วัยมันส์เท่าทันสื่อ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

คู่มือจัดกิจกรรมเพื่อการเรียนรู้เท่าทันสื่อสำหรับเยาวชน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ คู่มือจัดกิจกรรมเพื่อการเรียนรู้เท่าทันสื่อสำหรับนักเรียนมั¸ยมÈÖกÉาµอน»Åาย

ISBN : 978-616-7309-10-1 พิมพ ครัé§ที่ 2 : µØÅาคม 2552 จำนวน : 3,000 เÅ่ม ออกáบบáÅÐพั²นากิจกรรม : ค³Ðวิทยากร âคร§การวัยมันส เท่าทันสื่อ กÅØ่มÅÐครมТาม»‡อม อำนวยการâคร§การ : á¼น§านเยาวชนสร้า§สรรค เพื่อการเรียนรู้สู่สØ¢ÀาวÐ (ยสส.) สนับสนØนâดย : สำนัก§านกอ§ทØนสนับสนØนการสร้า§เสริมสØ¢Àาพ (สสส.) สนับสนØน¢้อมูÅทา§วิชาการ : ¼È. ดร. พรทิพย เยçนจÐบก www.thaimedialit.org บรร³า¸ิการáÅж่ายÀาพ»รÐกอบ : ©ัµรวรس เÅ้าáส§ชัยวั²น วาดÀาพ»รÐกอบ : นรั° พหÅกØÅบصร ออกáบบรู»เÅ่ม : สำนักพิมพ » ›นâµ พับÅิชชิ่§ âคร§การวัยมันส เท่าทันสื่อ : มูÅนิ¸ิสื่อชาวบ้าน (มТาม»‡อม) 55 อินทามรÐ 3 ¶. สØท¸ิสารวินิจ©ัย á¢ว§สามเสนãน เ¢µพÞาäท กรاเทพÏ 10400 âทรÈัพท 02-616-8473 âทรสาร 02-616-8474 waimuns@hotmail.com / www.makhampom.net ¢อ¢อบคس นพ. บั³±ิµ ÈรäพÈาÅ á¼น§านเยาวชนสร้า§สรรค เพื่อการเรียนรู้สู่สØ¢ÀาวÐ คسÈรีÈักดิì äทยอารี สÀาอ§ค การพั²นาเดçกáÅÐเยาวชน คسเ¢çมพร วิรسราพัน¸ á¼น§านสื่อสร้า§สØ¢ÀาวÐเยาวชน คسรØจิµร รัµนเสรีพร ¼ÅิµÀั³± sisley ¼È. ดร. พรทิพย เยçนจÐบก คسÈรั³ย Àัทร áก้วมีáส§ อ.วีรÐพ§É ทวีÈักดิì คسเกืéอกมÅ นิยม คسสØเทพ วิäÅเÅิÈ คسมนµ Èกั ดิì ชัยวีรÐเดช คس»ราâมทย กีรµิเกรีย§äกร นิµยสาร Gloze ¢บวนการµาสับ»Ðรด คسสวนีย อØทØมมา คسกิµµิรัµน »Åืéมจิµร คسชÐวÐÅีพร ÀวÀูµานนท อ. กนกรัµน บัวทรัพย ร.ร. สØรÈักดิìมนµรี อ. กันยา ÄกÉ ¢า ร.ร. สµรีวัดรЦั§ อ. ÈÈิกาÞจน เชีย§ทอ§ ร.ร. ÈรีอยظยาãนพรÐอØ»¶ัมÀ อ. ÈรีสØÀร มØสิกÐพ§É ร.ร. ÈÖกÉานารีวิทยา มาสเµอร สØพจน Èรีจันทร ร.ร. อัสสัมชัÞสมØทร»ราการ น้อ§æ เยาวชนáกนนำâคร§การวัยมันส เท่าทันสื่อทัé§ 5 âร§เรียน

คำนำ คู่มือจัดกิจกรรมเพื่อการเรียนรู้เรื่อ§การเท่าทันสื่อ “วัยมันส เท่าทัน สือ่ ”เÅ่มนี¶é อื เ»šนส่วนหนÖ§่ ¢อ§ “âคร§การวัยมันส เท่าทันสือ่ ” âดยกÅØม่ ÅÐคร มТาม»‡อม Àายãµ้การสนับสนØนจากá¼น§านเยาวชนสร้า§สรรค เพื่อการ เรียนรู้สู่สØ¢ÀาวÐ (ยสส.) ที่ร ิเริ่ม¢Öéนเมื่อเดือนพÄÉÀาคม 2549 âดยมีจØด มØ่§หมายเพื่อเ»šนเครื่อ§มือãนการจัดการเรียนรู้สำหรับครูáÅÐนักเรียนãน รÐดับมั¸ยมÈÖกÉาµอน»Åาย กิจกรรมเพื่อการเรียนรู้เรื่อ§เท่าทันสื่อที่»ราก¯อยู่ ãนคู่มอื เÅ่มนีé äด้ รั บ การออกáบบáÅÐพั ² นาâดยค³Ðวิ ท ยากรãนâคร§การ áÅÐäด้ ท ำ กิจกรรมกับนักเรียนรÐดับมั¸ยมÈÖกÉาµอน»Åาย«Ö่§เ»šนµัวáทนเยาวชน ãนâคร§การจำนวน 5 âร§เรียน âดยจัดการอบรมเชิ§»¯ิบัµิการ¢Öéน 2 หÅักสูµรäด้áก่ หÅักสูµรที่ 1 “รู้ทันสื่อ” áÅÐหÅักสูµรที่ 2 “การ¼Åิµสื่อ อย่า§สร้า§สรรค ” เ»šนหÅักสูµรรÐยÐสัéน 2 วัน «Ö่§กิจกรรมµ่า§æ äด้ม§Ø่ เน้น ãห้นักเรียนäด้เกิดการพูดคØย áÅกเ»Åี่ยนความคิดเหçน áÅÐÅØก¢Öéนมาเ»šน ¼ู»้ ¯ิบµั กิ ารáÅÐเรียนรูด้ ว้ ยµนเอ§ âดยมีครู¼สู้ อนคอยทำหน้าทีอ่ ำนวยการ เรียนรู้ คอยãห้คำáนÐนำ สร้า§บรรยากาÈáÅÐเ» ดâอกาสãห้นกั เรียนทØกคนäด้ áสด§ความคิดเหçนáÅÐäด้เรียนรู้อย่า§เท่าเทียมกัน ¼Åการเรียนรู้ที่เกิด¢Öéน จÖ§เ»šนที่น่าพอãจ ทั§é นีé ทา§ค³Ð¼ูจ้ ดั ทำหวั§เ»šนอย่า§ยิ§่ ว่า คูม่ อื วัยมันส เท่าทันสือ่ เÅ่มนีé จÐสามาร¶เ»šนáนวทา§ทีค่ ³ Ø ครูáÅмูท้ ส่ี นãจจÐสามาร¶นำä» “»รÐยØกµ ” ãช้µามความเหมาÐสม หากมี¢้อเสนอáนÐเพิ่มเµิม กรسาส่§มาที่ âคร§การ วัยมันส เท่าทันสื่อ จักเ»šนพรÐคسอย่า§ยิ่§ âคร§การวัยมันส เท่าทันสื่อ

คำนิยม á¼น§านเยาวชนสร้า§สรรค เพือ่ การเรียนรูส้ สู่ ¢Ø ÀาวÐ (ยสส.) เ»šนá¼น§านทีส่ นับสนØนâดย สำนัก§านกอ§ทØนสนับสนØนการสร้า§เสริมสØ¢Àาพ (สสส.) มีวัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อพั²นารÐบบ พั²นาเยาวชนâดยการดำเนินการเอ§ãนบา§ส่วนáÅÐสนับสนØนเครือ¢่ายเยาวชนหรือเครือ¢่าย คนทำ§านด้านเดçกãนการดำเนินการบา§ส่วน เช่น การพั²นารู»áบบกิจกรรมการพั²นา เยาวชนเชิ§สร้า§สรรค การพั²นาáกนนำเยาวชน การสร้า§เครือ¢่ายการพั²นา°าน¢้อมูÅ การร³ร§คŠ ãน»รÐเดçนµ่า§æ เ»šนµ้น ด้วยÀารกิจดั§กÅ่าว¢้า§µ้น ยสส. äด้พิจาร³าáÅ้วจÖ§สนับสนØนâคร§การวัยมันส เท่าทัน สื่อ «Ö่§ดำเนินการâดยคسพÄหัส พหÅกØÅบصร กÅØ่มมТาม»‡อม เ»šนหัวหน้าâคร§การ ด้วยเหµØ¼Åดั§นีé 1. âคร§การนีé äด้ ãห้âอกาสเยาวชนäด้รวมกÅØ่มกันทำกิจกรรมเชิ§สร้า§สรรค µ่า§æ «Ö่§ จÐทำãห้เดçกäด้เรียนรู้ทักÉÐที่จำเ»šนสำหรับชีวิµมากมาย เช่น การวา§á¼นการŧมือทำ§าน ความพากเพียร ความมØ่§มั่น ความเสียสÅÐ การทำ§านáÅÐการอยู่ร่วมกันกับคนอื่น การáก้»˜Þหา áÅÐการมีพÅั§ãจäม่ท้อáท้ เ»šนµ้น 2. âคร§การนำทำãห้เยาวชนäด้เรียนรูเ้ นือé หาทีส่ ำคัÞคือ เรือ่ §เท่าทันสือ่ ทำãห้เยาวชน มีวิจาร³Þา³ äม่เชื่อสิ่§ãด§่ายเกินä» äม่¶ูกหÅอก เท่ากับการพั²นาãห้เกิด»˜ÞÞา 3. âคร§การนีéมีคนทำ§านที่เ¢้มá¢ç§ พร้อมเรียนรู้ áÅÐจÐเ»šนกำÅั§สำคัÞµ่อáวดว§ พั²นาเยาวชนäทยãนอนาคµ ¼มäด้ยิน¼Å§านดีæ ¢อ§กÅØ่มมТาม»‡อมáÅÐคسพÄหัสãนหÅายวารÐจÖ§วา§ãจäด้ว่า âคร§การนีéน่าจÐทำäด้ดีดั§á¼นที่µัé§ãจäว้µัé§áµ่µ้น หวั§ãห้เอกสารที่ท่านกำÅั§อ่านอยู่นีé äด้ สื่อสารสารÐดีæ ที่อยู่ ãนâคร§การนีé ãห้รับทราบáÅÐเรียนรู้กันµ่อä»ãนว§กว้า§ ยิ่§ä»กว่านัéน หากมี âอกาสäด้พูดคØยกับคนทำ§านหรือน้อ§æ เยาวชนที่¼่านâคร§การนีéจÐäด้สารÐที่ äม่ สามาร¶บรรจØอยู่ ãนหนั§สือเÅ่มเÅçกæ เช่นนีé äด้มากยิ่§¢Öéน áÅÐสØดท้ายหวั§ว่า¼ูอ้ า่ นจÐäด้ŧมือทำ»รÐâยชน µอ่ สั§คมว§กว้า§äด้เช่นเดียวกันกับ¼ูท้ ี่ อยู่เบืéอ§หÅั§âคร§การáÅÐหนั§สือเÅ่มนีé เพราÐหากäม่äด้ทำ»รÐâยชนŠ ãดæ ãห้¼ู้อื่น การอ่าน การเรียนรู้ ãดæ กç äม่มีความหมาย

นายáพทย บั³±ิµ ÈรäพÈาÅ ¼ู้อำนวยการá¼น§านเยาวชนสร้า§สรรค เพื่อการเรียนรู้สู่สØ¢ÀาวÐ

ÊÒúÑÞ คำนำ คำนิยม สารบัÞ เ» ดห้อ§เรียนรู้...เพื่อการเท่าทันสื่อ หÅักสูµรกิจกรรม “วัยมันส เท่าทันสื่อ” หÅักสูµรการเรียนรู้ที่ 1 “รู้ทันสื่อ” หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 “รู้ทันâÅก” กิจกรรมที่ 1 นิยามâ¦É³า กิจกรรมที่ 2 บ้านãน½˜น กิจกรรมที่ 3 µามกรÐáส กิจกรรมที่ 4 วัยรØ่นสายพัน¸ØŠ ãหม่ หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 “รู้ทันµน” กิจกรรมที่ 5 กÅäกการรับรู้สื่อ หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 “รู้ทันสื่อ” กิจกรรมที่ 6 á¿นพัน¸Ø áท้â¦É³า กิจกรรมที่ 7 กรÐบวนการ¼Åิµâ¦É³า หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 “รู้คิด” กิจกรรมที่ 8 วิเคราÐห สื่อ 1 (Print ad) กิจกรรมที่ 9 วิเคราÐห สื่อ 2 (Àาพยนµร â¦É³า) หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 “รู้ทา§áก้” กิจกรรมที่ 10 สâÅáกนมันส æ ¢อ§คนวัยมันส หÅักสูµรการเรียนรู้ที่ 2 “¼Åิµสื่ออย่า§สร้า§สรรค ” รู้จักกรÐบวนการสื่อสาร คسสมบัµิ¢อ§สื่อáµ่ÅÐชนิด หÅักสูµร¼Åิµสื่อวิทยØอย่า§สร้า§สรรค กิจกรรมที่ 1 วาดµามคำบอก กิจกรรมที่ 2 รู้áµ่เรา เ¢าäม่รู้ กิจกรรมที่ 3 พูดäด้äม่หยØด กิจกรรมที่ 4 ©ันเ»šน©ันเอ§ กิจกรรมที่ 5 รายการÅอ§จัด กิจกรรมที่ 6 รู้จักส่วน»รÐกอบ¢อ§รายการวิทยØ

3 5 6 9 15 17 21 22 24 27 30 33 34 39 40 43 47 48 50 53 54 57 60 61 65 68 70 71 72 73 75

กิจกรรมที่ 7 ¼Åิµ Spot วิทยØ กิจกรรมที่ 8 ¼ÅิµรายการวิทยØ หÅักสูµร¼Åิµสื่อสิ่§พิมพ อย่า§สร้า§สรรค กิจกรรมที่ 1 áÅกเ»Åี่ยนทัÈนคµิ กิจกรรมที่ 2 วิ¸ีการหา»รÐเดçนที่น่าสนãจ กิจกรรมที่ 3 วิ¸ีเ¢ียนอย่า§สร้า§สรรค กิจกรรมที่ 4 วิ¸ีการหา¢้อมูÅ กิจกรรมที่ 5 หน้าที่ที่ควรรู้ ãนการ¼Åิµหนั§สือ กิจกรรมที่ 6 อ่านหนั§สือ กิจกรรมที่ 7 การหา»รÐเดçนหÅัก (Concept) ãนการ¼Åิµหนั§สือ นิµยสารâดยวิ¸ีการ Mind mapping กิจกรรมที่ 8 Lay out ¢อ§นิµยสาร หÅักสูµร¼Åิµสื่อÅÐครอย่า§สร้า§สรรค กิจกรรมที่ 1 1 ท่า 1 เสีย§ กิจกรรมที่ 2 เดิน¢ยายท่าทา§ กิจกรรมที่ 3 กรÐจกเ§า กิจกรรมที่ 4 âร§เรียน»Åา กิจกรรมที่ 5 เดินจินµนาการ กิจกรรมที่ 6 ÅÐครสัµว กิจกรรมที่ 7 รำว§สัÞÅักɳ กิจกรรมที่ 8 µ่อµัวกÅäก กิจกรรมที่ 9 สร้า§©าก กิจกรรมที่ 10 สามÀาพ กิจกรรมที่ 11 ä¢่»˜Þหา กิจกรรมที่ 12 ÅÐครสÐท้อน»˜Þหา หÅักสูµรกิจกรรมพั²นาครูáกนนำ กิจกรรมที่ 1 นิยามâ¦É³า กิจกรรมที่ 2 บ้านãน½˜น กิจกรรมที่ 3 µามกรÐáส กิจกรรมที่ 4 กÅäกการรับรู้สื่อ กิจกรรมที่ 5 á¿นพัน¸Ø áท้â¦É³า กิจกรรมที่ 6 กรÐบวนการ¼Åิµâ¦É³า กิจกรรมที่ 7 วิเคราÐห สื่อ (â¦É³าทา§นิµยสารáÅÐÀาพยนµร â¦É³า) กิจกรรมที่ 8 สâÅáกนมันส æ ค³Ðทำ§านâคร§การวัยมันส เท่าทันสื่อ บรร³านØกรม

76 77 79 82 83 84 86 87 88 89 90 91 94 95 96 97 98 99 101 103 105 108 111 112 115 118 119 120 121 122 124 125 126 127 128

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

ทำไม “วัยมันส์” ต้อง “เท่าทันสื่อ”

8

เราทØกคนÅ้วนáµ่äด้รับสารãน»ริมา³มากมายมหาÈาż่านการ นำเสนอ¢อ§สือ่ áÅÐด้วยเทคâนâÅยี¢อ§สือ่ ที่ äด้รบั การพั²นาä»อย่า§รวดเรçว สารเหÅ่านัéนมี¼ÅกรÐทบµ่อพĵิกรรม ทัÈนคµิ ค่านิยม áÅÐâดยเ©พาÐ ¼Åที่เกิดกับสØ¢Àาพทั駢อ§µัวเราáÅÐสั§คม ดั§นัéนการสอนáÅÐเรียนรู้ เกี่ยวกับสื่อเพื่อพั²นาความสามาร¶ãห้เกิดการรู้เท่าทันสื่อ¢อ§¼ู้รับสาร âดยเ©พาÐเดçกáÅÐวัยรØ่น จÖ§เ»šนสิ่§ที่มีความจำเ»šนอย่า§ยิ่§ ãน»˜จจØบัน เราจÖ§จำเ»šนจе้อ§เน้นที่กÅØ่มเดçกáÅÐเยาวชนãห้รู้เกี่ยวกับเรื่อ§¢อ§สื่อ เพราÐãนâÅก»˜จจØบันสื่อจำนวนมาก อาทิ âทรทัÈน Àาพยนµร นิµยสาร เกมคอมพิวเµอร อินเทอร เนçµ เท»áÅЫีดี âทรÈัพท มือ¶ือáÅÐสื่อ กิจกรรมจำพวกการจัด»รÐกวดµ่า§æ Å้วนáÅ้วáµ่ครอบครอ§เวÅาว่า§ ¢อ§เดçกæ ä»เกือบทัé§หมด เมือ่ “สือ่ ” ครอบครอ§เวÅาส่วนãหÞ่¢อ§เดçก จÖ§เ»šนเรือ่ §ที่ äม่อาจ จÐหÅีกเÅีย่ §äด้ áÅÐเหµØ¼Åทีเ่ ราทØกคน âดยเ©พาÐเดçกáÅÐเยาวชนจำเ»šน จе้อ§รู้เท่าทันสื่อâดยเ©พาÐâ¦É³านัéน มาจากอิท¸ิพÅหÅัก¢อ§â¦É³า â¦É³าäม่äด้เพีย§áµ่ทำหน้าที่ช่วยãนการส่§เสริมการ¢ายเท่านัéน áµ่ ยั§ส่§สารáบบ«éำæ สม่ำเสมอว่าâÅกที่เราอยู่ทØกวันนีéมันเ»šนอย่า§äร â¦É³ามีสว่ นãนการสร้า§Àาพเหมารวม สร้า§บทบาททา§เพÈ ยกµัวอย่า§ เช่น การสร้า§ค่านิยมสมัยãหม่เจาÐจ§กÅØม่ เ»‡าหมายเดçกวัยรØน่ âดยãช้เรื่อ§ อิท¸ิพÅ¢อ§เพȵร§¢้ามเ¢้ามาเกีย่ ว¢้อ§ äม่วา่ จÐเ»šนãบหน้า ร่า§กาย หรือ áม้áµ่ ãµ้ว§á¢น µ้อ§ãช้¼ÅิµÀั³± áบบäวท เทนนิ่§¶Ö§จÐดูดีมีคนมาสนãจ เ»šนµ้น ดั§นันé จÖ§มีความสำคัÞáÅÐจำเ»šนอย่า§มากทีเ่ ราµ้อ§ทำความรูจ้ กั สื่อáÅÐเรียนรู้สื่อ

ที่มา ความสำคัÞ áÅÐความหมาย ความสำคัÞการเรียนรู้สื่อ เนื่อ§จากทØกวันนีéสื่อสมัยãหม่äด้รับการพั²นา¢ÖéนมากมายหÅาย รู»áบบ áÅÐเ¢้ามาเ»šนส่วนสำคัÞãนชีวิµ»รÐจำวัน¢อ§คนทØกรØ่นทØกวัย เราจÖ§ควรจÐเรียนรู้ที่จÐเ¢้าãจสื่อãห้äด้ว่ามีÅักɳÐที่สำคัÞอย่า§äรบ้า§ เพื่อãห้สามาร¶ãช้สื่อäด้อย่า§สร้า§สรรค การเรียนรู้สื่อ คือ “ความสามาร¶ãนการวิเคราÐห วิจาร³ áÅÐ »รÐเมินค่าสือ่ ความสามาร¶ãนการเ¢้า¶Ö§สือ่ นำเสนอสือ่ ãนáบบ©บับ¢อ§ µนเอ§ áÅмÅิµสือ่ เพือ่ สือ่ สารäด้หÅายรู»áบบ นอกจากนีé การเรียนรูส้ อ่ื ยั§หมายรวม¶Ö§กิจกรรมทา§การÈÖกÉาเพื่อพั²นาทักÉÐการวิเคราÐห วิจาร³ áÅÐสร้า§âอกาสãนการเ¢้า¶Ö§สื่อ” การเรียนรู้สื่อ เ»šนคำÈัพท วิชาการด้านการสื่อสารมวÅชนที่เกิด¢Öéนãน»รÐเทÈáคนาดา áÅÐãช้ áพร่หÅายกันãน»รÐเทÈสหรั°อเมริกา บา§»รÐเทÈãนยØâร»áÅÐÞี่»Ø†น เ»šนคำเดียวกันกับคำว่า Media studies (ãช้ ãนอั§กÄÉ) Media education (ãช้ ãนอั§กÄÉáÅнรั่§เÈส) áÅÐ Media literacy (ãช้ ãนสหรั° อเมริกา) Media literacy คือ ความเ¢้าãจÅักɳÐรู»áบบ¢อ§สือ่ áÅÐความ สามาร¶อ¸ิบายความหมาย¢อ§สิ่§ที่เราพบãนสื่อäด้ เราจÐสามาร¶เ¢้าãจ ÅักɳРรู»áบบ¢อ§สื่อ áÅÐสามาร¶อ¸ิบายความหมาย¢อ§¢้อมูÅ ¢่าวสารหรือเนืéอหา¢อ§สื่อäด้จาก°านความรู้ที่เรามี «Ö่§°านความรู้นัéน µ้อ§การเครือ่ §มือáÅÐวัµ¶Øดบิ «Ö§่ เครือ่ §มือคือทักÉÐความสามาร¶ãนการ อ่านออกเ¢ียนäด้¢อ§เราเอ§เพือ่ การอ่านสือ่ ãห้ออก áÅÐวัµ¶Øดบิ คือ ¢้อมูÅ ¢่ า วสารจากสื่อáÅÐจากâÅกความจริ§«Ö่§ คนที่ มีทั ก ÉÐความสามาร¶ ãนการอ่านออกเ¢ียนäด้สู§ จÐสามาร¶เรียนรู้áÅÐทำความเ¢้าãจสื่อäด้ดี áÅÐãช้สื่อäด้อย่า§สร้า§สรรค

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

เป ดห้องเรียนรู้...เพื่อการเท่าทันสื่อ

9

ลักษณะที่สำคัญของสื่อ คือ

1. สื่อทัé§หมด¶ูก»รÐกอบสร้า§¢Öéน หÅักการนีéเ»šนหÅักการสำคัÞ¢อ§การเรียนรู้สื่อ เราµ้อ§เ¢้าãจว่าสื่อäม่ ãช่กรÐจกเ§า สÐท้ อ นเรื่ อ §ราว¢อ§âÅกอย่ า §µร§ä»µร§มา áµ่ ส่ื อ ทØ ก สื่ อ Å้ ว น¶ู ก มนØ É ย ส ร้ า §¢Öé น มา âดยมีการ¼สม¼สานทัÈนคµิáÅÐค่านิยม¢อ§¼ูส้ ร้า§Å§ä»ด้วย äม่วา่ จеั§é ãจหรือäม่µ§éั ãจกçµาม

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

2. สื่อสร้า§Àาพความจริ§ สิ่§ที่เราคิดáÅÐรู้สÖกเกี่ยวกับâÅกส่วนมากมักมาจากการที่เราเรียนรู้¼่านสือ่ เนือé ความ ãนสื่อâดย»กµิจÐเ»šนส่วน¼สม¢อ§¢้อมูÅ ค่านิยม áÅÐâÅกทัÈนÐ ที่¶ูกจัดÅำดับ กำหนด ความสำคัÞก่อนหÅั§ áÅÐเน้นยéำâดยสื่อ ดั§นัéนสื่อจÖ§มีอิท¸ิพÅอย่า§กว้า§¢วา§µ่อการ กÅ่อมเกÅาความรูส้ กÖ เกีย่ วกับความจริ§áÅÐค่านิยมทา§สั§คม¢อ§เรา การเรียนรูส้ อื่ จÖ§เ»šนµัว กรеØ้นãห้เราอยากจеั§é คำ¶ามกับความจริ§ทีส่ อ่ื µ้อ§การนำเสนอ

10

3. สื่อมักจÐสร้า§ความหมายáÅÐเนืéอหาãนเชิ§การค้า (สื่อคือ¸Øรกิจ) สือ่ มวÅชนเกือบทั§é หมดมีเ»‡าหมายเพือ่ สร้า§¼Åกำäร ¼ูช้ มจжูกกำหนดãห้เ»šน “กÅØม่ เ»‡าหมาย” เนือ่ §จากเ»šนกÅØม่ ¼ูบ้ ริâÀคทีม่ กี ำÅั§«ือé สินค้าหรือบริการ บา§ครั§é ¼ู้ชมเอ§กçµกอยู่ ãน°านÐสินค้า ที่¶ูก¢ายãห้¼ู้â¦É³า เ§ื่อนä¢ทา§¸ØรกิจจÐเ»šนµัวกำหนดว่าเนืéอเรื่อ§ãดที่ควรนำมาสร้า§ มีเทคนิคการนำเสนอ áÅÐช่อ§ทา§การเ¼ยáพร่ควรเ»šนอย่า§äร ดั§นันé การเรียนรูส้ อ่ื จÖ§ทำãห้ เราäด้คดิ พิจาร³า¶Ö§»รÐเดçนเรือ่ §กรÐบวนการ¼ÅิµáÅÐอ§ค กรที่เ»šนเจ้า¢อ§สื่อด้วย

4. สื่อทØกชนิดบรรจØสารเชิ§อØดมการ³ áÅÐชีéนำค่านิยม สื่อทØกชนิดนำเสนอãห้เหçน¶Ö§ค่านิยมáÅÐวิ¶ีชีวิµãนรู»áบบµ่า§æ สื่อจÐชีéนำâดยอาจ áสด§ออกอย่า§ชัดเจน หรือäม่กçáสด§âดยนัยว่า¸รรมชาµิ¢อ§âÅกáÅÐสั§คมที่เราควร ยอมรับเ»šนอย่า§äร 5. สื่อáสด§นัยทา§สั§คมáÅÐการเมือ§ สือ่ มีอทิ ¸ิพÅอย่า§ãหÞ่หÅว§ทา§การเมือ§áÅÐãนการเ»Åีย่ นá»Å§ทา§สั§คม âทรทัÈน สามาร¶ส่§¼Åµ่อการเÅือกµั駼ู้นำ¢อ§»รÐเทÈâดยการนำเสนอÀาพÅักɳе่า§æ สื่อãห้ ความรู้สÖกว่า»รÐเดçนãดเ»šน»รÐเดçนที่สำคัÞ¢อ§ชาµิáÅлรÐเดçนร่วม¢อ§âÅกจนกรÐทั่§¼ู้ชม เหçนดีเหçน§ามµามกันจนกÅายเ»šนกÅØ่มคนที่มีความคิดเหçนเหมือนกันãนที่สØด 6. สื่อáµ่ÅÐสื่อมีรู»áบบ áบบá¼น áÅÐสØนทรียÀาพเ»šน¢อ§µัวเอ§ สื่อáµ่ÅÐสื่อมีวิ¸ีการเ©พาеัวãนการสร้า§ความเ»šนจริ§ สื่อµ่า§ชนิดกันอาจราย§าน เหµØการ³Š ãนเรือ่ §เดียวกันäด้ áµ่จÐสร้า§ความ»รÐทับãจáÅÐสารทีá่ µกµ่า§กัน เช่น นวนิยาย สร้า§สรรค ความเ»šนจริ§ด้วยµัวอักÉร Àาพยนµร มีเสีย§áÅÐÀาพเคÅื่อนäหว เ»šนµ้น 7. การเรียนรูส้ อ่ื สามาร¶นำมาสูก่ ารคิดสร้า§สรรค ทม่ี าก¢Öนé áÅÐเพิม่ พูนความสามาร¶ ãนการสื่อสาร

