Sara Blikstad Nyegaard
NORSK START
8–10
Arbeidsbok
Grunnleggjande norsk
Nynorsk
Innhald
Hei, alle saman
Kva ser du på biletet?
Skriv nokre ord du kan på norsk.
Korleis helsar du på morsmålet og andre språk du kan?
Øv på orda
Finn ut kva orda tyder.
hei
bra dårleg glad trist sint svolten
tørst nysgjerrig sjenert godt vondt stressa trøytt vaken redd
Spørjeord
kva kven kvar korleis når
kva for ein
kva for nokre
1 Om meg.
Eg heiter .
Eg er år gammal.
Eg kjem frå
Litt om meg sjølv. Teikn deg sjølv og skriv ein liten tekst om deg sjølv på norsk eller på morsmålet.
Adresse:
Telefonnummer:
E-post: Bursdag: Språk:
2 Presenter deg for andre elevar, og høyr dei andre presentere seg.
3 Det norske alfabetet.
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZÆØÅ abcdefghijklmnopqrstuvwxyzæøå
Korleis er det norske alfabetet samanlikna med alfabetet på morsmålet ditt og andre språk du kan? Kva lydar kjenner du att frå morsmålet ditt?
4 Skriv inn ord som passar.
Tekstboka side 8–9.
Eg er 13 år.
Eg kjem frå Noreg.
Eg bur i Oslo.
! Eg heiter Marius.
Hallo! Laksmi.
Eg kjem frå Nepal.
Eg er 16 .
Eg bur i Bodø no.
Reza.
Eg er nesten 60 . Iran.
i Stavanger no.
Hei! Eg heiter Milena. Portugal.
58 år gammal. i Namsos. Haron.
Eg 8 år gammal.
Eg frå Somalia.
No
eg på Røros.
Kapittel 1 • Hei, alle saman
Korleis
Eg er trist
6 Skriv om deg sjølv.
Kva gjer deg glad?
7 Fyll ut omgrepskartet.
Synonym
Forklaring
Setning
Teikning
Anna språk
Kapittel
8 Lag ein samtale.
Desse elevane har akkurat møtt kvarandre. Kva snakkar dei om? Lag ein samtale.
9 Svar på spørsmåla.
Bruk heile setningar.
Kva heiter du?
Kvar bur du?
Kva heiter skulen din?
Kven bur du saman med?
Kva heiter læraren din?
Kor mange elevar er det i klassen din?
Korleis har du det i dag?
Har du sove godt i natt?
10 Lag fleire spørsmål.
11 Spør kvarandre.
Bruk spørsmåla de har laga.
Grammatikk
Tekstboka side 16–17.
1 Kva er substantiv?
Skriv tre substantiv.
2 Skriv setningar med substantiv.
Bruk substantiva ovanfor.
3 Set ring rundt substantiva.
sjå blå gut sitje ete Maria te gå er vil hund springe redd mamma klippe glad
4 Strek under substantiva.
Ali er 15 år gammal.
Han kjem frå Tyrkia.
Tyrkia er eit stort land.
Ali kan snakke tyrkisk, engelsk, litt arabisk og litt norsk.
5 Særnamn eller samnamn?
Skriv substantiva nedanfor inn i rett kolonne.
Fatima skule lærar Maria Oslo hund Noreg stol klasse Somalia hus tre dør vindauge
Særnamn Samnamn
6 Fyll ut skjemaet.
Særnamn
Samnamn
Ali ein gut ei jente eit land ein by ei bok
Maria Polen London
7 Skriv inn rett substantiv.
ei ein ein eit
8 Bøy substantiva.
Eintal Fleirtal
ein elev elevar Det er i klassen, ei jente jenter åtte og
ein gut gutar sju .
eit vindauge vindauge Det er fire i klasserommet,
ei dør dører men det er berre der.
ein stol stolar Det er atten i rommet.
På skulen
Kva ser du på biletet?
Kva gjer du på skulen?
Øv på orda
Skriv ordet. Hugs artikkel.
eit vindauge
ein klasse
ein elev
ein lærar
ein timeplan
ein vekeplan
ein rektor
ein helsesjukepleiar
ein skulegard
ei kantine
eit bibliotek
eit skulekjøkken
ein gymsal
ein garderobe
eit kontor
ein gang
eit toalett
Verb
å snakke
å skrive
å lese
å rekne
å samarbeide
å tenkje
å hjelpe
å tulle
1 Bruk omgrepa.
Lag setningar til bileta.
