ចាប់ររដៅជនរររសស្សី ុំ ខស ុំុ ្ ម ូ ដលើកកបងគគាល ់
រពះចមពលពងសវងសសម្មម
ដលើកកល ់ដោសុមបទុមផ្កា
ទន់ទាបបាទារពះវាសិដឋ
ិ វញ្ញ ិ ញាណ កុំពល ូ វទូ ូ
ិ រទង ់ម្មនភាណផលកលដោវទ
រទង ់ឈនះអកុសលដដលសណឋិត កនុងសន្ដានចតា ិ ពិតពុុំសល ់ រទង ់ជាអរហុំ ឆ្ងងយតណ្ហ ា
រទង ់ជាសាសាាដលើសកល
ទូន្ដមនសតវដោកលុះមគគផល
ចូលដល ់និព្វវនបរមសុខ
។
។
។
ខស ុំុ ្ ម ូ រគួញរោបដោតដរកងក្រក រពះក្រតចមដៅអនកនិរទុក ខ និរដទសតណ្ហ ា យល ់ដសាយសុខ ឥតទុកទា ខ ស់ទទងដលងដកតសា ល ប់ ។ ើ រទង ់ដររៀបដូចដពទយពាបាលដោគដកសតវបាត់ដសាកយ៉ងចុំណ្ហប់ ចុំណ្ហនជុំន្ដញជាញដស្សចស្សាប់រាស់រាប់ឲ្យដររដបររកផលូវ
។
ដនះជាកុំណ្ហពយោពយដលបកលប ុំុ ្ ម ូ លកក្លោរខុសរតូវ ើ ី ខស ដលើកចាប់ររដ ុំច ុំររដៅ
ឲ្យអស់កន ូ ដៅទុកជាផលូវ
ស្សទុំស្សទន់រពះសុរយ ិ
រជងដរជាះទកថ្ល ល ហូ រហួ សដៅ ឹ
ផ្កាោងរ ុំ កដោយាមរដូ ី វ
ដូចកបូនចកដៅដចលជលសា
1
។
។
ិ ដូចជាជីវតរតូ វជោ
ម្ម ុំមួនរគា ុំរគារតូវរាូរផ្កលស់
ោលមុនដកេងដសាះឥលូវចស់
រាូរផ្កលស់ទាងអស់ ុំ ឥតសល ់ដៅ
គយគន់ដមើលក្ថងលិចដហើយរះ
ិ ិ តណ្ហស់ចាស់រព្វត់ដៅ ជីវតព
រព្វត់ញាតបងរអ ិ ូ នកូនដម៉ឪ
ម្មនរកសដមេដមលឬរាជ្
។
។
គង ់សាលប់គាមនសល ់ដល ់តចតួ ច ដររៀបដូចក្ថងលិចអស់អុំណ្ហច ិ ជួនជាតដនះដម ល ជាតដរោយរាជ្ មិនម្មនអនកអាចហ៊នអះអាង ។ ិ ិ កុប ុំ ីដមើលងាយដពបរជាយដសើច សុំ ដណើចសមណ្ហស់អាងសុំ ណ្ហង ាមពិតសុំ ណល ់បុណយបានសាងកុប ុំ ដកអ ក ី ងោអងដរកងដកតកអ ើ កុដុំ សើចោអកោអយអាងខនម្មន ួល
។
បុំព្វរបុំព្វនគាមនយល ់យក
ដរកងយ៉ប់ដពលដរោយដខោយឥតដភាគ ដកតដោគរុ កោនព្វនទុកធ ខ ។ ុំ ើ កុប ុំ ុំដភលចជាតញាត រអ ិ ិ ូ នបង
កុដុំ ព្វលសាសងព្វកយពុុំសម
កុដុំ ភលចខនតូ ចដពលបានធុំ ួល
កុដុំ ភលចជុំរជ ុំ ុំរកខន ួល
ដបើខ្លលចខនឃ្ល ល នកុឲ្ ុំ យដមល ួល
សាាប់រាជ្ររដៅឲ្យសាាត់សួ ន ា
សាុះសាាកុស ុំ ក ា ណ្ហ ់ ម្មសសងួន
ដបកូ ើ នចង ់សុខស្សណុកោយ
គតកលដគចដកព ិ ី គុកកមម
ចុំណ្ហច ុំ ន ុំ ល ូ ខ ាង ់ចុំណ្ហយ
ជាតខ េរកុទុំ ររោលយ ិ នជាដខ ួល
ផលូវឆ្ងងយកុណ្ហ ុំ យគតឲ្យរតូ វ ិ 2
។
។
។
ដបម តដទចាស់ ដទាដមនញ ើ នគ ិ ិ
ពិតដពញជាទុកម ខ ុខហេ ងដៅ
ដសាយដសាកសាកសមនឹងខនដម ល មនសា ា ប់ររដៅរាជ្រាយរាប់។ ិ ួល ឥលូវចុំទលកដរលកដពកណ្ហស់
រកក្ឡរកឡាស់ឥតសណ្ហ ា ប់
មនដធវ ាមរាជ្ដោករាយរាប់ អាងវាយចក់ោប់ឥតសាាប់ចស់។ ិ ើ រររសោលយជាស្សីៗជារររស
ដររខុសឥតម្មនោរដអៀនខ្លមស់
រាសដររដផាផ្កា ុំជាដផាសផ្កាស់
មិនសាាប់ព្វកយចស់រពឹទាាចរយ
។
ររដហើនររដហសចតា ល ដដុំ ៅផោ ិ ដោងោច មិនខ្លលចខនដម ួល ឥតខ្លលចដគវាយដួលផ្កាប់ផ្កងរ
កនុងនរកណ្ហឋានអបាយ
មនសា ា ប់ព្វកយសាីទម៉ទផាផ្កា ុំ ិ
ហ៊នផ្កាស់មនច ុំចតា ិ ិ ដរលងាលយ
មិនម្មនអាសូររទូងអនកម្មាយ
រាជ្រាយររដប់រាប់ររដៅ
ឥលូវទុំដនើបដកេងទុំដនើង
ចដចងជដជសច តា ង ់ដមល ើ ិ លង
មនគ តសូ ធយដរៀនឲ្យរជះដរៅ ិ ិ
ដបរជាចង ់ដៅដតរជរងដរជាះ
ឈឺចតា អ ងទទូងទួញ ិ សិ តរទូ
ទុំនញ ួ ទុំនក ុ ទុកដខ ទាមនសស
ដទាដមនញនឹងខនមួ ននឹងដម្មះ ួល
សមនឹងរជរលរជួសកនុងភក់រជា ុំ
។
។
។
។
ស្សដណ្ហកស្សដណ្ហះខ្លនស្សណុក ដបម តទុ កឲ្យបានម្ម ុំ ើ នគ ិ ិ ខុំរកលុយោក់ដក់ទផសផសុំ
ររដមររមុមររមូលទុក 3
។
រគាន់បានជាទព ី ឹងក្នខន ួល
បានរស់សខ ុ សួននឹងកាសុ ី ខ
ដហើយបានដថទាម្ម ុំ ា យឪពុក
ផុតទុកដខ ទាមនសសអស់ហេងដៅ ។
សវះដសវងសវិតសាវញរកោរងារ
កុប ុំ ីកុំរព្វទុំដនរដៅ
គតដតសា េ ញសេុគមុខហេងដៅ ិ
លះដមលដទបខ នឈប់ ឃ្លលតឃ្លលន ។ ើ ួល
ភាសិតភាសាដព្វលពីដោះ
កុទា ុំ ស់កដុុំ ទសព្វកយដររៀនោន ើ
រាជ្ដមលដមេសរកឬម្មន
កុហ ុំ ៊ នបុំព្វរព្វនដលើខុស
ដរកងខូចចតា បខត ិ ខលដៅខុ ិ ិ
រររពឹតទ ា ច ុ រតច ឹ តា ឹ ស ិ រងរូ
ដច់កមមបទដប់ចាស់រជរលរជួស របួសរបាញបាក់របារ ដពចពិលរមលដម លឲ្យសពវ ិ ើ
រពលឹមរពលប់យប់យរា
ទុកដក់របស់កុងរបារ ន
សញ្ញ ញ ចុំណ្ហឲ្ ុំ យចុំណ្ហន
កូនដអើយដធវច ើ តា ិ ជាសរបុរស
ឲ្យទានសដន្ដាសដល ់សន្ដាន
ដបចង ់ខ ពង ់ខ ពស់យសដថាើងថ្លាន ើ
ដបកូ ុំ ល ចបង ់ ើ នចង ់បានកុខ្ល
។
។
។
។
បាត់បុណយដរព្វះដតដសនហជាតិ លអជាងបាត់ញាតព្វលលង ិ ឹតលងង ់ ដបរាជ្កូ នកុឲ្ ុំ យបាត់បង ់ ើ
ស៊ខ ូ នឯងលង ង ់បាត់បង ់ចុះ ួល
បណឌិតដតមួយជួយសងគម
ព្វលដរចីននិគមន្ដ ុំទតខុស
ន្ដ ុំខ្លតន្ដ ុំខងន្ដ ុំខូចអស់ ឹ
កូនរររសកុដុំ រពីលររឹងរររពឹត ា 4
។
។
ឥលូវទុំដនើបទុំនិញក្ថល
គួរគតសុំ ក្ចក្ឆនដររៀងររឹត ិ
រកោរងារលអសសុចរច ត ឹ
ដបលង ង ់ចាស់ផង ុ ភក់ ើ ឹតខនលង ួល
ឥលូវកូនដខ េរដររររួលអស់
ទុំដនើបហ៊នហួ សខុសទុំនក ុ
ដររជាទុំដនើងនឹងឪពុក
ឲ្យដម៉ដកតទុ កម ខ ុខដសាោ ើ
ដម៉ឪស៊យ ូ ៉ ប់យ៉ងដាកយ៉ក
ឥតស្សានាឥតស្សាកស្សួលមាងណ្ហ
ឲ្យដតកូនរស់ខ ពស់សោា
ឲ្យលុយសិកោឥតម្មនសាាយ
សងឃមមួ យគត់ថ្លកូននឹង ឹ
បានជាទព ី ឹងឪពុកម្មាយ
