1
INDICE CONTEXTUALIZACIÓN DO ALUMNADO.................................................................................................... 5 ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA ........................................................................................................... 7 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ....................................................... 11 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................... 12 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .................................................................................................................. 14 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN .......................................................................................................................... 16 ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS..................................................................................................................... 19 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIAS ÁS COMPETENCIAS CLAVE ..................................................... 23 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................... 24 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .................................................................................................................. 26 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN .......................................................................................................................... 28 ÁREA DE MATEMÁTICAS .............................................................................................................................. 31 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ....................................................... 36 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................... 38 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .................................................................................................................. 41 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN .......................................................................................................................... 44 ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA.......................................................................................... 47 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ....................................................... 54 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................... 55 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .................................................................................................................. 59 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN .......................................................................................................................... 61 ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA ........................................................................................... 64 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ....................................................... 73 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................... 74 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .................................................................................................................. 79 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN .......................................................................................................................... 81 ÁREA DE PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA: INGLÉS ...................................................................... 84 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ....................................................... 92 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................... 94 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .................................................................................................................. 95 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN .......................................................................................................................... 96 EDUCACIÓN PLÁSTICA......................................................................................................................................... 100 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ..................................................... 103
2
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................. 104 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ................................................................................................................ 106 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ........................................................................................................................ 108 EDUCACIÓN MUSICAL ......................................................................................................................................... 110 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ..................................................... 115 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................. 119 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ................................................................................................................ 123 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ........................................................................................................................ 125 ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA ................................................................................................................. 127 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ..................................................... 133 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................. 134 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ................................................................................................................ 136 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ........................................................................................................................ 138 ÁREA DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS ............................................................................................. 141 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ..................................................... 146 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................. 152 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ................................................................................................................ 155 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ........................................................................................................................ 157 ÁREA DE RELIXIÓN...................................................................................................................................... 160 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ..................................................... 166 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ................................................................. 168 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ................................................................................................................ 171 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ........................................................................................................................ 171 DIRECTRICES E INSTRUMENTOS PARA A REALIZACIÓN DE AVALIACIÓN INICIAL. ......... 173 ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN E OS REFORZOS PARA LOGRAR DITA RECUPERACIÓN. ............................................................................................................................................................................ 173 CRITERIOS DE PROMOCIÓN AO SEGUINTE CURSO. ..................................................................... 174 METODOLOXÍA DIDÁCTICA ...................................................................................................................... 175 MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE ......................................................................................... 177 ADAPTACIÓNS CURRICULARES.............................................................................................................. 182 PROGRAMA DE EDUCACIÓN EN VALORES ......................................................................................... 182 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR. ................................................................ 185 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC. .................................................................................... 188 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA......................................................... 190
3
ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LINGÜÍSTICO ...................................................... 193 MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS INCLUÍDOS OS LIBROS DE TEXTO. ....................... 194 ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES ............................................................ 196 PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN ................................................. 197
4
CONTEXTUALIZACIÓN DO ALUMNADO Características evolutivas dos/as nenos/as deste nivel
Os nenos/as desta idade son activos, imaxinativos e entusiastas. Aprenden da realidade próxima e senten gran curiosidade polo mundo que van descubrindo. Hai un gran desenvolvemento psicomotor, cognitivo, persoal, social e moral. É importante o fortalecemento progresivo do control sobre a postura e a respiración. A esta idade afirman a súa lateralidade definitiva e hai dominio segmentario das diferentes partes do seu corpo. A súa atención faise máis firme e poden mantela durante máis tempo. Estes nenos/as organizan o seu pensamento sobre a súa vivencia persoal da realidade. A esta idade, non poden desligar o seu razoamento da experiencia, nin da previa manipulación do que lles rodea. Polo tanto, necesitan estar en constante relación coas cosas.Chegan a establecer relaciones entre os elementos. A nivel lingüístico: Amplían as súas posibilidades de comprensión e expresión e aumentan o seu vocabulario. Pouco a pouco vai desaparecendo o seu egocentrismo e aprenden a escoitar aos demais. Necesitan ao grupo. Non teñen claras as ideas do ben e do mal e tenden a respectar as normas que os adultos lles dan porque se inclinan a actuar guiados polas consecuencias da acción (premios, castigos).
O 1º curso de Educación Primaria do noso centro está formado por 25 alumn@s. O alumnado deste curso pertence ao P.A.U. de Navia en edificios de 10 a 15 pisos, agás un alumno que vive na parte vella de Navia en casa unifamiliar. Os alumnos e alumnas , de todas formas, dispoñen de varios parques infantís onde acoden todas as tardes e se relacionan dabondo con rapaces e rapazas da mesma idade. A maioría de alumnado ten pais e nais que traballan ambos polo que o seu nivel económico é de clase media, isto tamén redunda en que cada día hai máis usuari@s do servizo de “Pequen@smadrugador@s” que funciona no colexio. Os nenos e nenas acoden a clase de 9 a 14 horas e hai moitos e moitas que participan nas actividades extraescolares das tardes en horario de 16 a 18 horas.
5
6
ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA
ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA ÁREA Obxectivos
CIENCIAS DA NATUREZA Contidos
CURSO Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE 1. INICIACIÓN Á ACTIVIDADE CIENTÍFICA b
B1.1. Iniciación á actividade científica.
e
B1.2. Realización de proxectos con guía na súa estrutura e presentación de resultados.
h i j
B1.3. Busca guiada de información en internet e noutros soportes.
B1.5. O traballo cooperativo.
b
B1.6. Iniciación ás técnicas de traballo. Recursos e técnicas de traballo intelectual.
m
B1.7. Hábitos de traballo, esforzo e responsabilidade.
CNB1.1.1. Busca e selecciona información de CAA forma guiada e comunica o resultado de CCL forma oral e escrita, de maneira limpa, clara e CMCCT ordenada, en diferentes soportes. CSIEE
Ao longo de todo o curso.
CCEC
B1.4. Elaboración guiada de textos escritos básicos, murais, paneis, esquemas ou presentacións para recoller conclusións.
a c
B1.1. Buscar, seleccionar información de forma guiada e comunicar os resultados en diferentes soportes.
CD CNB1.1.2. Manifesta certa autonomía na observación e na planificación de accións e tarefas e ten iniciativa na toma de decisións. B1.2. Traballar de forma cooperativa, respectando os compañeiros/as, o material e as normas de convivencia.
CAA
Ao longo de todo o curso.
CMCCT CSIEE
CNB1.2.1. Utiliza estratexias para traballar de CAA forma individual e en equipo e respecta os CMCCT compañeiros/as, o material e as normas de CSC convivencia. CSIEE
Ao longo de todo o curso.
BLOQUE 2. O SER HUMANO E A SAÚDE a b
B2.1. Identificación do home e da muller como seres vivos.
e
B2.2. Comparación con outros seres vivos.
d
B2.3. Observación de igualdades e diferenzas entre as persoas.
h k m
B2.4. Identificación das partes do corpo humano. B2.5. Identificación e verbalización de emocións (medo, tristura, enfado, ledicia) e
B2.1. Identificar semellanzas e diferenzas entre as persoas valorando a diversidade.
CNB2.1.1. Identifica semellanzas e diferenzas CMCCT entre as persoas valorando a diversidade. CSC
1º trimestre
CNB2.1.2. Recoñece partes do propio corpo.
1º trimestre
CMCCT CSC
CNB2.1.3. Verbaliza e comparte emocións e sentimentos propios e alleos.
CMCCT CCL CSC
7
1º trimestre
ÁREA Obxectivos
CIENCIAS DA NATUREZA Contidos
CURSO Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
sentimentos propios e alleos. a b d h k m b c e g
B2.6. Hábitos que inflúen nunha vida B2.2. Coñecer e valorar a CNB2.2.1. Relaciona a vida saudable cunha saudable: alimentación variada e equilibrada, relación entre o benestar e a alimentación adecuada. a hixiene persoal, o exercicio físico regulado, práctica de determinados o descanso e a adecuada utilización do hábitos: a hixiene persoal, a CNB2.2.2. Relaciona o exercicio físico, os tempo de lecer. alimentación variada, o exercicio hábitos de hixiene e o tempo de lecer coa físico regulado sen excesos ou o propia saúde. descanso diario.
CMCCT
B2.7. Identificación de alimentos diarios necesarios.
CNB2.3.1. Analiza os seus costumes na alimentación diaria e aplica o menú semanal de merendas na escola.
CMCCT
B3.1. Identificar e explicar en CNB3.1.1. Explica as principais diferenzas diferentes soportes, as principais entre plantas e animais empregando características das plantas e dos diferentes soportes. animais. CNB3.1.2. Identifica e describe, con criterios elementais, animais e plantas do seu contorno.
CMCCT
B2.8. Análise e costumes na alimentación diaria.
B2.3. Deseñar, de forma colectiva, un menú semanal de merendas saudables para o recreo.
1º trimestre
CSC CMCT
1º trimestre
CSC
1º trimestre
CSIEE
h BLOQUE 3. OS SERES VIVOS e h l
a b c e h
B3.1. Os seres vivos: as plantas e os animais. B3.2. Identificación das características e dos comportamentos de animais e plantas para adaptarse ao seu medio.
B3.3. Observación e identificación de animais e plantas do contorno. B3.4. Clasificación e rexistro dos seres vivos do contorno segundo criterios observables e variados empregando diferentes soportes. B3.5. Valoración da responsabilidade no
B3.2. Observar e identificar, de maneira elemental e en equipo, algún ser vivo no seu medio natural ou na aula e comunicar de xeito oral e escrito os resultados, empregando
2º trimestre
CCL
CMCCT
2º trimestre
CCL
CNB3.1.3. Amosa condutas de respecto e coidado cara aos seres vivos.
CMCCT
2º trimestre
CNB3.2.1. Recolle datos a partir da súa observación e comunícaos empregando diferentes soportes.
CMCCT
2º trimestre
CCL CAA CSIEE CD
8
ÁREA Obxectivos i j
CIENCIAS DA NATUREZA Contidos
CURSO Criterios de avaliación
coidado de plantas e animais domésticos e do contorno.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
diferentes soportes.
l m o BLOQUE 4. MATERIA E ENERXÍA a b e h
b g h
B4.1. Tarefas de redución, reutilización e reciclaxe na escola e no seu contorno próximo.
B4.1. Adoptar medidas de protección medioambientais e poñelas en práctica na escola.
CNB4.1.1. Reduce, reutiliza e recicla obxectos na escola.
CMCCT
3º trimestre
CSC CSIEE
B4.2. Uso responsable da auga na vida cotiá B4.3. Identificación do ruído como unha forma de contaminación acústica e de fontes sonoras do contorno próximo.
CNB4.1.2. Identifica e adopta medidas de uso CMCCT responsable da auga na escola. CSC
3º trimestre
B4.4. Exploración de materiais e obxectos do B4.2. Experimentar e manipular contorno para identificar propiedades físicas instrumentos e obxectos observables (cor, dureza, cheiro, sabor e sinxelos de uso cotián textura) e a súa utilidade. identificando algunhas propiedades físicas.
CNB4.2.1. Identifica cor, dureza, cheiro, sabor e textura en materiais e obxectos de uso cotián.
CMCCT
3º trimestre
CMCCT
3º trimestre
BLOQUE 5. A TECNOLOXÍA, OBXECTOS E MÁQUINAS a b c d e h j m
B5.1. Observación e clasificación de aparellos e máquinas sinxelas do contorno identificando a súa utilidade e evitando estereotipos sexistas. B5.2. Manipulación e observación do funcionamento de aparellos sinxelos domésticos e escolares (lapis, afialapis, teléfono, balanza, tesoira, espremedor etc.)
B5.1. Manexar obxectos e CNB5.1.1. Coñece e nomea os oficios das aparellos simples domésticos e persoas do seu contorno e evita estereotipos escolares, describir os seus sexistas. materiais e o seu funcionamento e utilizalos con seguridade CNB5.1.2. Identifica e manexa algúns evitando estereotipos sexistas. aparellos e máquinas simples de uso cotián empregándoos con seguridade e evitando estereotipos sexistas.
B5.3. Montaxe e desmontaxe de xogos e obxectos sinxelos relacionados coa vida cotiá.
9
CSC CCL CMCCT CSC CSIEE
3º trimestre
ÁREA Obxectivos a
CIENCIAS DA NATUREZA Contidos
b
B5.4. Identificación dos compoñentes básicos dun ordenador.
h
B5.5 Coidado dos recursos informáticos.
i
CURSO Criterios de avaliación
B5.2. Empregar o ordenador identificando os compoñentes básicos e coidando o seu uso.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
CNB5.2.1. Identifica e nomea correctamente as partes dun ordenador cando traballa con el.
CMCCT
CNB5.2.2. Emprega o ordenador de forma guiada e fai un bo uso.
CMCCT
10
Temporalización
3º trimestre
CD CCL
CD
3º trimestre
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE
• Aproximación á ciencia identificando as situacións nas que a ciencia se pon de manifesto. • Coñecementos das partes do corpo humano, así como do sistema esquelético e sistema muscular humano e os hábitos beneficiosos para o seu coidado. • Descrición das características físicas dunha persoa, así como o respecto por calquera persoa a pesar das súas diferenzas, calidades ou limitacións físicas. • Identificación das substancias necesarias para vivir: o osíxeno e os nutrientes. Coñecemento dos procesos de respiración, dixestión e circulación. • Clasificación de alimentos segundo a súa orixe e segundo as substancias nutritivas que achegan, e valoración da importancia dunha alimentación adecuada e variada para o organismo. • Orientación de elementos no espazo en relación co propio corpo. • Coñecemento das funciones de relación, nutrición e reprodución, así como das etapas da vida do ser humano. • Función de relación no ser humano: os sentidos, os estímulos e a reacción • Características, identificación das clasificacións dos animais segundo diferentes criterios: nacemento, pel, medio no que viven, mamífero-ave-peixe. • Recoñecemento das características e identificación das partes das plantas, as súas funcións e o ciclo da vida. • Uso responsable de recursos naturais e respecto polo medio. • Ecosistemas terrestres, coñecemento das súas características, así como da importancia do equilibrio destes. • Ecosistemas de auga doce e de auga salgada, elementos e equilibrio. • Trazos físicos e pautas de comportamento de plantas e animais segundo o hábitat. • Responsabilidade das persoas cara aos animais e as plantas. • Desenvolvemento de actitudes conscientes fronte a determinados problemas ambientais e toma de conciencia da necesidade de reciclar para o coidado da contorna. • Identificación de máquinas e ferramentas, así como da súa utilidade, das fontes de enerxía necesarias e das precaucións no seu uso e para o aforro enerxético. • Experimentación con sons, imáns e forzas en diferentes situacións. 11
• Identificación dos aparellos, inventos tecnolóxicos, ferramentas e máquinas que facilitan as actividades diarias na casa. • Recoñecemento das materias primas e do proceso de transformación de materias primas en produtos elaborados. • Descrición e clasificación de materiais segundo as súas características, propiedades e orixe.
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
Comunicación lingüística - Ler e comprender un texto informativo sinxelo. - Adquirir vocabulario referente aos alimentos. - Expresar adecuadamente pensamentos, ideas e emocións. - Ler, comprender e interpretar instrucións. - Adquirir vocabulario referente ao coidado e ás partes do corpo humano - Adquirir vocabulario referente aos mamíferos, ás aves e aos peixes. - Obter e interpretar información. - Fomentar o interese por resolver encrucillados, sopas de letras e adiviñas. - Adquirir vocabulario referente ás plantas, á auga, ao sol e ao aire. - Ler e comprender un texto informativo sinxelo. - Expresar adecuadamente pensamentos, ideas e emocións.
12
- Descifrar mensaxes ocultas seguindo unhas instrucións e interpretando uns códigos. - Escoitar, expoñer e dialogar. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía - Utilizar táboas de dobre entrada para traballar conceptos aprendidos. - Empregar o cálculo para resolver enigmas ou problemas. - Interpretar e expresar informacións con números. - Poñer en práctica procesos de razoamento. - Interpretar o mundo físico a través dos conceptos aprendidos. - Realizar observacións. - Obter e interpretar información acerca do medio físico que os rodea. Competencia dixital - Iniciarse no uso do ordenador. Conciencia e expresións culturais Facer un animal con materiais de refugallo. Inventar unha especie de máquina con materiais diversos. Competencia social e cívica - Desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. - Desenvolver actitudes de diálogo e de resolución de conflitos. - Adoptar unha disposición para unha vida saudable. - Mostrar actitudes de respecto cara aos demais e cara a un mesmo. 13
- Contribuír a conservar un contorno físico agradable e saudable. - Valorar a importancia de conservar o ambiente. - Fomentar a importancia de ter un consumo de auga racional e responsable. - Adoptar unha disposición para unha vida saudable. - Fomentar a importancia de conservar o hábitat dos animais. - Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. - Aceptar normas de convivencia. - Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. - Comprender a realidade social na que se vive. Aprender a aprender - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor - Fomentar a adquisición e a interiorización de bos hábitos. - Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais, cooperación e traballo en equipo. - Elixir con criterio propio.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
A avaliación será integral e en tres direccións: -Análise do proceso de aprendizaxe dos alumnos.
14
-Análise do proceso de ensinanza. -Análise do proceso de ensinanza e da práctica docente. AVALIACIÓN DO PROCESO DE APRENDIZAXE DOS ALUMNOS Será continua e global. Aspectos da avaliación: Individualizada, centrada na evolución de cada alumno e na súa situación inicial e particularidades. Integradora, contemplando a existencia de diferentes grupos e situación e a flexibilidade na aplicación dos criterios de avaliación que se seleccionan. Cualitativa, apreciando todos os aspectos que inciden en cada situación particular e avaliando de forma equilibrada os diversos niveis de desenvolvemento do alumno. Orientadora, aportando ó alumno/a información precisa para mellorar a súa aprendizaxe e adquirir estratexias apropiadas. MOMENTOS DA AVALIACIÓN. Avaliación inicial (Ver seguinte apartado). Avaliación formativa: vemos as dificultades e os progresos en cada caso seguindo a evolución ó longo do proceso. Ao longo da programación didáctica e das unidades didácticas, valorando os progresos e as dificultades e realizando, si é necesario, un feedback ou retroalimentación. Avaliación sumativa: dos resultados ao termo do proceso total de aprendizaxe en cada período formativo e a consecución dos obxectivos. Ao finalizar cada unidade didáctica traballada avaliaremos o que os/as nenos/as teñen interiorizado.
INFORMACIÓN DA AVALIACIÓN. Ao longo de cada un dos cursos realizarase para cada grupo de alumnos, polo menos, tres sesións de avaliación que serán presididas pola persoa titora. Finalizada cada unha das sesións de avaliación, as nais/pais ou persoas titoras legais do alumnado serán informados dos resultados das mesmas, da evolución académica dos seus fillos, así como das decisións adoptadas para o reforzo e/ou recuperación, se fose o caso. INSTRUMENTOS AVALIADORES
15
A primeira e máis importante neste nivel será a observación sistemática. Ante as produción dos/as alumnos/as realizarase un análise rigoroso. Nos intercambios orais cos/as alumnos/as poderase realizar un seguimento axeitado. Tamén se realizarán probas específicas sobre cada coñecemento que desexamos avaliar.
Procedementos: A observación directa e sistemática do traballo da aula, así como dos momentos máis libres nos que se poidan realizar intercambios inesperados. Manter momentos de intercambios cos nenos onde se poñan de manifesto aquelas dúbidas, inquedanzas, logros e dificultades atopadas. Revisión das producións individuais e grupais. INSTRUMENTOS DE REXISTRO -
O libro do/a alumno/a. Informes individualizados. Táboas de cualificacións. Rexistro de observación. Diario anecdótico (diario de clase), para rexistrar calquera tipo de incidente ou problemática dun neno nun momento dado. Anotaranse os antecedentes e os consecuentes que se derivaron. Rexistro de condutas. Fichas de seguimento. Producións dos alumnos (orais e escritas). Xogos, conversacións. Listas de control nas que anotamos si os alumnos alcanzaron determinados conceptos ou obxectivos propostos. Escalas de estimación: avalían sobre todo actitudes e permiten coñecer o grao de consecución destas. Información aportada polas familias. Utilizaremos dúas técnicas de recollida de datos: entrevistas e cuestionarios.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN 16
*
Probas orais:25%
*
Probas escritas:25%
*
Actitude cara a área (participación, autonomía, interese..): 25%
*
Realización e presentación de traballos ( orde, limpeza...): 25 %.
17
18
ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS
ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS ÁREA Obxectivos
CIENCIAS SOCIAIS Contidos
CURSO Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
TEMPORALIZACIÓN
BLOQUE 1. CONTIDOS COMÚNS b d e h i
B1.1.O establecemento de conxecturas, de B1.1.Realizar traballos de investigación predicións e, a observación, e que partan do establecemento de experimentación como procesos básicos que conxecturas, da observación, favorecen a Iniciación ao coñecemento experimentación e da toma de conciencia científico. dos sentimentos e sensacións como medios básicos para obter información, B1. 2.Propostas de traballo que xurdan seleccionala, organizala, extraer dunha situación problema, acontecemento conclusións e comunicalas sen esquecer a ou inquietude da contorna que os rodea, que introdución ao manexo das TIC para este supoña un proceso de investigación e acción fin e valorando o esforzo realizado. por parte do alumnado e facilite o proceso de autorregulación de aprendizaxes. B1. 3 Introdución no uso das TIC e outras fontes (directas e indirectas) para obter información, analizala, organizala,documentar o proceso mediante o uso do cartafol e a comunicación das conclusións.
CSB1.1.1.Fai conxecturas, predicións e recolle información a través da observación e experimentación iniciándose no emprego das TIC e outras fontes directas e indirectas, selecciona a información relevante e a organiza, obtén conclusións sinxelas e as comunica.
CAA CCL
Ao longo de todo o curso.
CD CMCCT
CSB1.1.2.Manifesta autonomía na CSIEE planificación e execución de accións CAA e tarefas coidando a súa CSC presentación, ten iniciativa na toma de decisións e asume responsabilidades.
Ao longo de todo o curso
CSB1.2.1.Participa en actividades individuais e de grupo adoitando un comportamento responsable, construtivo e solidario, valorando o esforzo e o coidado do material.
CSC
Ao longo de todo o curso
CSB1.3.1.Elabora algúns mapas mentais sinxelos como técnica básica de estudo.
CAA
B1. 4 Planificación, xestión e presentación dos traballos co fin de acadar obxectivos. a
B1.5.O traballo en equipo.
b
B1.6.Iniciación na creación e o uso de hábitos e técnicas de estudo.
c d m
B1.2. Traballar en equipo e adoitar un comportamento de respecto e tolerancia ante as achegas alleas.
B1.7.Valoración do esforzo e coidado do material. B1.8.A cooperación e o diálogo como valores B1.3.Empregar os mapas mentais como democráticos e recursos básicos na unha técnica básica de estudo. resolución pacífica de conflitos.
19
CAA
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos h o
CIENCIAS SOCIAIS Contidos B1.9.Utilización da terminoloxía propia da área.
CURSO Criterios de avaliación
B1.4.Coñecer e iniciarse no emprego da terminoloxía propia da área.
Estándares de aprendizaxe CSB1.4.1.Identifica a terminoloxía propia da área.
PRIMEIRO Competencias clave CCL CMCCT
TEMPORALIZACIÓN Ao longo de todo o curso
CSC BLOQUE 2. O MUNDO QUE NOS RODEA h j
B2.1.A contorna física: observacións das características principais.
o
B2.1.Identificar os elementos principais da CSB2.1.1.Elabora e recolle contorna partindo do máis próximo a través información sobre aspectos da súa da observación e uso das TIC. contorna natural, empregando imaxes, debuxos e outras fontes incluídas as TIC. CSB2.1.2 Describe os elementos básicos da súa contorna máis próxima.
h h a o
g h i o
B2.2.O aire e a auga. Estudo das súas características e propiedades mediante a observación, experimentación a través sentidos e a formulación de conxecturas. A importancia para a vida e consumos responsables.
B2.2. Recoñecer as características básicas CSB2.2.1.Describe as do aire e a auga observadas e características principais do aire e experimentadas a través dos sentidos. da auga. B2.3. Recoñecer e valorar a importancia que a auga e o aire teñen para a vida e reflexionar sobre a importancia que o uso responsable ten na súa contorna máis próxima.
CMCCT CD CAA
CMCCT
CMCCT
1º Trimestre
CCL
B2.3.O tempo atmosférico. Observación e B2.4.Coñecer os fenómenos atmosféricos, CSB2.4.1.Nomea os fenómenos CMCCT medicións sinxelas dos fenómenos a través das sensacións corporais, e atmosféricos máis habituais no seu CD atmosféricos que teñen lugar no espazo describir os que xorden con máis espazo próximo e interpreta a CCL próximo e a súa simboloxía. Comprobación frecuencia na súa contorna identificándoos simboloxía básica nun mapa do observado o tempo nos diferentes medios de nun mapa do tempo da prensa en papel ou tempo da prensa en papel ou dixital. comunicación: prensa, prensa dixital,.. dixital.
20
1º Trimestre
CCL
CSB2.3.1.Explica, de forma sinxela, CMCCT a importancia que o uso CSC responsable destes elementos ten CCL na súa contorna máis próxima.
B2.5.Realizar medicións sinxelas de datos CSB2.5.1.Realiza observacións, con aparellos cotiás e facer pequenos sinxelas recollidas de datos, rexistros do tempo atmosférico a nivel rexistros e comprobación sobre o local. Comprobación co tempo dos xornais. tempo atmosférico local.
1º Trimestre
CMCCT CAA
1º Trimestre
Ao longo de todo o curso
Ao longo de todo o curso.
ÁREA Obxectivos h g e
a h o
CIENCIAS SOCIAIS Contidos B2.4.Os elementos do ceo, as súas características e o seu movemento como indicador do paso do tempo. Experimentación do paso do tempo observando o movemento do Sol e da Lúa e asocialo ás diferentes partes do día e á noite.
CURSO Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
B2.6.Identificar os elementos que aparecen CSB2.6.1.Nomea os elementos no ceo e coñecer a importancia que o Sol presentes no ceo e explica a ten para a vida. importancia que o Sol ten para a vida. B2.7.Coñecer a importancia que o movemento dos elementos do ceo teñen como indicador do paso do tempo: o día, a noite e as partes do día.
PRIMEIRO Competencias clave CMCCT CCL
TEMPORALIZACIÓN Ao longo de todo o curso.
CSB2.7.1.Relaciona o movemento CMCCT dos elementos do ceo co cambio do CAA día á noite e o paso do tempo ao longo do día: mañá, tarde e noite.
Ao longo de todo o curso.
CSB2.8.1.Diferencia entre CMCCT elementos da paisaxe natural e a CAA construída polo home e identifica algunha das accións humanas máis destacadas da contorna próxima.
2º Trimestre
CSB2.9.1.Identifica algunha medida CSC para a conservación da natureza CMCCT máis próxima.
2ºTrimestre
B3.1.Recoñecer as relacións simples de parentesco familiar e os seus roles identificándose, situándose e valorando á pertenza a unha familia con características propias así como contribuíndo ao reparto equitativo das tarefas domésticas entre os seus membros.
CSB3.1.1.Identifica as relacións de parentesco, discrimina os roles familiares e contribúe ao reparto equitativo das tarefas domésticas entre os membros da familia.
1º Trimestre
B3.2.A escola: organización escolar, os membros e os seus roles,espazos físicos e recursos.
B3.2.Coñecer e respectar todos os elementos que conforman a escola e as súas funcións.
CSB3.2.1.Identifica aos membros CMCCT da comunidade escolar, describe as CSC tarefas que desenvolven e as CCL respectan.
B3.3.Os deberes e dereitos das persoas. A asemblea de clase como momento para a reflexión, o diálogo, a escoita activa e a
B3.3.Recoñecer á pertenza a certos grupos CSB3.3.1.Respecta as normas de e participar neles respectando os principios convivencia establecidas na familia básicos de convivencia. e na escola.
B2.5.Observación, a través dos sentidos, da B2.8. Diferenciar entre os elementos paisaxe que nos rodea.Elementos naturais e naturais e os producidos pola man do humanos da contorna. A importancia do home existentes na contorna próxima coidado da natureza. poñendo exemplos.
B2.9. Valorar a importancia que ten para a vida dos seres vivos o coidado dos elementos da paisaxe máis próxima. BLOQUE 3. VIVIR EN SOCIEDADE a c
B3.1.Investigamos sobre as relacións de parentesco e roles familiares.
h
a h
a h
21
CMCCT CSC CAA
CSC
1º Trimestre
Ao longo de todo o curso.
ÁREA Obxectivos
CIENCIAS SOCIAIS Contidos
CURSO Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
TEMPORALIZACIÓN
resolución pacífica de conflitos. h
CSB3.4.1. Identifica as partes da casa, as representa nun esbozo e coñece e explica o uso que se fai delas.
CMCCT
CSB3.4.2.Identifica diferentes tipos de vivendas e describe oralmente as diferenzas.
CCL
B3.5. Coñecer as características básicas da contorna próxima e diferenciar os conceptos de cidade, vila, aldea.
CSB3.5.1.Explica a diferenza entre cidade, vila e aldea e sitúa a súa casa nalgunha delas.
CCL
B3.6.Coñecer os medios de transporte do seu ámbito, as características fundamentais e os clasifica segundo a súa función e uso.
CSB3.6.1.Clasifica os diferentes medios de transporte da contorna segundo os seus usos, funcións e características.
CMCCT
e
B3.5.Os medios de transporte. Clasificación e abastecemento.
h
B3.6.Educación viaria. Camiñando pola rúa.
B3.7.Observar e discriminar diferentes CSB3.7.1.Coñece as sinais de CSC elementos viarios que debera recoñecer un tráfico necesarias para camiñar pola CAA peón ou peoa para unha circulación óptima rúa correctamente: cores dos pola rúa. semáforos, pasos de peóns ou peoas, etc.
2º Trimestre
B3.7.Manifestacións culturais da contorna.
B3.8.Coñecer algunha das grandes manifestacións culturais que se celebran na escola valorando a súa diversidade e contribuíndo á súa conservación.
CSB3.8.1.Cita e valora algunha das CCEC festas propias do outono, do CSC inverno, da primavera e do verán CCL que se celebran na contorna escolar e contribúe á súa conservación.
2º trimestre
CSB4.1.1.Localiza e explica, nunha liña do tempo, a evolución e algúns feitos relevantes da súa vida persoal e empregando as unidades
3º Trimestre
e o
h
B3.4. A casa e o lugar no que vivo. Estancias B3.4. Identificar as partes da casa e o uso da casa e localización na contorna: aldea, que se fai nelas e diferenciar entre os vila, cidade. Elaboración dun esbozo da diferentes tipos de vivendas que forman a distribución da casa. súa contorna.
n
j h o
1º Trimestre
CAA
2º Trimestre
CCEC
2º Trimestre
CMCCT
2º Trimestre
CAA
BLOQUE 4. AS PEGADAS DO TEMPO. h gc h
B4.1.Uso e medidas do tempo. Nocións B4.1.Ordenar temporalmente, a través básicas: antes, despois, día, mes. O paso do dunha liña do tempo, a evolución e algúns tempo: Liña do tempo da súa historia feitos relevantes da súa vida persoal persoal. Árbore xenealóxica sinxela dos empregando métodos sinxelos de
22
CSC CAA CCL
ÁREA Obxectivos e
CIENCIAS SOCIAIS Contidos membros da súa familia.
CURSO Criterios de avaliación
observación e as unidades de medida temporais básicas. B4.2. Reconstruír a memoria do pasado próximo partindo de fontes familiares a través da realización dunha árbore xenealóxica sinxela dos membros da súa familia.
h g e
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
TEMPORALIZACIÓN
de medida do tempo máis básicas..
CSB4.2.1.Explica oralmente unha árbore xenealóxica sinxela dos membros da súa familia.
B4.2.Sistemas de medida do tempo. O día, a B4.3.Ser consciente do paso do tempo CSB4.3.1.Sabe o número de días semana, os meses e o ano. O calendario empregando, como unidades de medida, que ten unha semana e os meses, como instrumento de medida do tempo. os días, as semanas, os meses, o ano, as nomea os meses do ano e Creación dun calendario anual propio estacións e o calendario como instrumento diferencia as estacións segundo as establecendo os horarios das xornadas para medir e representar o paso tempo. súas características. escolares, as semanas, os meses, as estacións do ano, situando os aniversarios e os acontecementos máis importantes.
CSC
3º Trimestre
CAA CCL
CMCCT
3º Trimestre
CCL
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIAS ÁS COMPETENCIAS CLAVE
• Fenómenos naturais e atmosféricos e a súa descrición gráfica. • Paisaxes naturais de interior e de costa e identificación dos seus principais elementos do relevo, así como dos factores que os modifican. • Uso responsable de recursos naturais e respecto polo medio. • Identificación dos distintos ámbitos aos que se pertence: familia, escola, aldea / vila / cidade, Galicia, da súa organización, os seus membros e as súas funcións. • Participación activa nas actividades na contorna próxima e valoración da necesidade de organización, distribución de tarefas e colaboración no seu mantemento • Coñecemento e clasificación dos oficios relacionados coa obtención de materias primas,relacionados coa elaboración de produtos e segundo o servizo que ofrecen, así como o respecto pola diversidade de oficios e persoas que os desempeñan.
23
• Coñecemento dos medios de transporte e responsabilidade no cumprimento das normas básicas de mobilidade como peóns e usuarios dos medios de transporte. • Coñecemento e emprego das unidades de medida de tempo. • Coñecemento do Sistema Solar, dos movementos principais da Terra e dos seus efectos. • Reconstrución do pasado próximo a partir de fontes familiares e relación de acontecementos do pasado e do presente con aspectos históricos próximos á propia experiencia. • Identificación dos aparellos, inventos tecnolóxicos, ferramentas e máquinas que facilitan as actividades diarias na casa. • Recoñecemento das materias primas e do proceso de transformación de materias primas en produtos elaborados. • Descrición e clasificación de materiais segundo as súas características, propiedades e orixe. • Desenvolvemento de actitudes conscientes fronte a determinados problemas ambientais e toma de conciencia da necesidade de reciclar para o coidado da contorna. • Identificación de máquinas e ferramentas, así como da súa utilidade, das fontes de enerxía necesarias e das precaucións no seu uso e para o aforro enerxético. • Aproximación á ciencia identificando as situacións nas que a ciencia se pon de manifesto. • Experimentación con sons, imáns e forzas en diferentes situacións.
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
Competencia en comunicación lingüística - Adquirir vocabulario referente ao colexio e á rúa. - Ler e comprender un texto informativo sinxelo. - Expresar adecuadamente pensamentos, ideas e emocións. - Ler, comprender e interpretar instrucións. - Adquirir vocabulario referente ao Nadal, á familia e á casa.
