Türk Hava Kuvvetleri’nde Folarak, katlanabilir kanatlarla F-84F 84G’ler 1952 ile 1966 yılları arasında Thunderstreak ve keşif uçağı olarak kullanıldılar. Amerika Birleşik RF-84F Thunderflash. Devletleri’nden 1952’de gelen ilk F-84E bazinda yeni Wright-J65-Jet parti Balıkesir’deki 9. Hava Üssü’nde motoru ile yenilenerek toplam 2.711 konuşlandırılmış. ABD’den toplam adet üretildi. RF-84F Thunderflash 358 adet F-84G alınmış, bu rakama Gözcü (Keşif) uçağı olarak ve içine daha sonraları diğer NATO ülkelealtı kamera yerleştirilebilen uzatılmış burun kısmıyla ve silahsız olarak 715 rinden gönderilen 121 adet uçak da adet üretildi. eklenince toplam rakam 479’a ulaşmış.
Republic RF-84 F „ThunderFLASH“
Convair F-102 Delta Dagger pozisyonuna geçirecek, uygun zaman geldiğinde de elektronik ateş konF-102’nin temel görevi düşman trol sistemi aracılığıyla AA roket ve uçaklarını tespit ve imhaydı. F-102 füzeleri otomatik olarak ateşleyecek dünyanın ilk her türlü hava şartlarında tarzda geliştirilmiştir. Türk Hava görev yapabilen süpersonik önleme Kuvvetlerinin her türlü hava şartında uçağı ve USAF’ın servise giren ilk önleme yapabilen ilk av uçağı ve delta kanatlı uçağıdır. İlk uçuşu 24 aynı zamanda ilk ve tek delta kanatlı Ekim 1953’de yapılmış, 1956’dan itiuçağıdır. 1968-1971 yılları arasında 40 baren Hava Savunma Komutanlığı’nda adet F-102A ve 9 adet TF-102A modehizmete girmeye başlamıştır. Convair, linde toplam 49 adet f-102 uçağı Türk 975’i F-102A olmak üzere toplam Hava Kuvvetleri envanterine girmiştir. 1,101 adet F-102 üretmiştir. USAF 1974 Kıbrıs Barış Harekatı sırasında savaş eğitim uçağı olarak pilot ve Av-Önleme görevi uçmuştur. f-102 öğrencinin yanyana oturduğu TFuçakları son uçuşunu 5 haziran 102’lerden de 111 adet satın almıştır. 1979 tarihinde yapmıştır. Uçaktaki elektronik donanım savaş ABD dışında F-102A ve TF-102’ler durumunda düşman uçağını tespit yalnız Türkiye ve Yunanistan edip radarları vasıtasıyla saldırı tarafından kullanılmıştır.
SUPER SABRE F-100C
North American F-100 „Super Sabre“ 1274’ü F-100D tipindedir. Bu uçaklarda F-86’lar için üretilen J47 jet motorlarının geliştirilmiş modeli olan J57’ler kullanılmıştır. “Afterburner”lı olan bu motorlar 10.000lb üzerinde itiş gücü üreten F-100 Super Sabre (Süper Kılıç); ilk ilk Amerikan turbojetidir. F-100’lerin prototip uçuşu 25 Mayıs 1953 de gerçekleştirilen, North American firması takma adı “Super Sabre”dır. 1958’den tarafından geliştirilen ve tasarımı F-86 itibaren Türk Hava Kuvvetleri F-100’leri MAP programı dahilinde teslim almaya Sabre’a dayandırılan bir av-bombarbaşladı. İlk gelenler F-100D ve F-100F dıman uçağıdır. F-100C’lere ilaveten av-bombardıman tipi olan F-100D tipi modelleri olup USAF envanterinden gönderilmiştir. Bu sevkiyatı 1972 de geliştirilmiş ve geniş bir kullanım yılından başlamak üzere F-100C’ler alanı bulmuştur. Avcı yetenekleri izlemiştir. Bunlardan 115 adet gönderilgeliştirilmiş, 4 adet AIM-9 havadan miştir. Türk F-100’leri Kıbrıs Barış havaya füze ile donatılmış ve taktik Harekatı’nda yoğun ve etkili bir şekilde bombardıman uçağı olarak gövde altında M-61 nükleer bomba taşıyacak kullanılmıştır. Son Türk Hava Kuvvetduruma getirilmiştir. 1953-1959 yılları leri F-100’ü 1988’de emekliye ayrılarasında 2294 adet üretilmiş olup bunun mıştır.