ចុះដមាចកូនដមលដររឃ្លលតោលយ
ដភលចម្មាយឪពុកទុកហ ខ េងដៅ
។
។
។
។
មនម្មនដរៀនសា ា ប់ចាប់ធម៌អាថ៌ បានជាដម្មហរាជា្ដមល ិ មិនដឃើញគុណគាប់ក្នដម៉ឪ
ដភលចអស់ទស្សស្សូវដករដូនា
។
កូនដអើយកុំដនើតដកតជាមនុ សស គួរដរៀនឲ្យខ ពស់រស់ឲ្យរតង ់ ើ ោរខុសកុខ ុំ ងដរកងខ្លតបង ់ ឹ
ផលូវភលម្មនរល ង ់កុឲ្ ុំ យផ្កលត ឺ
ដគថ្លម្មនដភនកឲ្យដចះដមើល
ដបើនឹងដធវអវ អត ើ ី ដធវឲ្យសា ើ
ផលូវលអគរួ យកដដយសងាវត
ដហើយអនកកុផ្ក ុំ ល តដភលចដម៉ឪ
កូនកុច ុំ ដុំ ោងបុំដបា៉ងម្មឌ
ដរកងដរគាះភាលត់ដសនៀតដករអាស្សូវ
កូនដអើយដធវមនុ សសគតឲ្យរតូ វ ើ ិ
ផលូវលអសឹមដៅមិនសូវខុស 5
។
។
។
ឹ នដ កូនកុស្ុំ សវងម ង ឹ ខន ិ ួល
កុគ ុំ តគុំ គន ួ ោរគុណដទាស ិ
ររយ័តរន រដយងររដយជន៍យស ដរកងខុសធ្លលក់ខនសា ួល ួ នដវទន្ដ
។
ឹ ឹ ស្សវងដរចី នណ្ហស់ដៅកនុងដោកស្សវងដភល ចដោគកនុងោយ ឹ នដកេ ស្សវងខ ងដភលចជោ ួល
ឹ ស្សវងដសន ហដភលចដម៉ឪ
ឹ ឹងខនអាយុ ស្សវងន ដវង ួល
ឹ ឹងដលបងដភលនដភល ស្សវងន ចផលូវ ើ
ឹ ស្សវងបាបនដភល ចដស្សស្សូវ
ឹ នដម ស្សវងខ ល ថ្លខនរាជ្ ួល ួល
ឹ ឹងព្វកយដព្វលសរដសើរ ស្សវងន
ថ្លខនរគាន់ ដបើោងអង ់អាច ួល
ឹ ស្សវងដករដ្ េ ះយសអុំ ន្ដច
ដឃើញដគខ លបខ្លលចថ្លខនរគាន់ ួល
ឹ នដ ស្សវងម ង ឹ ថ្លរតូវងាប់ ិ
ឹ ឹងរទពយកូនររពនា ស្សវងន
ឹ ស្សវងម្ម ុំមួនដភលចទុរន់
ដភលចអនកម្មនគុណបដងាតោយ ។ ើ
ឹ នដកេ ស្សវងខ ងដភលចខនចស់ ួល ួល
ឹ ស្សវងដផា សផ្កាស់នឹងរកោយ ី
ឹ ទរលងដសើចសរាយ ស្សវងកុំ
មនសា ា យកុំដនើតដកតជាមនុ សស ។ ិ ើ
ឥលូវដរររាសរកឡាស់អស់
ស្សីរររសដរពីលរពមដតខ្លងខុស
ោររតូវផលូវរតង ់មនចង ់ដសាះ ិ
ដររខុសមនដឃ ូ ។ ិ ើ ញដរព្វះចតា ិ ខច
ចតា នដ ង ឹ ថ្លវាខ្លត ិ ខងម ឹ ិ
កុំហតកុំហុសជាកុំហូច
តចដរចី នកុដុំ ោេភចតា ិ ិ គតលេ ិ ួច
តចតួ ចឲ្យលេមកុឲ្ ុំ យដលេើស ិ 6
។
។
។
។
កុដុំ ោេភមនលេ មដរព្វះលេីដលេើ ិ
ម្មនដភនកឲ្យដមលទតទាយទសសន៍ ើ
ទតូ ពស់ ី ចទទួ ី លទទាបខ ី
រកដលៀតរកដោះដរកងរកលុក
កុឈ ុំ រកុដុំ ្ងកុដុំ ឆវឆ្ងវ
កុក ុំ កុ ី ា ដុំ ដាដរកងកាួលកាុក
អនកផងកនុងភូមិដគសាគល ់មុខ
ដគរុកដគោនន្ដ ុំដអៀនអន់
ន្ដ ុំអាប់ពជ ូ ពងសវងសសាវា
អាដសាចអាសាជាអាសនន
ដរឿងកនុងរគួសាររាីររពនា
ដកកុនឲ្យគាប់ដទបវាគួ រ ើ
។
។
។
ដលើកដលងសដន្ដាសដរាសររណី ដទបបានររក្ពម ើ ិនហេងមួ ចរចជដជកកុឲ្ ុំ យជួ
ដរៀនដព្វលព្វកយសួរឲ្យសាកសម។
កុឲ្ ុំ យដសាកដៅដរព្វះស្សដ ី
ដរៀនសាាប់ដរៀនសាីឲ្យជាក់ទសាង
ដបើរកឲ្យរររសខុំររឹងដររង
កុខ ុំ ទុំ ខងដរងទាងខ ុំ នខសត់ ួល
។
ទាងដខោយដខសះដខោះអស់ ុំ ដជើងក្ដ ដធវរ្ ុ ដបបបទ ើ កដឆេើងក្ឆេខស ខុំររឹងររដកកមនរាកដ ិ
ររោន់ទតបទជាម្មខងៗ
សម័យទុំដនើបឬបុោណ
គួរដមើលោប់អានឲ្យម្មនអាង
ផលូវលអគរួ រកដថ្លកគួរោង
រូបលអរក ញ ដលអៀងដវៀងឲ្យផុត
កុភា ុំ ន់កភ ុុំ ប់នឹងមតា ិ ភកាិ
ចតា ពត ុ ិ ព្វលអរបលកខណ៍បុនោក់ ិ
ររយ័តរន រដយងដមើលឲ្យមុត
ដទបផុ តពីភក់ទក ុ អ ខ ុំ ពល ់ ើ 7
។
។
។
ដដម ើ ដឈើដគសាគល ់ដដយសារដផល មនុសសដូដចនះដដរដដយសារផល ខុំររឹងរររពឹតោ ា រដថាើងថាល ់
បនសល ់សានក្ដជាអដងវង
។
សម័យដរលកផ្កលស់ដរចីនណ្ហស់ដហើយ កូនកុដុំ ាះដតយដឆល ើ ើយទាស់ទទង ខ្លមស់ដគជិតខ្លងរបងឯង
ដគដសាងដគសាីចុំអករឲ្
ចុំអស ូ ចុំអាស់ព្វកយចុំដអះ
មលងដមល ះគួរកូនកុប ុំ ដណ្ហ ា យ ឹ
ដបើដខោះខនខសត់ កឲ្ ុុំ យដខោយ ួល
ក្ថងដរោយដគដរកងដបើដយើងរគាន់ ។
ដបើរកគង ់ទតដគចូលចតា ិ
ដបើកូនរររពឹតោ ា រទាបទន់
ដចះដង ឹ រតូវខុសដទាសបាបបុណយ ដចះពន់ឥតសាកដ់ ចះសាង ់សាក កុផ្ក ុំ ា ស់ចស់ផ្កា ុំកុផ្ក ុំ ា ច់ផឹល ា
កុខ ុំ លខ ខ្ល ចក ឹជ ី ជ ជ ដរកងដកតខ ើ
កុរុំ តឹងផលូវរតូវកុដុំ ៅរតក
ដមើលរចកឲ្យដរៅកុដុំ ៅដរជាះ
។
។
។
រជរលរជកភក់រជា ុំចតា ួ ឱោ៉អស់ពីដោះ ិ ដរជីមរជួល អាក់អល ពិដោធខងដរោធរ តដតដរគាះ ឹ ឹ
ដរៀបរ្កឲ្យខ ពស់រស់ឲ្យសុខ
ព្វកយពីបុោណអានតរមូវ
ពីដនះតដៅខទា ុំុ ្ យទុក
ទសសន៍ទាយទុកថ្លម្មាយឪពុក
ចាស់ជាដកតទុ កដខ រព្វះដតកូន ើ
ដគដលងគតគុ ណោររតូវខុស ិ
ដគដលងសដន្ដាសឈឹងដសាះសូនយ
ឪពុកចាស់ទក ុ ម ខ ុខស្សដព្វន
ម្មាយចាស់ដសាះសូនយដសាកដួងក្ច។ 8
។
។
ចដរមីនចរម្មស់ផ្កលស់វរបធម៌
ពីលអជាលអកអា ់ រកក់ក្រក
កូនដររដបរចតា ិ គតោក្ឡ ិ
រកឡាស់សាស្រសាក្សយ៍សពវទាងអស់ ុំ ។
ជាអន់ជាអាក់ទលងដអើងអាប់
សាស័ពខ ា ចរខ្លចយធ្លលប់ឥតដខ្លចះ
ឥតខ ចកឥតខលខ ខ្ល ឹជ ី ជ ជ ដសាះ
ឥលូវអាដោះអាល ័យសាាយ
សុំ ដស ី ុំ ដៅដលងពីដោះ
ដគដព្វលរទដគាះនឹងអនកម្មាយ
ដបើឆងល ់មិនឈងកដមើលឲ្យឆ្ងងយ
ពីដនះពីន្ដយដគរកឡាច់
ដបកដបរដររបាត់ដគដបាះបង ់
ោររតូវផលូវរតង ់ម្មនរលង ់ដស្សច
កូនដខ េរដផាសផ្កាស់មនរា ិ ូ រផ្កាច់
រកឡាច់រកឡាស់រកឡាប់ដចល ។
ដូចដចរជួជាតន ិ ឹងញាតម ិ តា ិ
ហេងដម្មះដរព្វះចតា ិ គតដដញដដល ិ
ដដញដរុំ ចំធ្លក់ទាងកុំ ុំ ដោល
ងាកបាត់សាងត់ដបាលដៅដតបាស់។
។
។