24
- Descifrar mensaxes ocultas seguindo unhas instrucións e interpretando uns códigos. - Escoitar, expoñer e dialogar. - Adquirir vocabulario referente aos fenómenos atmosféricos. - Adquirir vocabulario referente aos medios de comunicación, aos medios de transporte e ás vacacións. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía - Interpretar o mundo físico a través dos conceptos aprendidos. - Mostrar actitudes de respecto cara aos demais e cara a un mesmo. - Interpretar un plano sinxelo dunha casa. - Contribuír a conservar un contorno físico agradable e saudable. Competencia dixital - Iniciarse no uso do ordenador. -Obter información acerca dun tema a través de Internet. Aprender a aprender - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprende - Valorar a importancia de conservar o ambiente. Competencia social e cívica - Comprender a realidade social na que se vive. - Desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. - Desenvolver actitudes de diálogo e de resolución de conflitos. - Contribuír a conservar un contorno físico agradable e saudable
25
- Fomentar a adquisición e a interiorización de bos hábitos. - Fomentar o desenvolvemento dunha actitude crítica ante os anuncios publicitarios da televisión e o control do tempo dedicado a ela. - Expresar gustos e preferencias. - Valorar a importancia de conservar o ambiente. - Fomentar a importancia de ter un consumo de auga racional e responsable. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor - Interpretar o mundo físico a través dos conceptos aprendidos. - Interpretar un plano sinxelo dunha casa. Conciencia e expresións culturais - Coñecer as tradicións do Nadal. - Facer unha tarxeta de felicitación de Nadal, seguindo unhas instrucións.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
A avaliación será integral e en tres direccións: -Análise do proceso de aprendizaxe dos alumnos. -Análise do proceso de ensinanza. -Análise do proceso de ensinanza e da práctica docente. AVALIACIÓN DO PROCESO DE APRENDIZAXE DOS ALUMNOS Será continua e global. Aspectos da avaliación: Individualizada, centrada na evolución de cada alumno e na súa situación inicial e particularidades. 26
Integradora, contemplando a existencia de diferentes grupos e situación e a flexibilidade na aplicación dos criterios de avaliación que se seleccionan. Cualitativa, apreciando todos os aspectos que inciden en cada situación particular e avaliando de forma equilibrada os diversos niveis de desenvolvemento do alumno. Orientadora, aportando ó alumno/a información precisa para mellorar a súa aprendizaxe e adquirir estratexias apropiadas. MOMENTOS DA AVALIACIÓN. Avaliación inicial (Ver seguinte apartado). Avaliación formativa: vemos as dificultades e os progresos en cada caso seguindo a evolución ó longo do proceso. Ao longo da programación didáctica e das unidades didácticas, valorando os progresos e as dificultades e realizando, si é necesario, un feedback ou retroalimentación. Avaliación sumativa: dos resultados ao termo do proceso total de aprendizaxe en cada período formativo e a consecución dos obxectivos. Ao finalizar cada unidade didáctica traballada avaliaremos o que os/as nenos/as teñen interiorizado.
INFORMACIÓN DA AVALIACIÓN. Ao longo de cada un dos cursos realizarase para cada grupo de alumnos, polo menos, tres sesións de avaliación que serán presididas pola persoa titora. Finalizada cada unha das sesións de avaliación, as nais/pais ou persoas titoras legais do alumnado serán informados dos resultados das mesmas, da evolución académica dos seus fillos, así como das decisións adoptadas para o reforzo e/ou recuperación, se fose o caso.
INSTRUMENTOS AVALIADORES A primeira e máis importante neste nivel será a observación sistemática. Ante as produción dos/as alumnos/as realizarase un análise rigoroso. Nos intercambios orais cos/as alumnos/as poderase realizar un seguimento axeitado. Tamén se realizarán probas específicas sobre cada coñecemento que desexamos avaliar.
27
Procedementos: A observación directa e sistemática do traballo da aula, así como dos momentos máis libres nos que se poidan realizar intercambios inesperados. Manter momentos de intercambios cos nenos onde se poñan de manifesto aquelas dúbidas, inquedanzas, logros e dificultades atopadas. Revisión das producións individuais e grupais. INSTRUMENTOS DE REXISTRO -
O libro do/a alumno/a. Informes individualizados. Táboas de cualificacións. Rexistro de observación. Diario anecdótico (diario de clase), para rexistrar calquera tipo de incidente ou problemática dun neno nun momento dado. Anotaranse os antecedentes e os consecuentes que se derivaron. Rexistro de condutas. Fichas de seguimento. Producións dos alumnos (orais e escritas). Xogos, conversacións. Listas de control nas que anotamos si os alumnos alcanzaron determinados conceptos ou obxectivos propostos. Escalas de estimación: avalían sobre todo actitudes e permiten coñecer o grao de consecución destas. Información aportada polas familias. Utilizaremos dúas técnicas de recollida de datos: entrevistas e cuestionarios.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
*
Probas orais:25%
*
Probas escritas:25%
*
Actitude cara a área (participación, autonomía, interese..): 25%
*
Realización e presentación de traballos ( orde, limpeza...): 25 %.
28
29
30
ÁREA DE MATEMÁTICAS
ÁREA DE MATEMÁTICAS ÁREA Obxectivos
MATEMÁTICAS Contidos
CURSO Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE 1. PROCESOS, MÉTODOS E ACTITUDES EN MATEMÁTICAS g e
g b
g i
B1.1. Expresión verbal do proceso de razoamento da resolución dun problema sinxelo.
B1.1. Expresar verbalmente de forma sinxela o proceso seguido na resolución dun problema.
MTB1.1.1. Comunica verbalmente CMCT de forma sinxela o proceso CCL seguido na resolución dun problema simple de matemáticas ou en contextos da realidade.
Ao longo de todo curso
B1.2. Confianza nas propias capacidades para desenvolver actitudes apropiadas e afrontar as dificultades propias do traballo científico.
B1.2. Desenvolver e cultivar as actitudes persoais polo traballo matemático ben feito.
MTB1.2.1. Desenvolve e amosa CMCT actitudes axeitadas para o traballo CAA limpo, claro e ordenado no caderno e en calquera aspecto a traballar na área de Matemáticas.
Ao longo de todo curso
B1.3. Utilización guiada de medios tecnolóxicos no proceso de aprendizaxe.
B1.3. Iniciarse na utilización dos medios tecnolóxicos no proceso de aprendizaxe coa axuda guiada do mestre ou da mestra.
MTB1.3.1. Manifesta interese na utilización dos medios tecnolóxicos no proceso de aprendizaxe.
CMCT
Ao longo de todo curso
MTB2.1.1. Le, escribe e ordena números ata o 99.
CMCT
CD CAA
BLOQUE 2. NÚMEROS e
B2.1. Números naturais ata o 99.
g
B2.2. Nome e grafía dos números ata o 99. B2.3. Equivalencias entre os elementos do sistema de numeración decimal: unidades e decenas.
B2.1. Ler, escribir e ordenar números enteiros utilizando razoamentos apropiados.
MTB2.1.2. Identifica o valor de CMCT posición das cifras en situacións e CCL contextos reais.
B2.4. O sistema de numeración decimal: valor de posición das cifras. B2.5. Identifica o número anterior e
31
Ao longo de todo curso
CCL Ao longo de todo curso
ÁREA Obxectivos
MATEMÁTICAS Contidos
CURSO Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
o seguinte a un dado. B2.6. Identifica o número maior, o menor e o igual a un dado. b e g
B2.7. Identifica os números ordinais B2.2. Interpretar diferentes tipos do 1º ao 10º. de números segundo o seu valor, en situacións da vida cotiá. B2.8. Utilización e relación dos números ordinais. Comparación de números. B2.3. Equivalencias entre os elementos do sistema de numeración decimal: unidades e decenas.
b g
B2.9. Iniciación no desenvolvemento de estratexias persoais de cálculo mental. B2.10. Gusto pola presentación ordenada e limpa dos cálculos e dos resultados. B2.11. Cálculo de sumas e restas. B2.12. Utilización en situacións familiares da suma para xuntar ou engadir e da resta para separar ou quitar.
B2.3. Realizar operacións e cálculos numéricos mediante diferentes procedementos, incluído o cálculo mental, en situación de resolución de problemas.
MTB2.2.1. Utiliza os números ordinais en contextos reais.
CMCT
1º Trimestre
MTB2.2.2. Interpreta en textos numéricos e da vida cotiá números naturais ata o 99.
CMCT
2º e 3º Trimestres
MTB2.2.3. Descompón e compón números naturais, interpretando o valor de posición de cada unha das súas cifras.
CMCT
Ao longo de todo curso
MTB2.2.4. Ordena números enteiros e represéntaos na recta numérica.
CMCT
Ao longo de todo curso
MTB2.3.1. Realiza cálculos numéricos básicos coa operación de suma na resolución de problemas contextualizados.
CMCT
Ao longo de todo curso
MTB2.3.2. Realiza cálculos numéricos básicos coa operación de resta (sen levadas) na resolución de problemas contextualizados.
CMCT
Ao longo de todo curso
MTB2.3.3. Emprega procedementos diversos na realización de cálculos numéricos
CMCT
Ao longo de todo curso
32
CCL CAA
ÁREA Obxectivos
MATEMÁTICAS Contidos
CURSO Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
básicos. b g
B2.13. Resolución de problemas da vida cotiá.
B2.4. Identificar e resolver problemas da vida cotiá, adecuados ao seu nivel, establecendo conexións entre a realidade e as matemáticas e valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos adecuados e reflexionando sobre o proceso aplicado para a resolución de problemas.
MTB2.4.1. Resolve problemas que CMCT impliquen o dominio dos contidos CAA traballados.
Ao longo de todo curso
MTB2.4.2. Iníciase na reflexión sobre o procedemento aplicado á resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto.
CMCT
Ao longo de todo curso
MTB3.1.1. Realiza medicións co palmo, o paso e o pé.
CMCT
2º e 3º Trimestres
MTB3.2.1. Realiza comparacións de peso entre dous obxectos de uso habitual.
CMCT
Ao longo de todo curso
B3.3. Comparar e identificar cal é o recipiente de maior capacidade, por estimación.
MTB3.3.1. Compara e identifica cal é o recipiente de maior capacidade.
CMCT
3º Trimestre
B3.4. Iníciase no coñecemento das unidades básicas de medida do tempo e as súas relacións, utilizándoas para resolver
MTB3.4.1. Coñece e utiliza as unidades de medida do tempo e as súas relación. Minuto, hora, día, semana e ano.
CMCT
Ao longo de todo curso
CAA CSIEE
BLOQUE 3. MEDIDA g
B3.1. Medición con instrumentos e estratexias non convencionais.
B3.1. Utilizar o palmo, o paso e o pé para realizar medidas e estimacións.
B3.2. Estimación de resultados de medidas (distancias, tamaños, pesos, capacidades...) en contextos B3.2. Comparar e identificar cal é o obxecto de maior peso, por familiares. estimación e/ou utilizando a balanza.
g
B3.3. Unidades de medida do tempo e as súas relacións: minuto, hora, día, semana e ano. B3.4. Lectura sinxela en reloxos
33
ÁREA Obxectivos
MATEMÁTICAS Contidos analóxicos e dixitais.
b g
b g
CURSO Criterios de avaliación
problemas da vida diaria.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
MTB3.4.2. Le en reloxos analóxicos e dixitais a hora en punto e a media hora.
CMCT
2º e 3º Trimestres
MTB3.4.3. Resolve problemas sinxelos da vida diaria utilizando as medidas temporais e as súas relacións.
CMCT
2º e 3º Trimestres
B3.5. O sistema monetario da Unión B3.5. Iníciase no coñecemento do MTB3.5.1. Coñece a función e o Europea. Unidade principal: o euro. valor e as equivalencias entre as valor das diferentes moedas e Valor das diferentes moedas e diferentes moedas e billetes do billetes (5,10, 20 e 50 euros) do billetes. sistema monetario da Unión sistema monetario da Unión Europea. Europea utilizándoas tanto para B3.6. Equivalencias entre moedas e resolver problemas en situación billetes. reais como figuradas.
CMCT
2º e 3º Trimestres
B3.7. Resolución de problemas de medida.
MTB3.6.1. Resolve problemas sinxelos de medida.
CMCT
MTB3.6.2. Reflexiona sobre o proceso seguido na resolución de problemas revisando as operacións utilizadas e as unidades dos resultados.
CMCT
B3.6. Identificar e resolver problemas da vida cotiá adecuados ao seu nivel, establecendo conexións entre a realidade e as matemáticas e valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos axeitados e reflexionando sobre o proceso aplicado para a resolución de problemas.
CAA
2º e 3º Trimestres
CAA 2º e 3º Trimestres
CAA CSIEE
BLOQUE 4. XEOMETRÍA b e g
B4.1. Interpretación de representacións espaciais sinxelas en situacións da vida cotiá. B4.2. Descrición de posicións e
B4.1. Interpretar representacións espaciais sinxelas realizadas a partir de sistemas de referencia e de obxectos ou situacións
MTB4.1.1. Describe a situación CMCT dun obxecto do espazo próximo CAA en relación a un mesmo utilizando CCL os conceptos de esquerda-dereita, diante-detrás, arriba-abaixo, preto-
34
Ao longo de todo curso
ÁREA Obxectivos
MATEMÁTICAS Contidos movementos, en relación a un mesmo e a outros puntos de referencia.
CURSO Criterios de avaliación
familiares.
B4.3. Interese e curiosidade pola identificación das formas e dos seus elementos característicos. B4.4. Confianza nas propias posibilidades; curiosidade, interese e constancia na busca de solucións.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
lonxe e próximo-afastado. MTB4.1.2. Describe a situación CMCT dun obxecto do espazo próximo CAA en relación a outros puntos de CCL referencia utilizando os conceptos de esquerda-dereita, diantedetrás, arriba-abaixo, preto-lonxe e próximo-afastado.
Ao longo de todo curso
MTB4.2.1. Recoñece formas rectangulares, triangulares e circulares en obxectos do contorno inmediato.
Ao longo de todo curso
B4.5. Uso do vocabulario xeométrico para describir itinerarios: liñas abertas e pechadas; rectas e curvas. B4.6. Busca de elementos de regularidade en figuras e corpos a partir da manipulación de obxectos. b g
b g
B4.7. Formas planas e espaciais: clasificación de figuras planas.
B4.2. Coñecer as figuras planas básicas: cadrado, círculo, rectángulo e triángulo.
B4.8. Resolución de problemas de xeometría relacionados coa vida cotiá.
B4.3. Identificar, resolver MTB4.3.1. Resolve problemas problemas da vida cotiá axeitados xeométricos sinxelos que ao seu nivel, establecendo impliquen dominio dos contidos conexións entre a realidade e as traballados. matemáticas e valorando a utilidade dos coñecementos MTB4.3.2. Iníciase na reflexión matemáticos axeitados e sobre o procedemento aplicado á reflexionando sobre o proceso resolución de problemas: aplicado para a resolución de revisando as operacións problemas. empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no
35
CMCT CAA
CMCT
Ao longo de todo curso
CAA
CMCT CAA CSIEE
Ao longo de todo curso
ÁREA Obxectivos
MATEMÁTICAS Contidos
CURSO Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
contexto. BLOQUE 5. ESTATÍSTICA E PROBABILIDADE b g
B5.1. Recollida e clasificación de datos.
B5.1. Recoller e rexistrar unha información que se poida cuantificar, utilizando algúns recursos sinxelos de representación gráfica: táboas de datos, bloques de barras, diagramas lineais… comunicando a información.
MTB5.1.1.Rexistra e interpreta CMCT datos sinxelos en representacións CAA gráficas básicas.
Ao longo de todo curso
MTB5.1.2. Resolve sinxelos problemas nos que interveña a lectura de gráficos.
2º e 3º Trimestres
CMCT CAA
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE
Terase en conta se o alumnado: - Utiliza espontaneamente os números naturais e palabras sinxelas relativas a comparacións e operacións (máis, menos, igual, maior, etc.), cando comunica verbalmente experiencias propias, tanto escolares como extraescolares. - Interpretar, representar, ordenar e utilizar os números cardinales do 0 ao 99 en diferentes situacións. - Interpreta mensaxes, relativas á vida cotiá ou á propia actividade escolar, que conteñen números e unha operación aditiva, distinguindo o papel dos termos. 36
- Le, escribe e compara números naturais nun contexto (en particular, con referencia aos seus propios parámetros persoais). - Coñece o valor de posición de cada díxito.Relacionar os números coa súa descomposición, identificando unidades e decenas , e escribir como se len. - É quen de realizar representacións icónicas ou materiais de cantidades pequenas, e comparar cantidades pequenas de obxectos ou situacións cotiás, interpretar e expresar devanditos resultados e viceversa. - Selecciona e aplica pertinentemente a operación necesaria cos datos dispoñibles, en situacións de suma que implican unión ou incremento e en situacións sinxelas de resta que implican separación ou diminución. - Escolle un procedemento de cálculo numérico adecuado á operación aditiva que debe realizar (algoritmos de lapis e papel, cálculo mental exacto ou aproximado, etc.) e execútao con corrección. - Realiza medicións (lonxitude, capacidade e masa) con atención, escollendo entre as unidades corporais e os instrumentos de medida dispoñibles os que mellor se axusten ao tamaño e á natureza do obxecto que se desexa medir. -
É capaz de medir obxectos, espazos e tempos familiares con unidades de medida non convencionais (palmos, pés, dedos, pasos) e convencionais (quilogramos, metro, centímetro, litro, día e hora), utilizando os instrumentos máis adecuados en cada caso.
- Expresa correctamente as medidas realizadas, indicando a unidade utilizada. - Recoñece e describe, con linguaxe coloquial, formas e corpos xeométricos do contorno próximo (círculos, rectángulos, cadrados, triángulos, cubos e esferas). - Debuxa con certa corrección as formas planas, e representa as tridimensionais con axuda de materiais diversos. - Coñece algunhas das propiedades das formas xeométricas (redondez, simetría, etc.) e utilízaas nas súas propias composicións utilitarias ou estéticas. - Identifica a situación dun obxecto no espazo respecto a el mesmo ou a outro obxecto fixo e visible, utilizando os termos adecuados (arribaabaixo, diante-detrás, dentro-fóra, cerca-lonxe, esquerda-dereita). - Describe sinxelos desprazamentos en relación cos puntos de referencia elixidos.
37
- Recolle información sobre fenómenos moi familiares, obtendo datos mediante sinxelas técnicas de cómputo ou observación, e organízaos nunha táboa. - Representa datos mediante un diagrama de barras e interpreta táboas e gráficas similares contextualizadas. -
Manifesta curiosidade por coñecer as distintas representacións dunha situación concreta e por outras formas de contar o de medir (reorganizando datos, usando distintos materiais e instrumentos, etc.).
- Demostra satisfacción polo progreso dos seus coñecementos matemáticos e pola autonomía que estes lle proporcionan. - Aplica os coñecementos matemáticos a situacións e actividades lúdicas. - Valora o esforzo invertido nas operacións matemáticas e non limita o seu interese á obtención dun resultado determinado. - Afronta con autonomía as situacións problemáticas, sen pedir axuda ante a primeira dificultade, e non abandona as tarefas sen intentar concluílas razoablemente. - Aprecia o que de positivo teñen os erros cometidos no ámbito do coñecemento matemático.
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
As competencias de Matemáticas son as seguintes: Comunicación lingüística - Comprender e interpretar unha información escrita e con imaxes. - Desenvolver a comprensión e mellorar as destrezas comunicativas. - Incorporar a linguaxe matemática á expresión habitual. - Comprender e utilizar distintos tipos de textos: receitas, adiviñas… 38
- Descifrar mensaxes ocultas seguindo unhas instrucións e interpretando uns códigos. - Comprender e utilizar distintos tipos de textos para traballar conceptos matemáticos: encrucillados, sopas de letras e adiviñas. - Comprender e interpretar outras linguaxes. - Incidir nos contidos asociados na descrición verbal dos razoamentos. - Desenvolver a comprensión e mellorar as destrezas lingüísticas. - Escoitar, expoñer e dialogar. - Expresar pensamentos e opinións. - Ler, comprender e interpretar información.
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor - Percibir o colexio como o espazo físico no que se desenvolve parte da súa vida cotiá. - Coñecer a realidade a través dos conceptos básicos de medida. - Comprender, analizar e interpretar a información dunha receita de cociña. - Utilizar representacións gráficas para interpretar información. - Incorporar habilidades para interpretar o medio que o rodea e desenvolverse con autonomía e iniciativa persoal. - Fomentar o interese por coñecer e interpretar a información que ofrece o reloxo dixital e o reloxo analóxico. - Utilizar as matemáticas para fomentar a adquisición e a interiorización de bos hábitos. - Saber tomar decisións ante un problema.
39
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía - Utilizar en situacións fóra da aula os contidos estudados. - Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. - Apreciar a noción de cantidade no cotián. - Aplicar os conceptos matemáticos aprendidos en situacións cotiás. - Seleccionar as operacións adecuadas para resolver un problema. - Manexar os conceptos espaciais básicos en situacións reais. - Empregar o cálculo para resolver enigmas ou problemas. - Fomentar o interese por expresar a información de forma numérica. - Fomentar a curiosidade por coñecer as relacións que existen entre os números. - Utilizar unidades de medida non convencionais na vida cotiá. - Resolver problemas relacionados coa vida cotiá. - Manexar adecuadamente as moedas de euro en situacións reais. - Comprender, interpretar e realizar gráficos de barras. - Interpretar e expresar informacións, datos e argumentacións. - Interpretar e aplicar unha información. Competencia dixital - Iniciarse no uso do ordenador. - Nomear as partes do ordenador. 40
Competencia social e cívica - Utilizar as matemáticas como destreza para a convivencia e o respecto. - Traballar en equipo, aprendendo a aceptar outros puntos de vista distintos do propio. - Desenvolver habilidades sociais, como o diálogo e o traballo en equipo. Conciencia e expresións culturais - Utilizar algunhas obras de arte para traballar contidos matemáticos. - Realizar un debuxo, seguindo unhas indicacións, e, fomentar así, a creatividade. - Desenvolver a habilidade para construír un reloxo de cartolina, seguindo unhas instrucións. Aprender a aprender - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. - Comprender, analizar e resolver problemas. - Utilizar ferramentas matemáticas básicas para realizar calquera aprendizaxe.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
A avaliación será integral e en tres direccións: -Análise do proceso de aprendizaxe dos alumnos. -Análise do proceso de ensinanza.
41
-Análise do proceso de ensinanza e da práctica docente. AVALIACIÓN DO PROCESO DE APRENDIZAXE DOS ALUMNOS Será continua e global. Aspectos da avaliación: Individualizada, centrada na evolución de cada alumno e na súa situación inicial e particularidades. Integradora, contemplando a existencia de diferentes grupos e situación e a flexibilidade na aplicación dos criterios de avaliación que se seleccionan. Cualitativa, apreciando todos os aspectos que inciden en cada situación particular e avaliando de forma equilibrada os diversos niveis de desenvolvemento do alumno. Orientadora, aportando ó alumno/a información precisa para mellorar a súa aprendizaxe e adquirir estratexias apropiadas. MOMENTOS DA AVALIACIÓN. Avaliación inicial (Ver seguinte apartado). Avaliación formativa: vemos as dificultades e os progresos en cada caso seguindo a evolución ó longo do proceso. Ao longo da programación didáctica e das unidades didácticas, valorando os progresos e as dificultades e realizando, si é necesario, un feedback ou retroalimentación. Avaliación sumativa: dos resultados ao termo do proceso total de aprendizaxe en cada período formativo e a consecución dos obxectivos. Ao finalizar cada unidade didáctica traballada avaliaremos o que os/as nenos/as teñen interiorizado.
INFORMACIÓN DA AVALIACIÓN. Ao longo de cada un dos cursos realizarase para cada grupo de alumnos, polo menos, tres sesións de avaliación que serán presididas pola persoa titora. Finalizada cada unha das sesións de avaliación, as nais/pais ou persoas titoras legais do alumnado serán informados dos resultados das mesmas, da evolución académica dos seus fillos, así como das decisións adoptadas para o reforzo e/ou recuperación, se fose o caso.
42
INSTRUMENTOS AVALIADORES A primeira e máis importante neste nivel será a observación sistemática. Ante as produción dos/as alumnos/as realizarase un análise rigoroso. Nos intercambios orais cos/as alumnos/as poderase realizar un seguimento axeitado. Tamén se realizarán probas específicas sobre cada coñecemento que desexamos avaliar.
Procedementos: A observación directa e sistemática do traballo da aula, así como dos momentos máis libres nos que se poidan realizar intercambios inesperados. Manter momentos de intercambios cos nenos onde se poñan de manifesto aquelas dúbidas, inquedanzas, logros e dificultades atopadas. Revisión das producións individuais e grupais. INSTRUMENTOS DE REXISTRO -
O libro do/a alumno/a. Informes individualizados. Táboas de cualificacións. Rexistro de observación. Diario anecdótico (diario de clase), para rexistrar calquera tipo de incidente ou problemática dun neno nun momento dado. Anotaranse os antecedentes e os consecuentes que se derivaron. Rexistro de condutas. Fichas de seguimento. Producións dos alumnos (orais e escritas). Xogos, conversacións. Listas de control nas que anotamos si os alumnos alcanzaron determinados conceptos ou obxectivos propostos. Escalas de estimación: avalían sobre todo actitudes e permiten coñecer o grao de consecución destas. 43
-
Información aportada polas familias. Utilizaremos dúas técnicas de recollida de datos: entrevistas e cuestionarios.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
PORCENTAXES. A cualificación estará relacionada co grao de adquisición das competencias básicas do alumno de Primeiro Ciclo de EP, a través de todas as actividades que leve a cabo. O proceso de avaliación levarase a cabo tendo en conta as seguintes porcentaxes: *
Numeración:30%
*
Cálculo: 30%
*
Problemas (razoamento, resolución): 20%
*
Magnitudes-Medidas: 10%
*
Xeometría: 5%
*
Actitude: 5% (actitude ante a área, participación, autonomía, interese, esforzo).
44
En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: -
Sobresaliente (9 ou 10)
-
Notable (7 ou 8)
-
Ben (6)
-
Suficiente (5)
-
Insuficiente (1,2,3,ou 4)
45
46
ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA
ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA ÁREA Obxectivos
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL. FALAR E ESCOITAR a c d e
b e
a b e
b e
B1.1. Estratexias e normas para B1.1. Participar en situacións de o intercambio comunicativo: comunicación, dirixidas ou participación; escoita; respecto espontáneas, respectando o quenda á quenda de palabra; respecto de palabra. polos sentimentos dos e das demais.
LCB1.1.1. Expresa de forma global sentimentos, vivencias e emocións propias.
CCL
LCB1.1.2. Aplica as normas socio- comunicativas: escoita e respecta a quenda de palabras.
CCL
Ao longo de todo o curso
CAA CSC Ao longo de todo o curso
CAA CSC
B1.2. Comprensión e expresión B1.2. Recoñecer a información verbal LCB1.2.1. Integra de xeito global CCL de mensaxes verbais e non e non verbal dos discursos orais e os recursos básicos verbais e CSC verbais, especialmente xestos e integrala na produción propia. non verbais para comunicarse ton de voz que complementen o oralmente. significado da mensaxe.
Ao longo de todo o curso
B1.3. Participación en situación de comunicación de aula, espontáneas ou dirixidas, organizando, de forma xeral, o discurso.
Ao longo de todo o curso
B1.4. Interese pola ampliación de vocabulario.
B1.3. Expresarse e comunicarse de LCB1.3.1. Participa activamente forma oral e con certa coherencia en diversas situacións de para satisfacer as necesidades de comunicación: comunicación en diferentes situacións -diálogos de aula. -exposicións orais moi guiadas, con axuda, cando cumpra, de tecnoloxías da información e a comunicación.
CCL
B1.4. Ampliar o vocabulario a partir das experiencias de aula.
CCL
Ao longo de todo o curso
LCB1.5.1. Comprende o sentido CCL global de textos orais de uso CAA habitual, do ámbito escolar e
Ao longo de todo o curso
LCB1.4.1. Utiliza o vocabulario axeitado á súa idade.
CD CAA CSC CSIEE
B1.5. Creación de redes semánticas moi sinxelas. b d e
B1.6. Comprensión global de B1.5. Comprender o sentido global textos orais de diversa tipoloxía: dun texto oral. atendendo á forma da mensaxe Identificar información relevantes. (descritivos, narrativos,
47
ÁREA Obxectivos i
b d e
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
dialogados) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos) e procedentes de diversas fontes.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
social.
B1.7. Valoración dos medios de B1.6. Valorar os medios de comunicación social como comunicación social como instrumento de comunicación. instrumento de comunicación.
LCB1.6.1. Identifica as ideas CCE xerais en reportaxes audiovisual CAA sobre temas do seu interese.
Ao longo de todo o curso
B1.8. Audición e reprodución de B1.7. Reproducir textos orais textos adecuados ao nivel que próximos aos seus gustos e estimulen o seu interese. intereses.
LCB1.7.1. Canta cancións, conta CCL e recita pequenos contos e CAA poemas. CCEC
Ao longo de todo o curso
B1.9. Dramatizacións de textos infantís.
LCB1.8.1. Adecúa a entoación e CCL o volume á representación dramática.
Ao longo de todo o curso
i b e
b e
b e
B1.8. Dramatizar, de xeito colaborativo, textos infantís.
B1.10 Produción de textos orais B1.9 Expresarse de forma oral en LCB1.9.1. Narra situacións e breves e sinxelos próximos aos diferentes situacións con vocabulario experiencias persoais sinxelas. seus gustos e intereses. axeitado e unha secuencia coherente. LCB1.9.2. Describe, de forma sinxela, persoas, animais obxectos e lugares seguindo unha orde: de arriba a abaixo; de abaixo a arriba ….
a d e
B1.11. Uso dunha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.
B1.10. Usar unha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.
CCL
Ao longo de todo o curso
CSIEE CCL
Ao longo de todo o curso
LCB1.9.3. Utilizar correctamente CCL expresións para situar e ordenar as rutinas: antes, despois, pola mañá, pola noite…
Ao longo de todo o curso
LCB1.10.1. Usa unha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.
Ao longo de todo o curso
m
48
CCL CSC
ÁREA Obxectivos a b e
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos B1.12. Estratexias para utilizar a linguaxe oral como instrumento de comunicación e aprendizaxe: escoitar e preguntar.
CURSO
Criterios de avaliación B1.11. Utilizar de xeito efectivo a linguaxe oral: escoitar e preguntar.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
LCB1.11.1. Pide axuda para a CCL realización de tarefas de distinta CAA índole. CSC
Temporalización Ao longo de todo o curso
CSIEE BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA. LER
b e
b e
e
b e
b e
B2.1. Lectura de distintos tipos de textos adaptados á súa idade.
LCB2.1.1. Lee con pronunciación e entoación axeitada, textos sinxelos, de variada tipoloxía, breves e adaptados á súa idade.
CCL
Ao longo de todo o curso
B2.2. Inicio ás estratexias para B2.2. Anticipar o contido de textos do a comprensión lectora de ámbito escolar e social axeitados ao textos: consideración do título e seu nivel. das ilustracións moi redundantes.
LCB2.2.1. Relaciona a información que achega o título e as ilustracións co tema do texto.
CCL
Ao longo de todo o curso
B2.3. Comprensión de textos de B2.3. Comprender a funcionalidade diversa tipoloxía adecuados á de diferentes tipoloxía textuais, súa idade. atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios e prescritivos) adaptados a súa idade.
LCB2.3.1. Recoñece a funcionalidade de determinadas tipoloxía textuais: carteis, anuncios, avisos, receitas, normas, instrucións …
CCL
B2.4. Lectura de diferentes textos como fonte de información e de lecer.
LCB2.4.1 Expresa o gusto pola lectura como fonte de lecer.
CCL
Ao longo de todo o curso
LCB2.4.2 Explica, de xeito sinxelo, as súas preferencias lectoras.
CCL
Ao longo de todo o curso
LCB2.5.1. Identifica, con axuda, os textos da biblioteca (escritos ou en soporte informático) máis
CCL
Ao longo de todo o curso
B2.5. Uso da biblioteca como recurso para desenvolver o Plan lector.
B2.1. Ler en voz alta diferentes tipos de textos infantís breves e sinxelos.
B2.4. Mostrar interese e gusto pola lectura.
B2.5. Progresar na adquisición do hábito lector.
49
CAA
Ao longo de todo o curso
CAA
CD
ÁREA Obxectivos
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
axeitados para obter información CAA e para o seu lecer. a b
B2.6. Iniciación á creación da biblioteca persoal.
B2.6. Mostrar interese por ter unha biblioteca propia.
LCB2.6.1. Coida, conserva e organiza os seus libros.
CCL
Ao longo de todo o curso
CSC
e BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA. ESCRIBIR e
B3.1. Recoñecemento e utilización de recursos gráficos na comunicación escrita.
B3.1. Interiorizar e utilizar as normas básicas de escritura e os seus aspectos gráficos
e
B3.2. Uso de elementos B3.2. Relacionar códigos verbais e lingüísticos e non lingüísticos na non verbais. comunicación escrita.
b
B3.3. Utiliza estratexias para a produción de textos: planificación, identificación da función, textualización, revisión e reescritura.
e
B3.4 Produción de textos segundo Plan de escritura.
LCB3.1.1. Relaciona os códigos CCL oral e escrito: discrimina sons nas palabras e consolida aspectos grafomotores e grafías da Lingua castelá en palabras significativas.
Ao longo de todo o curso
LCB3.1.2 Identifica diferentes tipos de texto escrito: listas, receitas, narracións, poesía, noticia …
CCL
Ao longo de todo o curso
LCB3.2.1. Ilustra de xeito creativo os seus escritos con ilustracións redundantes.
CCL
Ao longo de todo o curso
CCL
Ao longo de todo o curso
B3.3. Planificar e producir, con axuda, LCB3.3.1. Escribe, con axuda, diferentes tipos de textos atendendo en diferentes soportes, textos ao seu formato (descritivos, moi sinxelos propios do ámbito narrativos, dialogados) e escolar e social: listas, notas, intencionalidade comunicativa normas, felicitacións, (informativos, literarios e prescritivos) instrucións, contos, anécdotas… e coida a presentación LCB3.3.2. Presenta os seus escritos con limpeza, evitando riscos. BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA
50
CD CAA
CCL CAA
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos b e
b e
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos B4.1. A palabra. Iniciación ao orde alfabético. Recoñecemento das características e uso das diferentes clases de palabras. Xénero e número do nome. Tempos verbais.
B4.2. Vocabulario. Sinónimos e antónimos. Aumentativos e diminutivos. Comparacións e palabras derivadas.
CURSO
Criterios de avaliación B4.1. Aplicar os coñecementos gramáticos básicos sobre a estrutura da lingua.
B4.2. Mellorar o coñecemento da lingua e sistematizar a adquisición de vocabulario.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
LCB4.1.1. Desenvolve a conciencia fonolóxica: identifica sílabas e fonemas como elementos fundamentais da palabra.
CCL
Ao longo de todo o curso
LCB4.1.2. Recoñece o alfabeto e iníciase na orde alfabética.
CCL
Ao longo de todo o curso
LCB4.1.3. Distingue nome e adxectivo en palabras significativas.
CCL
2º e 3º Trimestres
LCB4.1.4. Distingue xénero e número en palabras habituais.
CCL
2º e 3º Trimestres
LCB4.1.5. Utiliza adecuadamente os artigos nos textos orais e escritos.
CCL
Ao longo de todo o curso
LCB4.1.6. Forma grupos nominais respectando as normas de concordancia
CCL
Ao longo de todo o curso
LCB4.1.7. Utiliza os tempos verbais: presente, pasado e futuro en textos sinxelos.
CCL
2º e 3º Trimestres
LCB4.2.1. Relaciona sinónimos CCL e antónimos básicos en parellas de palabras significativas.
Ao longo de todo o curso
LCB4.2.2. Establece comparacións entre distintos elementos.
