รายงานการศึกษาโครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและการออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด กรณีศึกษาเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

รายงานการศึกษาโครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและการออกแบบ ชุมชนเมืองชาญฉลาด กรณีศึกษาเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

โดย นางสาวณัฏฐิคุณ นายภาคย์ นางสาววิภาดา นายนรินทร์

ทัฬหะวาสน์ คงนคร แสนตรี ศรีมงคล

รหัสประจำตัวนักศึกษา 58051202 รหัสประจำตัวนักศึกษา 58051204 รหัสประจำตัวนักศึกษา 58051213 รหัสประจำตัวนักศึกษา 58051217

รายวิชา 264 417 ปฏิบัติการออกแบบชุมชนเมือง 2 ( Urban Design Studio II ) ภาคการศึกษาต้น ปีการศึกษา 2559 สาขาวิชาการออกแบบชุมชนเมือง ภาควิชาการออกแบบและวางผังชุมชนเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

ก

บทคัดย่อ หัวข้อศึกษา โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ชื่อนักศึกษา นางสาวณัฏฐิคุณ ทัฬหะวาสน์ รหัสประจำตัวนักศึกษา 58051202 นายภาคย์ คงนคร รหัสประจำตัวนักศึกษา 58051204 นางสาววิภาดา แสนตรี รหัสประจำตัวนักศึกษา 58051213 นายนรินทร์ ศรีมงคล รหัสประจำตัวนักศึกษา 58051217 สาขาวิชาการออกแบบชุมชนเมือง ภาควิชา การออกแบบและวางผังชุมชนเมือง ปีการศึกษา 2559 วิสัยทัศน์การพัฒนาเมืองร้อยเอ็ด “พัฒนาสังคมและเศรษฐกิจให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมพื้นที่ เมืองให้มีความกระชับ พร้อมก้าวทันเทคโนโลยี” โครงการออกแบบและพัฒนาพื้นที่ในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด เป็นหนึ่งในโครงการ วางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองอย่างชาญฉลาด พืน้ ที่เมืองร้อยเอ็ด มีจุดเด่นคือบึงพลาญชัย และสวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ เป็นสวนสาธารณะอยู่ใจกลางเมือง การรวมกลุ่มของอาคาร ย่านกิจกรรม และศาสนสถาน กระจุกตัวอยู่ใจกลางเมือง ถูกโอบล้อมด้วยคลองคูเมืองเก่า แวดล้อมด้วยพื้นที่ประวัติศาสตร์ วิถีชีวิตและวัฒนธรรม ซึ่งตัวพื้นที่อยู่ในรัศมีระยะใกล้ที่เอื้อต่อการเดินทาง มีทรัพยากรป่าไม้และแหล่งน้ำ กระจายอยู่โดยรอบ ในปริมาณที่เหมาะสม เมื่อเทียบกับขนาดของกิจกรรมอื่นของเมือง แต่ด้วยสภาพพืน้ ที่ใน ปัจจุบันยังขาดระบบการจัดการที่ดีจึงทำให้ทรัพยากรธรรมชาติไม่ได้รับการดูแลอย่างเต็มประสิทธิภาพ ขาด การเชื่อมโยงของกลุ่มกิจกรรมเข้าด้วยกัน บางพื้นที่ยงั มีปัญหาเรื่องเส้นทางการเข้าถึง ด้วยลักษณะทางภูมิศาสตร์ของเมืองทีเ่ อื้อต่อการเดินทางในระยะสั้นควรส่งเสริมการเดินทางที่เป็น มิตรต่อสิ่งแวดล้อม ทั้งการเดินเท้า ปั่นจักรยาน และส่งเสริมระบบขนส่งมวลชนสาธารณะ ขาดการสนับสนุน ด้านพลังงานทางเลือก การนำเทคโนโลยีมาใช้ให้เกิดประสิทธิภาพ โดยปัจจัยข้างต้นผู้ศึกษาจึงเห็นถึง ความสำคัญในการศึกษาเพื่อออกแบบและพัฒนาพื้นที่ให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น โดยมีการเก็บรวบรวมข้อมูลทางด้าน กายภาพ เศรษฐกิจ สังคม ประชากร และโครงสร้างของเมือง นำมาผ่านการวิเคราะห์ตามหลักการและความ เหมาะสม เพื่อสังเคราะห์ข้อมูล หาวิสัยทัศน์และแนวทางในการออกแบบรวมทั้งวางผังพื้นที่ให้ถูกต้องและ เหมาะสม นำเสนอให้เกิดการพัฒนาในกระบวนการต่อไป การออกแบบและพัฒนาพื้นที่ในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ควรพัฒนาโดยคงไว้ซึ่งรูปแบบภูมิศาสตร์ และสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติเป็นสำคัญ เพิ่มเติมพื้นที่สาธารณะเชื่อมโยงรูปแบบกิจกรรมที่เกิดขึ้นในชุมชน ส่งเสริมการคมนาคม สังคม เศรษฐกิจ และพัฒนาที่ทันเทคโนโลยีแต่ยังคงไว้ด้วยเอกลักษณ์วิถีพุทธ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559

ข

คำนำ โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด จังหวัด ร้อยเอ็ด เป็นการนำเสนอผลงานการปฏิบัติการออกแบบวางผังซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการศึกษารายวิชา 264 417 ปฏิบัติการออกแบบชุมชนเมือง 2 ( Urban Design Studio 2 ) การศึกษาพื้นที่ประกอบไปด้วย การศึกษารายละเอียดของพื้นที่ ทั้งในด้านประวัติความเป็นมา ด้าน กายภาพ ด้านเศรษฐกิจ ด้านสังคม และด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อนำมาใช้วิเคราะห์ในการออกแบบพื้นที่ จุดมุ่งหมาย คือการออกแบบพัฒนาปรับปรุง เพื่อส่งเสริมศักยภาพของพื้นที่ในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดให้มุ่งสู่การวางแผน สภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองอย่างชาญฉลาด โดยพื้นที่มีจุดเด่นคือบึงพลาญชัยและสวนสมเด็จพระ ศรีนครินทร์ ซึ่งเป็นสวนสาธารณะอยู่ใจกลางเมือง การรวมกลุ่มของอาคาร ย่านกิจกรรมและศาสนสถาน กระจุกตัวอยู่ใจกลางเมืองถูกโอบล้อมด้วยคลองคูเมืองเก่า อยู่ในรัศมีระยะใกล้ที่เอื้อต่อการเดินทาง ด้วยบริบท ทางภูมิศาสตร์ทำให้ส่งผลดีต่อการพัฒนาภูมิทัศน์ของเมืองให้เกิดความสมบูรณ์ ส่งเสริมการนำเทคโนโลยีที่ ทันสมัยมาจัดการทรัพยากรทางธรรมชาติให้มีประสิทธิภาพ ทำให้เมืองนำไปสู่การเติบโตอย่างชาญฉลาด อีกทั้ง ยังควบคู่ไปกับการพัฒนาด้านสังคม และเศรษฐกิจ ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนควบคู่ไปกับการฟื้นฟูพื้นที่ ให้สะดวกสบาย เข้าถึงง่าย ปลอดภัยเเละส่งเสริมรายได้ให้คนในพื้นที่ โดยอาศัยความร่วมมือทั้งภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชนในการมีส่วนร่วมดูแล รักษาทรัพยากรธรรมชาติในพืน้ ที่ จากการศึกษารายละเอียดสามารถได้ข้อมูลนำไปสู่กระบวนการออกแบบวางผังโครงการวางแผน สภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด ซึ่งเป็นการนำเสนอ ผลงานการปฏิบัติการออกแบบวางผัง เพื่อนำไปสู่แนวทางและรูปแบบการพัฒนาที่สามารถตอบสนองทุก องค์ประกอบได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพเพือ่ รองรับการพัฒนาในอนาคต

คณะผู้จัดทำ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559

ค

สารบัญ เรื่อง

หน้า

บทคัดย่อ

(ก)

คำนำ

(ข)

สารบัญ

(ค)

บทที่ 1 บทนำ 1.1 1.2 1.3

ความเป็นมาและความสำคัญของการศึกษา ความมุ่งหมายวัตถุประสงค์ และเป้าหมายของการศึกษา ของเขตของการศึกษา 1.3.1 ขอบเขตทางด้านพื้นที่ 1.3.2 ขอบเขตทางด้านเนื้อหา 1.4 กระบวนการศึกษา 1.5 วิธีการศึกษา 1.6 ข้อตกลงเบื้องต้นของการศึกษา 1.7 นิยามศัพท์ที่ใช้ในการศึกษา บทที่ 2 กรอบแนวคิดการพัฒนาเมืองและชุมชนอย่างชาญฉลาด 2.1 แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 2.2 แนวคิดและทฤษฏีการพัฒนาเมืองและชุมชนอย่างชาญฉลาด 2.3 กรณีศึกษาการพัฒนาเมืองและชุมชนอย่างชาญฉลาด 2.4 สรุปแนวทางการพัฒนาเมืองและชุมชนอย่างชาญฉลาด บทที่ 3 การศึกษาข้อมูลทั่วไปในระดับมหภาค 3.1

3.2

สภาพทั่วไปของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3.1.1 ภาพรวมในปัจจุบันและแนวโน้มการเติบโตของภูมิภาค 3.1.2 นโยบายและแผนพัฒนาที่เกี่ยวข้องของภูมิภาค สภาพทั่วไปจังหวัดร้อยเอ็ด 3.2.1 ที่ตั้งและขอบเขตการปกครอง 3.2.2 สภาพทั่วไปลักษณะทางสังคมและเศรษฐกิจ 3.2.3 ลักษณะทางกายภาพภูมิประเทศ ภูมิอากาศ แม่น้ำ ลำคลอง

1-1 1-1 1-2 1-2 1-4 1-4 1-4 1-5 1-5 2-1 2-9 2-30 2-47 3-1 3-1 3-2 3-4 3-4 3-4 3-6

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559

สารบัญ (ต่อ) 3.2.4 การใช้ประโยชน์ที่ดิน สาธารณูปโภค สาธารณูปการ 3.2.5 โครงข่ายการคมนาคม ทางบกทางอากาศ 3.2.6 แผนและการพัฒนาที่เกี่ยวข้อง 3.2.7 สรุปบทบาทของพื้นที่ศึกษาในระดับมหภาค บทที่ 4 การศึกษาสภาพทั่วไปของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 4.1

4.2

4.3

4.4

ที่ตั้งและสภาพทั่วไปของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 4.1.1 ตำแหน่งที่ตั้ง ขอบเขตการปกครอง และโครงสร้างการปกครอง 4.1.2 ประวัติความเป็นมาและพัฒนาการทางการตั้งถิ่นฐาน ลักษณะสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ 4.2.1 ลักษณะทางภูมิประเทศ 4.2.2 ธรณีวิทยา 4.2.3 ทรัพยากรป่าไม้ 4.2.4 ทรัพยากรน้ำ ลักษณะสภาพแวดล้อมทางกายภาพ 4.3.1 การใช้ประโยชน์ประเภทอาคาร 4.3.2 ความหนาแน่นอาคาร 4.3.3 รูปแบบอาคาร และอาคารที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ 4.3.4 สถานที่สำคัญระดับย่าน 4.3.5 พื้นที่เปิดโล่งและพื้นที่สีเขียว 4.3.6 มุมมองและทัศนียภาพ โครงสร้างพื้นฐาน 4.4.1 การคมนาคมขนส่ง 4.4.2 สาธารณูปโภค 1) ประปา 2) ไฟฟ้า โรงผลิตกระแสไฟฟ้าชีวมวล 3) ระบบบำบัดนํ้าเสีย 4) การกำจัดขยะมูลฝอย 4.4.3 สาธารณูปการ 1) บริการการศึกษา 2) บริการสาธารณสุข ศาสนาสถาน 3) การรักษาความปลอดภัย 4) สถานีขนส่งมวลชน

หน้า 3-7 3-8 3-8 3-9 4-1 4-1 4-2 4-4 4-4 4-4 4-4 4-4 4-5 4-5 4-6 4-6 4-8 4-9 4-9 4-11 4-11 4-12 4-12 4-12 4-13 4-13 4-13 4-13 4-14 4-14 4-14

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559

สารบัญ (ต่อ)

หน้า

5) ตลาด 6) อื่นๆ 4.5 สภาพสังคม เศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง 4.5.1 ลักษณะของประชากร 4.5.2 อาชีพ วิถีชีวิต 4.5.3 วัฒนธรรมและประเพณี 4.5.4 ฐานเศรษฐกิจของชุมชน 4.5.5 การท่องเที่ยว 4.5.6 หน่วยงานรัฐ องค์กรของภาคเอกชน ผู้นำชุมชนและ NGOs 4.6 กฎหมาย แผน และนโยบายของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 4.6.1 ผังเมืองรวมเมืองร้อยเอ็ด เทศบัญญัติควบคุมการก่อสร้าง ข้อกำหนดการควบคุมการจัดสรรที่ดิน และเทศบัญญัติอื่นๆ 4.6.2 แผน นโยบาย และโครงการพัฒนาเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 4.7 สรุปบทบาทของพื้นที่เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด บทที่ 5 การวิเคราะห์สภาพทั่วไปของพื้นที่ การวิเคราะห์ SWOT

4-15 4-15

5.1 5.2 5.3

5.4

5.5

การวิเคราะห์สภาพปัจจุบันของพืน้ ที่โครงการ ลักษณะเด่นของพืน้ ที่ (ข้อดีของพื้นที่) ปัญหาที่เกิดขึ้นในพื้นที่ 5.3.1 ปัญหาด้านกายภาพ 5.3.2 ปัญหาด้านสาธารณูปโภค สาธารณูปการ 5.3.3 ปัญหาด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 5.3.4 ปัญหาด้านเศรษฐกิจ 5.3.5 ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม การวิเคราะห์ด้วยวิธี SWOT 5.4.1 จุดแข็ง 5.4.2 จุดอ่อน 5.4.3 โอกาส 5.4.4 ภัยคุกคาม 5.4.5 สรุป SWOT กรอบแนวคิดและวิสัยทัศน์การพัฒนาเมืองอย่างชาญฉลาด เทศบาลเมือง ร้อยเอ็ด

4-15 4-15 4-16 4-16 4-16 4-17 4-18 4-19 4-19 4-21 4-24 5-1 5-3 5-4 5-4 5-6 5-7 5-8 5-9 5-11 5-11 5-11 5-11 5-11 5-11 5-12

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559

สารบัญ (ต่อ) บทที่ 6 การวางผังออกแบบพัฒนาพื้นที่ย่านเมืองเก่า 6.1

การวิเคราะห์สภาพปัจจุบันระดับพืน้ ที่ 6.1.1 ตำแหน่งที่ตั้ง 6.1.2 การคมนาคมขนส่งและการเข้าถึง 6.1.3 สภาพสังคมและเศรษฐกิจ 6.1.4 การใช้ประโยชน์ที่ดิน 6.1.5 กลุ่มกิจกรรม 6.1.6 อาคารและพื้นที่ว่าง 6.1.7 พื้นที่สีเขียว 6.2 สภาพปัญหาในปัจจุบันของพืน้ ที่ 6.2.1 ปัญหาทางกายภาพ 6.2.2 ปัญหาการคมนาคม 6.2.3 ปัญหาด้านสังคมและเศรษฐกิจ 6.2.4 ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม 6.2.5 การวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาสและภัยคุกคาม 6.3 การวางแผนพัฒนาและการออกแบบพื้นที่ 6.3.1 วิสัยทัศน์ในการพัฒนา 6.3.2 เป้าประสงค์ในการพัฒนา 6.3.3 แนวความคิดหลักในการออกแบบ 6.3.4 โปรแกรมการวางผังและออกแบบ 6.3.5 ผังการออกแบบพื้นที่ 6.4 ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมและส่งเสริมส่าหรับพืน้ ที่วางผังออกแบบ 6.5 การนำแผนและผังไปปฏิบัติ 6.5.1 รายละเอียดของโครงการพัฒนา 6.5.2 ช่วงระยะเวลาในการพัฒนา บทที่ 7 การวางผังออกแบบพัฒนาพื้นที่ย่านตลาดทุ่งเจริญ 7.1 การวิเคราะห์สภาพปัจจุบันระดับพืน้ ที่ 7.1.1 ตำแหน่งที่ตั้ง 7.1.2 การคมนาคมขนส่งและการเข้าถึง 7.1.3 สภาพสังคมและเศรษฐกิจ 7.1.4 การใช้ประโยชน์ที่ดิน 7.1.5 กลุ่มกิจกรรม

หน้า

6-1 6-1 6-1 6-2

6-2 6-3 6-4 6-4 6-4 6-4 6-5 6-5 6-10 6-13

7-1 7-1 7-2 7-2 7-3

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559

สารบัญ (ต่อ)

หน้า

7.1.6 อาคารและพื้นที่ว่าง 7.1.7 พื้นที่สีเขียว 7.2 สภาพปัญหาในปัจจุบันของพืน้ ที่ 7.2.1 ปัญหาทางกายภาพ 7.2.2 ปัญหาการคมนาคม 7.2.3 ปัญหาด้านสังคมและเศรษฐกิจ 7.2.4 ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม 7.2.5 การวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาสและภัยคุกคาม 7.3 การวางแผนพัฒนาและการออกแบบพื้นที่ 7.3.1 วิสัยทัศน์ในการพัฒนา 7.3.2 เป้าประสงค์ในการพัฒนา 7.3.3 แนวความคิดหลักในการออกแบบ 7.3.4 โปรแกรมการวางผังและออกแบบ 7.3.5 ผังการออกแบบพื้นที่ 7.4 ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมและส่งเสริมสำหรับพืน้ ที่วางผังออกแบบ 7.5 การนำแผนและผังไปปฏิบัติ 7.5.1 รายละเอียดของโครงการพัฒนา 7.5.2 ช่วงระยะเวลาในการพัฒนา บทที่ 8 การวางผังออกแบบพัฒนาพื้นที่ย่านราชการ 8.1 การวิเคราะห์สภาพปัจจุบันระดับพืน้ ที่ 8.1.1 ตำแหน่งที่ตั้ง 8.1.2 การคมนาคมขนส่งและการเข้าถึง 8.1.3 สภาพสังคมและเศรษฐกิจ 8.1.4 การใช้ประโยชน์ที่ดิน 8.1.5 กลุ่มกิจกรรม 8.1.6 อาคารและพื้นที่ว่าง 8.1.7 พื้นที่สีเขียว 8.2 สภาพปัญหาในปัจจุบันของพืน้ ที่ 8.2.1 ปัญหาทางกายภาพ 8.2.2 ปัญหาการคมนาคม 8.2.3 ปัญหาด้านสังคมและเศรษฐกิจ 8.2.4 ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม

7-4 7-4 7-4 7-5 7-6 7-6 7-6 7-6 7-7 7-8 7-13 7-15

8-1 8-1 8-2 8-3 8-3

8-4 8-5 8-5 8-5

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559

สารบัญ (ต่อ)

หน้า

8.2.5 การวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาสและภัยคุกคาม 8.3 การวางแผนพัฒนาและการออกแบบพื้นที่ 8.3.1 วิสัยทัศน์ในการพัฒนา 8.3.2 เป้าประสงค์ในการพัฒนา 8.3.3 แนวความคิดหลักในการออกแบบ 8.3.4 โปรแกรมการวางผังและออกแบบ 8.3.5 ผังการออกแบบพื้นที่ 8.4 ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมและส่งเสริมสำหรับพืน้ ที่วางผังออกแบบ 8.5 การนำแผนและผังไปปฏิบัติ 8.5.1 รายละเอียดของโครงการพัฒนา 8.5.2 ช่วงระยะเวลาในการพัฒนา บทที่ 9 การวางผังออกแบบพัฒนาพื้นที่ย่านขนส่งมวลชน (บขส.)

9.1 การวิเคราะห์สภาพปัจจุบันระดับพืน้ ที่ 9.1.1 ตำแหน่งที่ตั้ง 9.1.2 การคมนาคมขนส่งและการเข้าถึง 9.1.3 สภาพสังคมและเศรษฐกิจ 9.1.4 การใช้ประโยชน์ที่ดิน 9.1.5 กลุ่มกิจกรรม 9.1.6 อาคารและพื้นที่ว่าง 9.1.7 พื้นที่สีเขียว 9.2 สภาพปัญหาในปัจจุบันของพืน้ ที่ 9.2.1 ปัญหาทางกายภาพ 9.2.2 ปัญหาการคมนาคม 9.2.3 ปัญหาด้านสังคมและเศรษฐกิจ 9.2.4 ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม 9.2.5 การวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาสและภัยคุกคาม 9.3 การวางแผนพัฒนาและการออกแบบพื้นที่ 9.3.1 วิสัยทัศน์ในการพัฒนา 9.3.2 เป้าประสงค์ในการพัฒนา 9.3.3 แนวความคิดหลัก 9.3.4 โปรแกรมการวางผังและออกแบบ 9.3.5 ผังการออกแบบพื้นที่

8-5 8-6 8-12 8-13 8-16

9-1 9-1 9-1 9-2 9-2 9-2 9-2 9-3 9-3 9-6 9-6 9-6 9-6 9-7 9-8 9-14 9-14

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559

9.4 9.5

ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมและส่งเสริมสำหรับพืน้ ที่วางผังออกแบบ การนำแผนและผังไปปฏิบัติ 9.5.1 รายละเอียดของโครงการพัฒนา 9.5.2 ช่วงระยะเวลาในการพัฒนา บทที่ 10 บทสรุป 10.1 สรุปสาระสำคัญของการศึกษาโครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบ ชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 10.2 ข้อจำกัดในการศึกษา 10.3 ข้อเสนอแนะสำหรับการศึกษาขั้นต่อไป

10-1 10-2 10-2

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559

1-1

บทที่ 1 บทนำ 1.1 ความสำคัญของพื้นที่โครงการ โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำได้เริ่มดำเนินการโดยสำนักงงาน นโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นับตั้งแต่ปีงบประมาณ 2557 ซึ่งได้แผน ยุทธศาสตร์การขับเคลื่อนการพัฒนาเมืองและชุมชนสู่การเป็นเมืองสีเขียว เมืองที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และสังคมคาร์บอนต่ำ เพื่อการเสริมสร้างศักยภาพของเทศบาลในการดำเนินงาน การริเริ่มยุทธศาสตร์ ความร่วมมืออาเซียนด้านสิ่งแวดล้อมเมืองที่ยั่งยืน ตลอดจนการกำหนดรูปแบบการดำเนินงานด้านสิ่ง แวดล้อมเมืองที่ยั่งยืนเหมาะสมกับสังคมไทย (LC Strategy and Implementation, 2559) โดยกรอบแนวคิดของการศึกษาโครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ ของ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดนั้น จากการศึกษาด้านนโยบายและแผนของจังหวัดร้อยเอ็ด ตลอดจนการกำหนด เป็นแผนยุทธศาสตร์สามปีนั้นมีการเล็งเห็นความสำคัญของการเป็นเมืองคาร์บอนต่ำ ซึ่งการพัฒนา เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ได้มีการวิเคาระห์หาโครงการที่กำลังดำเนินการอยู่ในแผนสามปีที่เกี่ยวกับการ พัฒนาให้เป็นเมืองคาร์บอนต่ำ ร่วมกับการค้นหาแนวทางที่จะช่วยให้โครงการนั้นพัฒนาให้เกิดเป็น โครงการคาร์บอนต่ำอย่างสมบูรณ์ รวมถึงการนำเสนอโครงการอื่น ๆ เพิ่มเติมอย่างสอดคล้องกับหลัก การ นโยบายของเมือง หรือภาคของการมีส่วนร่วมของประชาชน ทำให้โครงการต่าง ๆ สามารถเกิดเป็น รูปธรรมได้อย่างง่ายและสมบูรณ์ พูดได้ว่าลักษณะเฉพาะของพื้นที่เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีศักยภาพในการพัฒนาให้เป็นเมือง คาร์บอนต่ำได้ง่าย จากการศึกษาลักษณะของการตั้งถิ่นฐานตั้งแต่อดีตจนมาถึงปัจจุบัน มีการใช้ ประโยชน์ที่ดินหลากหลายประเภทกระจายและปะปนกันอยู่ในย่านต่าง ๆ ของพื้นที่ โดยมากจะมีการ เกาะกลุ่มกันอยู่อย่างหนาแน่นบริเวณ บึงพลาญชัย ซึ่งกล่าวได้ว่าข้อดีของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดนั้นคือ ใจกลางของเมือง หรือจุดศูนย์รวมของกิจกรรมเป็นสวนสาธารณะ และพื้นที่สีเขียวของเมือง ถ้ามีการ พัฒนากลุ่มย่านใจกลางของพื้นที่เมืองอย่างมีประสิทธิภาพจะช่วยให้เป็นเมืองคาร์บอนต่ำต้นแบบที่ดีได้ โดยปัจจัยข้างต้นผู้ศึกษาจึงเห็นถึงความสำคัญในการศึกษาเพื่อออกแบบและพัฒนาพื้นท่ีให้มีความ เหมาะสมและสมบูรณ์ย่ิงข้ึน โดยมีการเก็บรวบรวมข้อมูลทางด้านกายภาพ เศรษฐกิจสังคม ประชากร นำมาผ่านการวิเคราะห์ตามหลักการและความเหมาะสม เพื่อสังเคราะห์ข้อมูลหาวิสัยทัศน์และแนวทาง ในการออกแบบ รวมทั้งวางผังพื้นที่ให้ถูกต้องตามกระบวนการ และนำเสนอให้เกิดการพัฒนาใน กระบวนการต่อไป 1.2 ความมุ่งหมาย วัตถุประสงค์ของพื้นที่ และเป้าหมายของการศึกษา การพัฒนาเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด เพื่อมู่งสู่การเป็นเมืองและชุมชนสีเขียวคาร์บอนต่ำ อย่าง ยั่งยืน ควบคู่ไปกับการสร้างอัตลักษณ์ของเมือง พัฒนาแหล่งภูมิทัศน์ธรรมชาติให้เกิดความสมบูรณ์ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

1-2

ปลอดภัย และมีประสิทธิภาพเหมาะสมกับการสร้างให้เป็นเมืองแห่งการท่องเที่ยว โดยการออกแบบนั้น มุ่งเน้นไปที่การพัฒนาทางกายภาพของพื้นที่เป็นหลัก สร้างสรรค์ให้เป็นเมืองแห่งคาร์บอนต่ำอย่าง สมบูรณ์ตามผังและแผนการพัฒนาของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 1.2.1 วัตถุประสงค์ - เพื่อพัฒนาลักษณะทางกายภาพของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด โดยคงลักษณะองค์ประกอบต่าง ๆ ที่ช่วยสร้างอัตลักษณ์ให้แก่เมือง ควบคู่ไปกับการพัฒนารูปแบบกิจกรรมที่สัมพันธ์กับพื้นที่ เพื่อสนับสนุน การเป็นเมืองคาร์บอนต่ำอย่างสมบูรณ์ - เพื่อสร้างสรรค์พื้นที่สีเขียวและพื้นที่สวนสาธารณะให้มีมากยิ่งขึ้น โดยการเพิ่มเติมพื้นที่เปิด โล่งสาธารณะ การจัดกลุ่มอาคาร และรูปแบบการพัฒนาเส้นทางการเดินเท้าและจักรยานให้สามารถเข้า ถึงพื้นที่นั้น ๆ ได้อย่างง่ายและสะดวก - เพื่อลดการใช้รถยนต์ในการเข้าถึงพื้นที่ โดยการสร้างเส้นทางการขนส่งที่เป็นมิตรกับสิ่ง แวดล้อม โครงข่ายการเดินเท้า และทางจักรยานเพื่อเชื่อมต่อกับพื้นที่ต่าง ๆ ในย่านเมือง - เพื่อสนับสนุนให้เกิดการใช้ประโยชน์พื้นที่แบบผสมผสานอย่างสมบูรณ์ และเข้าถึงกับคนทุก กลุ่มรายได้ รวมถึงการจัดการพื้นที่อยู่อาศัยที่รองรับการพัฒนาพื้นที่สีเขียวในบริเวณคูเมือง 1.2.3 เป้าหมาย - เพื่อฟื้นฟูภูมิทัศน์และองค์ประกอบภูมิศาสตร์ทางธรรมชาติ สร้างสรรค์พ้ืนท่ีเปิดโล่งและพ้ืนที่ สี เขียวให้สัมพันธ์กับบริบททางธรรมชาติเดิม สนับสนุนพฤติกรรมคาร์บอนต่ำและกิจกรรมอื่น ๆ ให้มี สะดวกสบาย ปลอดภัยเเละมีประสิทธิภาพอย่างยั่งยืน - เพ่ือปรับปรุงการเข้าถึงพื้นท่ี ด้วยเส้นทางการขนส่งที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สร้างโครงข่าย การเดินเท้าเพ่ือเช่ือมต่อกับพื้นที่สีเขียวใกล้เคียง และพื้นที่สีเขียวขนาดใหญ่ที่สำคัญของเมือง และ สนับสนุนให้เกิดการใช้ประโยชน์พ้ืนที่แบบผสมผสาน และเข้าถึงกับคนทุกกลุ่มรายได้ 1.3 ขอบเขตของการศึกษา 1.3.1 ขอบเขตด้านเน้ือหา การกำหนดขอบเขตด้านการศึกษา จะกำหนดจากวัตถุประสงค์และเป้าหมายในการศึกษา คือ การปรับปรุงและสร้างพ้ืนที่นั้น ๆ ตามแนวคิดของการพัฒนาเมือง และชุมชนเพ่ือมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ แนวคิดการอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่สีเขียว และพื้นที่สาธารณะเปิดโล่ง และแนวคิดการสร้างเมือง คาร์บอนต่ำอย่างย่ังยืน เพื่อนำไปวางแผนผังออกแบบพื้นที่โครงการ โดยผนวกไปกับการศึกษาในหัวข้อ ต่างๆ ดังนี้ 1) การศึกษาข้อมูลของพื้นที่ที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่โครงการตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบันและอนาคต ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

1-3

- ลักษณะทางกายภาพ - ลักษณะทางสังคม - ลักษณะทางเศรษฐกิจ 2) การวิเคราะห์สภาพปัจจุบันและแนวโน้มในอนาคต - การศึกษาแนวคิดที่เกี่ยวข้อง - การวิเคราะห์ที่ตั้ง ศักยภาพ/ปัญหาของพื้นที่ - การวิเคราะห์เพื่อสร้างเครื่องมือในการออกแบบวางผัง 3) การกำหนดวิสัยทัศน์ วัตถุประสงค์ เป้าหมายในการพัฒนาพื้นที่ 4) การจัดทำแผนพัฒนา การวางผังออกแบบพื้นที่โครงการ รายละเอียดของแผนงานโครงการ พัฒนาทั้งหมด พร้อมทั้งข้อเสนอแนะด้านกลไกและมาตรการเพื่อการนาแผนและผังไปปฏิบัติ

ภาพที่ 1-1 แสดงกรอบแนวคิดการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ ปีงบประมาณ 2559 (ที่มา:LC Strategy and Implementation, 2558) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

1-4

1.3.2 ขอบเขตด้านพื้นที่ : พ้ืนที่เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

ภาพที่ 1-2 แสดงกรอบพื้นที่ศึกษา ร่วมกับแนวคิดในการออกแบบคาร์บอนต่ำ 12 หลักการ (ที่มา:PowerPoint นำเสนองานของกลุ่มผู้ศึกษา, 2559)

1.4 กระบวนการศึกษา 1) การเสนอโครงการ 2) การเก็บรวบรวมข้อมูล 3) การวิเคราะห์ข้อมูล 4) การกำหนดวิสัยทัศน์ ความมุ่งหมาย วัตถุประสงค์และเป้าหมายในการวางผัง 5) การกำหนดการใช้สอยและความต้องการของพื้นที่อาคาร และที่ดิน 6) การพัฒนาทางเลือกและออกแบบรายละเอียดของผังแม่บท 1.5 วิธีการศึกษา 1) การเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ - เก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร หนังสือ ตำรา - สืบค้นจากสื่ออิเลคทรอนิคส์ - ศึกษาจากสภาพปัจจุบัน โดยการสารวจและเก็บข้อมูลภาคสนาม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

1-5

- ศึกษานโยบายวิสัยทัศน์ แผนงานและโครงการที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่ศึกษา - ศึกษาข้อมูลโดยการพูดคุยสอบถามคนในชุมชน 2) การวิเคราะห์ข้อมูล - การวิเคราะห์ปัจจัยความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก - การวิเคราะห์จุดแข็งจุดอ่อนโอกาสและภัยคุกคาม 3) การคาดการณ์ความต้องการในอนาคต - การคาดการณ์การใช้ประโยชน์ที่ดิน โดยใช้เกณฑ์มาตรฐานในการวางผังเมืองรวม - การคาดการณ์สาธารณูปโภคและสาธารณูปการ โดยใช้เกณฑ์มาตรฐานในการวางผังเมืองรวม 4) การวิเคราะห์หาศักยภาพในการพัฒนาพื้นที่ 5) การวางผังและเสนอแนะการพัฒนา - ใช้เกณฑ์มาตรฐานในการวางผังเมืองรวม - ใช้วิธีการพัฒนาพื้นที่ขึ้นมาใหม่ 1.6 ข้อตกลงเบื้องต้น โครงการออกแบบและพัฒนาพื้นที่เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด เป็นโครงการศึกษาใน รายวิชาปฏิบัติการออกแบบชุมชนเมือง 1 ปีการศึกษา 2559 สาขาวิชาการออกแบบชุมชนเมือง ภาค วิชาการออกแบบและวางผังชุมชนเมือง โดยศึกษาและปฏิบัติตามกรอบ แนวความคิดจากโครงการวาง ผังแม่บทและผังพัฒนาพื้นที่เฉพาะ เพื่อการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ 1.7 ผลที่คาดว่าจะได้รับ 1) สามารถวิเคราะห์และสร้างกรอบแนวคิดในการออกแบบและพัฒนา 2) สามารถออกแบบและพัฒนาพ้ืนที่เฉพาะตามผังแม่บทการพัฒนา 3) สามารถกำหนดลักษณะทางกายภาพเบื้องต้นของโครงการออกแบบและพัฒนา 4) สามารถกำหนดแนวทางการบริหารการจัดการโครงการและการนำแผนไปปฏิบัติ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-1

บทที่ 2 กรอบแนวคิดการพัฒนาเมืองและชุมชนคาร์บอนต่ำ 2.1 ยุทธศาสตร์การพัฒนาเมืองและชุมชนคาร์บอนต่ำในระดับนานชาติและระดับชาติ 2.1.1 ยุทธศาสตร์การพัฒนาเมืองและชุมชนคาร์บอนต่ำในระดับนานชาติ ประเทศไทยได้ลงนามและให้สัตยาบันในอนุสัญญา สหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลง สภาพภูมิอากาศและได้ถูกจัดอยู่ในกลุ่ม Non-Annex I คือไม่มีพันธกรณีในการลดการปล่อยก๊าซเรือน กระจก อย่างไรก็ตามประเทศไทยยังคงได้รับผลกระทบจาก การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโดยมี สภาวะแวดล้อมและภูมิประเทศเป็นตัวก่าหนดความรุนแรงของผลกระทบต่อประเทศไทย 1) แผนปฏิบัติการ 21 (Agenda 21) Earth Summit จัดขึ้นที่นครรีโอ เดอ จาเนโร ประเทศบราซิล เมื่อเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1992 (พ.ศ. 2535) โดยมีผู้แทนจากประเทศต่าง ๆ จำนวน 179 ประเทศ เข้าร่วมประชุมโดยมีแผนปฏิบัติการ 21 เป็นแผนแม่บทของประชาคมโลกในการดำเนินงานเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนใน 4 มิติ ดังนี้ มิติที่ 1 ด้านเศรษฐกิจและสังคม อาทิ การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการบริโภค การตั้งถิ่นฐานมนุษย์ อย่างยั่งยืน ฯลฯ มิติที่ 2 การอนุรักษ์และการจัดการทรัพยากร อาทิ การคุ้มครองชั้นบรรยากาศของโลก การ จัดการที่ดินอย่างยั่งยืน การแก้ไขปัญหาการตัดไม้ทำลายป่า การแก้ไขปัญหา การแปรสภาพเป็นทะเล ทรายและความแห้งแล้ง การพัฒนาอย่างยั่งยืนในพื้นที่ภูเขา การเกษตรอย่างยั่งยืนและการพัฒนาชนบท การอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ การจัดการเทคโนโลยีชีวภาพ การคุ้มครองและการจัดการ มหาสมุทร การคุ้มครองและการจัดการแหล่งน้ำจืด การใช้สารเคมีเป็นพิษอย่างปลอดภัยมากยิ่งขึ้น การ จัดการของเสียที่เป็นอันตราย การจัดการของเสียที่เป็นของแข็งและน้ำโสโครก การจัดการกาก กัมมันตรังสี มิติที่ 3 การส่งเสริมบทบาทของกลุ่มที่ส่าคัญ ๆ อาทิ เด็กและเยาวชนในการพัฒนาอย่างยั่งยืน ความร่วมมือกับองค์กรเอกชน รัฐบาลท้องถิ่น ภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม ฯลฯ มิติที่ 4 วิธีการในการด่าเนินงาน อาทิ การศึกษาฝึกอบรมและสร้างการตระหนักของ สาธารณชน การสร้างสมรรถนะเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ฯลฯ (LC Strategy and Implementation, 2559) 2) เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals (SDGs)) เป้าหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals หรือตัวย่อว่า SDGs) เป็นเป้าหมายเกี่ยวกับการพัฒนาระดับนานาชาติซึ่งจัดทำขึ้นโดยองค์กรสหประชาชาติ (มีการประชุม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-2

สมัชชาสหประชาชาติครั้งที่ 70 ณ กรุงนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา) เป้าหมายโลกแห่งการพัฒนาที่ยั่งยืนนี้ จะมีการนำออกเผยแพร่และใช้แทนเป้าหมายการพัฒนาแห่งสหัสวรรษที่หมดอายุเมื่อสิ้นปี 2558 โดย จะเริ่มใช้ SGDs เป็นทิศทางการพัฒนาตั้งแต่ปี 2558 - 2573 โดยอาศัยกรอบความคิดของการพัฒนาใน มิติด้านเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม ที่เชื่อมโยงกัน และตั้งเป้าหมายที่จะยุติความยากจนและฟื้นฟู สภาพแวดล้อมอย่างยั่งยืนภายในปี 2573 (LC Strategy and Implementation, 2559)

ภาพที่ 2-1 แสดงกรอบแนวคิดSustainable Development Goals หรือตัวย่อว่า SDGs (ที่มา:LC Strategy and Implementation, 2559) 3) ความตกลงปารีส ที่ประชุมสมัชชารัฐภาคีฯ ครั้งที่ 21 (COP21) ณ กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส รับรองความตกลง ปารีส (Paris Agreement) เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม ค.ศ. 2015 เพื่อเป็นกฎกติกาใช้บังคับกับทุกรัฐภาคี ส่าหรับการดำเนินงานจากปี ค.ศ. 2020 เป็นต้นไป โดยมีเป้าหมายหลักเพื่อควบคุมการเพิ่มขึ้นของ อุณหภูมิโลกโดยเฉลี่ยให้น้อยกว่า 2 องศาเซลเซียส (“well below 2 °C”) เหนือระดับก่อนการปฏิวัติ อุตสาหกรรม และมุ่งมั่นความพยายามในการจำกัดการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิโลกโดยเฉลี่ยให้อยู่ท่ี 1.5 องศาเซลเซียส ตามคำแนะน่าของ Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) หากจะบรรลุ เปูาหมาย 2 องศาเซลเซียส ประเทศ พัฒนาแล้วจะต้องลดก๊าซเรือนกระจกให้ได้ร้อยละ 25-40 เทียบ กับระดับการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของปี ค.ศ. 1990 ภายในปี ค.ศ. 2020 ส่วนประเทศก่าลังพัฒนาจะ ช่วยลดก๊าซเรือนกระจกลง ในระดับที่มีนัยส่าคัญโดยเป็นการลดลงจากธุรกรรมปกติ (Business as Usual) (LC Strategy and Implementation, 2559) 2.1.2 สถานการณ์ของการพัฒนายุทธศาสตร์การพัฒนาเมืองคาร์บอนต่ำในประเทศไทย ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-3

Thailand’s national statement at COP 20 เมื่อวันท่ี 9 ธันวาคม 2557 รัฐมนตรีว่าการ กระทรวง ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (พลเอก ดาว์พงษ์ รัตนสุวรรณ) ได้ กล่าวถ้อยแถลงต่อท่ี ประชุมสมัชชารัฐภาคีอนุสัญญาสหประชาชาติว่า ด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สมัยที่ 20 (COP 20) เก่ียวกับการดำเนินงานด้านการจัดการการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของ ประเทศไทย โดยยึดแนวทางหลักเศรษฐกิจพอเพียง ในถ้อยแถลงดังกล่าวระบุถึงการดำเนินงานด้านการลดก๊าซเรือน กระจกที่เหมาะสมของประเทศ หรือ Nationally Appropriate Mitigation Actions (NAMAs) ที่จะ ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในประเทศไทยลงร้อยละ 7 ในภาคพลังงานและภาคการคมนาคมขนส่ง ภายในปี พ.ศ. 2563 โดยเทียบกับ BAU (Business as Usual) และอาจลดได้ถึงร้อยละ 20 หากได้รับ การสนับสนุนจากนานาชาต (ที่มา http://www.tgo.or.th/2015) 1) นโยบายแผน ยุทธศาสตร์หลักในระดับประเทศ - แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 11 (พ.ศ. 2555-2559) - ทิศทางของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560-2564) - แนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ - ความเห็นและข้อเสนอแนะสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ - แผนการจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2555 – 2559 - แผนปฏิบัติการยุทธศาสตร์ประเทศ (ปีงบประมาณ 2556-2561) (ร่าง) - แผนแม่บทรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ พ.ศ. 2558 – 2593 - นโยบายและแผนการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2540 – 2559 - นโยบายและแผนการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579 (ร่าง) - ยุทธศาสตร์การเข้าสู่ประชาคมอาเซียนในปี 2558 ของประเทศไทย 2) การดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเมืองและชุมชนมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ โดยสำนักงาน นโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม - แผนการจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2555 - 2559 ยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการสร้างสมดุลระหว่างการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อให้เกิดดุลยภาพ ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม และนำ ไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-4

- แผนแม่บทรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมอิากาศ พ.ศ. 2558 - 2593 วิสัยทัศน์ 2593 ประเทศไทยมีภูมิคุ้มกันต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและมีการเติบโตที่ ปล่อยคาร์บอนต่ำตามแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืน - นโยบายและแผนการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2540 - 2559 รักษาสถานภาพของทรัพยากรธรรมชาติไม่ให้เสื่อมโทรมไปกว่าในปัจจุบัน และฟื้นฟู ทรัพยากรธรรมชาติที่เสื่อมโทรมเพื่อเป็นปัจจัยพื้นฐานของการพัฒนาที่ยั่งยืนในอนาคต - นโยบายและแผนการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579 (ร่าง) ศึกษาแนวโน้มของปัจจัยขับเคลื่อนที่สำคัญที่คาดว่าจะมีผลกระทบต่อทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อมของไทยในระยะ 20 ปีข้างหน้า การจัดทำภาพฉายอนาคตและวิสัยทัศน์ ระยะยาวของ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในระดับภูมิภาค 4 ภูมิภาคของไทยตลอดจนได้ ด่าเนินการวิเคราะห์ ช่องว่าง (Gap analysis) ระหว่างภาพสถานการณ์กรณีปกติ (business as usual) กับภาพสถานการณ์ ที่พึงประสงค์ตามภาพฉายอนาคตของวิสัยทัศน์ (vision scenario) และแนวทางมาตรการหรือทางเลือก เชิงนโยบายในการปิดช่องว่างดังกล่าวเพื่อนำมาประมวลผลเพื่อจัดท่าร่างนโยบายและแผนการส่งเสริม และรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติพ.ศ. 2560 - 2579 - แผนปฏิบัติการเชิงนโยบายด้านการจัดการพื้นที่สีเขียวชุมชนเมืองอิย่างยั่งยืน พ.ศ. 2550 วัตถุประสงค์เพื่อทำการบูรณาการและผลักดันในทุกภาคส่วนใช้เป็นกรอบแนวทางในการนำไป สู่การเพิ่มพื้นที่สีเขียวอย่างยั่งยืนซึ่งแนวทางปฏิบัติได้มีการผนวกมาตรการจูงใจทั้งทางสังคมและการเงิน ตลอดจนการสร้างพันธมิตร / เครือข่ายเพื่อกระตุ้นจิตส่านึกของทุกภาคส่วนในการสร้างและดูแลพื้นที่สี เขียวของชุมชนโดยแนวทางในการด่าเนินการทั้ง 6 แนวทางเป็นดังนี้ แนวทางที่ 1 การนำร่องการเพิ่มพื้นที่สีเขียวยั่งยืนในแปลงที่ดินของรัฐ แนวทางที่ 2 การปรับปรุงกฎ ระเบียบ และกฎหมายที่เกี่ยวข้องให้สอดคลองกับการส่งเสริม การเพิ่มและการบริหารจัดการพื้นที่สีเขียวยั่งยืนของชุมชน และ ผลักดันให้มีการบังคับใช้อย่างเคร่งครัด แนวทางที่ 3 สนับสนุน ส่งเสริม และกำหนดให้เอกชนเพิ่มพื้นที่สีเขียวอย่างยั่งยืน แนวทางที่ 4 การใช้แรงจูงใจทางเศรษฐศาสตร์ในการเพิ่มและการจัดการพื้นที่สีเขียวยั่งยืน แนวทางที่ 5 การเพิ่มศักยภาพและขีดความสามารถขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องในการจัดการพื้นที่สีเขียวของชุมชนให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-5