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

การÈÖกÉาสื่อหรือการเรียนรู้สื่อนัéนมิäด้มØ่§หวั§áค่ ãห้สามาร¶วิเคราÐห วิจาร³ สื่อäด้ เท่านันé áµ่ย§ั มا่ ãห้นำ¢้อวิเคราÐห นนัé มาãช้เพือ่ เ»šนการ»‡อ§กันµัวเอ§ áÅÐยั§มا่ หวั§ãห้สามาร¶ µรÐหนัก¶Ö§สิท¸ิ¢อ§เราãนการสื่อสารอย่า§สร้า§สรรค

11

การเ¢้า¶Ö§ (Access)

การสร้า§สรรค (Create) ทักÉÐãนการเรียนรู้สื่อ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

การวิเคราÐห (Analyze)

12

การ»รÐเมินค่า (Evaluate)

ทักษะãนการเรียนรู้สื่อ การเ¢้า¶Ö§ (Access) คือ การäด้รับสื่อ»รÐเÀทµ่า§æ äด้อย่า§เµçมที่áÅÐรวดเรçว สามาร¶รับรู้áÅÐเ¢้าãจเนืéอหา¢อ§สื่อ»รÐเÀทµ่า§æ áÅÐäม่¶ูกจำกัดอยู่กับสื่อ»รÐเÀทãด »รÐเÀทหนÖ่§มากเกินä» การวิเคราÐห (Analyze) คือ การµีความเนืéอหาสื่อµามที่สื่อนำเสนอว่ามี¼ÅกรÐทบ อย่า§äรบ้า§ãนสั§คม âดยãช้ความรู้พืéน°านเดิมáÅлรÐสบการ³ หรืออาจãช้วิ¸ีการ¢อ§การ วิเคราÐห เ»รียบเทียบ การáµกย่อยอ§ค »รÐกอบµ่า§æ หรือวิเคราÐห ¢อ้ มูÅãนเชิ§เหµØáÅмŠการ»รÐเมินค่า (Evaluate) เ»šน¼ÅมาจากการวิเคราÐห สื่อ ทำãห้สามาร¶ที่จÐ »รÐเมินเนืéอหาสารที่¶ูกส่§มาว่ามีคسค่าµ่อ¼ู้รับมากน้อยเพีย§ãด สามาร¶นำä»ãช้»รÐâยชน ãนด้านãดäด้บ้า§ คسค่าที่เกิด¢Öéนเ»šนคسค่าทา§ãจ อารม³ ความรู้สÖก คسค่าทา§สั§คม ทา§จริย¸รรม วั²น¸รรม หรือ»รÐเพ³ีอย่า§äรบ้า§ áÅÐสิ่§ที่สื่อนำเสนอนัéนมี»รÐâยชน µ่อ การเรียนรู้ ãนÈาสµร ด้านäหนบ้า§ ãน¢³Ðเดียวกันอาจเ»šนการ»รÐเมินคسÀาพ¢อ§สื่อãน กรÐบวนการ¼Åิµกับสื่อ»รÐเÀทเดียวกัน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

การสร้า§สรรค (Create) การเรียนรู้สื่อรวม¶Ö§การพั²นาทักÉÐการสร้า§สื่อãนáบบ ©บับ¢อ§µนเอ§¢Öนé มา เมือ่ นักเรียนรูม้ คี วามรู้ ความเ¢้าãจ สามาร¶วิเคราÐห วิจาร³ »รÐเมิน ค่าสื่อäด้อย่า§¶่อ§áท้áÅ้ว กçสามาร¶เ»Åี่ยนบทบาทจาก¼ู้รับเ»šน¼ู้¼Åิµäด้µามที่µนเอ§µัé§ เ»‡าหมายäว้ «Ö§่ การพั²นาทักÉÐนี¶é อื เ»šนบทสรØ»ทีท่ ำãห้ครบกรÐบวนการเรียนรูส้ อ่ื äด้สมบูร³ ที่สØด

13

วิธีการเรียนรู้สื่อãนชัéนเรียน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

การเรียนรู้สื่อäม่สามาร¶จÐเรียนรู้µามÅำพั§ จำเ»šนµ้อ§จัดãห้เ»šนการเรียนรู้¼่าน บทสนทนาµ่า§æ ãนกÅØ่มนักเรียน เพื่อเ»šนการเพิ่มมØมมอ§áÅÐรับ¿˜§ความคิดเหçนµ่ า §æ ¢อ§นักเรียน «Ö่§การเรียนรู้สื่อเ»šนกรÐบวนการเรียนรู้ที่มีความµ่อเนื่อ§ เ»šนกรÐบวนการ ที่เพิ่มความµรÐหนักรู้ áÅÐยั§เ»šนกรÐบวนการที่เกี่ยวกับการสื่อสารเ»šนหÅัก äม่มีคำµอบ ที¶่ กู µ้อ§ มีเพีย§ความเ¢้าãจทีเ่ พิม่ มาก¢Öนé ¢อ§นักเรียน ดั§นันé ¼ูส้ อนµ้อ§เÅือกสรรคำ¶ามทีช่ ว่ ย ãห้นักเรียนสามาร¶เกิดการáÅกเ»Åี่ยนäด้ การสนทนาäม่ ãช่การá¢่§¢ัน áµ่เ»šนการ¿˜§áÅÐ µอบสนอ§µ่อคนอื่น«Ö่§เ»šนกรÐบวนการที่สำคัÞกับการเรียนรู้เพราÐจÐเ»šนการช่วยสร้า§ âอกาสãนการเรียนรู้ ãหม่ ãห้กบั นักเรียน การÈÖกÉาเ»šนกÅØม่ นักเรียนµ้อ§มีสว่ นร่วมãนการพูด ¿˜§ áÅÐâµ้µอบอย่า§ทัว่ ¶Ö§ คسครูจ§Ö จำเ»šนµ้อ§สร้า§การมีสว่ นร่วมâดยการกรеØน้ ãห้ทกØ คน äด้มีส่วนร่วมãนกิจกรรม เช่น บา§คนอาจจжนัดพูดáÅж่ายทอดäด้ดี บา§คนชอบ¿˜§ หรือบา§คนชอบเ¢ียน จÖ§จำเ»šนจе้อ§จัดกิจกรรมãห้หÅากหÅายเพื่อãห้ทØกคนäด้áสด§ ความคิดเหçนอย่า§เµçมความสามาร¶

14

หลักสูตรกิจกรรม “วัยมันส์ เท่าทันสื่อ” ชØดกิจกรรมการเรียนรูเ้ พือ่ การเท่าทันสือ่ “วัยมันส เท่าทันสือ่ ” นีé äด้รับการออกáบบ áÅÐพั²นา¢Öéนจาก»รÐสบการ³ การทำ§านด้านเดçกáÅÐเยาวชนâดยค³Ðทำ§านจากâคร§การ วัยมันส เท่าทันสือ่ กÅØม่ ÅÐครมТาม»‡อม «Ö§่ äด้จดั ãห้มกี าร»รÐชØมรÐดมความคิดเหçนเพือ่ ค้นหา áนวทา§ãนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อการเท่าทันสื่อสำหรับเดçกáÅÐเยาวชน áÅÐäด้¢้อ สรØ»ร่วมกันว่า “การรู้เท่าทันสื่อจÐเกิด¢Öéนáก่เดçกáÅÐเยาวชนäด้นัéน จำเ»šนอย่า§ยิ่§ที่¼ู้ ãหÞ่ µ้อ§สร้า§กรÐบวนการเรียนรูเ้ พือ่ ãห้เดçกäด้เรียนรูจ้ ากสÀาพความเ»šนจริ§อย่า§รอบด้าน” ทั§é “การรู้เท่าทันสั§คม” “การรู้เท่าทันสื่อ” áÅÐâดยเ©พาÐอย่า§ยิ่§ “การรู้เท่าทันµนเอ§”

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

ค³Ðทำ§านจÖ§äด้พ² ั นากิจกรรมการเรียนรู้ เพือ่ การเท่าทันสือ่ เพือ่ สØ¢Àาพ¢Öนé 2หÅักสูµร äด้áก่ หÅักสูµรที่ 1 “รู้ทันสื่อ” áÅÐหÅักสูµรที่ 2 “¼Åิµสื่ออย่า§สร้า§สรรค ” âดยมØ่§เน้น การจัดกรÐบวนการเรียนรูอ้ ย่า§มีสว่ นร่วมáÅÐสร้า§สรรค âดยยÖดเดçกเ»šนสำคัÞ กิจกรรมจÖ§มี ความหÅากหÅายáÅÐὧä»ด้วยความสนØกสนานÀายãµ้หÅักการที่ว่า “เÅ่นãห้เกิดการ เรียนรู้”

15

หÅักสูµรการเรียนรู้ที่ 1

“รู้ทันสื่อ”

หÅักสูµรนีéมØ่§เน้นãห้นักเรียนäด้µรÐหนัก¶Ö§อิท¸ิพÅ¢อ§สื่อâ¦É³าที่มี¼Åµ่อการ ดำเนินชีวµิ áÅÐส่§¼Åµ่อการบริâÀคãนวัยรØน่ áÅÐเพือ่ เ»šนการพั²นาทักÉÐเรือ่ §การรูเ้ ท่าทัน สื่อâดยการเ»šน¼ู้บริ âÀคอย่า§มีวิจาร³Þา³ ดั§นัéนหÅักสูµรนีéจÖ§เน้นãห้นักเรียนäด้เรียนรู้ เกีย่ วกับสือ่ â¦É³าอย่า§รอบด้าน »รÐกอบด้วย 5 หน่วยการÈÖกÉาáÅÐ 10 กิจกรรมการเรียนรู้ «Ö§่ กิจกรรมดั§กÅ่าวäด้มกี ารนำä»เชือ่ มกับ 5 Key concepts คือ 5 กØÞáจสำคัÞทีเ่ »šนคำµอบ ãนการเรียนรู้เรื่อ§เท่าทันสื่อ เพื่อãห้เหçนÀาพชัดเจนยิ่§¢Öéน คือ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

1. สื่อทØกสื่อÅ้วน¶ูก “สร้า§” ¢Öéน 2. สื่อทØกสื่อ¶ูกสร้า§¢Öéนด้วยการสร้า§สรรค ÀาÉาเ©พาТอ§µัวมันเอ§ 3. »รÐสบการ³ ที่áµกµ่า§กัน¢อ§¼ู้รับก่อãห้เกิดการรับสารที่áµกµ่า§กันจากสาร (สื่อ) เดียวกัน 4. สื่อจжูก½˜§หรือὧä»ด้วยคسค่าáÅÐทัÈนคµิมØมมอ§บา§อย่า§ 5. สื่อเกือบทØกชนิด¶ูกสร้า§¢Öéนเพื่อ “¼Å»รÐâยชน หรืออำนาจ”

18

1. รู้ทันâÅก

2. รู้ทันµน

กิจกรรมการเรียนรู้ 1. นิยามâ¦É³า

เพื่ อ µรวจสอบความเ¢้ า ãจความหมาย¢อ§ คำว่าâ¦É³าµามความเ¢้าãจ¢อ§นักเรียน

2. บ้านãน½˜น

เพื่ อ ชีé ãห้ นั ก เรี ย นเหç น ¶Ö § บทบาท¢อ§µนเอ§ ãน°านмู้บริâÀคÀายãµ้สั§คมบริâÀคนิยม

3. µามกรÐáส

เพื่อชีé ãห้เหçน¶Ö§พĵิกรรมการãช้ชีวิµ¢อ§วัยรØ่น ท่ามกÅา§กรÐáสความนิยมµ่า§æ

4. วัยรØ่นสายพัน¸ØŠ ãหม่

เพือ่ สÐท้อนÀาพเดçกวัยรØน่ äทยãนกรÐáสบริâÀคนิยมที่บริâÀคเกินความจำเ»šน

5. กÅäกการรับรู้สื่อ

เพื่ อ ãห้ นั ก เรี ย นเ¢้ า ãจ¶Ö § การรั บ รู้ สื่ อ Àายãน ร่า§กาย เพื่อãห้นักเรียนเกิดความµรÐหนักãน การรับรู้สื่อจากÀายนอก

6. á¿นพัน¸ Øáท้â¦É³า

เพือ่ ชีé ãห้เหçนว่ากÅยØท¸ ทา§การâ¦É³าสามาร¶ เ¢้ามามีอิท¸ิพŵ่อµัวเราâดยการสร้า§ความ จดจำ

7. กรÐบวนการ¼Åิµâ¦É³า

เพื่ อ เรี ย นรู้ ก าร¼Åิ µ â¦É³าอย่ า §§่ า ยอั น นำ ä»สู่ความสามาร¶ãนการคิดวิเคราÐห กÅยØท¸ ทา§การâ¦É³าที่พบเหçนäด้ ãน»˜จจØบัน

8. วิเคราÐห สื่อ 1 (Print ad)

เพือ่ ãห้นกั เรียน½ƒกวิเคราÐห áÅÐวิพากÉ วจิ าร³ â¦É³าãนนิµยสาร (Print ad)

9. วิเคราÐห สื่อ 2 (Àาพยนµร â¦É³า)

เพื่อãห้นักเรียน½ƒกวิเคราÐห áÅÐวิพากÉ วจิ าร³ Àาพยนµร â¦É³า เพือ่ ãห้นกั เรียนäด้µอบคำ¶าม 5 คำ¶ามเพือ่ การเท่าทันสือ่ äด้ (5 questions)

10. สâÅáกนมันส æ ¢อ§คนวัยมันส

เพื่ อ ½ƒ ก ãห้ นั ก เรี ย นเ»š น ¼ู้ บ ริ âÀคอย่ า §มี วิจาร³Þา³

3. รู้ทันสื่อ

4. รู้คิด 5. รู้ทา§áก้

วัต¶ุประสงค์

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

หน่วย การเรียนรู้

19

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1

“รู้ทันโลก”

1 นิยามโ¦ษณา กิจกรรมที่

เวÅา 40 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพือ่ µรวจสอบความเ¢้าãจความหมาย¢อ§คำว่า “นิยามâ¦É³า” µามความเ¢้าãจ ¢อ§นักเรียน 2. เพือ่ อØน่ เครือ่ §áÅÐสร้า§ความกรеือรือร้นãห้นกั เรียนก่อนจÐเริม่ กิจกรรมµ่อä» 3. เพื่อãห้นักเรียนäด้áÅกเ»Åี่ยนความคิดเหçนกับเพื่อนãนกÅØ่ม

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

22

1. กรÐดาÉá¼่นเÅçก (A4 µัด 8 ส่วน), »ากกาÅูกÅื่น 2. »ากกาเคมี, กรÐดาÉ»รู ¿

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áบ่§กÅØม่ นักเรียนกÅØม่ ÅлรÐมา³ 7-8 คน áจกกรÐดาÉ (á¼่นเÅçก) áÅлากกา ÅูกÅื่น 2. กำหนดãห้นักเรียนáµ่ÅÐคนเ¢ียน “นิยามâ¦É³า” µามความเ¢้าãจ¢อ§นักเรียน เอ§ 3. หÅั§จากนันé ãห้นกั เรียนáµ่ÅÐคนáÅกเ»Åีย่ นกับเพือ่ นãนกÅØม่ จนครบทØกคน ãห้เวÅา »รÐมา³ 10 นาที 4. หÅั§จากที่ äด้áÅกเ»Åีย่ นกันจนครบáÅ้วãห้นกั เรียนáµ่ÅÐกÅØม่ รÐดมความคิดáÅÐ เ¢ียนความเ¢้าãจคำว่านิยามâ¦É³า¢อ§กÅØม่ ¢Öนé มา âดยจÐช่วยกันคิด¢Öนé ãหม่ หรือนำมารวมกัน ãห้äด้ ãจความกç äด้ áµ่µ้อ§สัéน กรÐชับ áÅÐเ¢้าãจ§่าย 5. เมื่อäด้นิยามâ¦É³า¢อ§áµ่ÅÐกÅØ่มáÅ้วãห้áµ่ÅÐกÅØ่มช่วยกันคิดท่า»รÐกอบนิยาม â¦É³า¢อ§µัวเอ§ âดยทำเ»šนÀาพนิ่§ ãห้เวÅา«้อม»รÐมา³ 15 นาที

6. ãห้áµ่ÅÐกÅØ่มออกมานำเสนอนิยามâ¦É³า¢อ§ µัวเอ§พร้อมท่า»รÐกอบ áÅ้วãห้เพื่อนæ กÅØ่มอื่นÅอ§ทาย ความหมาย 7. ¼ู้ น ำกิ จ กรรมสรØ » นิ ย ามâ¦É³า¢อ§áµ่ Å Ð กÅØม่ ¢Öนé ชาร µรวมอีกครั§é (ãห้¼นู้ ำกิจกรรมเกçบชาร µäว้áÅÐนำ กÅับมาสรØ»»รÐเมิน¼Åความเ¢้าãจ¢อ§นักเรียนหÅั§จากที่ äด้ทำกิจกรรมทั§é หมดáÅ้วอีกครั§é ãนช่ว§ท้าย¢อ§หÅักสูµร)

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å - คسครูอาจสั§เกµจากทัÈนคµิ¢อ§นักเรียนทีม่ µี อ่ คำว่าâ¦É³า - สั§เกµการมีส่วนร่วม¢อ§นักเรียนãนการทำ กิจกรรม

23

ี่

มท กิจกรร

2ัน

ฝ

บ้านãน

เวÅา 40 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียนäด้รู้จักบทบาท¢อ§µนเอ§ãน°านмู้บริâÀคÀายãµ้สั§คมบริâÀคนิยม

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

24

1. กรÐดาÉ»รู ¿ 2. สีชอÅ ก

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áบ่§กÅØ่มนักเรียนกÅØ่มÅÐ 7-8 คน 2. ¶้า¼ู้นำกิจกรรมพูดว่า “ÅมเพÅมพัด” ãห้นักเรียนµอบกÅับมาว่า“ÅมพัดอÐäร” áÅ้วทำµามคำสั§่ เช่น ¶้าบอกว่าãห้áµ่ÅÐกÅØ่มµ่อµัวกันเ»šนรู»อÐäรกç ãห้นกั เรียนทำµาม เช่น ãห้µอ่ µัวกันเ»šนรู»ดอกäม้ 1 ดอก กç ãห้áµ่ÅÐกÅØม่ ทำµามáÅÐสั§่ เ»šนรู»อืน่ æ เช่น พรÐอาทิµย บ้าน µามÅำดับ 3. áจกกรÐดาÉãห้áµ่ÅÐกÅØ่มช่วยกันวาดบ้านãน½˜น สมมµิ¶้าเรามีบ้านãนอนาคµ เราอยากãห้บา้ น¢อ§เรามีÅกั ɳÐอย่า§äร มี¢นาดกว้า§เท่าäร มีจำนวนห้อ§กีห่ อ้ § ãนáµ่ÅÐห้อ§ มีอØ»กร³ เ¿อร นิเจอร เครื่อ§ãช้อÐäรอยู่ ãนห้อ§นัéนæ บ้า§ âดยที่ ãห้วาดบ้านเ»šนÅักɳР¼่าครÖ่§ที่µ้อ§เหçนทØกอย่า§Àายãนบ้าน (ÅักɳÐคÅ้ายæ กับบ้านµØ กµา) 4. ãห้นักเรียนãนáµ่ÅÐกÅØ่มออกมานำเสนอบ้านãน½˜น¢อ§กÅØ่มµัวเอ§ 5. ชวนนักเรียนร่วมáÅกเ»Åี่ยนความคิดเหçนว่าบ้านáบบนีéมีจริ§äหม เคยเหçนที่ äหน บ้านáµ่ÅÐหÅั§เหมือนหรือµ่า§กันอย่า§äรบ้า§ ทำäมเรา¶Ö§อยากมีบ้านáบบนีé ¶้ามีáÅ้วจÐãห้ ความรู้สÖกอย่า§äร เพราÐอÐäร

สรØ»กิจกรรม สิ่§ที่เราเหçนÀายãนบ้านกçคือÀาพสÐท้อนชีวิµ¢อ§คนãน»˜จจØบันที่ทØกæ บ้านจÐนิยม บริâÀคสิ่§¢อ§ที่เหมือนกันหรือãกÅ้เคีย§กัน เราเรียกสั§คมเหÅ่านีéว่า “สั§คมบริâÀคนิยม” สั§คมบริâÀคนิยม คือสั§คมที่มØ่§เน้นการบริâÀค âดยที่การบริâÀคเหÅ่านัéนäม่äด้¶ูก จำกัดáค่การกินหรือการãช้สินค้าเท่านัéน áµ่ยั§รวม¶Ö§การบริâÀคเพื่อµอบสนอ§ความอยาก ทา§จิµãจ เช่น บริ âÀคเพื่อµ้อ§การãห้สั§คมรู้ว่าµนรสนิยมดีมี°านÐด้วยการนั่§ร¶ที่มี ราคาáพ§ 仫ืéอเสืéอ¼้าáบรนด เนมที่ห้า§สรรพสินค้าชื่อดั§ ä»รับ»รÐทานอาหารที่ร้านหรูæ หรือการทำµัวäม่µกยØคด้วยการ«ืéอสินค้าµามâ¦É³าµัวãหม่ เ»šนµ้น

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å เดçกãห้ความร่วมมือกับกิจกรรม เช่น ช่วยกันรÐดมความคิดáÅÐวาดรู»บ้านµามที่ âจทย กำหนดäด้ นักเรียนสามาร¶สÐท้อนÀาพสั§คมãน»˜จจØบันäด้

25

สังคมบริโภคนิยมประกอบด้วย ผู้ผลิตและผู้บริโภค ¼ู้¼Åิµ

สื่อâ¦É³า

¼ู้บริâÀค

เ»šนµัวกรеØ้นความอยากÅอ§

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

พĵิกรรมการบริâÀค¢อ§คนยØคนีเé µçมä»ด้วย “ความµ้อ§การ” เ»šนáร§¢ับÀายãนจิµãจ áÅÐมี “สื่อâ¦É³า” «Ö่§¶ือเ»šนเครื่อ§มือสำคัÞãนยØคบริ âÀคนิยมที่คอยกรеØ้นเร้าãห้เกิด ความอยากรู้ อยากÅอ§ áÅÐอยากäด้ จนเกิดเ»šนพĵิกรรมการจับจ่าย«ือé หาสินค้ามาãนทีส่ ดØ

26

กิจกรรม

ท

3

ตามกระ ี่ แส

เวÅา 45 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อชีé ãห้เหçน¶Ö§พĵิกรรมการãช้ชีวิµ¢อ§วัยรØ่นท่ามกÅา§กรÐáสความนิยมµ่า§æ อØ»กร³

ชาร µสรØ»เรื่อ§กรÐáส

เริ่มกิจกรรม รอบที่ 1 เดินอิสรÐ ¼ูน้ ำสั§่ ãห้นกั เรียนเดินä»รอบæ บริเว³ห้อ§อย่า§อิสรÐ âดยäม่จำเ»šนµ้อ§เดินเ»šนá¶ว เดินสักครู่ ãนจั§หวлกµิ จากนัéนสั่§ãห้ค่อยæ เดินช้าŧ áÅÐสั่§หยØด (¢³ÐนีéนักเรียนจÐยืน กรÐจายอยู่ทั่วห้อ§) รอบที่ 2 เ¢้าสู่การเรียนรู้ ก้าวเดินที่สัมพัน¸ กับเพื่อน ¼ู้นำกำหนดãห้นักเรียนเÅือกเพื่อนที่ร่วมกิจกรรมäว้ ãนãจ 2 คน ห้ามãห้คนที่เรา เÅือกäว้รู้µัว จากนัéนãห้นักเรียนเดินµ่อâดยกำหนดãห้นักเรียนเดินทำมØมเ»šนรู»สามเหÅี่ยม ด้านเท่า âดยรักÉารÐยÐห่า§จากเพื่อนทัé§ 2 คนãห้เท่ากัน áÅÐäม่ ãห้เพื่อนจับäด้ว่าเรา เดินµาม ¼ูน้ ำกิจกรรมสั§เกµจั§หวÐการเดินสักครูá่ Å้วจÖ§สั§่ หยØด ¼ูน้ ำสØม่ ¶ามนักเรียนว่า “มี ãครจับäด้บ้า§ว่าเพื่อนเดินµามเรา ¶้ามี คิดว่าãคร”

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม เµรียมความพร้อมด้วยการสร้า§บรรยากาÈที่ส§บ เนื่อ§จากกิจกรรมนีéµ้อ§อาÈัย ความส§บ กำหนด¢้อµกŧว่าãนรÐหว่า§ที่ทำกิจกรรมจÐäม่คØยกันáÅÐäม่áกÅ้§เพื่อน

27

ÅักɳТอ§การเดินรู»สามเหÅี่ยม µัวเรา

รู้สÖก»ÅอดÀัย, äว้ãจ

รู้สÖก»รÐทับãจ

รอบที่ 3 เรียนรู้จากความรู้สÖก จากจั§หวÐที่เดินµามเพื่อน รอบนีé ãห้นักเรียนเÅือกเพื่อนãหม่อีก 2 คน âดยกำหนดว่า - เพื่อนคนที่ 1 คือคนที่เรารู้สÖก»ÅอดÀัย, äว้ ãจ - เพื่อนคนที่ 2 คือคนที่เรารู้สÖก»รÐทับãจ จากนัé น จÖ § เริ่ ม กิ จ กรรมนีé อี ก ครัé § ด้ ว ย¢้ อ µกŧเดิ ม äม่ µ้ อ §รี บ อย่ า ãห้ ช นกั น รักÉาµำáหน่§การเดิน áÅÐรักÉารÐยеำáหน่§สามเหÅี่ยมด้านเท่าäว้ ¼ู้นำสั§เกµจั§หวÐ การเคÅื่อนที่¢อ§กÅØ่มสักครู่จÖ§ãห้สัÞÞา³หยØด

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

สรØ»กิจกรรม สรØ»ด้วยการµัé§คำ¶ามâดยนักเรียนช่วยกันอÀิ»รายด้วย»รÐเดçนµ่อä»นีé 1. ¼ู้นำµัé§คำ¶าม ãน¢³Ðเดิ น รู้สÖก อย่ า §äรบ้ า § (นั ก เรี ย นมั ก จеอบว่ า อÖ ด อั ด äม่ เ»š น µั ว ¢อ§ µัวเอ§, §§ ทำäมเราµ้อ§เดินµามคนอื่น) รู้สÖกอÖดอัดäหมที่µ้อ§เดินµามคนอื่น ¶้าการเดินµามคือการเÅียนáบบ คิดว่าãนชีวิµ»˜จจØบันเราเดินµามãครบ้า§äหม