CCL
2º e 3º Trimestres
LCB4.2.3. Utiliza diminutivos e aumentativos, en textos orais e
CCL
2º e 3º Trimestres
51
ÁREA Obxectivos
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
escritos.
b
LCB4.2.4. Identifica no seu contorno palabras derivadas de outras moi evidentes.
CCL
2º e 3º Trimestres
B4.3. Ortografía: utilización das regras básicas de ortografía. Signos de puntuación.
B4.3. Aplicar os coñecementos básicos sobre as regras ortográficas para favorecer unha comunicación máis eficaz.
LCB4.3.1. Utiliza de forma correcta os signos de puntuación e as normas ortográficas propias do nivel e as aplica á escritura de textos significativos sinxelos e seguindo modelos.
CCL
Ao longo de todo o curso
e
B4.4. Recoñecemento e observación reflexiva dos constituíntes oracionais: a oración simple, suxeito e predicado.
B4.4. Desenvolver estratexias para mellorar a comprensión oral e escrita a través do coñecemento da lingua.
LCB4.4.1. Forma e ordena correctamente oracións simples para compoñer textos sinxelos.
CCL
2º e 3º Trimestres
e
B4.5. Utilización de material multimedia educativo e outros recursos didácticos ao alcance e propios da súa idade.
B4.5. Utilizar programas e aplicacións LCB4.5.1. Utiliza de xeito educativas dixitais para realizar guiado, distintos programas e tarefas e avanzar na aprendizaxe. aplicacións educativos dixitais como ferramenta de aprendizaxe.
CCL
Ao longo de todo o curso
B4.6. Identificación de B4.6. Comparar aspectos básicos das LCB4.6.1. Compara aspectos similitudes e diferenzas entre as linguas que coñece para mellorar na (gráficos, sintácticos, léxicos) linguas que coñece para súa aprendizaxe e lograr unha das linguas que coñece. mellorar na súa aprendizaxe e competencia comunicativa integrada lograr unha competencia comunicativa integrada.
CCL
e
i
d e o
CD CAA
Ao longo de todo o curso
CSC
BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA d e
B5.1. Coñecemento e lectura guiada de contos tradicionais: marabillosos, de fórmulas, de
B5.1. Apreciar o valor dos textos literarios sinxelos e utilizar a lectura
LCB5.1.1. Identifica sinxelos CCL textos propios da literatura CCEC infantil: contos, poesías, cómics,
52
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA Contidos animais, ...
CURSO
Criterios de avaliación como fonte de gozo e información.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
adiviñas… LCB5.1.2. Dramatiza con xestos CCL e palabras, escenas de contos. CAA
Ao longo de todo o curso
CCEC CSC d e
B5.2. Valoración dos textos literarios como fonte de gozo persoal.
B5.2. Gozar da escoita de textos literarios narrativos, líricos e dramáticos.
B5.3. Uso da biblioteca de aula como fonte de información e lecer.
B5.3. Coñecer o funcionamento da biblioteca de aula.
b d e
d e o
LCB5.2.1. Gozo da escoita de CCL textos literarios narrativos, líricos CCEC e dramáticos.
Ao longo de todo o curso
LCB5.2.2 Interpreta, intuitivamente e con axuda, a linguaxe figurada en textos literarios (personificacións).
Ao longo de todo o curso
CCL CAA
LCB5.3.1. Utiliza de xeito guiado CCL a biblioteca de aula como fonte CAA de información e lecer.
Ao longo de todo o curso
B5.4. Recreación e composición B5.4. Reproducir, con axuda, a partir de textos literarios: contos, de modelos dados, textos literarios poemas, adiviñas. sinxelos: contos, poemas e adiviñas.
LCB5.4.1. Recrea de xeito CCL individual e cooperativo, sinxelos CAA textos literarios (contos, CCEC poemas..) a partir de pautas ou modelos dados.
Ao longo de todo o curso
B5.5. Valoración da literatura en B5.5. Valorar a literatura en calquera calquera lingua (maioritaria, lingua, especialmente en lingua minoritaria ou minorizada) como galega, como vehículo de vehículo de comunicación e comunicación e como recurso de como recurso de gozo persoal. gozo persoal.
LCB5.5.1. Valora a literatura en CCL calquera lingua, especialmente CSC en lingua galega, como vehículo CCEC de comunicación e como recurso de gozo persoal.
Ao longo de todo o curso
53
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE
Observarase se o/a alumno/a: - Comprende as ideas expresadas en textos orais (contos, lendas, poemas, cancións, adiviñas...) .. - Relaciona as ideas expresadas en textos orais coas súas propias ideas e experiencias. - Recita textos orais coa articulación , ritmo e entoación axeitada e de forma comprensiva e expresiva. - Recita textos orais de acordo cos costumes e os principios da modalidade lingüística da comunidade. -Exprésase con claridade as súas experiencias, ideas e sentimentos - Expresa oralmente situacións reais ou imaxinarias.. - Participa en diálogos, debates,charlas de clase… respectando as normas que facilitan a comunicación e intercambio, pedindo a palabra, intervén cando é apropiado, escoltando as intervencións dos seus compañeiros, expón as súas razóns para explicar o seu comportamento e gustos. - Usa os seus coñecementos de lectoescritura para comprender textos e intercambiar ideas e sentimentos. - Comprender o significado global de textos nivel axeitado. - Responde oralmente e por escrito ás preguntas sobre o sentido xeral de textos escritos. - Le os textos con articulación, ritmo, fluidez, expresividade, e a seguridade necesarios.. - É capaz de extraer algunha información específica sobre a lectura de textos: Identifica personaxes, a trama explica e interpreta as instrucións das actividades. - Redacta textos curtos (contos, notas, etc.) coas grafías apropiadas, puntuación e as palabras separadas. - Presenta os seus escritos de forma clara e limpa. - Comprende e produce textos sinxelos nos que se emprega a linguaxe verbal e non verbal (música, fotos, etc.)e detecta e exhibe unha intención comunicativa determinada. - Valora os dialectos da lingua.
54
- Valora as actitudes dos protagonistas nas narracións. - Interese por participar en grupos de comentarios de lectura. - Sensibilidade cara os temas e expresións que denotan discriminación social, sexual, racial, etc e ganas de emprender actividades axeitadas de autocorrección para evitar estes usos da linguaxe. - Valora o texto escrito literario como fonte de aprendizaxe, información e diversión. - Respecta certa organización temporal e lóxica na confección dos seus propios textos. - Le e escribe con corrección diversos tipos de textos: descrición, narración, diálogos, poemas, cartas, trabalinguas. - Regularmente usa libros como un medio de diversión e pracer dentro e fóra da aula. - Transforma oracións afirmativas e negativas e substitúe palabras polos seus sinónimos. - Ordena frases e secuencias desordenadas. - Recoñece palabras que expresan acción, nome, calidades... - É capaz de entender as reflexións básicas sobre a importancia da linguaxe, a súa correcta utilización e as súas regras. - Identificar os usos racistas, sexistas e estereotipadas en conferencias, audicións, historias e imaxes, e introducindo as auto-correcións relevantes a este respecto. - Usa a lingua como ferramenta de aprendizaxe: para memorizar, anotar, preguntar, comprender e responder.
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
As competencias de Lingua Castelá e Literatura detállanse a continuación: Comunicación lingüística. - Adquirir vocabulario referente ao colexio, á familia, á casa, á rúa, ao Nadal, aos alimentos, ao coidado e ás partes do corpo humano. - Utilizar a linguaxe como medio de comunicación oral e escrito. - Expresar adecuadamente pensamentos, ideas e emocións. 55
- Desenvolver o interese pola claridade, pola orde e pola limpeza nas súas producións escritas. - Dialogar en grupo para fomentar a expresión oral e a escoita. - Fomentar o interese pola práctica de xogos lingüísticos como elemento de diversión. - Adquirir vocabulario referente aos mamíferos, ás aves, ás plantas, aos peixes, á auga, ao sol e ao aire. - Comprender e expresar de forma oral e escrita o sentido global dun texto. - Fomentar a valoración do texto escrito como fonte de información, enriquecemento e diversión. - Fomentar o uso das regras ortográficas aprendidas. - Adquirir vocabulario referente aos fenómenos atmosféricos, aos medios de comunicación, aos medios de transporte e ás vacacións. - Fomentar o gusto pola lectura e pola escritura de contos. - Empregar a linguaxe para mostrar actitudes de respecto aos demais e cara a un mesmo. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía - Utilizar a linguaxe para poñer en práctica procesos de razoamento. - Utilizar táboas para facer clasificacións. - Obter e interpretar información acerca do medio físico que os rodea. Competencia dixital - Iniciarse no uso do ordenador. - Obter coñecementos e destrezas para buscar e interpretar unha información concreta. - Nomear as partes do ordenador. - Enumerar os distintos usos do ordenador. Competencias sociais e cívicas - Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. - Mostrar actitudes de respecto cara aos demais e cara a un mesmo. 56
- Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que estes transmiten. - Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. - Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. - Practicar o diálogo e a negociación como forma de resolver conflitos. - Contribuír, a través da linguaxe, a coidar o ambiente. - Empregar a linguaxe para comunicar afectos.
Conciencia e expresións culturais - Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. - Promover o mantemento da atención durante a escoita de contos e outras narracións orais. - Ler, comprender e valorar narracións sinxelas. - Fomentar o gusto pola lectura de poemas. Aprender a aprender - Comprender, analizar e resolver un problema. - Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. - Utilizar a lingua para analizar problemas da vida cotiá, elaborar plans e tomar decisións. - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu.
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor - Realizar observacións para desenvolver a curiosidade. - Utilizar a lingua para obter e comprender información. - Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorización de bos hábitos. 57
- Fomentar a adquisición e a interiorización de bos hábitos. - Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocións. - Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. - Utilizar a linguaxe como medio de representación do mundo. - Utilizar a lingua para elixir con criterio propio entre dúas opcións. - Utilizar a linguaxe para expresar gustos e preferencias. - Favorecer a creatividade á través da linguaxe. CRITERIOS MÍNIMOS ESIXIBLES. - Participar activamente en actividades orais e xogos colectivos. - Reflexionar sobre a importancia de saudarse e presentarse correctamente en situacións cotiás. - Explicar e comprender o sentido global de textos ou conversacións orais, talles como a narración de vivencias, experiencias e preferencias persoais, consellos, receitas, pregóns... - Ler distintos tipos de texto comprensivamente, mantendo a pronuncia, a entoación e o ritmo adecuados, extraendo o sentido global e identificando tamén algúns detalles concretos, e sendo capaces de expresalo nas súas respostas correctas a preguntas orais e escritas. - Redactar listas, notas, carteis, caligramas, contos, descricións, noticias, textos informativos, textos instrutivos, diálogos, cartas e correos electrónicos, fichas persoais..., mostrando interese e atendendo á corrección ortográfica, ao uso dun vocabulario adecuado e variado e á corrección gramatical. - Extraer información sobre os sinais de tráfico e elaborar algunhas para o aula. - Captar o sentido de textos literarios (poemas, panxoliñas, textos poéticos...) e representalo por distintos medios. - Extraer información sobre varios temas en textos de procedencia diversa e ampliala mediante o uso das TIC. - Relacionar partes da oración e escribir correctamente oracións simples. - Identificar e contar as sílabas, recoñecendo a tónica. - Relacionar e usar adecuadamente nomes comúns e propios, atendendo ao xénero e ao número. - Recoñecer e formar aumentativos e diminutivos, sinónimos e antónimos. - Establecer a concordancia entre os adxectivos e os nomes. - Recoñecer e escribir correctamente os verbos, o tempo das accións e a persoa e o número. - Recoñecer palabras da mesma familia léxica. - Relacionar palabras simples para formar compostas, e coñecer o seu significado. -Completar e crear oracións de estrutura predicativa a partir de preguntas.
58
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
A avaliación será integral e en tres direccións: -Análise do proceso de aprendizaxe dos alumnos. -Análise do proceso de ensinanza. -Análise do proceso de ensinanza e da práctica docente. AVALIACIÓN DO PROCESO DE APRENDIZAXE DOS ALUMNOS Será continua e global. Aspectos da avaliación: Individualizada, centrada na evolución de cada alumno e na súa situación inicial e particularidades. Integradora, contemplando a existencia de diferentes grupos e situación e a flexibilidade na aplicación dos criterios de avaliación que se seleccionan. Cualitativa, apreciando todos os aspectos que inciden en cada situación particular e avaliando de forma equilibrada os diversos niveis de desenvolvemento do alumno. Orientadora, aportando ó alumno/a información precisa para mellorar a súa aprendizaxe e adquirir estratexias apropiadas. MOMENTOS DA AVALIACIÓN. Avaliación inicial Avaliación formativa: vemos as dificultades e os progresos en cada caso seguindo a evolución ó longo do proceso. Ao longo da programación didáctica e das unidades didácticas, valorando os progresos e as dificultades e realizando, si é necesario, un feedback ou retroalimentación. Avaliación sumativa: dos resultados ao termo do proceso total de aprendizaxe en cada período formativo e a consecución dos obxectivos. Ao finalizar cada unidade didáctica traballada avaliaremos o que os/as nenos/as teñen interiorizado.
59
INFORMACIÓN DA AVALIACIÓN. Ao longo de cada un dos cursos realizarase para cada grupo de alumnos, polo menos, tres sesións de avaliación que serán presididas pola persoa titora. Finalizada cada unha das sesións de avaliación, as nais/pais ou persoas titoras legais do alumnado serán informados dos resultados das mesmas, da evolución académica dos seus fillos, así como das decisións adoptadas para o reforzo e/ou recuperación, se fose o caso.
INSTRUMENTOS AVALIADORES A primeira e máis importante neste nivel será a observación sistemática. Ante as produción dos/as alumnos/as realizarase un análise rigoroso. Nos intercambios orais cos/as alumnos/as poderase realizar un seguimento axeitado. Tamén se realizarán probas específicas sobre cada coñecemento que desexamos avaliar.
Procedementos: A observación directa e sistemática do traballo da aula, así como dos momentos máis libres nos que se poidan realizar intercambios inesperados. Manter momentos de intercambios cos nenos onde se poñan de manifesto aquelas dúbidas, inquedanzas, logros e dificultades atopadas. Revisión das producións individuais e grupais. INSTRUMENTOS DE REXISTRO -
O libro do/a alumno/a. Informes individualizados. Táboas de cualificacións. Rexistro de observación.
60
-
Diario anecdótico (diario de clase), para rexistrar calquera tipo de incidente ou problemática dun neno nun momento dado. Anotaranse os antecedentes e os consecuentes que se derivaron. Rexistro de condutas. Fichas de seguimento. Producións dos alumnos (orais e escritas). Xogos, conversacións. Listas de control nas que anotamos si os alumnos alcanzaron determinados conceptos ou obxectivos propostos. Escalas de estimación: avalían sobre todo actitudes e permiten coñecer o grao de consecución destas. Información aportada polas familias. Utilizaremos dúas técnicas de recollida de datos: entrevistas e cuestionarios.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
PORCENTAXES. A cualificación estará relacionada co grao de adquisición das competencias básicas do alumno de Primeiro Ciclo de EP, a través de todas as actividades que leve a cabo. O proceso de avaliación levarase a cabo tendo en conta as seguintes porcentaxes: LINGUA CASTELÁ: *
Comprensión. 35%
-
Comprensión oral.5%
-
Comprensión lectora.30%
*
Lectura mecánica. 25%
*
Coñecemento da lingua:15%
*
Expresión: 20% - Expresión oral: 15%
61
- Expresión escrita (grafismo, produción de textos, ortografía, limpeza dos traballos):5% *
Actitude. 5%(actitude ante a área, participación, autonomía, interese, esforzo).
En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: -
Sobresaliente (9 ou 10)
-
Notable (7 ou 8)
-
Ben (6)
-
Suficiente (5)
-
Insuficiente (1,2,3,ou 4)
62
63
ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA
ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA
ÁREA Obxectivos
LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL: FALAR E ESCOITAR a e
b d e i
a b c e o
B1.1. Comprensión de textos orais B1.1. Comprender a información LGB1.1.1. Comprende a moi sinxelos procedentes da radio xeral e relevante de textos orais moi información xeral e relevante de ou da televisión, para obter sinxelos procedentes da radio ou da textos orais moi sinxelos información xeral e relevante sobre televisión, próximos á experiencia procedentes da radio ou da feitos e acontecementos próximos á infantil. televisión, próximos á experiencia experiencia infantil. infantil.
CCL
B1.2. Comprensión global e B1.2. Comprender informacións específica de informacións audiovisuais sinxelas de carácter audiovisuais moi sinxelas específico procedentes de procedentes de diferentes soportes. diferentes soportes.
CCL
B1.3. Comprensión e produción de textos orais moi sinxelos para aprender e para informarse, tanto os producidos con finalidade didáctica como os de uso cotián (breves exposicións ante a clase, conversas sobre contidos de aprendizaxe e explicación sobre a organización do traballo).
LGB1.2.1. Comprende informacións relevantes e específicas moi evidentes de documentos audiovisuais sinxelos que presenten imaxes e/ou sons moi redundantes co contido.
B1.3. Comprender e producir textos LGB1.3.1. Participa nunha orais sinxelos, propios do uso cotián conversa entre iguais, ou do ámbito académico. comprendendo o que di o interlocutor e contestando se é preciso.
CAA
Ao longo de todo o curso
CD CAA CSC
CCL
Ao longo de todo o curso
CAA CSC CSEIEE
LGB1.3.2. Sigue unha exposición breve da clase ou explicacións sobre a organización do traballo.
CCL
LGB1.3.3. Elabora e produce textos orais moi breves e sinxelos ante a clase.
CCL
LGB1.3.4. Participa no traballo en pequeno grupo.
CCL
64
Ao longo de todo o curso
Ao longo de todo o curso
CAA
Ao longo de todo o curso
CSIEE CAA
CSIEE
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
CAA a c e o
a c d e o
B1.4. Actitude de escoita adecuada nas diferentes situacións comunicativas cotiás (conversas e exposicións orais) e respecto polas opinións de quen fala, sen interrupcións inadecuadas.
B1.4. Manter unha adecuada actitude de escoita, ante situacións comunicativas cotiás, respectando as intervencións dos e das demais.
LGB1.4.1. Atende as intervencións CCL dos e das demais, en conversas e CSC exposicións, sen interromper.
Ao longo de todo o curso
LGB1.4.2. Respecta as opinións da persoa que fala, en situacións comunicativas cotiás.
Ao longo de todo o curso
B1.5. Participación e cooperación B1.5. Participar nas diversas LGB1.5.1. Respecta as quendas nas situacións comunicativas da situacións de interacción oral que se de palabra nos intercambios orais. aula (peticións, anuncios, ordes, producen na aula amosando explicacións sinxelas, avisos, valoración e respecto polas normas instrucións, conversas ou pequenas que rexen a interacción oral. LGB1.5.2. Respecta as opinións narracións), con respecto das das persoas participantes nos normas que rexen a interacción oral intercambios orais. (quendas de palabra, mantemento do tema, mostra de interese, mirar a quen fala e actitude receptiva de LG1.5.3. Utiliza a lingua galega en escoita). calquera situación de comunicación dentro da aula e valora o seu uso fóra dela. LGB1.5.4. Mira a quen fala nun intercambio comunicativo oral.
CCL CSC
CCL
Ao longo de todo o curso
CSC CAA CCL
Ao longo de todo o curso
CSC CCEC CCL
Ao longo de todo o curso
CSC CCEC CCL
Ao longo de todo o curso
CSC CCEC
LGB1.5.5. Mantén o tema nun intercambio comunicativo oral, mostra interese e unha actitude receptiva de escoita.
CCL
LGB1.5.6. Participa na conversa formulando e contestando preguntas.
CCL
CSC CCEC
CSC CCEC CAA
65
Ao longo de todo o curso
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos a b e
b d e
LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos
Criterios de avaliación
o
a d e
d e
Competencias clave
B1.6. Usar fórmulas sinxelas de tratamento adecuadas nos intercambios comunicativos máis habituais.
LGB1.6.1. Usa fórmulas sinxelas de tratamento adecuadas para saudar, despedirse, presentarse, felicitar, agradecer, escusarse e solicitar axuda.
CCL
B1.7. Actitude de cooperación e de respecto en situacións de aprendizaxe compartida.
B1.7. Amosar respecto e cooperación nas situacións de aprendizaxe en pequeno grupo.
LGB1.7.1. Amosa respecto ás ideas dos e das demais e contribúe ao traballo en pequeno grupo.
CCL
B1.8. Interese por expresarse oralmente coa pronuncia e coa entoación adecuadas.
B1.8. Interesarse por amosar unha pronuncia e entoación adecuadas.
LGB1.8.1. Interésase por expresarse oralmente coa pronuncia e entoación adecuada a cada acto comunicativo e propia da lingua galega.
CCL
LGB1.9.1. Identifica o uso da linguaxe discriminatoria e sexista evidente.
CCL
LGB1.9.2. Usa unha linguaxe respectuosa coas diferenzas, en especial as referentes ao xénero, ás razas e ás etnias.
CCL
B1.9. Recoñecemento de usos de linguaxe discriminatoria coas diferenzas.
B1.9. Recoñecer usos de linguaxe discriminatoria coas diferenzas.
o
a
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO
B1.6. Uso de fórmulas sinxelas de tratamento adecuadas para saudar, despedirse, presentarse, felicitar, agradecer, escusarse e solicitar axuda.
o E
CURSO
B1.10.Identificación da lingua galega con diversos contextos de uso oral da lingua: en diferentes ámbitos profesionais (sanidade, educación, medios de comunicación...) e en conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.
B1.10. Identificar a lingua galega con diversos contextos de uso oral.
Temporalización Ao longo de todo o curso
CAA
Ao longo de todo o curso
CAA CSIEE
Ao longo de todo o curso
CAA CCEC CSIEE Ao longo de todo o curso
CSC
Ao longo de todo o curso
CSC
LGB1.10.1. Identifica a lingua CCL galega oral con diversos contextos CCEC profesionais: sanidade, educación, medios de comunicación...
Ao longo de todo o curso
LGB1.10.2. Recoñece a posibilidade de uso da lingua galega en conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.
Ao longo de todo o curso
BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA: LER
66
CCL CCEC CSC
ÁREA Obxectivos b e I j o
LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos
Criterios de avaliación
B2.1. Comprensión de informacións B2.1. Comprender a información concretas en textos de uso cotián explícita en textos sinxelos de uso como invitacións, felicitacións, notas cotián ou procedentes dos medios e avisos ou mensaxes curtas. de comunicación. B2.2. Comprensión de información xeral sobre feitos e acontecementos próximos á experiencia do alumnado en textos breves e sinxelos procedentes dos medios de comunicación social, especialmente a noticia. B2.3. Localización de información en textos para aprender vinculados á experiencia, tanto en textos producidos con finalidade didáctica como nos de uso cotián (folletos, descricións, instrucións e explicacións).
b e
B2.4. Interpretación da información das ilustracións.
CURSO
B2.2. Interpretar e comprender, de maneira xeral, a información procedente de ilustracións.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
LGB2.1.1. Comprende a información relevante de textos sinxelos, sobre feitos e acontecementos próximos á experiencia do alumnado, procedentes dos medios de comunicación social.
CCL
LGB2.1.2. Comprende informacións concretas en textos sinxelos, propios de situacións cotiás, como invitacións, felicitacións, notas e avisos ou mensaxes curtas.
CCL
Temporalización Ao longo de todo o curso
CD CSC
Ao longo de todo o curso
LGB2.1.3. Localiza información en CCL textos breves e sinxelos CAA vinculados á experiencia, tanto os CSIEE producidos con finalidade didáctica como os de uso cotián (folletos, descricións, instrucións e explicacións).
Ao longo de todo o curso
LGB2.2.1. Interpreta e comprende, CCL de maneira xeral, a información de CAA ilustracións. CSC
Ao longo de todo o curso
CSIEE CMCT a b e
B2.5. Lectura guiada de textos sinxelos adecuados aos intereses infantís para chegar progresivamente á expresividade e autonomía lectoras.
B2.3. Ler, de forma guiada, textos sinxelos adecuados aos seus intereses para chegar progresivamente á expresividade e autonomía lectoras.
LGB2.3.1. Descodifica de forma axeitada na lectura de textos moi sinxelos.
CCL
LGB2.3.2. Le textos sinxelos en voz alta, acadando progresivamente a velocidade axeitada.
CCL
67
Ao longo de todo o curso
CAA
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos a b e i
a b
LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos
Criterios de avaliación
B2.6. Introdución ao uso xeral das bibliotecas da aula e do centro, como instrumento cotián de busca de información e fonte de recursos textuais diversos.
B2.7. Iniciación á creación da biblioteca persoal.
B2.4. Usar as bibliotecas de aula e de centro, respectando as normas básicas de funcionamento.
B2.5. Ter interese por ter unha biblioteca propia.
e a b e
a b e m
CURSO
B2.8. Interese polos textos escritos como fonte de aprendizaxe e como medio de comunicación de experiencias e de regulación da convivencia.
B2.6. Amosar interese polos textos escritos como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación.
B2.9. Adquisición progresiva da autonomía lectora, da capacidade de elección de temas e de textos e de expresión das preferencias persoais.
B2.7. Amosar certa autonomía lectora e capacidade de selección de textos do seu interese, así como ser quen de expresar preferencias.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
LGB2.4.1. Utiliza as bibliotecas de CCL aula e de centro, respectando as CAA normas básicas e máis sinxelas do CSC seu funcionamento.
Ao longo de todo o curso
LGB2.4.2. Valora a utilidade das bibliotecas de aula e de centro e manipula os libros con coidado, devolvéndoos ao seu sitio logo de lelos.
CCL
Ao longo de todo o curso
LGB2.5.1. Amosa interese pola conservación e organización dos seus libros.
CCL
CAA CSC
Ao longo de todo o curso
CAA CSC
LGB2.6.1. Amosa interese pola CCL lectura como fonte de aprendizaxe CAA e medio de comunicación. CSC
Ao longo de todo o curso
CCEC LGB2.7.1. Selecciona textos do seu interese con certa autonomía, en función dos seus gustos e preferencias e explica dun xeito moi sinxelo, as súas preferencias lectoras.
CCL
Ao longo de todo o curso
LGB2.7.2. Expresa, de maneira sinxela, opinións e valoracións sobre as lecturas feitas.
CCL
Ao longo de todo o curso
CSC CAA CSIEE
BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA: ESCRIBIR a
B3.1. Produción e reescritura de textos moi sinxelos relativos a
B3.1. Producir e reescribir textos LGB3.1.1. Produce e reescribe sinxelos relativos a situacións cotiás textos moi sinxelos relativos a
68
CCL
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos b e
LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos situacións cotiás infantís como invitacións, felicitacións, notas ou avisos. B3.2. Composición de textos moi sinxelos propios dos medios de comunicación social e/ou dos seus elementos (novas sinxelas e breves, titulares, pés de foto…) sobre acontecementos próximos á experiencia do alumnado en soportes habituais no ámbito escolar.
Criterios de avaliación infantís, aqueles propios dos medios de comunicación ou os relacionados coa escola, respectando as convencións elementais da escrita.
B3.3. Composición de textos moi sinxelos relacionados coa escola para organizar e comunicar información (listaxes, descricións, explicacións elementais). B3.4. Respecto polas convencións xerais da escrita: uso das maiúsculas e do punto.
a
CURSO Estándares de aprendizaxe situacións cotiás infantís como invitacións, felicitacións, notas ou avisos.
PRIMEIRO Competencias clave CSIEE CAA
LGB3.1.2. Elabora pequenos textos con certa coherencia e de xeito creativo.
CCL
Ao longo de todo o curso
LGB3.1.3. Usa o punto nos seus escritos.
CCL
Ao longo de todo o curso
LGB3.1.4. Interésase por aplicar as regras ortográficas, con especial atención ao uso das maiúsculas.
CCL
Ao longo de todo o curso
CAA CSIEE
CSC CCEC
LGB3.1.5. Compón pequenos CCL textos propios dos medios de CAA comunicación social e/ou dos seus CSIEE elementos (novas sinxelas e breves, titulares, pés de foto…) sobre acontecementos próximos á súa experiencia.
Ao longo de todo o curso
LGB3.1.6. Compón textos relacionados coa escola: listaxes,descricións e explicacións elementais.
CCL
Ao longo de todo o curso
CAA CSIEE
B3.2. Utilizar de xeito guiado estratexias para a produción de textos, respondendo as preguntas de para quen, e que escribir, recoñecendo o tipo de texto (nota, aviso, conto).
LGB3.2.1. Utiliza de xeito guiado estratexias para a produción de textos, respondendo as preguntas de para quen, e que escribir, recoñecendo o tipo de texto (nota, aviso, conto).
CCL
e
B3.5. Utilización de xeito guiado de estratexias para a produción de textos, respondendo as preguntas de para quen, e que escribir, recoñecendo o tipo de texto (nota, aviso, conto).
a
B3.6. Creación de textos moi sinxelos con intención informativa
B3.3. Elaborar textos moi sinxelos que combinen a linguaxe verbal e a
LGB3.3.1. Elabora textos moi sinxelos que combinan a linguaxe
CCL
b
Temporalización
69
Ao longo de todo o curso
CAA
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos b e j
LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos utilizando a linguaxe verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic.
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
non verbal.
verbal e non verbal: carteis publicitarios, anuncios, cómic.
d e
Competencias clave
Temporalización
CSC CCEC CAA
o b
PRIMEIRO
CSIEE B3.7. Iniciación á utilización de programas informáticos de procesamento de textos.
B3.4. Usar, de xeito guiado, programas informáticos de procesamento de texto.
LGB3.4.1. Usa de xeito guiado, programas informáticos de procesamento.
i
CCL
Ao longo de todo o curso
CD CAA CSIEE
j b e i j a b e i
B3.8. Utilización de elementos gráficos sinxelos, como a ilustración, para facilitar a comprensión.
B3.9. Interese polo coidado e a presentación dos textos escritos e respecto pola norma ortográfica.
B3.5. Utilizar recursos gráficos, como a ilustración, que faciliten a comprensión dos textos.
B3.6. Interesarse pola presentación dos traballos escritos e valorar a lingua escrita como medio de comunicación e de expresión B3.10. Interese polos textos escritos creativa. como medio de aprendizaxe e como medio de comunicación de experiencias, de regulación da convivencia e de expresión creativa.
LGB3.5.1. Ilustra creativamente os CCL seus escritos con imaxes CD redundantes co seu contido. CSIEE
Ao longo de todo o curso
LGB3.6.1. Interésase pola presentación dos textos seguindo as normas básicas de presentación establecidas: disposición no papel, limpeza e calidade caligráfica.
Ao longo de todo o curso
CCL CD CAA
LGB3.6.2. Valora a lingua escrita CCL como medio de comunicación e de CSC expresión creativa.
Ao longo de todo o curso
BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA e
B4.1. Inicio na identificación implícita e uso dalgúns termos lingüísticos elementais: denominación dos textos traballados; palabra e sílaba, nome propio. B4.2. Observación das variacións
B4.1. Utilizar terminoloxía lingüística LGB4.1.1. Sinala a denominación e gramatical moi básica, como dos textos traballados e recoñece apoio á comprensión e á produción nestes, de forma xeral, palabras e de textos, así como aplicar o seu sílabas coñecemento no uso da lingua. LGB4.1.2. Diferencia as sílabas que conforman cada palabra.
70
CCL
Ao longo de todo o curso
CAA
CCL
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
e
e
e o
B4.3. Iniciación ao coñecemento das normas ortográficas máis sinxelas.
Competencias clave
Temporalización
CAA
morfolóxicas (de singular e plural, feminino e masculino) en textos.
b
PRIMEIRO
B4.2. Coñecer, de forma xeral, as normas ortográficas máis sinxelas.
LGB4.1.3. Identifica os nomes CCL propios a partir de palabras dadas, CAA frases ou textos.
Ao longo de todo o curso
LGB4.1.4. Sinala o xénero e número de palabras dadas.
2º e 3º Trimestres
CCL CAA
LGB4.2.1. Coñece, de forma xeral, CCL as normas ortográficas máis CSC sinxelas e aprecia o seu valor CCEC social e a necesidade de cinguirse a elas.
Ao longo de todo o curso
B4.3. Recoñecer a relación entre son e grafía así como as palabras como instrumento para a segmentación da escritura. B4.5. Identificación da palabra como instrumento para a segmentación da escritura.
LGB4.3.1. Recoñece a relación entre son e grafía.
Ao longo de todo o curso
LGB4.3.2. Separa as palabras que CCL conforman un enunciado. CAA
Ao longo de todo o curso
B4.6. Identificación de similitudes e diferenzas entre as linguas que coñece para mellorar na súa aprendizaxe e lograr unha competencia comunicativa integrada.
LGB4.4.1. Compara aspectos moi elementais e evidentes (gráficos, fonéticos, sintácticos, léxicos) das linguas que coñece.
Ao longo de todo o curso
B4.4. Recoñecemento da relación entre son e grafía no sistema lingüístico galego.
B4.4. Comparar aspectos moi básicos das linguas que coñece para mellorar na súa aprendizaxe e lograr unha competencia integrada.
CCL CAA
CCL CAA
BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA b d e o
B5.1. Recreación e reescritura moi sinxela, usando modelos, de diversos textos literarios (narrativos ou poéticos): breves contos, poemas, refráns, adiviñas, trabalinguas, cantigas e xogos de
B5.1. Recrear e reescribir de xeito moi sinxelo diversos textos literarios, usando modelos.
LGB5.1.1. Recrea e reescribe de CCL xeito moi sinxelo diversos textos CAA literarios: breves contos, poemas, CCEC refráns, adiviñas, trabalinguas, cantigas e xogos de sorte; usando modelos.
71
Ao longo de todo o curso
ÁREA
LINGUA GALEGA E LITERATURA
Obxectivos
Contidos
Criterios de avaliación
sorte. B5.2. Valoración e aprecio do texto literario galego como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal. b d e i
b e o
a d e o a d e o
B5.3. Lectura guiada de textos adecuados aos intereses infantís, para chegar progresivamente á expresividade e á autonomía lectoras.
CURSO
B5.2. Ler, de forma guiada, textos adecuados aos intereses infantís, para chegar progresivamente á expresividade e á autonomía lectoras.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
LGB5.1.2. Valora textos breves e sinxelos da literatura galega como fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.
CCL
LGB5.2.1. Le, de forma guiada, textos en silencio, adecuados aos intereses infantís, para chegar progresivamente á autonomía lectora.
CCL
LGB5.2.2. Le, de forma guiada e en voz alta, textos adecuados aos intereses infantís, para chegar progresivamente á expresividade lectora.
CCL
Temporalización Ao longo de todo o curso
CCEC
Ao longo de todo o curso
CCEC CD
Ao longo de todo o curso
CCEC CD
B5.4. Recreación e composición de breves relatos para comunicar sentimentos e experiencias persoais.
B5.3. Recrear e compoñer breves LGB5.3.1. Recrea e compón CCL relatos a partir de modelos sinxelos. breves relatos, a partir de modelos CCEC sinxelos, para comunicar CSC sentimentos e experiencias persoais.
2º e 3º Trimestres
B5.5. Valoración da literatura en calquera lingua (maioritaria, minoritaria ou minorizada), como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.
B5.4. Valorar a literatura en calquera lingua, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.
LGB5.4.1. Valora a literatura en calquera lingua, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.
