Programación 4º ep 16 17 by castelao navia

CONTEXTUALIZACIÃ&#x201C;N DO ALUMNADO

@s nen@s deste curso están en plena etapa do periodo de operacións concretas. Isto supón que razoan loxicamente, pero este razoamento está vinculado á manipulación dos obxectos ao que este razoamento se refire.Manexan con soltura os símbolos( debuxos, gráficos…) en substitución dos obxectos. Comezan a realizar reflexións sobre as actividades polo que intentarán ordenar, clasificar e comparar. Son nen@s que actúan cada vez máis automáticamente,fixándose eles mesmos as metas e as acción que deben levar a cabo para conseguilo. Aumenta a súa autonomía con respecto aos pais, pasando a ser o seu grupo de amigos o máis importante e valoran moito a súa pertenza a un grupo. Asimesmo, aínda que hai unha clara diverxencia nos xogos entre nenos e nenas, o grupo terá cada vez máis importancia e as actividades conxuntas convírtense nun motor esencial do seu desenvolvemento.Tamén se incrementa a súa relación co mundo que os rodea e o seu interese polo contorno máis cercano e o máis alonxado. Son nen@s responsables,pero precisan sentirse segur@s o que lles permite controlar as súas emocións e a súa inquietude. A programación didáctica do 4º curso de Primaria vai dirixida a un grupo de alumn@s que reside maioritariamente na parroquia viguesa de Navia. O colexio Daniel R. Castelao está situado nos arredores de cidade de Vigo, nunha zona semirrural, aínda que coa construción do novo polígono de Navia( PAU) pasou a ser máis zona urbana que rural. O colexio está experimentando un notable incremento de alum@s nos últimos anos, dato que ten que ser tomado en conta para elaborar una programación. Neste ano 2016/2017 o 4º curso de Educación Primaria consta dun total de 24 nen@s . Algúns recibiron reforzo o curso pasado.

ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

CUARTO Competencias Temporalización clave

BLOQUE 1. INICIACIÓN Á ACTIVIDADE CIENTÍFICA  b  e  g  h  i

 B1.1. Realización de proxectos, pequenas investigacións e presentación de resultados.  B1.2. Interese por coidar a presentación dos traballos en soporte dixital ou papel.  B1.3. Uso das TIC de xeito cada vez máis autónomo para a busca de información e para a súa comunicación, empregando a nivel básico o tratamento de textos (titulación, formato, arquivo e recuperación dun texto, cambios, substitucións e impresión).  B1.4. Seguimento dunha secuencia dada para atopar unha información en internet e noutros soportes.

 B1.1. Realizar un proxecto para a obtención dun produto como resultado dun problema formulado, elaborar con autonomía documentación sobre o proceso e presentala en diferentes soportes.

 CNB1.1.1. Busca, selecciona e organiza a información importante, obtén conclusións e comunica o resultado de forma oral e escrita.

 CAA

 CNB1.1.2. Presenta os traballos, en soporte dixital ou papel, de maneira ordenada, clara e limpa.

 CCL

 CNB1.1.3. Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas e ten iniciativa na toma de decisións.

 CAA

 CNB1.1.4. Consulta e utiliza documentos escritos, imaxes e gráficos.

 CAA

 CCL

 Ao longo do curso.

 CMCCT  CSIEE

 CMCCT  CD

 CMCCT  CSIEE

 CMCCT  CD

ÁREA Obxectivos

 b  e

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

 B1.5. Iniciación á actividade científica.

 g  h

Criterios de avaliación

 B1.2. Establecer conxecturas de sucesos ou problemas que ocorren no seu contorno por medio da observación e obter unha información.

CURSO Estándares de aprendizaxe

 b  c  k  m

Competencias Temporalización clave

 CNB1.1.5. Reflexiona sobre o  CAA traballo realizado, saca  CMCCT conclusións sobre como traballa e aprende e elabora estratexias para seguir aprendendo.

 Ao longo do curso.

 CNB1.2.1. Establece conxecturas  CAA de sucesos ou problemas do seu  CMCCT contorno, empregando medios  CSIEE propios da observación para obter unha información.

 Ao longo do curso.

 CNB1.2.2. Emprega axeitadamente o vocabulario que corresponde a cada un dos bloques de contidos.  a

CUARTO

 B1.6. O traballo cooperativo.

 B1.3. Traballar de forma  CNB1.3.1. Utiliza estratexias para cooperativa apreciando o coidado traballar de forma individual e en  B1.7. Técnicas traballo. Recursos e pola seguridade propia e a dos equipo amosando habilidades técnicas de traballo individual. seus compañeiros/as, coidando para a resolución pacífica de  B1.8. Hábitos de traballo, esforzo e as ferramentas e facendo un uso conflitos. responsabilidade. axeitado dos materiais.

 CMCCT  CCL

 CAA  CMCCT

 Ao longo do curso.

 CSC  CSIEE

BLOQUE 2. O SER HUMANO E A SAÚDE  e  h

 B2.1. O corpo humano e o seu funcionamento.

 B2.1. Coñecer a morfoloxía externa do propio corpo e os órganos máis importantes para o

 CNB2.1.1. Localiza os principais órganos vitais e entende a súa importancia no funcionamento do

 CMCCT

 1º trimestre

ÁREA Obxectivos  k

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos  B2.2. As funcións vitais. Importancia dos sentidos en relación co medio. Descrición do seu papel e formas para o seu coidado habitual.

Criterios de avaliación seu funcionamento.

 B2.4. Saúde e enfermidade.

 b

 B2.5. Hábitos saudables: alimentación, hixiene, exercicio físico e descanso.

 c  d  h  k  m

 B2.6. Actitude crítica ante prácticas e mensaxes que non favorecen o correcto desenvolvemento da saúde.  B2.7. Factores que producen as enfermidades máis habituais: carie, obesidade, gripe, catarros...  B2.8. Coñecemento de si mesmo/a e dos e das demais: emocións e sentimentos propios e alleos. Valoración das súas habilidades persoais.  B2.9. A relación cos demais. Toma de decisións.

Estándares de aprendizaxe

 B2.2 Identificar e explicar as consecuencias para a saúde e o desenvolvemento persoal de determinados hábitos de alimentación, hixiene, exercicio físico e descanso.

CUARTO Competencias Temporalización clave

organismo.  CNB2.1.2. Recoñece a importancia dos sentidos para a relación co medio e as formas de coidalos.

 B2.3. Recoñecemento dos cambios físicos e persoais nas diferentes etapas da vida das persoas.  a

CURSO

 CMCCT

 1º trimestre

 CCL

 CNB2.2.1. Identifica e adopta  CMCCT hábitos de hixiene, de descanso e  CSC de alimentación sa e diferencia prácticas e mensaxes que son contraproducentes para a saúde.  CNB2.2.2 Identifica e valora as súas habilidades persoais.

 CSC

 CNB2.2.3. Recoñece algúns factores que producen as enfermidades máis habituais (carie, catarros, gripe, obesidade) e aplica actuacións para á súa prevención.

 CMCCT

 CNB2.2.4. Planifica, de forma autónoma e creativa, actividades de ocio e tempo libre, individuais e en grupo.

 CAA

 1º trimestre

 CSIEE

 CSC

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO Estándares de aprendizaxe

CUARTO Competencias Temporalización clave

 B2.10. A igualdade entre homes e mulleres.  e  h

 B2.11. Clasificación dos alimentos  B2.3. Deseñar un menú en función dos nutrientes principais. equilibrado para a súa idade.

 CNB2.3.1. Clasifica e diferencia alimentos en función dos nutrientes principais.

 CMCCT

 1º trimestre

 CNB2.3.2. Identifica sistemas de conservación alimentaria.

 CMCCT

 1º trimestre

 CNB2.3.3. Analiza dietas e elabora un menú equilibrado na escola.

 CMCCT

 CNB3.1.1. Observa, identifica e recoñece as características básicas e clasifica animais vertebrados e invertebrados do seu contorno, con criterio científico.

 CMCCT

 B3.4. Clasificación de animais vertebrados e invertebrados a partir de características observables.

 CNB3.1.2. Observa, identifica e recoñece as características básicas e clasifica plantas do seu contorno, con criterio científico.

 CMCCT

 B3.5 Clasificación das plantas (herbas, arbustos e árbores) a

 CNB3.1.3. Utiliza claves e guías

 CMCCT

 B2.12. Identificación de sistemas de conservación alimentaria.  B2.13. Pirámide alimentaria.  B2.14. Análise de dietas equilibradas.

BLOQUE 3. OS SERES VIVOS  b  h  e  l  i  o

 B3.1. Diferenza entre seres vivos e inertes.

 B3.1. Identificar e clasificar, con criterios científicos, animais, plantas e rochas do seu contorno  B3.2. Identificación de animais e de próximo, recoñecendo as súas plantas como seres vivos. características principais,  B3.3. Identificación e clasificación buscando información en fontes de rochas a partir de características variadas. observables.

 2º trimestre

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

Criterios de avaliación

partir de características observables.

CURSO Estándares de aprendizaxe para a clasificación científica de animais e plantas.

 B3.6 Utilización guiada de claves e de guías de animais e plantas para a clasificación e identificación dalgunhas especies existentes en Galicia.

CUARTO Competencias Temporalización clave  CAA

 CNB3.1.4. Identifica hábitats de  CMCCT seres vivos e elabora un protocolo  CCL para respectar a biodiversidade.

 B3.7. Identificación de cambios observables que se producen nos seres no contorno.  B3.8. Valoración da biodiversidade e interese pola súa conservación.  a  b  c  e  h  i  j  l  m  o

 B3.9. Planificación, observación e  B3.2. Planificar, observar e  CNB3.2.1. Coñece e explica as comparación das diversas comparar, empregando os funcións de relación, reprodución maneiras en que os seres vivos instrumentos e o material e alimentación. realizan as funcións vitais utilizando necesarios e rexistrar de forma instrumentos apropiados e medios cooperativa, algún proceso  CNB3.2.2. Planifica, observa, audiovisuais e tecnolóxicos da asociado ao ciclo vital dun ser compara, rexistra e comunica, maneira máis precisa e rigorosa vivo contrastando os rexistros empregando soportes textuais posible. Comunicación dos propios e os dos compañeiros con variados, os resultados da resultados, empregando distintos información doutras fontes. observación do ciclo vital soportes textuais. Comunicar de xeito oral e escrito previamente planificado. os resultados, empregando soportes textuais variados.

 CMCCT

 2º trimestre

 CMCCT  CCL  CSIEE  CD

BLOQUE 4. MATERIA E ENERXÍA  a

 B4.1. O sol e a auga como fontes

 B4.1. Identificar, a partir de

 CNB4.1.1. Identifica e coñece a

 CMCCT

 3º trimestre

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos de enerxía.

 b  c  e  h

 B4.2. Características e propiedades do aire e actuacións necesarias para evitar a súa contaminación.  B4.3 Valoración da importancia da boa calidade da auga e do aire para a nosa saúde e o mantemento da vida.

Criterios de avaliación exemplos da vida cotiá, usos dos recursos naturais e consecuencias do seu uso inadecuado facendo fincapé no aforro enerxético e no impacto medioambiental.

 B4.4. Intervención da enerxía na vida cotiá.  B4.5. Uso responsable dos recursos naturais do planeta. Aforro enerxético.

CURSO Estándares de aprendizaxe intervención da enerxía nos cambios da vida cotiá.  CNB4.1.2. Explica algunhas características e propiedades do aire e as actuacións necesarias para evitar a súa contaminación.

CUARTO Competencias Temporalización clave

 CSC  CMCCT  CCL  CSC

 CNB4.1.3. Elabora protocolos  CMCCT para mellorar os problemas  CSC medioambientais da súa contorna.

 B4.6. A produción de residuos, a contaminación e o impacto ambiental.  B4.7. Desenvolvemento de actitudes individuais e colectivas fronte a determinados problemas mediombientais.  b  e  g  h

 B4.8. Realización de experiencias  B4.2. Realizar experiencias sinxelas sobre o comportamento sinxelas e pequenas dos corpos (lupas, espellos, auga e investigacións para recoñecer os prismas) diante da luz. cambios de certos corpos diante da luz e os efectos de forzas  B4.9. Identificación de forzas coñecidas no movemento dos coñecidas que fan que os obxectos corpos. se movan ou deformen.

 CNB4.2.1. Investiga e explica o comportamento de certos corpos diante da luz.

 CMCCT

 CNB4.2.2. Identifica forzas coñecidas que fan que os obxectos se movan ou se

 CMCCT

 3º trimestre

 CCL

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

CUARTO Competencias Temporalización clave

deformen a través de experiencias ou pequenas investigacións.  b  e  g  h

 B4.10. Realización de experiencias con mesturas.  B4.11. Identificación de compoñentes e preparación dunha mestura.

 B4.3. Realizar experiencias con  CNB4.3.1. Compara densidades mesturas sinxelas de substancias de diferentes substancias de uso relacionadas coa vida doméstica e cotián con respecto á auga e do contorno e achegar presenta conclusións en conclusións sobre os resultados. diferentes soportes.

 B4.12. Procedementos de separación.

 CNB4.3.2. Identifica e prepara algunhas mesturas de uso doméstico.

 CMCCT

 3º trimestre

 CMCCT

 CNB4.3.3. Separa compoñentes  CMCCT dalgunhas mesturas de uso cotián presentando conclusións sobre os resultados. BLOQUE 5. A TECNOLOXÍA, OBXECTOS E MÁQUINAS  a  b  e  h

 B5.1. Identificación da enerxía que fai funcionar as máquinas de uso cotián e doméstico e algúns operadores mecánicos (eixe, roda, polea, plano inclinado, engrenaxe, freo, panca, manivela etc.).  B5.2. Importancia da ciencia e da tecnoloxía para mellorar as

 B5.1. Manipular e observar o funcionamento de aparellos e máquinas sinxelas simples e das complexas máis habituais e o seu uso na vida cotián.

 CNB5.1.1. Manipula e identifica algunhas máquinas e aparellos sinxelos e habituais na vida cotiá, analizando o seu funcionamento.

 CMCCT

 CNB5.1.2. Coñece a enerxía que empregan as máquinas de uso habitual e explica a importancia

 CMCCT

 3º trimestre

 CSC  CSIEE

 CCL

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS DA NATUREZA Contidos

Criterios de avaliación

condicións de vida e de traballo.

 a  b  c  d  e  h  j  m

 B5.3. Planificación e realización dalgún obxecto ou máquina de construción sinxela.  B5.4. Manexo de ferramentas, aparellos e máquinas de uso doméstico, superando estereotipos sexistas.

CURSO Estándares de aprendizaxe

CUARTO Competencias Temporalización clave

da ciencia e a tecnoloxía na vida cotiá.  B5.2. Planificar e realizar a construción de forma cooperativa dalgún obxecto ou máquina sinxela para a resolución dun problema formulado e presentar os resultados en diferentes soportes.

 B5.5 Prevención de riscos no emprego de máquinas de uso cotián.

 CNB5.2.1. Identifica e describe oficios en función dos materiais, das ferramentas e das máquinas que empregan.

 CMCCT

 CNB5.2.2. Aplica os coñecementos ao deseño e á construción dalgún obxecto ou aparello sinxelo, empregando operacións matemáticas no cálculo previo, así como as tecnolóxicas: unir, cortar, pegar...

 CMCCT

 3º trimestre

 CCL  CSC

 CAA  CCEC  CD  CSIEE

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

1. Identificarse como ser vivo coas particularidades que os diferencian doutros seres vivos. 2. Coñecer as partes externas do corpo e algúns órganos importantes para o seu funcionamento.

3. Identificar, valorar e explicar as consecuencias para a saúde e o desenvolvemento persoal de determinados hábitos de alimentación, hixiene, exercicio físico, descanso... 4. Recoñecer e explicar, recollendo datos e utilizando aparatos de medida, as relacións entre algúns factores do medio físico (relevo, chan, clima, vexetación...) e as formas de vida e actuacións das persoas, mostrando unha actitude respectuosa cara á conservación do medio e o mantemento do equilibrio ecolóxico. 5. Identificar e clasificar animais e plantas, recoñecendo as características básicas de determinadas especies de acordo con criterios científicos. 6. Identificar, a partir de exemplos da vida cotiá, algúns dos principais usos que as persoas fan dos recursos naturais e algunhas das consecuencias negativas dos usos inadecuados. Analizar o proceso seguido desde a súa orixe ata o seu consumo. 7. Manipular e identificar algunhas máquinas e aparatos sinxelos, analizando o seu funcionamento, fixándose especialmente na enerxía que utilizan e valorando a importancia de facer un uso responsable da enerxía do planeta. 8. Montar, desmontar ou planificar e realizar un proceso sinxelo de construción dalgún obxecto ou aparato simple, mostrando actitudes de cooperación no traballo en equipo e de coidado pola seguridade. 9. Responder preguntas e resolver problemas do medio relacionados con feitos e fenómenos naturais, facendo predicións ou establecendo conxecturas, obtendo información relevante por medio da observación e/ou do manexo de fontes diversas e comunicando os resultados.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia sociais e cívicas

A área de Ciencias da Natureza pídenos o desenvolvemento de actitudes e valores vinculados ao respecto cara a un mesmo e cara aos demais, cara á natureza, cara ao traballo propio das ciencias e o seu carácter social, polo que vai axudar na consecución duns valores sociais e cívicos que permitirán o desenvolvemento das diversas capacidades que como persoas se deben conseguir.

Competencia en comunicación lingüística. Na área de Ciencias Naturais preséntanse distintos tipos de información: textos expositivos, carteis, noticias, folletos etc., que permiten traballar a competencia lectora. Ademais, desenvólvense as habilidades de comunicación oral mediante actividades de intercambio de opinións sobre diversos temas. Competencia matemática e ciencia e tecnoloxía Desde a área de Ciencias Naturais, de maneira especial nos temas relacionados coas ciencias físicas, contribúese ao desenvolvemento da competencia matemática propoñendo a interpretación e a expresión matemática dos feitos e dos fenómenos físicos.Neste curso trabállanse de maneira especial nocións relacionadas coa interpretación numérica do mundo físico (a medida do tempo, da distanciae a introdución á medición da materia). Competencia dixital Esta área contribúe ao tratamento da información a través de múltiples actividades de observación e descrición da realidade, igual ca de rexistro e de clasificación de información en distintos formatos -táboas, fichas, escritos…-. Por outra parte, nesta área faise unha introdución ao ordenador e ao seu funcionamento.

Competencia da conciencia e expresións culturais e artísticas Desde a área de Ciencias Natrurais favorécese o coñecemento do propio corpo e o de outros organismos vivos que axudará a realizar creacións máis precisas e autónomas. Ademais contribúese ao desenvolvemento desta competencia, na medida en que a observación sistemática de fotografías e ilustracións forma parte das habilidades propias da educación artística. Na área de Ciencias Naturais tamén se realizan diversas actividades de creación plástica e anímase a desenvolver esta competencia a través dunha coidadosa selección, desde a perspectiva estética, das ilustracións e das fotografías.

Competencia para aprender a aprender Nesta área trabállanse diferentes técnicas para seleccionar, organizar, interpretar e memorizar información. Ademais, proponse unha secuenciación coidadosa das actividades de aprendizaxe e ofrécense abundantes resumos e distintos tipos de gráficos e de organizadores gráficos. Ao comezo das unidades dáse a oportunidade de lembrar o que xa se sabe sobre o tema en cuestión, para vincular os coñecementos novos cos xa adquiridos.

Competencia de iniciativa e espírito emprendedor En Ciencias Naturais, as múltiples actividades de aplicación de coñecementos e de solución de problemas da vida diaria -en especial a sección “ Pon a proba as túas competencias” promoven o desenvolvemento desta competencia. Igualmente, a forma en como están redactados os 14

textos e as actividades permite que os alumnos realicen o seu traballo de forma autónoma.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Os datos recolleranse en diversos instrumentos para a avaliación. Algúns oficiais( actas de avaliación, expediente académico, historial académico de educación primaria e informe persoal por traslado).,outros persoais, de formato libre seleccionados ou construídos polo profesor ou equipo de profesores. Entre os instrumentos de rexistro do profesor ou equipo que empregaremos destacamos:   

Instrumentos de observación: os diarios de clase, as escalas de valoración (para contidos e indicadores de desempeño de tipo actitudinal e procedemental) e listas de control (para contidos e indicadores de desempeño vinculados ao dominio conceptual). Instrumentos de interrogación: cuestionario, inventario, escala de actitudes, entrevista… Instrumentos de análise: análises de contido, tarefas e proxectos, tests/probas elaboradas polos docentes.

Momentos da avaliación Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, a titora realizará unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais de cada alumn@ e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas. Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso académico realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno.

Avaliación final, Ao final curso o equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio da persoa titora”.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

CIENCIAS DA NATUREZA COÑÉZOME OS OUTROS SERES VIVOS A ENERXÍA E A MATERIA OBXECTOS E MÁQUINAS A ACTIVIDADE CIENTÍFICA ATITUDE

20% 20% 20% 20% 10% 10%

- Ben: 60% ( 6 - Suficiente: 50% ( 5) - Insuficiente: menos do 50% ( 1, 2, 3 ou 4) Considerarase cualificaciรณn negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. CONTIDOS COMÚNS  a  b  d  e  h  i

 B1.1.Iniciación ao coñecemento científico, toma de conciencia das súas fases e a súa aplicación nas Ciencias sociais.Proposta de traballo que xurda dun problema, acontecemento ou inquedanza e que supoña un proceso de investigación e acción que garanta participación activa do alumnado e facilite o proceso de autorregulación de aprendizaxes.  B1.2.Busca e selección de información empregando as TIC e outras fontes (directas e indirectas), organización, análise, documentación do proceso (mediante uso do cartafoles) e comunicación das conclusións.

 B1.1.Realizar un traballo de investigación que supoña a busca, selección e organización de información sobre fenómenos previamente delimitados, a realización dun produto, a documentación do proceso e a comunicación do resultados.

 CSB1.1.1.Busca información (empregando as TIC e outras fontes directas e indirectas), selecciona a información relevante, a organiza, analiza, obtén conclusións sinxelas e as comunica oralmente e/ou por escrito.

 CAA  CD

 Ao longo do curso.

 CMCCT  CCL

 CSB1.1.2.Manifesta  CSIEE autonomía na planificación e  CAA execución de accións e tarefas, ten iniciativa na toma de decisións e asume responsabilidades.  CSB1.1.3.Realiza as tarefas

 CAA

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos  B1.3.Planificación e xestión de proxectos co fin de acadar obxectivos. Iniciativa emprendedora.

 a  b  c  d

 B1.4.Emprego de técnicas de estudo individual e de estratexias de traballo cooperativo. Valoración do esforzo e coidado do material.  B1.5.Participación activa e construtiva na vida social, uso das normas de convivencia  B1.6 A cooperación e o diálogo como valores democráticos e recursos básicos na resolución pacífica de conflitos.

 b  e  h  i

 B1.7.Utilización da terminoloxía propia da área. Elaboración dun glosario da área.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

encomendadas e presenta os traballos de maneira ordenada, clara e limpa.

Temporalización

 CCL  CMCCT

 B1.2.Empregar estratexias de  CSB1.2.1.Participa en traballo cooperativo, adoitar un actividades individuais e de comportamento de respecto e grupo, e emprega tolerancia ante as diferentes estratexias de traballo ideas e achegas alleas nos cooperativo valorando o diálogos e debates, valorando o esforzo e o coidado do esforzo e amosando actitudes de material. cooperación, participación e respecto cara aos demais.  CSB1.2.2.Adoita un comportamento responsable, construtivo e solidario respectando diferentes ideas e achegas nos debates, recoñecendo a cooperación e o diálogo como principios básicos do funcionamento democrático.

 CSC

 B1.3.Coñecer e utilizar as  CSB1 3.1.Emprega de palabras claves e conceptos maneira axeitada o necesarios para ser capaz de ler, vocabulario adquirido para escribir e falar sobre Ciencias ser capaz de ler, escribir e sociais, así como comprender falar sobre Ciencias sociais.

 CCL

 CAA

 Ao longo do curso.

 CSC  CAA

 CAA

 Ao longo do curso.

 CMCCT  CSC

ÁREA Obxectivos  o

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación

 B1.8.Fomento de Técnicas de animación á lectura de textos de divulgación das Ciencias sociais (de carácter social, xeográfico e histórico). A prensa escrita e dixital como fontes de información.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

diferentes linguaxes recollidos en  CCB1.3.2.Expón oralmente textos de carácter social, de forma clara e ordenada, xeográfico ou histórico. contidos relacionados coa área, que manifestan a comprensión de textos orais e /ou escritos de carácter xeográfico, social e histórico.

 CCL

 CSB1.3.3.Analiza informacións relacionadas coa área e manexa imaxes, táboas, gráficos, esquemas, resumos e as tecnoloxías da información e a comunicación.

 CCL

 B1.9.Utilización e lectura de diferentes linguaxes textuais e gráficos.

Temporalización

 CMCCT  CSC  CAA

 CD

 Ao longo do curso.

 CMCCT  CSC

BLOQUE 2. O MUNDO QUE NOS RODEA  h  e  o

 h  e  g  i

 B2.1.A litosfera: placas tectónicas. Os volcáns, os terremotos e as súas consecuencias.

 B2.1.Coñecer a formación da litosfera e a dinámica de placas tectónicas e analizar as súas influencias e consecuencias no medio que o rodea.

 CSB2.1..1 Coñece e define a formación da litosfera e a dinámica de placas tectónicas e as súas consecuencias.

 CMCCT

 B2.2.Formas de representación da Terra: planos, mapas, planisferios e globos terráqueos.