ដពលបុណយឮបាស់បានដឃើញមុខដបាលបាត់សាងត់ស្សរកដរចីនក្រករោស់ ដល ់ដហើយច ុំដមលវាដផា សផ្កាស់ រកក្ឡរកឡាស់ជារកឡាច់ ើ កូនកុស្ុំ សោញ់ ទរកងស្សោស់
ដកតជាដផា សផ្កាស់ទលងរាូរផ្កាច់ ើ
កុគ ុំ តររដកកដរកងររោច់ ិ
ុំ ី ដួលដច់ដ ុំដូងសុីដដ
ផលូវលអកផ ់ ូ វលអ ល កឲ្ ុុំ យដលអៀង
ផលូវដវៀចផលូវដវៀងន្ដងលកក្ល
ផលូវដវៀចកុប ុំ ង ់ផលូវរតង ់គរប ី
ដមើលដោលកក្លគតឲ្យរតូ វ ិ 9
។
។
។
មងគលឧតាមររជុុំសខ ុ
រពះពុទ ាដចងទុកដរៀងតដៅ
ឲ្យកូនបុំដរគុ ី ណដម៉ឪ
សដរងាគះកូនដៅដៅញាតផង ិ
ឲ្យទានឲ្យទាបបនានច ់ តា ិ
រររពឹតស ា ច ុ រច តោរឥតហេ ឹ ង
ឲ្យរររពឹតធ ា ម៌អនករាជ្ផង
នឹងដចះសាសងសាកចឆ
ឲ្យដសពបណឌិតកុគ ុំ ប់ព្វល
កុដុំ ដៀលតះដទាសខុ សវាច ិ
ឲ្យដព្វលភាសិតឬភាសា
គាថ្លអតថៈអភរាយ ិ
ឲ្យដធវបូ ើ ជានឹងគារវៈ
ដល ់អនកម្មនបាបបាត់ខ្លចត់ខ្លចយ
ភាពអនកពូដកបទបរយយ ិ
ដចះខ្លយដចះក្ខអតថដសចកាី
មងគលឧតាមសាមរា ុំបី
ខស ុំុ ្ ី ឲ្យសា ា ា ប់ទតខៗ ីល
ដបើកូនចង ់សុខគួរគរប ី
លកក្លឲ្យរតូវផលូវឲ្យរតង ់
។
។
។
។
។
ដមលសពវ កឲ្ ុុំ យដសសសល ់ដសាះ របររបស់កុងរបង ន ើ របាររបូតឆ្ងប់ចប់ចង
ជក ុំ យរដបះ ី គូរបងកុឲ្
កុឲ្ ុំ យររដហសដរកងររដហង
ឲ្យដមើលទុំនងកុឲ្ ុំ យដធវស
គួររកជុំន្ដញាមចុំដណះ
គួរដវះគួរដវៀងពីកមមោច
គុំនិតកុំណ្ហញ់ កឲ្ ុុំ យដកត ើ
ដរកងខូចកុំដនើតដកតកុំ ណ្ហច ើ
កុអា ុំ ងអុំ នត ួ អួតអុំ ណ្ហច
ដបើខ្លលងឲ្យខ្ល ុំ ល ចររយ័តដន ខ្លលច 10
។
។
។
ជាដមលជាឃលង ់ពងសអនកឃ្លលន
ដរព្វះចតា ិ មនម្មនន ិ ឹកអាដណ្ហច
គួរគតររយ័ តបា ន ត់ររដយជន៍ ិ
ដច់ដដចដួលដ ុំដល ់ដុនដប
កុអ ុំ ត ួ សុំ ណ្ហងអាងសុំ ដណើច
ដគដសងើចដយើងដសងៀមកុឲ្ ុំ យសាងប
អកុសលគួរដវៀងោងដោប
ខុំររឹងលះបាបទុកក ខ ងវល ់
ឹ ដរឿងអនកររមកទ កស្សវ ង ឹ ឹ
គុណដទាសមនដ ង ឹ ររឹងដតឆងល ់ ិ
កូនដអើយកុដុំ សពដរកងដសាកសល ់ងងប់ងងល ់ឥតដលាដលាើយ សពវក្ថងកន ូ ដមើលអនកផឹកស្សា
។
។
។
មិនម្មនមួយណ្ហដកតោរដឡ ើ ើយ
ម្មនដតទាស់ទទងទុកឥ ខ តដសបយ មនដដលដលា ដលាើយដរចីនលាឹតក្លា។ ើ ិ មនលា ះមនលា ិ ិ ួ នសាួននឹងសាក ់
គដរម្មះគរមក់អារកក់ក្រក
ទដងវដធវ ើ ម ើ ិនដូចស្សដ ី
ដៅជារករកីដរព្វះដតខល ឹជ
ដគថ្លចតា ិ តចសុ ិ ី រតអា ុំង
ដហើយអនកចតា ុំ ិ ខ្លលងសុ ី អុំ បល ិ
គួរកូនខតខុំ កខ ុុំ ច ូ ខល ិ ឹ
ន្ដ ុំខលដក តខ ចកដរព្វះខខ្ល ឹជ ើ ីជ ជ
ី ក បានតចបានដរចី នរកដវនទុ ិ
ដមើលមុខដមើលដរោយដដយដមាា
កុអា ុំ ងឆ្ងប់ខងរា ងផ្ក ា សា ឹ ឹ
ដរកងដកតផា ន្ដាជាដផាសផ្កាស់ ើ
ពុតស្សីពត ុ រររសចុំរះុ ទុក
ឥលូវឪពុកទុកចាប់ចាស់
ដកេងធុំរប ូ ខោ ុំុ ្ ន់ទតចស់
ពិតណ្ហស់ចាស់ជារាស់រព្វត់ដៅ។ 11
។
។
។
មលងដហ ទក ុ ដផាផ្កា ុំ ឹ ើ យដទបខុំ ើ
បណ្ហ ា ប ុំ ណឌិតរកឹតយរកមឪ
ជារលង ់រគាន់ទក ុ បុំភផល លឺ ូ វ
ដរកងដៅដៅប៉ះនឹងបាបដពៀរ
ោរបាបកុំបា ុំងកូនកុដុំ ធវើ
កុល ុំ ង ង ់លងីដលងើដធវដវោ ើ
ដរកងផលាមសងហេ ងមនជា ិ
កុំរព្វដូចជាកុំរររកក្រព
។
។
រត់ដលើរពឹកសក្រពបាក់ទមកដរាក ធ្លលក់ឮោន់រពកចូលគុមក្ភ រព ដងបររឺ សដបាលដរព្វងធងធូ ងក្រកកនុងក្រពរពឹកោឯោោយ ើ ី ោរបុណយគួរកុដុំ ធវឲ្យដធវ ស ើ
។
ចុំណ្ហច ុំ ដុំ ណះខ ាងចុំណ្ហយ
ចុំណូលចុំដណញបដញ្ចញចយ បដញ្ចញចុំណ្ហយឲ្យចុំណ្ហ ុំ
។
ចុំនីចុំនក ុ ទុកបុំរង ុ
ដរោយដរដមុខកនុងសាកសួរសា ុំ
កុឲ្ ុំ យដផាសផ្កាសខុសដផាផ្កា ុំ
ដជឿច ុំព្វកយចស់ដទបម្មនជ ័យ ។ ើ
ចូលដដកយប់យន់គន់នឹកគត ិ
ដល ់រពះបណឌិតរទង ់ជិនស្សី
ិ វញ្ញ ិ ដញយយ កុំពល ូ វទូ ូ
រពះដៅទសពលពងសសម្មម
។
ិ៍ ឹ ងររឹ ទានសីលសាេធស េ ងឲ្យដសាេះ កុខ ុំ លឲ្យដសាះរតូ វឧសោហ៍ ឹជ គាមនអវីអាចឃ្ល ុំងឃ្លត់សងាខរ
គង ់សាលប់អាសាកលនអាដសាច ិ
12
។
កុំណ្ហពយ ចាប់ទន្ដ ូ មន ខស ុំុ ្ ម ូ ររណ្ហមររណមយោយ
រគួញរោយរោបរោញរពះសិរសា
អភវនា ់ បបាទា ិ បនានទា
ិ រពះចមភគវាោជដោវទ
ុំ បងគបងា ា បដងានចាប់ ើ
តរម្មតរម្មប់រគាន់ជារកឹតយ
ផលូវដោកផលូវធម៌ឲ្យគូរគត ិ
គុំនិតកុំណ្ហញ់ ឬកុំណ្ហច
។
។
កុំដណើតដយើងដកតដល ទ ី ោល ់រូបរររសស្សីកដុុំ ោងោច ើ ើ កដ ឹ កុអា ុំ ងអុំ ណួតអួតអុំ ណ្ហច
ោរដមលគួរខ្លលចោលយជាឃលង ់ ។
ជាឃ្លលតជាឃ្លលនដរព្វះខនដម ល ពុុំសាាប់ររដៅមនររឹ ងរររង ិ ួល ខនដសា ឥតគ តដរកង ើ រមនសា ិ ី ើ ិ ួល ុ ះសាាសាាបសាង ់ ដៅលងង ់លងដលង នរកនោដៅញឹកញយ
។
គួរកុប ុំ ដណ្ហ ា យឲ្យវដងវង
បានរស់មួយរគាឲ្យគតដរកង រដអងរអាោរទុចរច ត ិ ិ
។
ដបដៅសងស យឲ្យស ័ ើ ិ កោ
រពះពុទ ាដោ ី រព្វកយភាសិត
ភាសាពីដោះភរមយច តា ិ ិ
ិ យ។ ជារកមជារកឹតយចាប់វន័
រពះសុតរា ពះធម៌អភធមម ិ
ដរៀបផគុុំទផសផសុំបទបាលី
រពះពុទ ាដោ ី រទង ់ទសាងសាី
លកក្លរាប់ផូ វដៅន ល ិព្វវន
។
កុឲ្ ុំ យដសសសល ់ឆងល ់ឲ្យដសាះ ដបរតូ ើ វជាខុសគួរឲ្យខ្លន សម័យទុំដនើបឬបុោណ
ោប់អានឲ្យអាងម្មនដហតុផល
កុដុំ ចះដតដជឿជុំដនឿខុស
ព្វកយដគបដន្ដាសកុរ ុំ ងផា ល់ ឹា