แนวทางที่ 6 สนับสนุนสร้างองค์ความรู้ จิตสำนึกในการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในการเพิ่ม และการจัดการพื้นที่สีเขียวยั่งยืนของชุมชน - โครงการสนับสนุนและเสริมสร้างสมรรถนะการดำเนินงานด้านพื้นที่สีเขียวชุมชน พ.ศ. 2553 เป็นโครงการที่จัดท่าขึ้นให้มีความสอดคล้องและเป็นการขยายผลของแผนปฏิบัติการเชิง นโยบาย ด้านการจัดการพื้นที่สีเขียวชุมชนเมือง อย่างยั่งยืน (2550) เพื่อเป็นการเร่งสมรรถนะการด่า เนินงานของหน่วยงาน ภาครัฐ รัฐวิสาหกิจ เอกชน ชุมชน และประชาชนในทุกระดับ ให้มีการ ด่าเนิน งานด้านพื้นที่สีเขียวในทิศทางที่ยั่งยืนโดยเร่งผลักดันและด่าเนินการตามกรอบความร่วมมือด้านสิ่ง แวดล้อมเมืองยั่งยืนในภูมิภาคอาเซียน (www.onep.go.th, 2559) 3) การดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเมืองและชุมชนมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำโดยกระทรวง พลังงาน - แผนปฏิบัติการยุทธศาสตร์ประเทศ (ปีงบประมาณ 2556 - 2561) เป้าหมายคือการลดปริมาณการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ต่อมวลรวมในประเทศและ / หรือปริมาณการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ต่อหัว และการเพิ่มพื้นที่ป่าไม้ของประเทศ - แผนอนุรักษ์พลังงาน 20 ปี พ.ศ. 2554 – 2573 มีเป้าหมายที่จะลดความเข้มการใช้พลังงาน (energy intensity) ลง 25% ในปี 2573 เมื่อ เทียบกับปี 2548 และลดการใช้พลังงานขั้นสุดท้าย (final energy) ลง 20% ในปี 2573 หรือประมาณ 30,000 พันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ (ktoe) - แผนพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก 25% ใน 10 ปี พ.ศ. 2555 - 2564 กระทรวงพลังงานได้พยากรณ์ความต้องการพลังงานในอนาคตของประเทศ โดยในปี 2564 คาดว่าจะมีความต้องการ 99,838 ktoe จากปัจจุบัน 71,728 ktoe โดยแผนพัฒนาก่าลังผลิตไฟฟูาของ ประเทศไทย พ.ศ. 2553-2573และแผนการพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก พ.ศ. 2555-2564 ไดก้่าหนดให้มีสัดส่วนการใช้พลังงานทดแทนเพิ่มขึ้นจาก 7,413 ktoe ในปี 2555 เป็น 25,000 ktoe ในปี 2564 หรือคิดเป็น25%ของการใช้พลังงานรวมทั้งหมด (www.energy.go.th, 2559) 4) การดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเมืองและชุมชนมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำโดยกระทรวง เกษตรและสหกรณ์ - ยุทธศาสตร์การเปลี่ยนแปลงสภาพภมูิอากาศด้านการเกษตรพ.ศ.2556-2559

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-6

“สร้างภูมิคุ้มกันภาคเกษตร สู่การพัฒนาอย่างยั่งยืนภายใต้การเปล่ียนแปลงภูมิอากาศ” สนับสนุนการพัฒนาเกษตรให้มีภูมิคุ้มกันสามารถปรับตัวรองรับการเปลี่ยนแปลภูมิอากาศเพื่อคงไว้ซึ่ง ความมั่นคงในการประกอบอาชีพเกษตรกรรมและความมั่นคง ทางอาหารรวมทั้งการเพิ่มประสิทธิภาพ การผลิตและความสามารถในการแข่งขัน โดยการปรับการผลิตสู่การเกษตรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เกษตรคาร์บอนต่ำ (www.moac.go.th, 2559) 5) การดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเมืองและชุมชนมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำโดยกรม ควบคุมมลพิษ - แผนจัดการมลพิษ พ.ศ. 2555 - 2559 “คุณภาพสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการด่ารงชีวิตของประชาชนและการรักษาสมดุลระบบนิเวศ ทางธรรมชาติ” 1. ลดและควบคุมการระบายมลพิษอันเนื่องมาจากชุมชน เกษตรกรรม อุตสาหกรรม ยาน พาหนะและการคมนาคมขนส่ง 2. จัดการมลพิษในระบบพื้นที่ตามล่าดับความส่าคัญของปัญหา 3. สนับสนุนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการด่าเนินงานจัดการน้่าเสีย ขยะมูลฝอย มูลฝอย ติดเชื้อและของเสียอันตรายชุมชน 4. ประยุกต์ใช้หลักการผู้ก่อมลพิษเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่าย (Polluter Pays Principle : PPP) 5. พัฒนาระบบการบริหารการจัดการมลพิษให้เกิดเป็นเอกภาพทั้งทางด้านกฎหมาย กฎ ระเบียบ แผน และแนวทางปฏิบัติของแต่ละหน่วยงาน 6. ส่งเสริมให้ภาคประชาชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหา (www.pcd.go.th, 2559) 5) การดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเมืองและชุมชนมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำโดยองค์การ บริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก - มาตรฐานมงกุฎไทย(Crown Standard) โครงการกลไกการพัฒนาท่ีสะอาดหรือโครงการ CDM ซึ่งในประเทศไทยนั้น จะต้องส่งเสริมการพัฒนาท่ีย่ังยืน 4 ด้านท่ีส่าคัญ ได้แก่ ด้านทรัพยากรธรรม ชาติและส่ิงแวดล้อม ด้านสังคม ด้านการพัฒนา/หรือการถ่ายทอดเทคโนโลยี และด้านเศรษฐกิจ ซึ่ง โครงการที่มี ผลการประเมินในระดับสูง ในมิติด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมและการ สนับสนุนกิจกรรมพัฒนาสังคมและด่าเนินการโดย น้อมน่าปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับใช้ จะได้รับ การรับรอง มาตรฐาน มงกุฎไทย ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-7

- ฉลากลดคาร์บอน (Carbon Reduction Label) ฉลากที่แสดงระดับการลดการปล่อยก๊าซ เรือนกระจกในกระบวนการผลิตสินค้า ท่าให้ผู้บริโภคทราบ ว่าผู้ผลิตได้มีการปรับปรุงกระบวนการผลิต เพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก แสดงถึงการด่าเนินธุรกิจที่ใส่ใจต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม - คาร์บอนฟุตพร้ินท์ของผลิตภัณฑ์ (Carbon Footprint of Product) คือ ปริมาณก๊าซเรือน กระจกที่ปล่อยออกมาตลอดวัฏจักรชีวิตของผลิตภัณฑ์ ต้ังแต่การจัดหาวัตถุดิบส่าหรับใช้ในการผลิต การ ขนส่ง การผลิตหรือการประกอบช้ินส่วน การใช้งานผลิตภัณฑ์ และการจัดการซากผลิตภัณฑ์หลัง ใช้งาน โดยค่านวณออกมาในรูปของคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (CO2eq) ต่อผลิตภัณฑ์ - คาร์บอนฟุตพร้ินท์ของผลิตภัณฑ์ (Carbon Footprint of Product) คือ ปริมาณก๊าซเรือน กระจกที่ปล่อยออกมาตลอดวัฏจักรชีวิตของผลิตภัณฑ์ ต้ังแต่การจัดหาวัตถุดิบส่าหรับใช้ในการผลิต การ ขนส่ง การผลิตหรือการ ประกอบช้ินส่วน การใช้งานผลิตภัณฑ์ และการจัดการซากผลิตภัณฑ์หลัง ใช้ งานโดยค่านวณออกมาในรูปของคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (CO2eq) ต่อผลิตภัณฑ์ - “คูลโหมด” เป็นฉลากที่มอบให้กับวัสดุสิ่งทอที่ดูดซับเหงื่อและระบายความร้อนได้ดี สวมใส่ สบาย สามารถอยู่ในอาคารหรือห้องที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส โดยไม่อึดอึด เป็นหนึ่งทางเลือกใน การลดการใช้กระแสไฟฟูาจากเครื่องปรับอากาศ และช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้อีกวิธีหนึ่ง - โปรแกรมคานวณคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของกิจกรรม ส่วนบุคคล (CF Calculator) อบก. ได้พัฒนานวัตกรรมใหม่เพ่ือให้ประชาชนท่ัวไปสามารถมีส่วนร่วมในการลดก๊าซเรือน กระจก ผ่านโปรแกรมค่านวณคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของกิจกรรมส่วนบุคคล (CF Calculator) โดยการก รอกข้อมูลการใช้พลังงานไฟฟูาภายในท่ีพักอาศัย การเดินทางมาทำงาน การเดินทางท่องเที่ยว รวมทั้ง การรับประทานอาหาร จากน้ันโปรแกรมจะค่านวณผลการปล่อยก๊าซเรือนกระจกออกมาในหน่วยของ tCO2e จะทำให้ทราบว่าการใช้ชีวิตประจำวันในรอบหนึ่งปีท่ีผ่านมา นั้นปล่อยก๊าซเรือนกระจกเท่าไหร่

ภาพที่ 2-2 แสดงIcon ใน Play Store หรือ App Store ของโปรแกรมการค่านวณคาร์บอนฟุตพริ้นท์ (ที่มา:www.tgo.or.th/2015, 2559) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-8

- หลักสูตรการพัฒนาสสู่ังคมคาร์บอนต่ำ อบก.พัฒนา “หลักสูตรการพัฒนาสู่สังคม คาร์บอนต่​่า” สำหรับผู้บริหาร และเจ้าหน้าที่ระดับ ปฏิบัติการขององค์กรปกครองส่วน ท้องถิ่น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้าง ความเข้าใจถึงปัญหาและ ความสำคัญของการ เปลี่ยนแปลงภูมิอากาศสิทธิประโยชน์ในการพัฒนาวิธีการ และขั้นตอนของการ พัฒนาเพื่อมุ่งสู่คาร์บอนต่ำในเขตเทศบาลของตนเองคาดว่าจะแล้วเสร็จในปีงบประมาณ พ.ศ. 2558

ภาพที่ 2-2 แสดงหลักสูตรการพัฒนาสู่สังคมคาร์บอนต่ำ (ที่มา:www.tgo.or.th/2015, 2559) 6) การดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเมืองและชุมชนมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำโดยสมาคม สันนิบาตเทศบาล วัตถุประสงค์ เป้าหมาย และระยะเวลาปฏิบัติการสหภาพยุโรป (European Union; EU) ได้ สนับสนุนงบประมาณส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ 90 ให้แก่สมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทยใน การดำเนินโครงการและสมาคมฯ ได้อุดหนุนงบในการดำเนินกิจกรรมอีกร้อยละ 10 ระยะเวลา 36 เดือน (กุมภาพันธ์ 2555 - มกราคม 2558) มีวัตถุประสงค์เพื่อมุ่งส่งเสริมให้ผู้บริหารและบุคลากรของเทศบาลที่อาสาเข้าร่วมโครงการฯ ได้ มีความรู้ความเข้าใจถึงสาเหตุและกระบวนการปลดปล่อยคาร์บอนจากกิจกรรมต่างๆ ในภาคเมืองจน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-9

เกิดความตระหนักและมีศักยภาพพอที่จะปรับเปลี่ยนทิศทางการพัฒนาสู่ “เทศบาลคาร์บอนต่​่า” ตาม แนวทางพระราชดำริปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงอย่างเป็นรูปธรรม ยุทธศาสตร์ 1. เมืองแห่งต้นไม้ (city of tree) 2. เมืองไร้มลพิษ (city of waste minimization) 3. เมืองพิชิตพลังงาน (city of energy efficiency) 4. เมืองที่มีการบริโภคยางยั่งยืน (city of sustainable consumption) (www.nmt.or.th, 2559) 2.2 แนวคิดและทฤษฏีการพัฒนาเมืองและชุมชนคาร์บอนต่ำ 2.2.1 หลักการที่ 1 การเติบโตอย่างชาญฉลาด เนื่องจากทฤษฎีการพัฒนาเมืองต่าง ๆ ได้มีการพัฒนามาอย่างยาวนาน จนเมื่อปี ค.ศ. 1960 หลักการของการเติบโตเมืองอย่างชาญฉลาดได้ถูกคิดค้นและพัฒนาโดยประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งมอง เห็นได้ว่าการพัฒนาเมืองนั้นจำเป็นที่จะต้องพัฒนาควบคู่ทั้งสภาวะเศรษฐกิจ สังคม ลักษณะกายภาพ และสภาพการกระจัดกระจายของเมือง (Urban Spraw) การแผ่ขยายของเมืองส่งผลให้เกิดการ สนับสนุนการใช้รถยนต์ส่วนตัว ซึ่งก็คือปัญหาหลักของการเกิดคาร์บอนในเมือง อีกทั้งปัญหาจากการรุก ล้ำเขตพื้นที่สีเขียวที่เป็นพื้นที่ดูดซับคาร์บอนให้แก่เมือง โดยมีเกณฑ์การเติบโตอย่างชาญฉลาดดังนี้ 1. การใช้ประโยชน์ที่ดินแบบผสมผสาน 2. การออกแบบอาคารและกลุ่มอาคารให้เกาะกลุ่มและการออกแบบชุมชนให้กระชับ 3. การส่งเสริมการพัฒนาที่อยู่อาศัยสำหรับประชาชนทุกระดับรายได้ 4. การสนับสนุนการเชื่อมต่อระหว่างย่านและชุมชนด้วยการเดิน 5. การส่งเสริมทางเลือกการเดินทางที่มีความหลากหลายและสนับสนุนการเดินทางด้ว ระบบขนส่งมวลชน 6. การรักษาที่โล่ง พื้นที่การเกษตร พื้นที่ธรรมชาติที่งดงาม พื้นที่ประวัติศาสตร์ และพื้นที่ ซึ่งมีความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อม 7. สร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชนและมุ่งการพัฒนาไปยังชุมชนที่มีสาธารณูปโภคและ สาธารณูปการที่มีอยู่แล้ว 8. สร้างความโดดเด่น เอกลักษณ์แก่สถานที่ รวมทั้งการสร้างสถานที่พิเศษที่งดงามภายใน บริเวณชุมชน 9. การสร้างระบบการพัฒนาการตัดสินใจด้วยการคาดการณ์อนาคตและคำนึงถึงความคุ้ม ค่าการลงทุน 10. การกระตุ้นชุมชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียให้มีส่วนร่วมการวางผังพัฒนาเมือง ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-10

ตารางที่ 2.1 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาเมืองการเติบโตอย่างชาญฉลาด หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

การเติบโตอย่างชาญฉลาด สนับสนุนรูปแบบเมืองหลาย ศูนย์กลาง

• ปรับเปลี่ยนการใช้งานและการเติบโตไปสู่เมืองหลายศูนย์กลางที่เชื่อมโยงโดยระบบ ขนส่งสาธารณะ

สนับสนุนความกระชับของเมือง

• กำหนดและรักษาขอบเขตพื้นที่สีเขียวนอกเมือง • ใช้ที่ดินอย่างผสมผสานและส่งเสริมให้มีความหนาแน่นเพิ่มขึ้นในบริเวณที่มีความ เหมาะสมของเมือง

1. สนับสนุนรูปแบบเมืองหลายศูนย์กลาง การพัฒนาเมืองรูปแบบหลายศูนย์กลาง ต้องพัฒนาควบคู่กับระบบขนส่งมวลชน เพื่อลดปัญหา ที่ปัจจุบันนิยมใช้รถยนต์ส่วนตัวเพื่อความสะดวกสบายในการเข้าถึงการเข้าถึงระบบสาธารณูปโภค สาธารณูปการ และกิจกรรม เพื่อลดปัญหาการปล่อยคาร์บอนในเมืองจากการใช้รถยนต์ส่วนตัวที่เกิน ความจำเป็น 2. สนับสนุนความกระชับของเมือง การสนับสนุนให้เกิดการพัฒนพื้นที่ให้เกิดความกระชับ จะส่งผลในการอนุรักษ์ ทรัพยากรธรรมชาติ เช่น พื้นที่สีเขียวนอกเมือง และพื้นที่สีเขียวเพื่อเกษตรกรรม ซึ่งเป็นแหล่งอาหาร หลักของเมือง อีกทั้งการสร้างความกระชับในเขตเมืองส่งผลให้เกิดการเข้าถึงของระบบสาธารณูปโภค สาธารณูปการ และกิจกรรมต่าง ๆ ได้จากการเดิน หรือการปั่นจักรยาน รักษาพื้นที่เปิดโล่งในเมือง และ ส่งเสริมคุณภาพของระบบนิเวศควบคู่กับการใช้ชีวิตของผู้อยู่อาศัยในเมืองได้อย่างผสมผสานลงตัว

(ที่มา : นครแวนคูเวอร์มหานครน่าอยู่, 2015) 2.2.2 หลักการที่ 2 การเดินทางที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ปฎิเสธไม่ได้ว่าการเดินทางหลักของคนในปัจจุบันคือการใช้รถยนต์ส่วนตัว การพัฒนาระบบ ขนส่งมวลชนให้มีความสะดวกสบายให้แก่ผู้ใช้จะส่งผลให้เกิดการลดใช้รถยนต์ส่วนตัว หรือแม้กระทั่ง การพัฒนาเส้นทางถนนให้บังคับรถยนต์ส่วนตัวจอดแล้วต่อรถขนส่งมวลชนไปแหล่งงาน หรือแหล่ง สาธารณูปการอื่น ๆ ภายในเมืองก็เป็นตัวส่งเสริมให้สามารถช่วยลดการปล่อยคาร์บอนในเขตเมืองได้ อย่างดีเช่นกัน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-11

ตารางที่ 2.2 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาการเดินทางที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

การเดินทางที่เป็นมิตรต่อสิ่ง แวดล้อม ระบบขนส่งมวลชนสาธารณะที่มี ประสิทธิภาพ

• • • •

ปรับปรุงระบบขนส่งมวลชนสาธารณะให้ครอบคลุมพื้นที่สำคัญของเมือง บูรณาการการระบบขนส่งสาธารณะทางบกและทางน้ำ พัฒนาจุดเปลี่ยนถ่ายการเดินทางให้มีประสิทธิภาพ การพัฒนาใหม่ต้องมีขึ้นในพื้นที่ที่เข้าถึงได้ง่าย มีความเชื่อมโยง และมีระบบ คมนาคมขนส่งที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม • ลงทุนในระบบขนส่งมวลชนสาธารณะเพื่อชี้นำการพัฒนาพื้นที่ใหม่ของเมือง • จัดให้มีจอดแล้วจร (Park and Ride)

การใช้ยานพาหนะคาร์บอนต่ำ

• สนับสนุนการเดินเท้าและการใช้จักรยาน • สนับสนุนการใช้ยานพาหนะและการขนส่งด้วยพลังงานไฟฟ้าหรือไฮบริด

การจราจรที่มีประสิทธิภาพ

• ปรับปรุงความคล่องตัวของการจราจรในเมือง

ความแม่นยำของการใช้ขนส่งมวลชน • สร้างและแสดงระบบเวลาในการเดินทางด้วยขนส่งมวลชนสาธารณะที่มีความ สาธารณะ แม่นยำและเชื่อถือได้ • ใช้ระบบบัตรชาญฉลาด (Smart Card) ในการเดินทางขนส่งมวลชนสาธารณะ ทางเดียวกันไปด้วยกัน

• การใช้รถร่วมกัน (Car Sharing)

1. ระบบขนส่งมวลชนสาธารณะที่มีประสิทธิภาพ การจูงใจให้คนในเมืองหันมาใช้ระบบขนส่งสาธารณะ หรือขนส่งมวลชนจำเป็นต้องพึ่งการ ออกแบบระบบขนส่งที่มีประสิทธิภาพ ให้มีเส้นทางการเข้าถึงที่ครอบคลุมหลากหลายระบบ เช่น ทาง เดินรถเมล์ ไปต่อเรือ หรือต่อรถประจำทางขนาดเล็กในพื้นที่ เป็นต้น การขนส่งทางน้ำนับเป็นทางเลือก สำคัญที่น่าสนใจ จากการศึกษาพบว่าระบบขนส่งทางน้ำ และระบบขนส่งทางรางมีการใช้ ทรัพยากรธรรมชาติน้อย สามารถขนส่งคนหรือสินค้าได้เป็นปริมาณมาก และมีประสิทธิภาพในการตรง ต่อเวลา ทำให้เกิดความเชื่อถือจูงใจให้คนในเมืองมาใช้บริการ

(ที่มา : desertdomicile, 2016) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-12

2. การใช้ยานพาหนะคาร์บอนต่ำ ในปัจจุบันรถยนต์มีการออกแบบให้คำนึงถึงผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมมากขึ้นเช่น การผลิต รถยนต์ที่มีเครื่องยนต์ใช้พลังงานทางเลือก ได้แก่ รถยนต์ไฮบริด รถยนต์ที่ใช้เชื้อเพลิง NGV เป็นต้น โดย แหล่งพลังงานจากรถที่นำมาใช้ในระบบขนส่งสาธารณะ สามารถใช้แหล่งแหล่งพลังงานที่สามารถ ทดแทนน้ำมันในการขนส่ง อีกทั้งยังสามารถสนับสนุนให้ใช้การเดินเท้าหรือทางจักรยานในย่านบริเวณที่ ไม่จำเป็นต้องใช้รถยนต์ส่วนตัวในการเข้าถึง 3. การจราจรที่มีประสิทธิภาพ และความแม่นยำของการใช้ขนส่งมวลชนสาธารณะ การออกแบบถนนหรือรูปแบบการจราจรของรถขนส่งสาธารณะ จะช่วยส่งผลให้คนที่มาใช้เกิด ความมั่นใจ และสามารถคาดการณ์เวลาที่จะไปยังจุดบริการ แหล่งงาน หรือพื้นที่ที่ตนเองต้องการไปได้ อย่างแม่นยำ เกิดความเชื่อถือในระบบขนส่ง และจูงใจให้ใช้บริการอย่างเป็นประจำวันได้ และการ สนับสนุนให้ใช้บัตร Smart Card จะช่วยยืดหยุ่นเวลาในการใช้บริการให้รวดเร็วและกระชับ เกิดความ แม่นยำมากขึ้นด้วย 4. ทางเดียวกันไปด้วยกัน ปัจจัยในการเกิดปัญหาจราจรที่สำคัญคือการใช้รถยนต์ส่วนตัวเพื่อนตนเองมากเกินไป โดย Car Pool คือการใช้รถร่วมกัน โดยสารกันไปในเส้นทางเดียวกัน หรือเส้นทางใกล้เคียงกัน โดยรูปแบบของ Car Pool มีดังนี้ - CAR POOL คนบ้านเดียวกัน หมายถึง บ้านเดียวกัน มีรถหลายคัน วางแผนใช้รถร่วมกันใน การเดินทาง - CAR POOL คนใกล้บ้าน หมายถึง บ้านใกล้กัน เดินทางไปทำงานในสถานที่ใกล้กัน ใช้รถร่วม กัน โดยผลัดวันกันขับรถไปทำงาน - CAR POOL ส่งบุตรหลานไปโรงเรียน หมายถึง บ้านใกล้กัน หรือเป็นทางผ่าน ผู้ปกครองผลัด กันขับรถรับ-ส่งบุตรหลานไปโรงเรียน - CAR POOL เพื่อนในที่ทำงาน หมายถึง พนักงานที่ทำงานในองค์กรเดียวกัน บ้านอยู่ใกล้กัน หรือทาง เดียวกัน ผลัดวันกันขับรถไปทำงาน หรืออาศัยเดินทางไปด้วยกันกับคนที่มีรถ - CAR POOL รถสวัสดิการ รถโรงเรียน รถแท็กซี่ รถประจำทาง - CAR POOL ขนส่งสินค้า สิ่งของ เอกสาร หมายถึง การใช้บริการ สถานีขนส่งสินค้า ในการ รวม และ กระจายสินค้า หรือใช้ Massenger Pool ในการส่ง เอกสารร่วมกันระหว่างหลายๆ องค์กร โดยประโยชน์ที่จะเกิดขึ้นจากการใช้รูปแบบการเดินทางแบบทางเดียวกันไปด้วยกัน (Car Pool) จะช่วยให้เกิดการประหยัดน้ำมัน และทรัพยากรธรรมชาติ สามารถช่วยยืดอายุการใช้งานของ รถยนต์ เกิดปฎิสัมพันธ์ระหว่างครอบครัว เพื่อนบ้าน หรือเพื่อนร่วมงาน รวมถึงประโยชน์ที่ดีที่สุดคือ สามารถลดการปล่อยคาร์บอนบนท้องถนนขณะรถติดได้ด้วย ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-13

2.2.3 หลักการที่ 3 การเดินเท้าและการใช้จักรยาน การส่งเสริมการเดินเท้าและทางจักรยานสามารถลดการใช้รถยนต์ส่วนตัวได้เป็นอย่างดี ซึ่งจาก การค้นคว้าพบว่าการขับรถยนต์เป็นระยะทาง 1 กิโลเมตร จะปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ประมาณ 0.3 กิโลกรัม ส่งผลให้เมื่อมีการออกแบบระบบทางเดินทางและทางจักรยานที่มีประสิทธิภาพจะส่งผลช่วยให้ ลดการปล่อยคาร์บอนในเมืองได้มากขึ้น ตารางที่ 2.3 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาการเดินเท้าและการใช้จักรยาน หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

การเดินเท้าและการใช้จักรยาน ศูนย์กลางเมืองและชุมชนที่น่าเดิน

เมืองจักรยาน

เมืองที่ปลอดภัย

• การพัฒนาศูนย์กลางเมืองเพื่อสนับสนุนการเดินเท้า การใช้จักรยาน และการใช้ ขนส่งมวลชนสาธารณะ มากกว่าการใช้ยานพาหนะส่วนตัว • จัดเตรียมทางเท้าที่สะดวกสบาย และเชื่อมโยงโครงข่ายการเดินเท้าที่ดี • ลดความเร็วของยานพาหนะ และฟื้นฟูสภาพแวดล้อมของถนนและเพิ่มพื้นที่ในการ เดินเท้า • กำหนดเวลาและเขตพื้นที่ควบคุมปริมาณการจราจรในเมือง • สร้างโครงข่ายทางจักรยานที่สะดวกและปลอดภัย • จัดให้มีจุดจอดจักรยานในที่ชุมนุมชนสำคัญ • สร้างระบบจักรยานสาธารณะ • สร้างย่านโรงเรียนให้น่าเดินและปลอดภัย • การป้องกันอาชญากรรมผ่านการสรรค์สร้างสภาพแวดล้อม ตลอดจนการติดตั้งไฟ ส่องสว่าง

1. ศูนย์กลางเมืองและชุมชนที่น่าเดิน การออกแบบทางเดินเท้าและทางจักรยานจำเป็นต้องควบคู่ไปการออกแบบเมือง ระบบโครง ข่ายถนน และเส้นทางการจราจรต่าง ๆ ของระบบขนส่งสาธารณะด้วย การกำหนดเขตหรือพื้นที่เฉพาะ ที่ห้ามรถยนต์ผ่าน หรือจัดให้บริเวณทางเดินเท้าและทางจักรยานมีความร่มรื่น สวยงาม จะสามารถจูงใจ ให้เกิดการเดินทางในรูปแบบนี้มากขึ้น 2. เมืองจักรยาน และเมืองที่ปลอดภัย การส่งเสริมการปั่นให้กลายเป็นการปั่นในชีวิตประจำวัน จำเป็นต้องคำนึงถึงพื้นที่เชื่อมต่อของ การเปลี่ยนถ่ายการใช้ระบบการเดินทาง เช่น เมื่อมาจากบ้านใช้รถยนต์ส่วนตัว ไปยังจุดจอดรถยนต์ จาก นั้นต่อระบบขนส่งสาธารณะไปยังป้ายรถเมล์ ซึ่งในบริเวณนั้นสามารถมีบริการยืมจักรยานเพื่อสามารถ ปั่นไปที่ โรงเรียน แหล่งงาน หรือบริการชุมชนต่าง ๆ พื้นที่ต่าง ๆ ที่ตนเองต้องการจะไปได้อย่างสะดวก

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-14

(ที่มา : Urban Design Everywhere, 2016) 2.2.4 หลักการที่ 4 วิถีชีวิตคาร์บอนต่ำ เป็นการเปลี่ยนวิถีชีวิตของคนในเมือง ทั้งวงจรการใช้ชีวิตประจำวัน การทำกิจกรรมที่เหมาะสม เพื่อลดความเสี่ยงการปล่อยคาร์บอนที่เกินจำเป็นในชุมชน จากสภาพและรูปแบบของเมืองที่เหมาะสม จะช่วยส่งเสริมให้การใช้ชีวิตประจำวันของตนในเมืองเกิดการปล่อยคาร์บอนได้น้อยลง ตารางที่ 2.4 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาการเดินเท้าและการใช้จักรยาน หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

วิถีชีวิตคาร์บอนต่ำ การทำงานอย่างชาญฉลาด

• สนับสนุนการทำงานที่บ้านและการใช้การประชุมทางไกล (Video Conference) เพื่อลดความต้องการในการเดินทาง • สนับสนุนให้แบ่งเวลาการทำงานที่แตกต่างกันระหว่างองค์กร หรือให้มีตารางเวลา ทำงานที่ยืดหยุ่น

การอยู่อาศัยอย่างชาญฉลาด

• สร้างระบบการให้ข้อมูลในการเดินทางในเมือง • การใช้เทคโนโลยีการสื่อสารและการให้ข้อมูลแก่ประชาชนในการเดินทาง การใช้ พลังงาน และการลดคาร์บอน

การใช้ชีวิตคาร์บอนต่ำ

• สนับสนุนการจัดการวิถีชีวิตคาร์บอนต่ำโดยประชาชนสามารถตรวจสอบการสร้าง คาร์บอนในกิจกรรมต่างๆ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-15

1. การทำงานอย่างชาญฉลาด การออกแบบรูปแบบของการทำงานภายในองค์กรให้สามารถยืดหยุ่นในด้านสถานที่การทำงาน ที่สามารถทำงานภายในบ้านของตนเองไม่จำเป็นต้องเข้าไปที่ทำงานทุกวัน หรือการสนับสนุนการประชุม ทางไกล (Video Conference) ระหว่างองค์กรเพื่อลดการใช้รถยนต์ในการเดินทางไปยังที่ต่าง ๆ 2. การอยู่อาศัยอย่างชาญฉลาด และการใช้ชีวิตคาร์บอนต่ำ การทำให้คนที่อยู่อาศัยในเมืองได้ตระหนักรู้ถึงกิจกรรมต่าง ๆ ที่ปฎิบัติในชีวิตประจำที่ส่งผลให้ เกิดการปล่อยคาร์บอนในชุชนเมือง จะมำให้เกิดการเข้าใจ และมีส่วนร่วมในการอยากประหยัดพลังงาน จึงต้องวิเคราะห์การเกิดคาร์บอนในเขตเมืองจากกิจกรรมสำคัญๆ ได้แก่ การใช้พลังงานเชื่อมโยง กิจกรรมการขนส่งการ ใช้ไฟฟ้า กิจกรรมของชุมชน การเกิดขยะมูลฝอย น้ำเสียของเมือง ซึ่งระบบการ สร้างกิจกรรมของการลดคาร์บอนในชุมชนเมือง ซึ่งควรพิจารณากิจกรรมจากปล่อยคาร์อนได้ ดังนี้ - การวิเคราะห์การบริโภคของประชาชน จากการใช้พลังงานเชื้อเพลิงฟอสซิลที่ผลิตก๊าซเรือน กระจก - การวิเคราะห์ปริมาณของเสียที่ก่อให้เกิดก๊าซเรือนกระจก ได้แก่ น้ำเสียที่มีความเน่าเหม็นขยะ ที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมต่างๆ ของชุมชนสร้างกิจกรรมมาตรการรองรับจากการวิเคราะห์การเกิดก๊าซเรือน กระจก โดยฐานคิดจากปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่เมืองผลิตขึ้น - สร้างกระแสความรับผิดชอบร่วมกันทุกภาคส่วน ในการลดการบริโภคอย่างฟุ่มเฟือย จาก กิจกรรมที่ลดการเกิดก๊าซเรือนกระจกอย่างจริงจัง ดังนั้นการรู้ถึงกิจกรรมต่าง ๆ ที่ส่งผลให้เกิดคาร์บอน รู้ว่ากิจกรรมใดควรลด หรือกิจกรรมควร ส่งเสริมมากขึ้นจนเกิดเป็นวถีชีวิตประจำวัน ทั้งนี้เพราะสามารถนำไปทำเป็นมาตราการ หรือนโยบายส่ง เสริมให้เกิดการกิจกรรมนั้น ๆ อย่างเป็นรูปธรรมขึ้นมาในสังคม 2.2.5 หลักการที่ 5 เศรษฐกิจและอุตสาหกรรมคาร์บอนต่ำ การปรับตัวให้เกิดการพัฒนาของระบบเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมคาร์บอนต่ำ มีความจำเป็น อย่างมากที่จะช่วยพัฒนาให้เกิดเมืองคาร์บอนต่ำที่มีประสิทธิภาพ ทั้งนี้เพราะเมื่อผู้คนในสังคมมีเข้าใจใน การเลือกใช้เทคโนโลยีหรือการพัฒนาเทคโนโลยีสำหรับภาคเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมให้เป็นมิตรกับสิ่ง แวดล้อม รวมถึงการออกแบบวางผังเขตการควบคุมการปล่อยคาร์บอนจากภาคอุตสหกรรมให้ สอดคล้องกับระบบนิเวศที่สมดุลด้วยนั้นจะส่งผลให้เมืองปล่อยลดคาร์บอนได้มากขึ้น ซึ่งมี 3 องค์ ประกอบหลักที่สำคัญดังนี้ - องค์ประกอบแรกสุดคือ ภาคการผลิต ต้องพัฒนาและปรับปรุงกระบวนการให้ปล่อยของเสีย ออกสู่ธรรมชาติให้น้อยที่สุด - องค์ประกอบที่สองคือ ภาคการบริโภค จะต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการเลือกซื้อสินค้า และการบริการ โดยจะต้องคำนึงถึงความจำเป็นและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-16

- องค์ประกอบสุดท้ายคือ มนุษย์ จะต้องเป็นส่วนหนึ่งกับธรรมชาติให้มากที่สุด ดังนั้นมนุษย์จะ ต้องดูแลรักษาธรรมชาติเพื่อให้อยู่คู่กับการใช้ชีวิตประจำวัน ตระหนักถึงการรักษาสมดุลของระบบนิเวศ ตารางที่ 2.5 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมคาร์บอนต่ำ หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

เศรษฐกิจและอุตสาหกรรม คาร์บอนต่ำ เขตพื้นที่คาร์บอนต่ำ

• กำหนดเขตพื้นที่คาร์บอนต่ำในเมืองและสร้างมาตรการที่นำไปสู่การ เติบโตอย่างชาญฉลาด

เขตเศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ

• กำหนดเขตพื้นที่พิเศษในเมืองสำหรับการรวบรวมและพัฒนาแหล่ง ธุรกิจชั้นนำที่มีการจัดการคาร์บอนต่ำ • พัฒนาสาธารณูปโภคสาธารณูปการคาร์บอนต่ำในเมือง อาทิ ระบบ คมนาคม การสื่อสาร ที่อยู่อาศัย โครงข่ายพื้นที่สีเขียว การจัดการขยะ การใช้พลังงาน เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการจัดตั้งและ กระตุ้นการรวมตัวของธุรกิจที่มีการจัดการคาร์บอนต่ำ

อุตสาหกรรมสีเขียวไร้มลพิษ

• ลดการใช้พลังงานในกระบวนการผลิตภาคอุตสาหกรรม • ลดการปล่อยมลภาวะในกระบวนการผลิตภาคอุตสาหกรรม • ดึงดูดอุตสาหกรรมสีเขียวที่มีมลภาวะต่ำให้เข้ามาลงทุน • สนับสนุนการท่องเที่ยวเชิงนิเวศวัฒนธรรมในเมืองและการท่องเที่ยว เชิงเกษตรในชนบท

การท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ

1. เขตพื้นที่คาร์บอนต่ำ มีการกำหนดเขตพื้นที่สำหรับเขตอุตสาหกรรมที่ชัดเจน สามารถสร้างมาตราการการเติบโตของ ภาคอุตสาหกรรมได้จำกัด รวมถึงการแบ่งประเภทของอุตสาหกรรม ว่าอุตสาหกรรมเบาสามารถอยู่ใกล้ แหล่งชุมชนได้ในรัศมีใด เพื่อทำให้วิถีชีวิตคนในเมืองอยู่ร่วมกับอุตสาหกรรมได้อย่างเป็นมิตร 2. เขตเศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ เพื่อให้บรรลุจุดประสงค์ของอุตสาหกรรมคาร์บอนต่ำ ต้องทำควบคู่กับการพัฒนาระบบ เศรษฐกิจ โดยสามารถกำหนดเขตพื้นที่ย่านเศรษฐกิจให้ชัดเจน พัฒนารูปแบบของระบบสาธารณูปโภค และการเข้าถึงระบบสาธารณูปการที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม พัฒนาด้านการจัดการขยะ และส่งเสริมการ ใช้พลังงานทดแทนในเขตย่านเศรษฐกิจ รวมถึงกระตุ้นให้ภาคธุรกิจพาณิชย์เกิดการจัดการสินค้าที่มี คุณภาพการปล่อยคาร์บอนต่ำด้วย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-17

(ที่มา : Yokohama, 2016) 3. อุตสาหกรรมสีเขียวไร้มลพิษ อุตสาหกรรมสีเขียวเป็นการจัดการโรงงานหรืออุตสาหกรรมที่ใช้ประโยชน์จากทรัพยากรอย่างมี ประสิทธิภาพ มีการหมุนเวียนของเสียกลับมาใช้ใหม่ในกระบวนการผลิต การป้องกันปัญหามลพิษโดยใช้ เทคโนโลยีสะอาด รวมทั้งการผลิตสินค้าที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมด้วย ซึ่งมีส่วนร่วมในการแลกเปลี่ยน ของเสียจากโรงงานตนเอง ให้กลายเป็นวัตถุดิบกับโรงงานอ่ืน ๆ ได้ด้วยนั้น จะส่งผลให้เกิด 3R’s Reuse Reduce Recycle ได้แก่ การลดของเสีย การใช้ซ้ำ และการนำวัสดุเหลือใช้/ของเสียกลับมาใช้ประโยชน์ โดย 5 ระดับที่จะส่งเสริมให้เกิดกระบวนการอุตสาหกรรมสีเขียวที่สมบูรณ์มีดังนี้ - Green Commitment เป็นการผูกสัญญาเริ่มกระบวนการที่อยากจะพัฒนาระบบ อุตสาหกรรมของตนให้เป็นมิตรต่สิ่งแวดล้อม เป็นขั้นตอนที่ง่ายที่สุดซึ่งบริษัทหรือโรงงานผ่านขั้นนี้ใน ช่วงเวลาสั้น ๆ - Green Activity เป็นขั้นตอนของการนำแผนงานไปสู่รูปธรรมให้ผู้บริโภคสามารถเลือกใช้ สินค้าได้ ให้ความคิดเห็น รวมถึงการออกแบบระบบแผนงานภายในหน่วยงานองค์กรของบริษัทให้เกิด ความประหยัดพลังงานในภาคผลิตสินค้า เป็นต้น - Green System ต้องมีการปรับปรุงโรงงานอย่างจริงจัง โดยต้องจัดเก็บแผนการดำเนินงาน แต่ละเดือน เช่น การจดตัวเลขการปล่อยคาร์บอน คำนวณออกมาเป็นเปอร์เซ็นต์ของคาร์บอนที่ลดลงไป โรงงานท่ีดำเนินมาถึงขั้นนี้ ผู้บริโภคสามารถวางใจได้ว่าผลิตภัณฑ์จากโรงงานแห่งนี้มุ่งมั่นเพ่ือเป็น ผลิตภัณฑ์สีเขียวอย่างแท้จริง - Green Culture การเข้าสู่การเป็นวัฒนธรรมสีเขียวขององค์กรต้องคำนึงไปถึงการเปลี่ยนชีวิต ประจำวันในการทำงานของผู้ปฏิบัติงานต้ังแต่พนักงานจนถึงระดับบริหาร จะต้องรับทราบและปฏิบัติ ตามแนวทางอุตสาหกรรมสีเขียวซึ่งจะถูกกำหนดอยู่ในนโยบายขององค์กรที่ชัดเจน อาทิ การใช้น้ำอย่าง ประหยัด การปิดไฟในเวลาพัก ใช้แก้วน้าแทนกรวยกระดาษ ใช้กระดาษถ่ายเอกสาร 2 หน้า เป็นต้น - Green Network เป็นระดับสุดท้ายและสูงสุดของโมเดลท่ีแสดงถึงการขยายเครือข่ายผ่าน ห่วงโซ่อุปทานสีเขียว โดยสนับสนุนให้คู่ค้าของโรงงานหรือโรงงานด้วยกันเข้าสู่กระบวนสีเขียว เป็น พันธมิตรเพื่อสิ่งแวดล้อมร่วมกัน ซึ่งยังพบได้น้อยโดยเฉพาะในกลุ่มอุตสาหกรรมสีเขียวน้ียังต้องเติบโต อย่างต่อเนื่อง การมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีให้แก่ชุมชนและสังคมจะสามารถพัฒนาให้ เป็นกลุ่มอุตสาหกรรมสีเขียวท่ีสมบูรณ์แบบ 4. การท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-18

การท่องเที่ยวเป็นอุตสาหกรรมที่มีความจำเป็นต่อระบบเศรษฐกิจ นำมาซึ่งรายได้จากการ บริโภคสินค้า และบริการ สร้างงานในด้านธุรกิจต่าง ๆ เช่น ภาคการขนส่ง ที่พักแรม และสถานบันเทิง เป็นต้น กิจกรรมหลักที่ก่อให้เกิดก๊าซคาร์บอนส่วนมากมาจากภาคการขนส่งไม่ว่าจะเป็นการขนส่งผู้คน ที่มาท่องเที่ยว การขนส่งสินค้าให้ภาคบริการต่าง ๆ เช่นกัน แต่แหล่งท่องเที่ยวและผลิตภัณฑ์ทางการ ท่องเที่ยวเป็นสิ่งที่จับต้องไม่ได้ ฉะนั้นการทำให้คนตระหนักหรือรับรู้สร้างกลุ่มเป้าหมายที่ปล่อยคาร์บอน ได้ชัดเจนจะสามารถแก้ปัญหาได้อย่างตรงจุด และเพิ่มประสิทธิภาพรูปแบบการท่องเที่ยวคาร์บอนต่ำได้ อย่างเป็นรูปธรรม 2.2.6 หลักการที่ 6 การรักษาและฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ การลดการปล่อยคาร์บอนในเมืองจะช่วยส่งเสริมให้การมีชีวิตของสิ่งมีชีวิต นานาชนิด นานา พันธุ์ในระบบนิเวศในพื้นที่ยังคงอยู่ เพื่อรักษาระบบสมดุลในระบบนิเวศภายในเมืองได้เป็นอย่างดี ตารางที่ 2.6 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาการรักษาและฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

การรักษาและฟื้นฟูความหลาก หลายทางชีวภาพ ความหลากหลายทางชีวภาพ

• ความหลากหลายทางชีวภาพของเมืองต้องได้รับการรักษาและฟื้นฟูเพื่อสนับสนุน คุณภาพชีวิตที่ดีของการอยู่อาศัย

การเข้าถึงพื้นที่สีเขียว

• ปกป้อง ฟื้นฟู และพัฒนาโครงข่ายพื้นที่สีเขียวที่เข้าถึงได้ในระดับเมือง • สร้างพืน้ ที่สีเขียวเป็นส่วนหนึ่งของอาณาบริเวณสาธารณะ (Public Realm) และ พื้นที่เปิดโล่งที่สำคัญของเมือง เพื่อช่วยในการลดอุณหภูมิ เพิ่มพื้นที่นันทนาการ บรรเทาอุทกภัย ฟื้นฟูระบบนิเวศ • พัฒนาโครงข่ายสีเขียวของเมืองโดยบูรณาการขึ้นจากพื้นที่เปิดโล่ง สวนสาธารณะ การปลูกต้นไม้ริมทาง พื้นที่สีเขียวของภาคเอกชนและที่อยู่อาศัย ตลอดจนหลังคา เขียวและผนังเขียว

การเข้าถึงน้ำในเมือง

• เพิ่มบทบาทของโครงข่ายเส้นทางน้ำในเมืองในการช่วยลดอุณหภูมิ เป็นพื้นที่ นันทนาการ รองรับการคมนาคมที่ไร้มลพิษ และเป็นประโยชน์ของการจัดการ ความเสี่ยงต่ออุทกภัย

การลดเกาะความร้อน

• ลดผลกระทบที่มีต่อเกาะความร้อนของเมือง (Urban Heat Island) ในระดับ ชุมชน โดยการใช้หลังคาเขียว ผนังเขียว การปลูกต้นไม้ ใช้สีอ่อนบนพื้นผิวขนาด ใหญ่ของสิ่งปลูกสร้างเพื่อสะท้อนความร้อน เช่น หลังคา ถนน ลานจอดรถ

1. ความหลากหลายทางชีวภาพ สามารถพัฒนารูปแบบการวางผังให้ไม่รุกล้ำพื้นที่สีเขียว และพื้นที่สีเขียวเกษตรกรรม สนับสนุน การใช้ประโยชน์จากความหลากหลายทางชีวภาพอย่างยั่งยืน โดยให้ความรู้ความเข้าใจกับเกษตรกร เพื่อทำเกษตรกรรมอย่างยั่งยืน มีระบบการจัดการการใช้ประโยชน์จากพืชพรรณท้องถิ่น และประยุกต์ การทำเกษตรแนวใหม่ที่ใส่ใจต่อสิ่งแวดล้อม ควรมีหลักการพิจารณาแนวทางการปฎิบัติให้เป็นรูปธรรม ดังนี้ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-19