28

Åอ§นÖกเ»รียบเทียบเกมนีéกับสั§คม เราคิดว่ามันมีอÐäรบ้า§ที่เหมือนกัน เราเ»šนส่วนหนÖ่§ãนสั§คมที่บา§ทีเรากçนำ หรือบา§ครัé§เรากçทำµามที่คนส่วนãหÞ่ทำกัน «Ö่§ สิ่§ที่คนส่วนãหÞ่สนãจรับรู้áÅÐสมัครãจทำµามเราเรียกว่า “กรÐáส” áÅÐสิ่§ที่มักµามมา กับกรÐáสคือสินค้า 2. สรØ»¢้อดี-¢้อเสีย¢อ§การµกอยู่ ãนกรÐáส วิ¸ีการ 1. áบ่§นักเรียนเ»šน 4 กÅØ่ม ãห้นักเรียน 2 กÅØ่มช่วยกันรÐดม¢้อดี áÅÐ อีก 2 กÅØ่มช่วยกันรÐดม¢้อเสีย¢อ§การทำµามกรÐáส 2. áµ่ÅÐกÅØ่มนำเสนอ สรØ» กรÐáสมีหÅายกรÐáส มีทัé§กรÐáสด้านที่ดีáÅÐäม่ดี áµ่äม่ว่ากรÐáสด้านäหนกçµาม ¶้าเราเ¢้าä»อยู่ ãนกรÐáส สิ่§ที่เกิด¢Öéนกับเราคือ “พĵิกรรมที่เ»Åี่ยนä»”

µัวอย่า§ชาร µสรØ»เรื่อ§กรÐáส กรÐáส คือ สิ่§ที่คนส่วนãหÞ่ ãนสั§คมสนãจáÅÐสมัครãจทำµาม กรÐáส มีอยู่ 4 อย่า§ที่เราควรรู้ คือ “สร้า§ สวน ร่วม จม” สร้า§กรÐáส คือ สิ่§ที่คนหรือกÅØ่มãดกÅØ่มหนÖ่§สร้า§¢Öéนมาเพื่อãห้มีคนทำµาม อาจจÐเกิดจากความäม่µัé§ãจหรือจ§ãจãห้เกิด¢Öéนกç äด้ สวนกรÐáส คือ คนส่วนน้อยที่ äม่ทำµามคนส่วนãหÞ่áÅÐมักมีáนวเ»šน¢อ§µัวเอ§ ร่วมกรÐáส คือ คนที่รับรู้ทØกกรÐáสที่เกิด¢Öéน áµ่จÐสนãจหรือเÅือกทำµามกรÐáส ที่µนคิดว่ามี»รÐâยชน สำหรับµนเอ§เท่านัéน จมกรÐáส คือ คนที่ทำµามทØกกรÐáสที่เกิด¢Öéนâดยäม่คำนÖ§¶Ö§âทÉหรือ»รÐâยชน ที่เกิด¢Öéน ทำµามเพราÐว่า “ทันสมัย” เท่านัéนเอ§

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å เดçกสนãจáÅÐãห้ความร่วมมือãนการทำกิจกรรมµาม¢้อµกŧที่กำหนด เดçกสามาร¶วิเคราÐห äด้ว่าµนเอ§อยู่ ãนกรÐáสãด *จØด»รÐส§ค ¢อ§การ¶ามคำ¶ามกçเพื่อãห้นักเรียนäด้คิดทบทวนµัวเอ§*

29

4 วัยรุ่นสายพันธุ์ãหม่ กิจกรรมที่

เวÅา 45 นาที

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่อãห้นักเรียนสÐท้อนÀาพวัยรØ่นãน»˜จจØบัน 2. เพื่อãห้นักเรียนäด้เหçน¶Ö§พĵิกรรมการบริâÀคที่บริâÀคเพื่อµอบสนอ§ความรู้สÖก ความµ้อ§การ¢อ§µนเอ§จนมากเกินความจำเ»šน อØ»กร³ 1. กรÐดาÉ»รู ¿¢นาดเท่าµัวคน, สีชอÅ ก, »ากกาเคมี 2. ชาร µสรØ»เรื่อ§ Need/Want

30

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áบ่§นักเรียนออกเ»šนกÅØ่ม กÅØ่มÅÐ 7-8 คน áจกกรÐดาÉáÅлากกาãห้นักเรียน คนÅÐ 1 ชØด 2. ãห้นักเรียนเ¢ียนรายการสินค้าá¿ชั่น 10 อย่า§ที่อยากäด้ÀายãนเวÅา 10 วินาที áÅÐเ¢ียนยี่ห้อ¢อ§สินค้าµ่า§æ เหÅ่านัéนŧä»ด้วย 3. เÅ่าãห้เพื่อนãนกÅØ่ม¿˜§ว่าอยากäด้อÐäรบ้า§ 4. áจกกรÐดาÉ»รู ¿ สีชอÅ ก áÅлากกาเคมี กÅØ่มÅÐ 1 ชØด 5. ãห้áµ่ÅÐกÅØ่มเÅือกµัวáทน 1 คนที่µัวเÅçกที่สØดâดยãห้µัวáทนนอนŧบนกรÐดาÉ »รู ¿ จากนัéนãห้เพื่อนæ ช่วยกันวาดรู»âคร§ร่า§¢อ§µัวáทนŧบนกรÐดาÉ 6. กำหนดเวÅา 15 นาที ãห้นกั เรียนช่วยกันวาดรู»áÅÐรÐบายสี ãนâคร§ร่า§¢อ§เพือ่ น âดยกำหนดãห้วาดเครื่อ§áµ่§กาย ¢อ§ãช้ áÅÐเครื่อ§»รÐดับดั§กÅ่าว (ที่เ¢ียนäว้ 10 อย่า§) âดยที่µ้อ§เ¢ียนสินค้าทØกชิéน ทØกยี่ห้อ¢อ§ทØกคนÀายãนกÅØ่มŧä»บนµัวáบบที่วาดด้วย 7. ¼ู้นำãห้สัÞÞา³หมดเวÅา µัé§ชื่อพร้อมทัé§นำเสนอ¼Å§าน 8. ¼ูน้ ำµั§é »รÐเดçนอÀิ»รายµ่อว่าคิดว่าวัยรØน่ »˜จจØบนั เหมือนหรือµ่า§กับรู»อย่า§äรบ้า§ คิดว่าเราãช้สินค้าหรือทำµัวเหมือนกับรู»äหม

สรØ»กิจกรรม 1. ¼ู้นำชีé ãห้เหçนว่าการãช้จ่ายเ§ินä»กับการบริâÀคสินค้า¢อ§เราãน»˜จจØบัน áบ่§ออก เ»šน 2 ส่วนãหÞ่æ äด้áก่ การบริâÀคµามความจำเ»šน (Need) คือ»˜จจัย 4 áµ่ ãน»˜จจØบนั อาจมี»จ˜ จัยทีเ่ พิม่ ¢Öนé เช่น âทรÈัพท มือ¶ือ หรือร¶ยนµ เ»šนµ้น การบริ âÀคµามความอยาก (Want) คือ ความµ้อ§การทีเ่ กินความจำเ»šน เ»šนความµ้อ§การทีเ่ กิดจากกิเÅสหรือความอยากäด้ (บริâÀค เพราÐรู้สÖกว่า¶้ามีáÅ้วจÐเท่ ดูดี) âดยมี â¦É³าเ»šนµัวกรеØ้นความรู้สÖกãห้เราเกิดความ µ้อ§การáÅÐเร่§ãห้เกิดการบริâÀคสินค้ามาก¢Öéน 2. ¼ู้นำµัé§คำ¶ามนักเรียนกÅับว่า “คิดว่าเราบริâÀคสินค้า Need หรือ Want มาก กว่ากัน” 3. ãห้นักเรียนนำกรÐดาÉที่เ¢ียนรายการสินค้าá¿ชั่น 10 อย่า§ที่อยากäด้¢Öéนมา áÅ้ว ว§กÅม¢้อทีเ่ ราคิดว่าเ»šนสินค้าที่ äม่มีäม่äด้ ¢าดáÅ้วµาย กับäม่มกี ç äด้ äม่จำเ»šน ¶ามว่าáµ่ÅÐคน มีกี่¢้อ อันäหนมากกว่ากัน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å นั ก เรี ย นสามาร¶สÐท้ อ นÀาพวั ย รØ่ น äทยãนยØ ค บริ â Àคนิ ย ม¼่ า นÀาพวาดáÅÐ สามาร¶วิเคราÐห äด้ว่าการบริâÀค¢อ§µนเอ§เ»šนความµ้อ§การที่เ»šน Need หรือ Want

31

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2

“รู้ทันตน”

5 รับรู้สื่อ

ที่

ม กิจกรร

ร

า กลไกก

เวÅา 50 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่อãห้นักเรียนเ¢้าãจ¶Ö§กÅäกการรับรู้สื่อÀายãนร่า§กาย 2. เพื่อãห้นักเรียนเกิดความµรÐหนักãน¢³Ðรับรู้สื่อจากÀายนอก

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

34

1. สมØดบันทÖก, »ากกา 2. อØ»กร³Š ãช้ ãนการทดสอบ»รÐสาทสัม¼ัสทัé§ห้า - รู»Àาพคน ชาย/หÞิ§ รู»Àาพอาหารน่ารับ»รÐทาน (ดู) - เพŧที่ ãห้อารม³ ที่µ่า§กัน สนØก/เÈร้า (¿˜§) - กÅิ่นที่ ãห้ความรู้สÖกáµกµ่า§ หอม/เหมçน (ดม) - วัµ¶Øที่มีÅักɳÐáµกµ่า§กัน นิ่ม/เ»‚ยก (สัม¼ัส) - ¢อ§กินที่รสชาµิáµกµ่า§กัน อร่อย/เคçม (ชิม) 3. เครื่อ§เÅ่น CD, CD เพŧ»รÐกอบ (อาจãช้เ»šนวิทยØเท»กç äด้)

คำáนÐนำก่อนทำกิจกรรม ¼ูน้ ำกิจกรรมควรพูดคØยกับนักเรียน¶Ö§วัµ¶Ø»รÐส§ค áÅÐÅักɳТอ§กิจกรรม ว่าเ»šน กิจกรรมที่ทØกคนµ้อ§ãช้สมา¸ิอยู่กับµัวเอ§ เพื่อสำรวจความรู้สÖกที่เกิดกับµัวเอ§จริ§æ äม่µ้อ§กั§วÅว่าจÐäม่เหมือนเพื่อน äม่µ้อ§กÅัว¼ิด ดั§นันé จÖ§¢อความร่วมมือãห้นกั เรียนอย่า พูดคØยกันãนรÐหว่า§การทำกิจกรรมจนกว่า¼ู้นำกิจกรรมจÐอนØÞาµãห้พูดäด้ ควรมีพเ่ี Åียé §»รÐจำกÅØม่ หรือ¼ูช้ ว่ ยทีจ่ ÐคอยนำÀาพหรืออØ»กร³ ที่ ãช้ ãนการทดสอบ ãห้เดçกเพื่อความรวดเรçวอย่า§น้อยกÅØ่มÅÐ 1 คน ãนกร³ีทจ่ี е้อ§ãห้นกั เรียนชิมหรือดืม่ นéำทีเ่ µรียมäว้ ควรเ»Åีย่ นหÅอดãห้กับทØกคน เพื่อความสÐอาดáÅл‡อ§กันâรคµิดµ่อ

¢ัéนµอนการทำกิจกรรม 1. áบ่§เดçกออกเ»šนกÅØ่ม กÅØ่มÅÐäม่เกิน 10 คน เพื่อความสÐดวกควรจัดãห้¼ู้เ¢้าร่วม นั่§ดั§นีé ¼ู้นำกิจกรรม 2. ¼ู้นำกิจกรรมãห้âจทย คือ เมื่อนักเรียนãช้»รÐสาทสัม¼ัสµามที่¼ู้นำกิจกรรม กำหนดáÅ้วรู้สÖกอย่า§äรãห้บันทÖกŧä»ãนสมØดบันทÖกทันที 3. เริ่มทดสอบ»รÐสาทสัม¼ัสทัé§ห้าâดยเริ่มจาก

- หÅับµา

- หÅับµา

- หÅับµา

ดูÀาพ

¿˜§เพŧ

ดม

สัม¼ัส

บันทÖก

บันทÖก

บันทÖก

บันทÖก

Àาพที่ 2 เพŧที่ 1 เพŧที่ 2 กÅิ่นที่ 1 กÅิ่นที่ 2 อย่า§ที่ 1 อย่า§ที่ 2

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

- หÅับµา

Àาพที่ 1

35

- หÅับµา

ชิม

บันทÖก

- หÅับµา

ดู + ¿˜§

บันทÖก

อย่า§ที่ 1 อย่า§ที่ 2 1 ครัé§

4. หÅั§จากนัéนãห้นักเรียนãนกÅØ่มäด้áÅกเ»Åี่ยนสิ่§ที่µนเอ§äด้บันทÖกกับเพื่อนæ ãน กÅØ่มว่ารู้สÖกเหมือนหรือáµกµ่า§กันอย่า§äร 5. เมื่อนักเรียนáÅกเ»Åี่ยนกันหมดทØกคน ¼ู้นำกิจกรรมãห้âจทย เพิ่มáÅÐãห้ ãนกÅØ่ม ช่วยกันคิดáÅÐเ¢ียนŧãนกรÐดาÉ A4 ที่áจกãห้ âดยมีคำ¶ามว่า “â¦É³าเกี่ยว¢้อ§กับ »รÐสาทสัม¼ัสทัé§ห้า¢อ§เราอย่า§äร” 6. ãห้ส่§µัวáทนกÅØ่มÅÐ 1 คนมานำเสนอ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

สรØ»กิจกรรม â¦É³าãช้วิ¸ีหÅากหÅายãนการกรеØ้นความรู้สÖก¢อ§คน¼่าน»รÐสาทสัม¼ัสทัé§ห้า «Ö่§µัวที่ควบคØมÀายãนคือ จิµ หรือที่เรียกว่า “จิµกำหนด” จÖ§ทำãห้เราเกิดความรู้สÖก «Ö่ § เมื่ อ เราäด้ ดู ⠦ɳา«é ำ บ่ อ ยæ กç จ Ðทำãห้ เ ราจดจำäด้ á ÅÐส่ § ¼Åµ่ อ การเ»Åี่ ย นá»Å§ พĵิกรรมãนที่สØด âดยเราสามาร¶áยกกÅØ่มความรู้สÖกเ»šน 3 กÅØ่มãหÞ่æ คือ 1. ความรู้สÖกเชิ§บวก äด้áก่ ชอบ พอãจ สบายãจ เ»šนµ้น 2. ความรู้สÖกเชิ§Åบ äด้áก่ äม่ชอบ äม่พอãจ เกÅียด äม่¶ูกãจ เ»šนµ้น 3. ความรู้สÖกเ©ยæ

36

“กÅØ่มความจำ” เกิดจากหน้าที่¢อ§จิµãจที่ äด้บันทÖกสิ่§µ่า§æ ที่¼่านเ¢้ามาทา§ »รÐสาทสัม¼ัส áÅÐความทร§จำที่áม่นยำย่อมเกิดจากการรับสื่อนัéน«éำæ หรือเกิดความ รู้สÖกชอบãนสื่อนัéนæ เมื่อนำมาเชื่อมâย§กับเรื่อ§¢อ§การรับรู้ส่อื áÅÐâ¦É³าเนื่อ§จากสื่อâ¦É³าส่วนãหÞ่ เน้นãห้เกิดการรับรูท้ า§µาáÅÐหู เช่น â¦É³าทา§âทรทัÈน สือ่ â»สเµอร บิÅบอร ด ส»อµทา§วิทยØ เ»šนµ้น ทีม่ กี ารâ¦É³าทีน่ า่ สนãจ คอยทำหน้าทีก่ รеØน้ จิµãจ ส่วนความรูส้ กÖ ชอบ พอãจ µิดãจ เมือ่ มีการเ¼ยáพร่«ำé æ กçจÐกรеØน้ จิµãจãนส่วน¢อ§ความจำทำãห้จำäด้áม่นยำ «Ö่§หาก¢าดทักÉÐ ด้านการ “รู้คิด” คือการมีสµิรู้จักคิดพิจาร³าäµร่µรอ§¶Ö§ความ¶ูกµ้อ§เหมาÐสมวิเคราÐห การรับสื่อµ่า§æ ก่อนที่จеัดสินãจเÅือก«ืéอสินค้า ดั§นัéนส่วนสำคัÞที่µ้อ§พั²นาãห้เกิดคือ “การรู้คิด”

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å 1. นักเรียนสามาร¶บันทÖกความรู้สÖกที่เกิด¢ÖéนหÅั§จากรับรู้สื่อ (วัµ¶Ø) ¼่าน»รÐสาท สัม¼ัสทัé§ห้า 2. นักเรียนสามาร¶áÅกเ»Åี่ยนความรู้สÖกที่เกิด¢Öéนกับเพื่อนãนกÅØ่มäด้ 3. นักเรียนสามาร¶วิเคราÐห äด้ว่าสื่อáÅÐâ¦É³ามีอิท¸ิพÅ หรือเกี่ยว¢้อ§กับ »รÐสาทสัม¼ัสทัé§ห้าäด้อย่า§äร

37

ตัวอย่างชาร์ตสรุปกลไกการรับรู้สื่อ â¦É³า

µา

หู

จมูก

Åิéน

กาย

จิµ

รู้สÖก

รู้จดจำ การเ»Åี่ยนá»Å§

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

- (äม่) อยากäด้ - (äม่) อยากมี - (äม่) อยากเ»šน

38

รู้คิด

หน่วยการเรียนรู้ที่ 3

“รู้ทันสื่อ”

ที่

ม กิจกรร

6 า ท้โ¦ษณ

ุ์แ

ันธ พ น ¿ แ

เวÅา 45 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่อãห้นักเรียนรู้จักกÅยØท¸ ทา§การâ¦É³า 2. เพื่อชีé ãห้นักเรียนเหçนว่ากÅยØท¸ ทา§การâ¦É³าสามาร¶เ¢้ามามีอิท¸ิพŵ่อµัวเรา âดยการสร้า§ความจดจำãห้เกิด¢Öéน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

40

1. Àาพสื่อâ¦É³าสิ่§พิมพ ที่เน้นการãช้กÅยØท¸ µัวáทนâ¦É³าจำนวนหÅายÀาพ 2. ¢้อความคำ¢วัÞâ¦É³า (Slogan) ที่นักเรียนคØ้นเคย 3. µรายี่ห้อสินค้า 5-6 ชิéน 4. á¼่น CD ที่บรรจØเสีย§จากâ¦É³า 5. กรÐดาÉ A4 áÅлากกา

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áบ่§นักเรียนออกเ»šนกÅØ่ม กÅØ่มÅÐ 5-6 คน áจกกรÐดาÉ A4 áÅлากกา 2. ¼ู้นำµัé§คำ¶ามเกริ่นนำก่อนเ¢้าสู่การá¢่§¢ัน “á¿นพัน¸ Øáท้â¦É³า” µัวอย่า§ คำ¶าม นักเรียนทราบหรือäม่ว่าâ¦É³าãช้วิ¸ีการãดบ้า§ãนการกรеØ้นทำãห้เราจดจำสินค้า äด้¼่าน»รÐสาทสัม¼ัสทัé§ห้า 3. เริ่มการá¢่§¢ัน รอบที่ 1 ¼ู้นำเ» ด»‡ายสื่อâ¦É³า (Print ad) ที่เน้นการãช้กÅยØท¸ µัวáทนâ¦É³า ชู ãห้ นักเรียนáµ่ÅÐกÅØ่มดูจนทั่วáÅ้วคว่ำŧ จากนัéนãห้áµ่ÅÐกÅØ่มเ¢ียนชื่อยี่ห้อสินค้าที่µัวáทน â¦É³าãนÀาพนัéนæ เ»šนµัวáทนãนเวÅาที่กำหนดทีÅл‡ายจนครบจำนวน

สรØ»กิจกรรม ¼ูน้ ำเ» ด»รÐเดçนย้อนกÅับä»ยั§คำ¶ามเดิมก่อนการá¢่§¢ันเพือ่ ãห้เกิดการáÅกเ»Åีย่ น ว่าจากการá¢่§¢ันทำãห้เหçนäด้ว่าâ¦É³ามีวิ¸ีการทำãห้เราจดจำสินค้าäด้หÅายวิ¸ี เช่น 1. การãช้บØคคÅที่มีชื่อเสีย§เ»šนµัวáทน¢อ§สินค้า สาเหµØที่เÅือกãช้บØคคÅที่มีชื่อเสีย§ เพราЧ่ายµ่อการâน้มน้าวãจáÅÐทำãห้จดจำสินค้าäด้§่าย 2. คำ¢วัÞâ¦É³าทีเ่ »šน¢้อความสันé æ บอกสรรพคسหรือÅักɳÐบา§อย่า§¢อ§สินค้า เ»šน¢้อความที่§่ายµ่อการจดจำ 3. â¦É³าὧเ»šนการâ¦É³าที่ äม่äด้มØ่§เน้นãนการâ¦É³าâดยµร§áµ่ὧอยู่ ãน รู»áบบµ่า§æ เช่น รายการเกมâชว ÅÐคร Àาพยนµร ¢่าว เ»šนµ้น 4. เพÈเ»šนกÅยØท¸ ที่นิยมãช้กันมากเพีย§áค่ ãห้¼ู้áสด§áµ่§กายด้วยเสืéอ¼้าน้อยชิéน หรือáสด§ãนÅักɳÐยั่วยวน กçสามาร¶ทำãห้¼ู้ชมจดจำสินค้าäด้เช่นกัน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

รอบที่ 2 ¼ู้นำอ่านคำ¢วัÞâ¦É³า (Slogan) ãห้นักเรียน¿˜§ทีÅТ้อความ จากนัéนãห้นักเรียน เ¢ียนชื่อยี่ห้อสินค้า เจ้า¢อ§คำ¢วัÞâ¦É³านัéนæ ãนเวÅาที่กำหนดจนครบจำนวน รอบที่ 3 เ» ดเสีย§บา§ส่วนจากâ¦É³าãห้นกั เรียน¿˜§ทีÅÐเสีย§ จากนันé ãห้นกั เรียนเ¢ียนคำµอบ ŧãนกรÐดาÉว่านี่คือâ¦É³าอÐäรจนครบจำนวน *ãนáµ่ÅÐรอบก่อนการá¢่§¢ันจÐมีการบอกชื่อ¼ู้สนับสนØนรายการด้วย* รอบที่ 4 มี 1 คำ¶ามãห้นักเรียนเ¢ียนคำµอบว่าµÅอดการá¢่§¢ันมี¼ู้สนับสนØนรายการกี่ยี่ห้อ อÐäรบ้า§ 4. จบการá¢่§¢ัน ¼ู้นำเ©Åยคำµอบพร้อมãห้คÐáนน กÅØ่มãดมีคÐáนนมากที่สØดคือ á¿นพัน¸ Øáท้â¦É³า

41

5. การส่§เสริมการ¢ายเ»šนอีกวิ¸ีหนÖ่§ที่นิยมãช้กันมากทัé§การÅด/áÅก/áจก/á¶ม/ ส่§ชิéนส่วนชิ§âชค เพราÐเ»šนวิ¸ีที่ทำäด้§่าย ŧทØนน้อยáµ่äด้¼Åµอบáทนมาก 6. การâ¦É³าáบบเจาÐจ§กÅØม่ เ»‡าหมายเ»šนการมا่ ¢ายเ©พาÐกÅØม่ เช่น áชมพูท¼ี่ Åิµ มาเพือ่ ¼ูท้ ม่ี ¼ี มเสียáÅÐáµก»Åาย, ¼มเสียจากการ¢าดการบำรا, ¼มเสียจากการทำสี, ¼มเสี ยจากมÅÀาวÐ เ»šนµ้น การáบ่§กÅØม่ เ»‡าหมายอย่า§ชัดเจนจÐช่วยเพิม่ ยอดการ¢ายสินค้าãห้เพิม่ ¢Öéน 7. ãช้สอื่ ทีห่ ÅากหÅาย เช่น âทรทัÈน วิทยØ อินเทอร เนçµ »‡ายâ¦É³า ãบ»Åิว ¢ายµร§ »‡ายร¶เมÅ หรือµู้âทรÈัพท เพื่อãห้เ¢้า¶Ö§¼ู้บริâÀคมากที่สØด 8. การบอกสรรพคسâดยµร§เ»šนวิ¸ีการที่บอก¶Ö§สรรพคسเกี่ยวกับสินค้า เพื่อãห้ ¼ู้บริâÀคäด้รับรู้ เช่น â¦É³าร¶ยนµ âทรÈัพท มือ¶ือ เ»šนµ้น 9. การสร้า§ความรู้สÖกที่ดี ãห้áก่สินค้าเ»šนกÅยØท¸ ที่จÐทำãห้¼ู้บริâÀคเกิดความรู้สÖก ดี µ่ อ สิ น ค้ า นัé น æ áม้ ว่ า สิ น ค้ า นัé น จÐเ»š น สิ่ § ที่ äม่ ค วรâ¦É³ากç µ าม âดยจÐเกี่ ย ว¢้ อ §กั บ เรือ่ §ราวทีด่ ี เช่น การทำดีµอ่ สั§คม มิµรÀาพรÐหว่า§เพือ่ น «Ö§่ จÐพบäด้มากãนâ¦É³าเครือ่ §ดืม่ ที่มีส่วน¼สม¢อ§áอÅกอÎอÅ กÅยØท¸ เหÅ่านีคé อื วิ¸กี ารกรеØน้ ¼่าน»รÐสาทสัม¼ัสเพือ่ ãห้เราจดจำสินค้าáÅÐบริการ รวม¶Ö§เกิดความµ้อ§การเกินพอดี (Want) ¢Öéน ดั§นัéนยิ่§เราจดจำสินค้าáÅÐบริการäด้ มากเท่าäร นั่นกçหมาย¶Ö§การกÅายเ»šนÅูกค้าäด้§่าย¢Öéนเท่านัéน «Ö่§กÅยØท¸ เหÅ่านีéเ»šนเพีย§ ส่วนหนÖ่§¢อ§กÅยØท¸ ทา§การâ¦É³าที่เราพบเหçนกันäด้ทั่วä» áµ่ความจริ§áÅ้วâ¦É³าย่อม พั²นาเทคนิควิ¸ีการµ่า§æ ãห้หÅากหÅายมาก¢Öéนเพื่อá¢่§¢ันกับµÅาด áÅÐเพื่อ¢ายสินค้า ¢อ§µนãห้äด้มากที่สØด

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶ยกµัวอย่า§â¦É³า เหµØการ³ หรือส¶านที่ที่เกี่ยว¢้อ§กับกÅยØท¸ µ่า§æ ที่นำเสนอäด้

42

กิจกรรม

กระบวน

ที่

7โ

การผลิต

¦ษณา

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อเรียนรู้กรÐบวนการ¼Åิµâ¦É³าอย่า§§่าย อันจÐนำä»สู่ความสามาร¶ãนการคิด วิเคราÐห กÅยØท¸ ทา§การâ¦É³าที่พบเหçนäด้ ãน»˜จจØบัน อØ»กร³

กรÐดาÉ A4, กรÐดาÉ»รู ¿, กรÐดาÉ¢าว-เทา, สีชอÅ ก, »ากกาเคมี

¢ัéนµอนกิจกรรม กิจกรรมกรÐบวนการ¼Åิµâ¦É³า»รÐกอบด้วย 2 กิจกรรมย่อยµ่อä»นีé

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

กิจกรรมที่ 1 มนØÉย ยอดáย่ สินค้ายอดเยี่ยม (พั²นา¼ÅิµÀั³± ) 1. áบ่§นักเรียนเ»šนกÅØม่ กÅØม่ ÅÐ 6–7 คน áจกกรÐดาÉ A4 áÅлากกาเคมี กÅØม่ ÅÐ 1 ชØด áÅ้วãห้นักเรียนวาดรู»เค้าâคร§ร่า§มนØÉย ŧãนกรÐดาÉ ¼ู้นำµั駻รÐเดçนãห้นักเรียน ช่วยกันรÐดมความคิดว่า “มนØÉย ยอดáย่” น่าจÐมีร่า§กายส่วนãดบกพร่อ§บ้า§ จากนัéนãห้ เ¢ียนŧบนâคร§ร่า§มนØÉยŠ ãนกรÐดาÉãห้มากที่สØดÀายãนเวÅาที่กำหนด 2. ãห้นักเรียนช่วยกันเÅือกส่วนที่บกพร่อ§¢อ§ร่า§กายเพีย§ 1 ส่วนจากÀาพที่อยู่ ãน กรÐดาÉ