BEECHCRAFT T-34 A „Mentor“
Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde 37 yıl hizmet veren, emeklilik hayatında Türk Hava Kurumu ve İstanbul Havacılık Kulübü’nde de kullanılan T-34A Mentor uçakları, bugüne kadar binlerce pilot yetiştirdi. T-34 Mentor yani takma adıyla »kılavuz«, Beech şirketinin sahibi Walter Beech başkanlığındaki ekip tarafından sivil Model 35 Bonanza uçağından geliştirilmişti. Bu uçaktaki birçok sistem T-34’e adapte edildi. T-34’ler ABD Deniz Kuvvetleri tarafından da beğenilince uçağın B
modelinden 423 adet üretildi. Piston motor daha sonra yerini yüksek güçlü turboprop PT6A-25 motoruna bıraktı. T-34C olarak adlandırılan bu model ABD Deniz Kuvvetleri’nin yanı sıra bir çok ülkenin hava kuvvetlerinde eğitim ve hafif saldırı uçağı olarak kullanıldı. T-34’ler Arjantin, Kanada ve Japonya’da lisans altında imal edildi. İlk geldiklerinde boyasız doğal metal renkli uçaklar, kare fors taşıyordu. Kanat altlarında ise sol tarafta uçağa verilen 1 den 24 e kadar sıralanan numara, sağ kanatta da eğitim uçağı olduğunu belirten OK (okul) ibaresi yer alıyordu. Yine uçağın kuyruk bölümüne yakın gövdesinde forstan sonra OK ve uçağın numarası bulunuyordu.
CESSNA T-37 C „Tweetybird“ diler. 1959’da T-37B USAF’a katıldı. T-37A’ya benzemekle birlikte daha güçlü motorlara sahip bulunuyordu, bordo paneli yeniden düzenlenmişti, daha gelişmiş radyo haberleşme ve seyrüsefer ekipmanlarına sahipti. T-37 iki motorlu bir temel eğitim uçağı olup jet uçağının işletilmesi, enstrumanları, kol uçuşu ve gece uçuşu gibi temel eğitimi vermeğe yöneliktir. “Tweety Bird” veya “Tweet” olarak adlandırılan bu uçak, eğitim konsepti esas alınarak tasarlanmış ilk USAF uçağıdır. Prototip XT-37 ilk uçuşunu 12 Ekim 1954’de yaptı; ilk üretim T-37A da ilk 27 Eylül 1957’de uçtu. Bazı tadilatları takiben 1957’de USAF’ta hizmete gir-
Geçen süre içinde bütün T-37A’lar –B tipine dönüştürüldü. Silah ve daha fazla yakıt kapasitesi olan T-37C yalnız ihracat için üretilmiştir. T-37B ve T-37C’nin her ikisi de müttefik ülkelerin hava kuvvetlerinde görev yapmaktadırlar. 1972de üretim sona erene kadar yaklaşık 1,300 T-37A, -B ve -C üretilmiştir. Buna ilaveten T-37’nin saldırı modeli olan A-37’lerden de 600 adet üretilmiştir.
F-4 E Phantom
McDonnell Douglas F-4 Phantom II Amerikan McDonnell Douglas Corp. tarafından üretilen çok amaçlı avcıbombardıman uçağıdır.Yapımına ilk kez 1961’de başlanmıştır. 1996 yılına kadar Amerikan Ordusu tarafından aktif hizmette kullanılmıştır. Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-21’dir F-4 Vietnam Savaşı sırasında Amerikan ordusu tarafından sığınakları ve köyleri napalm bombaları ile yakmak ve de havadan destek vermek için kullanılmıştır.Türkiye ilk olarak “Peace Diamond I”(Barış
Pırlantası I) projesi ile 40 adet F-4E sipariş etmiş ve uçaklar 1974 yılında Türk Hava Kuvvetleri’ne teslim edilmeye başlanmıştır. ABD’nin elinde uluslararası satış taleplerini karşılayacak yeterli RF-4 olmadığından 1992–1994 yılları arasında da Alman Hava Kuvvetleri’den emekliye ayrılan 32 adet RF-4E Türkiye’ye hibe edilmiştir. Modernizasyon kapsamında F-4’lerin 28 uçaklık bölümü 1. Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı, Eskişehir’de, 26 uçaklık bölümü İsrail Havacılık Endüstrisi (IAI) tesislerinde tamamlanmıştır. F-4 ler 2002 yılındaki modernizasyonlarından sonra Türk Hava Kuvvetleri’nde 2020 yılına kadar aktif görev yapması planlanmaktadır.