Ao longo de todo o curso
B5.6. Interese por coñecer os modelos narrativos e poéticos que se utilizan noutras culturas.
B5.5. Amosar interese, respecto e tolerancia ante as diferenzas persoais, sociais e culturais.
LGB5.5.1. Amosa curiosidade por CCL coñecer outros costumes e formas CCEC de relación social, respectando e valorando a diversidade cultural.
B5.7. Comparación de imaxes, símbolos e mitos facilmente interpretables que noutras culturas serven para entender o mundo e
72
CCL CSC CCEC
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
LINGUA GALEGA E LITERATURA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
axudan a coñecer outras maneiras de relacións sociais.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE
Observarase se o alumnado: - Participa en diálogos, conversas, charlas de clase… respectando as normas que facilitan o intercambio comunicativo: pide a palabra, intervén cando corresponde, escoita as intervencións dos seus compañeiros e compañeiras, expón as súas razóns para explicar o seu comportamento e os seus gustos. - Comprende o sentido global dos textos orais identificando a información máis relevante. - Responde, oralmente e por escrito, a preguntas sobre o sentido global de textos escritos, identificando personaxes e explicando o argumento. - Relaciona as ideas expresadas en textos orais coas propias ideas e experiencias. - Expón oralmente de maneira clara as súas experiencias, as súas ideas e sentimentos. - Expresa oralmente, tanto situacións reais como imaxinarias, con vocabulario axeitado, pronunciación correcta e orde nas ideas. - Recita textos orais con articulación, ritmo e entoación adecuados e de forma comprensiva e expresiva. - Memoriza e reproduce textos sinxelos: recita, canta e dramatiza. - Exprésase por escrito respectando as normas elementais de produción textual: caligrafía, grafías adecuadas, signos de puntuación correspondentes, as palabras separadas. - Presenta os escritos de forma clara, ordenada e limpa. - Respecta certa organización temporal espacial e lóxica na confección de textos propios. - Utiliza de forma habitual os libros como medio de diversión e gozo, dentro e fóra da aula. 73
- Transforma oracións afirmativas en negativas, recoñece e produce frases interrogativas e exclamativas, substitúe palabras polos seus sinónimos ou antónimos. - Ordena frases e secuencias desordenadas. - Recoñece palabras que expresan acción, nome, calidade, etc. - Distingue usos racistas, sexistas e estereotipados en conversas, audicións, contos e imaxes, e introduce as autocorreccións pertinentes ao respecto. - Utiliza a linguaxe como instrumento de aprendizaxe: para memorizar, anotar, preguntar, comprender, responder... - Familiarízase con programas informáticos educativos sinxelos. - Comprende e produce textos sinxelos nas que se combinen linguaxes verbais e non verbais. - Reproduce, en pequenos grupos, modelos dos medios de comunicación. - Coñece e valora a diversidade lingüística do seu contorno. - Coñece a realidade bilingüe de Galicia e procura superar as interferencias lingüísticas
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
As competencias de Lingua Galega e Literatura detállanse a continuación: Comunicación lingüística - Adquirir vocabulario referente ao colexio, á familia, á casa, á rúa, ao Nadal, aos alimentos, ao coidado e ás partes do corpo humano. - Utilizar a linguaxe como medio de comunicación oral e escrito. - Expresar adecuadamente pensamentos, ideas e emocións. - Desenvolver o interese pola claridade, pola orde e pola limpeza nas súas producións escritas.
74
- Dialogar en grupo para fomentar a expresión oral e a escoita. - Fomentar o interese pola práctica de xogos lingüísticos como elemento de diversión. - Adquirir vocabulario referente aos mamíferos, ás aves, ás plantas, aos peixes, á auga, ao sol e ao aire. - Comprender e expresar de forma oral e escrita o sentido global dun texto. - Fomentar a valoración do texto escrito como fonte de información, enriquecemento e diversión. - Fomentar o uso das regras ortográficas aprendidas. - Adquirir vocabulario referente aos fenómenos atmosféricos, aos medios de comunicación, aos medios de transporte e ás vacacións. - Fomentar o gusto pola lectura e pola escritura de contos. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía - Contribuír, a través da lingua, a conservar un contorno físico agradable e saudable. - Contribuír, a través da linguaxe, a coidar o ambiente. - Obter e interpretar información acerca do medio físico que os rodea. - Utilizar a linguaxe para poñer en práctica procesos de razoamento. - Utilizar táboas para facer clasificacións. Competencia dixital - Iniciarse no uso do ordenador. - Obter coñecementos e destrezas para buscar e interpretar unha información concreta. - Nomear as partes do ordenador. - Enumerar os distintos usos do ordenador. Competencia social e cidadá
75
- Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. - Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que estes transmiten. - Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. - Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. - Practicar o diálogo e a negociación como forma de resolver conflitos. Competencia cultural e artística - Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. - Promover o mantemento da atención durante a escoita de contos e outras narracións orais. - Ler, comprender e valorar narracións sinxelas. - Fomentar o gusto pola lectura de poemas. Aprender a aprender - Comprender, analizar e resolver un problema. - Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. - Utilizar a lingua para analizar problemas da vida cotiá, elaborar plans e tomar decisións. - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Competencias sociais e cívicas - Empregar a linguaxe para comunicar afectos. - Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorización de bos hábitos. - Fomentar a adquisición e a interiorización de bos hábitos. - Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocións.
76
- Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. - Utilizar a linguaxe como medio de representación do mundo. - Utilizar a lingua para elixir con criterio propio entre dúas opcións. - Utilizar a linguaxe para expresar gustos e preferencias. - Favorecer a creatividade a través da linguaxe. - Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. - Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que estes transmiten. - Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. - Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. - Practicar o diálogo e a negociación como forma de resolver conflitos. Sentido de iniciativa e espíritu emprendedor -
Asumir as responsabilidades encomendadas e dar conta delas. Ser constante no traballo superando as dificultades. Xestionar o traballo do grupo coordinando tarefas e tempos. Contaxiar entusiasmo pola tarefa e confianza nas posibilidades de alcanzar obxectivos. Priorizar a consecución de obxectivos de grupo a intereses persoais. Xerar novas e diverxentes posibilidades desde coñecementos previos do tema. Encontrar posibilidades no contorno que outros non perciben. Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas.
CRITERIOS MÍNIMOS ESIXIBLES. • Utilizar e identificar correctamente o tempo verbal: pasado, presente e futuro. 77
• Coñecer o funcionamento da lingua e ser capaz de identificar e utilizar correctamente a concordancia entre o suxeito e o predicado. • Comprender todo tipo de mensaxes que se producen en situacións da vida cotiá e completar fichas sobre animais a partir de modelos. • Identificar e redactar unha oración simple. • Escribir textos instrutivos a partir de modelos. • Coñecer o funcionamento da lingua e ser capaz de separar en sílabas palabras e recoñecer a súa sílaba tónica. • Escribir e contar anécdotas. • Mostrar interese pola lectura en xeral e polos textos de literatura axeitados á idade. • Coñecer o funcionamento da lingua e ser capaz de identificar e redactar oracións interrogativas. • Interpretar e elaborar un cómic a partir da observación de modelos. • Saber presentarse os compañeiros. • Comprender textos axeitados á idade e extraer a información relevante. • Separar palabras en sílabas e identificar a sílaba tónica. • Escribir en maiúsculas os nomes propios. • Completar a información dun carné. • Aplicar ás lecturas individuais algunhas estratexias traballadas colectivamente, como mirar as imaxes e ler o título para facer hipóteses. • Mostrar coñecemento da ortografía e recoñecer os diversos sons do «e» e o «ou». • Comprender todo tipo de mensaxes orais que se producen en actividades da clase, situacións de aprendizaxe e vida cotiá (anécdotas). • Coñecer o funcionamento da lingua e ser capaz de identificar e escribir o xénero dos nomes, o plural dos nomes, utilizar os pronomes persoais, e de recoñecer o suxeito e o predicado de oracións. • Ser capaz de utilizar correctamente a concordancia entre o nome e o adxectivo.
78
• Coñecer o funcionamento da lingua e ser capaz de recoñecer os verbos en pasado, presente e futuro. • Escribir textos de diversas tipoloxías e que respondan a diversas situacións (unha noticia, un texto expositivo, unha entrevista) a partir da observación de modelos e distinguir as partes. • Ser capaz de observar o funcionamento da lingua, saber identificar o verbo haber, e utilizar correctamente a coma e a raia segundo o contexto. • Coñecer e utilizar correctamente aumentativos e diminutivos. • Comprender todo tipo de mensaxes orais que se producen en situacións da vida cotiá e tamén os que proveñen de medios audiovisuais e informáticos (os anuncios).
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
A avaliación será integral e en tres direccións: -Análise do proceso de aprendizaxe dos alumnos. -Análise do proceso de ensinanza. -Análise do proceso de ensinanza e da práctica docente. AVALIACIÓN DO PROCESO DE APRENDIZAXE DOS ALUMNOS Será continua e global. Aspectos da avaliación: Individualizada, centrada na evolución de cada alumno e na súa situación inicial e particularidades. Integradora, contemplando a existencia de diferentes grupos e situación e a flexibilidade na aplicación dos criterios de avaliación que se seleccionan. Cualitativa, apreciando todos os aspectos que inciden en cada situación particular e avaliando de forma equilibrada os diversos niveis de desenvolvemento do alumno. Orientadora, aportando ó alumno/a información precisa para mellorar a súa aprendizaxe e adquirir estratexias apropiadas.
79
MOMENTOS DA AVALIACIÓN. Avaliación inicial (Ver seguinte apartado). Avaliación formativa: vemos as dificultades e os progresos en cada caso seguindo a evolución ó longo do proceso. Ao longo da programación didáctica e das unidades didácticas, valorando os progresos e as dificultades e realizando, si é necesario, un feedback ou retroalimentación. Avaliación sumativa: dos resultados ao termo do proceso total de aprendizaxe en cada período formativo e a consecución dos obxectivos. Ao finalizar cada unidade didáctica traballada avaliaremos o que os/as nenos/as teñen interiorizado. INFORMACIÓN DA AVALIACIÓN. Ao longo de cada un dos cursos realizarase para cada grupo de alumnos, polo menos, tres sesións de avaliación que serán presididas pola persoa titora. Finalizada cada unha das sesións de avaliación, as nais/pais ou persoas titoras legais do alumnado serán informados dos resultados das mesmas, da evolución académica dos seus fillos, así como das decisións adoptadas para o reforzo e/ou recuperación, se fose o caso.
INSTRUMENTOS AVALIADORES A primeira e máis importante neste nivel será a observación sistemática. Ante as produción dos/as alumnos/as realizarase un análise rigoroso. Nos intercambios orais cos/as alumnos/as poderase realizar un seguimento axeitado. Tamén se realizarán probas específicas sobre cada coñecemento que desexamos avaliar.
Procedementos: A observación directa e sistemática do traballo da aula, así como dos momentos máis libres nos que se poidan realizar intercambios inesperados. Manter momentos de intercambios cos nenos onde se poñan de manifesto aquelas dúbidas, inquedanzas, logros e dificultades atopadas. Revisión das producións individuais e grupais. 80
INSTRUMENTOS DE REXISTRO -
O libro do/a alumno/a. Informes individualizados. Táboas de cualificacións. Rexistro de observación. Diario anecdótico (diario de clase), para rexistrar calquera tipo de incidente ou problemática dun neno nun momento dado. Anotaranse os antecedentes e os consecuentes que se derivaron. Rexistro de condutas. Fichas de seguimento. Producións dos alumnos (orais e escritas). Xogos, conversacións. Listas de control nas que anotamos si os alumnos alcanzaron determinados conceptos ou obxectivos propostos. Escalas de estimación: avalían sobre todo actitudes e permiten coñecer o grao de consecución destas. Información aportada polas familias. Utilizaremos dúas técnicas de recollida de datos: entrevistas e cuestionarios.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
PORCENTAXES. A cualificación estará relacionada co grao de adquisición das competencias básicas do alumno de Primeiro Ciclo de EP, a través de todas as actividades que leve a cabo. O proceso de avaliación levarase a cabo tendo en conta as seguintes porcentaxes:
*
Comprensión. 40%
*
Comprensión oral. 20%
*
Comprensión lectora.20%
81
*
Lectura mecánica. 15%
*
Coñecemento da lingua: 10%
*
Expresión: 25% - Expresión oral: 20% - Expresión escrita (grafismo, produción de textos, ortografía, limpeza dos traballos):5%
*
Actitude. 10%(actitude ante a área, participación, autonomía, interese, esforzo).
En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: -
Sobresaliente (9 ou 10)
-
Notable (7 ou 8)
-
Ben (6)
-
Suficiente (5)
-
Insuficiente (1,2,3,ou 4)
82
83
ÁREA DE PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA: INGLÉS
ÁREA DE PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA: INGLÉS ÁREA
PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA
Obxectivos
Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE 1. COMPRENSIÓN DE TEXTOS ORAIS b f
B1.1. Estratexias de comprensión: -
-
-
-
B1.1. Comprender o sentido xeral de PLEB1.1. Comprende a textos orais propios da súa idade información esencial dun conto, Iniciación, mediante xogos e (contos breves e moi sinxelos, rimas rima ou canción moi breves e adiviñas, á formulación de hipóteses infantís, adiviñas moi evidentes) sinxelos, previamente traballados, sobre o que se vai escoitar en emitidos con ritmo discursivo lento, emitidos lentamente, cunha función dos interlocutores que con claridade e de viva voz ou por pronuncia ben articulada, e con participan na interacción e do medios técnicos que non distorsionen apoios visuais moi redundantes contexto, en situacións de a percepción da mensaxe, con apoio que axuden á comprensión. comunicación de carácter infantil, moi visual moi redundante que axude á sinxelas, familiares e habituais, e do comprensión. PLEB1.2.Comprende vocabulario seu interese. moi elemental e sinxelo sobre B1.2. Comprender preguntas e Identificación do tema de textos moi temas familiares acompañados de informacións relativas á información sinxelos, adaptados á súa idade e imaxes que os ilustran con persoal moi básica (nome, idade, aos seus intereses (contos, rimas claridade. gustos …), sinxelas, así como infantís, cancións). instrucións e peticións elementais Asociación de palabras e expresións relativas ao comportamento na aula. PLEB1.3. Comprende preguntas moi básicas e moi sinxelas con moi básicas sobre si mesmo/a B1.3. Facer hipóteses sobre o elementos paraverbais. (nome, idade, gustos...) e a posible sentido dun texto apoiándose Asociación de palabras e frases moi información igualmente básica en elementos paraverbais moi sinxelas a través da linguaxe non sobre outras persoas.
84
CCL
Ao longo do curso
CCL
2º trimestre
CCL
1º e 2º trimestres
CAA
ÁREA Obxectivos
PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos verbal ou co apoio de ilustracións en soporte papel ou dixital.
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
evidentes e en situacións de comunicación moi familiares.
- Seguimento non verbal de instrucións B1.4. Discriminar patróns sonoros, moi sinxelas. rítmicos e de entoación básicos. - Repetición, memorización e observación de modelos, para a adquisición de léxico e estruturas elementais da lingua estranxeira.
PLEB1.4. Sigue instrucións e comprende peticións relativas á vida escolar máis básica (abrir/pechar o libro, sentar, dar un lapis…).
PRIMEIRO Competencias clave CCL
Temporalización 1º trimestre
B1.2. Patróns sonoros, rítmicos e de entoación moi básicos: iniciación a algúns aspectos fonéticos, do ritmo e do ton da lingua estranxeira. BLOQUE 2. PRODUCIÓN DE TEXTOS ORAIS b c i
B2.1. Estratexias de produción:
B2.1. Falar de si mesmo/a e de persoas da súa contorna inmediata, - Planificación: de lugares e obxectos achegando - Concibir a mensaxe con claridade información moi fundamental: idade, e practicalo varias veces. nome, gustos, usando expresións e - Execución: frases moi sinxelas e de uso moi - Expresar a mensaxe con claridade frecuente, normalmente illadas ou axustándose aos modelos. enlazadas con conectores básicos. - Compensar as carencias lingüísticas mediante procedementos paralingüísticos. - Usar a linguaxe non-verbal que corresponda á situación comunicativa (xestos, expresións
PLEB2.1. Fai presentacións moi CCL breves e elementais previamente preparadas e ensaiadas sobre temas moi próximos a si mesmo/a (dicir o seu nome, idade, a súa cor favorita, presentar á súa familia, indicar os seus gustos) cunha pronuncia e entoación comprensibles.
B2.2. Participar de maneira simple e comprensible en conversas que PLEB2.2. Pregunta e responde requiran un intercambio directo de para dar/obter información en información en áreas de necesidade conversas moi sinxelas e inmediata ou sobre temas moi elementais (nome, idade, cor familiares, aínda que en ocasións a favoritas ou gustos). pronuncia non sexa moi clara e poida
85
CCL
Ao longo do curso
1º e 2º trimestre
ÁREA Obxectivos
PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
faciais, posturas, contacto visual ou corporal). - Participar activamente en rutinas de clase, representacións, cancións, dramatización etc, empregando respostas verbais e non verbais (movemento, accións, debuxos, modelado ou mímica).
Estándares de aprendizaxe
provocar malos entendidos. B2.3. Producir patróns sonoros, acentuais, rítmicos e de entoación básicos.
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
PLEB2.3. Amosa unha actitude de CCL escoita atenta. CSC
Ao longo do curso
PLEB2.4. Reproduce comprensiblemente textos orais moi sinxelos e breves (p.e. cancións, rimas) aprendidos a través de xogos.
Ao longo do curso
CCL CSC
- Repetir e reproducir en grupo textos orais sinxelos seguindo patróns orais. - Imitar situacións de comunicación sinxelas a través de dramatizacións, de xogos, de rutinas etc. - Empregar a lingua estranxeira en situacións variadas de comunicación (saúdo, despedida, presentacións, felicitación ás persoas da aula nos seus aniversarios, estados de ánimo...). B2.2. Patróns sonoros, rítmicos e de entoación moi básicos: iniciación a algúns aspectos fonéticos, do ritmo e do ton da lingua estranxeira. BLOQUE 3. COMPRENSIÓN DE TEXTOS ESCRITOS b
B3.1. Estratexias de comprensión:
B3.1. Identificar o tema e comprender PLEB3.1. Comprende palabras e o sentido xeral e as ideas principais frases moi sinxelas escritas,
86
CCL
Ao longo do curso
ÁREA Obxectivos f
PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
- Actualización moi guiada dos coñecementos previos sobre o tipo de texto que se vai ler (por ex. como acostuman ser os e as personaxes dos contos, como remata a historia, onde sucede a trama…).
en textos moi breves, sinxelos e moi relacionadas cos temas elementais, e nos que o tema tratado traballados. e o tipo de texto resulten moi familiares, e conteñan apoio visual PLEB3.2. Comprende a idea moi redundante en soporte papel ou principal dunha historia moi dixital. elemental acompañada de apoio visual e identifica os e as - Identificación da idea global de textos B3.2. Utilizar as estratexias básicas personaxes principais. moi sinxelos, elementais e moi de hipótese para a comprensión do familiares (contos, cancións ou sentido xeral e a identificación da PLEB3.3. Fai hipóteses sobre o rimas…), e encadrados por imaxes información esencial do texto. tema dun texto elemental a partir redundantes e títulos moi evidentes B3.3. Discriminar patróns gráficos e do titulo do mesmo e das imaxes do contido textual. recoñecer os significados e que o ilustran. - Identificación de palabras clave moi intencións comunicativas elementais evidentes, concretas, sinxelas e relacionados coas convencións PLEB3.4. Le en voz alta textos familiares relacionadas cos e coas ortográficas máis básicas que moi breves, moi elementais e personaxes a través da linguaxe non expresan pausas e exclamacións. previamente traballados de forma verbal ou co apoio de ilustracións. B3.4. Ler en voz alta textos moi oral, con entoación e pronuncia B3.2. Patróns gráficos, convencións breves, moi elementais e comprensibles e, se cumprise, ortográficas e de puntuación moi previamente traballados oralmente, rectificando espontaneamente elementais: amosando unha entoación e pronuncia adecuadas. - Iniciación ao proceso de asociación global de grafía, pronunciación e significado a partir de modelos escritos que representan expresións orais coñecidas.
BLOQUE 4. PRODUCIÓN DE TEXTOS ESCRITOS
87
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
CCL
Ao longo do curso
CCL
Ao longo do curso
CAA
CCL CAA
Ao longo do curso
ÁREA
PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA
Obxectivos b f
Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
B4.1. Estratexias de produción:
B4.1. Escribir textos moi curtos e PLEB4.1. Escribe palabras sinxelos, seguindo modelos, relacionadas coa súa imaxe e a - Planificación: compostos de frases simples illadas, súa vida cotiá. - Seleccionar o tipo de texto que se utilizando con razoable corrección as vai producir: conto, notas, diálogo convencións ortográficas máis PLEB4.2. Escribe pequenos teatral. elementais e os principais signos de diálogos ou narracións moi - Execución: puntuación, para falar de si mesmo/a, sinxelas e breves seguindo un - Expresar a mensaxe con claridade da súa contorna máis inmediata e de modelo dado e respectando a axustándose aos modelos. aspectos da súa vida cotiá, en estrutura gramatical máis sinxela. situacións familiares e predicibles. - Compensar as carencias léxicas PLEB4.3. Escribe frases moi mediante o uso do dicionario B4.2. Utilizar as estratexias básicas sinxelas, lexibles, organizadas visual do alumnado e programas máis adecuadas para a produción de con coherencia na súa secuencia informáticos. textos escritos moi sinxelos e e con léxico relacionado co tema elementais. - Seleccionar e empregar o léxico da escritura. adecuado ao tema. B4.3. Aplicar patróns gráficos e convencións ortográficas básicas - Iniciarse no emprego de PLEB4.4. Revisa o texto antes de para escribir con razoable corrección programas informáticos para facer a súa versión definitiva, palabras e frases curtas que utiliza reproducir mensaxes escritas moi elaborando borradores nos que se normalmente ao falar, pero non sinxelos. observa a reparación da ortografía necesariamente cunha ortografía B4.2. Patróns gráficos, convencións e doutros aspectos relacionados totalmente normalizada. ortográficas e de puntuación moi coa secuencia adecuada das elementais: frases e mesmo a pertinencia das ilustracións, se é o caso. - Uso dos signos de puntuación máis básicos. - Iniciación ao proceso de asociación global de grafía, pronunciación e significado a partir de modelos escritos que representan expresións orais coñecidas.
88
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
CCL
1º e 2º trimestres
CCL
3º trimestre
CCL
2º e 3º trimestres
CCL
3º trimestre
CAA
ÁREA Obxectivos
PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE 5. COÑECEMENTO DA LINGUA E CONSCIENCIA INTERCULTURAL b f
B5.1. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos: - Interese e curiosidade por aprender unha lingua estranxeira. - Recoñecemento e uso das fórmulas básicas da relación social e cortesía. - Interese polo traballo individual, en parellas ou grupos. B5.2. Funcións comunicativas: - Establecemento de relacións sociais: saudar, despedirse, agradecer, dirixirse aos demais.
B5.1. o seu uso comunicativo. B5.2. Iniciar e rematar as interaccións adecuadamente. B5.3. Obter e dar información básica persoal, sobre a súa contorna máis inmediata e na situación de comunicación propia da aula.
PLEB5.1. Identifica aspectos básicos da vida cotiá dos países onde se fala a lingua estranxeira (horarios, comidas, festas …) e compáraos cos propios, amosando unha actitude de apertura cara ao diferente.
B5.4. Expresar nocións moi básicas e PLEB5.2. Recoñece e utiliza elementais relativas a tamaño, fórmulas básicas de relación cantidade, posesión, número social. calidades físicas, forma e cor. B5.5. Expresar e identificar estados de ánimo básicos
- Realización de preguntas e respostas B5.6. Comprender e expresar o sinxelas sobre aspectos persoais permiso, o acordo. (nome, idade e gustos). - Realización de preguntas e respostas B5.7. Utilizar adecuadamente as estruturas morfosintácticas máis sinxelas sobre obxectos próximos á básicas e frecuentes para realizar as contorna escolar, os días da semana funcións comunicativas propias do e o tempo atmosférico). seu nivel. - Formulación de preguntas e respostas sobre obxectos e espazos B5.8. Recoñecer estruturas sintácticas básicas e os seus próximos á contorna escolar. significados asociados. - Expresión moi elemental da B5.9. Utilizar estruturas sintácticas posesión. básicas (p. ex. enlazar palabras ou - Expresión do gusto e a preferencia grupos de palabras con conectores (favoritos).
89
CSC
3º trimestre
CCL
Ao longo do curso
CSC
PLEB5.3. Participa CCL voluntariamente nas actividades CSIEE de aula e amosa curiosidade pola lingua e por coñecer aspectos socioculturais dos países onde se fala.
Ao longo do curso
PLEB5.4. Diferenza saúdos de despedidas e o uso fórmulas de cortesía (Please, thank you, excuse me).
1º trimestre
CCL CSC
PLEB5.5. Pregunta e responde de CCL xeito comprensible sobre aspectos persoais moi básicos nome, idade e gustos) e da súa contorna (obxectos, espazos e
2º e 3º trimestres
ÁREA Obxectivos
PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos - Expresión de cantidade. - Expresión de estado de ánimo. - Expresión de habilidade e capacidade para realizar unha acción. B5.3. Estruturas sintáctico-discursivas: - Preguntas e respostas sobre aspectos persoais como nome, idade, cor favorita ou estado (What’s your name?, My name is/ I’m, How old are you?, What´s your favourite colour? My favourite colour is, Are you happy/sad?, Yes, I am/No, I´m not). - Preguntas e respostas sobre os días da semana e o tempo atmosférico (What day is it today?, It´s, What´s the weather like today?, It´s).
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
elementais como e, ou).
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
seres vivos).
B5.10. Mostrar un control limitado PLEB5.6. Expresa e identifica CCL dun conxunto de estruturas estados de ánimo básicos (happy, gramaticais sinxelas e de modelos de sad…) oracións e frases dentro dun repertorio memorizado. PLEB5.7. Expresa e identifica o CCL B5.11. Comprender e utilizar o léxico permiso e a prohibición (you propio do nivel en contextos cant/can´t) o acordo (That’s right). comunicativos sinxelos. B5.12. Recoñecer e utilizar un PLEB5.8. Estrutura CCL repertorio limitado e moi elemental de adecuadamente os elementos das léxico de alta frecuencia relativo a oracións, mantén a concordancia situacións cotiás e temas habituais, de número e usa correctamente moi familiares e concretos os nexos básicos. relacionados coas súas experiencias, necesidades e intereses. PLEB5.9. Diferenza preguntas e CCL respostas moi simples.
- Preguntas e respostas sobre obxectos próximos á contorna escolar (What´s this?, It´s my…). - Expresión de posesión en primeira persoa (I´ve got) e formulación da pregunta correspondente (Have you got…?). - Expresión do gusto en primeira persoa en afirmativa (I like). - Expresión de cantidade: contar ata
90
1º trimestre
1º trimestre
Ao longo do curso
1º trimestre
PLEB5.10. Memoriza rutinas CCL lingüísticas básicas e moi sinxelas para, por exemplo, desenvolverse nas interaccións de aula.
1º trimestre
PLEB5.11. Participa activamente CCL en xogos de letras, elaboración de CSC glosarios ilustrados etc.
Ao longo do curso
PLEB5.12. Comprende e usa adecuadamente o vocabulario básico necesario para participar
Ao longo do curso
CCL CSC
ÁREA
PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA
Obxectivos
Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
20.
nas interaccións de aula, ler textos infantís moi sinxelos e escribir con léxico traballado previamente.
- Preguntas e respostas sobre as partes básicas do corpo e de elementos próximos a súa contorna (What´s this?, It´s…), membros da familia (Who´s this?, This is my (brother), alimentos (What´s this ?, This is). - Expresión de permiso e axuda (Can I…?). - Expresión de habilidade (I can…). B5.4. Léxico oral de alta frecuencia (recepción e produción) relativo cores, números, materiais e espazos escolares, formas xeométricas moi básicas, membros da familia mais próxima, comidas e bebidas elementais, xoguetes, partes do corpo, animais de compañía, estado de ánimo, tempo atmosférico, días da semana e accións.
91
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE
Participar en interaccións orais moi dirixidas sobre temas coñecidos en situacións de comunicación doadamente predicibles, con valoración e respecto das normas que rexen a interacción oral. Con este criterio avalíase a capacidade de responder de xeito sinxelo a peticións, instrucións ou de dar informacións. As interaccións tratarán sobre temas coñecidos, traballados previamente ou relacionados con necesidades de comunicación inmediatas como saudar e despedirse, presentarse, falar de gustos, en situacións comunicativas coñecidas como rutinas, hábitos, linguaxe de aula, representacións, recitacións ou cancións. Valorarase tamén a capacidade de participación activa nas actividades de aula e o respecto ás normas fundamentais que rexen as interaccións orais: escoitar e mirar a quen fala, esperar quenda de palabra, axustar o volume de voz, etc.
Captar a idea global e identificar algúns elementos específicos en textos orais, con axuda de elementos lingüísticos e non lingüísticos do contexto. Con este criterio avalíase se son capaces de captar progresivamente a idea global dunha mensaxe oral, en situacións de comunicación cara a cara, con apoio xestual e mímica e coas repeticións necesarias e recoñecer e comprender palabras clave e expresións básicas, relacionadas con actividades de aula ou do contexto escolar.
Ler e identificar palabras e frases sinxelas presentadas previamente de forma oral, sobre temas familiares e de interese. Este criterio avalía a capacidade de ler, tamén en voz alta, e comprender palabras e frases coñecidas oralmente a partir de todo tipo de actividades. A lectura apoiarase en elementos visuais e verbais referidos ao contexto en que aparecen estas expresións e formará parte de actividades lúdicas e comunicativas.
92
Escribir palabras, expresións coñecidas e frases a partir de modelos e cunha finalidade específica. Neste criterio avalíase se son capaces de escribir palabras e frases sinxelas utilizadas oralmente e de forma frecuente e repetitiva en actividades variadas. A escritura debe partir da observación dun modelo e ha de formar parte da realización dunha tarefa concreta e con funcionalidade determinada como escribir unha nota, facer un cartel, felicitar un aniversario ou completar unha canción ou un poema.
Recoñecer e reproducir aspectos sonoros, de ritmo, acentuación e ton de expresións que aparecen en contextos comunicativos habituais. Este criterio trata de avaliar se recoñecen e son capaces de reproducir aspectos sonoros, de ritmo, acentuación e ton cando participan activamente escoitando, repetindo e anticipando expresións e en actividades de lectura en voz alta e sempre a partir de modelos.
Usar estratexias básicas para aprender a aprender, como pedir axuda, acompañar a comunicación con xestos, utilizar dicionarios visuais e identificar algúns aspectos persoais que a axuden a aprender mellor. Este criterio pretende avaliar a utilización de estratexias básicas que favorecen o proceso de aprendizaxe como a utilización de recursos visuais e mímicos, a petición de axuda e aclaracións, o uso de dicionarios visuais e a valoración aínda que sexa moi elemental dos seus progresos.
Usar as tecnoloxías da comunicación e a información para aprender a aprender. Con este criterio preténdese avaliar o uso das tecnoloxías da información e a comunicación tanto como medio de acceso a contidos lingüísticos en formato multimedia, como medio de expresión oral e escrita.
Mostrar interese e curiosidade por aprender a lingua estranxeira e recoñecer a diversidade lingüística como elemento enriquecedor.
93
Con este criterio avalíase se participan, esfórzanse e mostran interese en aprender a lingua estranxeira. Así mesmo se valorará se van tomando conciencia da importancia de coñecer linguas para comunicarnos con persoas de lugares diferentes e se aprecian a diversidade lingüística como un elemento enriquecedor para todos.
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
-
Ampliar su competencia en la expresión y comprensión de los mensajes orales y escritos, adecuándose a los diferentes contextos.
-
Leer correctamente diferentes textos respetando los signos de puntuación y la entonación.
-
Comprender y utilizar distintos tipos de textos con intenciones comunicativas o creativas.
-
Realizar lectura comprensiva de diferentes textos y responder preguntas que estén relacionadas con dicha lectura.
-
Escribir frases y textos cortos significativos en situaciones cotidianas y escolares a partir de modelos con una finalidad determinada y con un formato establecido, tanto en soporte papel como digital.
-
Identificar algunos aspectos de la vida cotidiana de los países donde se habla la lengua extranjera y compararlos con los propios.
94
-
Apreciar e valorar diferentes manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e desfrute e consideralas como parte do patrimonio dos pobos.
-
Usar algúnasestratexias para aprender a aprender, como pedir aclaracións, acompañar la comunicación con xestos, utilizar dicionariosvisuais y bilingües, recuperar, buscar y recopiar información sobre temas coñecidos en diferentes soportes e identificar algúns aspectos persoais que le axudan a aprender mellor.
-
O respecto polas opinións dos demais, a organización dos materiais de estudio, e o fomento do traballo cooperativo.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
Ao entender a avaliación como parte esencial do proceso de ensino-aprendizaxe, utilizarémola como instrumento moi válido no noso labor docente, detectando os progresos e dificultades, e buscando formas de intervención axustadas ás necesidades concretas de cada alumno/a.
A avaliación que levaremos a cabo con respecto ao proceso de ensino-aprendizaxe será continua e constará dos seguintes momentos: -
Avaliación inicial, para coñecer o punto de partida. Avaliación formativa, para coñecer os logros e dificultades no momento mesmo de producirse. Avaliación final, para coñecer o nivel alcanzado ao termo de cada momento de ensino-aprendizaxe.
95
Utilizaranse: -
Laminas de autoavaliación. Láminas de avaliación de cada unidade por parte do profesor. Láminas de avaliación individual por alumno. Tests de avaliación inicial ou diagnóstica. Tests de final dos trimestres. Tests de final de curso.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
80% Expresión/ Comprensión Oral 10% Expresión/ Comprensión Escrita · Iniciativa á hora de participar e respecto á intervencióndos outros. · A produción oral: novo vocabulario, correcta formacióngramatical da frase… · Fluidez e recursos a hora de improvisar unha resposta. · Esforzo realizado para poderse comunicarse con éxito.
96
· Comprender as órdenes do día a día e as novasaprendidas. · Seguir historias narradas. · Anotación correcta do vocabulario novo.
Sobre a calificación final e por medio da observación directa doseguimento do alumno, poderase modificar a notatendo en conta os seguintes aspectos: - Regularidade e constancia nel traballo do día a día. -Participación de cada alumno nas actividades diarias. -Motivación e interés del alumnado hacia o aprendizaxe da lingua inglesa. Tendo en conta estes criterios, evaluarase acomprensión e a expresión oral por medio dunha observacióndirecta e individualizada. En canto á expresión e comprensión escrita, se tomaránota da realización diaria das actividades realizadas e do material de reforzo e ampliación empregado.
10% Actitude ante a materia - Interés. - Atención e Participación. - Respecto á área de Inglés e os materiales.
97
En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: -
Sobresaliente (9 ou 10)
-
Notable (7 ou 8)
-
Ben (6)
-
Suficiente (5)
-
Insuficiente (1,2,3,ou 4)
98
99
ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA
ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA
EDUCACIÓN PLÁSTICA
ÁREA
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA)
Obxectivos
Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE 1. EDUCACIÓN AUDIOVISUAL a j
B1.1. Valoración e respecto polas obras plásticas do contorno.
b a j b
B1.1. Amosar respecto pola área e polos diferentes tipos de expresión plástica.
