Programacion 5ºe prim curso 2014 15 by castelao navia

INDICE CONTEXTUALIZACIÓN DO ALUMNADO ............................................................................ 5 ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA ......................................................................................... 10 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ............. 24 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ............................ 26 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ................................................................................ 34 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ....................................................................................... 39 ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS .................................................................................................... 43 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ............. 60 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE ............................ 62 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN ................................................................................ 72 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ....................................................................................... 77 ÁREA DE MATEMÁTICAS .......................................................................................................... 81 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ............. 99 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE .......................... 101 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 108 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ..................................................................................... 113 ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA ........................................................................ 117 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ........... 143 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE .......................... 145 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 152 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ..................................................................................... 157 ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA .......................................................................... 161 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ........... 195 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE .......................... 196 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 205 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ..................................................................................... 210 ÁREA DE PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA: INGLÉS............................................. 214 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ........... 232 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE .......................... 236 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 237 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ..................................................................................... 238 EDUCACIÓN PLÁSTICA ........................................................................................................... 242 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ........... 249 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE .......................... 250 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 254

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ..................................................................................... 260 EDUCACIÓN MUSICAL ............................................................................................................. 262 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIA CLAVE ............. 268 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE .......................... 273 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 278 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ..................................................................................... 279 ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA .......................................................................................... 282 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ........... 291 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE .......................... 292 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 295 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ..................................................................................... 299 ÁREA DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS ...................................................................... 302 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE...................................................................................................................... 315 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE .......................... 316 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 324 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ..................................................................................... 329 ÁREA DE RELIXIÓN ............................................................................................................. 333 CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE ........... 340 MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE .......................... 342 PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN .............................................................................. 343 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN ..................................................................................... 344 DIRECTRICES E INSTRUMENTOS PARA A REALIZACIÓN DE AVALIACIÓN INICIAL. .............................................................................................. 345 ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN E OS REFORZOS PARA LOGRAR DITA RECUPERACIÓN. .............................................................................................. 346 CRITERIOS DE PROMOCIÓN AO SEGUINTE CURSO. ............................................... 348 METODOLOXÍA DIDÁCTICA .............................................................................................. 348 MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE .................................................................. 360 ADAPTACIÓNS CURRICULARES. ..................................................................................... 362 PROGRAMA DE EDUCACIÓN EN VALORES................................................................... 363 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR. .......................................... 366 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC............................................................... 376 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA. ................................. 378 ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LINGÜÍSTICO ................................ 381

MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS INCLUÍDOS OS LIBROS DE TEXTO. ............................................................................................................................ 382 ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES ..................................... 385 PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN .......................... 388

CONTEXTUALIZACIÓN DO ALUMNADO

Toda programación didáctica é un instrumento de planificación, desenvolvemento e avaliación de cada unha das áreas do currículo, na que se concretan os obxectivos, as competencias básicas, os contidos, os diferentes elementos que compoñen a metodoloxía, os criterios e procedementos de avaliación, a atención á diversidade, a educación en valores, etc., así como os concernentes ao Plan Lector, ao Plan das Tecnoloxías da Información e da Comunicación, ao Plan de Convivencia, ao Proxecto Lingüístico, etc., no caso que nos ocupa, referidos ao 5º Curso de Educación Primaria.

As programacións didácticas intégranse na Programación xeral anual, de acordo co disposto no artigo 125 da Lei Orgánica 2/2006 e desenvolverán o currículo establecido para a Educación Primaria no Decreto 105/2014, de 4 de setembro, polo que se establece o currículo de Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia.

Como sabemos, unha programación deberá orientarse a planificar, de forma coherente e axeitada, as actividades que serán levadas a cabo durante o proceso de ensino – aprendizaxe para que @s nen@s sexan capaces de aprender a aprender e, así, posúan autonomía e iniciativa persoal na vida. Toda alternativa de programación precisará seguir o principio de racionalización do esforzo e do traballo, e estar orientada á práctica. Para realizar un ensino axeitado tomamos como referencia o “Proxecto Educativo” e o “Proxecto Curricular de Centro”, así como as actuais leis: -Lei Orgánica de Educación 2/2006, do 3 de maio.

-Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo de Educación Primaria na Comunidade Autònoma de Galicia. -Orde do 23 de novembro de 2007 pola que se regula a avaliación da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia. -Decreto 374/1996, do 17 de outubro, polo que se aproba o regulamento orgánico das escolas de Educación infantil e os colexios de Educación Primaria. -0rde do 22 de xullo de 1997 (Cap. II).

A programación terá un carácter aberto e flexible, para así afrontar as dificultades que poidan presentarse nas aulas. Trátase de contribuír ao desenvolvemento integral d@s nos@s alumn@s, a conquerir as competencias básicas, a desenvolver un axeitado grao de madurez e a estimula-la súa socialización, nun intento de que @s alumn@s realicen aprendizaxes funcionais e significativas, sen esquece-la atención á propia diversidade. O C.E.I.P.”Alfonso D. Rodríguez Castelao”, de titularidade pública, está situado na parroquia de Navia, pertencente ao Concello de VIGO, na zona oeste da cidade e nas cercanías da ría do mesmo nome. A extensión aproximada da parroquia é de 200 Ha, presentando estruturas semirrurais influenciadas pola gran urbe da que fai parte. O colexio, ubícase en “Pedra Seixa”, antiga zona rural na que se está a desenvolver un proxecto urbanístico que ven transformando tanto o espazo físico como o carácter do lugar, desenvolvemento que incide directamente sobre o centro , xa que nos derradeiros cursos obsérvase un considerable incremento nas solicitudes de matrícula. A meirande parte do alumnado de 5º Curso de Educación Primaria pertence a familias de clase media que teñen un bo concepto do colexio e colaboran abertamente co mesmo, tanto no referente á educación d@s seus fill@s coma no desenvolvemento das actividades complementarias organizadas polo centro. 6

A lingua empregada polo alumnado, na súa maioría, é o castelán. O uso do galego e do castelán no entorno familiar e na comunidade educativa atópase recollido no Proxecto Lingüístico do Centro. O idioma estranxeiro que se está impartindo é o inglés. O horario de Titorías adicado ás familias é de 16 a 17 horas, os martes pola tarde, aínda que é flexible a atención noutro horario previa solicitude ao Profesorado Titor.

PROFESORADO integrante do 5º Curso de Educación Primaria: *Profesora Titora, que imparte as materias seguintes: Lingua Galega Lingua Castelá Matemáticas Ciencias Naturais Ciencias Sociais Educación Artística (Plástica) Valores Sociais e Cívicos.

*Profesora de Idioma (Inglés) *Profesora de Educación Musical *Profesor de Educación Física *Profesora de Pedagoxía Terapéutica. *Profesora de Audición e Linguaxe *Profesora de Relixión Católica. *Orientadora.

En 5º nivel de Educ. Primaria contamos con 24 alumn@s, ningún de nova matrícula. Del@s, un alumno, obtivo a cualificación IN na área de Matemáticas do nivel educativo anterior. Dous alumnos asisten á aula de A.L. unha sesión horaria semanal. Dous alumn@s reciben apoio en aula por, parte da profesora de PT, dúas sesións horarias semanais. Impleméntase un desdobre semanal para traballar aspectos curriculares facendo uso das Tecnoloxías da Información e da Comunicación (TICS).

ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA

ÁREA DE CIENCIAS DA NATUREZA ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1 - INICIACIÓN Á ACTIVIDADE CIENTÍFICA b e h i

B1.1. Iniciación á actividade científica.

B1.1. Obter información relevante sobre feitos ou fenómenos previamente delimitados, facer B1.2. Emprego de diferentes predicións sobre sucesos naturais, fontes de información. integrar datos de observación directa e B1.3. Lectura de textos propios da indirecta a partir da consulta de fontes directa e indirectas e comunicando os área. resultados en diferentes soportes. B1.4. Utilización das tecnoloxías da información e comunicación para buscar e seleccionar información, simular procesos e comunicar conclusións sobre os traballos realizados.

CNB1.1.1. Busca, selecciona e organiza información concreta e relevante, analízaa, obtén conclusións, elabora informes e comunica os resultados en diferentes soportes.

CNB1.1.2. Expresa oralmente e por escrito, de forma clara e ordenada contidos relacionados coa área manifestando a comprensión de textos orais e/ou escritos.

CCL

B1.5. Uso progresivamente autónomo do tratamento de textos (axuste de páxina, inserción

CNB1.1.3. Emprega de forma autónoma o tratamento de textos (axuste de páxina, inserción de

CCL

CCL CSIEE CAA CD CMCCT

CMCCT

CSIEE

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

de ilustracións ou notas, imaxes etc.).

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

ilustracións ou notas etc.).

CMCCT

Temporalización

B1.6. Xestión de ficheiros. CNB1.1.4. Manexa estratexias axeitadas para acceder á información dos textos de carácter científico.

CMCCT

CNB1.1.5. Efectúa búsquedas guiadas de información na rede.

CAA

Ao longo de todo o curso.

CCL

CMCCT CD

CNB1.1.6. Coñece e aplica estratexias de acceso e traballo na rede.

CAA CMCCT

Ao longo de todo o curso.

CD a

B1.7. Aproximación experimental a cuestións científicas próximas á

B1.2. Establecer conxecturas tanto respecto de sucesos que ocorren

CNB1.2.1. Manifesta autonomía na CSIEE planificación e execución de accións

Ao longo de todo o

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

súa realidade.

B1.8. Traballo individual e cooperativo.

d e

B1.9. A igualdade entre homes e mulleres.

B1.10. A conduta responsable.

B1.11. A relación cos demais. A resolución pacífica de conflitos.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

dunha forma natural como sobre os que ocorren cando se provocan a través dun experimento ou dunha experiencia.

e tarefas e ten iniciativa na toma de CAA decisións. CMCCT

B1.3. Traballar de forma cooperativa, apreciando o coidado pola seguridade propia e a dos seus compañeiros/as, coidando as ferramentas e facendo uso adecuado dos materiais.

CNB1.3.1. Utiliza estratexias para CAA realizar traballos de forma individual e en equipo, amosando habilidades CSC para a resolución pacífica de CMCCT conflitos. CSIEE

B2.12. Toma de decisións: criterios e consecuencias.

CNB1.3.2. Coñece e emprega as normas de uso e de seguridade dos instrumentos, dos materiais de traballo e das tecnoloxías da información e comunicación.

B1.13. Desenvolvemento de hábitos de traballo, esforzo e responsabilidade. Técnicas de traballo. Recursos e técnicas de traballo individual.

curso.

Ao longo de todo o curso.

CMCCT CSC CD

CNB1.3.3. Utiliza algúns recursos ao CD seu alcance proporcionados polas CAA tecnoloxías da información para

B1.14. Hábitos de prevención de enfermidades e accidentes, na

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

aula e no centro.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

comunicarse e colaborar.

CMCCT

CNB1.4.1. Realiza proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o material necesario, realizando, extraendo conclusións e comunicando os resultados.

CMCCT

Temporalización

B1.15. Emprego de diversos materiais, tendo en conta as normas de seguridade. B1.16. Elaboración de protocolos de uso das TIC na aula. B1.17. Valoración da necesidade de controlar o tempo destinado ás tecnoloxías da información e da comunicación e do seu poder de adicción. a b c e

B1.18. Planificación e realización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións, formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o material necesario, montando, realizando e

B1.4. Realizar proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións e presentar informes coas conclusións en diferentes soportes.

CCL CAA CSIEE

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

extraendo conclusións e presentando informes en diferentes soportes.

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

CNB1.4.2. Presenta un informe, de forma oral ou escrita, empregando soportes variados, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, internet) cando traballa de forma individual ou en equipo na realización de proxectos, experiencias sinxelas e pequenas investigacións.

CMCCT

CNB2.1.1. Identifica e localiza os principais órganos implicados na realización das funcións vitais do corpo humano.

CMCCT

Temporalización

CCL CSC CD CAA

Ao longo de todo o curso.

CSIEE

BLOQUE 2. O SER HUMANO E A SAÚDE e h

B2.1. As funcións vitais no ser humano: recoñecemento da nutrición como unha función vital para os seres humanos.

B2.1. Identificar e localizar os principais órganos implicados na realización das funcións vitais do corpo humano, establecendo algunhas relacións

2º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

B2.2. Identificación dos aparellos relacionados con ela (aparellos respiratorios, dixestivo, circulatorio e excretor).

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

fundamentais entre eles.

CNB2.1.2. Identifica as principais características dos aparellos respiratorio, dixestivo, locomotor, circulatorio e excretor e explica as principais funcións.

B2.3. Recoñecemento das características básicas do sistema reprodutor humano e as diferenzas entre sexos. Funcionamento do sistema reprodutor.

Temporalización

CMCCT

2º Trimestre.

B2.4. Descrición dos sentidos e do sistema nervioso e valoración da súa importancia en relación co medio e co resto dos seres humanos. B2.5. O aparello locomotor. a

B2.6. Saúde e enfermidade. Principais enfermidades que afectan aos aparellos e sistemas

B2.3. Relacionar determinadas prácticas de vida co adecuado funcionamento do corpo, adoptando

CNB2.3.1. Investiga sobre CMCCT enfermidades relacionadas cunha alimentación inadecuada e presenta

2º Trimestre

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

do organismo humano.

B2.7. Hábitos saudables para previr enfermidades.

estilos de vida saudables, coñecendo as conclusións en diversos soportes. repercusións para a saúde do seu modo de vida. CNB2.3.2. Coñece os principios das dietas equilibradas, e elabora menús variados identificando ás prácticas saudables.

d h k m

B2.8. Trastornos alimenticios. B2.9. Efectos nocivos do consumo de alcohol e drogas.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

CNB2.3.3. Recoñece os efectos nocivos do consumo de alcohol e drogas.

B2.10. Tipos de dietas. Elaboración de menús saudables. Clasificación de alimentos. Análise de etiquetas de produtos.

Temporalización

CSC CMCCT CCL

2º Trimestre.

CSC CMCCT CSC

No 2º Trimestre.

BLOQUE 3. OS SERES VIVOS e h

B3.1. Seres vivos e seres inertes. Diferenciación. B3.2.Organización interna dos seres vivos e estrutura dos seres vivos: células, tecidos: tipos;

B3.1. Coñecer a estrutura dos seres vivos: células, tecidos, tipos, órganos, aparellos e sistemas. Identificar as principais características e funcións.

CNB3.1.1. Identifica e describe a CMCCT estrutura dos seres vivos: células, CCL tecidos, órganos, aparellos e sistemas, nomeando as principais características e funcións de cada un

No 1º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

órganos; aparellos e sistemas: principais características e funcións. e h l

B3.3. Os seres vivos: características, clasificación e tipos. B3.4. Os animais vertebrados e invertebrados, características e clasificación.

B3.6. As relacións entre os seres vivos. Cadeas alimentarias.

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

deles.

B3.2. Coñecer diferentes niveis de CNB3.2.1. Clasifica aos seres vivos e CMCT clasificación dos seres vivos, atendendo nomea as principais características atendendo ao seu reino: Reino ás súas características e tipos. animal. Reino das plantas. Reino dos fungos e outros reinos empregando criterios científicos e medios tecnolóxicos.

B3.5. As plantas: a estrutura e fisioloxía. A fotosíntese.

CURSO

CNB3.2.2. Utiliza guías na identificación científica de animais vertebrados, invertebrados e plantas.

CMCCT

B3.3. Investigar as características de CNB3.3.1. Coñece e explica, con ecosistemas do seu contorno mediante rigorosidade, as principais a recollida de datos, facendo hipóteses, características e compoñentes dun

CMCCT

No 1º Trimestre.

No 1º Trimestre .

CCL

No 1º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

B3.7. Características e compoñentes dun ecosistema.

i l o

B3.8. Observación e estudo dun ecosistema próximo, recoller datos, facer hipóteses e recollendo os resultados en diferentes soportes.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

empregando diversas fontes de información e presentando os resultados en diferentes soportes, mostrando interese pola rigorosidade e hábitos de respecto e coidado cara aos seres vivos.

ecosistema.

B3.9. Actuacións humanas que modifican o medio natural. Extinción de especies. B3.10. Interese pola observación e polo estudo rigoroso de todos os seres vivos. B3.11. Emprego de medios tecnolóxicos para o estudo dos seres vivos.

CNB3.3.2. Investiga con criterio científico, ecosistemas próximos e presenta resultados en diferentes soportes.

CMCCT

CNB3.3.3. Identifica algunhas actuacións humanas que modifican o medio natural e as causas de extinción de especies e explica algunhas actuacións para o seu coidado.

CMCCT

CNB3.3.4. Usa a lupa e outros medios tecnolóxicos para a observación científica.

CMCCT

CNB3.3.5. Observa e rexistra algún proceso asociado á vida dos seres vivos, utiliza os instrumentos e os

CMCCT

Temporalización

CCL

No 1º Trimestre.

CSC

CCL

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

medios audiovisuais e tecnolóxicos CD apropiados e comunica de xeito oral e escrito os resultados.

BLOQUE 4. MATERIA E ENERXÍA e h

e g

B4.1. Comparación e clasificación dos materiais segundo propiedades físicas observables: dureza, solubilidade, estado de agregación e condutividade térmica.

B4.1. Coñecer e comparar para clasificar materiais segundo as súas propiedades observables: dureza, solubilidade, estado de agregación e condutividade térmica.

CNB4.1.1. Coñece e clasifica materiais segundo as súas propiedades (dureza, solubilidade, estado de agregación e condutividade térmica).

CMCCT

B4.2. Diferentes procedementos para a medida da masa e do volume dun corpo.

B4.2. Realizar experiencias sinxelas e pequenas investigacións para determinar: a masa e o volume dun corpo e as principais características da

CNB4.2.1. Utiliza diferentes procedementos para determinar a medida da masa e do volume dun corpo.

CMCCT

B4.3 Explicación de fenómenos

No 3º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

físicos observables en termos de diferenzas de densidade. A flotación nun medio líquido.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

flotación dos corpos.

CNB4.2.2. Describe a diferenza entre CMCCT masa e volume. CCL CNB4.2.3. Identifica e explica as principais características da flotación nun medio líquido.

Temporalización

CMCCT CCL No 3º Trimestre.

a e h

b c e

B4.4. Fontes de enerxía e materias B4.3. Identificar e explicar as primas: a súa orixe. Enerxías características das fontes de enerxía renovables e non renovables e a súa renovables e non renovables. influencia no desenvolvemento B4.5. Fontes de enerxías sostible. renovables e non renovables. O desenvolvemento enerxético, sostible e equitativo.

CNB4.3.1. Identifica e explica as CMCCT diferenzas entre enerxías renovables e non renovables e argumenta sobre CCL as accións necesarias para o CSC desenvolvemento enerxético, sostible e equitativo.

B4.6. Realización de experiencias sinxelas sobre reaccións químicas habituais na vida cotiá e doméstica: a combustión, a

CNB4.4.1. Realiza experiencias CMCCT sinxelas, en equipo, sobre reaccións CAA químicas habituais na vida cotiá; formular problemas, enunciar CSIEE hipóteses, seleccionar o material

B4.4. Realizar experiencias sinxelas, de forma cooperativa, sobre reaccións químicas habituais na vida cotiá; formular problemas, enunciar hipóteses, seleccionar o material

No 3º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

oxidación e a fermentación.

B4.7. Identificación de produtos químicos habituais no fogar e dos posibles riscos para o organismo.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

necesario, extraer conclusións e comunicar os resultados en diferentes soportes.

CCL

CNB4.4.2. Identifica produtos químicos habituais no fogar e os posibles riscos para o organismo.

CMCCT

CNB4.4.3. Identifica e explica os símbolos de perigo máis comúns na etiquetaxe.

CMCCT

B4.8. Identificación na etiquetaxe dos símbolos de perigo máis comúns.

Temporalización

No 3º Trimestre.

CNB4.4.4. Respecta as normas de CMCCT uso, de seguridade, de conservación e de mantemento dos instrumentos de observación e dos materiais de traballo, na aula e no centro.

Ao longo de todo o curso.

BLOQUE 5. A TECNOLOXÍA, OBXECTOS E MÁQUINAS c

B5.1. Uso das máquinas eléctricas B5.1. Planificar e construír, de forma

CNB5.1.1. Observa e identifica os

CMCCT

No 3º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

na vida cotiá e doméstica. Normas cooperativa, un circuíto eléctrico simple que responda a un problema de seguridade. dado, atendendo ás normas de B5.2. As máquinas eléctricas. seguridade.

h j

Criterios de avaliación

B5.3. A transmisión da electricidade. B5.4. Elementos dos circuítos eléctricos. B5.5. Efectos da electricidade. a e h

B5.6. Condutores e illantes.

B5.2. Investigar sobre a evolución dun obxecto, aparello ou máquina ao longo da historia, utilizando distintas fontes de información e presentando os resultados en diferentes soportes.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

elementos dun circuíto eléctrico e constrúe un.

CSIEE

CNB5.1.2. Observa, identifica e explica algúns efectos da electricidade da vida cotiá.

CMCCT

CNB5.1.3. Expón exemplos de materiais condutores e illantes, argumentado a súa exposición.

CMCCT

CNB5.2.1. Coñece algúns dos grandes descubrimentos e inventos da humanidade e explica os beneficios ou riscos para á sociedade.

CMCCT

CCL

CCL No 3º Trimestre. CSC

i CNB5.2.2. Valora e describe a CMCCT influencia do desenvolvemento tecnolóxico nas condicións de vida e CCL no traballo.

Temporalización

ÁREA

CIENCIAS DA NATUREZA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

CSC CNB5.2.3. Coñece e explica algúns dos avances da ciencia no fogar e na vida cotiá, na medicina, na cultura e no lecer, na arte, na música, no cine e no deporte e nas tecnoloxías da información e a comunicación.

B5.7. A ciencia: presente e futuro da sociedade. Beneficios e riscos das tecnoloxías e produtos. Importantes descubrimentos e inventos.

CMCCT CCL CSC CCEC

Ao longo de todo o curso.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE

- Obter información concreta e relevante sobre feitos ou fenómenos previamente delimitados a partir da consulta de diversos documentos. - Utilizar as Tecnoloxías da Información e a Comunicación para obter información, aprender e expresar contidos sobre Ciencias Naturais. - Identificar e localizar os principais órganos implicados no desenvolvemento das funcións vitais do corpo humano, establecendo relacións entre estas e determinados hábitos alimentarios, de hixiene e de saúde. - Identificar e practicar os hábitos de alimentación, postura, hixiene e descanso máis adecuados para favorecer a saúde. - Aplicar criterios que permiten identificar, comparar e clasificar as diferentes clases de animais e plantas. - Coñecer as características e os compoñentes dun ecosistema. - Coñecer a relación entre o ser humano e a biodiversidade, e identificar as causas da extinción de especies. - Relacionar determinadas prácticas do ser humano co adecuado respecto e coidado polo medio natural adoptando estilos de vida consecuentes, ser consciente das consecuencias para a vida no planeta das súas actuacións, tanto na escola coma fóra dela.

- Coñecer como os cambios no medio, tanto os producidos por procesos naturais como pola actividade humana, poden afectarlle aos seres vivos, aos compoñentes inertes e ao equilibrio na Terra. - Identificar e describir os principais usos dos recursos naturais, sinalando as súas vantaxes e inconvenientes. - Formular conxecturas para explicar as relacións entre algúns factores do medio físico e algunhas características dos seres vivos. - Coñecer e aplicar algúns criterios para estudar e clasificar algúns materiais polas súas propiedades. - Efectuar experiencias e pequenas investigacións sobre diferentes fenómenos físicos e químicos da materia formulando problemas, enunciando hipóteses, seleccionando o material necesario, realizándoas, extraendo conclusións e comunicando resultados. - Coñecer a utilización humana dos recursos naturais da Terra identificando algúns recursos físicos empregados na vida cotiá, e a necesidade de conservar estes recursos, especialmente a auga. - Coñecer algúns tipos de máquinas e aparatos que se utilizan na vida cotiá e a súa utilidade. - Planificar a construción de obxectos e aparatos cunha finalidade previa utilizando fontes enerxéticas, operadores e materiais apropiados, e realizala, coa habilidade manual adecuada, combinando o traballo individual e en equipo, e presentar o obxecto construído así como un informe, tendo en conta as medidas de prevención de accidentes.

- Abordar problemas sinxelos, extraídos do contorno inmediato, recollendo información de diversas fontes (enquisas, cuestionarios, imaxes, documentos, etc.), elaborando a información recollida (táboas, gráficos, resumos, etc.) extraendo conclusións e formulando posibles solucións.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia en Comunicación lingüística A expresión oral e a expresión escrita requiren un adestramento en cada unha das áreas. Debido ao carácter da área de Ciencias da Natureza, coa importancia de iniciar ao alumnado nesa busca de información e presentala ao resto, de realizar simulacións, de iniciarse na actividade científica..., é unha prioridade traballar co alumnado a comprensión ao longo das unidades que vanse desenvolver. - Comprender o sentido dos textos escritos. - Plan lector: gozar coa lectura. - Aumentar a riqueza no vocabulario específico da área. - Ser rigoroso no emprego dos termos específicos desta área.

- Producir textos escritos de diversa complexidade para o seu uso en situacións cotiás ou de materias diversas. - Expresar oralmente, de xeito ordenado e claro, calquera tipo de información. - Saber construír un discurso: ser coidadoso na precisión de termos, encadeamento de ideas, expresión verbal. - Adquirir a terminoloxía específica sobre seres vivos, e sobre obxectos e fenómenos naturais. - Utilizar o coñecemento de estruturas lingüísticas, normas ortográficas e gramaticais para elaborar textos escritos. - Manexar elementos de comunicación non verbal, ou en diferentes rexistros, nas diversas situacións comunicativas.• - Comprender textos informativos, explicativos e argumentativos. - Transmitir ideas en informacións sobre a natureza. - Captar o sentido das expresións orais: ordes, explicacións, indicacións, relatos...

Competencia Matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía O desenvolvemento desta competencia na área curricular de Ciencias da Natureza permítenos utilizar elementos e razoamentos matemáticos para resolver problemas provenientes de situacións cotiás partindo do coñecemento dun mesmo, da natureza e da interacción cos outros. Así mesmo, incorpora a aplicación dalgunhas nocións, conceptos científicos e técnicos coa posibilidade real de utilizar a actividade matemática en contextos variados aos que se ten que enfrontar o propio alumnado.

- Manexar os coñecementos sobre ciencia e tecnoloxía para solucionar problemas e comprender o que acontece ao noso redor. - Tomar conciencia dos cambios producidos polo home no ámbito natural e as repercusións para a vida futura. - Comprometerse co uso responsable dos recursos naturais para promover un desenvolvemento sostible. - Aplicar métodos científicos rigorosos para mellorar a comprensión da realidade circundante. - Recoñecer a importancia da ciencia na nosa vida cotiá. - Utilizar ferramentas matemáticas tales como medidas, escalas, táboas ou representacións gráficas. - Utilizar a linguaxe matemática para cuantificar fenómenos naturais, expresar datos. - Xerar criterios persoais sobre a visión social da estética do corpo humano fronte ao seu coidado saudable. - Identificar e manipular con precisión elementos matemáticos (números, datos, elementos xeométricos...) en situacións cotiás

Tratamento da información e competencia dixital Ser competente na utilización das tecnoloxías da información e da comunicación como instrumento de traballo intelectual inclúe utilizalas na súa dobre función de transmisoras e xeradoras de información e coñecemento. Desde esta área faise necesario o manexo de ferramentas dixitais para a adquisición de información e transformala en coñecemento.

Na área de Ciencias da Natureza adestraremos os descritores seguintes: - Comprender as mensaxes elaboradas en códigos diversos. - Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento. - Elaborar e publicitar información propia derivada de información obtida a través de medios tecnolóxicos. - Utilizar as tecnoloxías da comunicación e a información para ter unha visión actualizada da actividade científica. - Mellorar nas destrezas asociadas á utilización de esquemas, mapas conceptuais. - Comprender as mensaxes que veñen dos medios de comunicación. - Empregar distintas fontes para a busca de información.

Competencias Sociais e Cívicas A área de Ciencias da Natureza pídenos o desenvolvemento de actitudes e valores vinculados ao respecto cara a un mesmo e aos demais, cara á natureza, cara ao traballo propio das ciencias e o seu carácter social, polo que os indicadores desta competencia poden facilitar o adestramento de cada un dos descritores que enunciamos a continuación: - Educación en valores. Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores. - Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en ámbitos de participación establecidos.

- Desenvolver unha capacidade de diálogo cos demais, en situacións de convivencia e traballo, para a resolución de conflitos. - Concibir unha escala de valores propia e actuar conforme a ela. - Ser conscientes do papel da sociedade no avance da ciencia. - Coñecer como se produciron debates esenciais para o avance da ciencia. - Coñecer as implicacións da actividade humana no medio natural. - Evidenciar preocupación polos máis desfavorecidos e respecto aos distintos ritmos e potencialidades. - Involucrarse ou promover accións cun fin social. - Coñecer e aplicar dereitos e deberes de convivencia cidadá no contexto da escola. - Ser conscientes do papel da sociedade no avance da ciencia. - Coñecer como se produciron debates esenciais para o avance da ciencia. - Coñecer as implicacións da actividade humana no medio natural. - Participar na toma de decisións en torno a problemas locais e globais formulados.

Conciencia e expresións culturais A través da ciencia, podemos coñecer o mundo no que vivimos, o ámbito que nos rodea e os seus cambios, polo que esta competencia nos pode dar unha visión diferente desde a perspectiva das diferentes manifestacións culturais e a forma de expresión artística.

- Elaborar traballos e presentacións con sentido estético. - Expresar sentimentos e emocións desde códigos artísticos. - Apreciar a beleza das expresións artísticas e no cotián. - Mostrar respecto cara ás obras máis importantes do patrimonio cultural a nivel mundial. - Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural.

Competencia para Aprender a aprender A competencia de aprender a aprender supón dispoñer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo con aquilo que consideramos. Nesta área de Ciencias da Natureza vese a necesidade de traballar de forma explícita a confianza nun mesmo, para poder traballar cos outros, e o gusto por aprender.

- Intelixencias múltiples: desenvolver as distintas intelixencias múltiples. - Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe. - Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión rigorosa dos contidos. - Tomar conciencia dos procesos de aprendizaxe. - Desenvolver técnicas para aprender, organizar, memorizar e recuperar a información. - Facer resumos, esquemas ou mapas mentais. - Interpretar o mundo físico a través dos conceptos aprendidos - Saber definir problemas, estimar solucións e elaborar estratexias. - Reflexionar sobre o que e como se aprendeu. - Analizar resultados e comunicalos. - Adquirir conceptos esenciais ligados ao noso coñecemento natural para incorporar información proveniente da propia experiencia ou de escritos ou audiovisuais. - Observar o mundo físico, obter información e actuar de acordo con ela. - Adquirir procedementos de análise de causas e consecuencias. - Aplicar estratexias para a mellora do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependente...

- Identificar potencialidades persoais como aprendiz: estilos de aprendizaxe, intelixencias múltiples, funcións executivas...

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor Na área de Ciencias da Natureza preténdese iniciar o alumnado na actividade científica polo que este aspecto se vincula ao desenvolvemento desta competencia. A necesidade de desenvolver a autonomía persoal, a xestión de grupos de traballo desde un liderado compartido, fai que teñamos que fomentar habilidades de emprendemento que alcancen os obxectivos propostos. - Xerar novas e diverxentes posibilidades desde coñecementos previos do tema. - Contaxiar entusiasmo pola tarefa e confianza nas posibilidades de alcanzar obxectivos. - Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas. - Tomar decisións desde o coñecemento dun mesmo (no ámbito escolar e nas actividades de ocio). - Participar na construción de solucións. - Darlle prioridade á consecución de obxectivos de grupo sobre intereses persoais. - Deseñar pequenas investigacións. - Saber definir problemas, estimar solucións e elaborar estratexias.

- Buscar solucións para avanzar cara ao logro dun desenvolvemento sostible. - Asumir as responsabilidades encomendadas e dar conta delas. - Configurar unha visión de futuro realista e ambiciosa.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Concebimos a avaliación como un elemento fundamental e inseparable da práctica educativa, que permite recoller, en cada momento, a información necesaria para poder realizar os xuízos de valor oportunos que faciliten a toma de decisións respecto do proceso de ensino-aprendizaxe. Por tanto, non se pode circunscribir a un só aspecto ou momento, senón que se debe estender ao longo de todo o proceso educativo de forma global e sistemática; por unha parte, indicando que obxectivos se conseguen e cales non, e, por outra, en que grao de profundidade e ónde, como, cando e por que se producen os problemas ou erros. En calquera caso, sempre é bo ter presente que debe ser a avaliación e cales as súas funcións, os seus obxectivos e as súas modalidades máis convenientes. Concepto. - Análise dos datos cuantitativos e cualitativos recollidos na posta en práctica do proxecto curricular, co fin de tomar as decisións que permitan a súa máxima eficacia.

Funcións. - Diagnóstico: Información sobre a marcha do desenvolvemento do currículo, os alumnos e as alumnas e os profesores e as profesoras. - Prognóstico: Avance de expectativas sobre que pode ocorrer, para previr e resolver problemas. - Adaptación: Acomodación dos diferentes métodos e recursos aos distintos ritmos de aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, con miras á máxima personalización do proceso educativo. - Orientación: Guía, paso a paso, do camiño que se debe seguir en cada momento do desenvolvemento curricular. - Regulación: Facilitación e harmonización de elementos persoais, materiais e funcionais para garantir o grao de eficacia do desenvolvemento do currículo. - Control: Certificación da calidade e cantidade dos logros obtidos. Obxectivos. - Pescudar a necesidade, a viabilidade, a idoneidade, a oportunidade, o aproveitamento e a rendibilidade do deseño e do desenvolvemento curricular. - Actuar en función do alumno e da alumna, atendéndoos como persoas, tanto individual coma socialmente. -Proporcionar datos de todos os participantes no proceso educativo: alumnado, docentes, deseños e desenvolvementos curriculares, etc., para poder decidir o que mellor conveña.

- Obter información cuantitativa e cualitativa sobre a asimilación do programa e, xa que logo, sobre a súa eficacia. - Constatar que se van adquirindo e desenvolvendo as capacidades previstas nos obxectivos curriculares. - Avaliar axeitadamente o aproveitamento docente-discente para poder orientalo da mellor maneira. - Coñecer exhaustivamente os elementos que integran o proceso educativo, en especial o alumnado, para poder elaborar diagnósticos o máis axustados posible. - Informar á comunidade educativa, sobre todo aos pais, e solicitar a súa axuda. - Motivar con vistas ao proceso de ensino-aprendizaxe. - Facilitar información ás institucións recoñecidas que o requiran. - Prognosticar e orientar as posibilidades dos alumnos e das alumnas e previr o fracaso escolar. - Coñecer a calidade da actuación docente, individual e grupal, e do sistema educativo. - Establecer programas de reciclaxe ante a detección de malos resultados. - Superar a antiga concepción da avaliación como único control. Modalidades. - Avaliación inicial, que facilita a valoración dos coñecementos previos, as capacidades e as actitudes do alumnado, co obxecto de adecuar o proceso de ensino-aprendizaxe á realidade das súas posibilidades.

- Avaliación formativa continua, que pretende coñecer se se van logrando os obxectivos propostos, cando aínda se pode intervir modificando o camiño para conseguilos; é dicir, avaliación do proceso e como proceso. Este tipo de avaliación ten un especial carácter regulador, orientador e autocorrector do proceso educativo desde o seu comezo, o que require unha avaliación inicial previa. - Avaliación sumativa, que estima os méritos ao finalizar o currículo (máis cuantitativa), na que se valora, sobre todo, o dominio das capacidades adquiridas; isto é, avaliación do resultado. Principios. - Que sexa un medio, non un fin en si mesma. - Que constitúa un proceso continuo, progresivo e sistemático. - Que atenda ás diferenzas individuais. - Hai que partir do que se quere avaliar e despois avalialo. - Traballar en equipo á hora do seu deseño. - Ter flexibilidade ao elixir os criterios ou probas. - Debe basearse en criterios claros e o máis obxectivos posibles. - Hai que dotala dun mínimo de requisitos para a súa realización. - Debe tratar aspectos cualitativos e cuantitativos.

- Ten que recoller ao máximo todos os aspectos da personalidade. - Reflectir de maneira clara: que, como e cando debe realizarse. - Propiciar ao seu termo o proceso de reorganización específico e global (feed-back).

A avaliación do proceso de ensino. Non só debe avaliarse o proceso de aprendizaxe do alumnado, senón tamén o proceso de ensino. Neste sentido,aos datos aportados pola avaliación continua do alumnado, será necesario engadir outros datos referentes á validez da programación das actividades de ensino deseñadas, dos recursos materiais e persoais empregados, dos tempos e espazos previstos, da agrupación de alumnos, dos criterios de avaliación aplicados e da propia actuación do profesorado. A avaliación da propia práctica docente do profesorado, ben sexa de forma individual ou do conxunto do equipo docente, revélase como unha das estratexias de formación máis potentes para mellorar a calidade do ensino e aprendizaxe. A avaliación da intervención educativa debe ser continua, por iso, convén tomar datos ao longo do proceso para facer os cambios axeitados no momento oportuno. Non obstante, dadas as características dos diferentes elementos do proceso e dos documentos en que se plasman, podería dicirse que hai momentos especialmente indicados para recoller a información. Os instrumentos de avaliación deben cumprir os seguintes requisitos:

- Ser moi variados, de modo que permitan avaliar os distintos tipos de capacidades e de contidos curriculares. - Dar información concreta do que se pretende avaliar sen introducir variables que distorsionen os datos. - Utilizar distintos códigos (verbais, icónicos, gráficos, numéricos, audiovisuais,...) de modo que se adecúen ás distintas aptitudes sen que o código obstaculice o contido que se pretende avaliar. - Ser aplicables en situacións estructuradas da actividade escolar. - Permitir avaliar a transferencia das aprendizaxes a contextos distintos daqueles nos que se adquiriron, comprobando así a súa funcionalidade.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

* Acabado dos traballos (individuais e en equipo), presentándoos de xeito claro e limpo e valorando unha execución coidadosa. (15%) * Respecto polos dereitos dos demais, valorando as súas achegas e producións. (5%) Na avaliación final, terase en conta, ademais, a valoración dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas

CIENCIAS OS ANIMAIS/

AS PLANTAS E ECOSISTEMAS A RELACIÓN HUMANA, A CIENCIA E A SAÚDE A MATERIA E A ENERXÍA MÁQUINAS, APARELLOS E TECNOLOXÍAS ACTITUDE ANTE A MATERIA ( Grao de esforzo, traer e coidar o material, rematar os traballos, traballar ben en equipo…)

NATURAIS 30% 30% 15% 15%

10%

En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica:

- Sobresaínte: 90% a 100% ( 9 ou 10 ) - Notable: 70% a 80% ( 7 ou 8 ) - Ben: 60% ( 6 ) - Suficiente: 50% ( 5 ) - Insuficiente: menos do 50% ( 1,2,3 ou 4 ) Considerarase cualificación negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS

ÁREA DE CIENCIAS SOCIAIS ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B1.1.Realizar un traballo de investigación que supoña a busca, selección e organización de información sobre fenómenos previamente delimitados, a realización dun produto, a documentación do proceso e a comunicación do resultados.

CSB1.1.1.Busca información (empregando as TIC e outras fontes directas e indirectas), selecciona a información relevante, a organiza, analiza, obtén conclusións sinxelas e as comunica oralmente e/ou por escrito.

CAA

CSB1.1.2.Manifesta autonomía na planificación e execución de accións e tarefas, ten iniciativa na toma de decisións e asume responsabilidades.

CSIEE

CSB1.1.3.Realiza as tarefas encomendadas e presenta os

CAA

Temporalización

BLOQUE 1. CONTIDOS COMÚNS a b d e h i

B1.1.Iniciación ao coñecemento científico, toma de conciencia das súas fases e a súa aplicación nas Ciencias sociais. Proposta de traballo que xurda dun problema, acontecemento ou inquedanza e que supoña un proceso de investigación e acción que garanta participación activa do alumnado e facilite o proceso de autorregulación de aprendizaxes. B1.2.Busca e selección de información empregando as TIC e outras fontes (directas e indirectas), organización, análise, documentación do proceso (mediante uso do cartafoles) e

CD CMCCT

Ao longo de todo o curso.

CCL

CAA

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

B1.3.Planificación e xestión de proxectos co fin de acadar obxectivos. Iniciativa emprendedora.

b c d

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

traballos de maneira ordenada, clara e limpa.

comunicación das conclusións.

CURSO

B1.4.Emprego de técnicas de estudo individual e de estratexias de traballo cooperativo. Valoración do esforzo e coidado do material.

B1.2.Empregar estratexias de traballo cooperativo, adoitar un comportamento de respecto e tolerancia ante as diferentes ideas e achegas alleas nos diálogos e B1.5.Participación activa e construtiva debates, valorando o esforzo e na vida social, uso das normas de amosando actitudes de convivencia. cooperación, participación e B1.6.A cooperación e o diálogo como respecto cara aos demais. valores democráticos e recursos básicos na resolución pacífica de conflitos.

Temporalización

CCL

Ao longo de todo o curso.

CSB1.2.1.Participa en actividades CSC individuais e de grupo, e emprega estratexias de traballo CAA cooperativo valorando o esforzo e o coidado do material.

Ao longo de todo o curso.

CSB1.2.2.Adopta un CSC comportamento responsable, CAA construtivo e solidario, respectando diferentes ideas e achegas nos debates e recoñecendo a cooperación e o diálogo como principios básicos do funcionamento democrático.

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

B1.7.Utilización da terminoloxía propia B1.3.Coñecer e utilizar as palabras claves e conceptos necesarios para da área. ser capaz de ler, escribir e falar Organización de ficheiros temáticos de sobre Ciencias sociais, así como termos propios da área. comprender diferentes linguaxes recollidos en textos de carácter B1.8.Fomento de Técnicas de social, xeográfico ou histórico. animación á lectura de textos de

e h i o

Criterios de avaliación

divulgación das Ciencias sociais (de carácter social, xeográfico e histórico). A prensa escrita e dixital como fonte de información. B1.9.Utilización e lectura de diferentes linguaxes textuais e gráficos.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

CSB1.3.1.Emprega de maneira CCL axeitada o vocabulario adquirido para ser capaz de ler, escribir e CAA falar sobre Ciencias sociais. CMCCT CSC CCB1.3.2.Expón oralmente de forma clara e ordenada, contidos relacionados coa área, que manifesten a comprensión de textos orais e /ou escritos de carácter xeográfico, social e histórico.

CCL

CSB1.3.3.Analiza informacións relacionadas coa área e manexa imaxes, táboas, gráficos, esquemas, resumos e as tecnoloxías da información e a comunicación.

CCL

CMCCT CSC CAA

CD CMCCT CSC

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B2.1.Explicar como é e de que forma se orixinou o Universo e os seus principais compoñentes.

CSB2.1.1.Describe como é e de que forma se orixinou o Universo e explica os seus principais compoñentes identificando galaxia, estrela, planeta, satélite, asteroide e cometa.

Temporalización

BLOQUE 2. O MUNDO QUE NOS RODEA h e

h e

B2.1.O Universo: galaxia, estrela, planeta, satélite, asteroide e cometa.

B2.2.O sistema Sslar: o Sol e os planetas.

B2.2.Describir as características principais do Sistema Solar identificando diferentes tipos de astros e as súas características.

B2.3.O planeta Terra e a Lúa. Características.

B2.3. Localizar o planeta Terra e a Lúa no sistema solar, explicando as súas características, movementos, B2.4. Movementos terrestres e as súas consecuencias e calcular os fusos

CMCCT CCL

No 1º Trimestre.

CSB2.2.1. Describe as CMCCT características, compoñentes do Sistema Solar, localizando o Sol CCL no centro do mesmo e os planetas segundo a súa proximidade. CSB2.3.1. Define e representa o movemento de translació n terrestre, o eixe do xiro e os polos xeográficos, asocia as

CMCCT CCL

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

consecuencias: as estacións do ano, día e noite, fusos horarios.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

horarios.

estacións do ano ao seu efecto combinado e calcula os fusos horarios.

CAA

CSB2.3.2.Explica o día e a noite como consecuencia da rotación terrestre e como unidades para medir o tempo.

CMCCT

B2.5.A translación da Lúa: as fases lunares. Eclipses e mareas.

Temporalización

No 1º Trimestre. CCL CAA

CSB2.3.3.Define a translación da CMCCT Lúa identificando e nomeando as CCL fases lunares. h g e i

B2.6.Cartografía. Planos, mapas e planisferios. Mapas temáticos. B2.7. Escalas e signos convencionais dun mapa.

B2.4.Describir correctamente planos e mapas, incluíndo os planisferios, interpretando a súa escala e signos convencionais.

B2.8.Orientación no espazo: técnicas, instrumentos e estratexias.

CSB2.4.1.Identifica e clasifica os CMCCT diferentes tipos de mapas, define que é a escala nun mapa CAA e emprega e interpreta os signos convencionais máis usuais que poden aparecer nel.

No 1º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

CURSO

QUINTO

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B2.9.O clima e factores climáticos.

B2.5.Identificar os elementos que inflúen no clima, explicando como actúan nel e adquirindo unha idea básica de clima e dos factores determinan o clima en España.

CSB2.5.1.Define clima, nomea os CMCCT seus elementos e identifica os CCL factores que determinan en España.

B2.10.As grandes zonas climáticas do planeta.

B2.6.Recoñecer as zonas climáticas mundiais e os tipos de clima de España identificando algunhas das súas características básicas.

CSB2.6.1.Explica que é unha zona climática, nomeando as tres zonas climáticas do planeta e describindo as súas características principais.

Temporalización

Elaboración dun itinerario coa axuda de ferramentas dixitais. e g h o e g h o

B2.11.Tipos de climas de España e as súas zonas de influencia. O clima en Galicia.

CMCCT CCL

CSB2.6.2 Describe e sinala nun CMCCT mapa os tipos de climas de España, e as zonas ás que afecta CAA cada un, interpretando e CCL analizando climogramas de

No 1º e 2º Trimestres.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

distintos territorios de España e relacionándoos co clima ao que pertence. h i o

e h io

B2.12.A paisaxe: elementos que a forman, tipos de paisaxes. B2.13.Características das principais paisaxes de España. B2.14.A diversidade xeográfica das paisaxes de España: relevo e hidrografía. B2.15.O relevo e a rede hidrográfica de Galicia. Utilización de sistemas de información xeográfica.

B2.16.A intervención humana no medio. Estudo de campo das

B2.7.Explicar que é unha paisaxe, identificar os principais elementos que a compoñen e as características das principais paisaxes de España

CSB2.7.1.Define paisaxe, identifica os seus elementos e explica as características das principais paisaxes de España valorando a súa diversidade.

B2.8.Describir as características do relevo de España e a súa rede hidrográfica, localizándoos nun mapa.

CSB2.8.1.Localiza nun mapa as CMCCT principais unidades de relevo en España e as súas vertentes hidrográficas.

CCL CSC CAA

No 1º Trimestre.

CSB2.8.2.Sitúa nun mapa os CMCCT mares, océanos e os grandes ríos de España. B2.9.Explicar a importancia da intervención humana no medio e

CSB2.9.1.Explica a importancia do coidado do medio, así como

CSC

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

consecuencias da intervención humana na contorna.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

favorecer o desenvolvemento sostible.

as consecuencias da acción humana neste.

CCL

CSB2.9.2.Favorece o desenvolvemento sostible e o consumo responsable.

CSC

CSB3.1.1.Identifica, respecta e valora os principios democráticos máis importantes establecidos na Constitución e explica a importancia que a Constitución ten para o funcionamento do Estado español.

CSC

B2.17.A contaminación e o cambio climático. B2.18.Desenvolvemento sostible e consumo responsable.

Temporalización

CAA

BLOQUE 3. VIVIR EN SOCIEDADE a d h

B3.1.Explicar a importancia que ten a Constitución para o B3.2.Dereitos e deberes dos cidadáns e funcionamento do Estado español, cidadás. así como os dereitos, deberes e liberdades recollidos nesta. B3.1.A Constitución de 1978.

B3.3.Forma de goberno: a monarquía

B3.2.Identificar as institucións políticas que se derivan da

CCL

CSB3.2.1.Identifica as principais CSC institucións do Estado español e

No 3º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

parlamentaria.

B3.4.As principais institucións políticas e as súas funcións. Elaboración de organigramas.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Constitución. Funcións e organización.

describe as súas funcións e a súa CCL organización.

Temporalización

CSB3.2.2.Identifica e comprende CCL a división de poderes do Estado CSC e cales son as atribucións recollidas na Constitución para cada un deles. No 3º Trimestre.

a d h

a d

B3.5.Entidades territoriais e órganos B3.3.Describir a organización de goberno. As comunidades territorial do Estado español así autónomas, as cidades autónomas e as como os órganos de goberno. provincias.

CSB3.3.1.Explica a organización territorial de España, nomea as estruturas básicas de goberno e localiza en mapas políticos as distintas comunidades autónomas que forman España, así como as súas provincias.

B3.6.Manifestacións culturais e lingüísticas de España.

CSB3.4.1.Valora, partindo da CSC realidade do estado español, a CCL diversidade cultural, social, política e lingüística nun mesmo

B3.4.Valorar a diversidade cultural, social, política e lingüística do Estado español respectando as diferenzas.

CCL CSC

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

g h i

B3.7.Demografía e poboación. Variables demográficas. B3.8.Conceptos demográficos: poboación absoluta, densidade de poboación, distribución espacial, crecemento natural e crecemento real da poboación.

B3.5.Comprender e interpreta os principais conceptos demográficos e os factores xeográficos, sociais, económicos ou culturais que inciden nos datos de poboación.

B3.9.Representación gráfica de datos demográficos.

d g h

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

territorio como fonte de enriquecemento cultural.

CURSO

B3.10.Poboación de Galicia e España: distribución e evolución. Representación gráfica dalgúns datos demográficos de Galicia obtidos en fontes estatísticas: INE.

CSB3.5.1.Define demografía e poboación, comprende os principais conceptos demográficos e os principais factores que afectan á de poboación.

CMCCT

CSB3 5.2.Interpreta unha pirámide de poboación e outros gráficos usados no estudo da poboación.

CMCCT

B3.6.Distinguir os principais trazos CSB3.6.1.Describe os principais da poboación española explicando rasgos da poboación española. a súa evolución e a súa distribución demográfica e representándoa CSB3.6.2.Explica o proceso da graficamente. evolución da poboación en

CCL CSC

No 2º e 3º Trimestres.

CAA

CCL CSC CCL

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

d h o

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

España e describe a incidencia CSC que tiveron nesta, factores como a esperanza de vida ou a natalidade.

CURSO

B3.11.Os movementos migratorios: éxodo rural, a emigración a Europa, a chegada de inmigrantes ao noso país.

B3.7.Describir os movementos migratorios da poboación galega e de España explicando o éxodo rural, a emigración a Europa, e a chegada B3.12.Problemas actuais da poboación de emigrantes ao noso país e española. identificar os problemas actuais da poboación española.

CSB3.6.3.Describe os factores que condicionan a distribución da poboación española.

CCL

CSB3.6.4 Sitúa nun mapa os maiores núcleos de poboación en España e as zonas máis densamente poboadas.

CSC

Temporalización

No 2º e 3º Trimestres.