Bell UH-1 „Iroquois“
Bell firması tarafından üretilen askeri amaçlı taşıma helikopteri. UH-1 Iroquois adıyla bilinir. Türkiye’de halk arasında Pat Pat olarak anılır.İlk başta askeri amaçlarla üretilmiş bir helikopter olsa da beklenenden çok daha büyük bir ilgi görmüş ve sivil amaçlar için de kullanılmıştır. Dünyanın en „ünlü“ helikopterlerinden biri olmakla birlikte artık kullanım devrini yavaş yavaş kapayan bu helikopter birçok pilotun vazgeçilmezi olmaya devam edecektir. UH-1’in iskelet yapısı Bell Model 204’e dayanır. Helikopter ara-
ma kurtarma, nakliye ve pilot eğitimi görevlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. İlk uçuşunu 22 Ekim 1956 da yapan UH-1’ler 1959 yılında Amerikan Ordusunun hizmetine girmişlerdir. „Tüm zamanların En İyi Helikopterleri“ belgeselinde, en iyi helikopter seçilmiştir. UH-1’ler başarılı Bell helikopterleri serisinin öncüsüdür. Vietnam Savaşı’nda kullanılmak üzere tasarlanan UH-1B modelinde kabin, 9 asker veya 3 sedye alacak şekilde genişletilmiştir. Vietnam Savaşı’nda üretiliş maksatlarının dışında piyadelere yer desteği verme ve keşif görevlerinde de kullanılmışlardır. Bu yüzden çok yüksek kayıplar vermişlerdir: ölen pilot sayısı 2.002 iken kaybedilen helikopter sayısı yaklaşık olarak 5.000 adettir.
S-2 E „Tracker“
S-2 Tracker uçakları Amerikan Deniz Kuvvetleri için denizaltılara karşı savunma amacıyla Grumman Corporation tarafından üretilmiş ve 4 Aralık 1952’de ilk uçuşunu gerçekleştirmiştir. 1972 yılında Türk Deniz Kuvvetleri tarafından Deniz Karakol Uçağı olarak alınmış ve 1993 yılına kadar kullanılmıştır. 1996 yılında S2E uçaklarının yangın söndürme uçağına dönüştürülmesi için TUSAŞ ve TEMA işbirliğinde bir proje başlatılmış, şu an kullanılmakta olan S2E uçağı prototip olarak yangın söndürme uçağına
dönüştürülmüştür. Yangın söndürme uçağına dönüştürülen uçak 1999 depreminden sonra başlayan TÜPRAŞ rafineri yangının söndürülmesinde önemli görevler icra etmiştir. Yangın söndürme uçağı projesi 2000 yılında iptal edilmiştir. Yaklaşık 22 yıl S-2A ve S-2E Tracker D/K uçaklarını kullanan 301. Deniz Hava Filosu bu uçakların artık ekonomik ve teknolojik ömürlerinin sonuna gelmesiyle birlikte 1993 yılından itibaren uzun bir süre Deniz Karakol Uçağından yoksun kalan 301. Deniz Hava Filomuz 2000’li yıllarda S-70B SeaHawk Helikopterlerinin envantere girmesine paralel modern bir D/K uçağı edinme faaliyetlerine başlamış ve MELTEM Projelerini başlatmıştır.
RAPIER – Alçak irtifa Hava Savunma Füzesi
BAE Systems tarafından üretilen yerden radar ve elektro-optik güdümlü bir alçak irtifa hava savunma sistemidir. Tasarım amacı hava üsleri ile bazı stratejik/ekonomik hedeflerin alçak irtifa hava savunmasının sağlanmasıdır. Sistemin atış gücünü Rapier MK-I ve MK-II füzeleri oluşturmaktadır. İki aşamalı katı yakıtlı roket motorunun sağladığı 2.5 mach hızla hedefe yönelir ve s eyir sırasında 30 G’lik manevralar
yapabilir. Yaklaşma/yakınlık tapalı bir füzedir ve hedefe yakın bir mesafede patlayarak hedefi etkisiz hale getirir. 8 km etkili menzile ve 5 km etkili irtifaya sahiptir. Füzenin raf ömrü 15 senedir. Fırlatma lançerine bir seferde 4 adet füze yerleştirilebilir. İki personel sistemi 2 dakika içinde atışa hazır hale getirebilmektedir. Rapier, araçla çekili bir füze olup tekerlekli araçlarla çekilerek kurulan bir sistemdir. Bu amaç için Türk Hava Kuvvetlerinde Land Rover 130 Rapier Çekici arazi aracı kullanılmaktadır. Sistem istenirse çevreye hakim bir tepeye helikopter yardımı ile de konuşlandırılabilmektedir
MIM-3 Nike-Ajax
MIM-14 Nike Hercules MIM-14 Nike Hercules, ABD’li Western Electric firması tarafından üretilen ve 1950’li yılların teknolojisini taşıyan bir yüksek irtifa hava savunma füzesidir. Tasarım amacı Sovyet bombardıman uçaklarının ve balistik füzelerinin yüksek irtifada önlenmesidir. Yerden radar güdümlü bir füzedir. 144 km menzil ve 45 km irtifa kapasitesine sahiptir. Katı yakıtlı roket motorunun sağladığı 3.65 mach hızla hedefe yönelir. 500 kg ağırlığındaki harp başlığı parça ve infilak tesirlidir. Sistem mobil hareket kabiliyetine sahip değildir. Nükleer başlık taşıyabilir ve teoride kısmi olarak kara hedeflerine karşı saldırı yeteneği de vardır.