B1.2. Valoración da limpeza, a orde e B1.2. Valorar a limpeza, os a presentación ao realizar un traballo. materiais e a orde na realización dunha tarefa plástica e o seu B1.3. Satisfacción na manipulación e produto final. na exploración de diferentes
EPB1.1.1. Valora e respecta os diferentes tipos de expresión plástica.
CCEC
Ao longo do curso
CSC
EP1.2.1. Valora a importancia da CCEC limpeza, do coidado do material CSC e da orde para alcanzar o resultado final proposto.
Ao longo do curso
EP1.3.1. Describe calidades e características de materiais, obxectos e instrumentos presentes no contexto natural e artificial.
CCEC
Ao longo do curso
EP1.3.2. Identifica, nomea e debuxa as formas básicas.
CCEC
materiais. B1.4. Interese por usar adecuadamente os instrumentos, os espazos etc. j e
B1.5. Observación e exploración sensorial dos elementos plásticos presentes nos ámbitos natural, artificial e artístico.
B1.3. Describir calidades e características dos materiais, dos obxectos e dos instrumentos presentes no contexto natural e artificial. B1.6. Descrición de imaxes presentes no contexto próximo. B1.7. Observación de elementos plásticos do ambiente artificial presentes en edificios, moblaxe urbana, luminosos ou sinais.
CAA
Ao longo do curso
CCL CMCCT
EP1.3.3. Identifica os tamaños.
CCEC CMCCT
Ao longo do curso
EP1.3.4. Identifica e usa as
CCEC
Ao longo do curso
100
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
cores aprendidas.
e j
B1.8. Descrición verbal de sensacións e observacións das obras plásticas.
EP1.3.5. Nomea e recoñece as figuras xeométricas básicas e os elementos plásticos.
CCEC
EP1.3.6. Recoñece e nomea as principais partes da figura humana.
CMCCT
EP1.3.7. Identifica figuras xeométricas básicas.
CCEC
EP1.3.8. Identifica os diferentes tipos de liña.
CCEC
CCL CMCCT Ao longo do curso
CCL
Ao longo do curso
CMCCT 2º e 3º Trimestres
CMCCT
B1.4. Usar léxico sinxelo e adecuado para comentar as obras plásticas propias e alleas.
EPB1.4.1. Describe o que sente ou pensa sobre as súas propias creacións plásticas e as dos compañeiros e as compañeiras, usando o vocabulario axeitado.
CCL
B1.5. Identificar diferentes formas de representación do espazo.
EPB1.5.1. Observa diferentes formas de presentar o espazo.
CCEC
B1.9. Observación da obra plástica e visual no contexto, en exposicións e en museos, e comentarios posteriores sobre elas.
Ao longo do curso
Ao longo do curso
CSIEE CCEC
B1.10. Expresión oral das impresións que a obra artística xera. j
B1.11. Exploración de distancias, percorridos e situacións de obxectos e persoas en relación co espazo. B1.12. Observación de diferentes maneiras de representar o espazo (fotografía aérea, planos de vivendas, maquetas, mapas etc.).
Ao longo do curso
CAA CMCCT
EPB1.5.2. Explora as distancias, os percorridos e as situacións de obxectos e persoas en relación ao espazo. BLOQUE 2. EXPRESIÓN ARTÍSTICA
101
CCEC CAA
Ao longo do curso
ÁREA Obxectivos j
j
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos B2.1. Uso de diferentes formas, texturas e cores nas producións.
B2.2. Elaboración de debuxos, pinturas, colaxes, estampaxes, ilustracións, volumes, encartado de formas etc.
Criterios de avaliación B2.1. Probar en producións propias as posibilidades que adoptan as formas, texturas e cores.
B2.2. Realizar composicións plásticas que representen o mundo imaxinario, afectivo e social.
B2.3. Manipulación de obxectos para a súa transformación (monicreques, disfraces, escenarios etc.). B2.4. Exploración de recursos dixitais para a creación de obras.
a b
B2.5. Manipulación adecuada de materiais, instrumentos e espazos.
CURSO
B2.3. Respectar e coidar os materiais, os utensilios e os espazos.
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
EPB2.1.1. Manexa e emprega as diferentes texturas naturais e artificiais.
CCEC
Ao longo do curso
EPB2.1.2. Emprega os diferentes tipos de liña e experimenta con elas para completar debuxos.
CCEC
Ao longo do curso
EPB2.1.3. Usa diferentes tipos de materiais e experimenta con eles para crear a posteriori obras plásticas.
CCEC
EPB2.1.4. Sitúa elementos no espazo nas producións plásticas.
CCEC
Ao longo do curso
EPB2.2.1. Produce e identifica obras sinxelas usando formas xeométricas básicas.
CCEC
Ao longo do curso
EPB2.2.2. Elabora portadas, colaxes e outros obxectos empregando as ferramentas e as técnicas básicas (recortar, pegar, encher; usar pinceis, rotuladores, lapis de cores etc.).
CCEC
EPB2.2.3. Realiza un mosaico, coa axuda da cuadrícula, identificando e recoñecendo os tamaños.
CCEC
2º e 3º Trimestres
EPB2.2.4. Elabora e representa imaxes despois dunha presentación audiovisual.
CCEC
Ao longo do curso
EPB2.3.1. Respecta as normas preestablecidas e coida os materiais, os utensilios e os
CCEC
102
CSIEE
Ao longo do curso
CAA
CAA Ao longo do curso
CSIEE
CAA
CSC
Ao longo do curso
ÁREA
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA)
Obxectivos
Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
espazos.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE
Determinarase se o alumno e a alumna: - Describe algunhas calidades (tamaño, forma, cor, peso, textura) de materiais e obxectos manipulables presentes no contorno, como resultado dunha exploración multisensorial lúdica. - Realiza composicións gráficas cuxa elaboración requira o control da motricidade fina. - Representa por medio dunha secuencia curta de imaxes (antes, agora, despois) personaxes ou accións familiares e significativas para el ou para ela. - Representa diferentes roles e situacións da vida cotiá mediante o xogo colectivo, utilizando os recursos expresivos do corpo (xestos, actitudes e movementos). - Utiliza os recursos expresivos do corpo, os obxectos, a luz e o son para representar personaxes e situacións dramáticas sinxelas e para comunicar ideas, sentimentos e vivencias. - Identifica algún dos elementos básicos do xogo dramático (personaxes, trama, espazo e tempo) e realiza improvisacións a partir deles. - Imita, mediante pantomima, personaxes ou accións cotiás, incorporando á representación ruídos e onomatopeas e adecuando o ritmo dos movementos ás características do personaxe ou acción representados. - Utiliza algúns recursos dramáticos e expresivos básicos (monicreques, marionetas, teatro de sombras, etc.) na realización de representacións colectivas xunto a outros compañeiros. - Realiza individualmente ou en grupo producións artísticas sinxelas onde se integran as diferentes linguaxes artísticas e expresivas (corporal, plástica, icónica e musical).
103
- Comenta as súas impresións sobre algunha das manifestacións artísticas ás que o alumno e a alumna teñen acceso, relacionando os elementos presentes na obra coa experiencia e os gustos persoais.
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
Comunicación lingüística -
Valorar a obra artística. Buscar a orixinalidade narrativa e formal. Obter información relevante e suficiente a partir da observación. Describir procesos de traballo e argumentación de solucións. Desenvolver capacidades relacionadas coa fala, como a respiración, a dicción e a articulación. Adquirir un vocabulario específico da área. Xerar intercambios comunicativos.
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía - Representar xeometricamente os esquemas de debuxo e as formas de seres e obxectos cotiáns. - Poñer en práctica procesos de razoamento e identificar a validez destes. - Valorar o grao de certeza dos resultados derivados do razoamento. Competencia dixital. - Usar a tecnoloxía para o tratamento de imaxes visuais. - Transmitir información mediante técnicas plásticas. - Analizar a imaxe e a mensaxe que transmite. - Analizar a imaxe, o son e as mensaxes que estes transmiten. - Buscar, seleccionar e intercambiar información sobre manifestacións artísticas para o seu coñecemento e goce. - Usar a tecnoloxía para mostrar procesos relacionados coa música e coas artes visuais. Competencias sociais e cívicas -
Indagar e planificar procesos. 104
-
Coidar e conservar materiais e instrumentos. Ter flexibilidade ante un mesmo suposto. Traballar en equipo cooperando e asumindo responsabilidades. Aplicar técnicas concretas e utilizar os espazos de maneira axeitada. Seguir as normas e as instrucións dadas. Expresarse buscando o acordo con actitude de respecto, de aceptación e de entendemento. Mostrar actitudes de respecto cara aos demáis e cara a un mesmo. Apreciar o contorno a través de cores, formas, sons, texturas, etc., presentes na natureza e nas obras realizadas polo home. Tomar conciencia da importancia de contribuír a preservar un contorno físico agradable e saudable. Aproveitar a información xestual ofrecida polo contorno humano e modélico.
Conciencia e expresións culturais -
Ter interese polo coñecemento dos materiais. Experimentar con técnicas e materiais. Explorar os materiais cromáticos e gozar cos resultados obtidos. Intercambiar información sobre imaxes de calquera época e cultura. Representar formas presentes no espazo natural. Coñecer diferentes códigos artísticos e utilizar as técnicas e os recursos que lles son propios. Facilitar a expresión e a comunicación. Coñecer, valorar e manter unha actitude crítica ante as manifestacións culturais e artísticas. Promover a iniciativa, a imaxinación e a creatividade. Apoiar e apreciar as iniciativas e as contribucións alleas. Utilizar con fruición as técnicas plásticas.
Aprender a aprender -
Ter curiosidade respecto do resultado final dunha actividade manipulativa. Valorar o potencial creativo contido nas formas sinxelas. Indagar e planificar procesos. Esforzarse por alcanzar resultados orixinais. Observar co obxecto de adquirir información relevante e suficiente. Reflexionar sobre os procesos na manipulación de obxectos, a experimentación con técnicas e materiais e a exploración sensorial de sons, texturas, formas e espazos. Utilizar os coñecementos adquiridos en situacións diferentes. Explorar de maneira sensorial os espazos. 105
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor -
Manipular materiais e adquirir bagaxe plástica expresiva. Experimentar e gozar co uso de técnicas e materiais. Desenvolver iniciativas e solucións diversas. Favorecer a creatividade levando a cabo iniciativas e barallando diferentes posibilidades. Fomentar a orixinalidade e a busca de novas formas innovadores no proceso creativo. Elixir os recursos tendo en conta a intencionalidade expresiva do que se desexa lograr. Planificar o proceso creativo e esforzarse por alcanzar resultados orixinais. Adquirir coñecementos e buscar solucións a partir da exploración e da indagación Utilizar o medio como pretexto para a creación artística.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
A avaliación será integral e en tres direccións: -Análise do proceso de aprendizaxe dos alumnos. -Análise do proceso de ensinanza. -Análise do proceso de ensinanza e da práctica docente. AVALIACIÓN DO PROCESO DE APRENDIZAXE DOS ALUMNOS Será continua e global. Aspectos da avaliación: Individualizada, centrada na evolución de cada alumno e na súa situación inicial e particularidades. Integradora, contemplando a existencia de diferentes grupos e situación e a flexibilidade na aplicación dos criterios de avaliación que se seleccionan.
106
Cualitativa, apreciando todos os aspectos que inciden en cada situación particular e avaliando de forma equilibrada os diversos niveis de desenvolvemento do alumno. Orientadora, aportando ó alumno/a información precisa para mellorar a súa aprendizaxe e adquirir estratexias apropiadas. MOMENTOS DA AVALIACIÓN. Avaliación inicial (Ver seguinte apartado). Avaliación formativa: vemos as dificultades e os progresos en cada caso seguindo a evolución ó longo do proceso. Ao longo da programación didáctica e das unidades didácticas, valorando os progresos e as dificultades e realizando, si é necesario, un feedback ou retroalimentación. Avaliación sumativa: dos resultados ao termo do proceso total de aprendizaxe en cada período formativo e a consecución dos obxectivos. Ao finalizar cada unidade didáctica traballada avaliaremos o que os/as nenos/as teñen interiorizado.
INFORMACIÓN DA AVALIACIÓN. Ao longo de cada un dos cursos realizarase para cada grupo de alumnos, polo menos, tres sesións de avaliación que serán presididas pola persoa titora. Finalizada cada unha das sesións de avaliación, as nais/pais ou persoas titoras legais do alumnado serán informados dos resultados das mesmas, da evolución académica dos seus fillos, así como das decisións adoptadas para o reforzo e/ou recuperación, se fose o caso.
INSTRUMENTOS AVALIADORES A primeira e máis importante neste nivel será a observación sistemática. Ante as produción dos/as alumnos/as realizarase un análise rigoroso. Nos intercambios orais cos/as alumnos/as poderase realizar un seguimento axeitado. Tamén se realizarán probas específicas sobre cada coñecemento que desexamos avaliar.
107
Procedementos: A observación directa e sistemática do traballo da aula, así como dos momentos máis libres nos que se poidan realizar intercambios inesperados. Manter momentos de intercambios cos nenos onde se poñan de manifesto aquelas dúbidas, inquedanzas, logros e dificultades atopadas. Revisión das producións individuais e grupais. INSTRUMENTOS DE REXISTRO -
O libro do/a alumno/a. Informes individualizados. Táboas de cualificacións. Rexistro de observación. Diario anecdótico (diario de clase), para rexistrar calquera tipo de incidente ou problemática dun neno nun momento dado. Anotaranse os antecedentes e os consecuentes que se derivaron. Rexistro de condutas. Fichas de seguimento. Producións dos alumnos (orais e escritas). Xogos, conversacións. Listas de control nas que anotamos si os alumnos alcanzaron determinados conceptos ou obxectivos propostos. Escalas de estimación: avalían sobre todo actitudes e permiten coñecer o grao de consecución destas. Información aportada polas familias. Utilizaremos dúas técnicas de recollida de datos: entrevistas e cuestionarios.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
PORCENTAXES. A cualificación estará relacionada co grao de adquisición das competencias básicas do alumno de Primeiro Ciclo de EP, a través de todas as actividades que leve a cabo. O proceso de avaliación levarase a cabo tendo en conta as seguintes porcentaxes: Plástica: 50% 108
Música: 50% Os porcentaxes axudarán a calcular a nota media da área de Educación Artística. No caso de existir unha grande diferenza na cualificación entre Plástica e Música prevalecerá a nota intermedia entre ambas áreas. PLÁSTICA. *
Realización e presentación final da tarefa. 40 % ( Presentación e limpeza, precisión dos trazos, direccionalidade...).
*
Creatividade: 25 % . Imaxinación na realización dos diferentes traballos. Capacidade creativa.
Atención, interese e esforzo persoal: 25%. Superación das diferentes técnicas empregadas na realización do traballo, esforzo por superar as dificultades atopadas, respecto e valoración das obras propias e alleas, disposición do alumno cara a aprendizaxe de diferentes técnicas.
Presentación das tarefas nos tempos marcados: 10%. Puntualidade, organización, limpeza..
Estes serán os criterios de cualificación: -
Sobresaínte (90% ou 100 %). Notable (70% ou 80%). Ben (60%). Suficiente (50%). Insuficiente ( Inferior a 50%).
109
EDUCACIÓN MUSICAL
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE 1. ESCOITA j b
B1.1. Calidades do son: timbre, duración, altura e intensidade. B1.2. Identificación de trazos distintivos de sons do contexto natural e social.
B1.1. Explorar, escoitar e describir calidades e características de materiais, obxectos, sons e instrumentos presentes no contexto natural.
B1.4. Utilización de xogos e aplicacións informáticas educativas sinxelas para a discriminación auditiva. Curiosidade por descubrir os sons do contexto e as súas características. B1.5. Audición de pezas vocais e identificación de voces femininas e masculinas. B1.6. Recoñecemento visual e auditivo, e denominación dalgúns instrumentos musicais da aula e da música escoitada e interpretada no contexto do alumnado.
a
B1.7. Audición de pezas vocais e instrumentais.
CECC
1º Trimestre
CAA
EMB1.1.2. Representa graficamente CCEC ou corporalmente estas calidades: son curto, longo, ascendente e descendente, forte, piano, agudo e grave.
B1.3. Representación corporal e gráfica de sons de diferentes características.
j
EMB1.1.1. Manipula e explora as calidades sonoras do corpo, dos instrumentos, dos obxectos, dos animais e da voz.
EMB1.1.3. Recoñece e discrimina os sons do seu contexto.
CCEC
EMB1.1.4. Utiliza aplicacións informáticas e xogos para a discriminación auditiva destas calidades.
CCEC
EMB1.1.5. Identifica voces masculinas e femininas.
CCEC
CD
B1.2. Manter unha actitude de respecto EMB1.2.1. Respecta os tempos de CSC e de escoita activa. silencio para o bo estudo dos sons e CCEC
110
Ó longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
a escoita das audicións. EMB1.2.2. Respecta as opinións dos seus compañeiros e das súas compañeiras, así como do profesorado. j
e
j e
CCEC
B1.8. Audición activa e recoñecemento B1.3. Coñecer obras curtas de distintos EMB1.3.1. Coñece algunhas CCEC dunha selección de pezas musicais estilos e de diferente autoría. persoas compositoras e relaciónaas breves. coas súas obras. B1.9. Identificación das principais profesións relacionados coa música e da actividade que se desenvolve nelas (dirección, instrumentista e público).
j
CSC
B1.10. Comunicación oral das impresións que causa a música escoitada.
B1.11. Elementos da música: tempo e dinámica. B1.12. Distinción e representación corporal ou gráfica dalgúns elementos da música escoitada.
B1.4. Comunicar utilizando un vocabulario adecuado ás sensacións e ás impresións sentidas na audición.
EMB1.3.2. Coñece as figuras do/da director/ora de orquestra, instrumentista e público.
CCEC
EMB1.4.1. Representa mediante diferentes técnicas os aspectos básicos dunha audición e os sentimentos que suscitou.
CCL
EMB1.4.2. Emprega vocabulario básico musical adaptado ao seu nivel.
CCL
CCEC
Ó longo de todo o curso
CCEC
B1.5. Identificar e expresar a través de EMB1.5.1. Coñece, identifica e CCEC diferentes linguaxes algúns dos representa elementos básicos da CAA elementos dunha obra musical (timbre, linguaxe musical: pulsación, longo, velocidade, intensidade e carácter). curto, rápido, lento, forte, piano, son, silencio, agudo, grave, pentagrama (liñas e espazos), clave de sol,
111
2º Trimestre
3º Trimestre
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
B1.13. Forma musical: repetición e contraste. Identificación da repetición (AA) e o contraste (AB) en cancións e obras musicais.
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
branca e negra. EMB1.5.2. Utiliza notación non convencional para representar elementos do son.
CCEC
EMB1.5.3. Utiliza aplicacións informáticas sinxelas para realizar actividades musicais.
CD CCEC
BLOQUE 2. INTERPRETACIÓN MUSICAL j b
B2.1. Exploración das posibilidades sonoras da voz, o corpo e os obxectos. B2.2. Construción de instrumentos musicais sinxelos con obxectos de uso cotián.
j b
B2.1. Coñecer e utilizar as EMB2.1.1. Repite esquemas posibilidades sonoras e musicais do rítmicos escoitados. corpo e doutros obxectos, manipulando materiais como fonte de son.
B2.3. Práctica de xogos de relaxación, B2.2. Exercitar as vocalizacións e as respiración, dicción e coordinación. pronuncias interpretando un pequeno repertorio de cancións sinxelas e B2.4. Interpretación e memorización practicando a improvisación. de ladaíñas e cancións ao unísono.
CCEC CMCCT CAA
EMB2.1.2. Elabora pequenos instrumentos con materiais de reciclaxe.
CSC
EMB2.2.1. Interpreta individualmente ou en grupo un pequeno repertorio de cancións sinxelas.
CCEC
EMB2.2.2. Realiza pequenas improvisacións melódicas sobre algunha base dada.
CCEC
CAA
CSC
CAA
EMB2.2.3. Fai de xeito consciente o CAA
112
1º Trimestre
Ó longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
proceso da respiración. EMB2.2.4. Le e interpreta con ritmo ladaíñas e cancións ao unísono.
CCEC CCL CMCCT
j b
B2.5. Imitación de fórmulas rítmicas e melódicas. B2.6. Lectura e interpretación de partituras breves e sinxelas con grafías non convencionais, e de esquemas rítmicos e melódicos elementais con notación tradicional.
B2.3. Reproducir, crear e representar EMB2.3.1. Acompaña cancións, esquemas rítmicos e melódicos coa danzas e textos con fórmulas voz, o corpo, os instrumentos e patróns rítmicas básicas. de movemento. EMB2.3.2. Xoga a preguntaresposta con motivos melódicos e rítmicos.
B2.7. Iniciación á notación musical e ás grafías non convencionais como medio de representación da música: pentagrama, clave de sol, colocación das notas no pentagrama, figuras brancas, negras e silencio de negra.
EMB2.3.3. Crea pequenos esquemas rítmicos con brancas, negras e silencio de negra.
CCEC CMCCT
CAA CCEC CMCCT CCEC CAA CMCCT
EMB2.3.4. Elixe e combina ostinatos CCEC rítmicos sinxelos e efectos sonoros CAA para o acompañamento de recitacións, cancións e pezas instrumentais, con identificación da súa grafía.
B2.8. Utilización da percusión corporal e dos instrumentos de pequena percusión como recursos para o acompañamento de textos, cancións e danzas. B2.9. Selección e combinación de obstinatos rítmicos e efectos sonoros para o acompañamento de recitacións, cancións e pezas instrumentais.
EMB2.3.5. Elixe e combina sons vocais, obxectos e instrumentos para a sonorización de situacións, relatos breves e imaxes, con
B2.10. Selección de sons vocais,
113
CCEC CAA
2º e 3º Trimestres
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
obxectos e instrumentos para a sonorización de situacións, relatos breves e imaxes.
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
identificación da súa grafía.
BLOQUE 3. A MÚSICA O MOVEMENTO E A DANZA j b a
B3.1. Práctica de técnicas básicas do movemento: mobilización funcional, movementos fundamentais de locomoción e deseños no espazo.
B3.1. Realizar pequenas coreografías.
EMB3.1.1. Realiza pequenas CCEC coreografías en grupo, adecuando o CSC movemento corporal coa música. EMB3.1.2. Interactúa adecuadamente cos compañeiros e coas compañeiras, amosando interese e respectando as normas e as intervencións das demais persoas.
j
B3.2. Práctica de xogos motores B3.2. Coñecer e valorar as EMB3.2.1. Responde co seu corpo acompañados de secuencias sonoras, posibilidades sonoras, de movemento e a estímulos sonoros. cancións e pezas musicais, e expresivas do corpo. interpretación de danzas sinxelas. B3.3. Improvisación de movementos en resposta a diferentes estímulos sonoros.
EMB3.2.2. Coordinar extremidades superiores e inferiores nos desprazamentos coa música.
114
Ó longo de todo o curso
CCEC CSC
CCEC
CCEC
Ó longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
EMB3.2.3. Identifica e utiliza o corpo CCEC como instrumento para a expresión de sentimentos e emocións.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE
1. Explorar con coidado e seguridade materiais, obxectos e instrumentos, especialmente os singulares da nosa comunidade, identificando as súas principais características e calidades musicais (altura, intensidade, timbre, duración). 2. Ser quen de manipular adecuadamente materiais, obxectos e instrumentos propios doutras culturas identificando as súas principais características e calidades. 3. Recoñecer instrumentos corporais e utilizalos como medios de expresión musical. 4. Clasificar e agrupar os instrumentos escolares de percusión de altura indeterminada por familias: parche, metal e madeira. 5. Recoñecer os instrumentos escolares de percusión pola súa forma e polo seu timbre.
115
6. Acompañar cancións co acento e co pulso utilizando instrumentos corporais e de percusión de altura indeterminada. 7. Expresar as sensacións producidas polo manexo de diferentes tipos de materiais, instrumentos e obxectos propias da comunidade. 8. Acompañar exercicios rítmicos con instrumentos corporais. 9. Interpretar sinxelos motivos rítmicos escritos en linguaxe non convencional, con instrumentos de percusión corporal e de altura indeterminada. 10. Asociar as distintas partes das audicións propostas co debuxo correspondente dentro do musicograma que se relaciona con eles. 11. Ser quen de usar os recursos expresivos do propio corpo (voz, xestos corporais, movementos e desprazamentos) para responder a estímulos auditivos que percibe do medio no que está o centro. 12. Discriminar auditivamente sons agradables e desagradables. 13. Discriminar sons do contorno escolar. 14. Desenvolver a capacidade de atención e a dinámica de escoita activa. 15. Desenvolver a capacidade de distinguir os sons pola súa duración, a súa intensidade, a súa altura e o seu timbre. 16. Identificar sons agudos e graves. 17. Discriminar auditivamente os sons da natureza. 18. Imitar de forma sincronizada sons de animais domésticos.
116
19. Discriminar auditivamente os timbres de animais salvaxes. 20. Empregar o propio corpo, os obxectos e os instrumentos dos que dispomos para realizar acompañamentos sinxelos de diversas cancións e melodías. 21. Situar,
orientar
e
mover
o
propio
corpo
polo
espazo
coñecido,
empregando
diferentes
formas
de
desprazamento
(proximidade/afastamento, dereita/esquerda, diante/detrás, arriba/abaixo…). 22. Discriminar liñas melódicas ascendentes e descendentes. 23. Escribir o nome das notas. 24. Completar o nome das notas en orde ascendente e descendente. 25. Recoñecer a composición de cinco liñas e catro espazos do pentagrama. 26. Recoñecer, escribir e interpretar as figuras branca, negra e corchea (cos seus silencios correspondentes) combinándoas entre si. 27. Asociar a dobre corchea coa sílaba rítmica correspondente. 28. Recoñecer o acento e o pulso nun esquema dado. 29. Repetir e escribir convencionalmente ritmos con todas as figuras estudadas. 30. Participación en audicións de manifestacións musicais da nosa comunidade expresando, de forma respectuosa con elas, as sensacións, ideas e emocións que transmiten.
117
31. Identificar algunhas das manifestacións musicais do noso contorno relacionándoas cos acontecementos que evocan. 32. Ser quen de apreciar a capacidade de coordinación e axuste de percusións nos exercicios de ritmo. 33. Cantar as cancións coa entoación adecuada e interpretar correctamente as coreografías asociadas ás mesmas. 34. Utilizar adecuadamente os recursos expresivos da voz para o canto e para a imitación de sons. 35. Describir, a través da súa exploración auditiva, algunhas calidades (curto/longo, forte/feble, grave/agudo…). 36. Escoitar e interpretar sons de distinta duración. 37. Recoñecer o silencio como a ausencia do son. 38. Ler e interpretar secuencias métrico/rítmicas con sons e silencios. 39. Explorar por medio das audicións os sons producidos por obxectos, instrumentos musicais, etc..., propios do noso patrimonio. 40. Escribir de forma non convencional un ritmo sinxelo. 41. Valorar manifestacións musicais da nosa comunidade e de distintas culturas coa axuda das novas tecnoloxías da información recoñecendo o papel que a expresión vocal, instrumental e corporal ten nelas. 42. Participar na escoita, audición e interpretación de obras musicais sinxelas mostrando actitudes de respecto e colaboración cos demais. 43. Desenvolver a percepción auditiva a través da audición de fragmentos musicais.
118
44. Interpretar cancións infantís, axustando a súa voz á do grupo prestando atención ao carácter, á expresión, á dicción e á dinámica. 45. Realizar acompañamentos sinxelos de diversas cancións e melodías a través do propio corpo, dos obxectos e dos instrumentos do noso contorno. 46. Interesarse por coñecer músicas de distintas características apreciando os elementos creativos e innovadores destas e valorando o patrimonio musical. 47. Identificar, entre varios motivos melódico/rítmicos sinxelos, un motivo escoitado e relacionalo coa súa representación convencional. 48. Entoar e acompañar con xestos, desfile, movementos ou danzas as cancións de cada unidade. 49. Participar en danzas sinxelas da nosa comunidade e doutras culturas. 50. Interpretar unha danza coas cancións de cada unidade con movemento e percusión corporal.
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
COMPETENCIA EN COMUNICACIÓN LINGÜISTICA -
Aplicar o vocabulario relacionado cos contidos da educación musical para posibilitar o avance do intercambio comunicativo e a expresión de emocións e opinións persoais.
-
Escribir e ler os nomes das notas.
119
-
Aprender un repertorio de cancións (orais e escritas) referidas ao tema da unidade didáctica.
-
Aprender rimas, coplas, trabalinguas e adiviñas.
-
Describir de xeito ordeado e significativo instrumentos musicais propios da nosa cultura e doutras.
-
Describir oralmente os diferentes elementos que observen nunha imaxe.
-
Utilizar a voz e o corpo como instrumentos de expresión e comunicación.
-
Relacionar o ritmo musical e as palabras e frases escritas.
COMPETENCIA MATEMÁTICA -
Traballar a preescritura musical (concepto de liña e espazo).
-
Traballar as figuras musicais e o silencio e a súa duración proporcional.
-
Identificar e reproducir fórmulas e esquemas rítmicos sinxelos.
-
Traballar visual e auditivamente e interpretar a proporción matemática utilizada nos ritmogramas e a súa relación coa lonxitude da melodía.
COMPETENCIA DIXITAL
-
Utilizar métodos audiovisuais para ver e escoitar sons, instrumentos propios da comunidade e doutras culturas.
120
-
-
Utilizar as tecnoloxías da información e da comunicación para: -
Buscar e visualizar obxectos, fenómenos atmosféricos ou instrumentos que se citan no texto das cancións.
-
Buscar e visualizar obxectos, fenómenos atmosféricos ou instrumentos que participan nas audicións de música culta.
-
A procura e organización de informacións relacionadas coa música (concertos, biografías, crítica, prezos).
-
A creación musical.
-
A procura, selección, organización e interpretación de informacións sinxelas sobre as diferentes linguaxes musicais.
Utilizar con precaución e coidado os materiais, instrumentos e aparellos útiles para a escoita, a interpretación e a creación musical.
COMPETENCIA SOCIAL E CÍVICA -
Desenvolver habilidades de cooperación para conseguir un resultado do grupo satisfactorio.
-
Comprender a realidade da pluralidade social actual coa que convivimos e aprender a respectarnos.
-
Respectar e ter actitude de escoita nas intervencións individuais dos compañeiros.
-
Aceptar nas danzas e coreografías aos compañeiros/as sen discriminar a ninguén.
-
Ser capaz de valorar as obras musicais procedentes doutras comunidades españolas, europeas ou universais.
-
Participar nas actividades vocais, instrumentais e coreográficas de grupo con interese e sen inhibicións.
-
Participar na escoita, audición e interpretación de obras musicais sinxelas, mostrando actitudes de respecto e colaboración cos demais.
121
CONCIENCIA E EXPRESIÓN CULTURAIS -
Percibir e comprender o mundo no que viven cando escoiten sons do seu contorno, gozando do mesmo e valorándoo.
-
Ter curiosidade cara ás fontes sonoras dos instrumentos que manexa na escola e os que soan nas audicións de música culta.
-
Valorar as cancións populares como expresión cultural dos pobos, enriquecendo a súa bagaxe cultural.
-
Ser quen de valorar as obras musicais procedentes doutras comunidades españolas, europeas ou universais.
-
Escoitar e aprender a música culta mediante a participación activa, fomentando o interese pola música dos nosos devanceiros.
-
Participar na escoita, audición e interpretación de obras musicais sinxelas, mostrando actitudes de respecto e colaboración cos demais.
-
Valorar as manifestacións culturais do folclore da nosa comunidade e doutras culturas.
-
Valorar o corpo e a voz nas actividades de canto, movemento, danza e dramatización, desenvolvendo a sensibilidade necesaria para aprecialo.
COMPETENCIA PARA APRENDER A APRENDER -
Coordinar diversos recursos expresivos (canto, mimo, movemento rítmico e danza) nas producións musicais propias e colectivas.
-
Traballar a iniciativa individual e a cooperación nas montaxes coreográficas acomodadas ao seu nivel de desenvolvemento.
-
Ter curiosidade e interese individual na aprendizaxe de conceptos musicais e interdisciplinares.
-
Aprender e practicar estratexias lingüísticas para realizar oralmente descricións dos sons que escoitan coa axuda dun apoio visual.
122
-
Elaborar algunha ficha en grupo ou por parellas para aprender uns doutros na posta en común, respectando as opinións dos compañeiros/as.
SENTIDO DE INICIATIVA E ESPÍRITO EMPRENDEDOR -
Desenvolver a confianza en si mesmos mediante as dramatizacións e as coreografías (en grupo), ademais de fomentar o espírito de superación nas actividades individuais, grazas aos eloxios e ánimos do profesorado.
-
Valorar e coidar a voz, cantando sen forzar as cordas vocais, de forma natural e desinhibida.
-
Elaborar fichas individualmente para desenvolver hábitos de esforzo, traballo individual, iniciativa persoal, curiosidade e creatividade na aprendizaxe.
-
Representar escenas e personaxes con diferentes recursos: mímica, ritmo e canto.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
A avaliación debe abranguer tanto a actividade de ensinanza coma a de aprendizaxe e debe constituír un proceso continuo, sistemático, flexible e integrador. Este proceso ten como obxectivos: -
Coñecer a situación de partida dos compoñentes que inciden no proceso no momento en que se propón a avaliación.
123
-
Facilitar a formulación dun modelo de actuación adecuado ao contexto, en función dos datos anteriores.
-
Seguir a evolución do desenvolvemento e aprendizaxe dos alumnos.
-
Tomar as decisións necesarias para adecuar o deseño e desenvolvemento da nosa acción educadora ás necesidades e logros detectados nos alumnos nos seus procesos de aprendizaxe. Se a avaliación constitúe un proceso flexible os procedementos terán que ser de diversa índole, entre outros, contemplaremos:
-
A observación de comportamentos e actitudes.
-
Seguimento do traballo individual no libro de cada alumno/a.
- Probas configuradas como síntese dos contidos máis significativos traballados no proceso de ensinanza aprendizaxe Na folla de rexitro de cada trimestre aparecen as seguintes consignas: MB : significa que realiza de xeito satisfactorio todas as actividades propostas. B : significa que realiza de xeito safistactorio máis dun 80% das actividades propostas. Rg : significa que realiza de xeito satisfactorio entre un 50% e un 80% das actividades propostas.
M : significa que realiza de xeito satisfactorio menos do 50% das actividades propostas
124
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
Nas avaliacións trimestrais otórgaselle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas: * Actitude positiva ante a materia, achegando cada día o material e prestando atención ó traballo de aula. (40%) * Traballo individual dos contidos do currículo da área. (30%) * Respecto polos dereitos dos demais, valorando as súas achegas e producións artísticas. (10%) * Acabado dos traballos, presentándoos de xeito claro e limpo e valorando unha execución coidadosa. (20%) En cumprimeto do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: -
Sobresaliente (9 ou 10)
-
Notable (7 ou 8)
-
Ben (6)
-
Suficiente (5)
-
Insuficiente (1,2,3,ou 4)
125
126
ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA
ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN FÍSICA Contidos
Criterios de avaliación
CURSO Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE1. CONTIDOS COMÜNS EN EDUCACIÓN FÍSICA a c d k m
i
a k l n
B1.1. Aceptación B1.1. da propia Recoñecer realidade corporal. desde a perspectiva de B1.2. Respecto participante as das persoas que posibles participan no situacións xogo. conflitivas B1.3. Confianza xurdidas nos nas propias xogos capacidades para aceptando as desenvolver opinións dos e actitudes das demais. apropiadas e afrontar as dificultades propias da práctica da actividade física.