CSC

CSB3.7.1 Explica o éxodo rural, a CCL emigración a Europa, e a chegada de inmigrantes ao noso CSC país. CSB3.7.2.Identifica e describe os CCL principais problemas actuais da

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

B3.13.As actividades produtivas: recursos naturais e materias primas. B3.14.Produtos elaborados. Artesanía e Industria. Formas de produción.

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B3.8.Explicar as diferenzas entre materias primas e os produtos elaborados, identificando as actividades que se realizan para obtelos.

CSB3.8.1.Identifica e define materias primas e produto elaborado e os asocia coas actividades nas que se obteñen.

CCL CSC

CSB3 8.2 Describe CCL ordenadamente o proceso de obtención dun produto ata a súa CSC venda e identifica os sectores CMCCT aos que pertencen. h o

B3.15.As actividades económicas e os sectores produtivos de España.

Temporalización

poboación española: migracións, CSC envellecemento, etc.

Estudo de casos e debates.

CURSO

B3.9.Identificar as actividades que pertencen a cada un dos sectores económicos, describir as características destes recoñecendo as principais actividades económicas de España.

CSB3.9.1.Identifica os tres sectores de actividades económicas e clasifica distintas actividades no grupo ao que pertencen.

CMTC

CSB3.9.2.Explica as actividades

CCL

No 2º Trimestre.

CSC

No 2º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

relevantes dos sectores CSC primario, secundario e terciario en España e as súas localizacións nos territorios correspondentes. BLOQUE 4. AS PEGADAS DO TEMPO g o h

B4.1.O tempo histórico. A Idade Media e a Idade Moderna: duración e datación dos feitos históricos significativos que as acoutan.

B4.1.Explicar as características de cada tempo histórico estudado e certos acontecementos desas épocas que determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia.

CSB4.1.1Identifica a idea de idade da historia e data a Idade Media e Moderna, asociándoas aos feitos que marcan os seus inicios e finais.

CSC CMCCT CCL CCEC

b h i

B4.2.As fontes históricas e a súa clasificación: fontes primarias e secundarias. Elaboración dun traballo comparativo entre tipos de fontes históricas.

B4.2.Coñecer a importancia das fontes históricas para o estudo da historia, diferenciando entre fontes primarias e secundarias.

CSB4.2.1.Coñece algunhas fontes CSC da historia representativas de cada unha das idades da historia, CMCCT facendo fincapé na Idade CAA Contemporánea. CCEC

No 3º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

B4.3.Técnicas para localizar no tempo e no espazo feitos do pasado: os mapas históricos e as liñas do tempo.

h i

b d h o

B4.4.A península ibérica na Idade Media. B4.5.Al-Andalus e os reinos cristianos. B4.6.O Camiño de Santiago. O Románico. O Gótico. Proposta de realización dunha investigación e exposición sobre o Camiño de Santiago.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B4.3.Utiliza as nocións básicas de sucesión, duración e simultaneidade para ordenar temporalmente algúns feitos históricos e outros feitos relevantes.

CSB4.3.1.Usa diferentes técnicas para localizar no tempo e no espazo feitos do pasado, percibindo a duración, a simultaneidade e as relacións entre os acontecementos.

CSC

B4.4.Identificar e localizar no tempo e no espazo os procesos e e acontecementos históricos, políticos, sociais e culturais máis relevantes da historia de España para adquirir unha perspectiva global da súa evolución.

CSB4.4.1.Sitúa nunha liña do tempo as etapas históricas máis importantes da Idade Media e Idade Moderna en España.

CMCCT

CSB4.4.2.Identifica e localiza no tempo e no espazo os feitos fundamentais da historia medieval e moderna de España, describindo as principais características de cada unha delas.

CMCCT

B4.7.España e Galicia na Idade Moderna.

Temporalización

CMCCT CAA CCEC

No 3º Trimestre.

CSC CCEC

CSC CCEC CCL

No 3º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

B4.8.A época dos grandes descubrimentos.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

CSB4.4.3.Explica aspectos CSC relacionados coa forma de vida e CCEC organización social de España das distintas épocas históricas CAA estudadas.

B4.9.A monarquía dos Austrias e os Borbóns. B4.10.A arte na Idade Moderna: Renacemento e Barroco.

CSB4.4.4. Describe en orde CMCCT cronolóxica os principais CSC movementos artísticos e culturais da Idade Media e da CCEC Idade Moderna en España citando aos seus representantes máis significativos. CSB4.4.5.Identifica as características distintivas das culturas que conviviron nos reinos peninsulares durante a Idade Media describindo a evolución política e os distintos modelos sociais.

CCEC CSC CCL

No 3º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

CSB4.4.6.Explica as CSC características da Idade CCL Moderna e certos acontecementos que CCEC determinaron cambios fundamentais no rumbo da historia neste período de tempo (Monarquía dos Austrias, s. XVIXVII. Os Borbóns, s. XVIII). d h o

d h

B4.11.Noso patrimonio histórico e cultural.

B4.5.Desenvolver a curiosidade por coñecer as formas da vida humana no pasado, valorando a importancia que teñen os restos para o coñecemento e estudo da historia e como patrimonio cultural que hai que coidar e legar.

B4.12.Museos, sitios e monumentos B4.6.Valorar a importancia dos históricos como espazos de museos, sitios e monumentos aprendizaxe e gozo. Elaboración dunha históricos como espazos onde se

CSB4.5.1.Identifica, valora e CSC respecta o patrimonio natural, CCEC histórico, cultural e artístico e asume as responsabilidades que supón a súa conservación e mellora.

CSB4.6.1.Aprecia a herdanza CSC cultural a escala local e nacional como a riqueza compartida que CCEC

No 3º Trimestre.

ÁREA

CIENCIAS SOCIAIS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

guía dun museo próximo.

ensina e aprende, amosando unha hai que coñecer, preservar e actitude de respecto á súa contorna coidar. e á súa cultura, apreciando a herdanza cultural.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE

- Obter información concreta e relevante sobre feitos ou fenómenos previamente delimitados, utilizando diferentes fontes (directas e indirectas). - Utilizar as Tecnoloxías da Información e a Comunicación para obter información, aprender e expresar contidos sobre Ciencias Sociais. - Desenvolver a responsabilidade, a capacidade de esforzo e a constancia no estudo. - Realizar traballos e presentacións a nivel individual e grupal que supoñan a busca, selección e organización de textos de carácter social, xeográfico ou histórico, mostrando habilidade para traballar tanto individualmente como de xeito colaborador dentro dun equipo. - Valorar o traballo en grupo, mostrando actitudes de cooperación e participación responsable, aceptando as diferenzas con respecto e tolerancia cara ás ideas e achegas alleas nos diálogos e debates. - Explicar como é e de que forma se orixinou o universo e os seus principais compoñentes. - Describir as características principais do sistema solar, identificar diferentes tipos de astros e as súas características, situando ao planeta Terra no sistema solar. - Identificar e describir os principais elementos que configuran a paisaxe da Galicia e do Estado Español.

- Recompilar información sobre as características observables e regulables de Galicia e de España, seguindo criterios e pautas de observación sistemáticas. - Coñecer os diferentes tipos de organizacións gobernamentais e sáberse pertencente a unha comunidade autónoma (Galicia), a un Estado histórico (España) e a unha cultura universal. - Empregar convenientemente as nocións espaciais para recoñecer e representar en planos e mapas, os lugares e os obxectos máis significativos de Galicia e de España. - Identificar os elementos que inflúen no clima, explicando como actúan nel e adquirindo unha idea básica de clima e dos factores que o determinan. - Recoñecer as zonas climáticas mundiais e os tipos climas de España e de Galicia, e as zonas as que afecta cada un deles identificando algunhas das súas características básicas. - Explicar as consecuencias que teñen as nosas accións sobre o clima e o cambio climático. - Explicar as distintas formas de representar a superficie terrestre. - Describir correctamente planos e mapas sinxelos interpretando a súa escala e signos convencionais situando correctamente os elementos xeográficos. - Coñecer as características máis importantes dos grupos sociais aos que pertence para establecer semellanzas e diferenzas entre eles e clasificalos.

- Coñecer as relacións de necesidade e complementariedade entre os diferentes sectores productivos de Galicia e de España. - Identificar e clasificar as principais actividades económicas do contorno asociándoas aos sectores de produción e a algunhas características do medio natural. - Ordenar temporalmente os feitos históricos máis importantes ocorridos en Galicia e en España, referidos á evolución política e social. - Empregar os principios básicos do funcionamento democrático para superar os conflitos e rexeitar calquera tipo de discriminación por pertenza a grupos sociais. - Desenvolver actitudes de cooperación e de traballo en equipo, así como o hábito de asumir novos roles nunha sociedade en continuo cambio.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia en Comunicación lingüística O desenvolvemento da competencia lingüística na área de Ciencias Sociais lévanos a adestrar diferentes destrezas e habilidades que supoñen establecer vínculos e relacións construtivas cos demais e co contorno, e achegarse a novas

culturas que adquiren consideración e respecto na medida que se coñecen. Esta competencia está presente na capacidade efectiva de convivir e resolver conflitos. A utilización da linguaxe como instrumento de comunicación oral e escrita, de representación, de interpretación, de comprensión da realidade, de construción e comunicación do coñecemento favorecerá un maior desenvolvemento lingüístico no alumnado, apuntando a usar de modo funcional, polo menos unha lingua estranxeira.

- Aumentar a riqueza no vocabulario específico da área. - Comprender o sentido dos textos escritos. - Captar o sentido das expresións orais: ordes, explicacións, indicacións, relatos... - Ser rigoroso no emprego dos termos específicos desta área. - Expresar oralmente de xeito ordenado e clara calquera tipo de información. - Utilizar o coñecemento das estruturas lingüísticas, normas ortográficas e gramaticais para elaborar textos escritos. - Saber construír un discurso: ser coidadoso na precisión de termos, encadeamento de ideas, expresión verbal. - Comprender textos informativos, explicativos e argumentativos. - Respectar as normas de comunicación en calquera contexto: quenda de palabra, escoita atenta ao interlocutor...

- Transmitir ideas en informacións sobre temáticas sociais. - Entender o contexto sociocultural da lingua, así como a súa historia para un mellor uso desta. - Utilizar os coñecementos sobre a lingua para buscar información e ler textos en calquera situación. - Producir textos escritos de diversa complexidade para o seu uso en situacións cotiás ou de materias diversas.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía O desenvolvemento desta competencia na área curricular de Ciencias Sociais implica a habilidade progresiva para poñer en práctica os procesos e actitudes propios da análise sistemática e de indagación científica: identificar e considerar problemas relevantes, formular preguntas, localizar, obter, analizar e representar información... considerar e contrastar solucións... e todo iso, en contextos tan variados como sexa posible. O desenvolvemento desta competencia nesta área leva consigo utilizar nos ámbitos persoal e social diferentes elementos razoamentos matemáticos para dar unha mellor resposta aos contextos cotiáns nos que nos encontremos. - Utilizar ferramentas matemáticas tales como medidas, escalas, táboas ou representacións gráficas. - Respectar e preservar a vida dos seres vivos do seu contorno. - Tomar conciencia dos cambios producidos polos seres humanos no medio natural e as repercusións para a vida futura. - Xerar criterios persoais sobre a visión social sobre a estética do corpo humano fronte ao coidado saudable deste.

- Aplicar métodos científicos rigorosos para mellorar a comprensión da realidade circundante. - Utilizar a linguaxe matemática para cuantificar fenómenos sociais, expresar datos. - Identificar e manipular con precisión elementos matemáticos (números, datos, elementos xeométricos...) en situacións cotiás. - Realizar argumentacións en calquera contexto con esquemas lóxico-matemáticos. - Aplicar as estratexias de resolución de problemas a calquera situación problemática.

Tratamento da información e competencia dixital A competencia dixital desde a área de Ciencias Sociais comportará facer uso habitual dos recursos tecnolóxicos dispoñibles para avaliar e seleccionar novas fontes de información para comprender a realidade social na que vivimos contribuíndo á mellora. Esta competencia axudaranos a transformar a información en coñecemento para aplicalo en distintas situacións e contextos nos que o alumnado se vaia encontrando. - Empregar distintas fontes para a busca de información. - Seleccionar o uso das distintas fontes segundo a súa fiabilidade. - Elaborar información propia derivada de información obtida a través de medios tecnolóxicos. - Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións diversas.

- Comprender as mensaxes elaboradas en códigos diversos. - Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento. - Mellorar nas destrezas asociadas á utilización de esquemas, mapas conceptuais. - Actualizar o uso das novas tecnoloxías para mellorar o traballo e facilitar a vida diaria. - Aplicar criterios éticos no uso da tecnoloxías. - Utilizar distintos procedementos de busca, selección, organización e aplicalos na área. - Saber utilizar un ordenador de forma básica. - Saber buscar en internet de forma guiada. - Mellorar nas destrezas asociadas á utilización de esquemas, mapas conceptuais. - Utilizar as tecnoloxías da comunicación e a información para ter unha visión actualizada da actividade científica dentro do ámbito das ciencias sociais.

Competencias Socias e Cívicas A área de Ciencias Sociais incide na comprensión da realidade social na que se vive, entre outras. Esta competencia axudaranos a desenvolver a comprensión sobre os trazos da sociedade actual, a súa crecente pluralidade e o seu carácter evolutivo. Desenvólvese tamén en mostrar un sentimento de cidadanía global compatible coa identidade local.

Así mesmo, forman parte desta competencia aquelas habilidades sociais que permiten saber que os conflitos de valores e intereses forman parte da convivencia, resolvelos con actitude construtiva e tomar decisións con autonomía, empregando unha escala de valores construída mediante a reflexión crítica e o diálogo duns patróns culturais básicos, polo que o adestramento de cada un dos descritores que enunciamos a continuación nos pode facilitar o adestramento: - Coñecer e aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no contexto da escola. - Identificar as implicacións que ten vivir nun Estado social e democrático de Dereito referendado por unha norma suprema chamada Constitución española. - Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e para a resolución de conflitos. - Recoñecer riqueza na diversidade de opinións e ideas. - Aceptar e elaborar normas de convivencia. - Asentar as bases dunha futura cidadanía mundial, solidaria, participativa e demócrata.

- Comprender a realidade social na que se vive. - Coñecer as implicacións da actividade humana no medio social - Ser conscientes do papel da sociedade no avance da ciencia. - Coñecer como se produciron debates esenciais para o avance da ciencia para entender a evolución da sociedade. - Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores. - Concibir unha escala de valores propia e actuar conforme a ela. - Evidenciar preocupación polos máis desfavorecidos e respecto aos distintos ritmos e potencialidades. - Involucrarse ou promover accións cun fin social.

Conciencia e expresións culturais e artísticas A área de Ciencias Sociais, axudaranos a coñecer o mundo no que vivimos, afondar no coñecemento da nosa sociedade, comprender a realidade histórica e social do noso contorno. Esta competencia implica poñer en xogo habilidades de pensamento diverxente e converxente, comporta reelaborar ideas, sentimentos propios e alleos... para poder comprender e enriquecerse con diferentes realidades e producións de diferentes manifestacións culturais.

- Mostrar respecto cara ás obras máis importantes do patrimonio cultural a nivel mundial. - Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural. - Expresar sentimentos e emocións desde códigos artísticos. - Apreciar a beleza das expresións artísticas e na vida cotiá. - Coñecer as manifestacións culturais do noso contorno. - Recoñecer as manifestacións culturais que forman parte do noso patrimonio cultural.

Competencia para Aprender a aprender A competencia de aprender a aprender axúdanos a ser conscientes de como se aprende, de como se xestionan e controlan de forma eficaz os procesos de aprendizaxe. Esta competencia fai necesaria a perseveranza na aprendizaxe, capacidade de autoavaliarse e autorregularse sabendo administrar o esforzo, aprendendo dos erros dun mesmo e dos demais, incidindo en formulacións de metas alcanzables a curto, medio e longo prazo elevando de forma progresiva e realista os obxectivos de aprendizaxe. - Desenvolver as distintas intelixencias múltiples. - Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe. - Aplicar estratexias para a mellora do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependente...

- Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión rigorosa dos contidos. - Planificar recursos necesarios e pasos a realizar no proceso de aprendizaxe. - Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre os pasos seguintes en función dos resultados intermedios. - Adquirir conceptos esenciais ligados ao noso coñecemento social para incorporar información proveniente da propia experiencia ou de escritos ou audiovisuais. - Analizar resultados e comunicalos. - Adquirir procedementos de análise de causas e consecuencias. - Reflexionar sobre o que e como se aprendeu. - Avaliar a consecución de obxectivos de aprendizaxe. - Tomar conciencia dos procesos de aprendizaxe.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor A área de Ciencias Sociais axudará a desenvolver o sentido de iniciativa do alumnado a través de fomentar a transformación de ideas en accións, é dicir, propoñerse obxectivos, planificar e levar a cabo proxectos. Isto lévanos a adestrar actitudes positivas cara ao cambio e a innovación; habilidades relacionadas co liderado de proxectos que inclúen visión, espírito de superación, habilidades para o diálogo e cooperación, organización de tarefas...

- Asumir as responsabilidades encomendadas e dar conta delas. - Xestionar o traballo do grupo coordinando tarefas e tempos. - Priorizar a consecución de obxectivos grupais a intereses persoais. - Actuar con responsabilidade social e sentido ético no traballo. - Tomar decisións desde o coñecemento dun mesmo (no ámbito escolar e nas actividades de ocio) - Saber definir problemas, estimar solucións e elaborar estratexias. - Deseñar pequenas investigacións. - Participar na construción de solucións. - Encontrar posibilidades no contorno que outros non ven. - Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas. - Asumir riscos no desenvolvemento das tarefas ou proxectos.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Toda avaliación é un elemento fundamental e inseparable da práctica educativa, que permite recoller, en cada momento, a información necesaria para poder realizar os xuízos de valor oportunos que faciliten a toma de decisións respecto do proceso de ensino-aprendizaxe. Por tanto, non se pode circunscribir a un só aspecto ou momento, senón que se debe estender ao longo de todo o proceso educativo de forma global e sistemática; por unha parte, indicando que obxectivos se conseguen e cales non, e, por outra, en que grao de profundidade e ónde, como, cando e por que se producen os problemas ou erros. En calquera caso, sempre é bo ter presente que debe ser a avaliación e cales as súas funcións, os seus obxectivos e as súas modalidades máis convenientes. Concepto. - Análise dos datos cuantitativos e cualitativos recollidos na posta en práctica do proxecto curricular, co fin de tomar as decisións que permitan a súa máxima eficacia. Funcións. - Diagnóstico: Información sobre a marcha do desenvolvemento do currículo, os alumnos e as alumnas e os profesores e as profesoras. - Prognóstico: Avance de expectativas sobre que pode ocorrer, para previr e resolver problemas.

- Adaptación: Acomodación dos diferentes métodos e recursos aos distintos ritmos de aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, con miras á máxima personalización do proceso educativo. - Orientación: Guía, paso a paso, do camiño que se debe seguir en cada momento do desenvolvemento curricular. - Regulación: Facilitación e harmonización de elementos persoais, materiais e funcionais para garantir o grao de eficacia do desenvolvemento do currículo. - Control: Certificación da calidade e cantidade dos logros obtidos. Obxectivos. - Pescudar a necesidade, a viabilidade, a idoneidade, a oportunidade, o aproveitamento e a rendibilidade do deseño e do desenvolvemento curricular. - Actuar en función do alumno e da alumna, atendéndoos como persoas, tanto individual coma socialmente. -Proporcionar datos de todos os participantes no proceso educativo: alumnado, docentes, deseños e desenvolvementos curriculares, etc., para poder decidir o que mellor conveña. - Obter información cuantitativa e cualitativa sobre a asimilación do programa e, xa que logo, sobre a súa eficacia. - Constatar que se van adquirindo e desenvolvendo as capacidades previstas nos obxectivos curriculares. - Avaliar axeitadamente o aproveitamento docente-discente para poder orientalo da mellor maneira.

- Coñecer exhaustivamente os elementos que integran o proceso educativo, en especial o alumnado, para poder elaborar diagnósticos o máis axustados posible. - Informar á comunidade educativa, sobre todo aos pais, e solicitar a súa axuda. - Motivar con vistas ao proceso de ensino-aprendizaxe. - Facilitar información ás institucións recoñecidas que o requiran. - Prognosticar e orientar as posibilidades dos alumnos e das alumnas e previr o fracaso escolar. - Coñecer a calidade da actuación docente, individual e grupal, e do sistema educativo. - Establecer programas de reciclaxe ante a detección de malos resultados. - Superar a antiga concepción da avaliación como único control. Modalidades. - Avaliación inicial, que facilita a valoración dos coñecementos previos, as capacidades e as actitudes do alumnado, co obxecto de adecuar o proceso de ensino-aprendizaxe á realidade das súas posibilidades. - Avaliación formativa continua, que pretende coñecer se se van logrando os obxectivos propostos, cando aínda se pode intervir modificando o camiño para conseguilos; é dicir, avaliación do proceso e como proceso. Este tipo de avaliación ten un especial carácter regulador, orientador e autocorrector do proceso educativo desde o seu comezo, o que require unha avaliación inicial previa.

- Avaliación sumativa, que estima os méritos ao finalizar o currículo (máis cuantitativa), na que se valora, sobre todo, o dominio das capacidades adquiridas; isto é, avaliación do resultado. Principios. - Que sexa un medio, non un fin en si mesma. - Que constitúa un proceso continuo, progresivo e sistemático. - Que atenda ás diferenzas individuais. - Hai que partir do que se quere avaliar e despois avalialo. - Traballar en equipo á hora do seu deseño. - Ter flexibilidade ao elixir os criterios ou probas. - Debe basearse en criterios claros e o máis obxectivos posibles. - Hai que dotala dun mínimo de requisitos para a súa realización. - Debe tratar aspectos cualitativos e cuantitativos. - Ten que recoller ao máximo todos os aspectos da personalidade. - Reflectir de maneira clara: que, como e cando debe realizarse. - Propiciar ao seu termo o proceso de reorganización específico e global (feed-back).

- Ser aplicables en situacións estructuradas da actividade escolar. - Permitir avaliar a transferencia das aprendizaxes a contextos distintos daqueles nos que se adquiriron, comprobando así a súa funcionalidade.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgaráselle ao alumnado unha nota que recolla a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas: * Actitude positiva ante a materia, achegando cada día o material e prestando atención ó traballo de aula. (20%) * Probas escritas / orais. (40%) * Traballo individual dos contidos do currículo da área. (20%) * Acabado dos traballos (individuais e en equipo), presentándoos de xeito claro e limpo e valorando unha execución coidadosa. (15%) * Respecto polos dereitos dos demais, valorando as súas achegas e producións. (5%) Na avaliación final, terase en conta, ademais, a valoración dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas

CIENCIAS SOCIAIS UNIVERSO/TERRA/REPRESENTACIÓNS PAISAXES DE ESPAÑA E GALICIA O CLIMA ACTIVIDADES ECONÓMICAS POBOACIÓN E ORGANIZACIÓN DE ESPAÑA E GALICIA O PASO DO TEMPO ACTITUDE ANTE A MATERIA (Grao de esforzo, traer e coidar o material, rematar os traballos, traballar ben en equipo…)

10% 25% 10% 10% 10% 25%

10%

- Sobresaínte: 90% a 100% ( 9 ou 10 ) - Notable: 70% a 80% ( 7 ou 8 )

- Ben: 60% ( 6 ) - Suficiente: 50% ( 5 ) - Insuficiente: menos do 50% ( 1,2,3 ou 4 ) Considerarase cualificaci贸n negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

ÁREA DE MATEMÁTICAS

ÁREA DE MATEMÁTICAS ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. PROCESOS, MÉTODOS E ACTITUDES EN MATEMÁTICAS b g

b g

b e g

B1.1. Proposta de pequenas investigacións en contextos numéricos, xeométricos e funcionais.

B1.1. Describir e analizar situacións de cambio para encontrar patróns, regularidades e leis matemáticas, en contextos numéricos, xeométricos e funcionais, valorando a súa utilidade para facer predicións.

MTB1.1.1. Identifica patróns, CMCT regularidades e leis matemáticas CAA en situacións de cambio, en contextos numéricos, xeométricos e funcionais.

B1.2. Achegamento ao método de traballo científico mediante o estudo dalgunhas das súas características e a súa práctica en situacións sinxelas.

B1.2 Coñecer algunhas características do método do traballo científico en contextos de situacións problemáticas a resolver.

MTB1.2.1. Realiza estimacións CMCT sobre os resultados esperados e contrasta a súa validez valorando CAA as vantaxes e os inconvenientes do seu uso.

B1.3. Confianza nas propias capacidades para desenvolver actitudes apropiadas e afrontar as dificultades propias do traballo

B1.3. Desenvolver e cultivar as actitudes persoais inherentes ao traballo matemático.

MTB1.3.1. Distingue entre CMCT problemas e exercicios e aplica as estratexias idóneas para cada CSIEE caso. CAA

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

científico.

b g

B1.4. Utilización de medios tecnolóxicos no proceso de aprendizaxe para obter información, realizar cálculos numéricos, resolver problemas e presentar resultados.

B1.3. Confianza nas propias capacidades para desenvolver actitudes apropiadas e afrontar as dificultades propias do traballo científico.

B1.4. Superar bloqueos e inseguridades ante resolución de situacións descoñecidas.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

MTB1.3.2. Iniciase na formulación de preguntas e na busca de respostas apropiadas, tanto no estudo dos conceptos coma na resolución de problemas.

CMCT CAA CCL

MTB1.4.1. Toma decisións nos CMCT procesos de resolucións de CAA problemas valorando as consecuencias destas e a súa CSIEE conveniencia pola súa sinxeleza e utilidade.

B1.5. Reflexionar sobre as decisións MTB1.5.1. Iníciase na reflexión CMCT tomadas, aprendendo para sobre os problemas resoltos e os procesos desenvoltos, valorando CAA situacións semellantes futuras. as ideas claves, aprendendo para CSIEE situacións futuras semellantes.

BLOQUE 2. NÚMEROS

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

B2.1. Números enteiros, decimais e fraccións.

e g h

B2.2. A numeración romana. B2.3. Orde numérica. Utilización dos números ordinais. Comparación de números.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B2.1. Ler, escribir e ordenar utilizando razoamentos apropiados, distintos tipos de números (romanos, naturais, fraccións e decimais ata as milésimas).

MTB2.1.1. Identifica os números CMCT romanos aplicando o coñecemento á comprensión de CCEC datacións. MTB2.1.2. Le, escribe e ordena CMCT en textos numéricos e da vida CAA cotiá, números (naturais, fraccións e decimais ata as CCL milésimas), utilizando razoamentos apropiados e interpretando o valor de posición de cada unha das súas cifras.

B2.4. Nome e grafía dos números de máis de seis cifras. B2.5. Equivalencias entre os elementos do sistema de numeración decimal: unidades, decenas, centenas etc. B2.6. O sistema de numeración decimal: valor de posición das cifras. B2.7. O número decimal: décimas, centésimas e milésimas. B2.8. Fraccións propias e impropias. Número mixto. Representación

Temporalización

No 1º Trimestre.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

gráfica. B2.9. Os números decimais: valor de posición. B2.10. Ordenación de conxuntos de números de distinto tipo. b e g

B2.3. Orde numérica. Utilización dos números ordinais. Comparación de números.

B2.2. Interpretar diferentes tipos de MTB2.2.1. Interpreta en textos números segundo o seu valor, en numéricos e da vida cotiá, números (naturais, fraccións e situacións da vida cotiá. decimais ata as milésimas), B2.5. Equivalencias entre os elementos utilizando razoamentos do sistema de numeración decimal: apropiados e interpretando o unidades, decenas, centenas etc. valor de posición de cada unha das súas cifras. B2.11. Concepto de fracción como relación entre as partes o todo. MTB2.2.2. Ordena números B2.8. Fraccións propias e impropias. enteiros, decimais e fraccións Número mixto. Representación básicas por comparación, gráfica. representación na recta numérica e transformación duns B2.9. Os números decimais: valor de

CMCT CAA CCL

No 1º Trimestre.

CMCT

No 1º Trimestre.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

posición.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

noutros.

B2.12. Redondeo de números decimais ás décima, centésima ou milésima máis próxima. B2.13. Redondeo de números naturais ás decenas, centenas e millares. g

B2.14. Fraccións equivalentes, redución de dúas ou máis fraccións a común denominador.

B2.3. Realizar operacións e cálculos numéricos mediante diferentes procedementos, incluído o cálculo mental, facendo referencia B2.12. Redondeo de números decimais implícita ás propiedades das á décima, centésima ou milésima máis operación, en situación de próxima. resolución de problemas. B2.15. Relación entre fracción e número decimal, aplicación á ordenación de fraccións.

B2.16. Estimación de resultados.

B2.4. Utilizar os números enteiros, decimais e fraccionarios para

MTB2.3.1. Reduce dúas ou máis CMCT fraccións a común denominador e calcula fraccións equivalentes. MTB2.3.2. Redondea números CMCT decimais á décima, centésima ou milésima máis próxima. MTB2.3.3. Ordena fraccións aplicando á relación entre fracción e número decimal.

CMCT

MTB2.4.1. Opera cos números coñecendo a xerarquía das

CMCT

No 1º e 2º Trimestres.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

B2.17. Comprobación de resultados mediante estratexias aritméticas.

B2.18. Propiedades das operacións e relacións entre elas utilizando números naturais.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

interpretar e intercambiar información en contextos da vida cotiá.

operacións.

B2.19. Operacións con números B2.5. Operar cos números tendo en naturais: suma, resta, multiplicación e conta a xerarquía nas operacións, aplicando as propiedades destas, as división. estratexias persoais e os diferentes B2.20. Identificación e uso dos termos procedementos que se utilizan propios da división. segundo a natureza do cálculo que se realizará (algoritmos escritos, B2.21. Propiedades das operacións e cálculo mental, tenteo, estimación, relacións entre elas utilizando

No 1º Trimestre.

MTB2.4.2. Utiliza diferentes tipos CMCT de números en contextos reais, CCL establecendo equivalencias entre eles, identificándoos e utilizándoos como operadores na interpretación e resolución de problemas. MTB2.4.3. Estima e comproba resultados mediante diferentes estratexias.

Ao longo de todo o curso.

CMCT CAA

MTB2.5.1. Realiza sumas e restas CMCT de fraccións co mesmo denominador. Calcula o produto dunha fracción por un número. MTB2.5.2. Realiza operacións con números decimais.

Temporalización

CMCT

No 2º Trimestre.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

números naturais.

calculadora), usando o máis adecuado.

B2.22. Operacións con fraccións.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

B2.23. Operacións con números decimais. B2.24. Utilización dos algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división. b

B2.16. Estimación de resultados.

B2.24. Utilización dos algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división. B2.25. Automatización de algoritmos. B2.26. Descomposición de forma aditiva e de forma aditivomultiplicativa.

B2.6. Coñecer, utilizar e automatizar algoritmos estándar de suma, resta, multiplicación e división con distintos tipos de números, en comprobación de resultados en contextos de resolución de problemas e en situacións da vida cotiá.

MTB2.6.1. Emprega e automatiza CMCT algoritmos estándar de suma, CAA resta, multiplicación e división con distintos tipos de números, en comprobación de resultados en contextos de resolución de problemas e en situacións cotiás. MTB2.6.2. Descompón de forma CMCT aditiva e de forma aditivomultiplicativa, números menores de un millón, atendendo o valor

B2.27. Descomposición de números

No 1º e 2º Trimestres.

No 1º Trimestre.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

naturais atendendo o valor de posición das súas cifras.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

de posición das súas cifras.

B2.28. Construción de series ascendentes e descendentes. B2.29. Obtención dos primeiros múltiplos dun número dado. B2.30. Obtención de todos os divisores de calquera número menor 100. B2.31. Descomposición de números decimais atendendo o valor de posición das súas cifras. B2.32. Elaboración e uso de estratexias de cálculo mental. B2.33. Utilización da calculadora.

MTB2.6.3. Identifica múltiplos e divisores empregando as táboas de multiplicar.

CMCT

MTB2.6.4. Calcula os primeiros múltiplos dun número dado.

CMCT

MTB2.6.5. Calcula todos os divisores de calquera número menor de 100.

CMCT

MTB2.6.6. Calcula o mcm e o mcd.

CMCT

MTB2.6.7. Descompón números decimais atendendo o valor de posición das súas cifras.

CMCT

MTB2.6.8. Elabora e emprega estratexias de cálculo mental.

CMCT

No 2º Trimestre.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave CAA

b e g

B2.17. Comprobación de resultados mediante estratexias aritméticas. B2.34. Resolución de problemas da vida cotiá.

B2.7. Identificar, resolver problemas da vida cotiá, adecuados ao seu nivel, establecer conexións entre a realidade e as matemáticas e valorar a utilidade dos coñecementos matemáticos adecuados reflexionando sobre o proceso aplicado para a resolución de problemas.

MTB2.6.9. Estima e redondea o resultado de un cálculo valorando a resposta.

CMCT

MTB2.7.1 Resolve problemas que impliquen o dominio dos contidos traballados, empregando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia do seu uso.

CMCT

MTB2.7.2. Reflexiona sobre o procedemento aplicado á

CMCT

CAA

Temporalización Ao longo de todo o curso.

No 1º Trimestre.

CAA CCL CSIEE Ao longo de todo o curso.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

resolución de problemas: revisando as operacións empregadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e buscando outras formas de resolvelo.

CAA CCL

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

CSIEE

BLOQUE 3. MEDIDA

B3.1. Elección da unidade máis axeitada para a expresión dunha medida.

B3.2. Realización de medicións.

B3.3. Estimación de lonxitudes, capacidades, masas e superficies de obxectos e espazos coñecidos; elección da unidade e dos instrumentos máis axeitados para medir e expresar unha medida.

B3.1. Escoller os instrumentos de medida máis pertinentes en cada caso, estimando a medida de magnitudes de lonxitude, capacidade, masa e tempo facendo previsións razoables.

MTB3.1.1. Estima lonxitudes, CMCT capacidades, masas e superficies; elixindo a unidade e CCL os instrumentos máis axeitados CAA para medir e expresar unha medida, explicando de forma oral o proceso seguido e a estratexia utilizada. MTB3.1.2. Mide con instrumentos, utilizando estratexias e unidades

CMCT CAA

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

convencionais e non convencionais, elixindo a unidade máis axeitada para a expresión dunha medida. g

B3.4. Comparación e ordenación de medidas dunha mesma magnitude.

B3.2. Operar con diferentes medidas.

MTB3.2.1. Suma e resta medidas CMCT de lonxitude, capacidade, masa e superficie en forma simple dando o resultado na unidade determinada de antemán.

B3.5. Desenvolvemento de estratexias para medir figuras de maneira exacta e aproximada. B3.6. Comparación de superficies de figuras planas por superposición, descomposición e medición. B3.7. Sumar e restar medidas de lonxitude, capacidade, masa, superficie e volume.

MTB3.2.2. Expresa en forma simple a medición da lonxitude, capacidade ou masa dada en forma complexa e viceversa.

CMCT

MTB3.2.3. Compara e ordena medidas dunha mesma magnitude.

CMCT

MTB3.2.4. Compara superficies de figuras planas por

CMCT

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

superposición, descomposición e medición. g

B3.8. Unidades de medida do tempo e B3.3. Coñecer as unidades de medida do tempo e as súas as súas relación. relación, utilizándoas para resolver B3.9. Equivalencias e transformacións problemas da vida diaria. entre horas, minutos e segundos.

MTB3.3.1. Realiza equivalencias e transformacións entre horas, minutos e segundos.

CMCT

No 3º Trimestre.

B3.10. Lectura en reloxos analóxicos e dixitais. B3.11. Cálculos con medidas temporais. g

B3.12. O sistema sesaxesimal. B3.13. O ángulo como unidade de medida dun ángulo. Medida de ángulos.

B3.14. Resolución de problemas de

B3.4. Coñecer o sistema sesaxesimal para realizar cálculos con medidas angulares.

MTB3.4.1. Identifica o ángulo como medida dun xiro ou abertura.

CMCT

No 3º Trimestre. MTB3.4.2. Mide ángulos usando CMCT instrumentos convencionais. B3.5. Identificar e resolver

MTB3.5.1. Resolve problemas de CMCT

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

medida.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

problemas da vida cotiá adecuados ao seu nivel, establecendo conexións entre a realidade e as matemáticas e valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos axeitados e reflexionando sobre o proceso aplicado para a resolución de problemas.

medida, utilizando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios...), creando conxecturas, construíndo, argumentando… e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia da súa utilización.

CAA

B4.1. Utilizar as nocións xeométricas de paralelismo, perpendicularidade, simetría, xeometría, perímetro e superficie para describir e comprender situacións da vida cotiá.

MTB4.1.1. Identifica e CMCT representa ángulos en diferentes posicións: consecutivos, adxacentes, opostos polo vértice…

CSIEE

Temporalización

No 2º e 3º Trimestres.

BLOQUE 4. XEOMETRÍA g

B4.1. Posicións relativas de rectas e circunferencias. B4.2. Ángulos en distintas posicións: consecutivos, adxacentes, opostos polo vértice...

MTB4.1.2. Traza unha figura plana simétrica doutra respecto dun eixe.

B4.3. Sistema de coordenadas cartesianas. Descrición de posicións e

CMCT

No 3º Trimestre.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

movementos. B4.4..A representación elemental do espazo, escalas e gráficas sinxelas. b g

B4.5. Formas planas e espaciais: figuras planas: elementos, relación e clasificación. B4.6. Clasificación de triángulos atendendo aos seus lados e os seus ángulos.

B4.7. Clasificación de cuadriláteros atendendo ao paralelismo dos seus lados. Clasificación dos paralelepípedos.

B4.2. Comprender o método de calcular a área dun paralelogramo, triángulo, trapecio e rombo. Calcular a área de figuras planas.

B4.3. Utilizar as propiedades das figuras planas para resolver problemas.

B4.8. Concavidade e convexidade de

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

MTB4.1.3. Realiza ampliacións e reducións.

CMCT

MTB4.2.1. Calcula a área e o perímetro de: rectángulo, cadrado e triángulo.

CMCT

MTB4.2.2. Aplica os conceptos de perímetro e superficie de figuras para a realización de cálculos sobre planos e espazos reais e para interpretar situacións da vida diaria.

CMCT CAA

MTB4.3.1. Identifica e diferencia CMCT os elementos básicos da circunferencia e círculo: centro, raio, diámetro, corda, arco, tanxente e sector circular.

Temporalización

No 3º Trimestre.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

figuras planas. B4.9. A circunferencia e o círculo. Elementos básicos: centro, raio, diámetro, corda, arco, tanxente e sector circular. b e g

B4.10. Resolución de problemas de B4.4. Identificar, resolver xeometría relacionados coa vida cotiá. problemas da vida cotiá axeitados ao seu nivel, establecendo conexións entre a realidade e as matemáticas e valorando a utilidade dos coñecementos matemáticos axeitados e reflexionando sobre o proceso aplicado para a resolución de problemas.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

MTB4.3.2. Utiliza a composición e descomposición para formar figuras planas e corpos xeométricos a partir doutras.

CMCT

MTB4.4.1. Resolve problemas xeométricos que impliquen dominio dos contidos traballados, utilizando estratexias heurísticas de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións, uso de exemplos contrarios), creando conxecturas, construíndo, argumentando, e tomando decisións, valorando as súas consecuencias e a conveniencia da súa utilización. MTB4.4.2. Reflexiona sobre o proceso de resolución de

Temporalización

CMCT CAA CCL

No 3º Trimestre.

CSIEE

CMCT

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

problemas revisando as CAA operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras formas de resolvelo. BLOQUE 5. ESTATÍSTICA E PROBABILIDADE b g

B5.1. Construción de táboas de frecuencias absolutas e relativas.

B5.1. Realizar, ler e interpretar representacións gráficas dun conxunto de datos relativos ao B5.2. Iniciación intuitiva ás medidas de contorno inmediato. centralización: a media aritmética, a moda e o rango.

MTB5.1.1. Aplica de forma intuitiva a situacións familiares as medidas de centralización: a media aritmética, a moda e o rango.

B5.3. Realización e interpretación de gráficas sinxelas: diagramas de barras, poligonais e sectoriais.

MTB5.1.2. Realiza e interpreta CMCT gráficos moi sinxelos: diagramas de barras, poligonais e sectoriais, CAA con datos obtidos de situacións moi próximas.

CMCT CAA

No 3º Trimestre.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

B5.4. Análise crítica das informacións que se presentan mediante gráficas estatísticas.

e g

b g

b e g

B5.5. Carácter aleatorio dalgunhas experiencias.

B5.6. Iniciación intuitiva ao cálculo da probabilidade dun suceso.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B5.2. Facer estimacións baseadas na experiencia sobre o resultado (posible, imposible, seguro, máis ou menos probable) de situacións sinxelas nas que interveña o azar e comprobar o dito resultado.

MTB5.2.1. Realiza análise crítica e argumentada sobre as informacións que se presentan mediante gráficas estatísticas.

CMCT

B5.3. Observar e constatar que hai sucesos imposibles, sucesos que con case toda seguridade prodúcense ou que se repiten, sendo máis ou menos probable esta repetición.

MTB5.3.1. Identifica situacións de carácter aleatorio.

CMCT

MTB5.3.2. Realiza conxecturas e estimacións sobre algúns xogos (moedas, dados, cartas, loterías…).

CMCT

B5.4. Identificar e resolver problemas da vida cotiá axeitados ao seu nivel, establecer conexións entre a realidade e as matemáticas e valorar a utilidade dos coñecementos matemáticos axeitados reflexionando sobre o

MTB5.4.1. Resolve problemas que impliquen dominio dos contidos propios da estatística e probabilidade, utilizando estratexias heurísticas, de razoamento (clasificación, recoñecemento das relacións,

CMCT

Temporalización

CAA CCL

No 3º Trimestre.

CAA

CAA CCL CSIEE

No 3º Trimestre.

ÁREA

MATEMÁTICAS

Obxectivos

Contidos

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

proceso aplicado para a resolución de problemas.

uso de exemplos contrarios…), creando conxecturas, construíndo, argumentando e tomando decisións, valorando as consecuencias destas e a conveniencia da súa utilización. MTB5.4.2. Reflexiona sobre o proceso de resolución de problemas revisando as operacións utilizadas, as unidades dos resultados, comprobando e interpretando as solucións no contexto e propoñendo outras formas de resolvelo.

Temporalización

CMCT CAA CCL CSIEE

Ao longo de todo o curso.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE

- Utiliza ordenadamente a linguaxe numérica, xeométrica, gráfica e de medida, argumentando e razoando as súas solucións. - Relata experiencias propias incluíndo espontaneamente na súa narración medidas de espazo e tempo, números naturais ou fraccións, palabras relativas a comparacións e ás operacións aditivas e multiplicativas, etc. - Interpreta documentos e mensaxes sobre fenómenos da vida cotiá que conteñen números e operacións, descricións de figuras, situacións no espazo ou itinerarios, etc.; e é capaz de utilizar este tipo de documentos para realizar pequenas investigacións ou apoiar argumentos en discusións sobre temas do seu interese. - Coñece o uso dos números como código. - Estima unha solución razoable a un problema antes de resolvelo, selecciona e aplica pertinentemente as operacións necesarias cos datos dispoñibles e contrasta o resultado coa estimación realizada, interprétao en función do enunciado, revisándoo e corrixíndoo en caso necesario. - Estima magnitudes (lonxitude, superficie, capacidade, masa e tempo) antes de medilas e contrasta os resultados obtidos coa estimación previa.

- Realiza as medicións con coidado, escolle entre as unidades e instrumentos de medida dispoñibles os que mellor se axusten á natureza do que se desexa medir, e expresa correctamente as medidas realizadas manexando múltiplos e submúltiplos. - Elixe un procedemento de cálculo numérico adecuado á situación concreta nun contexto de resolución de problemas, con números de varias cifras, e executa con corrección dito procedemento, revisándoo se o resultado non coincide coa estimación prevista. - Coñece os elementos e propiedades máis importantes de corpos e figuras, axudándose delas para crear as súas propias composicións estéticas ou utilitarias. - Describe desprazamentos con relación ao punto de referencia elixido e utiliza sinxelos sistemas de coordenadas no plano, para localizar e describir puntos nel. - Interpreta unha representación espacial (esbozo de itinerario, plano ou maqueta), referente a espazos do seu contorno e identifica os elementos máis importantes. - Identifica que datos é preciso tomar cando recolle información para un propósito concreto e aplica a técnica adecuada. - Interpreta e elabora táboas de datos con pulcritude e precisión. - Manifesta satisfacción polo progreso dos seus coñecementos matemáticos, pola autonomía que lle proporcionan eses coñecementos, así como pola crecente socialización que implica a linguaxe matemática.

100

- Aplica os coñecementos matemáticos a situacións lúdicas e identifica situacións do seu contorno familiar onde se utilizan. - Afronta con autonomía as situación problemáticas, sen pedir axuda ante a primeira dificultade, é consciente dos seus puntos débiles e esfórzase por superalos. - Explora distintas representacións dunha situación concreta, contemplando as posibilidades das distintas linguaxes matemáticas (gráfica, numérica, etc.).

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia matemática - Recoñecer distintos usos dos números e utilizar códigos numéricos para identificar obxectos, situacións... - Recoñecer a utilidade das operacións para resolver problemas. - Recoñecer a utilidade do cálculo mental no manexo das moedas e billetes de curso legal. - Utilizar as distintas operacións matemáticas para enfrontarse a situacións cotiás nas que empregar as matemáticas fóra da aula.

101

- Resolver problemas que impliquen o manexo do diñeiro. - Recoñecer as fraccións, os seus termos, a súa representación e a súa nomenclatura. - Aplicar a situacións cotiás, o cálculo do valor dunha parte dunha cantidade que se dividiu en partes iguais. - Utilizar as unidades de medida de lonxitude para enfrontarse a situacións nas que empregar as matemáticas fóra da aula. - Aplicar os conceptos e nomenclatura relativos aos elementos xeométricos para analizar, describir e comprender o contorno real. - Desenvolver o gusto pola precisión e o rigor na utilización dos instrumentos de medida. - Establecer relacións e equivalencias entre as distintas unidades de tempo. - Aplicar en distintos contextos os conceptos relativos aos distintos tipos de liñas, ás súas posicións relativas e aos ángulos. - Ser capaz de utilizar os conceptos relativos aos triángulos, cuadriláteros, circunferencia e círculo en distintos contextos: analizar, describir, clasificar, interpretar, as formas dos obxectos que nos rodean. - Adquirir coñecementos e destrezas matemáticas. - Mostrar interese por utilizar modos matemáticos de pensamento.

102

Competencia en Comunicación lingüística - Incorporar os números á linguaxe habitual, como elementos con valor expresivo e interpretar mensaxes que conteñen números. - Describir verbalmente os razoamentos e procesos matemáticos que interveñen nas distintas operacións matemáticas. - Incorporar á súa linguaxe habitual a terminoloxía das distintas operacións matemáticas. - Utilizar unha linguaxe precisa e clara na descrición, localización e organización de feitos ao longo do tempo. - Incorporar as fraccións á linguaxe habitual, como elementos con valor expresivo. - Incorporar á súa linguaxe habitual a terminoloxía do sistema métrico decimal. - Utilizar o vocabulario axeitado en situacións familiares de medida de capacidade e de peso. - Incorporar á súa linguaxe habitual a terminoloxía do sistema monetario. - Incorporar á linguaxe habitual a terminoloxía xeométrica aprendida. - Valorar a terminoloxía xeométrica como recurso expresivo. - Describir verbalmente os procesos matemáticos que interveñen na elaboración de táboas e gráficas. - Incorporar á súa linguaxe habitual a terminoloxía elemental estatística.

103

Tratamento da información e competencia dixital - Proporcionar destrezas asociadas ao uso dos números. - Facilitar a comprensión de informacións que incorporen cantidades e medidas. - Iniciarse no uso de calculadoras e de ferramentas tecnolóxicas para facilitar a comprensión de contidos matemáticos. - Iniciarse no uso de cronómetros e reloxos dixitais para facilitar a comprensión de contidos matemáticos. - Utilizar Internet como recurso para a busca de información e para a obtención de figuras e representacións xeométricas. - Utilizar a linguaxe gráfica e estatística para interpretar a información sobre a realidade.

Competencias Sociais e Cívicas - Valorar a utilidade dos números como recurso para analizar os elementos e relacións da sociedade na que vivimos. - Desenvolver a colaboración cos demais e mostrar actitudes de axuda co fin de resolver situacións problemáticas nas que interveñan as distintas operacións matemáticas. - Valorar a utilidade das fraccións como recursos para cuantificar e resolver situacións cotiás. - Desenvolver a colaboración cos demais e mostrar actitudes de axuda co fin de resolver situacións problemáticas nas que interveña o diñeiro.

104

- Desenvolver a colaboración cos demais e mostrar actitudes de axuda co fin de resolver situacións problemáticas nas que interveña as unidades de medida de lonxitudes. - Planificación dos produtos que se van consumir antes de comprar. - Valorar a puntualidade como algo positivo para a convivencia. - Aceptar outros puntos de vista diferentes ao propio ao utilizar estratexias de resolución de problemas.

Conciencia e expresións culturais e artísticas - Valorar o coñecemento matemático como contribución ao desenvolvemento cultural dos pobos. - Recoñecer as relacións e formas xeométricas axuda na análise de producións artísticas. - Utilizar os envases de refugallo para realizar producións artísticas. - Utilizar algunhas obras de arte para traballar contidos matemáticos.

Competencia para Aprender a aprender - Recoñecer a utilidade das representacións gráficas para fixar e aclarar conceptos e relacións nos números.

105

- Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe das distintas operacións matemáticas, para potenciar o desenvolvemento de estratexias que faciliten a aprendizaxe autónoma. - Realizar debuxos ou esquemas que lle axuden á busca da solución a un problema. - Potenciar o desenvolvemento de estratexias que faciliten a aprendizaxe autónoma. - Desenvolver a habilidade para comunicar con eficacia, os propios resultados. - Recoñecer a utilidade das representacións gráficas para fixar e aclarar conceptos e relacións nos números fraccionarios - Recoñecer a utilidade de utilizar debuxos ou esquemas que lle axuden á busca da solución a un problema. - Potenciar unha actitude experimentadora cara á utilización de diferentes instrumentos e unidades de medida. - Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe, para reflexionar sobre como se aprende. - Recoñecer e aplicar a manipulación, a construción e a representación como métodos de investigación e descubrimento en xeometría.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor - Seguir un método como estratexia para ter unha maior seguridade na resolución de problemas. - Desenvolver a confianza para enfrontarse con éxito a situacións incertas.

106

- Xestionar os recursos para optimizar os procesos de resolución de problemas, utilizando distintas operacións matemáticas. - Xestionar os recursos para optimizar os procesos de resolución de problemas nos que interveña a medida do tempo. - Trazar un plan, buscar estratexias e tomar decisións para resolver problemas. - Mostrar curiosidade por coñecer a utilidade das aprendizaxes novas. - Resolver problemas no ámbito das fraccións - Enfrontarse a novas situacións con maior posibilidade de éxito, tendo en conta a valoración dos resultados obtidos en situacións similares. - Mostrar interese por descubrir diferentes formas de construción e representación dos elementos e figuras xeométricos. - Xestionar os recursos para optimizar os procesos de resolución de problemas, utilizando as unidades de medida de lonxitude.