- ต้องเริ่มต้นจากการให้ความรู้ความเข้าใจ ตระหนักถึงผลเสียของการเสียความสมดุลของระบบ นิเวศ - ควรสนับสนุนงานวิจัย เพื่อเก็บพืชพรรณ หรือที่น่าสนใจ เป็นฐานข้อมูลที่สำคัญให้ชุมชน รักษาสมดุลของระบบนิเวศในเมืองของตนเองได้อย่าสมดุลอยู่เสมอ - ควรมีการส่งเสริมภาคงานธุรกิจที่ส่งเสริมและดูแลสิ่งแวดล้อม สร้างมาตราการจูงใจให้ภาค ธุรกิจด้วยการมอบรางวัล หรือลดภาษี เพื่อเปิดโอกาสสร้างแรงจูงใจให้เกิดการลงทุนมากขึ้น - เปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วน ทุกหน่วยงานที่มีส่วนได้ ส่วนเสียทั้งภาครัฐและเอกชน เข้ามาช่วน เสนอแนะความคิดเห็นสร้างการขับเคลื่นใ้เป็นรูปธรรม - สร้างนโยบายของภาครัฐให้มีความชัดเจน มีการจัดทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบต่อสิ่ง แวดล้อมเสมอ 2. การเข้าถึงพื้นที่สีเขียว ปัจจุบันรูปแบบการพัฒนาเมือง หากสังเกตจะพบว่าการเข้าถึงพื้นที่สีเขียวสาธารณะยังคง พบเห็นได้น้อย ดังนั้นการพัฒนาพื้นที่โครงข่ายสีเขียวจึงเป็นเส้นการเชื่อมต่อของเส้นทางภูมิทัศน์ที่มี ความกว้างแตกต่างกัน เช่นเดียวกับโครงข่ายถนน ซึ่งโครงข่ายสีเขียวโดยทั่วไปจะเชื่อมไปสู่สวน สาธารณะ พื้นที่ทางวัฒนธรรมทางประวัติศาสตร์ หรือพื้นที่ธรรมชาติสงวน สร้างความสะดวกสบาย และปลอดภัยในการเข้าถึง ภายใต้แนวคิดที่คำนึงถึงระบบนิเวศของพื้นที่ ส่งเสริมคุณภาพชีวิต และสิ่ง แวดล้อมให้น่าอยู่ โดยการพัฒนาพื้นที่สีเขียวมีวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกันในแต่ละพื้นที่ เช่น พื้นที่สำหรับ นันทนาการในชนบทกับในเมืองก็มีความแตกต่างกันในระบบนิเวศ อีกทั้งพื้นท่ีสีเขียวยังมีประโยชน์นา นับประการ สามารถจำแนกประโยชน์​์ของพื้นที่สีเขียวได้ 3 ด้าน ได้แก่ ประโยชน์ด้านสิ่งแวดล้อม โดยพบว่า อุณหภูมิในเขตเมืองที่มีต้นไม้คลุมจะมีความร้อนต่ำกว่าบริเวณท่ีไม่มีต้นไม้ปกคลุม 2.7 องศาเซลเซียส อีกทั้งการมีพื้นที่สีเขียวมากขึ้นในชุมชน สามารถเข้าถึงได้ง่าย จะส่งผลให้เมืองเกิดความร่มรื่น ลดความ แข็งกระด้างของส่ิงก่อสร้างนอกจากน้ีพื้นท่ีสีเขียวยังช่วย ลดการพังทลายของดิน ลดความเร็วของลม ลดมลภาวะทางเสียง และช่วยบรรเทาปัญหาโลกร้อนด้วย

(ที่มา : Green Corridor, 2016)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-20

3. การเข้าถึงน้ำในเมือง การเข้าถึงพื้นที่นำ้สาธารณะในเมือง หากขาดการออกแบบวางผังแม่บทให้ดีจะทำเกิดความ เข้าใจในพื้นที่ได้ยาก ถึงแม้ว่าพื้นที่นั้นสามารถเข้าถึงได้อย่างสาธารณะก็ตาม อีกนัยยะหนึ่งคือน้ำอยู่ร่วม กับพื้นที่สีเขียวจะส่งผลให้เกิดระบบนิเวศที่ดีและสมดุล สามารถจัดการระบบการไหลของน้ำลดความ เสี่ยงการเกิดอุทกภัยในเมืองได้ด้วย 4. การลดเกาะความร้อน ปรากฏการณ์การเกิดเกาะความร้อนมีปัจจัยกระตุ้น ได้แก่ จำนวนประชากร เศรษฐกิจ และ ความหนานแน่นของเมือง สามารถวิเคราะห์ได้จากพฤติกรรมในการเดินทางและการใช้ชีวิตประจำของ คนที่อยู่อาศัยในเมือง ปัจจัยในด้านระบบขนส่งสาธารณะสามารถเป็นตัวชี้วัดที่สำคัญได้ กล่าวคือกลุ่ม ของผู้คนที่ใช้รถสาธารณะส่วนใหญ่รู้และเข้าใจว่าการเดินทางแบบนี้ช่วยประหยัดตนเองและประหยัด พลังงานในเมือง ดังนั้นการบรรเทาการปล่อยก๊าซคาร์บอนในเมืองสามารถลดการออกแบบถนนที่รองรับ รถยนต์ส่วนตัว แต่ต้องหันมาใส่ใจเส้นทางขนส่งสาธารณะ ควบคู่ไปกับการเดินเท้าและทางจักรยานซึ่ง จะทำให้เมืองมีภาวะน่าสบายมากขึ้นด้วย 2.2.7 หลักการที่ 7 การเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์บอน นอกจากนี้การรณรงค์การปลูกต้นไม้ในพื้นที่ที่สามารถเพิ่มต้นไม้ได้เป็นเรื่องที่ดีมากส่งผลให้มี พื้นที่ดูดซับคาร์บอนมาขึ้นด้วย ซึ่งสามารถจำแนกพื้นที่สีเขียวได้แบ่งประเภทพื้นท่ีสีเขียวออกเป็น 6 ประเภท ได้แก่ - พ้ืนที่สีเขียวเพ่ือนันทนาการและความงามทางภูมิทัศน์ ได้แก่ พื้นที่สีเขียว นันทนาการ พ้ืนท่ีสี เขียวภูมิทัศน์ และพื้นท่ีสีเขียว ส่วนบุคคล - พื้นท่ีสีเขียวอรรถประโยชน์ ได้แก่ พื้นท่ีสีเขียวเพื่อการผลิต พ้ืนท่ีสีเขียวบริเวณ สาธารณูปการ พื้นท่ีสถาบัน และโบราณสถาน เป็นต้น - พื้นท่ีสีเขียวเพื่อการอนุรักษ์ ได้แก่ พ้ืนที่ชุ่มน้า และ พ้ืนท่ีป่า - พื้นที่สีเขียวท่ีเป็นร้ิวยาว ได้แก่ ฝั่งแม่น้าและลาคลอง ร้ิวแนวทางเดิน และ เขตทางเท้า-ริม เกาะกลางถนนในเมือง เป็นต้น - พื้นที่สีเขียวอื่น ๆ ได้แก่ ที่ดินว่าง เปล่า (ไม่มีการพัฒนา) พื้นที่ย่านการค้ารกร้าง และพ้ืนที่ ย่านอุตสาหกรรมรกร้าง เป็นต้น - พ้ืนท่ีสีเขียวพิเศษได้แก่พิพิธภัณฑ์ ธรรมชาติที่มีชีวิต และแหล่งเรียนรู้พืชพรรณธรรมชาติ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-21

ตารางที่ 2.7 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาการเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์บอน หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

การเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับ คาร์บอน สนับสนุนโครงข่ายสีเขียวระดับ ภูมิภาค

• กำหนดพื้นที่ป่าไม้และสร้างโครงข่ายเชื่อมโยงสีเขียว • อนุรักษ์ทรัพยากรทางธรรมชาติ • อนุรักษ์และฟืน้ ฟูป่าโกงกาง

สนับสนุนการพัฒนาเมืองสีเขียว

• • • •

กำหนดเพิ่มเติมให้มีพืชพรรณท้องถิ่นในเมือง เพิ่มพื้นที่สีเขียวในเมือง สนับสนุนหลังคาเขียว รณรงค์การปลูกต้นไม้

1. สนับสนุนโครงข่ายสีเขียวระดับภูมิภาค ซึ่งสามารถพัฒนาได้ในลักษณะต่าง ๆ ดังนี้ - เส้นทางอุทยาน (Parkway) เป็นเส้นทางที่เชื่อมโยงไปยังสวนสาธารณะท่ีมีภูมิทัศน์ สวยงาม เพื่อการพักผ่อน - เส้นทางริมน้ำ (Blueway) เป็นเส้นทางริมแม่น้ำ ลำคลอง ทะเล เพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ และรักษาธรรมชาติ ระบบนิเวศ ถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำ และเก็บกักน้ำเพ่ือใช้ประโยชน์ในเมือง - เส้นทางเท้า/ปูพื้น (Paveway) เป็นเส้นทางเท้าที่มีการปูพื้นผิวเพื่อป้องกันการเหยียบย่ำพืช พรรณในเส้นทาง และอำนวยความสะดวกในการเช่ือมโยงกิจกรรม - เส้นทางเชื่อมลานกิจกรรม (Glazeway) เป็นเส้นทางเชื่อมโยงระหว่างลานกิจกรรมในพื้นที่ ธุรกิจ - เส้นทางยกระดับ (Skyway) เป็นเส้นทางยกระดับเหนือพื้นดินมีภูมิทัศน์ที่เช่ือมโยงถึงกันได้ อย่างต่อเนื่อง - เส้นทางนิเวศ (Ecoway) เป็นเส้นทางท่ีให้ความสาคัญกับธรรมชาติและระบบนิเวศใน พื้นที่ หรือเชื่อมโยงพื้นท่ีป่าในเมือง (Urban Forestry) - เส้นทางจักรยาน (Cycleway) เป็นเส้นทางที่มีการเดินทางโดยยานพาหนะที่ไม่ใช้เครื่องยนต์ เพื่อลดใช้พลังงาน ลดปัญหาสภาวะโลกร้อนและโดมความร้อนของเมือง (Urban Heat Island) 2. สนับสนุนการพัฒนาเมืองสีเขียว เพิ่มเติมให้ในพื้นที่เมืองของตนเองมีพืชพรรณที่หลากหลายสามารถอยู่ในระบบนิเวศเมือง ส่ง เสริมให้อาคารภายในเมืองใช้หลังคาเขียวในบางกลุ่มอาคารของเมือง 2.2.8 หลักการที่ 8 อาคารสีเขียวประหยัดพลังงาน ปัจจุบันการออกแบบอาคารเขียวหรือทำอาคารให้เป็นอาคารเขียวในประเทศไทย เป็นเรื่องที่ได้ รับความสนใจจากวงการการออกแบบรวมทั้งเจ้าของอาคารค่อนข้างมากเนื่องจากกระแสการเปลี่ยน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-22

สภาพภูมิอากาศของโลกและการคำนึงถึงการประหยัดพลังงานและรักษาสภาพแวดล้อม หากแต่การ ทำให้เป็นรูปธรรมจับต้องและตรวจวัดได้นั้น หลายหน่วยงานหันมาพึ่งพาเกณฑ์อาคารเขียวซึ่งเป็นเกณฑ์ การให้คะแนนความเขียวในการคำถึงการลดใช้พลังงานและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมของอาคารด้านต่าง ๆ เช่น สถานที่ตั้งและการออกแบบส่งเสริมการลดการใช้รถยนต์ การมีเปิดพื้นที่โล่งที่มีคุณภาพ การไม่ สร้างผลกระทบที่ไม่ดีต่อพื้นที่รอบข้างทั้งระหว่างการก่อสร้างและเมื่ออาคารเสร็จแล้ว การประหยัด พลังงานและน้ำในอาคาร การใช้วัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และการคำนึงถึงคุณภาพของสภาวะ แวดล้อมด้านอากาศ แสงสว่างและอุณหภูมิภายในอาคาร ตารางที่ 2.8 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาอาคารสีเขียวประหยัดพลังงาน หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

อาคารสีเขียวประหยัดพลังงาน อาคารสีเขียวที่เป็นมิตรกับสิ่ง แวดล้อม

• สร้างรูปแบบและทางเลือกของอาคารสีเขียวที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม • สนับสนุนการออกแบบสีเขียวและการใช้พลังงานในอาคารอย่างมีประสิทธิภาพ • สนับสนุนการใช้วัสดุหมุนเวียนและวัสดุท้องถิ่นในการก่อสร้าง

การออกแบบและเทคโนโลยีอาคารสี • ส่งเสริมให้มีระบบการจัดการพลังงาน น้ำ และของเสียที่มีประสิทธิภาพภายใน เขียว อาคาร • สนับสนุนการออกแบบอาคารที่เหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศ • สนับสนุนการออกแบบอาคารที่มีพื้นที่ที่ปรับเปลี่ยนการใช้งานได้หลากหลาย เพื่อ รองรับวัตถุประสงค์ในการใช้งานที่แตกต่างกันของกลุ่มคนต่างๆและคนรุ่นใหม่ใน อนาคต สถาปัตยกรรมพื้นถิ่น

• อนุรักษ์และฟื้นฟูสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นในพื้นที่ชนบทซึ่งมีภูมิปัญญาในการปรับตัว อยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างยั่งยืน

1. การออกแบบอาคารเขียว และเทคโนโลยีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม - LEED ซึ่งย่อมาจาก Leadership in Energy and Environmental Design ซึ่งพัฒนาโดย USGBC (United States Green Building Council) ประเทศสหรัฐอเมริกา เกณฑ์การประเมินของ LEED ยัง แบ่งออกกเป็น 6 แบบเพื่อความเหมาะสมตามการใช้งาน สาเหตุสำคัญท่ีทำให้ LEED ประสบความสำเร็จอย่างมากคือ การมีเกณฑ์การมีเกณฑ์รองรับ หลากหลายประเภท ทั้งยังเปิดโอกากาสให้อาคารที่มีการใช้งานแล้วเข้าร่วมการประเมิน LEED ได้ ซึ่งใน ภาพรวมแล้ว LEED สามารถแบ่งได้เป็นทางทางเลือก หลักๆ คือ LEED อาคารใหม่ (ซึ่งมีการแบ่ง ประเภทอาคาร) และ LEED เกณฑ์ทางเลือก โดยมีรายละเอียดดังต่อไปน้ี 1) LEED for Home เป็นเกณฑ์การออกแบบ และก่อสร้างบ้านพักอาศัยให้เป็นอาคารเขียว 2) LEED for Neighborhood Development เป็นแนวทางการพัฒนาชุมชน หรือหมู่บ้าน โดยเน้นไปที่การเข้าถึงบริการขนส่งสาธารณะ พื้นที่สาธาราณะส่วนกลาง รวมถึงการใช้ประโยชน์ที่ดิน ร่วมกับพื้นที่พาณิชยกรรม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-23

3) LEED for Commercial Interiors เกณฑ์นี้จะเน้นไปที่คุณภาพของการใช้ชีวิต และ ประสิทธิภาพในการทำงานของผู้ใช้อาคาร ซึ่งเป็นทางเลือกสำหรับผู้ออกแบบที่ไม่สามารถออกแบบและ ก่อสร้างอาคารทั้งหลังให้เป็นอาคารเขียว 4) LEED for New Construction, Core & Shell, School, Major Renovation เป็นเกณฑ์ ที่พัฒนเพื่อรองรับเปลือกอาคาร โดยเน้นไปที่โครงการพาณิชย์ ซึ่งต้องการให้มีการรองรับก่อนขยาย โครงการ 5) LEED for Retail เป็นแนวทางการพัฒนาร้านค้าพาณิชยกรรมที่ได้รับมาตราฐานด้าน พลังงาน โดยมากจะเน้นที่การออกแบบตกแต่งภายใน และระบบการจัดการอย่างยั่งยืน 6) LEED for Existing Buildings: Operation and maintenance เป็นเกณฑ์ที่ USBGC รับรองอาคารที่ได้ใช้งานแล้ว โโยเน้นการตรวจวัดค่าพลังงาน เพื่อเก็บข้อมูลมาประเมินค่าคะแนน

(ที่มา: LEED, 2010) - TREES-NC รัฐบาลได้สนับสนุนการออกแบบก่อสร้างอาคารเขียวด้วยเกณฑ์ TREES โดยออกเป็นกฎ กระทรวงผังเมืองกรุงเทพมหานคร ปี พ.ศ. 2556 ที่กำหนดให้อาคารที่ออกแบบตามมาตรฐานของ สถาบันอาคารเขียวไทยได้รับสิทธิประโยชน์ในการเพิ่มพื้นที่ก่อสร้างอาคารได้ (F.A.R. Bonus) โดยมี ประเภทการประเมิน 2 ลักษณะ ได้แก่ TREES-NC และ TREES PRE-NC หรือ TREES for Pre New Construction & Major Renovation ซึ่ง TREES PRE-NC จะแตกต่างคือ TREES-NC เป็นเกณฑ์การที่ จำเป็นต้องสร้างอาคารให้แล้วเสร็จ แต่ TREES PRE-NC นั้นยังก่อสร้างอาคารไม่แล้วเสร็จ ดังนั้นจึงต้อง มีการรวบรวมเอกสารระหว่างการดำเนินการก่อสร้างอาคาร เพื่อให้สามารถดำเนินการให้สามารถตรวจ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-24

ประเมินอาคารเขียวได้ในขั้นการออกแบบ เพื่อในกรณีเจ้าของอาคารต้องการนำแบบอาคารไปยื่นแบบ ก่อสร้างให้ได้รับการสนับสนุนการส่งเสริมต่างๆ จากภาครัฐก่อน 2. สถาปัตยกรรมพื้นถิ่น ภูมิปัญญาพื้นถิ่นทางสถาปัตยกรรมสามารถประยุกต์เป็นแนวทางการออกแบบสถาปัตยกรรม สมัยใหม่เพื่อการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพในการอยู่อาศัยในปัจจุบัน 2.2.9 หลักการที่ 9 การประหยัดพลังงานและการใช้พลังงานทางเลือก ประเทศไทยมีพลังงานทางเลือกให้ใช้น้อยมาก การเปลี่ยนไปใช้พลังงานทางเลือกย่อมหมายถึง ค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้นในการก่อสร้าง ดำเนินการ ดูแลรักษา และค่าเชื้อเพลิงของพลังงานทางเลือกที่อาจจะ สูงกว่านั้น เมื่อเกิดการเปรียบเทียบจริง ๆ แล้วนั้น การได้ค่าผลตอบแทนหลังจากเลือกใช้พลังงานทาง เลือกมีระยะเวลาที่สามารถได้ผลการตอบแทนหลังจากลงทุนประมาณ 5-10 ปีโดยเฉลี่ย โดยพลังงาน หมุนเวียนเช่น พลังงานลม แสงอาทิตย์ ความร้อนใต้พิภพ และเขื่อน เป็นพลังงานที่ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย ในด้านเชื้อเพลิง ส่วนพลังงานเชื้อเพลิงชีวภาพเกิดจากการเกษตรเพื่อผลิตพลังงาน หากได้รับการ ออกแบบรูปแบบการจัดการท่ีดีนั้นจะส่งผลดีให้สามารถเลือกใช้พลังงานทางเลือกในระบบกว้างจนไปถึง นำไปใช้ในบ้านพักอาศัย เช่น การติดตั้งแผงโซเซลล์ในอาคารพักอาศัย การเปลี่ยนไปใช้หลอดไฟ LED ในบ้าน เป็นต้น ตารางที่ 2.9 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาการประหยัดพลังงานและการใช้พลังงานทางเลือก หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

การประหยัดพลังงานและการ ใช้พลังงานทางเลือก ระบบพลังงานที่ก้าวหน้า

• ส่งเสริมระบบและโครงข่ายการจัดการพลังงานที่มีประสิทธิภาพใน ระดับชุมชน • รักษาและสนับสนุนให้มีโครงข่ายการใช้พลังงานชีวมวล พลังงาน หมุนเวียน และพลังงานทางเลือกในชุมชน • สร้างโอกาสของการลงทุนในการใช้พลังงานทางเลือก

1. ระบบพลังงานที่ก้าวหน้า พลังงานไฟฟ้าจัดเป็นพลังงานหลักที่ใช้ในชีวิตประจำวันมีความจำเป็นมากแม้แต่ในที่พักอาศัย ทั้งจากเครื่องปรับอากาศ เครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆ ภายในบ้าน ที่ล้วนพึ่งพาพลังงานไฟฟ้าเกือบทั้งหมด แต่ เนื่องจากที่อยู่อาศัยทุกวันนี้ถูกออกแบบก่อสร้างโดยลืมคำนึงถึงสภาพภูมิอากาศของประเทศไทย การใช้ วัสดุไม่เหมาะสม ทำให้ต้องสิ้นเปลืองพลังงานทำให้เกิดค่าใช้จ่ายที่สูงขึ้น ซึ่งทำให้ผู้ประกอบการก่อสร้าง อาคารหรือผู้ที่ต้องการจะสร้างบ้าน เริ่มมองหาวิธีการนำพลังงานทดแทนหรือพลังงานหมุนเวียนมาใช้ หนึ่งในนั้นคือพลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานแสงอาทิตย์ จัดเป็นพลังงานสะอาดไม่ทำปฏิกิริยาใด ๆ อันจะ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-25

ทำให้สิ่งแวดล้อมเป็นพิษ เซลล์แสงอาทิตย์จึงเป็นสิ่งประดิษฐ์ทางอิเลคทรอนิคส์ชนิดหนึ่งที่ถูกนำมาใช้ ผลิตไฟฟ้า เนื่องจากสามารถเปลี่ยนพลังงานแสงอาทิตย์ให้เป็นพลังงานไฟฟ้าได้โดยตรง ระบบโซลาร์รูฟ (Solar cell roof) เป็นการผลิตไฟฟ้าด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ติดตั้งอยู่บน หลังคาของบ้านและอาคาร ผู้ติดตั้งสามารถใช้ไฟฟ้าที่ตัวเองผลิตได้ ช่วยลดปริมาณไฟฟ้าที่ซื้อจากการ ไฟฟ้า ทำให้ช่วยประหยัดค่าไฟฟ้า หรือสามารถใช้ช่วงเวลากลางวันผลิตกระแสไฟฟ้าขายให้แก่การไฟฟ้า เพื่อเป็นรายได้เสริมได้อีก ประเภทของแผงเซลล์แสงอาทิตย์ - แบบผลึกเดี่ยว (Mono Crystalline) เป็นแผงโซลาร์เซลล์แสงอาทิตย์ชนิดแรกๆ ที่ได้รับการ ผลิต และจำหน่ายในเชิงพาณิชย์ มีลักษณะเป็นแผ่นซิลิคอนหนาประมาณ 300 ไมครอน หรือที่เรียกว่า เวเฟอร์ มีประสิทธิภาพดีกว่าและราคาแพงกว่า แบบ Poly Crystalline ไม่มาก - แบบผลึกรวม (Poly Crystalline) เป็นแผงโซลาร์เซลล์ที่มีการใช้งานมากที่สุด เพราะเป็น เซลล์แสงอาทิตย์ที่ได้รับการพัฒนาขึ้น เพื่อลดต้นทุนของโซลาร์เซลล์แบบผลึกเดี่ยว โดยยังคงคุณสมบัติ และประสิทธิภาพการใช้งานใกล้เคียงกับแบบผลึกเดี่ยวมากที่สุด ซึ่งโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ส่วน ใหญ่ในประเทศไทยจะนิยมใช้เซลล์แสงอาทิตย์ประเภทนี้ เช่น โรงไฟฟ้า “เอสพีพี ทู” จ.สระบุรี , โรง ไฟฟ้า “ตาขีด” จ.นครสวรรค์ ของเอ็กโก กรุ๊ป เป็นต้น - แบบฟิล์มบาง (Thin Film) เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่ได้รับการคิดค้นและพัฒนาขึ้น เพื่อประหยัด ต้นทุนและเวลาในการผลิตแผ่นฟิล์ม เนื่องจากเป็นฟิลม์บางเพียง 0.5 ไมครอน น้ำหนักเบาและมีความ ยืดหยุ่นกว่าแบบผลึก เหมาะกับการใช้ในโครงการโรงไฟฟ้าขนาดใหญ่ เป็นแผงโซลาร์เซลล์ที่มีความไว แสงมาก สามารถรับแสงที่อ่อนได้ จึงทำงานได้ดีในพื้นที่ที่มีเมฆมาก ฝุ่นละออง และมีฝนตกชุก

(ที่มา: ที่อยู่อาศัยกับพลังงานแสงอาทิตย์, 2016)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-26

2.2.10 หลักการที่ 10 การจัดการขยะอย่างยั่งยืน ปัญหาขยะมูลฝอย เป็นปัญหาที่อยู่คู่กับสังคมไทยมาอย่างยาวนาน เมื่อประชากรเพิ่มขึ้นอย่าง รวดเร็ว อัตราเครื่องอุปโภคบริโภคอาหาร ที่อยู่อาศัย ก่อให้เกิดสิ่งเหลือใช้ตามมามากขึ้น ขยะก็เพิ่มขึ้น ส่งผลต่อสุขภาพอนามัย และปัญหาสิ่งแวดล้อมอื่นๆ ตามมาอีกมากมายจากปัญหาดังกล่าวรัฐบาลให้ ความสำคัญอย่างมากกับการพัฒนาที่ยั่งยืนในการสร้างสังคมรีไซเคิล และการเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ตารางที่ 2.10 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาการจัดการขยะอย่างยั่งยืน หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

การจัดการขยะอย่างยั่งยืน การจัดการขยะเมืองอย่างยั่งยืน • ให้มีการลดขยะมูลฝอยในอสังหาริมทรัพย์ทุกระดับ • ให้มีการคัดแยกและนำขยะมูลฝอยกลับมาใช้ใหม่ โดยพิจารณาให้เป็น กุญแจสำคัญของการสนับสนุนธุรกิจท้องถิ่นและการจ้างงานในเมือง • สร้างแผนที่แสดงห่วงโซ่ของการนำขยะมูลฝอยกลับมาใช้ใหม่ และยก ขึ้นเป็นส่วนหนึ่งของการจัดการสาธารณูปโภคสาธารณูปการของเมือง การจัดการขยะภาคการเกษตร • สนับสนุนการใช้พลังงานมวลชีวภาพ อย่างยั่งยืน การจัดการขยะภาค อุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน

• ลด คัดแยก และนำขยะมูลฝอยกลับมาใช้ใหม่ในกระบวนการผลิต

การจัดการขยะจากการก่อสร้าง • ลดขยะจากการก่อสร้าง • การใช้ซ้ำและใช้ใหม่ของวัสดุอุปกรณ์ในกระบวนการก่อสร้าง

1. การจัดการขยะเมืองอย่างยั่งยืน เนื่องจากปัญหาขยะเป็นปัญหาใหญ่ ดังนั้นรัฐบาลจึงกำหนดให้การจัดการขยะมูลฝอยเป็น วาระแห่งชาติ สร้างกรอบแนวคิดและยุทธศาสตร์ใหม่ในการสร้างสังคมรีไซเคิลตามหลักการ 3 R หลักการ 3 R เป็นหลักการที่สำคัญ โดยเฉพะประเด็นการลดขยะต้นทาง - R : Reduce คือ การลดการใช้ทรัพยากรที่ไม่จำเป็นลง - R : Reuse คือ การใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่าที่สุดโดยการนำสิ่งของเครื่องใช้กลับมาใช้ซ้ำ - R : Recycle คือ การเลือกทรัพยากรที่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ เป็นการลดการใช้ทรัพยากร ทางธรรมชาติ การสร้างวินัยของคนในเรื่องการจัดการขยะมูลฝอย ทางด้านกระทรวงทรัพยากรและสิ่ง แวดล้อม มีการรณรงค์ลดการใช้ถุงพลาสติก โดยร่วมทำาบันทึกข้อตกลงกับหน่วยงานภาคธุรกิจ 15 หน่วยงาน ขอความร่วมมือไม่ให้ถุงพลาสติกกับลูกค้าในทุกวันที่ 15 ของเดือน จัดทำโครงการบัตรเดียว เขียวทั่วไทย Green Gard สำาหรับสะสมคะแนนจากการซื้อสินค้าและบริการที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม รวมทั้งดำเนินงานร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการ ในการให้คำปรึกษาเรื่องการจัดการขยะในโรงเรียน เพื่อ เสริมสร้างวินัยและจิตสำนึกแก่เยาวชน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-27

2. การจัดการขยะภาคการเกษตรอย่างยั่งยืน ในขณะที่เกิดวิกฤติการณ์ราคาน้ำมันสูงขึ้น การใช้พลังงานจาก ไม้ ฟืน แกลบ กาก(ชาน)อ้อย ชีวมวล ซึ่งเป็นพลังงานที่ใช้ไม่หมด มีแหล่งพลังงานอยู่ภายในประเทศ และมีผลกระทบต่อสภาวะ แวดล้อมน้อย จึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่ต้องเร่งให้ความสำคัญในการพัฒนาศักยภาพทางภาคเกษตรเพื่อ พลังงาน และสร้างความเชื่อมั่นกับการใช้พลังงาน จากแหล่งภายในประเทศเพื่อลดความเสี่ยงต่อการ พึ่งพาพลังงานเชิงพาณิชย์ (พลังงานใช้แล้วหมดไป) ซึ่งเป็นปัญหาที่ก่อให้โลกร้อน 3. การจัดการขยะภาคอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน ขยะมูลฝอย (Solid Waste) หมายถึง เศษสิ่งเหลือใช้และสิ่งปฏิกูลต่างๆ ซึ่งเกิดจากกิจกรรม ของมนุษย์และสัตว์ รวมถึงสิ่งอื่นใดที่เก็บกวาดจากถนน ตลาด หรือที่อื่นๆ ทั้งจากการผลิต การบริโภค การขับถ่าย การดำรงชีวิต และงานในภาคระบบอุตสาหกรรม ซึ่งส่งผลให้เกิดปัญหาขยะมากเป็นอันดับ แรก ต้องมีการส่งเสริมการผลิตที่สะอาดในภาคการผลิต โดยลดการใช้วัสดุ ลดพลังงานที่ใช้ในการผลิต และลดมลพิษในระหว่างการผลิต เพิ่มศักยภาพการใช้ทรัพยากรหมุนเวียน การนำของเสียกลับมาใช้ ประโยชน์ และการออกแบบผลิตภัณฑ์ให้มีอายุการใช้งานได้นานขึ้น ส่งเสริมให้ภาคธุรกิจเอกชนมีส่วนรวมลงทุนและดำเนินการจัดการขยะ 4. การจัดการขยะจากการก่อสร้าง ลดการก่อสร้างอาคาร เน้นประยุกต์ใช้อาคารเก่า ลดการทุบทำลายตึกที่จะก่อให้เกิดปัญหาขยะ ของเสียจากการก่อสร้าง ซึ่งไม่สามารถย่อยสลายได้ 2.2.11 หลักการที่ 11 การจัดการน้ำในเมือง ชุมชนในพื้นที่น้ำแล้งควรมีการดำเนินการจัดการแหล่งน้ำและที่ดินเพื่อแก้ปัญหาความแห้งแล้ง ดินเสื่อมคุณภาพ ขาดแหล่งน้ำ โดยเริ่มจากคนในพื้นที่ทำการขุดสระเพื่อกักเก็บน้ำไว้ใช้เพื่อทำการ เกษตรตลอดปีในพื้นที่ของตนโดยใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านในการจัดการ และร่วมกับแนวทางพระราชดำริ ทฤษฎีใหม่ ปลูกหญ้าแฝก เศรษฐกิจพอเพียง และขยายผลจากผู้นำชุมชนไปสู่ชุมชน และขยายเครือข่าย การเรียนรู้สู่ชุมชนใกล้เคียง ตารางที่ 2.11 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาการจัดการน้ำในเมือง หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

การจัดการน้ำในเมือง การจัดการน้ำใช้

• ให้มีระบบการบริหารจัดการน้ำในระดับครัวเรือน ชุมชน และกลุ่ม ธุรกิจต่างๆ

การบำบัดและหมุนเวียนน้ำใช้

• ให้มีระบบบำบัดน้ำเสียในระดับอาคารและชุมชน • ให้มีการใช้น้ำทิ้งจากระบบบำบัดน้ำเสีย อาทิ เพื่อการเกษตร รดน้ำ สวนสาธารณะ หรือการล้างถนน

1. การจัดการน้ำใช้ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-28

ชุมชนพื้นที่น้ำแล้ง มีแนวทางดำเนินงานสำหรับการจัดการพื้นที่น้ำแล้ง แบ่งได้เป็น ๒ ประเภท หลัก มีกระบวนการดังต่อไปนี้ - เริ่มจากตนเองแล้วขยายผลสู่ชุมชน 1) แหล่งน้ำของตนเอง เริ่มจากขุดสระน้ำ บริหารกักเก็บน้ำไว้ให้พอใช้สำหรับการเกษตรตลอด ปี 2) ใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน เพื่อบริหารจัดการดินและน้ำในพื้นที่ของตน แก้ปัญหาดินเสื่อม คุณภาพ และดินไม่กักเก็บน้ำ 3) เปลี่ยนมาทำเกษตรผสมผสาน ตามแนวพระราชดำริทฤษฎีใหม่ และดำเนินชีวิตแนวทาง เศรษฐกิจพอเพียง 4) ขยายผลสำเร็จของการบริหารจัดการน้ำ จากผู้นำชุมชนไปสู่ชุมชน และขยายเครือข่ายการ เรียนรู้สู่ชุมชนใกล้เคียง เกิดเป็นศูนย์การเรียนรู้ของชุมชน - เริ่มจากชุมชนแล้วขยายผลไปยังชุมชนใกล้เคียง 1) ชุมชนหารือกันเรื่องปัญหาการขาดแคลนน้ำ ใช้ข้อมูลทางน้ำเดิมตามธรรมชาติ 2) เกิดการบริหารจัดการน้ำในชุมชน เริ่มจากการขุดลอกขยายคลองธรรมชาติเดิม เพื่อดักน้ำ หลากไหลลงทางน้ำไว้ นำน้ำหลากส่งมาตามแนวคลองมากักเก็บไว้ตามสระน้ำแก้มลิง สำหรับใช้ในยาม หน้าแล้งและช่วงฝนทิ้งช่วง 3) ชุมชนนำน้ำที่ได้ใช้ทำการเกษตรตามแนวพระราชดำริทฤษฎีใหม่ 4) ขยายผลสำเร็จของการบริหารจัดการน้ำไปยังชุมชนใกล้เคียง 2. การบำบัดและหมุนเวียนน้ำใช้ การจัดทำระบบบำบัดน้ำทิ้ง มีวัตถุประสงค์เพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำทิ้งให้มีคุณภาพดีขึ้น จนอยู่ ในระดับที่ไม่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เม่ือชุมชนที่อยู่อาศัยในเมืองมีความหนาแน่นมากขึ้น สิ่ง แวดล้อมธรรมชาติคือแหล่งน้ำและดิน ซึ่งถูกใช้เป็นแหล่งกําจัดน้ําเสียมาโดยตลอด จึงต้องรับภาระหนัก จนเกินกําลังอาจเสียสมดุลตามธรรมชาติ ทําให้เกิดการเน่าเหม็นผิดสุขลักษณะ การดําเนินงานตามแนว ทางที่ทําแล้วโดยทั่วไปนั้นเป็นการระบายน้ําเสีย รวมกันไปบําบัดท่ีศูนย์รวม ระบบจะมีส่วนประกอบ ใหญ่อยู่ 2 ตอน คือการระบาย (transportation by sewerage) และการบําบัดให้ถูกสุขลักษณะ (treatment) ซึ่งสองอย่างนี้ได้รับการวางแผนการออกแบบที่ดีจะส่งผลให้ระบบบำบัดน้ำและหมุนเวียน น้ำใช้ในเมืองมีประสิทธิภาพดี 2.2.12 หลักการที่ 12 การจัดการความเสี่ยงต่อภัยพิบัติ ทศวรรษที่ผ่านมาเป็นช่วงเวลาที่ภัยพิบัติขนาดใหญ่เกิดขึ้นเป็นจํานวนมาก สร้างความเสียหาย ท้ังต่อชีวิตทรัพย์สิน ระบบเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมคิดเป็นมูลค่ามหาศาล สําหรับประเทศกําลัง พัฒนา ภัยพิบัตินับเป็นอุปสรรคสําคัญในการบรรลุถึงเป้าหมายการพัฒนาท่ีจะทําให้ชีวิตความ เป็นอยู่ของสังคมมนุษย์ดีขึ้น นอกจากนี้หากการจัดการระบบป้องกันภัยพิบัติไม่มีประสิทธิภาพ แนว โน้มการเกิดภัยพิบัติและผลกระทบต่าง ๆ จะทวีความรุนแรงมากข้ึน เนื่องจากการเปล่ียนแปลงสภาพ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-29

ภูมิอากาศและภาวะโลกร้อน นอกจากน้ันการขยายตัวของประชากรและการเติบโตของเมืองกระทบต่อ พื้นที่ที่เป็นทรัพยากรสำคัญในเป็นรองรับภัยพิบัติของเมือง ตารางที่ 2.12 แสดงหลักการและแนวทางในการพัฒนาการจัดการความเสี่ยงต่อภัยพิบัติ หลักการและแนวทาง

ปฏิบัติการ/กิจกรรม

การจัดการความเสี่ยงต่อภัย พิบัติ การจัดการด้านอุทกภัย

• • • • •

การจัดการด้านแผ่นดินไหว

• การจัดทำแผนที่เสี่ยงแผ่นดินไหว • ออกแบบ และก่อสร้างอาคารต้านแผ่นดินไหวในพื้นที่เสี่ยงภัย • การวางแผนเส้นทางอพยพ • การจัดการฐานข้อมูลสารสนเทศ ระบบการประเมินความเสี่ยงภัย และ การจัดทำพื้นที่เสี่ยงวาตภัย • ก่อสร้าง ตรวจสอบ และซ่อมแซมอาคารให้มีความแข็งแรงต่อความ เสี่ยงวาตภัย • การวางแผนเส้นทางอพยพ

การจัดการด้านวาตภัย

ระบุพื้นที่เสี่ยงภัยน้ำท่วม ให้มีการตรวจสอบ การป้องกัน และการระบายน้ำท่วมที่มีประสิทธิภาพ รักษาและจัดเตรียมพื้นผิวการระบายน้ำ การพัฒนาพื้นที่ใหม่ของเมืองต้องไม่กีดขวางระบบการระบายน้ำผิวดิน อาคารที่ถูกสร้างขึ้นใหม่ต้องมีการออกแบบที่จัดการความเสี่ยงน้ำท่วม ได้

1. การจัดการด้านอุทกภัย ปัญหาน้ำท่วม น้ำหลาก มาจากสาเหตุต่าง ๆ มากมาย เช่น ปริมาณฝนที่ตกหนักถึงหนักมาก ติดต่อกันในช่วงฤดูฝน พื้นที่ไม่สามารถรับปริมาณน้ำที่ไหลสู่บริเวณนั้นได้เพียงพอ การขยายตัวอย่าง ขาดการวางแผนของชุมชนเมือง การตัดไม้ทำลายป่าทำให้เกิดการหลากของน้ำเร็วขึ้น การก่อสร้างถนน ขวางทางน้ำหลากและมีการระบายน้ำไม่เพียงพอ การสูบน้ำบาดาลทำให้ดินทรุดตัว การเปลี่ยนแปลง สภาพพื้นที่แก้มลิงตามธรรมชาติไปทำประโยชน์อย่างอื่น เป็นต้น การจัดการปัญหาน้ำท่วมน้ำหลากนั้น สิ่งที่สำคัญคือต้องรู้สาเหตุและความรุนแรงของปัญหา ต้องเข้าใจลักษณะของแหล่งน้ำ ลักษณะพื้นที่ ตลอดจนปริมาณน้ำที่ไหลบ่า เพื่อหาพื้นที่ และจัดการแนวทางการไหลของน้ำ ไม่ให้เกิดการท่วมขัง อัน จะเป็นผลเสียต่อภาคเกษตรกรรม และส่งผลต่อการดำรงชีวิจของคนที่ได้รับผลกระทบด้วย 2. การจัดการด้านแผ่นดินไหว ประเทศไทยจัดว่าเป็นประเทศที่มีความเสี่ยงต่อแผ่นดินไหวระดับปานกลาง คืออยู่ในโซน 1 ถึง 2 สำหรับในประเทศไทย มีกฎหมายบังคับให้อาคารต้องออกแบบให้รองรับแผ่นดินไหวคือกฎกระทรวง กำหนดการรับน้ำหนัก ความต้านทาน ความคงทนของอาคาร และพื้นดินที่รองรับอาคารในการต้านทาน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-30

แรงสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหว ตามปีพ.ศ. 2550 ดังนั้นเพื่อเป็นการลดความสูญเสียที่เกิดจากแผ่นดิน ไหว จึงควรเตรียมการรับมือไว้ล่วงหน้า โดยควรคำนึงแนวทางการรับมือแผ่นดินไหว 4 ด้านคือ - ด้านกฎหมาย ควรปรับปรุงกฎหมายให้ครอบคลุมอาคารที่สูงไม่เกิน 15 ม. ในพื้นที่เสี่ยงภัย และบังคับใช้กฎหมายว่าด้วยแผ่นดินไหวอย่างเคร่งครัด - ด้านการศึกษา ควรเร่งศึกษารอยเลื่อนที่มีพลังในประเทศ เช่น รอยเลื่อนแม่จัน รอยเลื่อน พะเยา และรอยเลื่อนอื่น ๆ ที่มีพลังอีก 14 รอยเลื่อน - ด้านอาคาร และโครงสร้าง ควรจัดทำฐานข้อมูลอาคารที่มีความเสี่ยง และเร่งเสริมกำลัง อาคารเหล่านั้น โดยเฉพาะ โรงพยาบาล โรงเรียน สถานที่ราชการที่สำคัญ 3. การจัดการด้านวาตภัย วาตภัย หมายถึง ภัยที่เกิดขึ้นจากพายุลมแรงจนทำให้เกิดความเสียหายแก่อาคารบ้านเรือน ต้นไม้ และสิ่งก่อสร้าง สำหรับในประเทศไทย วาตภัยหรือพายุลมแรงมีสาเหตุมาจาก - พายุหมุนเขตร้อน ได้แก่ ดีเปรสชั่น พายุโซนร้อน พายุใต้ฝุ่น - พายุฤดูร้อน - ลมงวง (เทอร์นาโด) เพื่อป้องกันมิให้เกิดอันตราย และความเสียหายจากวาตภัยจึงควรป้องกันล่วงหน้าก่อนเกิด วาตภัย การเตรียมความพร้อมของหน่วยงาน เพื่อรับสถานการณ์วาตภัยเป็นการเตรียมความพร้อมที่จะ หาทางช่วยเหลือ และป้องกันชีวิต และทรัพย์สินของประชาชนมิให้เกิดความเสียหาย หรือพยายามให้ เสียหายน้อยที่สุด 2.3 กรณีศึกษาการพัฒนาเมืองและชุมชนคาร์บอนต่ำ 2.2.1 สถานการณ์การกำหนดเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกของเมืองต่าง ๆ ในโลก ส่วนที่สำคัญที่ก่อให้เกิดปัญหาการเพิ่มขึ้นของปริมาณก๊าสเรือนกระจก เนื่องจากร้อยละ 70 ของการใช้พลังงานที่ก่อให้เกิดก๊าสเรือนกระจกเป็นการใช้พลังงานใน เขตเมือง และมีแนวโน้มที่จะเพิ่ม ขึ้นอย่างต่อเนื่อง เนื่องมาจากการเพิ่มขึ้นของประชากร และการขยายตัวของเมือง ปัจจุบันเมืองหลาย เมืองได้ให้ความสำคัญกับปัญหาที่เกิดขึ้น จึงมีความมุ่งมั่นที่จะลดปัญหาปริมาณก๊าซเรือนกระจก โดยมี การกำหนดเป้าหมายการลดก๊าซเรอนกระจกในระดับเมือง โดยแบ่งออกเป็น 4 วิธีดังนี้ 1. Base year emission goal คือ การตั้งเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกโดยเปรียบ เทียบกับปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในปีฐาน 2. Fixed level goal คือ การตั้งเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในปริมาณหนึ่ง 3. Base year intensity goal คือ การตั้งเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเมื่อเทียบกับ จำนวนประชากรหรือผลิตภัณฑ์มวลรวมของเมือง 4. Baseline scenario intensity goal คือ การตั้งเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเมื่อ เทียบกับกรณีปกติที่ยังไม่ดำเนินมาตรการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-31

ตารางที่ 2.13 เป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกของเมืองที่ตั้งอยู่ในทวีปเอเชีย เป้าหมายการลด GHG เมือง

ประเทศ

1

อันซัน (Ansan)

2

อินชอน (Inchone)

เกาหลีใต้ (South korea)

3

ลำดับที่

ปีฐาน

เปอร์เซ็นต์

ภายในปี

2010

20%

2015

2005

30%

2020

โซล (Seoul)

1990

40%

2030

4

วอนจู (Wonju)

2005

7%

2020

5

ไทเป (Taipei)

ไต้หวัน (Taiwan)

1990

60%

2050

6

โตเกียว (Tokyo)

ญี่ปุ่น (Japan)

2000

25%

2020

7

โยโกฮามา (Yokohama)

1990

80%

2050

8

เกาสง (KaohSuing)

2005

30%

2020

จีน (China)

(ที่มา: องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก(องค์การมหาชน), 2016) ตารางที่ 2.14 เป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกของเมืองที่ตั้งอยู่ในทวีปออสเตเรีย เป้าหมายการลด GHG ลำดับที่

เมือง

1

เมลเบิร์น (Melbourne)

2

ซิดนีย์ (Sydney)

ประเทศ ออสเตรเลีย (Australia)

ปีฐาน

เปอร์เซ็นต์

ภายในปี

2001

100%

100%

2006

70%

70%

(ที่มา : องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก(องค์การมหาชน), 2016) ตารางที่ 2.15 เป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกของเมืองที่ตั้งอยู่ในทวีปยุโรป เป้าหมายการลด GHG ลำดับที่

เมือง

1

อัมสเตอร์ดัม (Amsterdam)

2

รอตเทอร์ดาม (Rotterdam)

ประเทศ เนเธอร์แลนด์ (Netherland)

ปีฐาน

เปอร์เซ็นต์

ภายในปี

1990

40%

2025

1990

50%

2025

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-32

เป้าหมายการลด GHG ลำดับที่

เมือง

ประเทศ

ปีฐาน

เปอร์เซ็นต์

ภายในปี

เยอรมนี (Germany) 1990

40%

2020

1990

80%

2050

2010

100%

2025

สาธารณรัฐไอร์แลนด์ 2006 (Republic of Iceland)

20%

2020

ลิสบอน (Lisbon)

โปรตุเกส (Portugal) 2001

20%

2020

8

ลอนดอน (London)

60%

2025

9

แมนเชสเตอร์ (Manchester)

สหราชอาณาจักร 1990 (United Kingdom)

1990

48%

2020

10

มาดริด (Madrid)

สเปน (Spain)

1990

20%

2020

11

ออสโล (Oslo)

นอร์เวย์ (Norway)

1991

100%

2030

12

มอลทรีออล (Montreal)

ฝรั่งเศส (France)

1990

30%

2020

13

ปารีส (Paris)

2004

25%

2020

14

เนเปิลส์ (Naples)

2005

25%

2020

15

โอริสตาโน (Oristano)

2005

21%

2020

16

ปิอาเซนซ่า (Piacenza)

1990

20%

2020

17

ตูริน (Turin)

อิตาลี (Italy)

1990

40%

2020

18

สตอกโฮม (Stockholm)

สวีเดน (Sweden)

1990

100%

2050

19

รีโอเดจาเนโร (Rio de Janeiro)

โปรตุเกส (Portugal)

2005

20%

2020

20

วิลนีอุส (Vilnius)

ลิทัวเนีย (Lithuania)

2010

20%

2020

3

เบอร์ลิน (Berlin)

4

ฮัมบูกร์ (Hamburg)

5

โคเปนเฮเกน (Copenhagen)

เดนมาร์ก (Danmark)

6

ดับลิน (Dblin)

7

อิตาลี (Italy)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-33

เป้าหมายการลด GHG ลำดับที่

เมือง

ประเทศ

21

วอร์ซอ (Warsaw)