43

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

3. ãห้นักเรียนช่วยกันคิดหา “สินค้ายอดเยี่ยม” ที่จÐสามาร¶กำจัด¢้อบกพร่อ§¢อ§ ร่า§กาย 1 ส่วนที่เÅือกมาจากมนØÉย ยอดáย่ 4. ãห้นักเรียนช่วยกันรÐดมความคิดหา¢้อดี¢อ§สินค้าŧãนกรÐดาÉอีกá¼่นãห้äด้ มากที่สØดÀายãนเวÅาที่กำหนด 5. áจกกรÐดาÉ¢าว–เทาãห้นักเรียนช่วยกันรÐดม¢้อเสีย¢อ§สินค้าŧãนกรÐดาÉ ¢าว–เทาãห้äด้มากที่สØดÀายãนเวÅาที่กำหนด 6. áµ่ÅÐกÅØม่ พÅิกกรÐดาÉãห้นกั เรียนช่วยกัน¼Åิµâ»สเµอร â¦É³าสินค้าเพือ่ ดÖ§ดูด ¼ูบ้ ริâÀคãห้สนãจãห้äด้มากทีส่ ดØ âดยออกáบบบรรจØÀ³ ั ± วา§กÅยØท¸ รÐบายสี Àายãµ้เ§ือ่ นä¢ คือâ»สเµอร นนัé µ้อ§สวย§าม สอดáทรกกÅยØท¸ ที่ ãช้ ãนการâ¦É³า áÅÐสÐอาด (ãช้คำสØÀาพ) พร้อมµัé§ชื่อ¼ÅิµÀั³± ÀายãนรÐยÐเวÅาที่กำหนด 7. áµ่ÅÐกÅØ่มนำเสนอâ»สเµอร สินค้า ¼ู้นำชักชวนãห้เกิดการáÅกเ»Åี่ยนว่าãนáµ่ÅÐ กÅØ่มãช้กÅยØท¸Š ãดบ้า§ãนการâ¦É³า

44

กิจกรรมที่ 2 ¼Åิµสื่อÀาพยนµร â¦É³า เวÅา 60 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพือ่ ãห้นกั เรียนäด้ ãช้ความคิดสร้า§สรรคŠ ãนการนำกÅยØท¸ ทา§การâ¦É³าที่ äด้เรียนรู้ มาทดÅอ§¼Åิµสื่อÀาพยนµร â¦É³าอย่า§§่ายäด้ ¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้นักเรียน¼ÅิµÀาพยนµร â¦É³าที่มีความยาว»รÐมา³ 1 นาที âดยãช้สินค้า ชินé เดิมที่ äด้จากการ¼Åิµสือ่ â»สเµอร âดยการนำเสนอµ้อ§กรÐชับ สนØกสนาน áÅÐนำเสนอ¢้อดี ¢อ§สินค้าäด้ชัดเจนที่สØด 2. ãห้áµ่ÅÐกÅØ่มนำเสนอÀาพยนµร â¦É³า 3. ãห้นักเรียนáµ่ÅÐคนเÅือกâ¦É³าที่µนเอ§ชื่นชอบ 1 ชิéน (âดยห้ามเÅือกâ¦É³าที่ µนเอ§เ»šนคน¼Åิµ¢Öéน)

»รÐเมิน¼Å µัวอย่า§คำ¶ามเพื่อการ»รÐเมิน¼Å - ãห้นักเรียนช่วยกันทบทวนกิจกรรมกรÐบวนการ¼Åิµสือ่ â¦É³าที่ äด้ทำµั§é áµ่µน้ จน¶Ö§กิจกรรมสØดท้ายว่ามีกิจกรรมอÐäรบ้า§ - นักเรียนคิดว่ากิจกรรมมนØÉย ยอดáย่ สินค้ายอดเยี่ยม ¶ือเ»šน¢ัéนµอนãดãนการ ¼Åิµâ¦É³า (สำรวจความµ้อ§การ¢อ§¼ูบ้ ริâÀคáÅÐพั²นา¼ÅิµÀั³±Š ãห้µร§กับความµ้อ§การ ¢อ§¼ู้บริâÀค) - ¢ันé µอนสำคัÞก่อนทีน่ กั â¦É³าจÐŧมือ¼Åิµสือ่ â¦É³าคือ¢ันé µอนãด (วา§กÅยØท¸ ¢อ§â¦É³า) ¢ัéนµอนสØดท้ายหÅั§จากวา§กÅยØท¸ â¦É³าคือ¢ัéนµอนãด (การ¼Åิµâ¦É³า ¼่านสื่อµ่า§æ)

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

สรØ»กิจกรรม ¼ู้นำชวนáÅกเ»Åี่ยน¶Ö§เหµØ¼ÅãนการเÅือกâ¦É³าáµ่ÅÐชิéน หÅั§จากนัéนãห้พÅิกอีก ด้าน¢อ§กรÐดาÉที่ทำâ¦É³าãนรู»áบบâ»สเµอร ãห้นักเรียนเหçน¶Ö§¢้อเสีย¢อ§สินค้าที่µน เÅือกâดยที่ äม่เคยรู้มาก่อน ทำãห้เหçนความจริ§อีกด้าน¢อ§â¦É³าที่บอกáµ่¢้อดีเพื่อãห้คน สนãจสินค้าเช่นเดียวกับที่นักเรียนเÅือกทำ¼ÅิµÀั³±

45

á¼น¼ั§áสด§กรÐบวนการ¼Åิµâ¦É³า สำรวจความµ้อ§การ ¼Åิµสินค้า หา¢้อดี¢อ§สินค้าáÅÐวา§กÅยØท¸ âทรทัÈน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

วิทยØ

46

¼Åิµสื่อ

สิ่§พิมพ เช่น นิµยสาร

»‡ายâ¦É³า อินเทอร เนçµ

หน่วยการเรียนรู้ที่ 4

“รู้คิด”

8 วิเคราะห์สื่อ 1 (Print ad) กิจกรรมที่

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียนäด้½ƒกวิเคราÐห áÅÐวิพากÉ วิจาร³ â¦É³า ãนนิµยสาร

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

48

Àาพâ¦É³าãนนิµยสาร (Print ad) 3-4 Àาพµ่อ 1 กÅØ่ม

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áบ่§กÅØ่มเดçก กÅØ่มÅÐäม่เกิน 10 คน 2. áจกÀาพ Print ad ãห้กÅØ่มÅÐ 3-4 Àาพ 3. ãห้เดçกæ ãนกÅØ่มช่วยกันดูáÅÐวิเคราÐห âดยãช้ความรู้ ที่ äด้จากการทำกิจกรรมที่¼่านมา - â¦É³าที่เหçนãช้กÅยØท¸ อÐäรบ้า§ - ดูáÅ้วเรารู้สÖกอย่า§äร - กÅØ่มเ»‡าหมายเ»šนãคร ãห้เดçกäด้มีเวÅาáÅกเ»Åี่ยนพูดคØยãนกÅØ่ม»รÐมา³ 10 นาที 4. áจกนิµยสารวัยรØน่ ทัว่ ä»ãห้กÅØม่ ÅÐ 1 เÅ่ม âดยãห้âจทย วา่ ãห้áµ่ÅÐกÅØม่ นับâ¦É³า ทีอ่ ยู่ ãนนิµยสารที่ ãห้ä»ว่ามีท§éั หมดกีช่ นéิ คิดเ»šนกีเ่ »อร เ«çนµ ¢อ§นิµยสาร ÀายãนเวÅา 10 นาที 5. ãห้áµ่ÅÐกÅØ่มนำเสนอว่ามี â¦É³า»รÐเÀทãดบ้า§ áÅÐมีกี่เ»อร เ«çนµ *หมายเหµØ กิจกรรมนีéควรมีครูหรือพี่เÅีéย§เ¢้า»รÐจำกÅØ่มด้วย เพื่อเรียนรู้ความคิด ¢อ§นักเรียนáÅÐเ»šนการกรеØ้นãห้นักเรียนäด้รÐดมความคิดเหçนâดยที่ äม่ชีéนำ

สรØ»กิจกรรม ¼ู้นำกิจกรรมชักชวนãห้นักเรียนÅอ§สั§เกµáÅÐพิจาร³านิµยสารที่เราอ่านทั่วä»ว่า นอกจากเราจÐอ่านเพื่อความสนØกเพÅิดเพÅินหรือเอาความรู้นัéน ὧä»ด้วยการâ¦É³าเพื่อ ¢ายสินค้าด้วย หÅั§จากที่ ãห้เดçกæ Åอ§นับâ¦É³าที่อยู่ ãนนิµยสาร«Ö่§บา§เÅ่มมี â¦É³า¶Ö§ 60-80 เ»อร เ«çนµ เÅยทีเดียว ¼ู้นำกิจกรรม µัé§คำ¶ามµ่อä»นีé ãห้เดçกµอบ - เมื่อเราäด้Åอ§นับâ¦É³าที่อยู่ ãนนิµยสารáÅ้วรู้สÖกอย่า§äร

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶áสด§ความคิดเหçนáÅÐวิเคราÐห สื่อâ¦É³าµาม»รÐเดçนที่กำหนด äด้อย่า§สร้า§สรรค áÅÐเกิดการมีส่วนร่วมãนการวิเคราÐห

49

9 ์สื่อ 2 ี่

มท กิจกรร

ห วิเคราะ ตร์โ¦ษณา) น ย พ า ภ (

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่อãห้นักเรียนäด้½ƒกคิดวิเคราÐห áÅÐวิพากÉ วิจาร³ Àาพยนµร â¦É³า 2. เพื่อãห้นักเรียนสามาร¶วิเคราÐห Àาพยนµร â¦É³าáÅÐสามาร¶µอบคำ¶าม 5 คำ¶าม เพื่อการเท่าทันสื่อäด้ (5 Question)

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

50

1. เครื่อ§©ายâพรเจกเµอร หรือâทรทัÈน 2. เครื่อ§เÅ่นวี«ีดีหรือวีดิâอ 3. á¼่นวี«ีดี/ม้วนวีดิâอที่บรรจØÀาพยนµร â¦É³า 4. กรÐดาÉ A4

¢ัéนµอนการทำกิจกรรม 1. ãห้เดçกนั่§เ»šนกÅØ่ม กÅØ่มÅÐäม่เกิน 10 คน 2. เ» ดÀาพยนµร â¦É³าชØดที่ 1 ãห้ทØกคนดูพร้อมæ กัน 3. ¶ามความคิดเหçนทั่วæ ä»âดยãช้ความรู้ที่ äด้เรียนมา เช่น - ดูáÅ้วรู้สÖกอย่า§äร - ทำäมเ¢าµ้อ§ãช้Àาพáบบนีé - ãช้กÅยØท¸Š ãดบ้า§ 4. ¼ูน้ ำกิจกรรมãห้คำ¶ามเพือ่ การเท่าทันสือ่ 5 ¢้อ âดยอ¸ิบายความหมายáµ่ÅТ้อáÅÐ เพิ่มเµิมเทคนิคที่ â¦É³าãช้ ãนการดÖ§ดูดความสนãจจากเรา 5 คำ¶ามเพื่อการเท่าทันสื่อ - ãครที่เ»šน¼ู้สร้า§สื่อ (สาร) นีé¢Öéนมา

- สื่อ (สาร) นีé ãช้เทคนิคอÐäรดÖ§ดูดความสนãจ¢อ§เรา - คนอื่นที่ äด้รับสื่อ (สาร) เหÅ่านีéเกิดความเ¢้าãจเหมือนหรือµ่า§กันอย่า§äร - สื่อ (สาร) นีéὧคسค่า ทัÈนคµิ หรือมØมมอ§อÐäร อย่า§äร - ทำäมสื่อ (สาร) เหÅ่านีéจÖ§¶ูกส่§มา¶Ö§เรา เทคนิคดÖ§ดูดãจ - ความá¢ç§áกร่§ (Macho) สนØก (Fun) ครอบครัว (Family) - เพื่อน (Friend) ¸รรมชาµิ (Nature) µÅก (Humor) - เพÈ (Sexy) 1. ãห้เดçกวิเคราÐห Àาพยนµร â¦É³าอีกครัé§ áµ่คราวนีé ãห้วิเคราÐห กÅØ่มÅÐเรื่อ§ âดยµ้อ§µอบคำ¶ามทัé§ 5 ¢้อที่ ãห้ä» 2. เ» ดÀาพยนµร â¦É³าáÅ้วดูä»พร้อมæ กัน เมื่อดูจบãห้áµ่ÅÐกÅØ่มµอบคำ¶ามãส่ กรÐดาÉ ãห้เวÅา 10 นาที 3. นำเสนอ

»รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶áÅกเ»Åี่ยนความคิดเหçนกับเพื่อนãนกÅØ่มäด้ทØกคน นักเรียนสามาร¶µอบคำ¶าม 5 คำ¶ามเพื่อการเท่าทันสื่อäด้ นักเรียนสามาร¶ãช้ความรู้ที่ äด้จากกิจกรรมเ»šน¢้อมูÅãนการวิเคราÐห สื่อäด้

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

สรØ»กิจกรรม ãนกิจกรรมนีคé ำµอบที่ äด้จากเดçกäม่มคี ำµอบที¼่ ดิ เพราжือว่าเดçกäด้มี âอกาสÅØก¢Öนé มาวิเคราÐห วิจาร³ áÅกเ»Åี่ยนความคิดเหçน áÅÐสามาร¶µอบคำ¶ามทัé§ 5 ¢้อäด้ áÅÐเดçกยั§äด้áÅกเ»Åี่ยน เรียนรู้ความคิดเหçนจากเพื่อนãนกÅØ่มâดยäม่รู้µัว ¼ู้นำกิจกรรม ชักชวนãห้เดçกดูÀาพยนµร â¦É³าอย่า§ÅÖก«Ö§é มากยิ§่ ¢Öนé äม่ ãช่ดáู ค่เรือ่ §บันเทิ§หรือดูเพือ่ ความ เพÅิดเพÅินเท่านัéน สามาร¶ãช้ 5 คำ¶ามเพื่อการเท่าทันสื่อเ»šนกรอบãนการดูâ¦É³า หรือสื่ออื่นæ เช่น รายการâทรทัÈน เกมâชว เ»šนµ้น áÅÐนี่กçเ»šนวิ¸ีการหนÖ่§ที่จÐทำãห้เรา ดูสื่ออย่า§รู้เท่าทัน

51

หน่วยการเรียนรู้ที่ 5

“รู้ทางแก้ ”

10 สโลแกนมันส์æ

กิจกรรมที่

ของคนวัยมันส์

เวÅา 40 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่อ½ƒกãห้นักเรียนเ»šน¼ู้บริâÀคอย่า§มีวิจาร³Þา³ 2. เพื่อเ»šนกิจกรรมสรØ»»รÐเมิน¼Åความเ¢้าãจ¢อ§นักเรียนที่มีµ่อหÅักสูµรรู้ทันสื่อ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

54

กรÐดาÉáÅлากกา

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áบ่§นักเรียนกÅØ่มÅÐ 7-8 คน áจก»ากกาáÅÐ กรÐดาÉ 2. ãห้นกั เรียนáµ่ÅÐคนคิดวิ¸ที จี่ Ðทำãห้เราเท่าทันสือ่ (â¦É³า) มาคนÅÐ 3 ¢้อ ÀายãนเวÅา 20 วินาที 3. ãห้นักเรียนเÅือกáÅТีดเส้นãµ้เพีย§ 1 วิ¸ีที่คิดว่าเ»šนวิ¸ีที่ äด้¼ÅáÅÐดีที่สØด áÅ้ว áÅกเ»Åี่ยนกับเพื่อนÀายãนกÅØ่ม 4. ãห้áµ่ÅÐกÅØ่มช่วยกันเÅือกมาáµ่ÅÐวิ¸ีหรืออาจจÐรวมกันหรือสรØ»áÅ้วคิดเ»šน สâÅáกน»รÐจำกÅØ่ม âดยที่µ้อ§ “สัéน กรÐชับ áÅеิดหู” 5. คิดการáสด§เพือ่ »รÐกอบสâÅáกน»รÐจำกÅØม่ âดยทีท่ กØ คนµ้อ§มีสว่ นร่วมãนการ áสด§นัéนæ เพื่อเ»šนการáสด§พÅั§กÅØ่ม 6. ¼ู้นำãห้เวÅา«้อมการáสด§ 5 นาที 7. áµ่ÅÐกÅØ่มออกมานำเสนอการáสด§

8. ¼ู้นำสรØ»ด้วยการเ¢ียนสâÅáกน¢อ§áµ่ÅÐกÅØ่ม¢Öéนชาร µ »รÐเมิน¼Å - นักเรียนสามาร¶คิดวิ¸ีการเท่าทันสื่อด้วยµัวเอ§ - นักเรียนáµ่ÅÐกÅØ่มช่วยกันรÐดมท่าทา§»รÐกอบสâÅáกนอย่า§สร้า§สรรค áÅÐมี ส่วนร่วม

ตัวอย่างสโลแกนมันส์æ เท่าทันสื่อ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

1. สวยหÅ่อäม่สำคัÞ ดูคسÀาพ¼ÅิµÀั³± ก่อนเÅือก«ืéอ 2. ãช้สµิก่อนãช้สµา§ค 3. อย่าเชื่อมั่นเกินä» µ้อ§เ¢้าãจดู ãห้ดี

55

หÅักสูµรการเรียนรู้ที่ 2

“ผลิตสื่อ อย่างสร้างสรรค์”

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

âคร§สร้า§หÅักสูµรการ¼Åิµสือ่ อย่า§สร้า§สรรค »รÐกอบด้วย 3 หÅักสูµรการ¼Åิµสื่อ อันäด้áก่ สือ่ วิทยØ สือ่ สิ§่ พิมพ áÅÐสือ่ ÅÐคร รวม 9 หน่วยการÈÖกÉา áÅÐ 28 กิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อµอบสนอ§ความµ้อ§การ ความสามาร¶ áÅÐความสนãจ¢อ§นักเรียนที่áµกµ่า§กัน

58

หลักสูตร 1 หน่วย ผลิตสื่อวิทยุ การศึกษา

หลักสูตร 2 ผลิตสื่อสิ่งพิมพ์

รู้จักบทบาท 1. วาดµาม ¢อ§นักสื่อสาร คำบอก

1. áÅกเ»Åี่ ย นพู ด คØ ย เกี่ ย วกั บ สิ่ § พิ ม พŠ ã น อØ่นเครื่อ§ ความหมาย¢อ§ ¼ู้เ¢้าร่วม

2. รู้áµ่เรา เ¢าäม่รู้

2. วิ¸ีการหา»รÐเดçน (Mind mapping) 3. การสร้า§สรรค §าน เ¢ี ย น(Creative writing)

3. พูดäด้ äม่หยØด ½ƒกทักÉÐ การสื่อสาร

4. ©ันเ»šน ©ันเอ§

5. รายการ Åอ§จัด

¼Åิµรายการ วิทยØ

6. รู้จักส่วน »รÐกอบ¢อ§ รายการวิทยØ ID station, Jingle, Spot 7. ¼Åิµ Spot วิทยØ 8. ¼Åิµรายการ วิทยØ

เทคนิคที่ ควรรู้ 4. วิ¸ีการหา¢้อมูÅ ãนการ (Research) ¼Åิµ หนั§สือ 5. ห น้ า ที่ ที่ ค ว ร รู้ ã น การ¼Åิµหนั§สือ บรร³า¸ิการ กอ§บรร³า¸ิการ ÈิÅ»กรรม คอมพิวเµอร

หน่วย การศึกษา

หลักสูตร 1 ผลิตสื่อละคร

½ƒกทักÉÐ การáสด§

1. 1 ท่า 1 เสีย§ 2. เ ดิ น ¢ ย า ย ท่าทา§ 3. กรÐจกเ§า 4. âร§เรียน»Åา 5. เดิน จินµนาการ

สร้า§ âคร§เรื่อ§

6. ÅÐครสัµว 7. รำว§ สัÞÅักɳ 8. µ่อµัว กÅäก 9. สร้า§©าก 10. สามÀาพ 11. ä¢่»˜Þหา

¼ÅิµÅÐคร

12. ÅÐคร สÐท้อน »˜Þหา

6. อ่านหนั§สือสร้า§ áร§บันดาÅãจ ¼Åิµส่ือ สิ่§พิมพ

7. วิ¸กี ารหา¢้อมูÅ (Mind mapping) 8. จัดทำáบบâคร§ร่า§ ¢อ§หนั§สือ (Lay out)

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

หน่วย การศึกษา

59

เรียนรู้ก่อน»¯ิบัµิการ ก่อนที่นักเรียนจеัดสินãจเÅือกเรียนรู้กรÐบวนการ¼Åิµสื่ออย่า§ãดอย่า§หนÖ่§ ¼ู้นำ ควรอ¸ิบายãห้นกั เรียนäด้ร¶ู้ §Ö คسสมบัµ¢ิ อ§สือ่ ทั§é 3 ชนิด äด้áก่ สือ่ วิทยØ สือ่ สิ§่ พิมพ สือ่ ÅÐคร อย่ า §§่ า ยæ เพื่ อ ãห้ นั ก เรี ย นเหç น ¶Ö § ความสำคั Þ ¢อ§บทบาทหน้ า ที่ ¢ อ§สื่ อ áµ่ Å Ðชนิ ด ที่ áµกµ่า§กัน มอ§เหçนÀาพรวมáÅÐสามาร¶เชือ่ มâย§รÐหว่า§สือ่ áµ่ÅÐชนิดâดยäม่áยกออกจาก กัน

รู้จักกระบวนการสื่อสาร

การสื่อสาร¢อ§มนØÉย âดยทั่วä»มีÅักɳÐเกี่ยว¢้อ§สัมพัน¸ กันรÐหว่า§บØคคÅ 2 ½†าย ½†ายหนÖ่§ทำหน้าที่เ»šน “¼ู้ส่§สาร” áÅÐอีก½†ายหนÖ่§ทำหน้าที่เ»šน “¼ู้รับสาร” การสื่อสาร จÖ§หมาย¶Ö§ กรÐบวนการãนการ¶่ายทอด “สาร” (Message) จากบØคคŽ†ายหนÖ§่ «Ö§่ เรียกว่า “¼ู้ส่§สาร” (Sender) ä»ยั§อีก½†ายหนÖ่§ คือ “¼ู้รับสาร” (Receiver) âดย¼่าน “สื่อ” หรือช่อ§ทา§การสื่อสาร (Channel) ดั§นัéนการสื่อสารจÐสมบูร³ äด้ µ้อ§»รÐกอบด้วย อ§ค »รÐกอบ¢อ§การสื่อสาร 4 อย่า§

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อ¸ิบายãห้เ¢้าãจ§่ายæ ด้วยáบบจำÅอ§ S-M-C-R

60

S

M

C

R

¼ู้ส่§สาร (Sender)

สาร (Message)

ช่อ§ทา§การสื่อสาร (Channel)

¼ู้รับสาร (Receiver)

การ»¯ิบµั กิ าร¼Åิµสือ่ ãนหÅักสูµรนีé นอกจากเน้นãห้นกั เรียนäด้สวมบทบาทเ»šน¼ู¼้ Åิµ สื่อเพื่อเรียนรู้วิ¸ีคิด¢อ§คน¼Åิµสื่อด้วยการ»¯ิบัµิจริ§เ»šนหÅักáÅ้ว ¢³Ðเดียวกันนักเรียน ยั§äด้เ»šน¼ู้¼Åิµสื่อเพื่อชØมชนหรือâร§เรียน¢อ§µนเอ§ âดยอาÈัยเครื่อ§มือทัé§ 3 »รÐเÀท«Ö่§ ทีม§านäด้คัดสรรมาãห้ ด้วยเหçนว่าสามาร¶นำมา»รÐยØกµ กรÐบวนการเรียนรู้ ãห้เหมาÐสม กับนักเรียนãนวัยนีé äด้ «Ö่§นอกจากจÐเกิดการเรียนรู้áÅ้วยั§á½§ä»ด้วยสารÐáÅÐความ สนØกสนานอีกด้วย

คุณสมบัติของสื่อแต่ละชนิด

สื่อวิทยØ สื่อสิ่§พิมพ สื่อÅÐคร มีคسสมบัµิµ่า§กันอย่า§äร

สื่อสิ่§พิมพ เ»šนสื่อที่เกี่ยว¢้อ§กับการเหçนหรือการอ่าน ดั§นัéน¼ู้¼Åิµสื่อ»รÐเÀทนีéจÖ§ µ้อ§ãช้ทักÉÐทา§ÀาÉาáÅÐการสร้า§สรรค Àาพเพื่อดÖ§ดูดãห้¼ู้อ่านสนãจ จØดเด่น¢อ§สื่อ »รÐเÀทนีคé อื สามาร¶ãห้รายÅÐเอียด¢อ§¢้อมูÅäด้ดี ¼ูร้ บั สารนอกจากจÐãช้เวÅาãนการรับสาร จากสือ่ นีé äด้นานáÅ้ว ยั§สามาร¶เกçบäว้äด้นานอีกด้วย ส่วน¢้อจำกัด¢อ§สือ่ »รÐเÀทนีคé อื ¼ูร้ บั สารเ¢้า¶Ö§äด้นอ้ ยเพราе้อ§ãช้ทกั ÉÐãนการอ่าน«Ö§่ µ้อ§¢Öนé อยูก่ บั ความสนãจ¢อ§¼ูร้ บั สารจริ§æ ดั § นัé น ¼ู้ ¼ Åิ µ สื่ อ »รÐเÀทนีé µ้ อ §พยายามดÖ § ดู ด ¼ู้ อ่ า นด้ ว ยเทคนิ ค µ่ า §æ ที่ น่า สนãจ เช่ น

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

สื่อวิทยØ เ»šนสื่อที่ ãช้ÈิÅ»Ðáห่§การãช้เสีย§เ»šนหÅัก จØดเด่นอยู่ที่การเ¢้า¶Ö§¼ู้¿˜§äด้มาก ãนรÐยÐเวÅาอันสัéน âดย¼ู้¿˜§จÐอยู่ที่ äหน ทำอÐäรกç äด้ สามาร¶สร้า§ความเ»šนกันเอ§กับ ¼ู้¿˜§äด้เ»šนอย่า§ดีด้วยการพูดที่เ¢้าãจ§่าย ¢้อจำกัด¢อ§สื่อ»รÐเÀทนีéคือ ¼ู้¿˜§อาจäม่äด้µัé§ãจ¿˜§สารที่เราµ้อ§การสื่ออยู่กç äด้ áÅÐ มีรÐยÐเวÅา¶่ายทอด¢้อมูÅที่จำกัด ดั§นัéน การสื่อสารเรื่อ§ราวãนวิทยص้อ§เ»šนä»อย่า§ กรÐชับáÅÐäด้ ãจความ