107

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Entendemos a avaliación como un elemento fundamental e inseparable da práctica educativa, que permite recoller, en cada momento, a información necesaria para poder realizar os xuízos de valor oportunos que faciliten a toma de decisións respecto do proceso de ensino-aprendizaxe. Por tanto, non se pode circunscribir a un só aspecto ou momento, senón que se debe estender ao longo de todo o proceso educativo de forma global e sistemática; por unha parte, indicando que obxectivos se conseguen e cales non, e, por outra, en que grao de profundidade e ónde, como, cando e por que se producen os problemas ou erros. En calquera caso, sempre é bo ter presente que debe ser a avaliación e cales as súas funcións, os seus obxectivos e as súas modalidades máis convenientes. Concepto - Análise dos datos cuantitativos e cualitativos recollidos na posta en práctica do proxecto curricular, co fin de tomar as decisións que permitan a súa máxima eficacia. Funcións - Diagnóstico: Información sobre a marcha do desenvolvemento do currículo, os alumnos e as alumnas e os profesores e as profesoras. - Prognóstico: Avance de expectativas sobre que pode ocorrer, para previr e resolver problemas.

108

- Adaptación: Acomodación dos diferentes métodos e recursos aos distintos ritmos de aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, con miras á máxima personalización do proceso educativo. - Orientación: Guía, paso a paso, do camiño que se debe seguir en cada momento do desenvolvemento curricular. - Regulación: Facilitación e harmonización de elementos persoais, materiais e funcionais para garantir o grao de eficacia do desenvolvemento do currículo. - Control: Certificación da calidade e cantidade dos logros obtidos. Obxectivos - Pescudar a necesidade, a viabilidade, a idoneidade, a oportunidade, o aproveitamento e a rendibilidade do deseño e do desenvolvemento curricular. - Actuar en función do alumno e da alumna, atendéndoos como persoas, tanto individual coma socialmente. - Proporcionar datos de todos os participantes no proceso educativo: alumnado, docentes, deseños e desenvolvementos curriculares, etc., para poder decidir o que mellor conveña. - Obter información cuantitativa e cualitativa sobre a asimilación do programa e, xa que logo, sobre a súa eficacia. - Constatar que se van adquirindo e desenvolvendo as capacidades previstas nos obxectivos curriculares. - Avaliar axeitadamente o aproveitamento docente-discente para poder orientalo da mellor maneira.

109

- Coñecer exhaustivamente os elementos que integran o proceso educativo, en especial o alumnado, para poder elaborar diagnósticos o máis axustados posible. - Informar á comunidade educativa, sobre todo aos pais, e solicitar a súa axuda. - Motivar con vistas ao proceso de ensino-aprendizaxe. - Facilitar información ás institucións recoñecidas que o requiran. - Prognosticar e orientar as posibilidades dos alumnos e das alumnas e previr o fracaso escolar. - Coñecer a calidade da actuación docente, individual e grupal, e do sistema educativo. - Establecer programas de reciclaxe ante a detección de malos resultados. - Superar a antiga concepción da avaliación como único control. Modalidades - Avaliación inicial, que facilita a valoración dos coñecementos previos, as capacidades e as actitudes do alumnado, co obxecto de adecuar o proceso de ensino-aprendizaxe á realidade das súas posibilidades. - Avaliación formativa continua, que pretende coñecer se se van logrando os obxectivos propostos, cando aínda se pode intervir modificando o camiño para conseguilos; é dicir, avaliación do proceso e como proceso. Este tipo de avaliación ten un especial carácter regulador, orientador e autocorrector do proceso educativo desde o seu comezo, o que require unha avaliación inicial previa.

110

- Avaliación sumativa, que estima os méritos ao finalizar o currículo (máis cuantitativa), na que se valora, sobre todo, o dominio das capacidades adquiridas; isto é, avaliación do resultado. Principios - Que sexa un medio, non un fin en si mesma. - Que constitúa un proceso continuo, progresivo e sistemático. - Que atenda ás diferenzas individuais. - Hai que partir do que se quere avaliar e despois avalialo. - Traballar en equipo á hora do seu deseño. - Ter flexibilidade ao elixir os criterios ou probas. - Debe basearse en criterios claros e o máis obxectivos posibles. - Hai que dotala dun mínimo de requisitos para a súa realización. - Debe tratar aspectos cualitativos e cuantitativos. - Ten que recoller ao máximo todos os aspectos da personalidade. - Reflectir de maneira clara: que, como e cando debe realizarse. - Propiciar ao seu termo o proceso de reorganización específico e global (feed-back).

111

A avaliación do proceso de ensino. Non só debe avaliarse o proceso de aprendizaxe do alumnado, senón tamén o proceso de ensino. Neste sentido, aos datos aportados pola avaliación continua do alumnado, será necesario engadir outros datos referentes á validez da programación das actividades de ensino deseñadas, dos recursos materiais e persoais empregados, dos tempos e espazos previstos, da agrupación de alumnos, dos criterios de avaliación aplicados e da propia actuación do profesorado. A avaliación da propia práctica docente do profesorado, ben sexa de forma individual ou do conxunto do equipo docente, revélase como unha das estratexias de formación máis potentes para mellorar a calidade do ensino e aprendizaxe. A avaliación da intervención educativa debe ser continua, por iso, convén tomar datos ao longo do proceso para facer os cambios axeitados no momento oportuno. Non obstante, dadas as características dos diferentes elementos do proceso e dos documentos en que se plasman, podería dicirse que hai momentos especialmente indicados para recoller a información. Os instrumentos de avaliación deben cumprir os seguintes requisitos: - Ser moi variados, de modo que permitan avaliar os distintos tipos de capacidades e de contidos curriculares. - Dar información concreta do que se pretende avaliar sen introducir variables que distorsionen os datos. - Utilizar distintos códigos (verbais, icónicos, gráficos, numéricos, audiovisuais,...) de modo que se adecúen ás distintas aptitudes sen que o código obstaculice o contido que se pretende avaliar. - Ser aplicables en situacións estructuradas da actividade escolar.

112

- Permitir avaliar a transferencia das aprendizaxes a contextos distintos daqueles nos que se adquiriron, comprobando así a súa funcionalidade.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

113

Na avaliación final, terase en conta, ademais, a valoración dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas

MATEMÁTICAS NUMERACIÓN CÁLCULO RESOLUCIÓN PROBLEMAS MAGNITUDES-MEDIDAS XEOMETRÍA e ESTATÍSTICA ACTITUDE ANTE A MATERIA (Grao de esforzo, traer e coidar o material, rematar os traballos, traballar ben en equipo…)

15% 25% 25% 15% 10%

10%

114

- Sobresa铆nte: 90% a 100% ( 9 ou 10 ) - Notable: 70% a 80% ( 7 ou 8 ) - Ben: 60% ( 6 ) - Suficiente: 50% ( 5 ) - Insuficiente: menos do 50% ( 1,2,3 ou 4 ) Considerarase cualificaci贸n negativa o Insuficiente e positivas as restantes.

115

116

ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

ÁREA DE LINGUA CASTELÁ E LITERATURA ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B1.1. Participar en situacións de comunicación, dirixidas ou espontáneas, respectando as normas da comunicación: quenda de palabra, escoita atenta e incorporación ás intervencións dos e das demais.

LCB1.1.1. Emprega a lingua oral CCL e axusta os rexistros lingüísticos CAA ao grao de formalidade dos contextos nos que produce o seu CSC discurso: debates, exposicións planificadas, conversas.

Temporalización

BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL. FALAR E ESCOITAR a c e

B.1.1. Estratexias e normas para o intercambio comunicativo: participación; exposición clara; escoita; respecto á quenda de palabra; entoación adecuada; respecto polos sentimentos, experiencias, ideas, opinións e coñecementos dos e das demais.

117

LCB1.1.2. Expresa ideas, pensamentos, opinións, sentimentos e emocións con claridade.

CCL

LCB1.1.3. Aplica as normas sociocomunicativas: escoita activa, espera de quendas, participación respectuosa, adecuación á intervención da persoa interlocutora e normas básicas de cortesía.

CCL

CAA

CAA CSC

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B.1.2. Comprensión e expresión de mensaxes verbais e non verbais.

a b e

B1.3. Participación en situacións de comunicación, espontáneas e dirixidas, utilizando un discurso ordenado e coherente.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B1.2. Recoñecer a información verbal e non verbal dos discursos orais e integrala nas producións propias.

LCB1.2.1. Emprega recursos lingüísticos e non lingüísticos para comunicarse nas interaccións orais, recoñecendo o valor complementario e modificador destes.

CCL

Ao longo de todo o curso.

LCB1.2.2. Exprésase cunha pronunciación e unha dicción correctas: articulación, ritmo, entoación e volume axeitados.

CCL

No 1º e 2º Trimestres.

LCB1.2.3. Interpreta de forma global o sentido de elementos básicos do texto (léxico e locucións).

CCL

LCB1.3.1. Expresa as súas propias ideas comprensiblemente, substituíndo elementos básicos do modelo dado.

CCL

B1.3. Expresarse de forma oral para satisfacer necesidades de comunicación en diferentes situacións con vocabulario axeitado e estrutura coherente.

118

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

LCB1.3.2. Participa activamente e con coherencia na secuencia das súas ideas en diversas situacións de comunicación:

CCL

- diálogos

CSC

-exposicións orais seguindo modelos e guiadas, con axuda, cando cumpra, das tecnoloxías da información e comunicación.

CSIEE

CD CAA

LCB1.3.3. Participa activamente CCL nas tarefas de aula, cooperando CAA en situación de aprendizaxe compartida. CSC CSIEE e

B1.4. Dedución das palabras polo contexto. Interese pola ampliación do vocabulario. Creación de redes

B1.4. Facer hipóteses sobre o significado de palabras a partir do seu contexto de uso

119

LCB1.4.1. Utiliza o vocabulario axeitado a súa idade para expresarse con progresiva precisión nos diferentes

Temporalización

CCL

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

semánticas sinxelas.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

contextos de comunicación. LCB1.4.2. Diferencia polo CCL contexto o significado de correspondencias fonema-grafía idénticas.

b e

B1.5. Comprensión global e específica de textos orais de diversa tipoloxía: atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos).

Temporalización

B1.5. Recoñecer o tema e as ideas principais dos textos orais, e identificar ideas ou valores non explícitos accesibles á súa idade.

LCB1.5.1. Comprende a de forma CCL global a información xeral de CAA textos orais de uso habitual,do ámbito escolar e social, identifica o tema e selecciona as ideas principais LCB1.5.2. Recoñece a tipoloxía de textos orais atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos).

120

CCL CAA

No 1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

b e

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

LCB1.5.3. Responde preguntas CCL correspondentes á comprensión interpretativa.

No 1º e 2º Trimestres.

LCB1.5.4. Utiliza a información CCL recollida para levar a cabo diversas actividades en situación CAA de aprendizaxe individual ou CSC colectivo. CSIEE

Ao longo de todo o curso.

B1.6. Reprodución de textos adecuados ao nivel que estimulen o seu interese.

B1.6. Memorizar e reproducir textos axeitados á súa idade, seus gustos e intereses, utilizando con creatividade as distintas estratexias de comunicación oral.

LCB1.6.1. Reproduce de CCL memoria breves textos literarios CAA ou non literarios e propios, axeitados aos seus gustos e CCEC intereses.

B1.7. Produción de textos orais segundo a súa tipoloxía segundo os diferentes formatos e intencións comunicativas.

B1.7. Producir textos orais breves e sinxelos adecuados ao nivel dos xéneros máis habituais imitando modelos: atendendo á forma da mensaxe (descritivos, narrativos,

LCB1.7.1. Elabora CCL comprensiblemente textos orais CAA do ámbito escolar e social e de diferente tipoloxía, seguindo CSIEE unha secuencia lineal,

121

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

a b e

B1.8. Estratexias para utilizar a linguaxe oral como instrumento de comunicación e aprendizaxe: escoitar, recoller datos, preguntar. Participación en enquisas e entrevistas. Comentario oral e xuízo persoal.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos).

adecuados ao nivel e imitando modelos

B1.8. Utilizar de xeito efectivo a linguaxe oral: escoitar, recoller datos, preguntar e repreguntar, participar nas enquisas e entrevistas e expresar oralmente con claridade o propio xuízo persoal, de acordo á súa idade.

LCB1.7.1. Organiza e planifica o discurso axeitándose aos diferentes modos discursivos(narrar, expoñer, describir, informarse, dialogar)

CCL

LCB1.8.1. Emprega de xeito efectivo a linguaxe oral para comunicarse e aprender: escoita activa, recollida de datos, pregunta e repregunta, para obter información e verificar a comprensión.

CCL

No 2º e 3º Trimestres.

CAA CSIEE

CAA CSC CSIEE

LCB1.8.2. Participa en enquisas e CCL entrevistas, asegurándose mediante preguntas adecuadas, CAA da comprensión propia e por CSC parte da persoa interlocutora.

122

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

CSIEE LCB1.8.3. Participa en debates explicando as súas opinións e ideas, emitindo xuízos persoais fundamentados sobre os temas e coa profundidade propia da súa idade. b d e

B1.9. Valorar os medios de comunicación social como instrumento de aprendizaxe e de acceso a informacións e experiencias de outras persoas.

CCL CAA CSC CSIEE

LCB1.9.1. Resume entrevistas, CCL noticias e debates infantís… procedentes da radio, televisión CD e da internet. CAA

Ao longo de todo o curso.

CSC LCB1.9.2. Transforma en noticias CCL feitos cotiás próximos á súa CSC realidade, imitando modelos. LCB1.9.3. Realiza entrevistas e reportaxes sobre temas de

123

CCL

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

interese, seguindo modelos.

CAA

Temporalización

CSIEE BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA. LER e

B2.1. Lectura en silencio e voz alta de distintos tipos de texto.

B2.1. Ler, en voz alta e en silencio, diferentes textos, con fluidez e entoación adecuada.

LCB2.1.1. Le en voz alta diferentes tipos de textos apropiados á súa idade con velocidade, fluidez e entoación adecuada.

CCL

LCB2.1.2. Lee en silencio coa velocidade adecuada textos de diferente complexidade.

CCL

LCB2.1.3. Comprende información global e específica en textos de diferente tipoloxía do ámbito escolar e social:

CCL CAA

LCB2.1.4. Resume textos lidos de CCL diferente tipoloxía e adecuados

124

No 1º e 2º Trimestres.

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B2.2. Utilización de estratexias para a comprensión lectora de textos: consideración do título e das ilustracións. Identificación de palabras clave. Capítulos. Relectura. Anticipación de hipótese de significado e comprobación. Recoñecemento básico da tipoloxía textual.

Criterios de avaliación

B2.2. Utilizar as estratexias de control do proceso lector (anticipación do significado, formulación de hipóteses, uso do dicionario, relectura).

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

a súa idade, reflectindo a estrutura e destacando as ideas principais.

CAA

LCB2.2.1. Utiliza o título e as ilustracións para activar coñecementos previos sobre o tema, axudándose deles para acceder máis doadamente ao contido dun texto.

CCL

LCB2.2.3. Identifica as palabras clave dun texto.

CCL

CAA

No 1º e 2º Trimestres.

CAA

LCB2.2.4. Formula hipóteses CCL sobre o contido do texto a partir CAA do título e das ilustracións e esquemas que o acompañan. LCB2.2.5. Relaciona a CCL información contida nos gráficos e ilustracións e a relaciona coa

125

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

b e

B2.3. Lectura habitual de diferentes textos como fonte de información, de deleite e de diversión.

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

información que aparece no texto.

CMCT

LCB2.2.6. Interpreta mapas conceptuais sinxelos.

CCL

B2.3. Ler por propia iniciativa e con LCB2.3.1. Programa de xeito diferentes finalidades textos de autónomo un tempo semanal tipoloxía diversa. para ler diferentes textos.

CAA

CAA CCL CAA CSIEE

B2.4. Selección de libros segundo o gusto persoal.

LCB2.3.2. Le voluntariamente en CCL función dos seus gustos e CAA finalidade persoal.

B2.5. Lectura dos libros establecidos no Plan lector.

CSIEE b e

B2.6. Uso da biblioteca para a procura B2.4. Utilizar diferentes fontes e LCB2.4.1. Consulta na biblioteca CCL de información e utilización da mesma soportes para seleccionar e recoller diferentes fontes bibliográficas e CD como fonte de aprendizaxe, información, ampliar coñecementos textos de soporte informático para obter información para

126

Temporalización

No 1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

información e lecer.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

e aplicalos en traballos persoais.

realizar traballos individuais ou en grupo.

CAA

LCB2.4.2. Localiza na biblioteca de aula e centro lecturas axeitadas ao seu gusto persoal e intereses, aplicando as normas básicas de funcionamento da mesma.

CCL

B2.7. Lecturas dos libros establecidos no Plan lector.

CD CAA CSIEE

LCB2.4.3. Identifica o argumento CCL de lecturas realizadas dando CAA conta dalgunhas referencias bibliográficas: autor ou autora, xénero. LCB2.4. 4. Selecciona lecturas con criterio persoal e manifesta a súa opinión sobre os textos lidos.

127

CCL CAA CSIEE

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B2.8. Iniciación á creación da biblioteca persoal.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B2.5. Mostra interese por manter unha biblioteca propia.

LCB2.5.1. Coida, conserva e organiza os seus libros.

CCL

LB2.6.1. Identifica a intención comunicativa de textos xornalísticos e publicitarios. Diferenza entre información e publicidade.

CCL

Temporalización Ao longo de todo o curso.

e a e

e i

B2.9. Identificación e valoración crítica B2.6. Identificar a estrutura das mensaxes e valores transmitidos organizativa de diferentes textos lidos, centrándose na polo texto. interpretación da súa intención e significado.

B2.10. Utilización guiada das Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

B2.7. Utilizar as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA. ESCRIBIR

128

CAA

LCB2.6.2. Interpreta a linguaxe CCL figurada, en textos publicitarios. CSC

No 2º e 3º Trimestres.

LCB2.7.1. Utiliza as Tecnoloxías da Información e Comunicación para a procura e tratamento guiado da información.

Ao longo de todo o curso.

CCL CD CAA

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B3.1. Produción de textos para comunicar coñecementos, experiencias e necesidades

Criterios de avaliación

B3.1. Producir textos segundo un modelo con diferentes intencións comunicativas, con coherencia, aplicando as regras ortográficas e B3.2. Cohesión do texto: mantemento coidando a caligrafía, a orde e a do tempo verbal, presentación. puntuación,concordancia e substitucións básicas. B3.3. Coherencia nas secuencias de ideas e feitos e no mantemento do tema. B3.4. Aplicación das normas ortográficas. Acentuación.

129

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

LCB3.1.1. Escribe, en diferentes CCL soportes, textos sinxelos propios da vida cotiá e do ámbito social e CD escolar, atendendo á forma da CAA mensaxe (descritivos, narrativos, dialogados, expositivos e argumentativos) e a súa intención comunicativa (informativos, literarios, prescritivos e persuasivos): diarios, cartas, correos electrónicos, noticias, contos, folletos informativos e literarios, narracións, textos científicos, anuncios publicitarios, regulamentos, receitas, instrucións, normas...

Ao longo de todo o curso.

LCB3.1.2. Escribe textos organizando as ideas con cohesión básica e respectando as normas gramaticais e

Ao longo de todo o curso.

CCL CAA

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

ortográficas. LCB3.1.3. Escribe, de forma creativa, diferentes tipos de textos adecuando a linguaxe ás características do xénero.

CCL

LCB3.1.4. Elabora un informe seguindo un guión establecido que supoña a procura, selección e organización da información de textos de carácter científico, xeográfico ou histórico.

CCL

CCA CSIEE

CD CAA CSIEE CCEC

LCB3.1.5. Presenta un informe, utilizando soporte papel e informático, sobre situacións sinxelas, recollendo información de diferentes fontes (directas, libros, Internet), seguindo un

130

Ao longo de todo o curso.

CCL CD CAA CSIEE

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

plan de traballo e expresando conclusións.

b e

b e i

LCB3.1.6. Presenta os seus textos con caligrafía clara e limpeza.

CCL

CAA

B3.5. Valoración da propia produción escrita, así como da produción escrita dos seus compañeiros.

B3.2. Valorar a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

LCB3.2.1. Valora a súa propia produción escrita, así como a produción escrita dos seus compañeiros.

B3.6. Normas e estratexias para a produción de textos: planificación (función, destinatario, xeración de ideas, estrutura...)

B3.3. Aplicar todas as fases do proceso de escritura na produción de textos escritos de distinta índole: planificación, textualización, revisión e reescritura, utilizando esquemas e mapas conceptuais, aplicando estratexias de tratamento da información, redactando os seus textos con claridade, precisión e corrección e

LCB3.3.1. Aplica correctamente CCL os signos de puntuación, as regras de acentuación e ortográficas propias do nivel nos seus textos escritos.

B3.7. Textualización en frases con secuencia lineal. B3.8. Revisión e mellora do texto. B3.9. Realización de ditados,

131

LCB3.3.2. Reproduce textos ditados, logo de identificar o sentido global e a información específica neles.

No 1º Trimestre.

No 1º e 2º Trimestres.

CSC

CCL

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos interpretando previamente o seu contido.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

avaliando, coa axuda de guías, as producións propias e alleas.

LCB3.3.3. Emprega, de xeito guiado e seguindo modelos, estratexias de planificación, procura e selección da información: tomar notas, elaborar esquemas, guións, borradores e mapas conceptuais.

CCL CD CAA CSIEE

LCB3.3.4. Redacta o texto e CCL revísao para melloralo, CAA utilizando borradores que amosan: a xeración e selección CSIEE de ideas, a revisión ortográfica e da secuencia coherente do escrito. LCB3.3.5. Amosa na evolución CCL dos seus escritos interese e CAA esforzo por escribir correctamente de forma persoal. CSIEE

132

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

b e h

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B3.10. Uso autónomo do dicionario, incorporando a súa consulta aos seus hábitos de escritura.

B3.4. Utilizar de xeito autónomo o dicionario.

LCB3.4.1. Utiliza habitualmente o CCL dicionario,en diferentes CAA soportes, no proceso de escritura.

B3.11. Creación de textos utilizando a linguaxe verbal e non verbal con intención informativa: carteis publicitarios. Anuncios. Cómic.

B3.5. Elaborar proxectos individuais LCB3.5.1. Elabora gráficas a ou colectivos sobre diferentes partir de datos seleccionados e organizados procedentes de temas do área. diferentes textos (libros de consulta, xornais, revistas etc.)

CCL

Temporalización Ao longo de todo o curso.

No 2º e 3º Trimestres.

CAA

B3.12. Uso da linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas

LCB3.5.2. Elabora con creatividade textos do seu interese: contos, anuncios, rimas, cancións, cómics, carteis…facendo ilustracións e buscando imaxes dixitais para facilita a súa comprensión ou mellorar a súa presentación.

CCL

B3.6. Favorecer a través da linguaxe LCB3.6.1. Expresa, por escrito, a formación dun pensamento utilizando de xeito habitual,

CCL

133

CD CAA CSIEE

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

diferenzas.

crítico que impida discriminacións e unha linguaxe non sexista e prexuízos. respectuosa coas diferenzas.

B3.13. Utilización guiada das Tecnoloxías da Información e a Comunicación de modo eficiente e responsable para presentar as súas producións.

B3.7. Utilizar as Tecnoloxías da Información e a Comunicación de modo eficiente e responsable para presentar as súas producións.

LCB3.7.1. Usa con axuda Internet CCL e as Tecnoloxías da Información e a Comunicación para escribir, CD presentar e ilustrar os textos, CAA buscar información, crear táboas e gráficas

Ao longo de todo o curso.

B3.14. Produción de textos segundo Plan de escritura do centro

B3.8. Escribir os textos establecidos LCB3.8.1. Produce os textos CCL establecidos no plan de escritura no plan de escritura. CAA axeitados á súa idade e nivel.

Ao longo de todo o curso.

B4.1. Aplicar os coñecementos básicos sobre a estrutura da lingua, a gramática (categorías gramaticais), o vocabulario (formación e significado das palabras e campos semánticos), así

Ao longo de todo o curso.

e b e i

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

CSC

BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA e

B4.1. A palabra. B4.2. Recoñecemento das distintas clases de palabras e explicación reflexiva do seu uso en situacións concretas de comunicación (nome,

134

LCB4.1.1. Coñece e recoñece as categorías gramaticais pola súa función na lingua: presentar ao nome, substituír ao nome, expresar características do nome, expresar accións ou

CCL

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos verbo, adxectivo, preposición, adverbio, pronomes, artigos). Características e uso de cada clase de palabra.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

coma as regras de ortografía para favorecer unha comunicación máis eficaz.

estados, enlazar ou relacionar palabras.

B4.3. Conxugación dos verbos regulares e irregulares máis frecuentes.

B4.2. Recoñecemento das distintas clases de palabras e explicación reflexiva do seu uso en situacións concretas de comunicación (nome, verbo, adxectivo, preposición, adverbio, pronomes, artigos). Características e uso de cada clase de

B4.2. Desenvolver as destrezas e competencias lingüísticas a través do uso da lingua.

135

Temporalización

LCB4.1.2. Utiliza con corrección os tempos simples e compostos nas formas persoais e non persoais do modo indicativo e subxuntivo de todos os verbos ao producir textos orais e escritos.

CCL

LCB4.1.3. Diferenza familias de palabras.

CCL

LCB4.2.1. Coñece, recoñece e usa sinónimos, antónimos, polisémicos, homófonos, frases feitas na súa expresión oral e escrita.

CCL

Ao longo de todo o curso.

LCB4.2.2. Recoñece palabras compostas, prefixos e sufixos e

CCL

No 1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

palabra.

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

LCB4.2.3. Identifica e clasifica os CCL diferentes tipos de palabras nun texto.

B4.5. Recoñecemento e observación reflexiva dos constituíntes oracionais: a oración simple, suxeito e predicado. B4.6. Recoñecemento e uso dalgúns conectores textuais básicos.

B4.7. Uso eficaz do dicionario para ampliación de vocabulario e como consulta ortográfica e gramatical.

QUINTO

crea palabras derivadas.

B4.4. Vocabulario. Frases feitas. Formación de substantivos, adxectivos e verbos. Recursos derivativos: prefixos e sufixos na formación de nomes, adxectivos e verbos.

CURSO

B4.3. Sistematizar a adquisición de vocabulario a través dos textos.

136

LCB4.2.4. Utiliza diversos conectores básicos entre oracións nos textos orais e escritos.

CCL

Ao longo de todo o curso.

LCB4.2.5. Recoñece a oración simple en textos sinxelos e distingue suxeito e predicado.

CCL

No 1º Trimestre.

LCB4.3.1. Coñece a estrutura do dicionario e úsao, en diferentes soportes para buscar o significado de calquera palabra (derivados, sinónimos etc.).

CCL

No 1º e 2º Trimestres.

LCB4.3.2. Selecciona a acepción

CCL

CAA

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

correcta segundo o contexto de entre as varias que lle ofrece o dicionario.

CAA

LCB4.3.3. Utiliza as normas CCL ortográficas axeitadas ao nivel e aplícaas nas súas producións escritas. e

B4.8. Clases de nomes: comúns, propios, individuais, colectivos, concretos e abstractos. B4.9. Ortografía: utilización das regras básicas de ortografía. Regras de acentuación. Signos de puntuación.

B4.4. Desenvolver estratexias para mellorar a comprensión oral e escrita a través do coñecemento da lingua.

B4.10. As relacións gramaticais Recoñecemento e explicación reflexiva das relacións que se establecen entre o substantivo e o resto dos compoñentes do grupo nominal.

137

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

LCB4.4.1. Sinala as CCL características que definen ás diferentes clases de palabras e nomes: clasificación e uso para construír un discurso sinxelo nos diferentes tipos de producións. LCB4.4.2. Utiliza correctamente as normas de concordancia de xénero e número na expresión oral e escrita.

CCL

LCB4.4.3. Aplica as normas de

CCL

No 1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

acentuación e clasifica as palabras dun texto. LCB4.4.4. Utiliza os signos de CCL puntuación nas súas producións escritas.

e i

B4.11. Utilización de material multimedia educativo e outros recursos didácticos ao seu alcance e propios da súa idade.

LCB4.4.5. Aplica as normas do uso da til nos textos de elaboración propia.

CCL

LCB4.4.6. Utiliza unha sintaxe básica nas producións escritas propias.

CCL

B4.5. Utilizar programas educativos LCB4.5.1. Utiliza distintos dixitais para realizar tarefas e programas educativos dixitais e outros recursos didácticos ao avanzar na aprendizaxe. seu alcance e propios da súa idade, como apoio e reforzo da aprendizaxe.

138

CCL CD CAA

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B4.12. As variedades da lingua.

e o

d e o

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B4.6. Valorar a variedade lingüística LCB4.6.1. Valora a variedade CCL de España e do español como fonte lingüística de España e o español B4.13. Coñecemento xeral de CSC de enriquecemento cultural. de América. realidade plurilingüe de España e a súa Mostrar respecto tanto cara ás valoración como fonte de linguas e dialectos que se falan en enriquecemento persoal e como unha España, como cara ao español de mostra da riqueza do noso patrimonio América. histórico e cultural. B4.14. Identificación de similitudes e diferenzas entre as linguas que coñece para mellorar na súa aprendizaxe e lograr unha competencia comunicativa integrada.

B4.7. Comparar aspectos básicos LCB4.7.1. Compara aspectos das linguas que coñece para (gráficos, sintácticos e léxicos) mellorar na súa aprendizaxe e das linguas que coñece. lograr unha competencia integrada.

CCL

B5.1. Valorar os textos literarios e utilizar a lectura como fonte de lecer e información e consideralos como un medio de aprendizaxe e enriquecemento persoal.

CCL

Temporalización No 2º e 3º Trimestres.

CSC CSC

BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA e

B5.1. Valoración dos textos literarios como vehículo de comunicación e como fonte de coñecemento doutros mundos, tempos e culturas e como gozo persoal.

139

LCB5.1.1. Valora e recoñece as características fundamentais de textos literarios narrativos, poéticos e dramáticos.

CCEC

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B5.2. Lectura guiada de textos narrativos de tradición oral, literatura infantil, adaptacións de obras clásicas e literatura actual. B5.3. Lectura comentada de poemas, relatos e obras teatrais. B5.4. Identificación de recursos literarios.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B5.2. Integrar a lectura expresiva, a comprensión e interpretación de textos literarios narrativos, líricos e dramáticos na práctica escolar e recoñecer e interpretar algúns recursos básicos da linguaxe literaria e diferenciar as principais convencións formais dos xéneros.

LCB5.2.1. Realiza lecturas CCL guiadas de textos narrativos de tradición oral, literatura infantil, CCEC adaptacións de obras clásicas e literatura actual. LCB5.2.2. Interpreta a linguaxe figurada, en textos literarios.

Temporalización No 2º e 3º Trimestres.

CCL CAA

B5.5. Distinción entre conto e lenda. Coñecemento de lendas españolas e doutros países. e

B5.4. Identificación de recursos literarios.

B5.3. Coñecer e valorar os recursos LCB5.3.1. Distingue algúns literarios da tradición oral: poemas, recursos retóricos e métricos cancións, contos, refráns, adiviñas. básicos propios dos poemas. LCB5.3.2. Utiliza comparacións, metáforas, aumentativos, diminutivos e sinónimos en textos literarios.

140

CCL CCEC CCL CCEC

No 3º Trimestre.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B5.6. Creación de textos literarios en prosa ou en verso, valorando o sentido estético e a creatividade: contos, poemas, adiviñas, cancións, e teatro.

a b

B5.7. Comprensión, memorización e recitado de poemas co ritmo, entoación e dicción adecuados.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B5.4. Producir a partir de modelos dados textos literarios en prosa ou en verso, con sentido estético e creatividade: contos, poemas, adiviñas, cancións, e fragmentos teatrais.

LCB5.4.1. Crea sinxelos textos literarios (contos, poemas, cancións e sinxelas obras teatrais) a partir de pautas ou modelos dados.

CCL

B5.5. Participar con interese en dramatizacións de textos literarios adaptados á idade ou de produción propia.

LCB5.5.1. Realiza dramatizacións CCL individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa CAA idade ou de produción propia. CSC

Temporalización Ao longo de todo o curso.

CAA CSIEE CCEC

CCEC LCB5.5.2. Memoriza e reproduce CCL textos orais adecuados á súa idade: contos, poemas, cancións. CAA CCEC b e

B5.8. Dramatización e lectura dramatizada de textos literarios.

B5.6. Participar con interese en dramatizacións de textos literarios

141

LCB5.6.1. Realiza dramatizacións CCL individualmente e en grupo de textos literarios axeitados á súa CAA

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

b e o

B5.9. Valoración da literatura en calquera lingua (maioritaria, minoritaria ou minorizada) como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

adaptados á idade.

idade.

CCEC

B5.7. Valorar a literatura en calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo de comunicación e como recurso de gozo persoal

LCB5.7.1. Valora a literatura en CCL calquera lingua, especialmente en lingua galega, como vehículo CSC de comunicación e como recurso CCEC de gozo persoal.

142

Temporalización

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE

- Participar en situacións de comunicación, dirixidas ou espontáneas, respectando as normas da comunicación: quenda de palabra, organización do discurso, escoita e incorporación das intervencións dos demais. - Expresarse de forma oral para transmitir feitos, coñecementos e opinións ou para levar a cabo as diferentes funcións comunicativas, utilizando un vocabulario preciso e unha estrutura coherente. - Comprender o sentido global dos textos orais, recoñecendo as ideas principais e secundarias e identificando ideas ou valores non explícitos. - Ler en silencio valorando o progreso na velocidade e na comprensión, memorizar e reproducir textos. - Interpretar e integrar as ideas propias coas contidas nos textos, comparando e contrastando informacións diversas, e amosar a comprensión a través da lectura en voz alta coa entoación e coa fluidez adecuadas. - Narrar, explicar, describir, resumir e expoñer opinións e informacións en textos relacionados con situacións cotiás e escolares, de forma ordenada, adecuada, relacionando os enunciados entre si, usando de forma habitual os procedementos de planificación e revisión dos textos así como as normas gramaticais e ortográficas e coidando a caligrafía, a orde e a presentación. - Ler por propia iniciativa como fonte de pracer textos literarios da tradición oral e da literatura infantil adecuados ao ciclo, para coñecer as características da narración e da poesía e para facilitar a escritura dos ditos textos.

143

- Utilizar estratexias (de lectura e de escritura) para planificar traballos, localizar e recuperar información, realizar inferencias, esquemas. Resumir os textos lidos reflectindo a estrutura e as ideas principais e secundarias. - Utilizar textos científicos en diferentes soportes para recoller información, ampliar coñecementos e aplicalos en traballos persoais. - Usar e manexar con soltura as bibliotecas, videotecas, etc. e comprender os mecanismos e procedementos de organización e selección de obras e outros materiais. Colaborar no coidado e na mellora dos materiais bibliográficos e outros documentos dispoñibles na aula e no centro. - Identificar cambios que se producen nas palabras, nos enunciados e nos textos ao realizar segmentacións, cambios na orde, supresións e insercións que fan mellorar a comprensión e a expresión oral e escrita. - Comprender e utilizar a terminoloxía gramatical e lingüística propia do ciclo nas actividades de produción e comprensión de textos. - Coñecer e valorar a diversidade lingüística de Galicia e de España. - Estimar o galego, estar motivado cara ao seu dominio e usalo progresivamente en situacións informais e formais, para comunicarse e para aprender. - Usar habilidades lingüísticas e estratéxicas relacionadas coas áreas non lingüísticas para construír coñecementos, procesar información e expoñer conclusións e resultados mediante textos orais e escritos. - Interpretar e traducir textos breves en situacións nas que o destinatario da mensaxe non coñece a lingua do texto.

144

- Utilizar textos das diferentes linguas do currículo, de acordo coa súa competencia, para elaborar un pequeno traballo nunha destas linguas. - Utilizar programas informáticos para a elaboración e presentación de textos.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia matemática e habilidades básicas en ciencias e tecnoloxía O desenvolvemento desta competencia nesta área curricular nos permite usar, interpretar e expresar con claridade situacións cotiás que conteñen elementos matemáticos. Tamén ofrece a posibilidade real de uso de actividade matemática en diferentes contextos e desenvolver o uso da lingua como unha ferramenta para comunicarse e expresarse en diferentes niveis. - Interactuar co medio ambiente con respecto. - Aplicar métodos científicos rigorosos para mellorar a comprensión da realidade circundante. - Xestionar coñecemento práctico de obxectos e dispositivos para resolver problemas e entender o que está pasando ao noso redor. - Xestionar linguaxe matemática precisa, en calquera contexto. - Realizar calquera argumentos con diagramas de contexto lóxico-matemáticas.

145

- Aplicar estratexias para solucionar calquera situación problema.• - Aplicar os coñecementos matemáticos para a resolución de situacións problemáticas en contextos reais e en calquer asignatura.

Competencia en comunicación lingüística A fala e a escrita esixen formación en cada unha das áreas. Debido ao carácter da zona, intentar adquirir habilidades comunicativas no uso da linguaxe. Vai ser unha prioridade para ofrecer ao alumnado as estratexias para fomentar a aprendizaxe adecuada e garantir unha xestión eficaz en situacións cotiás e en diferentes contextos en que está situado. - Comprender e producir mensaxes orais que conteñan feitos, coñecementos e opinións. - Adquirir técnicas de redacción aplicables a calquera escrito. - Ler e comprender de forma autónoma textos literarios en prosa e en verso. - Participar activamente en intercambios comunicativos orais respectando as normas que os rexen. - Comprender e utilizar a terminoloxía propia do ciclo: tipos de textos, clases de palabras, mecanismos básicos de formación do léxico. - Mostrar interese pola lectura e pola escritura como instrumentos para relacionarse cos demais e para aprender.

146

- Adaptar o significado das palabras ao contexto. - Buscar, recompilar e procesar a información. - Valorar os textos literarios como forma de comunicación, fonte de coñecemento e recurso de gozo persoal. - Expresar adecuadamente ideas e emocións. - Poñer en práctica os coñecementos e estratexias para escribir correctamente, mediante o estudo das normas ortográficas básicas, das normas de puntuación e acentuación e do estudo de todas as clases de palabras. - Comprender e saber comunicar as normas de uso da linguaxe. - Utilizar a linguaxe como instrumento de comunicación oral e escrita.

Tratamento da información e competencia dixital Ser competente no uso da tecnoloxía da información e comunicación como un instrumento de traballo intelectual inclúe o uso, no seu dobre papel de xeración e transmisión da información e do coñecemento. Desde esta área, faise preciso o manexo de ferramentas dixitais para a adquisición da información transformándoa en coñecemento. Na área de Lingua Castelá e Literatura vai adestrar os seguintes descritores: - Empregar distintas fontes para a busca de información.

147

- Seleccionar o uso das distintas fontes segundo a súa fiabilidade. - Elaborar información propia derivada de información obtida a través de medios tecnolóxicos. - Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións diversas. - Comprender as mensaxes elaboradas en códigos diversos. - Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento. - Actualizar o uso das novas tecnoloxías para mellorar o traballo e facilitar a vida diaria. - Aplicar criterios éticos no uso das tecnoloxías.

Competencias Sociais e Cívicas A área de Lingua Castelá e Literatura pídenos desenvolver unha serie de actitudes e valores que nos van levar a saber desenvolvernos na sociedade na que vivimos. Os indicadores desta competencia poden facilitar o adestramento de cada un dos descriptores que enunciamos a continuación: - Coñecer e aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no contexto da escola. - Identificar as implicacións que ten vivir nun estado social e democrático de dereito referendado por unha norma suprema chamada Constitución Española. - Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento.

148

- Aprender a comunicarse cos demais e a comprender o que estes transmiten. - Desenvolver a capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e para a resolución de conflitos. - Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en ámbitos de participación establecidos. - Recoñecer a riqueza na diversidade de opinións e ideas. - Valorar todas as linguas como aptas para a comunicación. - Acabar cos usos discriminatorios da linguaxe.

- Aprender a comportarse dende o coñecemento dos distintos valores. - Concibir unha escala de valores propia e actuar conforme a ela. - Involucrarse ou promover accións cun fin social.

Conciencia e expresións culturais e artísticas A través da lingua, podemos coñecer o mundo no que vivimos, o ámbito que nos rodea e os seus cambios, polo que esta competencia nos pode dar unha visión diferente dende a perspectiva das diferentes manifestacións culturais e a forma de expresión artística.

149

- Mostrar respecto cara ás obras máis importantes do patrimonio cultural a nivel mundial. - Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural. - Ler, comprender e valorar as obras literarias. - Usar de forma responsable os recursos da biblioteca. - Expresar sentimentos e emocións dende códigos artísticos. - Apreciar a beleza das expresións artísticas e no cotián. - Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

150

- Xestionar de forma eficaz os procesos de aprendizaxe. - Acceder ao saber e á construción de coñecementos mediante a linguaxe.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor A área de Lingua Castelá e Literatura esixe un proceso de ensino-aprendizaxe activo. O enfoque comunicativo radica na necesidade de utilizar a lingua. Será necesario iniciar o alumnado no adestramento de diferentes habilidades de emprendimiento como unha forma de consolidar as distintas ferramentas para comunicarse.

. Optimizar recursos persoais apoiándose nas fortalezas. . Ser constante no traballo superando as dificultades. . Xerar novas e diverxentes posibilidades dende coñecementos previos do tema. . Configurar unha visión de futuro realista e ambiciosa. . Optimizar o uso de recursos materiais e persoais para a consecución de obxectivos. . Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas. . Actuar con responsabilidade social e sentido ético no traballo.

151

. Contaxiar entusiasmo pola tarefa e confianza nas posibilidades de alcanzar obxectivos. - Desenvolver a autoestima ante a creación dos propios textos. - Comunicarse cun mesmo, analizar problemas, elaborar plans e tomar decisións. - Empregar a linguaxe para organizar o pensamento, comunicar afectos, regular emocións.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

152

Concepto - Análise dos datos cuantitativos e cualitativos recollidos na posta en práctica do proxecto curricular, co fin de tomar as decisións que permitan a súa máxima eficacia. Funcións - Diagnóstico: Información sobre a marcha do desenvolvemento do currículo, os alumnos e as alumnas e os profesores e as profesoras. - Prognóstico: Avance de expectativas sobre que pode ocorrer, para previr e resolver problemas. - Adaptación: Acomodación dos diferentes métodos e recursos aos distintos ritmos de aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, con miras á máxima personalización do proceso educativo. - Orientación: Guía, paso a paso, do camiño que se debe seguir en cada momento do desenvolvemento curricular. - Regulación: Facilitación e harmonización de elementos persoais, materiais e funcionais para garantir o grao de eficacia do desenvolvemento do currículo. - Control: Certificación da calidade e cantidade dos logros obtidos. Obxectivos - Pescudar a necesidade, a viabilidade, a idoneidade, a oportunidade, o aproveitamento e a rendibilidade do deseño e do desenvolvemento curricular.

153

- Actuar en función do alumno e da alumna, atendéndoos como persoas, tanto individual coma socialmente. - Proporcionar datos de todos os participantes no proceso educativo: alumnado, docentes, deseños e desenvolvementos curriculares, etc., para poder decidir o que mellor conveña. - Obter información cuantitativa e cualitativa sobre a asimilación do programa e, xa que logo, sobre a súa eficacia. - Constatar que se van adquirindo e desenvolvendo as capacidades previstas nos obxectivos curriculares. - Avaliar axeitadamente o aproveitamento docente-discente para poder orientalo da mellor maneira. - Coñecer exhaustivamente os elementos que integran o proceso educativo, en especial o alumnado, para poder elaborar diagnósticos o máis axustados posible. - Informar á comunidade educativa, sobre todo aos pais, e solicitar a súa axuda. - Motivar con vistas ao proceso de ensino-aprendizaxe. - Facilitar información ás institucións recoñecidas que o requiran. - Prognosticar e orientar as posibilidades dos alumnos e das alumnas e previr o fracaso escolar. - Coñecer a calidade da actuación docente, individual e grupal, e do sistema educativo. - Establecer programas de reciclaxe ante a detección de malos resultados. - Superar a antiga concepción da avaliación como único control.

154

Modalidades - Avaliación inicial, que facilita a valoración dos coñecementos previos, as capacidades e as actitudes do alumnado, co obxecto de adecuar o proceso de ensino-aprendizaxe á realidade das súas posibilidades. - Avaliación formativa continua, que pretende coñecer se se van logrando os obxectivos propostos, cando aínda se pode intervir modificando o camiño para conseguilos; é dicir, avaliación do proceso e como proceso. Este tipo de avaliación ten un especial carácter regulador, orientador e autocorrector do proceso educativo desde o seu comezo, o que require unha avaliación inicial previa. - Avaliación sumativa, que estima os méritos ao finalizar o currículo (máis cuantitativa), na que se valora, sobre todo, o dominio das capacidades adquiridas; isto é, avaliación do resultado. Principios - Que sexa un medio, non un fin en si mesma. - Que constitúa un proceso continuo, progresivo e sistemático. - Que atenda ás diferenzas individuais. - Hai que partir do que se quere avaliar e despois avalialo. - Traballar en equipo á hora do seu deseño. - Ter flexibilidade ao elixir os criterios ou probas.

155

- Debe basearse en criterios claros e o máis obxectivos posibles. - Hai que dotala dun mínimo de requisitos para a súa realización. - Debe tratar aspectos cualitativos e cuantitativos. - Ten que recoller ao máximo todos os aspectos da personalidade. - Reflectir de maneira clara: que, como e cando debe realizarse. - Propiciar ao seu termo o proceso de reorganización específico e global (feed-back). A avaliación do proceso de ensino. Non só debe avaliarse o proceso de aprendizaxe do alumnado, senón tamén o proceso de ensino. Neste sentido, aos datos aportados pola avaliación continua do alumnado será necesario engadir outros datos referentes á validez da programación das actividades de ensino deseñadas, dos recursos materiais e persoais empregados, dos tempos e espazos previstos, da agrupación do alumnado, dos criterios de avaliación aplicados e da propia actuación do profesorado. A avaliación da propia práctica docente do profesorado, ben sexa de forma individual ou do conxunto do equipo docente, revélase como unha das estratexias de formación máis potentes para mellorar a calidade do ensino e aprendizaxe. A avaliación da intervención educativa debe ser continua, por iso, convén tomar datos ao longo do proceso para facer os cambios axeitados no momento oportuno. Non obstante, dadas as características dos diferentes elementos do proceso e dos documentos en que se plasman, podería dicirse que hai momentos especialmente indicados para recoller a información.

156

Os instrumentos de avaliación deben cumprir os seguintes requisitos: - Ser moi variados, de modo que permitan avaliar os distintos tipos de capacidades e de contidos curriculares. - Dar información concreta do que se pretende avaliar sen introducir variables que distorsionen os datos. - Utilizar distintos códigos (verbais, icónicos, gráficos, numéricos, audiovisuais,...) de modo que se adecúen ás distintas aptitudes sen que o código obstaculice o contido que se pretende avaliar. - Ser aplicables en situacións estructuradas da actividade escolar. - Permitir avaliar a transferencia das aprendizaxes a contextos distintos daqueles nos que se adquiriron, comprobando así a súa funcionalidade.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

157

LINGUA CASTELÁ E LITERATURA ORAL LECTORA LECTURA MECÁNICA ORAL EXPRESIÓN ESCRITA Vocabulario, COÑECEMENTO gramática, DA LINGUA/LIT. ortografía…/Literatura Grao de esforzo, traer e coidar o material, ACTITUDE ANTE rematar os traballos, A MATERIA traballar ben en equipo… COMPRENSIÓN

158

25% 5% 30% 30%

10%

159

160

ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA

ÁREA DE LINGUA GALEGA E LITERATURA ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

CURSO

QUINTO

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B1.1. Comprensión de textos orais procedentes da radio, da televisión ou da internet, con especial incidencia na noticia, na entrevista, na reportaxe infantil e nos debates de actualidade, para obter información xeral sobre feitos e acontecementos que resulten significativos e distinguindo, de maneira xeral, información de opinión e elaboración dun resumo.

B1.1. Comprender textos orais sinxelos procedentes da radio, da televisión ou da internet, identificando os aspectos xerais máis relevantes así como as intencións, valores e opinións explícitos.

LGB1.1.1. Comprende as ideas CCL principais dun texto oral sinxelo, procedentes da radio, CAA da televisión ou de internet, identifica o tema e elabora un resumo.

B1.2.Valoración dos medios de comunicación social como instrumento de aprendizaxe.

B1.2. Valorar e utilizar os documentos audiovisuais dos medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe.

Temporalización

BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL: FALAR E ESCOITAR a e

b d e i

B1.3. Uso de documentos audiovisuais como medio de obter,

LGB1.1.2. Comprende o CCL significado literal e inferencial CSC dun texto oral sinxelo, distinguindo, de maneira xeral, información de opinión. LGB1.2.1. Accede a documentos audiovisuais e dixitais, para obter, seleccionar e clasificar, con certa autonomía, a información relevante e

161

CCL CD CAA CSC

1º e 2º Trimestres.

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

identificar, seleccionar, clasificar, con progresiva autonomía informacións relevantes para aprender.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

necesaria para realizar traballos ou completar información, valorando os medios de comunicación como instrumento de aprendizaxe. LGB1.2.2. Elabora textos orais sinxelos imitando modelos de calquera medio de comunicación.

CCL CD

1º e 2º Trimestres.

CAA CSIEE

a b c e

B1.4. Interpretación elemental en textos orais da retranca, da ironía e de dobres sentidos.

B1.3. Interpretar correctamente a retranca, a ironía e os dobres sentidos, en situacións de comunicación nas que estes resulten bastante evidentes.

LGB1.3.1. Interpreta en producións orais a retranca, a ironía e os dobres sentidos.

162

CCL Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B1.5. Comprensión e produción de textos orais breves para aprender e para informarse, tanto os creados con finalidade didáctica como os de uso cotián, de carácter informal (conversas entre iguais e no equipo de traballo) e dun maior grao de formalización (exposicións da clase, entrevistas ou debates).

b c e o

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B1.4. Comprender e producir textos orais propios do uso cotián ou do ámbito académico.

LGB1.4.1. Participa axeitadamente nunha conversa entre iguais, comprendendo o que di o interlocutor e intervindo coas propostas propias.

CCL

LGB1.4.2. Sigue unha exposición da clase e extrae, de xeito global, as ideas máis destacadas.

CCL

CAA CSC

Ao longo de todo o curso.

CSEIEE

CAA

LGB1.4.3. Iníciase na CCL elaboración de pequenas CSIEE exposicións orais na aula adecuando o discurso ás CAA diferentes necesidades comunicativas (narrar, describir e expoñer), utilizando o dicionario se é preciso.

163

Temporalización

1º e 2º Trimestres.

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

LGB1.4.4. Participa activamente no traballo en grupo, así como nos debates.

CCL

Temporalización

CSIEE CAA

LGB1.4.5. Identifica o grao de CCL formalidade da situación de comunicación e axusta a este a súa produción. a c e

B1.6. Actitude de escoita adecuada ante situacións comunicativas (tolerancia ás opinións, escoita atenta, respecto das de quen fala sen interrupcións inadecuadas).

B1.5. Manter unha actitude de escoita activa, respectando as opinións dos e das demais.

LGB1.5.1. Atende as intervencións dos e das demais en actos de fala orais, sen interromper.