โปแลนด์ (Republic of Poland)

22

กาดิโอวาซิค (Kadiovacik) ตุรกี (Republic of Turkey)

ปีฐาน

เปอร์เซ็นต์

ภายในปี

2007

20%

2020

2011

3%

2013

(ที่มา : องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก(องค์การมหาชน), 2016) ตารางที่ 2.16 เป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกของเมืองที่ตั้งอยู่ในทวีปอเมริกาเหนือ เป้าหมายการลด GHG ลำดับที่

เมือง

1

แอตแลนตา (Atlanta)

2

บอลทิมอร์ (Baltimore)

3

ชิคาโก (Chicago)

4

ประเทศ สหรัฐอเมริกา (United States of America)

ปีฐาน

เปอร์เซ็นต์

ภายในปี

2010

15%

2020

2010

15%

2020

1990

80%

2050

เดนเวอร์ (Denver)

1990

25%

2020

5

ลอสแองเจลิส (Los Angeles)

1990

35%

2030

6

ไมอามี่ (Miami)

2006

25%

2020

7

มีนาโพลิส (Minneapolis)

2006

30%

2025

8

นิวยอร์ก (New York)

2005

30%

2030

9

ฟิลาเดเฟีย (Philadelphia)

1990

20%

2015

10

พอร์ทแลนด์ (Portland)

1990

80%

2050

11

ซานดิเอโก (San Diego)

1990

80%

2050

12

ซานฟรานซิสโก (San Francisco)

1990

25%

2017

13

เซ็นต์หลุยส์ (St Louis)

2005

25%

2020

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-34

เป้าหมายการลด GHG ลำดับที่

เมือง

15

โทรอนโต (Toronto)

16

แวนคูเวอร์ (Vancouver)

ประเทศ แคนาดา (Canada)

ปีฐาน

เปอร์เซ็นต์

ภายในปี

1990

30%

2020

2007

33%

2020

(ที่มา : องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก(องค์การมหาชน), 2016) ตารางที่ 2.17 เป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกของเมืองที่ตั้งอยู่ในทวีปอเมริกาใต้ เป้าหมายการลด GHG ลำดับที่

เมือง

ประเทศ

1

เบโลโอรีซอนชี (Belo Horizonte)

บราซิล (Brazil)

2

เซาเปาโล (Sao Paulo)

3

บัวโนสไอเรส (Buenos Aires)

4

ซานติอาโก (Santiago) ชิลี (Chile)

อาร์เจนตินา (Argentina)

ปีฐาน

เปอร์เซ็นต์

ภายในปี

2007

20%

2030

2003

30%

2012

2008

30%

2030

2007

20%

2020

(ที่มา : องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก(องค์การมหาชน), 2016) ตารางที่ 2.18 เป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกของเมืองที่ตั้งอยู่ในทวีปทวีปแอฟริกา เป้าหมายการลด GHG ลำดับที่

เมือง

1

เคปทาวน์ (Cape Town)

2

เดอร์เบิ้น (Durban)

ประเทศ

ปีฐาน

แอฟริกาใต้ 2007 (Republic of South Africa) 2006

เปอร์เซ็นต์

ภายในปี

10%

2012

25%

2020

(ที่มา : องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก(องค์การมหาชน), 2016)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-35

2.3.2 เมืองคาร์บอนต่ำ ปัจจุบันหลายเมืองทั่วโลกกำลังดำเนินการพัฒนาเมืองสู่การเป็น "เมืองคาร์บอนต่ำ" ด้วยวิธีการ และแนวทางที่หลากหลายแตกต่างกันไปตามแต่บริบทลักษณะพื้นที่ของแต่ละเมือง โดยมีตัวอย่าง ดังนี้ VANCOUVER ECODENSITY CHARTER : ยุทธศาสตร์เมืองสู่ความยั่งยืนของนครแวนคูเวอร์

ที่มา : yourvancouverrealestate.ca, 2016 นครแวนคูเวอร์ได้ชื่อว่าเป็นเมืองเขียวและเมืองน่าอยู่อันดับต้นๆ ของโลก ปัจจัยที่ทำให้ แวนคูเวอร์พัฒนาจนปัจจุบันเนื่องจากการสร้างแผน ยุทธศาสตร์การพัฒนาที่มีความเด่นชัด และการ สร้างประสิทธิภาพในการปฎิบัติตามแผนโดยการนำการเติบโตอย่างชาญฉลาด(Smart Growth) ผสม ผสานกับแนวคิดการสร้างสภาพแวดล้อมเมืองเพื่อความยั่งยืนซึ่งได้แปรสภาพเป็นกฎบัตรความหนาแน่น นิเวศเมืองแวนคูเวอร์ (Vancouver Ecodensity Charter) ที่เป็นแนวทางหลักสำหรับการสร้าง Vancouver Greenest City ในเวลาต่อมา 1. เป้าประสงค์ในการพัฒนาเมือง Vancouver ภายในปี 2020 นครแวนคูเวอร์เป็นเมืองต้นแบบที่นำตามเกณฑ์การเติบโตอย่างชาญฉลาดประยุกต์ใช้ในการ วางแผนยุทธศาสตร์ด้วยความร่วมมือของ Smart Growth B.C และ The University of British Columbia ซึ่งได้นำนโยบายการเพิ่มความหนาแน่น (Density Creation Policy) จากเกณฑ์การใช้ ประโยชน์ที่ดินแบบผสมผสาน (Mix Land Used) ลงสู่การปฎิบัติเพื่อลดรอยเท้าทางนิเวศ (Ecological Footprint) หรือลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติจากการดำเนินชีวิตประจำวัน ทั้งนี้จะมีประสิทธิภาพ สูงสุดในการลดขนาดรอยเท้าทางนิเวศลงได้ ดังตัวอย่างกลยุทธ์ที่นำมาใช้เช่น การลดความจำเป็นใน การเดินทาง การลดการกระจัดกระจายของเมืองและโครงสร้างพื้นฐานซึ่งสามารถลดค่าใช้จ่ายในการ ก่อสร้างและการบำรุงรักษา ในขณะเดียวกันยัง เพิ่มประสิทธิภาพการใช้ที่ดินในเขตชุมชนที่มีอยู่แล้วให้ มีความคุ้มค่ามากยิ่งขึ้นด้วยการลดพื้นที่พักอาศัยต่อหน่วย เพิ่มความกระชับอาคาร และใช้นโยบายการ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-36

เลือกทำเลที่ตั้งที่พักอาศัยให้ผสมผสานกับร้านค้า โรงเรียน หน่วยบริการสาธารณสุข และหน่วยบริการ ชุมชน ทำให้เกิดความสะดวกในการส่งเสริมการเดิน การใช้จักรยาน และการใช้ระบบขนส่งมวลชนเพื่อ เชื่อมต่อระหว่างชุมชน ทั้งนี้ นครแวนคูเวอร์เชื่อว่าหากดำเนินการตามนโยบายดังกล่าวจะสามารถลด ปริมาณรอยเท้าทางนิเวศลงและช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิต ประชาชนภายใต้สภาพสิ่งแวดล้อมที่มีความ สมบูรณ์

ที่มา : hellovancity -vancouver-greenest-city, 2016

ที่มา : farm8.staticflickr, 2016 กฎบัตรความหนาแน่นนิเวศเมืองนครแวนคูเวอร์ได้รับการกล่าวถึงครั้งแรกในปี ค.ศ.2006 ด้วย การประกาศของคณะผู้บริหารเพื่อสร้างความเข้าใจร่วมกันและยืนยันที่จะร่วมการพัฒนาสภาพแวดล้อม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-37

เมืองด้วยการวางแผนและการตัดสินใจตามเป้าหมายสู่ความเป็นเมืองที่ยั่งยืน ทั้งนี้ได้กำหนดการพัฒนา ที่พักอาศัยที่ประชาชนทุกระดับรายได้สามารถเข้าถึง (Affordable Housing) และการสร้างชุมชนที่น่า อยู่ (Liveability) ทั้งนี้ การปฏิบัติที่เด่นชัดเริ่มขึ้นในเดือนมิถุนายนปี ค.ศ. 2008 หลังจากสภานคร แวนคูเวอร์ได้ให้การรับรองกฎบัตรอย่างเป็นทางการซึ่งนำมาสู่การกำหนดแนวทางการปรับปรุงฟื้นฟู เมืองจาก 2 กลุยทธ์ ได้แก่ การทบทวนนโยบายการจัดย่านการใช้อาคารเขียว(Rezoning Policy for Greener Building) และการทบทวนนโยบายการจัดการพื้นที่สีเขียวขนาดใหญ่ (Rezoning Policy for Greener Larger Sites) โดยมียุทธศาสตร์สู่เมืองที่ยั่งยืนดังนี้ 1. แวนคูเวอร์จะนำทุกชุมชนเพื่อเดินไปสู่การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้เหลือร้อยละ 5 ภายในปี 2020 ภายใต้แผนการเติบโตประชากรร้อยละ 27 และการเพิ่มขึ้นของแหล่งงานไม่ น้อยกว่าร้อยละ 18 2. ระบบไฟฟ้าของแวนคูเวอร์รับผิดชอบโดยมลรัฐบริทิช โคลัมเบีย ซึ่งร้อยละ 93 ผลิตโดย พลังงานทดแทน แวนคูเวอร์จะพัฒนาขนาดของย่านให้มีความเหมาะสมกับระดับของพลังงาน ทดแทนที่เมืองผลิตได้ และจะอนุรักษ์แหล่งพลังงานทดแทนที่มีอยู่เพื่อการสร้างประเภทงานสี เขียวใหม่ๆ 3. แวนคูเวอร์คือเมืองแรกของทวีปอเมริกาเหนือที่นำแนวทางการกำหนดอาคารเขียวลงสู่การ ปฏิบัติ 2.3.3 ยุทธศาสตร์และเป้าหมายการดำเนินงาน 1. เศรษฐกิจสีเขียว (Green Economy) “รักษาความเป็นเมืองนานาชาติของแวนคูเวอร์ด้วยภาพลักษณ์ของเมืองที่พรั่งพร้อมด้วยกลุ่มธุรกิจสี เขียว”

ที่มา : vancouver.ca, 2016

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-38

เป้าหมาย - เพิ่มจำนวน Green Jobs จากปี 2010 อีกสองเท่าตัวในปี 2020 - เพิ่มจำนวนบริษัทที่ดำเนินธุรกิจภายใต้ระบบการจัดการสีเขียวจากปี 2010 อีกสองเท่าตัวในปี 2020 กลยุทธ์ - การโฟกัสการพัฒนาไปที่ 5 กลุ่มอุตสาหกรรมที่มีโอกาสในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ (กลุ่ม เทคโนโลยี่สะอาด กลุ่มอาคารเขียว กลุ่มจัดการรีไซเคิลวัสดุ กลุ่มอาหารท้องถิ่น และกลุ่มการ ศึกษา) - การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน โดยเมืองเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งในการเพิ่มโอกาสในการสร้างงาน และ ขจัดข้อจำกัดในการจ้างงาน - เพิ่มระดับความสามารถ ส่งเสริมการศึกษา และเพิ่มประสิทธิภาพการฝึกอบรมเพื่อยกระดับ ความสามารถโดยรวมของธุรกิจ และประชาชน - พัฒนาและปรับปรุงฟื้นฟูแหล่งธุรกิจในปัจจุบันให้เป็นระบบเศรษฐกิจสีเขียว 2. สร้างประสิทธิภาพการพัฒนาการใช้พลังงาน (Climate Leadership)

ที่มา : vancouver.ca, 2016

เป้าหมาย - ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกร้อยละ 33 ในปี 2007 ลงเหลือร้อยละ 5 ในปี 2020 กลยุทธ์ - สนับสนุนการสร้างระบบการใช้พลังงานทดแทนระดับชุมชน - ส่งเสริมการใช้อาคารเขียว ระบบขนส่งมวลชนสีเขียว และแผนการขจัดการของเสียเหลือศูนย์ - พัฒนาแผนการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-39

-

สนับสนุนให้ท้องถิ่นดำเนินนโยบายการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก

3. การเป็นผู้นำของโลกในการออกแบบ การก่อสร้าง และการจัดการอาคารเขียว (Green Buildings)

ที่มา : vancouver.ca, 2016

เป้าหมาย - กำหนดให้ทุกอาคารที่สร้างเสร็จในปี 2020 ต้องใช้ระบบการปฏิบัติการควบคุมการปล่อยก๊าซ คาร์บอน - ลดการใช้พลังงานและการปล่อยก๊าซเรือนกระจกลงร้อยละ 20 ภายในปี 2012 กลยุทธ์ - ออกข้อกำหนดอาคารเขียว - สร้างเครื่องมือทางการเงิน และรางวัลสำหรับกลุ่มอาคารเขียวในปัจจุบัน - เพิ่มประสิทธิภาพการใช้อาคารให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้อาคารสำหรับ เศรษฐกิจสีเขียว - ให้การศึกษาและสร้างโปรแกรมการใช้อาคารที่ก่อให้เกิดประสิทธิภาพ 4. พัฒนาระบบการคมนาคมขนส่งสีเขียว (Green Transportation) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-40

ที่มา : vancouver.ca, 2016

เป้าหมาย - กำหนดให้เกิดระบบสัญจรหลัก (ไม่น้อยกว่าร้อยละ 50) ที่ใช้การเดิน จักรยาน และการขนส่ง สาธารณะ - ลดระยะเฉลี่ยการเดินทางต่อครัวเรือนลงร้อยละ 20 ในปี 2012 กลยุทธ์ - สร้างทางเลือกการขนส่งที่หลากหลายโดยสนับสนุนให้เกิดกายภาพที่ดี ความสะดวกสบาย ความปลอดภัย สำหรับทางเดิน ทางจักรยาน และระบบขนส่งมวลชน - วางแผนสร้างชุมชนที่สมบูรณ์ (Complete Community) ที่เป็นส่วนหนึ่งในการกระตุ้นให้เกิด การพัฒนาทางเดิน และทางจักรยาน และความสามารถในการเชื่อมต่อไปยังสถานีขนส่งมวลชน - สนับสนุนการลงทุน และความสามารถการให้บริการ ความสามารถการเข้าถึง ความสะดวก สบาย ความคุ้มค่าในการใช้บริการของระบบขนส่งมวลชน - สนับสนุนให้ท้องถิ่นใช้นโยบาย ในการส่งเสริมการพัฒนาระบบคมนาคมขนส่งสีเขียว 5. สร้างกระบวนการพัฒนาของเสียเหลือศูนย์ (Zero Waste)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-41

ที่มา : vancouver.ca, 2016

เป้าหมาย - ลดปริมาณขยะที่ฝังกลบ หรือเผาลงร้อยละ 50 ในปี 2012 กลยุทธ์ - สร้างวัฒนธรรมการจัดการของเสียเหลือศูนย์ - สร้างนโยบายการนำมาใช้ใหม่ และการผลิตใหม่ - ให้ความสำคัญการผลิตใหม่ การนำมาใช้ใหม่ และการรีไซเคิลมากกว่าการกำจัดด้วยการเผา และฝังกลบ - เร่งให้เกิดความรับผิดชอบสำหรับผู้ผลิตในการสร้างระบบที่ลดของเสียเหลือศูนย์ 6. การเพิ่มศักยภาพและความสามารถของครัวเรือนในการเข้าถึงธรรมชาติ (Access To Nature)

ที่มา : psfk. Vancouver, 2016

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-42

เป้าหมาย - ทุกเครือเรือนในแวนคูเวอร์ในปี 2020 ต้องสามารถเดินถึงสวนสาธารณะ สถานที่สาธารณะ สวนหย่อม หรือเส้นทางสีเขียวภายในระยะเวลาไม่เกิน 5 นาที - ปลูกไม้ใหญ่ 150,000 ต้น ในเขตเมืองภายมนปี 2020 กลยุทธ์ - สร้างและปรับปรุงฟื้นฟูสวนสาธารณะและเส้นทางสีเขียว - เพิ่มไม้ยืนต้น - พุ่งเป้าการจัดการพื้นที่สีเขียวภายในย่าน ประกอบด้วยการเพิ่มไม้ใหญ่ในที่ดินเอกชน เพิ่มไม้ ใหญ่ในเขตทางและเส้นทางสัญจร 7. ลดรอยเท้านิเวศน์ (Lighter Footprint)

ที่มา : psfk. Vancouver, 2016

เป้าหมาย - ลดรอยเท้านิเวศน์ของนครแวนคูเวอร์ลงร้อยละ 33 ในปี 2012 กลยุทธ์ - ศึกษาและรายงานการใช้พลังงานต่อหน่วยตลอดเวลา - กระตุ้นให้ภาคครัวเรือน ภาคธุรกิจ และภาคราชการลดรอยเท้านิเวศน์

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-43

8.แวนคูเวอร์คือเมืองที่มีน้ำดื่มที่สะอาดที่สุดของโลก (Clean Water)

ที่มา : psfk. Vancouver, 2016

เป้าหมาย - สร้างแนวทางและมาตรฐานน้ำดื่มให้ใช้กันทั่วทั้งมลรัฐบริทิช โคลัมเบีย - ลดการบริโภคน้ำใช้ต่อประชากรลงร้อยละ 33 ในปี 2020 กลยุทธ์ - ควบคุมคุณภาพน้ำดื่มและแหล่งน้ำ - ขยายบริการการเข้าถึงระบบน้ำดื่มสาธารณะ - นำนโยบายสนับสนุนการอนุรักษ์แหล่งน้ำลงสู่การปฏิบัติ - กระตุ้นให้ภาคอุตสาหกรรม ธุรกิจ และสาธารณะมองเห็นความสำคัญในการอนุรักษ์แหล่งน้ำ 9.แวนคูเวอร์เป็นเมืองที่อากาศสะอาดที่สุดในโลก ในปี 2020 (Clean Air)

ที่มา : psfk. Vancouver, 2016

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-44

เป้าหมาย - สร้างแนวทางและมาตรฐานอากาศสะอาดให้ใช้กันทั่วทั้งมลรัฐบริทิช โคลัมเบีย กลยุทธ์ - กระตุ้นให้เกิดระบบคมนาคมและขนส่งที่ไม่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพอากาศ - ลดหรือหยุดยั้งการเผาป่าและไม้ที่ก่อให้เกิดมลภาวะทางอากาศ - พัฒนากลยุทธ์การลดสารประกอบอินทรีย์ระเหยง่าย (Volatile Organic Compounds (VOCs)) - ส่งเสริมการวางแผนและการประเมินคุณภาพอากาศอย่างต่อเนื่อง 10. แวนคูเวอร์คือการนำในการพัฒนาระบบอาหารเมือง (Local Food)

ที่มา : psfk. Vancouver, 2016

เป้าหมาย เพิ่มการบริโภคอาหารท้องถิ่นไม่น้อยกว่าร้อยละ 50 ในปี 2020 กลยุทธ์ - สร้างความร่วมของทุกภาคส่วน ในการส่งเสริมอาหารท้องถิ่น - พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานอาหารท้องถิ่นให้มีความสัมพันธ์กับธุรกิจสีเขียว ธุรกิจแปรรูป การ คลัง การกระจาย และการจัดการของเสีย - เพิ่มข้อมูลและศักยภาพในการเข้าถึงแหล่งผลิตและจำหน่ายอาหารท้องถิ่น - สร้างสุขภาวะชุมชนของแวนคูเวอร์ด้วยอาหารท้องถิ่น - กระตุ้นให้เกิดนโยบายการผลิตและการบริโภคอาหารท้องถิ่นในระดับย่าน เมือง และภาค 2.3.2 อาคารที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม 1. ปาร์คเวนเชอร์ อีโคเพล็กซ์ “Park Ventures – The Ecoplex” The first LEED® Platinum Mixed-use Building in Thailand ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-45

ที่มา : iurban, 2016 ปาร์คเวนเชอร์ อีโคเพล็กซ์ “Park Ventures – The Ecoplex” เป็นโครงการอนุรักษ์พลังงาน แห่งใหม่ใจกลางเพลินจิตซิตี้ ติดรถไฟฟ้าเพลินจิต บนพื้นที่กว่า 5 ไร่ ความสูง 34 ชั้น มีพื้นที่รวมทั้งสิ้น 81,400 ตร.ม. แบ่งพื้นที่ใช้สอยออกเป็นสามส่วนหลักๆ ได้แก่ สำนักงานให้เช่าระดับพรีเมี่ยม ตั้งแต่ชั้น 8-22 โรงแรมหรูระดับ 5 ดาว และพื้นที่ร้านค้า ชั้น 1-2 นับเป็นอาคารรูปแบบใหม่ที่มีการออกแบบอัน โดดเด่นด้วยสถาปัตยกรรมที่ได้รับแรงบันดาลจาก การประนมมือไหว้ และดอกบัว สะท้อนถึงเอกลักษณ์ ความเป็นไทยอันงดงาม อันแฝงด้วยความทันสมัย

ที่มา : iurban, 2016 คุณสมบัติของปาร์คเวนเชอร์ อีโคเพล็กซ์ “Park Ventures – The Ecoplex” ที่ทำให้โครงการ แตกต่างจากอาคารทั่วไป จนผ่านมาตรฐาน ลีด (Leadership in Energy and Environmental Design : LEED) ระดับสูงสุด(ระดับ Goal) คือ - พื้นที่สีเขียวขนาดใหญ่ คิดเป็นร้อยละ 25 ของพื้นที่ภายในโครงการ - ทำเลที่ตั้งโครงการ เชื่อมตรงจากรถไฟฟ้าสถานีเพลินจิต ช่วยลดปริมาณการใช้รถยนต์ของผู้อยู่ อาศัย ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-46

- กระจกอนุรักษ์พลังงาน เป็นกระจก 3 ชั้น (Laminated and Insulated Glass with Low E Coating) ที่มีช่องอากาศอยู่ระหว่างกลาง และเคลือบสารพิเศษที่มีคุณสมบัติช่วยลดปริมาณ เสียง แสงแดด และความร้อนเข้าสู่ตัวอาคาร - ระบบปรับอากาศที่ออกแบบเพื่อควบคุมปริมาณลมเย็นให้พอเพียงกับความร้อนในแต่ละพื้นที่ (Variable Air Volume Control System) - ระบบควบคุมคุณภาพอากาศภายในอาคาร และลดมลพิษของอากาศภายในอาคาร (Indoor Air Quality) - ระบบปรับระดับแสงภายในอาคารให้เหมาะสมกับแสงสว่างธรรมชาติ (Automatic Dimmer) จะช่วยหรี่แสงสว่างของไฟภายในตัวอาคารที่มากเกินความจำเป็นโดยอัตโนมัติ - การนำน้ำที่ใช้แล้วภายในอาคาร มาบำบัดและหมุนเวียนกลับมาใช้ใหม่ (Gray Water Reuse) รวมถึงรดน้ำต้นไม้ภายในโครงการ เพื่อลดปริมาณการใช้น้ำประปา - ระบบอาคารอัตโนมัติ (Building Automatic System) ที่เชื่อมต่อ ควบคุม และบริหารจัดการ ทางวิศวกรรม งานระบบต่างๆ ภายในอาคาร รวมถึงช่วยในการตรวจวัด และควมคุมการใช้ พลังงาน - ระบบลิฟท์อัจฉริยะ (Intelligent Lift System) ที่จะช่วยบริหารจัดการ ให้ผู้โดยสารสามารถ เดินทางไปยังชั้นที่ต้องการได้รวดเร็วยิ่งขึ้น จึงช่วยประหยัดพลังงานได้มากถึงร้อยละ 30 จาก ระบบปกติ 2. อาคารเอสซีจี 100 ปี

ที่มา creativemove.architecture.scg, 2016 บริษัท ปูนซิเมนต์ไทย จำกัด (มหาชน) หรือ SCG เป็นอีกหน่วยงานหนึ่งที่ให้ความสำคัญเรื่อง ของการประหยัดพลังงานภายในอาคาร ตลอดจนได้สร้างอาคารต้นแบบการประหยัดพลังงานขึ้นภายใต้ ชื่อ “อาคารเอสซีจี 100 ปี” ตั้งอยู่ที่สำนักงานใหญ่บางซื่อ ด้วยวิสัยทัศน์ของเอสซีจีที่มุ่งสู่ความเป็นผู้นำ ด้านการพัฒนาอย่างยั่งยืน อาคารเอสซีจี 100 ออกแบบและก่อสร้างโดยคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม การอนุรักษ์ พลังงาน และคุณภาพชีวิตของผู้ใช้อาคาร เพื่อเป็นองค์กรต้นแบบของอาคารสำนักงานที่ประหยัด พลังงานและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยได้รับการรับรองมาตรฐาน ประเภทอาคารสร้างใหม่ระดับสูงสุด ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

2-47

LEED BD+C Platinum (Leadership in Energy and Environmental Design for Building Design and Construction) จากสภาอาคารเขียวสหรัฐอเมริกา (U.S. Green Building Council: USGBC) แนวคิดการออกแบบอาคารเอสซีจี 100 คือการอยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืนขององค์กรและชุมชนโดย รอบ กับวัฒนธรรม วิสัยทัศน์ การพัฒนาอย่างยั่งยืน ความหลากหลายของคนหลายรุ่น และความ ต้องการของคนรุ่นใหม่ ๆ ที่กำลังเข้ามาเป็นทรัพยากรหลักขององค์กรสู่การออกแบบอาคารเอสซีจี 100 ปี โดยมีจุดสังเกต คือรูปทรงที่พลิ้วไหวเป็นเอกลักษณ์ เป็นตัวแทนอาคารสำนักงานของคนรุ่นใหม่ (Generation X and Y) ที่มีระเบียงรอบตัวอาคารเป็นเส้นโค้งที่สวยงาม แสดงอัตลักษณ์ของเอสซีจีใน เรื่องการคิดต่างอย่างสร้างสรรค์ (Think out of the box) วัสดุอุปกรณ์ก่อสร้าง อุปกรณ์สำนักงาน อุปกรณ์การตกแต่งเพื่อให้สอดคล้องกับการอนุรักษ์ พลังงานนั้น อาคารเอสซีจี 100 ปี เลือกใช้วัสดุก่อสร้างที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมในทุกขั้นตอนการผลิต รวมถึงใช้วัสดุรีไซเคิล การออกแบบโดยการลดความร้อนเข้าสู่ตัวอาคาร ด้วยการใช้กระจก 2 ชั้น ที่มีค่า สัมประสิทธิ์การถ่ายเทความร้อนต่ำ ลดความร้อนเข้าสู่ตัวอาคาร และใช้ผนัง Q-Con อิฐมวลเบา ถ่ายเท ความร้อนต่ำ ป้องกันความร้อนสูง และระเบียงที่ออกแบบให้ยื่นออกจากตัวอาคาร เพื่อกันแดดและลด ความร้อนเข้าสู่ตัวอาคาร รวมถึงการออกแบบให้ลดการใช้พลังงานไฟฟ้า โดยใช้ระบบแสงสว่างหลอด ประหยัดไฟฟ้า T5 และหลอด LED สามารถประหยัดไฟฟ้าได้กว่า 250,000 กิโลวัตต์ชั่วโมงต่อปี รวมถึง ระบบลิฟต์อัจฉริยะ (Destination Control) ช่วยประหยัดพลังงานจากการคำนวนปริมาณผู้โดยสาร ทำให้สามารถลดระยะเวลาจอดรอและจำนวนเที่ยว พร้อมกับการติดตั้ง Solar Panel เพื่อใช้พลังงาน แสงอาทิตย์ สามารถผลิตกระแสไฟฟ้า 99,000 กิโลวัตต์ชั่วโมงต่อปี คิดเป็นเงิน 350,000 บาทต่อปี เอสซีจีมีระบบการบริหารจัดการน้ำ (Water Management) โดยน้ำที่ใช้รดต้นไม้ มาจากน้ำเสียที่ได้รับ การบำบัดแล้ว และน้ำฝน 100 % ด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัย รวมถึงเลือกใช้อุปกรณ์สุขภัณฑ์และก็อก ประหยัดน้ำ ที่สามารถลดการใช้น้ำจากอัตราการใช้น้ำปกติได้กว่า 30% ทำให้โดยรวมสามารถประหยัด น้ำได้ 6,000,000 ลิตรต่อปี หรือคิดเป็นลดการใช้น้ำประปาได้ถึง 74% คิดเป็นเงิน 84,000 บาทต่อปี อาคารแห่งนี้ยังถูกออกแบบให้มีการจัดทำ SCG Smart Office เพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการ อาคารด้วยระบบ Building Automation System (BAS) อาทิ ระบบปรับอากาศ ระบบไฟฟ้าแสงสว่าง ติดตั้งและเลือกใช้อุปกรณ์สำนักงาน Energy Star ที่ช่วยประหยัดพลังงานไฟฟ้าโดยรวมของอาคาร เลือกใช้พรมที่เป็นมิตรต่อสุขภาพ ใช้สี กาว และสารเคมีที่มีส่วนประกอบของสารอินทรีย์ระเหยง่ายต่ำ (Low VOCs) รวมถึงติดตั้งพรมดักฝุ่นเพื่อช่วยลดฝุ่นละอองเข้าสู่ตัวอาคาร Green Activities ลดการ เดินทางของพนักงานโดยใช้การสื่อสารแบบ VDO Conference มีบริเวณที่จอดรถ ที่จอดรถจักรยาน เพื่อส่งเสริมสุขภาพและลดมลพิษจากการใช้รถยนต์ส่วนบุคคล ตลอดจนที่จอดรถพิเศษสำหรับ Eco Car ที่อยู่ใกล้ทางเข้า เป็นสิทธิประโยชน์แก่ผู้ใช้รถที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

3-1

บทที่ 3 การศึกษาข้อมูลทั่วไปในระดับมหภาค 3.1 สภาพทั่วไปของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3.1.1 ภาพรวมในปัจจุบันและแนวโน้มการเติบโตของภูมิภาค ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีพื้นที่ประมาณ 168,854 ตารางกิโลเมตร หรือ 105.5 ล้านไร่ คิดเป็นพื้นที่ ประมาณ 1 ใน 3 ของประเทศ ประกอบด้วย 19 จังหวัด ได้แก่ เลย หนองคาย นครพนม อุดรธานี หนองบัวล่าภู สกลนคร ขอนแก่น กาฬสินธุ์ มุกดาหาร ชัยภูมิ มหาสารคาม ร้อยเอ็ด ยโสธร อ่านาจเจริญ นครราชสีมา บุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ อุบลราชธานี เป็นภาคที่มีพื้นที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เป็นพื้นที่ที่มี ประชากร และพื้นทีท่ างการเกษตรมากที่สุดเมื่อเทียบกับภาคอื่นๆของประเทศ เป็นแหล่งโบราณสถาน และมี ศิลปวัฒนธรรมอันมีลักษณะเฉพาะ อีกทั้งที่ตั้งของภาค ยังมีความได้เปรียบในด้านการเชื่อมโยงเศรษฐกิจ ระหว่าง ไทย ลาว กัมพูชา และจีนตอนใต้ โครงสร้างทางเศรษฐกิจของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีผลิตภัณฑ์มวลรวมภาคปี 2556 ตามสาขา การผลิต ขึ้นอยู่กับภาคการเกษตรกรรม ล่าสัตว์และป่าไม้ มีการขยายตัว อยางตอเนื่องและมีบทบาทเพิ่มมาก ขึ้น จ่านวน 380,083 ล้านบาท รองลงมาเป็นภาคอุตสาหกรรม จ่านวน 241,739 ล้านบาท มีรายได้ประชากร ตามผลิตภัณฑ์มวลรวม ปี 2556 จ่านวน 74,532 บาท/คน

แผนภูมิที่ 3-1 แสดงผลิตภัณฑ์มวลรวมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตามสาขาการผลิต พ.ศ. 2550 – 2556 ที่มา : สานักพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ,2556

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

3-2

3.1.2 นโยบายและแผนพัฒนาที่เกี่ยวข้องของภูมิภาค ด้วยลักษณะดังกล่าวของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ท่าให้รัฐบาลมีนโยบายที่จะพัฒนาให้เป็นสะพาน เศรษฐกิจเชื่อมโยงอินโดจีนตามแนวตะวันออก-ตะวันตก (East-West Economic Corridor) โดยเน้นพัฒนา บทบาทและศักยภาพของพื้นที่ ควบคู่ไปกับการยกระดับคุณภาพในการด่ารงชีวิตของทรัพยากรมนุษย์ให้สูงขึ้น ได้พร้อมกันด้วย โดยมียุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่ ดังนี้ 1) การกระจายความเจริญ (Decentralization) ยุทธศาสตร์การพัฒนาโดยการกระจายความเจริญ ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คือ ส่งเสริมการพัฒนาไปยังพืน้ ที่เมืองนครราชสีมา เมืองอุดรธานีและเมือง อุบลราชธานี เพื่อให้มีศูนย์กลางความเจริญเพิ่มขึ้นในทิศทางอืน่ ใน ปริมณฑลของเมืองศูนย์กลางหลักขอนแก่น 2) การพัฒนาที่สมดุลและยัง่ ยืน (Balanced and Sustainable Development) 3) การส่งเสริมเทคโนโลยี (Technology) 4) การพัฒนาแบบกลุ่มเมืองและเครือข่ายการพัฒนา (Cluster and Network Development) ยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบกลุม่ เมืองของภาคตะวันออกเฉียงเหนือได้รวมระบบกลุ่มเมืองเป็น 5 กลุ่ม คือ - กลุ่มนครราชสีมา ชัยภูมิ บุรีรัมย์ และสุรินทร์ - กลุ่มขอนแก่น มหาสารคาม ร้อยเอ็ด และกาฬสินธุ์ - กลุ่มอุบลราชธานี ยโสธร ศรีสะเกษ และอ่านาจเจริญ - กลุ่มอุดรธานี หนองคาย เลยและหนองบัวล่าภู - กลุ่มมุกดาหารสกลนคร และนครพนม 5) การพัฒนาภายใต้แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economy) จากผังภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปี พ.ศ. 2600 ที่มียุทธศาสตร์การพัฒนาแบบการพัฒนาแบบกลุ่ม เมืองและเครือข่ายการพัฒนา จังหวัดร้อยเอ็ดได้ถูกจัดให้ร่วมอยู่ในผังอนุภาค ร่วมกับจังหวัดขอนแก่น มหาสารคาม และกาฬสินธุ์ ซึง่ ถูกก่าหนดแนวทางการพัฒนาไว้ เป็นเมืองศูนย์กลางการท่องเที่ยว การบริการ ระดับภาค ด้านการศึกษา สาธารณสุข การขนส่ง ปศุสัตว์ พลังงานทดแทน แผนโครงการพัฒนาที่เกี่ยวข้องในระดับภาค โดยโครงการพัฒนาตามกลุ่มจังหวัด จังหวัดขอนแก่นได้ ถูกก่าหนดให้อยู่ในกลุ่มจังหวัดร้อยเอ็ด ขอนแก่น มหาสารคามและกาฬสินธุ์ โดยมีวิสัยทัศน์ของกลุ่มจังหวัด คือ “ศูนย์กลางการค้า การบริการ อุตสาหกรรมเกษตร และสังคมน่าอยู”่ และกลุ่มจังหวัดได้ตั้งยุทธศาสตร์เพื่อการ พัฒนารวม 3 ยุทธศาสตร์ ได้แก่ ยุทธศาสตร์ที่ 1 ยกระดับการผลิต เพื่อพัฒนาเศรษฐกิจแบบเข้มแข็งและแข่งขันได้ ยุทธศาสตร์ที่ 2 การพัฒนาทุนมนุษย์และสังคมเพื่อคุณภาพชีวติ ที่ดี ยุทธศาสตร์ที่ 3 การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาที่ยงั่ ยืน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

3-3

ภาพที่ 3-1 แสดงผังภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบกลุ่มเมืองจังหวัดขอนแก่น อยู่ในกลุ่มพัฒนา ร่วมกับจังหวัดร้อยเอ็ด ขอนแก่น มหาสารคามและกาฬสินธุ์ (ที่มา:ผังภาคตะวันออกเฉียงเหนือ,2600)

โครงการสาคัญ 1. โครงการจัดตั้งศูนย์รวบรวมและกระจายสินค้าบริการ และการส่งออกแบบครบวงจร (Distribution Center) 2. โครงการพัฒนาและส่งเสริมการผลิตข้าวหอมมะลิปลอดภัยจากสารพิษและข้าวหอมมะลิอนิ ทรีย์ 3. โครงการก่าหนดพื้นที่ที่มีศักยภาพในการเพาะปลูกพืชพลังงานทดแทน (Zoning) 4. โครงการส่งเสริมการท่าสัญญาซื้อขายผลผลิตล่วงหน้า เพื่อสร้างความมั่นใจด้านราคา และรายได้ ให้กับเกษตรกร 5. โครงการก่าหนดพื้นที่ที่เหมาะสมในการรองรับอุตสาหกรรมพลังงานทดแทน (Ethanol) เพื่อให้ สอดคล้องกับแหล่งเพาะปลูก และลดต้นทุนด้านขนส่ง 6. โครงการพัฒนาระบบขนส่งตามเส้นทางเชื่อมระหว่างตะวันออกกับตะวันตก (East & ndash West Economic Corridor) ให้ได้มาตรฐาน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

3-4

3.2 สภาพทั่วไปจังหวัดร้อยเอ็ด 3.2.1 ที่ตั้งและขอบเขตการปกครอง จังหวัดร้อยเอ็ดตั้งอยู่ตอนกลางของภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ทิศเหนือติดจังหวัด กาฬสินธุ์และมุกดาหาร ทิศใต้ติดจังหวัดสุรินทร์และศรีสระเกษ ทิศตะวันออก ติดจังหวัดยโสธร ทิศตะวันตกติด จังหวัดมหาสารคาม อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ระยะทาง 512 กิโลเมตร ประกอบด้วย 20 อ่าเภอ อ่าเภอ เมืองร้อยเอ็ด อ่าเภอเกษตรวิสัย อ่าเภอปทุมรัตต์ อ่าเภอจตุรพักตรพิมาน อ่าเภอธวัชบุรี อ่าเภอพนมไพร อ่าเภอโพนทอง อ่าเภอโพธิ์ชัย อ่าเภอหนองพอก อ่าเภอเสลภูมิ อ่าเภอสุวรรณภูมิ อ่าเภอเมืองสรวง อ่าเภอโพน ทราย อ่าเภออาจสามารถ อ่าเภอเมยวดี อ่าเภอศรีสมเด็จ อ่าเภอจังหาร อ่าเภอเชียงขวัญ อ่าเภอหนองฮี และ อ่าเภอทุ่งเขาหลวง มีพื้นที่ 8,299.46 ตารางกิโลเมตร จัดเป็นล่าดับที่ 10 ของภาค และล่าดับที่ 23 ของ ประเทศ

ภาพที่ 3-2 แสดงตาแหน่งที่ตั้งจังหวัดร้อยเอ็ด ที่มา :Google map,2014

3.2.2 สภาพทั่วไปลักษณะทางสังคมและเศรษฐกิจ ลักษณะทางสังคม จากข้อมูลทะเบียนราษฎร์ พ.ศ.2556 จังหวัดร้อยเอ็ดมีจ่านวนประชากรทั้งสิน้ 1,308,958 คน เป็น ชาย 654,508 คน และหญิง 655,751 คน มีอัตราการเพิ่มขึ้นของประชากรร้อยละ 3 ของภาค เป็นอันดับที่ 8 ของภาค อ่าเภอเมืองร้อยเอ็ดมีจ่านวนประชากรมากทีส่ ุด จ่านวน 156,579 คน คิดเป็นร้อยละ 11.96 ของ ประชากรทั้งจังหวัด รองลงมา คือ อ่าเภอเสลภูมิ 122,020 คน คิดเป็นร้อยละ 9.32 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

3-5

ความหนาแน่นของประชากรต่อพื้นที่แต่ละอ่าเภอ ในปี 2556 พบว่า อ่าเภอเมืองร้อยเอ็ดมีความ หนาแน่นมากที่สุด 317.21 คน/ตร.กม. อันดับสอง คือ อ่าเภอจังหาร 282.12 คน/ตร.กม.แสดงว่ามีการกระจุก ตัวของประชากรจ่านวนมาก เฉลี่ยทั้งพื้นที่ทั้งจังหวัด 157.64 คน/ตร.กม. ถือได้วา่ ในพืน้ ที่มีความหนาแน่น ของประชากรมากเป็นอันดับ 4 เมื่อเปรียบเทียบกับจังหวัดโดยรอบ ความหนาแน่นของครัวเรือนต่อพื้นที่แต่ละต่าบล ในปี 2556 พบว่า อ่าเภอเมืองร้อยเอ็ดมีความ หนาแน่นมากที่สุด 80 ครัวเรือน/ตร.กม. อันดับสอง คือ อ่าเภอจังหาร 66 ครัวเรือน/ตร.กม. แสดงให้เห็นว่า พื้นที่ขนาดเล็กแต่มีครัวเรือนจ่านวนมาก เฉลี่ยทั้งพื้นที่ทั้งจังหวัด 40 ครัวเรือน/ตร.กม. ถือได้ว่าในพืน้ ที่มี ความหนาแน่นของครัวเรือนมากเป็นอันดับ 3 เมื่อเปรียบเทียบกับจังหวัดโดยรอบ

ภาพที่ 3-3 แสดงการเปรียบเทียบความหนาแน่นจานวนครัวเรือน

โดยประชากรมีกลุ่มชาติพนั ธุ์ต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ 1. กลุ่มไทย-ลาว เป็นกลุ่มชนพืน้ เมืองเดิม อาศัยทั่วไปในเขตจังหวัดร้อยเอ็ด 2. กลุ่มไทย-เขมร เป็นคนที่อยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด แต่มีบรรพบุรุษที่มีเชื้อสายเขมร อยู่ในอ่าเภอ สุวรรณภุมิ และเกษตรวิสัย 3. กลุ่มไทย-ส่วย เป็นคนที่อยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด มีเชื่อสายเป็นชาวส่วยหรือกูย อยู่บริเวณอ่าเภอ สุวรรณภูมิ อ่าเภอปทุมรัตต์ และอ่าเภอโพนทราย ติดต่อกับจังหวัดศรีสะเกษ 4. กลุ่มภูไทหรือผู้ไทย เป็นกลุ่มที่ตั้งถิ่นฐานในเขตอ่าเภอเมยวดี หนองพอก ซึ่งติดต่อกับจังหวัด กาฬสินธุ์ ยโสธร และมุกดาหาร 5. กลุ่มไทย้อ เป็นกลุ่มที่มีเชื้อสายมาจากแขวงค่ามวน ประเทศลาว อาศัยอยู่ในเขตอ่าเภอโพธิ์ชัย ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

3-6

ลักษณะทางเศรษฐกิจ โครงสร้างทางเศรษฐกิจของจังหวัดร้อยเอ็ด ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP) ในปี พ.ศ. 2556 มี มูลค่า 71,088 ล้านบาท ได้แบ่งเป็นภาคการเกษตร 21,247 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 29.89 และนอกภาค การเกษตร 49,842 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 70.11 พบว่าผลิตภัณฑ์มวลรวมด้านเกษตรกรรม การล่าสัตว์และการป่าไม้ มีการขยายตัว อยางตอเนื่องและ มีบทบาทเพิ่มมากทีส่ ุด เป็นอันดับ 1 มีมูลค่า 21,135 ล้านบาท อันดับ 2 คือ การศึกษา มีมูลค่า 13,236 ล้าน บาท อันดับ 3 คือ การขายส่ง การขายปลีก การซ่อมแซมยานยนต์ จักรยานยนต์ ของใช้ส่วนบุคคลและของใช้ ในครัวเรือน มีมูลค่า 7,513 ล้านบาท อันดับ 4 คือ ด้านอุตสาหกรรม มีมูลค่า 5,908 ล้านบาท และอันดับ 5 คือ การบริหารราชการและการป้องกันประเทศ ภาคการเกษตร มีผลผลิตจากข้าวนาปีมากที่สุดเป็นจ่านวนทั้งหมด 1,022,473 ตัน คิดเป็นร้อยละ 54.31 ของผลผลิตทัง้ หมด ส่วนผลผลิตทีน่ ้อยที่สุดคือผลผลิตจากมะพร้าวเป็นจ่านวน 340 ตัน คิดเป็นร้อยละ 0.02 ของผลผลิตทัง้ หมด รายได้เฉลี่ยต่อคนต่อปีสูงทีส่ ุด คือ อ่าเภอเมืองร้อยเอ็ด จ่านวน 106,741 บาท และอ่าเภอที่มีรายได้ เฉลี่ยต่อคนต่อปีน้อยที่สุด คือ อ่าเภอจังหาร จ่านวน 62,757 บาท รายได้ของคนจังหวัดร้อยเอ็ดเฉลี่ยต่อคนต่อ ปี จ่านวน 78,270 บาท รายจ่ายเฉลี่ยต่อคนต่อปีสูงทีส่ ุด คือ อ่าเภอเมืองร้อยเอ็ด จ่านวน 54,723 บาท และอ่าเภอที่มีรายได้ เฉลี่ยต่อคนต่อปีน้อยที่สุด คือ อ่าเภอหนองฮี จ่านวน 31,121 บาท รายจ่ายของคนจังหวัดร้อยเอ็ดเฉลี่ยต่อคน ต่อปี จ่านวน 41,176 บาท

3.2.3 ลักษณะทางกายภาพภูมิประเทศ ภูมิอากาศ แม่น้า ลาคลอง ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิประเทศ โดยทั่วไปเป็นที่ราบสูง มีความสูงจากระดับน้า่ ทะเลปานกลาง 130 – 160 เมตร ซึ่งสภาพ พื้นที่และลักษณะภูมปิ ระเทศของจังหวัดร้อยเอ็ด สามารถแบ่งได้ ดังนี้ 1. บริเวณภูเขาตอนเหนือของจังหวัด สภาพภูมิประเทศเป็นพื้นที่ป่าไม้และภูเขาเตี้ยๆ อยู่ในพืน้ ที่ อ่าเภอหนองพอก อ่าเภอโพธิ์ชัย อ่าเภอโพนทอง และอ่าเภอเมยวดี 2. บริเวณที่ราบสูง สภาพภูมิประเทศเป็นพื้นที่ลูกคลื่นลอยตื้น อยู่บริเวณตอนกลางของจังหวัดในเขต ท้องที่อ่าเภอเสลภูมิ อ่าเภออาจสามารถ อ่าเภอเมืองสรวง อ่าเภอจตุรพักตรพิมาน อ่าเภอธวัชบุรี อ่าเภอเมือง ร้อยเอ็ด อ่าเภอเชียงขวัญ และอ่าเภอทุ่งเขาหลวง 3. บริเวณที่ราบลุ่มครอบคลุมพืน้ ที่ตอนล่างของจังหวัดในท้องที่ อ่าเภอปทุมรัตต์ อ่าเภอเกษตรวิสัย อ่าเภอสุวรรณภูมิ อ่าเภอพนมไพร อ่าเภอโพนทราย และอ่าเภอหนองฮี ซึ่งเป็นที่ราบต่า่ รูปกระทะที่เรียกว่า“ทุ่ง กุลาร้องไห้” สภาพพืน้ ที่ลาดเทจากทางทิศตะวันตกไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้เข้าหาแม่น้่ามูล