TidMåndagTysdagOnsdagTorsdagFredag
08.00–09.00 Norsk Samfunnsfag Norsk Engelsk 9ANorsk
09.00–09.15 PausePausePausePausePause
09.15–10.30 Norsk Mat og helse Kunst og handverk NaturfagGym 9A
10.30–11.00 MatpauseMatpauseMatpauseMatpauseMatpause
11.00–12.45 MatematikkNorskNorskNaturfagMatematikk
12.45–13.00 PausePausePausePausePause
13.00–14.00 Musikk 9AMorsmål Samfunnsfag Norsk Naturfag
2 Min timeplan.
Fyll ut timeplanen med tider og ulike fag. Skriv for kvar dag frå måndag til fredag.
TidMåndagTysdagOnsdagTorsdagFredag
3 Svar med heile setningar.
Har du gått på skule i eit anna land enn Noreg?
Fortel om skuledagen din.
Kva fag hadde du på skulen?
4 Snakk om skuleveka.
Snakk med dei andre i klassen om skuleveka.
Synonym
Lærestad
Barneskule
Ungdomsskule
Vidaregåande
skule
Universitet
Forklaring Ein skule er ein stad der du lærer.
Anna språk School Scuola Escola
Skule
Setning
I Noreg går vi på skule fem dagar i veka. Dei som jobbar på ein skule, er lærarar, og dei som går der, er elevar.
Teikning
6 Fyll ut omgrepskartet.
Vel eit ord som passar til temaet skule
Forklaring
Synonym
Setning
Teikning
Anna språk
Overskrift
Innleiing
Handling
Avslutning
Yosuf har gløymt boka si
Yosuf er ein 16 år gammal gut.
Han er i klasserommet.
Yosuf skal ta fram boka si.
Men boka er ikkje i sekken.
Yosuf rekkjer opp handa.
Kanskje læraren har ei bok han kan låne?
8 Skriv ei forteljing om skulen.
Forteljingar treng ikkje å vere lang. Bruk morsmål om du vil.
Side 24–25 i tekstboka kan hjelpe deg å starte.
Vel kva handlinga skal vere, og kven som er med.
Overskrift
Kven er med i forteljinga?
Vel éin eller to. Det kan vere frå klassen din eller nokon du diktar opp.
Innleiing
Bruk desse spørsmåla for å lage innleiing:
Kven er med i forteljinga? Kvar er personen?
Handling
Bruk desse spørsmåla til å lage handlinga:
Kva skjer med personen i forteljinga?
Er det eit problem?
Avslutning
Bruk desse spørsmåla til å lage avslutninga:
Kva tenkjer personen?
Kva gjer personen?
Kan problemet løysast?
Teikn noko som passar til teksten.
9 Presenter forteljinga.
Les forteljinga du har skrive, for læraren eller medelevar.
10 Substantiv.
Bruk venndiagrammet nedanfor til å kartleggje kva som er likt og ulikt på skulen i Noreg og der du har gått på skule før.
Noreg
11 Samanlikn det de fann.
Snakk saman. Kva er likt, og kva er ulikt?
Begge
12 Skriv om skule.
Skriv eit brev til ein ven, og fortel om kva du gjer på skulen, kva du likar, og kva du ikkje likar.
Bruk skrivebok eller pc. Hugs å bruke skuleord når du skriv.
13 Lag ei forteljing.
Lag ei forteljing saman med andre elevar.
Ein elev begynner med å seie ei setning, og neste elev held fram med ei ny setning.
Bruk biletet for å lage forteljinga.
14 Lag eit skodespel.
I tekstboka har du lese fleire korte forteljingar i kapittel 2. Gå saman i par, og vel ei forteljing.
Lag eit lite skodespel av forteljinga, og presenter i klassen.
Grammatikk
Tekstboka side 36–37.
1 Bøyer ein substantiv på morsmålet ditt?
Tenk på ordet «bok» på morsmål. Så tenkjer du på denne boka du les i no: «Eg les i boka». Viser ordet, eller eit anna ord i setninga, at du snakkar om ei bestemt bok?
Skriv kva som er likt og ulikt på norsk og morsmålet ditt.
2 Set strek under substantiva.
Sana skal begynne på ein ny skule. Den nye skulen heiter Berg. Det er ein stor skule med 300 elevar. Sana gler seg til å møte dei andre elevane i klassen. Ho håpar at ho får mange vener.
Kvelden før første skuledag legg ho ei skrivebok, to blyantar og ein penn i sekken sin. Ho har fått boka av søstera si. Blyantane og pennen hadde ho frå før.
3 Skriv inn substantiva frå oppgåve 2.
Bestemt form
Ubestemt form
4 Bøy substantiva og skriv dei i setninga.
ei klokke er ti.
eit friminutt Eg gler meg til
ein klasse Det er 10 elevar i min.
ein skule Eg har mange vener på
ein ven Dei beste mine heiter Maria og Judit.