CCL CSC

LGB1.5.2. Respecta as opinións CCL dos e das demais. CSC a c

B1.7. Participación e cooperación nas B1.6. Participar nas diversas LGB1.6.1. Respecta as quendas CCL situacións comunicativas de relación situacións de intercambio de palabra nos intercambios CSC social especialmente as destinadas a oral que se producen na aula orais.

164

Ao longo de todo o curso.

1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

favorecer a convivencia (debates, amosando valoración e exposicións curtas, conversas, respecto polas normas que expresións espontáneas, asembleas, rexen a interacción oral. narracións orais, entrevistas) con valoración e respecto das normas que rexen a interacción oral (quendas de palabra, roles diversos no intercambio, respecto ás opinións das demais persoas, ton de voz, posturas e xestos adecuados).

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

CAA LGB1.6.2. Respecta as opinións CCL das persoas participantes nos CSC intercambios orais e é consciente da posibilidade de CCEC empregar a lingua galega en calquera intercambio oral dentro da escola ou fóra dela. LGB1.6.3. Emprega unha postura e xestualidade adaptada ao discurso, para reforzalo e facilitar a súa comprensión.

CCL CSC CCEC

LGB1.6.4. Exprésase cunha CCL pronuncia e dicción correctas: articulación, ritmo, entoación CSC e volume. CCEC

165

Ao longo de todo o curso.

1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

LGB1.6.5. Participa na conversa formulando e contestando preguntas.

CCL

Temporalización

CSC CCEC CAA

a b e

B1.8. Uso de estratexias elementais para comprender e facer comprender as mensaxes orais: fluidez, claridade, orde, léxico apropiado, pronuncia correcta, ton de voz, entoación, xestualidade, incorporación das intervencións das demais persoas e formulación de preguntas coherentes.

B1.7. Amosar interese por expresarse en público coherentemente, sen contradicións, sen repeticións innecesarias e usando nexos adecuados.

LGB1.7.1. Planifica e elabora un discurso oral coherente, sen contradicións nin repeticións innecesarias, utilizando un vocabulario adecuado á súa idade.

CCL CAA

LGB1.7.2. Elabora un discurso CCL oral cohesivo, utilizando nexos básicos adecuados. LGB1.7.3. Emprega o rexistro CCL lingüístico (formal ou informal) CSC adecuado a cada contexto.

166

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

b e i

B1.9. Produción de textos orais sinxelos propios dos medios de comunicación social mediante simulación para ofrecer e compartir información.

Criterios de avaliación

B1.8. Elaborar textos orais sinxelos propios dos medios de comunicación.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

LGB1.7.4. Amosa un discurso oral fluído, claro, cunha pronuncia e entoación axeitada e propia da lingua galega.

CCL

Temporalización

CCEC

LGB1.8.1. Elabora textos CCL sinxelos propios dos medios de CD comunicación. CAA CSIEE CSC

d e

B1.10. Utilización de estratexias para potenciar a expresividade das mensaxes orais (miradas e posturas corporais).

B1.9. Reforzar a eficacia comunicativa das súas mensaxes orais, coa utilización de elementos propios da linguaxe non verbal.

LGB1.9.1. Utiliza a expresividade corporal: miradas e postura corporal para reforzar o sentido das súas producións orais.

CCL CCEC CSC CAA

167

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

b d

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B1.11. Actitude de cooperación e de respecto en situacións de aprendizaxe compartida.

B1.10. Amosar respecto e cooperación nas situacións de aprendizaxe en grupo.

LGB1.10.1. Amosa respecto ás CCL ideas dos e das demais e CAA contribúe ao traballo en grupo. CSIEE

B1.12. Interese por expresarse oralmente coa pronuncia e coa entoación adecuadas.

B1.11. Interesarse por amosar unha pronuncia e entoación adecuadas.

LGB1.11.1. Interésase por expresarse oralmente coa pronuncia e entoación adecuada a cada acto comunicativo.

e e o

Temporalización

CCL CAA CCEC CSIEE

a d

B1.13. Uso, de maneira xeral, dunha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas.

e o

B1.14. Recoñecemento e valoración, de maneira global, das diferenzas

B1.12. Usar, de maneira LGB1.12.1. Usa, de maneira xeral, unha linguaxe non xeral, unha linguaxe non discriminatoria e respectuosa sexista. coas diferenzas. LGB1.12.2. Usa, de maneira xeral, unha linguaxe respectuosa coas diferenzas.

CCL

B1.13. Recoñecer, de maneira global, e valorar as

CCL

LGB1.13.1. Recoñece textos orais sinxelos pertencentes a

168

CSC CCL CSC

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

dialectais orais da lingua galega, como elemento enriquecedor da lingua.

diferenzas dialectais orais da diferentes variedades dialectais moi evidentes da lingua galega. lingua galega.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

CCEC

No 2º e 3º Trimestres. LGB1.13.2. Valora as CCL diferenzas dialectais orais da lingua galega como un símbolo CSC de riqueza lingüística e cultural CCEC e o estándar como variante unificadora.

a d e o

B1.15. Identificación da lingua galega B1.14. Identificar a lingua con calquera contexto de uso oral da galega con calquera contexto lingua: en diferentes ámbitos de uso oral. profesionais (sanidade, educación, medios de comunicación...) e en conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas.

LGB1.14.1. Identifica a lingua galega oral con calquera contexto profesional: sanidade, educación, medios de comunicación...

CCL CCEC

Ao longo de todo o curso.

LGB1.14.2. Recoñece a validez CCL da lingua galega para CCEC conversas con persoas coñecidas ou descoñecidas. CSC

Ao longo de todo o curso.

169

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA: LER b e i j o

B2.1. Comprensión da información relevante en textos das situacións cotiás de relación social: correspondencia, normas, programas de actividades, convocatorias.

B2.1. Comprender, buscar, localizar e seleccionar información explícita en textos escritos de soportes variados (webs infantís, libros, carteis) e iniciar a B2.2. Comprensión de textos sinxelos realización de inferencias procedentes dos medios de para determinar intencións e comunicación social (incluídas webs dobres sentidos bastante infantís e xuvenís) con especial evidentes. incidencia na noticia e na entrevista para obter información xeral, localizando informacións destacadas. B2.3. Comprensión de textos sinxelos do ámbito escolar en soporte papel ou dixital para aprender e para informarse, tanto os producidos con finalidade didáctica como os de uso social (folletos informativos ou publicitarios, prensa, programas,

LGB2.1.1. Comprende a CCL información relevante de CD textos procedentes dos medios de comunicación social CSC ou propios de situacións cotiás. LGB2.1.2. Identifica as ideas principais e secundarias dun texto (narrativo, descritivo e expositivo).

CCL

LGB2.1.3. Busca, localiza e selecciona información concreta dun texto sinxelo, deducindo o significado de palabras e expresións polo contexto.

CCL

LGB2.1.4. Interpreta,

CCL

170

CAA CSIEE

Ao longo de todo o curso.

1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos fragmentos literarios).

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

personificacións, hipérboles, ironías e dobres sentidos en textos.

CAA

Temporalización No 2º e 3º Trimestres.

CSIEE

LGB2.1.5. Identifica a estrutura CCL dun texto e recoñece algúns mecanismos de cohesión (repeticións, sinónimos, anáforas). No 2º e 3º Trimestres. LGB2.1.6. Identifica o punto de CCL vista do autor ou autora e CAA diferencia, de maneira xeral, información, opinión e publicidade de carácter bastante evidente. LGB2.1.7. Emprega o dicionario para resolver as dúbidas de vocabulario que atopa nos textos.

171

CCL CAA CSIEE

1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

LGB2.1.8. Fai unha lectura CCL rápida, selectiva ou integral en CAA función das necesidades de cada momento. CSIEE b e

b e

B2.4. Integración de coñecementos e de informacións procedentes de diferentes soportes para aprender, identificando e interpretando, con especial atención os datos que se transmiten mediante gráficos, esquemas e ilustracións.

B2.2. Interpretar e comprender, de maneira xeral, a información procedente de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións redundantes.

LGB2.2.1. Interpreta e comprende, de maneira xeral, a información de gráficos, esquemas sinxelos e ilustracións redundantes, relacionándoa co contido do texto que acompaña.

CCL

B2.5. Subliñado, esquematización e B2.3. Realizar o subliñado das LGB2.3.1. Realiza o subliñado resumo da información relevante dun ideas principais dun texto das ideas principais dun texto sinxelo, e esquematizar e texto sinxelo. sinxelo. resumir o seu contido. LGB2.3.2. Esquematiza as ideas dun texto sinxelo, indicando as ideas principais e secundarias.

CCL

172

Ao longo de todo o curso.

CAA CSC CSIEE CMCT 1º e 2º Trimestres.

CAA CCL CAA

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

b e

B2.6. Uso de certas estratexias de control do proceso lector (anticipación, formulación de hipóteses, relectura...).

Criterios de avaliación

B2.4. Utilizar certas estratexias para mellorar a lectura.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

LGB2.3.3. Realiza o resumo dun texto sinxelo.

CCL

LGB2.4.1. Deduce o posible contido dun texto sinxelo antes de lelo, axudándose do título e as ilustracións.

CCL

CAA

e i

B2.7. Uso dirixido das tecnoloxías da información e da comunicación para a localización, selección, interpretación e organización da información.

B2.5. Utilizar as tecnoloxías da información para tratar a información nun texto sinxelo.

CSIEE

LGB2.5.1. Utiliza as tecnoloxías CCL da información para localizar e seleccionar a información nun CD texto sinxelo adecuado á súa CAA idade. LGB2.5.2. Utiliza as tecnoloxías CCL da información para organizar

173

1º e 2º Trimestres.

CAA

LGB2.4.2. Relé un texto e CCL marca as palabras clave para acadar a comprensión integral, CAA cando é preciso. CSIEE b

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

a información dun texto sinxelo adecuado á súa idade.

LGB2.5.3. Utiliza dicionarios dixitais para interpretar a información dun texto.

CCL CAA CD CSIEE

b e o

a b e

B2.8. Realización de diferentes tipos de lectura: de investigación, de aprendizaxe, de gozo persoal, de resolución de problemas.

B2.6. Realizar diferentes tipos de lectura.

B2.9. Lectura expresiva de textos literarios e non literarios, de diferente tipoloxía textual.

B2.7. Ler expresivamente textos de diversa tipoloxía (dramatizando cando é preciso) con fluidez e precisión, atendendo á

B2.10. Dramatización e lectura dramatizada de textos literarios e non

LGB2.6.1. Realiza diferentes tipos de lectura en función de cada texto: de investigación, de aprendizaxe, de gozo persoal ou de resolución de problemas.

CCL

LGB2.7.1. Descodifica con precisión e rapidez as palabras.

CCL

CSIEE CAA

CAA

LGB2.7.2. Le textos en voz alta CCL

174

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos literarios.

a b e i

B2.11. Uso da biblioteca de aula e do centro, amosando certo coñecemento da súa organización (catalogación, funcionamento) e participación en actividades literarias e na elaboración de propostas. B2.12. Comezo no uso das

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

dicción, entoación, intensidade de voz, ritmo e velocidade, adecuados ás diversas situacións funcionais da lectura en voz alta (ler para que alguén goce escoitando, ler para dar a coñecer un texto descoñecido, ler para compartir información que se acaba de localizar) facendo participar a audiencia da súa interpretación.

con fluidez e precisión.

B2.8. Usar as bibliotecas da aula e do centro, así como as virtuais, con certa autonomía, comprendendo como se organiza e colaborando no seu coidado e mellora.

LGB2.7.3. Le textos en voz alta CCL con ritmo, velocidade e ton da voz adecuados. LGB2.7.4. Le en voz alta adaptándose ao interese do auditorio: gozar escoitando, obter nova información...

CCL

LGB2.7.5. Fai lecturas dramatizadas de textos.

CCL

LGB2.8.1. Usa a biblioteca de aula con certa autonomía, para obter datos e informacións, e colabora no seu coidado e mellora.

CCL

LGB2.8.2. Usa a biblioteca de

CCL

175

CAA

Temporalización

1º e 2º Trimestres.

Ao longo de todo o curso.

CSC

CAA CSC

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

bibliotecas, incluíndo as virtuais, de xeito cada vez máis autónomo, para obter información e modelos para a produción escrita.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

centro con certa CAA autonomía,para obter datos e CSC informacións, e colabora no seu coidado e mellora. LGB2.8.3. Usa as bibliotecas virtuais, para obter datos e informacións, con certa autonomía.

a b

B2.13. Mantemento adecuado e ampliación da biblioteca persoal.

e a b e

B2.14. Interese polos textos escritos como fonte de aprendizaxe e como medio de comunicación de experiencias.

Temporalización

CCL CAA CD

B2.9. Ter interese por ter LGB2.9.1. Amosa interese pola CCL unha biblioteca propia, física conservación e organización CAA dos seus libros físicos e/ou ou virtual. virtuais. CSC B2.10. Amosar interese polos textos escritos como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación.

LGB2.10.1. Amosa interese pola lectura como fonte de aprendizaxe e medio de comunicación.

CCL CAA CSC CCEC

176

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B2.15. Desenvolvemento da autonomía lectora, amosando capacidade de elección de temas e de textos e de expresión das preferencias persoais.

b e m

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B2.11. Amosar certa autonomía lectora e capacidade de selección de textos do seu interese, así como ser quen de expresar preferencias.

LGB2.11.1. Selecciona persoalmente as lecturas que desexa realizar e é quen de xustificalas en función dos seus gustos e necesidades.

CCL

Temporalización

Ao longo de todo o curso. LGB2.11.2. Expresa, de maneira sinxela, opinións e valoracións sobre as lecturas feitas.

CCL CSC CAA CSIEE

a d e

B2.16. Análise de textos sinxelos B2.12. Analizar textos escritos en diferentes variedades, sinxelos escritos en bastante evidentes, da lingua galega. diferentes variedades da lingua galega.

LGB2.12.1. Identifica, de maneira global, as diferenzas lingüísticas, bastante evidentes, das variedades da lingua galega.

CCL CCEC

o LGB2.12.2. Valora a variedade CCL interna da lingua como símbolo de riqueza lingüística CSC

177

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

e cultural, así como o estándar CCEC como variante unificadora. BLOQUE 3. COMUNICACIÓN ESCRITA: ESCRIBIR a b e

B3.1. Uso, de maneira xeral, das estratexias de planificación, de textualización (formato, estrutura, ortografía e normas lingüísticas, puntuación, coherencia e cohesión...) e revisión como partes do proceso escritor.

B3.1. Usar, de maneira xeral, as estratexias de planificación, textualización e revisión do texto.

LGB3.1.1. Planifica a CCL elaboración do texto, antes de CSIEE comezar a escribir, xerando ideas, seleccionando e CAA estruturando a información, mediante notas, esquemas ou guións.

Ao longo de todo o curso.

LGB3.1.2. Elabora o texto CCL cunha estrutura definida, con coherencia e cohesionando, de CAA maneira xeral, os enunciados. CSIEE

Ao longo de todo o curso.

LGB3.1.3. Utiliza os signos de puntuación (punto, coma, punto e coma, dous puntos, puntos suspensivos, signos de

178

CCL

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

exclamación e interrogación). LGB3.1.4. Aplica, de maneira CCL xeral, a norma lingüística: ortografía, acentuación, léxico, CSC morfosintaxe e usa, CCEC habitualmente, unha linguaxe non sexista. LGB3.1.5. Escribe e presenta textos propios elaborando borradores.

CCL CAA

No 2º e 3º Trimestres.

CSIEE LGB3.1.6. Usa o dicionario durante a elaboración de textos.

CCL CAA CSIEE

B3.2. Composición de textos propios B3.2. Crear textos sinxelos de LGB3.2.1. Elabora, en de situacións cotiás de relación social diferente tipoloxía que diferentes soportes, textos (correspondencia, normas, notas, permitan narrar, describir, propios da vida cotiá e

179

CCL

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

invitacións e mensaxes curtas) de acordo coas características propias destes xéneros.

e i o

B3.3. Composición de textos de información e de opinión sinxelos, característicos dos medios de comunicación social, sobre feitos e acontecementos significativos, con especial incidencia na noticia, na entrevista e no comentario breve sobre libros ou música, en situacións reais ou simuladas.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

resumir, explicar e expoñer opinións, emocións e informacións relacionadas con situacións cotiás e aqueles que sexan característicos dos medios de comunicación.

académica, imitando modelos: CAA cartas e correos electrónicos, CD mensaxes curtas, normas, notas e invitacións LGB3.2.2. Redacta textos xornalísticos (noticias, crónicas, reportaxes, entrevistas) e (anuncios e carteis), imitando modelos publicitarios moi sinxelos.

180

Ao longo de todo o curso.

CCL CSC CCEC CAA

LGB3.2.3. Crea diferentes tipos CCL de textos (narrativos, CAA expositivos, descritivos ou argumentativos) seguindo un guión establecido e adaptando a linguaxe ás características de cada xénero. LGB3.2.4. Escribe textos coherentes e empregando

Temporalización

CCL

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

algúns elementos básicos de cohesión, usando o rexistro adecuado.

CSC

LGB3.2.5. Resume o contido de textos sinxelos propios do ámbito da vida persoal ou familiar ou dos medios de comunicación.

CCL

Temporalización Ao longo de todo o curso.

CCEC

CSC CAA Ao longo de todo o curso.

b e

a b

B3.4. Produción de textos relacionados co ámbito académico para obter, organizar e comunicar información (cuestionarios, resumos, esquemas, descricións e explicacións).

B3.3. Elaborar textos do ámbito académico para obter, organizar e comunicar información.

B3.5. Redacción de textos breves e B3.4. Elaborar textos breves sinxelos: carteis publicitarios, e sinxelos con creatividade. anuncios, cómics, poemas, cancións e

LGB3.3.1. Elabora textos escritos propios do ámbito académico (cuestionarios, resumos, descricións, explicacións...) para obter, organizar e comunicar información.

CCL CAA CSIEE

LGB3.4.1. Elabora textos CCL sinxelos que combinan a linguaxe verbal e non verbal: CSC carteis publicitarios, anuncios,

181

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

anécdotas.

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

cómic, contos, poemas, cancións e anécdotas.

CCEC

Temporalización

CAA CSIEE

LGB3.4.2. Escribe textos sinxelos de carácter creativo.

CCL CAA CSIEE

LGB3.4.3. Aprecio polos usos creativos da linguaxe.

Ao longo de todo o curso.

CCL CAA CSIEE

b d e

B3.6. Uso das TIC, con certa autonomía, na busca de información, o tratamento dos textos e a realización de presentacións.

B3.5. Usar as TIC, con certa LGB3.5.1. Busca e selecciona autonomía, para a busca de información en diferentes información, tratamento dos fontes e soportes dixitais. textos e realización de presentacións.

CCL CD CAA CSIEE

182

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

LGB3.5.2. Emprega procesadores de textos con certa autonomía.

CCL

Temporalización

CAA CSIEE CD

LGB3.5.3. Utiliza, CCL habitualmente, correctores de CD textos. CAA CSIEE LGB3.5.4. Utiliza as TIC, con CCL certa autonomía, para realizar CD presentacións elementais. CSIEE b e

B3.7. Utilización de elementos B3.6. Utilizar recursos gráficos e paratextuais para facilitar a gráficos e paratextuais que comprensión (ilustracións, gráficos, faciliten a comprensión dos

LGB3.6.1. Usa recursos gráficos e paratextuais para facilitar a comprensión dos

183

CCL CD

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

i j a b e i

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

táboas e tipografía) e ilustración creativa dos propios textos.

textos e contribúan á súa ilustración creativa.

textos e ilustralos de maneira creativa.

CSIEE

B3.8. Interese polo coidado e a presentación dos textos escritos e respecto pola norma ortográfica.

B3.7. Coidar a presentación dos traballos escritos en calquera soporte e valorar a lingua escrita como medio de comunicación.

LGB3.7.1. Coida a presentación CCL dos textos seguindo as normas CD básicas de presentación establecidas: marxes, CAA disposición no papel, limpeza, calidade caligráfica, separación entre parágrafos, interliñado… en calquera soporte.

B3.9.Valoración da escritura como instrumento de relación social, de obtención e de reelaboración da información e dos coñecementos.

LGB3.7.2. Valora a lingua escrita como medio de comunicación.

CCL

LGB4.1.1. Recoñece as diferentes categorías gramaticais pola súa función na lingua: substantivo, artigo,

CCL

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

CSC

BLOQUE 4. COÑECEMENTO DA LINGUA e

B4.1. Uso e identificación intuitiva da terminoloxía seguinte nas actividades de produción e interpretación: denominación dos textos traballados;

B4.1. Utilizar terminoloxía lingüística e gramatical básica, funcionalmente, como apoio á comprensión e

184

CAA

1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos clases de palabras, sílaba tónica e átona; enunciados: frase e oración; tipos de enunciado: declarativo, interrogativo, exclamativo, imperativo; enlaces: preposición; grupo de palabras: núcleo e complementos; substantivos, artigos e pronomes, adxectivo; tempo e modo verbal; persoa gramatical; modo imperativo e infinitivo; complementos do nome e complementos do verbo: o suxeito.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

á produción de textos, así como aplicar o seu coñecemento no uso da lingua.

pronome, adxectivo, adverbio, verbo e preposición. LGB4.1.2. Conxuga e usa con corrección as formas verbais persoais e non persoais dos verbos.

CCL CAA

LGB4.1.3. Diferencia as sílabas CCL que conforman cada palabra, CAA diferenciando a sílaba tónica das átonas. LGB4.1.4. Identifica e clasifica os diferentes tipos de enunciado: declarativo, interrogativo, exclamativo, imperativo.

CCL CAA

LGB4.1.5. Recoñece as CCL oracións simples, comprende o CAA seu significado, utiliza

185

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

No 1º Trimestre.

1º e 2º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

correctamente a concordancia de xénero e número e identifica o verbo e os seus complementos: o suxeito, así como os complementos do nome. b e

B4.2. Coñecemento xeral das normas ortográficas, apreciando o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas nos escritos. B4.3. Uso de procedementos de derivación, de comparación e de contraste para xulgar sobre a corrección das palabras e xeneralizar as normas ortográficas.

B4.4. Comparación de estruturas sintácticas diversas para observar a

B4.2. Coñecer e aplicar, de forma xeral, as normas ortográficas xerais e as de acentuación en particular, apreciando o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas.

B4.3. Utilizar correctamente as regras de puntuación, así

LGB4.2.1. Aplica xeralmente as CCL normas de acentuación xerais CSC e de acentuación diacrítica e aprecia o seu valor social e a CCEC necesidade de cinguirse a elas. LGB4.2.2. Coñece e utiliza as normas ortográficas, aplicándoas nas súas producións escritas con especial atención nas regras do h, b/v, c/cc, s/x, ll/i/x.

CCL

LGB4.3.1. Emprega con corrección os signos de

CCL

186

CSC CCEC

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

CURSO

QUINTO

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

súa equivalencia semántica ou posibles alteracións do significado.

como unha sintaxe adecuada puntuación, facendo unha nas producións orais e valoración dos resultados. escritas. LGB4.3.2. Usa unha sintaxe CCL adecuada nas súas producións. LGB4.3.3. Respecta, de xeito CCL xeral, as normas morfosintácticas de colocación CSC do pronome átono. CCEC

B4.5. Exploración das posibilidades do uso de diversos enlaces entre oracións (causa, consecuencia, finalidade, contradición...), así como algúns elementos de cohesión, en relación coa composición de textos.

B4.4. Recoñecer e empregar os conectores básicos, así como outros elementos de cohesión.

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

LGB4.4.1. Usa diversos CCL conectores básicos entre oracións: causa, consecuencia, CAA finalidade, contradición... LGB4.4.2. Recoñece determinados procesos de cohesión nos textos: anáfora, sinónimos...

187

CCL CAA

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B4.6. Identificación, en oracións, do verbo e os seus complementos, especialmente o suxeito, e do papel semántico do suxeito (axente, paciente e causa). B4.7. Transformación de oracións sinxelas de activa en pasiva, e viceversa, para mellorar a comprensión de determinados textos.

b e i

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B4.5. Identificar o papel semántico do suxeito e transformar oracións activas sinxelas en pasivas, e viceversa, para mellorar a comprensión e a produción de textos.

B4.5.1. Identifica, en oracións CCL sinxelas, o papel semántico do CAA suxeito..

1º e 2º Trimestres.

B4.5.2. Recoñece se a oración CCL é activa ou pasiva e é quen de facer a transformación dunha CAA noutra.

No 2º e 3º Trimestres.

B4.8. Práctica do paso de estilo directo a estilo indirecto na narración, para mellorar a produción de textos.

B4.6. Transformar un texto narrativo sinxelo de estilo directo noutro de estilo indirecto.

B4.6.1. Transforma un texto sinxelo narrativo de estilo directo noutro de estilo indirecto.

B4.9. Uso eficaz do dicionario, en papel ou electrónico, na busca da ampliación do vocabulario e como consulta ortográfica e gramatical.

B4.7. Ampliar o vocabulario a partir do uso do dicionario e do traballo e reflexión sobre as palabras que conforman a

LGB4.7.1. Usa axeitadamente CCL o dicionario en papel ou dixital para buscar calquera palabra, CAA seleccionando a acepción CD precisa segundo cada contexto

188

Temporalización

CCL CAA

1º e 2º Trimestres.

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos B4.10. Ampliación do vocabulario, mediante o traballo con palabras sinónimas, antónimas, homónimas, polisémicas; aumentativos e diminutivos, frases feitas, siglas e abreviaturas.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

lingua.

e como consulta ortográfica. LGB4.7.2. Recoñece e crea CCL palabras derivadas CAA (prefixación e sufixación) e compostas, identificando e formando familias de palabras.

B4.11. Ampliación do vocabulario mediante os procedementos de creación de palabras: derivación (prefixos e sufixos) e composición.

a d e h

B4.12. Coñecemento xeral das características relevantes (históricas, socioculturais...) da lingua galega e identificación e valoración desta lingua dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

B4.8. Coñecer,de xeito xeral, as características relevantes da lingua galega e identificar e valorar esta lingua dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

LGB4.7.3. Recoñece e usa sinónimos, antónimos, homónimos, palabras polisémicas de uso frecuente, frases feitas, siglas e abreviaturas.

CCL

LGB4.8.1. Coñece, de xeito xeral, as características máis relevantes (históricas, socioculturais...) da lingua galega.

CCL

LGB4.8.2. Identifica e valora a

CCL

189

Temporalización

1º e 2º Trimestres.

CAA Ao longo de todo o curso.

CCEC

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

m o

a d e

B4.13. Comparación entre aspectos das linguas que o alumnado coñece e/ou está a aprender para mellorar os procesos comunicativos e recoñecer as interferencias.

B4.9. Establecer relacións elementais entre as diversas linguas que utiliza ou está a aprender o alumnado.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

lingua galega dentro da realidade plurilingüe e pluricultural de España e de Europa.

CSC CCEC

LGB4.9.1. Recoñece, de forma CCL xeral, e evita as interferencias CCEC entre as linguas que está a aprender. LGB4.9.2 Identifica diferenzas, CCL regularidades e semellanzas, ortográficas e léxicas entre todas as linguas que coñece e/ou está a aprender, como punto de apoio para a súa aprendizaxe.

BLOQUE 5. EDUCACIÓN LITERARIA b

B5.1. Escoita, memorización e reprodución de textos procedentes

B5.1 Escoitar, memorizar, reproducir e valorar textos

LGB5.1.1. Escoita, memoriza e CCL reproduce textos procedentes

190

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

da literatura popular oral galega procedentes da literatura (refráns, adiviñas, lendas, contos, popular galega e da literatura poemas, conxuros, ditos e cantigas), galega en xeral. así como da literatura galega en xeral.

e o

Criterios de avaliación

B5.2. Valoración e aprecio do texto literario galego (oral ou non) como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento da nosa cultura e como recurso de gozo persoal.

b d e i

B5.3. Lectura persoal, silenciosa e en voz alta de obras en galego adecuadas á idade e aos intereses (conto, cómic, novela). B5.4. Lectura guiada de textos da literatura infantil, adaptacións breves de obras literarias clásicas e literatura actual en diversos soportes.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

da literatura popular oral galega (refráns, adiviñas, lendas, contos, poemas, conxuros, ditos,cantigas) e da literatura galega en xeral

CAA CCEC

LGB5.1.2. Valora os textos da CCL literatura oral galega como fonte de coñecemento da nosa CCEC cultura e como recurso de gozo persoal. B5.2. Ler textos e obras n galego da literatura infantil, adaptacións breves de obras clásicas e literatura actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes.

LGB5.2.1. Le en silencio obras CCL e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de CCEC obras clásicas e literatura CD actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes. LGB5.2.2. Le en voz alta obras CCL e textos en galego da literatura infantil, adaptacións breves de CCEC

191

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

obras clásicas e literatura CD actual, adaptadas á idade e en diferentes soportes. b d e

B5.5. Lectura comentada de poemas, de relatos e de obras teatrais tendo en conta as convencións literarias (xéneros, figuras) e a presenza de certos temas e motivos repetitivos.

B5.3. Identificar as características dos diferentes xéneros e as figuras literarias, así como temas recorrentes.

LGB5.3.1. Identifica as características principais dos diferentes xéneros literarios: narrativa, poesía e teatro.

CCL

LGB5.3.2. Distingue algúns recursos retóricos e métricos propios dos poemas.

CCL

CCEC

LGB5.3.3. Identifica e emprega CCL algunhas figuras literarias: CCEC comparacións, personificacións, hipérboles e CAA xogos de palabras. LGB5.3.4. Identifica os temas recorrentes na literatura.

192

CCL CCEC

No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

B5.6. Recreación e composición de poemas e relatos para comunicar sentimentos, emocións, estados de ánimo, lembranzas, recoñecendo as características dalgúns modelos.

b d

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

B5.4. Recrear e compoñer poemas e relatos sinxelos a partir de modelos dados.

LGB5.4.1. Recrea e compón CCL poemas e relatos, a partir de CCEC modelos sinxelos, para comunicar sentimentos, CSC emocións, estados de ánimo e lembranzas.

B5.7. Dramatización e lectura dramatizada de textos literarios.

B5.5. Participar activamente en dramatizacións de textos literarios.

LGB5.5.1. Participa activamente en dramatizacións de textos literarios.

B5.8. Valoración da literatura en calquera lingua (maioritaria, minoritaria ou minorizada), como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento e como recurso de gozo persoal.

B5.6. Valorar a literatura en calquera lingua, como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento e como recurso de gozo persoal.

LGB5.6.1. Valora a literatura CCL en calquera lingua, como CSC vehículo de comunicación, fonte de coñecemento e como CCEC recurso de gozo persoal.

e a d e o a d

Ao longo de todo o curso.

CCL

B5.9. Interese por coñecer os B5.7. Amosar interese, LGB5.7.1. Compara imaxes, CSC modelos narrativos e poéticos que se respecto e tolerancia ante las símbolos e mitos sinxelos diferenzas persoais, sociais e doutras culturas cos da cultura CCEC

193

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

ÁREA

LINGUA GALEGA E LITERATURA

Obxectivos

Contidos

utilizan noutras culturas.

B5.10. Comparación de imaxes, símbolos e mitos facilmente interpretables que noutras culturas serven para entender o mundo e axudan a coñecer outras maneiras de relacións sociais.

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

culturais.

galega, amosando interese e respecto. LGB5.7.2. Amosa curiosidade CSC por coñecer outras costumes e CCEC formas de relación social, respectando e valorando a diversidade cultural.

194

Temporalización

Ao longo de todo o curso.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE

- Estima a lingua de Galicia e úsaa como canle de transmisión das súas propias experiencias en todas as situacións de comunicación. - Compara textos, orais e escritos, producidos nas diferentes variedades da lingua galega. - Participa de forma construtiva en situacións comunicativas propias da vida escolar, integrando as normas que posibilitan o intercambio nestas situacións. - Comprende o senso de mensaxes orais de uso habitual e interpreta a función de elementos non explícitos que modifican ou varían a intención comunicativa. - Reproduce textos orais empregando a pronunciación, o ritmo e a entoación adecuados. - Produce textos orais nos que se presenten de forma ordenada e coherente os feitos, as ideas ou as vivencias. - Comprende un texto lido, utilizando estratexias de comprensión e métodos adecuados para resolver as dúbidas que se presenten. - Le textos de diverso tipo con fluidez, empregando a pronunciación, a entoación e o ritmo adecuados. - Valora positivamente o texto escrito como instrumento de comunicación e como fonte de pracer e de información. Tamén, manifesta preferencias na selección de lecturas e expresa as propias opinións sobre elas.

195

- Redacta textos escritos de diferente tipo empregando a estructura textual correspondente e utilizando os procedementos básicos que dan cohesión ao texto. - Integra nos textos escritos as normas ortográficas e emprega apoios, que no proceso de produción dun texto, permitan resolver dúbidas ortográficas. - Identifica os elementos básicos que integran a oración simple, coñece a concordancia na frase e utilízaos para mellorar as propias producións. - Comprende unha mensaxe, oral ou escrita, na que se integren os distintos códigos, verbal e non verbal, e analiza as súas características. - Identifica, en textos orais e escritos habituais, determinados temas e usos da lingua que supoñan unha discriminación social, racial, sexual ou doutro tipo.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia en comunicación lingüística Debido ao carácter da área de Lingua Galega e Literatura, trataremos de que adquiran as destrezas comunicativas no uso da lingua. Será unha prioridade dotar o alumnado de estratexias que favorezan unha correcta aprendizaxe e que lle aseguren un manexo efectivo nas situacións cotiás e en diferentes contextos nos que se encontre.

196

- Comprender o sentido dos textos escritos. - Gozar coa lectura. - Expresar oralmente, de xeito ordenado e claro, calquera tipo de información. - Compoñer distintos tipos de textos creativamente con sentido literario. - Coñecer a orde das palabras no dicionario. - Interpretar, comprender e utilizar a información que aparece no dicionario. - Comprender e saber aplicar as normas ortográficas e gramaticais da lingua. - Comprender o sentido figurado de expresións feitas. - Desenvolver a atención para resolver xogos lingüísticos. - Aprender a coñecer a biblioteca recoñecendo as normas polas que se rexe. - Buscar, recompilar e procesar a información. - Utilizar a lingua como instrumento de comunicación oral e escrita. - Producir textos orais e escritos. - Discriminar diferentes tipoloxías textuais.

197

- Comprender, compoñer e utilizar textos narrativos, expositivos, poéticos e teatrais. - Coñecer e utilizar os recursos necesarios para a descrición de animais, persoas e paisaxes. - Coñecer técnicas sinxelas para estruturar e redactar un conto. - Recoñecer e saber aplicar as características propias da lingua poética. - Expresar axeitadamente ideas e emocións. - Entender o contexto sociocultural da lingua, así como a súa historia, para un mellor uso desta. - Manter conversacións noutras linguas sobre temas cotiáns en distintos contextos. - Utilizar os coñecementos sobre a lingua para buscar información e ler textos en calquera situación. - Producir textos escritos de diversa complexidade para o seu uso en situacións cotiás ou de materias diversas.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía O desenvolvemento desta competencia nesta área curricular permítenos utilizar, interpretar e expresar con claridade situacións cotiás contendo elementos matemáticos. Así mesmo, ofrece a posibilidade real de utilizar a actividade matemática en contextos variados para poder desenvolver así a utilización da linguaxe como instrumento para poder comunicarse e expresarse a diferentes niveis.

198

- Interactuar co contorno natural de xeito respectuoso. - Aplicar métodos científicos rigorosos para mellorar a comprensión da realidade circundante. - Manexar os coñecementos sobre o funcionamento dos obxectos e aparatos para solucionar problemas e comprender o que acontece ao noso redor. - Manexar a linguaxe matemática con precisión en calquera contexto. - Realizar argumentacións en calquera contexto con esquemas lóxico-matemáticos. - Aplicar as estratexias de resolución de problemas a calquera situación problemática. - Aplicar os coñecementos matemáticos para a resolución de situacións problemáticas en contextos reais e en calquera materia.

Tratamento da información e competencia dixital Ser competente na utilización das Tecnoloxías da Información e a Comunicación como instrumento de traballo intelectual inclúe utilizalas na súa dobre función de transmisoras e xeradoras de información e coñecemento. Dende esta área faise necesario o manexo de ferramentas dixitais para a adquisición de información transformándoa en coñecemento. - Empregar distintas fontes para a busca de información. - Consultar un dicionario en Internet. - Visitar bibliotecas virtuais e acceder á información que achegan.

199

- Buscar, seleccionar e manexar os datos obtidos en Internet ou noutras fontes de información. - Seleccionar o uso das distintas fontes segundo a súa fiabilidade. - Elaborar información propia derivada de información obtida a través de medios tecnolóxicos. - Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións diversas. - Desenvolver a capacidade para interpretar as noticias que achegan os medios de comunicación e opinar sobre elas. - Saber utilizar o correo electrónico para se comunicar. - Recoñecer o particular rexistro lingüístico das SMS e comprender que non se axusta ás normas gramaticais. - Comprender as mensaxes elaboradas en códigos diversos. - Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento. - Actualizar o uso das novas tecnoloxías para mellorar o traballo e facilitar a vida diaria. - Aplicar criterios éticos no uso das tecnoloxías.

Competencias Sociais e Cívicas A área de Lingua Galega e Literatura pídenos desenvolver unha serie de actitudes e valores que nos van levar a saber desenvolvernos na sociedade na que vivimos. Os indicadores desta competencia poden facilitar o adestramento de cada un dos descritores, que enunciamos a continuación: - Coñecer e aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no contexto da escola.

200

- Identificar as implicacións que ten vivir nun estado social e democrático de Dereito referendado por unha norma suprema chamada Constitución Española. - Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e para a resolución de conflitos. - Crear un sistema de valores propio baseado no respecto. - Entender a lingua como a base da convivencia, o respecto e o entendemento. - Recoñecer a diferenza entre os seres humanos como un valor enriquecedor. - Aprender a comunicarse cos demais e a comprender o que estes transmiten. - Valorar todas as linguas como aptas para a comunicación. - Recoñecer as variantes da lingua como fenómenos da fala e respectalas. - Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en ámbitos de participación establecidos. - Recoñecer riqueza na diversidade de opinións e ideas. - Aprender a comportarse dende o coñecemento dos distintos valores. - Concibir unha escala de valores propia e actuar conforme a ela. - Involucrarse ou promover accións cun fin social.

201

Conciencia e expresións culturais e artísticas A través da lingua, podemos coñecer o mundo no que vivimos, o contorno que nos rodea e os seus cambios, polo que esta competencia nos pode dar unha visión diferente dende a perspectiva das diferentes manifestacións culturais e a forma de expresión artística. - Mostrar respecto cara ás obras máis importantes do patrimonio cultural a nivel mundial. - Ler, comprender e valorar as obras literarias. - Coñecer e valorar as tradicións propias da nosa comunidade. - Comprender, apreciar e valorar as manifestacións artísticas, propias e alleas. - Coñecer algúns persoeiros claves da cultura galega. - Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural. - Usar de forma responsable os recursos da biblioteca. - Expresarse con imaxinación e creatividade. - Poder apreciar nun texto literario e noutro tipo de creacións os trazos que contribúen á súa estética. - Expresar sentimentos e emocións dende códigos artísticos. - Apreciar a beleza das expresións artísticas e no cotián. - Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

202

Competencia para aprender a aprender A competencia de aprender a aprender supón dispoñer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo a aquilo que nos formulamos. Nesta área vese a necesidade de traballar de forma explícita a confianza nun mesmo para poder traballar cos outros e o gusto por aprender. - Xestionar os recursos e motivacións persoais en favor da aprendizaxe. - Desenvolver as distintas intelixencias múltiples. - Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión rigorosa dos contidos. - Adquirir e aplicar uns hábitos de traballo. - Acceder ao saber e á construción de coñecementos mediante a lingua. - Utilizar recursos de carácter lúdico na adquisición de conceptos. - Desenvolver e aplicar a lóxica para establecer relacións semánticas ou gramaticais. - Saber abstraer e sistematizar as ideas esenciais dun texto para elaborar un esquema. - Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe. - Planificar recursos necesarios e pasos a realizar no proceso de aprendizaxe.

203

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor A área de Lingua Galega e Literatura esixe un proceso de ensino-aprendizaxe activo. O enfoque comunicativo radica na necesidade de utilizar a lingua. Será necesario iniciar o alumnado en adestrar diferentes habilidades de emprendemento como unha forma de consolidar as diferentes ferramentas para comunicarse. - Optimizar recursos persoais apoiándose nas fortalezas. - Ser constante no traballo superando as dificultades. - Xerar novas e diverxentes posibilidades dende coñecementos previos do tema. - Configurar unha visión de futuro realista e ambiciosa. - Optimizar o uso de recursos materiais e persoais para a consecución de obxectivos. - Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas. - Actuar con responsabilidade social e sentido ético no traballo. - Contaxiar entusiasmo pola tarefa e confianza nas posibilidades de alcanzar obxectivos. - Tomar a iniciativa de participar na dramatización de textos propios ou alleos. - Adquirir a necesaria confianza nun mesmo para interactuar cos demais e tomar decisións propias. - Utilizar a lingua para organizar o pensamento, comunicar afectos e opinións, regular emocións. - Avaliar a consecución de obxectivos de aprendizaxe. -

Tomar conciencia dos procesos de aprendizaxe.

204

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Pensamos que a avaliación constitúe un elemento fundamental e inseparable da práctica educativa, que permite recoller, en cada momento, a información necesaria para poder realizar os xuízos de valor oportunos que faciliten a toma de decisións respecto do proceso de ensino-aprendizaxe. Por tanto, non se pode circunscribir a un só aspecto ou momento, senón que se debe estender ao longo de todo o proceso educativo de forma global e sistemática; por unha parte, indicando que obxectivos se conseguen e cales non, e, por outra, en que grao de profundidade e ónde, como, cando e por que se producen os problemas ou erros. En calquera caso, sempre é bo ter presente que debe ser a avaliación e cales as súas funcións, os seus obxectivos e as súas modalidades máis convenientes. Concepto - Análise dos datos cuantitativos e cualitativos recollidos na posta en práctica do proxecto curricular, co fin de tomar as decisións que permitan a súa máxima eficacia. Funcións - Diagnóstico: Información sobre a marcha do desenvolvemento do currículo, os alumnos e as alumnas e os profesores e as profesoras. - Prognóstico: Avance de expectativas sobre que pode ocorrer, para previr e resolver problemas.

205

- Adaptación: Acomodación dos diferentes métodos e recursos aos distintos ritmos de aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, con miras á máxima personalización do proceso educativo. - Orientación: Guía, paso a paso, do camiño que se debe seguir en cada momento do desenvolvemento curricular. - Regulación: Facilitación e harmonización de elementos persoais, materiais e funcionais para garantir o grao de eficacia do desenvolvemento do currículo. - Control: Certificación da calidade e cantidade dos logros obtidos. Obxectivos - Pescudar a necesidade, a viabilidade, a idoneidade, a oportunidade, o aproveitamento e a rendibilidade do deseño e do desenvolvemento curricular. - Actuar en función do alumno e da alumna, atendéndoos como persoas, tanto individual coma socialmente. - Proporcionar datos de todos os participantes no proceso educativo: alumnado, docentes, deseños e desenvolvementos curriculares, etc., para poder decidir o que mellor conveña. - Obter información cuantitativa e cualitativa sobre a asimilación do programa e, xa que logo, sobre a súa eficacia. - Constatar que se van adquirindo e desenvolvendo as capacidades previstas nos obxectivos curriculares. - Avaliar axeitadamente o aproveitamento docente-discente para poder orientalo da mellor maneira.

206

- Coñecer exhaustivamente os elementos que integran o proceso educativo, en especial o alumnado, para poder elaborar diagnósticos o máis axustados posible. - Informar á comunidade educativa, sobre todo aos pais, e solicitar a súa axuda. - Motivar con vistas ao proceso de ensino-aprendizaxe. - Facilitar información ás institucións recoñecidas que o requiran. - Prognosticar e orientar as posibilidades dos alumnos e das alumnas e previr o fracaso escolar. - Coñecer a calidade da actuación docente, individual e grupal, e do sistema educativo. - Establecer programas de reciclaxe ante a detección de malos resultados. - Superar a antiga concepción da avaliación como único control. Modalidades - Avaliación inicial, que facilita a valoración dos coñecementos previos, as capacidades e as actitudes do alumnado, co obxecto de adecuar o proceso de ensino-aprendizaxe á realidade das súas posibilidades. - Avaliación formativa continua, que pretende coñecer se se van logrando os obxectivos propostos, cando aínda se pode intervir modificando o camiño para conseguilos; é dicir, avaliación do proceso e como proceso. Este tipo de avaliación ten un especial carácter regulador, orientador e autocorrector do proceso educativo desde o seu comezo, o que require unha avaliación inicial previa.

207

- Avaliación sumativa, que estima os méritos ao finalizar o currículo (máis cuantitativa), na que se valora, sobre todo, o dominio das capacidades adquiridas; isto é, avaliación do resultado. Principios - Que sexa un medio, non un fin en si mesma. - Que constitúa un proceso continuo, progresivo e sistemático. - Que atenda ás diferenzas individuais. - Hai que partir do que se quere avaliar e despois avalialo. - Traballar en equipo á hora do seu deseño. - Ter flexibilidade ao elixir os criterios ou probas. - Debe basearse en criterios claros e o máis obxectivos posibles. - Hai que dotala dun mínimo de requisitos para a súa realización. - Debe tratar aspectos cualitativos e cuantitativos. - Ten que recoller ao máximo todos os aspectos da personalidade. - Reflectir de maneira clara: que, como e cando debe realizarse. - Propiciar ao seu termo o proceso de reorganización específico e global (feed-back).

208

209

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

210

LINGUA GALEGA E LITERATURA ORAL LECTORA LECTURA MECÁNICA ORAL EXPRESIÓN ESCRITA Vocabulario, COÑECEMENTO gramática, DA LINGUA/LIT. ortografía…/Literatura Grao de esforzo, traer e coidar o material, ACTITUDE ANTE rematar os traballos, A MATERIA traballar ben en equipo… COMPRENSIÓN

30% 5% 25% 30%

10%

211

212

213

ÁREA DE PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA: INGLÉS

ÁREA DE PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA: INGLÉS ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

BLOQUE 1. COMPRENSIÓN DE TEXTOS ORAIS  b  f

 B1.1. Estratexias de comprensión:

 B1.1. Comprender a idea global e a información máis importante en textos orais moi breves, con - Uso do contexto visual e non verbal e estruturas simples e coñecidas cun dos coñecementos previos para a léxico de uso moi frecuente e formulación de hipóteses sobre o que conectados cos propios intereses e se vai escoitar, sobre o tema ou a coas propias experiencias do situación, transferidos desde as alumnado, articulados con claridade linguas que coñece á lingua e transmitidos de viva voz ou por estranxeira. soportes multimedia que non - Identificación da tipoloxía de textos distorsionen a mensaxe. emitidos en diferentes situacións de  B1.2. Coñecer e aplicar as comunicación (rima, canción, estratexias básicas máis adecuadas exposición, descrición, diálogo...), para a comprensión do sentido xeral adaptando a comprensión ao mesmo. e a información mais importante do - Interpretación das ideas principais texto. expresadas en mensaxes orais de  B1.3. Discriminar patróns sonoros, progresiva complexidade, como acentuais, rítmicos e de entoación instrucións ou explicacións e básicos nos diferentes contextos interaccións orais ou gravacións en comunicativos de forma significativa. soporte audiovisual e informático para extraer información global ou dalgún detalle concreto. - Repetición, memorización

214

 PLEB1.1. Comprende o sentido global e a información máis importante de textos orais, con estruturas coñecidas e léxico de uso cotiá adecuados á súa idade, procedentes de medios audiovisuais ou da Internet.

 CCL

 Ao longo do curso

 PLEB1.2. Comprende os puntos principais e recoñece palabras e expresións coñecidas en textos orais (xogos de ordenador, peticións, instrucións) sobre temas do seu interese, expresados con claridade e que conten con apoio visual en soporte papel ou dixital.

 CCL

 Ao longo do curso

 PLEB1.3. Identifica a información  CCL máis relevante en interaccións  CD orais nas que participa que traten  CAA sobre temas familiares procedentes de diferentes medios de comunicación e da Internet.

 Ao longo do curso

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

comprensiva e observación de modelos para a adquisición do léxico, rutinas e expresións cotiás da lingua estranxeira. - Identificación de informacións específicas en textos orais variados emitidos en diferentes situacións de comunicación. - Seguimento verbal e non verbal de mensaxes orais de progresiva complexidade en situacións comunicativas habituais dentro e fóra da aula.

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

 PLEB1.4. Escoita atentamente en  CCL interaccións cara a cara, sen  CSC interromper.

 Ao longo do curso

 PLEB1.5. Amosa interese e  CCL respecto polas intervencións orais  CSC alleas en prol da mellora da súa pronuncia, entoación e acentuación.

 Ao longo do curso

- Desenvolvemento de actitudes e estratexias de cooperación e respecto en situacións de aprendizaxe compartida que faciliten interaccións orais en grupo para a realización de tarefas na aula.  B1.2. Patróns sonoros, rítmicos, de entoación e acentuación básica: identificación progresiva de aspectos fonéticos, do ritmo, da entoación e da acentuación básica da lingua estranxeira como aspectos fundamentais para a comprensión de breves textos orais. BLOQUE 2. PRODUCIÓN DE TEXTOS ORAIS  b

 B2.1. Estratexias de produción:

 B2.1. Interactuar en situacións reais

215

 PLEB2.1. Participa de forma

 CCL

 Ao longo do curso

ÁREA Obxectivos  c  i

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos - Planificación: - Concibir a mensaxe con claridade e practicala varias veces, distinguindo a súa idea ou ideas principais e a súa estrutura básica. - Iniciarse na adecuación do texto á persoa destinataria, contexto e canle, aplicando a estrutura de discurso adecuados a cada caso.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

ou simuladas sinxelas de comunicación sobre temas dos seu interese, sobre persoas da súa contorna inmediata, usando expresións e frases feitas de uso frecuente, normalmente illadas ou enlazadas con conectores básicos (and/or/then/but).

activa en situacións reais ou simuladas de comunicación, previamente preparadas e ensaiadas, sobre temas do seu interese, sobre persoas da súa contorna inmediata, cunha pronuncia e entoación comprensibles.

 B2.2. Participar de forma activa e cooperativa en situacións funcionais  PLEB2.2. Pregunta e responde - Execución: para dar/obter información en de comunicación que requiran un - Expresarse oralmente en interaccións cotiás habituais. intercambio directo de información en situacións reais ou simuladas con áreas de necesidade inmediata ou progresiva autonomía, eficacia e  PLEB2.3. Amosa unha actitude de temas do seu interese cunha complexidade das expresións escoita atenta. pronuncia axeitada e empregando as utilizadas. convencións propias do proceso - Apoiarse nos coñecementos comunicativo.  PLEB2.4. Produce textos orais previos, sobre o tema ou a propios, sinxelos e breves (p.e.  B2.3. Valorar a lingua estranxeiras situación transferidos desde as cancións, conversas telefónicas, como instrumento de comunicación. linguas que coñece á lingua dramatizacións) utilizando  B2.4. Producir patróns sonoros, estranxeira, para participar distintos soportes multimedia. acentuais, rítmicos e de entoación activamente en situacións básicos e de uso diario. funcionais, previamente  PLEB2.5. Recorda as ideas preparadas e ensaiadas, de principais dun texto escoitado e comunicación adecuadas á idade fai un resumo breve sobre o do alumnado e aos seus intereses. mesmo. - Compensar as carencias lingüísticas mediante procedementos non verbais (xestos, expresións faciais,

 PLEB2.6. Manifesta interese e respecto polas opinións do seus compañeiros/as.