 B2.2.Explicar e comparar as  CSB2.2.1.Explica e compara as distintas formas de representar a distintas formas de superficie terrestre identificando representación da Terra, planos, os polos, o eixe e os hemisferios mapas, planisferios e globos e analizar cal delas reflicte mellor terráqueos identificando polos,

 CMCCT

 B2.3.Identificación dos polos, o eixe e os hemisferios.

 CAA

. 2º trimestre

 CCL

 CCL  CAA

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación a realidade á que representa.

 h  g  i

 h  g  e  i

 B2.4.Os paralelos e meridianos. As  B2.3. Identificar e manexar os coordenadas xeográficas: latitude conceptos de paralelos, e lonxitude. meridianos e coordenadas xeográficas para localizar determinados puntos da Terra.  B2.5.Planos, mapas e planisferios. Mapas físicos e políticos.  B2.6.Escalas e signos convencionais dun mapa.  B2.7.Orientación no espazo: Elaboración dun itinerario coa axuda de ferramentas dixitais.

 h

 B2.8.O tempo atmosférico.

 g

 B2.9.Medición e predición meteorolóxica. Instrumentos de medida. Elaboración e comunicación dun parte meteorolóxico empregando as TIC (programa de radio, boletín meteorolóxico etc).

 i  e  b

 B2.10.Gráficos sinxelos de

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

eixe e hemisferios.  CSB2.3.1. Localiza diferentes puntos da Terra empregando os paralelos e meridianos e as coordenadas xeográficas.

 CMCCT

 B2.4.Diferenciar correctamente  CSB2.4.1.Identifica e clasifica entre planos, mapas, planisferios, distintos tipos de mapas, define mapas físicos e políticos, analizar que é a escala nun mapa, o seu e describir as características uso e emprega e interpreta os máis relevantes de cada un e signos convencionais básicos interpretar a súa escala e signos que poden aparecer nel. convencionais básicos de cara a orientarse nun espazo determinado e á elaboración dun itinerario empregando as TIC.

 CMCCT

 CAA

 B2.5.Explicar que é o tempo  CSB2.5.1.Define tempo  CMCCT atmosférico, coñecer os atmosférico, identifica os distintos  CCL instrumentos de medida, o seu instrumentos de medida que se  CAA uso, realizar medicións e utilizan para a recollida de datos interpretacións de gráficos a atmosféricos clasificándoos través dos datos recollidos nunha segundo a función e información estación meteorolóxica de cara a que proporcionan e fai facer unha predición do tempo medicións, interpretacións de atmosférico para un período de datos e predicións do tempo tempo determinado e a atmosférico.

 2º trimestre

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos temperaturas e precipitacións: os climogramas.  B2.11.Os mapas do tempo. Símbolos convencionais.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

comunicación deste empregando  CSB2.5.2.Describe unha mapas do tempo. estación meteorolóxica, explica a súa función e confecciona e interpreta gráficos sinxelos de temperaturas e precipitacións.  CSB2.5.3.Interpreta e elabora sinxelos mapas meteorolóxicos distinguindo os seus elementos principais.

 a  b  h  e  o

 B2.12.A hidrosfera. Distribución das augas no planeta. Masas e cursos de auga.  B2.13.Vertentes hidrográficas.  B2.14.Os tramos dun río.

 e  h

 B2.15.A litosfera: características e tipos de rochas.  B2.16.Rochas e minerais:

 CMCCT  CCL  CAA  CD  CMCCT

 B2.6.Explicar a hidrosfera,  CSB2.6.1.Define hidrosfera, e  identificar e nomear masas e identifica e nomea as grandes  cursos de auga, diferenciando masas e cursos de auga,  augas superficiais e augas explicando como se forman as subterráneas, cuncas e vertentes augas subterráneas, como hidrográficas e analizar as partes afloran e como se accede a elas. as partes dun río do medio próximo.  CSB2.6.2.Diferencia cuncas e  vertentes hidrográficas.   CSB2.6.3.Identifica e nomea os tramos dun río e as características de cada un deles.  B2.7.Adquirir o concepto de litosfera, coñecer algúns tipos de rochas e a súa composición

Temporalización

CMCCT CCL CSC

CMCCT

 2º trimestre

CCL

 CMCCT  CCL  CAA

 CSB2.7.1.Observa, identifica e  CMCCT explica a composición das rochas  CCL nomeando algúns dos seus tipos.

 2º trimestre

ÁREA Obxectivos  o

 e  h  i  o

 a  b  h

CIENCIAS SOCIAIS Contidos propiedades, usos e utilidades.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

identificando distintos minerais e algunha das súas propiedades e usos. Facer especial fincapé nos que son propios de Galicia

 CSB2.7.2.Identifica e explica as diferenzas entre rochas e minerais, describe os seus usos e utilidades clasificando algúns minerais segundo as súas propiedades.

 CMCCT

 B2.17.A diversidade xeográfica das  B2.8.Describir as características paisaxes de Galicia: relevo e do relevo de Galicia e a súa rede hidrografía. Utilización de sistemas hidrográfica, localizándoos nun de información xeográfica. mapa.

 CSB2.8.1.Localiza nun mapa as principais unidades de relevo en Galicia e as súas vertentes hidrográficas.

 CSC

 CSB2. 8.2 Sitúa nun mapa os mares, océanos e os grandes ríos de Galicia.

 CSC

 CSB2.9.1.Explica a importancia do coidado do medio, así como as consecuencias da acción humana neste.

 CSC

 CSB2.9.2. Propón algunhas medidas para o desenvolvemento sostible e o consumo responsable.

 CSC

 CSB3.1.1.Identifica, respecta e

 CSC

 B2.18.A intervención humana no medio.

 B2.9.Explicar a importancia da intervención humana no medio e favorecer o desenvolvemento  B2.19.A contaminación e o cambio sostible a través da realización climático. dunha campaña de  B2.20.Desenvolvemento sostible e concienciación no centro consumo responsable. Elaboración educativo. dunha campaña de concienciación no centro educativo.

Temporalización

 CCL

 2º trimestre

 CAA

 2º trimestre

 CCL

BLOQUE 3. VIVIR EN SOCIEDADE  a

 B3.1.A Constitución de 1978.

 B3.1.Analizar a importancia que

 3º trimestre

ÁREA Obxectivos  d  h

 a  d  h  o

 a  d  h

CIENCIAS SOCIAIS Contidos  B3.2.Dereitos e deberes dos cidadáns e cidadás.

 B3.3.Forma de goberno: a monarquía parlamentaria.

Criterios de avaliación teñen os dereitos, deberes e liberdades recollidos na Constitución para o exercicio dunha cidadanía activa e unha convivencia pacífica.

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 CSC

 CSB3.2.2.Identifica a división de poderes do Estado e cales son as atribucións recollidas na Constitución para cada un deles.

 CCL

 B3.5.A organización social, política  B3.3.Coñecer a organización  CSB3 3.1 Explica a organización e territorial: o Estado español e as territorial do Estado español e os territorial de España, nomea as Comunidades Autónomas. seus órganos de goberno básicos estruturas básicas de goberno e localiza en mapas políticos as  B3.6.Estruturas de goberno distintas comunidades básicas: o concello. autónomas que forman España.

 CCL

 B3.7. Manifestacións culturais e lingüísticas de España.

 CSC

 B3.4.Valorar a diversidade cultural, social, política e lingüística do Estado español respectando as diferenzas.

Temporalización

valora os principios democráticos  CCL máis importantes establecidos na Constitución para o exercicio da cidadanía activa e convivencia pacífica.  CSB3.2.1.Identifica as principais institucións de Galicia e do Estado español e describe as súas funcións.

 B3.4.As principais institucións políticas e as súas funcións. Elaboración de organigramas sinxelos.

 B3.2.Identificar as principais institucións políticas de Galicia e do Estado español que se derivan da Constitución, así como as súas funcións.

CURSO

 CSB3.4.1.Recoñece, partindo da realidade do estado español, a diversidade cultural, social, política e lingüística nun mesmo territorio como fonte de enriquecemento cultural.

 CCL

 CSC

 3º trimestre

 CCL

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación

 d

 B3.8.Demografía e poboación.

 g

 B3.9.Conceptos demográficos: básicos e a súa representación. Representacións gráficas dalgúns datos demográficos de Galicia obtidos en fontes estatísticas: IGE.

 h  i  o

 a  h  n

 B3.5.Comprender e interpreta os principais conceptos demográficos e calculalos a partires dos datos de poboación.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 CSB3.5.1.Define demografía e comprende os principais conceptos demográficos.

 CCL

 CSB3.5.2.Elabora gráficos sinxelos a partires de datos demográficos de obtidos en diversas fontes de información.

 CMCCT

 B3.10.Educación viaria.  B3.6. Coñecer e respectar as  CSB3 6.1.Explica normas Adquisición de coñecementos que normas de circulación e fomentar básicas de circulación e as contribúan a consolidar condutas e a seguridade viaria en todos os consecuencias derivadas do hábitos viarios correctos. seus aspectos. descoñecemento ou incumprimento destas.  CSB3 6.2.Coñece o significado dalgunhas sinais de tráfico, recoñece a importancia de respectalas e as utiliza tanto como peón ou peoa e como persoa usuaria de medios de transporte (abrocharse o cinto, non molestar a persoa condutora...)

Temporalización

 CSC

 CAA

 CSC

 3º trimestre

 CCL

 CSC  CCL

BLOQUE 4. AS PEGADAS DO TEMPO  b  g

 B4.1.O tempo histórico. A Prehistoria e a Idade Antiga: duración e datación dos feitos

 B4.1.Explicar as características  CSB4.1.1.Define o concepto de  CSC de cada tempo histórico estudado prehistoria e historia, asociándoa  CMCCT e certos acontecementos desas as distintas idades aos feitos que

 1º trimestre

ÁREA Obxectivos  h

 b  h  i

 g  h  i

CIENCIAS SOCIAIS Contidos históricos significativos que as acoutan. Proxecto de traballo colaborativo sobre as formas de vida que caracterizan a Prehistoria.

Criterios de avaliación épocas que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

marcan o seu inicio e final.

Temporalización

 CCL

 CSB4.1.2.Explica e valora a importancia da escritura, a agricultura e a gandería, como descubrimentos que cambiaron profundamente as sociedades humanas.

 CSC

 B4.2.As fontes históricas: a importancia das fontes arqueolóxicas e materiais. A escritura.

 B4.2.Coñecer a importancia das  CSB4.2.1.Recoñece a fontes históricas para o estudo da importancia dos restos historia. arqueolóxicos e materiais que produce unha sociedade como fontes para coñecer o noso pasado, con especial relevancia da escritura.

 CSC

 B4.3.Técnicas para localizar no tempo e no espazo feitos do pasado: os mapas históricos e as liñas do tempo.

 B4.3.Utiliza as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade para ordenar temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos relevantes.

 CCEC  CCL

 1º trimestre

 CMCCT  CAA

 CSB4.3.1.Recoñece o século  CMCCT como unidade de medida do  CSC tempo histórico e localiza feitos situándoos como sucesivos a.C o d.C  CSB4.3.2.Usa diferentes técnicas  CSC para localizar no tempo e no  CMCCT espazo feitos do pasado,  CAA percibindo a duración, a simultaneidade e as relacións entre os acontecementos.

ÁREA Obxectivos  b  d  h  o

CIENCIAS SOCIAIS Contidos  B4.4.A península ibérica na Prehistoria.  B4.5.A península ibérica na Idade Antiga.  B4.6.A Prehistoria e Idade Antiga en Galicia. Os principais xacementos arqueolóxicos de Galicia.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B4.4.Identificar e localizar no  CSB4.4.1.Sitúa nunha liña do tempo os procesos e tempo os feitos fundamentais da acontecementos históricos e prehistoria e historia de España e culturais máis relevantes da describe as principais historia de España para adquirir características de cada unha unha perspectiva global da súa delas. evolución e coñecer os principais xacementos arqueolóxicos de  CSB4.4.2.Explica aspectos Galicia. relacionados coa forma de vida, organización social e cultura das distintas épocas históricas estudadas.

 CMCCT

Temporalización

 1º trimestre

 CSC  CCEC  CCL

 CCEC  CSC  CCL

 CSB4.4.3.Explica a diferenza dos  CSC dous períodos nos que se divide  CCEC a Prehistoria e describe as  CCL características básicas das formas de vida nestas dúas épocas.  CSB4.4.4.Data a Idade Antiga e  CMCCT describe as características  CSC básicas da vida naquel tempo, en  CCEC especial as referidas á romanización.  d  h  o

 B4.7.Noso patrimonio histórico e cultural.

 B4.5.Desenvolver a curiosidade por coñecer as formas da vida humana no pasado, valorando a

 CSB4.5.1.Identifica, valora e respecta o patrimonio natural, histórico, cultural e artístico e

 CSC

 1º trimestre

 CCEC

ÁREA Obxectivos

CIENCIAS SOCIAIS Contidos

Criterios de avaliación importancia que teñen os restos para o coñecemento e estudo da historia e como patrimonio cultural que hai que coidar e legar.

 d  h  o

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

asume as responsabilidades que supón a súa conservación e mellora.

 B4.8.Museos, sitios e monumentos  B4.6.Valorar a importancia dos  CSB4.6.1.Respecta e asume o históricos como espazos de museos, sitios e monumentos comportamento que debe aprendizaxe e gozo. Planificación históricos como espazos onde se cumprirse cando visita un museo conxunta e visita a un museo ensina e aprende, amosando ou un edificio antigo. próximo. unha actitude de respecto á súa contorna e á súa cultura, apreciando a herdanza cultural.

 CSC

 1º trimestre

 CCEC

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

1234-

Estudiar e interpretar distintas formas de representación da Terra e o seu uso para moverse na súa contorna. Orientarse no espazo próximo utilizando técnicas e instrumentos sinxelos. I dentificar e localizar diferentes puntos terrestres por medio de paralelos e meridianos. Usar as nocións espaciais e a referencia aos puntos cardinais para situarse no medio, para localizar e describir a situación dos obxectos en

56789-

espazos concretos e para utilizar planos e mapas para desprazarse e localizar determinados aspectos xeográficos, patrimoniais... Diferenciar diversos tipos de mapas como formas de representación da Terra. Identificar e diferenciar as distintas capas da Terra. Coñecer os diferentes tipos de paisaxes da nosa comunidade autónoma e as súas principais formas de relevo e hidrografía. Interpretar sinxelos mapas do tempo da comunidade autónoma e facer observacións nunha estación meteorolóxica. Coñecer a importancia da Constitución e as institucións democráticas na súa contribución ao funcionamento das sociedades, valorando a

participación activa d@s cidadáns e cidadás. 10- Valorar os costumes, tradicións e sinais de identidade do patrimonio galego. Participar activamente en festas, xogos e costumes populares propios da comarca e de Galicia. 11- Responder preguntas e resolver problemas do medio relacionados con feitos e fenómenos sociais, facendo predicións ou establecendo conxecturas, obtendo información relevante por medio da observación e/ou do manexo de fontes diversas e comunicando os resultados. 12- Utilizar as nocións de duración, sucesión e simultaneidade para situar feitos históricos relevantes relacionados con algún aspecto da vida cotiá. 13- Recoñecer algunhas das pegadas da nosa historia valorando a importancia da súa conservación.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia social e cívica A área de Ciencias Sociais incide na comprensión da realidade social na que se vive, entre outras.Esta competencia axudaranos a desenvolver a comprensión sobre os trazos da sociedade actual,a súa crecente pluralidade e o seu carácter evolutivo. Desenvólvese tamén en mostrar un sentimento de cidadanía global compatible coa identidade local. Así mesmo, forman parte desta competencia aquelas habilidades sociais que permiten saber que os conflitos de valores e intereses forman parte da convivencia, resolvelos con actitude construtiva e tomar decisións con autonomía, empregando unha escala de valores construída mediante areflexión crítica e o diálogo duns patróns culturais básicos.

Competencia en comunicación lingüística. Na área de Ciencias Sociais preséntanse distintos tipos de información: textos expositivos, carteis, noticias, folletos etc., que permiten traballar a competencia lectora. Ademais, desenvólvense as habilidades de comunicación oral mediante actividades de intercambio de opinións sobre diversos temas.

Competencia matemática. Desde a área de Ciencias Sociais, de maneira especial nos temas relacionados coas Ciencias físicas e coa Xeografía, contribúese ao desenvolvemento da competencia matemática propoñendo a interpretación e a expresión matemática dos feitos e dos fenómenos. trabállanse de maneira especial nocións relacionadas coa interpretación numérica da sociedade (demografía, o tempo histórico…) Tratamento da información e da competencia dixital. 32

Esta área contribúe ao tratamento da información a través de múltiples actividades de observación e descrición da realidade, igual ca de rexistro e de clasificación de información en distintos formatos -táboas, fichas, escritos… Por outra parte, nesta área faise unha introdución ao ordenador e ao seu funcionamento.

Competencia cultural e artística. Desde a área de Ciencias Sociais favorécese o coñecemento e a valoración de expresións culturais doutras sociedades e doutros momentos históricos. Ademais contribúese ao desenvolvemento desta competencia, na medida en que a observación sistemática de fotografías e ilustracións forma parte das habilidades propias da educación artística. Na área de Sociais tamén se realizan diversas actividades de creación plástica e anímase a desenvolver esta competencia a través dunha coidadosa selección, desde a perspectiva estética, das ilustracións e das fotografías.

Competencia de iniciativa e espírito científico En Ciencias Sociais, as múltiples actividades de aplicación de coñecementos e de solución de problemas da vida diaria -en especial a sección “ Pon a proba as túas competencias” promoven o desenvolvemento desta competencia. Igualmente, a forma en como están redactados os textos e as actividades permite que os alumnos realicen o seu traballo de forma autónoma.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Momentos da avaliación Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, a titora realizará unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais da etapa ou ciclo e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas. Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno. 35

Avaliación final, Ao final do curso académico o equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio da persoa titora.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas. CIENCIAS SOCIAIS O MUNDO QUE NOS RODEA VIVIR EN SOCIEDADE AS PEGADAS DO TEMPO INICIACIÓNA ACT. CIENTÍFICA ATITUDE

25% 25% 25% 15% 10%

- Ben: 60% - Suficiente: 50% - Insuficiente: menos do 50% Considerarase cualificaciรณn negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE MATEMÁTICAS

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. PROCESOS, MÉTODOS E ACTITUDES EN MATEMÁTICAS  b  g  e

 B1.1. Planificación do proceso de  B1.1. Expresar verbalmente de resolución de problemas: análise e forma razoada o proceso seguido comprensión do enunciado. na resolución dun problema. Estratexias e procedementos postos en práctica: facer un debuxo, unha táboa, un esquema da situación, ensaio e erro razoado, operacións matemáticas axeitadas  B1.2. Utilizar procesos de etc. Resultados obtidos. razoamento e estratexias de resolución de problemas, realizando os cálculos necesarios e comprobando as solucións obtidas.

 MTB1.1.1. Comunica verbalmente de forma razoada o proceso seguido na resolución dun problema de matemáticas ou en contextos da realidade.

 CMCT  CCL

 Ao longo do curso.

 MTB1.2.1. Reflexiona sobre o  CMCT proceso de resolución de  CAA problemas:revisa as  CSIEE operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comproba e interpreta as solucións no contexto da situación, busca outras formas de resolución etc.  MTB1.2.2. Utiliza estratexias heurísticas e procesos de

 CMCT  CAA

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

razoamento na resolución de problemas.

 CSIEE

 MTB1.2.3. Realiza estimacións e elabora conxecturas sobre os resultados dos problemas a resolver, contrastando a súa validez e valorando a súa utilidade e eficacia.  MTB1.2.4. Identifica e interpreta datos e mensaxes de textos numéricos sinxelos da vida cotiá (facturas, folletos publicitarios, rebaixas...).  b  g

 B1.2. Proposta de pequenas investigacións en contextos numéricos, xeométricos e funcionais.

 B1.3. Profundar en problemas resoltos propoñendo pequenas variacións nos datos, outras preguntas etc.

 CMCT

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE

 CMCT  CCL  CAA

 MTB1.3.1. Profunda en problemas unha vez resoltos,  CMCT analizando a coherencia da  CAA solución e buscando outras  CSIEE formas de resolvelos.  MTB1.3.2. Formula novos problemas, a partir dun resolto: variando os datos, propoñendo novas preguntas, conectando coa realidade, buscando outros

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CMCT  CAA  CSIEE

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

contextos etc.  g

 B1.3. Acercamento ao método de  B1.4. Identificar e resolver  MTB1.4.1. Practica o método  CMCT traballo científico mediante o estudo problemas da vida cotiá, axeitados científico sendo ordenado,  CAA dalgunhas das súas características ao seu nivel, establecendo organizado e sistemático. e a súa práctica en situacións conexións entre a realidade e as sinxelas. matemáticas e valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos axeitados para a resolución de problemas.

 Ao longo do curso.

 b

 B1.4. Confianza nas propias capacidades para desenvolver actitudes apropiadas e afrontar as dificultades propias do traballo científico.

 Ao longo do curso.

 g

 b  g  i

 B1.5. Desenvolver e cultivar as actitudes persoais inherentes ao traballo matemático.

 B1.5. Utilización de medios  B1.6. Utilizar os medios tecnolóxicos no proceso de tecnolóxicos de modo habitual no aprendizaxe para obter información, proceso de aprendizaxe, realizar cálculos numéricos, buscando, analizando e resolver problemas e presentar seleccionando información resultados. relevante en internet ou en outras fontes elaborando documentos  B1.6. Integración nas tecnoloxías propios, facendo exposicións e da información e a comunicación no argumentacións. proceso de aprendizaxe.

 MTB1.5.1. Desenvolve e amosa actitudes axeitadas para o traballo en matemáticas: esforzo, perseveranza, flexibilidade e aceptación da crítica razoada.

 CMCT  CSC  CSIEE

 MTB1.6.1. Utiliza ferramentas  CMCT tecnolóxicas para a  CD realización de cálculos  CAA numéricos, para aprender e resolver problemas.

BLOQUE 2. NÚMEROS

ÁREA Obxectivos  b  e  g  h

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

 B2.1. Números naturais, decimais e fraccións.

 B2.1. Ler, escribir e ordenar utilizando razoamentos apropiados, distintos tipos de  B2.2. A numeración romana. números (romanos, naturais,  B2.3. Orde numérica. Utilización dos fraccións e decimais ata as números ordinais. Comparación de centésimas). números.  B2.4. Nome e grafía dos números de máis de seis cifras.  B2.5. Equivalencias entre os elementos do sistema de numeración decimal: unidades, decenas, centenas etc.  B2.6. O sistema de numeración decimal: valor posicional das cifras.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 MTB2.1.1. Identifica os números romanos aplicando o coñecemento á comprensión de datacións.

 CMCT

 MTB2.1.2. Le, escribe e ordena en textos numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as centésimas), utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das súas cifras.

 CMCT

 MTB2.2.1. Descompón, compón e redondea números naturais e decimais, interpretando o valor de posición de cada unha das súas cifras.

 CMCT

Temporalización  1º trimestre

 CCEC  CCL

 CAA  CCL

 B2.7. O número decimal: décimas e centésimas.  B2.8. Fraccións. Representación gráfica.  B2.9. Os números decimais: valor de posición.  b  g

 B2.10. Descomposición e redondeo de números naturais e decimais

 B2.2. Interpretar diferentes tipos de números segundo o seu valor.

 1º trimestre

 CAA

ÁREA Obxectivos  b  g

MATEMÁTICAS Contidos  B2.11. Operacións con números naturais: suma, resta, multiplicación e división.  B2.12. Identificación e uso dos termos propios da división.  B2.13. Propiedades das operacións e relacións entre elas utilizando números naturais.  B2.14. Concepto de fracción como relación entre as partes o todo.

Criterios de avaliación  B2.3. Operar cos números tendo en conta a xerarquía nas operacións, aplicando as súas propiedades, as estratexias persoais e os diferentes procedementos que se utilizan segundo a natureza do cálculo que se realizará (algoritmos escritos, cálculo mental, tenteo, estimación, calculadora), usando o máis adecuado.

 B2.15. Operacións con fraccións.  B2.16. Operacións con números decimais.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 MTB2.3.1. Aplica as propiedades das operacións e as relacións entre elas.

 CMCT

 MTB2.3.2. Realiza sumas e restas de fraccións co mesmo denominador na resolución de problemas contextualizados.

 CMCT

 MTB2.3.3. Realiza operacións con números decimais na resolución de problemas contextualizados.

 CMCT

Temporalización

 CAA

 B2.17. Utilización dos algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división.  b  g  i

 B2.18. Estimación de resultados.

 B2.4. Coñecer, utilizar e automatizar algoritmos estándar  B2.19. Utilización dos algoritmos de suma, resta, multiplicación e estándar de suma, resta, división con distintos tipos de multiplicación e división. números, en comprobación de  B2.20. Automatización de algoritmos. resultados en contextos de  B2.21. Descomposición de números resolución de problemas e en naturais atendendo ao valor situacións da vida cotiá. posicional das súas cifras.  B2.22. Construción de series ascendentes e descendentes.

 MTB2.4.1. Emprega e  CMCT automatiza algoritmos  CAA estándar de suma, resta, multiplicación e división (de ata dúas cifras) con distintos tipos de números, en comprobación de resultados en contextos de resolución de problemas e en situacións cotiás.  MTB2.4.2. Constrúe series numéricas, ascendentes e

 1º e 2º trimestre

 CMCT

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

 B2.23. Descomposición de números decimais atendendo ao valor posicional das súas cifras.