5 Når vil du seie a, og når vil du seie b?
Snakk saman i små grupper.
a) Eg har lese ei bok.
b) Eg har lese boka.
6 Skriv inn orda i bestemt form eintal.
eit brev Har du fått ?
ei jakke Denne er dyr!
ein lærar kan hjelpe oss.
ei bok Eg har gløymt mi heime.
7 Skriv inn orda i bestemt form fleirtal.
eit friminutt Vi spelar basket i
ein ven Eg spelar fotball med mine.
eit ord Eg hugsar ikkje alle dei nye .
eit dataspel Skal vi prøve dine?
ei jente Korleis er i klassen din?
Familie
Kva ser du på biletet?
Fortel om familien?
Øv på orda
Kva tyder orda?
ein familie
ei mor
ein mamma
ein far
ein pappa
ein bror
ei søster
ei bestemor
ei farmor
ei mormor
ein bestefar
ein farfar
ein morfar
ein onkel
ei tante
ei dotter
ein son
ei kone
ein mann
ein fetter
ei kusine
eit søskenbarn
eit barnebarn
ein nevø
ei niese
ein baby
eit barn
ein vaksen
ein forelder/føresett
ei slekt
eit slektstre
Adjektiv og adverb
mange få mykje
lite ingen
åleine
saman like mange stor
større enn
størst
liten
mindre enn
minst
ung gammal
1 Familien til Haba.
Eg heiter Haba. Eg er 14 år.
Eg bur i Skansebakken 10 i Bergen.
Mor mi heiter Afnan.
Eg har to brør. Dei heiter Ali og Mehmed. Dei er vaksne.
Eg har ei søster. Ho heiter Hanin. Ho er fem år.
Eg bur saman med mamma og Hanin.
Eg har ein onkel som bur i Tyskland.
Eg har besteforeldre som bur i Jordan.
2 Skriv om familien din.
Bruk eksempelteksten til hjelp. Du kan også teikne til teksten.
Familien min
Døme
Forklaring
Fami l ie
Ordklasse
Setning
Teikning
Anna språk
Skriv det du trur dei tenkjer eller seier.
5 Kor mange søsken har de?
Finn ut kor mange søsken alle i klassen har. De kan til dømes rekkje opp handa og telje.
Talet på elevar
Kor mange er einebarn?
Kor mange har 1 søsken?
Kor mange har 2 søsken?
Kor mange har 3 søsken?
Kor mange har 4 søsken?
Kor mange har 5 søsken?
6 Diagram.
Lag eit søylediagram som viser kor mange søsken elevane i klassen har.
Kor mange har ? Tal elevar
7 Les faktateksten.
Tekstboka side 50–52.
Familien til Diego Maradona
Diego Maradona er kjend fordi han var ein av dei beste fotballspelarane i verda.
Han var fødd i Argentina i 1960. Han voks opp nær Buenos Aires i Argentina saman med foreldra sine og mange søsken. Mor hans heitte Dalma Salvadora Franco, og faren hans heitte Diego Maradona. Maradona hadde fire søstrer som var eldre enn han, og to yngre brør. Brørne hans heiter Hugo og Eduardo, og begge to var også profesjonelle fotballspelarar.
Maradona var gift med Claudia Villafañe. Dei fekk tre barn: Dalma Maradona, Gianinna Maradona og Diego Sinagra. Diego Sinagra er ein kjend sandvolleyballspelar. Diego Maradona døydde i 2020. Kjelde: Wikipedia
8 Skriv ein faktatekst om familien til ein kjend person.
Du kan bruke eksempelteksten ovanfor til hjelp.
a) Bruk internett og finn informasjon om familien til personen du har valt. Du kan også bruke kjelder på morsmålet eller eit anna språk.
Skriv stikkord:
c) Byt tekst med ein i klassen og gi kvarandre tips. Kva er bra, og kva kan bli betre? Presenter tekstane når de er fornøgde med arbeidet.
9 Skriv logg.
Korleis var det å skrive ein faktatekst?
Kva var lett, og kva var vanskeleg? Skriv på det språket du vil.
Prosentdel som meiner at utsegnene nedanfor passar for foreldre/føresette
Dei pleier å vite kvar eg er, og kven eg er saman med i fritida
Dei kjenner dei fleste av venene eg er saman med i fritida
Dei er svært interesserte i livet mitt
Eg prøver å halde mesteparten av fritida mi skjult for dei
Det er ofte krangling mellom dei vaksne i min familie.
I kvardagen, kor ofte er du saman med foreldre/føresette?