216

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

 CSC

 Ao longo do curso

 CCL

 Ao longo do curso

 CSC  CCL

 Ao longo do curso

 CD  CSC

 CCL

 Ao longo do curso

 CCL

 Ao longo do curso

 CSC

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

posturas, contacto visual ou corporal). - Recoñecer e usar léxico, formas e estruturas básicas orais coñecidas e propias da lingua estranxeira, para expresar funcións previamente traballadas. - Manter conversas cotiás e familiares sobre temas coñecidos en situacións de comunicación predicibles. - Participar en interaccións orais en situacións reais ou simuladas a través de respostas verbais e non verbais que esixan elección entre un repertorio limitado de posibilidades, en contextos progresivamente menos dirixidos. - Producir textos orais cotiáns de índole diversa tendo en conta tanto elementos lingüísticos como extralingüísticos, dicindo ou lendo en voz alta para toda a clase textos breves de realización propia. - Participar activamente en intercambios lingüísticos orais breves, previamente traballados en grupo, para expresar as

217

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

 PLEB2.7. Recoñece a diversidade  CCL lingüística da súa contorna como elemento enriquecedor.

 Ao longo do curso

 PLEB2.8. Comeza a utilizar correctamente e progresivamente aspectos fonéticos básicos, do ritmo, da acentuación e da entoación da lingua estranxeira para a produción de textos orais comprensibles.

 Ao longo do curso

 CCL  CAA

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

necesidades de comunicación máis inmediatas. - Empregar a lingua estranxeira en situacións variadas de comunicación.  B2.2. Patróns sonoros, rítmicos, de entoación e de acentuación básica: - Uso progresivo das normas que regulan a interacción oral. - Pronuncia comprensible, ritmo, entoación e acentuación adecuados, tanto na interacción e expresión oral como na recitación, dramatización ou lectura en voz alta. - Dominio progresivo de aspectos fonéticos básicos, de ritmo e entoación para a produción de textos breves orais, a través do xogo e da expresión corporal e musical. BLOQUE 3. COMPRENSIÓN DE TEXTOS ESCRITOS  b  f

 B3.1. Estratexias de comprensión:

 B3.1. Identificar o tema e  PLEB3.1. Comprende información  CCL comprender o sentido xeral e as básica escrita en notas, tendas e - Activación dos coñecementos previos ideas principais en textos escritos medios de transporte, en relación á tipoloxía e tema do texto sinxelos de temas previamente relacionadas cos temas que se vai traballar e formulación de traballados de forma oral e cun léxico traballados previamente de forma hipóteses sobre o seu contido e cotián de interese para o alumnado e oral.

218

 2º trimestre

ÁREA

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA

Obxectivos

Contidos contexto. - Identificar elementos icónicos, títulos e facer unha primeira anticipación e hipótese sobre o contido de textos escritos breves do seu interese e adaptados á súa idade.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

que conte con apoio visual en soporte papel ou dixital.  B3.2. Recoñecer as estratexias básicas máis adecuadas para a comprensión do sentido xeral, e as ideas principais en textos escritos sinxelos.

- Deducir o significado de palabras e expresións non coñecidas de  B3.3. Discriminar patróns gráficos e palabras clave do texto, relacionadas recoñecer os significados e cos e coas personaxes e co contexto intencións comunicativas básicas a través da linguaxe non verbal ou co que expresen pausas, exclamacións apoio de ilustracións. e interrogacións. - Recoñecer textos breves, propios ou  B3.4. Recoñecer os signos alleos de situacións cotiás próximas á ortográficos básicos (punto e coma), súa experiencia como invitacións, así como os símbolos frecuentes. felicitacións, notas, carteis... - Recoñecer o léxico, formas e estruturas breves escritas propias da lingua estranxeira, para expresar funcións previamente utilizadas. - Captación da idea global e identificación de elementos específicos en textos escritos situacións cotiás próximas á experiencia, con axuda de elementos lingüísticos e non lingüísticos do contexto. - Lectura menos guiada e comprensión de diferentes textos sinxelos, en

219

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

 PLEB3.2. Comprende a idea  CCL principal dun texto escrito sinxelo,  CD con apoio visual, procedente dos medios de comunicación adaptados á súa competencia lingüística e acorde coa súa idade.

 2º trimestre

 PLEB3.4. Emprega algunhas estratexias básicas para a comprensión lectora.

 CCL

 Ao longo do curso

 PLB3.5. Selecciona contos, narracións ou outro material escrito da biblioteca da aula para a súa lectura autónoma, acordes á súa idade e intereses e respectando as súas normas de funcionamento.

 CCL

 PLB3.6. Formula hipóteses sinxelas a partir de elementos icónicos e títulos que o acompañan e compróbaas.

 CCL

 PLEB3.7. Valora a lingua escrita como medio de comunicación.

 CCL

 PLEB3.8. Amosa interese por informarse, comunicarse e

 CCL

 CAA

 Ao longo do curso

 CSIEE

 Ao longo do curso

 CAA  CSIEE  Ao longo do curso

 CAA

 CSIEE

 Ao longo do curso

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

soporte papel e dixital, adaptados á competencia lingüística do alumnado, para utilizar información global e específica, no desenvolvemento dunha tarefa, proxecto ou para gozar da lectura.

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

aprender a través dos textos escritos.  PLEB3.9. Amosa interese pola corrección, ortografía básica, puntuación e presentación dos textos escritos.

- Usar progresivamente o dicionario bilingüe, biblioteca da aula e as tecnoloxías da información e da comunicación para ler (webs infantís e xuvenís, programas multimedia, correo electrónico).

 CCL

 Ao longo do curso

 B3.2. Patróns gráficos, convencións ortográficas e de puntuación elementais: - Recoñecemento dos signos de puntuación elementais. - Asociación de grafía, pronuncia e significado a partir de modelos escritos, expresións orais coñecidas e establecemento de relacións analíticas grafía-son, coñecemento dalgunhas irregularidades específicas propias da lingua estranxeira.. - Recoñecemento de símbolos de uso frecuente: €, ₤ @. BLOQUE 4. PRODUCIÓN DE TEXTOS ESCRITOS  b

 B4.1. Estratexias de produción:

 B4.1. Elaborar textos sinxelos propios, compostos de frases

 PLEB4.1. Elabora textos sinxelos  CCL relacionados con temas da súa

220

 Ao longo do curso

ÁREA

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA

Obxectivos  f  i

Contidos - Planificación: - Seleccionar o tipo de texto que se vai producir: conto, notas, dramatizacións …

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

- Execución: - Producir a mensaxe escrita con claridade, utilizando expresións e frases coñecidas, atendendo á persoa destinataria, ao tipo de texto e á finalidade, tanto en soporte papel como dixital.

Competencias clave

simples illadas, utilizando con vida cotiá, experiencias e razoable corrección as convencións actividades na aula, traballados ortográficas e os principais signos de previamente de forma oral. puntuación, para falar de si mesmo, da súa contorna máis inmediata e de  PLEB4.2. Escribe diálogos  CCL aspectos da súa vida cotiá, en simples, a partir de modelos, situacións familiares e predicibles. respectando a estrutura gramatical coñecida e as normas  B4.2. Coñecer e aplicar as ortográficas básicas. estratexias básicas máis adecuadas

- Usar, de forma progresivamente autónoma, estratexias básicas de produción de textos (a quén vai dirixido, qué se quere dicir e como se vai organizar a información), así para a produción de textos escritos. como a elaboración pautada dun borrador ou a revisión do texto  B4.7. Usar ferramentas informáticas para a súa corrección. para completar actividades preelaboradas polo persoal docente, - Usar progresivamente o dicionario realizar sinxelas presentacións e bilingüe e outros materiais de transmitir información. consulta en soporte papel ou dixital adecuados á idade do alumnado.

QUINTO

 PLEB4.3. Escribe textos  CCL sinxelos, organizados con coherencia na súa secuencia e con léxico relacionado co tema da escritura propios de situacións de relación interpersoal (invitacións, notas, avisos).

 B4.8. Aplicar patróns gráficos e convencións ortográficas básicas para escribir con razoable corrección  PLEB4.4. Amosa interese polo  CCL frases curtas que utiliza normalmente uso guiado das TIC para producir  CD ao falar, cunha ortografía aceptable. textos e presentacións e  CSC transmitir información escrita.  PLEB4.6. Produce mensaxes escritas breves: notas e avisos, instrucións ou normas, cartas, felicitacións, carteis, folletos, cómics o descricións de lugares, gustos ou afeccións)

- Compensar as carencias léxicas mediante o uso do dicionario visual e bilingüe do alumnado, biblioteca

221

 CAA  CSIEE

TEMPORALIZACIÓN

 Ao longo do curso

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

de aula e materias dixitais para reproducir mensaxes escritas sinxelas. - Apoiarse nas palabras e frases coñecidas previamente en interaccións orais e de lectura. - Seleccionar e empregar o léxico adecuado ao tema e usar algún recurso cohesivo para non repetir palabras. - Elaborar informacións en ficheiros, libriños... textos breves escritos afíns aos seus intereses e experiencias, cunha intención comunicativa. - Reproducir a forma gráfica certas palabras en situacións comunicativas, sen modelos dados, a través de hipóteses ou tratando de recordar a súa forma. - Utilizar a lingua estranxeira en mensaxes escritas como recordatorio visual e para á aprendizaxe de novas palabras e expresións (carteis para identificar os obxectos e os espazos da aula, calendario, normas de xogos, cartafol colectivo...). - Usar as tecnoloxías da información

222

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

 PLEB4.7. Produce textos escritos  CCL significativos,en soporte papel ou  CAA dixital, de forma individual ou en parella seguindo o modelo traballado (elaboración dunha enquisa, SMS, correspondencia persoal simple en soporte papel ou dixital falando de si mesmo/a e da súa contorna inmediata …).

 3º trimestre

 PLEB4.8. Uso do dicionario bilingüe e doutros materiais de consulta para a elaboración de textos.

 CCL

 Ao longo do curso

 PLEB4.9. Presenta os seus textos con caligrafía clara e limpeza: evitando riscos, inclinación de liñas etc.

 CCL

 Ao longo do curso

 PLEB4.10. Utiliza a lingua estranxeira escrita de forma correcta en situacións variadas atendendo á súa corrección ortográfica básica.

 CCL

 Ao longo do curso

 CAA

ÁREA

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA

Obxectivos

Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

e a comunicación para producir textos e presentacións, recompilar e transmitir información. 

B4.2. Patróns gráficos, covencións ortográficas e de puntuación elementais: - Uso dos signos de puntuación elementais (interrogación, exclamación). - Asociación de grafía, pronuncia e significado a partir de modelos escritos, expresións orais coñecidas e establecemento de relacións analíticas grafía-son, coñecemento dalgunhas irregularidades específicas propias da lingua estranxeira. - Recoñecemento de símbolos de uso frecuente: €, ₤ @. BLOQUE 5. COÑECEMENTO DA LINGUA E CONSCIENCIA INTERCULTURAL

 b  f

 B5.1. Aspectos socioculturais e sociolingüísticos:

 B5.1. Identificar aspectos  PLEB5.1. Identifica aspectos socioculturais e sociolingüísticos básicos da vida cotiá dos países básicos e significativos e aplicar onde se fala a lingua estranxeira - Actitude receptiva e respectuosa cara progresivamente os coñecementos (horarios, comidas, ás persoas, países e comunidades adquiridos sobre estes, a unha festividades…) e compáraos cos lingüísticas que falan outra lingua e comprensión adecuada do texto oral propios, amosando unha actitude teñen unha cultura diferente á propia. e escrito. de apertura cara ao diferente. - Coñecemento dalgunhas similitudes e  B5.2. Amosar curiosidade pola lingua diferenzas nos costumes cotiáns e  PLEB5.2. Amosa curiosidade por e pola súa cultura. uso das formas básicas de relación aprender a lingua estranxeira e a

223

 CCL

 Ao longo do curso

 CAA  CSC

 CCL

 Ao longo do curso

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos social entre os países onde se fala a lingua estranxeira e o noso. - Actitude positiva sobre a propia capacidade para aprender unha lingua estranxeira e disposición para superar as dificultades de aprendizaxe. - Interese por establecer contactos e comunicarse con falantes da lingua estranxeira ou doutras linguas a través dos medios que nos proporcionan as tecnoloxías da comunicación. - Actitude positiva cara a realidade plurilingüe e multicultural da súa contorna.  B5.2. Funcións comunicativas: - Establecemento de relacións sociais: saudar, agradecer, despedirse, dirixirse aos demais.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

 B5.3. Amosar interese en participar en actividades individuais, así como respecto e cooperación nas situacións de aprendizaxe en grupo.  B5.3. Iniciar e rematar as interaccións adecuadamente en situacións reais ou simuladas en contextos menos dirixidos.

 B5.6. Expresar nocións básicas relativas a accións cotiás, de lecer…

- Descrición de si mesmo/a.

 B5.9. Expresa e comprende indicacións e ordes.  B5.10. Utilizar adecuadamente as

224

Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

 CSC

 PLEB5.2. Participa en actividades  CCL de aprendizaxe individuais e  CSC colectivas, respecta as ideas dos e das demais e contribúe ao traballo en grupo.

 PLEB5.3. Inicia e remata as  B5.4. Obter e dar información persoal interaccións adecuadamente. máis detallada, apariencia física, afeccións… en situacións comunicativas habituais dentro e fóra da aula.  PLEB5.4. Pregunta e responde de xeito comprensible en actividades  B5.5. Expresarse en tempo presente de aprendizaxe en distintos e pasado simple, afirmativa e contextos. negativa, 1ª e 3ª persoa…

 B5.7. Expresar e identificar a existencia de seres vivos ou obxectos. - Realización de preguntas e respostas sinxelas sobre aspectos persoais dun  B5.8. Describirse fisicamente, mesmo/a e dos e das demais. achegando información complementaria, a si mesmo/a ou a - Realización de preguntas e respostas outra persoa. sinxelas sobre a procedencia e nacionalidade dun mesmo/a e doutra persoa.

súa cultura.

QUINTO

 CCL

 Ao longo do curso

 CAA  CSC  CCL

 Ao longo do curso

 CAA  CSC

 PLEB5.5. Identifica en textos simples: as formas de presente e pasado simple, a afirmación e a negación…

 CCL

 Ao longo do curso

 B5.6. Expresa, identifica e distingue actividades variadas de rutina, lecer…

 CCL

 Ao longo do curso

 PLEB5.7. Describe unha escena sinxela dicindo o que hai nela, compara dúas ilustracións e identifica as diferenzas, entre

 CCL

 CAA

 Ao longo do curso

ÁREA

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA

Obxectivos

Contidos - Realización de preguntas e respostas curtas en tempo presente e pasado.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

estruturas morfosintácticas para realizar as funcións comunicativas propias do seu nivel.

- Descrición, en primeira persoa en afirmativa e negativa, de accións  B5.11. Utiliza as estruturas habituais, actividades diarias, de lecer sintácticas de progresiva dificultade etc. (p. e. enlazar frases sinxelas con conectores (and, or, then but), pero - Descrición, en primeira persoa en adecuándoas aos propósitos afirmativa e negativa, de accións comunicativos. cotiás no pasado. - Realización de preguntas e respostas  B5.12. Recoñecer estruturas sintácticas básicas e os seus sinxelas en primeira e terceira persoa significados asociados. de singular, para describir accións que se realizan no mesmo instante no  B5.13. Mostrar un control dun que un fala. conxunto de estruturas gramaticais sinxelas e de modelos de oracións e - Expresión de instrucións habituais e frases dentro dun repertorio indicacións de dirección, en afirmativa memorizado. e negativa. -

QUINTO Competencias clave

outras.  PLEB5.8. Describe con máis detalle o seu aspecto físico, gustos, afeccións… de si mesmo/a e doutra persoa.

 CCL

 PLEB5.9. Expresa e distingue as indicacións para chegar a un lugar, así como as instrucións dentro e fóra da aula.

 CCL

 PLEB5.10. Diferenza preguntas e respostas moi simples, así como as que achegan información.

 CCL

 1º trimestre

 CAA

 2º trimestre

 CAA

 PLEB5.11. Estrutura  CCL adecuadamente os elementos das oracións, mantén a concordancia Realización de preguntas e respostas  B5.14. Comprender e utilizar o léxico propio do nivel en situacións de número e persoa, e usa sinxelas en primeira e terceira persoa comunicativas sinxelas da vida da correctamente os nexos básicos. de singular, para describir accións aula ou fóra dela. que se realizan no mesmo instante no  PLEB5.12. Memoriza rutinas  CCL que un fala.  B5.15. Recoñecer un repertorio lingüísticas coñecidas para limitado de léxico de alta frecuencia  CAA Expresión de existencia. desenvolverse nas interaccións relativo a situacións cotiás e temas Realización de preguntas sobre a dentro e fóra da aula. habituais e concretos relacionados existencia de algo. coas súas experiencias. Expresión da posesión dun mesmo/a  PLEB5.14. Comprende e usa  CCL  B5.16. Comparar aspectos e dunha terceira persoa en afirmativa adecuadamente o vocabulario  CAA lingüísticos e culturais das linguas e negativa. necesario para participar nas que coñece para mellorar na súa interaccións da aula ou fóra da

225

TEMPORALIZACIÓN

 Ao longo do curso

 1º trimestre

 Ao longo do curso

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA

CURSO

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

- Expresión da información en afirmativa e negativa e formulación das correspondentes preguntas.

aprendizaxe e lograr unha competencia integrada a través de producións audiovisuais ou multimedia e de manifestacións artísticas (horarios, hábitos, festividades…).

aula, ler textos próximos á súa idade e escribir con léxico traballado previamente.

QUINTO Competencias clave

- Realización de preguntas e respostas  PLEB5.15. Compara aspectos  CCL sinxelas sobre os días da semana, os lingüísticos e culturais das linguas meses e o tempo atmosférico, a hora,  CAA que coñece para mellorar na súa a data eta.  B5.17. Indagar a realidade plurilingüe aprendizaxe e lograr unha e multicultural das familias e da súa - Realización de preguntas e respostas competencia integrada a través contorna, e identificar semellanzas e sinxelas indicando a identificación e de producións audiovisuais ou diferenzas, evitando os estereotipos. localización de persoas, de obxectos multimedia e de manifestacións e de lugares... artísticas. - Realización de preguntas e respostas sinxelas en relación a operacións de  PLEB5.16. Establece similitudes e  CCL compravenda. diferenzas das linguas que hai na  CSC - Formulación de preguntas e aula ou na súa contorna máis respostas sinxelas en relación á próxima. cantidade.  PLEB5.17. Valorar as linguas  CCL - Realización de preguntas e respostas como instrumento de sinxelas sobre os gustos e  CSC comunicación, para aprender e preferencias. acercarse a outras culturas. - Realización de preguntas e respostas sobre a habilidade. - Expresión de habilidades e capacidades en afirmativo e negativo. - Formulación de preguntas e respostas sobre a vestimenta. - Descrición de persoas, plantas e animais.

226

TEMPORALIZACIÓN

 Ao longo do curso

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

- Expresión de desexos. - Formulación de preguntas sobre o desexo. - Expresión de instrucións. - Preguntas e respostas sobre petición e ofrecemento de axuda.  B5.3. Estruturas sintáctico-discursivas: - Saúdos, agradecementos, despedidas... (Hi, See you, How are you? I´m fine, thanks…). - Preguntas e respostas sobre aspectos persoais como nome, idade, estado de ánimo, comida favorita... (What’s your name?,My name is, How old are you?, I’m, I´m (bored), What´s your favourite (sport)? My favourite (sport) is..., (What´s his/her favourite (subjectt)?His/her favourite (subject) is..., When is your birthday? My birthday is on (August 2nd)...). - Expresión de sorpresa, agrado... (What fun!; How nice!...). - Preguntas e respostas sinxelas sobre a procedencia e nacionalidade dun mesmo/a e doutra persoa (Where are you from?, I´m from..., Are you from...? Yes, I am/No, I am not, Is he/she from...? Yes he/she is/No, he/she isn´t..., Are you (Portuguese)?

227

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Yes, I´m/No, I am not)). - Preguntas e respostas curtas en tempo presente e pasado (Are you...?, Yes, I am/No, I´m not, Is he/she...? Yes, he/she is/No, he/she isn´t, Were you...?, Yes,I was/No, I wasn´t, Was he/she...? Yes, he/she was/No, he/she wasn´t). - Expresión de posesión en primeira e terceira persoa e formulación da pregunta correspondente e resposta afirmativa e negativa. - Descrición dun mesmo/a (I´ve got (blue eyes) and (dark hair, I´m (a nurse)). - Preguntas e respostas curtas, en primeira e terceira persoa de singular, sobre actividades diarias, de lecer etc. (Do you (play tennis)?, Yes, I do / No, I don´t). - Descrición, en primeira persoa en afirmativa e negativa, de accións cotiás no pasado (I (played) computer games yesterday, I didnt´play...). - Descrición, en primeira persoa en afirmativa e negativa, de accións habituais, actividades diarias, de lecer etc. (I (have lunch((at half past eight), I (listen to music),I don´t...).

228

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

- Preguntas e respostas sinxelas en primeira e terceira persoa de singular, para describir accións que se realizan no mesmo instante no que un fala (What are you doing?, I´m (playing), What is he doing?, She´s/he´s (speaking)). - Expresión de instrucións habituais e indicacións de direccións, en afirmativa e negativa (Fold (the paper, turn (on the left)). - Expresión de existencia (There is a (library) / There are lots of (parks) / There isn´t / There aren´t...). - Preguntas e respostas sobre a existencia de algo (Is there a (cinema)?, Yes there is, No there, isn´t, Are there lots of (gyms)?, Yes there are, No, there aren´t). - Expresión da información (I´ve/I haven´t got (English) on (Friday)...). - Preguntas e respostas sobre os días da semana, meses, o tempo atmosférico, as horas e as datas (What date is it today?...). - Preguntas e respostas sobre obxectos do seu interese (Where´s is it?, It´s in/on/under/next to). - Expresión de cantidade: contar desde

229

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

1 a 1000. e 1st (1st), twenty-fifth (25th)… - Preguntas e respostas sinxelas sobre o prezo (How much is it?, It´s (one) pound and (fifty) cents). - Preguntas e respostas sinxelas sobre a cantidade de obxectos o persoas (How many… are there?). - Preguntas e respostas sobre o gusto en primeira persoa (Do you like (cheese)?, Yes, I do/ No, I don´t). - Expresión do gusto en primeira persoa en afirmativa e negativa (I like (salad), I don´t like (chips)). - Realización de preguntas e respostas sobre habilidades (Can you (swim)?, Yes, I can;, No I can´t). - Expresión de habilidades en afirmativo e negativo (I can (play the piano), I can´t (play the trumpet). - Identificación das pezas de roupa (I´m wearing, he/she´s wearing). - Preguntas e respostas sobre a vestimenta (What´s she/he wearing?, Who´s wearing (shoes)?). - Expresión de desexos (I want to (make a cake). - Preguntas sobre o desexo (Do you

230

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

ÁREA Obxectivos

PRIMEIRA LINGUA ESTRANXEIRA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

want to (play basketball?)). - Realización de preguntas e respostas curtas (What´s this?, It´s…). - Preguntas e respostas sobre petición e axuda (Can I have (pasta), please?).  B5.4. Léxico oral de alta frecuencia (recepción) relativo a posesións persoais, cores, números cardinais ata o 1000 e ordinais ata dous díxitos, preposicións, días da semana, roupa, materiais escolares, a hora, roupa, adxectivos para describir persoas, lugares e obxectos, países, nacionalidades, continentes, profesións, partes do corpo e a cara, deportes, equipamento deportivo, actividades ao aire libre e de lecer, instrucións habituais e indicacións de dirección, lugares da cidade, medios de transporte, comida, moedas, estado e sentimentos, tempo atmosférico, días da semana, meses, estacións do ano, accións, instrumentos musicais, materiais, animais, membros da familia, partes do corpo e da cara, e partes da casa.

231

QUINTO Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE

* Valorar a lingua estranxeira como instrumento para comunicarse e para achegarse a rapaces e rapazas doutras culturas que teñen formas de vida diferentes da propia e para descubrir algúns aspectos culturais diferentes e semellantes á identidade galega través de diferentes canles de comunicación. Con este criterio avaliarase a actitude positiva de respecto cara á aprendizaxe dunha nova cultura e o interese por descubrir semellanzas e diferenzas coa identidade propia. Valorarase tamén o esforzo por empregar a lingua estranxeira para establecer relación persoais a través de correspondencia escolar utilizando as novas tecnoloxías, tanto na interacción oral como na elaboración de comunicacións escritas.

* Empregar a lingua estranxeira como instrumento para a construción de novas aprendizaxes que non sexan puramente lingüísticas (obradoiro de solidariedade,de educación viaria, aprendizaxe e práctica dun xogo deportivo, dunha técnica artística...). Trátase de valorar a capacidade para empregar e identificar a lingua estranxeira non só como instrumento de comunicación e de convivencia, senón tamén como medio de acceso ao coñecemento.

* Comprender o sentido global de mensaxes orais significativas e identificar informacións específicas destas emitidas en diferentes situacións de comunicación, procedentes de distintas fontes e en diversos formatos. Avalíase con este criterio a capacidade de comprender mensaxes, informacións e conversas claras e sinxelas emitidas en diferentes contextos situacionais e mediante diversos formatos e fontes; mensaxes, informacións e conversas en que se utilicen as expresións e o vocabulario máis frecuente sobre o contorno persoal e familiar básico, os xogos, os deportes, os contidos abordados noutras áreas e outros temas actuais do interese do alumnado. Avaliarase tamén a utilización de estratexias para comprender os textos orais, tales como relacionar

232

elementos do texto e do contexto, prescindir de comprender o significado de palabras que non son esenciais e deducir o sentido de vocábulos e de estruturas.

* Manter conversas cotiás sobre temas de interese coñecidos e traballados con anterioridade en situación de comunicación funcionais, respectando as normas básicas dos intercambios, como esperar a quenda, escoitar e mirar a quen fala e interesarse polas intervencións alleas. Con este criterio preténdese comprobar se o alumnado é quen de comunicarse en situacións habituais sobre temas coñecidos e traballados previamente para expresar necesidades inmediatas como facer peticións, organizar a actividade, traballar en equipo, pedir aclaracións ou axuda. Avalíase a capacidade de utilizar expresións e enunciados para falar en termos sinxelos sobre a súa familia e outras persoas, sobre o tempo atmosférico, a roupa, os libros, os xogos e sobre contidos das diferentes áreas. Tamén se valorará a actitude coa que participa nos intercambios e se manifesta interese polas intervencións das demais persoas.

* Localizar en mensaxes escritas en diversos formatos, e relacionadas cos intereses dos rapaces e das rapazas, información explícita e realizar inferencias directas baseadas no contexto. Este criterio avalía a capacidade de ler e de identificar e entender información ou ideas relevantes explícitas en textos, máis complexos e extensos ca nos ciclos anteriores, que traten temas do interese do alumnado. Tamén se valora a habilidade para transcender o significado superficial e facer inferencias directas baseadas no texto e no contexto, así como para transferir coñecementos doutras linguas.

* Compoñer mensaxes escritas significativas atendendo ás persoas a quen van dirixidas, ao tipo de texto e á finalidade, tanto en soporte papel como dixital, e elaboradas de forma cooperativa.

233

Avaliar a capacidade do alumnado de producir, a partir de modelos, textos curtos e diversos sobre temas relacionados cos seus intereses atendendo aos diferentes elementos da comunicación. Valorarase especialmente a atención prestada ás fases de produción do texto (planificación, xeración de ideas, textualización-organización en parágrafos e revisión) e a negociación no grupo para chegar ao resultado final.

* Usar formas e estruturas básicas propias da lingua estranxeira, incluíndo aspectos de ritmo, de acentuación, e de entoación en diferentes contextos comunicativos de forma significativa. Trátase de coñecer a capacidade de producir progresivamente, con maior corrección e intelixibilidade, aspectos fonéticos, de ritmo, de acentuación e de entoación da lingua estranxeira durante a participación activa en actividades diversas a partir de modelos.

* Empregar algunhas estratexias para aprender a aprender, como facer preguntas pertinentes para obter información, pedir aclaracións, utilizar diccionarios bilingües e monolingües, acompañar a comunicación con xestos, buscar, recompilar e organizar información en diferentes soportes, utilizar as TIC para contrastar e comprobar información e identificar algún aspectos que axudan ao alumnado a aprender mellor. Este criterio pretende avaliar a utilización de estratexias básicas que favorecen o proceso de aprendizaxe. Tamén se avaliará a capacidade de ir valorando os propios progresos e de identificar recursos e estratexias que lle axudan ao alumnado a aprender mellor.

* Amosar comprensión, tolerancia e respecto cara ás diferenzas de todo tipo, adoptando unha actitude positiva ante culturas e opinións alleas. Trátase de comprobar o coñecemento e a valoración do alumnado sobre a realidade plural do mundo onde vive e a súa actitude aberta e positiva cara ás diferenzas.

234

* Aplicar estratexias que favorezan a creatividade na produción de mensaxes próximas ao alumnado a partir dun contexto concreto e utilizando a educación artística, as tecnoloxías da comunicación e da información... Preténdese avaliar a capacidade dos nenos e das nenas de crear as súas propias mensaxes comunicativas, tomando como exemplo modelos actuais dos diferentes medios e empregando as diversas linguaxes que posibilitan a comunicación: verbal, non verbal, artística, audiovisual e informática.

* Recoñecer, identificar e valorar algúns aspectos socioculturais do país ou países onde se fala a lingua estudada, identificando semellanzas e diferenzas coa nosa realidade. Demostrar curiosidade e interese por buscar información a través de diferentes medios. Preténdese comprobar se o alumnado coñece, identifica e localiza algúns aspectos socioculturais dos países onde se fala a lingua estranxeira e se é quen de establecer comparacións construtivas coa cultura propia, avanzando nunha conciencia intercultural.

* Amosar confianza e interese por transmitir diferentes aspectos da propia cultura a outros nenos e nenas empregando o idioma estranxeiro oralmente e por escrito e valorando positivamente o que desde a nosa cultura podemos ofrecer. Trátase de que o alumnado sexa consciente da importancia da súa propia identidade e de que amose confianza ao transmitir aspectos significativos desta.

235

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE 1. Manter conversacións cotiás e familiares sobre temas coñecidos en situacións de comunicación predicibles, respectando as normas básicas do intercambio como escoitar e mirar a quen fala. 2. Captar o sentido global e identificar informacións específicas en textos orais variados emitidos en diferentes situacións de comunicación. 3. Ler e localizar información explícita e realizar inferencias directas en comprender textos diversos sobre temas de interese. 4. Elaborar textos escritos atendendo o destinatario, ao tipo de texto e á finalidade, tanto en soporte papel como dixital. 5. Usar formas e estruturas propias da lingua estranxeira incluíndo aspectos sonoros, de ritmo, acentuación e ton en diferentes contextos comunicativos de forma significativa. 6. Usar algunhas estratexias para aprender a aprender, como facer preguntas pertinentes para obter información, pedir aclaracións, utilizar dicionarios, acompañar a comunicación con xestos, buscar, recompilar, e organizar información en diferentes soportes, utilizar as TIC para contrastar e comprobar información, e identificar algúns aspectos que a axuden a aprender mellor. 7. Valorar a lingua estranxeira como instrumento de comunicación con outras persoas, como ferramenta de aprendizaxe, e mostrar curiosidade e interese cara ás persoas que falan a lingua estranxeira. 8. Identificar algúns trazos, costumes e tradicións de países onde fala a lingua estranxeira. 9. O respecto polas opinións dos demais, a organización dos materiais de estudio, e o fomento do traballo cooperativo.

236

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN Ao entender a avaliación como parte esencial do proceso de ensino-aprendizaxe, utilizarémola como instrumento moi válido na nosa labor docente, detectando os progresos e dificultades, e buscando formas de intervención axustadas ás necesidades concretas de cada alumno/a.

A avaliación que levaremos a cabo con respecto ao proceso de ensino-aprendizaxe será continua e constará dos seguintes momentos: -

Avaliación inicial, para coñecer o punto de partida. Avaliación formativa, para coñecer os logros e dificultades no momento mesmo de producirse. Avaliación final, para coñecer o nivel alcanzado ao termo de cada momento de ensino-aprendizaxe.

Utilizaranse: -

Laminas de autoavaliación. Láminas de avaliación de cada unidade por parte do profesor. Láminas de avaliación individual por alumno. Tests de avaliación inicial ou diagnóstica. Tests de final dos trimestres. Tests de final de curso.

237

Directrices e instrumentos para la realización de avaliación inicial Para a recollida de información desta avaliación inicial utilizaremos: -

Observación directa e sistemática do alumnado. Seguimento dos traballos realizados. Comprobación da participación nas actividades. Entrevistas ou diálogos directos cos alumnos, a nivel do grupo-clase ou de forma particular e individual. Revisión das láminas de autoavaliación. Rexistro dos datos.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

CRITERIOS DE CALIFICACIÓN 5º curso de E. Primaria.

70% Expresión/ Comprensión Oral 20% Expresión/ Comprensión Escrita

238

· Iniciativa á hora de participar e respecto á intervención dos outros. · A produción oral: novo vocabulario, correcta formación gramatical da frase… · Fluidez e recursos á hora de improvisar unha resposta. · Esforzo realizado para poderse comunicar con éxito. · Comprender as ordes do día a día e as novas aprendidas. · Seguir historias narradas. · Anotación correcta do vocabulario novo Sobre a calificación final e por medio da observación directa do seguimento do alumno, poderase modificar a nota tendo en conta os seguintes aspectos: -Regularidade e constancia no traballo do día a día. -Participación de cada alumno nas actividades diarias. -Motivación e interese do alumnado hacia a aprendizaxe da lingua inglesa. Tendo en conta estes criterios, evaluarase a comprensión e a expresión oral por medio dunha observación directa e individualizada. En canto á expresión e comprensión escrita, tomarase nota da realización diaria das actividades realizadas e do material de reforzo e ampliación empregado.

10% Actitude ante a materia - Interese

239

- Atención e Participación. - Respecto á área de Inglés e ós materiais. En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: -

Sobresaliente (9 ou 10)

Notable (7 ou 8)

Ben (6)

Suficiente (5)

Insuficiente (1,2,3,ou 4)

240

241

ÁREA DE EDUCACIÓN ARTÍSTICA

EDUCACIÓN PLÁSTICA

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. EDUCACIÓN AUDIOVISUAL  j  e

 j  e

 B1.1. Indagación sobre as posibilidades plásticas dos elementos naturais e o seu uso con fins expresivos.

 B1.1. Distinguir as diferenzas fundamentais entre as imaxes fixas e en movemento, clasificándoas seguindo patróns aprendidos.

 B1.2. Exploración das posibilidades de  B1.2. Identificar e describir os materiais, texturas, formas, cores etc. materiais, utensilios e soportes, sobre diferentes soportes. texturas, formas e colores; comprobando as posibilidades que  B1.3. Análise da interrelación dos achegan para a creación artística. códigos e a intencionalidade comunicativa.  B1.4. Interese por aplicar ás representacións plásticas os descubrimentos obtidos na exploración de materiais.  B1.5. Exploración das posibilidades expresivas da liña segundo a forma, a

242

 EPB1.1.1. Recoñece as imaxes fixas  CCEC e en movemento e clasifícaas  CSIEE

 1º e 2º Trimestres.

 EPB1.1.2. Debuxa aspectos da vida cotiá.  EPB1.2.1. Identifica os recursos e os  CCEC materiais utilizados para elaborar  CCL unha obra.  EPB1.2.2. Analiza as posibilidades de materiais, texturas, formas e cores aplicadas sobre diferentes soportes.

 CCEC

 Ao longo de todo o curso.

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

dirección, a situación espacial e a sensación de movemento e de repouso.  j  e

 B1.6. Documentación, rexistro e valoración de formas artísticas e artesanais representativas da expresión cultural.  B1.7. Realización de fotografías (enfoque e planos) para enriquecer un informe, para recoller actividades de centro, para ilustrar unha noticia,…

 B1.3. Aproximarse á lectura, análise e  EPB1.3.1 . Coñece a evolución da interpretación da arte e as imaxes fixas fotografía desde o branco/negro á e en movemento nos seus contextos cor, do formato papel ao dixital, e culturais e históricos, comprendendo, valora as posibilidades que de maneira crítica, o significado e proporciona a tecnoloxía. función social, sendo capaz de elaborar imaxes novas a partir dos  EPB 1.3.2. Realiza fotografías coñecementos adquiridos. utilizando medios tecnolóxicos, analizando, a posteriori, se o encadre é o máis axeitado para o propósito inicial.  EPB 1.3.3. Recoñece os diferentes temas da fotografía.

 CCEC

 Ao longo de todo o curso.

 CCL

 CCEC  CCL

 CCEC

BLOQUE 2. EXPRESIÓN ARTÍSTICA  j  e

 B2.1. Uso de texturas para  B2.1. Experimentar coas imaxes como caracterizar imaxes e obxectos, e para unha ferramenta para deseñar o tratamento de imaxes dixitalizadas. documentos de información e comunicación (carteis, guías, folletos  B2.2. Preparación de documentos etc.) propios da comunicación artística: carteis, programas e guías.  B2.3. Disposición á orixinalidade e á espontaneidade á hora de plasmar ideas.

243

 EPB2.1.1. Realiza composicións que  CCEC transmitan emocións e sensacións  CSIEE básicas, utilizando distintos  CCL elementos e recursos para os axustar ás necesidades.

 Ao longo de todo o curso.

 EPB2.1.2. Busca un cartel e confecciona o seu propio anuncio.

 1º e 2º Trimestres.

 CCEC  CSIEE

ÁREA Obxectivos  j  e  a

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

 B2.4. Comparación entre as formas  B2.2. Realizar planos, mapas e carteis,  EPB2.2.1. Confecciona planos, e que a representación do espazo individualmente e en grupo; mapas simples coa axuda das adopta en diferentes áreas ou ámbitos, manexando as ferramentas básicas do ferramentas básicas, como mapas de estradas, guías, debuxo xeométrico. individualmente e en grupo. pintura de paisaxes e planos.  EPB2.2.2. Utiliza e manexa os  B2.5. Construción de estruturas e elementos que estruturan o espazo transformación de espazos usando gráfico (cuadrícula). nocións métricas e de perspectiva.  B2.6. Establecemento de revisións e reflexión sobre o traballo.

 j  e

 B2.7. Análise das formas de representación de volumes no plano segundo o punto de vista ou a situación no espazo.

 B2.3. Imaxinar, debuxar e elaborar obras tridimensionais con diferentes materiais.

 B2.8. Representación con distinta intencionalidade de formas abertas e pechadas, e dos límites e contornos e superficies.

244

QUINTO Competencias clave  CCEC

Temporalización  1º e 2º Trimestres.

 CMCCT  CSC  CCEC  CMCT

 EPB2.2.3. Participa nas actividades  CSC propostas e amosa interese por elas, colaborando sempre que se trate dun traballo en grupo

 Ao longo de todo o curso.

 EPB2.3.1. Representa con claroscuro a sensación espacial de composicións volumétricas.

 CCEC

 No 2º e 3º Trimestres.

 EPB2.3.2. Experimenta coa superposición de planos para crear volume.

 CCEC

 EPB2.3.3. Utiliza a liña horizontal como elemento expresivo para proporcionar sensación de profundidade.

 CCEC

 EPB2.3.4. Combina e analiza as cores para as utilizar correctamente na composición.

 CCEC

 CCL

 CMCT

 No 1º Trimestre.

 CMCT

 1º e 2º Trimestres.

ÁREA Obxectivos

 j  h

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

 B2.9. Uso de texturas para caracterizar obxectos e imaxes.  B2.10. Aplicación da posibilidade expresiva da liña, segundo a forma, a dirección, a situación no espazo e a sensación de movemento ou repouso.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

 B2.4. Representa, de forma persoal, ideas, accións e situacións valéndose dos elementos que configuran a linguaxe visual.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 EPB2.3.5. Aproveita a diferenza das texturas achegadas polos lapis de cores e as ceras.

 CCEC

 1º e 2º Trimestres.

 EPB2.3.6. Constrúe obxectos tridimensionais.

 CCEC

 No 2º e 3º Trimestres.

 EPB2.4.1. Debuxa formas, figuras e elementos do contexto con dimensións, proporcións, cores e tamaños axeitados.

 CCEC

 CSIEE

 Ao longo de todo o curso.

 CAA

 EPB2.4.2. Organiza os espazos das  CCEC súas producións bidimensionais,  CMCT utilizando conceptos básicos de composición, equilibrio e proporción.

 B2.11. Recreación de espazos imaxinados aplicando conceptos básicos de composición, equilibrio e proporción.

 EPB2.4.3. Analiza e compara as texturas naturais e artificiais, así como as texturas visuais e táctiles, sendo capaz de realizar traballos artísticos utilizando estes coñecementos.

 CCEC

 EPB2.4.4. Distingue o tema ou xénero de obras plásticas.

 CCEC

 CMCT

 EPB2.4.5. Realiza imaxes humanas,  CCEC animais e casas, partindo dun  CSIEE bosquexo.

245

 No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA Obxectivos  a  b  c

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

 B2.12. Constancia e esixencia  B2.5. Participar con interese, coidando progresiva no proceso de realización e respectando o material, os utensilios de tarefas plásticas aplicando e os espazos, desenvolvendo a estratexias creativas e respectando as iniciativa e a creatividade, respectando normas previamente establecidas. as normas e as regras previamente establecidas.  B2.13. Seguimento das normas e d as instrucións de manexo e conservación de instrumentos, materiais e espazos.  B2.14. Asunción de responsabilidades no traballo individual e colectivo.

 h  b

 B2.15. Elaboración de deseños previos á realización dunha obra para chegar ao resultado final con orde e limpeza.

 j

 B2.17. Documentación sobre producións artísticas nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da

Competencias clave

 B2.6. Amosar interese polo traballo, apreciando e valorando a correcta realización de actividades e a presentación.

 CSC

 EPB2.5.2. Coida e respecta os  CSC materiais, os utensilios e os espazos utilizados.

 Ao longo de todo o curso.

 EPB2.6.1. Completa e realiza os  CCEC debuxos utilizando os coñecementos  CSC aprendidos.  EPB2.6.2. Presenta as tarefas con orde e limpeza respectando as normas e indicacións establecidas.

 CSC

 EPB2.6.3. Amosa interese polo traballo e a aplicación, apreciando a correcta realización dos exercicios e actividades.

 CSC

 B2.7. Utilizar e manexar as tecnoloxías  EPB2.7.1. Emprega as novas da información e da comunicación tecnoloxías para se iniciar no como medio de información, deseño dixital, no tratamento de

246

Temporalización

 CCEC

 EPB2.5.3. Participa e amosa  CSC interese polas actividades propostas, colaborando na recollida e na organización do material.

 B2.16. Establecemento de protocolos de organización, orde, limpeza e presentación.

 i

 EPB2.5.1. Valora os elementos e os recursos empregados para conseguir o efecto que máis se axuste ao resultado final.

QUINTO

 CCEC

 CD  CCEC

 No 3º Trimestre.

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos información e da comunicación para un sinxelo tratamento das imaxes, o deseño, a animación e a difusión dos traballos elaborados.

CURSO

Criterios de avaliación

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

investigación e deseño.

Competencias clave

Temporalización

imaxes ou na animación.

BLOQUE 3. DEBUXO XEOMÉTRICO  h  j

 B3.1. Exploración das posibilidades da  B3.1. Coñecer e utilizar as ferramentas  EPB3.1.1 Coñece e usa as  CCEC liña recta para iniciar os traballos de básicas do debuxo xeométrico. principais ferramentas básicas do  CMCCT xeometría. debuxo xeométrico (regra, escuadro, cartabón, semicírculo etc.)  B3.2. Seguimento de normas e das instrucións de manexo das ferramentas básicas do debuxo técnico.

 EPB3.1.2. Utiliza o trazado de rectas  CCEC paralelas.  CMCCT

247

 EPB3.1.3. Traza ángulos rectos, de 30 e de 60 graos utilizando as ferramentas básicas.

 CCEC

 EPB3.1.4. Manexa os efectos visuais da perspectiva para debuxar triángulos e cuadriláteros.

 CCEC

 EPB3.1.5. Representa e aplica adecuadamente o eixe de simetría.

 CCEC

 EPB3.1.6. Representa formas xeométricas con precisión e coa axuda da cuadrícula e as

 CCEC

 CMCCT 

 CMCCT

 No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN PLÁSTICA) Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe ferramentas básicas.

248

QUINTO Competencias clave

Temporalización

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE

- Comprende e utiliza as posibilidades de expresión da imaxe e interrelaciona as linguaxes sonoras e corporais cos plásticos. - Utiliza a súa actividade gráfica para representar en imaxes as súas vivencias e experiencias persoais. - Representa imaxes da realidade cotiá e do ámbito, seleccionando as técnicas máis apropiadas e os materiais axeitados. - Comunícase mediante signos e símbolos visuais pertencentes á linguaxe icónica. - Intervén cooperativamente en traballos de creación artística, bidimensional e tridimensional, organizando e coidando o material utilizado. - Utiliza, valora e distingue liñas, cores e texturas na representación das súas creacións, e analiza, interpreta e valora as producións alleas. - Explora as calidades dos materiais (plásticos, metálicos, téxtiles e de refugallo) e as súas posibilidades expresivas. - Mostra interese pola calidade na execución das súas creacións e goza coa súa realización, explicando as súas intencións expresivas. - Conserva e respecta o medio e as formas artísticas do contorno.

249

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia en comunicación lingüística - Valorar a obra artística. - Buscar a orixinalidade narrativa e formal. - Obter información relevante e suficiente a partir da observación. - Describir procesos de traballo e argumentación de solucións. - Desenvolver capacidades relacionadas coa fala, como a respiración, a dicción e a articulación. - Adquirir un vocabulario específico da área. - Xerar intercambios comunicativos. Competencia matemática - Representar xeometricamente os esquemas de debuxo e as formas de seres e obxectos cotiáns. - Poñer en práctica procesos de razoamento e identificar a validez destes. - Valorar o grao de certeza dos resultados derivados do razoamento.

250

- Seleccionar as técnicas adecuadas para calcular os pulsos. Tratamento da información e competencia dixital - Transmitir información mediante técnicas plásticas. - Analizar a imaxe e a mensaxe que transmite. - Usar a tecnoloxía para o tratamento de imaxes visuais. - Analizar a imaxe, o son e as mensaxes que estes transmiten. - Buscar, seleccionar e intercambiar información sobre manifestacións artísticas para o seu coñecemento e goce. - Usar a tecnoloxía para mostrar procesos relacionados coa música e coas artes visuais.

Competencia Social e Cívica - Indagar e planificar procesos. - Coidar e conservar materiais e instrumentos. - Ter flexibilidade ante un mesmo suposto. - Traballar en equipo cooperando e asumindo responsabilidades.

251

- Mostrar actitudes de respecto cara aos demais e cara a un mesmo. - Aplicar técnicas concretas e utilizar os espazos de maneira apropiada. - Seguir as normas e as instrucións dadas. - Expresarse buscando o acordo con actitude de respecto, de aceptación e de entendemento.

Competencia cultural e artística - Ter interese polo coñecemento dos materiais. - Experimentar con técnicas e materiais. - Explorar os materiais cromáticos e gozar cos resultados obtidos. - Intercambiar información sobre imaxes de calquera época e cultura. - Representar formas presentes no espazo natural. - Coñecer diferentes códigos artísticos e utilizar as técnicas e os recursos que lles son propios. - Facilitar a expresión e a comunicación. - Coñecer, valorar e manter unha actitude crítica ante as manifestacións culturais e artísticas.

252

- Promover a iniciativa, a imaxinación e a creatividade. - Apoiar e apreciar as iniciativas e as contribucións alleas. Competencia para aprender a aprender - Ter curiosidade respecto do resultado final dunha actividade manipulativa. - Valorar o potencial creativo contido nas formas sinxelas. - Indagar e planificar procesos. - Esforzarse por alcanzar resultados orixinais. - Reflexionar sobre o proceso de iluminación. - Observar co obxecto de adquirir información relevante e suficiente. - Reflexionar sobre os procesos na manipulación de obxectos, a experimentación con técnicas e materiais e a exploración sensorial de sons, texturas, formas e espazos. - Utilizar os coñecementos adquiridos en situacións diferentes.

Sentido da iniciativa e espírito emprendedor - Manipular materiais e adquirir bagaxe plástica expresiva.

253

- Experimentar e gozar co uso de técnicas e materiais. - Desenvolver iniciativas e solucións diversas. - Favorecer a creatividade levando a cabo iniciativas e barallando diferentes posibilidades. - Fomentar a orixinalidade e a busca de novas formas innovadoras no proceso creativo. - Elixir os recursos tendo en conta a intencionalidade expresiva do que se desexa lograr. - Planificar o proceso creativo e esforzarse por alcanzar resultados orixinais. - Adquirir coñecementos e buscar solucións a partir da exploración e da indagación.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Pensamos que a avaliación é un elemento fundamental e inseparable da práctica educativa, que permite recoller, en cada momento, a información necesaria para poder realizar os xuízos de valor oportunos que faciliten a toma de decisións respecto do proceso de ensino-aprendizaxe. Por tanto, non se pode circunscribir a un só aspecto ou momento, senón que se debe estender ao longo de todo o proceso educativo de forma global e sistemática; por unha parte, indicando que obxectivos se conseguen e cales non, e, por outra, en que grao de profundidade e ónde, como, cando e por que se producen os problemas ou erros.

254

En calquera caso, sempre é bo ter presente que debe ser a avaliación e cales as súas funcións, os seus obxectivos e as súas modalidades máis convenientes. Concepto. - Análise dos datos cuantitativos e cualitativos recollidos na posta en práctica do proxecto curricular, co fin de tomar as decisións que permitan a súa máxima eficacia. Funcións. - Diagnóstico: Información sobre a marcha do desenvolvemento do currículo, os alumnos e as alumnas e os profesores e as profesoras. - Prognóstico: Avance de expectativas sobre que pode ocorrer, para previr e resolver problemas. - Adaptación: Acomodación dos diferentes métodos e recursos aos distintos ritmos de aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, con miras á máxima personalización do proceso educativo. - Orientación: Guía, paso a paso, do camiño que se debe seguir en cada momento do desenvolvemento curricular. - Regulación: Facilitación e harmonización de elementos persoais, materiais e funcionais para garantir o grao de eficacia do desenvolvemento do currículo. - Control: Certificación da calidade e cantidade dos logros obtidos.