ររយ័តគ ន ន ុំ ិតគតអកុ សល ិ
តមាល ់តដមាងខ នឲ្យរតូ វ ើ ួល
ចុំណ្ហច ុំ ណ ុំ ូ លចូលជុំដនឿ
ចុំណង ់នឹងដជឿគតឲ្យដរៅ ិ
សម័យទុំដនើបដោកឥលូវ
គន់គតឲ្យរតូ វផលូវឲ្យរតង ់ ិ
។
។
13
។
គួរដវះគួរដវៀងោរដវៀចដវរ
កុដុំ ្លះកុដុំ ជរគួរដធវថល ើ ង់
កុសា ុំ ងសនសុំពជ ូ ដមលឃលង ់
គួរខ្លលចអាប់ពងសវងសសាវា ។
ជាតដយ ដណើតមនុសស ិ ើ ងបានដកតកុំ ើ
ដៅថ្លខ ពង ់ខ ពស់មិនធមមា
ដរព្វះបានសនសុំសាងសីោ
ម្មនព្វកយសចចសចចៈរតង ់
។
សីលរា ុំររច ុំឲ្យររចកស
បុំបាក់បុំបាត់បុំដបាះបង ់
មូលអកុសលជាចុំណង ់
ចុំណងវាលវដាភពសងោរ
។
ដោដភាដទាដសានិងដម្មដហ ជាដចរចក្រងកនុងដោោ ម្មនដហតុបចចយ ័ ដកតោលណ្ហ ើ មនដមនជាដរឿងអត់ បចចយ ័ ិ
ដោភាដទាសាដកតោលដន្ដះ ។ ើ
ិ យគតកុ វស័ ឲ្ ុំ យសល ់ដសាះ ិ
ិ៍ ឹ ងររឹ គួរគតសា េ ធស េ ងឲ្យដសាេះ កុសា ុំ េ នឲ្យដសាះដរកងខុសោរ ។ ិ ដរចីនណ្ហស់ដជឿដៅដតខ្លងខុស
ដជឿរគូផុ ុំដល សាាះដចលធម៌អាថ៌
ដជឿរគូដស្សាចទករគូ ដហោ ឹ
មនគ តព ់ ត់ ។ ិ ិ ិចរណ៍ឲ្យហេតច
ាមពិតរគូមនារគូចក់ទក ឹ
ដចះឈឺដសាពរសពឹកដចះដនឿយហត់
ដចះរគរនដូចគានជារាកដ
ឈឺមុខឈឺម្មត់សពវសរក្ស
មនដដលម្មនរគូ មនាមួយណ្ហ ិ
បានរួចសងាខរមនកស ណកស យ ័ ិ ិ
។
ដចះឈឺដចះងាប់ឥតសងសយ ័ ោល ់ក្ថងឲ្យដជឿដមាចនងបាន។ ឹ ដបើអួតថ្លខ្លលងដដ ុំ រើ ជួយដគ ដមាចមិនជួយខនឯងឲ្យបាន ួល
ចុះខនទុ ួ ល កដខ ទ វឥតស្សាកស្សានា ដមាចខងម ឹ ិនខ្លនដៅដឃ្លរដៅ
។
ដទាសៈកនុងចតា តលះ ិ មនគ ិ ិ
ចដចសយកឈនះខុសជារតូវ
យករតង ់ជាដវៀចដរព្វះចតា ិ ដមល
មិនសាាប់ររដៅរាជ្រាយរាប់
ដពលដ្លះដពលទាស់រីររពនា ា
ដកតជាដសា ល សលនភ ់ យ ័ ខ្លលចសាលប់ ើ
14
។
ដកតដជឿដផា សផ្កាស់ឥតសណ្ហ ា ប់ ើ
មនសា ា ប់ពទ ុ ាដោ ី ឲ្យជាក់ទសាង ិ
បាបបុណយទុរន់យ៉ប់ដាកយ៉ក
លុំបាកលុំបនដសាកសដរងង ិ
ខនសាងព ងដរងសដងវគ ីមុនមកជាក់ទសាង មិនគតសដងវ ិ ួល
។
។
រពះពុទ ាដោ ី ថ្លផលកមម
មិនច ុំបាច់គតថ្លចដមល ក ិ
កុគ ុំ តរចលុំ ចង ់ររដកក ិ
ររោន់ដដយដប៉កមនរាកដ។ ិ
សតវដធវកមម បាបោរកុំបា ុំង ើ
ដទាសខ្លលងដដយខ្ល ុំ ល ងខសត់ ុំ ដដយខសត់
សីលទានមិនម្មនចាស់កមសត់
រាកដររដកកដចកមិនបាន ។
រដបៀនរបររករបស់
កុខ ុំ លឲ្យដសាះដថ្លកសន្ដ ា ន ឹជ
សីលរា ុំកមមបទច ុំឲ្យបាន
ររឹងដររងទាន់រាណបានជាមនុសស។
ឯដររតនរកវក់សី អាចម៍ ុ
ររកនររោច់ សមស្សដណ្ហះ ិ
ពុុំបានស្សណុករងទុកដខ ទាស ដរព្វះមិនសដន្ដាសសន្ដានញាត។ ិ រូបុំអនិចចោ ុំ រមនដទៀង ិ
បានរស់មនោងដលអ ៀងដបៀនដបៀត ិ
មិនោងមិនចលររឹងដធវដទៀត ដបៀនដបៀតពាបាទហួ សពាបាល។ ើ បាបរតដតដធវ ឹ ដឈ ឹ ចប់សតវសម្មលប់មិនឈឺឆ្ងអល ើ ើ រតដតោប់ យកឈនះយកចញ់ ាមផ្កចញ់ ផ្កចល
រតអាលរតដអកដរតកតណ្ហ ា ។
ោយវាចចតា ិ ឥតកមមបទ
ដច់ជារាកដមនរកោ ិ
សម្មលប់សតវសី ជាអាហរ ុ
ឥតម្មនដមាាករុណ្ហដសាះ
និយយដោលោលដដៀលមុសា
វាចដញាះញង ់និងដញ៉ ះដញា៉ះ ខុំខងទា ងដ ុំ ង ឹ ថ្លវាខុស ឹ
កូនរររសខុំររឹងដង ឹ ឲ្យដល ់ មនដ ង ឹ ដយើងធ្លលប់ធ្លលក់នរក ិ អុំ ពីអុំ ដពើដយើងសាងសល ់
។
។
ី សី ភក់ វវក់ ុ ទក ុ អ ខ ុំ ពល ់ ដទបផលាមសងឥតសងស យ។ ័ ើ
15
រងទុករខ ងដទាសទណឌកមម
ោប់ោនដោដឆ្ង ិ ន ុំអសដងខយយ
ដរកៀមដរោះរគា ុំរគាយ៉ងរោស់ក្រកមនដមនស្សួ លអីហួ សពណ៌ន្ដ។ ិ នរកយមោជយមភូបាល
ដគផ្កចញ់ ដគផ្កចលឲ្យដខ្លលចផោ
ដទាសធងនដ់ ដយធងនា ់ មធមមា
អាណ្ហវាហ៊នព្វនបុំព្វរ។
ដធវបាបឥតដរកងរដអងដរគាះ សេរ័ គសេនម ់ នដសា េ ះដរចីនទាស់គាន ើ ិ សម្មលប់ដសះដគារជូកម្មន់ទា ដលងដបៀអាដបា៉ងពូជអបាយ។ អានឹងដក់ទក ុ វាមួយដប៉ក
ដក់ទឡកដដយដឡកឲ្យអត់បាយ
សុីអាចម៍សី ដន្ដមដល ុ ់ខ វល ់ខ្លវយ អនកទញអន កសុីអនកបញ្ញ ជ ិ
ខនខ វង ់រូបោយអររិយរាណ។ ិវ ចប់វាឃ្លត់ឃ្ល ុំងកុឲ្ ុំ យខ្លន
អាងាប់ស្សាប់ៗមិនចង ់បាន ចង ់បានអារស់សី ព ុ ិសា។ អងគុយបងាគប់ឲ្យដគក្វ ៉
យួនញាប់ដជើងក្ដដួលផ្កាប់ផ្កង
រតីរោញ់ រតីរករសដច់ស្សោ រតីរពួលរតីរារាសកសណកស យ។ ័ ិ អាដនះសមដក់នរកដរៅ
ឲ្យដៅដរជាះរជា ុំដរចីនដខក្ថង
ឲ្យរស់លុំបាកលុំបិនក្រក
កុប ុំ ីអាល ័យអាដឡាះសាាយ។
អនកខ លះដង ឹ បុណយដគខ្លលចបាប ដគោងដោបរកោោយ ដគខ្លលចខនដម ល មនហ ៊ នោលយ ភូមភពអបាយឆ្ង ង យជានិចច។ ិ ិ ួល នរកតរច ិ ឆ នដៅញឹកញយ
គួរកុប ុំ ដណ្ហ ា យឲ្យភាល ុំងដភលច
មនុសសដយើងមិនដថ្លកក្ថលជាងដពរជកុប ុំ ីបុំដភលចដភលនហួ សផលូវ។ ើ និយយដរឿងបាបម្មនដរចីនមុខ
តុំណទុំនក ុ ទុកតដៅ
គួរគតរតងរាប់ ឲ្យរតឹមរតូវ ិ
កុដុំ ចលដម៉ឪរតូវសដរងាគះ។
ចុំទនកដរឿងោរអាចរយខូច
ររដូចដោ ី ឲ្យខូចខុស
16
រាជ្រពឹទ ាបុោណបានបដន្ដាស
រាជ្ថមីតងទាស់ មនរពមដលង។ ឹ ិ
ដគថ្លដរៀបោរជាមងគល
ដសើចដសនសុខសល ់នឹងដរគឿងដភលង
ន្ដ ុំគានផឹកស្សាដសើចគដរគង
ដោដលងឡិឡក់ឡប់លោ។ ី
ោបាសោ ុំ បាកករន្ដ ុំ ា ក់ដជើង
ដលើកក្ដដពើតដពើងកាលងងា ី
ោទរងដលងសា ុំ គ ល ់ញាតម ិ ងម្ម ី
ផឹកដបៀដសាើរឆាួតឆ្ងាងដជើងក្ដ។