 B2.25. Utilización da calculadora.

 g

 B2.26. Comprobación de resultados mediante estratexias aritméticas.  B2.27. Resolución de problemas da vida cotiá.

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

descendentes, de cadencias 2, 10, 100 a partir calquera número e de cadencias 5, 25 e 50 a partir de múltiplos de 5, 25 e 50.

 B2.24. Elaboración e uso de estratexias de cálculo mental.

 b

CURSO

 B2.5. Identificar, resolver problemas da vida cotiá, adecuados ao seu nivel, establecendo conexións entre a realidade e as matemáticas e valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos adecuados e reflexionando sobre o proceso aplicado para a resolución de problemas.

 MTB2.4.3. Elabora e emprega estratexias de cálculo mental.

 CMCT

 MTB2.4.4. Estima e redondea o resultado dun cálculo valorando a resposta.

 CMCT

 MTB2.4.5. Emprega a calculadora aplicando as regras dos eu funcionamento para investigar e resolver problemas.

 CMCT

 MTB2.5.1. Resolve problemas que impliquen o dominio dos contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións.

 CMCT

 CAA



 CAA  CD

 CAA

 Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 MTB2.5.2. Reflexiona sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas revisando as operacións empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e buscando outras formas de resolvelo.

Temporalización

 CMCT  CAA  CSIEE

BLOQUE 3. MEDIDA  b  e  g

 B3.1. Elección da unidade máis axeitada para a expresión dunha medida.  B3.2. Realización de medicións.  B3.3. Estimación de lonxitudes, capacidades e masas de obxectos e espazos coñecidos; elección da unidade e dos instrumentos máis axeitados para medir e expresar unha medida.

 g

 B3.4. Comparación e ordenación de

 B3.1. Escoller os instrumentos de  MTB3.1.1. Estima lonxitudes,  CMCT medida máis pertinentes en cada capacidades e masas de  CCL caso, estimando a medida de obxectos e espazos coñecidos  CAA magnitudes de lonxitude, elixindo a unidade e os capacidade, masa e tempo instrumentos máis axeitados facendo previsións razoables. para medir e expresar unha medida, explicando de forma oral o proceso seguido e a estratexia utilizada.

 2º trimestre

 MTB3.1.2. Mide con instrumentos, utilizando estratexias e unidades convencionais e non convencionais, elixindo a unidade máis axeitada para a expresión dunha medida.

 CMCT

 2º trimestre

 MTB3.2.1. Suma e resta

 CMCT

 B3.2. Operar con diferentes

 CAA

 2º trimestre

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos medidas dunha mesma magnitude.

Criterios de avaliación medidas.

 B3.5. Desenvolvemento de estratexias para medir figuras de maneira exacta e aproximada.  B3.6. Sumar e restar medidas de lonxitude, capacidade e masa.

 b  g

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

medidas de lonxitude, capacidade e masa en forma simple dando o resultado na unidade determinada de antemán.  MTB3.2.2. Expresa en forma  CMCT simple a medición da lonxitude, capacidade ou masa dada en forma complexa e viceversa.  MTB3.2.3. Compara e ordena medidas dunha mesma magnitude.

 CMCT

 B3.7. Unidades de medida do tempo  B3.3. Coñecer as unidades de  MTB3.3.1. Resolve problemas e as súas relación. medida do tempo e as súas da vida diaria utilizando as relación, utilizándoas para medidas temporais e as súas  B3.8. Equivalencias e resolver problemas da vida diaria. relacións. transformacións entre horas, minutos

 CMCT

 2º e 3º trimestre

 CAA

e segundos.  B3.9. Lectura en reloxos analóxicos e dixitais.  B3.10. Cálculos con medidas temporais.  b  g

 B3.11. O sistema monetario da Unión Europea. Unidade principal: o euro. Valor das diferentes moedas e billetes.

 B3.4. Coñecer o valor e as equivalencias entre as diferentes moedas e billetes do sistema monetario da Unión Europea.

 MTB3.4.1. Coñece a función, o  CMCT valor e as equivalencias entre  CAA as diferentes moedas e billetes  CSC do sistema monetario da Unión

 2º trimestre

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

 B3.12. Múltiplos e submúltiplos do euros.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

Europea utilizándoas tanto para resolver problemas en situación reais coma figuradas.

 B3.13. Equivalencias entre moedas e billetes. BLOQUE 4. XEOMETRÍA  b  g  i

 b  g

 B4.1. Formas planas e espaciais:  B4.1. Coñecer as figuras planas; figuras planas: elementos, relación e cadrado, rectángulo, romboide, clasificación. triángulo, trapecio e rombo.  B4.2. Clasificación de triángulos atendendo os seus lados e os seus ángulos.

 B4.3. Clasificación de cuadriláteros atendendo o paralelismo dos seus lados. Clasificación dos paralelepípedos.

 g

 B4.5. Identificación e denominación de polígonos atendendo o número

 2º e 3º trimestre

 MTB4.1.2. Utiliza instrumentos  CMCT de debuxo e ferramentas  CD tecnolóxicas para a construción e exploración de formas xeométricas.  B4.2. Utilizar as propiedades das figuras planas para resolver problemas.

 B4.4. A circunferencia e o círculo. Elementos básicos: centro, raio e diámetro.

 b

 MTB4.1.1. Clasifica triángulos  CMCT atendendo aos seus lados e  CAA aos seus ángulos, identificando as relacións entre os seus lados e entre ángulos.

 B4.3. Coñecer as características e aplicalas para clasificar:

 MTB4.2.1. Clasifica cuadriláteros atendendo ao paralelismo dos seus lados.

 CMCT  CAA

 MTB4.2.2. Identifica e  CMCT diferencia os elementos  CAA básicos da circunferencia e círculo: centro, raio e diámetro.

 2º e 3º trimestre

 MTB4.3.1. Identifica e nomea  CMCT polígonos atendendo o número  CAA

 2º e 3º trimestre

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos de lados.  B4.6. Corpos xeométricos: elementos, relación e clasificación.  B4.7. Poliedros. Elementos básicos: vértices, caras e arestas. Tipos de poliedros.  B4.8. Corpos redondos: cono, cilindro e esfera.  B4.9. Regularidades e simetrías: recoñecemento de regularidades.

 b  g  h  b  g

Criterios de avaliación poliedros, prismas, pirámides, corpos redondos: cono, cilindro e esfera e os seus elementos básicos.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

de lados.  MTB4.3.2. Recoñece e  CMCT identifica poliedros, prismas,  CAA pirámides e os seus elementos básicos: vértices, caras e arestas.  MTB4.3.3. Recoñece e identifica corpos redondos: cono, cilindro e esfera e os seus elementos básicos.

 CMCT  CAA

 B4.10. Interpretación de representacións espaciais en situacións da vida cotiá.

 B4.4. Interpretar representacións  MTB4.4.1. Representa a espaciais realizadas a partir de escola, o barrio ou a aldea sistemas de referencia e de mediante un plano ou esbozo. obxectos ou situacións familiares.

 CMCT

 B4.11. Resolución de problemas de xeometría relacionados coa vida cotiá.

 B4.5. Identificar, resolver  MTB4.5.1. Resolve problemas problemas da vida cotiá axeitados xeométricos que impliquen ao seu nivel, establecendo dominio dos contidos conexións entre a realidade e as traballados, utilizando matemáticas e valorando a estratexias heurísticas de utilidade dos coñecementos razoamento (clasificación, matemáticos axeitados e recoñecemento das relacións, reflexionando sobre o proceso uso de exemplos contrarios), aplicado para a resolución de creando conxecturas, problemas. construíndo, argumentando e tomando decisión.

 CMCT

 2º e 3º trimestre

 CAA  CSC

 CAA  CSIEE

ÁREA Obxectivos

MATEMÁTICAS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 MTB4.5.2. Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas: revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto, propoñendo outras formas de resolvelo.

Temporalización  2º e 3º trimestre

 CMCT  CAA

BLOQUE 5. ESTATÍSTICA E PROBABILIDADE  b  g

 b  g

 B5.1. Recollida e clasificación de datos cualitativos e cuantitativos.

 B5.1. Recoller e rexistrar unha información cuantificable, utilizando algúns recursos sinxelos de representación gráfica: táboas de datos, bloques de barras, diagramas lineais… comunicando a información.

 MTB5.1.1. Identifica datos cualitativos e cuantitativos en situacións familiares.

 CMCT

 B5.2. Análise crítica das informacións que se presentan mediante gráficas estatísticas.

 B5.2. Facer estimacións  MTB5.2.1. Realiza análise  CMCT baseadas na experiencia sobre o crítica e argumentada sobre as  CAA resultado (posible, imposible, informacións que se presentan seguro, máis ou menos probable) mediante gráficas estatísticas. de situacións sinxelas nas que interveña o azar e comprobar o dito resultado.

 3º trimestre

 CAA

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

Aplicar a situacións variadas e familiares os coñecementos adquiridos sobre o uso dos números de ata oito cifras e resolver

problemas en que sexa necesario lelos, escribilos, ordenalos, comparalos, representalos, serialos, descompoñelos... interpretando o valor de cada unha das súas cifras. 2.

Resolver problemas diversos

relacionados co medio que esixan certa planificación, control procesal e actitude favorable,

aplicando dúas ou máis operacións numéricas, contidos básicos de xeometría ou tratamento da información e usando estratexias persoais de resolución. 3.

Realizar cálculos con números naturais, utilizando o coñecemento do sistema de numeración decimal, o procedemento máis

axeitado, os recursos máis convenientes e as propiedades das operacións (suma, resta, multiplicación e división de ata dúas cifras), en situacións cotiás e funcionais de resolución de problemas. 4.

Realiza cálculos e operacións con fraccións e números decimais, aplicando os seus coñecementos na resolución de problemas

sinxelos. 5.

Realizar medicións e estimacións (para resolver problemas relacionados cos contextos próximos e reais) escollendo, entre as

unidades (lonxitude, capacidade, peso, tempo e as derivadas do sistema monetario) e instrumentos de medida usuais, os que mellor se axusten ao que se vaia medir. 6.

Obter información puntual dunha representación espacial (bosquexo dun itinerario, plano dunha pista, maqueta do patio...),

describila e representala sinxelamente tomando como referencia obxectos familiares coa finalidade de resolver problemas elementais do medio próximo. Utilizar as nocións básicas de movementos xeométricos para describir e comprender situacións da vida cotiá e para valorar expresións artísticas. 7.

Usar o coñecemento das formas e corpos xeométricos do espazo (polígonos, círculos, cubos, prismas, cilindros, esferas) para

describir e resolver problemas do contexto próximo.

Resolver e formular problemas nos que interveña a lectura de gráficas e de táboas de datos sobre situacións cotiás. Resolver

problemas en que se necesite: recoller datos sobre feitos e sobre obxectos da vida cotiá usando técnicas sinxelas de reconto, ordenar estes datos atendendo a un criterio de clasificación e expresar o resultado en forma de táboa ou de gráfica. 9.

Empregar en situacións da vida cotiá e en xogos expresións típicas para describir incerteza, seguro, posible e imposible. Identificar

algúns sucesos aleatorios do medio do alumnado.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia matématica e ciencia e tecnoloxia Ser capaz de coñecer e valorar a presenza das informacións numéricas na vida cotiá, manexar os números nos seus diferentes contextos e empregalos con distintas finalidades. Ser capaz de realizar cálculos e estimacións con números, identificando situacións onde sexan necesarios e expresando o proceso seguido. Ser capaz de utilizar instrumentos de medida, estimar medidas de magnitudes e expresar os resultados na unidade adecuada. Ser capaz de recoñecer a presenza de liñas, formas e corpos xeométricos na realidade, aplicar as súas características para describir situacións e utilizalas con distintas fins. Ser capaz de utilizar e elaborar estratexias de resolución de problemas, elixir a máis adecuada en cada caso e aplicala seguindo un 51

proceso de resolución ordenado. Ser capaz de recoller datos e informacións do contorno que o rodea, representar a información en distintas formas, interpretala e producir mensaxes con ela. Ser capaz de recoñecer a presenza e o papel das Matemáticas no noso mundo, valorar a importancia da creatividade e o rigor ao utilizalas e confiar nas súas propias habilidades.

Competencia en comunicación lingüística. Para desenvolver esta competencia, ao traballar as Matemáticas os alumnos deben poñer atención especial na incorporación dos termos matemáticos na linguaxe usual e o seu uso correcto, na descrición verbal dos procesos e na comprensión dos textos que se lles ofrecen (en especial, os problemas). Cómpre que os alumnos falen, escriban, escoiten e expliquen o proceso seguido no seu traballo matemático.

Competencia no coñecemento e na interacción co mundo físico. A área de Matemáticas permítelles aos alumnos comprender, describir e interactuar co contorno físico que os rodea. O traballo coas posicións no espazo, as figuras e os corpos xeométricos, a simetría… capacitaraos para ser competentes no emprego de planos, mapas, rutas… Do mesmo xeito, os contidos de números e operacións e medida axúdanlles a comprender a realidade, e a interactuar con ela. Co estudo dos gráficos entenden e producen informacións sobre o contorno.

Tratamento da información e competencia dixital. Esta área contribúe á adquisición desta competencia de varias formas. Por un lado, achega destrezas como a comparación de números, a aproximación, as distintas formas de expresar e de usar os números…; e polo outro, traballa a recollida e a tabulación de datos, e a interpretación e representación de táboas de dobre entrada e dos tipos de gráficos máis comúns.

Competencia social e cidadá. Valores como o rigor, o coidado, a perseveranza están asociados ao traballo matemático. Da mesma maneira, o traballo en equipo e a consideración e a reflexión sobre as opinións e os puntos de vista dos outros (por exemplo, ao resolver problemas) contribúen ao desenvolvemento desta competencia.

Competencia cultural e artística. O saber matemático é parte fundamental do coñecemento da humanidade, e contidos como os tratados en Xeometría permítenlle ao alumno comprender, de maneria máis efectiva, as manifestacións artísticas, e ser capaz de utilizalos para crear obras propias.

Competencia para aprender a aprender. O desenvolvemento de nocións matemáticas firmes e o manexo da información son instrumentos que facilitan posteriores aprendizaxes. De igual maneira, actitudes como a autonomía e o esforzo poténcianse ao abordar situacións complexas de maneira sistemática. A verbalización dos procesos seguidos axuda tamén á reflexión sobre o aprendido e a consecución dunha aprendizaxe efectiva.

Autonomía e iniciativa persoal. As Matemáticas contribúen á consecución desta competencia desde os contidos asociados á resolución de problemas, que é un dos eixes fundamentais da área. A contribución a esta competencia realízase desde tres vertentes principais: a planificación, a xestión dos recursos e a valoración dos resultados. A resolución de situacións abertas fomenta a confianza nas propias capacidades.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Técnicas e instrumentos de avaliación

A avaliación será proceso flexible, por iso, os procedementos para desenvolvela serán variados. Para recoller datos nos serviremos de diferentes técnicas de avaliación: Informes previos dos alumnos. A observación sistemática. A análise das producións do alumnado. As probas orais e escritas A entrevista ao alumnado e ás familias. Rexistro do observado e avaliado.

Momentos da avaliación 55

Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, a titora realizará unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas.

Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso escolar realizaranse, , polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno.

Avaliación final, Ao final do curso o equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio da persoa titora.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

MATEMÁTICAS NUMERACIÓN CÁLCULO RESOLUCIÓN PROBLEMAS MAGNITUDES-MEDIDAS XEOMETRÍA TRATAMENTO DA INFORMACIÓN, AZAR E PROBABILIDADE ACTITUDE ANTE A MATERIA

15% 15% 25% 15% 10% 10% 10%

En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: - Sobresaliente: 90% a 100% ( 9 ou 10) - Notable: 70% a 80% ( 7 ou 8) - Ben: 60% ( 6 )

- Suficiente: 50% ( 5 ) - Insuficiente: menos do 50% ( 1, 2, 3 ou 4 ) Considerarase cualificaciรณn negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL. FALAR E ESCOITAR  a  c  e

 e

 B1.1. Estratexias e normas para o  B1.1. Participar en situacións de  LCB1.1.1. Expresa ideas, intercambio comunicativo: comunicación, dirixidas ou pensamentos, opinións, participación; exposición clara; espontáneas, respectando as sentimentos con certa claridade. escoita; respecto á quenda de normas da comunicación: palabra; entoación adecuada; quenda de palabra, escoitar.  LCB1.1.2. Aplica as normas respecto polos sentimentos, sociocomunicativas: escoita experiencias, ideas, opinións e atenta, espera de quendas, coñecementos dos e das demais. participación respectuosa.

 CCL

 B1.2. Comprensión e expresión de mensaxes verbais e non verbais.

 CCL

 B1.2. Recoñece a información verbal e non verbal dos discursos orais e integrala nas producións propias.

 LCB1.2.1. Integra recursos verbais e non verbais para comunicarse nas interaccións orais, dándolle valor complementario a estes.

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC  CCL  CAA  CSC

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 LCB1.2.2. Exprésase cunha pronunciación e unha dicción correctas: articulación, ritmo, entoación.  a  b  e

 B1.3. Participación en situación de comunicación, espontáneas e dirixidas, utilizando un discurso ordenado e coherente.

 B1.3. Expresarse con  LCB1.3.1. Participa activamente coherencia básica de forma oral e con coherencia na secuencia para satisfacer necesidades de das súas ideas en diversas comunicación en diferentes situación de comunicación: situacións.  - diálogos  -exposicións orais segundo modelo e guiadas, con axuda, cando cumpra, das tecnoloxías da información e comunicación.

Temporalización

 CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSC  CSIEE

 LCB1.3.2. Participa activamente  CCL nas tarefas de aula, cooperando  CAA en situación de aprendizaxe  CSC compartida.  CSIEE  e

 B1.4. Dedución das palabras polo  B1.4. Facer hipóteses sobre o contexto. Interese pola ampliación significado de palabras sinxelas do vocabulario. Creación de a partir do seu contexto de uso. redes semánticas sinxelas.

 LCB1.4.1. Utiliza o vocabulario axeitado a súa idade para expresarse con progresiva precisión nos diferentes contextos de comunicación.

 CCL

 Ao longo do curso.

 LCB1.4 2. Diferencia polo  CCL contexto o significado de correspondencias fonema-grafía

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

idénticas en textos significativos.  b  e

 B1.5. Comprensión global e específica de textos orais de diversa tipoloxía atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos)

 B1.5. Recoñecer o tema e as  LCB1.5.1. Comprende de forma  CCL ideas principais dos textos orais global a información xeral de  CAA sinxelos. textos orais de uso habitual,do ámbito escolar e social, identifica o tema e selecciona as ideas principais.  LCB1.5.2. Recoñece a tipoloxía de textos orais sinxelos de diversa tipoloxía atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos).

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

 LCB1.5.3. Responde preguntas  CCL correspondentes á comprensión literal.

 b

 B1.6. Reprodución de textos

 B1.6. Reproducir textos

 LCB1.5.4. Utiliza a información recollida para levar a cabo diversas actividades en situación de aprendizaxe individual ou colectiva.

 CCL

 LCB1.6.1. Reproduce de

 CCL

 CAA  CSC  CSIEE  Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos  e

 b  e

 a  b  e

 b  d  e

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos adecuados ao nivel que estimulen o seu interese.

 B1.7. Produción de textos orais de diversa tipoloxía segundo o seu formato e intención comunicativa.

Criterios de avaliación axeitados á súa idade, os seus gustos e intereses, utilizando con creatividade as distintas estratexias de comunicación oral.  B1.7. Producir textos orais breves e sinxelos dos xéneros máis habituais imitando modelos e adecuados ao seu nivel

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

memoria breves textos literarios  CAA ou non literarios axeitados aos  CCEC seus gustos e intereses.

LCB1.7.1. Elabora, imitando modelos, textos orais breves e sinxelos atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos).

 CCL

 LCB1.7.2. Organiza o discurso axeitándose aos diferentes modos discursivos (narrar, expoñer, describir e dialogar)

 CCL



 CAA  CSIEE

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE

 B1.8. Estratexias para utilizar a linguaxe oral como instrumento de comunicación e aprendizaxe: escoitar, recoller datos, preguntar

 B1.8. Utilizar de xeito efectivo a linguaxe oral: escoitar con atención, recoller datos, preguntar e repreguntar.

 LCB1.8.1. Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoita, recollida de datos, pregunta e repregunta.

 B1.8. Estratexias para utilizar a linguaxe oral como instrumento de comunicación e aprendizaxe: escoitar, recoller datos e

 B1.9. Valorar os medios de comunicación social como instrumento de aprendizaxe e de acceso a informacións e

 LCB1.9.1. Utiliza de xeito  CCL guiado os medios audiovisuais e  CD dixitais para recoller  CAA información.

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC  CSIEE

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos preguntar.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

experiencias de outras persoas.  LCB1.9.2. Transforma en noticias feitos cotiás próximos á súa realidade, imitando modelos.  LCB1.9.3. Resume de forma global entrevistas, noticias e debates infantís procedentes dos medios de comunicación.

Temporalización

 CCL  CSC

 CCL  CD  CAA  CSC

BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA. LER  e

 e

 B2.1. Lectura, en silencio e en voz alta de distintos tipos de texto adecuados ao seu nivel.

 B2.1. Ler en voz alta e en silencio, diferentes textos.

 LCB2.1.1. Le en silencio e en voz alta, sen dificultade e con certa expresividade, diferentes tipos de textos apropiados á súa idade

 B2.2. Comprensión global e  B2.2. Comprender distintos tipos  LCB2.2. 1. Distingue, de específica de distintos tipos de texto de textos adaptados á idade e forma xeral, entre as diversas atendendo a forma da mensaxe utilizando a lectura como medio tipoloxías textuais en textos (descriptivos, narrativos, dialogados, para ampliar o vocabulario e fixar do ámbito escolar e social. expositivos) e a súa intención a ortografía. comunicativa (informativos, literarios  LCB2.2.2. Resume textos e prescriptivos). lidos, de diferente tipoloxía, adecuados a súa idade e reflectindo a estrutura e destacando as ideas principais.

CCL

 Ao longo do curso.

 CCL

 Ao longo do curso.

 

 CAA   CCL  CAA 

ÁREA Obxectivos  e

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos  B2.3. Utilización de estratexias para a comprensión lectora de textos: consideración do título e das ilustracións. Identificación de palabras clave. Relectura. Anticipación de hipóteses de significado polo contexto. Recoñecemento básico da tipoloxía textual. Uso do dicionario.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B2.3. Utilizar estratexias para a comprensión de textos sinxelos de diversa tipoloxía.

 LCB2.3.1. Formula hipóteses sobre o contido do texto a partir do título e das ilustracións redundantes.

 CCL

 LCB2.3.2. Identifica as palabras clave dun texto.

 CCL

 LCB2.3.3. Activa coñecementos previos axudándose deles para comprender un texto.

 CCL

 B2.4. Gusto pola lectura.  B2.5. Selección de libros segundo o

 B2.4. Ler por propia iniciativa diferentes tipos de textos.

 Ao longo do curso.

 CAA

 CCA

 LCB2.3.4. Relaciona de xeito  CCL global, a información contida  CMCT nos gráficos e ilustracións coa  CCA información que aparece no texto.

 b

Temporalización

 LCB2.3.5. Interpreta mapas conceptuais sinxelos.

 CCL

 LCB2.3.6. Iníciase na utilización autónoma do dicionario en distintos soportes, no seu traballo escolar.

 CCL

 LCB2.4.1. Dedica un tempo semanal para a lectura

 CCL

 Ao longo do curso.

 CCA

 CAA

 Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos  e

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

gusto persoal.

voluntaria de diferentes textos.

 B2.6. Lectura dos libros establecidos no Plan lector.  b  e  i

 a  b

 B2.6. Lectura dos libros establecidos no Plan lector.  B2.7. Uso da biblioteca para a procura de información e utilización da mesma como fonte de aprendizaxe e de lecer.

 B2.8. Iniciación á creación da biblioteca persoal.

Temporalización

 B2.5. Utilizar fontes e soportes existentes na biblioteca para seleccionar e recoller información, ampliar coñecementos e aplicalos en traballos persoais.

 B2.6. Mostra interese por manter unha biblioteca propia.

 LCB2.5.1. Consulta biblioteca,  CCL de xeito guiado, de diferentes  CD fontes bibliográficas e textos  CAA en soporte informático para obter información para realizar traballos individuais ou en grupo.  LCB2.5.2. Localiza na biblioteca de aula e centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de funcionamento da mesma.

 CCL

 LCB2.5.3. Identifica o argumento de lecturas realizadas dando conta dalgunhas referencias bibliográficas: autor ou autora e xénero.

 CCL

 LCB2.6.1. Coida, conserva e organiza os seus libros.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CAA

 Ao longo do curso.

 CAA

 Ao longo do curso.

 CSC

 e

ÁREA Obxectivos  a  e

 e  i

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

 B2.9. Identificación e valoración crítica das mensaxes e valores transmitidos polo texto.

 B2.10. Utilización guiada das Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B2.7. Identifica a estrutura organizativa de diferentes textos lidos, centrándose na interpretación do seu significado.

 B2.8. Utilizar as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

 LCB2.7.1. Diferenza entre información e publicidade.

 CCL

Temporalización  Ao longo do curso.

 CAA  CSC

 LCB2.7.2. Formula hipótese sobre a finalidade de textos de tipoloxía evidente a partir da súa estrutura e dos elementos lingüísticos e non lingüísticos.

 CCL

 LCB2.10.1. Utiliza as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

 CCL

 CAA  CSC

 Ao longo do curso.