255

Obxectivos - Pescudar a necesidade, a viabilidade, a idoneidade, a oportunidade, o aproveitamento e a rendibilidade do deseño e do desenvolvemento curricular. - Actuar en función do alumno e da alumna, atendéndoos como persoas, tanto individual coma socialmente. Proporcionar datos de todos os participantes no proceso educativo: alumnado, docentes, deseños e desenvolvementos curriculares, etc., para poder decidir o que mellor conveña. - Obter información cuantitativa e cualitativa sobre a asimilación do programa e, xa que logo, sobre a súa eficacia. - Constatar que se van adquirindo e desenvolvendo as capacidades previstas nos obxectivos curriculares. - Avaliar axeitadamente o aproveitamento docente-discente para poder orientalo da mellor maneira. - Coñecer exhaustivamente os elementos que integran o proceso educativo, en especial o alumnado, para poder elaborar diagnósticos o máis axustados posible. - Informar á comunidade educativa, sobre todo aos pais, e solicitar a súa axuda. - Motivar con vistas ao proceso de ensino-aprendizaxe. - Facilitar información ás institucións recoñecidas que o requiran. - Prognosticar e orientar as posibilidades dos alumnos e das alumnas e previr o fracaso escolar.

256

- Coñecer a calidade da actuación docente, individual e grupal, e do sistema educativo. - Establecer programas de reciclaxe ante a detección de malos resultados. - Superar a antiga concepción da avaliación como único control. Modalidades - Avaliación inicial, que facilita a valoración dos coñecementos previos, as capacidades e as actitudes do alumnado, co obxecto de adecuar o proceso de ensino-aprendizaxe á realidade das súas posibilidades. - Avaliación formativa continua, que pretende coñecer se se van logrando os obxectivos propostos, cando aínda se pode intervir modificando o camiño para conseguilos; é dicir, avaliación do proceso e como proceso. Este tipo de avaliación ten un especial carácter regulador, orientador e autocorrector do proceso educativo desde o seu comezo, o que require unha avaliación inicial previa. - Avaliación sumativa, que estima os méritos ao finalizar o currículo (máis cuantitativa), na que se valora, sobre todo, o dominio das capacidades adquiridas; isto é, avaliación do resultado. Principios - Que sexa un medio, non un fin en si mesma. - Que constitúa un proceso continuo, progresivo e sistemático. - Que atenda ás diferenzas individuais.

257

- Hai que partir do que se quere avaliar e despois avalialo. - Traballar en equipo á hora do seu deseño. - Ter flexibilidade ao elixir os criterios ou probas. - Debe basearse en criterios claros e o máis obxectivos posibles. - Hai que dotala dun mínimo de requisitos para a súa realización. - Debe tratar aspectos cualitativos e cuantitativos. - Ten que recoller ao máximo todos os aspectos da personalidade. - Reflectir de maneira clara: que, como e cando debe realizarse. - Propiciar ao seu termo o proceso de reorganización específico e global (feed-back). A avaliación do proceso de ensino. Non só debe avaliarse o proceso de aprendizaxe do alumnado, senón tamén o proceso de ensino. Neste sentido,aos datos aportados pola avaliación continua do alumnado, será necesario engadir outros datos referentes á validez da programación das actividades de ensino deseñadas, dos recursos materiais e persoais empregados, dos tempos e espazos previstos, da agrupación de alumnos, dos criterios de avaliación aplicados e da propia actuación do profesorado. A avaliación da propia práctica docente do profesorado, ben sexa de forma individual ou do conxunto do equipo docente, revélase como unha das estratexias de formación máis potentes para mellorar a calidade do ensino e aprendizaxe.

258

A avaliación da intervención educativa debe ser continua, por iso, convén tomar datos ao longo do proceso para facer os cambios axeitados no momento oportuno. Non obstante, dadas as características dos diferentes elementos do proceso e dos documentos en que se plasman, podería dicirse que hai momentos especialmente indicados para recoller a información. Os instrumentos de avaliación deben cumprir os seguintes requisitos: - Ser moi variados, de modo que permitan avaliar os distintos tipos de capacidades e de contidos curriculares. - Dar información concreta do que se pretende avaliar sen introducir variables que distorsionen os datos. - Utilizar distintos códigos (verbais, icónicos, gráficos, numéricos, audiovisuais,...) de modo que se adecúen ás distintas aptitudes sen que o código obstaculice o contido que se pretende avaliar. - Ser aplicables en situacións estructuradas da actividade escolar. - Permitir avaliar a transferencia das aprendizaxes a contextos distintos daqueles nos que se adquiriron, comprobando así a súa funcionalidade.

259

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais outorgaráselle ao alumnado unha nota que recolla a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas: * Actitude positiva ante a materia, achegando cada día o material e prestando atención ó traballo de aula. (20%) * Probas creativas en aula. (40%) * Traballo individual dos contidos do currículo da área. (20%) * Acabado dos traballos (individuais e en equipo), presentándoos de xeito claro e limpo e valorando unha execución coidadosa. (15%) * Respecto polos dereitos dos demais, valorando as súas achegas e producións. (5%) Na avaliación final, terase en conta, ademais, a valoración dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicad EDUCACIÓN PLÁSTICA OBSERVACIÓN PLÁSTICA EXPRESIÓN e CREACIÓN ACTITUDE ANTE A MATERIA Grao de esforzo, traer e coidar o material, rematar os traballos, traballar ben en equipo…

45% 45% 10%

260

261

EDUCACIÓN MUSICAL

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. ESCOITA 

 a



 B1.1. Audición activa dunha selección  B1.1. Escoitar obras de características  EMB1.1.1. Expresa as súas de pezas instrumentais e vocais de ou estilos e compositores e apreciacións persoais sobre o feito diferentes estilos e culturas adaptadas compositoras diferentes, recoñecer as artístico musical. á idade do alumnado. diferenzas e/ou as relacións existentes, e facer unha valoración posterior.  EMB1.1.2. Manifesta as sensacións,  B1.2. Asistencia a representacións as impresións e os sentimentos que musicais. lle provoca a audición dunha peza musical.

 B1.3. Recoñecemento de calidades  B1.2. Identificar e describir as dos sons: intensidade, duración, altura características de elementos musicais e timbre. e calidades dos sons do contexto.  B1.4. Acento e pulso.



 B1.5. Elementos musicais: indicacións  B1.3. Analizar a organización de obras de tempo e matices (fortísimo, forte, musicais sinxelas ou fragmentos, e

262

 CCL  CCEC

 Ó longo de todo o curso

 CCL  CCEC

 EMB1.1.3. Respecta as opinións dos compañeiros e das compañeiras.

 CSC

 EMB1.1.4. Coñece, entende e respecta as normas de comportamento en audicións e representacións musicais.

 CSC

 EMB1.2.1. Describe e dá información salientable sobre elementos da linguaxe musical presentes nas manifestacións musicais e nos sons do contexto.

 CCEC

 1º Trimestre

 CCL

 EMB1.3.1. Distingue e clasifica tipos  CCEC de voces, e agrupacións vocais e

 1º e 2º Trimestres

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos piano e mezzoforte; dinámica e reguladores).  B1.6. Identificación dos rexistros de voces graves e agudas, así como as posibles agrupacións vocais e corais.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

describir os elementos da linguaxe musical convencional que as compoñen.

 B1.7. Compases de 2/4, 3/4 e 4/4.

 j  i

 j

 B1.8. Elaboración dun proxecto de difusión da cultura musical.

 B1.9. Instrumentos: clasificación

corais.

QUINTO Competencias clave  CAA  CCL

 EMB1.3.2. Identifica e describe variacións e contrastes de velocidade e intensidade tras a escoita de obras musicais.

 CCEC

 EMB1.3.3. Identifica, clasifica e completa os compases traballados.

 CCEC

 EMB1.3.4. Identifica e utiliza correctamente os elementos da linguaxe musical traballados.

 CCEC

 CAA  CCL

 CMCCT

 B1.4. Procurar e seleccionar  EMB1.4.1. Procura e selecciona a información co fin de planificar e información de xeito autónomo e organizar visitas culturais e a asistencia con sentido crítico. a espectáculos, festas, accións na rúa, festivais e concertos, así como  EMB1.4.2. Planifica o traballo intercambiar esa información co fin de respectando as ideas e as contribuír á formación e á satisfacción contribucións das demais persoas. persoal e colectiva, e encher o tempo de lecer.  EMB1.4.3. Expón a información de maneira clara, limpa e ordenada, en varios soportes.

 CAA

 B1.5. Coñecer e identificar as principais  EMB1.5.1. Identifica de xeito visual

 CCEC

263

Temporalización

 3º Trimestre

 CD  CSIEE  CAA  CSIEE  CSC  CIEE  CCL  CD  2º Trimestre

ÁREA Obxectivos  d

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL)

CURSO

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

técnica segundo a produción do son (aerófonos, cordófonos, membranófonos, idiófonos e electrófonos).

familias dos instrumentos, e identificar as principais características de instrumentos doutras culturas.

 B1.10. Agrupacións instrumentais (orquestra, banda, tuna etc.).  B1.11. Instrumentos doutras culturas.

 j

 B1.12. Recoñecemento e identificación das partes dunha peza musical. Formas musicais binarias, ternarias e rondó.

 B1.6. Utilizar recursos gráficos durante a audición dunha peza musical.

 B1.13. Melodías con cambios de compás.

e auditivo os instrumentos.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 CAA

 EMB1.5.2. Clasifica os instrumentos  CCEC atendendo á súa forma de producir  CAA o son (aerófonos, cordófonos,  CCL membranófonos, idiófonos e electrófonos).  EMB1.5.3. Procura información, organízaa e preséntaa sobre a música e os instrumentos doutras culturas.

 CCEC

 EMB1.6.1. Establece unha relación entre o que escoita e represéntao nun musicograma ou nunha partitura sinxela.

 CCEC

 EMB1.6.2. Identifica as partes dunha peza musical sinxela, e representa graficamente a súa estrutura.

 CCEC

 CAA

 2º e 3º Trimestres

 CAA

 CMCCT  CAA

 EMB1.6.3. Representa  CCEC graficamente, con linguaxe  CAA convencional ou non, os trazos característicos da música escoitada.  j

 B1.14. Interese polo repertorio tradicional de Galicia e das zonas de

 B1.7. Buscar, seleccionar e organizar informacións sobre manifestacións

264

 EMB1.7.1. Identifica as manifestacións artísticas propias de

 CCEC

 Ó longo de todo o

ÁREA Obxectivos  d

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos procedencia dos compañeiros e das compañeiras.  B1.15. Investigación de campo sobre a música do seu concello en relación coa maneira de vivir dos seus devanceiros e das súas devanceirtas.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

artísticas do patrimonio cultural propio Galicia. e doutras culturas, de acontecementos, creadores e profesionais en relación  EMB1.7.2. Expón a información coas artes plásticas e a música. recollida de xeito ordenado, e achega evidencias do traballo realizado.

QUINTO Competencias clave

Temporalización curso

 CCL  CD

BLOQUE 2. INTERPRETACIÓN MUSICAL  j  b

 B2.1. Reprodución de pezas instrumentais e cancións sinxelas ao unísono e canons, de maneira colectiva, con ou sen acompañamento. Frauta doce: dixitación da escala de dó sen alteracións.

 B2.1 Interpretar un repertorio básico de  EMB2.1.1. Coñece e utiliza a acompañamentos, cancións e pezas linguaxe musical tratada para a instrumentais, en solitario ou en grupo, interpretación de obras. mediante a voz ou instrumentos, utilizando a linguaxe musical, valorar o  EMB2.1.2. Traduce á linguaxe traballo feito, avaliar o resultado e musical convencional melodías e propor accións de mellora. ritmos.

 B2.2. Uso dos instrumentos de placas Orff e/ou percusión determinada ou indeterminada en acompañamentos de cancións e melodías relacionadas coa cultura galega e con outras culturas.

 CCEC  CAA

 EMB2.1.3. Interpreta pezas vocais e  CCEC instrumentais sinxelas con distintos  CAA agrupamentos, con e sen acompañamento  EMB2.1.4. Fai avaliación da interpretación amosando interese e esforzo por mellorar

 B2.3. Gravación e rexistro da interpretación.  B2.4. Ditados rítmicos con figuras de negra, branca, redonda e corchea, e os seus silencios en compases binarios, ternarios e cuaternarios.  B2.5. Ditados melódico-rítmicos

265

 CAA

 Ó longo de todo o curso

ÁREA

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL)

Obxectivos

Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

sinxelos.  j  b

 B2.6. Creación de pequenas melodías  B2.2. Participar en producións musicais  EMB2.2.1. Crea e representa e acompañamentos sinxelos de sinxelas de xeito desinhibido e mediante grafías convencionais e melodías dadas. pracenteiro, amosando confianza nas non convencionais os sons dunha propias posibilidades e nas das demais obra musical sinxela, creada,  B2.7. Proxecto: concerto ou musical. persoas, mostrando actitudes de individualmente ou en grupos no respecto e colaboración. contexto da aula.

 CCEC

 3º Trimestre

 CAA

 EMB2.2.2. Crea unha peza musical  CCEC sinxela a partir da selección, a  CAA combinación e a organización dunha serie de elementos dados previamente, coñecidos ou manexados.

 j  i

 B2.8. Recreación musical e sonorización dun texto oral ou escrito.  B2.9. Sonorización de imaxes ou representacións dramáticas usando

 B2.3. Explorar e utilizar as posibilidades sonoras e expresivas de diferentes materiais, instrumentos e dispositivos electrónicos.

266

 EMB2.2.3. Amosa respecto e responsabilidade no traballo individual e colectivo.

 CSC

 EMB2.2.4. Realiza acompañamentos sinxelos de cancións e melodías relacionadas coa propia cultura.

 CCEC

 EMB2.3.1. Emprega instrumentos materiais e dispositivos electrónicos e informáticos para crear acompañamentos.

 CCEC

 CAA

 CD  CAA

 2º e 3º Trimestres

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL) Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

diversos materiais, instrumentos e dispositivos electrónicos.

 EMB2.3.2. Constrúe algún instrumento orixinal ou similar a un existente.

 B2.10. Invención e construción dun instrumento.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 CCEC  CAA

 B2.11. Exploración da morfoloxía de diferentes instrumentos musicais amosando interese polo seu coidado. BLOQUE 3. MÚSICA, MOVEMENTO E DANZA  j  b

 B3.1. Recoñecemento do corpo como instrumento rítmico e de expresión corporal.  B3.2. Creación de pequenas coreografías para obras musicais breves e de estrutura sinxela.

 j  b  o

 B3.3. Reprodución de xogos motores e secuencias de movementos fixados ou inventados, procurando unha progresiva coordinación individual e colectiva.

 B3.1. Empregar as posibilidades expresivas do propio corpo en coordinación coas demais persoas, para realizar representacións musicais colectivas de xeito lúdico.

 B3.2. Interpretar un repertorio básico de danzas propias da cultura galega e doutras culturas.

 B3.4. Interpretación de danzas tradicionais galegas e doutras

267

 EMB3.1.1. Identifica e utiliza o corpo  CCEC como instrumento para a expresión  CSC de sentimentos e emocións, e como forma de interacción social.  EMB3.1.2. Inventa e reproduce pequenas coreografías que corresponden coa forma interna dunha obra musical de forma sinxela binaria, ternaria e rondó.

 CCEC

 EMB3.2.1. Controla a postura e a coordinación coa música cando interpreta danzas.

 CCEC

 EMB3.2.2. Coñece e identifica danzas de diferentes lugares e culturas, e valora a súa achega ao patrimonio artístico e cultural.

 CCEC

 Ó longo de todo o curso

 CAA  CMCCT

 CMCCT

 CSC

 Ó longo de todo o curso

ÁREA

EDUCACIÓN ARTÍSTICA (EDUCACIÓN MUSICAL)

Obxectivos

Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

culturas.

 j

 B3.5. Proxecto: certame de danza.

 b

 EMB3.2.3. Reproduce e goza interpretando danzas tradicionais galegas e doutras culturas.  B3.3. Improvisar en grupo danzas e movementos rítmicos sobre temas fixados con anterioridade ou con sons extraídos do contexto, expresando sentimentos e sensacións, e explicar con claridade as decisións tomadas ao longo do proceso de creación, as dificultades atopadas e as solucións adoptadas.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 CCEC  CSC

 EMB3.3.1. Planifica a coreografía de  CSIEE acordo coa estrutura musical dada.  CAA

 3º Trimestre

 CMCCT  EMB3.3.2. Colabora co grupo en  CSC coordinación e con respecto cara ás demais persoas.  EMB3.3.3. Expón as valoracións e as informacións recollidas ao longo do proceso de creación.

 CCL

 EMB3.3.4. Amosa interese por mellorar o produto final, e fai unha avaliación crítica do resultado.

 CAA

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIA CLAVE

Explorar con coidado e seguridade materiais, obxectos e instrumentos, especialmente os singulares da nosa comunidade, identificando as súas principais características e calidades musicais (altura, intensidade, timbre, duración).

268

Ser capaz de manipular adecuadamente materiais, obxectos e instrumentos propios doutras culturas identificando as súas principais características e calidades.

Clasificar e agrupar os instrumentos escolares de percusión de altura indeterminada por familias: parche, metal e madeira.

Recoñecer os instrumentos escolares de percusión pola súa forma e polo seu timbre.

Acompañar cancións co acento e co pulso utilizando instrumentos corporais e de percusión de altura indeterminada.

Acompañar exercicios rítmicos con instrumentos corporais.

Realizar adecuadamente os acompañamentos instrumentais.

Interpretar motivos rítmicos escritos en linguaxe non convencional, con instrumentos de percusión corporal e de altura indeterminada.

Diferenciar distintos tipos de voces, instrumentos, variacións e contrastes de velocidade, intensidade e forma, mediante a audición de obras musicais.

Expresar mediante producións musicais improvisadas as vivencias, emocións e situacións da nosa vida como medio de comunicación cos demais.

Ser capaz de usar os recursos expresivos do propio corpo (voz, xestos corporais, movementos e desprazamentos) para responder a estímulos auditivos que percibe do medio no que está o centro.

Discriminar auditivamente sons que representan contaminación acústica.

Desenvolver a capacidade de atención e a dinámica de escoita activa.

269

Comprender as variacións dos sons pola súa duración, a súa intensidade, a súa altura e o seu timbre.

Desenvolver a capacidade de distinguir os sons pola súa duración, a súa intensidade, a súa altura e o seu timbre.

Clasificar instrumentos da clase nas súas familias de P.A.D. e P.A.I., e á súa vez, en madeira, metal e parche e manexar a súa interpretación.

Empregar o propio corpo, os obxectos e os instrumentos dos que dispomos para realizar acompañamentos de diversas cancións e melodías e interpretar estas coa frauta doce e a voz.

Situar, orientar e mover o propio corpo polo espazo coñecido, empregando diferentes formas de desprazamento.

Ser capaz de interesarse por incorporar ás producións propias o percibido na exploración sensorial de materiais, obxectos e instrumentos e na observación efectuada de imaxes de medios diferentes.

Elaborar producións musicais sinxelas de xeito desinhibido e pracenteiro mostrando confianza en si mesmo.

Recoñecer, escribir e interpretar as figuras redonda, branca, negra, corchea e semicorchea (cos seus silencios correspondentes) combinándoas entre si.

Repetir e escribir convencionalmente ritmos con todas as figuras estudadas.

Participación en audicións de manifestacións musicais da nosa comunidade expresando, de forma respectuosa con elas, as sensacións, ideas e emocións que transmiten.

Identificar algunhas das manifestacións musicais do noso contorno relacionándoas cos acontecementos que evocan.

270

Ser capaz de apreciar a capacidade de coordinación e axuste de percusións nos exercicios de ritmo.

Cantar as cancións coa entoación adecuada e interpretar correctamente as coreografías asociadas ás mesmas.

Utilizar adecuadamente os recursos expresivos da voz para o canto e para a imitación de sons.

Entoar correctamente a escala ascendente e descendente así coma os saltos interválicos.

Describir, a través da súa exploración auditiva, calidades do son producidas pola voz ou instrumentos.

Escoitar e interpretar sons de distinta duración.

Ler e interpretar secuencias métrico–rítmicas con sons e silencios.

Explorar por medio das audicións os sons producidos por obxectos, instrumentos musicais, etc..., propios do noso patrimonio.

Valorar manifestacións musicais da nosa comunidade e de distintas culturas coa axuda das novas tecnoloxías da información, recoñecendo o papel que a expresión vocal, instrumental e corporal ten nelas.

Participar na escoita, audición e interpretación de obras musicais sinxelas mostrando actitudes de respecto e colaboración cos demais.

Desenvolver a percepción auditiva a través da audición de fragmentos musicais.

Empregar as distintas posibilidades expresivas do propio corpo en coordinación cos demais para realizar representacións musicais colectivas de forma lúdica.

Interpretar cancións populares e cultas, axustando a súa voz á do grupo prestando atención ao carácter, á expresión, á dicción e á dinámica.

271

Realizar acompañamentos sinxelos de diversas cancións e melodías a través do propio corpo, dos obxectos e dos instrumentos do noso contorno.

Interesarse por coñecer músicas de distintas características apreciando os elementos creativos e innovadores destas e valorando o patrimonio musical.

Identificar, entre varios motivos melódico–rítmicos sinxelos, un motivo escoitado e relacionalo coa súa representación convencional.

Participar en danzas da nosa comunidade e doutras culturas.

Interpretar coa frauta doce melodías populares e cultas do noso repertorio con coidado e precisión

Investigar e aportar datos sobre os temas tratados empregando as TIC.

Asimilar e recoñecer os diferentes estilos musicais e agrupacións que temos tanto Galicia como noutras rexións e culturas así como familiarizarse cos instrumentos que os integran.

Coñecer, interpretar e elaborar coplas propias do noso folclore para as diferentes épocas do ano tratadas

272

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

COMPETENCIA EN COMUNICACIÓN LINGÜISTICA -

Aplicar o vocabulario relacionado cos contidos da educación musical para posibilitar o avance do intercambio comunicativo e a expresión de emocións e opinións persoais.

Escribir e ler os nomes das notas.

Aprender un repertorio de cancións (orais e escritas) referidas ao tema da unidade didáctica.

Ter curiosidade cara ás fontes sonoras dos instrumentos que manexa na escola e os que soan nas audicións de música culta.

Utilizar a voz e o corpo como instrumentos de expresión e comunicación.

Expor de forma ordenada valoracións relacionadas cos intereses musicais dos nosos compañeiros/as.

COMPETENCIA MATEMÁTICA -

Traballar a escritura musical.

Escribir con precisión os elementos da notación musical.

Traballar as figuras musicais e o silencio e a súa duración proporcional.

273

Repasar os compases.

Identificar e reproducir fórmulas e esquemas rítmicos.

Traballar visual e auditivamente e interpretar a proporción matemática utilizada nos ritmogramas e a súa relación coa lonxitude da melodía.

Traballar as figuras xeométricas coas coreografías que acompañan as cancións e as danzas.

COMPETENCIA DIXITAL

Manexar os aparellos e soportes de tecnoloxía analóxica e dixital de son: radiocasetes, CD, ata os mais modernos soportes de repro-dución: midi, mp3, mp4…

Utilizar métodos audiovisuais para ver e escoitar sons, instrumentos propios da comunidade e doutras culturas.

Utilizar con precaución e coidado os materiais, instrumentos e aparellos útiles para a escoita, a interpretación e a creación musical.

Discriminar e describir de xeito ordenado e significativa instrumentos clásicos.

Discriminar e describir de xeito significativo instrumentos musicais propios da nosa cultura das outras.

274

COMPETENCIA SOCIAL E CÍVICA -

Desenvolver habilidades de cooperación para conseguir un resultado do grupo satisfactorio.

Comprender a realidade da pluralidade social actual coa que convivimos e aprender a respectarnos.

Respectar e ter actitude de escoita nas intervencións individuais dos compañeiros.

Aceptar nas danzas e coreografías os compañeiros/as sen discriminar a ninguén.

Ser capaz de valorar as obras musicais procedentes doutras comu-nidades españolas, europeas ou universais.

Participar na escoita, audición e interpretación de obras musicais sinxelas, mostrando actitudes de respecto e colaboración cos demais.

Gozar coa audición e contemplación de manifestacións artístico–musicais da nosa comunidade valorándoas como elementos signifi-cativos do patrimonio cultural propio.

CONCIENCIA E EXPRESIÓNS CULTURAIS -

Ampliar as posibilidades de comunicación cos demais e de expresión persoal mediante a utilización de recursos musicais.

Escribir e interpretar os elementos da notación musical.

Ter curiosidade cara ás fontes sonoras dos instrumentos que manexa na escola e os que soan nas audicións de música culta.

Valorar as cancións populares como expresión cultural dos pobos, enriquecendo a súa bagaxe cultural.

275

Escoitar e aprender a música culta mediante a participación activa, fomentando o interese pola música dos nosos devanceiros.

Escoitar e aprender outros tipos de música mediante a participación activa, fomentando o interese pola música actual.

Valorar as manifestacións culturais do folclore da nosa comunidade e doutras culturas.

COMPETENCIA PARA APRENDER A APRENDER -

Coordinar diversos recursos expresivos (canto, mimo, movemento rítmico e danza) nas producións musicais propias e colectivas.

Aprender a ter capacidade autocrítica, reflexionando sobre o esforzo e logros conseguidos.

Ser capaces de elaborar preguntas coherentes sobre os elementos que caracterizan a linguaxe musical e manexar a diversidade de respostas.

Traballar a iniciativa individual e a cooperación nas montaxes coreográficas acomodadas ao seu nivel de desenvolvemento.

Ter curiosidade e interese individual na aprendizaxe de conceptos musicais e interdisciplinares.

Utilizar as tecnoloxías da información e da comunicación para a procura e organización de informacións relacionadas coa música.

Elaborar algunha ficha en grupo ou por parellas para aprender uns doutros na posta en común, respectando as opinións dos compañeiros/as.

Desenvolver hábitos de traballo individual e de equipo, de esforzo e de responsabilidade no estudo, así como actitudes de confianza en si mesmo, sentido crítico, iniciativa persoal, curiosidade, interese e creatividade na aprendizaxe.

276

SENTIDO DE INICIATIVA E ESPÍRITO EMPRENDEDOR -

Ampliar as posibilidades de comunicación cos demais e de expresión persoal mediante a utilización de recursos musicais.

Desenvolver a confianza en si mesmos mediante as dramatizacións e as coreografías (en grupo), ademais de fomentar o espírito de superación nas actividades individuais, grazas aos eloxios e ánimos do profesorado.

Valorar e coidar a voz, cantando sen forzar as cordas vocais, de forma natural e desinhibida.

Adquirir habilidades para a prevención e resolución pacífica de conflitos que poidan xurdir ao formar parellas, grupos, quendas de xogo…

277

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

A avaliación debe abranguer tanto a actividade de ensinanza coma a de aprendizaxe e debe constituír un proceso continuo, sistemático, flexible e integrador. Este proceso ten como obxectivos: -

Coñecer a situación de partida dos compoñentes que inciden no proceso no momento en que se propón a avaliación.

Facilitar a formulación dun modelo de actuación adecuado ao contexto, en función dos datos anteriores.

Seguir a evolución do desenvolvemento e aprendizaxe dos alumnos.

Tomar as decisións necesarias para adecuar o deseño e desenvolvemento da nosa acción educadora ás necesidades e logros detectados nos alumnos nos seus procesos de aprendizaxe. Se a avaliación constitúe un proceso flexible os procedementos terán que ser de diversa índole, entre outros, contemplaremos:

A observación de comportamentos e actitudes.

Seguimento do traballo individual no libro de cada alumno/a.

- Probas configuradas como síntese dos contidos máis significativos traballados no proceso de ensinanza aprendizaxe Na folla de rexitro de cada trimestre aparecen as seguintes consignas:  MB : significa que realiza de xeito satisfactorio todas as actividades propostas.  B : significa que realiza de xeito safistactorio máis dun 80% das actividades propostas.

278

 Rg : significa que realiza de xeito satisfactorio entre un 50% e un 80% das actividades propostas. 

M : significa que realiza de xeito satisfactorio menos do 50% das actividades propostas

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Nas avaliacións trimestrais otórgaselle ao alumnado unha nota que recolle a avaliación dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indicadas: * Actitude positiva ante a materia, achegando cada día o material e prestando atención ó traballo de aula. (40%) * Traballo individual dos contidos do currículo da área. (30%) * Respecto polos dereitos dos demais, valorando as súas achegas e produccións artísticas. (10%) * Acabado dos traballos, presentándoos de xeito claro e limpo e valorando unha execución coidadosa. (20%) En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: -

Sobresaliente (9 ou 10)

Notable (7 ou 8)

279

Ben (6)

Suficiente (5)

Insuficiente (1,2,3,ou 4)

280

281

ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA

ÁREA DE EDUCACIÓN FÍSICA ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN FÍSICA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. CONTIDOS COMÚNS EN EDUCACIÓN FÍSICA  a  c  d  k  m

 B1.1. Valoración e aceptación da propia realidade corporal e a dos e das demais.

 B1.1. Opinar coherentemente con actitude crítica, tanto desde a perspectiva de participante como de espectador ou espectadora, ante as  B1.2. Adopción de actitudes de posibles situacións conflitivas colaboración, tolerancia, respecto xurdidas, participando en debates, e e resolución pacífica dos conflitos aceptando as opinións dos e das na práctica de xogos e outras demais. actividades físicas.  B1.3. Confianza nas propias capacidades para desenvolver actitudes apropiadas e afrontar as dificultades propias da práctica da actividade física.

 EFB1.1.1. Adopta unha actitude crítica ante as modas e a imaxe corporal dos modelos publicitarios.

 CSC

 EFB1.1.2. Explica aos seus compañeiros e compañeiras as características dun xogo practicado na clase e o seu desenvolvemento.

 CCL

 EFB1.1.3. Mostra boa disposición para solucionar os conflitos de xeito razoable.

 CSC

 CAA

 Ao longo de todo o curso

 CSIEE

 CAA  CSC

 CAA  CSIEE

 B1.4. Actitudes de aceptación, respecto e valoración cara a un mesmo, aos compañeiros e compañeiras e ao medio.

 EFB1.1.4. Recoñece e cualifica  CSC negativamente as condutas inapropiadas que  CAA se producen na práctica ou nos espectáculos  CSIEE deportivos.  EFB1.1.5. Demostra un nivel de  CSC autoconfianza axeitada ás súas capacidades.  CSIEE  CAA

 i

 B1.5. Utilización de medios tecnolóxicos no proceso de

 B1.2. Extraer e elaborar información relacionada con temas de interese

 EFB1.2.1. Utiliza as novas tecnoloxías para localizar e extraer a información que se lle

282

 CD  CAA

 2º e 3º Trimestre

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN FÍSICA Contidos aprendizaxe para obter información, relacionada coa área.

 k  l  m

Criterios de avaliación na etapa, e compartila, utilizando fontes de información determinadas e facendo uso das tecnoloxías da información e a comunicación como recurso de apoio á área.

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

 CCL

 EFB1.2.3. Expón as súas ideas de forma coherente e exprésase de forma correcta en diferentes situacións e respecta as opinións dos e das demais.

 CCL

 B1.3. Demostrar un comportamento persoal e social responsable, respectándose a un mesmo e as demais persoas nas actividades físicas e nos xogos, aceptando as normas e regras establecidas e  B1.8. Uso correcto de materiais e actuando con interese e iniciativa espazos na práctica da Educación individual e traballo en equipo. física.

 EFB1.3.1. Ten interese por mellorar a competencia motriz.

 CSC

 EFB1.3.2. Demostra autonomía e confianza en diferentes situacións, resolvendo problemas motores con espontaneidade e creatividade.

 CSIEE

 B1.9. O coidado do corpo e a consolidación de hábitos de hixiene corporal.

 EFB1.3.3. Incorpora nas súas rutinas o coidado e hixiene do corpo.

 CSC

 B1.7. Implicación activa en actividades motrices diversas, recoñecendo e aceptando as diferenzas individuais no nivel de habilidade.

Temporalización

solicita.  EFB1.2.2. Presenta os seus traballos atendendo ás pautas proporcionadas, con orde, estrutura e limpeza e utilizando programas de presentación.

 B1.6. Integración nas tecnoloxías da información e a comunicación no proceso de aprendizaxe.

 a

CURSO

 CD  CAA

 CSC

 CAA

 CAA  CCEC

 CSIEE  CAA

 B1.10. Coñecemento da normativa básica de circulación en rúas e estradas.

 EFB1.3.4. Participa na recollida e  CSC organización de material utilizado nas clases.

 B1.11. Identificación e respecto, ao realizar saídas fóra do colexio, dos sinais básicos de tráfico que afectan aos peóns e peoas e ás

 EFB1.3.5. Acepta formar parte do grupo que lle corresponda e o resultado das competicións con deportividade.

283

 2º e 3º Trimestre

 CSC  CAA

 Ao longo de todo o curso

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN FÍSICA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

persoas ciclistas.

Estándares de aprendizaxe  EFB1.3.6. Recoñece e respecta as normas de educación viaria en contornos habituais e non habituais.

QUINTO Competencias clave  CSC  CAA

Temporalización  Ao longo de todo o curso

BLOQUE 2. O CORPO: IMAXE E PERCEPCIÓN  b  k  m

 B2.1. Valoración e aceptación da propia realidade corporal e a das demais persoas mostrando unha actitude crítica cara ao modelo estético-corporal socialmente vixente.

 B2.1. Valorar, aceptar e respectar a propia realidade corporal e a dos e das demais, mostrando unha actitude reflexiva e crítica.

 B2.2. Seguridade, confianza nun mesmo e nas demais persoas.  B2.3. Autonomía persoal: autoestima, expectativas realistas de éxito.

 EFB2.1.1. Respecta a diversidade de realidades corporais e de niveis de competencia motriz entre os nenos e nenas da clase.

 CSC

 EFB2.1.2. Toma de conciencia das esixencias e valoración do esforzo que comportan as aprendizaxes de novas habilidades.

 CSC

 CAA

 Ao longo de todo o curso

 CAA  CSIEE

BLOQUE 3. HABILIDADES MOTRICES  b  j  k

 B3.1. Adaptación da execución das habilidades motrices a situacións de práctica de complexidade crecente, con eficiencia, seguridade e creatividade.  B3.2. Realización combinada de desprazamentos, saltos, xiros, lanzamentos e recepcións.

 B3.1. Resolver situacións motrices con diversidade de estímulos e condicionantes espazo-temporais, seleccionando e combinando as habilidades motrices básicas e adaptándoas ás condicións establecidas de forma eficaz.

 EFB3.1.1. Realiza desprazamentos adaptándose a diferentes tipos de contornos e de actividades físico-deportivas e artísticoexpresivas axustándose a parámetros espazo-temporais e intentando manter o equilibrio postural.

 CSC  CCEC  CAA  CSIEE

 EFB3.1.2. Realiza a habilidade motriz básica  CSC de salto adaptándose a diferentes tipos de  CCEE contornos e de actividades físico-deportivas e

284

 1º Trimestre

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN FÍSICA Contidos  B3.3. Adaptación das habilidades motrices a contornos de práctica non habituais que favorezan toma de decisións, con seguridade e autonomía: o medio natural.  B3.4. Control e dominio motor e corporal desde unha formulación previa á acción.  B3.5. Mellora das capacidades físicas básicas de forma xenérica e orientada á execución das habilidades motrices, recoñecendo a influencia da condición física na mellora destas.  B3.6. Autonomía e confianza nas propias habilidades motrices en situacións e contornos non habituais.  B3.7. Valoración do esforzo e o traballo ben executado desde o punto de vista motor como base para a propia superación.  B3.8. Disposición favorable a participar en actividades físicas diversas aceptando as propias posibilidades e limitacións, así como a existencia de diferenzas no nivel de habilidade.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

artístico-expresivas, axustando a súa  CAA realización aos parámetros espazo-temporais  CSIEE e intentando manter o equilibrio postural.  EFB3.1.3. Adapta as habilidades motrices básicas de manipulación de obxectos (lanzamento, recepción, golpeo etc.) a diferentes tipos de contornos e de actividades físico-deportivas e artístico-expresivas interiorizando e aplicando os xestos cos segmentos dominantes e iniciando a práctica cos non dominantes.

 CSC

 EFB3.1.4. Aplica as habilidades motrices de xiro a diferentes tipos de contornos e de actividades físico-deportivas e artísticoexpresivas tendo en conta os dous eixes corporais e os dous sentidos, e axustando a súa realización aos parámetros espazotemporais e intentando manter o equilibrio postural.

 CSC

 EFB3.1.5. Mantén o equilibrio en diferentes posicións e superficies.

 CSC

 CCEE  CAA  CSIEE

 CAA  CSIEE

 EFB3.1.6. Realiza actividades físicas e xogos  CSC no medio natural ou en contornos non  CAA habituais, adaptando as habilidades motrices  CSIEE á diversidade e incerteza procedente da

285

 Ao longo de todo o curso

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN FÍSICA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

contorno e ás súas posibilidades. BLOQUE 4. ACTIVIDADES FÍSICAS ARTÍSTICO EXPRESIVAS  b  d  j  k  m  o

 B4.1. O corpo e o movemento. Exploración, conciencia e gozo das posibilidades e recursos da linguaxe corporal.  B4.2. Recoñecemento e utilización creativa das zonas corporais e compoñentes do movemento expresivo: espazo, tempo e a intensidade. Zonas corporais: de equilibrio (pernas e pés), de forza (centro de gravidade corporal), de autoridade (peito, ombreiros, brazos) e expresiva (rostro, mirada e pescozo).  B4.3. Expresión e comunicación de sentimentos e emocións individuais e compartidas a través do corpo, o xesto e o movemento.  B4.4. Execución de bailes ou danzas do folclore popular galego valorando a importancia da súa conservación e difusión. Execución de danzas do mundo valorando a diversidade como factor de enriquecemento

 B4.1. Utilizar os recursos expresivos  EFB4.1.1. Representa personaxes, do corpo e o movemento, de forma situacións, ideas, sentimentos utilizando os estética e creativa, comunicando recursos expresivos do corpo sensacións, emocións e ideas. individualmente, en parellas ou en grupos.

 CCEC  CSC  CAA

 EFB4.1.2. Representa ou expresa  CCEC movementos a partir de estímulos rítmicos ou  CSC musicais, individualmente, en parellas ou  CAA grupos.  EFB4.1.3. Coñece e leva a cabo bailes e danzas representativas da cultura galega e doutras culturas, seguindo unha coreografía básica.

 CCEC

 EFB4.1.4. Constrúe e leva a cabo composicións grupais en interacción cos compañeiros e compañeiras utilizando os recursos expresivos do corpo e partindo de estímulos musicais ou plásticos.

 CCEC

286

 CAA  CSC  CSIEE

 CAA  CSC

 3º trimestre

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN FÍSICA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

individual e colectivo.  B4.5. Participación na composición e execución de producións grupais a partir de estímulos rítmicos, musicais, poéticos... Elaboración de bailes, coreografías simples ou montaxes expresivas.  b  d  j  k

 B4.6. Desenvolvemento das  B4.2. Relacionar os conceptos habilidades motrices básicas, específicos de Educación física e os xenéricas e específicas e da introducidos noutras áreas coa condición física, participando en práctica de actividades artísticoactividades artístico-expresivas. expresivas. Recoñecer e valorar a posibilidade de cambiar as montaxes ou coreografías de actividades artístico-expresivas (espazos, materiais, tempos...) para adaptalas ás necesidades do grupo.

 EFB4.2.1. Identifica a capacidade física básica implicada de forma máis significativa nas actividades expresivas.

 CMCCT

 EFB4.2.2. Recoñece a importancia do desenvolvemento das capacidades físicas para a mellora das habilidades motrices implicadas nas actividades artísticoexpresivas.

 CMCCT

 CSC

 Ao longo de todo o curso

 CAA

 CAA  CSC

BLOQUE 5. ACTIVIDADE FÍSICA E SAÚDE  a  b  k

 B5.1. Autonomía na hixiene  B5.1. Recoñecer os efectos do corporal (vestimenta e aseo tras o exercicio físico, a hixiene, a exercicio) e adquisición de alimentación e os hábitos posturais hábitos posturais e alimentarios sobre a saúde e o benestar, saudables (incluída a correcta manifestando unha actitude hidratación durante e despois do responsable cara a un mesmo.

 EFB5.1.1. Ten interese por mellorar as capacidades físicas.

 CSIEE

 EFB5.1.2. Relaciona os principais hábitos de alimentación coa actividade física (horarios de comidas, calidade/cantidade dos

 CSC

287

 CAA

 CAA  CMCT

 Ao longo de todo o curso

ÁREA

EDUCACIÓN FÍSICA

Obxectivos

Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

exercicio).  B5.2. Recoñecemento dos beneficios da actividade física na saúde integral da persoa e identificación crítica das prácticas pouco saudables (sedentarismo, abuso do lecer audiovisual, adicción ás novas tecnoloxías, consumo de tabaco ou alcohol...). Valoración do xogo e o deporte como alternativas aos hábitos nocivos para a saúde.  B5.3. Adquisición de hábitos de quecemento (global e específico), de dosificación do esforzo e recuperación, necesarios para previr lesións.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

alimentos inxeridos etc.).  EFB5.1.3. Recoñece os efectos beneficiosos do exercicio físico para a saúde e os prexudiciais do sedentarismo, dunha dieta desequilibrada e do consumo de alcohol, tabaco e outras substancias..

 CSC  CAA

 Ao longo de todo o curso

 CSIEE

 EFB5.1.4. Adopta hábitos posturais axeitados  CSC na súa vida cotiá e na práctica da actividade  CAA física, recoñecendo a súa importancia para  CCL saúde.  CSIEE  CMCT  EFB5.1.5. Realiza os quecementos de forma autónoma e sistemática.

 CSC  CAA  CSIEE

 k

 B5.4. Mellora da condición física orientada á saúde en función do desenvolvemento psicobiolóxico.

 B5.2. Mellorar o nivel das súas  EFB5.2.1. Mostra unha mellora global con capacidades físicas, regulando e respecto ao seu nivel de partida das dosificando a intensidade e duración capacidades físicas orientadas á saúde. do esforzo, tendo en conta as súas posibilidades e a súa relación coa  EFB5.2.2. Relaciona a frecuencia cardíaca e saúde. respiratoria, con distintas intensidades de esforzo.  EFB5.2.3. Comeza a adaptar a intensidade do seu esforzo ao tempo de duración da

288

 CAA  CSIEE  CSC  CAA  CMCCT  CSC  CAA  CSIEE

 3º Trimestre

ÁREA Obxectivos

EDUCACIÓN FÍSICA Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe actividade.

 k

 B5.5. Recoñecemento e aplicación das medidas básicas de prevención e seguridade na práctica de actividade física en relación coa execución motriz e co uso de materiais e espazos.

 B5.3. Identificar e interiorizar a importancia da prevención, a recuperación e as medidas de seguridade na realización da práctica da actividade física.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 CSC

 EFB5.3.1. Explica as lesións e enfermidades  CCL deportivas máis comúns, así como as accións  CAA preventivas e os primeiros auxilios básicos.  CSC

 2º e 3º Trimestre

 CMCCT

 B5.6 Valoración da actividade física como factor esencial no mantemento e mellora da saúde. Aprecio, gusto e interese polo coidado do corpo. BLOQUE 6. OS XOGOS E ACTIVIDADES DEPORTIVAS  a  b  k  m

 d  k  m

 B6..1 Uso adecuado das estratexias básicas dos xogos relacionadas coa cooperación, a oposición e a cooperaciónoposición.

 EFB6.1.1. Utiliza os recursos adecuados para  CSC resolver situacións básicas de táctica  CSIEE individual e colectiva en diferentes situacións  CAA motrices.

 B6.2. Aceptación e respecto cara ás normas, regras e persoas que participan no xogo. Elaboración e cumprimento dun código de xogo limpo.

 B6.1. Resolver retos tácticos elementais propios do xogo e de actividades físicas, con ou sen oposición, aplicando principios e regras para resolver as situacións motrices, actuando de forma individual, coordinada e cooperativa e desempeñando as diferentes funcións implícitas en xogos e actividades

 EFB6.1.2. Realiza combinacións de habilidades motrices básicas axustándose a un obxectivo e a uns parámetros espazotemporais.

 CAA

 B6.3. O xogo e o deporte como fenómenos sociais e culturais. Práctica de xogos e actividades

 B6.2. Coñecer e poñer en práctica a diversidade de actividades físicas, lúdicas, deportivas, en especial as

 EFB6.2.1. Recoñece as diferenzas, características entre xogos populares, deportes colectivos, deportes individuais e

 CCL

289

 Ao longo de todo o curso

 CSIEE  CSC

 CCEE  CAA

 Ao longo de todo o curso

ÁREA Obxectivos  o

EDUCACIÓN FÍSICA Contidos deportivas de diferentes modalidades con dificultade crecente.

Criterios de avaliación

 b  k

 B6.5. Desenvolvemento das  B6.3. Relacionar os conceptos habilidades motrices básicas, específicos de Educación física e os xenéricas e específicas e da introducidos noutras áreas coa condición física, participando en práctica de actividades físicoxogos predeportivos e en deportivas. predeportes. Recoñecer e valorar a posibilidade de cambiar as regras de xogo (espazos, materiais, tempos...) para adaptalas ás necesidades do grupo.  B6.6. Uso adecuado das estratexias básicas dos xogos relacionadas coa cooperación, a oposición e a cooperaciónoposición.

Estándares de aprendizaxe

de Galicia.

 B6.4. Coñecemento, práctica e valoración dos xogos e deportes tradicionais de Galicia. Coñecemento e práctica de xogos doutras culturas.

 a

CURSO

actividades na natureza.

QUINTO Competencias clave  CSC

 EFB6.2.2. Recoñece a riqueza cultural, a historia e a orixe dos xogos e os deportes tradicionais de Galicia.

 CCEC

 EFB6.2.3. Realiza distintos xogos e deportes tradicionais de Galicia respectando principios e regras destes.

 CCEC

 EFB6.3.1. Identifica a capacidade física básica implicada de forma máis significativa nos exercicios.

 CMCCT

 EFB6.3.2. Recoñece a importancia do desenvolvemento das capacidades físicas para a mellora das habilidades motrices.

 CMCCT

 EFB6.3.3. Distingue en xogos e deportes individuais e colectivos estratexias de cooperación e de oposición.

 CMCCT

 3º Trimestre

 CAA  CSC  3º Trimestre

 CAA  CSC

 CSC  CAA

 CAA  CSC

 EFB6.3.4. Describe os exercicios realizados,  CMCCT usando os termos e coñecementos que sobre  CCL o aparello locomotor se desenvolven na área  CSC de Ciencias da natureza.  CAA

290

Temporalización

 Ao longo de todo o curso

ÁREA

EDUCACIÓN FÍSICA

Obxectivos  k

Contidos

Criterios de avaliación

 B6.7. Iniciación ao deporte de  B6.4. Manifestar respecto cara ao orientación (colexio, parque, contorno e o medio natural nos medio natural). Toma de contacto xogos e actividades ao aire libre, co compás. Participación na identificando e realizando accións organización e desenvolvemento concretas dirixidas á súa de xogos de orientación. preservación.

 m  o

CURSO Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

 EFB6.4.1. Faise responsable da eliminación dos residuos que se xeran as actividades no medio natural.

 CSC

 EFB6.4.2. Utiliza os espazos naturais respectando a flora e a fauna do lugar.

 CSC

Temporalización  3º Trimestre

 CAA

 3º Trimestre

 CAA

 B6.8. Práctica responsable de actividades físicas lúdicas e deportivas nas saídas á contorno natural de Galicia.  B6.9. Coñecemento, goce, coidado e valoración da natureza.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE



Axustar as accións do corpo aos cambios nas condicións da actividade, de maneira económica e eficaz, incidindo nos mecanismos de percepción, de decisión e de control motor.



Adaptar os desprazamentos, saltos e xiros a diferentes contornos que poidan presentar incerteza, sexan coñecidos ou descoñecidos.



Lanzar, pasar e recibir pelotas ou outros móviles de maneira controlada nos xogos ou actividades motrices e deportivas que o requiran, axustándose axeitadamente á situación no terreo de xogo, ás distancias e ás traxectorias.

291



Incrementar globalmente a condición física, axustando a súa actuación ao coñecemento das propias posibilidades e limitacións corporais e de movemento.



Construír composicións grupais interaccionando coas demais persoas, utilizando os recursos expresivos do corpo e do movemento, dos materiais e dos obxectos e atendendo a estímulos musicais, plásticos ou verbais.



Identificar algunhas das relacións que se establecen entre a práctica correcta e habitual da actividade física e a mellora da saúde e da calidade de vida e actuar de acordo con elas.



Actuar coordinada e cooperativamente coas persoas que compoñen o propio equipo para resolver retos ou opoñerse ás do equipo contrario nun xogo ou actividade deportiva colectiva, establecendo relacións construtivas e equilibradas.



Identificar como valores fundamentais dos xogos e das actividades deportivas o esforzo persoal e as relacións co grupo, resolvendo de forma crítica as situacións conflitivas que poidan xurdir.



Coñecer, practicar e valorar xogos e deportes populares tradicionais de Galicia, recompilando información sobre eles e interesándose pola súa conservación.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

1. Competencias sociais e cívicas – Describir situacións e vivencias persoais partindo de preguntas pautadas sobre o tema. – Desenvolver as habilidades sociais de respecto cara aos demais sen discriminación por diferenzas corporais físicas, sociais ou sexuais.

292

– Valorar a importancia de colaborar á hora de resolver exercicios e realizar actividades colectivas. – Respectar as regras do xogo e adquirir o hábito do xogo limpo nas actividades deportivas. – Apreciar o valor social que pode ter o deporte como medio para facilitar a integración, o respecto e a relación entre as persoas. – Utilizar a actividade deportiva e as actividades expresivas para facilitar a relación, a integración e o respecto e a cooperación cos demais. – Aprender a convivir respectando e cumprindo as normas viais. 2. Conciencia e expresións culturais – Apreciar as manifestacións culturais tradicionais relacionadas coa actividade física e co deporte. – Realizar debuxos e aplicar diferentes técnicas plásticas. – Representar a figura humana en distintas posicións articulares e tendo en conta os diferentes segmentos que a forman. – Valorar a riqueza cultural que determinan a historia e as manifestacións deportivas. – Realizar traballos manuais seguindo as instrucións que se propoñen. – Representar mediante un debuxo a información dun texto. – Coñecer e valorar as manifestacións artísticas que se fundamentan na expresividade corporal. 3. – – – – – – –

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor Expresar as preferencias persoais en materia de xogos e deportes. Coñecerse a un mesmo e as posibilidades do movemento articular. Interactuar co espazo circundante, moverse nel e resolver problemas nos que interveñan obxectos. Aprender e desenvolver autonomamente hábitos de coidado persoal relacionados coa actividade física e coa saúde. Coñecer a forma de actuar nun caso de accidente ou lesión leve. Asumir a propia responsabilidade nas regras dun xogo. Autoavaliar o seu propio comportamento en relación ás normas viais.

293

4. – – – – – – –

Competencia para aprender a aprender Entender e valorar a educación física como un elemento indispensable para preservar a saúde. Establecer correspondencias entre as diversas informacións traballadas no tema. Aplicar os conceptos do tema para desenvolverse no medio. Argumentar e comprender as razóns a favor ou en contra de determinados comportamentos relacionados coa saúde. Valorar os novos coñecementos como un elemento que enriquece a vida persoal e social. Diferenciar distintos deportes e xogos a partir do material que se utiliza neles. Interesarse por coñecer e aplicar os novos coñecementos.

5. – – – – – – –

Tratamento da información e competencia dixital Analizar e cubrir un modelo de cuestionario. Observar ilustracións analizando a información que nos transmiten e aplicando a discriminación visual. Clasificar datos seguindo determinados criterios. Usar a Internet para a procura e compilación de información. Interpretar datos da vida cotiá presentados en forma de táboas. Asociar unha imaxe á súa etiqueta correspondente. Iniciarse na procura de certas informacións e datos coa axuda do/a mestre/a ou consultando outras fontes.