Nesten alltid
Ofte
Av og til
Om ungdom og foreldre
Desse figurane er henta frå Ungdata 2021. Ungdata er ei undersøking som viser korleis ungdom har det i Noreg. Mange ungdommar er spurde, og svara viser i prosent kva som er mest vanleg.
a) Kva viser den grøne søyla, og kva viser den blå?
b) Kor mange prosent av ungdommane seier at foreldre/føresette veit kvar dei er heile tida?
c) Kor mange prosent av ungdommane prøver å skjule kvar dei er, eller kven dei er saman med?
Sjeldan
Aldri
d) Kor mange prosent av ungdommane opplever at dei vaksne kranglar ofte?
e) Kor mange prosent av ungdommane seier at dei nesten alltid er saman med dei vaksne heime?
f) Kor mange prosent av ungdommane seier at dei ofte er saman med foreldre/føresette i kvardagen?
g) Er det vanleg eller uvanleg at ungdommar og dei vaksne aldri er saman?
h) Er det noko av dette som overraskar deg?
i) Kvifor vil så mange skjule kvar dei er, trur du?
10 Ekstraoppgåve
a) Vel ein person i familien din og skriv ein kort faktatekst om denne personen.
b) Skriv eit brev til ein i familien din som bur langt unna. Fortel om korleis du har det.
c) Vener kan vere like viktige som familie. Har du ein god ven? Skriv ein tekst om venen din. Korleis blei de kjende? Kva likar de å gjere saman?
Grammatikk
Tekstboka side 54–55.
1 Tenk, skriv og snakk saman.
Brukar de andre ord i staden for namn på menneske og gjenstandar på morsmålet ditt?
Kva for ord brukar de til dømes for han og ho?
2 Strek under personlege pronomen.
Eg har ein stor familie. Mormor og morfar fekk åtte barn. Farfar og farmor fekk sju barn. Derfor har eg mange onklar og tanter. Mange av dei har gifta seg og fått barn. Derfor har eg mange søskenbarn. Vi er ein veldig stor familie.
3 Set ring rundt personlege pronomen. eg blå gut meg han Maria te gå den det vil oss springe redd dei mamma klippe glad
4 Skriv inn pronomen som manglar.
Erik sit på rommet og les. har mange lekser og er ganske trøytt.
Men er nøydd til å bli ferdig før skal leggje seg.
begynner tidleg på skulen i morgon.
5 Skriv inn pronomen som manglar.
Hamse og Gibril rommet og les. har mange lekser og er ganske trøytte.
Men er nøydd til å bli ferdige før skal leggje seg.
begynner tidleg på skulen i morgon.
6 Eg eller du?
Huda: Kor gammal er , Maria?
Maria: er 15 år. Kor gammal er ?
Huda: er også 15 år.
7 Vi eller de?
Hamse: Kvar skal (Maria og Huda) ?
Maria: skal til gymsalen.
Hamse: Har gym no?
Maria: Ja. Kva skal no?
Hamse: (Hamse og Gibril) skal ha norsk.
Maria: Vi kan møte etter skuletid.
8 Det eller den?
Kor mykje er klokka? er 9.
Kva heiter skulen? heiter Berg.
Kvar er klasserommet? er ved sida av biblioteket.
Kven eig dette skjerfet? er mitt.
Kvar er ballen? ligg i skulegarden.
Kva heiter hovudstaden i Tyrkia? heiter Ankara.
Kvar er Marokko? ligg i Nord-Afrika.
9 Kva for eit pronomen?
Kvar bur Ali? bur i Bergen.
Kvar kjem foreldra hans frå? kjem frå Pakistan.
Kvar bur bestemor hans? bur i Pakistan.
Kva heiter byen ho bur i? heiter Karachi.
Er Karachi større enn Oslo? er mykje større.
10 Fyll inn rett pronomen.
eg – meg No må
ete. Mamma har laga mat til .
du – deg Skal eg vente på ? Når kan kome?
han – han Kvar er Hamse? er ikkje her. Eg så i skulegarden.
ho – henne Kvar er Lisa? Eg har ikkje sett i dag. er heime.
vi – oss skal flytte. Du må besøkje
de – dykk Når skal flytte? Eg skal besøkje
dei – dei Kvar er Maria og Huda? Der kjem . Eg ser
11 Meg eller seg?
Eg kjedar på skulen.
Ho kjedar på skulen.
Eg gler til sommaren.
Ho gler til sommaren.
12 Oss eller seg?
Vi har forsove .
Dei har forsove .
Vi må skunde til skulen.
Dei må skunde til skulen.
Eg likar på skulen.
Han likar på skulen.
Eg gruar til matteprøva.
Han gruar til matteprøva.
Peter konsentrerer alltid på skulen.
Peter og Tia konsentrerer i mattetimane.
Klassen konsentrerer på prøva.