 CD  CAA

BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA. ESCRIBIR  b  e

 B3.1. Produción de textos para comunicar coñecementos, experiencias e necesidades.  B3.2. Cohesión do texto: mantemento do tempo verbal, puntuación.  B3.3. Aplicación das normas ortográficas. Acentuación.

 B3.1. Producir textos segundo un  LCB3.1.1. Escribe, en modelo con diferentes intencións diferentes soportes, textos comunicativas, aplicando as sinxelo do ámbito escolar e regras ortográficas e coidando a social: atendendo á forma da caligrafía, orde e presentación. mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos) diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos,

 CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CAA

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

folletos informativos, narracións, textos científicos, anuncios publicitarios, receitas, instrucións, normas….

 b  e

 B3.4. Valoración da propia produción escrita, así como da produción escrita dos seus compañeiros.

 B3.2. Valorar a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

 LCB3.1.2. Escribe textos, organizando as ideas utilizando elementos de cohesión básicos e respectando as normas gramaticais e ortográficas básicas.

 CCL

 LCB3.1.3. Elabora e presenta, de forma guiada, un informe sinxelo, utilizando soporte papel e informático sobre tarefas ou proxectos realizados.

 CCL

 LCB3.1.4. Presenta os seus textos con caligrafía clara e limpeza: evitando riscos, inclinación de liñas etc.

 CCL

 CAA  CSIEE

 CD  CAA  CSIEE

 CAA

 LCB3.2.1. Valora a súa propia  CCL produción escrita, así como a  CSC produción escrita dos seus compañeiros.

 Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos  b  e

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos  B3.5. Valoración da propia produción escrita, así como da produción escrita dos seus compañeiros.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

 LCB3.3.1. Pon interese e esfórzase por escribir correctamente

 CCL

 Ao longo do curso.

 LCB3.3.2. Reproduce textos ditados.

 CCL

 LCB3.4.1. Emprega, de xeito guiado e segundo modelos, estratexias de planificación, textualización e revisión do texto.

 CCL

 B3.3 Buscar unha mellora progresiva no uso da lingua escrita.

 B3.6. Realización de ditados.

 b  e

 B3.7. Normas e estratexias para a produción de textos: planificación (función, destinatario, xeración de ideas, estrutura...)  B3.8. Textualización en frases con secuencia lineal.  B3.9. Revisión e mellora do texto.

 b  e  i

 B3.4. Aplicar todas as fases do proceso de escritura na produción de textos escritos de distinta índole: planificación, textualización, revisión e reescritura.

 CAA

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE

 LCB3.4.2. Utiliza, para escribir  CCL textos sinxelos, borradores  CAA que amosan: a xeración e  CSIEE selección de ideas, a revisión ortográfica e a secuencia coherente do escrito.

 B3.10. Creación de textos utilizando  B3.5. Elaborar proxectos  LCB3.5.1. Elabora gráficas a linguaxe verbal e non verbal con individuais ou colectivos sobre sinxelas a partir de datos intención informativa: carteis diferentes temas do seu interese. obtidos de forma guiada. publicitarios. Anuncios. Cómics.  LCB3.5.2. Elabora con creatividade textos breves do seu interese: contos, anuncios, rimas, cancións, cómics, carteis, ilustrándoos para facilitar a súa

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

 CCL  CD  CAA  CSIEE

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

compresión ou mellorar a súa presentación.  a  d  e

 e  i

 e

 B3.11. Uso da linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

 B3.6. Favorecer a través da linguaxe a formación dun pensamento crítico que impida discriminacións e prexuízos.

 LCB3.6.1. Exprésase por escrito, utilizando de xeito habitual, unha linguaxe non sexista e respectuosa coas diferenzas.

 CL

 B3.12. Utilización guiada das Tecnoloxías da Información e da Comunicación de modo eficiente e responsable para presentar as súas producións.

 B3.7. Utilizar as Tecnoloxías da Información e da Comunicación de modo eficiente e responsable para presentar as súas producións.

 LCB3.7.1. Usa con axuda Internet e as Tecnoloxías da Información e da Comunicación para escribir, presentar os textos e buscar información, buscar imaxes, crear táboas e gráficas etc.

 CCL

 LCB3.8.1. Produce os textos establecidos no plan de escritura axeitados á súa idade e nivel.

 CCL

 B3.13. Produción de textos segundo  B3.8. Escribir os textos Plan de escritura do centro establecidos no Plan de escritura.

 Ao longo do curso.

 CSC

 Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSIEE

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE

BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA  b  e

 B4.1. A palabra. A sílaba. Diptongos e hiatos.  B4.2. Recoñecemento das distintas clases de palabras e explicación reflexiva do seu uso en situacións

 B4.1. Aplicar os coñecementos básicos sobre a estrutura da lingua, a gramática (categorías gramaticais), o vocabulario (formación e significado das palabras e campos semánticos),

 LCB4.1.1. Coñece e recoñece  CCL as categorías gramaticais pola súa función na lingua: presentar ao nome, substituír ao nome, expresar características do nome,

 1º trimestre

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos concretas de comunicación (nome, verbo, adxectivo, preposición, adverbio, pronomes e artigos). Características e uso de cada clase de palabra.  B4.3 Conxugación dos verbos regulares e irregulares máis frecuentes.

 b  e

 B4.2. Recoñecemento das distintas clases de palabras e explicación reflexiva do seu uso en situacións concretas de comunicación (nome, verbo, adxectivo, preposición, adverbio, pronomes e artigos). Características e uso de cada clase de palabra.  B4.4. Vocabulario. Frases feitas. Formación de substantivos, adxectivos e verbos. Recursos derivativos: prefixos e sufixos na formación de nomes, adxectivos e verbos.  B4.5. Recoñecemento e observación reflexiva dos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

así como as regras de ortografía para favorecer unha comunicación máis eficaz.

Temporalización

expresar accións ou estados.  LCB4.1.2. Utiliza con corrección os tempos simples e compostos nas formas persoais e non persoais do modo indicativo e subxuntivo dos verbos ao producir textos orais e escritos.

 CCL

 LCB4.1.3. Diferenza familias de palabras.

 CCL

 B4.2. Desenvolver as destrezas e  LCB4.2.1. Coñece, recoñece competencias lingüísticas a e usa sinónimos, antónimos, través do uso da lingua. polisémicos ou frases feitas na expresión oral e escrita.

 CCL

 LCB4.2.2. Recoñece prefixos e sufixos e é capaz de crear palabras derivadas.

 CCL

 1º trimestre

 2º trimestre

 LCB4.2.3. Identifica e clasifica  CCL os diferentes tipos de palabras nun texto.  LCB4.2.4. Utiliza diversos conectores básicos entre oracións ao producir textos orais e escritos.

 CCL

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

constituíntes oracionais: a oración simple, suxeito e predicado.  B4.6. Recoñecemento e uso dalgúns conectores textuais básicos.  b  e

 b  e

 B4.7. Uso eficaz do dicionario para ampliación de vocabulario e como consulta ortográfica e gramatical.

 B4.8. Clases de nomes: comúns, propios, individuais, colectivos, concretos e abstractos.

 B4.3. Sistematizar a adquisición de vocabulario a través dos textos.

 LCB4.2.5. Recoñece a oración simple, distingue suxeito e predicado.

 CCL

 LCB4.3.1. Iníciase no coñecemento da estrutura do dicionario e no seu uso para buscar o significado de diferentes tipos palabras.

 CCL

 LCB4.3.2. Selecciona a acepción correcta segundo o contexto de entre as varias que lle ofrece o dicionario.

 CCL

 LCB4.3.3. Utiliza as normas ortográficas básicas nas súas producións escritas.

 CCL

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CAA

 B4.4. Desenvolver estratexias  LCB4.4.1. Utiliza as diferentes  CCL para mellorar a comprensión oral clases de palabras para  CAA e escrita a través do elaborar o discurso. coñecemento da lingua.  B4.9. Ortografía: utilización das  LCB4.4.2. Utiliza  CCL regras básicas de ortografía. Regras correctamente as normas de de acentuación. Signos de concordancia de xénero e de puntuación. número na expresión oral e  B4.10. As relacións gramaticais escrita.

 Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Recoñecemento e explicación reflexiva das relacións que se establecen entre o substantivo e o resto dos compoñentes do grupo nominal.

 LCB4.4.3. Aplica as normas de acentuación e clasifica as palabras dun texto.

 CCL

 LCB4.4.4. Usa os signos de puntuación ao producir textos escritos.

 CCL

 LCB4.4.5. Aplica as normas de uso da til nos seus textos escritos.

 CCL

Temporalización

 Ao longo do curso.

 LCB4.4.6. Utiliza unha sintaxe  CCL básica nas producións escritas propias.  b  e  i

 b  d  e  o  b

 B4.11. Utilización de material multimedia educativo e outros recursos didácticos ao seu alcance e propios da súa idade.

 B4.5. Utilizar programas  LCB4.5.1. Utiliza distintos educativos dixitais e outros programas educativos dixitais recursos didácticos ao seu e outros recursos didácticos alcance e propios da súa idade ao seu alcance e propios da para realizar tarefas e avanzar na súa idade como apoio e aprendizaxe. reforzo da aprendizaxe.

 CCL  CD  CAA

 B4.12. Valoración da diversidade da  B4.6. Valorar a variedade lingua na nosa comunidade lingüística de España e do autónoma. español como fonte de enriquecemento cultural.

 LCB4.6.1. Valora a variedade lingüística de España.

 B4.13. Identificación das similitudes e diferenzas entre as linguas que

 LCB4.7.1. Compara aspectos  CCL (gráficos, sintácticos e léxicos)

 B4.7. Comparar aspectos básicos das linguas que coñece

 Ao longo do curso.

 CCL  CSC

ÁREA Obxectivos  d  e  o

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos coñece para mellorar na súa aprendizaxe e lograr unha competencia comunicativa integrada.

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

para mellorar na súa aprendizaxe e lograr unha competencia integrada.

das linguas que coñece.

Temporalización

 CSC

BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA  e

 B5.1. Valoración dos textos literarios  B5.1. Valorar os textos literarios e  LCB 5.1.1. Valora de forma  CCL como vehículo de comunicación e utilizar a lectura como fonte de global, as características  CCEC como fonte de coñecemento doutros lecer e información. fundamentais de textos mundos, tempos e culturas e como literarios narrativos, poéticos e gozo persoal. dramáticos.

 Ao longo do curso.

 e

 B5.2. Lectura guiada de textos  B5.2. Integrar a lectura  LCB 5.2.1. Realiza lecturas narrativos de tradición oral, literatura expresiva e a comprensión e guiadas e comentadas de infantil, adaptacións de obras interpretación de textos literarios textos narrativos de tradición clásicas e literatura actual. narrativos, líricos e dramáticos na oral, literatura infantil, práctica escolar e recoñecer e adaptacións de obras clásicas  B5.3. Lectura comentada de interpretar algúns recursos e literatura actual. poemas, relatos e obras teatrais. básicos da linguaxe literaria e  B5.4. Identificación de recursos diferenza das principais  LCB 5.2.2. Interpreta, literarios convencións formais dos intuitivamente, a linguaxe  B5.5. Distinción entre conto e lenda. xéneros. figurada en textos literarios. Coñecemento de lendas españolas e doutros países.

 CCL

 Ao longo do curso.

 B5.4. Identificación de recursos literarios.

 LCB 5.3.1. Distingue algúns recursos retóricos básicos propios dos poemas

 CCL

 LCB 5.3.1. Utiliza, de xeito

 CCL

 e

 B5.3. Coñecer e valorar os recursos literarios da tradición oral: poemas, cancións, contos, refráns e adiviñas.

 CCEC

 CCL  CAA

 Ao longo do curso.

 CCEC

ÁREA Obxectivos

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

guiado, comparacións, aumentativos, diminutivos e sinónimos en textos literarios.  b  e

 a  b  e  e  j

 d  e

 B5.6. Creación de textos literarios en prosa ou en verso, valorando o sentido estético e a creatividade: contos, poemas, adiviñas, cancións e teatro.

 CCEC

 LCB 5.4.1. Crea, con axuda, sinxelos textos literarios (contos, poemas, cancións e sinxelas obras teatrais) a partir de pautas ou modelos dados.

 CCL

 B5.7. Comprensión, memorización e  B5.5. Reproducir textos literarios recitado de poemas co ritmo, breves e sinxelos e adaptados á entoación e dicción adecuados. idade.

 LCB 5.5.1. Memoriza e reproduce sinxelos textos orais adecuados á súa idade: contos, poemas, cancións.

 CCL

 B5.8. Dramatización e lectura dramatizada de textos literarios.

 B5.6. Participar con interese en dramatizacións de textos literarios adaptados á idade.

 LCB 5.6.1. Realiza  CCL dramatizacións  CAA individualmente e en grupo de  CCEC textos literarios axeitados á súa idade.

 Ao longo do curso.

 B5.9. Valoración da literatura en calquera lingua (maioritaria, minoritaria ou minorizada) como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.

 B5.7. Valorar a literatura en  LCB 5.7.1. Valora a literatura  CCL calquera lingua, especialmente en calquera lingua,  CSC en lingua galega, como vehículo especialmente en lingua  CCEC de comunicación e como recurso galega, como vehículo de de gozo persoal. comunicación e como recurso de gozo persoal.

 Ao longo do curso.



B5.4. Producir a partir de modelos dados textos literarios en prosa ou en verso, con sentido estético e creatividade: contos, poemas, adiviñas, cancións e fragmentos teatrais.

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIEE  CCEC

 Ao longo do curso.

 CAA  CCEC

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

Participar en situacións comunicativas que se dan na aula (reais ou simuladas) e que correspondan a diversa tipoloxía

(conversación, expresión espontánea, asemblea, debate) e a diversos obxectivos comunicativos respectando as normas que rexen estas situacións. 2.

Comprender textos orais de uso cotián extraendo o sentido global das mensaxes orais. Empregar estratexias elementais para

comprender as mensaxes que escoitan as nenas e os nenos atendendo a sinais relevantes como o ton de voz, a entoación, os xestos e formulando preguntas coherentes que axuden á comprensión. 3.

Producir textos orais (explicacións sinxelas, exposicións, narracións…) presentando coherentemente ideas, estados de ánimo,

sentimentos, emocións, feitos, vivencias e opinións. 4.

Memorizar e reproducir textos orais propios da literatura popular empregando a pronunciación e entoación axeitadas.

Detectar e comprender a información explícita en textos escritos (en soporte parpel ou dixital) realizando inferencias directas

sobre o seu contido. 6.

Interpretar as ideas contidas nos textos escritos habituais (expositivos, informativos, instrutivos e literarios), tanto en formato

impreso como multimedia integrándoas nos seus propios esquemas de coñecemento. 7.

Elaborar e reescribir textos escritos de diferente tipoloxía e formato (impreso e/ou multimedia) acordes a diversas situacións

funcionais cotiáns (cartas, avisos, solicitudes, instrucións, normas, anuncios, noticias) e literarias (contos, poesías, cómics) empregando estratexias de planificación, de textualización e de revisión de escritos. 77

Ler expresivamente textos de tipoloxía variada (entre os traballados e/ou elaborados na aula) con fluídez e entoación axeitadas

vencelladas á puntuación e á intencionalidade e coa velocidade apropiada segundo o tipo de texto e o obxectivo lector (ler para deleitar a outras persoas, ler para dar a coñecer un texto propio, ler para compartir información dun texto único na aula). 9.

Coñecer textos de literatura infantil (poesía, cómics, contos…) axeitados ao ciclo, coa finalidade de gozo coa lectura e de uso

como modelo para as súas reescrituras, reelaboracións e producións escritas. 10. Empregar as bibliotecas de aula e de centro con certa autonomía como fonte de información e como lugar que proporciona recursos relacionados coa lectura por pracer. 11. Identificar en textos orais e escritos de uso cotián temas e usos que poidan supoñer discriminación. 12. Reflexionar sobre como algúns cambios nas palabras, enunciados e textos producen modificacións comprensivas e expresivas. 13. Empregar de maneira intuitiva terminoloxía relacionada coa tipoloxía textual, os tempos verbais (presente, futuro e pasado), os adxectivos cualificativos, os determinantes e algúns aspectos relativos á semántica como antónimos e sinónimos cando se realicen actividades de comprensión e de expresión oral e escrita. 14.

Empregar as experiencias coas diversas linguas que coñece ou está a aprender para realizar análises e comparacións que lles

permita establecer avances na súa expresión e comprensión.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia en comunicación lingüística Ser capaz de comprender e producir mensaxes orais que teñen unha finalidade didáctica ou son de uso cotián. Ser capaz de participar activamente en intercambios comunicativos orais respectando as normas que os rexen. Ser capaz de comprender diferentes clases de textos escritos, incluíndo textos con finalidade didáctica, textos propios de situacións cotiás de relación social ou textos procedentes de medios de comunicación. Ser capaz de poñer en práctica os coñecementos e as estratexias necesarias para escribir correctamente. Ser capaz de escribir textos relacionados co ámbito escolar ou con situacións cotiás de relación social, así como textos de información e de opinión. Ser capaz de ler e comprender de forma autónoma textos literarios adecuados á súa idade e aos seus intereses. Ser capaz de comprender e utilizar a terminoloxía lingüística propia do ciclo. Ser capaz de manifestar interese pola lectura e a escritura como instrumentos para relacionármonos cos demais e para aprender.

Competencia matemática. Nocións como a secuencia temporal dunha historia ou a numeración e a ordenación de viñetas relacionadas cos textos contribúen ao desenvolvemento de habilidades características desta competencia. Por outro lado, o coñecemento de determinadas clases de palabras, como son os cuantificadores (numerais e indefinidos), contribúe ao desenvolvemento desta competencia desde a área de Lingua castelá.

Competencia dixital A área proporciona destrezas para a selección, comprensión e transmisión da información. As actividades de comprensión dos diferentes tipos de textos, as relacionadas coas imaxes ou a análise de cuestións tipográficas sinxelas contribúen favorablemente ao desenvolvemento desta competencia. Por outro lado, en moitas das actividades que se lles presentan aos alumnos proponse a posibilidade de realizar tarefas con ferramentas informáticas adecuadas á idade. Competencia social e cívica. A lingua é a base da comunicación entre os seres humanos, de aí que desde a área de Lingua se poida contribuír facilmente ao desenvolvemento desta competencia básica, entendida como conxunto de habilidades necesarias para a convivencia. Neste sentido, que os nenos aprendan a comunicarse cos demais e a comprender o que os demais lles transmiten é fundamental para a súa formación como seres sociais. Ademais, a lingua tamén lles permite aos nenos tomar contacto con outras realidades diferentes da súa e facilita a erradicación de prexuízos e imaxes estereotipadas. 80

Competencia cultural e artística. Desde a área de Lingua contribúese ao desenvolvemento desta competencia mediante a lectura e a valoración de obras literarias infantís de diferentes épocas e culturas. Ademais, o traballo a partir dos debuxos e as fotografías que acompañan os textos permite desenvolver habilidades propias da educación artística. Ademais, inclúense propostas para realizar, a partir dos contidos lingüísticos, actividades de creación plástica.

Competencia para aprender a aprender. O uso correcto da lingua é unha das ferramentas básicas da aprendizaxe. A lectura posibilita o acceso ao coñecemento, e a escritura permite a súa reelaboración e a súa asimilación persoal. Cuestións como mellorar a velocidade lectora ou a comprensión, así como a correcta expresión dos coñecementos, contribúen ao desenvolvemento desta competencia. Por outra parte, a presenza de actividades que permiten traballar a atención, a memoria ou a construción do sentido serven tamén para contribuír ao desenvolvemento da aprendizaxe.

Competencia de iniciativa e espíritu emprendedor O traballo na área de Lingua castelá preséntase para que poida ser realizado de forma autónoma, pedíndolles aos nenos que demostren o que son capaces de realizar cos coñecementos lingüísticos que posúen ata ese momento. Por outra parte, a proposta de actividades que obrigan aos nenos a poñerse no lugar doutros ou a decidir entre varias cuestións favorece o desenvolvemento desta competencia.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Técnicas e instrumentos de avaliación A avaliación será proceso flexible, por iso, os procedementos para desenvolvela serán variados. Para recoller datos nos serviremos de diferentes técnicas de avaliación: Informes previos dos alumnos. A observación sistemática. A análise das producións do alumnado. As probas orais e escritas A entrevista ao alumnado e ás familias. Rexistro do observado e avaliado. Os datos recolleranse en diversos instrumentos para a avaliación. Algúns oficiais( actas de avaliación, expediente académico, historial académico de educación primaria e informe persoal por traslado).,outros persoais, de formato libre seleccionados ou construídos polo profesor ou equipo de profesores. Entre os instrumentos de rexistro do profesor ou equipo que empregaremos destacamos:   

Momentos da avaliación Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, a titora realizará unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas. Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso escolar realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno. Avaliación final, Ao final do curso o equipo de mestres que imparten docencia en cada grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio da persoa titora.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

COMPRENSIÓN

ORAL ESCRITA

LECTURA ORAL ESCRITA COÑECEMENTO Gramática, DA LINGUA vocabulario,ortografía ACTITUDE ANTE Traer e coidar o A MATERIA material, rematar os traballos, traballar ben en equipo… EXPRESIÓN

CASTELÁ 30% 10% 30% 20% 10%

En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: -Sobresaliente: 90% a 100% ( 9 ou 10 ) - Notable: 70% a 80% ( 7 ou 8 ) - Ben: 60% ( 6 ) - Suficiente: 50% ( 5 ) - Insuficiente: menos do 50% ( 1, 2, 3 ou 4 ) Considerarase cualificación negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL: FALAR E ESCOITAR  a  e

 b  d  e  i  o  a  b  c

 B1.1. Comprensión de textos orais procedentes da radio, da televisión ou da internet, con especial incidencia na noticia, para obter información xeral sobre feitos e acontecementos que resulten significativos e elaboración dun resumo.

 B1.1. Comprender o sentido global de textos orais informativos dos medios de comunicación audiovisuais emitidos con claridade, de xeito directo e estilo sinxelo.

 B1.2. Uso guiado de documentos  B1.2. Utilizar de xeito guiado audiovisuais para obter e relacionar documentos audiovisuais informacións relevantes para valorándoos como instrumento aprender. de aprendizaxe.

 LGB1.1.1. Comprende as ideas principais dun texto xornalístico oral informativo dos medios de comunicación audiovisual, emitido de xeito claro, directo e sinxelo.

 CCL

 LGB1.1.2. Elabora un breve resumo dun texto oral.

 CCL

 LGB1.2.1. Accede de xeito guiado a documentos, audiovisuais e dixitais para obter a información necesaria para realizar traballos ou completar información.

 CCL

 B1.3. Comprensión e produción de  B1.3. Comprender e producir  LGB1.3.1. Participa nunha textos orais breves para aprender e textos orais propios do uso cotián conversa entre iguais, para informarse, tanto os ou do ámbito académico. comprendendo o que di o producidos con finalidade didáctica interlocutor e intervindo coas

 Ao longo do curso.

 CAA

 CSC  Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSC

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC

ÁREA Obxectivos  e  o

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

como os de uso cotián, de carácter informal (conversas entre iguais e no equipo de traballo) e dun maior grao de formalización (exposicións da clase ou debates).

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

propostas propias.

Temporalización

 CSEIEE

 LGB1.3.2. Sigue unha  CCL exposición da clase e extrae o  CAA sentido global.  LGB1.3.3. Elabora e produce textos orais (explicacións sinxelas, exposicións, narracións...) presentando coherentemente a secuencia de ideas, feitos, vivencias e as súas opinións e preferencias, utilizando o dicionario se é preciso.

 CCL

 LGB1.3.4. Participa no traballo en grupo, así como nos debates.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CSIEE  CAA

 CSIEE  CAA  CCL

 a  c  e

 B1.4. Actitude de escoita adecuada  B1.4. Manter unha actitude de e respecto das de quen fala sen escoita activa, deixando falar os interrupcións inadecuadas. demais, sen anticiparse ao que van dicir e respectando as súas opinións.

 LGB1.4.1. Atende as  CCL intervencións dos e das  CSC demais en actos de fala orais, sen interromper.

 Ao longo do curso.

 LGB1.4.2. Respecta as opinións da persoa que fala.



 CCL  CSC

ÁREA Obxectivos  a  c  d  e  o

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

 B1.5. Participación e cooperación  B1.5. Participar nas diversas nas situacións comunicativas situacións de intercambio oral habituais (informacións, conversas que se producen na aula reguladoras da convivencia, amosando valoración e respecto debates, discusións ou instrucións) polas normas que rexen a con valoración e respecto das interacción oral. normas que rexen a interacción oral (petición e quendas de palabra, mantemento do tema, respecto ás opinións das demais persoas, papeis diversos no intercambio comunicativo, ton de voz, posturas e xestos adecuados).

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 LGB1.5.1. Respecta as quendas de palabra nos intercambios orais.

 CCL

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CSC  CAA

 LGB1.5.2. Respecta as  CCL opinións das persoas  CSC participantes nos  CCEC intercambios orais e é consciente da posibilidade de empregar a lingua galega en calquera intercambio oral dentro da escola ou fóra dela.  LGB1.5.3. Emprega unha postura e xestualidade adaptada ao discurso, para reforzalo e facilitar a súa comprensión.

 CCL  CSC  CCEC

 LGB1.5.4. Exprésase cunha  CCL pronuncia e dicción correctas:  CSC articulación e volume.  CCEC  LGB1.5.5. Participa na conversa formulando e contestando preguntas.

 CCL  CSC  CCEC  CAA

ÁREA Obxectivos  a  b  e  o

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos  B1.6. Uso de estratexias elementais para comprender e facer comprender as mensaxes orais: ton de voz, entoación, xestualidade e uso de nexos básicos.