6. – – – – – –

Competencia en comunicación lingüística Expresarse correctamente, de xeito oral e escrito, aplicando o vocabulario específico do tema. Ler e comprender o contido dun texto, ampliando o vocabulario específico sobre o tema. Expresar oralmente o observado nunha imaxe e respectar as intervencións dos/as compañeiros/as. Localizar nun texto a información suficiente para responder as preguntas que se formulan. Describir e definir as características básicas dos diferentes deportes de base. Narrar de xeito coherente e ordenado un acontecemento, unha experiencia, un conto, unha historia, etc.

294

– Acompañar a expresión oral con outros elementos comunicativos non verbais como os xestos, a postura, a intensidade da voz, ou a entoación. 7. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía – – – –

Utilizar táboas e gráficos estatísticos para a presentación e a análise de diversos datos. Identificar as simetrías e proporcións corporais. Utilizar os segmentos corporais como escala de medida. Orientarse no espazo próximo seguindo unha secuencia de instrucións, tomando de referencia o propio corpo e as referencias topolóxicas. – Utilizar o cálculo matemático para coñecer o ritmo cardiaco e resolver problemas sinxelos. – Interpretar as distintas formas de anotación de puntuacións en diferentes deportes. – Comparar as formas xeométricas de diferentes sinais viais. PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

INTRODUCIÓN A avaliación entendémola coma unha descrición dos resultados do proceso de aprendizaxe, observando e valorando os cambios obtidos ao longo deste proceso. Para lévala adiante tentaremos dar resposta a catro preguntas básicas:

295

Que avaliar? O proceso, os compoñentes do proceso ensino-aprendizaxe: obxectivos, metas que deben alcanzar os alumnos a partir duns contidos, a través de actuacións (actividades), que se estruturan e organizan dunha maneira determinada (métodos), utilizando medios adecuados (recursos).

A quen avaliar? -Ao alumno (obxectivos e contidos). -Ao profesor (actividades, métodos e recursos).

Cando? -Ao alumno: Con referencia ao alumno realizaremos tres tipos de avaliación: inicial, continua e final. -Ao proceso: A través dun proceso que implique tres fases: diagnóstica, formativa e sumativa.

296

Como? Atendendo a unhas pautas e a uns criterios que imos redactar a seguir.

EXPLORACIÓN INICIAL OU AVALIACIÓN PREVIA As actividades de avaliación inicial realizadas para dictaminar o nivel dos alumn@s, a partir das cales deseñarei as actividades de ensino-aprendizaxe, revelan un nivel alto en canto á consecución de obxectivos de tipo procedimental, destacando o bloque de habilidades e destrezas e o dos xogos. Con todo, o nivel de consecución de obxectivos de tipo conceptual e actitudinal, parece, polo observado na realización destas actividades, bastante deficiente. PAUTAS DE AVALIACIÓN -Avaliación personalizada dos nenos observando a progresión dentro das capacidades individuais dos mesmos. -Ter en conta a asistencia, o material e a actitude na clase. -Ficha de seguimento do proceso de aprendizaxe na área. -Realización de diversos tests (motores e físicos).

297

-Marcar os criterios de avaliaciรณn por ciclos.

SISTEMAS DE CUALIFICACIร N. INSUFICIENTE: non acadados de maneira suficiente o 50% dos criterios. SUFICIENTE: acadados de forma suficiente o 50% dos criterios. BEN: acadados bastante ben mรกis do 50% dos criterios. NOTABLE: acadados ben mรกis do 75% dos criterios. SOBRESALIENTE: acadados moi ben mรกis do 75% dos criterios.

298

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

ITEMS Comprensión e asimilación dos contidos Realización e execución das actividades Esforzo e interés por superarse Cumprimento das normas e respeto aos materiais

3º CICLO 20% 60% 10% 10%

Os resultados da avaliación expresaranse nos termos de Insuficiente (IN) para as cualificacións negativas, Suficiente (SU), Ben (BE), Notable (NT) ou Sobresaliente (SB) para as cualificacións positivas. A estes termos achegaráselles unha cualificación numérica, sen empregar decimais, nunha escala de un a dez, coas seguintes correspondencias. En cumprimento do Decreto 105/2014, do 4 de setembro de 2014, polo que se establece o currículo da Educación Primaria na Comunidade Autónoma de Galicia, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación, aos que se lles achegará unha cualificación numérica: - Sobresaliente (9 ou 10) - Notable (7 ou 8)

299

- Ben (6) - Suficiente (5) - Insuficiente (1,2,3,ou 4)

En E.F. valorarase fundamentalmente a realización das actividades, xa que esencia é un traballo práctico con algúns conceptos básicos de teoría e fundamentalmente o xogo dominará a maioría das actividades. Os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación: - Sobresaliente (90% ou 100%), -Notable (70%ou 80%), Ben (60%), Suficiente(50%),Insuficiente (menos do 50%).

300

301

ÁREA DE VALORES SOCIAIS E CÍVICOS

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 1. A IDENTIDADE E A DIGNIDADE DA PERSOA  m  k

 m  a

 B1.1. O autoconcepto. A autovaloración; os trazos de personalidade. A autoconciencia emocional. A respectabilidade e a dignidade persoal. O estilo persoal positivo.

 B1.1. Construír o estilo persoal  VSCB1.1.1. Actúa de forma baseándose na respectable e digna. respectabilidade e na dignidade persoal.

 CSC

 B1.2. As emocións. Identificación, recoñecemento, expresión e verbalización. Causas e consecuencias. Asociación pensamento-emoción.

 B1.2. Estruturar un pensamento efectivo e independente empregando as emocións de forma positiva.

 VSCB1.2.1. Utiliza, de xeito guiado, estratexias de reestruturación cognitiva.

 CAA

 VSCB1.2.2. Aplica o autocontrol á toma de decisión e á resolución de conflitos.

 CSC

 B1.3. O autocontrol. A regulación dos sentimentos. As estratexias de reestruturación cognitiva. A resiliencia.

 b

 B1.4. A responsabilidade. O sentido



CSIEE

 Ao longo de todo o curso.  CSIEE

 VSCB1.2.3. Expresa os seus  CSC sentimentos, necesidades e dereitos,  CSIEE á vez que respecta os dos e das  CCL demais nas actividades cooperativas.  B1.3. Desenvolver o propio

 VSCB1.3.1. Traballa en equipo

302

 CSC

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos do compromiso respecto a un mesmo e ás demais persoas. Valoración do erro como factor de aprendizaxe e mellora.

 b  m

 a  c

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

potencial, mantendo unha motivación intrínseca e esforzándose para o logro de éxitos individuais e compartidos.

valorando o esforzo individual e colectivo e asumindo compromisos para a consecución de obxectivos.  VSCB1.3.2. Realiza unha autoavaliación responsable da execución das tarefas, expresando propostas de mellora.

QUINTO Competencias clave

 CSC  CAA  CSIEE

 VSCB1.4.1. Utiliza o pensamento  CSC creativo na análise de problemas e na  CSIEE formulación de propostas de actuación.  VSCB1.4.2. Sabe facer fronte á incerteza, ao medo ou ao fracaso.

 CSC

 B1.6. A iniciativa. O emprendemento. A automotivación. A autoproposta de desafíos. A importancia da iniciativa privada na vida económica e social.

 VSCB1.5.1. Identifica, define problemas sociais e cívicos e achega solucións potencialmente efectivas.

 CSIEE

 B1.5. Desenvolver a autonomía e a capacidade de emprendemento para conseguir logros persoais responsabilizándose do ben común.

 B1.8. A toma de decisións persoais  B1.6. Propoñerse desafíos e meditadas: técnicas e recursos. levalos a cabo mediante unha Causas e consecuencias das accións toma de decisión persoal, propias.O sentido do compromiso meditada e responsable,

 CSIEE

 CSC

 VSCB1.5.2. Define e formula  CSC claramente problemas de convivencia  CCL e achega solucións potencialmente efectivas.  VSCB1.6.1. Identifica vantaxes e inconvenientes dunha posible solución antes de tomar unha decisión ética.

303

Temporalización

 CSIEE

 B1.5. A autonomía persoal e a  B1.4. Adquirir capacidades autoestima. Seguridade nun mesmo e para tomar decisións de forma nunha mesma, iniciativa, autonomía independente, manexando as para a acción, confianza nas propias dificultades para superar posibilidades. A toma de decisións frustracións e sentimentos persoal meditada. Tolerancia á negativos ante os problemas. frustración

 B1.7. Busca e elaboración de información por diversas fontes.

 b

CURSO

 CSC  CSIEE

 Ao longo de todo o curso.

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos

Criterios de avaliación

respecto a un mesmo e ás demais persoas.

desenvolvendo un bo sentido do compromiso respecto a un mesmo e ás demais persoas.

CURSO Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

BLOQUE 2. A COMPRENSIÓN E O RESPECTO NAS RELACIÓNS INTERPERSOAIS  m

 B2.1. As habilidades de comunicación. A percepción e o emprego do espazo físico na comunicación. Os elementos da comunicación non verbal que favorecen o diálogo: ton de voz e maneira de falar. Adecuación a diferentes contextos.

 B2.1. Expresar opinións,  VSCB2.1.1. Emprega sentimentos e emocións, apropiadamente os elementos da empregando coordinadamente comunicación verbal e non verbal, a linguaxe verbal e non verbal. para expresar con coherencia opinión, sentimentos e emocións.

 CCL  CSC

 VSCB2.1.2. Emprega a comunicación  CCL verbal en relación coa non verbal en  CSC exposicións orais e debates.  CAA  CSIEE

 b  m 

 B2.2. Estratexias da linguaxe oral como instrumento de comunicación: escoitar, preguntar, argumentar.

 B2.2. Utilizar habilidades de escoita e o pensamento de perspectiva con empatía.

 VSCB2.2.1. Dialoga interpretando e dando sentido ao que oe.

 CCL

 VSCB2 2.2 Realiza actividades cooperativas detectando os sentimentos e pensamentos que subxacen no que se está a dicir.

 CCL

 VSCB2.2.3. Colabora en proxectos grupais escoitando activamente, demostrando interese polas outras persoas.

 CAA

304

 CSC

 CSC  CSIEE

 CSIEE  CSC  CCL

 Ao longo de todo o curso.

ÁREA Obxectivos  c  m  e

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos  B2.3. Os elementos da comunicación que favorecen o diálogo. Iniciación, mantemento e finalización de conversas. Identificación, recoñecemento e análise de hábitos que facilitan e dificultan a comunicación.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

 B2.3. Iniciar, manter e finalizar  VSCB2.3.1. Comunícase conversas cunha maneira de empregando expresións para mellorar falar adecuada aos a comunicación e facilitar o interlocutores e ao contexto, achegamento co seu interlocutor nas tendo en conta os factores que conversas. inhiben a comunicación para superar barreiras e os que  VSCB2.3.2. Comparte sentimentos permiten lograr proximidade. durante o diálogo

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 CCL  CSC

 CCL  CSC  CSIEE

 VSCB2.3.3.Utiliza os elementos que contribúen ao diálogo.  VSCB2.3.4.Recoñece os elementos que bloquean a comunicación en diferentes situacións.  e  m

 b  m

 B2.4. A aserción. Exposición e defensa das ideas propias con argumentos fundados e razoables empregando estratexias de comunicación construtivas.

 B2.4.Empregar a aserción.

 CCL  CSC  CL  CSC

 VSCB2.4.1. Realiza unha defensa  CCL tranquila e respectuosa das posicións  CSC persoais.  CSIEE  VSCB2.4.2. Emprega a linguaxe positiva.

 B2.5.O diálogo. A busca do mellor  B2.5. Dialogar creando  VSCB2.5.1. Infire, de xeito guiado, e argumento. A creación de pensamentos compartidos con dá o sentido adecuado á expresión pensamentos compartidos a través do outras persoas para atopar o das demais persoas. diálogo. A inferencia e o sentido da mellor argumento. expresión dos e das demais. A  VSCB2.5.2. Relaciona diferentes

305

 CCL  CSC  CCL  CSC

 CCL

 Ao longo de todo o curso.

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

escoita activa e a axuda.

 c  m

 B2.6. A intelixencia interpersoal. A empatía: atención, escoita activa, observación e análise de comportamentos. O altruísmo.

ideas e opinións para atopar os seus aspectos comúns.  B2.6. Establecer relacións interpersoais positivas empregando habilidades sociais.

 VSCB2.6.1. Interacciona con empatía.

 o

Competencias clave  CSC  CAA  CSC  CCL

 CSC

 B2.7. O respecto, a tolerancia e a  B2.7. Actuar con tolerancia  VSCB2.7.1.Comprende e aprecia  CSC valoración do outro. As diferenzas comprendendo e aceptando as positivamente as diferenzas culturais. culturais. Análise de situacións na diferenzas. escola e fóra dela que producen sentimentos positivos ou negativos no alumnado.  B2.8. A diversidade. Respecto polos costumes e modos de vida diferentes ao propio.

 c  m

 B2.9. As condutas solidarias. A disposición de apertura cara aos demais: compartir puntos de vista e sentimentos. As dinámicas de cohesión de grupo.  B2.10. Creación de textos empregando a linguaxe verbal e non verbal para comunicar ideas, sentimentos e situacións.

 B2.8. Contribuír á mellora do clima do grupo amosando actitudes cooperativas e establecendo relacións respectuosas.

Temporalización

 CSIEE  VSCB2.6.2 Emprega diferentes habilidades sociais.

 a

QUINTO

 VSCB2.8.1. Forma parte activa das dinámicas do grupo.

 CSC

 VSCB2.8.2. Establece e mantén relacións emocionais amigables, baseadas no intercambio de afecto e a confianza mutua.

 CSC

 VSCB2.8.3. Consegue a aceptación

 CSC

306

 CSIEE

 Ao longo de todo o curso.

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe dos compañeiros e compañeiras.  VSCB2.8.4. Expón en historias creativas as características da relación da amizade.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 CSIEE  CCL

 Ao longo de todo o curso.

 CSC  CCEC  CD  CAA

BLOQUE 3. CONVIVENCIA E OS VALORES SOCIAIS  b  m

 B3.1. Aplicación dos valores cívicos  B3.1. Resolver problemas en  VSCB3.1.1. Desenvolve proxectos e en situacións de convivencia no colaboración, poñendo de resolve problemas en colaboración. contorno inmediato (familia, centro manifesto unha actitude aberta escolar, grupo, amizades, localidade). cara aos demais e  VSCB3.1.2. Pon de manifesto unha Desenvolvemento de actitudes de compartindo puntos de vista e actitude aberta cara aos demais comprensión e solidariedade. sentimentos. compartindo puntos de vista e Valoración do diálogo para solucionar sentimentos durante a interacción os conflitos de intereses en relación social na aula. coas demais persoas.

 CSC  CSIEE  CSC  CSIEE

 Ao longo de todo o curso.

 B3.2 Responsabilidade no exercicio dos dereitos e dos deberes individuais nos grupos nos que se integra e participación nas tarefas e decisións.  b

 B3.3. A interdependencia e a cooperación. A interdependencia positiva e a participación equitativa.

 B3.2. Traballar en equipo favorecendo a interdependencia positiva e

 VSCB3.2.1. Amosa boa disposición para ofrecer e recibir axuda para a aprendizaxe.

307

 CAA  CSIEE  CSC

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos As condutas solidarias. A aceptación incondicional do outro. A resolución de problemas en colaboración. Compensación de carencias dos e das demais. A disposición de apertura cara ao outro, o compartir puntos de vista e sentimentos.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

QUINTO Competencias clave

Temporalización

amosando condutas solidarias.  VSCB3.2.2. Recorre ás estratexias de  CAA axuda entre iguais.  CSIEE  CSC  VSCB3.2.3. Respecta as regras durante o traballo en equipo.

 CSC

 B3.4. Estruturas e técnicas da aprendizaxe cooperativa.  a

 B3.5. Valoración da necesidade de  B3.3. Implicarse na  VSCB3.3.1. Argumenta a necesidade normas compartidas que regulan a elaboración e no respecto das de que existan normas de convivencia frutífera no ámbito social. normas da comunidade convivencia nos diferentes espazos Elaboración de normas de educativa empregando o de interacción social. convivencia da aula e do centro sistema de valores persoal que positivas, facilitadoras e asumidas constrúe a partir dos valores  VSCB3.3.2. Participa na elaboración polo grupo e pola comunidade. universais. das normas da aula.

 CCL  CSC

 CCL  CSC  CSIEE

 c  m

 B3.6. A resolución de conflitos. A linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos persoais. As fases da mediación formal. A transformación do conflito en

 VSCB3.3.3. Respecta as normas do centro escolar.

 CSC

 B3.4. Participar activamente na  VSCB3.4.1. Resolve os conflitos de vida cívica de forma pacífica e modo construtivo. democrática transformando o conflito en oportunidade,  VSCB3.4.2. Sigue as fases da coñecendo e empregando as mediación en situacións reais e fases da mediación e usando a simulacións.

 CSC

308

 CSIEE  CSC  CSIEE

 Ao longo de todo o curso.

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos oportunidade.

CURSO

Criterios de avaliación linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos persoais.

Estándares de aprendizaxe  VSCB3.4.3.Manexa a linguaxe positiva na comunicación de pensamentos, intencións e posicionamentos nas relacións interpersoais.

QUINTO Competencias clave  CCL  CSC

 VSCB3.4.4. Analiza as emocións,  CSC sentimentos, posibles pensamentos e  CSIEE puntos de vista das partes en conflito.   d

 a  m

 B3.7. A responsabilidade social e a  B3.5. Comprender o sentido da  VSCB3.5.1. Razoa o sentido da xustiza social. Identificación e análise responsabilidade social e a responsabilidade social e da xustiza crítico das causas que provocan xustiza social empregando a social. situacións de marxinación, de capacidade de reflexión, discriminación e de inxustiza social. síntese e estruturación.  VSCB3.5.2. Identifica e analiza criticamente desigualdades sociais.

 B3.8. Desenvolvemento de actitudes de comprensión, de superación de prexuízos e de estereotipos, de cooperación e de solidariedade ante problemas e necesidades doutras persoas. Protección e amparo das persoas máis desfavorecidas.

 B3.6. Practicar o altruísmo no contorno próximo sensibilizando sobre o seu valor.

 CAA

 Ao longo de todo o curso.

 No 2º e 3º Trimestres.

 CSC

 CSC  CSIEE

 VSCB3.5.3. Describe condutas solidarias.

 CSC

 VSCB3.6.1. Amósase xeneroso no seu contorno próximo.

 CSC

 VSCB3.6.2. É capaz de sensibilizar sobre causas altruístas realizando exposicións orais sobre o seu valor e cometidos.

 CCL

 VSCB3.6.3. Colabora en causas

 CSC

309

Temporalización

 CCL

 CSC  CSIEE

 Ao longo de todo o curso.

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe altruístas en colaboración coa comunidade educativa

 a  m

 a  d

QUINTO Competencias clave  CSIEE

 B3.9. Os dereitos e deberes. A  B3.7. Crear un sistema de  VSCB3.7.1. Coñece e respecta os Declaración Universal dos Dereitos valores asumindo os dereitos e dereitos e deberes do alumnado. Humanos: liberdade de expresión e deberes do alumnado, opinión. A liberdade de pensamento, realizando xuízos morais de  VSCB3.7.2. Realiza xuízos morais, de de conciencia e de relixión. A análise situacións escolares e xeito guiado, de situacións escolares. de feitos discriminatorios: maltrato. resolvendo dilemas morais con Exclusión de minorías étnicas, os supostos prácticos.  VSCB3.7.3 Xustifica as súas campos de concentración, o actuacións en base a valores holocausto. Os dereitos e deberes do persoais como a dignidade, a alumnado. liberdade, a autoestima, a seguridade nun mesmo e a capacidade de enfrontarse aos problemas.

 CSC

 B3.10. Os dereitos e deberes. A Declaración Universal dos Dereitos Humanos: liberdade de expresión e opinión. A liberdade de pensamento, de conciencia e de relixión. A análise de feitos discriminatorios: maltrato. Exclusións das minorías.

 VSCB3.8.1. Argumenta o carácter universal dos dereitos humanos.

 CSC

 VSCB3.8.2.Expón a importancia de que todas as persoas gocen dos dereitos básicos: saúde, benestar, alimentación, vestido, vivenda e asistencia médica.

 CSC

 VSCB3.8.3. Axuíza criticamente as circunstancias de persoas que viven en situacións de privación dos dereitos básicos.

 CSC

 B3.8. Respectar os valores universais comprendendo a necesidade de garantir os dereitos básicos de todas as persoas.

310

Temporalización

 Ao longo de todo o curso.

 CSC  CSIEE  CSC  CSIEE

 CCL

 CSIEE

 No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA Obxectivos  a  d

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos  B3.11. Convivencia pacífica en sociedade e valores nos que se apoia: respecto, tolerancia, solidariedade, xustiza, compromiso, cooperación e cultura de paz. Identificación, recoñecemento e análise de hábitos que facilitan e dificultan a convivencia e o benestar dos grupos sociais.  B3.12. Formas de discriminación: racismo, xenofobia, homofobia, transfobia, desigualdade de oportunidades.

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

 B3.9. Comprender a  VSCB3.9.1. Argumenta e expón declaración da igualdade de mediante imaxes a importancia de dereitos e a non discriminación garantir a igualdade de dereitos e a por razón de nacemento, raza, non discriminación por razón de sexo, relixión, opinión ou nacemento, raza, sexo, relixión, calquera outra condición ou opinión ou calquera outra condición circunstancia persoal ou social, ou circunstancia persoal ou social. aplicándoa á análise do contorno social.  VSCB3.9.2. Descobre e axuíza criticamente casos próximos de desigualdade e discriminación.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 CCL  CCEC  CSC

 CSC

 No 2º e 3º Trimestres.

 CSIEE

 B3.13. Feitos discriminatorios: maltrato, exclusión de minorías étnicas, campos de concentración, o holocausto e segregación por enfermidade. Análise.  d  m

 B3.14. As diferenzas de sexo como  B3.10. Participar activamente un elemento enriquecedor. Análise na vida cívica valorando a das medidas que contribúen a un igualdade de dereitos e equilibrio de xénero e a unha corresponsabilidades de auténtica igualdade de oportunidades. homes e mulleres. Identificación e rexeitamento de desigualdades entre mulleres e homes no mundo laboral e na vida cotiá.

 VSCB3.10.1. Axuíza criticamente actitudes de falta de respecto á igualdade de oportunidades de homes e mulleres.

 CSC

 VSCB3.10.2. Colabora con persoas doutro sexo en diferentes situacións escolares.

 CSC

 CSIEE

 VSCB3.10.3. Realiza diferentes tipos  CSC de actividades independentemente do

311

 Ao longo de todo o curso.

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe seu sexo.

 a

 h  o  i

 B3.15. Os valores sociais e a democracia. Os principios de convivencia que establecen o Estatuto de autonomía de Galicia e a Constitución española. Dereitos e deberes. Características que debe posuír unha sociedade democrática.

 B3.11. Respectar os valores  VSCB3.11.1. Reflexiona sobre os socialmente recoñecidos, dereitos e deberes da Constitución coñecendo e apreciando os Española. valores do Estatuto de autonomía e da Constitución  VSCB3.11.2. Expresa a importancia española e os Dereitos e de garantir os dereitos e deberes dos Deberes do Estatuto de cidadáns e cidadás do seu contorno. autonomía e da Constitución española. Coñecer as  VSCB3.11.3. Participa no benestar da institucións, organización e contorna próxima baseándose nos servizos públicos que garanten dereitos e deberes dos cidadáns e os dereitos e deberes dos cidadás. cidadáns e cidadás no seu contorno.

 B3.16. Características da convivencia  B3.12. Coñecer e expresar as  VSCB3.12.1. Expresa as notas democrática. Valores cívicos na notas características da características da convivencia sociedade democrática: respecto, convivencia democrática e a democrática. tolerancia, solidariedade, xustiza, importancia dos valores cívicos cooperación e cultura de paz. na sociedade democrática  VSCB3.12.2. Argumenta a realizando razoamentos importancia dos valores cívicos na críticos. sociedade democrática.  B3.17. O respecto e a conservación do medio ambiente. A actitude crítica ante a falta de respecto e conservación do medio ambiente.

 B3.13. Contribuír á conservación do medio ambiente mantendo unha actitude crítica ante as faltas de respecto.  B3.18 Realización e interpretación de

QUINTO Competencias clave  CSIEE  CSC

 No 3º Trimestre.

 CSC

 No 2º e 3º Trimestres.

 CCL

 CSC  CSIEE

 CSC  CCL

 VSCB3.13.1. Analiza, explica e expón  CSC as causas e consecuencias da  CSIEE intervención humana no medio.  VSCB3. 13.2. Investiga criticamente a  CSC

312

Temporalización

 No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

gráficos sinxelos

intervención humana no medio ambiente e comunica os resultados.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 CAA  CSIEE  CMCT

 VSCB3.13.3. Argumenta  CSC comportamentos de defensa e  CCL recuperación do equilibrio ecolóxico e de conservación do medio ambiente.  a  i

 n

 B3.19. Condutas responsables no uso  B3.14. Empregar as novas das TIC: autonomía, autocontrol, tecnoloxías desenvolvendo seguridade, sentido ético. Análise da valores sociais e cívicos en realidade que presentan os medios contornos seguros. de comunicación para desenvolver a capacidade crítica e responsable.

 VSCB3.14.1. Realiza un uso ético das  CD novas tecnoloxías.  CSC  VSCB3.14.2. Coñece o emprego seguro das novas tecnoloxías.

 CSC

 B3.20. A educación viaria. Respecto cara ás normas de mobilidade viaria. Identificación das causas e dos grupos de risco nos accidentes de tráfico.

 VSCB3.15.1. Colabora en campañas escolares sobre a importancia e a promoción do respecto das normas de educación viaria.

 CSC

 VSCB3.15.2. Analiza información na prensa en relación cos accidentes de tráfico.

 CSC

 B3.21. Identificación de actitudes e de estratexias persoais e colectivas que contribúen a consolidar condutas e hábitos viarios correctos.

 B3.15. Valorar as normas de seguridade viaria, analizando as causas e consecuencias dos accidentes de tráfico.

 CD

 CSIEE

 CCL  CMCT  CD

 VSCB3.15.3. Investiga sobre as principais causas dos accidentes de tráfico coa axuda das novas

313

 Ao longo de todo o curso.

 CSC  CD

 No 2º e 3º Trimestres.

ÁREA Obxectivos

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS Contidos

CURSO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe tecnoloxías.  VSCB3.15.4.Explica as consecuencias de diferentes accidentes de tráfico.

QUINTO Competencias clave

Temporalización

 CAA  CSC  CCL  CMCT  CD

 n

 B3.22. Busca, selección, análise e elaboración de informacións en relación cos accidentes de tráfico.  B3.23. Comunicación da información elaborada por diferentes medios  B3.24. Identificación de actitudes e estratexias individuais e colectivas de prevención de riscos viarios.

 B3.16. Investigar sobre a prevención de accidentes de tráfico xerando iniciativas e alternativas persoais.

 VSCB3.16.1. Desenvolve proxectos relacionados coas principais causas dos accidentes de tráfico, sobre os que se informa en diferentes medios de comunicación.

 CSC  CSIEE  CAA  CMCT  No 2º e 3º Trimestres.

 VSCB3.16.2. Reflexiona sobre o  CSC modo no que se poderían evitar  CCL accidentes de tráfico e expón as súas conclusións.  VSCB3.16.3. Explica as principais medidas que se poderían tomar para previr accidentes de tráfico.

314

 CSC  CCL  CSIEE

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE

- Amosar respecto polas diferenzas e características persoais propias e dos compañeiros e compañeiras. Valorar as consecuencias das propias accións e responsabilizarse delas. - Argumentar e defender as propias opinións, escoitar e valorar criticamente as opinións das demais persoas, amosando unha actitude de respecto e comprendendo que o que se axuíza ou desautoriza son opinións ou actuacións, nunca persoas. - Participar colaborativamente na elaboración das normas, aceptalas, asumilas como propias e incorporalas aos propios patróns de conduta. Reflexionar sobre as normas existentes na comunidade e sobre a súa importancia - Familiarizarse con algúns dos dereitos humanos recollidos na Declaración universal dos dereitos humanos e na Convención sobre os dereitos da infancia e cos principios de convivencia que recollen o Estatuto de autonomía e a Constitución española. Identificar os deberes máis relevantes asociados a eles. Recoñecer situacións en que non son respectados e participar en iniciativas (reais ou simuladas) de mellora delas. - Recoñecer e rexeitar prexuízos, situacións de discriminación, de marxinación e de inxustiza e interesarse por identificar os factores sociais, económicos, de orixe, de xénero ou de calquera outro tipo que as provocan, así como por atopar posibles vías de mellora para as persoas que as sofren. Valorar a importancia das accións individuais, pero entendendo que se necesitan accións colectivas. - Identificar o funcionamento dos servizos públicos presentes na vida cotiá do alumnado e a súa relación con diferentes institucións e mais recoñecer a necesidade de que toda a poboación contribúa ao seu correcto funcionamento,

315

mantemento e mellora a través de comportamentos responsables e solidarios (uso deses servizos, pagamento de impostos...). Por extensión, familiarizarse con outros servizos non tan próximos ao alumnado, pero tamén presentes de maneira directa ou indirecta na súa vida. - Ser consciente da transcendencia presente e futura de accións habituais na vida cotiá do alumnado e da necesidade de realizalas seguindo pautas que teñen a súa base na reflexión e na análise individual e colectiva deses comportamentos. - Concienciarse da influencia que poden exercer os medios de comunicación, a Internet ou a publicidade nas decisións e opinións das persoas.

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia en comunicación lingüística Para o bo desenvolvemento desta competencia nesta área, será decisivo o fomento da lectura a través de libros e de fragmentos escollidos para comentar na aula con dúas finalidades: mellorar a comprensión lectora e a adquisición de destrezas para a expresión escrita e adquirir identidade sobre o que significa unha sociedade cívica para favorecer o coñecemento dos valores, os dereitos e os deberes destacados nos dereitos humanos... Trataremos desde esta área que

316

adquiran as destrezas comunicativas tanto orais coma escritas; por iso, procuraremos adestrar polo menos un descritor en cada unha das unidades didácticas. - Comprender o sentido dos textos escritos. - Captar o sentido das expresións orais: ordes, explicacións, indicacións, relatos... - Comprender o sentido dos textos escritos. - Gozar coa lectura. - Expresar oralmente de xeito ordenado e claro calquera tipo de información. - Utilizar o coñecemento das estruturas lingüísticas, normas ortográficas e gramaticais para elaborar textos escritos. - Compoñer distintos tipos de textos creativamente con sentido literario. - Producir textos escritos de diversa complexidade para o seu uso en situacións cotiás ou de materias diversas. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía O desenvolvemento desta competencia nesta área curricular permítenos utilizar, interpretar e expresar con claridade elementos e razoamentos matemáticos para enfrontarse a aquelas situacións cotiás que os precisan. Así mesmo, esta competencia ofrece a posibilidade de empregar o razoamento lóxico, analizar e axuizar a partir de conflitos, resolución de problemas e xuízos morais, os problemas sociais e históricos. - Comprometerse co uso responsable dos recursos naturais para promover un desenvolvemento sostible.

317

- Tomar conciencia dos cambios producidos polo home no ámbito natural e as repercusións para a vida futura. - Xerar criterios persoais sobre a visión social da estética do corpo humano fronte ao coidado saudable deste. - Aplicar métodos científicos rigorosos para mellorar a comprensión da realidade circundante. - Manexar os coñecementos sobre ciencia e tecnoloxía para solucionar problemas e comprender o que acontece ao noso arredor. - Identificar e manipular con precisión elementos matemáticos (números, datos, elementos xeométricos...) en situacións cotiás. - Realizar argumentacións en calquera contexto con esquemas lóxico-matemáticos. - Aplicar os coñecementos matemáticos para a resolución de situacións problemáticas en contextos reais e en calquera materia.

Competencia Social e Cívica A área de Valores Sociais e Cívicos pídenos que se facilite a construción da identidade individual e se potencien as relacións interpersoais para favorecer a convivencia de acordo a valores cívicos socialmente recoñecidos, polo que esta competencia fomentará todos aqueles aspectos que lle axuden ao alumnado a formarse como persoas e cidadáns participativos na mellora e no desenvolvemento dunha sociedade democrática. Os indicadores desta competencia poden facilitar o adestramento de cada un dos descritores que enunciamos a continuación:

318

- Coñecer e aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no contexto da escola. - Identificar as implicacións que ten vivir nun Estado social e democrático de dereito referendado por unha norma suprema chamada Constitución española. - Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e para a resolución de conflitos. - Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en contextos de participación establecidos. - Propiciar a adquisición de habilidades para vivir en sociedade e para exercer a cidadanía democrática. - Afrontar as situacións de conflito, ao propoñer a utilización sistemática do diálogo. - Coñecer os principios contidos na Declaración Universal dos Dereitos Humanos, na Convención dos Dereitos do Neno e na Constitución Española. - Coñecer os fundamentos e modos de organización das sociedades democráticas. - Interiorizar valores de cooperación, solidariedade, compromiso e participación. - Desenvolver habilidades de cooperación para conseguir un resultado do grupo satisfactorio. - Impulsar os vínculos persoais baseados en sentimentos. - Comprender a realidade da pluralidade social actual coa que convivimos e aprender a respectarnos. - Recoñecer riqueza na diversidade de opinións e ideas. - Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores.

319

- Concibir unha escala de valores propia e actuar conforme a ela. - Evidenciar preocupación polos máis desfavorecidos e respecto aos distintos ritmos e potencialidades. - Involucrarse ou promover accións cun fin social.

Competencia dixital Desenvolver a competencia dixital desde esta área axudaranos a manexar ferramentas que posibiliten o acceso ao coñecemento e á vez nos ensine o seu uso responsable; a devandita competencia favorecerá dous tipos de traballo: autónomo e participativo, nos que se fomentará a identidade persoal e a relación interpersoal respectivamente desde unhas bases sólidas nas que poidan empezar a xerar os seus propios criterios sobre situacións reais da sociedade na que viven. Na área de Valores Sociais e Cívicos podemos adestrar os seguintes descritores: - Empregar distintas fontes para a busca de información. - Seleccionar o uso das distintas fontes segundo a súa fiabilidade. - Elaborar información propia derivada de información obtida a través de medios tecnolóxicos. - Manexar ferramentas dixitais para a construción de coñecemento. - Comprender as mensaxes elaboradas en códigos diversos.

320

- Actualizar o uso das novas tecnoloxías para mellorar o traballo e facilitar a vida diaria. - Aplicar criterios éticos no uso das tecnoloxías.

Conciencia e expresións culturais A través desta competencia e desde esta área, posibilítase a adquisición de pautas sociais e cívicas persoais, interpersoais e interculturais para participar dunha forma eficaz e construtiva en sociedades cada vez máis diversificadas. Os descritores que adestraremos nesta competencia son: - Mostrar respecto cara ás obras máis importantes do patrimonio cultural a nivel mundial. - Valorar a interculturalidade como unha fonte de riqueza persoal e cultural. - Expresar sentimentos e emocións desde códigos artísticos. - Apreciar a beleza das expresións artísticas e do cotián. - Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

Competencia para aprender a aprender A competencia de aprender a aprender favorece a forma en que o proceso de ensino-aprendizaxe se vai consolidando no alumnado. As metodoloxías empregadas nesta área estarán relacionadas co traballo de investigación, de forma que a

321

participación e a implicación do alumnado sexa real así como o recoñecemento e a aceptación das normas sociais e de convivencia. Nesta área insistirase na relación entre o progreso persoal e o académico xa que iso supoñerá unha das bases para que se inicien na construción do seu propio proxecto persoal de vida. - Identificar potencialidades persoais como aprendiz: estilos de aprendizaxe, intelixencias múltiples, funcións executivas... - Desenvolver as distintas intelixencias múltiples. - Xestionar os recursos e as motivacións persoais en favor da aprendizaxe. - Estimular as habilidades sociais, o impulso do traballo en equipo, a participación e o uso sistemático da argumentación. - Ser quen de sintetizar as ideas propias e alleas, e de presentar de modo razoado o propio criterio. - Xerar estratexias para aprender en distintos contextos de aprendizaxe. - Aplicar estratexias para a mellora do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependente... - Planificar os recursos e os pasos necesarios no proceso de aprendizaxe. - Avaliar a consecución de obxectivos de aprendizaxe. - Tomar conciencia dos procesos de aprendizaxe.

322

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor O sentido de iniciativa e espírito emprendedor beneficiará o alumnado, xa que se iniciará no autocoñecemento a distintos niveis para poder desenvolver habilidades que o leven a tomar iniciativas emprendedoras que faciliten a asunción da complexa convivencia social propiciando valores de interdependencia positiva, cooperación de acordo cos valores, os dereitos e os deberes da sociedade na que se desenvolven. - Optimizar recursos persoais apoiándose nas fortalezas. - Asumir as responsabilidades encomendadas e dar conta delas. - Ser constante no traballo superando as dificultades. - Dirimir a necesidade de axuda en función da dificultade da tarefa. - Participar, tomar decisións e comportarse con responsabilidade. - Dialogar como modo de aproximar as diferenzas sociais, culturais e económicas. - Reforzar a autonomía, a autoestima e a identidade persoal. - Construír un pensamento propio. - Favorecer o espírito crítico para axudar á construción de proxectos persoais de vida. - Fortalecer a autonomía para analizar, valorar e decidir. - Xestionar o traballo do grupo coordinando tarefas e tempos. - Asumir riscos no desenvolvemento de tarefas ou proxectos.

323

- Actuar con responsabilidade social e sentido ético no traballo. - Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover accións novas.

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

324

Funcións - Diagnóstico: Información sobre a marcha do desenvolvemento do currículo, os alumnos e as alumnas e os profesores e as profesoras. - Prognóstico: Avance de expectativas sobre que pode ocorrer, para previr e resolver problemas. - Adaptación: Acomodación dos diferentes métodos e recursos aos distintos ritmos de aprendizaxe dos alumnos e das alumnas, con miras á máxima personalización do proceso educativo. - Orientación: Guía, paso a paso, do camiño que se debe seguir en cada momento do desenvolvemento curricular. - Regulación: Facilitación e harmonización de elementos persoais, materiais e funcionais para garantir o grao de eficacia do desenvolvemento do currículo. - Control: Certificación da calidade e cantidade dos logros obtidos. Obxectivos - Pescudar a necesidade, a viabilidade, a idoneidade, a oportunidade, o aproveitamento e a rendibilidade do deseño e do desenvolvemento curricular. - Actuar en función do alumno e da alumna, atendéndoos como persoas, tanto individual coma socialmente. - Proporcionar datos de todos os participantes no proceso educativo: alumnado, docentes, deseños e desenvolvementos curriculares, etc., para poder decidir o que mellor conveña.

325

- Obter información cuantitativa e cualitativa sobre a asimilación do programa e, xa que logo, sobre a súa eficacia. - Constatar que se van adquirindo e desenvolvendo as capacidades previstas nos obxectivos curriculares. - Avaliar axeitadamente o aproveitamento docente-discente para poder orientalo da mellor maneira. - Coñecer exhaustivamente os elementos que integran o proceso educativo, en especial o alumnado, para poder elaborar diagnósticos o máis axustados posible. - Informar á comunidade educativa, sobre todo aos pais, e solicitar a súa axuda. - Motivar con vistas ao proceso de ensino-aprendizaxe. - Facilitar información ás institucións recoñecidas que o requiran. - Prognosticar e orientar as posibilidades dos alumnos e das alumnas e previr o fracaso escolar. - Coñecer a calidade da actuación docente, individual e grupal, e do sistema educativo. - Establecer programas de reciclaxe ante a detección de malos resultados. - Superar a antiga concepción da avaliación como único control. Modalidades - Avaliación inicial, que facilita a valoración dos coñecementos previos, as capacidades e as actitudes do alumnado, co obxecto de adecuar o proceso de ensino-aprendizaxe á realidade das súas posibilidades.

326

- Avaliación formativa continua, que pretende coñecer se se van logrando os obxectivos propostos, cando aínda se pode intervir modificando o camiño para conseguilos; é dicir, avaliación do proceso e como proceso. Este tipo de avaliación ten un especial carácter regulador, orientador e autocorrector do proceso educativo desde o seu comezo, o que require unha avaliación inicial previa. - Avaliación sumativa, que estima os méritos ao finalizar o currículo (máis cuantitativa), na que se valora, sobre todo, o dominio das capacidades adquiridas; isto é, avaliación do resultado. Principios - Que sexa un medio, non un fin en si mesma. - Que constitúa un proceso continuo, progresivo e sistemático. - Que atenda ás diferenzas individuais. - Hai que partir do que se quere avaliar e despois avalialo. - Traballar en equipo á hora do seu deseño. - Ter flexibilidade ao elixir os criterios ou probas. - Debe basearse en criterios claros e o máis obxectivos posibles. - Hai que dotala dun mínimo de requisitos para a súa realización. - Debe tratar aspectos cualitativos e cuantitativos.

327

328

- Dar información concreta do que se pretende avaliar sen introducir variables que distorsionen os datos. - Utilizar distintos códigos (verbais, icónicos, gráficos, numéricos, audiovisuais,...) de modo que se adecúen ás distintas aptitudes sen que o código obstaculice o contido que se pretende avaliar. - Ser aplicables en situacións estructuradas da actividade escolar. - Permitir avaliar a transferencia das aprendizaxes a contextos distintos daqueles nos que se adquiriron, comprobando así a súa funcionalidade.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

329

* Traballo individual dos contidos do currículo da área. (20%) * Acabado dos traballos (individuais e en equipo), presentándoos de xeito claro e limpo e valorando unha execución coidadosa. (15%) * Respecto polos dereitos dos demais, valorando as súas achegas e producións. (5%)

Na avaliación final, terase en conta, ademais, a valoración dos seguintes aspectos nas porcentaxes que quedan indica

VALORES SOCIAIS E CÍVICOS IDENTIDADE PERSOAL IDENTIDADE SOCIAL COMPROMISO SOCIAL ACTITUDE ANTE A MATERIA Grao de esforzo, traer e coidar o material, rematar os traballos, traballar ben en equipo…

30% 30% 30% 10%

330

331

332

ÁREA DE RELIXIÓN

ÁREA DE RELIXIÓN ÁREA Obxectivos 



RELIXIÓN CATÓLICA Contidos • A vida do sacerdote científico Armand David.

• O diálogo entre a relixión e a ciencia.

• O relato bíblico «Deus na cultura do pobo de Israel».

Criterios de avaliación 1. Descubrir a vida dun sacerdote científico.

2. Saber responder a algunhas das preguntas sobre o home e a evolución da natureza. Saber que no íntimo do home vemos que se distingue da natureza: o home ten espírito, intelixencia, vontade libre, conciencia. 3. Comprender o relato bíblico «Deus na cultura do pobo de Israel».

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

1.1. Dialoga sobre a vida de Armand David.

 CCL

1.2. Expresa a ensinanza dunha historia relacionada coa relixión e a ciencia.

 CAA

TEMPORALIZACIÓN 1ºTRI

2ºTRI

 1º TRIMESTRE

 CMCT

 CMCT 2.1. Recoñece o diálogo entre as ciencias e as relixións.

 CAA

3.1. Explica os principais acontecementos do relato bíblico da unidade.

 CCL

 1º TRIMESTRE

 CCL

 1º TRIMESTRE

 CSC  CSIEE

3.2. Descobre a ensinanza do relato bíblico da unidade. 

• O valor do diálogo.

4. Valorar os comportamentos e sentimentos que levan consigo practicar o valor do diálogo.

4.1. Identifica comportamentos para practicar o valor do diálogo. 4.2. Enumera sentimentos que produce practicar o valor do diálogo.

333

 CCL  CAA  CMCT

 1º TRIMESTRE

3ºTRI

ÁREA

RELIXIÓN CATÓLICA

Obxectivos 

Contidos

Criterios de avaliación

• As respostas ás preguntas sobre o mal, a dor e a morte.

5. Tomar conciencia de que o home se interrogou sempre ante as marabillas do universo e a existencia humana.

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

5.1. Comprende as principais respostas ás preguntas sobre o mal, a dor e a morte. 5.2. Forma frases cos contidos relacionados co sentido da vida nas relixións.



• O relato bíblico «Xob e o sentido da vida».

6. Comprender o relato bíblico «Xob e o sentido da vida».

6.1.Describe os acontecementos do relato bíblico da unidade.

 CCL

TEMPORALIZACIÓN 1ºTRI

2ºTRI

 1º TRIMESTRE

 CMCT  CSC  CAA

 CMCT

 1º TRIMESTRE

 CSC  CCL

6.2. Relaciona a ensinanza do relato bíblico da unidade coa vida diaria.  m



 k

 m  a



O autoconcepto. A 7. Construír o estilo persoal autovaloración; os trazos baseándose na respectabilidade e de personalidade. A na dignidade persoal. autoconciencia emocional. A respectabilidade e a dignidade persoal. O estilo persoal positivo.

7.1. Actúa de forma respectable e digna.

 CSC 

CSIEE

As emocións. 8. Estruturar un pensamento efectivo 8.1. Utiliza, de xeito guiado,  CAA Identificación, e independente empregando as estratexias de reestruturación  CSC recoñecemento, expresión emocións de forma positiva. cognitiva.  CSIEE e verbalización. Causas e 8.2. Aplica o autocontrol á toma consecuencias. de decisión e á resolución de Asociación pensamentoconflitos.

334

 1º TRIMESTRE

3ºTRI

ÁREA

RELIXIÓN CATÓLICA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

emoción. 



O autocontrol. A regulación dos sentimentos. As estratexias de reestruturación cognitiva. A resiliencia.

• O relato bíblico «Os amigos de Xesús».

9. Descubrir a ensinanza do relato bíblico «Os amigos de Xesús».

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

8.3. Expresa os seus sentimentos, necesidades e dereitos, á vez que respecta os dos e das demais nas actividades cooperativas.

 CSC

9.1. Identifica comportamentos de amor no relato bíblico da unidade.

 CSC

TEMPORALIZACIÓN 1ºTRI

2ºTRI

 1º TRIMESTRE

 CSIEE  CCL

 2º TRIMESTRE

 CAA  CCL

9.2. Dialoga sobre a ensinanza do relato bíblico da unidade. 

• O valor da amizade.

10.Tomar conciencia da importancia de practicar o valor da amizade.

10.1.Enumera comportamentos para practicar o valor da amizade.

 CMCT

 2º TRIMESTRE

 CCL  CSC

10.2. Participa nun disco fórum relacionado co valor da amizade. 

• Un traballo en grupo.

11. Descubrir comportamentos de responsabilidade e colaboración en grupo.

11.1. Expresa comportamentos que se deben practicar para que un grupo cumpra unha boa misión. 11.2.Escribe que valores ensina a historia da unidade para que un grupo cumpra unha boa misión.

335

 CSC  CCL  CAA

 2º TRIMESTRE

3ºTRI

ÁREA

RELIXIÓN CATÓLICA

Obxectivos  b

 b  m

CURSO

QUINTO

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

A responsabilidade. O sentido do compromiso respecto a un mesmo e ás demais persoas. Valoración do erro como factor de aprendizaxe e mellora.

12. Desenvolver o propio potencial, mantendo unha motivación intrínseca e esforzándose para o logro de éxitos individuais e compartidos.

12.1. Traballa en equipo valorando o esforzo individual e colectivo e asumindo compromisos para a consecución de obxectivos.

A autonomía persoal e a autoestima. Seguridade nun mesmo e nunha mesma, iniciativa, autonomía para a acción, confianza nas propias posibilidades. A toma de decisións persoal meditada. Tolerancia á frustración

13. Adquirir capacidades para tomar decisións de forma independente, manexando as dificultades para superar frustracións e sentimentos negativos ante os problemas.

Contidos 



12.2. Realiza unha autoavaliación responsable da execución das tarefas, expresando propostas de mellora. 13.1. Utiliza o pensamento creativo na análise de problemas e na formulación de propostas de actuación. 13.2. Sabe facer fronte á incerteza, ao medo ou ao fracaso.

336

 CSC

TEMPORALIZACIÓN 1ºTRI

2ºTRI

 2º TRIMESTRE

 CSIEE  CSC  CAA  CSIEE

 CSC  CSIEE  CSC  CSIEE

 2º TRIMESTRE

3ºTRI

ÁREA

RELIXIÓN CATÓLICA

Obxectivos  a

Contidos 

 c

A iniciativa. O emprendemento. A automotivación. A autoproposta de desafíos. A importancia da iniciativa privada na vida económica e social.



Busca e elaboración de información por diversas fontes.

 b



A toma de decisións persoais meditadas: técnicas e recursos. Causas e consecuencias das accións propias.O sentido do compromiso respecto a un mesmo e ás demais persoas.



• A Biblia como fonte de valores para o mundo actual. A solidariedade, o compromiso cos pobres e o respecto polas conviccións relixiosas. • O relato bíblico «Xesús cura un paralítico».



Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

14. Desenvolver a autonomía e a 14.1. Identifica, define capacidade de emprendemento problemas sociais e cívicos e para conseguir logros persoais achega solucións responsabilizándose do ben potencialmente efectivas. común. 14.2. Define e formula claramente

 CSIEE

TEMPORALIZACIÓN 1ºTRI

2ºTRI

 2º TRIMESTRE

 CSC  CSC  CCL

problemas de convivencia e achega solucións potencialmente efectivas.

15. Propoñerse desafíos e levalos 15.1. Identifica vantaxes e  CSC a cabo mediante unha toma de inconvenientes dunha posible  CSIEE decisión persoal, meditada e solución antes de tomar unha responsable, desenvolvendo un decisión ética. bo sentido do compromiso respecto a un mesmo e ás demais persoas.

 2º TRIMESTRE

16.Recoñecer e valorar a novidade que 16.1.Enumera os valores supón a forma de comunicación exemplares que propón a divina e a gratuidade da súa Biblia. linguaxe baseada no amor, que se 16.2. Sabe as partes e os libros expresa na persoa de Cristo na que forman a Biblia. Biblia.

 CMCT

 3º TRIMESTRE

17.Descubrir os valores que Xesús ensina e practica no relato bíblico «Xesús cura un paralítico».

 CCL

17.1.Escribe os principais acontecementos do relato bíblico da unidade.

337

 CCL  CSIEE

 CMCT

 3º TRIMESTRE

3ºTRI

ÁREA Obxectivos

RELIXIÓN CATÓLICA Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN 1ºTRI

2ºTRI

17.2. Explica a ensinanza do relato  CAA bíblico «Xesús cura un  CSC paralítico». 



• A Igrexa. A estrutura e composición da Igrexa. O Papa, os bispos, os sacerdotes, a Igrexa Universal e a Igrexa diocesana.

•O relato bíblico «As primeiras comunidades cristiás».

18. O Papa goza dunha potestade suprema, plena e universal. Os bispos, suceden aos apóstolos. Cada un dos bispos é o principio e fundamento visible de unidade nas súas Igrexas particulares. Os bispos, axudados polos presbíteros, os seus colaboradores, e polos diáconos, teñen a misión de ensinar a fe, celebrar o culto e dirixir a súa Igrexa.