61

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

เทคนิคด้านการสร้า§สรรค Àาพ ÈิŻРáÅÐการãช้ÀาÉาที่เหมาÐสม เ¢้าãจ§่าย µร§กับกÅØ่ม เ»‡าหมาย สื่อÅÐคร เ»šนสื่อที่สามาร¶âน้มน้าวãจ áÅÐสามาร¶เสริมสร้า§ทัÈนคµิที่ดีที่µ้อ§การ ãห้áก่¼ู้ชมäด้อย่า§มี»รÐสิท¸ิÀาพ เนื่อ§จากÅÐครเ»šน “สื่อสด” คือãช้ทักÉÐการáสด§จริ§ ¢อ§µัว¼ู้áสด§ãนการเรียกความสนãจจาก¼ู้ชมäด้อย่า§ดี หากµ้อ§การการ»¯ิสัมพัน¸ (Participation) สามาร¶เกçบ¢้อมูÅจากชØมชน âร§เรียนทีเ่ ราอยูม่ า¼Åิµเ»šนเนือé เรือ่ §ãนÅÐคร หรือนำเรือ่ §ãกÅ้µวั มานำเสนอจÐทำãห้¼ชู้ มเกิดความรูส้ กÖ มีสว่ นร่วม µÅอดจนãห้ความร่วมมือ กับกÅØม่ ÅÐครäด้ áµ่¢อ้ จำกัด¢อ§สือ่ »รÐเÀทนีคé อื âอกาสãนการáสด§มีจำกัด ทั§é เรือ่ §¢อ§เวÅา ส¶านที่ อีกทัé§กÅØ่มคนดูกçเ»šนกÅØ่มเ©พาÐอีกด้วย จÐเหçนว่าสือ่ áµ่ÅлรÐเÀทมีจดØ เด่นทีน่ า่ สนãจáÅÐจØดด้อยทีá่ µกµ่า§กัน ดั§นันé ¼ูส้ §่ สาร จÖ§µ้อ§มีจดØ »รÐส§ค ทช่ี ดั เจนãนการสือ่ สาร áÅÐสามาร¶เÅือกãช้สอ่ื ãห้เหมาÐสมกับจØด»รÐส§ค ¢อ§เราäด้ เพื่อãห้สาร件֧¼ู้รับสารäด้อย่า§มี»รÐสิท¸ิÀาพ เมือ่ ทราบ¶Ö§คسสมบัµ¢ิ อ§ทั§é 3 สือ่ áÅ้ว เราสามาร¶เÅือกäด้µามทักÉÐทีเ่ รา¶นัดáÅÐ มีความสนãจ รวม¶Ö§สามาร¶ãช้ส่อื äด้µามÈักยÀาพ¢อ§สื่อáµ่ÅлรÐเÀท เพื่อãห้การสื่อสาร เกิด»รÐสิท¸ิÀาพสู§ที่สØด

62

เรียนรู้จากการŧมือ»¯ิบัµิ เพื่อãห้เกิดการเรียนรู้จากการŧมือ»¯ิบัµิ ¼ู้นำควรกำหนดบทบาทãห้นักเรียน áµ่ÅÐกÅØ่มสื่อäด้เกิดการทำ§านที่เชื่อมâย§กันµามหน้าที่¢อ§สื่อที่µนเÅือกด้วยการกำหนด ส¶านการ³ ดั§นีé ãห้นักเรียนร่วมกันจัดการáสด§ÅÐครร³ร§คŠ ãน»รÐเดçน»˜Þหาการบริ âÀคสื่อáÅÐ สินค้าเพื่อเ¼ยáพร่ ãนâร§เรียน âดยมีกำหนดการáสด§จริ§ มีการ»รÐชาสัมพัน¸ พร้อมทัé§ ãห้¢้อมูÅ¢่าวสารãน»รÐเดçนดั§กÅ่าวเพื่อสร้า§ความเ¢้าãจáÅÐสร้า§ความสนãจãห้áก่เพื่อน นักเรียน âดยáµ่ÅÐสื่อมีหน้าที่ดั§นีé สื่อÅÐคร ทำหน้าที่áสด§ÅÐครสÐท้อน»˜ÞหาการบริâÀคสื่อáÅÐสินค้าãนวัยรØ่น สื่อวิทยØ ทำหน้าที่¼Åิµสื่อâ¦É³าทา§วิทยØ (Spot) เพื่อเ»šนการ»รÐชาสัมพัน¸ การ áสด§รวม¶Ö§¼ÅิµรายการวิทยØ âดยอาจสอดáทรกเนืéอหาãน»รÐเดçน¢อ§การเท่าทันสื่อเพื่อ นำเสนอãนâร§เรียน สื่อสิ่§พิมพ ทำหน้าที่¼Åิµนิµยสารเพื่อ»รÐชาสัมพัน¸ âคร§การว่ามีความเคÅื่อนäหว อย่า§äร มีกิจกรรมอÐäรเกิด¢Öéนบ้า§ áÅÐอาจมีการสอดáทรกความรู้µ่า§æ ที่เกี่ยวกับสื่อ áÅÐการบริâÀคสื่อ¢อ§วัยรØ่นãน»˜จจØบัน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

ทัé§นีé ãนกรÐบวนการ¼Åิµสื่อทัé§ 3 หÅักสูµรนีé เ»šนกรÐบวนการอย่า§§่าย äม่จำเ»šน µ้อ§ãช้เครื่อ§มือที่ทันสมัยหรือมีราคาáพ§ áµ่เน้นที่การนำวัสดØอØ»กร³ ที่หาäด้µามท้อ§¶ิ่น มา»รÐยØกµŠ ãช้ ãห้เกิด»รÐâยชน สู§สØด áÅÐãห้เหมาÐกับกÅØ่มเ»‡าหมาย«Ö่§อยู่ ãนวัยเรียน áÅÐเพื่อãห้การเรียนรู้เกิด¢Öéนäด้บนพืéน°านความเ»šนจริ§¢อ§ชØมชน

63

“หลักสูตรผลิตสื่อวิทยุ อย่างสร้างสรรค์”

กิจกรรมการเรียนรู้ ãนหÅักสูµรนีé เริ่มµ้นด้วยการสร้า§ความเ¢้าãจเกี่ยวกับบทบาท ¢อ§การเ»šนนักจัดรายการวิทยØที่ดี áÅÐการเรียนรู้ทักÉе่า§æ ที่นักจัดรายการวิทยØควรมี รวม¶Ö§การเรียนรู้อ§ค »รÐกอบµ่า§æ ¢อ§รายการวิทยØอย่า§§่ายáÅÐเกิดความสมบูร³ äด้

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

âคร§สร้า§หÅักสูµรการ¼Åิµสื่อวิทยØอย่า§สร้า§สรรค »รÐกอบด้วย 3 หน่วยการÈÖกÉา áÅÐ 8 กิจกรรมการเรียนรู้ ดั§นีé

66

รู้จักบทบาท ¢อ§นักสื่อสาร

½ƒกทักÉÐการสื่อสาร

กิจกรรมการเรียนรู้

วัต¶ุประสงค์

1. วาดµามคำบอก

เพื่อ½ƒกทักÉÐการสื่อสารด้วย ความชัดเจน กรÐชับ áÅÐäด้ ãจความÀายãนเวÅาที่กำหนด

2. รู้áµ่เรา เ¢าäม่รู้

เพื่อãห้ทราบว่าการãช้ÀาÉาãน การสื่อสารµ้อ§ãช้ÀาÉาที่คน ส่วนãหÞ่เ¢้าãจ หÅีกเÅีย่ §การãช้ ÀาÉาเ©พาÐกÅØ่ม

3. พูดäด้äม่หยØด

เพื่ อ ãห้ นั ก เรี ย น½ƒ ก พู ด áก้ ä ¢ ส¶านการ³ เ©พาÐหน้า

4. ©ันเ»šน©ันเอ§

เพื่อ½ƒกพูดáÅÐเหçนความáµกµ่า§ ¢อ§บØคÅิกนéำเสีย§จั§หวТอ§การพูด ¢อ§áµ่ÅÐคนเพือ่ เ»šน»รÐâยชน µอ่ การจัดรายการµ่อä»

5. รายการÅอ§จัด

เพือ่ ãห้½กƒ หา¢้อมูÅáÅÐสามาร¶นำ ¢้ อ มู Å ที่ äด้ ม าสื่ อ สารãนรู » áบบ รายการวิทยØäด้

6. เรี ย นรู้ ส่ ว น»รÐกอบ¢อ§ รายการวิทยØ (ID station, Jingle, Spot)

เพื่อãห้นักเรียนรู้ส่วน»รÐกอบ ¢อ§รายการวิทยØ

7. ¼Åิµ Spot วิทยØ

เพื่อãห้นักเรียนทดÅอ§¼Åิµ Spot อย่า§§่าย

8. ¼ÅิµรายการวิทยØ

เพื่อãห้นักเรียนäด้ทดÅอ§¼Åิµ รายการวิทยØอย่า§§่ายâดยáทรก เนืéอหาอิท¸ิพÅ¢อ§สื่อâ¦É³าที่ ส่§¼ÅกรÐทบµ่อการบริâÀคสื่อ ¢อ§วัยรØ่นäด้อย่า§น่าสนãจ

¼ÅิµรายการวิทยØ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

หน่วย การเรียนรู้

67

1 วาดตามคำบอก กิจกรรมที่

เวÅา 20 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อ½ƒกทักÉÐการสื่อสารด้วยความชัดเจน กรÐชับ áÅÐäด้ ãจความÀายãนเวÅาที่ กำหนด

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

68

1. µัวอย่า§รู»วาด 2. กรÐดาÉ A4 3. »ากกา

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้¼ู้เ¢้าร่วมจับคู่กัน 2 คน áÅ้วãห้เÅือกว่าãครจÐเ»šนคนบอก áÅÐãครจÐเ»šน คนวาดµาม âดยãห้คนบอกนั่§อยู่ด้านหÅั§¢อ§คนวาด 2. áจกกรÐดาÉกับ»ากกา áÅÐáจกµัวอย่า§รู»วาดâดยห้ามãห้คนทีว่ าดµามเหçนáบบ 3. ¼ู้นำãห้สัÞÞา³เริ่มกิจกรรม กำหนดเวÅาäม่เกิน 3 นาที ãห้นักเรียนคนที่ 1 พยายามสื่อสารÀาพãนáบบทดสอบกับนักเรียนคนที่ 2 (คนวาดวาดµามãห้µร§กับÀาพ มากที่สØด 4. ¼ูน้ ำãห้สÞ ั Þา³หมดเวÅา นักเรียนชม¼Å§านâดยนำµ้น©บับกับรู»ทีว่ าดมาเทียบ กันãห้ดู 5. สÅับµำáหน่§กัน áÅÐเริ่มเÅ่นãหม่ âดย¼ู้นำáจกµัวอย่า§Àาพá¼่นãหม่ ãห้

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

สรØ»กิจกรรม กิ จ กรรมนีé เมื่ อ เที ยบกับ การจัด รายการวิ ท ยØ ¼ู้ส่§สารกçคือนักจัดรายการ ส่วน¼ู้ที่วาดµามกçคือ¼ู้¿˜§ ดั§นัéน¼ู้¿˜§จÐวาดµามคำบอกäด้นัéนµ้อ§อาÈัย ความชัดเจน¢อ§¼ูบ้ อก คือความชัดเจนãนการพูดสำคัÞ อย่า§ยิ่§ เพราÐãนการจัดรายการวิทยؼ้¿ู ˜§äม่สามาร¶ เหçนÀาพหรือท่าทา§อย่า§ãนâทรทัÈน äด้ เราจÖ§µ้อ§ สื่ อ สารãห้ ¼ู้ ¿˜ § เ¢้ า ãจáÅÐเหç น Àาพµามที่ เ ราบอก µัวอย่า§การสือ่ สารทีช่ ดั เจน เช่น ออกเสีย§ชัดเจนãช้ÀาÉา ที่เ¢้าãจ§่าย สามาร¶บอก¢นาด ทิÈทา§ µำáหน่§ äด้¶ูกµ้อ§ เหçนÀาพชัดเจน เ»šนµ้น ส่วนµัวอย่า§คำพูดทีท่ ำãห้การสือ่ สารäม่ชดั เจน เช่น พูดäม่ชัดเจน äม่เ»šน仵ามÅำดับ ãช้ÀาÉาเ©พาÐ กÅØ่มหรือเ¢้าãจยาก äม่เหมาÐสมกับกÅØ่ม¼ู้¿˜§ พูดเรçว เ»šนµ้น

69

า

รู้แต่เร

2 ู้ เขาไม่ร

ที่

ม กิจกรร

เวÅา 20 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียนทราบว่าการãช้ÀาÉาเ©พาÐกÅØ่มอาจทำãห้¼ู้¿˜§เ¢้าãจความหมาย คÅาดเคÅื่อน ¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áบ่§กÅØ่ม กÅØ่มÅÐ 5-6 คน 2. ãห้áµ่ÅÐกÅØ่มµัé§ชื่อกÅØ่มãห้น่าสนãจ âดยมีกµิกาว่า - µ้อ§มีความหมายหรือมีÅักɳÐเ©พาТอ§áµ่ÅÐคนอยู่ áµ่ห้ามãส่ชื่อµร§æ - ชื่อกÅØ่มµ้อ§มีความยาวมากกว่าจำนวนสมาชิกãนกÅØ่ม 1 พยา§ค เช่น ãนกÅØ่มมี 6 คน ãห้µัé§ชื่อ 7 พยา§ค เ»šนµ้น - ãห้เวÅาãนการµัé§ชื่อ»รÐมา³ 7 นาที - นำเสนอชื่อกÅØ่ม

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

คำ¶ามชวนคØย - ¿˜§áÅ้วรู้ทันทีเÅยäหมว่าสมาชิกãนกÅØ่มมี ãครบ้า§ - ¶้าเรานำเ©พาÐชื่อกÅØ่มä»พูดãห้คนอื่น¿˜§ เ¢าจÐทราบäหมว่ามี ãครเ»šนสมาชิก กÅØ่มนีéบ้า§

70

สรØ»กิจกรรม ãนการจัดรายการวิทยØ เราµ้อ§เÅือกãช้ÀาÉาที่¼ู้¿˜§ทØกคนสามาร¶เ¢้าãจäด้µร§กัน หรือ¶้าจำเ»šนµ้อ§ãช้Èัพท เ©พาÐจริ§æ กçµ้อ§áน่ ãจว่าทØกคนจÐเ¢้าãจµร§กัน หรืออาจจÐ µ้อ§มีการอ¸ิบายเพิ่มเµิมเพื่อความเ¢้าãจที่ชัดเจนมาก¢Öéน

ที่

ม กิจกรร

พูดได้

3 ่หยุด

ไม

เวÅา 20 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียน½ƒกพูดáก้ä¢ส¶านการ³ เ©พาÐหน้า อØ»กร³

สÅากที่มี¢้อความµ่า§æ เช่น Àูเ¢า ดอกäม้ เ»šนµ้น เท่าจำนวนคน

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้áµ่ÅÐคนจับสÅาก «Ö่§ãนสÅากจÐมีคำสัéนæ เ¢ียนäว้ เมื่ออ่านáÅ้วว่าµัวเอ§äด้คำ ว่าอÐäรกçµอ้ §พูดอÐäรกçäด้ทเ่ี กีย่ วกับคำæ นันé จนกว่า¼ูน้ ำกิจกรรมจÐบอกãห้หยØด เช่น จับäด้คำว่า “ควาย” กçµอ้ §พูดอÐäรกç äด้ทเี่ กีย่ วกับควาย “ควายเ»šนสัµว 4 เท้า เอาäว้ä¶นา มีความá¢ç§áร§ ..................” เ»šนµ้น 2. ¼ู้นำãห้จับสÅากáÅÐพูดทีÅÐคนจนครบทØกคน

สรØ»กิจกรรม ãน°านÐนักจัดรายการวิทยØ การáก้»˜Þหาเ©พาÐหน้าเ»šนสิ่§ที่ทØกคนµ้อ§½ƒกáÅÐ เµรียมµัวãห้พร้อม เพราÐãนการจัดรายการจริ§æ อาจมีเหµØการ³ ที่เราäม่คาดคิดเกิด¢Öéนäด้ เสมอ หรือบา§ครัé§เราอาจจе้อ§พูดเรื่อ§ที่เราäม่äด้เµรียมµัวมา ดั§นัéน วิ¸ีการที่ดีที่สØดคือ µ้อ§เµรียมµัวพร้อมµÅอดเวÅา áÅÐหา¢้อมูÅเอาäว้ ãห้มาก äม่วา่ จÐเ»šนการอ่าน การ¿˜§ การดู áÅÐที่สำคัÞµ้อ§มีสµิ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

คำ¶ามชวนคØย - ทำกิจกรรมä»áÅ้วรู้สÖกอย่า§äร - ทำกิจกรรมนีéµ้อ§ãช้ทักÉÐอÐäรมากที่สØด

71

4 ฉันเปšนฉันเอง กิจกรรมที่

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพือ่ ãห้นกั เรียนäด้½กƒ พูด áÅÐเหçนความáµกµ่า§¢อ§บØคÅิก นéำเสีย§ จั§หวÐãนการพูด ¢อ§áµ่ÅÐคน รวม¶Ö§เอกÅักɳ ที่áµกµ่า§กัน ¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้áµ่ÅÐคนพูดáนÐนำµัวเอ§ãห้เพื่อน¿˜§ âดยจÐพูดวิ¸ี ãดกç äด้ ãห้มีความน่าสนãจ กำหนดเวÅาãห้คนÅÐ 2 นาที (âดยมี¢้อกำหนดว่าจе้อ§ãห้เพื่อนรู้จักµัวµน¢อ§เราãห้äด้ มากที่สØด) 2. ãห้เวÅาãนการ«้อมáÅÐเµรียมµัว 10 นาที 3. นำเสนอ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

คำ¶ามชวนคØย หÅั§จากที่ทØกคนพูดจบáÅ้ว มีอÐäรที่เหมือนกันหรือáµกµ่า§กันบ้า§ ¢้อดี¢้อเสีย ¢อ§áµ่ÅÐคนมีอÐäรที่ควร»รับ»รاบ้า§

72

สรØ»กิจกรรม áµ่ÅÐคนมีเอกÅักɳ ทáี่ µกµ่า§กัน äม่วา่ จÐเ»šนบØคÅิก นéำเสีย§ ท่าทา§ ÅีÅา จั§หวÐ ãนการพูด ดั§นัéนการเ»šนนักจัดรายการวิทยØทØกคนäม่จำเ»šนµ้อ§เหมือนกัน เพีย§áµ่µ้อ§ หาเอกÅักɳ ¢อ§µัวเอ§ãห้เจอ

กิจกรรม

5

รายการลที่ องจัด

เวÅา 60 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพือ่ ãห้นกั เรียน½ƒกหา¢้อมูÅáÅÐสามาร¶นำ¢้อมูÅที่ äด้มาสือ่ สารãนรู»áบบ¢อ§รายการ วิทยØäด้ อØ»กร³

¢้อมูÅหรือ¢่าวสารµ่า§æ ที่เกี่ยว¢้อ§กับวัยรØ่นหรือสื่อãน»˜จจØบัน เช่น ¢้อมูÅทา§ การµÅาด, ¢้อมูÅเกี่ยวกับเบืéอ§หÅั§â¦É³า, ¼ÅกรÐทบ¢อ§สินค้าที่มีµ่อ¼ู้บริâÀค ÏÅÏ

สรØ»กิจกรรม ãนการจัดรายการวิทยص้อ§มีการหา¢้อมูÅจากáหÅ่§µ่า§æ äม่ว่าจÐเ»šนการสัมÀาɳ ด้วยµัวเอ§หรือจากหนั§สือµ่า§æ áÅÐควรÈÖกÉาทำความเ¢้าãจ¢้อมูÅที่ äด้อย่า§ÅÐเอียด เพื่อที่¼ู้¿˜§จÐäด้รับ¢้อมูÅที่¶ูกµ้อ§áม่นยำ พร้อมทัé§หาวิ¸ีการนำเสนอãห้น่าสนãจเพื่อที่¼ู้¿˜§ จÐäด้äม่รู้สÖกเบื่อ ¢้อáนÐนำ ¼ูน้ ำควรอ¸ิบาย¶Ö§»รÐเÀท¢อ§รายการวิทยØ ãห้นกั เรียนทราบก่อนŧมือ¼Åิµรายการ วิทยØ เพื่อãห้นักเรียนเหçน¶Ö§ความหÅากหÅาย¢อ§รู»áบบการนำเสนอรายการที่áµกµ่า§กัน áÅÐเหมาÐสมกับกÅØ่มเ»‡าหมายที่µ่า§กัน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้นักเรียนจับคู่กัน 2 คน 2. ãห้เอกสารที่เ»šน¢้อมูÅหรือ¢่าวสารµ่า§æ คู่ÅÐ 1 หัว¢้อ áÅÐÈÖกÉา¢้อมูÅที่ äด้ พร้อมทั§é นำเสนอãนรู»áบบ¢อ§รายการวิทยØร»ู áบบãดกçäด้ เช่น เกมµอบคำ¶ามหรือบทสนทนา เ»šนµ้น âดยมี¢้อáม้ว่าจе้อ§ãห้¼ู้¿˜§เ¢้าãจ¢้อมูÅที่เราµ้อ§การนำเสนอมากที่สØด ÀายãนเวÅา 3 นาที 3. ãห้เวÅาãนการเµรียมµัว 30 นาที 4. นำเสนอ (ãนรÐหว่า§การนำเสนอ¼ูน้ ำจÐจับเวÅา เมือ่ ãกÅ้จÐหมดเวÅา¼ูน้ ำจÐบอก สัÞÞา³เพื่อãห้¼ู้นำเสนอจบรายการãห้äด้ÀายãนเวÅาที่กำหนด)

73

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

รูปแบบรายการวิทยุ (Radio programme format)

74

รู»áบบรายการวิทยØเกิด¢Öéนจากการหาเทคนิควิ¸ีการนำเสนอãห้เหมาÐสมกับเนืéอหา เวÅา áÅеอบสนอ§กÅØ่ม¼ู้¿˜§ รู»áบบรายการวิทยØสามาร¶áบ่§äด้ดั§นีé 1. รายการสนทนากับ¼ู้¿˜§ (Straight talk programme) คือรายการที่มี¼ู้ดำเนิน รายการเพีย§คนเดียวพูดกับ¼ู้¿˜§âดยµร§ 2. รายการสนทนา (Conversational talk programme) คือรายการที่มีการ สนทนารÐหว่า§¼ู้ดำเนินรายการกับ¼ู้ร่วมรายการµัé§áµ่ 2 คน¢Öéนä»ãน»รÐเดçนที่กำหนดäว้ âดย¼ู้ดำเนินรายการมีส่วนร่วมพูดคØยáสด§ความคิดเหçนด้วย 3. รายการสัมÀาɳ (Interview programme) คือรายการที่มี¼ู้ดำเนินรายการ เ»šน¼ู้สัมÀาɳ «ัก¶าม»˜Þหา¼ู้ร่วมรายการ áµ่µ่า§กับรายการสนทนาµร§ที่¼ู้สัมÀาɳ มี หน้าที่»‡อนคำ¶ามเพีย§อย่า§เดียว 4. รายการอÀิ»ราย (Discussion programme) คือ รายการพูดคØยáสด§ความ คิดเหçนãน»รÐเดçนที่µัé§äว้ âดย¼ู้ดำเนินรายการจÐเชิÞ¼ู้ร่วมรายการที่มีทัÈนคµิที่áµกµ่า§ กันมาáÅกเ»Åี่ยนความคิดเหçน«Ö่§กันáÅÐกัน 5. รายการสารคดี (Documentary programme) เ»šนรายการที่ ãห้สารÐความรู้ ÅÖกŧä»ãนเรื่อ§ãดเรื่อ§หนÖ่§ 6. รายการนิµยสารทา§อากาÈ (Magazine programme) คือรายการที่ ãช้ร»ู áบบ การนำเสนอáบบ “นิµยสาร” คือการนำเรื่อ§ราวáÅÐรู»áบบที่หÅากหÅายมารวมอยู่ ãน รายการเดียวกัน 7. รายการ¢่าว (News programme) คือราย§านเหµØการ³ สำคัÞæ ที่เกิด¢Öéนเพื่อ ãห้¼ู้¿˜§ทราบว่ามี ãคร ทำอÐäร ที่ äหน เมื่อäหร่ อย่า§äรบ้า§ 8. รายการบรรยายเหµØการ³ (Commentary) การราย§านจากส¶านที่áÅÐ ส¶านการ³ จริ§¼่านทา§รายการ 9. รายการÅÐครวิทยØ (Radio drama programme) คือรายการãนรู»áบบการ áสด§บทบาทสมมµิ สอดáทรกสารÐความบันเทิ§ด้วยÈิÅ»Ðการãช้เสีย§ ทัé§เสีย§คน เสีย§เพŧ áÅÐเสีย§»รÐกอบเ»šนอ§ค »รÐกอบสำคัÞ 10. รายการ»กิ³กÐ (Variety) คือ การนำเสนอเรือ่ §ราวด้วยรู»áบบอันหÅากหÅาย มา¼สมอยู่ ãนรายการเดียวกัน âดยäม่µ้อ§เชื่อมâย§เรื่อ§ราวãห้เ»šนอันหนÖ่§อันเดียวกัน 11. รายการเพŧ (Music programme) ดั§นัéนเราสามาร¶จัด»รÐเÀท¢อ§รายการวิทยØออกเ»šน 3 »รÐเÀทãหÞ่æ äด้áก่ 1. ¢่าวสาร 2. ความรู้ 3. ความบันเทิ§

6 ประกอบ ี่

กิจกรรมท

รู้จักส่วน ารวิทยุ ของรายก

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียนรู้จักส่วน»รÐกอบ¢อ§รายการวิทยØที่ทำãห้รายการมีสีสันáÅÐมีความ สมบูร³ มากยิ่§¢Öéน ãนที่นีé¢อนำเสนอส่วน»รÐกอบ¢อ§รายการวิทยØ 3 ส่วน äด้áก่ ID station Jingle áÅÐ Spot อØ»กร³

1. µัวอย่า§ ID station, Jingle, Spot 2. เครื่อ§เÅ่น CD หรือวิทยØเท»

ID station

คือ การเ» ดรายการเพื่อãห้¼ู้¿˜§ทราบว่าเ»šนรายการอÐäร (¶้าเ»šน รายการãนâร§เรียนอาจµามด้วยชื่อâร§เรียนกç äด้)

Jingle

เ»šนµัวเพิ่มสีสันãห้รายการมีความน่าสนãจมาก¢Öéน ทำหน้าที่เชื่อมµ่อ ãห้ ร ายการมี ค วามµ่ อ เนื่ อ § บา§ครัé § กç เ»š น ส่ ว นบอกเวÅา เช่ น สวัสดียามเช้า หรือ¢่าวเที่ย§วัน áÅÐทำหน้าที่เ»šนµัวนำเ¢้าสู่รายการ µ่า§æ เช่น ช่ว§สØ¢Àาพ ช่ว§เพŧ ช่ว§กีÌา เ»šนµ้น

Spot

คือâ¦É³าหรือการ»รÐชาสัมพัน¸ ทา§วิทยØ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม ¼ู้นำอ¸ิบาย¶Ö§ความสำคัÞ¢อ§ส่วน»รÐกอบ¢อ§รายการวิทยØที่มีส่วนทำãห้รายการ มีสสี นั น่าสนãจ จากนันé ยกµัวอย่า§พร้อมอ¸ิบายส่วน»รÐกอบดั§กÅ่าว ãนทีน่ นีé ำมาãห้นกั เรียน รู้จัก 3 »รÐเÀท äด้áก่ ID station Jingle áÅÐ Spot

75

7 ผลิต Spot วิทยุ กิจกรรมที่

เวÅา 60 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียนäด้ทดÅอ§½ƒก¼Åิµ Spot »รÐชาสัมพัน¸ อØ»กร³

เครื่อ§เÅ่น CD, เครื่อ§อัด MP3 (¶้าäม่สามาร¶หาäด้ สามาร¶ãช้วิทยØเท»áทนäด้)

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áบ่§นักเรียน เ»šน 2 กÅØ่ม - กÅØ่มที่ 1 ¼Åิµ Spot »รÐชาสัมพัน¸ âคร§การ - กÅØ่มที่ 2 ¼Åิµ Spot ร³ร§ค เพื่อการเท่าทันสื่อ *กำหนดเวÅาความยาว¢อ§ Spot 2 นาที 2. ãห้นักเรียนเ¢ียนบท (Script) พร้อมหาดนµรี»รÐกอบáÅнƒก«้อม 3. ทดÅอ§¼Åิµ ¿˜§ áÅÐáก้䢻รับ»รا

76

กิจกรรม

8

ผลิตราย ที่ การวิทย ุ

เวÅา 90 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียน½ƒก¼ÅิµรายการวิทยØสÐท้อน»˜Þหาอิท¸ิพÅ¢อ§สื่อâ¦É³าที่ส่§¼Å กรÐทบµ่อพĵิกรรมการบริâÀคสื่อ¢อ§วัยรØ่นäด้อย่า§น่าสนãจ áÅÐเรียนรู้กรÐบวนการ¼Åิµ รายการวิทยØอย่า§§่ายáÅÐมีสารÐ พร้อมที่จÐนำä»»รÐยØกµŠ ãช้ ãนâร§เรียนµ่อä»äด้ อØ»กร³