Criterios de avaliación  B1.6. Amosar interese por expresarse en público coherentemente, usando nexos básicos adecuados e presentando estratexias elementais para facer comprender a mensaxe.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 LGB1.6.1. Planifica e elabora  CCL un discurso oral coherente, na  CAA secuencia de ideas ou feitos utilizando un vocabulario adecuado á súa idade.  LGB1.6.2. Elabora un discurso oral cohesivo, utilizando algúns nexos básicos.

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CCL 

 LGB1.6.3. Amosa un discurso  CCL oral claro, cunha pronuncia e  CCEC entoación axeitada e propia da lingua galega.  b  e  i  o

 B1.7. Produción de textos orais  B1.7. Elaborar textos sinxelos propios dos medios de propios dos medios de comunicación social mediante comunicación mediante simulación para ofrecer e compartir simulación. información e opinión.

 LGB1.7.1. Elabora textos sinxelos propios dos medios de comunicación mediante simulación.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSIEE  CSC

 d  e

 B1.8. Utilización de estratexias para  B1.8. Reforzar a eficacia  LGB1.8.1. Utiliza a potenciar a expresividade das comunicativa das súas mensaxes expresividade corporal para mensaxes orais. orais, coa utilización de reforzar o sentido das súas elementos propios da linguaxe producións orais. xestual.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CCEC  CSC  CAA

ÁREA Obxectivos  b  d  e

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

 a  d  e

 d  e  o

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

 B1.9. Amosar respecto e cooperación nas situacións de aprendizaxe en grupo.

 LGB1.9.1. Amosa respecto ás  CCL ideas dos e das demais e  CAA contribúe ao traballo en  CSIEE grupo.

 Ao longo do curso.

 B1.10. Interese por expresarse oralmente coa pronuncia e coa entoación adecuadas.

 B1.10. Interesarse por amosar unha pronuncia e entoación adecuadas.

 LGB1.10.1. Interésase por expresarse oralmente coa pronuncia e entoación adecuada a cada acto comunicativo.

 Ao longo do curso.

 B1.11. Uso, dunha forma xeral, dunha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

 CCL  CAA  CCEC  CSIEE

 B1.11. Usar, dunha forma xeral,  LGB1.11.1. Usa, dunha forma  CCL unha linguaxe non discriminatoria xeral, unha linguaxe non  CSC e respectuosa coas diferenzas. sexista.

 o

 a

CUARTO

 B1.9. Actitude de cooperación e de respecto en situacións de aprendizaxe compartida.

 o  e

CURSO

 LGB1.11.2. Usa, de maneira xeral, unha linguaxe respectuosa coas diferenzas.  B1.12. Recoñecemento das  B1.12. Identificar variedades variedades lingüísticas de carácter lingüísticas de carácter xeográfico en textos orais, xeográfico en textos orais, sinalando as diferenzas fonéticas e sinalando as diferenzas morfolóxicas e léxicas máis fonéticas, morfolóxicas e léxicas evidentes. máis evidentes.

 CCL  CSC

 LGB1.12.1. Identifica  CCL diferenzas fonéticas e  CCEC morfolóxicas moi evidentes en textos orais caracterizados pola súa orixe xeográfica.  LGB1.12.2. Valora por igual as distintas variedades xeográficas da lingua galega e o estándar como variante

 Ao longo do curso.

 CCL  CSC  CCEC

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

unificadora.  a  d  e  o

 B1.13. Identificación da lingua galega con diversos contextos de uso oral da lingua: en diferentes ámbitos profesionais e públicos (sanidade, educación, medios de comunicación, comercios...) e en conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.

 B1.13. Identificar a lingua galega con diversos contextos de uso oral.

 LGB1.13.1. Identifica o uso oral da lingua galega con diversos contextos profesionais: sanidade, educación, medios de comunicación, todo tipo de comercios.

 CCL

 LGB1.13.2. Recoñece a validez da lingua galega para conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CCEC

 CCEC  CSC

BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA: LER  b  e  I  j  o

 B2.1. Comprensión da información relevante en textos das situacións cotiás de relación social: correspondencia escolar, normas da clase, normas do comedor, normas do transporte e regras de xogos.  B2.2. Comprensión de información xeral en textos procedentes dos medios de comunicación social (incluídas web infantís) con especial incidencia na noticia e nas cartas á dirección do xornal,

 B2.1. Comprender, localizar e  LGB2.1.1. Comprende a seleccionar información información relevante en textos explícita en textos escritos de propios de situacións cotiás e soportes variados (web dos medios de comunicación infantís, libros, carteis). social nos que esta se amose de forma evidente.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CSC

 LGB2.1.2. Identifica as ideas  CCL principais dun texto (narrativo, descritivo, expositivo) adecuado á súa idade.

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

localizando informacións destacadas en portadas, titulares, subtítulos, entradas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 LGB2.1.3. Busca, localiza e  CCL selecciona información concreta  CAA dun texto sinxelo, adecuado á  CSIE súa idade. E

 B2.3. Comprensión de información relevante en textos para aprender e para informarse, tanto os producidos con finalidade didáctica como os de uso cotián (folletos descricións, instrucións e explicacións).

 LGB2.1.4. Interpreta, personificacións, hipérboles e ironías evidentes, en textos de dificultade adecuada á súa idade.

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CCL  CAA  CSIE E

 LGB2.1.5. Identifica a estrutura  CCL xeral dun texto e recoñece algúns mecanismos de cohesión (repeticións, sinónimos, anáforas pronominais sinxelas).  LGB2.1.6. Emprega o dicionario  CCL para resolver as dúbidas de  CAA vocabulario que atopa nos  CSIE textos. E

 b

 B2.4. Interpretación de esquemas,

 B2.2. Interpretar e

 LGB2.1.7. Fai unha lectura rápida, selectiva ou integral en función das necesidades de cada momento.

 CCL

 LGB2.2.1. Interpreta e

 CCL

 CAA  CSIE E  Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos  e

 b  e

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos gráficos e ilustracións relacionadas co contido principal do texto que acompañan.

 B2.5. Subliñado, esquematización e resumo da información relevante dun texto sinxelo.

Criterios de avaliación comprender, de maneira xeral, a información procedente de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións en textos.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

comprende, de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións, relacionando esta co contido do texto que acompañan.

 B2.3. Realizar o subliñado  LGB2.3.1. Realiza o subliñado das ideas principais dun texto das ideas principais dun texto sinxelo e esquematizar e sinxelo. resumir o seu contido.  LGB2.3.2. Esquematiza as ideas dun texto sinxelo, indicando as ideas principais.

Temporalización

 CAA  CSC  CSIE E  CMCT  CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

 CCL  CAA

 LGB2.3.3. Realiza o resumo dun  CCL texto sinxelo.  CAA  b  e

 B2.6. Introdución ás estratexias de control do proceso lector (anticipación, formulación de hipóteses, relectura...).

 B2.4. Utilizar, de maneira xeral, estratexias para mellorar a lectura.

 LGB2.4.1. Deduce, de maneira xeral, o posible contido dun texto antes de lelo, axudándose do título e as ilustracións.

 CCL

 LGB2.4.2. Relé un texto e marca as palabras clave para acadar a comprensión, cando é preciso.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CSIE E

ÁREA Obxectivos  b  e  i

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

 B2.7. Uso dirixido das tecnoloxías da información e das bibliotecas para obter informacións relevantes para realizar as súas tarefas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B2.5. Utilizar as tecnoloxías da información para obter información necesaria para a realización das súas tarefas.

 LGB2.5.1. Utiliza, de forma guiada, as tecnoloxías da información para obter información.

 CCL

 LGB2.5.2. Utiliza dicionarios dixitais para interpretar a información dun texto.

 CCL

Temporalización

 Ao longo do curso.

 CD  CAA 

 CAA  CD  CSIE E

 a  b  e

 B2.8. Lectura persoal, silenciosa e en voz  B2.6. Ler, en silencio ou en alta, de textos en galego adaptados aos voz alta, textos en galego seus intereses. adaptados aos seus intereses.  B2.9. Dramatización e lectura dramatizada de textos literarios e non literarios.

 a  b

 B2.10. Coñecemento do funcionamento da biblioteca da aula e do centro, así

 B2.7. Coñecer o funcionamento da bibliotecas

 LGB2.6.1. Descodifica sen dificultade as palabras.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA

 LGB2.6.2. Le textos en voz alta,  CCL sen dificultade e coa velocidade adecuada.  LGB2.6.3. Le textos, adaptados á súa idade e aos seus intereses, en silencio e sen dificultade.

 CCL

 LGB2.6.4. Fai lecturas dramatizadas de textos.

 CCL

 LGB2.7.1. Usa a biblioteca de aula con certa autonomía, para

 CCL

 CSC  Ao longo do curso.

 CAA

ÁREA Obxectivos  e  i

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

como as virtuais e participación en actividades literarias.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

de aula, centro, así como as virtuais, colaborando no seu coidado e mellora, e participar en actividades literarias.

obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.

 CSC

 LGB2.7.2. Identifica o funcionamento da biblioteca de aula, de centro, así como as virtuais e colabora no seu coidado e mellora.

 CCL

 LGB2.7.3. Participa en actividades literarias do centro.

 CCL

Temporalización

 CAA  CSC

 Ao longo do curso.

 CSC  CCEC

 a  b

 B2.11. Mantemento adecuado e ampliación da biblioteca persoal.

 B2.8. Ter interese por ter unha biblioteca propia.

 LGB2.8.1. Amosa interese pola conservación e organización dos seus libros.

 CCL

 B2.9. Amosar interese polos textos escritos como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación.

 LGB2.9.1. Amosa interese pola lectura como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación.

 CCL

 B2.10. Amosar certa autonomía lectora e capacidade de selección de textos do seu interese, así

 LGB2.10.1. Amosa certa  CCL autonomía lectora e capacidade de seleccionar textos do seu interese.

 e  a  b  e

 B2.12. Interese polos textos escritos como fonte de aprendizaxe e como medio de comunicación de experiencias.

 o  a  b  e

 B2.13. Desenvolvemento da autonomía lectora, da capacidade de elección de temas e de textos e de expresión das preferencias persoais.

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC  Ao longo do curso.

 CAA  CSC  CCEC  Ao longo do curso.

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

 m

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

como ser quen de expresar preferencias.

 LGB2.10.2. Expresa, de maneira sinxela, opinións e valoracións sobre as lecturas feitas.

 CCL

 LGB3.1.1. Planifica a elaboración do texto, antes de comezar a escribir, xerando ideas, seleccionando e estruturando a información.

 CCL

Temporalización

 CSC  CAA  CSIE E

BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA: ESCRIBIR  a  b  e

 B3.1. Uso, de maneira xeral, das estratexias de planificación, de textualización e revisión como partes do proceso escritor.

 B3.1. Usar, de maneira xeral, as estratexias de planificación, textualización e revisión do texto.

 Ao longo do curso.

 CSIE E  CAA 

 LGB3.1.2. Elabora o texto cunha  CCL estrutura definida, con  CAA coherencia xeral e de xeito  CSIE creativo. E  LGB3.1.3. Aplica, de forma xeral, os signos de puntuación (punto, coma, punto e coma, dous puntos, puntos suspensivos, signos de exclamación e interrogación).

 CCL

 LGB3.1.4. Aplica, de maneira xeral, a norma lingüística:

 CCL

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

ortografía, acentuación, léxico, morfosintaxe.

Temporalización

 CSC  CCEC

 LGB3.1.5. Escribe textos  CCL propios seguindo o proceso de  CAA planificación, redacción, revisión  CSIE e elabora borradores. E  LGB3.1.6. Usa o dicionario  CCL durante a elaboración de textos.  CAA

 Ao longo do curso.

 CSIE E  a  b  e  i  o

 B3.2. Composición de textos propios de situacións cotiás de relación social (correspondencia básica, mensaxes curtas, normas de convivencia, avisos, solicitudes, instrucións) de acordo coas características propias destes xéneros.  B3.3. Composición de textos de información e de opinión moi sinxelos, característicos dos medios de comunicación social, sobre acontecementos significativos, con especial incidencia na noticia e nas cartas á dirección do xornal, en

 B3.2. Crear textos sinxelos de  LGB3.2.1. Elabora, en diferente tipoloxía que diferentes soportes, textos permitan narrar, describir e propios da vida cotiá e resumir emocións e académica, imitando modelos: informacións relacionadas cartas e correos electrónicos, con situacións cotiás e mensaxes curtas, normas de aqueles que sexan convivencia,avisos, característicos dos medios de instrucións… comunicación.  LGB3.2.2. Redacta textos sinxelos xornalísticos (noticias) e publicitarios (anuncios e carteis).

 CCL

 Ao longo do curso.

 CAA  CD

 CCL  CSC  CCEC  CAA

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

situacións reais ou simuladas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 LGB3.2.3. Elabora diferentes tipos de textos (narrativos, expositivos, descritivos) seguindo un guión establecido.

 CCL

 LGB3.2.4. Escribe textos coherentes empregando algúns elementos de cohesión.

 CCL

Temporalización

 CAA

 CSC  CCEC

 LGB3.2.5. Resume o contido de  CCL textos sinxelos propios do  CSC ámbito da vida persoal ou  CAA familiar ou dos medios de comunicación.

 b  e

 a  b  e  j  o

 B3.4. Produción de textos relacionados co ámbito académico para obter, organizar e comunicar información (cuestionarios, resumos, informes sinxelos, descricións, explicacións).

 B3.3. Elaborar textos do  LGB3.3.1. Elabora por escrito  CCL ámbito académico para obter, textos moi sinxelos do ámbito  CAA organizar e comunicar académico (cuestionarios,  CSIE información. resumos, informes sinxelos, E descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar información.

 Ao longo do curso.

 B3.5. Creación de textos sinxelos utilizando a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic.

 B3.4. Elaborar textos sinxelos  LGB3.4.1. Elabora textos que combinen a linguaxe sinxelos que combinan a verbal e a non verbal. linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic.

 Ao longo do curso.

 CCL  CSC  CCEC  CAA  CSIE

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

E  b  d

 B3.6. Uso guiado de programas informáticos de procesamento de textos.

 e

 B3.5. Usar, de xeito guiado, programas informáticos de procesamento de texto.

 LGB3.5.1. Usa, de xeito guiado, programas informáticos de procesamento de texto.

 i

 e  i  j  a  b  e  i

 Ao longo do curso.

 CD  CAA  CSIE E

 j  b

 CCL

 B3.7. Utilización de elementos gráficos e paratextuais, con grao crecente de dificultade, para facilitar a comprensión (ilustracións,subliñados, gráficos, tipografía) e ilustrar o seu contido.

 B3.6. Utilizar recursos gráficos e paratextuais que faciliten a comprensión dos textos.

 LGB3.6.1. Usa recursos sinxelos gráficos e paratextuais (ilustracións, subliñados, gráficos e tipografía) para facilitar a comprensión dos textos e ilustrar o seu contido.

 B3.8. Interese polo coidado e a presentación dos textos escritos e respecto pola norma ortográfica.

 B3.7. Coidar a presentación dos traballos escritos en calquera soporte e valorar a lingua escrita como medio de comunicación.

 LGB3.7.1. Coida a presentación  CCL dos textos seguindo as normas  CD básicas de presentación  CAA establecidas: marxes, disposición no papel, limpeza, calidade caligráfica, interliñado… en calquera soporte.

 B3.9. Valoración da escritura como instrumento de relación social, de obtención e de reelaboración da información e dos coñecementos.

 LGB3.7.2. Valora a lingua escrita como medio de comunicación e como medio de obtención e coñecemento.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CD  CSIE E

 Ao longo do curso.

 CCL  CSC

100

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA  e

 B4.1. Uso e identificación intuitiva da  B4.1. Utilizar terminoloxía terminoloxía seguinte nas actividades de lingüística e gramatical produción e interpretación: denominación básica, como apoio á dos textos traballados; enunciado, comprensión e á produción palabra e sílaba, xénero e número, de textos, así como aplicar o determinantes, cuantificadores, tempos seu coñecemento no uso da verbais (pasado, presente e futuro). lingua.

 LGB4.1.1. Sinala a denominación dos textos traballados e recoñece nestes enunciados, palabras e sílabas.

 CCL  CAA

 LGB4.1.2. Identifica o tempo  CCL verbal (presente, pasado e  CAA futuro) en formas verbais dadas.  LGB4.1.3. Diferencia as sílabas que conforman cada palabra, diferenciando a sílaba tónica das átonas.

 CCL  CAA

 LGB4.1.4. Identifica nun texto  CCL substantivos, adxectivos  CAA determinantes e cuantificadores.  LGB4.1.5. Sinala o xénero e número de palabras dadas e cámbiao.  b  e

 B4.2. Aplicación xeral das normas ortográficas, apreciando o seu valor social.

 1º e 2º trimestre

 B4.2. Aplicar, de forma xeral,  LGB4.2.1. Aplica xeralmente as as normas ortográficas xerais normas de acentuación. e as de acentuación en particular, apreciando o seu valor social e a necesidade  LGB4.2.2. Coñece e utiliza as

 1º e 2º trimestre

 CCL  CAA

 CCL

 Ao longo do curso.

 CSC  CCEC  CCL

101

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

de cinguirse a elas.

 e

 CSC

 LGB4.2.3. Valora a importancia do dominio da ortografía para asegurar unha correcta comunicación escrita entre as persoas falantes dunha mesma lingua e para garantir unha adecuada interpretación dos textos escritos.

 CCL

 B4.3. Comparación e transformación de  B4.3. Utilizar correctamente  LGB4.3.1. Emprega con enunciados, mediante inserción, as regras de puntuación, así correccións os signos de supresión, cambio de orde, segmentación como construír correctamente puntuación. e recomposición, para xulgar sobre a as oracións desde o punto de gramaticalidade dos resultados e facilitar vista sintáctico, nas  LGB4.3.2. Usa unha sintaxe o desenvolvemento dos conceptos producións orais e escritas. elemental adecuada nas súas lingüísticos e da metalinguaxe. producións.  B4.4. Comparación de estruturas sintácticas elementais para observar a súa equivalencia semántica ou posibles alteracións do significado.  B4.5. Inserción e coordinación de oracións como instrumento na mellora da composición escrita.

 e

normas ortográficas básicas, aplicándoas nas súas producións escritas.

 B4.6. Exploración das posibilidades do

 B4.4. Recoñecer e empregar

Temporalización

 CCEC

 CSC  CCEC

 CCL

 3º trimestre.

 CCL

 Ao longo do curso.

 LGB4.3.3. Respecta, de xeito xeral, as normas morfosintácticas de colocación do pronome átono.

 CCL

 LGB4.4.1. Usa diversos

 CCL

 CSC  CCEC

 3º trimestre

102

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

uso de diversos enlaces entre oracións (adición, causa, oposición, contradición...), en relación coa composición de textos.  e

 b  e  i  o

 a

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

os conectores básicos.

conectores básicos entre oracións: adición, causa, oposición, contradición...

 CAA

 B4.7. Identificación intuitiva do verbo e os  B4.5. Identificar seus complementos, especialmente o intuitivamente o suxeito e o suxeito, así como dalgúns papeis predicado, así como o papel semánticos do suxeito. semántico do suxeito, para mellorar a comprensión e a produción de textos.

 LGB4.5.1. Identifica intuitivamente, en oracións sinxelas, o papel semántico do suxeito.

 B4.8. Uso do dicionario, en papel ou dixital, con certa autonomía.

 LGB4.6.1. Usa, con certa  CCL autonomía, o dicionario en papel  CAA ou dixital.  CD

 B4.6. Usar o dicionario en papel ou dixital, con certa autonomía.

Temporalización

 CCL

 3º trimestre

 CAA

 LGB4.5.2. Sinala intuitivamente  CCL o verbo e os seus  CAA complementos, especialmente o suxeito, en oracións.

 B4.9. Identificación de palabras  B4.7. Identificar palabras  LGB4.7.1. Recoñece palabras compostas e derivadas, de sinónimos de compostas e derivadas, así derivadas e compostas, antónimos e palabras polisémicas de uso como sinónimos, antónimos e identificando e formando habitual, en relación coa compresión e palabras polisémicas de uso familias de palabras. coa produción de textos. habitual, para comprender e producir textos.  LGB4.7.2. Recoñece e usa sinónimos, antónimos, palabras polisémicas de uso habitual.

 CCL

 B4.10. Valoración da lingua galega dentro  B4.8. Valorar a lingua galega

 CCL

 LGB4.8.1. Identifica e valora a

 Ao longo do curso.

 CAA

 CCL  CAA

 Ao longo do curso.

103

ÁREA Obxectivos  d  e

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

 h

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

 m

lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

 CSC

 LGB4.9.1. Recoñece, de forma xeral, e evita as interferencias entre as linguas que está a aprender.

 CCL

 LGB4.9.2. Identifica diferenzas, regularidades e semellanzas elementais sintácticas, ortográficas, morfolóxicas e léxicas entre todas as linguas que coñece e/ou está a aprender, como punto de apoio para a súa aprendizaxe.

 CCL

 LGB5.1.1. Escoita, memoriza e reproduce textos procedentes da literatura popular oral galega (adiviñas, lendas, contos, poemas, cancións, ditos) e da literatura galega en xeral.

 CCL

Temporalización

 CCEC

 o  a  d  e  m

 B4.11. Comparación entre aspectos das linguas que coñece e/ou está a aprender para mellorar os procesos comunicativos e recoñecer as interferencias.

 o

 B4.9. Establecer relacións elementais entre as diversas linguas que utiliza ou está a aprender o alumnado. para reflexionar sobre como mellorar os seus procesos comunicativos na lingua galega.

 3º trimestre

 CCEC

 CCEC  CSC

BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA  b  d  e  o

 B5.1. Escoita, memorización e  B5.1. Escoitar, memorizar, reprodución de textos procedentes da reproducir e valorar textos literatura popular oral galega (adiviñas, procedentes da literatura lendas, contos, poemas, cancións, ditos), popular galega, así como da así como da literatura galega en xeral. literatura galega en xeral.  B5.2. Valoración e aprecio do texto

 Ao longo do curso.

 CAA  CCEC

104

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

literario galego (oral ou non) como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.

 b  d  e  i

 LGB5.1.2. Valora os textos da literatura galega (oral ou non) como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.

 d  e  o  b  e

 CCL  CCEC

 B5.3. Lectura persoal, silenciosa e en voz  B5.2. Ler textos e obras en  LGB5.2.1. Le en silencio obras e  CCL  Ao longo do curso. alta de obras en galego adecuadas á galego da literatura infantil, textos en galego da literatura  CCEC idade e aos intereses. adaptacións breves de obras infantil, adaptacións breves de  CD clásicas e literatura actual, en obras clásicas e literatura  B5.4. Lectura guiada e expresiva de diferentes soportes. actual, en diferentes soportes. textos narrativos da literatura infantil, adaptacións breves de obras literarias clásicas e literatura actual en diversos soportes.

 b

Temporalización

 LGB5.2.2. Le en voz alta obras  CCL e textos en galego da literatura  CCEC infantil, adaptacións breves de  CD obras clásicas e literatura actual e en diferentes soportes.

 B5.5. Lectura guiada de poemas, de relatos e de obras teatrais sinxelas recoñecendo as características dalgúns modelos.

 B5.3. Identificar o xénero literario ao que pertence uns textos dados.

 LGB5.3.1. Identifica o xénero  CCL  Ao longo do curso. literario ao que pertencen uns  CCEC textos dados: narrativa, poesía e teatro.

 B5.6. Recreación e composición de poemas e relatos para comunicar sentimentos, emocións, preocupacións, desexos, estados de ánimo ou lembranzas, recoñecendo as características dalgúns modelos.

 B5.4. Recrear e compoñer poemas e relatos a partir de modelos sinxelos.

 LGB5.4.1. Recrea e compón poemas e relatos, a partir de modelos sinxelos, para comunicar sentimentos, emocións, preocupacións, desexos, estados de ánimo ou

 CCL

 Ao longo do curso.

 CCEC  CSC

105

ÁREA Obxectivos

LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

lembranzas.  b  d  e

 a  d  e  o

 B5.7. Dramatización e lectura dramatizada de situacións de textos literarios adaptados á súa idade.

 B5.5. Participar activamente en dramatizacións de situacións e de textos literarios adaptados á súa idade.

 LGB5.5.1. Participa activamente  CCL en dramatizacións de situacións e de textos literarios adaptados á súa idade.

 Ao longo do curso.

 LGB5.6.1. Valora a literatura en calquera lingua, como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento doutros mundos, tempos e culturas, e como recurso de gozo persoal.

 CCL

 Ao longo do curso.

 B5.7. Amosar interese,  LGB5.7.1. Amosa curiosidade respecto e tolerancia ante as por coñecer outros costumes e diferenzas persoais, sociais e formas de relación social, culturais. respectando e valorando a  B5.10. Comparación de imaxes, símbolos diversidade cultural. e mitos facilmente interpretables que noutras culturas serven para entender o mundo e axudan a coñecer outras maneiras de relacións sociais.

 CCL

 B5.8. Valoración da literatura en calquera  B5.6. Valorar a literatura en lingua (maioritaria, minoritaria ou calquera lingua, como minorizada), como vehículo de vehículo de comunicación, comunicación, fonte de coñecemento fonte de coñecemento doutros mundos, tempos e culturas, e doutros mundos, tempos e como recurso de gozo persoal. culturas, e como recurso de gozo persoal.  B5.9. Interese por coñecer os modelos narrativos e poéticos que se utilizan noutras culturas.