18.1. Comprende o servizo eclesiástico que os apóstolos e os seus sucesores prestan ao pobo de Deus.

19. Comprender o relato bíblico «As primeiras comunidades cristiás».

19.1Escribe os comportamentos  CCL sobre a fraternidade cristiá  CMCT que aparecen no relato bíblico da unidade.

 CMCT

 3º TRIMESTRE

 CSIEE  CCL

18.2. Completa frases relacionadas coa Igrexa, o novo pobo de Deus.

 3º TRIMESTRE

19.2. Describe os personaxes e as tarefas que realizan no relato bíblico da unidade. 

• O valor da sociabilidade.

20. Tomar conciencia de practicar o valor da sociabilidade.

20.1.Identifica comportamentos para practicar o valor da sociabilidade.

 CAA  CSC  CCL

20.2. Explica situacións onde se practica o valor da

338

 3º TRIMESTRE

3ºTRI

ÁREA

RELIXIÓN CATÓLICA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN 1ºTRI

2ºTRI

sociabilidade.  e



21.Empregar a aserción.



21.1. Realiza unha defensa  CCL tranquila e respectuosa das  CSC posicións persoais.  CSIEE  21.2. Emprega a linguaxe positiva.

 3º TRIMESTRE

 O diálogo. A busca do mellor argumento. A creación de pensamentos compartidos a través do diálogo. A inferencia e o sentido da expresión dos e das demais. A escoita activa e a axuda.

22. Dialogar creando pensamentos compartidos con outras persoas para atopar o mellor argumento.



 3º TRIMESTRE



A intelixencia interpersoal. A empatía: atención, escoita activa, observación e análise de comportamentos. O altruísmo.

23. Establecer relacións interpersoais positivas empregando habilidades sociais.

O respecto, a tolerancia e a valoración do outro. As diferenzas culturais. Análise de situacións na

24. Actuar con tolerancia comprendendo e aceptando as diferenzas.

 m

 b  m

 c  m

 a  o



A aserción. Exposición e defensa das ideas propias con argumentos fundados e razoables empregando estratexias de comunicación construtivas.

22.1. Infire, de xeito guiado,  CCL e dá o sentido adecuado á  CSC expresión das demais  CAA persoas.

 22.2. Relaciona diferentes ideas e opinións para atopar os seus aspectos comúns.



23.1. Interacciona con empatía.

 CSC



23.2 Emprega diferentes habilidades sociais.

 CSIEE

 24.1.Comprende e aprecia positivamente as diferenzas culturais.

339

 CCL

 3º TRIMESTRE

3ºTRI

ÁREA

RELIXIÓN CATÓLICA

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

CURSO

QUINTO

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

TEMPORALIZACIÓN 1ºTRI

escola e fóra dela que producen sentimentos positivos ou negativos no alumnado. 

A diversidade. Respecto polos costumes e modos de vida diferentes ao propio.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN CON REFERENCIA ÁS COMPETENCIAS CLAVE

Narrar as diferentes teorías (científica e relixiosa) da orixen do mundo.

Dar a súa opinión sobre a vida humana e do seu sentido último.

Saber as diferentes teorías sobre a orixen do mundo no resto das relixións.

Saber manexar a Biblia, sendo capaces de buscar distintos relatos bíblicos.

Explicar o proceso de formación da Biblia e a existencia dos evanxelios dos apócrifos.

Saber enumerar e recoñecer os distintos textos literarios que aparecen na Biblia.

Saber enumerar e recoñecer os distintos Dioses das diferentes mitoloxías, cales eran os seus cometidos e a súa historia

Saber identificar algúns signos e símbolos representativos do fenómeno relixioso na antigüidade.

Relacionar as grandes relixións vixentes, descubrindo as súas principais semellanzas e diferenzas.

Distinguir o sentido último da vida segundo as relixións monoteístas.

340

2ºTRI

3ºTRI

Respetar e valorar as distintas actitudes relacionadas con cada unha das relixións dadas.

Colaborar activamente na búsqueda de información sobre os diferentes traballos plantexados.

Recoñecer os distintos relatos bíblicos sobre o persoaxe de María

Nombrar algúns días festivos relacionados coa Virxen María.

Situar e valorar a presenza da Virxe María nos momentos culminantes da vida de Cristo, recoñecendo que ocupa un lugar especial na salvación. - Saber diferenciar sobre actitudes positivas e negativas para o ser humano e a convivencia en xeral. -

- Identificar o relato do pecado orixinal. - Enumerar os sete pecados capitais, - Saber indicar os días señalados nun calendario. - Desarrollar unha opinión crítica sobre temas filosóficos e sociais. - Participar activamente nas dinámicas de grupos e debates. - Enumerar actitudes de desigualdade que ten a sociedade actual. - Enumerar as festividades do resto das relixións. - Saber diferenciar entre o arte Románico, Gótico e Barroco - Contar a historia de Santiago de Compostela e do Santiago Apostol.

341

MÍNIMOS ESIXIBLES PARA O LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE Comunicación lingüística - Comprender textos sobre experiencias humanas e extraer as súas mensaxes para a vida persoal, social e relixiosa. - Utilizar a linguaxe como instrumento de comunicación oral e escrita. - Expresar sentimentos, pensamentos, vivencias e opinións. Social e cívica - Promover as capacidades, os hábitos, os coñecementos e os valores necesarios para comportarse como un bo cidadán e desenvolver a dimensión moral da persoa; especialmente o respecto ás interpretacións persoais e a crítica construtiva ante a diversidade de interpretacións. Cultural e artística - Coñecer e valorar diferentes manifestacións do patrimonio cultural e espiritual cristián. - Desenvolver o coñecemento, a interpretación e a creación artística e cultural baseados nas expresións relixiosas. - Utilizar manifestacións culturais e artísticas como fonte de gozo e enriquecemento. - Coñecer, valorar e saber interpretar o significado das obras de arte dos primeiros cristiáns. Aprender a aprender - Acadar experiencias de aprendizaje conscientes e gratificantes. - Desenvolver habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuala. - Desenvolver técnicas para aprender, organizar, resumir, memorizar, buscar e aplicar información sobre as relixións da Antigüidade. - Favorecer a motivación e a confianza nun mesmo e o gusto por aprender.

342

- Desenvolver técnicas para aprender, organizar, resumir, memorizar, buscar e aplicar información sobre o sentido da vida para as relixións monoteístas. Autonomía i iniciativa persoal e competencia emocional - Desenvolver a identidade persoal e as habilidades sociais como o descubrimento e o desenvolvemento das propias calidades, o esforzo e a superación persoal. - Desenvolver habilidades sociais, como o respecto aos demais, o diálogo, a cooperación, o traballo en equipo, etcétera. - Desenvolver a identidade persoal e as habilidades sociais, como aprender dos bos consellos para comportarse correctamente. PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN A avaliación debe ir enfocada a mellorar a aprendizaxe dos alumnos; para iso, é necesario diversificar as ferramentas e programar tempos e espazos na aula para a avaliación dos procesos de aprendizaxe. Póñese aquí algunhas ferramentas destinadas á avaliación de desempeños competenciais. Unhas serán para o desenvolvemento común de competencias en todas as áreas; outras, para a avaliación das aprendizaxes concretas postas en práctica nas distintas materias. 1. Rexistro de avaliación de cargos asignados e obxectivos de grupo cooperativo. 2. Rúbrica para a avaliación da exposición de traballos. 3. Diario reflexivo no desenvolvemento da metaaprendizaxe. 4. Rúbrica da expresión escrita. 5. Rúbrica de espírito emprendedor e liderado. 6. Autoavaliación do uso do programa de presentacións dun ordenador. 7. Escala de observación da comprensión dos relatos bíblicos. 8. Rexistro de escoita activa do alumno dos relatos iniciais das unidades. 9. Autoavaliación de aprendizaxes sobre persoas e personaxes traballados nas unidades. 10. Rúbrica de avaliación de aprendizaxes a partir de obras de arte.

343

11. Rexistro xeral de aprendizaxes sobre valores cristiáns.

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

En cada trimestre terase en conta os aspectos seguintes para a obtención da nota, os cales serán valorados polos seguintes porcentaxes: -

- Axeitado traballo en equipo tendo unha actitude positiva, respecto cara o traballo dos demais e un alto grado de colaboración. (40%)

- Adquisición dos contidos do currículo da área (30 %)

- Bo comportamento e interese por aprender (20 %)

- Esforzo e afán de mellora (10%)

En cumprimento da Orde do 23 de novembro de 2007, pola que se regula a avaliación na Educación Primaria, os resultados da avaliación do alumnado expresaranse nos seguintes criterios de cualificación: -

Sobresaliente (90% ou 100%)

Notable (70% ou 80%)

Ben (60%)

Suficiente (50%)

344

DIRECTRICES E INSTRUMENTOS PARA A REALIZACIÓN DE AVALIACIÓN INICIAL.

Co obxecto de garantir unha axeitada transición do alumnado entre os diferentes niveis de Educación Primaria, no mes de setembro ten lugar unha reunión entre o profesorado dos equipos docentes saínte e entrante co fin de trasladar e analizar a información e a documentación académica correspondente ao alumnado que comeza este novo nivel. Ademais da información recibida, o novo profesorado titor aplicaralle ao alumnado unha proba inicial coa que se determinará o punto de partida dende o que este inicia as novas aprendizaxes, e o equipo docente tomará as decisións relativas ao desenvolvemento do currículo e á súa adecuación ás súas características e o seu nivel de coñecementos. Do mesmo xeito, estes datos servirán de base para adoptar as medidas necesarias de atención á diversidade recollidas no plan correspondente a aqueles alumnos e alumnas que o precisen co fin de facilitarlles a continuación do seu proceso de aprendizaxe e o acceso ao currículo.

345

ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN E OS REFORZOS PARA LOGRAR DITA RECUPERACIÓN.

Como consecuencia da obrigatoriedade do ensino, xorde a escola comprensiva, que ofrece un mesmo currículo básico para todos os alumnos e todas as alumnas e minimiza as súas diferenzas a través do principio de igualdade de oportunidades, co fin de compensar así as desigualdades sociais. Ademais, suscítase como proporcionar unha resposta educativa axeitada a un colectivo de estudantes con necesidades de formación moi diversas, escolarizados dentro dun mesmo centro educativo e cun currículo, en parte, común. Nas nosas aulas promovemos unha escola comprensiva mediante as seguintes estratexias: 1.ª Adoptar organizacións flexibles dentro da aula, con respecto polos principios básicos da organización e do funcionamento dos grupos, practicando estratexias inter e intragrupais, para potenciar o traballo con grupos heteroxéneos de alumnos e alumnas. 2.ª Realizar as adaptacións curriculares necesarias para asegurar que se poida manter unha escola na que teñan cabida todos, sexan cales fosen as súas necesidades educativas ou intereses persoais específicos. 3.ª Levar á práctica un programa de orientación e acción titorial no centro.

Por conseguinte, a nosa actividade docente busca: 1.º Facilitar, consolidar e desenvolver a socialización do alumnado, o que significa ensinarlle a aprender a convivir e a comportarse adecuadamente en grupo, a ser solidario, a cooperar e a respectar as normas; para isto, imponse a posta

346

en práctica das teorías de grupo e de dinámica de grupo, aplicando os modelos, as estratexias e os estilos máis adecuados en cada caso. 2.º Realizar adaptacións curriculares encamiñadas a dar resposta aos distintos estilos de aprendizaxe ou dificultades transitorias do alumnado (non significativas) e para aqueles casos nos que as diferenzas e as dificultades de aprendizaxe son máis permanentes ou graves (significativas). 3.º Planificar e desenvolver un programa coherente de orientación e acción titorial que facilite a resposta educativa ás súas necesidades específicas, permanentes ou transitorias.

O profesorado utilizará os seguintes recursos como medidas de reforzo e de atención ao alumnado con necesidade de apoio educativo: - Fichas de reforzo de cada unidade. - Fichas de comprensión lectora. - Fichas de ampliación de cada unidade.

347

CRITERIOS DE PROMOCIÓN AO SEGUINTE CURSO.

Tal como queda recollido na P.X.A. do centro, os criterios para a promoción do alumnado ao seguinte curso son os que se especifican a continuación: Os/as alumnos/-as promocionarán ao seguinte curso se acadan os obxectivos mínimos nas áreas de Lingua Castelá, Lingua Galega, Matemáticas, Ciencias Naturais e Ciencias Sociais. Non promocionarán se non acadan os obxectivos mínimos en dúas destas áreas.

METODOLOXÍA DIDÁCTICA

O Decreto 105/ 2014, de 4 de setembro, establece como Principios metodolóxicos do proceso de aprendizaxe, os seguintes:

Nesta etapa poñerase especial énfase na atención á diversidade do alumnado, na atención individualizada, na

348

prevención das dificultades de aprendizaxe e na posta en práctica de mecanismos de reforzo tan pronto como se detecten estas dificultades.

A metodoloxía didáctica será fundamentalmente comunicativa, inclusiva, activa e participativa, e dirixida ao logro dos obxectivos e das competencias clave. Neste sentido prestarase atención ao desenvolvemento de metodoloxías que permitan integrar os elementos do currículo mediante o desenvolvemento de tarefas e actividades relacionadas coa resolución de problemas en contextos da vida real.

A acción educativa procurará a integración das distintas experiencias e aprendizaxes do alumnado e terá en conta os seus diferentes ritmos e estilos de aprendizaxe, favorecendo a capacidade de aprender por si mesmo e promovendo o traballo colaborativo e en equipo.

A lectura constitúe un factor fundamental para o desenvolvemento das competencias clave; é de especial relevancia o desenvolvemento de estratexias de comprensión lectora de todo tipo de textos e imaxes, en calquera soporte e formato. Co fin de fomentar o hábito da lectura, os centros docentes organizarán a súa práctica docente de xeito que se garanta a incorporación dun tempo diario de lectura non inferior a trinta minutos.

349

A intervención educativa debe ter en conta como principio a diversidade do alumnado, entendendo que deste xeito se garante o desenvolvemento de todo el e mais unha aten- ción personalizada en función das necesidades de cadaquén.

Prestaráselle especial atención durante a etapa á atención personalizada dos alumnos e das alumnas, á realización de diagnósticos precoces e ao establecemento de mecanismos de reforzo para lograr o éxito escolar.

Os mecanismos de reforzo, que deberán poñerse en práctica tan pronto como se detecten dificultades de aprendizaxe, poderán ser tanto organizativos como curriculares. Entre estas medidas poderán considerarse o apoio no grupo ordinario, os agrupamentos flexibles ou as adaptacións do currículo. Para unha adquisición eficaz das competencias e a súa integración efectiva no currículo, deberán deseñarse actividades de aprendizaxe integradas que lle permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha competencia ao mesmo tempo.

Os centros docentes impartirán de xeito integrado o currículo de todas as linguas da súa oferta educativa, co fin de favorecer que todos os coñecementos e as experiencias lingüísticas do alumnado contribúan ao desenvolvemento da

350

súa competencia comunicativa plurilingüe. No proxecto lingüístico do centro concretaranse as medidas tomadas para a impartición do currículo integrado das linguas. Estas medidas incluirán, polo menos, acordos sobre criterios metodolóxicos básicos de actuación en todas as linguas, acordos sobre a terminoloxía que se vaia empregar, e o tratamento que se lles dará aos contidos, aos criterios de avaliación e aos estándares de aprendizaxe similares nas distintas áreas lingüísticas, de xeito que se evite a repetición dos aspectos comúns á aprendizaxe de calquera lingua.

Principios metodolóxicos. Os principios metodolóxicos nos que nos baseamos son os seguintes: Dende a perspectiva epistemolóxica das diferentes áreas de coñecemento: - Non todos coñecemos igual en todo momento. - En cada momento hai influencias sobre o coñecemento que proveñen das experiencias previas e das situacións novas. - O coñecemento é o resultado da interacción entre as experiencias previas e as situacións novas; polo que, máis que transmitirse, constrúese mediante a práctica, co cal se pon de relevo o seu carácter construtivista, social e interactivo. - Calquera coñecemento pode ter diferentes lecturas, significados e presentacións, que poden ser todos obxectivos. Ensinar/aprender supón contrastar perspectivas, enriquecer esquemas conceptuais con novas contribucións por parte de todos, superar as lagoas e emendar os erros.

351

- O ensino debe buscar interaccións cada vez máis ricas e significativas entre os elementos proporcionados por diferentes soportes (textos, audiovisuais, etc.), mediadores (docentes, compañeiros, pais), métodos (didácticas: xeral e especiais) e situacións ou feitos (da vida cotiá, descubrimentos, centros de interese, etc.).

Desde a perspectiva psicolóxica: a) Partir do nivel de desenvolvemento do alumnado. - Das súas características evolutivo-madurativas específicas, en xeral. - Do seu nivel de competencia cognitiva e metacognitiva. - Dos coñecementos previamente construídos. b) Asegurar aprendizaxes construtivas e significativas. - Diagnosticando os coñecementos previos que posúe. - Conectando e integrando os contidos e estratexias previos cos novos por vivir e aprender. O alumnado, co que sabe e grazas á maneira como o profesor ou a profesora lle presentan a información, reorganiza o seu coñecemento entrando en novas dimensións, transferindo ese coñecemento a outras situacións, descubrindo os principios e procesos que o explican, mellorando a súa capacidade organizativa comprensiva para outras experiencias, ideas, valores e procesos de pensamento que vai adquirir dentro e fóra da aula.

352

c) Favorecer a aprendizaxe autónoma. - Desenvolvendo o profesorado un modelo curricular de natureza procesual que asegure que os alumnos e as alumnas realicen aprendizaxes significativas por si mesmos, aprendendo a aprender, adquirindo estratexias cognitivas e metacognitivas que favorezan o asentamento dunha boa memoria comprensiva (semántica). Modelo que, partindo do establecemento de redes conceptuais que permitan representar toda a estrutura da materia de xeito sinxelo e claro, das cales se poidan formar os esquemas conceptuais e cognitivos oportunos, permita a xeración de mapas cognitivos que establezan relacións entre os distintos contidos e faciliten a percepción da súa estrutura ao dar resposta adecuada aos tres interrogantes que a ciencia se fai: que (descrición) e os seus detalles (cales, como, onde e cando), por que (explicación) e para que (intervención). - Modificando progresivamente os esquemas previos do coñecemento dos alumnos e das alumnas, desde o saber cotián ata o saber científico. d) Potenciar a actividade. - Facilitando a reflexión á hora da acción. - Posibilitando que o alumno e a alumna cheguen a facer aquelas actividades que aínda non son capaces de realizar sos, pero si coa axuda conveniente (zona de desenvolvemento potencial). Desde a perspectiva pedagóxica: a) Partir da avaliación inicial, específica e global.

353

- Das súas aptitudes e actitudes. - Das súas necesidades e intereses. - Dos seus coñecementos previos, xerais e por áreas. b) Motivar axeitadamente. - Creando situacións que conecten cos seus intereses e expectativas, partindo das súas propias experiencias. - Propiciando un clima de comunicación, cooperación e harmonía nas relacións. - Espertando unha motivación intrínseca que potencie o gusto por aprender, especialmente a través dunha atribución causal positiva, tanto do profesorado como do propio alumnado. c) Analizar os esquemas previos de coñecemento. - Asegurando que se posúen os requisitos básicos para poder abordar a seguinte nova aprendizaxe. - Reforzando os conceptos previos máis débiles e sensibles. d) Fomentar a zona de desenvolvemento potencial na adquisición dos novos coñecementos. - Incorporando mediante a actitude docente o exemplo adecuado que se debe seguir (currículo implícito ou latente). - Facilitando que poida desenvolver a súa actividade coa mínima axuda necesaria. - Consolidando os enlaces entre os coñecementos previos e os novos.

354

- Estruturando e dosificando os novos contidos conceptuais de forma apropiada (redes, esquemas e mapas). - Promovendo a funcionalidade das aprendizaxes, aplicándoas e transferíndoas a outras situacións ou contidos diferentes. - Tendo moi en conta os coñecementos de cada materia, respectando a súa estrutura epistemolóxica, a súa lóxica interna específica e os avances do momento.

Especificamente, estes principios deben facilitar: a) A conexión co nivel de desenvolvemento real e potencial dos alumnos e das alumnas, atendendo ás súas diferenzas individuais e partindo do próximo para chegar ao afastado. Esta atención á diversidade requirirá a elaboración de programas específicos que asuman a función compensadora que pretende a Educación Primaria. b) A comunicación a través do diálogo e a apertura a outras formas de pensar e obrar. c) Un clima afectivo rico en vivencias baseadas no respecto mutuo, que procure a motivación necesaria para espertar, manter e incrementar o interese dos alumnos e das alumnas. d) O progreso do xeral ao particular, de forma cíclica, en función do pensamento globalizado do alumno e da alumna, integrando as áreas coa formulación de contidos conceptuais, procedementais e actitudinais comúns, tendo en conta a transversabilidade do currículo.

355

e) A adaptación da acción educativa ás diferenzas persoais (capacidade, intereses e ritmo de aprendizaxe), como base do desenvolvemento integral e autónomo. f ) O espírito de grupo co exercicio da participación e a cooperación, practicando a aprendizaxe grupal, a interacción e a interrelación de iguais e de discentes e docente. g) A organización de contidos, de xeito que exista harmonía entre as metas e os medios que se utilizan para acadalas. h)

A actividade constante do alumno e da alumna, xa que se entende como ferramenta básica da aprendizaxe autorregulada.

i ) A flexibilidade adecuada nas diversas situacións de aprendizaxe, tanto na selección da metodoloxía máis aconsellable en cada caso como nos aspectos organizativos espazo-temporais. l ) A aprendizaxe construtivo-significativa, partindo da consolidación do saber anterior e do reforzo daquel que permita enlazar os organizadores previos co novo coñecemento que se debe adquirir. m) O xogo como elemento motivador fundamental na construción da moralidade, xa que regula o paso da heteronomía á autonomía persoal e social. n) A creatividade de alumnos e de alumnas e de docentes, como forma diversificada e enriquecedora de comunicación. ñ) O tránsito desde a formación de conceptos e a aplicación de procedementos á construción de hábitos e á definición de actitudes, que culmine a consolidación de valores e o respecto polas normas. o) O contacto escola-familia como marco afectivo-efectivo de relacións e, por extensión, de toda a comunidade educativa.

356

Agrupamento do alumnado. O agrupamento do alumnado é unha esixencia da diversidade e un indicador da autonomía do centro, e ten como finalidade garantir que todo o alumnado aprenda e consiga os obxectivos educativos marcados. A diversidade de agrupamentos proporciona unha mellor explotación das actividades escolares e constitúe un instrumento de adecuación metodolóxica ás necesidades do alumnado. Os criterios de distribución do alumnado por aulas son moi diversos e deben ter en conta aspectos como o punto de partida dos alumnos ao chegaren ao inicio do ciclo e de cada curso, as peculiaridades educativas do centro e a natureza da área ou actividade. Estes son os criterios máis empregados na agrupación de alumnos: - Idade cronolóxica. - Equilibrio nos grupos entre alumnos e alumnas. - Rendemento académico. - Ritmo de aprendizaxe. - Intereses. - Motivación. - Natureza da área ou da actividade. O agrupamento de alumn@s non ten por que limitarse a un único modelo, xa que supón limitar o potencial enriquecedor do proceso educativo. Establecer diferentes agrupamentos facilita a aprendizaxe entre iguais, a cooperación e o traballo colaborativo, a cohesión do grupo, o traballo por proxectos, a atención á diversidade, a pertenza ao centro, a mediación en

357

conflitos e a relación co contorno e cos servizos da comunidade. Segundo as características e necesidades do alumnado, e segundo a natureza disciplinar da actividade ou área, os tipos de agrupamentos máis empregados son: - Aula. - Gran grupo. - Pequeno grupo. - Talleres. - Equipos de traballo cooperativo. - Grupos de actividade. Organización dos espazos. Dende unha perspectiva de nivel, o contido das decisións relativas á organización do espazo pode referirse a: - Espazos propios do grupo (aula). Cada Profesor/-ora titor/-ora organizará o espazo na súa aula como crea conveniente para o desenvolvemento da actividade lectiva; será conveniente ter en conta variables como idade e agrupamento de alumnos, mobiliario, iluminación, temperatura, materiais existentes na aula, etc. Se nunha aula imparten actividades lectivas outros mestres ademais do titor, han de preocuparse, ao concluír a clase, de que material e espazos se encontren na distribución planificada por este.

358

- Espazos compartidos polo alumnado. O alumnado de Primaria comparte espazos co alumnado doutros niveis educativos dentro do centro e, asemade, utiliza habitualmente outros espazos, tanto interiores do centro educativo como exteriores. Algúns destes espazos son os seguintes: - Biblioteca. - Laboratorio. - Talleres. - Sala de informática. - Sala de usos múltiples. - Neste curso contamos cun novo espazo para a realización de diversas actividades , que se atopa preto a aula de Música.

Organización dos tempos. As previsións de traballo na aula e no centro escolar deben axustarse realmente ao tempo dispoñible. Por iso, é preciso realizar unha temporalización que inclúa a elaboración dun horario xeral, co correspondente desenvolvemento das áreas, e dun horario de actividade docente, no que se terán en conta as restantes actividades organizativas do centro.

359

MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

A atención á diversidade supón un concepto amplo de acción educativa que intenta dar resposta ás dificultades de aprendizaxe, ás discapacidades sensoriais, físicas, psíquicas e sociais, aos grupos de risco, ás minorías étnicas, ao alumnado superdotado, aos inmigrantes, ao alumnado con intereses especiais e a calquera outra necesidade educativa diferenciada e especializada. A diversidade é unha realidade facilmente observable, e a súa adecuada atención é un dos piares básicos no que se fundamenta o sistema educativo. Cada alumno e cada alumna teñen unha ampla gama de necesidades educativas, debidas á presenza de múltiples factores persoais e sociais (xénero, idade, etapa de desenvolvemento madurativo, motivación, intereses, estilos de aprendizaxe, expectativas, procedencia socioeconómica e cultural, orixe étnica, etc.), que deben ser satisfeitas. En consecuencia, o noso ciclo ten que estar en condicións de: 1. 2. 3. 4.

Adaptarse ás características individuais e sociais de cada alumno ou alumna. Ofrecer unha cultura común, respectando as peculiaridades de cada cultura propia. Adoptar una metodoloxía que favoreza a aprendizaxe de todo o alumnado na súa diversidade. Partir dunha avaliación inicial do alumnado en cada núcleo de aprendizaxe que permita detectar os seus coñecementos previos, para facilitar a significatividade dos novos contidos que se deben aprender.

360

Ademais, suscítase como proporcionar unha resposta educativa axeitada a un colectivo de estudantes con necesidades de formación moi diversas, escolarizados dentro dun mesmo centro educativo e cun currículo, en parte, común.

No noso ciclo tratamos de promover unha escola comprensiva mediante as seguintes estratexias: 1. Adoptar organizacións flexibles dentro da aula, con respecto polos principios básicos da organización e do funcionamento dos grupos, practicando estratexias inter e intragrupais, para potenciar o traballo con grupos heteroxéneos de alumnos e alumnas. 2. Realizar as adaptacións curriculares necesarias para asegurar que se poida manter unha escola na que teñan cabida todos, sexan cales fosen as súas necesidades educativas ou intereses persoais específicos. 3. Levar á práctica un programa de orientación e acción titorial no centro.

Por conseguinte, plantexámonos os seguintes obxectivos de atención á diversidade: 1. Facilitar, consolidar e desenvolver a socialización do alumnado, o que significa ensinarlle a aprender a convivir e a comportarse adecuadamente en grupo, a ser solidario, a cooperar e a respectar as normas; para isto, imponse a posta en práctica das teorías de grupo e de dinámica de grupo, aplicando os modelos, as estratexias e os estilos máis adecuados en cada caso. 2. Realizar adaptacións curriculares encamiñadas a dar resposta aos distintos estilos de aprendizaxe ou dificultades transitorias do alumnado (non significativas) e para aqueles casos nos que as diferenzas e as dificultades de aprendizaxe son máis permanentes ou graves (significativas).

361

3. Planificar e desenvolver un programa coherente de orientación e acción titorial que facilite a resposta educativa ás súas necesidades específicas, permanentes ou transitorias.

Utilizaremos os seguintes recursos como medidas de reforzo e de atención ao alumnado con necesidade de apoio educativo: - Fichas de reforzo de cada unidade. - Fichas de comprensión lectora. - Fichas de ampliación de cada unidade.

ADAPTACIÓNS CURRICULARES.

As adaptacións curriculares son modificacións dun ou máis elementos prescriptivos do currículo para atender as necesidades educativas do alumnado.Unha vez esgotadas as medidas ordinarias, e como último recurso recorremos á revisión e modificación da ACI tendo como referente o currículo ordinario. A avaliación farase tomando como referente os criterios de avaliación da propia adaptación curricular. Esta quedará reflectida no expediente académico, nos informes á familia e será revisada polo menos unha vez ó finalizar o curso. Non necesitaremos autorización para a revisión a menos que se modificasen os obxectivos ou os criterios de avaliación. Para a promoción teranse en conta os obxectivos

362

preceptivos. Ao finalizar o período obxecto de adaptación curricular, o profesorado titor, oídas as familias, determinará a promoción do alumnado e a necesidade ou non de adaptación curricular futura.

PROGRAMA DE EDUCACIÓN EN VALORES

A educación en valores preséntase como un conxunto de contidos de ensino-aprendizaxe que, sen referencia directa ou exclusiva a ningunha área curricular concreta, nin a unha idade ou nivel educativo particular, interactúa en todas as áreas do currículo, desenvolvéndose ao longo de toda a escolaridade obrigatoria. Non se trata dun conxunto de ensinanzas autónomas, senón máis ben, dunha serie de elementos da aprendizaxe integrados dentro das diferentes áreas de coñecemento. Por iso, atendendo aos principios educativos esenciais, e, en especial, ao desenvolvemento das competencias básicas para lograr unha educación integral, a educación en valores deberá formar parte de todos os procesos de ensino e aprendizaxe, por ser un dos elementos de maior relevancia na educación do alumnado. Podemos considerar que a aprendizaxe destes contidos pretende , no caso d@s alumn@s de 5º Curso de Educ. Primaria, conseguir as finalidades seguintes: 1. Localizar e criticar os aspectos inxustos da realidade cotiá e das normas vixentes.

363

2. Deseñar formas de vida máis xustas no plano persoal e social. 3. Elaborar autónoma, racional e democráticamente os principios xerais de valor que axuden a axuizar a realidade de forma crítica e con xustiza. 4. Facultar aos mozos para adquirir comportamentos coherentes coas normas elaboradas por eles mesmos e coas dadas pola sociedade democraticamente, buscando a xustiza e o benestar social. As liñas mestras de intervención que conforman a EDUCACIÓN en VALORES no 5º Curso de Educ. Primaria do noso centro docente son as seguintes: - Estimular o diálogo como principal vía para resolución de conflitos entre persoas e grupos; facilitar o encontro entre persoas cuxos intereses non necesariamente sexan coincidentes, e desenvolver actitudes básicas para a participación comprometida na convivencia, a liberdade, a democracia e a solidariedade. - Desenvolver a capacidade dos alumnos para regular a súa propia aprendizaxe, confiar nas súas aptitudes e coñecementos, así como para desenvolver a creatividade, a iniciativa persoal e o espírito emprendedor. - Crear hábitos de hixiene física e mental, que permitan un desenvolvemento san, un aprecio do corpo e o seu benestar, unha mellor calidade de vida e unhas relacións interpersoais baseadas no desenvolvemento da autoestima. - Apreciar os roles sexuais e o exercicio da sexualidade como comunicación plena entre as persoas. - Desenvolver a igualdade de dereitos e oportunidades e fomentar a igualdade efectiva entre homes e mulleres. - Coñecer, valorar e respectar os dereitos humanos, como base da non discriminación, o entendemento e o progreso de todos os pobos.

364

- Adquirir respecto cara aos seres vivos e o medio, en particular ao valor dos espazos forestais e o desenvolvemento sostible. - Participar decidida e solidariamente na resolución dos problemas ambientais. - Coñecer e respectar as normas establecidas para a mellor organización e uso da circulación viaria. - Proporcionar os instrumentos de análise e crítica necesarios que permitan unha opinión e actitude propias fronte ás ofertas da sociedade de consumo, e que capaciten para tomar conciencia ante o consumo de produtos innecesarios. - Desenvolver hábitos e actitudes de curiosidade, respecto e participación cara ás demais culturas do contorno. - Respectar e coñecer a pluralidade lingüística e cultural de España valorando a interculturalidade como un elemento enriquecedor da sociedade. - Promover actitudes que valoren axeitadamente o peso específico da educación como motor de desenvolvemento dos pobos. - Utilizar instrumentos de análise e crítica necesarios para construír unha opinión propia, libre, xusta e democrática.

Accións, todas, encamiñadas á preparación d@s alumn@s do 5º Curso de Educ. Primaria do noso centro educativo para o exercicio da cidadanía e da participación activa na vida económica, social e cultural, con actitude crítica e responsable e con capacidade de adaptación ás situacións cambiantes da sociedade do coñecemento.

365

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR.

Nos niveis máis avanzados da Educación Primaria, xa temos lector@s formad@s, polo que agora é o momento de conseguir grandes lectores. En 5º Curso de Educ. Primaria, o alumnado é moi receptivo á lectura e, como sabemos, a lectura como divertimento e pracer ten moita importancia. Por iso, as actividades dedicadas a esta actividade resultan fundamentais cara o futuro do alumnado como lectores.

.- Obxectivos: 1.-Fomentar o gusto pola lectura: - Utilizar adecuadamente a biblioteca (biblioteca central e de aula) como fonte de recursos variados para o deleite e o pracer de ler. - Utilizar a lectura como fonte de pracer e de enriquecemento persoal, e aproximarse a obras relevantes da tradición literaria galega e castelá para desenvolver hábitos lectores. - Seleccionar textos adecuados aos gustos e intereses do grupo.

366

2.-Potenciar o hábito lector: - Utilizar adecuadamente a biblioteca e os seus diferentes departamentos(biblioteca central e de aula) como fonte de recursos variados para a obtención de informacións variadas. - Utilizar os medios de comunicación social e as tecnoloxías da información e da comunicación para obter, interpretar e valorar informacións e opinións diferentes. - Dar sentido á lectura dos textos(para que lemos). - Recoller noticias de prensa(en formato impreso e dixital). - Potenciar o uso das TIC na busca de información. 3.-Mellorar a comprensión lectora: - Comprender e expresarse oralmente e por escrito de xeito adecuado nos diferentes contextos da actividade social e cultural cotiá. - Comprender textos literarios de xéneros diversos procedentes da literatura infantil e xuvenil galega e castelán, adecuados en canto a temática e complexidade e iniciarse no coñecemento das convencións específicas da linguaxe literaria. - Memorizar poemas.

367

- Resumir textos. - Buscar, localizar e identificar informacións na biblioteca do centro e na biblioteca de aula, nas enciclopedias e na internet. - Usar os dicionarios e enciclopedias para buscar información. - Identificar as diferentes partes dun texto.

.- Metodoloxía: 1. Actuacións comúns en todas as áreas: Cada vez que o alumnado vaia realizar unha lectura deberemos integrar as estratexias arriba citadas(antes, durante e despois), clarificando a intención da lectura así como a forma de enfrontala (en voz alta, en silencio, colectiva…). Isto afecta tanto á lectura dun libro, dun tema ou aos enunciados das diferentes actividades dos libros de texto. Será fundamental nas primeiras sesións que o profesor/a modelice o proceso, guiando os pasos a seguir, procurando paulatinamente que este vaia sendo asumido polo alumnado.

368

2. Selección de textos: Á hora de elaborar as programacións teremos en conta os diferentes tipos de textos que queremos traballar , e se estes se encontran suficientemente representados e debidamente seleccionados nos libros de texto de uso do alumnado. De non ser así, os complementaremos cunha selección persoal ou de nivel ou ciclo. No mesmo sentido evitaremos no posible a reiteración excesiva dos tipos de texto nas diferentes áreas, focalizando algúns tipos de textos naquelas áreas máis apropiadas a tal fin(o traballo dos textos informativos pode tratarse moito mellor e máis sistematicamente en coñecemento do Medio, os gráficos e diagramas teñen máis sentido en matemáticas ou coñecemento do medio que en lingua galega,etc). (Esta revisión dos textos nos facilitará a decisión de continuar ou cambiar as editoriais, no momento en que se dea a posibilidade ). Traballaremos textos continuos e textos descontinuos, tanto impresos como en formatos dixitais. Descrición:  De persoas  De animais  De lugares Narración:  Contos

369

 Novela  Cómic

3. Tempos de lectura: -Cada día dedicarase un tempo á lectura no momento “Hora de Ler” (lectura de libros, textos, oralidade, publicidade …) atendendo ás actividades e estratexias xa mencionadas. -Perante o curso escolar lerase un libro en lingua galega común para todo o alumnado (un título para cada nivel).

Semanalmente cada alumno/.a lerá un título da biblioteca da aula ou da escola, ademais do deleite individual e familiar dos libros contidos na mochila viaxeira.

Os libros que a continuación se sinalan formarán parte do ITINERARIO LECTOR que se establecerá no “plan anual de lectura”.

370

TÍTULO

AUTOR

EDITORIAL

Cyrano

Rebecca Dautremer

Edelvives

El herbario de las hadas

Benjamín Lacombe

Edelvives

Mathilda

Roal Dahl

Alfaguara

Mil cousas poden pasar I e II Cidades Os amigos de Archimboldo Roque Palabras de caramelo

Jacobo Fernández

Xerais

Serrano Fran Alonso

Xerais

Jacobo Fernández

BD Banda

Serrano Anxo Moure

Xerais

.- Actividades: 1. De búsqueda de información. - Lectura de textos procedentes dos medios de comunicación social: webs infantís e xuvenís, noticias ,… - Lectura de textos para aprender e para informarse:

371

 Folletos informativos.  Folletos publicitarios.  Prensa. - Lectura de informacións procedentes de diferentes soportes: gráficos, esquemas, ilustracións, hipertextos. - Uso dirixido das TIC para a localización, selección, interpretación e organización da información. - Uso das bibliotecas, incluíndo as virtuais, para obter información. 2. De textos literarios. - Lectura silenciosa e en voz alta de obras adecuadas á idade e intereses:  Contos  Cómic  Novela - Lectura guiada de textos narrativos da literatura infantil, adaptacións de obras literarias clásicas e literatura actual en diversos soportes:  Impreso  DVD  Libros virtuais

372

 Internet - Lectura comentada polo profesor de poemas, relatos e obras teatrais. - Lectura guiada polo profesor para a aprendizaxe do uso das estratexias de control do proceso lector:  Anticipación  Formulación de hipóteses  Relectura…

ACTIVIDADES  Visitas guiadas á biblioteca escolar.  Visita á Biblioteca Central de Vigo.  Identificar as partes dun libro e analizar a información que aporta cada unha.  Buscar fondos que ofrezan información sobre un tema.  Presentar un libro cada semana na clase por parte do alumnado.  Lectura silenciosa e individual de material bibliográfico.  Lectura compartida en grupo dos títulos literarios propostos como

373

agasallo de Nadal.  Recomendar os libros que máis gustaron.  Identificar a estructura do texto.  Recoñecer a finalidade do texto.  Facer un resumo organizado secuencialmente as ideas principais.  Libro-forum.  Facer pequenos traballos sobre obras literarias.  Elaborar murais.  Encontros con autores.  Colaborar na selección de títulos para a biblioteca.  Uso dos fondos da biblioteca da escola como recurso informativoeducativo no desenvolvemento das actividades programadas na horta escolar.  Buscar información en libros informativos (enciclopedias, dicionarios, monográficos…), revistas, periódicos, internet…  Lectura dramatizada de textos teatrais, poéticos…

374

.- Recursos: BIBLIOTECA DE AULA. Cada aula contará cunha biblioteca de aula , cun fondo permanente de consulta e un fondo temporal que se establecerá a principio de cada curso e poderá ser renovado trimestralmente mediante intercambio entre aulas ou a través da biblioteca do centro. O Profesorado Titor, consultado todo o profesorado da aula e procurando unificar criterios, solicitará ao equipo de biblioteca os libros que consideren convenientes así como as novas adquisicións que lles parezan oportunas.

.- Plan de escritura: - Participar na elaboración da revista escolar “AS NOSAS COUSAS”. - Obradoiro de escritura-LINGUA:  Ortografía, morfoloxía, sintaxe, semántica, creatividade (composición).  Técnicas de estudo: subliñado, esquema, resumo,…  Xogos coa lingua (oral/escrita). - Obradoiro de escritura-LITERATURA:  Actividades escritas sobre os títulos propostos como agasallo de Nadal e/ou itinerarios lectores.

375

.- Tempo mínimo diario para a lectura: Débese determinar a dedicación real dun tempo mínimo diario para a lectura. No noso centro, chamámolo a “Hora de ler”, establecida tódolos días tralo recreo, en tódalas aulas, todo o alumnado ao mesmo tempo.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC.

As formas máis habituais de utilización das novas tecnoloxías en aula de 5º Curso de Educ. Primaria son: 1. Exposición do profesorado apoiado nas novas tecnoloxías. - Mediante o uso do ordenador o profesorado mellora a exposición dos contidos ao ilustrar con maior claridade algúns conceptos e presentalos de forma máis atractiva. Ao mesmo tempo, coa utilización das novas tecnoloxías pódese mellorar a motivación cara á aprendizaxe da materia e cara ao uso de recursos informáticos.

2. Iniciación á informática. - Preténdese transmitir os coñecementos básicos necesarios para poder utilizar as tecnoloxías. Os contidos elementais que se deben desenvolver na aula son: - Utilización dos compoñentes básicos do contorno gráfico do ordenador. - Apertura e peche de aplicacións.

376

Creación dun documento novo. Gravación e recuperación de documentos. Acceso á información contida nun CD. Acceso a páxinas web. Impresión de documentos. Utilización do disco duro e uso de dispositivos externos. Utilización dun navegador. Utilización de bases de datos sinxelas. Edición de documentos mediante procesadores de texto. Elaboración de presentacións multimedia ou páxinas web sinxelas. Utilización dun buscador.

3. Exercitación mediante programas educativos. - Esta modalidade permite unha serie achegas para a aprendizaxe do alumnado, dependendo dos criterios didácticos e pedagóxicos cos que se constituíse o programa. Os programas que permiten a interactividade e a creatividade por parte do alumnado, favorecen un uso das novas tecnoloxías con máis posibilidades educativas.

377

4. Aprendizaxe por investigación. - Trátase de fomentar a aprendizaxe activa e o máis autónoma posible por parte do alumnado, que se ve confrontado a tomar decisións en torno a como proceder na aprendizaxe, que recursos utilizar, como seleccionar e elaborar a información atopada, como organizar e repartir o traballo entre os membros do grupo, como presentar o produto resultante, etc. - Esta modalidade de traballo supón un modelo educativo valioso en si mesmo, que se enriquece aínda máis coa incorporación das TIC.

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA.

Actividade. Presentación do Plan de Convivencia ó principio de curso ás familias e ao profesorado.  Responsables: Equipo directivo, profesorado Titor.  Recursos: Contido do Plan de Convivencia e Normas de convivencia na páxina web do centro e no ordenador da sala de profesores.  Metodoloxía: Durante o curso, informarase aos pais/nais de que poden atopar o Plan na páxina web do colexio. Inclusión da presentación do Plan de convivencia no P.A.T. (plan de acción titorial). Informarase do Plan ao profesorado no claustro de principio de curso.

378

Propostas para curso escolar . 5º Curso de Educ. Primaria. No mes de outubro comezarase cunha proposta de xogos voluntarios no patio. Ditos xogos desenvolveranse por recunchos coa participacion de alumnado voluntario de todo o centro: “@s Colaborador@s de Boa Convivencia”. Esta actividade se realizará durante dous día á semana en tempo de recreo. Actividade. Presentación das Normas de Organización e Funcionamento a tódolos membros da comunidade educativa.  Responsables: Equipo directivo  Recursos: material impreso do documento e instalado no ordenador da sala de profesores e na páxina web do colexio.  Metodoloxía: convocarase ao claustro de profesores para a presentación do documento e posibles modificacións, posteriormente, en sesión extraordinaria, ao Consello Escolar co fin de aprobalo. Unha vez aprobado, instalarase o seu contido no ordenador da sala de profesores e colgarase na páxina web do centro. Actividade. Comentario nas aulas das normas de convivencia incluídas nas Normas de Organización e Funcionamento.  Responsables: Profesorado Titor.  Recursos: material impreso coas normas de convivencia para cada curso.  Metodoloxía: cada titor/-ora, na súa aula, comentará cos alumnos e alumnas as normas de convivencia de xeito adaptado a cada idade.

379

Actividade. Celebración do Día da Declaración Universal dos Dereitos Humanos.  Responsables: Profesorado Titor.  Recursos: material impreso, videográfico, posters, murais…  Metodoloxía: os titores traballarán cos seus alumnos os contidos da Declaración dos Dereitos Humanos do xeito máis adaptado á súa idade. Elaboración de murais e manualidades alusivas ó tema. Actividade. Celebración do “Día Escolar da Paz e a Non Violencia”. (Este curso faremos , como en cursos anteriores, unha celebración conxunta co CEIP Ría de Vigo ).  Responsables: todo o profesorado.  Recursos: documentos escritos e audiovisuais que falen da paz e a non violencia.  Metodoloxía: con anterioridade ao 30 de Xaneiro, cada titor lembrará aos seus alumnos esa data como a de celebración do Día Escolar da Paz e a Non Violencia, e realizará algunha actividade relacionada con esta celebración. O día 30 de Xaneiro todos os alumnos e profesores do centro celebrarán esta efeméride, xunto co alumnado e profesorado do CEIP Ría de Vigo.  Temporalización: 2ª quincena de Xaneiro e 30 de Xaneiro.

380

ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LINGÜÍSTICO

O noso país, como membro da Unión Europea, comprométese no fomento do coñecemento doutras linguas comunitarias e pola súa parte, o Consello de Europa no marco de Referencia Común Europeo para a aprendizaxe de linguas estranxeiras, establece directrices tanto para a aprendizaxe de linguas coma para a valoración da competencia nas diferentes linguas dun falante. O proxecto do noso centro, na área de lingua estranxeira ( inglés) enmárcase nas directrices lexislativas da Área de Linguas estranxeiras e o obxectivo curricular das cales non é ensinar unha lingua en si mesma, senón ensinar a comunicarse con ela mediante o seu uso, así como no establecido no Consello de Europa no marco de referencia común europeo para a aprendizaxe de linguas estranxeiras, segundo o cal os alumnos e alumnas deberán ser capaces de efectuar progresivas tarefas de comunicación para desenvolver gradualmente a competencia comunicativa nas devanditas linguas. Participaremos no P.D.I sobre “A Ciencia”, como centro de interés educativo coa temática, durante este curso escolar “Con + Ciencia”, desde a área de lingua estranxeira e en todas aquelas actividades que se propoñan tanto desde o equipo de Normalización Lingüística como desde o equipo da Biblioteca do centro.

381

MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS INCLUÍDOS OS LIBROS DE TEXTO.

MATERIAIS DIDÁCTICOS. Libros de texto, cadernos de traballo, cadernos de ortografía, fichas de reforzo e de ampliación, de comprensión lectora, de comprensión de textos orais.

RECURSOS DIDÁCTICOS. - Biblioteca de Aula e de Centro. - Aula de informática. - Pizarra Dixital Interactiva. - Proxector / Canón. - Recursos didácticos interactivos para cada unidade. - Actividades : teatro, charlas, percorridos culturais. - Auditorio Centro Cultural “Afundación": teatro, cine, música. - Museos: Verbum, Liste, Quiñones de León, Marco, ... - Revista Escolar “AS NOSAS COUSAS”.

382

- Horta escolar. - Participación en festividades, campañas, conmemoracións, etc.; tales como:           

Magosto Festa de Nadal. Día da Non Violencia e a Paz. Festa de Entroido. Campañas de animación á lectura. Campaña de Educación Viaria. Campaña de Teatro infantil e xuvenil. Campaña “Camiña con Nós pola Igualdade”. Día do Libro. Festival das Letras Galegas. Festival de despedida do curso.

Recursos dispoñibles no centro. Ordenadores Pizarra Dixital Proxector / Canón Vídeo e TV

383

Reprodutor de CD DVD Cámara de fotos

LIBROS DE TEXTO. 5º EP 5º EP 5º EP 5º EP 5º EP

MATEMÁTICAS LENGUA LINGUA C. do MEDIO INGLÉS

Luis Ferrer y otros Abre la puerta. Anaya. 978-84-667-7910-4 Carmen Bello e outros. Abre la puerta. Anaya. 978-84-667-7899-2 Equipo Carabeiro. Abre a porta. Anaya. 978-84-667-8067-4 Ricardo Gómez e outros. Abre a porta. Anaya. 978-84-667-8084-1 Mark Ormerod e outros. Pupil´s book Find out 5. Macmillan 2007. 978-1-4050-7849-8+Activity book Find out 5.Macmillan 2007.978-1-4050-7848-1.

384

Castelán Castelán Galego Galego Inglés

ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Ao longo do presente Curso Escolar, en 5º Curso de Educación Primaria, levaranse a cabo as seguintes actividades complementarias:

*“Campaña de Educación Vial” ( Concello de Vigo ). Charla e vídeo presentados pola Policía Local , con actividades no patio e no entorno do colexio.

* Programa de Actividades para Escolares de “Afundación”.). Visita guiada ao Centro Interactivo de Educación Medioambiental “Naturnova” de Vigo e actividades programadas.

*Visita guiada ao Porto pesqueiro de Vigo, co seu correspondente programa de actividades.

385

*Durante o presente curso, as actividades que programaremos

xirarán entorno á temática do PDI “Con + Ciencia”,

como centro de interese:

*Colaboraremos na nova edición da REVISTA ESCOLAR … “As Nosas Cousas”

386

*Participaremos na CAMPAÑA DE ANIMACIÓN Á LECTURA do presente curso mediante as Actividades:

- Préstamos de fondos da Biblioteca do colexio e conmemoración do “Día das Bibliotecas” (24 de outubro). - Programa “Mochilas Viaxeiras” (libros e material audiovisual).. - Proposta de Títulos de Literatura Infantil como agasallo de Nadal das familias ao alumnado. - Posibilidade de … Visitas de artistas (escritor@s – ilustrador@s) disponibilidades.

ou animacións no

colexio, segundo

*As relacionadas co “Plan de Convivencia” anual do centro (especificadas no correspondente apartado).

*As que gardan relación coas habituais conmemoracións : Magosto - Nadal - Día da Paz - Entroido - L. Galegas - Día do Libro - Fin de Curso - … cada unha ,cos seus correspondentes Programas de Actividades.

387

PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN

A observación do traballo diario do alumnado e do nivel dos obxectivos alcanzados, tendo en conta, sempre, os criterios e estándares correspondentes ao curriculo LOMCE, levaranos á avaliación da nosa metodoloxía, motivando a revisión da nosa práctica docente a curto prazo, e do proxecto curricular a un prazo maior. Como resultado da devandita observación, coa conseguinte reflexión, tanto a nivel persoal de cada profesor/-ora, coma a nivel colectivo de equipos docentes e claustro de profesores, analizaremos anualmente a nosa práctica docente e o proxecto curricular do centro, buscando mellorar o quefacer educativo do noso centro educativo

388