មងគលយ៉ងណ្ហដបើយ៉ងនឹង គុណដទាសមិនដង ឹ ររឹងដតក្វ ៉ ដដញដរុំ ចំធ្លក់បាក់ដជើងក្ដ
ឆិនក្ឆយ៉ងណ្ហថ្លមងគល។
មច ូ ដពញទ ី ិ ល ិ ឆ ទដឋ ិ ច
ោប់ដគាដសាងរសុីឥតខ្លវយខ វល ់
បាណ្ហតបាតអកុ សល ិ
នឹងថ្លមងគលដូចដមាចបាន។
ដបើដធវខុសសុ ទ ាមិនរតូវដសាះ ើ
ររក្ពណីខុសមិនដដលថ្លាន
មិនដមនឲ្យដចលចាប់បោ ុ ណ
ដតគួរាមដនឲ្យដង ឹ ដដរ។
ដសនរករងព្វលដខ្ល ខ ុសឪដម៉ ី េ ចសុីសាច់ មនបានមកោច់ ិ ដបើគតម ិ ិនដល ់ឆងល ់ណ្ហស់ទដរ
ចុះដម៉ដមាចមិនម្មនដមាា។
ងាកងាយមកោច់អីមលឹងៗ
ចុះខងអ ឹ ី ខងខុសរពះថ្ល ឹ
សតវសាលប់ចប់ជាតម ឆ្ងល ដមាចជាអាចរយន្ដ ុំដជឿខុស។ ិ នដឆល ិ ថ្លដខ្លេចដូនាច ុំសុីទព
ន្ដ ុំដគឲ្យដជឿដតខ្លងខុស
មិនដដលដខ្លេចណ្ហដៅយ៉ងដន្ដះមិនចប់ជាតដសាះច ុំសុីទព។ ិ ថ្លខុសសណ្ហ ា ប់ចាប់រពះពុទ ា សតវសាលប់រលត់រតូវរាសដររ រាូរភពកុំដណើតមនដៅដត ិ
រងច ុំសុីទពឯងដសនឲ្យ។
ដខ្លេចអីក ៏លងង ់ៗមលឹងៗ
ដខ្លេចងាប់ទលងដង ឹ ដលងដសពដសាយ
ឯងខុំមិនដង ឹ ររឹងដតឲ្យ
ដខ្លេចណ្ហដចះដសាយដគដុតដខ្លលច។
17
ដបស ន ណយ ើ ិ នដគចាស់កុងោរបុ
ដគដធវទានមុ នមុនឲ្យដខ្លេច ើ
ឧទសដល ់សងឃដោកស្សង ់ដស្សាច ិា
ដទបបានររដយជន៍ ដខ្លេចពីសា។ ើ
ដបើសិនដយើងដសនរល ុំ ឹកគុណ ដន្ដះមិនស៊យស៊ន ុ សមអសាចរយ ដរព្វះដយើងដជឿដដយម្មនរាជា្
ដៅាមដោ ី រពះសដមាង។
ោរបុណយដគមនដដលដធវ បាប ិ ើ
ឱនលុតលូនរោបដដយដោតដរកង
ោរកូនរររសស្សីកវុុំ ដងវង
ចប់សតវឲ្យដបងដបកដមបា។
ជួនជាប៉ះព្វរនឹងដម៉ឪ
សាលប់ដៅដកតជាដឆា រជូកឆ្ងម ើ
ដសះដគារកបដ ី ល ី រុំ ខ្ល
សម្មលប់បាណ្ហដច់សីលរា ុំ។
ន្ដ ុំឲ្យដយើងដរពីលចតា រិ យម ថិ នខ្ល ល ចកមម ិ អររិយ ដកតជាត ើ ិ សាលប់រស់រងទុកយ ខ រូ ដខឆ្ងន ុំ
គួរគតររច ុំឲ្យររចកស។ ិ
កាទុ ា ី កដខ កតព ើ ីទតណ្ហ ី
ដោដភាដទាសានិងដម្មហៈ
ដកតរូ ើ បោលណ្ហកមមាមជាក់
មនដដលម្មនម្ម ន ក់ណ្ហរួចខន។ ិ ួល
ដធវបាបបានបាបបុ ណយបានបុណយបាបធងនដ ់ ក់ធន ង គា ់ ម នចនយួ ន ើ ិ គាមនដខ េរគាមនក្ថណ្ហរួចខន ួល
សាុះសាួនសាាបសាង ់កុឡ ុំ ប់ទឡ។
ម្មនកូនរកមុុំផុ ុំឲ្ គ យរតូវ
កុខ្ល ុំ ល ចគានដរៅដៅដៅដក
រស់ដៅឲ្យលអក ៏គង ់ទត
ដគដសនហ៍ដគសនិទ ាមតា ិ ដមរតី។
កុអា ុំ ងដតចង ់សុីមលូសាល
មិនគតអាសាដរគាះរករកី ិ
កុច ុំ ង ់សុីសាលមលូបារ ី
មិនដមនស្សួលអីោរស្សីរររស។
ជួនខុសជួនខងហួ សនឹងឃ្លត់រាស់រព្វត់ររួលដរររពះដលងដរាស ឹ ចុំអនកមិចឆទដឋ ិ ុស ិ ខ
ន្ដ ុំចុះន្ដ ុំចូលជាតអសុ រ។ ិ
ន្ដ ុំធ្លលក់នរកភក់ភម ូ ិដររត
ដដម ើ ដហតុទដឋ ិ ល ់មិនដល ់ ិ យ
18
យល ់ខុសដហើយមនម្មនដងឿងឆង ល ់ដធវបាបធង នដ ់ ល ់ទកដលងបាន។ ិ ើ ដបដគសម្ម ម ទដឋ ើ ិ រិ តូវ
ឲ្យដៅមនខុសម នខូចខ្លន ិ ិ
ររយ័តរន រដយងដមើលាមដន
ដបើខូចឲ្យខ្លនកុព្វ ុំ នព្វរ។
ដធវបុ ើ ណយមិនរតូវដៅជាបាប មិនលុតលូនរោបទន់វន្ដា ិ ជ ចុំដណះន្ដន្ដឲ្យជាក់ទសាង។ ខនដលអ ៀងមនដលអ ងដសវងវជា ិ ួល ដធវទានន ើ ឹងសងឃអងគសាមដណរ
សូធយដវរររគល ់ររដគនឲ្យ
រទពយដរចីនដដយដរចីនដខោយដដយដខោយដបើឲ្យដដយដសាេះដន្ដះមិនថ្ល។ ដតវាមនដៅជាយ ៉ ងនឹង ិ រចដងងរចងាងអាងអាចរយ
ខ លះដៅដសងៀមថមឹងខ លះឡូឡា ដព្វលដវរឡូឡាដតម្មនក់ឯង។
ដធវបុ ឹ បុណយដៅរតង ់ណ្ហ ើ ណយដង
ដភញៀវមកពីសាយ៉ងគដរគង
ទទួលចរចចប់ចត់ទចង
ដោតដរកងទទួលទទាក់សម។
ចុំនីអាហរសាលមលូ
សមបូរសដមបមសាច់ ដនកនុំ ើ
ទទួលទទាក់យ៉ងសមរមយ
គួរសមឲ្យដសើចដសងើចសរដសើរ។
ដធវទានន ើ ឹងសងឃមិនផចង ់ផចឹត
ជុំទយជុំទតម ិ ិនដសើរដវរី
សងឃច ុំបាក់ដញើសមនដអ ិ ើ ដពើ ដៅសាកដ់ ៅដសាើរមនសា ិ ុ ះសាា។ កុគ ុំ តថ្លដោកគ ជាអវ ិ ឺ ី
ដចះចុកដជើងក្ដដូចដតគាន
មិនដមនទុំដនរឥតោរងារ
អាចរយរតូវដចះយល ់កចច ិ ោរ។
ដពលដចះដតដខចអាចរយខុំ ើ
សូធយអភធមម យ៉ងពិសាារ ិ
សូធយធម៌ទវងវល ់មនយល ់ោរដោកឆ្ងន់ពីសាអាហររតង ់ ិ
សូធយដល ់ទតដខចសមដោកខ ង ើ ឹ
បុណយអីយ៉ងនងបុ ណយលងតលង ង ់។ ឹ ឹ ដោកច ុំដោកចុកអងគុយគងដព្វះពងសដោកហត់ ់ អត់អាហរ
19
ទរម្មុំបានឆ្ងន់មនដដលឆ្ងប់ ដគសូធយសពវសព ័ ដា គដវរដរ ិ ដោកដលបទកម្មត់ ច ុំអាចរយ ឹ
សូធយចប់ោលណ្ហដទបបានឆ្ងន់ ។ ើ
បរស័ ិ ទមិនដង ឹ ពឹងអាចរយ
ឲ្យជួយកចច ិ ោរងាសុំ ខ្លន់
ដបើគានមិនដង ឹ កុរុំ រោន់
ឲ្យទានដោកឆ្ងន់គានមិនយល ់។
អាចរយសពវក្ថងគតដតដោភ បានសុីបានហូ បដគដសនសល ់ ិ
មនគ តអុំ ដពើបាបអុំ ពល ់ ិ ិ
មនខ វល ់នឹងសងឃគង ់យ៉ប់យ៉ក។ ិ ដនះដផនកបាសកបាសិោ
មនខុំ សិកោថ្លលុំបាក ិ
ដទបបានរស់ យ៉ប់យ៉ងដាកយ៉កឥតបានសរម្មកសរម្មនាចតា ើ ិ ។ និយយដរឿងសូធយធម៌ខ ុសរតូវ
ឥលូវមិនដង ឹ ដៅមួយណ្ហ
(១) ដរឿងសូធយរពះធម៌ឥមណ្ហ អាចរយខ លះថ្លឥមន្ដ។ ិ ិ
ដោកសងឃក ៏សូធយដៅាមដដរ
ដោករករងដោកដស្សឆងល ់សងាា
មិនដង ័ ឹ ថ្លយកាមមួយណ្ហ មិនបានសិកោដៅសងសយ។ រហូ តដល ់ទបកដខ ញកនោយ ិ
ម្មនដរលកម្មនាលយោលយោក្ឡ
រពះពុទ ាសដមាងចាស់ដច ូ ក្ថង មនដរៀនបាល អាងទាស់ គាន។ ិ ី ររដកររដកកដបកររោន់
បួសដង ឹ សុំ ខ្លន់ដៅរតង ់ណ្ហ