 CSC  CCEC

 Ao longo do curso.

 CCEC

106

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

Participar en situacións comunicativas que se dan na aula (reais ou simuladas) e que correspondan a diversa tipoloxía (conversa,

expresión espontánea, asemblea, debate)e a diversos obxectivos comunicativos, respectando as normas que rexen estas situacións. 2.

Comprender textos orais de uso cotián, extraendo o senso global das mensaxes orais. Usar estratexias elementais para comprender

as mensaxes que escoitan as nenas e os nenos atendendo a sinais relevantes como o ton de voz, a entoación, os xestos, e formulando preguntas coherentes que axuden á comprensión. 3.

Producir textos orais (explicacións sinxelas, exposicións, narracións...) presentando coherentemente ideas, estados de ánimo,

sentimentos, emocións, feitos, vivencias e opinións. 4.

Memorizar e reproducir textos orais propios da literatura popular galega empregando a pronuncia e entoación adecuadas.

Detectar e comprender a información explícita en textos escritos (en soporte papel ou dixital) realizando inferencias directas sobre

o seu contido. 6.

Interpretar as ideas contidas nos textos escritos habituais (expositivos, informativos, instrutivos e literarios), tanto en formato

impreso como multimedia, integrándoas nos seus propios esquemas de coñecemento. 7.

Elaborar e reescribir textos escritos de diferente tipoloxía e formato (impreso e/ou multimedia) acordes a diversas situacións

funcionais cotiás (cartas, avisos, solicitudes, instrucións, normas, anuncios, noticias) e literarias (contos, poesías, cómics) empregando estratexias

107

de planificación, de textualización e de revisión de escritos. 8.

Ler expresivamente textos de tipoloxía variada (entre os traballados e/ou elaborados na aula) con fluidez e entoación adecuadas

vinculadas á puntuación e á intencionalidade e coa velocidade apropiada segundo o tipo de texto e o obxectivo lector (ler para deleitar outras persoas, ler para dar a coñecer un texto propio, ler para compartir información dun texto único na aula). 9.

Coñecer textos de literatura infantil galega (poesía, cómics, contos...) adecuados ao ciclo, coa finalidade de desfrutar coa lectura e

de uso como modelo para as propias reescrituras, reelaboracións e producións escritas. 10.

Empregar as bibliotecas de aula e de centro con certa autonomía, como fonte de información e como lugar que proporciona

recursos relacionados coa lectura por pracer. 11.

Identificar en textos orais e escritos de uso cotián termos e usos que poidan supoñer discriminación.

12.

Comparar textos orais e escritos producidos en diferentes variedades da lingua galega.

13.

Reflexionar sobre como algúns cambios nas palabras, enunciados e textos producen modificacións comprensivas e expresivas.

14.

Utilizar, de xeito intuitivo, terminoloxía relacionada coa tipoloxía textual, os tempos verbais (presente, futuro e pasado), os

adxectivos cualificativos, os determinantes e algúns aspectos relativos á semántica, como antónimos e sinónimos, cando se realicen actividades de comprensión e de expresión orais e escritas. 15.

Usar as experiencias coas diversas linguas que o alumnado coñece ou está a aprender para realizar análises e comparacións que lle

permitan establecer melloras na súa expresión e comprensión en lingua galega.

108

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

109

Competencia matemática e ciencia e tecnoloxía Nocións como a secuencia temporal dunha historia ou a numeración e a ordenación de viñetas relacionadas cos textos contribúen ao desenvolvemento de habilidades características desta competencia. Por outro lado, o coñecemento de determinadas clases de palabras, como son os cuantificadores (numerais e indefinidos), contribúe ao desenvolvemento desta competencia desde a área de Lingua.

Competencia social e cívica. A lingua é a base da comunicación entre os seres humanos, de aí que desde a área de Lingua se poida contribuír facilmente ao desenvolvemento desta competencia básica, entendida como conxunto de habilidades necesarias para a convivencia. Neste sentido, que os nenos aprendan a comunicarse cos demais e a comprender o que os demais lles transmiten é fundamental para a súa formación como seres sociais. Ademais, a lingua tamén lles permite aos nenos tomar contacto con outras realidades diferentes da súa e facilita a erradicación de prexuízos e 110

imaxes estereotipadas.

Competencia de conciencia e expresións culturais Desde a área de Lingua contribúese ao desenvolvemento desta competencia mediante a lectura e a valoración de obras literarias infantís de diferentes épocas e culturas. Ademais, o traballo a partir dos debuxos e as fotografías que acompañan os textos permite desenvolver habilidades propias da educación artística. Ademais, inclúense propostas para realizar, a partir dos contidos lingüísticos, actividades de creación plástica.

Competencia de iniciativa e espírito emprendedor O traballo na área de Lingua preséntase para que poida ser realizado de forma autónoma, pedíndolles aos nenos que demostren o que son 111

capaces de realizar cos coñecementos lingüísticos que posúen ata ese momento. Por outra parte, a proposta de actividades que obrigan aos nenos a poñerse no lugar doutros ou a decidir entre varias cuestións favorece o desenvolvemento desta competencia.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

As probas orais e escritas A entrevista ao alumnado e ás familias. Rexistro do observado e avaliado. Os datos recolleranse en diversos instrumentos para a avaliación. Algúns oficiais( actas de avaliación, expediente académico, historial académico de educación primaria e informe persoal por traslado).,outros persoais, de formato libre seleccionados ou construídos polo profesor ou equipo de profesores. Entre os instrumentos de rexistro do profesor ou equipo que empregaremos destacamos:   

Momentos da avaliación Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, os titores realizarán unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais da etapa ou ciclo e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas. Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do ciclo, e estarán dirixidas a garantir a adquisición

113

das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo de cada un dos cursos realizaranse, para cada grupo de alumnos e alumnas, polo menos tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno”. Avaliación final, Ao final de cada un dos ciclos o equipo de mestres que imparten docencia en cada grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio da persoa titora”.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

COMPRENSIÓN

ORAL ESCRITA

LECTURA EXPRESIÓN

ORAL ESCRITA

GALEGA 40% 10% 20%

114

COÑECEMENTO DA LINGUA ACTITUDE ANTE A MATERIA

Gramática, vocabulario,ortografía Traer e coidar o material, rematar os traballos, traballar ben en equipo…

20% 10%

En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica --Sobresaliente: 90% a 100% ( 9 ou 10 ) .- Notable: 70% a 80% ( 7 ou 8 ) .- Ben: 60% ( 6 ) .- Suficiente: 50% ( 5 ) .- Insuficiente: menos do 50% ( 1, 2, 3 ou 4 ) Considerarase cualificación negativa o Insuficiente e positivas as restante

115

116

ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. EDUCACIÓN AUDIOVISUAL  e  j  b

 B1.1. Comunicación das apreciacións obtidas por observación.  B1.2. Elaboración de carteis con diversa información aplicando os coñecementos plásticos adquiridos.  B1.3. Creación de imaxes para textos dados para secuenciar unha historia ( romance, cantiga, … ).

 B1.1. Aproximarse á lectura, análise e interpretación da arte e as imaxes fixas e en movemento nos seus contextos culturais e históricos, comprendendo, de maneira crítica, o significado e función social, sendo capaz de elaborar imaxes novas a partir dos coñecementos adquiridos.

 EPB1.1.1. Analiza, de maneira  CCEC sinxela e utilizando a terminoloxía  CCL axeitada, imaxes fixas  CAA atendendo ao tamaño, formato, elementos básicos (puntos, rectas, planos, cores, luz, función, ... ).

 Ao longo do curso.

 EPB1.1.2. Elabora carteis con  CCL diversa información considerando  CAA os conceptos de tamaño,  CCEC equilibrio, proporción e cor, e engadindo textos utilizando a tipografía máis axeitada á súa función.  EPB1.1.3. Secuencia unha historia en diferentes viñetas nas que incorpora imaxes e textos seguindo o patrón do cómic.

 CCEC

 EPB1.1.4. Interpreta e comenta,

 CCL

 CCL  CAA

117

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

de forma oral e escrita, o contido das imaxes dunha obra artística concreta.  j  b

 B1.4. Observación de materiais empregados nas obras plásticas.

 B1.2. Recoñecer e identificar as formas naturais e artificiais, as texturas, os códigos e as técnicas  B1.5. Valoración do coñecemento básicas das obras plásticas, e de diferentes códigos artísticos expresar as súas diferenzas. como medios de expresión de sentimentos e ideas.  B1.6. Clasificación de texturas e tonalidades, e apreciación de formas naturais e artificiais, exploradas desde diferentes ángulos e posicións.

Temporalización

 CCEC  CSC

 EPB1.2.1. Representa formas  CCEC naturais e artificiais presentes no  CSIEE contexto, utilizando instrumentos, técnicas e materiais adecuados na súa obra persoal.  EPB1.2.2. Clasifica texturas, formas e cores, atendendo a distintos criterios (similitude, diferenza, tacto, dureza etc.)

 CCEC

 EPB1.2.3. Identifica a influencia dos fondos de cor.

 CCEC

 EPB1.2.4. Recoñece e interpreta de forma oral e escrita o contido das imaxes nunha obra artística.

 CCL

 1º e 2º trimestre

 CCL

 CCEC  CSC

 EPB1.2.5. Identifica as formas de  CCL representar a figura humana nas  CMCCT obras.  j  e

 B1.7. Interese por procurar información sobre as producións

 B1.3. Identificar determinados/as artistas e amosar interese por

 EPB1.3.1. Describe profesións relacionadas coas artes plásticas

 CCL

 Ao longo do curso.

 CCEC

118

ÁREA Obxectivos  i

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

artísticas e por comentalas.

coñecer as formas de expresión das súas obras máis representativas.

 B1.8. Indagación sobre as calidades de diferentes materiais e uso que se fai deles en distintas representacións.  B1.9. Uso dos recursos dixitais na procura da información.

 j  e  b

 B1.10. Valoración do contido informativo que as imaxes proporcionan.  B1.11. Comunicación das apreciacións obtidas dunha imaxe.  B1.12. Observación de elementos para estudo de escalas e proporcións.



B1.4. Interpretar o contido das imaxes e das representacións do espazo presentes no contexto, identificando as posicións dos elementos plásticos no espazo.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

e visuais.

Temporalización

 CSC

 EPB1.3.2. Procura información sobre artistas plásticos/as da propia cultura ou alleos, en relación coas características da súa obra.

 CCL

 EPB1.3.3. Expresa as sensacións e as apreciacións persoais sobre as obras plásticas dun autor ou dunha autora cun criterio artístico.

 CCL

 EPB1.4.1. Interpreta e valora a información obtida de imaxes no contexto social, e elabora e comunica informacións básicas.

 CCL

 Ao longo do curso.

 CCEC  CSC  CD

 CCEC  CSIEE  CD  Ao longo do curso.

 CAA  CCEC

 EPB1.4.2. Identifica a posición  CCEC dos elementos plásticos tendo en  CSC conta técnicas espaciais.  CMCCT

 B1.13. Indagación sobre as maneiras de representar o espazo. BLOQUE 2. EXPRESIÓN ARTÍSTICA

119

ÁREA Obxectivos  j  b

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA)

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

 B2.1. Procura das posibilidades  B2.1. Coñecer e utilizar materiais, da cor en contrastes, variacións e técnicas e códigos diversos que se combinacións, apreciando os utilizan nas producións artísticas. resultados sobre diferentes soportes.

 EPB2.1.1. Representa formas  CCEC naturais e artificiais con diferentes formas, cores, texturas e materiais.

 1º e 2º trimestre

 B2.2. Uso de diferentes texturas para as representacións (area, tecidos, papel etc.).

 EPB2.1.2. Consegue dar sensación de profundidade e volume ás súas creacións.

 CCEC

 1º e 2º trimestre

 EPB2.1.3. Utiliza as cores, as mesturas e a tonalidade con sentido estético, de forma cada vez máis autónoma.

 CCEC

Contidos

 B2.3. Exploración das calidades dos materiais e o tratamento non convencional destes (pintura esparexida, por chorro etc.).  B2.4. Emprego de distintos soportes nas creacións.  B2.5. Curiosidade por coñecer as posibilidades plásticas dos materiais.  B2.6. Construción de móbiles, estruturas e volume.  B2.7. Construción de estruturas sinxelas para representacións teatrais.

Criterios de avaliación

 CSIEE

 CSIEE 

 EPB2.1.4. Realiza unha obra con  CSIEE materiais téxtiles de refugo.  CCEC  EPB2.1.5. Experimenta con materiais e texturas para creacións orixinais, integrándoos de diferentes maneiras.

 CAA

 EPB2.1.6. Utiliza ceras, rotuladores, tintas, plumas etc. para os debuxos usando liñas grosas, finas, sombras, manchas etc.

 CCEC

 EPB2.1.7. Representa obxectos



 CCEC

 CSIEE

CCEC

120

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

coa técnica da esfumaxe.  EPB2.1.8. Utiliza e mestura  CCEC técnicas (acuarela, témperas etc.)  CSIEE con finalidade estética.  EPB2.1.9. Identifica as formas en  CCEC que está representada a figura  CSC humana nas obras plásticas.

 j  g  b

 B2.8. Experimentación das dimensións e das proporcións dunha mesma forma en diferentes posicións.  B2.9. Experimentación das

 B2.2. Realizar composicións plásticas con figuras xeométricas, manexando ferramentas básicas de precisión e utilizando escalas e proporcións.

 EPB2.1.10. Representa imaxes usando diferentes características da cor.

 CCEC

 EPB2.1.11. Utiliza diferentes materiais e texturas (arxila, tecidos, papel etc.) para as súas creacións plásticas.

 CCEC

 EPB2.1.12. Recorta, encarta e pega con precisión, con distintos materiais e texturas, creando formas tridimensionais.

 CCEC

 EPB2.2.1. Utiliza a cuadrícula como un elemento que estrutura o espazo gráfico.

 CCEC

 EPB2.2.2. Traza formas

 CCEC

 1º e 2º trimestre

 CSIEE

 3º trimestre

 CMCCT

121

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

posibilidades de representación con liñas grosas, finas, continuas, descontinuas e xeométricas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

xeométricas con precisión, coa axuda das ferramentas básicas (regra, escuadro e cartabón).

 B2.10. Realización de fotografías: enfoque e planos.  B2.11. Aplicación en producións propias de aspectos observados en obras artísticas.  B2.12. Utilización de recursos dixitais e audiovisuais para a elaboración de obras artísticas.

Temporalización

 CMCCT

 EPB2.2.3. Aplica nocións métricas e de perspectiva á construción de estruturas e á transformación do espazo.

 CCEC

 EPB2.2.4. Realiza trazados con precisión utilizando ferramentas básicas.

 CCEC

 EPB2.2.5. Manexa e utiliza escalas e proporcións axeitadas para representar obxectos.

 CCEC

 CSIEE

 3º trimestre

 CMCCT

 EPB2.2.6. Realiza composicións  CCEC plásticas con figuras xeométricas,  CSIEE apreciando o valor expresivo da cor.

 i  j

 B2.13. Compilación impresa e dixital sobre manifestacións artísticas.

 B2.3. Utilizar e manexar as novas tecnoloxías da información e da comunicación como medio de

 EPB2.2.7. Debuxa persoas e obxectos a través dun eixe de simetría.

 CCEC

 EPB2.3.1. Coñece e utiliza recursos tecnolóxicos para obter información sobre o contexto

 CCEC

 CMCCT

 Ao longo do curso.

 CD

122

ÁREA Obxectivos  b  d

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos  B2.14. Interese pola procura da información artística.  B2.15. Interpretación da información.  B2.16. Inicio no uso dos medios audiovisuais e dixitais para a creación de obras plásticas.

Criterios de avaliación información, investigación e deseño.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

artístico e cultural para as súas producións.  EPB2.3.2. Coñece e utiliza recursos tecnolóxicos básicos para a elaboración das propias creacións.

 CCEC  CD  CAA

 EPB2.3.3. Procura imaxes en  CD soporte dixital para as organizar e  CAA as transformar nunha produción propia (novela, historieta, cartel, mural, esquematización dunha lección da clase etc.).  EPB2.3.4. Utiliza as tecnoloxías da información e da comunicación para coñecer expresións artísticas e culturais dos pobos do mundo.  b  j

 B2.17. Establecemento de ordes e pautas para seguir.  B2.18. Interese por axustar o proceso creativo ás intencións previstas, mediante bosquexos ou deseños.

 B2.4. Utilizar recursos bibliográficos,  EPB2.4.1. Organiza e planifica o dos medios de comunicación e da seu propio proceso creativo internet para obter información que partindo da idea, recollendo lle sirva para planificar e organizar os información bibliográfica, dos procesos creativos, así como para medios de comunicación ou da coñecer e intercambiar informacións internet, desenvolvéndoa en con outro alumnado. esbozos e elixindo os que mellor se adecúan aos seus propósitos

 CSC

 Ao longo do curso.

 CCEC  CD

 CSIEE

 Ao longo do curso.

 CAA  CSC

123

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

na obra final, sen utilizar elementos estereotipados, sendo capaz de compartir cos compañeiros e compañeiras o proceso e o produto final obtido.  EPB2.4.2. Elabora bosquexos e deseños para axustar o proceso de creación individual ou en grupo, e presenta os traballos con orde e limpeza.  a  b  j

 B2.19. Uso responsable de instrumentos, materiais e espazos.  B2.20. Selección axeitada de materiais e espazos.

 B2.5. Coidar e usar correctamente os materiais, os instrumentos e os espazos,

 CSIEE  CAA  CCEC

 EPB2.5.1. Desenvolve hábitos de  CSC orde e limpeza, e usa de forma  CSIEE responsable e axeitada os materiais, os instrumentos e os espazos.  EPB2.5.2. Presenta as tarefas con orde e limpeza, respectando as normas e as indicacións establecidas, e crea hábitos de traballo.

 CSC

 EPB2.5.3. Selecciona e utiliza as materias de forma apropiada e responsable, segundo as súas posibilidades plásticas e os resultados marcados.

 CCEC

 Ao longo do curso.

 CSIEE  CCEC  CAA

 CSIEE

124

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA



Establecer pautas para seguir o procedemento de observación de obras de carácter plástico-visual destacando as calidades estéticas

 

e visuais das mesmas. Describir as características de elementos presentes no contorno e as sensacións que as obras artísticas provocan. Usar adecuadamente algúns dos termos propios da linguaxe plástica en contextos precisos, intercambios comunicativos,

  

descrición de procesos e argumentacións Interpretar e compartir coas compañeiras e cos compañeiros o contido de imáxenes presentes no entorno. Clasificar texturas, formas, calidades e cores atendendo a criterios de similitude ou diferenza. Experimentar as posibilidades da cor en contrastes, variacións e combinacións, mesturando as cores primarias para obter outras cores, utilizando distintos materiais.



Realizar producciones artísticas personais utilizando as posibilidades expresivas e estéticas de diferentes materias, obxectos e técnicas plásticas.

 

Empregar instrumentos, técnicas e materiais axeitados ao produto artístico que se pretende. Planificar actividades plásticas e artísticas en grupo, participando de forma activa e mostrando actitudes de colaboración e respecto ás aportacións dos demais125



Mostrar respecto e responsabilidade no traballo individual e colectivo con actividades plásticas.



Disfrutar e valorar a riqueza e variedade de manifestaciones artísticas e plásticas do patrimonio e o entorno socio-cultural de Galicia e doutras culturas, mostrando actitudes de curiosidade, respeto e aprecio por todas aquelas que posúen valor como patrimonio artístico universal.



Mostrar iniciativa na proposta de actividades artísticas respetando as aportacióds dos demáis



Utilizar recursos dixitais para a observación, a búsqueda de información e a elaboración de producións propias, xa sexa de forma autónoma ou en combinación con outros medios e materiais.

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia da conciencia cultural e artística A área de Educación artística contribúe á adquisición da competencia cultural e artística directamente en todos os aspectos que a configuran. Ponse a énfase no coñecemento de diferentes códigos artísticos e na utilización das técnicas e os recursos que lles son propios, axudándolle ao alumnado a iniciarse na percepción e na comprensión do mundo que o rodea e a ampliar as súas posibilidades de expresión e comunicación cos demais. A posibilidade de representar unha idea de forma persoal, valéndose dos recursos que as linguaxes artísticas proporcionan, favorece a iniciativa, a imaxinación e a creatividade, ao mesmo tempo que ensina a respectar outras formas de pensamento e expresión.

126

A área, ao propiciar o achegamento a diversas manifestacións culturais e artísticas, tanto do contorno máis próximo coma doutros pobos, dota os alumnos e as alumnas de instrumentos para valoralas e para formular opinións cada vez máis fundamentadas no coñecemento.

Deste

xeito, poden ir configurando criterios válidos en relación cos produtos culturais e ampliar as súas posibilidades de lecer.

Competencia de iniciativa e espírito emprendedor Ao facer da exploración e da indagación os mecanismos apropiados para definir posibilidades, para buscar solucións e adquirir coñecementos, favorécese de forma relevante a autonomía e a iniciativa persoal. O proceso que leva @ nen@ desde a exploración inicial ata o produto final require dunha planificación previa e demanda un esforzo por alcanzar resultados orixinais, non-estereotipados. Por outra parte, esixe a elección de recursos tendo presente a intencionalidade expresiva do produto que se desexa lograr e a revisión constante do que se fixo en cada fase do proceso coa idea de melloralo se fose preciso. A creatividade esixe actuar con autonomía, poñer en marcha iniciativas, barallar posibilidades e solucións diversas. O proceso non só contribúe á orixinalidade, á busca de formas innovadoras, senón que tamén xera flexibilidade pois ante un mesmo suposto poden darse diferentes respostas.

Competencia social e cívica No ámbito da Educación artística, a interpretación e a creación supoñen, en moitas ocasións, un traballo en equipo. Esta circunstancia esixe cooperación, asunción de responsabilidades, seguimento de normas e instrucións, coidado e conservación de materiais e instrumentos, aplicación 127

de técnicas concretas e utilización de espazos de maneira apropiada. O seguimento destes requisitos toma forma no compromiso cos demais, na esixencia que ten a realización en grupo e na satisfacción que proporciona un produto que é froito do esforzo común. En definitiva, expresarse buscando o acordo, pon en marcha actitudes de respecto, aceptación e entendemento, o que sitúa a área como un bo vehículo para o desenvolvemento desta competencia.

Competencia no coñecemento e na interacción co mundo físico. Contribúese á apreciación do contorno a través do traballo perceptivo con, formas, cores, liñas, texturas, luz ou movemento presentes nos espazos naturais e nas obras e realizacións humanas. A área sérvese do medio como pretexto para a creación artística, explórao, manipúlao e incorpórao recreándoo para darlle unha dimensión que proporcione goce e contribúa ao enriquecemento da vida das persoas. Así mesmo, ten en conta outra dimensión igualmente importante, a que compete ás agresións que deterioran a calidade de vida, como as solucións estéticas pouco afortunadas de espazos, obxectos ou edificios, axudándolles aos nenos e ás nenas a tomar conciencia da importancia de contribuír a preservar un contorno físico agradable e saudable.

Competencia para aprender a aprender. Favorécese a reflexión sobre os procesos na manipulación de obxectos, a experimentación con técnicas e materiais e a exploración sensorial texturas, formas ou espazos, coa fin de que os coñecementos adquiridos doten os nenos e as nenas dunha bagaxe suficiente para utilizalos en situacións diferentes. O desenvolvemento da capacidade de observación presenta a conveniencia de establecer pautas que a guíen, co obxecto de

128

que o exercicio de observar proporcione información relevante e suficiente. Neste sentido, a área axuda a adquirir competencia en aprender ao proporcionar protocolos de indagación e planificación de procesos susceptibles de seren utilizados noutras aprendizaxes.

Competencia en comunicación lingüística. Pódese contribuír, como desde todas as áreas, a través da riqueza dos intercambios comunicativos que se xeran, do uso das normas que os rexen, da explicación dos procesos que se desenvolven e do vocabulario específico que a área achega. De forma específica, cancións ou sinxelas dramatizacións son un vehículo propicio para a adquisición de novo vocabulario e para desenvolver capacidades relacionadas coa fala, como a respiración, a dicción ou a articulación. Desenvólvese, así mesmo, esta competencia na descrición de procesos de traballo, na argumentación sobre as solucións dadas ou na valoración da obra artística.

Competencia dixital Contribúese a través do uso da tecnoloxía como ferramenta para mostrar procesos relacionados coas artes visuais e para achegar ao alumnado á creación de producións artísticas e á análise da imaxe e das mensaxes que esta transmite. Tamén se desenvolve a competencia na busca de información sobre manifestacións artísticas para o seu coñecemento e goce, para seleccionar e intercambiar informacións referidas a ámbitos culturais do pasado e do presente, próximos ou doutros pobos.

129

Competencia matemática. A área contribúe ao desenvolvemento da competencia matemática ao abordar conceptos e representacións xeométricas presentes na arquitectura, no deseño, no mobiliario, nos obxectos cotiáns, no espazo natural, e naquelas ocasións nas que se necesitan referentes para organizar a obra artística no espazo.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

130

131

das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo do curso académico realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno. Avaliación final, Ao final do curso o equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio da persoa titora.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas.

EDUCACIÓN PLÁSTICA OBSERVACIÓN CREATIVIDADE BO ACABADO TODOS OS TRABALLOS REMATADOS ACTITUDE

20% 20% 20% 20% 20%

132

Sobresaliente (9 ou 10)

Notable (7 ou 8)

Ben (6)

Suficiente (5)

Insuficiente (1,2,3,ou 4)

Considerarase cualificación negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

133

134

ÁREA DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

BLOQUE 1. A IDENTIDADE E A DIGNIDADE DA PERSOA  m  k



 m

 B1.1. O autocoñecemento. Identificación das características persoais e dos trazos de identidade, as propias capacidades e necesidades.