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

3-7

ลักษณะภูมิอากาศ จัดอยู่ในเขตภูมิอากาศแบบทุ่งหญ้าเมืองร้อน (Tropical Savanna Climate : Aw) เรียกอีกอย่าง หนึ่งว่า เขตภูมิอากาศแบบสวันนา (Savanna Climate) เป็นลักษณะอากาศที่มีฤดูแล้งสลับฤดูฝนอย่างเด่นชัด จากสถิติภูมิอากาศของกรมอุตุนิยมวิทยาในคาบ 30 ปี (พ.ศ. 2514-2543) ของจังหวัดร้อยเอ็ด พบว่า ปริมาณ ฝนรวมเฉลี่ยทั้งปี วัดได้ 1,345.3 มิลลิเมตร ความชื้นสัมพัทธ์สูงที่สุดเฉลี่ย วัดได้ 93 เปอร์เซ็นต์ ลักษณะอากาศ เช่นนี้เกิดขึ้นเนื่องจากจังหวัดร้อยเอ็ดตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุม 2 ชนิด คือ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ จึงสามารถแบ่งฤดูกาลออกได้เป็น 3 ฤดู ดังนี้ 1. ฤดูฝน (Rain Season) ตั้งแต่กลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม ซึ่งได้รับอิทธิพลจากลม มรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดน่าความชื้นจากทะเลอันดามันและอ่าวไทยเข้ามาปกคลุม ท่าให้เริ่มมีฝนตกชุกตั้งแต่ กลางเดือนพฤษภาคมเป็นต้นไปจนถึงกลางเดือนมิถนุ ายน 2. ฤดูหนาว (Winter Season) ตั้งแต่กลางเดือนตุลาคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ ซึ่งได้รับอิทธิพลจาก ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งเป็นลมทีพ่ ัดออกจากความกดอากาศสูงหรือมวลอากาศเย็นจากประเทศจีน มี ลักษณะอากาศเย็นและแห้ง ความกดอากาศสูงหรือมวลอากาศเย็นจะแผ่ปกคลุมตลอดฤดู 3. ฤดูร้อน (Summer Season) ตั้งแต่กลางเดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือนพฤษภาคม ลมที่พัดปกคลุม ในฤดูนี้ส่วนใหญ่เป็นลมใต้และลมตะวันตก มักจะมีหย่อมความกดอากาศต่​่าเนื่องจากความร้อน (Heat Low) ปกคลุมตลอดฤดู ท่าให้มีอากาศร้อนโดยทั่วไป บางวันมีอากาศร้อนจัด สูงถึง 40 องศาเซลเซียส ขึ้นไป แหล่งน้าตามธรรมชาติที่สาคัญของจังหวัดร้อยเอ็ด ได้แก่ 1.แม่น้่าชี ไหลผ่านอ่าเภอเมืองร้อยเอ็ด อ่าเภอเสลภูมิ อ่าเภอโพนทอง และอ่าเภอพนมไพร แล้วไหล ลงสู่แม่นา้่ มูล 2. ล่าน้่าเสียว ไหลผ่านอ่าเภอปทุมรัตต์ อ่าเภอเกษตรวิสัย ไหลลงสู่แม่นา้่ มูล 3. ล่าน้่ายัง ไหลผ่านอ่าเภอโพนทอง อ่าเภอเสลภูมิ และไหลลงสู่แม่น้่าชีเขตอ่าเภอเสลภูมิ 4. ล่าน้่าพลับพลา อยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด เป็นเส้นกั้นเขตระหว่างจังหวัดร้อยเอ็ดและจังหวัดสุรินทร์ ไหลผ่านอ่าเภอเกษตรวิสัย อ่าเภอสุวรรณภูมิ อ่าเภอปทุมรัตต์ 5. ล่าน้่าเตา ไหลผ่านอ่าเภอเกษตรวิสัย และอ่าเภอปทุมรัตต์ 6.แม่น้่ามูล ไหลผ่านตอนใต้ของอ่าเภอโพนทราย

3.2.4 การใช้ประโยชน์ที่ดิน สาธารณูปโภค สาธารณูปการ การใช้ประโยชน์ที่ดิน เขตเมืองชั้นใน เป็นเขตที่มีกฎหมายผังเมืองอย่างเคร่งคัด เป็นย่านที่อยู่อาศัย สถาบันราชการและย่าน การค้าด้านธุรกิจที่หนาแน่นมาก เขตเมืองชั้นกลาง เขตกฎหมายผังเมืองที่มีการขยายตัว ทัง้ ที่อยูอ่ าศัย สถาบันการศึกษาและพื้นที่ อุตสาหกรรม เขตเมืองชั้นนอก ส่วนใหญ่ที่พักอาศัยอย่างกระจัดกระจายและพื้นที่อนุรักษ์ชนบทและเกษตรกรรม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

3-8

สาธารณูปโภค ไฟฟ้า : มีสา่ นักงานการไฟฟ้า จ่านวน 18 แห่ง ผู้ใช้ไฟฟ้า 316,467 ราย และมีการใช้กระแสไฟฟ้า 539,655,573.13 ยูนิต ประปา : จังหวัดร้อยเอ็ดสามารถผลิตน้า่ ได้ทงั้ สิน้ 8,513,759 ลบ.ม. และปริมาณน้่าที่จ่าหน่ายให้แก่ ผู้ใช้ 6,018,694 ลบ.ม. และมีจา่ นวนผู้ใช้น้่าประปา จ่านวน 39,389 ครัวเรือน พื้นที่ปา่ : พื้นทีท่ ี่มีสภาพเป็นป่า จ่านวน 331,677 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 6.39 ของพื้นที่ทั้งหมด 5,187,156 ไร่ (ที่มา: ศูนย์ข้อมูลจังหวัดร้อยเอ็ด,2556)

3.2.5 โครงข่ายการคมนาคม ทางบกทางอากาศ ทางรถยนต์ อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ระยะทางประมาณ 512 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทาง 6 ชั่วโมง และสามารถเดินทางไปยังสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวและเวียดนาม โดยใช้เส้นทางผ่านไปจังหวัด มุกดาหารและอุบลราชธานี ทางรถโดยสารประจ่าทาง โดยสถานีขนส่งจังหวัดร้อยเอ็ดตั้งอยู่บริเวณใกล้กับห้างเทสโก้โลตัส ร้อยเอ็ด โดยมีหลายบริษัททีบ่ ริการเที่ยวรถจากรุงเทพฯ สู่ ร้อยเอ็ด เช่น บริษัท ขนส่ง จ่ากัด ,บริษัท นครชัย แอร์ จ่ากัด ,บริษัท สหพันธ์ร้อยเอ็ดทัวร์ จ่ากัด ในอ่าเภอต่างๆ ก็มีรถประจ่าทางบริการ ได้แก่ โพนทอง เสลภูมิ สุวรรณภูมิ พนมไพร ปทุมรัตน์ ศรีสมเด็จ นอกจากนี้ยังมีรถโดยสารประจ่าทางไปในจังหวัดต่างๆด้วย เช่น เชียงใหม่ อุบลราชธานี อุดรธานี ขอนแก่น กาฬสินธุ์ สุรนิ ทร์ บุรีรัมย์ เป็นต้น ทางรถไฟ จังหวัดร้อยเอ็ดนั้นปัจจุบันยังไม่มีทางรถไฟตัดผ่าน สามารถใช้บริการได้ทสี่ ถานีรถไฟใน จังหวัดขอนแก่น จากนัน้ ต่อรถยนต์มาจังหวัดร้อยเอ็ด ในอนาคตมีโครงการก่อสร้างรถไฟ สายบ้านไผ่ ร้อยเอ็ด นครพนม และขณะนี้อยู่ระหว่างการด่าเนินการ คาดว่าจะเปิดใช้ในปี 2562 ท่าอากาศยานพานิชย์ 1 แห่ง คือ ท่าอากาศยานร้อยเอ็ด มีเที่ยวบินระหว่างกรุงเทพฯ ดอนเมือง – ร้อยเอ็ด โดยสายการบินของบริษัทนกแอร์ จากัด ซึ่งท่าการบินทั้งขาขึ้นและขาล่อง วันละ 2 เที่ยวบินทุกวัน

3.2.6 แผนและการพัฒนาที่เกี่ยวข้อง วิสัยทัศน์ “ ร้อยเอ็ดศูนย์กลางการผลิตและส่งออกข้าวหอมมะลิคุณภาพดี และเมืองน่าอยู่ของ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง ” พันธกิจ 1 ส่งเสริมและพัฒนาการผลิตข้าวหอมมะลิเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มในการแข่งขัน เพิ่มศักยภาพการบริหาร ทรัพยากรทางการเกษตรให้เป็นเกษตรปลอดภัย เกษตรอินทรีย์ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และเป็นแหล่งผลิต อาหารปลอดภัย 2 สนับสนุนและผลักดันให้จังหวัดมีความโดดเด่นเป็นศูนย์กลางการค้า การลงทุน การท่องเที่ยว เชื่อมโยงการบริการ สินค้าผลิตภัณฑ์ชุมชน วัฒนธรรม ค่านิยม และประเพณีที่ดงี าม สามารถผสมผสานกับการ เปลี่ยนแปลงของสังคมสมัยใหม่ได้อย่างกลมกลืน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

3-9

3 สร้างโอกาส สร้างอาชีพ รายได้ให้ประชาชน และส่งเสริมให้มีการดาเนินชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจ พอเพียง พัฒนาคุณภาพชีวิตให้มีความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันรองรับการเปลี่ยนแปลงอย่างมี ประสิทธิภาพ เป้าประสงค์ 1 ผลิตภัณฑ์มวลรวมของจังหวัด (GPP) เติบโตเพิ่มขึ้นร้อยเฉลี่ยละ 4 ต่อปี 2 ประชาชนมีคุณภาพชีวติ ที่ดีตามเกณฑ์ความจาเป็นพืน้ ฐาน (จปฐ.) อย่างน้อยร้อยละ 90 ของ จ่านวนตัวชีว้ ัด ประเด็นยุทธศาสตร์ 1. พัฒนากระบวนการผลิตข้าวหอมมะลิและสินค้าการเกษตรแบบครบวงจร 2. ส่งเสริมและพัฒนาการท่องเที่ยว การบริการ การค้า และการลงทุน 3. ยกระดับคุณภาพชีวิต และเสริมสร้างความเข้มแข็งของครอบครัว ชุมชน และสังคม 4. บริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้มีคุณภาพและยัง่ ยืน

5. รักษาความมั่นคงภายใน และการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี 3.2.7 สรุปบทบาทของพื้นที่ศึกษาในระดับมหภาค 1. วิสัยทัศน์ “ ร้อยเอ็ดศูนย์กลางการผลิตและส่งออกข้าวหอมมะลิคุณภาพดี และเมืองน่าอยู่ของภาค ตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง ” 2. มีพื้นที่ทางการเกษตรจ่านวนมากผลิตข้าวหอมมะลิชั้นดีและมีเอกลักษณ์ความหอมเฉพาะตัวเป็นที่ ต้องการของตลาดทั้งในและต่างประเทศ สามารถพัฒนาให้เป็นศูนย์กลางการผลิตและจ่าหน่ายข้าวหอมมะลิสู่ ตลาดโลกได้ 3. ผังประเทศเป็นศูนย์กลางเมืองรอง การท่องเที่ยว การบริการระดับภาค ด้านการศึกษา สาธารณสุข การขนส่ง ปศุสัตว์ พลังงานทดแทน 4. รายได้ของคนจังหวัดร้อยเอ็ดเฉลี่ย/คน/ปี จ่านวน 78,270 บาท 5. ผลิตภัณฑ์มวลรวมด้านเกษตรกรรม การล่าสัตว์และการป่าไม้ มีการขยายตัว อยางตอเนื่องและมี บทบาทเพิ่มมากเป็นอันดับ 1 มีมูลค่า 21,135 ล้านบาท อันดับที่ 2 คือ การศึกษา มีมูลค่า 13,236 ล้านบาท 6. มีการกระจายตัวของโรงงานและพื้นที่อุตสาหกรรมมากขึ้น มีอัตราการจ้างงานเพิ่มขึ้น 7. โรงพยาบาลร้อยเอ็ดให้การดูแลรักษาได้ทั่วทั้งจังหวัด รวมถึงจังหวัดใกล้เคียง 8. มีแหล่งท่องเที่ยวในเชิงประวัติศาสตร์โบราณสถาน/โบราณวัตถุ แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ มุ่งเน้นส่งเสริมการท่องเที่ยวในเชิงวิถีพุทธ ด้านวัฒนธรรม ประเพณี และศาสนา 9. มีศักยภาพในการพัฒนาโรงไฟฟ้าชีวภาพและโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ 10. มีบึงพลาญชัย เป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดร้อยเอ็ด เป็นสวนสาธารณะและเป็นพืน้ ที่กิจกรรมของ เมือง ขนาดพื้นทีป่ ระมาณ 2 แสนตารางเมตร

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-1

บทที่ 4 การศึกษาสภาพทั่วไปของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 4.1 ที่ตั้งและสภาพทั่วไปของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 4.1.1 ตาแหน่งที่ตั้ง ขอบเขตการปกครอง และโครงสร้างการปกครอง เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ตั้งอยู่ในอ่าเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด มีพื้นที่ 11.63 ตารางกิโลเมตร ตาแหน่งที่ตั้ง 1. ทิศเหนือ ติดต่อกับต่าบลเหนือเมือง อ่าเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด 2. ทิศใต้ ติดต่อกับต่าบลรอบเมือง อ่าเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด 3. ทิศตะวันออก ติดต่อกับต่าบลเหนือเมือง ต่าบลรอบเมือง อ่าเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด 4. ทิศตะวันตก ติดต่อกับต่าบลรอบเมือง ต่าบลดงลาน อ่าเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด

ภาพที่ 4-1 แสดงตาแหน่งที่ตั้งเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

ลักษณะเด่นประกอบด้วย 1. ก่าแพง-คูเมือง เป็นคูน้่าคันดินในผังรูปสี่เหลี่ยมมุมมนล้อมรอบ ขนาด 1,700 x 1,800 เมตร เพื่อ ประโยชน์ในการจัดการน้า่ และการอุปโภค-บริโภค 2. วัด ประกอบด้วย วัดเหนือ วัดกลางมิ่งเมือง วัดบึงพลาญชัย วัดคุ้ม วัดสระทอง และวัดบูรพาภิราม 3. สระบึงพลาญชัย เป็นบึงน้า่ จืดขนาดใหญ่ มีศาลหลักเมืองตั้งอยู่กลางบึง เป็นสัญลักษณ์ของเมือง 4. ตลาด ย่านการค้า ชุมชน มีสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น ได้แก่ เรือนแถวไม้ชนั้ เดียว และ 2 ชั้น รวมทั้ง ตึกแถว 2ชั้น ที่สร้างจากดินก่ออิฐฉาบปูน ต่างจากตึกแถวในปัจจุบัน เรียงตัวตามถนนสายส่าคัญ คือ ถนนผดุง พานิช

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-2

ขอบเขตการปกครองในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด เขตที่ 1 ชุมชนวัดป่าเรไร ชุมชนวัดคุ้ม ชุมชนวัดเหนือ ชุมชนท่านคร ชุมชนวัดบึง ชุมชนศิริมงคล เขตที่ 2 ชุมชนพระอารามหลวง ชุมชนรอบเมือง ชุมชนวัดเวฬุวนั ชุมชนศรีอุดม ชุมชนบ้านหนอง หญ้าม้า ชุมชนทุง่ เจริญ ชุมชนพิพิธภัณฑ์ ชุมชนมัน่ คงพัฒนา เขตที่ 3 ชุมชน บ.ข.ส. ชุมชนตลาดหนองแคน ชุมชนจันทร์เกษม ชุมชนโรงเรียนเมือง ชุมชนราษฎร อุทิศ ชุมชนโรงพยาบาล

ภาพที่ 4-2 ขอบเขตการปกครองในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ที่มา : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด,2557

4.1.2 ประวัติความเป็นมาและพัฒนาการทางการตั้งถิ่นฐาน ร้อยเอ็ด เป็นจังหวัดในบริเวณลุม่ แม่น้่าชีในภาคอีสานของไทย ที่อดีตเคยเป็นเมืองที่มีความเจริญ รุ่งเรืองมาก่อนยุคก่อนประวัติศาสตร์ โดยปรากฏชื่อในต่านานอุรังคธาตุว่า สาเกตนคร หรือ เมืองร้อยเอ็จประตู อันเนื่องมาจากเป็นเมืองที่มีความเจริญรุ่งเรื่องขนาดที่มีเมืองขึ้นมากถึงสิบเอ็ดเมือง แต่จ่านวนสิบเอ็ดในสมัย โบราณนั้นประกอบด้วยเลขสิบและเลขหนึ่ง (101) ชื่อเมืองจึงถูกเรียกว่าเมืองร้อยเอ็ดจนทุกวันนี้ สมัยก่อนประวัติศาสตร์ (ประมาณ 1,800-2,500 ปี) - ชุมชนโบราณมีถนิ่ ฐานอยู่บริเวณแม่น้่ามูล ล่าน้่าเสียวและ ล่าน้า่ พลับพลา ลักษณะที่ตั้งของชุมชน โดยมากอยู่บนเนินดินสูง ใกล้แหล่งน้่าธรรมชาติเพื่อใช้ในการด่ารงชีพและการเกษตรกรรม นอกจากนี้บริเวณ ที่ตั้งชุมชนจะมีแหล่งเกลือสินเธาว์

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-3

สมัยทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ 12-15) - สมัยทวารวดีมาจากวัฒนธรรมในพระพุทธศาสนา เมืองที่สร้างขึ้นมีรูปร่างและที่ตั้งไม่แน่นอน มี ลักษณะที่สา่ คัญ คือ มีคูนา้่ และคันดินล้อมรอบชุมชน ร่องรอยที่ยังเห็นอยู่ของคูเมืองและคันดิน ได้แก่ บริเวณ ด้านตะวันออกของวัดบูรพาภิราม ด้านใต้ของเมืองบริเวณโรงเรียนสตรีศึกษา นอกจากนี้ยงั พบหลักฐาน คือ ใบ กลุ่มใบเสมาเจดีย์วัดเหนือ สมัยลพบุรี - พบโบราณสถานและโบราณวัตถุสมัยลพบุรี ได้แก่ ปราสาทหินกู่กาสิงห์ในเขตอ่าเภอเกษตรวิสัย กู่ พระโกนาในเขตอ่าเภอสุวรรณภูมิ ปรางค์กู่ในเขตอ่าเภอธวัชบุรี กู่โพนระฆัง กูโ่ พนวิท กู่บา้ นเมืองบัวในเขต อ่าเภอเกษตรวิสัย กู่คันทนามในเขตอ่าเภอโพนทราย ส่าหรับโบราณวัตถุ ได้แก่ เทวรูป พระพุทธรูป ศิวลึงค์ ภาชนะดินเผา คันฉ่องส่าริด ก่าไลส่าริด เป็นต้น สมัยอาณาจักรล้านช้าง - หลังจาก พ.ศ.2000 ร้อยเอ็ด แม่น้่าโขง แม่น้่ามูล และแม่นา้่ ชี ได้มีชาวลาวจากฝัง่ ซ้ายของแม่น้่าโขง เคลื่อนย้ายหนีความขัดแย้งทางการเมืองมาตั้งหลักแหล่งในอีสาน และก่อบ้านสร้างเมืองขึ้นมาแทนที่บริเวณ เมืองเก่าที่รกร้างไปแล้ว กู่พระโกนาเป็นเทวสถานแบบขอม เมื่อลาวเข้ามาตั้งหลักแหล่งบนพืน้ ที่เดิมก็ บูรณปฏิสังขรณ์ใหม่ให้เป็นแบบลาว สมัยกรุงธนบุรีและกรุงรัตนโกสินทร์ - ปี พ.ศ. 2316 สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้โปรดเกล้าฯ ให้พระยากรมท่าและพระยาพรหม เดินทางมาดูแลหัวเมืองในภาคอีสาน ท้าวทนจึงได้เข้ามาขออ่อนน้อม พระยาทัง้ สองจึงมีใบบอกไปยังกรุงธนบุรี ขอตั้งท้าวทนเป็นเจ้าเมือง โดยยกบ้านกุ่มฮ้างขึน้ เป็น เมืองร้อยเอ็ด

ภาพที่ 4-3 แสดงแผนผังเมืองร้อยเอ็ด ในวัฒนธรรมแบบทวารวดี ราวหลัง พ.ศ. 1000 ที่มา : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด,2557 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-4

4.2 ลักษณะสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ 4.2.1 ลักษณะทางภูมิประเทศ ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบสูง และมีภูเขาเตี้ยๆ ทางด้านทิศเหนือ ส่วนด้านทางใต้เป็นแอ่งทุ่งกุลา ร้องไห้หรือแอ่งโคราช พืน้ ที่ตอนกลางของจังหวัดส่วนใหญ่เป็นที่ราบลูกคลืน่ ลอนตืน้ ครอบคลุมพื้นทีป่ ระมาณ ร้อยละ 60 ของจังหวัด มีความสูงกว่าระดับน้า่ ทะเลปานกลาง 130-160 เมตร

4.2.2 ธรณีวิทยา ดินบนเป็นดินร่วนปนทรายหรือดินทรายปนดินร่วน สีนา้่ ตาล ปนเทาหรือสีน้่าตาล ดินล่างเป็นดินร่วน เหนียวปนทรายหรือดินร่วนปนทรายอาจพบชั้นดินร่วนปนดินเหนียวหรือดินเหนียว ดินเป็นกรดจัดมากถึงเป็น กรดเล็กน้อย (pH 5.0-6.5) ในดินบนและเป็นกรดจัดมากถึงเป็นกรดเล็กน้อย (pH 4.5-6.5) ในดินล่าง การใช้ ที่ดินในการประกอบอาชีพการเกษตรอย่างต่อเนื่องมานานหลายสิบปี โดยไม่ได้รับการปรับปรุงความอุดมสม บูรณอย่างเพียงพอท่าให้ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ไม่อุ้มน้่า ไม่มีธาตุอาหาร เกิดการชะล้างพังทลายของดินใน พื้นที่ลาดชันลงสู่แหล่งน้า่ ท่าให้ตื้นเขิน การแพร่กระจายของดินเค็ม

4.2.3 ทรัพยากรป่าไม้ จังหวัดร้อยเอ็ดมีพื้นที่ทั้งหมด จ่านวน 5,187,156 ไร่ มีพื้นที่ปา่ สงวนแห่งชาติ จ่านวน 10 ป่า ในพื้นที่ 10 อ่าเภอ คือ อ่าเภอหนองฮี อ่าเภอพนมไพร อ่าเภอโพธิ์ชัย อ่าเภอโพนทอง อ่าเภอหนองพอก อ่าเภอเมยวดี อ่าเภอเสลภูมิ อ่าเภอธวัชบุรี อ่าเภอทุ่งเขาหลวง อ่าเภออาจสามารถ รวมเนื้อที่ 479,307 ไร่ และจากการ ตรวจสอบพื้นทีท่ ี่มีสภาพเป็นป่า เหลือเพียง 331,677 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 6.39 ของพื้นที่ทั้งหมด ซึ่งปัญหาเกิด จากการบุกรุกท่าลายป่า การขอใช้ประโยชน์ในพืน้ ทีป่ ่าเพื่อสร้างแหล่งน้า่ และสร้างถนนผ่านป่า และการตัดไม้ หวงห้ามในที่ดินกรรมสิทธิ์ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีทรัพยากรป่าไม้กระจายอยู่โดยรอบพืน้ ที่ ได้แก่ สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ บึงพลาญชัย เขตทหารค่ายประเสริฐสงคราม และหนองหญ้าม้า

4.2.4 ทรัพยากรน้า แหล่งน้่าในพืน้ ที่ในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ได้แก่ - บึงพลาญชัย มีพื้นที่ 65 ไร่ พื้นที่กักเก็บน้่า 400,000 ลูกบาศก์เมตร - คลองคูเมือง มีพื้นที่ 14 ไร่ พื้นที่กักเก็บน้่า 56,000 ลูกบาศก์เมตร - สระแก้ว มีพื้นที่ 9.2 ไร่ พื้นที่กักเก็บน้่า 21,000 ลูกบาศก์เมตร - สระฮาง มีพื้นที่ 9.2 ไร่ พื้นที่กกั เก็บน้่า 22,154 ลูกบาศก์เมตร แหล่งน้่านอกเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ได้แก่ แม่น้่าชี คลองกุดขวาง อ่างเก็บน้า่ ธวัชชัย อ่างเก็บน้่า หนองหญ้าม้า และห้วยเหนือ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-5

4.3 ลักษณะสภาพแวดล้อมทางกายภาพ 4.3.1 การใช้ประโยชน์ประเภทอาคาร ในปัจจุบนั การใช้ทดี่ ินเกือบทุกประเภทกระจายปะปนกันอยู่ในย่านที่พักอาศัย ย่านพาณิชยกรรมและ บริเวณสถานที่ราชการ รวมกันอยู่อย่างหนาแน่นรอบ ๆ บึงพลาญชัย โดยย่านพาณิชยกรรมเก่าจะรวมกลุ่มกัน อยู่ตามถนนผดุงพานิช ถนนหายโศรกและถนนเพลินจิต พาณิชยกรรมได้ขยายตัวไปบริเวณด้านใต้ ตามถนน ราชการด่าเนิน ถนนเทวาภิบาล จนถึงสุดเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด - ย่านที่พักอาศัยค่อนข้างหนาแน่นอยู่บริเวณรอบ ๆ ย่านพาณิชยกรรมถนนผดุงพานิช ย่านวัดเหนือ ถนนสุขบูรพา บริเวณวัดกลางมิง่ เมือง ส่วนพื้นที่พักอาศัยเบาบางกระจายอยู่ทั่วไปปะปนกับวัดและโรงเรียนซึ่ง มีกระจายอยู่ทั่วพื้นที่เขตผังเมืองรวม - บริเวณสถานที่ราชการ รวมกลุ่มอยู่บริเวณตอนใต้ของบึงพลาญชัย บริเวณถนนเทวาภิบาล ถนนสุริย เดชบ่ารุง ได้แก่ ศาลากลางจังหวัด ศาล ที่วา่ การอ่าเภอ ส่านักงานที่ดนิ จังหวัด ส่วนโรงพยาบาลและเรือนจ่าอยู่ บริเวณด้านใต้ของเมือง - นอกจากนี้ยังมีอาคารธุรกิจและอาคารบริการชุมชน เช่น โรงเรียน บังกะโล ร้านอาหาร กระจายตัว อยู่ตามแนวรอบบึงพลาญชัย และบริเวณทางไปจังหวัดกาฬสินธุ์นอกเขตเทศบาล

ภาพที่ 4-4 แสดงผังการใช้ประโยชน์ประเภทอาคาร เขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ที่มา : ข้อมูลเทคโนโลยีสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS) คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2559

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-6

4.3.2 ความหนาแน่นอาคาร ชุมชนเมืองร้อยเอ็ดมีชุมชนเมืองเก่าค่อนข้างเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตรุ ัส ล้อมรอบด้วยคูเมืองและก่าแพง เมือง มีบึงพลาญชัยตั้งอยู่ศูนย์กลางเมือง ชุมชนในอดีตเกาะกลุ่มตามแนวถนนด้านเขตคูเมือง บริเวณทิศเหนือ และทิศตะวันออกของบึงพลาญชัยตามแนวถนนผดุงพานิช ถนนหายโศรกและถนนด่ารงราษฎร์วิถี ปัจจุบนั ชุมชนได้ขยายไปบริเวณทิศใต้ และทิศตะวันออกของบึงพลาญชัยตามถนนเทวาภิบาล ถนนประชาธรรมรักษ์ และถนนปัทมานนท์ และขยายออกมานอกบริเวณคูเมืองและนอกเขตเทศบาลทุกด้าน ทิศใต้จรดถนนเลี่ยง เมือง บริเวณรอบๆส่วนใหญ่ยังเป็นพืน้ ที่เกษตรกรรม ทิศตะวันออกเฉียงเหนือเป็นพื้นที่เขตทหาร

ภาพที่ 4-5 แสดงผังของพื้นที่เมืองในปัจจุบัน ปี 2558 โดยมีการเติบโตจากศูนย์กลางเมือง

4.3.3 รูปแบบอาคาร และอาคารที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรมพื้นถิ่น ถือก่าเนิดขึ้นมาจากภูมิปญ ั ญาของชุมชนที่ไม่ได้อยู่ในเมืองหลวง ส่วนใหญ่จะอยู่ ตามภูมิภาคต่างๆ เป็นชนบทห่างไกลจากความเจริญ อิทธิพลต่างๆ ที่หล่อหลอมให้ช่างหรือสถาปนิกพื้นบ้าน แต่ละภูมิภาคเหล่านัน้ ได้สร้างสรรค์ผลงานออกมา ย่อมมีข้อแตกต่างกันออกไป ตามสภาพแวดล้อมของแต่ละ ท้องถิ่น สิมอีสาน หรือ โบสถ์อีสาน มาจาก ค่าว่า สีมา สิมมา หรือพัทธสีมา หมายถึง เขตแดนที่ก่าหนดในการ ประชุมท่าสังฆกรรมอันเป็นกิจของสงฆ์โดยมีแผ่นสีมาหินเป็นเครื่องหมายแสดงขอบเขตรอบลักษณะโดยทั่วไป ของสิม แบ่งเป็น 2 ประเภทหลักตามสภาพของแหล่งที่ตั้ง คือ สิมน้่าและสิมบก สิมน้า่ เป็นสิมที่ตั้งอยู่กลางน้า่ เช่น สระ หนอง บึง ส่วนใหญ่เป็นอาคารทีส่ ร้างชั่วคราวส่าหรับวัดที่ยังไม่มีวิสงุ คามสีมา ส่วนใหญ่สิมบกเป็นสิม ที่ตั้งอยู่บนแผ่นดิน มีลักษณะเป็นอาคารถาวร นอกจากนี้ สิมยังแบ่งตามล่าดับอายุก่อนหลังและลักษณะร่วมใน รูปแบบได้เป็น 4 ประเภท คือ สิมก่อผนังแบบดั้งเดิม สิมโถง สิมก่อผนังรุ่นหลัง และสิมแบบผสม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-7

ในการศึกษารูปแบบสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นในเขตพื้นทีโ่ ครงการพบว่า วัดมิ่งกลางเมืองมีรูปแบบ สถาปัตยกรรมพื้นถิ่นตั้งอยู่ถนนเจริญพาณิชย์ เป็นวัดเก่าแก่สนั นิฐานว่าสร้างก่อนตั้งเมืองร้อยเอ็ด ส่วนโบสถ์ สร้างในสมัยอยุธยาตอนปลาย ในอดีตเคยใช้เป็นที่สถานทีป่ ระกอบพิธี น้่าพิพฒ ั น์ ปัจจุบนั เป็นสถานที่ศึกษา ปริยัติธรรม และสถานที่สอบธรรมสถาน บริเวณผนังรอบพระอุโบสมีภาพวาดจิตกรรมเกี่ยวกับพุทธประวัติ สวยงามและมีค่าทางศิลปะ ฮังผึ้ง ที่สิมวัดกลางเมืองนีน้ ับเป็นส่วนเด่นและมีคุณค่ายิง่ ของสิมหลังนี้ ประกอบไป ด้วยฮังผึง้ สามแผง อยู่ระหว่างสามช่วงเสา แกะสลักลายก้านฮูปแต้ม (จิตรกรรมฝาผนังอีสาน)ปรากฏอยู่เหนือ ประตูทางเข้าและผนังภายนอกรอบสิม เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับพุทธประวัติและทศชาดก สรุปแล้วรูปแบบของ สิมหลังนีน้ ับเป็นตัวอย่างของ สิมทึบพืน้ บ้านบิสุทธิท์ ี่ดีที่สดุ หลังหนึ่งของอีสาน ส่วนสภาพของวัสดุก่อสร้างนั้น ฐานก่ออิฐพื้นเมืองซึ่งเผาไม่เกร่งนั้นได้หลุดร่วงลงมาบริเวณมุมเสาของมุขหน้าเนื่องด้วยเสาถูกปลวกกัดกินจน ขาดอิฐทีก่ออ้อมเสาเอาไว้จึงกะเทาะร่วงตามลงมาด้วย กอปรกับปูนฉาบแบบโบราณหมดสภาพการยึดเหนี่ยว

ภาพที่ 4-6 แสดงบริบทวัดกลางมิง่ เมือง

รูปแบบอาคารที่อยู่อาศัยในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดก็จะมีรูปแบบไม่เด่นชัดมากนัก จากการ ศึกษาพบว่าจะมีอาคารเก่าบ้านพักอาศัยกึ่งพานิชยกรรมตลอดเส้นทางถนนผดุงพานิช

ภาพที่ 4-7 แสดงที่อยู่อาศัยกึ่งพานิชยกรรม ที่มา :Google Earth,2015 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-8

4.3.4 สถานที่สาคัญระดับย่าน คือพื้นที่ที่เป็นศูนย์รวมของคนในชุมชนมักจะเป็นพื้นที่สาธารณะใช้ท่ากิจกรรมร่วมกัน คือ 1. สถานที่ราชการ เป็นสาธารณูปการที่จ่าเป็น ใช้มาติดต่อทางราชการ เช่น ศาลากลางจังหวัด ถนนสุ ริยเดชบ่ารุงลงมาจนถึงโรงพยาบาลเมืองร้อยเอ็ด สถานีต่ารวจ

ภาพที่ 4-8 แสดงภาพศาลากลางจังหวัด (ซ้าย) และโรงพยาบาลเมืองร้อยเอ็ด (ขวา) ที่มา :โรงพยาบาลร้อยเอ็ด,2557

2. โรงเรียน เป็นสถานทีท่ ี่สังเกตเห็นได้ง่ายกระจายอยู่ทั่วเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด เช่น โรงเรียนร้อยเอ็ด วิทยาลัย โรงเรียนอนุบาลร้อยเอ็ด วิทยาลัยเทคนิคร้อยเอ็ด วิทยาลัยนาฏศิลป์ร้อยเอ็ด 3. วัด เป็นสถานที่หล่อรวมจิตใจผู้คนทุกเพศทุกวัย ซึ่งเป็นจุดเด่นของร้อยเอ็ด กระจายอยู่ทั่วเขต เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด เช่น วัดสระทอง วัดบูรพาภิราม (พระสูง) วัดบึงพระลานชัย วัดกลางมิง่ เมือง วัดเหนือ

ภาพที่ 4-9 แสดงภาพวัดบึงพระลานชัย (ซ้าย) และวัดเหนือ (ขวา)

4. ตลาด ประชาชนต้องมีการบริโภค เป็นสถานที่จบั จ่ายใช้สอยและกระจายสินค้า จึงเป็นศูนย์รวม กิจกรรมที่ดี เช่น ตลาดสดเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ตลาดสดทุ่งเจริญ ตลาดสระทอง 5. ที่พักผ่อนหย่อนใจ เป็นพื้นทีใ่ ห้ประชาชนได้มาพักผ่อน ท่ากิจกรรมออกก่าลังกายร่วมกัน ได้แก่ บึง พลาญชัย สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ ตั้งอยู่บริเวณถนนสุริยะเดชบ่ารุง สนามกีฬากลางจังหวัด คลองคูเมือง 6. สถานีขนส่งจังหวัดร้อยเอ็ด เป็นจุดเปลี่ยนถ่ายเส้นทางการเดินทาง ซึง่ ในร้อยเอ็ดมีแห่งเดียว ตั้งอยูถ่ นนกองพล 10 ต.ในเมือง อ.เมือง จ.ร้อยเอ็ด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-9

4.3.5 พื้นที่เปิดโล่งและพื้นที่สีเขียว ตามหลักเกณฑ์ของการจัดวางผังเมือง ได้ก่าหนดให้ชุมชนเมืองควรมีสัดส่วนของพืน้ ที่สวนสาธารณะ 1.8 ไร่ ต่อประชากร 1,000 คน เพื่อเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ และเป็นแหล่งผลิตอากาศที่บริสทุ ธิ์ของ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด มีประชากรจ่านวน 35,948 คน มีสวนสาธารณะ 2 แห่ง ได้แก่ บึงพลาญชัย 125 ไร่ สวน สมเด็จพระศรีนครินทร์ 125 ไร่ รวม 250 ไร่ คิดเป็นสัดส่วนพืน้ ที่ต่อประชากร เท่ากับ 2.38 ไร่ ต่อประชากร 1,000 คน เมื่อเปรียบเทียบกับเกณฑ์พบว่ามีพื้นทีส่ วนสาธารณะสูงกว่าเกณฑ์ที่ก่าหนดไว้ นอกจากนี้พื้นที่เปิด โล่งและพื้นทีส่ ีเขียวยังพบได้ตาม ศาสนสถาน สถานที่ราชการ จ่านวนมาก

ภาพที่ 4-10 แสดงตาแหน่งพื้นที่เปิดโล่งและพื้นที่สีเขียว

4.3.6 มุมมองและทัศนียภาพ สภาพภูมิประเทศส่งผลต่อการตั้งถิ่นฐานซึ่งเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดเป็นบริเวณที่ราบลุ่ม มีทิศทางการ เอียงลาดเข้าสู่ใจกลางแอ่ง จัดเป็นพืน้ ที่เกษตรกรรมมาตั้งแต่อดีตกาล เพราะมีชั้นดินปกคลุมหนา มีแหล่งน้่า อุดมสมบูรณ์ แต่มีข้อจ่ากัดบางบริเวณที่เพาะปลูกพืชผลไม้ไม่ได้เลย เนื่องจากสภาพดินเค็มจึงเปลี่ยนมาตั้งถิน่ ฐานอยู่อาศัย กลุ่มอาคาร ย่านส่าคัญต่างๆกระจุกตัวอยู่ในขอบเขตของคูเมืองซึ่งเป็นจุดศูนย์กลางของเมือง ได้แก่ ย่านพานิชยกรรม ย่านที่อยู่อาศัย ย่านราชการ การกระจายตัวของเมืองเป็นในลักษณะของรอบวงแหวน รูปแบบกลุ่มอาคารทางทิศเหนือของบึงพลาญชัย ถนนผดุงพานิช มีลักษณะเป็นอาคารไม้เก่า และอาคารครึ่ง ไม้ครึ่งปูนเพื่อพานิชกรรมกึ่งที่พกั อาศัยเนื่องจากเป็นย่านพานิชกรรมเดิม กลุ่มอาคารทางทิศใต้ของบึงพลาญชัย เป็นอาคารราชการ กลุ่มอาคารทางฝัง่ ตะวันตกเฉียงใต้ของเมือง มีรูปแบบสมัยใหม่ ส่วนใหญ่เป็นหมู่บา้ น จัดสรร แหล่งน้่าและพื้นที่สีเขียวของเมืองกระจายอยู่ทั่วเมือง ในปริมาณที่เหมาะสม เมื่อเทียบกับขนาดของ กิจกรรมอื่นของเมือง ได้แก่ พื้นที่ค่ายทหารประเสริฐสงคราม สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์เป็นสวนสาธารณะใจ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-10

กลางเมือง พื้นทีโ่ ดยรอบหนองหญ้าม้าซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศน์ เลี้ยงสัตว์ และท่าการประมง จุดเด่น : การรวมกลุ่มของอาคารและกิจกรรมกระจุกตัวอยู่ภายในบริเวณคูเมือง อยู่ในรัศมีระยะใกล้ ที่เอื้อต่อการเดินทาง ลดการใช้พลังงาน อีกทั้งเส้นทางถนนภายในคูเมือง ยังมีการวางระบบถนนที่ดี เช่น แบบ ตาราง Grid ในย่านตลาดทุ่งเจริญ และย่านคูเมืองเก่าที่มีวงเวียนส่งผลดีต่อการเดินทาง ถนนรอบบึงพลาญชัย ถือได้ว่ามีการใช้กิจกรรมที่ดีของเมือง

ภาพที่ 4-11 แสดงภาพถนนรอบบึงพลาญชัย (ซ้าย) และถนนในย่านตลาดทุ่งเจริญ (ขวา) ที่มา :เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด,2557

จุดด้อย : มีการขยายเส้นทางเลีย่ งเมือง (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 232) เป็นวงแหวนชั้นนอกตัว เมืองช่วยถ่ายเทการจราจรได้ดี มีการวางแนวเชื่อมต่อถนนได้ดี แต่ยังไม่มีการเตรียมพร้อมในเรื่องของทางเดิน เท้าและทางจักรยาน ถนนหลายสายไม่มีความเป็นระเบียบเรียบร้อย ควรจัดระเบียบการจอดรถ ทรัพยากรธรรมชาติรอบคลองคูเมืองที่มีอยู่ไม่ได้รับการพัฒนา

ภาพที่ 4-12 แสดงทรัพยากรธรรมชาติรอบคลองคูเมือง

ข้อสรุป : ทัศนียภาพภาพรวมของเมืองร้อยเอ็ดค่อนข้างดีอยู่แล้ว แต่ควรมีการส่งเสริมและพัฒนาภูมิ ทัศน์ให้สวยงามขึน้ ไม่วา่ จะเป็น ทางเดินเท้า ทางจักรยาน การจัดระเบียบที่จอดรถข้างทาง ปรับพื้นผิวเส้นทาง จราจรเพื่อชะลอความเร็วรถยนต์เพื่อความปลอดภัยในชีวติ และทรัพย์สิน ปลูกต้นไม้เพิ่มเติม 2 ข้างถนนเพื่อ สร้างบรรยากาศที่ส่งเสริมต่อการเดินเท้า ปัน่ จักรยาน อีกทั้งยังควรมีระบบการจัดการทรัพยากรธรรมชาติรอบ คลองคูเมืองให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-11

4.4 โครงสร้างพื้นฐาน 4.4.1 การคมนาคมขนส่ง ถนนสายส่าคัญภายในเขตเทศบาล ได้แก่ 1. ถนนเทวาภิบาล เป็นถนนที่เชื่อมกับถนนแจ้งสนิทและทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 23 2. ถนนแจ้งสนิท เป็นถนนที่เชื่อมกับถนนเทวาภิบาลและทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 23 3. ถนนปัทมานนท์ เป็นถนนที่เชื่อมกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 215 ออกไปอ่าเภอจตุรพักตร พิมาน 4. ถนนสุริยเดชบ่ารุง เป็นถนนที่เชื่อมกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 215 ออกไปอ่าเภอสุวรรณภูมิ 5. ถนนรณชัยชาญยุทธ เป็นถนนที่ตัดผ่านเชื่อมโยงกับถนนจันทร์เกษม ถนนปัทมานนท์ ถนนสุริยเดช บ่ารุง ถนนเทวาภิบาล ออกสู่ทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 2043 ไปอ่าเภออาจสามารถ และออกถนนราชการ ด่าเนิน สู่ทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 2045 ไปอ่าเภอวาปีปทุม 6. ถนนราชการด่าเนิน เป็นถนนที่เชื่อมกับทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 2045 ออกไปอ่าเภอวาปีปทุม 7. ถนนเลี่ยงเมือง เป็นถนนที่ตดั ผ่านถนนสุริยเดชบ่ารุง ถนนปัทมานนท์ และถนนราชการด่าเนิน เชื่อมโยงสู่ทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 23 ออกไปจังหวัดมหาสารคามและทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2043 ออกไปอ่าเภออาจสามารถ ท่าอากาศยานพานิชย์ 1 แห่ง คือ ท่าอากาศยานร้อยเอ็ด มีเที่ยวบินระหว่างกรุงเทพฯ ดอนเมือง – ร้อยเอ็ด ซึ่งท่าการบินทั้งขาขึ้นและขาล่อง วันละ 2 เที่ยวบินทุกวัน

ภาพที่ 4-13 แสดงเส้นทางคมนาคมขนส่งใน ปี 2558 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-12

4.4.2 สาธารณูปโภค

จ่านวน (ลบ.ม.)