เครื่อ§เÅ่น CD, เครื่อ§อัดMP3 (¶้าäม่สามาร¶หาäด้ สามาร¶ãช้วิทยØเท»áทนäด้)

¢ัéนµอนกิจกรรม ãห้นักเรียนเ¢ียน Script รายการวิทยØ âดยนำเนืéอหา¢้อมูŵ่า§æ มาจัดเ»šนช่ว§ที่ น่าสนãจãนรายการ รวม¶Ö§นำส่วน»รÐกอบ¢อ§รายการวิทยØมาวา§µ่อกันดั§µัวอย่า§ µัวอย่า§รู»áบบ Script รายการวิทยØ Jingle เ¢้ารายการ ID station áนÐนำชมรม á©เบือé §หÅั§คนทำสือ่ เกมµอบคำ¶ามชิ§รา§วัÅ DJ พูด» ดท้าย

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

ช่ว§¢่าว/สารÐความรูท้ ว่ั ä»

77

“หลักสูตรผลิตสื่อสิ่งพิมพ์ อย่างสร้างสรรค์”

หÅักสูµรนีéจÐเน้นãห้นักเรียนäด้เ¢้าãจ¶Ö§กรÐบวนการáÅТัéนµอนãนการ¼Åิµนิµยสาร áÅÐบทบาทหน้าที่µ่า§æ ãนการทำนิµยสาร áÅÐการวา§âคร§ก่อนการ¼Åิµ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

âคร§สร้า§การ¼Åิµสื่อสิ่§พิมพ อย่า§สร้า§สรรค หÅักสูµรการ¼Åิµสื่อสิ่§พิมพ อย่า§ สร้า§สรรค »รÐกอบด้วย 3 หน่วยการÈÖกÉา áÅÐ 8 กิจกรรมการเรียนรู้

80

หน่วย การเรียนรู้

อØ่นเครื่อ§

กิจกรรมการเรียนรู้

วัต¶ุประสงค์

1. áÅกเ»Åี่ยนพูดคØยเกี่ยวกับ สิ่§พิมพŠ ãนความหมาย¢อ§ ¼ู้เ¢้าร่วม

เพื่อทราบทัÈนคµิ¢อ§นักเรียน µ่อการเ»šนนักจัดรายการวิทยØ

2. วิ¸ีการหา»รÐเดçน (Mind mapping)

เพื่อ½ƒกทักÉÐการสื่อสารด้วย ความชัดเจน กรÐชับ áÅÐäด้ ãจความÀายãนเวÅาที่กำหนด

3. การสร้า§สรรค §านเ¢ียน (Creative writing) 4. วิ¸ีการหา¢้อมูÅ (Research) 5. หน้าทีท่ ค่ี วรรู้ãนการ¼Åิµหนั§สือ - บรร³า¸ิการ - กอ§บรร³า¸ิการ - ÈิÅ»กรรม - คอมพิวเµอร 6. อ่านหนั§สือสร้า§áร§บันดาÅãจ ¼Åิµสื่อสิ่§พิมพ

äด้ ÈÖ ก Éา§านเ¢ี ย นว่ า มี รู » áบบ äหน áÅÐมีความน่าสนãจอÐäรบ้า§ áÅÐสามาร¶วิ เ คราÐห จØ ด เด่ น รู » áบบáÅÐวิ ¸ี ก ารนำเสนอที่ น่าสนãจ¢อ§หนั§สือµัวอย่า§äด้

7. วิ¸ีการหา¢้อมูÅ (Mind mapping) 8. จัดทำáบบâคร§ร่า§¢อ§ หนั§สือ (Lay out)

äด้รู้จัก¢ัéนµอนการ¼Åิµหนั§สือ âดยŧมือ»¯ิบัµิด้วยµนเอ§

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

เทคนิคที่ควรรู้ ãนการ ¼Åิµหนั§สือ

81

1 แลกเปลี่ยนทัศนคติ กิจกรรมที่

เวÅา 20 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพือ่ ãห้เกิดการáÅกเ»Åีย่ นกันãนกÅØม่ áÅеรวจสอบความคาดหวั§ ความสนãจเกีย่ วกับ สิ่§พิมพ ¢ัéนµอนกิจกรรม ¼ู้นำกิจกรรมµัé§คำ¶ามชวนพูดคØยáÅกเ»Åี่ยนãน»รÐเดçนเกี่ยวกับสิ่§พิมพ เช่น ทำäม¶Ö§สนãจãนสื่อสิ่§พิมพ คิดว่าสื่อสิ่§พิมพ มีจØดเด่นคืออÐäร เ»šนµ้น สรØ»

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

หÅั§จากที่ äด้áÅกเ»Åี่ยนกçจÐเหçนว่า áµ่ÅÐคนมีความสนãจãนสื่อนีéที่áµกµ่า§กัน กçจÐäด้เหçนความคิดเหçน¢อ§คนอืน่ áÅÐจÐäด้หาทิÈทา§¢อ§การทำนิµยสารทีเ่ »šนä»ãนทิÈทา§ เดียวกัน

82

2 ระเดçนที่น่าสนãจ

กิจกรรมที่

วิธีการหาป

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้รู้¶Ö§วิ¸ีการหา»รÐเดçนที่หÅากหÅายáÅÐสร้า§สรรค อØ»กร³

กรÐดาÉ A4, »ากกา

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áจกกรÐดาÉáÅлากกาคนÅÐ 1 ชØด 2. ¼ู้นำกำหนด»รÐเดçนที่น่าสนãจ เช่น ¼ี âทรÈัพท มือ¶ือ 3. ãห้¼ู้เ¢้าร่วมáµ่ÅÐคนµัé§คำ¶ามหรือสิ่§ที่µ้อ§การรู้เกี่ยวกับ»รÐเดçนดั§กÅ่าว âดยมีเ§ื่อนä¢คือ ãห้เ»šนคำ¶ามที่สร้า§สรรค áÅÐá»Åก äม่เคยทราบคำµอบหรือมีคน¶ามมา ก่อน เช่น ¼ีมีกี่ชนิด 4. ãห้áµ่ÅÐคนนำเสนอคำ¶ามเกี่ยวกับ»รÐเดçนนัéน áÅÐáÅกเ»Åี่ยนกัน

83

3 ียน

ที่

ม กิจกรร

วิธีเข สรรค์ ้าง ร ส ง า ่ อย

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อ½ƒกการเ¢ียนร้อยเรื่อ§ราว áÅÐการทำãห้การเ¢ียนน่าสนãจ อØ»กร³

กรÐดาÉ A4, »ากกา

¢ัéนµอนกิจกรรม กิจกรรมนีé»รÐกอบด้วย 2 áบบ½ƒกหัด

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

áบบ½ƒกหัดที่ 1 1. áจกกรÐดาÉคนÅÐ 1 á¼่น 2. ¼ูน้ ำãห้âจทย เ¢ียนเรือ่ §ราวอÐäรกç äด้ทเ่ี กีย่ วกับµัวเอ§ ãห้เ¢ียนบรรยายµามอั¸ยาÈัย ä»เรื่อยæ »รÐมา³ 3 นาที ¢³Ðที่กำÅั§เ¢ียนวิทยากรจÐอ่านคำหรือ»รÐâยคออกมา เช่น วันäหว้ครู กอดคอร้อ§äห้ 3. เมื่อ¼ู้เ¢้าร่วมäด้ยินãห้เ¢ียนคำนัéนµ่อเ¢้าä»ãน§านเ¢ียน¢อ§µน âดยหาวิ¸ีการที่จÐ สามาร¶ทำãห้กÅายเ»šนเรื่อ§ราวที่สอดคÅ้อ§กันãห้äด้ 4. นำเสนอ§านเ¢ียน¢อ§áµ่ÅÐคน (รÐหว่า§นีé¼ู้นำสามาร¶หยิบ¢้อดี¢อ§§านเ¢ียน หรือ¢้อáµกµ่า§มาเ»šน»รÐเดçนãนการพูดคØยáÅกเ»Åี่ยนกç äด้)

84

áบบ½ƒกหัดที่ 2 เวÅา 30 นาที อØ»กร³

กรÐดาÉ A4, »ากกา, สÅากที่เ¢ียนชื่อ¢อ§¼ู้เ¢้าร่วมกิจกรรม

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. จับสÅาก«Ö่§บรรจØชื่อ¼ู้เ¢้าร่วมทØกคนäว้ด้านãน (¶้าจับäด้ชื่อµัวเอ§ãห้เ»Åี่ยน) 2. เมื่อจับสÅากäด้ชื่อ¼ู้เ¢้าร่วมคนอื่นãห้¼Åิµ§านเ¢ียนเพื่อáนÐเพื่อนคนนัéน âดยãห้ ãช้ รู»áบบกÅอนµามความ¶นัด 3. ¼Åิµ§านเ¢ียน 4. นำเสนอ§านเ¢ียน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

สรØ»กิจกรรม áบบ½ƒกหัดที่¼ู้เ¢้าร่วมäด้ทดÅอ§เ¢ียนนัéนจÐทำãห้เกิดความชำนาÞáÅÐäด้เหçน¶Ö§ ÅักɳЧานเ¢ียน¢อ§µนเอ§áÅмูอ้ น่ื อีกทั§é ยั§äด้½กƒ การãช้ความคิดสร้า§สรรคŠ ãนรÐยÐเวÅา ที่กำหนดอีกด้วย

85

4 วิธีการหาข้อมูล กิจกรรมที่

เวÅา 15 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้¼ู้เ¢้าร่วมäด้ทราบ¶Ö§วิ¸ีการหา¢้อมูÅจากáหÅ่§µ่า§æ อØ»กร³

หนั§สือ นิµยสาร/¢่าวµ่า§æ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ¼ู้นำµัé§คำ¶ามชวนคØยหากµ้อ§การจÐหา¢้อมูÅคิดว่ามีวิ¸ีการหาอย่า§äรบ้า§ áÅÐ จากที่ äหนบ้า§ 2. áÅกเ»Åี่ยนกันãนกÅØ่ม 3. ¼ู้นำสรØ»จากที่áÅกเ»Åี่ยน วิ¸ีการหÅักมี 2 วิ¸ีการ คือ ¢้อมูÅทา§µร§ คือ ¢้อมูÅ ที่ äด้จากการ¼่านกรÐบวนการเกçบ¢้อมูÅด้วยµนเอ§ เช่น การสัมÀาɳ ดว้ ยµัวเอ§ การสั§เกµ ทำáบบสอบ¶าม เ»šนµ้น ¢้อมูÅทา§อ้อม คือ ¢้อมูÅที่ äด้จากการสืบค้นจากáหÅ่§¢้อมูÅที่มี ¢้อมูÅอยู่áÅ้ว เช่น µามหนั§สือ/นิµยสาร/¢่าว

86

กิจกรรม

ท

5

หน้าที่ท ี่ ãนการผ ี่ควรรู้ ลิตหนัง สือ

เวÅา 20 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค ãห้เ¢้าãจหน้าที่ที่จำเ»šนãนกรÐบวนการ¼Åิµหนั§สือ อØ»กร³

ชาร µชีéáจ§ความหมาย¢อ§หน้าที่µ่า§æ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ¼ู้นำµัé§คำ¶ามชวนคØย คิดว่าãนการ¼Åิµหนั§สือนิµยสารควรมีหน้าที่อÐäรบ้า§ 2. อ¸ิบายãห้ทราบ¶Ö§หน้าที่ áÅÐบทบาท¢อ§áµ่Åеำáหน่§ äด้áก่ - บรร³า¸ิการ มีหน้าที่ดูÀาพรวม¢อ§หนั§สือทัé§หมด - กอ§บรร³า¸ิการ มีหน้าที่¼Åิµ§านµามความสนãจ - ÈิÅ»กรรม มีหน้าทีด่ áู ŧานÈิŻРการจัดวา§อ§ค »รÐกอบÀาพ¶่ายãนหนั§สือ - คอมพิวเµอร มีหน้าที่จัดพิมพ จัดวา§ âดยãช้คอมพิวเµอร 3. หÅั§จากที่ทราบว่ามีหน้าที่อÐäรบ้า§áÅ้ว ãห้นักเรียนเÅือกหน้าที่µามความสนãจ áÅжนัด

87

ที่

ม กิจกรร

6 ังสือ

น

อ่านห

เวÅา 90 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เหçนáนวทา§ãนการ¼Åิµหนั§สือทีม่ หี ÅากหÅายรู»áบบ áÅÐสามาร¶วิเคราÐห จดØ เด่น รู»áบบ áÅÐวิ¸ีการนำเสนอที่น่าสนãจ¢อ§หนั§สือµัวอย่า§äด้ อØ»กร³

หนั§สือ นิµยสารµ่า§æ/วารสาร

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม ¼ู้นำกิจกรรมáนÐนำหนั§สือµ่า§æ ãห้¼ู้เ¢้าร่วมอ่านหนั§สือ áÅÐãห้ช่วยกันวิเคราÐห หาจØดเด่นที่น่าสนãจ¢อ§นิµยสาร เพื่อเ»šนáนวทา§ãนการ¼Åิµนิµยสาร

88

7

ก

การหาป ิจกรรมที่ ระเ ãนการผ ดçนหลัก (Conc ลิต e โดยวิธีก หนังสือนิตยส pt) าร Mind า mappin ร g เวÅา 45 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้รู้¶Ö§วิ¸ีการãนการหา»รÐเดçนเพื่อมา¼Åิµหนั§สือ อØ»กร³

»ากกา, กรÐดาÉ A4, สีเมจิก

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้¼เู้ ¢้าร่วมกิจกรรมเÅือก»รÐเดçนทีส่ นãจหรือทีค่ ดิ ว่าเ»šน»˜Þหาทีอ่ ยากจÐสือ่ สาร กับ¼ู้อ่าน 1 »รÐเดçน 2. เ¢ียนá¼น¼ั§ ดั§µัวอย่า§ สาเหµØ

»˜Þหา

¼ÅกรÐทบ

»รÐเมิน¼Å µรวจสอบความเ¢้าãจ áÅеรวจสอบทัÈนคµิ การจัดรÐบบความคิด áÅÐสามาร¶ นำ»รÐเดçนä»เชื่อมµ่อกับกิจกรรมอื่นäด้

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

3. ãห้¼ู้เ¢้าร่วมรÐดมหาคำµอบ ว่า»รÐเดçนดั§กÅ่าวมีสาเหµØมาจากอÐäร áÅÐเกิด ¼ÅกรÐทบอย่า§äรบ้า§ เพื่อãห้äด้»รÐเดçนหÅักที่จÐเÅือกมาเ»šน Concept ¢อ§หนั§สือ นิµยสารµัวอย่า§ âดยการหา»รÐเดçนด้วยวิ¸ีการ Mind mapping

89

8 ผลิต Lay out กิจกรรมที่

ของนิตยสาร

เวÅา 90 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้รู้¶Ö§¢ัéนµอนวิ¸ีการ¼Åิµนิµยสารอย่า§§่ายáÅÐãห้รู้¶Ö§กรÐบวนการคิดáÅÐ วิ¸ีการทำ¢้อมูÅก่อนที่จÐออกมาเ»šนรู»เÅ่มสมบูร³ áÅÐการทำ§านร่วมกับ¼ู้อื่น อØ»กร³

กรÐดาÉ A4, »ากกา, สีเมจิก, หนั§สือนิµยสาร

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้¼ู้เ¢้าร่วมช่วยกันรÐดมความคิดเหçนว่าอยากãห้มีจำนวนคอÅัมน กี่คอÅัมน ãนนิµยสาร áÅÐมีคอÅัมน อÐäรบ้า§ เช่น คอÅัมน เกีย่ วกับสØ¢Àาพ, เพŧãหม่มาáร§, เท่าทันสือ่ เ»šนµ้น 2. áบ่§หน้าที่รับ¼ิดชอบáÅÐออกáบบรู»ร่า§¢อ§คอÅัมน ที่µัวเอ§เÅือก 3. รวบรวมáÅÐจัดเรีย§คอÅัมนŠ ãนนิµยสารµามความเหมาÐสม 4. µรวจดูความเรียบร้อย »รับ»รاáก้ä¢เพื่อนำ仼Åิµเ»šนนิµยสารที่สมบูร³

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶นำ»รÐเดçน»˜Þหาä»เชื่อมกับการ¼ÅิµนิµยสารáÅÐทำ§านร่วมกับ ¼ู้อื่นäด้

90

“หลักสูตรผลิตสือ ่ ละคร อย่างสร้างสรรค์”

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

หÅักสูµรนีมé §่Ø เน้นãห้นกั เรียนเกิดความรูค้ วามเ¢้าãจãนทักÉÐพืนé °าน¢อ§ÈิÅ»Ðการáสด§ áÅÐการãช้เทคนิคทา§ÅÐครเพื่อãห้เกิดความสนØกสนานáÅÐมีสีสัน อีกทัé§สามาร¶นำä» »รÐยØกµŠ ãนทา§»¯ิบัµิ รวม¶Ö§การรู้จักการสร้า§บทÅÐครอย่า§มีáก่นความคิด (Theme) «Ö่§ãนหÅักสูµรนีé äด้นำสารÐเกี่ยวกับอิท¸ิพÅ¢อ§สื่อâ¦É³าที่ส่§¼ÅกรÐทบµ่อการบริâÀค¢อ§ วัยรØ่นเ¢้ามาเ»šนáก่นสำคัÞãนÅÐคร นอกจากนัéนÀายãµ้กรÐบวนการÅÐครนีé นักเรียนจÐäด้ ½ƒก½นการáสด§อย่า§มีส่วนร่วม เรียนรู้บทบาทความรับ¼ิดชอบ การเ»šน¼ู้นำ ¼ู้µามที่ดี การรู้จักการทำ§านเ»šนทีม การยอมรับความคิดเหçน µÅอดจนพั²นา»รับ»รاµัวเอ§¼่าน การวิพากÉ วิจาร³ อย่า§สร้า§สรรค äด้

92

½ƒกทักÉÐการáสด§

สร้า§âคร§เรื่อ§

กิจกรรมการเรียนรู้

วัต¶ุประสงค์

1. 1 ท่า 1 เสีย§

เพื่อ½ƒกทักÉÐการกÅ้าáสด§ออก áÅÐการสื่อสารด้านอารม³ ด้วย การãช้ร่า§กาย

2. เดิน¢ยายท่าทา§

เ พื่ อ เ พิ่ ม Èั ก ย À า พ ã น ก า ร ã ช้ ร่ า §กายเพื่ อ áสด§เÅี ย นáบบ ท่าทา§ãนกิจวัµร»รÐจำวัน

3. กรÐจกเ§า

เµรี ย มความพร้ อ มก่ อ นเริ่ ม กิจกรรมสมา¸ิ

4. âร§เรียน»Åา

เพือ่ ãห้¼เู้ ¢้าร่วมäด้Åอ§จินµนาการ µามที่¼ู้นำบอกเÅ่า¶Ö§สีµ่า§æ

5. เดินจินµนาการ

เ พื่ อ ã ห้ นั ก เ รี ย น รู้ จั ก ก า ร ã ช้ ร่า§กายáÅÐความรู้สÖกเคÅื่อนäหว ãห้เกิดการ»รÐสานสัมพัน¸

6. ÅÐครสัµว

เรียนรู้การสร้า§บทÅÐครอย่า§ §่าย

7. รำว§สัÞÅักɳ

รู้จักãช้ร่า§กายáสด§ท่าทา§ á»Åกãหม่

8. µ่อµัวกÅäก

เพื่อãช้ร่า§กายãนการáสด§ออก áทนวัµ¶Øชนิดµ่า§æ อย่า§ สร้า§สรรค

9. สร้า§©าก

เพื่ อ ãห้ นั ก เรี ย นรู้ จั ก สร้ า §©าก ÅÐคร ด้วยการãช้ร่า§กายáทน ©ากáÅÐวั µ ¶Ø ãนÅÐครอย่ า §มี อ§ค » รÐกอบอย่ า §สมดØ Å áÅÐ สวย§าม

10. สามÀาพ

เรียนรู้การสร้า§âคร§เรื่อ§ÅÐคร อย่า§§่ายเพื่อãห้นักเรียนäด้รู้จัก วิ¸กี ารรÐดมความคิดเกีย่ วกับการ หา»รÐเดçนเพื่อทำÅÐครสÐท้อน »˜Þหา

11. ä¢่»˜Þหา ¼ÅิµÅÐคร

12. ÅÐครสÐท้อน»˜Þหา

เพื่อãห้นักเรียนäด้รู้จักการสร้า§ ÅÐครที่สอดáทรก»รÐเดçน»˜Þหา เ»šนáก่นความคิดหÅัก¢อ§เรื่อ§

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

หน่วย การเรียนรู้

93

1 1 ท่า 1 เสียง กิจกรรมที่

เวÅา 10 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพือ่ ½ƒกทักÉÐการกÅ้าáสด§ออกáÅÐการสือ่ สารด้านอารม³ ดว้ ยการãช้รา่ §กาย áÅÐ เพื่อสร้า§บรรยากาÈการเรียนรู้ที่¼่อนคÅายÀายãนกÅØ่ม

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. จัดนักเรียนãห้ยืนเ»šนว§กÅม 2. ãห้นักเรียนáสด§อารม³Š ãดกç äด้ ด้วยการáสด§ท่าทา§»รÐกอบอารม³ 1 ท่า พร้อมกับเ»Å่§เสีย§ 3. นำเสนอท่าทา§พร้อมเสีย§áสด§อารม³ ทีÅÐคน âดยãห้เพื่อนæ ãนว§ทำท่าáÅÐ เ»Å่§เสีย§µามพร้อมæ กัน 4. เมือ่ áสด§อารม³ »รÐกอบท่าทา§ครบทØกคนáÅ้ว ãห้ทำ«éำอีกâดยáสด§ท่า»รÐกอบ áÅÐเสีย§เดิม áÅÐเพื่อนยั§ค§ทำµามเช่นเดียวกัน âดยมี âจทย นีéµามÅำดับ - ãห้คิดว่าµัวเอ§เ»šนช้า§ ãห้¢ยายท่าทา§ãห้ ãหÞ่ที่สØดáÅÐส่§เสีย§ดั§ที่สØด - ãห้คิดว่าµัวเอ§เ»šนมด ãห้ทำท่าทา§ãห้เÅçกที่สØดáÅÐส่§เสีย§ãห้เบาที่สØด - รอบ¶ัดä»ãห้เพิ่มความเรçว¢Öéน 5. ¼ูน้ ำ¶ามความรูส้ กÖ ¢อ§นักเรียนหÅั§จากที่ äด้áสด§ออกáนÐนำ ¼ูน้ ำคอยãห้กำÅั§ãจ áÅÐกรеØ้นãห้นักเรียนกÅ้าáสด§ออก

94

»รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶คิดท่าทา§พร้อมทัé§เ»Å่§เสีย§áÅÐáสด§ออกอย่า§เµçมที่

กิจกรรม

2

เดินขยา ท่ี ยท่าทาง

เวÅา 10 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อเพิ่มÈักยÀาพãนการãช้ร่า§กายเพื่อáสด§ออกáÅÐเÅียนáบบท่าทา§ãนกิจวัµร »รÐจำวัน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้นักเรียนเดินä»รอบæ ห้อ§ 2. เดินช้าŧพร้อม¢ยายท่าทา§การเดินãห้มาก¢Öéน 3. ¢ยายท่าทา§ãนกิจวัµร»รÐจำวันãห้ ãหÞ่¢Öéน ชัดเจน¢Öéน 4. ¼ู้นำเÅ่าเรื่อ§ราวãห้นักเรียน¢ยายท่าทา§¢Öéน เช่น µื่น¢Öéนจากที่นอนµอนเช้า บิด ¢ีéเกียจ เ» ด»รеูเ¢้าห้อ§นéำ อาบนéำ สรмม เชçดµัว ãส่เสืéอ¼้า กิน¢้าว âบกร¶ ä»âร§เรียน เ¢ียนหนั§สือ เ»šนµ้น 5. ¼ู้นำ¶ามความรู้สÖกหÅั§จากจบกิจกรรมáนÐนำ ¼ู้นำคอยกรеØ้นãห้นักเรียนãช้ ร่า§กายãห้äด้มากที่สØด âดยทำท่าทา§ชัดเจน äม่เร่§จั§หวÐ

95

ที่

ม กิจกรร

3 เงา

กระจก

เวÅา 15 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่อãห้นักเรียนรู้จักการãช้ร่า§กายáÅÐความรู้สÖกเคÅื่อนäหวãห้เกิดการ»รÐสาน สัมพัน¸ 2. เพื่อ½ƒกสมา¸ิ ทักÉÐการเ»šน¼ู้นำ ¼ู้µาม áÅнƒกการกÅ้าáสด§ออก อØ»กร³

เพŧดนµรีบรรเŧ, เครื่อ§เÅ่น CD, วิทยØเท»

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้นักเรียนจับคู่áÅÐยืนหันหน้าเ¢้าหากัน กำหนด½†าย A áÅÐ B 2. ãห้½†าย A เ»šน¼ู้นำãนการเคÅื่อนäหวอย่า§อิสรÐ ด้วยการเคÅื่อนäหวช้าæ áÅÐãช้ ร่า§กายãห้มากที่สØด ãน¢³Ðที่½†าย B เ»šน¼ู้ทำµามãห้เหมือนที่สØดáทบจÐเ»šนÅมหายãจ เดียวกัน 3. จากนัéนสÅับบทบาทกันเ»šน¼ู้นำáÅмู้µาม áÅ้วเริ่มกิจกรรมãหม่อีกครัé§หนÖ่§ 4. เมื่อ¼ู้นำสั§เกµเหçนว่านักเรียนสามาร¶เคÅื่อนäหวäด้ดีรÐดับหนÖ่§ จÖ§เพิ่มâจทยŠ ãห้ นักเรียนทัé§คู่พยายามเคÅื่อนäหวä»พร้อมæ กันâดยäม่µ้อ§กำหนดว่าãครนำ ãครµาม สั§เกµการเคÅื่อนäหวจนกว่านักเรียนäด้ ãช้ÈักยÀาพเµçมที่áÅ้วจÖ§พัก 5. ¼ู้นำกิจกรรม¶ามความรู้สÖกหÅั§ร่วมกิจกรรม

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

áนÐนำ

96

¼ู้นำควรสา¸ิµãห้นักเรียนดูเ»šนµัวอย่า§ก่อน ãนรÐหว่า§ทำกิจกรรม ãห้¼ู้นำสร้า§บรรยากาÈãห้เกิดสมา¸ิ áÅÐสนับสนØนการ เคÅื่อนäหว¢อ§นักเรียนด้วยการเ» ดเพŧบรรเŧคÅอเบาæ áÅÐคอยกรеØ้นãห้นักเรียน พยายามหาท่าทา§เพื่อการãช้ร่า§กายãห้เคÅื่อนäหวมากที่สØด »รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶ทำท่าการเคÅื่อนäหวอย่า§สัมพัน¸ áÅÐสอดคÅ้อ§กันãนáµ่ÅÐคู่ อย่า§มีสมา¸ิâดยäม่หÅØดหัวเราÐ

กิจกรรม

ท

4

โรงเรียน ี่ ปลา เวÅา 20 นาที

วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่ อ ½ƒ ก ทั ก ÉÐการเคÅื่ อ นäหวร่ า §กายอย่ า §»รÐสานสอดคÅ้ อ § สร้ า §สรรค áÅÐมีÅีÅา 2. เพื่อ½ƒกความเ»šน¼ู้นำ ¼ู้µาม รวม¶Ö§ความสามัคคีÀายãนกÅØ่ม ¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áบ่§นักเรียนเ»šนกÅØ่ม กÅØ่มÅÐ 4 คน âดยãห้นักเรียนยืนãนµำáหน่§ 4 จØด เ»šนรู» สี่เหÅี่ยม¢นมเ»‚ยก»ูน 2. ¼ู้นำอ¸ิบายกิจกรรมãห้นักเรียนáµ่ÅÐกÅØ่มเคÅื่อนäหวä»พร้อมæ กัน»รÐกอบ เสีย§เพŧ âดยกำหนดãห้มี¼ู้นำการเคÅื่อนäหว 1 คน «Ö่§¼ู้นำµ้อ§หันหน้าออกจากว§เพื่อ กÅายเ»šน¼ู้นำทีมการเคÅื่อนäหว เมื่อเคÅื่อนäหวร่า§กายสักครู่ จÖ§¼Åัดãห้เพื่อนãนกÅØ่มเ»šน ¼ู้นำµ่อ âดยหันหน้าä»หาเพื่อนคนนัéน จากนัéนจÖ§เคÅื่อนäหวร่า§กายอย่า§มีÅีÅาµาม¼ู้นำ คนãหม่µ่อä» ทำเช่นนีéจนครบทัé§ 4 คน 3. ¼ู้นำ¶ามความรู้สÖก áนÐนำ

»รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶áสด§ท่าทา§äด้อย่า§»รÐสานสอดคÅ้อ§กับดนµรีáÅлรÐสานกัน ãนทีมจนกÅายเ»šนหนÖ่§เดียวกัน áÅÐรู้จักãช้ร่า§กายอย่า§สร้า§สรรค ทัé§นั่§ นอน ยืน อย่า§มีÅีÅาáÅÐมีสมา¸ิ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

กิจกรรมนีéเน้นการเคÅื่อนäหวอย่า§อิสรÐ ดั§นัéน¼ู้นำจÖ§ควรกรеØ้นãห้นักเรียนÅอ§ ค้นหาวิ¸กี ารเคÅือ่ นäหวãหม่æ หÅากหÅายรู»áบบ มีรÐดับสู§-µ่ำ การเคÅือ่ นäหวáบบâ»ร่§เบา การเคÅื่อนäหวáบบá¢ç§áกร่§ áบบÅื่นäหÅ เ»šนµ้น

97

5 เดินจินตนาการ กิจกรรมที่

เวÅา 15 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพือ่ ãห้¼เู้ ¢้าร่วมäด้Åอ§จินµนาการµามที¼่ นู้ ำบอกเÅ่า¶Ö§สิ§่ µ่า§æ หรือÅอ§จินµนาการ µามเพŧ อØ»กร³

เพŧบรรเŧ, เครื่อ§เÅ่น CD, วิทยØเท»

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ãห้¼ู้เ¢้าร่วมเดินä»รอบæ ห้อ§ รÐหว่า§ที่เดิน¼ู้นำกิจกรรมจÐพูด¶Ö§สิ่§µ่า§æ ãห้¼ู้เ¢้าร่วมÅอ§จินµนาการµามสิ§่ เหÅ่านันé หากมีความรูส้ กÖ อย่า§äรกç ãห้áสด§อารม³ ทา่ ทา§ ออกมา 2. ¼ูน้ ำ¶าม¼ูเ้ ¢้าร่วม¶Ö§สิ§่ ทีเ่ Å่าว่าเหçนอÐäร ÅักɳÐเ»šนอย่า§äร รูส้ กÖ อย่า§äร เ»šนµ้น เพื่อเ»šนการทบทวนเรื่อ§

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶จินµนาการµามãนสิ่§ที่¼ู้นำบอกเÅ่าäด้อย่า§สร้า§สรรค

98

กิจกรรม

ที่

6ว์

ละครสัต

วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่อสร้า§บทÅÐครอย่า§§่าย «Ö่§จÐเ»šนพืéน°านãนการทำบทµ่อä» 2. เพื่อ½ƒกทักÉÐการสื่อสาร¼่านร่า§กายด้วยการสวมบทบาทเ»šนสัµว ชนิดµ่า§æ 3. เพื่อ½ƒกทักÉÐการทำ§านเ»šนทีม กรÐดาÉ A4, สีชอÅ ก

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. áจกกรÐดาÉ A4 áÅÐสี ãห้นักเรียนทØกคน จากนัéนãห้นักเรียนวาดว§กÅม ¢นาดãดกç äด้ŧบนกรÐดาÉ 2. ¼ู้นำสั่§ãห้นักเรียนวาดรู»สัµว 1 ชนิด µ่อจากรู»ว§กÅม 3. เมื่อนักเรียนäด้รู»สัµว ทØกคนáÅ้ว ãห้นักเรียนจับคู่กัน áÅмÅัดกัน»˜œนเพื่อนเ»šน สัµว ที่µัวเอ§วาด áÅÐกำหนดเสีย§ร้อ§¢อ§สัµว ชนิดนัéนæ ãห้เพื่อนด้วย 4. เมื่อนักเรียนäด้สวมบทบาทเ»šนสัµว ชนิดµ่า§æ ทØกคนáÅ้ว ¼ู้นำสั่§ãห้นักเรียนจับ กÅØ่ม กÅØ่มÅлรÐมา³ 8 คน กำหนดãห้áµ่ÅÐกÅØ่มคิดการáสด§ÅÐครสัéนæ 1 เรื่อ§ âดยมีเ§ื่อนä¢ว่า ทØกคนãนกÅØ่มที่ äด้รับบทบาทเ»šนสัµว ชนิดµ่า§æ µ้อ§สวมบทบาทเ»šนสัµว ชนิดนัéน ร่วมáสด§âดยäม่ ãช้ÀาÉาคน áµ่สามาร¶สื่อสารกันด้วยÀาÉา (เสีย§) áÅÐท่าทา§ ¢อ§สัµว เท่านัéน 5. ¼ู้นำãห้เวÅาãนการรÐดมความคิด ¼ÅิµÅÐครสัµว áÅнƒก«้อม 6. áµ่ÅÐกÅØ่มนำเสนอÅÐครสัµว 7. เมื่อáสด§ÅÐครจบãห้เพื่อนกÅØ่มอื่นทายเรื่อ§ราวãนÅÐคร áÅÐáสด§ความคิดเหçน เชิ§วิจาร³ áÅлรÐเมิน¼Å

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

99

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶สร้า§µัวÅÐครáÅÐสามาร¶กำกับเพื่อนãห้เ»šนµัวÅÐครนัéนæ äด้ นักเรียนสามาร¶ãช้ร่า§กายáสด§เ»šนสัµว ชนิดµ่า§æ äด้อย่า§สร้า§สรรค ทØกคนมีบทบาทกับ การร่วมคิดáÅÐมีส่วนร่วมãนการáสด§ÅÐครสัµว

100

กิจกรรม

7

รำวงสัญ ที่ ลักษณ์

เวÅา 5 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่อ½ƒกãห้นักเรียนäด้ ãช้ร่า§กายãนการสร้า§สรรค เ»šนท่าá»Åกæ µามความคิด ¢อ§µนเอ§ 2. เพื่อเ»šนกิจกรรมนำเ¢้าสู่กิจกรรมµ่อä» กÅอ§/©ิ่§/©าบ (ร้อ§»รÐกอบเพŧเพื่อความสนØกสนาน)

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. อØ่นเครื่อ§âดยการãห้นักเรียนเดินร้อ§เพŧ áÅÐรำว§Å้อมรอบเ»šนว§กÅม ãนที่นีé อาจãช้เพŧÅมเพÅมพัด เพื่อãห้เ¢้ากับกิจกรรมที่µ้อ§ãช้คำสั่§ 2. เมื่อสิéนเสีย§ร้อ§ ¼ู้นำออกคำสั่§ áÅÐãห้นักเรียนทำµามคำสั่§µ่า§æ ดั§µัวอย่า§ - ãห้ยืนท่าที่á»Åกที่สØดãนâÅก - ãห้นอนท่าที่á»Åกที่สØดãนâÅก - ãห้นั่§ท่าที่á»Åกที่สØดãนâÅก - ãห้คน 2 คนเอาหัวชนกัน - ãห้คน 5 คนเอาá¢นเกี่ยวกัน - ãห้คน 7 คนมีเท้าอยู่ที่พืéน 5 เท้า ก้นµิดที่พืéน 2 ก้น 3. คำสั่§สØดท้ายสั่§ãห้นักเรียนจับกÅØ่ม กÅØ่มÅÐ 5-6 คน เพื่อเ¢้าสู่กิจกรรมµ่อä» áนÐนำ

¼ู้นำสามาร¶ออกáบบคำสั่§âดยเพิ่มÅำดับความยาก¢อ§áµ่ÅÐคำสั่§ âดยอยู่บน พืéน°านที่นักเรียนสามาร¶ทำäด้จริ§áÅÐäม่เ»šนอันµราย

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

101

เพลงลมเพลมพัด

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

ÅมเพÅมพัด âบกสÐบัดพัดมาäวäว ÅมเพÅมพัดอÐäร («éำ) ©ันจÐบอกãห้... (¼ู้นำออกคำสั่§ãห้นักเรียนทำท่าทา§µ่า§æ)

102

กิจกรรม

ท

8 ไก

ต่อตัวกลี่

เวÅา 10 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค 1. เพื่อãช้ร่า§กายãนการáสด§ออกáทนวัµ¶Øชนิดµ่า§æ อย่า§สร้า§สรรค 2. เพื่อ½ƒกãห้นักเรียนรู้จักการวา§á¼นร่วมกัน อØ»กร³

กÅอ§/©ิ่§/©าบ (ร้อ§»รÐกอบเพŧเพื่อความสนØกสนาน)

¼ู้นำออกคำสั่§»รÐมา³ 4-5 คำสั่§µามÅำดับความยากáÅеามความเหมาÐสม จากนัéนจบกิจกรรมด้วยรำว§สัÞÅักɳ เพŧÅมเพÅมพัด เพื่อนำเ¢้าสู่กิจกรรมµ่อä» »รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶ร่วมกันคิดáÅÐãช้ร่า§กายµ่อµัวเ»šนสิ่§µ่า§æ µามคำสั่§äด้

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม กิจกรรมนีéยั§ค§ãช้รู»áบบµ่อเนื่อ§จากกิจกรรมรำว§สัÞÅักɳ คือ การร้อ§เพŧ áÅÐออกคำสั่§ãห้นกั เรียนทำµามคำสั่§ áµ่µา่ §กันµร§ทีเ่ น้นคำสั§่ ทีµ่ อ้ §การãห้นกั เรียนäด้ ãช้ ร่า§กาย¢อ§áµ่ÅÐคน»รÐกอบกันเ»šนวัµ¶Ø ดั§µัวอย่า§คำสั่§µ่อä»นีé ãห้นักเรียนáµ่ÅÐกÅØ่มµ่อµัวกันเ»šนรู» - ดอกäม้ 1 ดอก - พรÐจันทร 1 ดว§ - ควาย 1 µัว - ร¶¶ั§ที่เคÅื่อนที่ äด้ 1 คัน - หØ่นยนµ ที่มีกÅäก«ับ«้อน 1 µัว

103

áนÐนำ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

- ¼ู้นำสามาร¶ออกáบบคำสั่§ âดยเพิ่มÅำดับความยากจากวัµ¶Ø§่ายæ äม่มีการ เคÅื่อนäหว เ»šนวัµ¶ØชิéนãหÞ่ที่สามาร¶เคÅื่อนäหวäด้ - การออกคำสั§่ áµ่ÅÐคำสั§่ จÐäม่µอ่ เนือ่ §µิดกันเหมือนกิจกรรมทีá่ Å้ว กÅ่าวคือ เมือ่ นักเรียนทำµามคำสั่§áÅ้วãห้หยØดนิ่§ãนท่าทา§นัéนæ ก่อน เพื่อãห้¼ู้นำสอบ¶ามรายÅÐเอียด เกี่ยวกับวัµ¶Øที่นักเรียนเนรมิµ เช่น áµ่ÅÐส่วนคืออÐäร มีการทำ§านอย่า§äร หรือช่วยáสด§ ãห้ดูว่าเคÅื่อนäหวอย่า§äร - กิจกรรมนีéเน้นãห้นักเรียนäด้ ãช้ความคิดãนเวÅารÐยÐสัéน คือ เมื่อสิéนเสีย§คำสั่§ãห้ นักเรียนµ่อµัวเ»šนวัµ¶Øชิéนนัéนทันที âดยกรÐบวนการรÐดมความคิดจÐเกิด¢Öéนอย่า§รวดเรçว วิ¸กี ารนีเé »šนเทคนิคãห้นกั เรียนäด้ชว่ ยกันคิดáÅÐช่วยกันทำ เ»šนการáก้ä¢ส¶านการ³ เ©พาÐหน้า - ¼ู้นำควรกÅ่าวคำชมเชยเ»šนการãห้กำÅั§ãจนักเรียนµามâอกาส เช่น มีความคิด สร้า§สรรค ช่วยกันทำ§าน หรือทำ§านเสรçจäด้เรçว เ»šนµ้น áÅÐพยายามชูความสามาร¶ ¢อ§นักเรียนที่ äม่ค่อยมีบทบาท

104

9 ฉาก ี่

กิจกรรมท

สร้าง

เวÅา 15 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียนรู้จักสร้า§©ากÅÐครด้วยการãช้ร่า§กายáทน©ากáÅÐวัµ¶Ø ãนÅÐคร อย่า§มีอ§ค »รÐกอบ (Composition) สมดØÅáÅÐสวย§าม กÅอ§/©ิ่§/©าบ (ร้อ§»รÐกอบเพŧเพื่อความสนØกสนาน)

¢ัéนµอนกิจกรรม 1. ¼ู้นำยั§ค§ãช้เพŧรำว§เพื่อเ»šนµัวนำãนการãห้คำสั่§นักเรียนกÅØ่มเดิม 2. คำสั่§ãนกิจกรรมนีé เน้นãห้นักเรียนรู้จักãช้ร่า§กายãนการสร้า§©ากÅÐคร ดั§นัéน คำสั่§จÖ§เ»šนการกำหนดส¶านที่หรือส¶านการ³ อย่า§ãดอย่า§หนÖ่§ เช่น ãห้áµ่ÅÐกÅØ่ม - ãห้นักเรียนรวมµัวกันเ»šนห้อ§นéำ 1 ห้อ§ - รวมµัวกันเ»šนวัด - สร้า§©ากâร§เรียน - สร้า§©ากสวรรค เ»šนµ้น 3. หÅั§จากที่ ãห้áµ่ÅÐกÅØ่มµ่อµัวเสรçจ ãห้¼ู้นำµรวจสอบáÅÐวิจาร³ ทีÅÐกÅØ่มเพื่อ นำ»รÐเดçนเ¢้าสู่การสร้า§©ากãนÅÐครที่จำเ»šนµ้อ§คำนÖ§¶Ö§ เช่น อ§ค »รÐกอบ¢อ§Àาพ ความสมดØÅ¢อ§©าก การäม่บั§กัน มีรÐดับสู§/µ่ำ มีมิµิ áÅÐการãช้ÈักยÀาพ¢อ§ร่า§กาย ãนการáสด§áทนวัµ¶Øµ่า§æ ãน©าก เ»šนµ้น

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

105

âดย¼ู้นำสอดáทรกเนืéอหาเหÅ่านีé áÅÐพยายามชีéจØดดีáÅÐจØดด้อยรÐหว่า§ที่นักเรียน สร้า§©าก จากนัéน»รับáก้µำáหน่§ãห้นักเรียนเหçนเ»šนµัวอย่า§ หรืออาจจÐãห้เพื่อนกÅØ่มอื่น ช่วยดูáÅлรับ เพื่อเ»šนการ½ƒกกç äด้ áนÐนำ

ãนการวิจาร³ §าน¢อ§นักเรียนเน้นãห้เกิดการวิจาร³ อย่า§สร้า§สรรค คือ การวิจาร³ áÅлรับáก้เพีย§เÅçกน้อย âดยพยายามäม่วิจาร³Š ãนทา§Åบ พยายามชมáÅÐãห้กำÅั§ãจ หากนักเรียนทำäด้ดี »รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶สร้า§©ากµามâจทย ที่สั่§áÅÐจัดวา§อ§ค »รÐกอบÀาพäด้

หÅักการจัดวา§อ§ค »รÐกอบÀาพ (Composition)

1 2 3 4 5 6 7 8 9

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

1 หน่วยพืéนที่เวทีáสด§

106

Up Centre Down

1. พืéนที่ (Space) การãช้พืéนที่ ãห้ทั่ว¶Ö§ 2. สมดØÅ (Balance) หาจØดที่ äด้นéำหนักสมดØÅ¢อ§µำáหน่§Àาพ จØดที่คนดู จÐดูäด้ชดั เจนทีส่ ดØ คือหมายเÅ¢ 5 áµ่หมายเÅ¢อืน่ æ กçสามาร¶ทำãห้สมดØÅäด้ ด้วยเทคนิคการ Focus

3. จØดรวมสายµา (Focus) µ้อ§มีจØดเดียวเพื่อสื่อสารกับคนดูว่า ¢³Ðนัéนเรื่อ§ ãห้ความสำคัÞกับãคร วิ¸ี Focus ทำäด้หÅายวิ¸ี เช่น จัดเส้นãห้เ»šนµัว V จÐช่วยบีบสายµา (Àาพบน) หรือการãช้สายµา¢อ§นักáสด§พØ่§ความสนãจä»ยั§ จØดที่ Focus

4. รÐดับ (Level) ควรจัดÀาพãห้มีรÐดับสู§ µ่ำµ่า§กันจÐทำãห้Àาพน่าสนãจ มาก¢Öéน 5. ทิÈทา§ (Direction) สร้า§ความรู้สÖกเคÅื่อนäหว 6. มิµิ (Dimension) มีรÐดับหน้า หÅั§ สรØ»

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

การจัดอ§ค »รÐกอบÀาพ ¶ือเ»šนÈิÅ»Ðอย่า§หนÖ§่ ¢อ§ÅÐคร เพราÐจÐ ทำãห้เกิด “ความ§าม” ทำãห้Àาพน่าสนãจ คนดูเกิดความ»รÐทับãจ áµ่ความ§าม ยั§äม่พอ µ้อ§มีการสื่อสาร “เนืéอหาสารД ãห้คนดูäด้เ¢้าãจ ด้วยความเ»šน ÅÐครจÖ§มีคسค่าสมบูร³ ดั§นัéนเนืéอหาáÅÐรู»áบบµ้อ§ä»ควบคู่กัน

107

ที่ จิ กรรม

ก

0 1 ภาพ

สาม

เวÅา 45 นาที

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียนรู้จักการสร้า§âคร§เรื่อ§ÅÐครอย่า§§่าย ที่»รÐกอบด้วยบทสนทนา (Dialogue) การกรÐทำ (Action) ความ¢ัดáย้§ (Conflict) áÅÐเ¢้าãจการดำเนินเรื่อ§ ¢อ§µัวÅÐครด้วยการáสด§ทีµ่ อ่ เนือ่ § µÅอดจนมีความรูเ้ กีย่ วกับการจัดอ§ค »รÐกอบÀาพทีด่ ี

108

¢ัéนµอนกิจกรรม Àาพที่ 1 จØดเริ่มµ้น (Start) 1. ¼ู้นำกำหนดãห้นักเรียนáµ่ÅÐกÅØ่มรÐดมความคิดสร้า§©ากหรือส¶านการ³ µามคำกรЫิบบอก¢อ§¼ู้นำ âดยãห้นักเรียนสร้า§เ»šนÀาพนิ่§เหมือนÀาพãนâ»สเµอร อัน »รÐกอบด้วยเหµØการ³ áÅеัวÅÐครที่áสด§เรื่อ§ราวอย่า§ชัดเจน µัวอย่า§คำสั่§ เช่น กÅØ่ม 1 เหµØการ³ ที่เ»šนกิจกรรมที่นักเรียนชอบทำ กÅØ่ม 2 เหµØการ³ ที่เกิด¢Öéนãนâร§พยาบาÅ 2. นำเสนอÀาพนิ่§ทีÅÐกÅØ่มâดยãห้กÅØ่มอื่นทายว่าเ»šน©ากหรือส¶านการ³Š ãด áÅÐ มีส่วนร่วมãนการวิจาร³ เรื่อ§อ§ค »รÐกอบÀาพที่ äด้เรียนรู้มา จากนัéนãห้นักเรียนเ©ÅยáÅÐ อ¸ิบายส่วน»รÐกอบãน©ากนัéน Àาพที่ 2 จØด¢ัดáย้§ (Story) 3. คำสั่§µ่อมา ãห้นักเรียนช่วยกันคิดÀาพนิ่§Àาพที่ 2 ที่เ»šนเหµØการ³ µ่อเนื่อ§จาก Àาพที่ 1 âดยกำหนดãห้เ»šนเหµØการ³ ที่¼ิด»กµิáÅÐäม่น่าเกิด¢Öéนäด้ 4. นำเสนอÀาพนิ§่ Àาพที่ 2 ทีÅÐกÅØม่ ãห้เพือ่ นทายáÅÐวิจาร³ จากนันé เ©ÅยáÅÐอ¸ิบาย Àาพที่ 3 จØดจบ (Stop) 5. คำสั§่ สØดท้าย ãห้นกั เรียนช่วยกันคิดÀาพนิ§่ Àาพที่ 3 âดยกำหนดãห้เ»šนÀาพจบทีá่ สด§ เหµØการ³ คÅี่คÅายเรื่อ§ราวจาก 2 เหµØการ³ ที่¼่านมา

6. นำเสนอÀาพจบทีÅÐกÅØม่ ãห้เพือ่ นทายáÅÐวิจาร³ จากนันé เ©ÅยáÅÐอ¸ิบายเชือ่ มÀาพ 7. จากนันé ¼ูน้ ำãห้นกั เรียนáµ่ÅÐกÅØม่ เชือ่ มÀาพทั§é 3 âดยáสด§Àาพนิ§่ ทั§é 3 µ่อเนือ่ § กันอย่า§รวดเรçว สร้า§ÅÐคร 8. ¢ันé µอนสØดท้าย ¼ูน้ ำãห้นกั เรียนáµ่ÅÐกÅØม่ สร้า§ÅÐคร§่ายæ จากการเชือ่ มÀาพทั§é 3 เ¢้าด้วยกัน พร้อมกำหนดบทบาท ãส่บทสนทนา มีการกรÐทำ áÅÐáสด§เ»šนÅÐครอย่า§ มีเรื่อ§ราวที่สมบูร³ 9. ãห้เวÅาãนการ½ƒก«้อมÅÐคร 10 นาที 10. áµ่ÅÐกÅØ่มนำเสนอÅÐคร áÅÐเ» ดâอกาสãห้เพื่อนร่วมวิพากÉ วิจาร³ áสด§ ความคิดเหçน âดย¼ู้นำ¶ามคำ¶ามนำ ดั§µัวอย่า§µ่อä»นีé - เรื่อ§ราว¢อ§ÅÐครมีเนืéอหาอย่า§äร - ชอบÅÐครµอนäหน¢อ§เพื่อนบ้า§ - การจัดอ§ค »รÐกอบÀาพดีäหม เ»šนอย่า§äร - จØดäหนที่ทำãห้ÀาพสวยáÅÐสื่อความหมายชัดเจน - ¶้าสามาร¶»รับ»รاäด้ควรáก้䢵ร§äหนบ้า§ เ»šนµ้น

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

»รÐเมิน¼Å - นักเรียนเ¢้าãจกรÐบวนการสามÀาพ áÅÐสามาร¶สร้า§âคร§เรื่อ§äด้ - นักเรียนสามาร¶จัดอ§ค »รÐกอบÀาพäด้ - นักเรียนáสด§ความคิดเหçนµ่อการáสด§¢อ§เพื่อน ทั駢้อดีáÅТ้อควร»รับáก้ áÅÐสามาร¶นำมา»รับãช้ ãนÅÐครäด้

109

สรØ»กิจกรรมสามÀาพ การสร้า§©ากÅÐคร¢Öนé มา 3 ©าก เพือ่ เ»šนการเรียนรูเ้ กีย่ วกับการสือ่ สารเนือé หาสารÐ ¢อ§เรื่อ§เพื่อãห้คนดูเ¢้าãจäด้§่าย âดยยÖดหÅักการดำเนินเรื่อ§ 3 »รÐการ คือ มีจØดเริ่มเรื่อ§ จØด¢ัดáย้§ áÅÐจØดคÅี่คÅายหรือจØดจบ¢อ§เรื่อ§ «Ö่§จØด¢ัดáย้§หรือจØดหักเห¢อ§เรื่อ§เ»šน จØดสØดยอด¢อ§เรื่อ§ áÅжือเ»šนเอกÅักɳ ¢อ§บทÅÐคร บทวรร³คดีที่ทำãห้เรื่อ§มีความ น่าสนãจ น่าµิดµาม หาก¼ู้áสด§สามาร¶สื่อสารÀาพทัé§ 3 äด้ชัดเจนáÅ้ว คนดูกçสามาร¶ µอบคำ¶ามäด้ว่า ãคร ทำอÐäร ที่ äหน áÅÐเกิด¼ÅอÐäร áµ่รÐหว่า§นัéนµ้อ§มีรายÅÐเอียดที่ สมเหµØสม¼Åว่าทำäมเหµØการ³ ¶Ö§เ»šนเช่นนัéน เรื่อ§จÐสมบูร³ มากยิ่§¢Öéน

จØดเริ่มµ้น (Start)

จØด¢ัดáย§้ (Conflict)

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

เหµØ¼Å

110

Story

จØดจบ (Stop) เหµØ¼Å

1 ไข่ปัญห 1

กิจกรรม

ที่

า

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียนäด้รู้จักวิ¸ีการรÐดมความคิดเกี่ยวกับการหา»รÐเดçนเพื่อทำÅÐคร สÐท้อน»˜Þหา กรÐดาÉ»รู ¿, »ากกาเคมี

¢ัéนµอนกิจกรรม หÅั§จากทีห่ า»รÐเดçนáÅÐช่วยกันทำการสำรวจสินค้ายอดนิยม»รÐจำâร§เรียนäด้áÅ้ว ¢ัéนµอนµ่อä»จÐมาหาวิ¸ีการทำ»รÐเดçน เÅือกสิ่§ที่µ้อ§การãห้มี ãนÅÐคร 1. áจกกรÐดาÉ»รู ¿ãห้นักเรียน 1 á¼่น 2. ãห้นักเรียนเ¢ียนรู»ä¢่ŧãนกรÐดาÉ 3 ãบ áÅ้วãส่หมายเÅ¢กำกับ - ãนä¢่ ãบที่ 1 ãห้นักเรียนช่วยกันรÐดมความคิดเ¢ียนสาเหµØ¢อ§การãช้สินค้า ãห้äด้มากทีส่ ดØ - ãนä¢่ ãบที่ 2 ãห้นักเรียนรÐดมความคิดเ¢ียน»˜Þหา¢อ§การãช้สินค้านัéน æ - ãนä¢่ ãบที่ 3 ãห้นักเรียนรÐดมความคิดเ¢ียนวิ¸ีáก้หรือทา§ออก¢อ§»˜Þหานัéน 3. ãห้นักเรียนช่วยกันเÅือก»รÐเดçนãนä¢่áµ่ÅÐãบทัé§สาเหµØ »˜Þหา ทา§ออกมา 1 อย่า§ที่คิดว่าน่าสนãจáÅÐเ»šนเรื่อ§จริ§ 4. นำเรื่อ§ãนä¢่มาทำเ»šน»รÐเดçนÅÐครสÐท้อน»˜Þหา

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

อØ»กร³

111

ที่ จิ กรรม

ก

2 1 า ห ญ ั ป ้อน

ท

ะ ละครส

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้นักเรียนäด้รู้จักการสร้า§ÅÐครที่สอดáทรก»รÐเดçน»˜Þหาเ»šนáก่นความคิด หÅัก¢อ§เรือ่ § ãนทีน่ นéี ำเสนอ»รÐเดçนกรÐáสâ¦É³าทีม่ ¼ี ŵ่อพĵิกรรมการบริâÀค¢อ§วัยรØน่