 B1.1. Crear unha imaxe  VSCB1.1.1. Expresa a positiva de un mesmo tomando percepción da súa propia decisións meditadas e identidade relacionando a responsables, baseadas nun bo representación que fai de un autoconcepto. mesmo e a imaxe que expresan das demais persoas.  B1.2. Habilidades comunicativas. Expresión de vivencias e  VSCB1.1.2.Manifesta sentimentos de forma verbalmente unha visión positiva construtiva. das súas propias calidades e limitacións.

 CSC

 B1.3. O autoconcepto. A  B1.2. Construír o estilo persoal  VSCB1.2.1. Razoa o sentido do autovaloración; os trazos de baseándose na compromiso respecto a un personalidade. A autoconciencia respectabilidade e na dignidade mesmo e ás demais persoas. emocional. A respectabilidade e a persoal. dignidade persoal. O estilo  VSCB1.2.2. Actúa de forma persoal positivo. respectable e digna.

 CSC

 B1.4. As emocións. Identificación,  B1.3. Estruturar un pensamento  VSCB1.3.1. Reflexiona, sintetiza

 CAA

 Ao longo do curso.

 CCL

 CSC  CCL  CAA  Ao longo do curso.

 CCL  CSIEE  CSC  CSIEE  Ao longo do curso.

135

ÁREA Obxectivos  a

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos recoñecemento, expresión e verbalización. Causas e consecuencias. Asociación pensamento-emoción.

Criterios de avaliación efectivo e independente empregando as emocións de forma positiva.

 B1.5. O autocontrol. A regulación dos sentimentos. As estratexias de reestruturación cognitiva. A resiliencia.

 m  b

 B1.6. A responsabilidade. O  B1.4.Desenvolver o propio sentido do compromiso respecto potencial, mantendo unha a un mesmo e a ás demais motivación intrínseca e persoas. Valoración do erro como esforzándose para o logro de factor de aprendizaxe e mellora. éxitos individuais e compartidos.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

e estrutura os seus pensamentos.  VSCB1.3.2. Utiliza estratexias de  CAA reestruturación cognitiva, de xeito guiado, sobre situacións da súa realidade.  VSCB1.3.3. Aplica o autocontrol á toma de decisións, á negociación e a resolución de conflitos, de xeito guiado.

 CSC

 VSCB1.3.4. Expresa os seus sentimentos, necesidades e dereitos, á vez que respecta os dos e das demais nas actividades cooperativas.

 CSC

 VSCB1.4.1. Traballa en equipo valorando o esforzo individual e colectivo para a consecución de obxectivos.

 CSC

 VSCB1.4.2. Asume as súas responsabilidades durante a colaboración.

 CSC

 VSCB1.4.3 Realiza unha autoavaliación responsable da

 CSC

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 CSIEE  CCL

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 CAA

136

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

execución das tarefas.  m

 a

 B1.7. A autonomía persoal e a autoestima. Seguridade nun mesmo e nunha mesma, iniciativa, autonomía para a acción, confianza nas propias posibilidades. A toma de decisións persoal meditada. Tolerancia á frustración.

 B1.5. Adquirir capacidades para  VSCB1.5.1. Utiliza o pensamento tomar decisións de forma creativo na análise de problemas independente, manexando as e na formulación de propostas de dificultades para superar actuación. frustracións e sentimentos negativos ante os problemas.  VSCB1.5.2.Emprega estratexias para facer fronte á incerteza, ao medo ou ao fracaso.

 CSC

 B1.8. A iniciativa. A automotivación. A autoproposta de desafíos.

 B1.6. Desenvolver a autonomía  VSCB1.6.1.Participa na e a capacidade de resolución de problemas emprendemento para conseguir escolares con seguridade e logros persoais motivación. responsabilizándose do ben común.  VSCB1.6.2. Realiza propostas creativas e utiliza as súas competencias para abordar proxectos sobre valores sociais.

 CSIEE

 VSCB1.6.3. Define e formula claramente problemas de convivencia. 

 CSIEE

 B1.9. A Responsabilidade.  B1.7. Propoñerse desafíos e Causas e consecuencias das levalos a cabo mediante unha accións propias. A toma de toma de decisión persoal, decisións persoais meditadas: meditada e responsable, técnicas e recursos. O sentido do desenvolvendo un bo sentido

 CSIEE

 CSC

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 Ao longo do curso.

 CSC

 CSC  CSIEE  CCEC  CSC  CCL

 VSCB.1 7.1.Sopesa as  CSC consecuencias das súas accións.  CSIEE  VSCB1.7.2. Desenvolve actitudes de respecto e

 Ao longo do curso.

 CSC  CSIEE

137

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos compromiso respecto a un mesmo e aos demais.

Criterios de avaliación do compromiso respecto a un mesmo e aos demais.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

solidariedade cara aos demais en situacións formais e informais da interacción social.

BLOQUE 2. A COMPRENSIÓN E O RESPECTO NAS RELACIÓNS INTERPERSOAIS  m

 b

 B2.1. As habilidades de comunicación. A percepción e o emprego do espazo físico na comunicación. Os elementos da comunicación non verbal que favorecen o diálogo: ton de voz e maneira de falar. Adecuación a diferentes contextos.

 B2.2. A comunicación receptiva. A escoita activa. Estratexias da linguaxe oral como instrumento de comunicación: escoitar, preguntar,

 B2.1. Expresar opinións, sentimentos e emocións, empregando coordinadamente a linguaxe verbal e non verbal.

 B2.2. Utilizar habilidades de escoita e o pensamento de perspectiva con empatía.

 VSCB2.1.1. Expresar con claridade e coherencia opinións, sentimentos e emocións.

 CCL

 VSCB2.1.2. Emprega apropiadamente os elementos da comunicación verbal e non verbal, en consonancia cos sentimentos.

 CCL

 VSCB2.1.3. Emprega a comunicación verbal en relación coa non verbal en exposicións orais.

 CCL

 VSCB2.1.4. Expón respectuosamente os argumentos.

 CCL

 VSCB2.2.1. Escoita exposicións orais e entende a comunicación desde o punto de vista da persoa

 CSC

 Ao longo do curso.

 CSC  CSIEE  Ao longo do curso.

 CSC

 CAA  CSIEE

 CSC

 Ao longo do curso.

 CCL

138

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

argumentar.

 c  m  e

 e  m

 B2.3. Os elementos da comunicación que favorecen o diálogo. Iniciación, mantemento e finalización de conversas. Identificación e recoñecemento de hábitos que facilitan e dificultan a comunicación.

 B2.4. A aserción. Exposición e defensa das ideas propias con argumentos fundados e razoables empregando estratexias de comunicación construtivas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

que fala.  VSCB2.2.2. Realiza actividades cooperativas detectando os sentimentos e pensamentos que subxacen no que se está a dicir.

 CCL

 VSCB2.2.3. Colabora en proxectos grupais escoitando activamente, demostrando interese polas outras persoas.

 CAA

 B2.3. Iniciar, manter e finalizar  VSCB2.3.1. Comunícase conversas cunha maneira de empregando expresións falar adecuada aos interlocutores para mellorar a e ao contexto, tendo en conta os comunicación e facilitar o factores que inhiben a achegamento co seu comunicación para superar interlocutor nas conversas. barreiras e os que permiten lograr proximidade.  VSCB2.3.2. Amosa interese polos seus interlocutores.

 CCL

 B2.4. Empregar a aserción.

 VSCB2.4.1. Expresa abertamente as propias ideas e opinións.

 CCL

 VSCB2.4.2. Emprega a

 CCL

 CSC  CSIEE

 CSIEE  CSC  CCL  Ao longo do curso.

 CSC

 CCL  CSC  Ao longo do curso.

 CSC  CSIEE

139

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

linguaxe positiva.  CSC  m

 c  m

 a  o

 B2.5. O diálogo. A busca do mellor argumento. A creación de pensamentos compartidos a través do diálogo.

 B2.5. Dialogar creando pensamentos compartidos con outras persoas para atopar o mellor argumento.

 VSCB2.5.1. Relaciona diferentes ideas e opinións para atopar os seus aspectos comúns.

 CCL

 B2.6.A intelixencia interpersoal. A empatía: atención, escoita activa, observación e análise de comportamentos. O altruísmo.

 B2.6. Establecer relacións interpersoais positivas empregando habilidades sociais.

 VSCB2.6.1. Emprega diferentes habilidades sociais.

 CSC

 VSCB2.6.2. Participa activamente en actividades grupais e reflexiona sobre a súa contribución á cohesión dos grupos sociais aos que pertence.

 CSC

 VSCB2.7.1. Respecta e acepta as diferenzas individuais.

 CSC

 VSCB2.7.2. Recoñece, identifica e expresa as calidades doutras persoas.

 CSC

 VSCB2.8.1. Forma parte

 CSC

 B2.7. O respecto, a tolerancia e a valoración do outro. As diferenzas culturais. Análise de situacións na escola e fóra dela que producen sentimentos positivos ou negativos no alumnado.

 B2.7. Actuar con tolerancia comprendendo e aceptando as diferenzas.

 B2.8 A diversidade. Respecto polos costumes e modos de vida diferentes ao propio.  c

 B2.9 As condutas solidarias. A

 B2.8. Contribuír á mellora do

 Ao longo do curso.

 CSC  CAA  Ao longo do curso.

 CSIEE

 Ao longo do curso.

140

ÁREA Obxectivos  m

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

disposición de apertura cara aos demais: compartir puntos de vista e sentimentos. As dinámicas de cohesión de grupo.

clima do grupo amosando actitudes cooperativas e establecendo relacións respectuosas.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

activa das dinámicas do grupo.

 CSIEE

 VSCB2.8.2. Establece e  CSC mantén relacións  CSIEE emocionais amigables, baseadas no intercambio de afecto e a confianza mutua.

BLOQUE 3. A CONVIVENCIA E OS VALORES SOCIAIS  b  m

 b

 B3.1. Responsabilidade no exercicio  B3.1. Resolver problemas en dos dereitos e dos deberes colaboración, poñendo de individuais nos grupos nos que se manifesto unha actitude aberta integra e participación nas tarefas e cara aos demais e compartindo decisión destes. A disposición de puntos de vista e sentimentos. apertura cara ao outro, ao compartir  puntos de vista e sentimentos.

 VSCB3.1.1. Desenvolve proxectos e resolve problemas en colaboración.

 CSC

 B3.2. A interdependencia e a  B3.2.Traballar en equipo cooperación. A interdependencia favorecendo a interdependencia positiva e a participación igualitaria. positiva e amosando condutas As condutas solidarias. A aceptación solidarias. incondicional do outro. A resolución de problemas en colaboración. Compensación de carencias dos e das demais. A disposición de

 VSCB3.2.1. Amosa boa disposición para ofrecer e recibir axuda para a aprendizaxe.

 CAA

 VSCB3.2.2. Emprega axeitadamente estratexias de axuda entre iguais.

 CAA

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 VSCB3.1.2. Pon de  CSC manifesto unha actitude  CSIEE aberta cara aos demais compartindo puntos de vista e sentimentos durante a interacción social na aula.  Ao longo do curso.

 CSIEE  CSC

141

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación

apertura cara ao outro, ao compartir puntos de vista e sentimentos.

 c  m

 B3.4.Valoración da necesidade de normas compartidas que regulan a convivencia frutífera no ámbito social. Elaboración de normas de convivencia da aula e do centro positivas, facilitadoras e asumidas polo grupo e pola comunidade.

 B3.5. A resolución de conflitos. A linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos persoais. As fases da mediación formal. A transformación do conflito en oportunidade.

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 VSCB3.2.3. Respecta as regras durante o traballo en equipo.

 CSC

 VSCB3.2.4. Emprega destrezas de interdependencia positiva.

 CSC

 B3.3. Implicarse na elaboración e  VSCB3.3.1. Percibe e no respecto das normas da verbaliza a necesidade de comunidade educativa que existan normas de empregando o sistema de convivencia nos diferentes valores persoal que constrúe a espazos de interacción partir dos valores universais. social

 CCL

 VSCB3.3.2. Participa na elaboración das normas da aula.

 CCL

 VSCB3.3.3. Respecta as normas do centro escolar.

 CSC

 VSCB3.4.1. Resolve os conflitos de modo construtivo, con axuda dunha persoa adulta.

 CSC

 VSCB3.4.2. Manexa a linguaxe positiva na

 CCL

 B3.3. Estruturas e técnicas da aprendizaxe cooperativa.

 a

CURSO

 B3.4. Participar activamente na vida cívica de forma pacífica e democrática transformando o conflito en oportunidade, coñecendo e empregando as fases da mediación e usando a linguaxe positiva na

 CSIEE  CAA  Ao longo do curso.

 CSC

 CSC  CSIEE

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 CSC

142

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos

Criterios de avaliación comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos persoais.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

comunicación de pensamentos e intencións nas relacións interpersoais.  VSCB3.4.3. Analiza as emocións, sentimentos e posibles pensamentos das partes en conflito.

 a

 a  d

 B3.6. Identificación, recoñecemento e valoración dos dereitos de todos os nenos e de todas as nenas do mundo recoñecidos nas declaracións universais, no Estatuto de autonomía de Galicia e na Constitución española.

 B3.5. Comprender a importancia dos dereitos da infancia, valorando as condutas que os protexen.

 B3.7. Os valores cívicos e o  B3.6. Comprender a correlación exercicio dos dereitos e deberes nas entre dereitos e deberes, situacións de convivencia no valorando situacións reais en contorno inmediato entre iguais. relación aos dereitos da infancia e respectando a igualdade de  B3.8. Dereitos dos nenos e das dereitos de nenos e nenas no nenas. Relacións entre dereitos e contexto social. deberes. Recoñecemento do seu

 CSC  CSIEE

 VSCB3.5.1. Argumenta a  CSC necesidade de protexer os  CCL dereitos básicos da infancia.

 Ao longo do curso.

 VSCB3.5.2. Xustifica a  CSC importancia de que todos os nenos e nenas reciban axuda.  VSCB3.5.3. Razoa as consecuencias da explotación infantil e a trata de nenos e nenas.

 CSC

 VSCB3.6.1. Expón verbalmente a correlación entre dereitos e deberes.

 CSC

 VSCB3.6.2. Razoa a valoración de situacións reais expostas en internet,

 CSC

 CSIEE

 Ao longo do curso.

 CCL

 CD  CCL

143

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS Contidos carácter universal para todos os homes e as mulleres, sen discriminación.  B3.9. Realización e interpretación de gráficos sinxelos.

 d  m

 h

 B3.10. As diferenzas de sexo como un elemento enriquecedor. Análise das medidas que contribúen a un equilibrio de xénero e a unha auténtica igualdade de oportunidades. Valoración da igualdade de dereitos de homes e de mulleres na familia e no mundo laboral e social.

 B3.11. A repercusión social, no

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

en relación aos dereitos da infancia.  VSCB3.6.3. Expón mediante traballos de libre creación as conclusións da súa análise crítica das diferenzas na asignación de tarefas e responsabilidades na familia e na comunidade escolar en función do sexo.

 CSC  CCEC  CCL  CD  CMCT  CSIEE

 B3.7. Comprender e valorar a  VSCB3.7.1. Expón de forma  CSC igualdade de dereitos de homes argumentada a importancia  CCL e mulleres, a corresponsabilidade de valorar a igualdade de nas tarefas domésticas e o dereitos de homes e coidado da familia, mulleres, a argumentando en base a corresponsabilidade nas procesos de reflexión, síntese e tarefas domésticas e o estruturación. coidado da familia.  VSCB3.7.2. Realiza traballos de libre creación investigando casos de falta de corresponsabilidade no coidado da familia presentados nos medios de comunicación.

 CSC

 B3.8. Realiza un uso responsable  VSCB3.8.1. Amosa interese

 CSC

 Ao longo do curso.

 CD  CCL  CCEC  CSIEE

 Ao longo do curso.

144

ÁREA

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS

Obxectivos

Contidos

 o

 N

presente e no futuro, de accións individuais e colectivas. Identificación de actitudes e de estratexias persoais e colectivas de coidado do medio e promoción de formas de vida saudables.

Criterios de avaliación dos bens da natureza, comprendendo e interpretando sucesos, analizando causas e predicindo consecuencias.

 B3.12. A educación viaria. Respecto  B3.9. Valorar as normas de cara ás normas de mobilidade viaria. seguridade viaria, analizando as Identificación das causas e grupos causas e consecuencias dos de risco nos accidentes de tráfico. accidentes de tráfico. 

B3.13. Identificación de actitudes e de estratexias persoais e colectivas que contribúen a consolidar condutas e hábitos viarios correctos.

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

pola natureza que o rodea e séntese parte integrante dela.  VSCB3.8.2. Razoa os motivos da conservación dos bens naturais.

 CSC

 VSCB3.8.3. Propón iniciativas para participar no uso adecuado de bens naturais razoando os motivos.

 CSC

 VSCB3.9.1. Colabora en campañas escolares sobre a importancia do respecto das normas de educación viaria.

 CSC

 VSCB3.9.2. Investiga sobre as principais causas dos accidentes de tráfico coa axuda das novas tecnoloxías.

 CSC

 CCL

 CSIEE

 Ao longo do curso.

 CSIEE

 CD  CAA

 VSCB3.9.3. Expón as  CSC consecuencias de diferentes  CCL accidentes de tráfico.  CMCT

145

ÁREA

VALORES SOCIAIS E CÍIVICOS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

CUARTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave  CD

CRITERIOS DE AVALIACIÓN DAS COMPETENCIAS NESTA ÁREA

       

Construír un concepto de si mesmo baseado no respecto da dignidade e da igualdade das persoas. Iniciar o desenvolvemento da autonomía persoal para a toma de decisións tanto a nivel individual como en situacións colaborativas. Realizar exposicións de traballos e tarefas utilizando tanto a linguaxe positiva verbal e non verbal, para entrenarse nas habilidades sociais de expresar opinións e contrastalas con ideas e opinións diferentes dos demáis membros do grupo. Aprender a comunicarse practicando a comprensión, a escoita activa e a empatía. Traballar a educación para a convivencia, fomentando que o alumn@ tome conciencia da súa vinculación coa sociedade na que se desenvolve.. Aprender a resolver conflictos dunha maneira solidaria, altruista e tolerante, desde o respecto e a participación activa no entorno no que se desenvolve. Recoñecer e valorar a importancia dunhas normas de convivencia democráticas para desenvolverse en todos os ámbitos: escola, casa, sociedade… Identificar mediante supostos prácticos os prexuízos sexistas, de raza…, para iniciarse nun sistema de valores baseado na igualdade entre as persoas. 146

MÍNIMOS ESIXIBLES NESTA ÁREA

Competencia matemática e ciencia e tecnoloxía O desenvolvemento desta competencia nesta área curricular permítenos utilizar, interpretar e expresar con claridade elementos e razoamentos matemáticos para enfrontarse a aquelas situacións cotiás que os precisan. Así mesmo, esta competencia ofrece a posibilidade de empregar o razoamento lóxico, analizar e axuizar a partir de conflitos, resolución de problemas e xuízos morais, os problemas sociais e históricos. Comunicación lingüística

Para o bo desenvolvemento desta competencia nesta área, será decisivo o fomento da lectura a través de libros e de fragmentos escollidos para comentar na aula con dúas finalidades: mellorar a comprensión lectora e a adquisición de destrezas para a expresión escrita e adquirir identidade sobre o que significa unha sociedade cívica para favorecer o coñecemento dos valores, os dereitos e os deberes destacados nos dereitos humanos... Trataremos desde esta área que adquiran as destrezas comunicativas tanto orais coma escritas.

147

Competencia dixital Desenvolver a competencia dixital desde esta área axudaranos a manexar ferramentas que posibiliten o acceso ao coñecemento e á vez nos ensine o seu uso responsable; a devandita competencia favorecerá dous tipos de traballo: autónomo e participativo, nos que se fomentará a identidade persoal e a relación interpersoal respectivamente desde unhas bases sólidas nas que poidan empezar a xerar os seus propios criterios sobre situacións reais da sociedade na que viven.

Competencia en conciencia e expresións culturais A través desta competencia e desde esta área, posibilítase a adquisición de pautas sociais e cívicas persoais, interpersoais e interculturais para participar dunha forma eficaz e construtiva en sociedades cada vez máis diversificadas. Apreciar os sentimentos, a beleza, a emoción das obras artísticas , así como valorar e mostrar respecto polos traballos realizados por un mesmo e polos demáis, é unha maneira de adquirir competencias nesta área. Competencias sociais e cívicas A área de Valores Sociais e Cívicos pídenos que se facilite a construción da identidade individual e se potencien as relacións interpersoais para favorecer a convivencia de acordo con valores cívicos socialmente recoñecidos, polo que esta competencia fomentará todos aqueles aspectos que lle axuden ao alumnado a formarse como persoas e cidadáns participativos na mellora e no desenvolvemento dunha sociedade democrática.

Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor O sentido de iniciativa e espírito emprendedor beneficiará o alumnado, xa que se iniciará no autocoñecemento a distintos niveis para poder desenvolver diferentes habilidades que o leven a tomar iniciativas emprendedoras que faciliten a asunción da complexa convivencia social propiciando valores de interdependencia positiva, cooperación de acordo cos valores, os dereitos e os deberes da sociedade na que se desenvolven.

148

Competencia aprender a aprender A competencia de aprender a aprender favorece a forma en que o proceso de ensino-aprendizaxe se vai consolidando no alumnado. As metodoloxías empregadas nesta área estarán relacionadas co traballo de investigación, de forma que a participación e a implicación do alumnado sexa real así como o recoñecemento e a aceptación das normas sociais e de convivencia. Nesta área insistirase na relación entre o progreso persoal e o académico xa que iso supoñerá unha das bases para que se inicien na construción do seu propio proxecto persoal de vida.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Rexistro do observado e avaliado.

Momentos da avaliación Avaliación inicial Durante o primeiro mes do curso escolar, a titora realizará unha avaliación inicial coa finalidade de adecuar as ensinanzas ao alumnado e facilitar a progresión satisfactoria no seu proceso de aprendizaxe.. Esta avaliación incluirá a análise dos informes persoais e a información obtida das familias. A avaliación inicial será a base para o desenvolvemento do currículo nas programacións de aula, así como para adoptar aquelas medidas de apoio, reforzo e recuperación que se consideren oportunas. Avaliación continua, A avaliación continua terá carácter formativo e permitirá incorporar medidas de ampliación, enriquecemento e reforzo Estas medidas adoptaranse desde o momento en que se identifiquen e en calquera momento do curso, e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo. Ao longo curso escolar realizaranse, polo menos, tres sesións de avaliación. Serán recollidas en acta as cualificacións nas distintas áreas, o grao 150

de desenvolvemento das competencias básicas e as decisións e os acordos alcanzados, tanto referidas ao grupo coma a cada alumna e alumno. Avaliación final, Ao final do curso o equipo de mestres que imparten docencia no grupo, na sesión final de avaliación, decidirá sobre a promoción do alumnado. A decisión será adoptada de forma colexiada, e primará o criterio da persoa titora.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgámoslle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas. VALORES SOCIAIS E CÍVICOS COMO SON? OS QUE NOS RODEAN CONVIVIMOS ATITUDE

25% 25% 25% 25% 151

Sobresaliente (9 ou 10)

Notable (7 ou 8)

Ben (6)

Suficiente (5)

Insuficiente (1,2,3,ou 4)

Considerarase cualificación negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

152

DIRECTRICES E INSTRUMENTOS PARA A REALIZACIÓN DE AVALIACIÓN INICIAL. A avaliación inicial é un dos momentos do proceso continuo de avaliación. Realízase a principio de curso nas diferentes áreas co obxecto de detectar o grao de desenrolo das capacidades básicas, así como o grao de adquisición das competencias clave e do logro dos obxectivos da etapa anterior. Para realizar esta avaliación contamos cos seguintes instrumentos.     

Informes previos d@s alumn@s. Probas orais e escritas. Observación directa nos primeiros días. Entrevista ao alumnado e ás familias. Rexistro do observado e avaliado.

Cos datos recollidos de todas estas fontes, estaremos en posesión da información necesaria para valorar os seguintes puntos: -

En que momento do proceso de aprendizaxe se atopa o alumno. Que nen@s precisan reforzo para conseguir os obxectivos e en que áreas, e aquel@s que puideran realizar tarefas de ampliación. Que rapaces/zas traballan mellor individualmente ou en pequenos grupos. Que alumn@s son mais participativ@s e cales hai que estimular para conseguir a súa participación. En que ne@s é preciso incidir na adquisición ou consolidación de hábitos de traballo e normas de comportamento.

E así como o proceso de avaliación inicial adquire o seu sentido para tomar as medidas necesarias ao longo do curso que permitan levar a cabo o proceso de aprendizaxe do grupo de alumn@s, coas súas particulares características, e conseguir os obxectivos que se pretenden.

153

ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN E OS REFORZOS PARA LOGRAR DITA RECUPERACIÓN.

Para lograr que os alumnos que non conseguen adquirir /asimilar ben o traballado nunha unidade determinada ou que teñen dificultades, en xeral, para acadar os obxectivos minimos esixibles e porén o grao de adquisición das competencias clave, programaranse unhas actividades que lles faciliten a aprendizaxe. Entre estas actividades propóñense:  Actividades adaptadas ao seu ritmo de traballo.  Fichas de reforzo da unidade.  Actividades de reforzo propostas polo profesor.  Actividades en formato dixital.  Actividades manipulativas.  Adaptacións das avaliacións as necesidades do alumnado segundo as súas capacidades persoais. Estes reforzos faranse, tendo en conta a dispoñibilidade do centro, cos apoios na aula así como coa colaboración das familias.