1) ประปา การประปาส่วนภูมภิ าคของ จ.ร้อยเอ็ดมี 3 แห่ง คือ 1. ส่านักงานประปาร้อยเอ็ด ให้บริการพื้นที่เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด อ.เมืองร้อยเอ็ด เทศบาลต่าบลธง ธานี อ.ธวัชบุรี อบต.จังหาร อบต.ปาฝา อบต.รอบเมือง อบต.เหนือเมือง อบต.ยางใหญ่ 2. ส่านักงานประปาสุวรรณภูมิ ให้บริการพื้นที่เทศบาลต่าบลกลาง อ.เลสภูมิ อ.โพนทอง เทศบาล ต่าบลชัยวารี อ.โพธิ์ชัย เทศบาลต่าบลร่องค่า 3. ส่านักงานประปาโพนทอง ให้บริการพื้นที่เทศบาลต่าบลปทุมรัตต์ อ.ปทุมรัตต์ เทศบาลต่าบล เกษตรวิสัย อ.เกษตรวิสัย เทศบาลต่าบลสระคู อ.สุวรรณภูมิ เทศบาลต่าบลพนมไพร อ. พนมไพร 3,600,000 3,400,000 3,200,000 3,000,000 2,800,000 2,600,000 2,400,000 2,200,000 2,000,000 1,800,000 1,600,000 1,400,000 1,200,000 1,000,000 800,000 600,000 400,000 200,000 0

พ.ศ.2556 พ.ศ.2557

แผนภูมิที่ 4-1 แสดงข้อมูลผู้ใช้น้าประปาในเขตอาเภอเมืองร้อยเอ็ด พ.ศ. 2556 – 2557 ที่มา :การประปาส่วนภูมิภาคจังหวัดร้อยเอ็ด,2557

2) ไฟฟ้า โรงผลิตกระแสไฟฟ้าชีวมวล สถานีจ่ายไฟฟ้ามี 3 แห่ง อยู่ในความรับผิดชอบของ การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค จ.ร้อยเอ็ด 2 แห่ง 1. สถานีไฟฟ้าร้อยเอ็ด จ่ายไฟให้อ่าเภอต่างๆในจังหวัด ได้แก่ อ.เมืองร้อยเอ็ด อ.ธวัชบุรี อ.อาจ สามารถ อ.ศรีสมเด็จ อ.จังหาร อ.เชียงขวัญ อ.พนมไพร อ.จตุรพักตรภิมาน และอ.สุวรรณภูมิ 2. สถานีไฟฟ้าเกษตรวิสัย จ่ายไฟให้อ่าเภอต่างๆในจังหวัด ได้แก่ อ.เกษตรวิสัย อ.สุวรรณภูมิ อ.พนม ไพร อ.ปทุมรัตต์ อ.เมืองสรวง อ.สุวรรณภูมิ และ อ.ท่าตูม (จ.สุรนิ ทร์) อยู่ในความรับผิดชอบของการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค อ.เลสภูมิ จ่านวน 1 แห่ง คือ 1. สถานีไฟฟ้าโพนทอง จ่ายไฟให้ อ.โพนทอง อ.เสลภูมิ อ.หนองพอก อ.โพธิ์ชัย อ.เมยวดี และพื้นที่ จ.กาฬสินธุบ์ างส่วน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-13

แผนภูมิที่ 4-2 แสดงข้อมูลผู้ใช้ไฟฟ้าในเขตอาเภอเมืองร้อยเอ็ด พ.ศ. 2556 - 2557 ที่มา :การไฟฟ้าส่วนภูมภิ าคจังหวัดร้อยเอ็ด,2557

3) ระบบบาบัดน้าเสีย เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดยังไม่มีระบบบ่าบัดน้า่ เสีย น้า่ เสียชุมชนจึงถูกระบายลงสู่ห้วยเหนือโดยตรง ผล การตรวจคุณภาพน้า่ ห้วยเหนือ ตรวจวัดช่วง 4 ปี พ.ศ.2548-2551 แสดงผลอยู่ในแหล่งน้า่ ประเภทที่ 4 หรือ ประเภทเสื่อมโทรม บ่งชี้ว่าควรให้ความส่าคัญการก่อสร้างระบบรวบรวมและบัดน้่าเสียของเทศบาล 4) การกาจัดขยะมูลฝอย ปริมาณขยะมูลฝอยในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ระหว่างปี พ.ศ. 2548-2552 มีปริมาณแนวโน้มที่เพิ่ม ขึ้นจาก 48 ตันต่อวัน เป็น 90 ตันต่อวัน เพิ่มขึ้นเป็นเท่าตัวในระยะเวลาเพียง 5 ปี เกิดจากปัญหาขาดแคลน ที่ดินส่าหรับเป็นสถานที่ก่าจัด และการน่าขยะมูลฝอยมาใช้ประโยชน์ สถานที่กา่ จัดขยะมูลฝอย ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่บา้ นหนองนาสร้าง ม.10 ต.เหนือเมือง ริมถนนร้อยเอ็ดกาฬสินธุ์ อ.เมือง จ.ร้อยเอ็ด พื้นที่ 20 ไร่ 3 งานเศษ ซึ่งต้องรองรับปริมาณขยะในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด วัน ละ 60 ตันและท้องถิ่นใกล้เคียง เช่น อบต.เหนือเมือง อบต.รอบเมือง และ อบต.ดงลาน อีกวันละ 30 ตัน

4.4.3 สาธารณูปการ 1) บริการการศึกษา สถานศึกษาสังกัดองค์กรภาครัฐ มีดังนี้ 1. สังกัดกระทรวงมหาดไทย (องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น) ซึ่งมีเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดรับผิดชอบจัด การศึกษาให้แก่ประชาชนในท้องถิ่น 11 แห่ง ได้แก่ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดศูนย์พัฒนาเด็ก เล็กหนองหญ้าม้า โรงเรียนเทศบาลหนองหญ้าม้า โรงเรียนเทศบาลวัดสระทอง โรงเรียนเทศบาลวัดบูรพาภิราม โรงเรียนเทศบาลวัดเหนือ โรงเรียนเทศบาลวัดราษฎรอุทิศ โรงเรียนอนุบาลเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด โรงเรียน เทศบาลวัดป่าเรไร โรงเรียนเทศบาลวัดเวฬุวัน (โรงเรียนเด็กพิการเรียนร่วม) และโรงเรียนเทศบาลหนองหญ้า ม้า (โรงเรียนกีฬาท้องถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-14

2. สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ 9 แห่ง ได้แก่ โรงเรียนอนุบาลร้อยเอ็ด โรงเรียนเมืองร้อยเอ็ด โรงเรียน ร้อยเอ็ดวิทยาลัย โรงเรียนสตรีศึกษา วิทยาลัยอาชีวศึกษาร้อยเอ็ด วิทยาลัยเทคนิคร้อยเอ็ด วิทยาลัยการอาชีพ ร้อยเอ็ด และวิทยาลัยนาฏศิลป์ร้อยเอ็ด นอกจากนี้ยังมีสา่ นักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศัยจังหวัดร้อยเอ็ด 3. สังกัดกรมศาสนากระทรวงวัฒนธรรม 1 แห่ง คือ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กวัดเหนือ สถานศึกษาสังกัดภาคเอกชน มีดังนี้ 1. ศูนย์รับเลี้ยงเด็ก 6 แห่ง คือ โรงพยาบาลธนบุรี ร้อยเอ็ดพยาบาล ศูนย์รับเลี้ยงเด็กทวีวฒ ั น์ ศูนย์รับ เลี้ยงเด็กมณเฑียร บ้านอุ่นรักชูพรัตน์ 2. สถานศึกษาจัดการศึกษาระดับก่อนปฐมวัย 2 แห่ง คือ โรงเรียน ช.วิทยา และโรงเรียนศรีศิลป์ วิทยาลัย 3. สถานศึกษาจัดการศึกษาระดับก่อนปฐมวัย ถึง ระดับประถมศึกษา 1 แห่ง คือ โรงเรียนอนุบาล ไพโรจน์ 4. สถานศึกษาจัดการศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ 1 แห่ง คือ วิทยาลัยเทคโนโลยีร้อยเอ็ด 5. โรงเรียนสอนภาษา คือ โรงเรียนสอนภาษานานาชาติ โรงเรียน I Can Read โรงเรียนแคมบริดจ์ 2) บริการสาธารณสุข ศาสนสถาน สถานบริการสาธารณสุข ประกอบด้วย โรงพยาบาลของรัฐบาล จ่านวน 1 แห่ง โรงพยาบาลเอกชน จ่านวน 3 แห่ง คลินิกเอกชน จ่านวน 60 แห่ง ศูนย์แพทย์ชุมชน จ่านวน 2 ศูนย์ ศูนย์บริการสาธารณสุข เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด จ่านวน 3 แห่ง และศูนย์สาธารณสุขมูลฐานชุมชน จ่านวน 20 แห่ง ศาสนสถาน ประกอบด้วย วัด 14 แห่ง ได้แก่ วัดบูรพาภิราม วัดบึงพระลานชัย วัดกลางมิง่ เมือง วัดสระทอง วัดสระแก้ว วัด เหนือ วัดป่าเรไร วัดเวฬุวัน วัดราษฎร์ศิริ วัดคุ้มวนาราม วัดสว่างอารมณ์ วัดราษฎรอุทิศ วัดท่านคร และวัด บ้านหนองหญ้าม้า คริสตจักร 4 แห่ง ได้แก่ คริสตจักรความหวังร้อยเอ็ด คริสตจักรจีนร้อยเอ็ด ศาสนาจักรของพระเยซู คริสต์แห่งสิทธิชนยุคสุดท้าย และคริสตจักรแห่งพระคุณร้อยเอ็ด มัสยิด 1 แห่ง ได้แก่ มัสยิดปากิสตาน 3) การรักษาความปลอดภัย การให้บริการความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินแก่ประชาชนและนักท่องเที่ยว ด่าเนินการโดยศูนย์ ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย และสถานีต่ารวจ 1 แห่ง คือ สถานีต่ารวจภูธรเมืองร้อยเอ็ด ตั้งอยู่ที่ 123 ถนน สุริยเดชบ่ารุง ต่าบลในเมือง อ่าเภอเมืองจังหวัดร้อยเอ็ด ประกอบด้วย 33 สถานี รับผิดชอบพื้นที่ทั้งจังหวัด ร้อยเอ็ด 4) สถานีขนส่งมวลชน เป็นจุดเปลี่ยนถ่ายเส้นทางการเดินทางด้วยรถโดยสารประจ่าทางระดับภาค ระหว่างจังหวัด และ อ่าเภอ โดยสถานีขนส่งจังหวัดร้อยเอ็ดตั้งอยู่ ถนนกองพล 10 ต.ในเมือง อ.เมือง บริเวณใกล้กับห้างเทสโก้โลตัส ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-15

5) ตลาด เป็นพื้นที่ศนู ย์กลางทางเศรษฐกิจ คมนาคม ศูนย์กลางราชการ ศูนย์กลางการศึกษา ศูนย์กลางความ เจริญ ศูนย์กลางทางธุรกิจการค้า และการบริการของจังหวัดร้อยเอ็ด เนื่องจากลักษณะของเมืองมีขนาดกระชับ ตัวมาก ตั้งอยู่ประชิดสถานีขนส่ง สภาพเมืองขยายตัวไปตามถนนสายหลัก ลักษณะของอาคารสิง่ ปลูกสร้างส่วน ใหญ่ มีลักษณะเป็นตึกแถวพาณิชย์ชนั้ ล่างและอยู่อาศัยชั้นบน อาคารลักษณะเดี่ยวมีน้อยและกระจายตัวอยู่ ประปราย อาคารสถานประกอบการต่างๆ ได้แก่ ธนาคาร 15 แห่ง โรงภาพยนตร์ 2 แห่ง ศูนย์การค้าหรือ ห้างสรรพสินค้า 6 แห่ง สถานีบริการน้ามันเชื้อเพลิง 5 แห่ง สถานธนานุบาล 3 แห่ง สถานีบริการแก๊ส 2 แห่ง และตลาด 4 แห่ง ได้แก่ตลาดสระทอง ตลาดทุ่งเจริญ ตลาดหนองแคน และตลาดหลักเมือง 6) อื่นๆ เนื่องจากเป็นศูนย์กลางการคมนาคมจึงถือได้วา่ เป็นจังหวัดที่มผี ู้มาแวะพักระหว่างทางจ่านวนมาก ส่งผลให้มีธุรกิจมีโรงแรมจ่านวนมากถึง 65 แห่ง โรงแรมที่ขึ้นชื่อแยกเป็น ระดับ 3 ดาว 2 แห่ง ได้แก่ โรงแรม ร้อยเอ็ดซิตี้ และโรงแรมเพชรรัตน์การ์เด้น ระดับ 2 ดาว 3 แห่ง ได้แก่ โรงแรมร่มอินทนิล โรงแรมสาเกตุนคร และโรงแรมไหมไทย

4.5 สภาพสังคม เศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง 4.5.1 ลักษณะของประชากร การเปลี่ยนแปลงของจ่านวนประชากรตามทะเบียนราษฎร์ พ.ศ.2554-2558 พบว่า จ่านวนประชากร ในเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดเพิ่มขึ้น 984 คน ใน พ.ศ. 2558 เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด มีจ่านวนประชากรทั้งสิ้น 35,391 คน เป็นชาย 16,744 คน และหญิง 18,647 คน ซึ่งมีจ่านวนเพิ่มสูงขึ้นมากกว่าพื้นที่บริเวณโดยรอบ เมื่อเปรียบเทียบกับเทศบาลเมืองขอนแก่น และเทศบาลเมื องศรีส ะเกษ ในปี 2558 พบว่า ความ หนาแน่นของประชากรต่อพื้นที่ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีความหนาแน่นมากที่สุด 3,039 คน/ตร.กม. รองลงมา คือ เทศบาลเมืองขอนแก่น 2,505 คน/ตร.กม. และอันดับสุดท้ายคือเทศบาลเมืองศรี สะเกษ 1,134 คน/ตร. กม. ความหนาแน่นของครัวเรือนต่อพื้นที่ พบว่า เทศบาลเมืองขอนแก่น มีความหนาแน่นมากที่สุด 1,362 ครัวเรือน/ตร.กม. รองลงมา คือ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 1,340 ครัวเรือน/ตร.กม. และอันดับสุดท้ายคือเทศบาล เมืองศรีสระเกษ 510 ครัวเรือน/ตร.กม. ตารางที่ 4-1 แสดงจานวนประชากร ความหนาแน่นประชากร ในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด พ.ศ.

2554 2555 2556 2557 2558

จ่านวนประชากร (คน) 34,763 34,592 34,926 35,219 35,747

ครัวเรือน (จ่านวน) 14,558 15,072 15,551 16,686 15,747

อัตราการ เกิด 1,111 2,837 5,860 5,818 16,020

อัตราการ ตาย 336 111 1,246 1,938 627

อัตราการ ย้ายเข้า 923 172 2,735 3,000 1,301

อัตราการ ย้ายออก 1,823 427 8,0007 8,251 2,454

ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.)

2,989 2,974 3,003 3,028 3,058

ที่มา : งานทะเบียนราษฎร เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด, 2558 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-16

4.5.2 อาชีพ วิถีชีวิต ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ ค้าขาย ธุรกิจบริการ และการจ้างแรงงาน ประชาชนส่วนใหญ่ ประกอบอาชีพพาณิชยกรรม (รองรับกิจกรรมการท่องเที่ยว) และอุตสาหกรรม ได้แก่ อาชีพค้าขาย ธุรกิจ บริการ และเป็นลูกจ้างในสถานประกอบการ สาหรับอาชีพด้านการจ้างแรงงานในโรงงานอุตสาหกรรมและ ธุรกิจบริการ ประชากรนอกเขตเมืองส่วนใหญ่ประกอบอาชีพในภาคการเกษตร ปลูกข้าว ทาสวน ทาไร่ และ พืชผักต่างๆ ซึ่งการปลูกข้าวอาศัยน้่าฝนเป็นส่าคัญ รองลงมาคือ อาชีพด้านพาณิชยกรรม ธุรกิจบริการ อุตสาหกรรม และอื่นๆ โดยเฉพาะบริเวณพืน้ ที่ที่มีความต่อเนือ่ งกับเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ซึ่งเป็นศูนย์กลางของ จังหวัดในด้านเศรษฐกิจ และด้านอื่นๆ เนื่องจากร้อยเอ็ดเป็นเมืองเก่าที่มีการตั้งถิ่นฐานของคนหลากหลายชาติพันธุ์ เกิดการสัง่ สมศิลปะ ประเพณี และวัฒนธรรม สังเกตได้จากการมีวัดจ่านวนมากจึงเรียกได้ว่าเป็น “วิถีชีวิตเมืองเนิบช้า”

4.5.3 วัฒนธรรมและประเพณี 1. งานประเพณีบุญผะเหวด (บุญมหาชาติ) จัดขึ้นในวันศุกร์-วันอาทิตย์แรกของเดือนมีนาคมของทุกปี 2. งานประเพณีสงกรานต์ จัดขึ้นในวันที่ 13 – 15 เมษายน ของทุกปี 3. งานเลี้ยงสักการะเจ้าพ่อมเหศักดานุภาพ จัดขึน้ ในพุธแรก เดือน 6 ของทุกปี 4. งานเลี้ยงสักการะเจ้าพ่อหลักเมือง จัดขึ้นในพุธแรก เดือน 7 ของทุกปี 5. งานประเพณีแห่เทียนเข้าพรรษา จัดในวันขึ้น 15 ค่​่า เดือน 8 ของทุกปี (จัดก่อนเข้าพรรษา 1 วัน) 6. งานประเพณีออกพรรษา จัดขึ้นในแรม 14 ค่​่า เดือน 11 ของทุกปี (จัดก่อนออกพรรษา 1 วัน) 7. งานกฐิน 101 กอง จัดขึ้นในวันเสาร์ที่ 3 หลังงานประเพณีออกพรรษา 8. งานประเพณี “สมมาน้า่ คืนเพ็งเส็งประทีป” จัดขึ้นในวันขึ้น 15 ค่​่า เดือน 12 ของทุกปี

ภาพที่ 4-14 แสดงประเพณีแห่เทียนเข้าพรรษา (ซ้าย) และประเพณีกวนข้าวทิพย์ (ขวา) ที่มา : https://sites.google.com.,2557

4.5.4 ฐานเศรษฐกิจของชุมชน ผลิตภัณฑ์ชุมชนและท้องถิ่น (OTOP) จังหวัดร้อยเอ็ด มีผลิตภัณฑ์ที่ผา่ นการคัดสรร OTOP Product Champion ระดับ 4 – 5 ดาว ประจ่าปี พ.ศ. 2555 จ่านวน 58 ผลิตภัณฑ์ มียอดการจ่าหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP จ่านวน 1,438,649,024 บาท และผลิตภัณฑ์ที่ดีเด่นที่สุด คือ ผ้าไหม ข้าวหอมมะลิ ผ้าฝ้ายย้อมสี ธรรมชาติ ผ้าขาวม้าลายขิต เครือ่ งจักสาน เช่น มวยนึง่ ข้าว กระติบข้าว อาหาร เช่น ถั่ว มะม่วงปลอดสารพิษ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-17

4.5.5 การท่องเที่ยว เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีแหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงหลายรูปแบบทั้งแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ แหล่งท่องเที่ยวส่งเสริมความรู้ดา้ นประวัติศาสตร์ วิถีชีวิตและแหล่งท่องเที่ยวทางพระพุทธศาสนา 1. บึงพลาญชัย เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ส่าคัญและถือเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดร้อยเอ็ด ตั้งอยู่ใจกลาง เมืองในเขตเทศบาล ลักษณะเป็นเกาะขนาดใหญ่ มีน้่าล้อมรอบ เนื้อที่ประมาณ 200,000 ตารางเมตร มีสะพาน เชื่อมสู่เกาะ 3 ด้าน ประดิษฐานศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ซึ่งเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์คบู่ ้านคู่เมือง มีพระราชานุสาวรีย์ สมเด็จย่า ตั้งประดิษฐานกลางสวนดอกไม้ ตกแต่งบริเวณไว้อย่างสวยงาม มีปลานานาชนิด มีพนั ธุ์ไม้ตา่ ง ๆ

ภาพที่ 4-15 แสดงภาพบึงพลาญชัยในปัจจุบัน

2. สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ร้อยเอ็ด จัดสร้างขึ้นตามพระราชประสงค์ของสมเด็จพระศรีนคริน ทราบรมราชชนนี ทีท่ รงมีพระราชประสงค์ให้มีสวนสาธารณะในเมือง เพื่อรักษาพื้นที่สีเขียวในเขตเมืองไว้เป็น สมบัติและใช้ประโยชน์ร่วมกันของประชาชน และทรงเสด็จมาเป็นองค์ประธานในพิธีเปิดสวน พร้อมด้วยสมเด็จ พระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เมื่อ 21 มกราคม 2529 เป็นสวนที่ ตั้งอยู่ในกลางเมือง มีพื้นที่ 124 ไร่ แบ่งเป็นพื้นที่ดนิ 59 ไร่ และพื้นทีน่ ้่า 65 ไร่ 3. พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติร้อยเอ็ดตั้งอยู่ในเขตเทศบาลบนถนนเพลินจิต จัดตั้งขึ้นตามโครงการจัดตั้ง พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติประจ่าเมือง เป็นสถานทีจ่ ัดแสดงและรวบรวมเรื่องราวน่ารู้ทุกด้านของจังหวัด เดิม ทีเดียวนั้นจัดตั้งขึ้นเป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปหัตถกรรมอีสาน โดยเฉพาะผ้าไหมและผ้าพืน้ เมือง ต่อมาเมื่อกรม ศิลปากรมีนโยบายในการจัดตัง้ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติประจ่าเมือง จึงได้ท่าการปรับปรุงเพิ่มเติมเนื้อหาในการ จัดแสดงให้ครอบคลุมข้อมูลของจังหวัดทุกด้าน ทั้งภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ทรัพยากรธรณี โบราณคดี บุคคล ส่าคัญ วิถีชีวิต ประเพณีและศิลปหัตถกรรม เป็นพิพิธภัณฑ์ประจ่าเมืองแห่งแรกของประเทศ

ภาพที่ 4-16 แสดงภาพพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติร้อยเอ็ดในปัจจุบัน ที่มา : http://radio.prd.go.th/roiet/ewt_news.,2557 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-18

4. สถานแสดงพันธุ์สัตว์นา้่ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลบนถนนสุนทรเทพข้างวัดบึงพระ ลานชัย พืน้ ที่ประมาณ 2 ไร่ กรมประมงได้จัดท่าขึน้ ตามนโยบายของ ฯพณฯ อนุรักษ์ จุรีมาศ โดยมีวัตถุ ประสงค์เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระ ชนมพรรษา 6 รอบ เป็นแหล่งเผยแพร่ความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับทรัพยากรของสัตว์นา้่ ในท้องถิ่นให้แก่ เยาวชน นักเรียน นักศึกษา และประชาชน 5. พระพุทธรัตนมงคลมหามุณี เป็นพระพุทธรูปปางประทานพรที่สูงที่สดุ ในประเทศไทย สูง 101 ศอก (67.85 เมตร) สร้างด้วยคอนกรีตเสริมเหล็ก ที่ฐานพระพุทธรูปเป็นห้องพิพิธภัณฑ์จา่ นวนหลายห้องประดิษฐาน อยู่ที่วัดบูรพาภิรามในเขตเทศบาล ประชาชนทั่วไปเรียกว่า “พระเจ้าใหญ่วัดบูรพา”

ภาพที่ 4-17 แสดงภาพพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติร้อยเอ็ดในปัจจุบัน

6. คลองคูเมืองลักษณะเป็นคลองขนาดกว้างโดยเฉลี่ย 15 – 25 เมตร พร้อมคูดินโดยรอบเมืองมีความ ยาวทั้งสิ้นประมาณ 6,000 เมตร ขุดขึ้นมาตั้งแต่สมัยโบราณ เพือ่ ป้องกันการโจมตีของศัตรู ซึ่งถือเป็นแหล่ง โบราณสถานคูบ่ ้านคู่เมือง และขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแห่งชาติ

ภาพที่ 4-18 แสดงภาพคลองคูเมืองในปัจจุบัน

4.5.6 หน่วยงานรัฐ องค์กรของภาคเอกชน ผู้นาชุมชนและ NGOs เป็นความร่วมมือกันทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ก่าลังในการขับเคลื่อนและกระตุ้นประชาชนในพื้นที่ ที่ ส่าคัญ คือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ก่าลังในการส่งเสริมการด่าเนินการ คือ ส่านัก งานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ส่านักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและ สังคมแห่งชาติ เมื่อกระบวนการวางแผนงานส่าเร็จแล้วส่งมอบต่อให้หน่วยงานต่างๆร่วมลงมือปฏิบัติ ซึ่งได้แก่ กรมทางหลวง องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก องค์การหอการค้า หน่วยงานส่งเสริมการท่องเที่ยว ด้าน พลังงาน ด้านการเกษตร กลุ่มวิสาหกิจชุมชนรวมไปถึงผูน้ ่าชุมชนแต่ละชุมชนในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-19

4.6 กฎหมาย แผน และนโยบายของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 4.6.1 ผังเมืองรวมเมืองร้อยเอ็ด เทศบัญญัติควบคุมการก่อสร้าง ข้อกาหนดการควบคุมการ จัดสรรที่ดิน และเทศบัญญัติอื่นๆ - เปรียบเทียบผังเมืองรวมเมืองร้อยเอ็ด จากผังการใช้ประโยชน์ที่ดินในอนาคต พบว่า ทางด้านตะวันออกเฉียงเหนือพื้นที่บริเวณในคูเมือง เปลี่ยนจากที่ดินประเภทที่อยู่อาศัยหนาแน่นปานกลางเป็นที่ดินประเภทพานิชยกรรมและที่อยูอ่ าศัยหนาแน่น มาก ทางด้านตะวันออกเฉียงเหนือพื้นที่บริเวณรอบนอกคูเมืองเปลี่ยนจากที่ดนิ ประเภทที่อยู่อาศัยหนาแน่น น้อย เป็นที่ดนิ ประเภทที่อยู่อาศัยหนาแน่นปานกลาง ด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้พื้นทีบ่ ริเวณถนนหมายเลข 2045 และทางด้านตะวันออกเฉียงเหนือพื้นที่บริเวณถนนหมายเลข 2044 เปลี่ยนจากที่ดินประเภทชนบทและ เกษตรกรรมเป็นที่ดินประเภททีอ่ ยู่อาศัยหนาแน่นน้อย

ภาพที่ 4-19 แสดงผังเมืองรวมเมืองร้อยเอ็ด พ.ศ.2549 (บน) ผังเมืองรวมเมืองร้อยเอ็ด พ.ศ.2558 (ล่าง) ที่มา : กรมโยธาธิการและการผังเมือง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-20

- กฎกระทรวง กาหนดอาคารประเภทควบคุมการใช้ พ.ศ. 2552 การใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อก่อสร้างดัดแปลง 1. ส่าหรับใช้เพื่อกิจการพาณิชยกรรม พื้นที่มากกว่า 300 ตารางเมตร แต่ไม่เกิน 1,000 ตารางเมตร - มีระยะห่างจากเขตเทศบาลหรือเขตผังเมืองรวมไม่น้อยกว่า 5 กิโลเมตร - อัตราส่วนของพื้นที่อาคารคลุมดินต่อพื้นที่ของแปลงที่ดนิ ไม่เกิน 0.3 - อัตราส่วนของพื้นที่ใช้สอยรวมของอาคารต่อพื้นที่ของแปลงทีด่ ินไม่เกิน 0.8 - อัตราส่วนของพืน้ ที่ว่างที่จัดให้เป็นสวนหรือบริเวณปลูกต้นไม้หรือการนันทนาการต่อพืน้ ที่ของแปลง ที่ดินไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 - อาคารที่มีความสูงเกิน 10 เมตร ต้องมีระยะห่างจากแนวเขตที่ดินซึ่งเป็นที่ตั้งอาคารศูนย์ราชการ หลักของจังหวัดหรืออ่าเภอ ศาสนสถาน โบราณสถาน และสถานศึกษา ไม่น้อยกว่า 500 เมตร โดยวัดระยะ จากขอบนอกสุดของอาคารที่ขออนุญาตถึงแนวเขตที่ดินของสถานที่ดังกล่าว - มีที่จอดรถยนต์ไม่น้อยกว่า 1 คัน ต่อพื้นที่อาคาร 20 ตารางเมตร - ที่พักมูลฝอย ต้องมีระยะห่างจากเขตที่ดินของผู้อื่นหรือถนนสาธารณะไม่น้อยกว่า 10 เมตร 2. ส่าหรับใช้เพื่อกิจการพาณิชยกรรม พื้นที่มากกว่า 1,000 ตารางเมตร ขึ้นไป - มีระยะห่างจากเขตเทศบาลหรือเขตผังเมืองรวมไม่น้อยกว่า 10 กิโลเมตร - อัตราส่วนของพื้นที่อาคารคลุมดินต่อพื้นที่ของแปลงที่ดนิ ไม่เกิน 0.3 - อัตราส่วนของพื้นที่ใช้สอยรวมของอาคารต่อพื้นที่ของแปลงทีด่ ินไม่เกิน 0.8 - อัตราส่วนของพืน้ ที่ว่างที่จัดให้เป็นสวนหรือบริเวณปลูกต้นไม้หรือการนันทนาการต่อพืน้ ที่ของแปลง ที่ดินไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 - อาคารที่มีความสูงเกิน 10 เมตร ต้องมีระยะห่างจากแนวเขตที่ดินซึ่งเป็นที่ตั้งอาคารศูนย์ราชการ หลักของจังหวัดหรืออ่าเภอ ศาสนสถาน โบราณสถาน และสถานศึกษา ไม่น้อยกว่า 500 เมตร โดยวัดระยะ จากขอบนอกสุดของอาคารที่ขออนุญาตถึงแนวเขตที่ดินของสถานที่ดังกล่าว - มีที่จอดรถยนต์ไม่น้อยกว่า 1 คัน ต่อพื้นที่อาคาร 20 ตารางเมตร ส่วนที่เกิน 1,000 ตารางเมตร คิด เป็น 1 คันต่อพื้นที่ 40 ตารางเมตร - ที่พักมูลฝอย ต้องมีระยะห่างจากเขตที่ดินของผู้อื่นหรือถนนสาธารณะไม่น้อยกว่า 10 เมตร - พระราชบัญญัติการจัดรูปทีด่ นิ เพื่อการพัฒนาพื้นที่ พ.ศ.2544 การจัดรูปที่ดนิ เพื่อการพัฒนาพืน้ ที่ เป็นเครื่องมือหรือมาตรการทางเมืองส่าคัญที่สามารถ น่ามาใช้ในการฟื้นฟูและพัฒนาพื้นที่เสื่อมโทรมในเขต เมืองเดิมขึ้นใหม่ ให้กลับคืนมาเป็น แหล่งชุมชนใหม่ที่มีคุณภาพสิ่งแวดล้อมทางกายภาพ เศรษฐกิจ สังคม การ อยู่อาศัยและ การประกอบอาชีพที่ดีโดยการจัดรูปที่ดินเพื่อการพัฒนาพื้นทีจ่ ึงถือเป็นมาตรการทางผังเมืองที่ ส่าคัญในการพัฒนาพื้นที่เศรษฐกิจของ พื้นที่วางผังนโยบายกลุม่ อ่าเภอโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของ ประชาชนในพื้นที่ โดยส่วนราชการที่เกี่ยวข้องให้การสนับสนุน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-21

4.6.2 แผน นโยบาย และโครงการพัฒนาเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีวิสัยทัศน์ในการพัฒนาเมืองร้อยเอ็ด คือ “บ้านเมืองน่าอยู่ ผู้คนน่ารัก ฟูมฟัก ต่านานเมือง ลือเลื่องวัฒนธรรม” มีพันธกิจดังนี้ พันธกิจที่ 1 เพิ่มศักยภาพของเมือง พันธกิจที่ 2 พัฒนาศักยภาพทางสังคมและเศรษฐกิจ พันธกิจที่ 3 พัฒนาคุณภาพด้านการศึกษาของโรงเรียนให้ได้มาตรฐานอย่างทั่วถึง พันธกิจที่ 4 เพิ่มขีดความสามารถในกระบวนการพัฒนา มีนโยบายต่างๆ ในการพัฒนาที่เกี่ยวเนื่องกับโครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สงั คมคาร์บอน ต่​่าแบ่งเป็น 2 ประภท คือ โครงการพัฒนาเชิงกายภาพ การปรับปรุงพืน้ ที่ การก่อสร้างสาธารณูปการอันเป็น การส่งเสริมความสะดวกและการประกอบอาชีพของประชาชน อีกส่วนคือ โครงการพัฒนาเชิงกิจกรรม ออก ข้อบัญญัติ จัดให้มีกิจกรรมกระตุ้นจิตส่านึก และสนับสนุนให้มีการจัดการทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน แบ่ง ได้ดังนี้ ตารางที่ 4 -2 แสดงโครงการพัฒนาตามนโยบาย แผนพัฒนาสามปี (พ.ศ.2559-2561)

จากโครงการพัฒนาตามนโยบาย แผนพัฒนาสามปี (พ.ศ.2559-2561) พบว่า ด้านโครงสร้างพื้นฐาน ส่วนใหญ่พัฒนาในบริเวณโดยรอบบึงพลาญชัย ด้านทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมและด้านการบริหาร การ ปกครองเมือง พัฒนากระจายบริเวณโดยรอบคูเมือง และถนนสายหลัก ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-22

ภาพที่ 4-20 แสดงตาแหน่งโครงการพัฒนาตามนโยบาย ด้านโครงสร้างพื้นฐาน

ภาพที่ 4-21 แสดงตาแหน่งโครงการพัฒนาตามนโยบาย ด้านทรัพยากรและการบริหารการปกครอง ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-23

โครงการพัฒนาบึงพลาญชัยเพื่อการท่องเที่ยว การกีฬา และสุขภาพ โดยใช้กลไกขับเคลื่อน นโยบายประชารัฐ เป็นความร่วมมือของ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดและ หน่วยงานทุกภาคส่วน ที่มีแนวทางในการส่งเสริมการท่องเที่ยวจังหวัดร้อยเอ็ด เพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยว และ เตรียมพร้อมในการต้อนรับนักเที่ยวในทุกๆด้าน ประกอบด้วย โครงการดังต่อไปนี้ 1. โครงการน้า่ พุดนตรี 2. โครงการปรับปรุงภูพลาญและปรับปรุงสถานีออกก่าลังกายภายในบึงพลาญชัย 3. โครงการทางจักรยานรอบบึงพลาญชัย 4. โครงการลานอเนกประสงค์สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ 5. โครงการเวทีอเนกประสงค์สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ 6. โครงการหอสูงชมเมืองรูปทรงโหวด สูง 101 ม. และมีอาคารอยู่ภายใน มีบันไดหนีไฟ ลิฟต์ 2 ตัว สร้างเป็น รูปแท่งสูง ขอบโหวดมี 11 ช่อง เส้นผ่าศูนย์กลาง 22 ม. นอกจากการใช้ ประโยชน์แล้วยังเป็นสถานที่ ท่องเที่ยวอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดร้อยเอ็ด โดยก่อสร้างที่บริเวณสวนสมเด็จพระศรี นครินทร์จังหวัดร้อยเอ็ด เพื่อ ชมทัศนียภาพที่สวยงามของจังหวัดร้อยเอ็ด ชมทัศนียภาพเมืองโบราณ บึงพลาญชัย เพื่อให้สอดคล้องกับชื่อ เมือง ซึ่งหอสูงนี้สามารถส่องกล้องทางไกล มองเห็น ทุง่ กุลาร้องไห้ และ เจดีย์ชัยมงคล ที่ อ.หนองพอก

ภาพที่ 4-22 แสดงตาแหน่งโครงการพัฒนาบึงพลาญชัยเพื่อการท่องเที่ยว การกีฬา และสุขภาพ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

4-24

4.7 สรุปบทบาทของพื้นที่เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 1. วิสัยทัศน์ “บ้านเมืองน่าอยู่ ผู้คนน่ารัก ฟูมฟักต่านานเมือง ลือเลื่องวัฒนธรรม” 2. ด้วยลักษณะภูมิประเทศของเมืองร้อยเอ็ด บึงพลาญชัยเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดตั้งอยู่ศูนย์กลาง เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ชุมชนในอดีตเกาะกลุ่มตามแนวถนนด้านในเขตคูเมืองบริเวณด้านเหนือ และด้าน ตะวันออกของบึงพลาญชัย ตามแนวถนนผดุงพานิช ถนนหายโศรก และถนนดารงราษฎรวิถี ชุมชนได้ขยายไป บริเวณด้านใต้และด้านตะวันตกของบึงพลาญชัย ตามแนวถนนเทวาภิบาล ถนนประชาธรรมรักษ์ และถนนปัท มานนท์ ปัจจุบันชุมชนได้ขยายออกบริเวณนอกคูเมือง และนอกเขตเทศบาลทุกด้านตามถนนสีแ่ ยก ออกจาก บริเวณชุมชนด้านใต้จนจดถนนเลี่ยงเมือง 3. เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีทรัพยากรป่าไม้และแหล่งน้่ากระจายอยู่โดยรอบพื้นที่ ในปริมาณที่ เหมาะสม เมื่อเทียบกับขนาดของกิจกรรมอื่นของเมือง ได้แก่ สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ เขตทหารค่าย ประเสริฐสงคราม หนองหญ้าม้า บึงพลาญชัย และคลองคูเมือง 4. ระบบการจัดการน้า่ เสียยังไม่ได้รับการพัฒนาและระบบก่าจัดขยะมูลฝอยยังไม่ได้รบั การพัฒนา อย่างเต็มประสิทธิภาพและถูกสุขลักษณะ ซึ่งมีปริมาณแนวโน้มที่เพิ่มขึ้นจาก 48 ตันต่อวัน เป็น 90 ตันต่อวัน เพิ่มขึ้นเป็นเท่าตัวในระยะเวลาเพียง 5 ปี 5. ระบบสาธารณูปโภค สาธารณูปการ ย่านพานิชยกรรม ย่านราชการกระจุกตัวอยู่ภายในเขตคูเมือง 6. การเปลี่ยนแปลงของจ่านวนประชากรตามทะเบียนราษฎร์ พ.ศ.2554-2558 พบว่า จ่านวน ประชากรในเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดเพิ่มขึ้น 984 คน ใน พ.ศ. 2558 เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีจ่านวนประชากร ทั้งสิ้น 35,391 คน เป็นชาย 16,744 คน และหญิง 18,647 คน พบว่า ความหนาแน่นของประชากรต่อพื้นที่ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีความหนาแน่นมากทีส่ ุด 3,039 คน/ตร.กม. ความหนาแน่นของครัวเรือนต่อพื้นที่ จ่านวน 1,340 ครัวเรือน/ตร.กม.

7. ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ ค้าขาย ธุรกิจบริการ และการจ้างแรงงาน ประชาชนส่วนใหญ่ ประกอบอาชีพพาณิชยกรรม (รองรับกิจกรรมการท่องเที่ยว) และอุตสาหกรรม ได้แก่ อาชีพค้าขาย ธุรกิจ บริการ และเป็นลูกจ้างในสถานประกอบการ สาหรับอาชีพด้านการจ้างแรงงานในโรงงานอุตสาหกรรมและ ธุรกิจบริการ ประชากรนอกเขตเมืองส่วนใหญ่ประกอบอาชีพในภาคการเกษตร ปลูกข้าว ทาสวน ทาไร่ 8. เป็นเมืองเก่าที่มีการตั้งถิ่นฐานของคนหลากหลายชาติพันธุ์ เกิดการสั่งสมศิลปะประเพณี และ วัฒนธรรม มีแหล่งท่องเที่ยวที่มชี ื่อเสียงหลายรูปแบบทัง้ แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ แหล่งท่องเที่ยวส่งเสริม ความรู้ด้านประวัติศาสตร์ วิถีชีวิตและแหล่งท่องเที่ยวทางพระพุทธศาสนา สังเกตได้จากการมีวดั จ่านวนมากจึง เรียกได้ว่าเป็น “วิถีชีวิตเมืองเนิบช้า” 9. จากแผนงานของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดมีโครงการที่เร่งเห็นศักยภาพในการพัฒนาเมืองให้สามารถ น่าไปสู่เมืองคาร์บอนต่​่าได้ โดยอาศัยความร่วมมือระหว่างภาครัฐ เอกชนและภาคประชาชน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

5-1

บทที่ 5 การศึกษาสถานการณ์ก๊าซเรือนกระจก 5.1 ศักยภาพพลังงานรวมจังหวัดร้อยเอ็ด ตารางที่ 5.1 ภาพรวมของศักยภาพเชิงพลังงานของพลังงานทดแทนในหน่วยพันตันเทียบเท่าน้ำมันดิบ (ktoe)

(ที่มา:สถานการณ์พลังงานจังหวัดร้อยเอ็ด ระยะที่ 2 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดย คณะวิศวกรรมศาสตร์) เมื่อพิจารณาในปี พ.ศ.2556 พบว่าภายในจังหวัดมีศักยภาพพลังงานทดแทนมากที่สุดโดยไม่นับ รวมพลังงานแสงอาทิตย์ คือ ชีวมวลแข็งมีค่า 214.26 ktoe คิดเป็นร้อยละ 64.17 รองลงมาคือขยะเผา ไหม้มีค่า 87.41 ktoe คิดเป็นร้อยละ 26.18 ดังแสดงในรูปที่ 5-1

รูปที่ 5.1 แสดงการใช้ผลิตภัณฑ์มวลรวมของจังหวัด (ที่มา : www.thaienergydata.in.th) 5.2 ข้อมูลการปล่อยก๊าซเรือนกระจก 5.2.1 การปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงานต่อหัวประชากร หน่วย “ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า” (ton carbon dioxide equivalent; tCO2e) คือ หน่วยบอกปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกน้ัน ๆ ที่ส่งผลกระทบเทียบเท่ากับผลกระทบที่เกิดจากการ ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ 1 ตัน เช่น การปล่อยก๊าซไนตรัสออกไซด์ (ก๊าซเรือนกระจกชนิดหนึ่ง) 3tCO2e หมายถึง ก๊าซไนตรัสออกไซด์ถูกปล่อยออกมาในปริมาณที่ส่งผลกระทบเท่ากับการปล่อยก๊าซ คาร์บอนไดออกไซด์ 3 ตัน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

5-2

ในปี พ.ศ. 2556 จังหวัดร้อยเอ็ดมีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงานโดยเฉล่ีย 0.60 tCO2e/คน โดยสถิติการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงานต่อหัวประชากรปี พ.ศ. 2551 ถึงปี พ.ศ. 2560 แสดงใน ตารางท่ี 5.2 และรูปที่ 5.2 ตารางที่ 5.2 การปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงานต่อหัวประชากร ในหน่วย tCO2e/คน ระหว่างปี พ.ศ. 2551 ถึงปี พ.ศ. 2560

(ที่มา:สถานการณ์พลังงานจังหวัดร้อยเอ็ด ระยะที่ 2 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดย คณะวิศวกรรมศาสตร์)

รูปที่ 5.2 การปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงานต่อหัวประชากร (ที่มา : www.thaienergydata.in.th) 5.2.2 การปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงานต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP) ในปี พ.ศ. 2556 จังหวัดร้อยเอ็ดมีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงานต่อ GPP โดยเฉ ล่ีย 26.10 tCO2e/ล้านบาท โดยสถิติการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงานต่อ GPP ปี พ.ศ.