EFB1 1.1. Mostra CSC boa disposición CAA para solucionar CSIEE os conflitos de xeito razoable. EFB1 1.2. Recoñece as condutas inapropiadas que se producen nos xogos.
CSC CAA CSIEE
B1.4. Utilización guiada de medios tecnolóxicos no proceso de aprendizaxe.
B1.2. Buscar de EFB1 2.1. Utiliza maneira guiada de maneira información guiada as novas utilizando tecnoloxías para fontes de buscar información e información. B1.5 Integración facendo uso das tecnoloxías das TIC. da información e a comunicación no proceso de aprendizaxe.
CD
B1.6. Uso correcto B1.3. EFB1 3.1. de materiais e Demostrar un Participa espazos na comportamento activamente nas práctica da persoal e social actividades Educación física. responsable, propostas. respectándose B1.7. O coidado a un mesmo e EFB1 3.2. do corpo e a aos outros e Demostra certa consolidación de outras nas autonomía hábitos de hixiene actividades resolvendo corporal. físicas e nos problemas B1.8. Adopción de xogos, motores. condutas seguras aceptando as ao actuar como normas e EFB1.3.3. peóns ou peoas regras Incorpora nas nas saídas polo súas rutinas o
CSC
127
Ao longo de todo o curso
CAA
CAA
2º e 3º trimestre
Ao longo de todo o curso
CSIEE
CSIEE CAA CCEC CSC
CSC CSIEE
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN FÍSICA Contidos contorno do colexio.
Criterios de avaliación establecidas.
CURSO Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
coidado e hixiene CAA do corpo. EFB1.3.4. Participa na recollida e organización de material utilizado nas clases.
CSC
EFB1.3.5. Acepta CSC formar parte do CAA grupo que lle corresponda. BLOQUE 2. O CORPO: IMAXE E PERCEPCIÓN k m
B2.1. Aceptación B2.1. Aceptar e EFB2.1.1. CSC da propia respectar a Respecta a CAA realidade corporal. propia diversidade de realidade realidades B2.2. Confianza corporal e a corporais entre os nun mesmo, dos e das nenos e nenas da aumento da demais. clase. autoestima e a
Ao longo de todoo curso
autonomía persoal. b k
B2.3. Estrutura B2.2. Coñecer EFB2.2.1. corporal. a estrutura e Coñece e Identificación do funcionamento identifica as propio corpo e das do corpo para partes do corpo principais partes realizar propias. que interveñen no movementos movemento. axeitados ás EFB2.2.2. Realiza situacións actividades de B2.4. motrices que se equilibrio estático, Experimentación e lle presentan. con e sen axuda, exploración de en base de posturas corporais sustentación diferentes. estable. B2.5. Vivencia da relaxación global EFB2.2.3. como estado de Reacciona quietude e toma corporalmente de conciencia da ante estímulos respiración. sinxelos visuais, B2.6. auditivos e Experimentación táctiles, dando de situacións respostas simples de motrices que se equilibrio estático adapten ás sobre bases características
128
CAA CSC
CSC CAA
CAA CSC CSIEE
2º e 3º trimestre
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN FÍSICA Contidos
Criterios de avaliación
estables.
CURSO Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
EFB3.1.1. Desprázase de distintas formas, variando os puntos de apoio.
CSC
1º Trimestre
EFB3.1.2. Salta de distintas formas, variando os puntos de apoio e as frecuencias.
CSC
deses estímulos.
B2.7. Percepción espazo-temporal. Orientación do corpo e nocións topolóxicas básicas (dentro/fóra, arriba/abaixo, diante/detrás, preto/lonxe...). B2.8. Recoñecemento da lateralidade e da dominancia lateral propia. B2.9. Posibilidades sensoriais (vista, oído, tacto). Experimentación, exploración e discriminación das sensacións. BLOQUE 3. HABILIDADES MOTRICES b j k
B3.1. Formas e posibilidades do movemento. Experimentación de diferentes formas de execución e control das habilidades motrices básicas: desprazamentos, xiros, saltos. B3.2. Desenvolvemento e control da motricidade fina e a coordinación viso motora a través do manexo de obxectos. B3.3. Resolución de problemas motores sinxelos. B3.4.
B3.1. Resolver situacións motrices con diversidade de estímulos e condicionantes espazotemporais.
CCEC CAA
CCEE CAA
EFB3.1.3. Realiza CSC xiros sobre o eixe CCEE lonxitudinal CAA variando os puntos de apoio, con coordinación e boa orientación espacial. EFB3.1.4. CSC Equilibrar o corpo CAA en distintas
129
2º e 3º Trimestre
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN FÍSICA Contidos Acondicionamento físico xeral en situacións de xogo, especialmente mantemento e mellora da flexibilidade.
Criterios de avaliación
CURSO
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe
Competencias clave
posturas intentando controlar a tensión, a relaxación e a respiración.
CSIEE
Temporalización
B3.5. Disposición favorable a participar en actividades físicas diversas aceptando as diferenzas no nivel de habilidade. B3.6. Autonomía e confianza nas propias habilidades motrices en situacións e contornos habituais.
BLOQUE 4. ACTIVIDADES FÍSICAS ARTÍSTICO EXPRESIVAS b d j k m o
B4.1. B4.1. Utilizar os EFB4.1.1. Descubrimento e recursos Representa exploración das expresivos do personaxes e posibilidades corpo e o situacións, expresivas do movemento, mediante o corpo corpo e do comunicando e o movemento movemento. sensacións e con desinhibición Sincronización do emocións. e movemento con espontaneidade. estruturas rítmicas sinxelas. EFB4.1.2. Reproduce B4.2. Execución corporalmente de bailes ou una estrutura danzas sinxelas rítmica sinxela. representativas da cultura galega e doutras culturas, seguindo o ritmo. B4.3. Imitación de personaxes, obxectos e situacións.
EFB4.1.3. Realiza bailes e danzas sinxelas representativas da cultura galega e doutras culturas.
130
CCEC CSC CAA
CCEC CSC CAA
CCEC CAA CSC CSIEE
3º Trimestre
ÁREA Obxectivos
EDUCACIÓN FÍSICA Contidos
Criterios de avaliación
CURSO Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
CSIEE
Ao longo de todo o curso.
B4.4. Participación en situacións que supoñan comunicación corporal. B4.5. Desinhibición na exteriorización de emocións e sentimentos a través do corpo, o xesto e o movemento.
BLOQUE 5. ACTIVIDADE FÍSICA E SAÚDE a b k
B5.1. B5.1. EFB5.1.1. Intenta Identificación e Recoñecer os cumprir as práctica de efectos do normas básicas hábitos básicos de exercicio físico, do coidado do hixiene corporal a hixiene, a corpo en relación (aseo, roupa e alimentación e coa hixiene, con calzado), os hábitos autonomía. alimentarios e posturais sobre posturais, a saúde e o EFB5.1.2. Adopta relacionados coa benestar. hábitos actividade física. alimentarios saudables. B5.2. Relación da actividade física co benestar da persoa. B5.3. Mobilidade corporal orientada á saúde.
k
CAA
CSC CSIE CAA
EFB5.1.3. Inicia a CSC incorporación CAA como axente de CSIEE saúde da actividade física á súa rutina diaria.
B5.4. Respecto B5.2. EFB5.2.1. das normas de Recoñecer a Identifica os uso de materiais e importancia das riscos individuais espazos na medidas de e colectivos práctica de seguridade na daquelas actividade física práctica da actividades para evitar actividade físicas que vai accidentes. física. coñecendo e practicando. B5.5. Respecto ás persoas que participan no xogo. BLOQUE 6. OS XOGOS E ACTIVIDADES DEPORTIVAS
131
CAA CSC
Ao longo de todo o curso.
ÁREA Obxectivos a b k m
EDUCACIÓN FÍSICA Contidos
Criterios de avaliación
B6.1. B6.1. Descubrimento da Recoñecer cooperación e a tácticas oposición con elementais dos relación ás regras xogos de xogo. aplicando as Aceptación de regras en distintos papeis no situación de xogo. cooperación e de oposición. B6.2. Recoñecemento e aceptación das persoas que participan no xogo, aceptando o reto que supón opoñerse ao outro sen que iso derive en situacións de rivalidade ou menosprezo.
CURSO Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
EFB6.1.1. Iníciase no uso de tácticas elementais dos xogos.
CSC
2º e 3º Trimestre
EFB6.1.2. Utiliza as regras dos xogos en situación de cooperación e oposición.
CAA
EFB6.2.1. Practica xogos libres e xogos organizados.
CCEE
EFB6.2.2. Recoñece xogos tradicionais de Galicia.
CCEC
CSIEE CAA
CSIEE CSC
B6.3. Comprensión das normas de xogo e cumprimento destas. B6.4. Confianza nas propias posibilidades na práctica dos xogos. d k m o
B6.5. O xogo como actividade común a todas as culturas. B6.6. Coñecemento e práctica dalgúns xogos de Galicia.
B6.2. Recoñecer a diversidade de actividades físicas, lúdicas, deportivas en especial as de Galicia.
B6.7. Práctica de xogos libres e organizados.
k l
B6.8.Xogos de aire libre no
B6.3. Manifestar
CAA
Ao longo de todo o curso
CSC
CAA CSC
EFB6.2.3. Realiza CCEC distintos xogos CSC tradicionais de CAA Galicia seguindo as regras básicas.
2º e 3º Trimestre
EFB6.3.1. Realiza CSC actividades no CAA
3º Trimestre.
132
ÁREA
EDUCACIÓN FÍSICA
Obxectivos
Contidos
m
parque ou en contornos naturais próximos ao colexio. Exploración e gozo da motricidade ao aire libre, respectando a natureza.
o
Criterios de avaliación
CURSO Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
respecto cara medio natural. ao contorno e o medio natural EFB6.3.2. CSC nos xogos e Coñece o coidado CAA actividades ao e respecto do aire libre. medio ao efectuar algunha actividade fóra do centro.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE
Reaccionar corporalmente ante estímulos visuais, auditivos e táctiles, dando respostas motrices axeitadas ás características deses estímulos.
Adoptar diferentes posturas corporais, amosando coñecemento do corpo e mantendo o equilibrio e o control respecto á tensión/relaxación musculares e á respiración.
Reproducir cos diferentes segmentos corporais ou con instrumentos unha estrutura rítmica sinxela.
Desprazarse e saltar coordinadamente, variando a amplitude, a frecuencia, a dirección e o sentido do movemento e mais amosando unha axeitada orientación no espazo.
Realizar lanzamentos, recepcións e outras habilidades que impliquen o manexo de obxectos, coordinando os segmentos corporais e situando o corpo axeitadamente.
Simbolizar personaxes, obxectos e situacións utilizando o corpo e materiais variados, amosando desinhibición e mais respectando e valorando as execucións alleas.
Amosar interese pola adquisición de hábitos axeitados de alimentación, de hixiene corporal, postural e de seguridade na práctica da actividade física.
Participar e gozar dos xogos, axustando a propia actuación ás características da actividade e experimentando relacións positivas coas outras persoas participantes.
Coñecer e practicar xogos populares tradicionais galegos, interesándose pola súa busca e valorando a súa importancia.
133
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
Competencia en comunicación lingüística - Utilizar a linguaxe como medio de comunicación oral e escrita. - Comprender, compoñer e utilizar os textos. - Expresarse de forma adecuada. - Coñecer o vocabulario específico da área. - Obtener gran variedade de intercambios comunicativos nas actividades físicas lúdicas. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía
- Realizar medicións. Tratamento da información e competencia dixital - Transformar a información en coñecemento. - Transmitir información a través da inguaxe corporal. - Analizar a expresividade corporal e entender as mensaxes que a través de ela se transmiten. - Utilizar a información recibida a través dos xestos e as posturas para a elaboración de estratexias de xogo nas actividades físicas lúdico-recreativas. Competencias sociais e cívicas
- Utilizar a actividade física para facilitar a relación, a integración e o respecto. - Aceptar e respectar las reglasdoxogo acordadas entre todos. - Asumir as diferencias na actividade física, así como as posibilidades propias e alleas. - Participar, tomar decisións e comportarse con responsabilidade. - Traballar en equipo, cooperando e asumindo responsabilidades. - Valorar o traballo e as aportacións dos demáis, sin discriminar por razóns de sexo, clase, orixe ou cultura. - Valorar o esforzo e os logros obtidos polas persoas afectadas de discapacidade física ou mental en sus actividades físicas, laborales e cotiás. - Habituarse a coidar e a manter a orde nas suspertenenzas E no seu entorno.
134
- Coidar e conservar os materiais. - Comprender e valorar a importancia de respetar as normas de tráfico.
Conciencia e expresións culturais
- Expresar ideas, sensacións e sentimentos utilizando como recursos o corpo e o movemento. - Apreciar as manifestacións culturais da motricidade humana (xogos tradicionais, danza). - Experimentar coa linguaxe do corpo. - Experimentar formas de comunicación a través da danza expresiva. - Interesarse polas formas de comunicación non verbal. - Desenrolar a iniciativa, a imaxinación e a creatividade. - Aprezar as iniciativas e as aportacións dos demáis. - Utilizar as manifestacións artísticas como fonte de enriquecemento e disfrute. - Coñecer a riqueza cultural mediante a práctica de diferentes xogos e danzas. Competencia para aprender a aprender - Coñecerse a sí mesmo, as propias posibilidades e carencias a través das actividades físicas e expresivas. - Desarrollar o sentimento de competencia ou eficacia persoal. - Favorecer a motivación, a confianza en un mesmo e o gusto por aprender. - Ser consciente do que pode facer por sí mesmo e do que pode facer coa axuda dos demáis. - Adquirir recursos de cooperación en actividades físicas comúns. - Facilitar a adquisición de recursos de cooperación en actividades expresivas (danza, mimodrama). - Manexar de forma eficaz os recursos e as técnicas adquiridas nol desenrolo das súas habilidades motrices. - Utilizar os coñecementos adquiridos en situaciones diferentes. - Afrontar a toma de decisión de xeito racional.
135
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor
- Organizar de forma individual e colectiva actividades físicas lúdicas e actividades expresivas. - Desenvolver os valores persoais da responsabilidade e a perseverancia. - Desenvolver as habilidades sociais do respecto aos demáis, a cooperación e o traballo en equipo. - Ser capaz de buscar solución a os problemas plantexados e de levalas á práctica. - Desenvolver a iniciativa e a creatividade. - Esforzarse por acadar resultados creativos, orixinais e sinceros en su expresividade. - Ter unha visión estratéxica dos retos para cumprir os obxectivos dos xogos e outras actividades físicas, e motivarse para lograr o éxito. - Utilizar as actividades físicas e a linguaxe corporal para ampliar e mellorar as súas relacións sociais.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
INTRODUCIÓN A avaliación entendémola coma unha descrición dos resultados do proceso de aprendizaxe, observando e valorando os cambios obtidos ao longo deste proceso. Para lévala adiante tentaremos dar resposta a catro preguntas básicas: Que avaliar? O proceso, os compoñentes do proceso ensino-aprendizaxe: obxectivos, metas que deben alcanzar os alumnos a partir duns contidos, a través de actuacións (actividades), que se estruturan e organizan dunha maneira determinada (métodos), utilizando medios adecuados (recursos). A quen avaliar?
136
-Ao alumno (obxectivos e contidos). -Ao profesor (actividades, métodos e recursos). Cando? -Ao alumno: Con referencia ao alumno realizaremos tres tipos de avaliación: inicial, continua e final. -Ao proceso: A través dun proceso que implique tres fases: diagnóstica, formativa e sumativa. Como? Atendendo a unhas pautas e a uns criterios que imos redactar a seguir. EXPLORACIÓN INICIAL OU AVALIACIÓN PREVIA As actividades de avaliación inicial realizadas para dictaminar o nivel dos alumn@s, a partir das cales deseñarei as actividades de ensino-aprendizaxe, revelan un nivel alto en canto á consecución de obxectivos de tipo procedimental, destacando o bloque de habilidades e destrezas e o dos xogos. Con todo, o nivel de consecución de obxectivos de tipo conceptual e actitudinal, parece, polo observado na realización destas actividades, bastante deficiente. PAUTAS DE AVALIACIÓN -Avaliación personalizada dos nenos observando a progresión dentro das capacidades individuais dos mesmos. -Ter en conta a asistencia, o material e a actitude na clase. -Ficha de seguimento do proceso de aprendizaxe na área. -Realización de diversos tests (motores e físicos). -Marcar os criterios de avaliación por ciclos. SISTEMAS DE CUALIFICACIÓN. INSUFICIENTE: non acadados de maneira suficiente o 50% dos criterios.
137
SUFICIENTE: acadados de forma suficiente o 50% dos criterios. BEN: acadados bastante ben máis do 50% dos criterios. NOTABLE: acadados ben máis do 75% dos criterios. SOBRESALIENTE: acadados moi ben máis do 75% dos criterios.
Reaccionar corporalmente ante estímulos visuais, auditivos e táctiles, dando respostas motrices axeitadas ás características deses estímulos.
Adoptar diferentes posturas corporais, amosando coñecemento do corpo e mantendo o equilibrio e o control respecto á tensión/relaxación musculares e á respiración.
Reproducir cos diferentes segmentos corporais ou con instrumentos unha estrutura rítmica sinxela.
Desprazarse e saltar coordinadamente, variando a amplitude, a frecuencia, a dirección e o sentido do movemento e mais amosando unha axeitada orientación no espazo.
Realizar lanzamentos, recepcións e outras habilidades que impliquen o manexo de obxectos, coordinando os segmentos corporais e situando o corpo axeitadamente.
Simbolizar personaxes, obxectos e situacións utilizando o corpo e materiais variados, amosando desinhibición e mais respectando e valorando as execucións alleas.
Amosar interese pola adquisición de hábitos axeitados de alimentación, de hixiene corporal, postural e de seguridade na práctica da actividade física.
Participar e gozar dos xogos, axustando a propia actuación ás características da actividade e experimentando relacións positivas coas outras persoas participantes.
Coñecer e practicar xogos populares tradicionais galegos, interesándose pola súa busca e valorando a súa importancia. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
ITEMS
1º CICLO
Conceptos:comprensión e asimilación dos contidos
10%
Procedimentos.
80%
Actitudes.
10%
En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que
138
se lles achegará unha cualificación numérica.Os resultados da avaliación expresaranse nos termos de Insuficiente (IN) para as cualificacións negativas, Suficiente (SU), Ben (BE), Notable (NT) ou Sobresaliente (SB) para as cualificacións positivas. A estes termos achegaráselles unha cualificación numérica, sen empregar decimais, nunha escala de un a dez, coas seguintes correspondencias:
– Insuficiente: 1, 2, 3 ou 4. – Suficiente: 5. – Ben: 6. – Notable: 7 ou 8. – Sobresaliente: 9 ou 10. En E.F. valorarase fundamentalmente a realización das actividades, xa que esencia é un traballo práctico con algúns conceptos básicos de teoría e fundamentalmente o xogo dominará a maioría das actividades. Os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación: -
Sobresaliente (90% ou 100%), -Notable (70%ou 80%), Ben (60%), Suficiente(50%),Insuficiente (menos do 50%).
139
140
ÁREA DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS
ÁREA DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS
ÁREA Obxectivos
VALORES SOCIAIS E CIVICOS Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
BLOQUE 1. A IDENTIDADE E A DIGNIDADE DA PERSOA m
a m
m
B1.1. O autocoñecemento. A toma de conciencia dun mesmo/a. A autopercepción positiva das calidades persoais. A descrición física.
B1.1. Crear unha imaxe positiva dun mesmo/a valorando positivamente as súas características físicas e calidades, expresándoa mediante a linguaxe oral e representacións.
B1.2. As emocións. Identificación e B1.2.Tomar conciencia das expresión. O vocabulario das emocións, recoñecendo os emocións. Os estados de ánimo. signos físicos que as poden acompañar.
B1.3. A autorregulación das
B1.3. Autorregular as condutas
VSCB1.1.1. Expresa a percepción da súa propia identidade.
CSC
Ao longo de todo o curso
VSCB1.1.2.Expresa oralmente a súa autodescrición.
CSC
Ao longo de todo o curso
VSCB1.1.3. Manifesta verbalmente unha visión positiva das súas características físicas e calidades persoais.
CSC
VSCB1.2.1. Identifica e comunica as súas emocións.
CSC
VSCB1.2.2.Describe oralmente os signos físicos que acompañan as diferentes emocións
CSC
VSCB1.2.3.Dramatiza diferentes estados de ánimo.
CCL
VSCB1.3.1.Participa na práctica de
CSC
141
CCL Ao longo de todo o curso
CCL
Ao longo de todo o curso
CSIEE Ao longo de todo o curso
CCL
Ao longo de todo o curso
CCEC Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
VALORES SOCIAIS E CIVICOS Contidos condutas cotiás. O control dos impulsos. A relaxación.
b
B1.4. A responsabilidade. A realización responsable das tarefas. As consecuencias das accións. A motivación extrínseca.
CURSO
Criterios de avaliación cotiás e adquirir algunha estratexia de control dos impulsos.
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe técnicas de relaxación.
Competencias clave CSIEE
VSCB1.3.2.Emprega algunhas estratexias que lle axudan a sentirse mellor.
CSC
VSCB1. 3.3. Interpreta o contorno e desenvólvese nel con autonomía.
CSC
B1.4. Desenvolver actitudes para VSCB1.4.1.Realiza as tarefas actuar con motivación e seguindo as pautas acordadas. responsabilidade. VSCB1.4.2. Analiza e manifesta verbalmente qué e cómo aprendeu.
Temporalización
Ao longo de todo o curso
CSIEE
Ao longo de todo o curso
CSIEE CSIEE
Ao longo de todo o curso
CSC
Ao longo de todo o curso
CSIEE CAA
BLOQUE 2. A COMPRENSIÓN E O RESPECTO NAS RELACIÓNS INTERPERSOAIS m
B2.1. Habilidades de comunicación: A importancia de pensar o que se vai expresar. Compoñentes da comunicación non verbal: postura, xestos, expresión facial.
B2.1. Expresar opinións, VSCB2.1.1. Imita e reproduce CCL emocións e estados de ánimo expresións, sentimentos e estados de CSC empregando coordinadamente a ánimo coordinando a expresión verbal linguaxe verbal e non verbal coa facial e corporal. VSCB2.1.2. Responde preguntas relacionadas con situacións vividas e con imaxes observadas.
CCL
VSCB2.1.3. Emprega a comunicación verbal para comunicar afectos e
CCL
142
Ao longo de todo o curso
Ao longo de todo o curso
CSC CSIEE
CSC
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
VALORES SOCIAIS E CIVICOS Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe emocións con amabilidade.
b e
m
PRIMEIRO Competencias clave CSIEE
B2.2. A conversa. A expresión B2.2. Aprender a comunicarse VSCB2.2.1. Expresa axeitadamente, clara das ideas. A escoita atenta. O expresando de forma clara as experiencias, ideas, pensamentos e respecto da quenda de palabra. ideas, escoitando con atención e emocións en exposicións orais. respectando a quenda de palabra. VSCB2.2.2. Escoita, entende e dá sentido ás ideas que expoñen outras persoas durante o traballo en equipo
CCL
VSCB2.2.3. Conversa sobre un tema proposto e respecta a quenda de palabra.
CCL
VSCB2.3.1. Describe oralmente as características de diferentes persoas.
CSC
VSCB2.3.2. Recoñece e explica emocións e estados de ánimo das demais persoas.
CCL
VSCB2.3.3. Identifica e comunica as emocións dos e das personaxes en fotografías, pinturas ou películas.
CCL
B2.3. O respecto e a valoración dos e das demais. A empatía.
B2.3.Comprender a outras persoas, detectar e expresar as súas características e identificar as súas emocións.
Ao longo de todo o curso
CSC CSIEE CCL
Ao longo de todo o curso
CSC CSIEE Ao longo de todo o curso
CSC
Ao longo de todo o curso
CCL Ao longo de todo o curso
CSC
Ao longo de todo o curso
CSC CSIEE
VSCB2.3.4. Dramatiza feitos CSC observados, reflectindo os CCEC sentimentos e estados de ánimo dos e das protagonistas.
143
Temporalización
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos e m
VALORES SOCIAIS E CIVICOS Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
B2.4. O respecto e a valoración. A comprensión dos e das demais. A detección das calidades doutras persoas. O descubrimento e a comprensión das diferenzas.
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe
B2.4. Descubrir e comprender as VSCB2.4.1. Representa e dramatiza diferenzas entre as persoas, diferentes formas de vida. realizar valoracións positivas das súas calidades e facer VSCB2.4.2. Identifica necesidades cumprimentos. dos seus compañeiros e compañeiras, resalta as súas calidades e emite cumprimentos.
Competencias clave CSC
Temporalización Ao longo de todo o curso
CCEC CCL
Ao longo de todo o curso
CSC
BLOQUE 3. A CONVIVENCIA E OS VALORES SOCIAIS m
c
B3.1. As habilidades sociais. A B3.1. Participar en actividades detección das propias grupais e de equipo, tendo en necesidades. A boa disposición conta as propias necesidades e para recibir e dar axuda. A amosando unha boa disposición participación en actividades lúdicas para recibir e dar axuda. grupais. O gozo da amizade.
B3.2. A resolución de conflitos. Identificación de situacións agradables e desagradables na
B3.2.Recoñecer, explicar e buscar solucións sinxelas aos conflitos habituais no colexio.
VSCB3.1.1. Desenvolve actitudes de colaboración en situacións informais de interacción social.
CSC
VSCB3.1.2. Pide axuda, cando a precisa, e presta axuda aos compañeiros e compañeiras.
CSC
VSCB3.1.3. Mantén boas relacións cos compañeiros e compañeiras.
CSC
Ao longo de todo o curso
VSCB3.1.4. Pon de manifesto unha actitude aberta cara aos demais compartindo puntos de vista e sentimentos durante a interacción social na aula.
CSC
Ao longo de todo o curso
VSCB3.2.1.Soluciona os problemas persoais da vida escolar coa independencia adecuada a súa idade
CAA
144
Ao longo de todo o curso
CNIEE
Ao longo de todo o curso
CNIEE
CNIEE
CSIEE
Ao longo de todo o curso
ÁREA Obxectivos
VALORES SOCIAIS E CIVICOS Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe
o
B3.3. As normas de convivencia. O B3.3.Valorar as condutas cotiás coñecemento e o respecto das en relación ás normas de normas de convivencia na casa e convivencia do colexio e realizar na aula. A valoración das condutas un uso responsable dos cotiás en relación coas normas de materiais escolares. convivencia.
n
Temporalización
VSCB3.3.1. Coñece e enumera as normas de convivencia da aula.
CSC
Ao longo de todo o curso
VSCB3.3.2. Pon en práctica procesos e razoamentos sinxelos para valorar se determinadas condutas son acordes ás normas de convivencia escolares.
CSC
Ao longo de todo o curso
VSCB3.3.3. Fai uso adecuado do material.
CSC
Ao longo de todo o curso
B3.5.Valoración da igualdade de B3.4. Participar activamente na VSCB3.4.1. Realiza diferentes tipos CSC dereitos entre homes e mulleres na vida cívica valorando a igualdade de actividades independentemente do familia e na escola. de dereitos e seu sexo. corresponsabilidade de homes e mulleres. VSCB3.4.2. Colabora con persoas do CSC outro sexo en diferentes situacións escolares.
Ao longo de todo o curso
B3.6. A educación viaria. As normas básicas de educación viaria. Sinais de tráfico para os peóns ou peoas.
2º e 3º Trimestres
B3.4. Respecto e conservación do medio ambiente. O uso responsable dos materiais persoais e escolares.
d
Competencias clave CSC
vida cotiá. Recoñecemento dos conflitos habituais. Explicación dos conflitos cotiás. a
PRIMEIRO
B3.5. Valorar as normas de seguridade viaria.
VSCB3.5.1. Colabora en campañas escolares sobre a importancia do respecto das normas de educación viaria.
CSIEE
CSC CSIEE
VSCB3.5.2. Recoñece e interpreta o CSC significado dos sinais de tráfico de uso
145
Ao longo de todo o curso
2º e 3º Trimestres
ÁREA
VALORES SOCIAIS E CIVICOS
Obxectivos
Contidos
CURSO
Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe frecuente. VSCB3.5.3. Explica oralmente a importancia de respectar os sinais de tráfico.
PRIMEIRO Competencias clave
Temporalización
CAA CSC
2º e 3º Trimestres
CCL
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE Na área de Valores Sociais e Cívicos incidiremos no adestramento de todas as competencias de xeito sistemático facendo fincapé nos descritores máis afíns á área.
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía O desenvolvemento desta competencia nesta área curricular permítenos utilizar, interpretar e expresar con claridade elementos e razoamentos matemáticos para enfrontarse a aquelas situacións cotiás que os precisan. Así mesmo, esta competencia ofrece a posibilidade de empregar o razoamento lóxico, analizar e axuizar a partir de conflitos, resolución de problemas e xuízos morais, os problemas sociais e históricos.
Os descritores que podemos traballar serán: • Interactuar co ámbito natural de xeito respectuoso.
146
• Tomar conciencia dos cambios producidos polo home no medio natural e as repercusións para a vida futura. • Desenvolver e promover hábitos de vida saudable en canto á alimentación e ao exercicio físico. • Recoñecer a importancia da ciencia na nosa vida cotiá. • Identificar e manipular con precisión elementos matemáticos (números, datos, elementos xeométricos...) en situacións cotiás. • Aplicar os coñecementos matemáticos para a resolución de situacións problemáticas en contextos reais e en calquera materia. • Realizar argumentacións en calquera contexto con esquemas lóxico-matemáticos. • Aplicar as estratexias de resolución de problemas a calquera situación problemática.
Comunicación lingüística Para o bo desenvolvemento desta competencia nesta área, será decisivo o fomento da lectura a través de libros e de fragmentos escollidos para comentar na aula, con dúas finalidades: mellorar a comprensión lectora e a adquisición de destrezas para a expresión escrita e adquirir identidade sobre o que significa unha sociedade cívica para favorecer o coñecemento dos valores, os dereitos e os deberes destacados nos dereitos humanos... Dende esta área, trataremos de que adquiran as destrezas comunicativas, tanto oral coma escrita; por iso, procuraremos adestrar polo menos un descritor en cada unha das unidades didácticas.
Os descritores que podemos utilizar serán: • Captar o sentido das expresións orais: ordes, explicacións, indicacións, relatos... • Comprender o sentido dos textos escritos. • Gozar coa lectura.
147
• Expresar oralmente de xeito ordenado e claro calquera tipo de información. • Compoñer distintos tipos de textos creativamente con sentido literario. • Respectar as normas de comunicación en calquera contexto: quenda de palabra, escoita atenta ao interlocutor... • Manexar elementos de comunicación non verbal, ou en diferentes rexistros en diversas situacións comunicativas. • Utilizar os coñecementos sobre a lingua para buscar información e ler textos en calquera situación.
Competencia dixital Desenvolver a competencia dixital desde esta área axudaranos a manexar ferramentas que posibiliten o acceso ao coñecemento e á vez nos ensinen o seu uso responsable. A devandita competencia favorecerá dous tipos de traballo: autónomo e participativo, mediante os que se fomentará a identidade persoal e a relación interpersoal, respectivamente, desde unhas bases sólidas nas que poidan empezar a xerar os seus propios criterios sobre situacións reais da sociedade na que viven.
Na área de Valores Sociais e Cívicos podemos adestrar os seguintes descritores: • Empregar distintas fontes para a busca de información. • Seleccionar o uso das distintas fontes segundo a súa fiabilidade. • Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento. • Comprender as mensaxes elaboradas en códigos diversos. • Actualizar o uso das novas tecnoloxías para mellorar o traballo e facilitar a vida diaria.
148
• Aplicar criterios éticos no uso das tecnoloxías.
Conciencia e expresións culturais A través desta competencia e desde esta área, posibilítase a adquisición de pautas sociais e cívicas persoais, interpersoais e interculturais para participar dunha forma eficaz e construtiva en sociedades cada vez máis diversificadas.
Os descritores que podemos adestrar nesta competencia son: • Mostrar respecto cara ás obras máis importantes do patrimonio cultural a nivel mundial. • Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural. • Expresar sentimentos e emocións desde códigos artísticos. • Apreciar a beleza das expresións artísticas e do cotián. • Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.
Competencias sociais e cívicas A área de Valores Sociais e Cívicos pídenos que se facilite a construción da identidade individual e se potencien as relacións interpersoais para favorecer a convivencia de acordo a valores cívicos socialmente recoñecidos, polo que esta competencia fomentará todos aqueles aspectos que lle axuden ao alumnado a formarse como persoas e cidadáns participativos na mellora e no desenvolvemento dunha sociedade democrática.
149
Os indicadores desta competencia poden facilitar o adestramento de cada un dos descritores que enunciamos a continuación: • Coñecer e aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no contexto da escola. • Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e para a resolución de conflitos. • Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en ámbitos de participación establecidos. • Recoñecer riqueza na diversidade de opinións e ideas. • Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores. • Concibir unha escala de valores propia e actuar conforme a ela. • Evidenciar preocupación polos máis desfavorecidos e respecto aos distintos ritmos e potencialidades. • Involucrarse ou promover accións cun fin social.
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor O sentido de iniciativa e espírito emprendedor beneficiará o alumnado, xa que se iniciará no autocoñecemento a distintos niveis para poder desenvolver diferentes habilidades que o leven a tomar iniciativas emprendedoras que faciliten a asunción da complexa convivencia social propiciando valores de interdependencia positiva, cooperación de acordo cos valores, os dereitos e os deberes da sociedade na que se desenvolven.
Neste caso, os descritores que se poderían adestrar serían: • Asumir as responsabilidades encomendadas e dar conta delas. • Ser constante no traballo superando as dificultades.
150
• Xestionar o traballo do grupo coordinando tarefas e tempos. • Contaxiar entusiasmo pola tarefa e confianza nas posibilidades de alcanzar obxectivos. • Priorizar a consecución de obxectivos do grupo sobre intereses persoais. • Xerar novas e diverxentes posibilidades desde coñecementos previos do tema. • Encontrar posibilidades no contorno que outros non ven. • Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas.
Aprender a aprender A competencia de aprender a aprender favorece a forma en que o proceso de ensino-aprendizaxe se vai consolidando no alumnado. As metodoloxías empregadas nesta área estarán relacionadas co traballo de investigación, de forma que a participación e a implicación do alumnado sexa real, así como o recoñecemento e a aceptación das normas sociais e de convivencia. Nesta área insistirase na relación entre o progreso persoal e o académico xa que iso supoñerá unha das bases para que se inicien na construción do seu propio proxecto persoal de vida.
Os descritores que poderiamos utilizar para adestrar esta competencia serían: • Identificar potencialidades persoais como aprendiz: estilos de aprendizaxe, intelixencias múltiples, funcións executivas... • Desenvolver as distintas intelixencias múltiples. • Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe.