ដបើដៅសងសយម ័ ិនសិកោ
ចាស់មិនដង ឹ ថ្លរតង ់ណ្ហដឡើយ។
បាលបង ់បាត់អតថដសចកាី ី
លកក្លកុដុំ លងឡិឡក់ដឡើយ
ពុុំដសបយបាក់ សាតដល ់ទសបសបថ។ ើ ដបោន់ ដៅាមរពះដោ ី ើ
ររោន់សាសន្ដឲ្យរាកដ
នឹងម្មនខនាីកាអុំ ី ណត់
ដទាះខសត់ក ៏ដគមិនថ្លដខោយ។
អនកបួសោល ់វតារតូវសិកោ
បណ្ហ ា បណ្ហ ា ក ុំ ប ុុំ ដណ្ហ ា យ
បណឌិតដទាះខសត់ក ៏មនដខោយ មនដដលបដណ្ហ ា យដភលចបណ្ហ ា ុំ។ ិ ិ
20
ររយ័តល ន តក្លា ឥតដលាដលាយ ិា ើ
សិោខបបង ់ដរព្វះសងឃខល ី ឹជ ដរព្វះចតា ិ ររច័ណឌនិងររច ុំ
ខូចខលម នខុំ ររឹងររខ្ល ុំ ិ ិ ព្វកយរពះដផាផ្កា ុំបុំដភលចអស់។
បញ្ញ ញ សម្មធស ិ ី លុំ សងឃរតូវសូធយដរៀនកុខ ុំ លដសាះ ឹជ
ជាចុំណុចខ្លលងជាដករដោះ ុំ ជួយដថដករដោះឲ្យរាកដ។
រតូវខុំរររពឹតរា រតបតា ិ ិ
រតូវខុំលះោត់កដលសកបត់ ិ
ជាពូជលុំបាកពូជកមសត់
ដយើងរតូវសងាតវា ់ ឲ្យបាន។
អុំ ដពើលអកដ់ លអៀងវាងឲ្យផុត
អុំ ដពើពុតតបុតកុស ុំ រេ័ គសាេន
អុំ ដពើអុំ ពល ់ដល ់សន្ដាន
ន្ដ ុំអររិយរាណបានមួហេង។
ដបដរៀនធម៌ រពះឲ្យលកក្ល ើ
ដរៀនសាាប់ដរៀនសាីសាកសួរផង
ពិនិតយពិច័យឲ្យ ហេតហ ់ េង
ដទបរតូ វកនលងគនលងរពះ។ ើ
ិ ជាទុ បុំណ្ហច់ជីវតគ កខ ឺ
កុដុំ ៅសុំ កក ុ រតូវរូតរះ
រតូវលះអកុសលឲ្យស្សលះ
កុឲ្ ុំ យចតា ិ បះ៉ នឹងបាបដពៀរ។
កុំណ្ហពយកុំទណដកអផសុក
ខដុំុ ្ រៀបទុំនក ុ ចាប់ន្ដន្ដ
រពះសងឃរគហសថរតូវមនីម្មន
សិកោកុោ ុំ រួញថយខ្លលច។
រតូវខ្លលចខនដម ល ខ្លលចឃ្លលតឃ្លលន ួល
ដូចដចនះរតូវដរៀនកុដុំ សញចសាញច
ដសើចសញូញដសញញសាញញមនខ លបខ្លលចកុអា ុំ ងអុំ ណ្ហចឬអុំ ណួត។ ិ សុំ ស្រសាឹតបាលីដរៀនឲ្យសពវ
ដរៀនក្ថងមិនរគប់យប់បដនថម
កុឈ ុំ ក ល ទ់ លបងស្សីស្សាដរគឿងដកលមគួរកុប ុំ ដនថមរតូវបនថយ។ រតូវដរៀនរតូវដរៀបរ្កឲ្យខ ពស់ ខនមនុ សសដបខសត់ កឲ្ ុុំ យដខោយ ើ ួល ខុំររឹងថលឹងដថលងកុឲ្ ុំ យធលយ
បដណ្ហ ា យដភលចបណ្ហ ា ប ុំ ណឌិត។
គាថ្លសុំ ស្រសាឹតបានដសាងសាី
ដផនដល ី មអដដយវាសិដឋ
21
រពះច័រនាលមអដមឃងងត ឹ
ិ វទាលមអ តលមអ មនុសស។ ិ
ន្ដរលមអ ី ដដយសាវមី
រសេីធម្មមលអឥតដខ្លចះ
អនកម្មនរពះធម៌ទតងខ ពង ់ខ ពស់ ដរព្វះដខមព្វកយដ្ ល ះដឆលើយផាន្ដា។ ើព ដនះចាប់ររដ ុំច ុំររដៅ
ឲ្យអស់កន ូ ដៅគតព ិ ិចរណ៍
ជាផលូវម្មនរលង ់រតង ់រតូវោរ
សុខ្លដោបដរៀងនិរនារ។៍
ខច ុំុ ្ ាស់ខច ុំ បចដឈល ចជាចាប់ សរម្មុំងសរម្មប់នរជន ិ ដកកលគណន្ដគតន ិ ឹកគន់
សរមន់សដរមចសរម្មកចតា ិ ។
ិ កុំណ្ហពយវលដវះដវៀនវល ់វង ់ ខុសរតូវឬរតង ់ខផ ុំុ ្ ង ច ់ផចឹត ដមាចម្មាសូមទានទន់អាណិត ររណមយររណិតចតា ិ ររណី។ ដរកងខក្ុំុ ្ ខខ្លត់អតថខ ូចខ្លត
មិនសាអតមិនសអុំ មិនដង ឹ សអី
ដរកងអនកសអុះសាអប់ពុំយ ុ ល ់ន័យ
ដៅសល ់សងសយម ័ ិនសុសសាយ។
សូមចប់ឈប់ដសលះប៉ុដណណ ះសិន
បុនឬម នបុ នសូ មរគួញរោយ ិ ិ ិ
ុំ រោបដរកងដរោករោញសុំ ពះថ្លវយជាតជនជ ិតឆ្ងងយឯវដហង៕ ិ ក្ថងអងាគរ១៥ដកតដពញបូ ណ៌មីទខបឋម្មសាឍព ស ២៥៥៦ ើ
22
កុំណ្ហពយ
ចាប់ដររៀបដធៀប
ខស ុំុ ្ ម ូ បងគ ុំ
ដលើកហតថររណមយ
ររណ្ហមនឹកគុណ
រពះដៅចមពល
កុំពល ូ អរហនា
ខស ុំុ ្ ម ូ បនាន ់
បន្ដាបោយ
។
នឹកគុណរពះធម៌
រពះសងឃបវរ
រួមជាសរណ្ហ
ជាទព ី ឹងសតវ
ោត់កទុ ី ា ោខ
រួចពីដម្មហ
សងោរអាសនន
។
ដខដជសខឆ្ងន ុំដថ្លះ
ដរររាសទាងអស់ ុំ
មនដូ ចពីមុន ិ
សម័យទុំដនើប
កូនខុំទរកពន់
ដតខលអាសនន ឹជ
អដសាចដករដ្េះ។ សម័យឥលូវ
កូនគតឲ្យរតូ វ ិ
ររយ័តបា ន ត់យស
ដព្វលព្វកយស្សដ ី
កុប ុំ ដឡះដឡាះ ី
កុខ ុំ លឲ្យដសាះ ិជ
រតូវខុំដធវោរ ើ
។
សម័យពីមុន
លីទសងដរកពន់
ដៅាមោជោរ
សម័យឥលូវ
រតូវខុំសិកោ
កុខ ុំ លដធវ ោរ ឹជ ើ
ដ្េះថ្លជារររស 23
។
កុច ុំ ុំដគរាប់
ដរៀនសាីដរៀនសាាប់
កុឲ្ ុំ យខូចខុស
កុខ ុំ ងកុ ខ ុំ ល ឹ ិ
កុខ ុំ លឲ្យដសាះ ិជ
ដមលរជា ុំដមលដរជាះ ើ ើ
ររយ័តដន ្លះគាន។ ដកេងៗឥលូវ
ដោងោចដឃ្លរដៅ
មនសូ វរតូវគាន ិ
ដឃើញគានមនបាន ិ
ាមផាល ់ផាន្ដា
ចងជាដវោ
បាបដពៀរទារុណ។ ជាខ ចកជាខល ិជ
ជាខូចជាខល ិ
ជាដោភជាលន់
ជាឆាួតឡិបឡប់
មនខ្ល ល ចទារុណ ិ
ពូជភ័យអាសនន
ទុរន់ោយ។ កូនដអើយចូរច ុំ
ដនះចាប់បណ្ហ ា ុំ
បណិឌ តដោកថ្ល
កុដុំ សពជនព្វល
កុដុំ ដៀលផាសា
ខូចវងោវារ
ោរដករអររិយ។ ោរខងន្ដ ុំខុស ឹ
ព្វកយស្សីបដន្ដាស
ឲ្យរររសខនាី
កុអា ុំ ងដតដ្លះ
អាងទាស់អាងសាី
អាងម្មនដជើងក្ដ
៉ ដលើកក្វទាត់ ធ្លក់។ ោរខុសកុខ ុំ ុំ
ដមើលផលូវឲ្យចុំ
ដរកងម្មនអន្ដាក់ 24
ដរៀនអវីឲ្យសាាត់
កុឲ្ ុំ យដសាើរសាាក់
ដរៀនដព្វលោក់ទាក់
នឹងអនកឯដរដ។ ដធវរររ ើ សឲ្យររឹង
គុណដទាសឲ្យដង រកោពងសដៅ ឹ
ដបខ ល ចឃ្លលន ើ នខ្ល ួល
កុដុំ អៀនកុដុំ មល
សាាប់រាជ្ររដៅ
រាប់ផូ វរាប់ ល រង ល ់។ អនករកលុំបាក
រស់យ៉ប់ដាកយ៉កលុំបាកដមលឃលង ់
ជាឃ្លលតជាឃ្លលន
ជាលិចជាលង ់
ដរព្វះចតា ង ង់ ិ លឹតលង
មនដចះដធវ ទាន។ ិ ើ គុំនិតកុំណ្ហញ់
រកដដរកដញ់
មនខុំ សធ ូ យដរៀន ិ
មិនបានយល ់ដង ឹ
មិនររឹងដធវទាន ើ