2551 ถึงปี พ.ศ. 2560 แสดงในตารางที่ 5.3 และรูปที่ 5.3

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

5-3

ตารางท่ี 5.3 การปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงานต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP) ใน หน่วย tCO2e/ล้านบาท ช่วงปี พ.ศ. 2551 ถึงปี พ.ศ. 2560

(ที่มา:สถานการณ์พลังงานจังหวัดร้อยเอ็ด ระยะที่ 2 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดย คณะวิศวกรรมศาสตร์)

รูปที่ 5.3 การปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการใช้ พลังงานต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP) (tCO2e / ล้านบาท) (ที่มา : www.thaienergydata.in.th) 5.3 การดำเนินการด้านประหยัดพลังงาน

รูปที่ 5.4 ด้านพลังงานทดแทนและการอนุรักษ์พลังงาน (ที่มา : www.thaienergydata.in.th) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

5-4

ในปี พ.ศ. 2557 จังหวัดร้อยเอ็ดมีปริมาณการใช้พลังงานทดแทนจากโครงการผลิตไฟฟ้าจาก พลังงานทดแทนมากท่ีสุด โดยมีปริมาณการทั้งส้ิน 8.41 ktoe และมีข้อมูลปริมาณการลดใช้พลังงาน มากที่สุดคิดเป็นท้ังสิ้น 0.011173 ktoe 5.3.1 แผนการการเลือกใช้พลังงานของจังหวัดจากการวิเคราะห์ - ชีวมวลแข็ง ข้อดี : จะไม่เพิ่มปริมาณสุทธิของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในชั้นบรรยากาศโลก อีกทั้งชีวมวลยัง มีปริมาณกำมะถันต่ำกว่าเชื้อเพลิงฟอสซิลมาก ข้อเสีย : มีการเก็บรักษาและการขนส่งที่ยาก และมีความเสี่ยงสูงในการจัดหาหรือรวบรวม ปริมาณชีวมวลที่ต้องการใช้ให้คงที่ตลอดปี - ก๊าซชีวภาพ ข้อดี : จะไม่เพิ่มปริมาณสุทธิของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในชั้นบรรยากาศโลก อีกทั้งชีวมวลยัง มีปริมาณกำมะถันต่ำกว่าเชื้อเพลิงฟอสซิลมาก ข้อเสีย : สามารถกำจัดขยะ และยังทำลายเชื้อโรค การใช้ก๊าซชีวภาพเป็นการบริหารจัดการ ของเสียที่ควรได้รับการสนับสนุน - ขยะ ข้อดี : เป็นแหล่งพลังงานราคาถูก ช่วยลดปัญหาการกำจัด ข้อเสีย : ได้รับการต่อต้านจากชุมชนที่อยู่ใกล้เคียง เทคโนโลยีบางชนิดใช้เงินลงทุนสูง มีค่าใช้ จ่ายในการจัดการขยะให้เหมาะสมก่อนนำไปแปรรูปเป็นพลังงาน ต้องมีเทคโนโลยีที่เหมาะสมในการ จัดการกับฝุ่นควันและสารที่เกิดขึ้นจากการเผาขยะ - แสงอาทิตย์ ข้อดี : ไม่ก่อให้เกิดมลภาวะเป็นพิษจากขบวนการผลิตไฟฟ้า ได้พลังงานไฟฟ้าโดยตรงซึ่งเป็น พลังงานที่นำมาใช้ได้สะดวกที่สุด เพราะการส่งและการเปลี่ยนพลังงานไฟฟ้า ข้อเสีย : ค่าใช้จ่ายในการติดตั้ง และอุปกรณ์ในการติดตั้งราคาค่อนข้างแพง ขึ้นอยู่กับสภาพ อากาศ และต้องใช้พื้นที่ในการติดตั้ง

รูปที่ 5.5 พลังงานความเข้มแสงอาทิตย์ของจังหวัดร้อยเอ็ด (ที่มา : www.shopsolargen.com) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

5-5

ความเข้มรังสีแสงอาทิตย์เฉลี่ยทั้งปีประมาณ 18.2 เมกะจูลต่อตารางเมตร ส่วนใหญ่ในจังหวัด ร้อยเอ็ด ศรีสะเกษ อุบลราชธานี และอุดรธานี 5.4 ข้อเสนอแนะการนำพลังงานทดแทนไปใช้ในการพัฒนาพื้นที่ 5.4.1 โครงการของการพัฒนาตามเส้นทางคมมนาคม - โครงการจัดระเบียบ สายไฟฟ้าสายสื่อสาร โทรคมนาคมอื่น ๆ ภายในเขตเทศบาลฯ - โครงการเปลี่ยนสายเมนไฟฟ้าแสง สว่างทางเดินรอบบึงพลาญชัยด้านใน

รูปที่ 5.6 ตำแหน่งของโครงการของการพัฒนาตามเส้นทางคมมนาคม 5.4.2 โครงการตัวอย่างหมู่บ้านพลังงานแสงอาทิตย์ - โครงการย้ายชุมชน / จัดหาที่อยู่ใหม่ผู้บุกรุกคลองคูเมือง ก่อสร้างที่อยู่อาศัยให้แก่ผู้บุกรุก คลองคูเมือง โดยศึกษาตัวอย่างจาก Solar Settlement มืองไฟร์บวร์ก (Freiburg) ประเทศเยอรมนี ประกอบด้วยอาคารพักอาศัยทั้งหมด 59 หน่วย อาคารทุกหลังมีการติดตั้งแผงพลังงานแสง อาทิตย์ไว้บนหลังคาเพื่อผลิตเป็นพลังงานไฟฟ้า โดยอาคารทุกหน่วยล้วนเป็นอาคารแบบ PlusEnergy คือสามารถผลิตพลังงานได้มากกว่าพลังงานที่อาคารใช้ มีทั้งหมด 3 รูปแบบ ได้แก่ อาคารพาณิชย์บริเวณริมถนนด้านหน้าชุมชน อาคารพักอาศัยในรูป แบบอาคารแถวด้านใน และที่พักอาศัยแบบเพนท์เฮ้าส์อีกจำนวน 9 หน่วย ภายในชุมชนจะไม่มีการใช้ รถยนต์ แต่จะเน้นการใช้ทางเดินเท้าและจักรยาน และใช้ระบบที่จอดรถยนต์ส่วนกลาง เพื่อลดการใช้ พลังงานเชื้อเพลิงจากน้ำมัน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

5-6

รูปที่ 5.7 ตัวอย่างโครงการตัวอย่างหมู่บ้านพลังงานแสงอาทิตย์

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-1

บทที่ 6 การวิเคราะห์ สภาพทัว่ ไปของพืน้ ที่ การวิเคราะห์ SWOT 6.1 การวิเคราะห์ สภาพทัว่ ไปของพืน้ ที่โครงการ

ภาพที่ 6-1 แสดงแผนที่จงั หวัดร้อยเอ็ด

โดยจังหวัดร้อยเอ็ดมีอาณาเขตติดต่อดังนี้ ทิศเหนือ จังหวัดกาฬสิ นธุ์

, ทิศใต้ จังหวัดสุ รินทร์

ทิศตะวันออก จังหวัดยโสธร , ทิศตะวันตก จังหวัดมหาสารคาม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-2

เมืองร้อยเอ็ด จัดเป็ นเมืองชุมทางที่สาคัญแห่งหนึ่งของภาคตะวันออกเฉียงเหนือเนื่องจาก มีทาเล ที่ต้ งั อยูเ่ กือบกึ่งกลางของภาคตะวันออกเฉี ยงเหนื อจึงทาให้มีเส้นทางคมนาคมติดต่อกับจังหวัด ต่างๆ ภายในภาคค่อนข้างมากและสะดวกซึ่ งส่ งผลให้เมืองร้อยเอ็ดมีการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ทางด้านการค้าพาณิ ชย์และบริ การค่อนข้างสู ง ทั้งอาคารพาณิ ชย์ ศูนย์บริ การร้านอาหาร และสถาน บริ การต่างๆ โดยส่ วนใหญ่จะกระจายตัวไปตามเส้นทางคมนาคมที่เชื่อมต่อกับจังหวัดอื่น ๆ เช่น เส้นทางไปจังหวัดมหาสารคาม และเส้นทางไปจังหวัดกาฬสิ นธุ์ เป็ นต้น ตอนใต้ของบึงพลาญชัยบริ เวณถนนเทวาภิบาล ถนนสุ ริยเดชบารุ ง

ภาพที่ 6-2 แสดงแผนที่ถนนภายในเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-3

การกระจายตัวของการใช้ที่ดิน ในเขตผังเมืองรวมจังหวัดร้อยเอ็ด โดยเฉพาะในเขต เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ในปั จจุบนั การใช้ที่ดินเกือบทุกประเภทกระจายปะปนกันอยูใ่ นย่านที่พกั อาศัย ย่านพาณิ ชยกรรมและบริ เวณสถานที่ราชการ รวมกันอยูอ่ ย่างหนาแน่นรอบ ๆ บึงพลาญชัยโดยย่าน พาณิ ชยกรรมเก่าจะรวมกลุ่มกันอยูต่ าม ถนนผดุงพานิชถนนหายโศรก และถนนเพลินจิต พาณิ ชยกรรม ได้ขยายตัวไปบริ เวณด้านใต้ตามถนนราชการดาเนิน ถนนเทวาภิบาล จนถึงสุ ดเขต เทศบาลเมืองร้อยเอ็ดย่านที่พกั อาศัยค่อนข้างหนาแน่นอยูบ่ ริ เวณรอบ ๆ ย่านพาณิ ชยกรรมถนนผดุง พานิช ย่านวัดเหนือถนนสุ ขบูรพา บริ เวณวัดกลางมิ่งเมือง ส่ วนพื้นที่พกั อาศัยเบาบางกระจายอยูท่ ว่ั ไป ปะปน กับวัดและโรงเรี ยนซึ่ งมีกระจายอยูท่ ว่ั พื้นที่ เขตผังเมืองรวม บริ เวณสถานที่ราชการ รวมกลุ่ม อยู่ 6.2 ลักษณะเด่ นของพืน้ ที่

ภาพที่ 6-3 แสดงตาแหน่งที่ท่องเที่ยวถนนภายในเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-4

เมืองร้อยเอ็ด จัดเป็ นเมืองชุมทางที่สาคัญแห่ งหนึ่งของภาตะวันออกเฉี ยงเหนือเนื่องจากมี ทาเลที่ต้ งั อยูเ่ กือบกึ่งกลางของภาคตะวันออกเฉี ยงเหนื อ จึงทาให้มีเส้นทางคมนาคมติดต่อกับจังหวัด ต่าง ๆ ภายในภาคค่อนข้างมากและสะดวกซึ่ งส่ งผลให้เมืองร้อยเอ็ดมีการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ทางด้านการค้าพาณิ ชย์และบริ การค่อนข้างสู ง ทั้งอาคารพาณิ ชย์ ศูนย์บริ การร้านอาหาร และสถาน บริ การต่างๆ โดยส่ วนใหญ่จะกระจายตัวไปตาม เส้นทางคมนาคมที่เชื่อมต่อกับจังหวัดอื่นๆ เช่น เส้นทางไปจังหวัดมหาสารคามและเส้นทางไปจังหวัดกาฬสิ นธุ์ เป็ นต้น

6.3 ปัญหาทีเ่ กิดขึน้ ในพืน้ ที่ 6.3.1 ปัญหาด้ านกายภาพ

ภาพที่ 6-4 แสดงภาพการเลี้ยงปลาของประชาชนเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

1.ปัญหาภัยแล้ง การขาดน้ าในการทาเกษตรกรรม โดยเฉพาะพื้นที่ใกล้กบั ทุ่งกุลาร้องไห้ เป็ นการขาดน้ าตามฤดูกาล ของภาคอีสาน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-5

ภาพที่ 6-5 แสดงปริ มาณการเก็บน้ า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 2.ปั ญหาน้ าท่วม จุดที่ลาน้ าชีบรรจบกับลาน้ ามูล ก่อนไหลลงสู่ ลาน้ าโขงทาให้เกิดปั ญหาในการระบายน้ าจากพื้นที่ลุ่ม น้ า หากน้ าในลาน้ ามูลและลาน้ าโขงมีระดับน้ าสู ง

ภาพที่ 6-6 แสดงสภาพพื้นดิน เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด 3. ดิน การใช้ที่ดินในการประกอบอาชีพการเกษตรอย่างต่อเนื่ องมานานหลายสิ บปี โดยไม่ได้รับการ ปรับปรุ งความอุดมสมบูรณอย่างเพียงพอทาให้ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ไม่อุม้ น้ า ไม่มีธาตุอาหาร เกิดการชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่ลาดชันลงสู่ แหล่งน้ าทาให้ต้ืนเขิน การแพร่ กระจายของดินเค็ม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-6

6.3.2 ปัญหาด้ านสาธารณูปโภค สาธารณูปการ 1. การบริ การน้ าประปา เพื่อการอุปโภคบริ โภค 2. การกาจัดน้ าเสี ย ขยะมูลฝอย และสิ่ งปฏิกลู 3. การขยายเขตไฟฟ้ าเพื่อการเกษตร 4. โครงการปรับปรุ งถนนลาดยางตามเส้นต่างๆ

ภาพที่ 6-7 แสดงสภาพพื้นดิน เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

ภาพที่ 6-8 แสดงสภาพพื้นดิน เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-7

6.3.3 ปัญหาด้ านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสาร 1.ขาดการให้บริ การฝึ กอบรม เพื่อพัฒนาความรู ้ดา้ นเทคโนโลยีสารสนเทศแก่บุคลากรของสานักงาน จังหวัดร้อยเอ็ด องค์กร/หน่วยงานต่างๆ 2.ระบบสัญญาณและเสารับสัญญาณต่างๆในพื้นที่ ยังมีไม่เพียงพอต่อความต้องการของประชาชนใน พื้นที่ 3.ขาดอุปกรณ์ดา้ นเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสารตามโรงเรี ยนต่างๆ เนื่องจากขางบประมาณ ในการสนับสนุน

ภาพที่ 6-9 แสดงการติดต่อสื่ อสาร ของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-8

6.3.5 ปัญหาด้ านเศรษฐกิจ ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP) ในปี พ.ศ. 2556 มีมลู ค่า 71,088 ล้านบาท ได้แบ่งเป็ นภาคการเกษตร 21,247 ล้านบาท คิดเป็ นร้อยละ 29.89 และนอกภาคการเกษตร 49,842 ล้านบาท คิดเป็ นร้อยละ 70.11 พบว่าผลิตภัณฑ์มวลรวมด้านเกษตรกรรม การล่าสัตว์และการ ป่ าไม้ มีมูลค่ามากที่สุดเป็ นอันดับ 1 มีมูลค่า 21,135 ล้านบาท อันดับที่ 2 คือ การศึกษา มีมูลค่า 13,236 ล้าน บาท อันดับที่ 3 คือ การขายส่ ง การขายปลีก การซ่อมแซมยานยนต์ จักรยานยนต์ ของใช้ส่วนบุคคลและของใช้ในครัวเรื อน มีมลู ค่า 7,513 ล้านบาท อันดับที่ 4 คือ ด้าน อุตสาหกรรม มีมลู ค่า 5,908 ล้านบาท และอันดับที่ 5 คือ การบริหารราชการและการป้ องกันประเทศ

ภาพที่ 6-10 แสดงแผนภูมิและกราฟแสดงโครงสร้างภาพรวมทางเศรษฐกิจของจังหวัดร้อยเอ็ดในปี พ.ศ. 2556

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-9

ภาพที่ 6-11 แสดงแผนภูมิและกราฟแสดงโครงสร้างภาพรวมทางเศรษฐกิจของจังหวัดร้อยเอ็ดในปี พ.ศ. 2556

6.3.6 ปัญหาด้ านสิ่ งแวดล้อม 1 ป่ าไม้ จังหวัดร้อยเอ็ดมีพ้ืนที่ท้ งั หมด จานวน 5,187,156 ไร่ มีพ้นื ที่ป่าสงวนแห่งชาติ จานวน 10 ป่ า ในพื้นที่ 10 อาเภอ รวมเนื้ อที่ 479,307 เหลือเพียง 331,677 ไร่ คิดเป็ นร้อยละ 6.39 ของพื้นที่ท้ งั หมด ซึ่ งปั ญหา เกิดจากการบุกรุ กทาลายป่ า

ภาพที่ 6-12 แสดงการตัดไม้ทาลายป่ า ของจังหวัดร้อยเอ็ด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-10

2.ดิน การใช้ที่ดินในการประกอบอาชีพการเกษตรอย่างต่อเนื่ องมานานหลายสิ บปี โดยไม่ได้รับการ ปรับปรุ งความอุดมสมบูรณอย่างเพียงพอทาให้ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ไม่อุม้ น้ า ไม่มีธาตุอาหาร เกิดการชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่

ภาพที่ 6-13 แสดงลักษณะดิน ของจังหวัดร้อยเอ็ด 3. น้ า จังหวัดมีลาน้ าธรรมชาติที่สาคัญไหลผ่าน ได้แก่ แม่น้ าชี แม่น้ ายัง แม่น้ ามูล ลาน้ าเสี ยว ลาน้ า พลับพลา ลาน้ าเตา แต่ยงั ขาดแคลนอีกมากเมื่อเปรี ยบเทียบปั จจุบนั เกิดความเสื่ อมโทรมของแหล่งน้ า เกิดปั ญหาอุทกภัยที่ขยายพื้นที่มากขึ้นและยาวนานขึ้น การบริ หารจัดการน้ าที่ยงั ไม่มีประสิ ทธิ ภาพ ส่ งผลให้เกิด

ภาพที่ 6-14 แสดงลักษณะน้ า ของจังหวัดร้อยเอ็ด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-11

6.4 การวิเคราะห์ ด้วยวิธี SWOT 6.4.1 จุดแข็ง 1. มีพ้นื ที่เพาะปลูกข้าวมาก 2. ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้มีชื่อเสี ยงทัว่ โลก 3. เกษตรกรมีความชานาญในการปลูกข้าวหอมมะลิ 4. มีการรักษาขนบธรรมเนียม ประเพณี ศาสนาและวัฒนธรรม 5. มีการท่องเที่ยวด้านประเพณี ศิลปะ วัฒนธรรม และประวัติศาสตร์ 6.4.2 จุดอ่อน 1. ระบบชลประทานและการบริ หารจัดการน้ ายังไม่ทว่ั ถึง 2. มีการเคลื่อนย้ายแรงงานภาคเกษตรออกนอกพื้นที่ 3. ประชาชนขาดความเชื่อมัน่ ในความเป็ นอยูใ่ นสังคม 4. องค์กรเกษตรกรยังไม่เข้มแข็ง 5. การมีส่วนร่ วมของสังคมไม่ทว่ั ถึงและเข้มแข็ง 6. การคมนาคมสู่ แหล่งท่องเที่ยวไม่สะดวก 7. ทรัพยากรธรรมชาติเสื่ อมโทรม 6.4.3 โอกาส 1. มีการตื่นตัวการดูแลรักษาสิ่ งแวดล้อม 2. รัฐบาลมีการกระจายอานาจและงบประมาณ 3. ไม่มีคู่แข่งทางการค้า (ข้าวหอมมะลิ) ระดับนานาชาติ 4. แนวโน้มตลาดให้ความสนใจเกษตรอินทรี ยแ์ ละอาหารปลอดภัย 5. ความนิยมในการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและศาสนามากขึ้น 6.4.4 ภัยคุกโคม 1. การเมืองไม่มีเสถียรภาพ 2. โรคระบาด ในคน เช่น ไข้หวัดนก ไข้หวัดใหญ่ 3. ต้นทุนในการผลิตมีแนวโน้มสู งขึ้น เช่น น้ ามัน ไฟฟ้ า ปุ๋ ย ยาฆ่าแมลง 4. ตลาดต่างประเทศมีการแข่งขันสู ง (ข้าวชนิดอื่นราคาถูกกว่า) 5. เศรษฐกิจโลกตกต่า 6. ภัยธรรมชาติ ฝนแล้ง น้ าท่วม ภาวะโลกร้อน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-12

6.5 กรอบแนวคิดและวิสัยทัศน์ การพัฒนาเมืองคาร์ บอนตํ่าสํ าหรับเทศบาลเมืองร้ อยเอ็ด วิสัยทัศน์การพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่ สังคมคาร์ บอนต่า12 หลักการ ดังต่อไปนี้ ไปปรับใช้ให้เข้ากับลักษณะเฉพาะของพื้นที่ หลักการที่ 1 การเติบโตอย่างชาญฉลาด หลักการที่ 2 การเดินทางที่เป็ นมิตรต่อสิ่ งแวดล้อม หลักการที่ 3 การเดินเท้าและการใช้จกั รยาน หลักการที่ 4 วิถีชีวติ คาร์บอนต่า หลักการที่ 5 เศรษฐกิจและอุตสาหกรรมคาร์ บอนต่า หลักการที่ 6 การรักษาและฟื้ นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ หลักการที่ 7 การเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์ บอน หลักการที่ 8 อาคารสี เขียวประหยัดพลังงาน หลักการที่ 9 การประหยัดพลังงานและการใช้พลังงานทางเลือก หลักการที่ 10 การจัดการขยะอย่างยัง่ ยืน หลักการที่ 11 การจัดการน้ าในเมือง หลักการที่ 12 การจัดการความเสี่ ยงต่อภัยพิบตั ิ การออกแบบเมืองคาร์บอนต่าในขอบเขตผังเมืองรวมเมืองร้อยเอ็ด มีแนวคิดดังนี้ 1. การพัฒนาเส้นทางถนนและ Green Corridor โดยใช้หลักการที่ 1 การเติบโตอย่างชาญ ฉลาด 2 การเดินทางที่เป็ นมิตรต่อสิ่ งแวดล้อม 6 การรักษาและฟื้ นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ 7 การเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์ บอน 9 การประหยัดพลังงานและการใช้พลังงานทางเลือก 11 การ จัดการน้ าในเมือง - การจัดหาพื้นที่อานวยความสะดวกให้แก่ผทู ้ ี่เดินทางเข้ามาทางาน จัดหาจุดจอดรถ Park Ride แล้วใช้ระบบคมนาคมขนส่ งสาธารณะเดินทางต่อไปที่อื่นเพื่อประหยัดพลังงาน สร้างวิธีการ ประหยัดการใช้น้ ามัน จัดโครงการ Car Pool & Car Sharing - ส่ งเสริ มการปลูกต้นไม้ริมเส้นทางถนนช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียวและมีระบบจัดการทางระบายน้ า ที่ดี 2. การพัฒนาเส้นทางถนนสายน่าเดิน โดยใช้หลักการที่ 2 การเดินทางที่เป็ นมิตรต่อ สิ่ งแวดล้อม 3 การเดินเท้าและการใช้จกั รยาน 4 วิถีชีวติ คาร์บอนต่า 7 การเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับ คาร์บอน 11 การจัดการน้ าในเมือง 12 การจัดการความเสี่ ยงต่อภัยพิบตั ิ - สร้างระบบการเดินเท้าโดยการส่ งเสริ มเส้นทางเดินเท้าที่ดี ส่ งเสริ มการปลูกต้นไม้ในเมือง ปรับเปลี่ยนพื้นผิวทางเดินเท้า พื้นผิวถนนเพื่อให้เกิดทางต่างระดับลดอุบตั ิเหตุแก่ผเู ้ ดินเท้า - การใช้จกั รยานต้องส่ งเสริ มระยะทางใกล้ เพื่อลดพลังงาน การเดินเท้าและปั่ นจักรยานที่ดี ทาให้เมืองน่าเดินมากขึ้น ส่ งเสริ มเป็ นพื้นที่นาร่ อง บริ เวณบึงพลาญชัยและบริ เวณคูเมือง ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-13

3. การพัฒนาแหล่งน้ าบริ เวณบึงพลาญชัยและรอบคูเมือง โดยใช้หลักการที่ 6 การรักษาและ ฟื้ นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ 7 การเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์ บอน 11 การจัดการน้ าในเมือง 12 การจัดการความเสี่ ยงต่อภัยพิบตั ิ รักษาพื้นที่สีเขียวไปพร้อมกับการจัดการน้ าที่ดีเกิดความสมบูรณ์ ของธรรมชาติ 4. การพัฒนาพื้นที่สีเขียวดูดซับคาร์ บอน โดยใช้หลักการที่ 6 การรักษาและฟื้ นฟูความ หลากหลายทางชีวภาพ 7 การเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์ บอน 9 การประหยัดพลังงานและการใช้ พลังงานทางเลือก 12 การจัดการความเสี่ ยงต่อภัยพิบตั ิ - พื้นที่สีเขียวของบึงพลาญชัย เป็ นพื้นที่ส่วนหนึ่งทีจะส่ งเสริ มการดูดซับคาร์ บอนได้ จึงควร ส่ งเสริ มการปลูกต้นไม้ มีระบบจัดการน้ าที่ดี สามารถหมุนเวียนน้ ามาใช้ได้ - พื้นที่สีเขียวใหญ่ๆ มีรัศมีครอบคลุมการบริ การทัว่ ทั้งเมือง มีศกั ยภาพสู ง แต่โครงข่ายการ เขื่อมโยงพื้นที่สีเขียวยังขาดอยู่ ทั้งในส่ วนของพื้นที่สีเขียวพื้นที่ทหาร พื้นที่สีเขียวรอบคูเมือง พื้นที่สี เขียวของเอกชน สามารถโปรโมทเชิงวิสยั ทัศน์ของเมือง ว่าเป็ นเมืองสี เขียวได้อย่างเต็มที่และร่ วมมือกัน พัฒนาได้เต็มศักยภาพ

ภาพที่ 6-15 แสดงบริ บทพืน้ ที่สีเขียวรอบบึงพลาญชัย (ซ้ าย) พืน้ ที่สีเขียวรอบคูเมือง (ขวา) 5. การพัฒนาพื้นที่อุตสาหกรรม โดยใช้หลักการที่ 4 วิถีชีวติ คาร์บอนต่า 5 เศรษฐกิจและ อุตสาหกรรมคาร์บอนต่า 8 อาคารสี เขียวประหยัดพลังงาน 9 การประหยัดพลังงานและการใช้พลังงาน ทางเลือก 10 การจัดการขยะอย่างยัง่ ยืน 11 การจัดการน้ าในเมือง - ควบคุมพื้นที่อุตสาหกรรมไม่ให้ลุกล้ าพื้นที่สีเขียว หรื อหากจาเป็ นก็ตอ้ งจัดทาผลกระทบ สิ่ งแวดล้อม เขตอุตสาหกรรม อยูน่ อกเมืองแต่ก็มีความสัมพันธ์กบั เมืองด้วย ควรลดการใช้พลังงาน และเลือกใช้พลังงานทางเลือก มีระบบการจัดการน้ าและขยะที่มีประสิ ทธิ ภาพมากขึ้น 6. การพัฒนาพื้นที่จดั การขยะและการใช้พลังงานอย่างยัง่ ยืน โดยใช้หลักการที่ 5 เศรษฐกิจ และอุตสาหกรรมคาร์บอนต่า 9 การประหยัดพลังงานและการใช้พลังงานทางเลือก 10 การจัดการขยะ อย่างยัง่ ยืน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-14

7. การพัฒนาพื้นที่ชุมชนใหม่ (บ้านมัน่ คง) โดยใช้หลักการที่ 1 การเติบโตอย่างชาญฉลาด 2 การเดินทางที่เป็ นมิตรต่อสิ่ งแวดล้อม 3 การเดินเท้าและการใช้จกั รยาน 4 วิถีชีวติ คาร์บอนต่า 7 การ เพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์ บอน 8 อาคารสี เขียวประหยัดพลังงาน 9 การประหยัดพลังงานและการใช้ พลังงานทางเลือก 10 การจัดการขยะอย่างยัง่ ยืน 11 การจัดการน้ าในเมือง - อาจเป็ นพื้นที่นาร่ องการพัฒนาชุมชนคาร์ บอนต่า ส่ งเสริ มการปลูกต้นไม้ ปลูกพืชที่นามา รับประทานได้ในครัวเรื อน ลดการให้รถยนต์ใช้การเดินเท้าและจักรยาน ใช้พลังงานทางเลือกมา พัฒนาชุมชนให้ยงั่ ยืน

ภาพที่ 6-16 แสดงบริ บทพืน้ ที่ชุมชนใหม่ (บ้ านมัน่ คงหนองหญ้ าม้ า) 8. การพัฒนาพื้นที่ศูนย์กลางหลัก โดยใช้หลักการที่ 1 การเติบโตอย่างชาญฉลาด 2 การ เดินทางที่เป็ นมิตรต่อสิ่ งแวดล้อม 3 การเดินเท้าและการใช้จกั รยาน 4 วิถีชีวติ คาร์บอนต่า 7 การเพิ่ม พื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์ บอน 8 อาคารสี เขียวประหยัดพลังงาน 9 การประหยัดพลังงานและการใช้ พลังงานทางเลือก - Mixused พื้นที่ราชการ ย่านตลาด ย่านชุมชน แหล่งงาน กระจุกตัวอยูศ่ ูนย์กลางเมือง ทาให้ คนไม่ตอ้ งเดินทางออกไปทางานที่อื่นไกล ประหยัดเวลาในการเดินทาง มีกิจกรรมที่หลากหลาย มี ชีวติ ที่สะดวกสบายในพื้นที่น้ นั หน่วยงานราชการ อาจเป็ นพื้นที่นาร่ องในการส่ งเสริ มอาคารประหยัด พลังงาน ใช้พลังงานทางเลือก 9. การพัฒนาพื้นที่ขยายการพัฒนาในอนาคต โดยใช้หลักการที่ 1 การเติบโตอย่างชาญฉลาด 2 การเดินทางที่เป็ นมิตรต่อสิ่ งแวดล้อม 3 การเดินเท้าและการใช้จกั รยาน 4 วิถีชีวติ คาร์บอนต่า 8 อาคาร สี เขียวประหยัดพลังงาน 9 การประหยัดพลังงานและการใช้พลังงานทางเลือก - ถนนวงแหวนชั้นในมีแนวโน้มในการพัฒนา จึงใช้เป็ นขอบเขตในการควบคุมการกระจาย ตัวของเมืองในอนาคต เป็ นประเด็นสาคัญในการตั้งถิ่นฐานในอนาคต ลดการปล่อยคาร์ บอน (Compact City) สอดคล้องกับโครงสร้างของเมือง ไม่สนับสนุนให้คนกระจายตัวอยูน่ อกเมืองแล้ว ต้องเดินทางเข้ามาในเมือง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-15

ผังแนวคิดในการพัฒนา

ภาพที่ 6-17 แสดงผังแนวคิดจากเกณฑ์ การออกแบบพัฒนาเมืองคาร์ บอนตา่ ทั้ง 12 หลักการ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

6-16

การกําหนดพืน้ ทีเ่ ฉพาะเพือ่ การออกแบบ จากการศึกษาสภาพทัว่ ไปของพื้นที่ แล้วนามาวิเคราะห์ จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาสและภัยคุกคาม ทา ให้เห็นศักยภาพในการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สงั คมคาร์บอนต่า ประกอบไปด้วย 4 พื้นที่ ได้แก่ ย่าน เมืองเก่า ย่านตลาดทุ่งเจริ ญ ย่านราชการ และย่านขนส่ งมวลชน ซึ่ งแต่ละพื้นที่จะนาวิสยั ทัศน์การพัฒนาเมือง

และชุมชนเพื่อมุ่งสู่ สังคมคาร์ บอนต่า 12 หลักการมาใช้ในการพัฒนา

ภาพที่ 6-18 แสดงพืน้ ที่ นาไปสู่การออกแบบและพัฒนาเพื่อมุ่งสู่ เมืองคาร์ บอนตา่

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-1

7 การวางผังออกแบบพัฒนาพื้นที่ ย่านเมืองเก่า 7.1 การวิเคราะห์สภาพปัจจุบันย่านเมืองเก่า 7.1.1 ต่าแหน่งที่ตั้ง ย่านเมืองเก่าอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของคูเมือง มีการใช้ประโยชน์ที่ดินหลายรูปแบบ ได้แก่ ตลาดสระ ทอง โรงเรียนเทศบาลสระทอง วัดสระทอง โรงเรียนวัดเหนือ โรงเรียนเทศบาลวัดเหนือ วัดคุ้งวนาราม วิทยาลัย นาฎศิลป์ร้อยเอ็ด วงเวียนพระขัตติยะวงค์ษา วัดบึงพระลานชัย วัดสระแก้วบ้านพักต่ารวจ บึงพลาญชัย สวนสมเด็จ พระศรีนครินทร์ และยังประกอบไปด้วยที่อยู่อาศัยประเภทหนาแน่นปานกลาง อยู่บริเวณวัดเหนือและรอบๆวงเวียน พระขัตติยะวงค์ษา

แผนที่แสดงต่าแหน่งสถานที่สา่ คัญภายในย่านเมืองเก่า ที่มา: ภาพถ่ายทางอากาศ 7.1.2 การคมนาคมขนส่งและการเข้าถึง

แผนที่แสดงต่าแหน่งสถานที่สา่ คัญภายในย่านเมืองเก่า ที่มา: ภาพถ่ายทางอากาศ 7.1.3 สภาพสังคมและเศรษฐกิจ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-2

สภาพเศรษฐกิจในพื้นที่ส่วนใหญ่อยู่บริเวณรอบบึงพลาญชัยและตลาดสระทองที่เป็นพาณิชยกรรมหลักของ พื้นที่ และพื้นที่ที่เหลือเป็นพื้นที่อยู่อาศัยหนาแน่นปานกลาง โดยเชื่อมโยงด้ายระบบของเส้นถนน พื้นที่เมืองเก่านี้สภาพ สังคมเป็นเป็นแบบราชการซึ่งจะคึกคักเช้าเย็น โดยจะคึกคักตั้งแต่ช่วงเวลา 6.00-10.00น. และ15.00-19.00น.เพื่อส่ง ลูกไปโรงเรียนและเข้าไปท่างานและช่วงเย็นรับลูกไปออกก่าลังกายและกลับที่พักอาศัย ท่าให้ในช่วงกลางวันของพื้นที่ ไม่คึกคักไม่เกิดการซื้อขายแลกเปลี่ยนสินค้า 7.1.4 ผังการใช้ประโยชน์ที่ดิน การใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่ย่านเมืองเก่า สามารถจ่าแนกได้เป็น 11 ประเภท ดังนี้ การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทพาณิชยกรรมหลักชุมชน อยู่บริเวณทิศเหนือของเมืองเก่า ได้แก่ ตลาดสระทอง และพื้นที่รอบๆตลาดสระทอง การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทพาณิชยกรรมเพื่อการท่องเที่ยวและที่อยู่อาศัย อยู่บริเวณพื้นที่ด้านในติดกับคู เมืองและรอบๆบึงพลาญชัย การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทพาณิชยกรรมเพื่อชุมชน อยู่บริเวณพื้นที่ด้านนอกคูเมืองทางด้านทิศตะวันตก การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทพาณิชยกรรมเพื่อส่งเสริมการท่องเทีย่ ว อยู่บริเวณถนนสายหลักของเมืองเก่า รอบๆวงเวียนพระขัตติยะวงค์ษา การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทที่อยูอ่ าศัย อยู่บริเวณพื้นที่ทางด้านทิศเหนือของคูเมืองและทางทิศตะวันตก รอบๆถนนสาย 23 การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทที่อยูอ่ าศัยหลายระดับ อยู่บริเวณพื้นทีท่ างด้านทิศเหนือของวงเวียนพระ ขัตติยะวงค์ษา การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทศาสนสถาน คือ วัดเหนือ วัดสระทอง วัดคุ้งวนาราม วัดบึงพระลานชัย วัด สระแก้ว การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทสถาบันการศึกษา คือ โรงเรียนวัดเหนือ โรงเรียนเทศบาลวัดเหนือ วิทยาลัย นาฎศิลป์ร้อยเอ็ด การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทราชการ คือ สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้่าเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทที่ดนิ ประเภทที่โล่งเพื่อการรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม อยู่บริเวณพื้นที่เขต โบราณสถาน หรือคูเมืองเก่า การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทนันทนาการและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม อยู่บริเวณพื้นที่บึงพลาญชัย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-3

แผนที่แสดงการใช้ประโยชน์ที่ดิน ที่มา: ภาพถ่ายทางอากาศ 7.2ปัญหาและโอกาสในการพัฒนาพื้นที่ 7.2.1. ลักษณะทางกายภาพ - ปัญหาของพื้นที่ : และสภาพสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ยังขาดความสมดุล - โอกาสในการพัฒนา : สิ่งแวดล้อมในพื้นที่รอบๆ สามารถพัฒนาเป็นพื้นที่สีเขียวเพื่อรักษาระบบนิเวศได้ 7.2.2 การใช้ประโยชน์ที่ดิน - ปัญหาของพื้นที่ : ปัญหาของพื้นที่ย่านเมืองเก่า เป็นย่านที่อยู่อาศัยของคนที่มีรายได้น้อยถึงปานกลาง โดย พื้นที่ยังขาดการผสมผสานกิจกรรมพาณิชยกรรม ท่าให้ขาดกิจกรรมแต่ละช่วงเวลาเพื่อให้เกิดการใช้พื้นที่ต่างช่วงเวลา - โอกาสในการพัฒนา : โอกาสในการพัฒนา สามารถพัฒนาเป็นที่พกั อาศัยหลากหลายรูปแบบเพื่อให้เกิดการ ผสมผสานกิจกรรม และหลายราคา ที่สามารถอยูไ่ ด้หลายระดับใช้พลังงานทางเลือก 7.2.3 การคมมนาคม - ปัญหาของพื้นที่ : ถนนแคบมีการจราจรติดขัดเป็นช่วงๆ และทางเท้าส่วนใหญ่ไม่สมบูรณ์ โดยเฉพาะพื้นที่ บริเวณตลาดสระทอง - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาถนนให้เหมาะสมแก่การเดินและพัฒนาพื้นที่สีเขียวเพื่อให้เหมาะสมใน การเดินจากที่อยู่อาศัยไปยังย่านพาณิชยกรรม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-4

7.2.4 สาธารณูปโภค และสาธารณูปการ - ปัญหาของพื้นที่ : เนื่องจากมีโรงเรียนในพื้นที่หลายจุดท่าให้อาจะท่าให้เกิดปัญหารถติดในอนาคตได้ - โอกาสในการพัฒนา : พัฒนาเส้นทางหรือขนส่งสาธารณะเพื่อแก่ปัญหาการจราจรที่ติดขัดได้ 7.2.5 พื้นที่สีเขียว - ปัญหาของพื้นที่ : พื้นที่สีเขียวรอบๆคูเมืองมีจ่านวนมากขาดการดูแลที่ดี และมีการบุกรุกเขตโบราณสถาน - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาพื้นที่สีเขียวเป็นพื้นที่ชุ่มน้่าและรักษาระบบนิเวศได้และสามารถเป็นแหล่ง พักผ่อนหย่อนใจของประชาชนร้อยเอ็ดได้ 7.3 ผังการออกแบบและพัฒนาพื้นที่ 7.3.1 วิสัยทัศน์ในการพัฒนา สร้างความเชื่อมโยงพื้นที่สีเขียวและผสมผสานกิจกรรมภายในพื้นที่ดา้ นในคูเมือง และการเดินทางที่เป็นมิตร ต่อสิ่งแวดล้อม 7.3.2 เป้าประสงค์ในการพัฒนา เพื่อพัฒนาย่านเมืองเก่าให้เกิดการผสมผสานและการอยู่อาศัยหลายระดับ สามารถรองรับการอยู่อาศัยใหม่ ในอนาคตได้เพื่อสร้างความกระชับให้แก่เมืองชั้นใน 7.3.3 แนวความคิดหลัก การเชื่อมโยงพื้นที่สเี ขียวเพื่อให้เกิดการเชื่อมโยงจากจุดหนึงไปยังจุดหนึ่งสร้างสภาพแวดล้อมที่น่าเดินท่าให้ เกิดการปรับเปลี่ยนวิถีการใช้ชีวิตไปสู่เมืองคาร์บอนต่​่ามากขึ้น และการสร้างการอยุ่อาศัยหลายระดับเพื่อให้เกิดการ ผสมผสานกิจกรรมภายในพื้นที่ด้านในคูเมือง ท่าให้เกิดการใช้งานตลอดเวลา

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-5

7.3.4 โปรแกรมการวางผังและออกแบบ

แผนที่แสดงการพัฒนาพื้นที่ย่านเมืองเก่า ที่มา: ภาพถ่ายทางอากาศ 7.3.5

ผังการออกแบบพื้นที่ -

แนวคิดการออกแบบเส้นทางคมนาคมในย่านเมืองเก่า

การออกแบบเส้นทางคมนาคมในย่านเมืองเก่าโดยแบ่งเป็นเส้นทางหลัก เป็นเส้นทางที่ใช้เดินทางภายในพื้นที่ ย่านเมืองเก่า เส้นทางรองเป็นเส้นทางซอยที่เป็นเส้นทางซอยหรือเส้นทางลัดในการเดินทาง ในการเดินทางในย่านเมือง เก่านั้นจะมีการเดินทางทั้งหมด 3 รูปแบบได้แก่ การเดินทางเดินรถ การเดินทางด้วยจักรยาน และการเดินทางด้วยการ เดิน โดยแนวความคิดในการพัฒนาเส้นทางคมนาคมสีเขียวหรือ Green Corridor นี้จะเน้นพัฒนาในเส้นทางหลักก่อน เพื่อเชื่อมโยงไปยังกิจกรรมรอบๆย่านเมืองเก่าสร้างสภาวะน่าเดินท่าให้ประชาชนในพื้นที่ปรับเปลี่ยนการใช่ชีวิตไปสู่วิถี ชีวติ คาร์บอร์ตา่

แผนที่แสดงโครงข่ายการสัญจรภายในย่านเมืองเก่า ที่มา: ภาพถ่ายทางอากาศ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-6

-

แนวคิดการออกแบบเส้นบริการสาธารณะ

เส้นทางบริการขนส่งสาธารณะมีทงั้ หมด 4 เส้นทาง โดยมีเส้นทางที่ 1 เส้นทางวนรอบในคูเมือง เส้นทางที่ 2 เส้นทางวนรอบนอกคูเมือง เส้นทางที่ 3 เส้นทางวิ่งจากเหนือไปใต้ของเทศบาล เส้นทางที่ 4 เส้นทางจากทิศตะวันออก ไปทิศตะวันตก โดยการบริการด้วยระบบขนส่งสาธารณะจะมีจดุ จอดรถประจ่าทางตามสถานที่ส่าคัญภายในย่านเมือง เก่าอธิเช่น ตลาดสระทอง โรงเรียน วัด และสีแยกที่ส่าคัญในพื้นที่ต่างๆ เป็นต้น โดยป้ายรถเมล์จะมีระยะห่างประมาณ 250-350 เมตรตามความเหมาะสมของพื้นที่นั้นๆเพื่อรองรับการเดินทางขอประชาชนที่อยุ่ในย่านเมืองเก่าและการ เดินทางเพื่อเชื่อมไปยังย่าอื่นๆได้เช่น ย่านบขส. ย่านพาณิชยกรรม ย่านราชการ เป็นต้น

แผนที่แสดงการคมนาคมในเทศบาลร้อยเอ็ด ที่มา: ภาพถ่ายทางอากาศ

แผนที่แสดงการคมนาคมในย่านเมืองเก่า ที่มา: ภาพถ่ายทางอากาศ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-7

-

ผังพื้นที่เปิดโล่ง

พื้นที่เปิดโล่งในพื้นที่แบ่งได้เป็น 3 รูปแบบ ผังพื้นที่โล่งพักน้่าเพื่อการป้องกันน้่าท่วม บริเวณพื้นที่ ติดกับแหล่งน้่าเพื่อการรักษาระบบนิเวศเป็นพื้นที่รับน้่าเพื่อป้องกันภัยพิบัติและเพื่อเป็นการรักษาพื้นที่ชุ่มน้่า ของร้อยอ็ด พื้นที่โล่งเพื่อนันทนาการและการรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม เป็นพื้นที่วัด โรงเรียน หรือสถานที่ ราชการที่มีศักยภาพในการพัฒนาได้ และพื้นที่โล่งเพื่อนันทนาการ (เอกชน) ที่มีแนวโน้มสร้างแรงจูงใจในการ พัฒนาให้น่าไปสูส่ ังคมคาร์บอนต่​่าได้

แผนที่แสดงผังพื้นที่เปิดโล่ง ที่มา: ภาพถ่ายทางอากาศ -

การวางผังออกแบบ

ย่านเมืองเก่า เป็นที่ตั้งของชุมชนที่อยู่อาศัยหนาแน่นปานกลาง ศาสนสถานและสถานศึกษาทีส่ ่าคัญของเมือง เดิมพื้นที่นี้เป็นพื้นที่ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานเนื่องจากว่ามีการค้นพบคูเมืองเก่าวงแรกล้อมรอบย่านเมืองเก่าใว้ โดย ปัจจุบันพื้นที่คูเมืองเก่านี้มีทรัพยากรด้านสิ่งแวดล้อมทีส่ ่าคัญของจังหวัดร้อยเอ็ด ด้านทิศเหนือมีคลองเหนือไหลผ่าน เพื่อรักษาระบบนิเวศคูเมืองร้อยเอ็ด มีสวนสาธารณะบึงพลาญชัยที่ใว้ส่าหรับเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจของคนในจังหวัด ร้อยเอ็ดและคนที่อยู่จังหวัดไกล้เคียง แต่แหล่งทรัพยากรเหล่านั้นยังใช้ศักยภาพยังไม่เต็มที่เท่าที่ควร เนื่องจากการ บริหารและการพัฒนาพื้นที่ยังไม่คอ่ ยเต็มที่ ดังนั้น การพัฒนาศักยภาพของพื้นที่ โดยการศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อใช้ในการออกแบบพื้นที่ ส่าหรับให้ คนในชุมชนเมืองเก่าให้สามารถเข้าไปใช้งานและช่วยกันอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม โดยการออกแบบให้ความส่าคัญ เกี่ยวกับระบบถนนจะให้ความส่าคัญกับคนเดินเป็นอันดับแรก รวมถึงการพัฒนาพื้นที่สีเขียวเชื่อมโยงเป็น Green Corridor ภายในเทศบาลร้อยเอ็ดเพื่อการเชื่อมโยงกับกิจกรรมภายในคูเมือง และยังมีการรักษาพื้นที่ชมุ่ น้่า รอบๆคู เมืองเพื่อบ่าบัดน้่ารอบๆคูเมืองด้วยวิธีธรรมชาติ เพิม่ พื้นที่สีเขียวในศาสนสถานและสถานศึกษา ให้คนสามารถเข้าถึง การใช้งานแหล่งทรัพยากรเหล่านัน้ ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ เสริมสร้างวิถีชีวิตและเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน เพื่อให้จังหวัดร้อยเอ็ดเป็นสังคมมุง่ สู่เมืองคาร์บอนต่า่ ได้อย่างสมบูรณ์แบบ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-8

แผนที่แสดงการพัฒนาพื้นที่ย่านเมืองเก่า ที่มา: ภาพถ่ายทางอากาศ

ภาพแสดง Design Guideline ของย่านเมืองเก่า ที่มา: จากการวิเคราะห์

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-9

Section A

Detail Section A

Section B ภาพแสดง Design Guideline ของย่านเมืองเก่า ที่มา: จากการวิเคราะห์

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-10

7.3 มาตรการควบคุมและส่งเสริม 7.3.1 มาตราการควบคุม -

มาตรการควบคุมความเร็วถนนในเมือง โดยก่าหนดขีดจ่ากัดความเร็วในเขตเมืองที่ 30 กม./ชม.

ภาพแสดงการควบคุมความเร็ว ที่มา: vodaplan.com -

มาตรการควบคุมการจอดรถบนพืน้ ที่สาธารณะ โดยการคิดค่าใช้จ่ายในการจอดรถบนพื้นที่ถนนสีเขียว (green Corridor) และควบคุมเวลาในการจอดรถ โดยห้ามจอดตั้งแต่ 6.00-9.30น.และ 15.30-18.30น.