CRITERIOS DE PROMOCIÓN AO SEGUINTE CURSO. 154

SITUACIÓN AO FINAL DE 4º DE PRIMARIA a) O alumno/a ten valoración positiva en tódalas áreas do curso. b) O alumno/a NON ten valoración positivas en dúas áreas das materias específicas.

PROCESO A SEGUIR PROMOCIONA AO CURSO SEGUINTE PROMOCIONA AO CURSO SEGUINTE CON MEDIDAS EDUCATIVAS COMPLEMENTARIAS. NON PROMOCIONA

c) O alumno/a NON ten valoración

AO CURSO SEGUINTE

positiva en dúas áreas entre o bloque de materias troncais e o bloque de materias de libre configuración autonómica.( materias que consideramos fundamentais xa que teñen especial consideración polo seu carácter instrumental)

METODOLOXÍA DIDÁCTICA

A metodoloxía didáctica no 4º curso de primaria será fundamentalmente comunicativa, activa, inclusiva e participativa coa fin de acadar o logro dos obxectivos e 155

das competencias clave nesta etapa. Será unha metodoloxía na que os novos contidos se presentarán de maneira que o alumnado sexa partícipe activo na súa construción, dándolle a oportunidade de que aprenda partindo de preguntas que os leven a sacar as súas propias conclusións. Tamén se pretenderá que esas aprendizaxes sexan significativas, relacionadas coa súa vida como integrantes de diversas comunidades: escolar, familiar, cidadá… Será, así mesmo, unha metodoloxía na que se integrarán elementos do currículo en diferentes áreas, permitindo a transversalidade de contidos.Así

deseñaranse

actividades de aprendizaxe integradas que lle permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha competencia ao mesmo tempo. Tamén debemos ter en conta que cada alumno parte dunhas fortalezas individuais que hai que seguir desenvolvendo. Estas fortalezas axudarannos a definir a predominancia de cada unha das súas intelixencias, polo que as tarefas a realizar estarán pensadas dende a teoría das Intelixencias Múltiples como posibilidade para que todo o alumnado chegue a comprender aqueles contidos que necesita adquirir para alcanzar os obxectivos de aprendizaxe que pretendemos. Tendo en conta as diferentes linguas

que compoñen o currículo de 4º,

prestarase especial atención á terminoloxía usada e aos aspectos comúns das mesmas, de xeito que se evite a repetición ou a confusión dos termos utilizados. Con elo conseguiremos un dobre obxectivo; por unha banda, facilitar a aprendizaxe , e por outra, decatarse de que as linguas axúdanse, non se entorpecen. Con todo isto

o papel do mestre é fundamental, pois deberanse deseñar

actividades, tarefas, situacións de aprendizaxe que posibiliten e garantan a resolución de problemas, aplicando os coñecementos aprendidos ao longo do proceso educativo.

Os principios polos que rexerá serán os seguintes: 

Partir do nivel de desenvolvemento do alumnado e das súas aprendizaxes previas. 156



Asegurar a construción de aprendizaxes significativas a través da mobilización dos seus coñecementos previos e dos seus intereses, coa fin de que resulten



motivadores. Posibilitar a participación do alumnado na construción das súas propias



aprendizaxes dun xeito individual, en pequeno grupo e en gran grupo. Favorecer a capacidade de aprender por si mesmos promocionando o traballo



colaborativo e en equipo. Ter en conta a diversidade do alumnado, atendendo as necesidades individuais, prestando atención personalizada e establecendo mecanismos de reforzo ou ampliación de ser precisos.

MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Para lograr que os alumnos que non consiguen adquirir /asimilar ben o traballado nunha unidade determinada ou que teñen dificultades, en xeral, para acadar os obxectivos minimos esixibles e porén o grao de adquisición das competencias clave, programaranse unhas actividades que lles faciliten a aprendizaxe Entre estas actividades propóñense



Actividades adaptadas ao seu ritmo de traballo.

    

Fichas de reforzo da unidade. Actividades de reforzo propostas polo profesor. Actividades en formato dixital. Actividades manipulativas. Adaptacións das avaliacións as necesidades do alumnado segundo as súas capacidades persoais.

Estes reforzos faranse, tendo en conta a dispoñibilidade do centro, cos apoios na aula así como coa colaboración das familias.

157

Para os alumnos que xa conseguiron adquirir / asimilar ben o traballado na unidade, realizaranse actividades de ampliación: Fichas de ampliación da unidade.  Caderno de práctica.  Actividades de ampliación propostas na guía didáctica.  Actividades dixitais do Libromedia.  100 propostas para desenvolver a competencia lingüística, do material Más  

recursos. Actividades de ampliación propostas polo profesor. Actividades para buscar información en distintos formatos.

Valoración inicial e vías de actuación Co obxecto de axustarnos o máximo posible á realidade d@s nos@s alumn@s, acordamos realizar unha valoración das súas características segundo os seguintes parámetros: 

Que valorar: - Rendemento do alumno no curso anterior. - Personalidade. - Afeccións e intereses. - Situación económica e cultural da familia. - Etc.



Como obter a información: - Informes de titores anteriores. - Cuestionario previo aos alumnos. - Entrevista individual. -Entrevista cos pais. - Etc.

Deste xeito, o centro prevé distintas vías de resposta ante o amplo abano de capacidades, estilos de aprendizaxe, motivacións e intereses dos alumnos.

ADAPTACIÓNS CURRICULARES.

158

Consideramos adaptacións curriculares cantos cambios se produzan no currículo co fin de atender as diferenzas individuais dos nosos alumnos. O equipo ou o profesor, ao establecer cada adaptación, deberá determinar con antelación tanto a estratexia que hai que seguir coma as características do alumno ou da alumna que podan axudar ou entorpecer a estratexia: en que agrupamentos traballa mellor, que tempo permanece concentrado, a que reforzos é receptivo, que autoconcepto ten etc. Dentro das adaptacións curriculares imos diferenciar dous modelos de resposta en función das situacións de distinta natureza que imos encontrar: 

Adaptacións curriculares non-significativas.



Adaptacións curriculares significativas.

Adaptacións curriculares non significativas Aconséllase o seu uso cando as dificultades de aprendizaxe non son moi importantes. As características fundamentais deste tipo de medidas son as seguintes: -

Non precisan dunha organización moi diferente da habitual.

Non lles afectan aos compoñentes prescritivos do currículo.

Aínda que en cada unha das áreas se aplicarán de forma específica unha serie de medidas concretas que permitan a adecuación ás diferenzas individuais dos alumnos, quixemos establecer unha serie de pautas ou directrices xerais que actúen como marco de referencia para o conxunto do profesorado e que sirvan para unificar as actuacións de cada profesor.



Programación de contidos e actividades.

Unha medida aplicable pode ser a diferenciación de niveis nos contidos e nas actividades. Esta diferenciación de niveis responderá tanto ás distintas capacidades e estilos de aprendizaxe coma aos diverxentes intereses e motivacións dos alumnos. - Contidos.

159

Dentro do conxunto de contidos que lle asignaramos para a súa aprendizaxe por parte dos alumnos a cada área, estableceremos unha diferenciación entre información básica e información complementaria. É dicir, en primeiro lugar fixaremos un corpo de contidos esenciais que deben ser aprendidos por todos para alcanzar os obxectivos previstos. A partir de aí, consideraremos outra serie de contidos que poderán ser traballados ou non en función das peculiaridades e das necesidades de cada alumno. -

Actividades. As actividades organizaranse por categorías en función da súa distinta finalidade. Por un lado, contemplaremos actividades de reforzo, de consolidación daquelas aprendizaxes que consideramos básicas; para iso, o nivel de dificultade das tarefas propostas estará en consonancia coa asequibilidade media que caracteriza a información esencial. Por outro lado, deseñaremos outro tipo de actividades máis diversificadas que impliquen ben unha complexidade maior, ben unha ampliación da perspectiva do tema traballado.



Metodoloxías diversas. O mellor método de ensinanza para alumnos cunhas determinadas características pode non selo para alumnos con características diferentes e á inversa. É dicir, os métodos non son mellores ou peores en termos absolutos, senón en función de que o tipo de axuda que ofrecen responda ás necesidades que en cada momento demandan os alumnos. As adaptacións na metodoloxía didáctica son un recurso que se pode introducir na forma de enfocar ou presentar determinados contidos ou actividades, como consecuencia de diversas circunstancias: - Os distintos graos de coñecementos previos detectados nos alumnos. - A existencia de diferentes graos de autonomía e responsabilidade entre os alumnos. - A identificación de dificultades en procesos anteriores con determinados alumnos. - etc. 160

Estas modificacións non deberían producirse só como resposta á identificación de dificultades, senón como prevención das mesmas.



Material didáctico complementario. A utilización de materiais didácticos complementarios permite axustar o proceso de ensinanza e aprendizaxe ás diferenzas individuais dos alumnos. De forma xeral, este tipo de material persegue catro obxectivos: - Consolidar contidos nos que a súa adquisición por parte dos alumnos supón unha maior dificultade. - Ampliar e afondar en temas de especial relevancia para o desenvolvemento da área. - Practicar habilidades instrumentais ligadas aos contidos de cada área. - Enriquecer o coñecemento daqueles temas ou aspectos sobre os que os alumnos mostran curiosidade e interese.



Agrupamentos flexibles e ritmos diferentes. A organización de grupos de traballo flexibles no seo do grupo básico permite o seguinte: - Que os alumnos poidan situarse en distintas tarefas. - Propoñer actividades de reforzo ou ampliación segundo as necesidades de cada grupo. - Adaptar o ritmo de introdución de novos contidos.

Adaptacións curriculares significativas Consisten basicamente na adecuación dos obxectivos educativos, na eliminación ou na inclusión de determinados contidos esenciais e na conseguinte modificación dos criterios de avaliación. 

Destinatarios.

161

Estas adaptacións lévanse a cabo para lles ofrecer un currículo equilibrado e relevante aos alumnos con necesidades educativas especiais. Dentro deste colectivo de alumnos, contémplanse tanto aqueles que presentan limitacións de natureza física, psíquica ou sensorial, como os que posúen un historial escolar e social que produciu “lagoas” que impiden a adquisición de novos contidos e, á vez, desmotivación, desinterese e rexeitamento. 

Finalidade. Tenderán a que os alumnos alcancen as capacidades xerais da etapa de acordo coas súas posibilidades. O obxectivo último deberá ser proporcionarlle a cada alumno a resposta que necesita en función das súas necesidades e tamén dos seus límites, tratando que esa resposta se aparte o menos posible das que son comúns para todos os alumnos.



Avaliación e diagnóstico previo. O maior ou menor afastamento do currículo básico dependerá da avaliación e do diagnóstico previo de cada alumno, que debe realizar o Departamento de Orientación. Respecto a este punto hai que sinalar que en 4º non hai alumnado con estas características.

PROGRAMA DE EDUCACIÓN EN VALORES Tendo en conta que a escola é o medio onde se desenvolve unha relación entre todos os membros da comunidade educativa, a educación en valores ten que estar presente en todos os procesos de ensino-aprendizaxe e por tanto en todas as áreas do currículo. 162

Non se pode pensar nunha educación en valores illada, como unha materia máis , senón como unha situación que impregna todo o proceso educativo e que forma parte do transcorrer diario no ámbito escolar. Aquí neste contexto é onde se integran os seguintes valores : Educación moral e cívica -Colaborar na planificación e realización de actividades en grupo, aceptando e cumprindo as normas e regras que se establezan, respectando puntos de vista distintos e asumindo as responsabilidades que correspondan. -Establecer relacións equilibradas e construtivas cos demais membros da comunidade educativa. -Comportarse de maneira solidaria,recoñecendo e valorando as diferenzas de tipo social e rexeitando calquera discriminación de sexo, raza, crenzas, costumes, formas de vida… -Traballar a propia estima, aceptación e confianza en un mesmo. Educación para a igualdade -Traballar a coeducación evitando a asignación de roles, estereotipos e comportamentos sexistas, coa axuda de programas como : “Camiña con nos pola igualdade” -Valoración dos xoguetes para tod@s. -Expresión de sentimentos e emocións en ambos sexos. Educación para a paz -Comprender que a paz é cousa de tod@s e que se pode conseguir co respecto e co diálogo. -Resolución de conflitos de maneira pacífica e por medio do diálogo. -Valoración das diferenzas como algo positivo en canto a sexo, cultura, costumes,formas de vida… Educación para a saúde

163

-Valoración da saúde non só como benestar físico senón tamén mental. -Promover hábitos saudables de alimentación,hixiene, previsión de accidentes… Educación ambiental -Traballar no coidado,respecto e protección do medio máis próximo (colexio e lugar onde viven) para pasar ao máis lonxano. -Valorar a importancia do medio como necesario para o benestar de tod@s. -Coñecer as normas de utilización dos espazos urbanos. Educación do consumidor -Fomentar o consumo responsable( distinguir entre o necesario e o superfluo). -Reducir o uso de materiais e reciclar e reutilizar sempre que sexa posible. -Aprender a reducir o uso das enerxías e coñecer as posibilidades de uso de enerxías non contaminantes. -A prender a ser críticos coa publicidade enganosa. Educación viaria -Coñecer e respectar as normas básicas para desprazarse como peóns e como usuarios dos medios de transporte. Educación para o lecer -Aprender a utilizar o tempo de lecer con actividades como os xogos ou a lectura de diferentes textos e en diferentes formatos. -Usar as bibliotecas públicas e as ludotecas para actividades lúdicas e como espazos de relación social. -Interesarse pola utilización do tempo de lecer para visitas en familia, aproveitando os recursos do entorno máis próximo.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR. 164

O plan lector é unha esixencia do novo PEC. Aínda que non é un tema completamente novo no noso colexio si quizais o feito de sistematizalo para todas as materias e todas as etapas. Non é novo porque dende Infantil/Primaria o colexio aposta pola importancia da lectura e o fomento do hábito lector que sen embargo parece nos cursos posteriores ir perdendo folgos por diversas dificultades: horario, número de materias, numerosos profesores en cada aula, rivalidade con outras afeccións (Internet, videoxogos, televisión…). Por iso cremos que é importante esta sistematización. É evidente que os resultados académicos van depender en gran medida de como lea o alumno ou alumna. Moito fracaso escolar vén das deficiencias lectoras. Obxectivos : 1. Fomentar o gusto pola lectura. 2. Potenciar o hábito lector. 3. Mellorar a comprensión lectora.

Actividades : 

Préstamo de libros da biblioteca da aula e do centro.



Realización dunha ficha coa valoración dos libros lidos .



Lectura diaria na clase-



Narracións por parte dos profesores.



Elaboración dun conto entre todos oralmente.



Visitas á biblioteca do centro e ocasionalmente á municipal.



A mochila viaxeira( onde os alumnos levarán textos en diferentes formatos para toda a familia).



O taller da poesía.



Lectura en voz alta e silenciosa de textos adecuados a idade e interese dos alumnos.



Presentación do libro lido aos compañeiros.



Lectura de diferentes tipos de textos ( poemas, rimas, contos, adiviñas, trabalinguas,…).



Lectura de textos para aprender e para informarse: folletos informativos, publicitarios , prensa… 165



Representación teatral por parte dos alumnos dun conto lido



Audición de textos de diferentes xéneros e procedencias.



Lectura en voz alta, entoando e pronunciando.



Copia e ilustración de textos.



Coloquio sobre un texto lido anteriormente.



Traballo do vocabulario presente nunha lectura.



Lectura compartida en grupo dos títulos literarios propostos como agasallo de Nadal.



Elaboración dun gráfico de barras cos libros mellor valorados polos alumnos de cada nivel.



Encontro con autores ou ilustradores dalgún dos libros lidos.



Selección e promoción de lecturas para o itinerario lector.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC. As formas máis habituais de utilización das novas tecnoloxías na aula son as que se detallan a continuación: 1. Exposición do profesor apoiada nas novas tecnoloxías Mediante o uso do ordenador o profesor mellora a exposición dos contidos ao ilustrar con maior claridade algúns conceptos e presentalos de forma máis atractiva. Ao mesmo tempo, coa utilización das novas tecnoloxías pódese mellorar a motivación cara á aprendizaxe da materia e cara ao uso de recursos informáticos. 2. Iniciación á informática Preténdese transmitir os coñecementos básicos necesarios para poder utilizar as tecnoloxías. Os contidos elementais que se deben desenvolver na aula son: - Utilización dos compoñentes básicos do contorno gráfico do ordenador. - Apertura e peche de aplicacións. 166

- Creación dun documento novo. - Acceso á información contida nun CD. - Acceso a páxinas web. - Impresión de documentos. - Utilización dun navegador. - Edición de documentos mediante procesadores de texto. 3. Exercitación mediante programas educativos Son

programas que permiten a interactividade e a creatividade por parte do

alumnado, favorecen un uso das novas tecnoloxías con máis posibilidades educativas.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA. Despois de realizar unha análise da realidade social do centro e do contorno constátase que non existen grandes problemas de convivencia. A pesar do dito anteriomente, neste curso faranse una serie de actividades encamiñadas a mellorala. 

Realización, a

principios de ciclo, dunha serie de actividades

encamiñadas a reflexionar sobre a necesidade dunhas normas que 

faciliten a convivencia e a prever condutas violentas, sexistas,racistas… Difusión destas normas, con publicidade no interior das clases e nos corredores, por parte do alumnadp como medio de asimilación das



normas do centro. Participación en distintas celebracións e festas nas que convivirán son grupos da nosa e doutra comunidade educativa. Celebración conxunta



con outro colexio do “ Día da paz e non violencia” Búsqueda e selección de material publicado non sexista, non violento, non racista e que valore a divesidade; co que poder traballar co alumnado na aula. 167

    

Traballo con estes materiais anteriormente seleccionados. Promoción de actividades que favorezan a ruptura dos roles tradicionais. Implicación das familias na ruptura dos roles tradicionais. Lectura e reflexión dos dereitos e deberes dos alumnos. Actuación dos profesores para favorecer a integración do alumnado de



novo ingreso, tanto na aula coma no centro. Participación na campaña”Camiña con nós pola igualdade”organizada pola Concellería de Igualdade do Concello de Vigo e dirixida aos



alumnos de infantil, 4º e 6º de primaria. Participación nas actividades do Plan de Convivencia propostas pola Comisión de Convivencia do centro para este curso.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LINGÜÍSTICO Os alumnos de 4º participarán con diferentes actividades no P.D.I “DE CASTELAO PARA O MUNDO que se vai traballar durante todo o curso escolar e promocionado desde Normalización Lingúística e Biblioteca. No noso centro é lingua predominante do alumnado é o castelán. Linguas empregadas nas diferentes áreas: Castelán: lingua castelá e literatura, matemáticas,valores sociais e cívicos, relixión e educación física. Galego:lingua galega, ciencias sociais, ciencias naturais, educación artística. Lingua estranxeira: Inglés. Repertorio de actuacións dinamizadoras para potenciar o uso do galego. Seguindo o Decreto 124/2007, a Lei de Normalización e o Plan Llingüístico do Centro estas son as medidas de apoio e reforzo para fomentar o emprego do galego: a) Usos lingüísticos cotiás orais. Emprego da lingua galega por parte do profesorado nas conversas que mantemos coas familias, co alumnado e co persoal non docente.Usar 168

a lingua galega en todos os actos que organice o centro: reunión de pais, festivais, conferencias.. b) Accións centradas no uso do galego (oral e escrito). Actividades para impulsar a competencia práctica do galego con actitudes positivas e para que o alumnado sinta o galego como una lingua próxima: carteis na aula e nos corredores,

circulares,

horarios… e) Empregar o galego nos documentos de relación coas familias e co contorno social: correspondencia, boletíns de notas, publicacións,comunicados... f) Facer en galego toda a documentación administrativa e pedagóxica. g) Promover o uso da biblioteca de aula e do Centro con revistas e materiais en galego e fomentando o seu uso. h) Fomentar, a través de xogos e doutras actividades lúdicas, o uso do galego nas actividades informais do alumnado. Estas accións están encamiñadas a creación de actitudes positivas cara a lingua galega o e o respecto a súa cultura.

MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS INCLUÍDOS OS LIBROS DE TEXTO.

CURSO

MATERIA

4º EP

Ciencias Sociais

ISBN 978-84-9972-425-6

TÍTULO DO LIBRO Saber facer

EDITORIAL Santillana

169

CURSO

MATERIA

4º

Ciencias da Natureza

978-84-9972-638-0

Saber facer

Santillana

4º

Lengua

978-84-698-0650-0

Aprender es crecer

Anaya

4º

Lingua

978-84-678-8013-7

Aprender é crecer

Anaya

4º

Matemáticas

978-84-678-7781-6

Aprender é crecer

Anaya

4º

ISBN

TÍTULO DO LIBRO

EDITORIAL

INGLÉS

978-0-230-73452-4

QUEST 4 PUPIL´S BOOK

MACMILLAN

INGLÉS

978-0-230-42441-8

QUEST 4 ACTIVITY BOOK

MACMILLAN

Os criterios de selección dos materiais curriculares que foron adoptados por este equipo docente seguen un conxunto de criterios homoxéneos e xerais que responden ás propostas xerais de intervención educativa e ao modelo didáctico anteriormente propostos. Estes criterios xerais son:  Adecuación ao contexto educativo do centro.  Correspondencia dos obxectivos promovidos cos enunciados no Proxecto Educativo de Centro.  Coherencia dos contidos propostos cos obxectivos.  A acertada progresión dos contidos e obxectivos, a súa correspondencia co nivel e a fidelidade á lóxica interna de cada área.  A adecuación aos criterios de avaliación do centro. A variedade das actividades, a diferente tipoloxía e a súa potencialidade para a atención ás diferenzas individuais.  A claridade e a amenidade gráfica e expositiva.  A existencia doutros recursos que facilitan a actividade educativa.

Atendendo a estes criterios, fixemos a selección tendo en conta os seguintes indicadores. INDICADORES: 1. Encádrase con coherencia no Proxecto Educativo de Centro. 2. Cubre os obxectivos do currículo. 3. O número de unidades organiza adecuadamente o curso. 170

4. Os obxectivos están claramente explicitados. 5. Os contidos seleccionáronse en función dos obxectivos. 6. A selección de contidos está adecuada ao nivel de desenvolvemento psicoevolutivo dos alumnos. 7. A progresión é adecuada. 8. Contribúe ao desenvolvemento das competencias clave. 9. Parte dos coñecementos previos dos alumnos. 10. Asegura a realización de aprendizaxes significativas. 11. Esperta a motivación cara ao estudo e á aprendizaxe. 12. Potencia o uso das técnicas de traballo intelectual. 13. Presenta actividades de reforzo e de ampliación. 14. A cantidade de actividades é suficiente. 15. Permiten a atención á diversidade. 16. As actividades están ben diferenciadas dos contidos. 17. As informacións son exactas, actuais e cientificamente rigorosas. 18. A información e as explicacións dos conceptos exprésanse con claridade. 19. Facilita a memorización comprensiva mediante unha adecuada organización das ideas, destacando as principais sobre as secundarias. 20. A linguaxe está adaptada ao nivel. 21. As

imaxes

achegan

aclaracións

ampliacións

texto.Recórrese

suficientemente á información gráfica mediante esquemas, táboas, gráficos, mapas etc.

ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES Nos centros educativos realízanse unhas actividades que sen ser estrictamente académicas, contribúen o desenrolo integral do alumnado. Son as actividades complementarias e extraescolares. @s alumn@s de 4º E.P.participan tanto nas actividades programadas en horario lectivo (actividades complementarias) como nas de horario non lectivo (actividades extraescolares). Actividades complementarias 171

Participarán con tod@s @s alumn@s nas seguintes:      

Día do libro Magosto Nadal Día da paz Entroido Día das letras galegas

Polo de agora @s nen@s de 4º non teñen programada ningunha saída. Participarán, iso si, na actividade “Camiña con nós pola igualdade” ofertada polo Concello. Ao longo do curso valorarase a posibilidade de participar nalgunha actividade que sexa ofertada e que poida interesar pola súa relación cos contidos do currículo.

Actividades extraescolares Realízanse polas tardes e son xestionadas pola ANPA do colexio, cumprindo tamén a súa función de complemento da aprendizaxe .

PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN

Para avaliar a adecuación da programación cos obxectivos que se pretenden acadar valorarase o seguinte: 

Se os obxectivos e os contidos son os axeitados.



Se os criterios de avaliación establecen o que se espera que aprendan os alumn@s



Se contribúe á adquisición das competencias clave.



Se a metodoloxía empregada e os libros e outro material é o axeitado.



Se o uso das TICS se ve reflexado nas distintas áreas.



Se as medidas de atención á diversidade recollen as necesidades do alumnado. 172



Se a contribución ao proxecto lector, ao proxecto lingüístico e ao plan de convivencia se ve reflexado nas actividades levadas a cabo.



Se as actividades extraescolares e complementarias programadas é a axeitada para @s nos@s alumn@s.



Se os procedementos e os instrumentos de avaliación son os axeitados.



S e os criterios de promoción planteados son os máis convintes.



Se surxen problemas ou necesidades cando se aplica, que habería que ter en conta.

Para elo haberá que: 

Revisar a programación e correxir,se fora preciso, aqueles apartados que se considera que non funcionan como deberían.



Recoller esta información para propoñer melloras nas futuras programacións.

173