Türk Hava Kuvvetleri bünyesine 19591964 yılları arasında ABD desteğiyle 72 adet Nike Hercules tedarik edilmiştir. Füzeler İstanbul’da konuşlu 15. Füze Üs Komutanlığı’na bağlı görev yapmışlardır.
F-86E Sabre
C-160 Transall C-160 Transall, Fransız Aérospatiale ve Alman MBB (Messerschmitt-BölkowBlohm) firmaları tarafından geliştirilen hafif sınıf bir taktik nakliye uçağıdır. 1959 yılında Fransız ve Batı Alman Hava Kuvvetlerinin hafif sınıf nakliye filosu belkemiğini oluşturan Norad uçaklarının yerini alacak yeni bir nakliye uçağı geliştirilmesi için Alman ve Fransız havacılık firmaları tarafından Transport Allianz (TransAll) adlı bir konsorsiyum oluşturulmuştur. Müşterek yürütülen çalışmalarının ardından üç adet prototip üretilmiş ve ilk prototip uçak 25 Şubat 1963 tarihinde ilk uçuşunu gerçekleştirmiştir. Türk Hava Kuvvetleri: 1971-1972 yılları arasında Alman Hava Kuvvet-
lerinden 20 adet C-160D tedarik etmiş ve bu uçaklara C-160T kodlaması verilmiştir. 1974 yılında gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekâtına katılan C-160 uçakları Kayseri Erkilet Hava Üssünden havalanarak adaya paraşütçü indirmede büyük yararlılık göstermiştir. Halen 15 adet uçak hizmete devam etmektedir.
Douglas C-47A Skytrain
C-47 Skytrain (Göktreni) Amerikan Douglas şirketi tarafından üretilen askeri taşıma uçağı. Dakota (Douglas Aircraft Company Transport Aircraft) adıyla da bilinir. Douglas DC-3 geliştirilerek yapılmıştır. C-47’ler Müttefiklere savaşı kazandıran en önemli uçaklardan biridir. Kolay üretilmesi aynı zamanda birçok görevde rahatlıkla kullanılabilmesi sayesinde yıllardır birçok ordunun bünyesinde kullanılmaktadır. 2.700 kg yük taşıyabilirler. 28 asker, 14 adet sedye, bir adet jip veya top da C-47’nin taşıyabileceği yükler arasındadır.
C-47’lerin 22 farklı işlevi vardır. Bunların arasında ambulans, kargo, hava indirme en çok kullanılan işlevlerdir. Dakotalar dünyadaki her iklim şartında ve her kıtada uçmuşlardır. Vietnam ve Kore savaşlarında görev almışlardır. C-47’ler uzun süre Türk Hava Kuvvetlerinde görev yapmış, C-130 ve C-160 larla yanyana uçmuştur. Yakın zamana kadar Etimesgut’tan yapılan Batı ve Doğu Kurye uçuşları C-47’ler ile yapılmıştır. Ancak Aralık 1993’de CASA CN-235’ler ile değiştirilmeye başlamışlardır. Elektronik karşıt önlem uçağı olarak revize edilen 3 adet EC-47 1995’e kadar hizmette kalmıştır. Son C-47 da 1998’de emekliye ayrılmıştır.
MJ-1 Bomba yĂźkleme araci
F-104 G STARFIGHTER
Republic RF-84 F „Thunderflash“
F-16 Fighting Falcon
Republic RF-84 F „ThunderSTREAK“
NORTHROP F-5
Convair F-102 Delta Dagger
North American F-100 „Super Sabre“
BEECHCRAFT T-34 A „Mentor“
CESSNA T-37 C „Tweetybird“
SUPER SABRE F-100C
MIM-14 Nike Hercules
Douglas C-47A Skytrain