151
• Aplicar estratexias para a mellora do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependente,… • Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión rigorosa dos contidos. • Planificar recursos necesarios e pasos a realizar no proceso de aprendizaxe. • Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre os pasos seguintes en función dos resultados intermedios. • Avaliar a consecución de obxectivos de aprendizaxe.
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE Bloque 1: A identidade e a dignidade da persoa.
1.1. Debuxa a propia imaxe corporal. 1.2. Expresa oralmente a súa autodescrición. 1.3. Considera positivamente as súas características físicas e as súas calidades persoais. 2.1. Identifica e comunica as súas emocións. 2.2. Describe oralmente os signos físicos que acompañan a diferentes emocións. 2.3. Dramatiza diferentes estados de ánimo. 3.1. Tranquiliza o seu corpo e a súa mente mediante a relaxación.
152
3.2. Reproduce historias, cancións e poemas con solucións para sentirse mellor. 3.3. Interpreta o ámbito e desenvólvese nel con autonomía. 4.1. Realiza as tarefas de forma responsable. 4.2. Analiza e manifesta verbalmente que e como aprendeu. 4.3. Manifesta comportamentos responsables e saudables. 5.1. Representa plasticamente a necesidade da alimentación, a vivenda e o xogo para un neno ou nena. 5.2. Explica as consecuencias para os nenos e as nenas dunha mala alimentación, a falta dunha vivenda digna e a imposibilidade de xogar. 5.3. Respecta a igualdade de dereitos de nenos e nenas no xogo.
Bloque 2: A comprensión e o respecto nas relacións interpersoais.
1.1. Imita e reproduce expresións, sentimentos e estados de ánimo coordinando a expresión verbal coa facial e a corporal. 1.2. Contesta a preguntas relacionadas con situacións vividas e con imaxes observadas. 1.3. Emprega a linguaxe para comunicar afectos e emocións con amabilidade. 2.1. Expresa adecuadamente experiencias, ideas, pensamentos e emocións en exposicións orais. 2.2. Entende, comprende e dálles sentido ás ideas que expoñen outras persoas durante os debates e o traballo en equipo. 2.3. Dialoga sobre un tema proposto e respecta a quenda de palabra.
153
3.1. Describe oralmente as características de diferentes persoas. 3.2. Recoñece e explica sentimentos e emocións dos demais. 3.3. Identifica e comunica as emocións dos personaxes que aparecen en fotografías, pinturas ou películas. 3.4. Dramatiza feitos observados, reflectindo os sentimentos e os estados de ánimo dos protagonistas. 4.1. Mostra actitudes de respecto cara a un mesmo e cara aos demais. 4.2. Representa e dramatiza diferentes formas de vida. 4.3. Identifica necesidades dos compañeiros, resalta as súas calidades e emite cumprimentos.
Bloque 3: A convivencia e os valores sociais.
1.1. Desenvolve actitudes de colaboración en situacións informais de interacción social. 1.2. Comparte os seus materiais e préstalles axuda a outras persoas. 1.3. Mantén boas relacións cos compañeiros. 1.4. Intégrase no xogo, busca a outros nenos e nenas para xogar, participa nos xogos mostrando iniciativas, comparte os seus xoguetes. 2.1. Mantén unha independencia adecuada á súa idade para solucionar problemas persoais da vida escolar. 2.2. Escoita as razóns das persoas coas que entra en conflito, compréndeas na medida das súas posibilidades e exponas oralmente.
154
2.3. Explica conflitos que aparecen nos medios de comunicación de masas e as súas posibles solucións, tendo en conta os sentimentos básicos das partes. 3.1. Coñece e enumera as normas de convivencia da aula. 3.2. Pon en práctica procesos de razoamento sinxelos para valorar se determinadas condutas son acordes ás normas de convivencia escolares. 3.3. Usa os materiais con responsabilidade. 4.1. Debuxa sinais de tráfico de uso frecuente con axuda das tecnoloxías da información e da comunicación. 4.2. Recoñece e interpreta o significado de sinais de tráfico de uso frecuente con axuda das tecnoloxías da información e a comunicación. 4.3. Explica oralmente a importancia de respectar os sinais de tráfico.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN Bloque 1: A identidade e a dignidade da persoa.
1. Desenvolver unha percepción axustada dun mesmo expresando mediante a linguaxe oral e diversas representacións unha visión positiva das características físicas e calidades persoais. 2. Tomar conciencia das emocións, recoñecendo os signos físicos que as poden acompañar, e expresándoas plasticamente. 3. Autorregular condutas cotiás e desenvolver o control de impulsos, adquirindo hábitos de autocoidado saudables.
155
4. Desenvolver aptitudes responsables actuando con motivación e responsabilidade na vida familiar, escolar e social. 5. Analizar a necesidade de preservar os dereitos á alimentación, á vivenda e ao xogo de todos os nenos e nenas do mundo utilizando a experiencia persoal.
Bloque 2: A comprensión e o respecto nas relacións interpersoais.
1. Expresarse de forma tranquila, realizando un acompañamento xestual adecuado aos sentimentos e emocións que se comunican. 2. Aprender a comunicarse, expresando de forma clara as ideas, escoitando con atención e respectando a quenda de palabra. 3. Comprender outras persoas, detectando e expresando as súas características, identificando as súas emocións e entendendo as súas actuacións. 4. Descubrir e comprender as diferenzas entre as persoas, realizar consideracións positivas das calidades e facer gabanzas enriquecendo a propia bagaxe social e cultural.
Bloque 3: A convivencia e os valores sociais.
1. Participar en actividades de grupo, gozando do compañeirismo, tendo en conta as propias necesidades e mostrando unha boa disposición para recibir e ofrecer axuda. 2. Recoñecer, explicar e buscar solucións sinxelas aos conflitos habituais no colexio desenvolvendo a independencia emocional e a capacidade de reflexión.
156
3. Valorar as condutas cotiás poñéndoas en relación coas normas de convivencia do colexio e o uso responsable dos materiais escolares. 4. Recoñecer sinais de tráfico útiles para peóns que se han de respectar decote representándoos e seguindo as súas indicacións.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
Ferramentas de avaliación do traballo competencial. Probas de avaliación escritas. Evidencias dos estándares de aprendizaxe.
Para rexistrar as evidencias de aprendizaxe vinculadas aos estándares utilizaremos portfolios de aprendizaxe na aula. Ao longo das distintas unidades didácticas iremos planificando a realización e a recollida de produtos que mostre o nivel de consecución do estándar e detalle a súa evolución ao longo do curso.
O portfolio é unha ferramenta que permite avaliar o proceso de aprendizaxe consistente fundamentalmente na recollida de evidencias da evolución do alumno; pode pautarse a recollida de evidencias ou deixar ao alumno que seleccione cales quere mostrar. Cada evidencia leva unha reflexión engadida sobre o traballo realizado, as dificultades encontradas e os obxectivos de mellora persoal. O documento do portfolio pode realizarse en papel ou formato dixital.
157
No anexo de avaliación preséntase un posible guión para a súa realización.
As evidencias que podemos recoller na área de Valores Sociais e Cívicos poden ser: • Exercicios do libro ou da proposta didáctica que versen sobre os estándares definidos na unidade. • Probas escritas que recollan os estándares de aprendizaxe. • Produtos finais derivados de tarefas aplicadas no contexto real. • Debuxos que representen aquilo que aprenderon. • Diferentes ferramentas de auto e coavaliación do traballo realizado na aula.
158
159
ÁREA DE RELIXIÓN
ÁREA DE RELIXIÓN ÁREA
RELIXIÓN CATÓLICA
Obxectivos
Contidos
Os elementos da natureza.
Criterios de avaliación 1. Identificar os elementos da natureza.
CURSO
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe
Competencias clave
1.1. Distingue os elementos da natureza. CMCT
TEMPORALIZACIÓN 1º TRI 2ºTRI 1º trimestres
1.2. Debuxa elementos da natureza. CCEC
• A Creación como obra admirable de Deus para o ser humano.
2. Valorar a Creación, a bondade e a paternidade de Deus.
2.1. Describe a natureza como a festa da Creación de Deus.
CMCT
2.2. Nomea os regalos da Creación de Deus.
CSIEE
CAA
• O relato bíblico «A Creación de Deus é obra de Deus».
3. Coñecer o relato bíblico «A Creación de Deus é obra de Deus».
CCEC 3.1.Colorea un debuxo relacionándoo co relato bíblico é obra de Deus. CD 3.2. Ordena as viñetas relacionadas co CCL relato bíblico da unidade.
• Comportamentos de goce e coidado da natureza.
4. Recoñecer a natureza como obra de Deus para ser admirada e coidada.
4.1. Distingue comportamentos de goce e coidado da natureza.
CSC
4.2. Expresa como practicar o valor da admiración.
CCL
160
1º trimestres
1º trimestres
1º trimestres
3ºTRI
ÁREA
RELIXIÓN CATÓLICA
Obxectivos m
a m
Contidos O autocoñecemento. A toma de conciencia dun mesmo/a. A autopercepción positiva das calidades persoais. A descrición física.
As emocións. Identificación e expresión. O vocabulario das emocións. Os estados de ánimo.
Criterios de avaliación
CURSO
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe
Competencias clave
5. Crear unha imaxe positiva dun mesmo/a valorando positivamente as súas características físicas e calidades, expresándoa mediante a linguaxe oral e representacións.
5.1. Expresa a percepción da súa propia identidade.
CSC
5.2.Expresa oralmente a súa autodescrición.
CCL
5.3. Manifesta verbalmente unha visión positiva das súas. características físicas e calidades persoais.
CCL
6.Tomar conciencia das emocións, recoñecendo os signos físicos que as poden acompañar.
6.1. Identifica e comunica as súas emocións.
CSC
6.2.Describe oralmente os signos físicos que acompañan as diferentes emocións
CSC
6.3.Dramatiza diferentes estados de ánimo.
• O relato bíblico «O arca de Noé».
7. Coñecer o relato bíblico «O arca de Noé».
• O relato bíblico «Adán e Eva».
8. Comprender o relato bíblico «Adán e Eva».
1º TRI 2ºTRI
3ºTRI
1º trimestres
CSC CSC
1º TRIMESTRE
CSIEE CCL
CCL CCEC
7.1. Completa a imaxe do relato bíblico CCEC «O arca de Noé». CSIEE 7.2. Ordena as viñetas do relato bíblico CD «Deus e Noé». CCL 7.3. Situar a historia de Noé no libro sagrado. 8.1. Visionado de debuxos animados sobrea historia de Adán e Eva.
CD
8.2. Identifica os personaxes do relato bíblico.
CAA
161
TEMPORALIZACIÓN
CSC
1º TRIMESTRE
1º TRIMESTRE
ÁREA
RELIXIÓN CATÓLICA
Obxectivos m
b
Contidos A autorregulación das condutas cotiás. O control dos impulsos. A relaxación.
A responsabilidade. A realización responsable das tarefas. As consecuencias das accións. A motivación extrínseca.
• Comportamentos de celebración do Nadal.
Criterios de avaliación 9. Autorregular as condutas cotiás e adquirir algunha estratexia de control dos impulsos.
10. Desenvolver actitudes para actuar con motivación e responsabilidade.
11. Identificar comportamentos para celebrar o Nadal.
CURSO
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe
Competencias clave
9.1.Participa na práctica de técnicas de relaxación.
CSC
9.2.Emprega algunhas estratexias que lle axudan a sentirse mellor.
CSC
9.3. Interpreta o contorno e desenvólvese nel con autonomía.
CSC
10.1.Realiza as tarefas seguindo as pautas acordadas.
10.2. Analiza e manifesta verbalmente qué e cómo aprendeu.
CSIEE
TEMPORALIZACIÓN 1º TRI 2ºTRI
3ºTRI
1º TRIMESTRE
CSIEE CSIEE
CSIEE
CSIEE
1º TRIMESTRE
CSC CAA
11.1.Expresa como celebran o Nadal os personaxes da ilustración.
CCL
11.2. Explica como celebra o Nadal.
CAA
1º TRIMESTRE
CD CSIEE
• O relato bíblico «O nacemento de Xesús».
12. Coñecer o relato bíblico «O nacemento de Xesús».
12.1. Elabora un Belén.
CCEC
12.2. Expresa os personaxes que adoraron o Neno Xesús.
CCL
• O valor de felicitar no Nadal polo nacemento de Xesús.
13. Valorar os bos desexos de felicidade que transmiten os cristiáns no Nadal.
13.1. Colorea unha felicitación do Nadal.
CCEC CSC
162
1º TRIMESTRE
1º TRIMESTRE
ÁREA
RELIXIÓN CATÓLICA
Obxectivos
Contidos
Criterios de avaliación
CURSO
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe
Competencias clave
13.2. Valora o Nadal. b e
A conversa. A expresión clara das ideas. A escoita atenta. O respecto da quenda de palabra.
14. Aprender a comunicarse 14.1. Expresa axeitadamente, expresando de forma clara as experiencias, ideas, pensamentos ideas, escoitando con atención e emocións en exposicións orais. e respectando a quenda de 14.2. Escoita, entende e dá sentido palabra. ás ideas que expoñen outras persoas durante o traballo en equipo
TEMPORALIZACIÓN 1º TRI 2ºTRI
3ºTRI
CSIEE CCL
2º TRIMESTRE
CSC
CSIEE
CCL CSC
CSIEE 14.3. Conversa sobre un tema proposto e respecta a quenda de palabra. CCL CSC m
O respecto e a valoración dos e das demais. A empatía.
15. Comprender a outras persoas, detectar e expresar as súas características e identificar as súas emocións.
15.1. Describe oralmente as características de diferentes persoas.
CSC
15.2. Recoñece e explica emocións e estados de ánimo das demais persoas.
15.3. Identifica e comunica as emocións dos e das personaxes en fotografías, pinturas ou películas.
2º TRIMESTRE
CCL
CCL CSC
CCL CSC
CSIEE
CSC 15.4. Dramatiza feitos observados, CCEC reflectindo os sentimentos e estados de ánimo dos e das protagonistas.
O relato bíblico «A parábola da ovella perdida».
16. Recoñecer a mensaxe e a ensinanza dalgunhas parábolas de Xesús.
16.1. Ordena cronoloxicamente as viñetas do relato bíblico «A parábola da ovella perdida».
163
CMCT CSIEE
2º TRIMESTRE
ÁREA
RELIXIÓN CATÓLICA
Obxectivos
Contidos
Criterios de avaliación
CURSO
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe
Competencias clave
TEMPORALIZACIÓN 1º TRI 2ºTRI
3ºTRI
16.2. Identifica o amor de Deus como o do pastor ás súas ovellas. m
As habilidades sociais. A detección das propias necesidades. A boa disposición para recibir e dar axuda. A participación en actividades lúdicas grupais. O gozo da amizade.
17. Participar en actividades grupais e de equipo, tendo en conta as propias necesidades e amosando unha boa disposición para recibir e dar axuda.
17.1. Desenvolve actitudes de colaboración en situacións informais de interacción social.
CSC
compañeiros e compañeiras.
CNIEE
2º TRIMESTRE
CNIEE
CSC 17.2. Pide axuda, cando a precisa, CNIEE e presta axuda aos compañeiros e CSC compañeiras. CSC 17.3. Mantén boas relacións cos 17.4. Pon de manifesto unha actitude aberta cara aos demais compartindo puntos de vista e sentimentos durante a interacción social na aula.
Diferentes actividades que se realizan en Semana Santa.
18. Valorar a importancia das actividades que se realizan en Semana Santa.
18.1. Identifica actividades que se realizan en Semana Santa.
2º TRIMESTRE
• O relato bíblico «Xesús morre e resucita».
19. Coñecer o relato bíblico «Xesús morre e resucita».
19.1. Relaciona unha imaxe cos acontecementos que se narran no relato bíblico «Xesús morre e resucita».
2º TRIMESTRE
CAA
2º TRIMESTRE
19.2. Explica o motivo polo que Xesús morreu e resucitou. c
A resolución de conflitos. Identificación de situacións
20.Recoñecer, explicar e buscar solucións sinxelas aos conflitos
20.1.Soluciona os problemas persoais da vida escolar coa
164
ÁREA
RELIXIÓN CATÓLICA
Obxectivos
Contidos
agradables e desagradables na vida cotiá. Recoñecemento dos conflitos habituais. Explicación dos conflitos cotiás.
Criterios de avaliación habituais no colexio.
CURSO
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe
Competencias clave
independencia adecuada a súa idade
TEMPORALIZACIÓN 1º TRI 2ºTRI
3ºTRI
CSIEE CSC
Situacións na vida das persoas onde se pasa da tristura á alegría.
21. Tomar conciencia do paso da tristura á alegría.
21.1. Enumera situacións nas que as CSC persoas pasan da tristura á CCL alegría. CAA 21.2. Describe os sentimentos que produce pasar da tristura á alegría.
3º TRIMESTRE
O relato bíblico «A parábola do banquete de vodas».
22. Coñecer o relato bíblico «A parábola do banquete de vodas».
22.1. Interpreta correctamente o relato «A parábola do banquete de vodas».
CCL
3º TRIMESTRE
Xestos cotiáns que expresan a vida en familia.
23.Valorar a importancia de vivir en familia.
23.1.Expresa xestos que mostran a vida cotiá en familia.
CCL
• O relato bíblico de «As primeiras familias cristiás».
24.Coñecer o relato bíblico de «As primeiras familias cristiás».
24.1. Enumera algunhas accións que CCL facían as primeiras familias CD cristiás. CMCT 24.2. Identifica os personaxes que aparecen no relato bíblico.
CSIEE
CD 22.2. Identifica unha imaxe co relato CSC bíblico.
3º TRIMESTRE
CSIEE 23.2. Describe aspectos positivos que CSC leva consigo vivir en familia.
165
3º TRIMESTRE
ÁREA
RELIXIÓN CATÓLICA
Obxectivos
Contidos
• O valor de colaborar coa familia.
Criterios de avaliación
CURSO
PRIMEIRO
Estándares de aprendizaxe
Competencias clave
25.1. Explica con algúns trazos o que CSC é unha familia e o que é unha CCL comunidade cristiá.
25. Descubrir as accións de colaborar coa familia.
TEMPORALIZACIÓN 1º TRI 2ºTRI
3ºTRI
3º TRIMESTRE
25.2. Enumera comportamentos para practicar o valor de colaborar coa familia. a o
As normas de convivencia. O coñecemento e o respecto das normas de convivencia na casa e na aula. A valoración das condutas cotiás en relación coas normas de convivencia.
26.Valorar as condutas cotiás en relación ás normas de convivencia do colexio e realizar un uso responsable dos materiais escolares.
26.1. Coñece e enumera as CSC normas de convivencia da aula. CSC 26.2. Pon en práctica procesos e CSIEE razoamentos sinxelos para valorar CSC se determinadas condutas son acordes ás normas de convivencia escolares.
26.3. Fai uso adecuado do material.
CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE CRITERIOS DE EVALUACIÓN 1º
1. Recoñecer as distintas manifestacións de felicidade. 2. Discriminar as actitudes constructivas e destructivas que inflúen na felicidade. 3. Recoñecer as distintas manifestacións de amizade, sabendo discriminar os actos positivos e negativos da mesma.
166
3º TRIMESTRE
4. Entender a historia da Creación dende unha perspectiva relixiosa e metafórica. 5. Recoñecer os distintos relatos bíblicos sobre a personaxe de María. 6. Desenvolver hábitos de diálogo e cooperación cos demais. 7. Comprender o relato bíblico sobre o nacemento de Xesús. 8. Distinguir os distintos personaxes bíblicos e símbolos relixiosos relacionados co Nada 9. Comprender a importancia da familia, valores e normas. 10. Saber colaborar de xeito activo nas distintas dinámicas de grupos. 11. Amosar actitudes de xenerosidade cara os seus compañeiros. 12. Diferenciar accións de xenerosidade e egoísmo. 13. Ser quen de desenvolver actitudes críticas fronte ás actitudes contrarias ao amor. 14. Diferenciar e clasificar as distintas condutas humanas e cristiáns sobre o perdón. 15. Ter os mecanismos suficientes para a resolución de conflitos. 16. Comprender que Cristo morre por nós. 17. Situar e nomear símbolos relixiosos na festa cristián.
18.Utilizar as novas tecnoloxías para buscar información sobre como viven o Nadal outros países.
167
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE COMUNICACIÓN LINGÜÍSTICA 1. Comprender textos e informacións orais e escritas. 2. Compoñer textos dotados de coherencia e corrección, utilizando distintas variantes do discurso, como a descrición, a narración ou a argumentación. 3. Esforzarse por ter unha boa letra e unha boa presentación nos traballos escritos. 4. Adquirir e usar o vocabulario axeitado. 5. Comentar textos de contido relixioso, bíblico, moral ou experiencial. 6. Manter un actitude favorable cara á lectura. SOCIAL E CÍVICA 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Coñecer e comprender a realidade social, actual e histórica. Entender os trazos das sociedades e os elementos e a pluralidade da sociedade na que vive. Valorar as achegas das distintas culturas e relixións. Traballar de forma cooperativa e participar nos debates. Aceptar e practicar normas básicas de conduta. Desenvolver valores e virtudes sociais: o respecto, o diálogo, o perdón, a misericordia, a cooperación, a solidariedade, a xustiza, o compromiso e a participación. 7. Implicarse na participación e defensa das tradicións relixiosas. SENTIDO DE INICIATIVA E ESPÍRITU EMPRENDEDOR 1. Levar a cabo traballos individuais e en equipo. 2. Revisar o feito, comparar os obxectivos previstos cos alcanzados e extraer conclusións.
168
3. 4. 5. 6. 7.
Afrontar os problemas, perseverar ante as dificultades e tomar decisións con criterio propio. Afirmar e defender opinións. Identificar as emocións e os sentimentos propios e ser capaz de recoñecer e comprender os dos demais. Mostrar iniciativa propia e valorar as iniciativas dos demais. Construír un xuízo moral baseado nos principios, valores e actitudes que xera o Evanxeo. CONCIENCIA E EXPRESIÓNS CULTURAIS
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Coñecer e apreciar manifestacións artísticas e culturais relixiosas, tanto do pasado coma do presente. Comprender recursos expresivos utilizados nas obras de arte relixiosa. Coñecer códigos, técnicas e recursos artísticos. Analizar obras do patrimonio artístico relixioso. Apreciar, respectar e gozar as obras de arte relixiosa. Valorar a función que a arte relixiosa desempeña na vida das persoas. Cultivar a propia capacidade estética mediante a expresión plástica. APRENDER A APRENDER
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Saber mellorar a atención, a concentración e a memoria. Obter información e transformala en coñecemento propio. Dominar os contidos fundamentais da área. Comprender estratexias, destrezas e técnicas básicas de estudo. Utilizar estratexias para organizar, memorizar e recuperar información, como os resumos e os esquemas. Aplicar coñecementos e destrezas adquiridos con anterioridade en diversos contextos. Participar no propio proceso de aprendizaxe de forma activa.
169
COMPETENCIA DIXITAL 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Buscar, seleccionar, utilizar e comunicar información. Relacionar informacións. Coñecer e utilizar diferentes tipos de información e fontes, escritas, gráficas ou audiovisuais. Coñecer e interpretar linguaxes icónicas, simbólicas e de representación. Deducir información. Interpretar a linguaxe da imaxe. Mostrar interese polo uso das TIC. Traballar de forma autónoma e en grupos, valorando de forma positiva as TIC. COMPETENCIA MATEMÁTICA E COMPETENCIAS BÁSICAS EN CIENCIA E TECNOLOXÍA
1. Coñecer e utilizar elementos matemáticos básicos, como as operacións. 2. Comprender e interpretar a información presentada en forma de gráfico. 3. Coñecer os trazos esenciais do espazo natural no que se desenvolve a vida e a actividade humana. 4. Comprender o espazo no que teñen lugar a vida do alumno e os feitos sociais. 5. Entender a natureza como Creación e regalo de Deus. 6. Organizar a información utilizando procedementos matemáticos. 7.Observar e interpretar espazos e paisaxes, reais ou representadas. 8. Valorar a natureza, fomentala e coidala, implicándose no uso responsable dos seus recursos e na conservación do medio.
170
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN Aavaliacióndebeirenfocadaamelloraraaprendizaxedosalumnos;paraiso, énecesariodiversificarasferramentaseprogramartemposeespazosnaaula para a avaliación dos procesos de aprendizaxe. Póñese aquí algunhas ferramentas destinadas á avaliación de desempeños competenciais. Unhas serán para o desenvolvemento común de competencias en todas as áreas; outras, para a avaliación das aprendizaxes concretas postas en práctica nas distintas materias. 1. Rexistro de avaliación de cargos asignados e obxectivos de grupo cooperativo. 2.Rúbrica para a avaliación da exposición de traballos. 3.Diario reflexivo no desenvolvemento da metaaprendizaxe. 4.Rúbrica da expresión escrita. 5.Rúbrica de espírito emprendedor e liderado. 6.Autoavaliación do uso do programa de presentacións dun ordenador. 7. Escala de observación da comprensión dos relatos bíblicos. 8. Rexistro de escoita activa do alumno dos relatos iniciais das unidades. 9. Autoavaliación de aprendizaxes sobre persoas e personaxes traballados nas unidades. 10. Rúbrica de avaliación de aprendizaxes a partir de obras de arte. 11. Rexistro xeral de aprendizaxes sobre valores cristiáns.
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN En cada trimestre terase en conta os aspectos seguintes para a obtención da nota, os cales serán valorados polos seguintes porcentaxes:
171
- Axeitado traballo en equipo tendo unha actitude positiva, respecto cara o traballo dos demais e un alto grado de colaboración. (40%) - Adquisición dos contidos do currículo da área (30 %) - Bo comportamento e interese por aprender (20 %) - Esforzo e afán de mellora (10%) En cumprimento da Orde do 23 de novembro de 2007, pola que se regula a avaliación na Educación Primaria, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación: -
Sobresaliente (90% ou 100%)
-
Notable (70% ou 80%)
-
Ben (60%)
-
Suficiente (50%)
172
DIRECTRICES E INSTRUMENTOS PARA A REALIZACIÓN DE AVALIACIÓN INICIAL.
Realizarase unha avaliación inicial dos coñecementos previos e das características persoais, para poder atender a diversidade e así axeitar a metodoloxía. Ao final do mes de setembro realizarase unha serie de probas ao alumnado para comprobar os seus coñecementos previos e abordar o proceso educativo con garantías, prever e anticipar axustes individuais e atallar problemas escolares. Para ter un coñecemento previo levarase a cabo unha exploración inicial ao principio do curso. Empregaremos como elemento importante a información proporcionada polo/a anterior titor/a sobre ese grupo de alumnos/as. Esta proba inicial e os informes serán o marco de referencia e o punto de partida para elaborar a programación de aula, que terá en conta as característica do alumnado. No caso de detectar problemas específicos, a titora ou en colaboración co Departamento de Orientación elaborarán conxuntamente as medidas de atención á diversidade. Co fin de adaptar cada unidade didáctica a realidade da nosa aula, cada titora encargarase de valorar os coñecementos previos do alumnado teñen sobre dita unidade. En primeiro de primaria. A finalidade desta proba é de ofrecer ao profesorado un recurso que facilite o coñecemento madurativo do alumnado que comeza na Educación Primaria. Valorarase en outros apartados: a súa identidade e autonomía persoal, a comunicación e a representación, a aproximación a linguaxe escrita, interpretación de imaxes, conceptos básicos, medidas de tempo, orientación espacial, numeración…
ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN E OS REFORZOS PARA LOGRAR DITA RECUPERACIÓN. • REFORZO: fichas fotocopiables con actividades para traballar a aprendizaxe dos contidos mínimos do ciclo e facilitarlle ao alumno/a que o requira a adquisición das competencias básicas. Co este fin organízanse unha serie de medidas: Desdobres no grupo na área de matemáticas 2 veces á semana. Apoio á lectura en primeiro (2 veces á semana)
173
Realización dos cadernos trimestrais de lenguacastellana e matemáticas da Editorial Santillana. Estamos pendentes da concesión dun proxecto para reforzar a lectoescritura e o cálculo. • AMPLIACIÓN: fichas fotocopiables con actividades de maior dificultade pola súa resolución, polo tratamento doutros contidos relacionados cos do ciclo ... • COMPETENCIAS BÁSICAS e INTELIXENCIAS MÚLTIPLES: a diversidade de estilos cognitivos e de intelixencias en aprendizaxes contémplase coa lectura, co movemento, coa representación plástica, a dramatización etc. • PLANS INDIVIDUAIS: planes dirixidos a alumnos que o requiren (estranxeiros, incorporación tardía, necesidades educativas especiais e superdotación).Os/as alumnos/as que teñan unha necesidade máis específica nunha área terán unha actividade máis individualizada e organizada pola titora e co apoio da mestra de pedagoxía terapéutica. • ACTIVIDADES MULTINIVEL: actividades que posibilitan que os alumnos atopen, respecto ao desenvolvemento dun contido, actividades que se axustan ao seu nivel de competencia curricular, aos seus intereses, habilidades e motivacións. Por exemplo, o grupo-clase pode estar a traballar sumas levadas pero a un alumno/a pódeselle pedir que resolva catro, outros que resolvan dez, e outro pode estar a traballar a un nivel máis básico (sumas dunha cifra). Deste xeito, nunha mesma clase posibilítase traballar a diferentes niveis, segundo as habilidades de cada alumno. • ENSINO TITORADO. • TRABALLOS DE INVESTIGACIÓN. • LECTURAS E CONSULTAS DE FORMA LIBRE
CRITERIOS DE PROMOCIÓN AO SEGUINTE CURSO.
ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E GALEGA 1. Comprender textos orais de uso habitual procedentes de diferentes soportes, identificando a información máis relevante. 2. Expresar oralmente vivencias, feitos, sentimentos ou emocións, e comunicar mensaxes de xeito organizado. 3. Producir e reescribir textos de diversos formatos 4. Usar axeitadamente as normas ortográficas elementais. 5. Ler textos diversos dos traballados e creados na aula
174
6. Identificar intuitivamente texto, enunciado, palabra, nome común, nome propio, xénero e número ÁREA DE MATEMÁTICAS 1. Comparar cantidades pequenas interpretando e expresando os resultados da comparación e redondeando, se a situación o require, ata a decena máis próxima. 2. Resolver problemas relativos á vida cotiá en que sexa pertinente aplicar operación de suma e resta, empregando os algoritmos básicos correspondentes ou outros procedementos de resolución e explicando oralmente o proceso seguido. 3. Utilizar o coñecemento das formas rectangulares, triangulares, circulares, cadradas, esféricas e cúbicas para describir e resolver situación cotiáns que as requiran. METODOLOXÍA DIDÁCTICA O proceso de ensinanza e aprendizaxe debe cumprir os seguintes requisitos:
Partir do nivel de desenvolvemento do alumnado e das súas aprendizaxes previas. Asegurar a construción de aprendizaxes significativas a través da mobilización dos seus coñecementos previos e da memorización comprensiva. Posibilitar que os alumnos realicen aprendizaxes significativas por si sos. Favorecer situacións nas que os alumnos deben actualizar os seus coñecementos. Proporcionar situacións de aprendizaxe que teñen sentido para os alumnos, co fin de que resulten motivadoras.
En coherencia co exposto, os principios que orientan a nosa práctica educativa son os seguintes: METODOLOXÍA ACTIVA Integración activa do alumnado na dinámica xeral da aula e na adquisición e configuración das aprendizaxes. Participación no deseño e desenvolvemento do proceso de ensinanza e aprendizaxe. MOTIVACIÓN Consideramos fundamental partir dos intereses , demandas, necesidades e expectativas do alumnado. Tamén será importante arbitrar dinámicas que fomenten o traballo en grupo. AUTONOMÍA NA APRENDIZAXE
175
Utilización dunha linguaxe sinxela, clara e estruturada na presentación dos novos contidos. Gradación das actividades, aparecendo en último lugar as que require un maior grao de habilidade e autonomía. Énfase nos procedementos e técnicas de aprendizaxe, que inclúen una reflexión sobre os contidos obxecto de estudo e una revisión final. SELECCIÓN DOS CONTIDOS Reforzar o aprendido nos cursos precedentes e abrir o coñecemento cara a novos temas. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Teremos en conta os diferentes ritmos de aprendizaxe, así como os seus intereses e motivacións. EDUCACIÓN EN VALORES Presentando actividades que conducen á adopción de actitudes positivas sobre o coidado do propio corpo, conservación da natureza e a convivencia. A AVALIACIÓN DO PROCESO EDUCATIVO. A avaliación concíbese coma una análise de todos os aspectos do proceso educativo e permite a retroalimentación, a achega de informacións precisas que permiten reestruturar a actividade no seu conxunto.
A metodoloxía na área de inglés, estará baseada nos seguintes principios metodolóxicos:
-
Coñecer o nivel de desenvolvemento psicolóxico dos nosos alumnos/ás . Favorecer a creación de procesos de aprendizaxe significativos. Promover o desenvolvemento da actividade mental dos nosos alumnos/ás. Desenvolver a capacidade de aprender a aprender.
• A través dunha metodoloxía psicoevolutiva, investigadora, creativa, activa e participativa: -
Fomentaremos una aprendizaxe activo e autónomo. Favoreceremos a socialización do alumnado traballando todos os tipos de agrupamentos : individual, po parellas, pequeno e gran grupo, dependendo do traballo a realizar.
-
176
-
Fomentaremos á cooperación e o afán de superación.
-
Proporcionaremos guías e estratexias de aprendizaxe, o respeto as normas do colexio, e proporcionaremos oportunidades de traballar coas tics e tamén na biblioteca do centro.
Partir dos coñecementos previos do alumno, así como o desenvolvemento dos nenos e a súas características psicoevolutivas
MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE De conformidade co disposto nos artigos 71 a 79 bis da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, no deseño da programación, tivemos en conta as características e diferenzas reais que caracterizan as nosas aulas . As capacidades físicas, mentais e psíquicas do noso alumnado nunca son as mesmas. Ademais cada un vive en ambientes diferentes, o cal fomenta unha diversidade de intereses, capacidades, motivacións e, en definitiva, necesidades educativas.
Configurar unha resposta educativa apropiada haberá de ser un principio de fundamentación esencial, xa que un dos obxectivos da educación é garantir o máximo desenrolo posible, independentemente das súas capacidades e ritmos de aprendizaxe.
A atención do alumnado con necesidade específica de apoio educativo, centrando en tres as medidas de atención que se recollen nesta programación:
Alumnado que presenta necesidades educativas especiais Alumnado con altas capacidades intelectuais Alumnos con integración tardía no sistema educativo español:
Así pois, levaranse a cabo as accións necesarias, os recursos e apoios precisos que permitan compensar os efectos de situación e desvantaxe para o logro dos obxectivos. Para comezar, deberanse ter en conta unha serie de medidas de carácter xeral, como son Titoría e orientación. Formará parte da nosa función docente este ano, favorecéndose co ela a integración dos alumnos na vida do centro mediante o seguimento personalizado do seu proceso educativo. A súa finalidade é que o alumno integre coñecementos que lle axuden a superar os obstáculos que poidan dificultar a súa aprendizaxe e o seu crecemento persoal.