អួតទាងបុំ ុំ ព្វន
ម្មនម្មត់អាងខង។ ឹ ដកតមកមួ យជាតិ ើ
ោរដមលគួរឃ្លលត
កូនគតសញ្ ជឹង ិ
សាច់សិលបរដបៀន ៍
រតូវដរៀនឲ្យដង ឹ
បានជាទព ី ឹង
ឆលងសាឹងតណ្ហ ា ។ ខនទ ី ឹងខន ួល ព ួល
ព្វកយរាជ្ជាកបួនឲ្យកូនរកោ
ពីដនះតដៅ
នឹងដៅយ៉ងណ្ហ 25
ខុំគតព ិ ិ ចរណ៍
ពិច័យពិនិតយ។ ដនះោពយឪពុក
ដតងជាទុំនក ុ
ទុកជាគុំនិត
ជាសិលបរដបៀន ៍
ិ ដមដរៀនជីវត
ដបើកូនមិនគត ិ
ពិតជាមនគួ រ។ ិ ោររតូវផលូវរតង ់
ដបច ង ង់ ើ តា ិ លឹតលង
ឲ្យដចះសាកសួរ
អវីណ្ហសាកសម
អវីណ្ហមិនគួរ
កុដុំ ៅហេងមួ
ដម្មះដតម្មនក់ឯង។ ោរដមលគួរខ្លលច
កូនកុដុំ ោងោច
គួរខ្លលចរដអង
ោរដលអៀងោរលអក ់
ី វដងវង វវក់
គួរគតដោតដរកង ិ
ររឹងដររងឲ្យរតូវ។ រតូវខុំសិកោ
តដរមះតរម្ម
តរមង ់រតង ់ផលូវ
កុគ ុំ តដគចដវៀង ិ
ដរោងអង ់ដៅ
កុរុំ តឹងផលូវរតូវ
កុដុំ ៅន្ដ ុំរតក។ មនុសសខលគួ រខ្លន ិ
គួរកុោ ុំ ប់អាន
ដរកងខ្លនខូចខក
កុដុំ ្លះកុដុំ ជរ
ដរកងដគចុំអក
ដមលរជា ុំដមលរចក ើ ើ
ររយ័តដន រជាះដរៅ។ 26
គួរសាាយកុំដណើត
កុដុំ ពើងកុដុំ ពើត
ដភលតដភល នដភល ចផលូវ ើ ើ
គួរសាាប់ពទ ុ ាដោ ី
ដទសន្ដដម៉ឪ
ររដប់ររដៅ
គួរកុច ុំ ដចង។ ើ ដរលកាលស់សម័យ
រកឡាស់រកក្ឡ
ដៅជាក្ឆេដឆេង ើ
សម័យទុំដនើប
ដកេងៗទុំដនើង
ដធវរ្ ើ កដពើតដពើង
ចដចងចដចស។ ើ មិនសាាប់ដមបា
មិនសាាប់អាចរយ
រ្ករងម្មនះ ឹ
មនដម លលុំ អាន ិ ើ
ឲ្យបានដរៅរជះ
អាងវាយតប់ទះ
ម្មនះរងតអ ឹ ង។ ឹ កូនដអើយដធវមនុ សស ើ
ដរៀបរ្កឲ្យខ ពស់
ដរៀនរស់ឲ្យដង ឹ
កុំហុសកុំហត
ដកតខ្លតព ើ ី ខង ឹ
កូនដអើយខុំររឹង
ដថលងថលឹងឲ្យបាន។ ររយ័តរន រដយង
ដចះដគដចះឯង
ឲ្យដរកងសន្ដាន
ដរុំ ដជ ី ើងបួន
គង ់ទតភាលត់បាន
កុដុំ រពីលដចលរាណ
រកោរូបោយ។ ទុករគាន់ដធវបុ ើ ណយ
ោងដទាសទារុណ ពីន្ដយពីអាយ 27
កុដុំ ព្វលផ្កាសា
ដរកងដកតផ្ក ា សាយ អារកក់ដល ់ម្មាយ ើ អនាោយដល ់ឪ។
ដមើលភលដម ឺ ើលរលង ់
ដមើលផលូវឲ្យរតង ់
ដមើលរលង ់ឲ្យរតូវ
ផលូវដវៀចគួរបង ់
ផលូវរតង ់គួរដៅ
ោរលអរតឹមរតូវ
ដធវដៅម ើ ិនខុស។ សម័យដរលកផ្កលស់
ដររដរលកស្សលះ
រកមុុំកដម្មលះ
ររពនាពីរបី
ស្សីោប់មិនអស់
សេរ័ គសេនម ់ ិនដសាេះ
ខុសចាប់ទដុំ នៀម។ និយមនិយយ
អាងដ្លះអាងវាយ
ី រដវករវាម
មិនដសងៀមមិនសាងត់
ដបកបាត់ទដុំ នៀម
ខុសអស់និយម
និយមដូនា។ សមាដឆល ង ី យឆល ើ
មនដ ង ឹ រអូនបង ិ
មនសា គ ល ់មងម្ម ិ ី
បុណយទានមាងៗ
ដរចីនដតដ្លះគាន
ចងកមមចងដពៀរ
នឹងគានមនដលង។ ិ ព្វកយរាជ្តះដដៀល ិ
លអជាងជនព្វល
សរដសើរសញបទ់ សញង
ដរព្វះរាជ្ដោករាប់
ឲ្យរររសររឹងដររង
ដចះដគដចះឯង
28
ឲ្យដរកងដចះដគ។ ដមលចាប់ ឲ្យចាស់ ើ
កុទុំ រររកឡាស់
រកក្ឡដគចដក
កុដុំ ចលអនករាជ្
គួរខ្លលចឪដម៉
កុដុំ ចលចាប់ទខ េរ
ដករដោះដូនា។ កុខ ុំ ច ូ កុខ ុំ ង ឹ
រតូវគតដថល ងថលឹង ិ
ឲ្យបានក្ថលថ្លល
កុឲ្ ុំ យដថ្លលះដធ្លលយ
កុឲ្ ុំ យខូចោរ
ខុសចាប់ម្មរា
មិនរតង ់រតឹមរតូវ។ ដធវរររ ើ សកុដុំ រពីល
កុដុំ ភលចដមៀងដមល ើ
ដរកងដភលនហួ សផលូវ ើ
កុដុំ ោតកុហ ុំ ក់
ោរលអកក ់ ស ុុំ វូ
ររយ័តធ្ល ន ល ក់ដរៅ
កនុងដរជាះងងត។ ឹ កុល ុំ ន់កដុុំ ោភ
កុដុំ លេើសកុដុំ ោេភ
កុឲ្ ុំ យលងង ់លងឹត
ររយ័តល ន ីដលង ង ើ
ដឆះឈឺឈួលចតា ិ
កូនកុរុំ ររពឹត ា
ទុចរច តឥតស ិ ី ល។ រពះពុទ ាក្រតដោក
ថ្លលដថលងរាជ្ដរព្វក
រាប់រាមផ្កាច់ផិល ា
កុំដណើតជាមនុសស
កុខ ុំ ច ូ កុខ ុំ ល ិ
កុខ ុំ ចកកុខ ុំ ល ិជ
ររយ័តខ ន ខ្ល ីជ ជ ។ 29
កូនកុផ្ក ុំ ច លផ្កចញ់
គុំនិតកុំណ្ហញ់
កុំណ្ហចរ្សា
គួរគតលះបង ់ ិ
កុច ុំ ង ់រកោ
ដរកងខុសតរម្ម
ដៅជាលីោ។ ជាតមនុ សសគួរគាប់ ិ
ដៅថ្លម្មនភ័ពវ
ម្មនដភាគភ័សុ ភារ ា
ដៅថ្លសុំ ណ្ហង
ដរព្វះសាងភាវន្ដ
មកពីយូរយ
តពីបុដពវ។ រពះពុទ ារទង ់រាស់
តរម្មតរម្មស់
ថ្លកនុងដោដក
ដោកយដនះខសត់ ិ
សមបូរនិរដយ
ដរព្វះដច់ោដម
មនររឹ ងរកោ។ ិ អនកផឹកអនកជក់
ដរចីនដៅសុីភក់
កនុងភពសងោរ
ខនដម ល មនខ្ល លច ិ ួល
អួតអាចបុំព្វរ
បុំព្វនជន្ដ
ជាតជនជ ត ិ ឆ្ងងយ។ ិ រកោកមមបថ
ឲ្យបានរាកដ
រកោរូបោយ
កុគ ុំ តចុំ ដោង ិ
បុំដបា៉ងបុំាលយ
កុោ ុំ ចដរកងោយ
ោលយជាងដមលឃលង ់។ ឲ្យរកោខន ួល
ដរៀនសូធយឲ្យមួន 30
កុឲ្ ុំ យដម៉ងម៉ង ់
កុច ុំ ង ់ដធវបាប ើ
ពូជដបពូជឃលង ់
រកោពូជពងស
វងសញាតសន្ដ ា ន។ ិ ភាសាភាសិត
គួរគន់គរួ គត ិ
លមអិតលុំអាន
កុដុំ បាះបង ់ដបាល
កុដុំ ចលបុោណ
កុស ុំ រេ័ គដសាេះសាេន
ដរកងបានសាេញសេុគ។ ព្វកយចស់ដោកថ្ល
សាមគគសាមគា គ ី
ដទបរួ ើ ចពីទុក ខ
ដបើទបកបាក់គាន
ី ចាស់ជាវវក់
ជាប់កុងភពភក់ ន
កាុកកាួលដដាផោ។ កាទុ ខ សុ ី កក ីា ខ
ខនអន កសាងទុក ួល
មនដមននរណ្ហ ិ
សាងឲ្យខនដយ ើង ួល
ថាុុំដថាើងអាាម
ទាបដថ្លកយ៉ងណ្ហ
គខ កសាង។ ឺ នអន ួល ភ័ពឬ វ អភ័ពវ
បានដដយររសប់
បានដដយសុំ ណ្ហង
សុំ ណពវសុំណល ់
សល ់ពីខនសាង ួល
អុំ ដពើរគប់យ៉ង
ខនសាងទា ងអស់ ុំ ។ ួល គួរគតព ិ ិចរណ៍
រពះពុទ ាដោ ី
ពីដោះឥតដខ្លចះ
កូនរតូវសូធយដរៀន
កុដុំ អៀនឲ្យដសាះ