112

¢ัéนµอนกิจกรรม ¢ัéนµอนที่ 1 สร้า§เรื่อ§ เมื่อäด้»รÐเดçนจากกิจกรรมä¢่»˜ÞหาáÅ้ว ãห้นักเรียนร่วมกันสร้า§âคร§เรื่อ§ด้วย กิจกรรมสามÀาพ (หรือจÐทำเ»šนÅÐครเÅยกç äด้ áµ่µ้อ§มี 3 »รÐเดçนที่เÅือกมาจากä¢่ »˜Þหาด้วย) Àาพที่ 1 เ»šนÀาพสาเหµØที่นักเรียนบริâÀคสินค้านัéนæ âดยมีอิท¸ิพÅมาจากสื่อáÅÐ â¦É³า Àาพที่ 2 เ»šนÀาพ¼ÅกรÐทบ¢อ§การบริâÀคµามสื่อâ¦É³า Àาพที่ 3 เ»šนÀาพจบ เ»šนทา§ออกที่น่าสนãจáÅÐสามาร¶ทำäด้จริ§ ¢ัéนµอนที่ 2 สร้า§ÅÐคร เมือ่ นักเรียนäด้âคร§เรือ่ § คือ มีจดØ เริม่ µ้น จØด¢ัดáย้§ áÅÐจØดจบ เ»šนÀาพนิ§่ จากกิจกรรม สามÀาพáÅ้ว ãห้นกั เรียนเชือ่ มร้อยâคร§เรือ่ §ãห้กÅายเ»šนÅÐคร áÅÐเพิม่ รายÅÐเอียด เหµØ¼Å หรือที่มาที่ ä»เพื่อãห้เนืéอเรื่อ§สมบูร³ มากยิ่§¢Öéน เช่น เพิ่มเรื่อ§ราวเพื่อãห้เหçนเหµØ¼Å¢อ§การ บริ âÀคสินค้ามากยิ่§¢Öéน รวม¶Ö§เพิ่มเµิมเทคนิคµ่า§ æ µามที่ äด้เรียนรู้มา เพื่อสร้า§ ÅÐครãห้สมบูร³ มากยิ่§¢Öéน ¢ัéนµอนที่ 3 ½ƒก«้อมการáสด§ เมื่อäด้ÅÐครที่สมบูร³ áÅ้ว ãห้นักเรียน½ƒก«้อมÅÐครµÅอดทัé§เรื่อ§ âดยมี¼ู้นำคอย ãห้ความช่วยเหÅือ คำáนÐนำเพิ่มเµิมเทคนิคทา§ÅÐครเพื่อเพิ่มสีสันãห้ÅÐครมาก¢Öéน ãนการ«้อมÅÐครนัéน มีวิ¸ีการ«้อม 2 áบบ คือ 1. «้อมãหÞ่µÅอดทัé§เรื่อ§ เพื่อดูÀาพรวมáÅÐáก้ä¢เพิ่มเµิม

2. «้อมย่อยทีÅЩาก เพื่อŧรายÅÐเอียดãห้ÅÐครมีความชัดเจนสมบูร³ ยิ่§¢Öéน ¢ัéนµอนที่ 4 áสด§ÅÐคร »รÐเมิน¼Å นักเรียนสามาร¶สร้า§âคร§เรื่อ§ กำหนดµัวÅÐคร áÅÐãช้เรื่อ§อ§ค »รÐกอบÀาพ รวม¶Ö§ãช้เรื่อ§ราวที่ äด้เรียนรู้มาทำÅÐครäด้ นักเรียนสามาร¶สื่อสารáÅÐนำเสนอáก่น¢อ§ เรื่อ§ãห้¼ู้อื่นเ¢้าãจäด้ หÅั§จากที่ äด้ÅÐคร 1 เรื่อ§áÅ้ว ¼ู้นำควรชีéáจ§ãห้นักเรียนรู้จักบทบาทหน้าที่ ความรับ¼ิดชอบãน½†ายµ่า§æ ¢อ§การ¼ÅิµÅÐคร เพื่อ½ƒกความรับ¼ิดชอบáÅÐการทำ§าน ร่วมกับ¼ู้อื่น ãห้นกั เรียนช่วยกันรÐดม§าน½†ายµ่า§æ ทีเ่ กีย่ ว¢้อ§กับการทำÅÐคร น่าจÐมี½า† ยãดบ้า§ เช่น - ¼ู้กำกับ ทำหน้าที่กำกับáÅÐดูÀาพรวม¢อ§นักáสด§ - นักáสด§ ทำหน้าที่áสด§ÅÐคร - ½†ายเสืéอ¼้า/หน้า/¼ม ทำหน้าที่จัดหาเสืéอ¼้า áµ่§หน้า áÅÐออกáบบทร§¼ม - ½†าย©าก ทำหน้าที่ออกáบบ©าก - ½†ายอØ»กร³ »รÐกอบ©าก ทำหน้าที่ออกáบบáÅÐจัดหาอØ»กร³ »รÐกอบ©าก - ½†ายพืéนที่เวที ทำหน้าที่ดูáÅความเรียบร้อยบนเวทีก่อนáสด§áÅÐกำกับเวที - ½†ายเทคนิค ทำหน้าที่ดูáÅเรื่อ§áส§ สี เสีย§ ãนที่นีéáบ่§ÀารÐหน้าที่µามความสนãจáÅÐสมัครãจ¢อ§นักเรียน «Ö่§ 1 คนสามาร¶ รับ¼ิดชอบäด้หÅายµำáหน่§หากมีความสนãจ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

áนÐนำ

113

“หลักสูตรกิจกรรม พัฒนาครูแกนนำ”

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

เพือ่ ãห้ครูเกิดความเ¢้าãจãน»รÐเดçนเนือé หาการสร้า§สØ¢ÀาวÐãนเยาวชน áÅÐการµิดµาม สนับสนØนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เรื่อ§สื่ ออย่า§รู้เท่าทันสำหรั บเยาวชนãนâร§เรียน รวม¶Ö§พั²นาä»สู่การสนับสนØน ¼Åักดันãห้เกิดการดำเนินกิจกรรมเท่าทันสื่อãนâร§เรียน âคร§สร้า§หÅักสูµรกิจกรรมคسครูรู้ทันสื่อ »รÐกอบด้วย 5 หน่วยการÈÖกÉา áÅÐ 8 กิจกรรมการเรียนรู้

116

กิจกรรมการเรียนรู้

วัต¶ุประสงค์

1. นิยามâ¦É³า

เ พื่ อ µ ร ว จ ส อ บ ค ว า ม เ¢้ า ã จ ความหมาย¢อ§คำว่าâ¦É³า

2. บ้านãน½˜น

เพื่ อ ชีé ãห้ เ หç น ¶Ö § บทบาท¢อ§ µนเอ§ãน°านмู้ บ ริ â ÀคÀายãµ้ สั§คมบริâÀคนิยม

3. µามกรÐáส

เพื่อชีé ãห้เหçน¶Ö§พĵิกรรมการãช้ ชีวิµ¢อ§วัยรØ่นท่ามกÅา§กรÐáส ความนิยมµ่า§æ

รู้ทันคน

4. กÅäกการรับรู้สื่อ

เพื่อãห้เ¢้าãจ¶Ö§การรับรู้สื่อÀายãน ร่า§กาย áÅÐเพือ่ เกิดความµรÐหนัก ãนการรับรู้สื่อจากÀายนอก

รู้ทันสื่อ

5. á¿นพัน¸ Øáท้â¦É³า

เพื่อชีé ãห้เหçนว่ากÅยØท¸ ทา§â¦É³า สามาร¶เ¢้ามามีอิท¸ิพŵ่อµัวเรา âดยการสร้า§ความจดจำ

6. กรÐบวนการ¼Åิµâ¦É³า

เพื่อเรียนรู้การ¼Åิµâ¦É³าอย่า§ §่าย อันนำä»สู่ความสามาร¶ãน การคิ ด วิ เ คราÐห ก ÅยØ ท ¸ ท า§ â¦É³าที่พบเหçนäด้ ãน»˜จจØบัน

7. วิเคราÐห สื่อ

½ƒ ก วิ เ คราÐห / วิ พ ากÉ / วิ จ าร³ â¦É³าãนนิ µ ยสารáÅÐทา§ Àาพยนµร â¦É³าหÅั§จากที่ äด้ รู้กÅยØท¸ µ่า§æ áÅ้ว

8. สâÅáกนมันส æ

เพื่อเ»šนคา¶า»‡อ§กันµน ½ƒกการ บริâÀคสื่ออย่า§มีวิจาร³Þา³

รู้ทันâÅก

รู้คิด

รู้ทา§áก้

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

หน่วย การเรียนรู้

117

ที่

ม กิจกรร

1 ษณา

โ¦

นิยาม

เวÅา 15 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เ»šนการµรวจสอบความเ¢้าãจความหมาย¢อ§คำว่าâ¦É³า µามความเ¢้าãจ¢อ§ ¼ูเ้ ¢้าร่วมกิจกรรม อØ»กร³

กรÐดาÉ A4, »ากกา, กรÐดาÉ»รู ¿

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม ãห้เ¢ียนความหมายคำว่าâ¦É³าµามความเ¢้าãจ áÅกเ»Åี่ยนความหมาย¢อ§คำว่า â¦É³าµามความเ¢้าãจ ¼ู้นำเ¢ียน¢ÖéนกรÐดาÉชาร µเพื่อเกçบäว้ดูอีกครัé§หÅั§จบกิจกรรม

118

ที่

กิจกรรม

2 ฝัน

บ้านãน

เวÅา 20 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อชีé ãห้เหçน¶Ö§บทบาท¢อ§µนเอ§ãน°านмู้บริâÀคÀายãµ้สั§คมบริâÀคนิยม อØ»กร³

กรÐดาÉ»รู ¿, »ากกาเคมี, สีชอÅ ก

¢ัéนµอนกิจกรรม ãห้ค³ Ø ครูáบ่§กÅØม่ กÅØม่ ÅÐ 5-6 คน áÅÐãห้ชว่ ยกันวาดรู»บ้าน 1 หÅั§ âดยจÐมีกหี่ อ้ § กç äด้ มีเ¿อร นิเจอร ¢อ§µกáµ่§เท่าäหร่กç äด้ หÅั§จากนัéนออกมานำเสนอบ้าน¢อ§กÅØ่มµัวเอ§ พร้อมทั§é บอกจØดเด่นทีส่ Øด¢อ§บ้านว่าคืออÐäร áÅÐãห้Åอ§เทียบบ้านáÅÐáÅกเ»Åี่ยนกันดูวา่ มี อÐäรหรือส่วนäหนบ้า§ที่เหมือนกัน พอäด้¢้อสรØ»¼ู้นำสรØ»กิจกรรมáÅÐความหมาย¢อ§คำว่า “สั§คมบริâÀคนิยม” ชาร µสรØ»เรื่อ§ สั§คมบริâÀคนิยม สั§คมบริâÀคนิยม»รÐกอบด้วย ¼ู้¼ÅิµáÅмู้บริâÀค ¼ูบ้ ริâÀค

¼ู¼้ Åิµ

เ»šนµัวกรеØน้ ความอยาก¢อ§¼ูบ้ ริâÀค

พĵิกรรมการบริâÀค¢อ§คนยØคนีéเµçมä»ด้วย “ความอยาก” เ»šนáร§¢ับÀายãนจิµãจ áÅÐมี “สื่อâ¦É³า” «Ö่§¶ือเ»šนเครื่อ§มือสำคัÞãนยØคบริ âÀคนิยมที่คอยกรеØ้นเร้าãห้เกิด ความอยากรู้ อยากÅอ§ áÅÐอยากäด้ จนเกิดเ»šนพĵิกรรมการจับจ่าย«ืéอหาสินค้าเพื่อãห้ äด้มาครอบครอ§ãนที่สØด

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

â¦É³า

119

3 ตามกระแส

กิจกรรมที่

เวÅา 20 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อชีé ãห้เหçน¶Ö§พĵิกรรมการãช้ชีวิµ¢อ§วัยรØ่นท่ามกÅา§กรÐáสความนิยมµ่า§æ

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม ãห้คسครูเÅือกนักเรียน 2 คน คนáรก คือคนที่เรารู้สÖกäว้ ãจ คนที่ 2 คือคนที่ เรารูส้ กÖ »ÅอดÀัย หÅั§จากนันé ãห้เดินä»รอบæ ห้อ§ âดยมีกµิกาว่า µ้อ§äม่ ãห้คนทีเ่ ราเดินµาม รู้µัวáÅе้อ§เดินáบบรู» 3 เหÅี่ยมด้านเท่า

120

สรØ»กิจกรรม ¼ู้นำµัé§คำ¶ามชวนáÅกเ»Åี่ยน µอนที่µ้อ§เดินµาม 2 คนรู้สÖกอย่า§äรบ้า§ áÅÐ รÐหว่า§ทีเ่ ดินµามäด้Åอ§สั§เกµบ้า§äหมว่ามี ãครµามเราอยูห่ รือเ»Å่า หÅั§จากนันé วิทยากรสรØ» กิจกรรมเรื่อ§กรÐáส มีที่มาอย่า§äรáÅÐมีกี่»รÐเÀท µัวอย่า§สรØ»เรื่อ§กรÐáส กรÐáสมี 4 »รÐเÀท คือ สร้า§ สวน ร่วม จม สร้า§กรÐáส คือ สิ่§ที่คนหรือกÅØ่มãดกÅØ่มหนÖ่§สร้า§¢Öéนมาเพื่อãห้มคี นทำµาม อาจจÐ เกิดจากความäม่µัé§ãจหรือจ§ãจãห้เกิด¢Öéนกç äด้ สวนกรÐáส คือ คนส่วนน้อยที่ äม่ทำµามคนส่วนãหÞ่áÅÐมักมีáนวเ»šน¢อ§µัวเอ§ ร่วมกรÐáส คือ คนที่รับรู้ทØกกรÐáสที่เกิด¢Öéน áµ่จÐสนãจหรือเÅือกทำµามกรÐáสที่ µนคิดว่ามี»รÐâยชน สำหรับµนเอ§เท่านัéน จมกรÐáส คือ คนที่ทำµามทØกกรÐáสที่เกิด¢Öéนâดยäม่คำนÖ§¶Ö§âทÉหรือ»รÐâยชน ที่ เกิด¢Öéน ทำµามเพราÐว่า “ทันสมัย” เท่านัéนเอ§

กิจกรรม

4

กลไกกา ที่ รรับรู้สื่อ

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อãห้เ¢้าãจ¶Ö§การรับรู้สื่อÀายãนร่า§กาย áÅÐเพื่อเกิดความµรÐหนักãนการรับรู้สื่อ จากÀายนอก

สรØ»กิจกรรม â¦É³าãช้วิ¸ีหÅากหÅายãนการกรеØ้นความรู้สÖก¢อ§คน¼่าน»รÐสาทสัม¼ัสทัé§ 5 «Ö่§µัวที่ควบคØมÀายãนคือ จิµ หรือที่เรียกว่า จิµกำหนด จÖ§ทำãห้เราเกิดความรู้สÖก áÅÐ เมื่อเราäด้ดูâ¦É³า«éำบ่อยæ กçจÐทำãห้เราจดจำäด้ ãนที่สØด áÅÐส่§¼Åµ่อการเ»Åี่ยนá»Å§ พĵิกรรมãนที่สØด

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม จากกิจกรรมนีéมีเรื่อ§¢อ§»รÐสาทสัม¼ัสทัé§ 5 เ¢้ามาเกี่ยว¢้อ§ äด้áก่ การดู การ¿˜§ การกิน การสัม¼ัสâดยãช้รา่ §กาย การดม «Ö§่ มีอ»Ø กร³ ท่ี ãช้ ãนการทดสอบ»รÐสาทสัม¼ัสทั§é 5 ดั§นีé รู»Àาพคน ชาย/หÞิ§ รู»Àาพอาหารน่ารับ»รÐทาน (ดู) เพŧที่ ãห้อารม³ ที่µ่า§กัน สนØก/เÈร้า (¿˜§) กÅิ่นที่ ãห้ความรู้สÖกáµกµ่า§ หอม/เหมçน (ดม) วัµ¶Øที่มีÅักɳÐáµกµ่า§ นิ่ม/เ»‚ยก (สัม¼ัส) ¢อ§กินที่มีรสชาµิáµกµ่า§ อร่อย (¢นม»˜§)/เคçม (นéำเกÅือ) (ชิม) รู»Àาพ พร้อมทัé§มีเพŧä»พร้อมæ กัน (ดู+¿˜§) ãนการทดสอบáµ่ÅÐครัé§หÅั§จากที่ทำáÅ้ว ãห้คسครูจดบันทÖกความรู้สÖกäว้ เช่น ¿˜§เพŧáÅ้วรู้สÖกอย่า§äร หÅั§จากทดสอบหมดทัé§ 6 ครัé§áÅ้ว นำความรู้สÖกที่ทำä»áÅ้วมา áÅกเ»Åี่ยนพูดคØย

121

ี่

มท กิจกรร

5 า ณ ษ ¦ โ ้ ท

ุ์แ

ันธ พ น แ¿

เวÅา 20 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อชีé ãห้เหçนว่ากÅยØท¸ ทา§â¦É³าสามาร¶เ¢้ามามีอิท¸ิพŵ่อµัวเราâดยการสร้า§ ความจดจำ อØ»กร³

รู»Àาพดารา, สâÅáกนหรือคำ¢วัÞâ¦É³าที่µิดหู

¢ัéนµอนกิจกรรม วิทยากรจÐมีคำ¶ามเกี่ยวกับâ¦É³า»รÐมา³ 5 ¢้อ áÅÐãห้คسครูเ¢ียนคำµอบŧ บนกรÐดาÉ µัวอย่า§คำ¶าม 1. รสชาµิ¢อ§คนรØ่นãหม่ เ»šนสâÅáกนหรือคำ¢วัÞ»รÐจำâ¦É³าãด 2. มีรู»ดารา»รÐกอบáÅ้ว¶ามว่าเ»šนพรีเ«นเµอร â¦É³าãด 3. เสีย§¢้อความจากâ¦É³าว่าเ»šนâ¦É³าãด

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

สรØ»กิจกรรม จากกิจกรรมจÐเหçนäด้ว่าâ¦É³าãช้กÅยØท¸ µ่า§æãนการทำãห้เราสนãจáÅÐอยาก «ืéอสินค้า

122

µัวอย่า§กÅยØท¸ ที่ ãช้ ãนการâ¦É³า 1. การãช้บØคคÅที่มีชื่อเสีย§เพื่อเ»šนµัวáทน¢อ§สินค้า สาเหµØที่เÅือกãช้บØคคÅที่มี ชื่อเสีย§ เพราЧ่ายµ่อการâน้มน้าวáÅÐจดจำสินค้าäด้§่าย 2. คำ¢วัÞâ¦É³า เ»šน¢้อความสันé æ บอกสรรพคسหรือÅักɳÐบา§อย่า§¢อ§สินค้า เ»šน¢้อความที่§่ายµ่อการจดจำ 3. เพÈ เ»šนกÅยØท¸ ที่นิยมãช้กันมากเพราÐทำäด้§่าย เพีย§áค่ ãห้¼ู้áสด§áµ่§กาย ด้วยเสืéอ¼้าน้อยชิéน หรือáสด§ãนÅักɳÐยั่วยวน กçสามาร¶ทำãห้¼ู้ชมจดจำสินค้าäด้เช่นกัน 4. การส่§เสริมการ¢าย เ»šนอีกวิ¸หี นÖ§่ ทีน่ ยิ มãช้กนั มาก ทั§é การÅด/áÅก/áจก/á¶ม/ ส่§ชิéนส่วนชิ§âชค เพราÐเ»šนวิ¸ีที่ทำäด้§่าย ŧทØนน้อย áµ่äด้¼Åµอบáทนมาก เ»šนµ้น

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

áÅกเ»Åี่ยนหÅั§จบกิจกรรม ãห้คسครูÅอ§ยกµัวอย่า§â¦É³าáÅÐÅอ§บอกว่าãช้กÅยØท¸ อÐäรบ้า§áÅกเ»Åี่ยนกัน

123

6 กระบวนการ

กิจกรรมที่

ผลิตโ¦ษณา

เวÅา 30 นาที วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อเรียนรู้การ¼Åิµâ¦É³าอย่า§§่ายอันนำä»สู่ความสามาร¶ãนการคิดวิเคราÐห กÅยØท¸ ทา§â¦É³าที่พบเหçนäด้ ãน»˜จจØบัน อØ»กร³

กรÐดาÉ»รู ¿, »ากกาเคมี

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

¢ัéนµอนกิจกรรม หÅั§จากที่ äด้รู้เกี่ยวกับâ¦É³าáÅ้วว่าãช้กÅยØท¸ อÐäรบ้า§ãนการâ¦É³า ãนกิจกรรม นีéคسครูจÐäด้Åอ§¼Åิµâ¦É³าด้วยµัวเอ§ เริ่มจากãห้คسครูช่วยกันรÐดมจØดอ่อน¢อ§คนãห้äด้ มากที่สØด หÅั§จากนัéนกçเÅือก 1 ¢้อ เพื่อนำมาเ»šน¼ÅิµÀั³±Š ãนการâ¦É³า áÅ้ว½ƒก«้อม หÅั§จากนัéนกçนำเสนอ

124

กิจกรรม

7 ์สื่อ

ที่

วิเคราะห

(โ¦ษณา และภาพ ทางนิตยสาร ยนตร์โ¦ ษณา)

วัµ¶Ø»รÐส§ค เพือ่ ãห้นกั เรียน½ƒกวิเคราÐห /วิพากÉ /วิจาร³ â¦É³าãนนิµยสารáÅÐทา§Àาพยนµร â¦É³า อØ»กร³

นิµยสารµ่า§æ, Àาพยนµร â¦É³า

¢ัéนµอนกิจกรรม ãห้คسครูÅอ§ดูÀาพâ¦É³าทา§นิµยสาร áÅ้วÅอ§วิเคราÐห ว่าâ¦É³าãช้กÅยØท¸ อÐäรบ้า§ áÅÐÅอ§ดูÀาพยนµร â¦É³าว่ามีกÅยØท¸ อÐäรบ้า§ หÅั§จากนัéนÅอ§วิเคราÐห µาม 5 คำ¶ามเพื่อการเท่าทันสื่อ คือ 1. ãครเ»šน¼ู้สร้า§สื่อ (สาร) นีé¢Öéนมา 2. สื่อ (สาร) นีé ãช้เทคนิคอÐäรดÖ§ดูดความสนãจ¢อ§เรา 3. คนอื่นที่ äด้รับสื่อ (สาร) นีéµีความเหมือนหรือµ่า§จากเราหรือäม่ อย่า§äร 4. สื่อ (สาร) นีé ὧคسค่า ทัÈนคµิ หรือมØมมอ§อÐäร อย่า§äร 5. ทำäมสื่อ (สาร) นีéจÖ§¶ูกส่§มา¶Ö§เรา

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

«Ö่§ 5 คำ¶ามเพื่อการเท่าทันสื่อนัéนเ»šนหÅักสำคัÞãนการวิเคราÐห สื่อ เพราж้า เราสามาร¶อ่านสื่อออกว่าเ»šนอย่า§äร กçเท่ากับเรามีÀูมิคØ้มกันเพิ่มมาก¢Öéน

125

ที่

ม กิจกรร

8 มันส์

น ก แ ล โ ส

วัµ¶Ø»รÐส§ค เพื่อ½ƒกการเ»šน¼ู้บริâÀคอย่า§มีวิจาร³Þา³ ¢ัéนµอนกิจกรรม 1. เ¢ียนวิ¸ีการ»‡อ§กันµนเอ§จากสื่อµ่า§æ อย่า§äรäด้บ้า§ 2. เÅือกวิ¸ีการที่ดีที่สØดáÅÐสามาร¶ทำäด้จริ§ 3. นำมาสร้า§สรรค เพื่อãห้µิดหูáÅÐจำäด้ อาจมีการáสด§ท่าทา§»รÐกอบเพื่อ ความสนØกสนานหรือเพิ่มสีสันãห้กับกิจกรรม กิจกรรมพั²นาครูáกนนำนีéมี âคร§หÅักสูµรเดียวกับการทำกับนักเรียน áµ่µัดมา เพีย§ 8 กิจกรรม จาก 10 กิจกรรม เพื่อãห้เหçนâคร§สร้า§âดยรวม¢อ§หÅักสูµรกิจกรรม รู้ทันสื่อ µัวอย่า§สâÅáกน 1. รับสื่ออย่า§รู้คิด ãช้ชีวิµอย่า§รู้ค่า 2. ดูâ¦É³าµ้อ§หยØดคิด ยับยัé§จิµคิดก่อนãช้ 3. คนรØ่นãหม่ ãช้áµ่พอเพีย§ “เราจÐจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อการเท่าทันสื่อ âดยบูร³าการกับหÅักสูµรäด้อย่า§äร” µัวอย่า§ การบูร³าการกับหÅักสูµรวิชาÀาÉาäทย วิชาการพูดµ่อที»่ รÐชØมชน

วัยมันส์ เท่าทันสื่อ

วิชามอ§â¦É³าอย่า§วรร³กรรม

126

ÀาÉาäทย วิชาเท่าทันสือ่

การâ¦É³าáÅÐการ»รÐชาสัมพัน¸ วิชารับสารอย่า§มีวจิ าร³Þา³

«Ö§่ คسครูสามาร¶นำä»บูร³าการกับกÅØม่ สารÐการเรียนรูท้ §ัé 8 กÅ่มØ สารÐการเรียนรู้ หรือกิจกรรมพั²นานักเรียนäด้µามความเหมาÐสม

คณะทำงานโครงการวัยมันส์เท่าทันสื่อ กลุ่มละครมะขามป้อม

อุษณา ผู้ประสา ลีลาวศิน (นา) นงานโค รงการ สุธารัตน ์ ส หัวหน้าฝ ินนอง (ต้อม) ่ายกิจกรร ม พฤหัส พหลกุลบุตร (ก๋วย) หัวหน้าโครงการ

) จังหวัด (ฝน ภัทรภร เกิด ระบวนการ วิทยากรก เมธี ประทุมทา (เบส) วิทยากรกระบวนการ

น์ (ร่ม) สงชัยวัฒ ร แ า ้ เล า ุ ณ ฉัตรวร ข้อมูลและวิชาก ฝ่าย ขนิษฐา ธรรมปัญญา (กุ๊กไก่) ผู้ช่วยวิทยากร

กฤดิกูล จันทร์เรือง (โก๋) ผู้ช่วยวิทยากร

(เต้) รินสูงเนิน พรชัย ยวิทยากร ผู้ช่ว

พลัฎฐ์ สังข บันทึกภาพกกร (อิฐ) ิจกรรม

บรรณานุกรม กาÞจนา áก้วเทพ áÅÐค³Ð. สือ่ เพือ่ ชØมชน : การ»รÐมวÅอ§ค ความรู.้ กรاเทพÏ: สำนัก§าน กอ§ทØนสนับสนØนการวิจัย, 2543. ¢้อมูÅจากหนั§สือ การพั²นาอ§ค ความรู้ การเท่าทันสื่อ Media literacy คู่มือการสอนการเรียนรู้สื่อ Media education อ§ค การÈÖกÉาวิทยาÈาสµร áÅÐวั²น¸รรม áห่§สห»รÐชาชาµิ บØÞเกืéอ ควรหาเวช. คู่มือ¼ÅิµรายการวิทยØกรÐจายเสีย§. กรاเทพÏ: ÀาควิชาเทคâนâÅยี ทา§การÈÖกÉา ค³ÐÈÖกÉาÈาสµร มหาวิทยาÅัยÈรีนครินทรวิâร², 2539. »รมÐ สµÐเวทิน. การสือ่ สารมวÅชน : กรÐบวนการáÅÐทÄÉ®ี. กรاเทพÏ: ค³ÐนิเทÈÈาสµร จØÌาŧกร³ มหาวิทยาÅัย, 2544. ÈØÀรัÈมิì °ิµิกØÅเจริÞ. ทÄÉ®ีการสื่อสาร. กรاเทพÏ: Àาควิชาการสื่อสารมวÅชน ค³Ð มนØÉยÈาสµร มหาวิทยาÅัยรามคำáห§, 2544. . เอกสารการสอนชØดวิชาการจัดรายการวิทยØกรÐจายเสีย§ หน่วยที่ 1-7. กรاเทพÏ: สา¢าวิชานิเทÈÈาสµร มหาวิทยาÅัยสØâ¢ทัย¸รรมา¸ิราช, 2534.