177
Reforzo educativo. Supón o menor grao de modificación curricular para que o alumnado que así o necesite supere as propias dificultades de aprendizaxe. Será unha acción xeral, común e aplicada de forma habitual en clase pretendendo así que se o alumno presenta, por motivos circunstanciais, un problema puntual, deberá recibir o apoio específico da docencia para superalo e continuar a súa aprendizaxe co seu ritmo habitual a través do uso de estratexias didácticas, metodolóxicas e recursos axeitados. É unha medida de atención a diversidade que modifica elementos non prescriptivos do currículo (temporalización, metodoloxía e avaliación). Así mesmo, en relación ao conxunto da aula fomentarase a socialización e integración deste alumnado. Co este fin organízanse unha serie de medidas: Desdobres no grupo na área de matemáticas 2 veces á semana, en primeiro e segundo. Apoio á lectura en primeiro (2 veces á semana) Realización dos cadernos trimestrais de lenguacastellana e matemáticas da Editorial Santillana. Estamos pendentes da concesión dun proxecto para reforzar a lectoescritura e o cálculo. Os/as alumnos/as que teñan unha necesidade máis específica nunha área terán unha actividade máis individualizada e organizada pola titora e co apoio da mestra de pedagoxía terapéutica dentro da aula.
Medidas de carácter específico As estratexias de intervención virían por tres puntos: aceleración, agrupamento e enriquecemento. A aceleración consistirá en colocar o alumno nun curso superior que aínda sendo motivador crea grandes diferenzas no alumnado relativas á madureza e ao desenvolvemento físico. O agrupamento, parte dun concepto contrario á integración, xa que se trataría de xuntar ás persoas con sobredotación intelectual con evidentes avances no proceso de ensino aprendizaxe. Finalmente, o enriquecemento, baséase na adaptación curricular, cun programa individualizado ás súas características. Un enriquecemento pódese concretar en tres eixes básicos, que son: 6.3.1.
Ampliación curricular:
Consiste en ampliar a estrutura dos temas e contidos achegando ao alumnado máis información sobre eles. Esta actuación é moi axeitada para nenos e nenas precoces e talentosas no ámbito académico ou tamén, con talentos específicos. Máis
178
contemplámola igualmente, para aqueles que a cotío rematan as tarefas antes do tempo previsto. 6.3.2. Adaptación curricular Consistirá en deseñar programas educativos adaptados. Aplícanse dentro do ámbito e do horario escolar. Este tipo de enriquecemento baséase en achegar ao neno maior amplitude de temas e maior nivel de complexidade, ou pola contra, pola súa diminución. A actuación céntrase nas conexións entre as informacións máis que non na súa cantidade. Ademais, a adaptación curricular presenta e destaca algúns contidos que son proveitosos para todo o grupo-clase. Os programas de adaptación curricular na súa concepción e elaboración poderán ser de tres tipos: 1. Adaptacións curriculares non significativas.As adaptacións curriculares non significativas irán dirixidas ao alumnado que presente desfase no seu nivel de competencia curricular respecto do grupo no que está escolarizado, por presentar dificultades graves de aprendizaxe ou de acceso ao currículo asociadas a minusvalidez ou trastornos graves de conduta, por atoparse en situación social desfavorecida ou por incorporarse tardiamente ao sistema educativo. Esta adaptación afectará aos elementos do currículo que se consideren necesarios, metodoloxía e contidos, pero sen modificar os obxectivos da etapa educativa nin os criterios de avaliación. As adaptacións curriculares non significativas poderán ser de grupo, cando estean dirixidas a un grupo de alumnado que teña un nivel de competencia curricular relativamente homoxéneo, ou individuais.. As adaptacións curriculares serán propostas e elaboradas polo equipo docente, baixo a coordinación do profesor ou profesora titor e co asesoramento do equipo ou departamento de orientación. Nas devanditas adaptacións constarán as áreas ou materias nas que se vai aplicar, a metodoloxía, a organización dos contidos, os criterios de avaliación e a organización de tempos e espazos. 2. Adaptacións curriculares significativas. Esta medida será tomada cando un alumno ou alumna con necesidades educativas especiais presente un desfase curricular con respecto ao grupo da súa idade tal que faga necesaria a modificación dos elementos do currículo, incluído os obxectivos da etapa e os criterios de avaliación, co fin de facilitarlle a accesibilidade ao currículo, buscando con iso o máximo desenvolvemento posible das competencias básicas. As adaptacións curriculares significativas requirirán unha avaliación psicopedagóxica previa, realizada polos equipos ou departamentos de orientación, coa colaboración do profesorado que atende o alumnado, e da cal se desprenderá un informe de avaliación psicopedagóxica.
179
A aplicación das adaptacións curriculares significativas será responsabilidade do profesor ou profesora da área ou materia correspondente, coa colaboración do profesorado de educación especial e o asesoramento do equipo de orientación. A avaliación das áreas ou materias será responsabilidade compartida do profesorado que as imparte e, no seu caso, do profesorado de apoio, tomando como referente os obxectivos e os criterios de avaliación fixados nas devanditas adaptacións. 3. Adaptacións curriculares para o alumnado con altas capacidades intelectuais. As adaptacións curriculares realizadas para atender este tipo de alumnado teñen como fin promover neste o desenvolvemento pleno e equilibrado dos obxectivos xerais desta etapa educativa, contemplando medidas extraordinarias dirixidas a ampliar e enriquecer os contidos do currículo ordinario e medidas excepcionais de flexibilización do período de escolarización. Estas adaptacións curriculares requirirán tamén unha avaliación psicopedagóxica previa, realizada polo equipo de orientación. No noso ciclo hai unha alumna que ten que seguir unha ACI pola súa discapacidade e combina a súa escolaridade cun centro de CEE.. 6.3.3. Enriquecemento aleatorio: Consiste en planificar unha serie de temas e actividades que inclúan nos contidos do currículo, outros contidos externos pero facilmente vinculables. Neste curso escolar tense solicitado á Consellería de Educación un programa contracto (Tolos por aprender) co fin de reforzar ás áreas instrumentais e competencias básicas en lectoescritura e cálculo no primeiro e segundo cursos. Por outro lado, para reforzar á lectura , realízanse apoios co desdobramento do grupo (2 sesións semanais), ademais do reforzo diario desde a titoría.
Outra medida de atención a diversidade é o apoio dentro da aula ordinaria da profesora de pedagoxía terapéutica.
Na área de inglés: A intervención educativa debe contemplar como principio a diversidade do alumnado, entendendo que deste modo se garante o desenvolvemento de todos eles á vez que unha atención personalizada en función das necesidades de cada un. Os mecanismos de reforzo que deberán poñerse en práctica tan pronto como se detecten dificultades de aprendizaxe, serán tanto organizativos como curriculares.
180
Entre estas medidas poderán considerarse o apoio no grupo ordinario, os agrupamentos flexibles ou as adaptacións do currículo. Para que o alumnado con necesidade específica de apoio educativo ao que se refire o artigo 71 da lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación, poida alcanzar o máximo desenvolvemento das súas capacidades persoais e os obxectivos da etapa, estableceranse as medidas curriculares e organizativas oportunas que aseguren o seu axeitado progreso.
As administracións educativas, co fin de facilitar a accesibilidade ao currículo, establecerán os procedementos oportunos cando sexa necesario realizar adaptacións que se aparten significativamente dos contidos e criterios de avaliación do currículo, co fin de atender ao alumnado con necesidades educativas especiais que as precisen, aos que se refire o artigo 73 de 6, do 3 de maio, de Educación. . Nalgúns contextos quizais sexa apropiado prolongar o desenvolvemento das primeiras destrezas de lectoescritura dos nenos. A diferenciación na aprendizaxe pode ser tratada de varias formas:
Realización de actividades a distintos niveis. Os materiais do curso proporcionan marcos de aprendizaxe que teñen en conta a participación e o éxito a distintos niveis. Por exemplo, nalgunhas actividades, as respostas dos nenos poden ir dende reaccións non verbais a unha frase completa pasando por unha soa palabra ou expresión. Do mesmo modo, cando se volven contar os contos, que é o paso final de cada unidade, todos os nenos poden participar con éxito, aínda que o seu nivel de resposta poida variar dende a produción de palabras e expresións clave á narración de todo o conto.
Valoración das distintas intelixencias múltiples e estilos de aprendizaxe temos que ter en conta as distintas intelixencias múltiples e os distintos estilos de aprendizaxe. Extra activities. Ideas para xogos adicionais coas tarxetas. Os xogos con tarxetas poden servir de práctica adicional, para repasar ou para que os que rematen antes as actividades xoguen en parellas.
181
Fastfinishers. Poden utilizarse cos nenos que rematen as tarefas antes que o resto ou para maior consolidación e reforzo do traballo realizado.
Reading and writingactivities. As actividades de lectoescritura son opcionais e teñen como obxectivo reforzar o recoñecemento e a escritura iniciais do vocabulario clave do libro. BusyBook. O BusyBook está deseñado para usalo de forma opcional cando sexa apropiado prolongar o desenvolvemento das primeiras actividades de lectoescritura en grupos de nenos desta idade e nivel.
ADAPTACIÓNS CURRICULARES. Segundo a Orde do 6 de Outubro de 1995 pola que se regulan as adaptacións do currículo na nosa comunidade, as adaptacións curriculares son modificacións dun ou máis elementos prescriptivos do currículo para atender as necesidades educativas,. Neste curso escolar non se ten plantexado a realización de ningunha adaptación curricular.
PROGRAMA DE EDUCACIÓN EN VALORES O noso obxectivo como docentes é a formación de cidadáns responsables con hábitos de consumo saudables, coidadosos/as co entorno social e natural... Estas intencións impregnan toda a nosa acción educativa e están presentes en todas as áreas do currículo. Non se trata dun conxunto de ensinanzas illadas senón que forman parte da nosa actividade diaria e están presentes na nosas aulas permanentemente.. Estes valores constitúen unha responsabilidade de toda a comunidade educativa e desde a nosa función como titoras traballamos estes valores que teñen unha presenza máis relevante como:
182
Educación moral e cívica. Pretendese o desenvolvemento moral da persoa como parte fundamental da construción do autoconcepto. Estes contidos trabállense desde todas as áreas e tamén na alternativa a relixión: - Autoestima, aceptación e confianza en si mesmo. - Autocrítica: recoñecemento de erros, valoración da súa actuación, discriminación de comportamento inadecuados. - Responsabilidade, compromiso persoal. - Regulación do propio comportamento, autocontrol. - Defensa dos propios dereitos e crenzas. - Autonomía e iniciativa, planificación da propia acción. - Participación no grupo e no establecemento das normas. - Respecto aos demais compañeiros e obxectos comúns. - Pautas de convivencia na escola e na familia. - Axuda e colaboración entre iguais e adultos. - Interese por compartir amizades, obxectos, atención... - Uso de normas lingüísticas nos diálogos e conversacións en grupo. - Interese por comunicarse cos demais. - Expresión de sentimentos. - Coñecemento e respecto de outras realidades, costumes e formas de vida. Educación para a saúde. A saúde como benestar físico e mental, individual, social e medioambiental. Traballamos: os coidados persoais (hixiene e saúde), alimentación e prevención de accidentes.. Educación viaria - Coñecer e respectar as normas básicas para desprazarse como peóns e como usuarios dos medios de transporte. Educación para o lecer - Ser conscientes e gozar das posibilidades lúdicas da lingua: cancións, trabalinguas, adiviñas, obras de teatro, contos, lendas...
183
Educación para a paz. O obxectivo é que o alumnado comprenda que a construción da paz é tarefa de todos e a mellor maneira de superar a falta de comunicación e os problemas habituais é o diálogo e o respecto mutuo. Deste o noso ciclo os obxectivos e contidos están encamiñados para: a resolución pacífica e progresivamente autónoma de conflitos,o emprego da linguaxe e o diálogo como vía de solución, fomento dunha actitude crítica fronte a cultura bélica que se transmite a través dos debuxos animados, xogos, o coñecemento e a valoración das diferenzas, evitando situacións de discriminación con respecto a etnia, cultura, profesións, clase social, sexo, respectando outras realidades, costumes e formas de vida. Educación ambiental. Fomentar o descubrimento do entorno e o desenvolvemento de actitudes favorables para a súa protección e conservación. Liñas a seguir: - Sensibilizar ao alumnado dos problemas medioambientais. - Creación de hábitos de protección e coidado do medio. - Respecto, valoración e implicación no mantemento do entorno. - Hábitos de protección e coidado de animais e plantas. - Normas de utilización dos espazos urbanos. Educación sexual. Presentando a figura da muller en situación iguais ao do home, tanto no ámbito escolar como no de traballo. Esta de tarefas de coeducación comeza cunha linguaxe non discriminatoria e con contidos como: - Construción dun autoconcepto adecuado, evitando a asignación de roles, estereotipos, valores e comportamentos sexistas. - Identificación e valoración da existencia de diferentes modelos de familia, evitando unha asignación previa de roles no reparto de tarefas. - A expresión dos sentimentos e emociones en ambos sexos. - Valoración do uso no-sexista dos xoguetes, e evitando a dicotomía entre xogos de nenos/nenas. Educación do consumidor. Favorecendo unha actitude responsable e reflexiva sobre o consumo diferenciado entre o necesario e aquilo que poden prescindir.Contidos que se planean: - O consumo responsable. - Reducir o uso de materiais e practicar a reutilización e a reciclaxe.
184
- Reducir o consumo de enerxía e coñecer enerxías non-contaminantes. -Coñecer e interpretar de xeito adecuado a información que nos transmite a publicidade. Valoración crítica da publicidade. - Os xoguetes e o material escolar: utilización e reciclaxe..
ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR. TEMPO PARA A LECTURA. O fomento da lectura considérase un dos eixes vertebrais do fomento de estratexias de mellora nos centros educativos. Tanto é así, que está proposto pola LOE, como unha das liñas básicas da reforma educativa. No noso Centro está estipulado no horario 20 minutos diarios de lectura. A adquisición da lectura é un dos obxectivos fundamentais do noso Ciclo. Gran parte do horario o dedicamos a practicar a lectura e a escritura xa que temos que dotar aos nosos alumnos/as da destreza instrumental básica para a maioría dos aprendizaxes posteriores. No primeiro curso estableceuse, desde fai anos, unha serie de apoios semanais para reforzar a lectura (estes apoios son proporcionados coa colaboración de outros compañeiros do centro). Esta axuda é básica para adquirir a lectura mecánica e comprensiva. Unha vez que os nenos/as, xa saben ler, o obxectivo seguinte é facer lectores/as, tarefa que se consegue creando o hábito da lectura (importantísimo a colaboración da familia do alumnado). Co este fin todos os días os/as nenos/as levan para os seus fogares un poema, un pequeno texto, un conto para ler ... e outros libros que lemos diariamente. Por outra banda, intentamos achegar a lectura ao alumnado mediante o préstamo de libros da Biblioteca de aula e a Biblioteca de Centro ( O noso centro forma parte do PLAMBE). Algunhas das actividades propostas para este curso están encamiñadas ao fomento da lectura, da escritura e a comprensión. Son as seguintes:
1 Obradoiro de Literatura: nel realizaranse actividades encamiñadas a favorecer a expresión escrita en diferentes estilos literarios (pequenas narracións, poesía, teatro, ...), podendo participar nos diversos certames e convocatorias literarias que se nos ofertan ós centros. 2
Obradoiro de recuperación de tradicións orais e escritas: Daríase prioridade á transmisión de tipo oral ou escrita de aquelas tradicións que se están perdendo,
185
do tipo de cancións populares, xogos infantís, receitas de cociña tradicionais que os nenos/as poden recoller nun libriño para regalar ás súas familias,... 3
O contacontos: o Os alumnos crearán os seus propios contos e os contarán ou lerán en voz alta a outros nenos da mesma clase ou doutros cursos. o Organizar un certame de contacontosque se estenda a toda a comunidade educativa do centro. o Escenificación de contos a través de lecturas dramatizadas dos contos, de marionetas, de sombras chinesas,... que as nais e pais poden realizar para o alumnado.
4
Actividades de recuperación do folclore: realizaranse, actividades de recuperación do folclore autóctono mediante a recollida de cancións, refráns, ditos populares, que achegarán ao alumnado á tradición e fomentarán o recoñecemento de novo vocabulario, ademais dos métodos folcloristas.
Así mesmo, contemplamos o traballo de tres áreas diferenciadoras que fomenten un modelo básico de fomento da lectura, é dicir, a área da comprensión lectora, a área da expresión oral e a área da comprensión escrita: Actividades de comprensión lectora A comprensión lectora traballarase mediante actividades como:
Lectura comprensiva do conto popular. Comprensión da linguaxe como medio de comunicación nos seres humanos. Comprensión de lingua como conxunto de sons, palabras e regras que comparte un grupo de persoas. Distinción entre unha poesía e un texto narrativo. Extracción da información básica dun texto de forma oral. Comprensión e utilización de palabras sinónimos nun texto. Practicar para descubrir o tema e as ideas principais dun texto. Lectura comprensiva da fábula. Lectura comprensiva do conto de Nadal, do conto de Samaín (medo),do relato histórico, do conto de aventuras,do conto fantástico, do conto de outra cultura, da biografía, da lenda. Análise dun tema buscando pros e contras. Lectura comprensiva dun conto de humor e de distintos textos literarios. Lectura dun relato histórico e historia antiga. Lectura comprensiva de textos poéticos. Expresión Oral. No relativo á expresión oral, a nivel xeral, plantexámonos actividades tipo tales como:
186
Dedicar os 15 primeiros minutos da clase de lingua ou de lingua á lectura comprensiva en voz alta ou a expresión espontánea. Recitar poemas, rimas, trabalinguas, adiviñas... Saber presentarse. Realiza breves descricións orais. Facer pequenas entrevistas. Interpretar pequenas cancións. Inventar historias. Escenificación de contos. Continuar unha historia. Descrición de escenas, imaxes... Relatar feitos vividos. Presentar noticias... Crear pequenos diálogos ou improvisalos. Argumentación razoada para apoiar unha idea ou petición. Expresión Escrita.
Creación de marcos para facer contos. Elaboración dun cuestionario para realizar unha entrevista. Elaboración dun problema e a súa resolución dentro do marco dunha narración. Creación dun argumento para facer un cómic. Creación dos personaxes que interveñen no cómic. Iniciación á descrición de persoas. Instrucións para escribir unha nota e un informe. Ser capaz de facer un proxecto de futuro sobre calquera tema. Elaboración dunha noticia e dunha mensaxe. Invención dun texto descritivo. Creación dunha carta, Argumentación razoada para apoiar unha idea ou petición. Elaboración dun diario. Redacción dunha carta a un amigo. Análise e elaboración dunha carta ó director. Análise e elaboración dunha entrevista. Elaboración de textos. Creación de escenas teatrais. Análise e creación dun mural.
Na área de inglés: Dos 20 minutos diarios de lectura que facemos de maneira conxunta no centro, dez minutos os dedicamos á lectura en inglés . O facemos escollendo un libro e lemos en voz alta para toda a clase o de xeito individual.
187
Utilizamos a biblioteca , mínimo unha vez ao mes, como recurso informativo e de fomento do traballo en grupos.
En todas as clases de inglés lemos sempre, posto que para o aprendizaxe dunha lingua é imprescindible ler e comprender o que se le, para contribuír así un desenvolvemento da autonomía lectora do noso alumnado e a unha valoración do texto literario como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento doutros mundos, tempos culturas, como feito cultural e como recurso de disfrute persoal.
Debido á diversidade do alumnado que hai nas nosas aulas, en ocasións escollo lecturas que aínda no pertenzan ao grupo de idade dos alumnos, nos permiten adecuarnos aos distintos niveis de habilidades lectoras que teñen os nen@s.
ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC. Para a consecución dos obxectivos e adquisición da competencia, e a nivel de centro, plantexouse a creación dunha serie de horas lectivas para o traballo das novas tecnoloxías, e máis concretamente a nivel de aula; a concretización nunha serie de obxectivos de carácter específico: o Lingua galega e castelá: 1. Motivar a aprendizaxe da lecto-escritura utilizando os recursos informáticos. 2. Ler contos. 3. Desenvolver, potenciar e afianzar o bo uso ortográfico a través da creación de contos, historias e textos con software adaptado a idade dos nenos/as. 4. Recoñecer morfoloxicamente as principais clases de palabras. 5. Desenvolver o gusto pola lectura e a escritura utilizando aplicacións informáticas. 6. Producir textos escritos de tipo narrativo, descriptivo, informativo... 7. Utilizar o recurso de Internet como unha inmensa base de datos para buscar información e como medio de comunicación. o Matemáticas: 1. Asociar números e cantidades. 2. Discriminar por formas xeométricas, tamaños, series e numeración.
188
3. Resolver problemas matemáticos e operacións adaptadas a idade dos nenos/as utilizando o pc. 4. Ler, escribir y recoñecer situacións de suma, resta, multiplicación e división. 5. Utilizar os números naturais, a súa composición e descomposición, a súa lectura e a súa escritura. 6. Utilizar as unidades de medida (lonxitude, capacidade, masa e tempo) mediante problemas e xogos no ordenador. 7. Recoñecer diferentes estratexias para resolver problemas matemáticos de seu mundo habitual utilizando recursos informáticos. o Ciencias Sociais e Ciencias Naturais 1. Realizar actividades e xogos relacionados co contido destas áreas utilizando software adaptado á idade do alumnado. 2. Buscar información en Internet para facer traballos e actividades. o Alumnos/as n.e.e. : 1. Facilitar a ensinanza individualizada, adaptándoa ao ritmo da aprendizaxe de cada neno/a. 2. Reforzar e motivar a aprendizaxe utilizando o ordenador como reforzo educativo. Utilizaremos aplicacións informáticas e software adecuado para traballar obxectivos específicos con nenos/as con n.e.e. Con respecto a estes obxectivos serán múltiples as opcións levadas á práctica, tendo en conta os recursos aportados pola aula de informática (pantaia con proxector, ordenador para o alumnado, etc). Así traballariamos mediante o Blogue (Tol@sporaprender.blogspot.com), como recurso que permite englobar contidos nun recuncho virtual da propia aula. Cada Unidade Didáctica será abordada de xeito globalizado mediante a inclusión dunha sesión virtual, onde se amplíe a materia impartida ata o momento, mediante as novas tecnoloxías. Actividades TIC
Actividades integradas nas secuencias de aprendizaxe.
Ligazóns a Internet
Aproveitamento de recursos educativos en Internet: búsqueda de imaxes, información ou curiosidades, selección e organización para transformalo en coñecemento.
Recursos dixitais das editoriais para PDI.
Actividades interactivas (aplicables en Encerado Dixital Interactivo): o alumno/a responde seleccionando a opción correcta, clasificando os elementos en diferentes grupos ou situándoos na súa posición correcta Ao finalizar, o
189
ordenador informa os acertos e os erros.
ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA. Como titores somos corresponsables, xunto coas familias do alumnado e toda a comunidade educativa, do mantemento dunha convivencia pacífica que favoreza o desenvolvemento integral dos nosos alumnos e a prevención de actitudes contrarias a convivencia. Con tal fin esta programación incorpora nos seus contidos temáticas e medidas relacionadas coa convivencia escolar e a educación en valores co obxectivo de: - A prevención de conflitos. - A xestión de conflitos. - Resolución pacífica de conflitos. Moitos obxectivos da nosa programación teñen como base o plan de convivencia do noso centro como son:
Proporcionar ó alumnado experiencias que lle permitan aprender convivencia positiva (cultura e clima de convivencia) Deseñar tarefas de aprendizaxe para o desenvolvemento da competencia social do alumnado. Deseñar tarefas de aprendizaxe para desenvolver a competencia para fomentar o respecto mutuo e para xestionar pacificamente os problemas de convivencia. Deseñar accións educativas, coa coherencia da actuación colaborativa do profesorado, para a xestión das condutas contrarias á convivencia Desenvolver plans preventivos do acoso e das condutas racistas. Desenvolver accións para loitar contra a violencia. Desenvolver accións para a formación e educación para e por a convivencia do profesorado, familias e persoal non docente. Desenvolver accións para dar a coñecer as normas de organización e funcionamento do centro á comunidade educativa. Promoción da sensibilización da importancia da convivencia coma parte fundamental para o desenvolvemento persoal e social de toda a comunidade educativa. Liñas de actuación. O noso plan de convivencia desenvolve as súas liñas de actuación mediante os dous proxectos “Aprendendo a convivir na nosa comunidade” e “Facendo escola fóra da escola”.
190
Educación na convivencia: No que se basea o clima e cultura de convivencia no centro Educación para a convivencia: Prevención, no que se plantexa o aprendizaxe de estratexias e o aprendizaxe da competencia para afrontar os conflitos Xestión dos problemas de convivencia: mecanismos que utilizamos para xestionar os tres tipos de problemas do centro: conflito, disrupción, acoso. Como titoras, e seguindo o Plan de acción titorial, existe unhas normas de convivenciaque desexamos que cumpran o noso alumnado: a) Respecto ás entradas, saídas e estanza no centro: - Asistir a clase con puntualidade e regularidade. - Asistir a clase ben aseado e con vestimenta apropiada. - Saudar ao entrar e saír da clase. - Evitar palabras e xestos que poden ofender a outras persoas. - Ceder o paso en entradas e corredores aos compañeiros e compañeiras máis pequenos e aos adultos. - Pedir as cousas aos compañeiros, profesorado, persoal non docente, etc. "por favor", e dar "as grazas". - Utilizar en clase un ton de voz suave. - Respectar a quenda de palabra. b) Respecto aos compañeiros: - Tratar con respecto e cordialidade a todas as persoas da comunidade educativa: profesores, compañeiros... - Practicar pedir perdón ou desculpas ao facer algo que non é correcto, e facer un esforzo por perdoar os outros. - Non excluír nin marxinar ningún compañeiro nos xogos. - Utilizar o diálogo para resolver os conflitos, evitando as pelexas e enfados cos compañeiros e compañeiras. c) Respecto aos materiais: - Coidar e respectar os materiais propios, dos compañeiros e do centro. - Compartir os materiais e xoguetes cos compañeiros. - Utilizar correctamente todas as instalacións do centro.
191
- Recoller e ordenar os materiais e o mobiliario utilizados. - Respectar o traballo do compañeiro/a nas tarefas colectivas e individuais. d) Respecto ao traballo: - Participar nas actividades de clase activamente, cada un na medida das súas posibilidades. - Respectar o ambiente de traballo sobre todo en cambios de clase e desprazamentos. - Atender en clase e seguir as orientacións dos profesores. - Realizar o traballo con bo humor, alegría e optimismo. - Ser responsable do estudo, esforzarse e facer as tarefas de casa. e) Outras: - Cumprir as sancións ou tarefas impostas. ACTUACIÓNS EN CASO DE CONFLITO: Asembleas de clase: o seu labor é eminentemente preventivo. Nelas o alumnado e o profesor/a titor/a dialogan sobre temas como as normas de clase, normas de convivencia, actividades programadas, temas relativos á educación de valores tales como a responsabilidade, o esforzo, o compañeirismo, o respecto, a non violencia, a coeducación, o diálogo, etc., así como tamén se aproveita para formular críticas e felicitacións. O diálogo cos implicados nas diferentes situacións de conflitos leves que se adoitan presentar a diario: durante as clases, no recreo, nos cambios de clases, e que se adoitan resolver facendo referencia ás normas e chegando a acordos cos implicados (falar, intentar aclarar as cousas, pedir perdón,...). O apoio ou intervención do equipo directivo co alumnado directamente, para reforzar as medidas ou actuacións seguidas polo profesorado. A información e intervención das familias en caso necesario a través das titorías.
192
ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LINGÜÍSTICO No noso centro é lingua predominante do alumnado é o castelán. Linguas empregadas nas diferentes áreas: Castelán: lingua castelá, alternativa a relixión e educación física. Galego:lingua galega, coñecemento do medio, educación artística e relixión. Lingua estranxeira: Inglés. Grupo de adquisición de linguas. Destinado ao alumnado que non ten o suficiente dominio da lingua castelá poida seguir con proveito as ensinanzas que nesta lingua se lle imparten. Repertorio de actuacións dinamizadoras para potenciar o uso do galego. Seguindo o Decreto 124/2007, a Lei de Normalización e o Plan Llingüístico do Centro estas son as medidas de apoio e reforzo para fomentar o emprego do galego: a) Usos lingüísticos cotidianos orais. Emprego da lingua galega por parte do profesorado nas conversas que mantemos coas familias, co alumnado e co persoal non docente.Usar a lingua galega en todos os actos que organice o centro: reunión de pais, festivais, conferencias.. b) Accións centradas no uso do galego (oral e escrito). Actividades para impulsar a competencia práctica do galego con actitudes positivas e para que o alumnado sinta o galego como una lingua próxima: carteis na aula e nos corredores, circulares, horarios… c) Mantendo activo o blogue (Tolos por aprender), empregando as tecnoloxías da información e da comunicació e programas informáticos en galego, diversos enlaces, a consulta doutras páxinas de interese. d) Creación de materiais didácticos utilizando ferramentas en galego para o uso do alumnado (programa Lim, Ardora…) e) Empregar o galego nos documentos de relación coas familias e co contorno social: correspondencia, boletíns de notas, publicacións,comunicados... f) Facer en galego toda a documentación administrativa e pedagóxica. g) Promover o uso da biblioteca de aula e do Centro con revistas e materiais en galego e fomentando o seu uso.
193
h) Fomentar, a través de xogos e doutras actividades lúdicas, o uso do galego nas actividades informais do alumnado. Estas accións están encamiñadas a creación de actitudes positivas cara a lingua galega o e o respecto a súa cultura. O noso país, como membro da Unión Europea, comprométese no fomento do coñecementodoutraslinguas comunitarias e polasúa parte, o Consello de Europa no marco de Referencia Común Europeo para a aprendizaxe de linguasestranxeiras, establece directrices tanto para a aprendizaxe de linguas coma para a valoración da competencia nas diferentes linguasdunfalante. O proxecto do noso centro,na área de lingua estranxeira , inglés ,enmárcase nas directrices lexislativas da Área de Linguas estranxeiras e o obxectivo curricular das cales non é ensinar unha lingua en si mesma, senón ensinar a comunicarse con ela mediante o seu uso, así como no establecido no Consello de Europa no marco de referencia común europeo para a aprendizaxe de linguas estranxeiras, segundo o cal os alumnos e alumnas deberán ser capaces de efectuar progresivas tarefas de comunicación para desenvolver gradualmente a competencia comunicativa nas devanditas linguas. Participaremos no Proxecto “ Con + ciencia” desde a área de lingua estranxeira e en todas aquelas actividades que se propoñan desde a equipa da biblioteca e de Normalización Lingúística do centro.
MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS INCLUÍDOS OS LIBROS DE TEXTO. Para poñer en práctica todos os obxectivos propostos contamos cos seguintes recursos: Recursos impresos: Para a área de Lingua Castelá contamos co material editado pola editorial Santillana (Los caminos del saber) , que ademais do libro para o alumno , tamén nos ofrece un CD para o alumno e un CD para o profesorado con actividades de reforzo, ampliación, avaliación e unha proposta para a pizarra dixital. Para as áreas de Matemáticas contamos co material editado por ANAYA (Proxecto Una a Una), que ademais do libro para o alumno tamén nos ofrece unha caixa material para a aula, bastante completa, con murais, material manipulativo , un reloxo… Libros de consulta, folletos, revistas, periódicos... Para as outras especialidades: Ver Programación Aula.
194
Recursos dixitais: Contamos tamén cunha aula de informática cunha colección de CDs educativos, páxinas de internet, a pizarra dixital, a aula de vídeo...Neste curso escolar o 1º e 2º curso de Primaria terán como recurso para compartir experiencias cos nenos e as familias un blogue “Tolos por aprender”. Este será o noso terceiro ano de experiencia co blogue. Recursos persoais: os/as titores/as, mestres/as de apoio, os especialistas, a orientadora do centro. Outro tipo de material: xogos educativos, xogos lúdicos, material especifico para matemáticas, para as linguas …. que esta a disposición de todos/as os/as mestres/mestras. 1º EP
LENG. C.
1º EP
MAT.
1º EP
INGLÉS
Sagrario Luna( PAUTA). Primeros Pasos 2011.Santillana. 978-84-680-0040-4. CUADERNOS LOS CAMINOS Castelán DEL SABER PAUTA. 1º-2º-3º TRIMESTRES.978-84294-4792-7/978-294-5496-3/978-84-680-0009-1 Cristina Díaz, TriniFerri. Matemática 1. Proyecto una a una. Anaya 2011. 978-84-667-9706-1. Cuadernos una a Castelán una 1º2º3º Trimestres. 978-84-667-9791-7/978-84-6679792-4/ 978-84-667-9793-1 CarolRead Ana Soberon. Macmillan 2.009. Bugs World1. Ingles Pupil´sbook.978-0-2307-1886-9
Na área de inglés Pupil 's Book Grammar and WritingDiary Axuda a consolidar a gramática e o vocabulario aprendido. CD de clase Storycards Flashcards Poden utilizarse para presentar, practicar ou reciclar o vocabulario. Word cards Pósteres de CLIL Manual do profesor Multi ROM CD de cancións
195
CD-ROM de contos animados DVD
Recursos dispoñibles no centro Vídeo e TV Reprodutor de CD/ Casete Cámara de fotos. Visualizador dixital Ordenadores Pizarras dixitais Interactivas……
ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES Durante o curso realizaranse unha serie de actividades que permitirán desenvolver os obxectivos e contidos do currículo fóra da aula habitual. Dentro do centro escolar: - A horta escolar. - O magosto. - O festival do Nadal. - Celebración do día da Paz co CEIP Ría de Vigo. - Día da muller traballadora. - Día das Biblioteca Escolares. - O día do Libro. - O Entroido. - A Reconquista de Vigo. - As Letras Galegas. - Final de curso.
196
Programa Documental Integrado no Centro: Participaremos no Proxecto anual do Centro “Con + Ciencia” desde a titoría de 1º de primaria e colaboraremos coas actividades propostas polas diferentes equipas. Fóra do centro escolar: - Representacións teatrais no programa Interteatro. - Saídas escolares de carácter cultural.
PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN
Para establecer unha avaliación plena de todo o proceso de ensino/aprendizaxe avaliarase toda esta programación coas necesidades reais do alumnado. O profesorado, avaliará, nas sesións de avaliación do seu grupo, os procesos de ensino e a súa práctica docente en relación coa adecuación ao alumnado, co logro dos obxectivos da etapa e das áreas, e co desenvolvemento das competencias básicas. Esta avaliación incluirá, polo menos, os seguintes aspectos: - A adecuación dos obxectivos, contidos e criterios de avaliación ás características e necesidades do alumnado. - As aprendizaxes acadadas polo alumnado. - As medidas de atención aplicadas á diverside. - A programación e o seu desenvolvemento, a organización da aula, o aproveitamento dos recursos do centro e os procedementos de avaliación do alumnado. - A coordinación entre o profesorado. Para avaliar a propia programación utilizaremos:
Intercambios orais. Autoavaliación do profesorado. Competencia: actitude cos alumnos/as/profesorado/ familias, organización, competencia curricular.. Intervención docente: planificación curricular, metodoloxía, recursos...
197
Da propia programación.. Cuestionarios. Resultados do proceso de aprendizaxe dos/as alumnos/as.
Na área de inglés: Avaliarase: • Os resultados das avaliacións, da marcha diaria das clases e do porcentaxe do alumnado que supera os contidos da materia. • O nivel de competencia alcanzado, vocabulario adquirido, destreza no uso de programas informáticos e no uso da biblioteca de aula e de centro.
198