ទាន់ចស់ដៅរស់
31
ិ ដៅម្មនជីវត។ ម្មនដភនកឲ្យដមល ើ
កុដុំ រព្វកកុដុំ រពីល
ឲ្យររឹងរររពឹត ា
ាមរាជ្ដោករាប់
ដរៀនសាាប់ដរៀនគត ិ
កុឲ្ ុំ យគុំនិត
គតោរកុំ ណ្ហញ់ ។ ិ រកគូដកៀកោយ
ស្សរកជត ិ ស្សរកឆ្ងងយ
កុឆ្ង ុំ ប់ស្សោញ់
ដរកងវាស្សលះ
ប៉ះដពៀរចលចញ់
ដកតជាកន កោ ់ ន ញ់ ើ
ខលដលងដគន រគានន់។ ិជ កនុងគុំនិតមនុសស
មនចង ់ដសាកដសាះ ិ
មនចង ់អាសនន ិ
ចង ់បានដតសុខ
ដតរតូវភប់ភាន់
ជូបទុករខ គប់ជាន់
រគប់ជាតជ ិ ិតឆ្ងងយ។ ដរព្វះមនសា គ ល ់សុខ ិ
ដទបបានជាទុ កខ ើ
មនសុ ខសរាយ ិ
រងទុកស ខ ដមបម ើ
មនសមប ិ ូ រចយ
ពីដនះពីន្ដយ
សមនឹងដកតទុ ក។ ខ ើ កុរុំ ាស់ររួលដររ
កុដុំ ចលចាប់ទខ េរ
កុទុំ កចាប់រពះ
កុដុំ ចលអនករាជ្
កុខ្ល ុំ ល ចអនកដចះ
ដបច ើ តា ិ ម្មនះ
រតូវលះឲ្យអស់។ 32
ខច ុំុ ្ ាស់ដលើកចាប់
ជាទសណ្ហ ា ប់ ី
សន្ដានស្សីរររស
ឲ្យបានសូធយដរៀន
បានដង ឹ គុណដទាស
ដង ឹ រតូវដង ឹ ខុស
ដង ឹ ខ ពស់ដង ឹ ទាប។ បុំណ្ហច់ខទុំុ ្ តង
ខខ ុំុ ្ រុំ រឹងដររង
ចរដចងដរៀងដរៀប
ដព្វលព្វកយពីដោះ
ភាសាសុភាព
បរញ្ូ ជ តបរញ្ញ ជ ប
គុណដទាសបាបបុណយ។ ោរគួរគុណគាប់
គួរអានគួរោប់
គួរដរកគួរពន់
កុដុំ លេើសកុដុំ ោេភ
កុដុំ ោភកុល ុំ ន់
គួរគតន ិ ឹ កគុណ
ម្មាបា។ ិ ាមផគនា ់ មផ្កគប់
បដរមីឲ្យជាប់
កុខ ុំ លឧសោហ៍ ិជ
បដរមីទម៉ឪ
រតូវាមតរម្ម
រពះពុទ ាដោ ី
ថ្លជាមងគល។ ខុំទរកខុំទសង
ខុំសះវ ខុំទសវង
កុឲ្ ុំ យដោកខ វល ់
កុគ ុំ តចង ់ដធវើ ិ
អុំ ដពើអុំ ពល ់
អុំ ដពើដសាកសល ់
ដល ់ដោកដឡើយណ្ហ។ រតូវជួយគុនដក
ដក ឹ ន្ដ ុំឪដម៉
ឲ្យបានរជះថ្លល 33
ឲ្យម្មនសទាា
ឲ្យម្មនដមាា
ម្មនោរករុណ្ហ
សពវរគប់ករណី។ រតូវតតបគុណ
រតូវដសងដរកពន់
ដទបគួ រគរប ី ើ
រតូវាមគនលង
រពះពុទ ាដោ ី សាី
ថ្លជនរររសស្សី
ជាអនកដង ឹ គុណ។ កុដុំ ឆេើដឆេើងក្ឆេ
កុដុំ លើកដជើងក្ដ
មិនគតគយគន់ ិ
កុដុំ ្លះកុដុំ ឈលើយ
កុដុំ ងយដល ើ ើសលន់
ដរកងដគថ្លជន
ទុយស ៌ អររិយ។ ដចះដឆលយបាទចស់ ើ
ដចះដអៀនដចះខ្លមស់
ទាងរររ ុំ សទាងស្សី ុំ
ដចះអត់ដចះឱន
ដចះសាាប់ដចះសាី
ដចះលកដចះក្ល
ដចះដង ឹ ជិតឆ្ងងយ។ ដចះឆងល ់ដចះសួរ
ដចះគាប់ដចះគួរ
ដចះដមលន្ដយអាយ ើ
កុគ ុំ តដតដ្ ងក ិ
ដម្មឃមិនឆងល ់ឆ្ងងយ
ឲ្យដចះដរព្វករាយ
ដចះរាជ្ដចះរាប់។ គួរោងដោប
គួរគតខ្ល ល ចបាប ិ
គួរកុស ុំ ម្មលប់
គួរគតសមល ិ ឹង
គួរររឹងរតងរាប់
រាជ្សី គួ ា រសាាប់
34
ឲ្យបានជាក់ទសាង។ អនកម្មនគុណធម៌
សាងអុំ ដពើលអ
ដចះរោបដចះដរកង
ដទាះរកក ៏រគាន់
ជាងជនចស់ដកេង
ដដលវក់វដងវង
នឹងដលបងស្សាស្សី។ រដូវដភលៀងធ្លលក់
កុដុំ ៅដសាើរសាាក់
គួរគតលកក្ល ិ
រករគាប់ដក់ដ ុំ
កុច ុំ ុំបាច់ស្សី
ដជរដដៀលដជរសាី
គួរលុំបាកសាាប់។ របងរបស់
ឥលូវដរចីនទាស់
ម្មនខ លះដល ់សាលប់
ដរព្វះដរឿងរពំដ ី
ខ លះចងខ លះចប់
ខ លះចក់ខ លះោប់
សពវរគប់ររោរ។ ដរព្វះមនរាកដ ិ
ដទបបានដរររព្វត់ ើ
ដ្លះដជរឡូឡា
ដម ី ួយចុំអាម
រហមោយ
រហូ តផាន្ដា
បាបដពៀរក្រករោស់។ ដរព្វះដត ច ី ចតួ ិ
ដរចីនខុំផុ ុំផ ា ួច ា
រាងផា ល ់ោល ់ក្ថង ឹ
សម័យទុំដនើប
ទុំន្ដស់ដពកក្រក
ទុំដនើងហួ សសាី
ឧបដមយយឧបម្ម។ 35
ដនះោពយដលបកលប ើ ី
ខទុំុ ្ សាងខស ុំុ ្ ី ា
សាស័ពភា ា សា
ដលើកទាងភាស ុំ ិត
គតទា ងភាសា ុំ ិ
ោយោកគាថ្ល
សុំ ស្រសាឹតបាលី។ ររដដររដៅ
ររដ ុំកូនដៅ
ររដៅរររសស្សី
ម្មនព្វកយលុំបាក
លុំបនខ លះក្ន ិ
ខុសរតូវដមាចកាី
ដរកងសាីដលើសលួស។ ពុុំបានសាយសពវ
ដរកងដលើសពុុំគាប់ ពុុំគរួ រទដគាះ
ដលើសលួសឆ្ងគ ុំឆគង
រលងរ ុំ លួ ុំ ស
ព្វកយពុុំពីដោះ
ដរកងអនកពិដោធ។ ដូដចនះសូមអត់
ខនាីអុំ ណត់
ដរកងអនកដរកវដរោធ
ដៅជាដរកៀមដរោះ
រគា ុំរគាសឹងដសាត ដៅជាលងង ់ដឆ្ងត ឆ្ងដៅមនឆអ ន។ ិ ិ
បដងាបបងា ាញ ើ
បងាាត់បដរងៀន
កូនដមើលបុំនិន
តុំណទុំនក ុ
ទុកជាោរបុន ិ
បុំណ្ហច់បុំនិន
ខប ុំុ ្ នដរព្វករាយ។ ុិ ោលខដុំុ ្ ៅតូច
ដចះខលដចះខូ ច ិ 36
មិនដមនដកលងោលយ
ដតខដុំុ ្ ៅរគាន់
ជាងជនទាងឡាយ ុំ ខដុំុ ្ ចះដរព្វករាយ រាប់រាជ្ររដៅ។
ន្ដមដ្េះឪពុក
តុំទណងទុំនក ុ
ដមភូមិថមដគាល
ដ្េះដុះសុំ អាង
ញាតខ្លងម តា ិ ិ មូល ច ុំងឆលុះស្សដម្មល ខព ុំុ ្ ីអតត។ ី
អនកម្មាយបដងាត ើ
អនកម្មនកុំដណើត
ិ៍ ដៅដព្វធសា ត់ពិត
ដ្េះដជៀបសុខគី
មូលមីញាតម ិ ិតា
ច ុំងឆលុះអតត ី
ខរុំុ ្ ពះករុណ្ហ។ ចុំទណករូបខ ុំុ ្
អនករពះភរមយ ិ
ររណមយហាថ
ដលើកហតថបងគ ុំ
កល ់ដោសុមផ្កា
ោត់ដោរដកសា
កនុងសាសន្ដពុទ ា។ បានបួសបពវជាជ
ដៅជាបពវជត ិ
ិ ិ ទា វដសសវ សុ
បានសូធយសិកោ
បានយល ់ោរពិត
ផលូវភលងង ត ឹ ឺ
ិ ជ។ ចតា ិ ចកអវជា បួសកនុងសាសន្ដ
ដោករគូអាចរយ
ន្ដមសុខសុខន
ជាដ្េះឧបជាយ៍ ដញ៉ មប៊ុនដនណ្ហ 37
ជាអនកជាន្ដ
ជាអាចរយខ។ ុំ ញុ កុំណ្ហពយសូមឈប់
ចត់ចរដចងចប់
សូមឈប់រតឹមនឹង
យថ្លយ៉ងណ្ហ
ុំ ៉ ងនឹង ឯវយ
្នឈរឈប់ឈឹង
ប៉ុនឹងឯងដហង៕ ន ក្ថងពធ ុ ទ០៤ដខកកា ដឆ្ងន ុំ២០១២(រពះភកខ េ គី ឆ្ងវគន ី ិ ុ ចរធដម្ម ិ ី
38