ภาพแสดง Design Guideline ของย่านเมืองเก่า ที่มา: จากการวิเคราะห์ -

พื้นที่รอบคูเมืองต้องมีการควบคุมความสูงเพื่อสร้างทัศนียภาพทีส่ วยงามให้กับคูเมือง โดยมีมาตรการ ดังต่อไปนี้ 1. อาคารพาณิชยกรรมที่อยูต่ ิดรอบคูเมืองด้านใน มีความสูงได้ไม่เกิน 12 เมตร หรือ ไม่เกิน 4 ชั้น 2. อาคารพาณิชยกรรมที่อยูต่ ิดรอบคูเมืองด้านนอก มีความสูงได้ไม่เกิน 21 เมตร หรือ ไม่เกิน 8 ชั้น

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-11

3. พื้นที่ระหว่างอาคารกับคูเมืองห้ามปิดกันหรือรั้ว 4. พืน้ ที่ที่อยู่ติดกับคูเมืองควรปลูกต้นไม้ยืนต้น

ภาพแสดง Design Guideline ของย่านเมืองเก่า ที่มา: จากการวิเคราะห์ 7.3.2 มาตรการส่งเสริม -

การปลูกผักสวนครัว รั้วกินได้

ต้นไม้ที่ปลูกเพื่อการบริโภคภายในครัวเรือนเช่น พืชผักสวนครัว ผลไม้ ซึ่งท่าให้ได้ทานผักและผลไม้ที่ปลอดภัย ไร้สารพิษ ประหยัดค่าใช้จ่าย บางชนิดยังสวยงามเหมาะที่จะปลูกประดับสวน ปลูกแล้วได้ประโยชน์หลายต่อ

ที่มา: www.banandresort.com

-

คัดแยกขยะต้นทาง

การเจริญเติบโตของประชากรของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดสูง ส่งผลให้การขยายตัวของชุมชนเมืองและการเพิ่ม ของประชาชนเป็นไปอย่างรวดเร็ว ท่าให้เกิดปัญหาการจัดการขยะมูลฝอยเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ดังนั้นการ คิดแยกขยะเป็น การเริม่ ตั้งจัดการขยะตั้งแต่ต้นทางเพื่อ ให้สามารถการก่าจัดอย่างถูกวิธี มีประสิทธิภาพ และประหยัด

ที่มา: chinterbrand.tumblr.com ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-12

7.3.3 ข้อเสนอแนะมาตราการควบคุมและส่งเสริมพื้นที่วางผังออกแบบ - พลังงานทางเลือกในชุมชน - ส่งเสริมให้ติดตั้งโซล่ารูฟท็อปบนหลังคาอาคารต่างๆ - ส่งเสริมการเปลี่ยนขยะเปียกเป็นพลังงาน - การประหยัดพลังงานและน้่าใช้ในอาคาร - สนับสนุนการใช้น้่าใช้น้่าอย่างมีคุณค่าและสร้างการร่วมมือจากประชาชน - การจ่ายค่าใช้จ่ายจากการปล่อยน้่าเสียลงสู่ภายนอกหรือแหล่งน้่าสาธารณะ - การลดการใช้รถส่วนตัว - การเก็บค่าจอดรถในพื้นที่สาธารณะ - สนับสนุนการใช้การเดินทางด้วยจักรยานและสร้างจุดจอดรถจักรยาน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-13

7.4 การนาแผนและผังไปปฏิบัติ 7.9.1 แผนงาน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-14 ระยะที่ 1

ระยะที่ 2

ระยะที่ 3

แผนงานโครงการ

ระยะเวลา การก่อสร้าง

การฟื้นฟูและปรับปรุงภูมิทัศน์พื้นที่คูเมือง

6 ปี

30

โครงการปรับปรุงทางจราจรย่านเมืองเก่า

4 ปี

50

โครงการปรับปรุงตลาดสระทอง

2 ปี

5

โครงการพัฒนาสถานศึกษาคาร์บอนต่า่

2 ปี

2

โครงการพัฒนาศาสนสถานคาร์บอนต่​่า การฟื้นฟูและปรับปรุงภูมิทัศน์พื้นที่เขต ทหาร

4 ปี

2

2559

2560

2561

2562

5 ปี

2563

2564

งบประมาณ (ล้านบาท)

10

7.9.2 โครงการพัฒนาต่างๆของพื้นที่ย่านเมืองเก่า แผนงานที่ 1การฟื้นฟูและปรับปรุงภูมิทัศน์พื้นที่คูเมือง โครงการที่ 1.1 โครงการปรับปรุงแหล่งน้่า ประตูน้่า บริเวณคูเมือง ผู้รับผิดชอบ : กรมชลประทาน หลักการและเหตุผล : เมืองร้อยเอ็ดมีคูน้่าคันดินล้อมรอบเป็นคูเมืองและแพงเป็นรูปสี่เหลี่ยมด้านไม่เท่า ขนาดประมาณ 1,700 x 1,800 เมตร เริ่มมีขึ้นราว พ.ศ.1000 (เริ่มต้นยุคทวารวดี) ปัจจุบันได้ประกาศกรมศิลปากรขึ้น ทะเบียนโบราณสถาน โดยปัจจุบนั เทศบาลร้อยเอ็ดได้ดา่ เนินการพัฒนาคูเมืองเกือบเสร็จสมบูรณ์ จึงมีความจ่าเป็นต้อง เร่งด่าเนินการปรับปรุงแหล่งน้่า ประตูน้่ารอบๆคูเมืองเพื่อให้เป็นเขตพื้นที่โบราณสถานที่เป็นเอกลักษณ์ของเทศบาล ร้อยเอ็ด วัตถุประสงค์ : เพื่อพัฒนาแหล่งน้่ารอบๆคูเมืองให้ครบพื้นที่ ระยะเวลาการด่าเนินการ : 1-5 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลร้อยเอ็ด และกรมศิลปากร ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่ออนุรักษ์ไว้ซึ่งเขตโบราณสถาน และประวัติศาสตร์ที่ส่าคัญของจังหวัดร้อยเอ็ด เป็น พื้นที่ชุ่มน้่าและรักษาสภาพแวดล้อมของพื้นที่ งบประมาณส่าหรับโครงการ: 20 ล้านบาท โครงการที่ 1.2 โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์ บริเวณคูเมือง ผู้รับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด หลักการและเหตุผล : จากแผนพัฒนาไปสูส่ ังคมคาร์บอนต่​่า และรักษาระบบนิเวศทางธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม ดังนั้นต้องมีการปรับปรุงเพื่อรักษาไว้ซึ่งธรรมชาติที่ดี สามารถเป็นแหล่งดูซับมลพิษต่างๆที่อยู่ในเมืองได้ และฟอกอากาศให้กับคนเมือง และยังสามารถเป็นแหล่งพักผ่อนย่อนใจของประชาชน ได้ วัตถุประสงค์ : เพื่อรักษาระบบนิเวศทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-15

ระยะเวลาการด่าเนินการ : 1-5 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : นักผังเมือง และภูมสิ ถาปัตย์ ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อรักษาระบบนิเวศทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่ส่าคัญของจังหวัดร้อยเอ็ด เป็น พื้นที่ชุ่มน้่ารอบเมืองเทศบาลร้อยเอ็ด งบประมาณส่าหรับโครงการ: 10 ล้านบาท แผนงานที่ 2 โครงการปรับปรุงทางจราจรย่านเมืองเก่า โครงการที่ 2.1 โครงการปรับปรุงพื้นผิวจราจรและทัศนียภาพเพื่อการชะลอความเร็วของรถยนต์ ผู้รับผิดชอบ : กรมทางหลวง หลักการและเหตุผล : การที่จะพัฒนาเมืองให้น่าเดินได้นั้น ต้องบังคับให้รถยนต์หรือจักรยานยนต์วิ่งช้าลง เพื่อที่จะให้ประชาชนสามารถเดินได้ วัตถุประสงค์ : เพื่อส่งเสริมการเป็นเมืองน่าเดิน ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : นักผังเมือง และภูมสิ ถาปัตย์ ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อให้เมืองเทศบาลร้อยเอ็ดเป็นเมืองน่าเดิน งบประมาณส่าหรับโครงการ: 50 ล้านบาท แผนงานที่ 3 โครงการปรับปรุงตลาดสระทอง โครงการที่ 3.1 โครงการปรับปรุงพื้นผิวจราจรและทัศนียภาพตลาดสระทอง ผู้รับผิดชอบ : เทศบาลร้อยเอ็ด หลักการและเหตุผล : การที่จะพัฒนาตลาดให้นา่ เดินได้ เนื่องจะสภาพปัจจุบันยังมีผิวทางหรือการจอดรถที่ ไม่เป็นระเบียบ วัตถุประสงค์ : เพื่อส่งเสริมการเป็นเมืองน่าเดิน ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : นักผังเมือง และภูมสิ ถาปัตย์ ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อให้ตลาดสระทองเป็นเมืองน่าเดิน งบประมาณส่าหรับโครงการ: 3.5 ล้านบาท

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-16

โครงการที่ 3.2 โครงการติดตั้งโซล่ารูฟท็อปบนหลังคาตลาดสระทอง ผู้รับผิดชอบ : ตลาดสระทอง วัตถุประสงค์ : เพื่อส่งเสริมการใช้พลังงานทางเลือก ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อลดการใช้พลังงาน งบประมาณส่าหรับโครงการ: 1.2 ล้านบาท โครงการที่ 3.3 โครงการติดตั้งโซล่ารูฟท็อปบนดาดฟ้าอาคารพาณิชยกรรม ผู้รับผิดชอบ : เจ้าของอาคาร วัตถุประสงค์ : เพื่อส่งเสริมการใช้พลังงานทางเลือก ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อลดการใช้พลังงาน งบประมาณส่าหรับโครงการ: 1 ล้านบาท โครงการที่ 3.4 โครงการบริหารจัดการขยะ ผู้รับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด วัตถุประสงค์ : เพื่อการจัดการขยะของเมืองเทศบาลร้อยเอ็ด ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : ตลาดสระทอง ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อความสะอาด และถูกสุขลักษณะอนามัยของประชาชน และสามารถน่ามาผลิตเป็น พลังงานได้ งบประมาณส่าหรับโครงการ: 5 แสนบาท แผนงานที่ 4 โครงการพัฒนาสถานศึกษาคาร์บอนต่า โครงการที่ 4.1 โครงการติดตั้งโซล่ารูฟท็อปบนดาดฟ้าอาคารเรียน ผู้รับผิดชอบ : โรงเรียนหรือวิทยาลัย วัตถุประสงค์ : เพื่อส่งเสริมการใช้พลังงานทางเลือก ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-17

ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อลดการใช้พลังงานภายในโรงเรียน งบประมาณส่าหรับโครงการ: 1.5 ล้านบาท โครงการที่ 4.2 โครงการบริหารจัดการขยะ ผู้รับผิดชอบ : โรงเรียนหรือวิทยาลัย วัตถุประสงค์ : เพื่อการจัดการขยะภายในโรงเรียน ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อความสะอาด และถูกสุขลักษณะอนามัยของนักเรียนนักศึกษา และสามารถน่ามา ผลิตเป็นพลังงานได้ งบประมาณส่าหรับโครงการ: 5 แสนบาท แผนงานที่ 5 โครงการพัฒนาสถานศึกษาคาร์บอนต่า โครงการที่ 5.1 โครงการติดตั้งโซล่ารูฟท็อปบนดาดฟ้าอาคารเรียน ผู้รับผิดชอบ : โรงเรียนหรือวิทยาลัย วัตถุประสงค์ : เพื่อส่งเสริมการใช้พลังงานทางเลือก ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อลดการใช้พลังงานภายในโรงเรียน งบประมาณส่าหรับโครงการ: 1.5 ล้านบาท โครงการที่ 5.2 โครงการบริหารจัดการขยะ ผู้รับผิดชอบ : โรงเรียนหรือวิทยาลัย วัตถุประสงค์ : เพื่อการจัดการขยะภายในโรงเรียน ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-18

ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อความสะอาด และถูกสุขลักษณะอนามัยของนักเรียนนักศึกษา และสามารถน่ามา ผลิตเป็นพลังงานได้ งบประมาณส่าหรับโครงการ: 5 แสนบาท แผนงานที่ 6 โครงการพัฒนาศาสนสถานคาร์บอนต่า โครงการที่ 6.1 โครงการเพิ่มพื้นทีส่ ีเขียว ผู้รับผิดชอบ : วัด วัตถุประสงค์ : เพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียวและเพิม่ พื้นที่ดูดซับคาร์บอน ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ : สามารถเป็นที่ดูดซับคาร์บอนและเพิ่มพื้นที่สีเขียนให้กับเมืองได้ งบประมาณส่าหรับโครงการ: 1.5 ล้านบาท โครงการที่ 6.2 โครงการบริหารจัดการขยะ ผู้รับผิดชอบ : โรงเรียนหรือวิทยาลัย วัตถุประสงค์ : เพื่อการจัดการขยะภายในศาสนสถาน ระยะเวลาการด่าเนินการ : 0-2 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อความสะอาด และถูกสุขลักษณะอนามัยให้กับศาสนสถาน และสามารถน่ามาผลิต เป็นพลังงานได้ งบประมาณส่าหรับโครงการ: 5 แสนบาท แผนงานที่ 7การฟื้นฟูและปรับปรุงภูมิทัศน์พื้นที่เขตทหาร โครงการที่ 7.1 โครงการปรับปรุงพื้นที่ติดกับน้่า ผู้รับผิดชอบ : กองทัพบก วัตถุประสงค์ : เพื่อรักษาระบบนิเวศทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ระยะเวลาการด่าเนินการ : 1-5 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อรักษาพื้นที่ชุ่มน้่าและรักษาระบบนิเวศทางน้่าที่ดี ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

7-19

งบประมาณส่าหรับโครงการ: 7 ล้านบาท โครงการที่ 7.2 โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์พื้นที่ติดกับคลอง ผู้รับผิดชอบ : กองทัพบก หลักการและเหตุผล : จากแผนพัฒนาไปสูส่ ังคมคาร์บอนต่​่า และรักษาระบบนิเวศทางธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม ดังนั้นต้องมีการปรับปรุงเพื่อรักษาไว้ซึ่งธรรมชาติที่ดี สามารถเป็นแหล่งดูซับมลพิษต่างๆที่อยู่ในเมืองได้ และฟอกอากาศให้กับคนเมือง และยังสามารถเป็นแหล่งพักผ่อนย่อนใจของประชาชน ได้ วัตถุประสงค์ : เพื่อรักษาระบบนิเวศทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ระยะเวลาการด่าเนินการ : 1-5 ปี ผู้ร่วมด่าเนินการ : เทศบาลร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เพื่อรักษาระบบนิเวศทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่ส่าคัญของจังหวัดร้อยเอ็ด เป็น พืน้ ที่ชุ่มน้่ารอบเมืองเทศบาลร้อยเอ็ด งบประมาณส่าหรับโครงการ: 3 ล้านบาท

สรุป ในการน่าแผนงานไปปฏิบัติทั้งหมดนี้เป็นการพัฒนาที่มีการพัฒนาพร้อมกันหลายองค์กรที่ต้องท่างานรวมกัน โดยการสรุปผลแผนโครงการต่างๆ เพื่อการน่าไปสู่การด่าเนินการโครงการได้อย่างเป็นรูปธรรมได้ และต้องมีการ ประชาสัมพันธ์โครงการให้ประชาชนได้รับรู้ โดยการมีส่วนร่วมของประชาชนเพื่อให้เกิดการมีส่วนร่วมแสดงความ คิดเห็นและเสนอแนะความต้องการในชุมชนได้ เพื่อศึกษาผูม้ ีส่วนได้ส่วนเสียเกี่ยวกับโครงการต่างๆที่กล่าวมาข้างต้น โดยในการพัฒนานี้เพื่อเป็นให้เห็นภาพการพัฒนาในอนาคตได้อย่างชัดเจน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-1

บทที่ 8 การวางผังออกแบบพัฒนาพื้นที่ย่านตลาดทุ่งเจริญ 8.1 การวิเคราะห์สภาพปัจจุบันของพื้นที่ 8.1.1 ตาแหน่งที่ตั้ง พื้นที่การออกแบบ คือ ย่านตลาดทุ่งเจริญ ตั้งอยู่บริเวณด้านทิศตะวันออกของบึงพลาญชัย จรดถนน ทางหลวงหมายเลข 2046 ประกอบด้วย 5 ชุมชน ได้แก่ ชุมชนพระอารามหลวง ชุมชนทุ่งเจริญ ชุมชน พิพิทธภัณฑ์ ชุมชนรอบเมืองและชุมชนวัดเวฬุวนั เป็นศูนย์รวมพานิชยกรรมดั้งเดิมของเมือง คือตลาดทุ่งเจริญ มีศาสนสถานกระจายอยู่ทั่วพืน้ ที่ ไม่วา่ จะเป็น วัดบูรพาภิราม วัดสว่างอารมย์ วัดกลางมิง่ เมือง วัดราษฎร์ศิริ ศาลเจ้าพ่อมเหศักดานุภาพ มีสถานศึกษา ได้แก่ โรงเรียนอนุบาลเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด วิทยาลัยอาชีวศึกษา ร้อยเอ็ด และพิพิทธภัณฑ์สถานแห่งชาติร้อยเอ็ดซึ่งเป็นแหล่งเรียนรู้ที่ส่าคัญของเมือง อีกทั้งยังมีโรงแรมที่พัก ให้บริการนักท่องเที่ยว และยังประกอบไปด้วยที่อยู่อาศัยหนาแน่นค่อยข้างมาก

ภาพที่ 8-1 แสดงพื้นทีอ่ อกแบบย่านตลาดทุ่งเจริญ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-2

8.1.2 การคมนาคมขนส่งและการเข้าถึง บริบทภายในพื้นที่แบ่งระบบถนนได้เป็น 3 ประเภทโดยแบ่งตามล่าดับศักย์ ประเภทแรก คือ ถนน สายหลักที่มีการคมนาคมขนส่งเชื่อมต่อพื้นที่บึงพลาญชัยในคูเมืองกับบริเวณรอบนอก การจราจรคับคั่งในบาง ช่วงเวลา ได้แก่ ถนนหายโศรก ถนนสุริยเดชบ่ารุง ถนนแจ้งสนิท ถนนประเภทที่สองเป็นถนนสายรองท่าหน้าที่ เป็นถนนเพื่อเข้าถึงชุมชน ความกว้างถนนแคบลงแต่รถยังวิ่งสวนทางกันได้ ได้แก่ ถนนผดุงพานิช ถนนสันติสุข และถนนรอบคูเมือง ถนนประเภทที่สามเป็นถนนสายย่อยท่าหน้าที่เป็นถนนแยกย่อยเพื่อให้เข้าถึงสถานที่ต่างๆ ในชุมชน ถนนมีขนาดแคบ รถสวนทางกันล่าบาก ระบบการสัญจรทางเท้า บริบทของชุมชนมีปริมาณการสัญจรทางเท้าทีน่ ้อย อาจเนื่องมาจากภูมิทัศน์ ของพื้นที่ไม่มีบรรยาการที่ส่งเสริมต่อการเดิน ผู้คนส่วนใหญ่ใช้รถส่วนตัวในการเดินทาง ทัง้ ที่ในความเป็นจริง โครงข่ายถนนในคูเมืองเป็นระบบตาราง Grid ซึ่งอยู่ในระยะที่เอื้อต่อการเดิน

ภาพที่ 8-2 แสดงเส้นทางการเข้าถึงพื้นที่ย่านตลาดทุ่งเจริญ

8.1.3 สภาพสังคมและเศรษฐกิจ สภาพสังคมประกอบด้วยสถานศึกษา ศาสนสถาน ตลาด จึงท่าให้เกิดการรวมกลุ่มของกิจกรรมที่มี ความหลากหลายแตกต่างกันตามช่วงเวลา สภาพเศรษฐกิจในพืน้ ที่มีคึกคักมากเนื่องจากเป็นแหล่งพานิชยกรรม ดั้งเดิมของเมือง และมีแนวโน้มการค้า การลงทุน ของคนในพืน้ ที่และต่างพื้นที่จ่านวนมากขึ้น ในบริเวณด้าน ตะวันออกของคูเมือง อีกทั้งยังมีร้านค้า ร้านอาหาร ห้างสรรพสินค้า โรงแรมให้บริการนักท่องเที่ยวกระจายอยู่ ทั่วพื้นที่ เกิดการกระจุกตัวของนักท่องเที่ยวในบริบทพื้นที่ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-3

8.1.4 การใช้ประโยชน์ที่ดิน การใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่ย่านตลาดทุ่งเจริญ สามารถจ่าแนกได้เป็น 7 ประเภท ดังนี้ การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทพาณิชยกรรม มี 2 พื้นที่หลักๆ คือ พื้นที่พานิชยกรรมดั้งเดิมตลาดทุ่ง เจริญและพื้นที่พานิชยกรรมใหม่ในอนาคตด้านตะวันออกของคูเมือง การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทที่พักอาศัยกึ่งพานิชยกรรม จะเกาะกลุ่มเป็นจ่านวนมากตามเส้นทาง ถนนผดุงพานิช และรอบบึงพลาญชัย การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทที่พักอาศัย กระจายตัวอยู่ทั่วพื้นที่ บริเวณใกล้ตลาดจะเป็นที่พักอาศัย แบบดั้งเดิม บริเวณใกล้พื้นที่พานิชยกรรมใหม่จะเป็นที่ที่พักอาศัยใหม่ การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทสถานที่ราชการ เกาะกลุ่มตามเส้นทางแจ้งสนิท การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทสถานศึกษา ได้แก่ โรงเรียนอนุบาลเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด โรงเรียน ช. วิทยา โรงเรียนอนุบาลไพโรจน์ และวิทยาลัยอาชีวศึกษาร้อยเอ็ด การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทพื้นที่ สีเขียว คือ พื้นที่โล่งที่มีการปลูกต้นไม้และพื้นที่ป่ารกร้างไม่มีการ พัฒนา การใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทศาสนสถาน กระจายอยู่ทั่วพืน้ ที่ ได้แก่ วัดบูรพาภิราม วัดสว่างอารมย์ วัดกลางมิ่งเมือง วัดราษฎร์ศิริ ศาลเจ้าพ่อมเหศักดานุภาพ และโบสถ์คริสตจักร

ภาพที่ 8-3 แสดงสภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินในปัจจุบันของย่านตลาดทุ่งเจริญ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-4

8.1.5 กลุ่มกิจกรรม บริบทของพื้นทีป่ ระกอบด้วยสถานศึกษา ศาสนสถาน ตลาด แหล่งให้ความรู้ของเมือง จึงเกิดกลุ่ม กิจกรรมอย่างหนาแน่นและหลากหลายอยู่ทั่วพื้นที่ ไม่ว่าจะเป็นนักเรียน นักศึกษา พ่อค้าแม่ค้า และ นักท่องเที่ยว อาจมีการส่งเสริมการท่องเที่ยววิถีพุทธ

ภาพที่ 8-4 แสดงกลุม่ กิจกรรมในย่านตลาดทุ่งเจริญ

8.1.6 อาคารและพื้นที่ว่าง จากการศึกษาพบว่าบริบทภายในคูเมืองมีการกระจุกตัวของก้อนอาคารและที่ว่างของโครงข่ายถนน อย่างหนาแน่น จะมีพื้นที่วา่ งกระจัดกระจายอยู่ทั่วพืน้ ที่ ซึ่งได้แก่ พื้นที่โล่งในศาสนสถาน พืน้ ทีร่ กร้าง พื้นที่ยัง ไม่มีการก่อสร้างอาคาร เห็นได้ชดั ตรงบริเวณพื้นที่พานิชยกรรมใหม่ ซึ่งมีแนวโน้มในการขยายตัวของก้อนเมือง ต้องมีการเตรียมการรองรับ

8.1.7 พื้นที่สีเขียว จากผังการใช้ประโยชน์ที่ดินในปัจจุบนั พบว่าพืน้ ที่ทรัพยากรสีเขียวหลักที่ส่าคัญของเมือง คือ บึง พลาญชัย พื้นที่สีเขียวรองของเมือง คือ พื้นที่สีเขียวรอบคลองคูเมือง เป็นพื้นที่สีเขียวไม่รกร้าง สามารถพัฒนา ได้ แต่อาจต้องอาศัยความร่วมมือของภาครัฐและประชาชน พื้นที่สีเขียวที่เป็นพืน้ ที่ของเอกชน อยู่ในบริเวณ พื้นที่พานิชยกรรมใหม่ ด้านตะวันออกของคูเมือง ภาคเอกชนควรสนับสนุนการพัฒนาให้มีไม้ยนื ต้น หรือต้นไม้ เศรษฐกิจ นอกจากนี้ยังมีพื้นทีส่ เี ขียวย่อยในชุมชน ได้แก่ในพื้นที่ศาสนสถาน โรงเรียน และสถานที่ราชการ สอง ข้างถนน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-5

8.2 ปัญหาและโอกาสในการพัฒนาพื้นที่ 8.2.1 ลักษณะทางกายภาพ - ปัญหาของพื้นที่ : การกระจุกตัวของก้อนอาคารภายในคูเมืองมีความหนาแน่นมากเนื่องจากเป็น พื้นที่ดั้งเดิม แต่ในพื้นที่พานิชยกรรมใหม่ด้านทิศตะวันออกมีก้อนอาคารกระจัดกระจายและเริ่มมีอาคารสูง ถนนขนาดกว้างแต่มีรถจอดทั้ง 2 ข้างทางส่งผลให้การจราจรติดขัด - โอกาสในการพัฒนา : ส่งเสริมให้มีการใช้พลังงานทางเลือกในอาคารต้นแบบ เช่น ตลาด โรงเรียน เชื่อมโยงนโยบาย Zerowaste ธนาคารขยะ น่าขยะจากร้านค้า ที่อยู่อาศัยมาแลกผลผลิตของตลาด ลดการเกิด ขยะ เกิดสถานที่จอดรถสาธารณะให้บริการ 8.2.2 การใช้ประโยชน์ที่ดิน - ปัญหาของพื้นที่ : พื้นที่ในคูเมืองเป็นพานิชยกรรมเดิมและมีทอี่ ยู่อาศัยหนาแน่นจึงเป็นข้อจ่ากัดใน การพัฒนา หากมีการพัฒนาพืน้ ที่ออกไปเกิดการขยายตัวของเมืองพื้นที่พานิชยกรรมใหม่ด้านทิศตะวันออก เกิดการลงทุนอาคารขนาดใหญ่ อาจเปลี่ยนแปลงภาพลักษณ์ของเมือง จึงต้องมีมาตราการควบคุม - โอกาสในการพัฒนา : สามารถปรับบ้านเดี่ยวให้เป็นที่พักอาศัยหลากหลายรูปแบบ และราคา ที่ สามารถอยู่ได้หลายระดับ ใช้พลังงานแสงอาทิตย์ พื้นที่นอกคูเมืองเป็นที่อยู่อาศัยหนาแน่นน้อยสามารถพัฒนา ให้เป็นพื้นที่ย่านพานิชยกรรมใหม่ ได้ เช่น Community mall ตลาดนัดชุมชน เพื่อเชื่อมโยงพืน้ ที่พานิชยกรรม ฝั่งตะวันตกและตะวันออก 8.2.3 การคมมนาคม - ปัญหาของพื้นที่ : โครงข่ายถนนนอกคูเมืองไม่มีความเป็นระเบียบเรียบร้อย มีรถจอด 2 ข้างถนน ท่าให้การจราจรติดขัด ทางเดินเท้าแคบ ผิวทางขรุขระ ไม่มีระบบขนส่งมวลชนสาธารณะให้บริการ - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาทางเชื่อมพืน้ ที่พาณิชยกรรมเดิมและพื้นที่พานิชยกรรมใหม่ ด้วยการเดินเท้า ปัน่ จักรยาน พัฒนาโครงข่ายถนนให้มีความกระชับน่าเดินมากขึ้น โดยท่าเป็น Grid และเปิด Open Space ให้มีพื้นที่สีเขียวด้วย 8.2.4 สาธารณูปโภค และสาธารณูปการ - ปัญหาของพื้นที่ : พื้นที่อาคารให้บริการยังขาดพื้นทีส่ ีเขียวและทางเดินเท้า เช่น โรงเรียน โรงแรม ตลาด เนื่องจากมีกิจกรรมที่หลากหลายอาจท่าให้มีปัญหาการจราจรติดขัด - โอกาสในการพัฒนา : เชื่อมโยงกิจกรรมของ วัด ตลาด โรงเรียน พิพิทธภัณฑ์ โรงแรมและชุมชนเข้า ด้วยกัน อาศัยการเดินทางที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น เส้นทางจักรยานเที่ยวตลาด ชมวัด เรียนรู้วัฒนธรรม 8.2.5 พื้นที่สีเขียว - ปัญหาของพื้นที่ : พื้นที่สีเขียวรอบคลองคูเมืองยังมีต้นไม้จ่านวนน้อย คูเมืองด้านทิศเหนือเป็นพื้นที่ ระบายน้่าเสีย หากไม่มีระบบจัดการน้่าเสียอาจส่งกลิน่ เหม็นรบกวน - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาพืน้ ทีส่ ีเขียวและคลองคูเมืองให้เป็นสถานที่พักผ่อนหรือพื้นที่ ใช้ประโยชน์ของชุมชนเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติเชื่อมโยงกับพืน้ ที่สีเขียวของเมือง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-6

8.3 ผังการออกแบบและพัฒนาพื้นที่

ภาพที่ 8-5 แสดงแม่บทการพัฒนาย่านตลาดทุ่งเจริญ

8.3.1 วิสัยทัศน์ในการพัฒนา ย่านตลาดทุง่ เจริญเป็นย่านพานิชยกรรมดั้งเดิม เชื่อมโยงพื้นทีส่ เี ขียวและพื้นที่ริมคูเมือง ส่งเสริม การค้าและการท่องเที่ยวผสมผสานวิถชี ีวิตชุมชน

8.3.2 เป้าประสงค์ในการพัฒนา เพื่อพัฒนาพืน้ ที่พานิชยกรรมใหม่ด้านตะวันออกเชื่อมโยงพื้นทีพ่ าณิชยกรรมเดิม ให้เป็นแหลงการค้า ชุมชน จุดจอดรถรวมสาธารณะให้มีศักยภาพรองรับการขนส่งทีเ่ ป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมการเข้าถึงและ การเชื่อมต่อพื้นที่ด้วยการเดินเท้า ปัน่ จักรยาน และสามารถเป็นพื้นที่รองรับการพักอาศัยเพื่อคนหลายระดับ เพื่อสร้างความกระชับให้แก่เมือง

8.3.3 แนวความคิดหลัก ย่านตลาดทุง่ เจริญ เป็นแหล่งพานิชยกรรมเดิมของเมือง ศูนย์รวมของกิจกรรม ทั้งศาสนสถาน สถานศึกษา ตลาด แหล่งส่งเสริมความรู้ของเมือง โรงแรมและชุมชนพักอาศัย มีปา่ ไม้และแหล่งน้่า ทรัพยากร ธรรมชาติของเมืองที่บริเวณรอบคูเมือง แต่ยังขาดการส่งเสริมและการบริหารจัดการที่ดี ถัดออกไปทางทิศ ตะวันออกเป็นพื้นที่พานิชยกรรมใหม่ที่มีแนวโน้มในการลงทุนซึง่ ต้องมีการเตรียมพร้อมรองรับการพัฒนาเมือง ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-7

ดังนั้น จึงเล็งเห็นถึงศักยภาพของพื้นทีน่ ่ามาสู่การศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อใช้ในการออกแบบ พื้นที่ ส่าหรับให้คนในชุมชนสามารถเข้าไปใช้งานและช่วยกันอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติของชุมชน โดย น่าแนวคิดการพัฒนาเมืองเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า 12 ประการมาใช้ในการออกแบบจะให้ความส่าคัญ เกี่ยวกับระบบถนน ที่ให้ความส่าคัญกับคนเดินเป็นอันดับแรก รวมถึงการใช้จักรยานในชีวิตประจ่าวัน การ เชื่อมโยงพื้นทีส่ ีเขียว ส่งเสริมการเข้าถึงพื้นที่ริมน้่า เพิ่มพืน้ ที่สีเขียวในสถานที่ราชการ สถานศึกษา วัด และ ชุมชน ให้คนสามารถเข้าถึงการใช้งานแหล่งทรัพยากรเหล่านัน้ ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ เสริมสร้างวิถีชีวิตและ เสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน เพื่อให้ร้อยเอ็ดเป็นสังคมมุ่งสู่เมืองคาร์บอนต่​่า

8.3.4 โปรแกรมการวางผังและออกแบบ น่าแนวคิดการพัฒนาเมืองเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า 12 ประการ มาใช้ในการออกแบบในพื้นทีย่ ่าน ตลาดทุง่ เจริญ 9 ข้อ โดยแนวคิดหลัก ได้แก่ ข้อที่ 1 การเติบโตอย่างชาญฉลาด ข้อที่ 2 การเดินทางที่เป็นมิตร ต่อสิ่งแวดล้อม ข้อที่ 3 การเดินเท้าและการใช้จักรยาน ข้อที่ 4 วิถีชีวิตคาร์บอนต่า่ ข้อที่ 6 การรักษาและฟื้นฟู ความหลากหลายทางชีวภาพ ข้อที่ 7 การเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์บอน และผลพลอยที่จะมาสนับสนุนการ พัฒนา ได้แก่ข้อที่ 8 อาคารสีเขียวประหยัดพลังงาน ข้อที่ 9 การประหยัดพลังงานและการใช้พลังงานทางเลือก ข้อที่ 10 การจัดการขยะอย่างยัง่ ยืน แนวคิดการวางผังและออกแบบ คือ พัฒนาพื้นทีส่ ีเขียวบึงพลาญชัยและพื้นที่สีเขียวริมคูเมืองให้มี ความเชื่อมโยงของกิจกรรมผ่านเส้นทาง Green Corridor ของเมือง ฟื้นฟูพื้นทีส่ ีเขียวชุมมชน พัฒนาพื้นที่ พานิชยกรรมใหม่ด้านตะวันออกเพื่อรองรับการเติบโตของเมืองเชื่อมโยงกับย่านพานิชยกรรมเดิม โดยให้เกิด เส้นทางการเดินเท้าหรือการเดินทางที่เป็นมิตร สนับสนุนเส้นทางจักรยานเพื่อการท่องเที่ยววิถชี ุมชน

ภาพที่ 8-6 แสดงโปรแกรมการวางผังและออกแบบย่านตลาดทุ่งเจริญ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-8

8.3.5 ผังการออกแบบพื้นที่ - การใช้ประโยชน์ที่ดินและอาคารในอนาคต

ภาพที่ 8-7 แสดงผังการใช้ประโยชน์ที่ดินและอาคารในอนาคต

- โครงสร้างและส่วนประกอบทางกายภาพ (โครงสร้างเมือง) การออกแบบเส้นทางคมนาคมในย่านตลาดทุ่งเจริญ มี 3 ประเภท คือเส้นทางสายหลักที่ใช้เดินทาง เชื่อมระหว่างย่านกับพื้นที่รอบนอก เส้นทางรองที่ใช้เดินทางภายในย่าน เส้นทางสายย่อยเป็นซอยหรือเส้นทาง ลัดในการเดินทาง การเดินทางในย่านมี 3 รูปแบบ ได้แก่ รถยนต์ จักรยาน และการเดินเท้า ในการพัฒนา เส้นทางคมนาคมสีเขียว (Green Corridor) จะเน้นพัฒนาในเส้นทางหลักก่อนเพื่อเชื่อมโยงกิจกรรมจากบึง พลาญชัยไปยังพืน้ ที่ริมคูเมืองผ่านพื้นที่กิจกรรมต่างๆ สร้างสภาวะน่าเดิน โดยเน้นการเดินทางที่เป็นมิตร

ภาพที่ 8-8 แสดงผังแนวคิดโครงข่ายถนนย่านตลาดทุ่งเจริญ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-9

- บริการสาธารณะและสิ่งอ่านวยความสะดวก การออกแบบเส้นทางบริการขนส่งสาธารณะมีทั้งหมด 4 เส้นทาง โดยเส้นที่ 1 เส้นทางจากสถานี ขนส่งไปสนามบินร้อยเอ็ด เส้นที่ 2 เส้นทางภายในเมือง เส้นที่ 3 เส้นทางวิง่ จากเหนือไปใต้ของเทศบาล เส้นที่ 4 เส้นทางวนรอบนอกคูเมือง การบริการด้วยระบบขนส่งสาธารณะจะมีจุดจอดรถประจ่าทางตามสถานที่สา่ คัญ ภายในย่าน อธิเช่น ตลาดทุ่งเจริญ โรงเรียน วัด และสีแยก โดยป้ายรถเมล์จะมีระยะห่างประมาณ 250-350 เมตร ตามความเหมาะสมของพืน้ ที่นนั้ ๆเพื่อรองรับการเดินทางของประชาชนไปยังย่านอื่นๆ ได้เช่น ย่าน บขส. ย่านเมืองเก่า และย่านราชการ อีกทั้งยังส่งเสริมเส้นทางจักรยานเพื่อการท่องเที่ยววิถีชุมชน

ภาพที่ 8-9 แสดงผังแนวคิดเส้นทางขนส่งสาธารณะเมืองร้อยเอ็ด

ภาพที่ 8-10 แสดงผังแนวคิดเส้นทางการสัญจรย่านตลาดทุ่งเจริญ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-10

- ที่ว่างและพื้นที่สีเขียว ย่านทุ่งเจริญมีพื้นที่สีเขียวที่เด่นชัดคือบึงพลาญชัยและพื้นที่ริมคูเมืองเชื่อมโยงด้วย เส้นทาง คมนาคมสีเขียว (Green Corridor) จะเน้นพัฒนาในเส้นทางหลักก่อนเพื่อเชื่อมโยงกิจกรรมจากบึงพลาญชัยไป ยังพื้นที่ริมคูเมือง เส้นทางสายรองและสายย่อยจึงควรสนับสนุนให้เป็นโครงข่ายสีเขียวระดับย่าน

ภาพที่ 8-11 แสดงผังแนวคิดเชื่อมโยงโครงข่ายสีเขียว

ทัศนียภาพจากการออกแบบและพัฒนาพื้นที่ย่านตลาดทุ่งเจริญ ทัศนียภาพแสดงจินตภาพส่วนของพื้นที่ออกแบบหลังจากได้รับการพัฒนา เพื่อประกอบกับแผนผัง แม่บทในการวางผังและออกแบบ โดยประกอบด้วยทัศนียภาพรวมของโครงการ และทัศนียภาพในส่วนพืน้ ที่ ออกแบบที่ส่าคัญ

PERSPECTIVE

ภาพที่ 8-12 แสดงทัศนียภาพรวมตาแหน่งโครงการภายในย่านตลาดทุ่งเจริญ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-11

ภาพที่ 8-13 แสดงทัศนียภาพถนน Green Corridor

ภาพที่ 8-14 แสดงทัศนียภาพพื้นที่สีเขียวชุมชน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-12

ภาพที่ 8-15 แสดงทัศนียภาพการเข้าถึงพื้นที่ริมคูเมือง

ภาพที่ 8-16 แสดงทัศนียภาพย่านพานิชยกรรมใหม่เมืองร้อยเอ็ด ( Market Village )

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-13

8.4 ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมและส่งเสริมสาหรับพื้นที่วางผังออกแบบ มาตรการควบคุม (มาตราการทางลบ) พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ.2522 1. พื้นที่บริเวณในคูเมือง ตั้งแต่ถนนหายโศรกครอบคลุมพื้นที่ไปทางทิศตะวันออกไปจนสุดริมคูเมือง จรดถนนแจ้งสนิท ให้อาคารบ้านพักอาศัยมีการควบคุมความสูงไม่เกิน 12 เมตร อาคารพานิชยกรรมควบคุม ความสูงไม่เกิน 15 เมตร 2. พื้นที่บริเวณนอกคูเมือง ตั้งแต่ถนนรอบคูเมืองครอบคลุมเพื้นที่ไปทางทิศตะวันออกไปจนถึงถนน หมายเลข 2046 ให้อาคารบ้านพักอาศัยมีการควบคุมความสูงไม่เกิน 12 เมตร อาคารพานิชยกรรมควบคุม ความสูงไม่เกิน 18 เมตร 3. ให้มีระยะถอยร่นอาคารในพื้นที่บริเวณรอบคูเมือง จากระยะเดิมไม่น้อยกว่า 6 เมตร ให้เป็น ไม่ น้อยกว่า 15 เมตร 4. พื้นที่ตลอดถนนสันติสุข ให้มีระยะถอยร่นอาคารจากเขตทาง ไม่น้อยกว่า 3 เมตร 5. ป้ายหรือสิ่งที่สร้างขึน้ ส่าหรับติดตั้งป้ายทุกชนิด เว้นแต่ป้ายบอกชื่อสถานที่ให้มีความสูงไม่เกิน 12 เมตร 6. ห้างสรรพสินค้าหรืออาคารสาธารณะต้องมีที่ว่างที่จัดให้เป็นสวนหรือบริเวณปลูกต้นไม้ หรือการ นันทนาการไม่น้อยกว่าร้อยละ20 ของที่ดิน 7. ก่าหนดเป็นเขตควบคุมอาคาร ภายในบริเวณบล็อกรอบพื้นทีโ่ บราณสถาน วัดวาอาราม หรือ อาคารต่างๆที่ใช้เพื่อการศาสนา ซึ่งมีกฎหมายควบคุมการก่อสร้างไว้แล้วโดยเฉพาะ ห้ามมิให้บคุ คลใดก่อสร้าง อาคารที่มีความสูงเกิน 12 เมตร กฎหมายควบคุมการจัดสรรที่ดนิ บางพื้นที่จ่าเป็นต้องมีการปรับปรุง ฟืน้ ฟู จัดระเบียบแนวอาคาร ข้อบัญญัติท้องถิ่น เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด มาตรฐานหรือข้อเสนอแนะเพื่อควบคุมสภาพแวดล้อม และถ่ายโอนอ่านาจการจัดการทรัพยากร กฎหมายควบคุมสิ่งแวดล้อม พรบ.ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิง่ แวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 พระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ.2518 เป็นแผนระยะยาว (20 ปี) มาก่าหนดการพัฒนาในระยะแรก (5 ปี) ภายในระยะเวลาของการใช้บังคับ ผังเมืองรวม แผนผังการพัฒนาในระยะเวลาของการใช้บังคับผังเมือง รวมดังกล่าวจะเป็นเครื่องมือส่าคัญในการควบคุมการใช้ประโยชน์ที่ดนิ ของภาคเอกชนไม่ให้มีลกั ษณะกระจาย ตัว (Sprawl) 1.ก่าหนดเป็นที่ดินประเภทแนวกันชนเพื่อป้องกันมลพิษ รอบเขตอุตสาหกรรมโดยส่งเสริมการปลูก พืชแนวกันชนที่เป็นพืชเศรษฐกิจมีคุณสมบัติการลดมลพิษ ห้ามจัดสรรที่ดินเพื่อการอยู่อาศัยหรือพานิชยกรรม เทคนิควิธีการและกลยุทธ์ในการนาแผนไปปฏิบัติ 1. การอนุรักษ์ รักษา ฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม และความหลากหลายทางระบบนิเวศให้สามารถเพิ่มพื้นที่ใช้ สอยอาคารได้มากขึ้นจากที่ก่าหนดไว้เดิม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-14

- ก่าหนดพื้นที่ควบคุมการพัฒนาเพื่อรักษาสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ โดยประกาศกระทรวง ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม ได้แก่ พื้นที่สีเขียวรอบคูเมือง แหล่งน้่าคูเมือง 2. การใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน - มาตรการควบคุมการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน ได้แก่ พลังงาน ไฟฟ้า น้่า ดิน - มาตรการควบคุมการใช้สนิ ค้าและบริการที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ได้แก่ การใช้วัตถุดิบธรรมชาติที่ ได้มาตรฐานในท้องถิ่น - มาตรการควบคุมคุณภาพของขยะและน้า่ เสีย ก่อนปล่อยออกสู่พื้นทีส่ าธารณะ 3. มาตรการส่งเสริมและสร้างแรงจูงใจในการอนุรักษ์และฟืน้ ฟูสิ่งแวดล้อม - ส่งเสริมโรงเรียน ตลาด วัด จัดตั้งธนาคารขยะรีไซเคิลของชุมชน - จัดตั้งศูนย์การเรียนรู้การจัดการทรัพยากรและพลังงานทางเลือกอย่างยั่งยืน - การร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน ยกเลิกการใช้วัสดุทไี่ ม่เป็นมิตรกับสิง่ แวดล้อม - พัฒนามาตรการการโอนสิทธิ์ในการพัฒนา เพื่อลดแรงกดดันต่อพื้นที่ธรรมชาติ - การตอบแทน การให้รางวัลและมอบประกาศนียบัตรให้แก่ชุมชนที่มีหน้าบ้านเขียวขจี - การลดหย่อนภาษีสา่ หรับบริษทั ห้างร้านที่เป็นต้นแบบการประหยัดพลังงานหรือมีส่วนช่วยลดมลพิษ 4. การพัฒนาแหล่งน้่าเพื่อรักษาสภาพแวดล้อมและความหลากหลายทางชีวภาพ ได้แก่ บริเวณคูเมือง บึงพลาญชัย หนองหญ้าม้า 5. เก็บค่าตอบแทนในการด่าเนินกิจกรรมที่ใช้ทรัพยากรธรรมชาติ การสร้างผลกระทบต่อธรรมชาติ ได้แก่ การตัดต้นไม้ การปล่อยน้า่ เสีย และค่าธรรมเนียมในการฟื้นฟูระบบนิเวศ 6. น่าเสนอแผนในเชิงกายภาพเพื่อสร้างความเข้าใจและความร่วมมือให้กับประชาชนในพืน้ ที่ - จัดท่าผังแนวความคิด ที่สอดคล้องกับลักษณะทางกายภาพ สังคม เศรษฐกิจท่องเที่ยว ในแต่ละพื้นที่ - จัดท่าผังการพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์และวัฒนธรรม - จัดท่าแผนพัฒนาด้านต่างๆ ที่แสดงความรับผิดชอบของหน่วยงาน องค์กร ให้เป็นต้นแบบในการ พัฒนาให้เห็นเป็นรูปธรรม และมีการตรวจสอบว่าได้นา่ ไปปฏิบตั ิจริง - ร่วมมือกันด่าเนินการพัฒนาระหว่างท้องถิ่น หน่วยงานของรัฐและผู้ประกอบการ เพื่อเป็นต้นแบบ 7. สร้างความเข้มแข็งให้ชุมชน - ส่งเสริมและพัฒนาทรัพยากรแหล่งท่องเที่ยวของชุมชน ทั้งทางธรรมชาติ วัฒนธรรมและวิถีชมุ ขน - ส่งเสริมการท่องเที่ยวที่มีชุมชนเป็นศูนย์กลาง (Community-Based Tourism) ได้แก่ วัด - พัฒนาระบบสาธารณูปโภคและสาธารณูปการพืน้ ฐานที่มีความยั่งยืน ให้มีส่วนร่วมกับการบริหาร จัดการของท้องถิ่น - การจัดการใช้ทรัพยากร ของเสียที่เกิดจากการพัฒนาอย่างมีสว่ นร่วม ทั้งในชุมชนและระหว่างชุมชน 8. การพัฒนาโครงสร้างพืน้ ฐานสีเขียวและบริการสาธารณะสีเขียว - พัฒนาระบบทางสัญจรทางเท้า ทางจักรยาน เพิ่มทางเลือกในการเดินทางที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม - พัฒนาระบบถนนโดยจัดล่าดับความส่าคัญ ส่งเสริมการใช้งานที่ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-15

- พัฒนาระบบขนส่งมวลชนสาธารณะที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม 9. บูรณาการการจัดการ - การรับฟังความคิดเห็นและการมีส่วนร่วมของชุมชนในพืน้ ที่ - การประสานงานระหว่างชุมชน หน่วยงาน ทัง้ ภาครัฐและเอกชน 8.5 การนาแผนและผังไปปฏิบตั ิ การน่าแผนไปปฏิบัติประกอบด้วย 4 แผนงานหลัก แบ่งเป็น 10 โครงการย่อย ดังนี้

ภาพที่ 8-17 แสดงผังขอบเขตโครงการพัฒนาย่านตลาดทุ่งเจริญ

แผนงานที่ 1 (แผนงานด้านการคมนาคมและการสัญจร) ประกอบด้วย 3 โครงการ - โครงการที่ 1.1 โครงการถนนสายหลักสีเขียวเมืองร้อยเอ็ด - โครงการที่ 1.2 โครงการถนนสีเขียวชุมชนทุ่งเจริญ - โครงการที่ 1.3 โครงการถนนสายรองย่านพาณิชยกรรมใหม่ แผนงานที่ 2 (แผนงานด้านการพัฒนาที่ว่างสาธารณะและพื้นที่สีเขียว) ประกอบด้วย 3 โครงการ - โครงการที่ 2.1 โครงการคูเมืองสีเขียว - โครงการที่ 2.2 โครงการพื้นทีแ่ ละทางเชื่อมต่อสีเขียว - โครงการที่ 2.3 โครงการลานกิจกรรมและลานกีฬาสีเขียวชุมชนพระอารามหลวง แผนงานที่ 3 (แผนงานด้านการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว) ประกอบด้วย 1 โครงการ - โครงการที่ 3.1 โครงการศูนย์การเรียนรู้คาร์บอนต่​่าเมืองร้อยเอ็ด ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-16

แผนงานที่ 4 (แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่พาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัย) ประกอบด้วย 3 โครงการ - โครงการที่ 4.1 โครงการตลาดทุ่งเจริญพิชิตพลังงาน - โครงการที่ 4.2 โครงการบ้านกลางเมืองร้อยเอ็ด - โครงการที่ 4.3 โครงการย่านพาณิชยกรรมใหม่ เมืองร้อยเอ็ด 1. รายละเอียดของโครงการพัฒนา (Projects Description) แผนงานที่ 1 (แผนงานด้านการคมนาคมและการสัญจร) ประกอบด้วย 3 โครงการ ระยะดาเนินการ โครงการ งบประมาณ (ล้านบาท) ระยะที่ 1 (0-2 ปี) โครงการที่ 1.1 โครงการถนนสายหลักสีเขียวเมืองร้อยเอ็ด 10 โครงการที่ 1.2 โครงการถนนสีเขียวชุมชนทุ่งเจริญ 6.4 ระยะที่ 2 (3-5 ปี) โครงการที่ 1.3 โครงการถนนสายรองย่านพาณิชยกรรมใหม่ 8.5 หลักการและเหตุผล ปัจจุบนั ถนนสันติสุขเส้นทางสายหลักที่เชื่อมต่อบึงพลาญชัยกับพื้นที่สีเขียวริมคูเมือง และถนนสาย ย่อยในชุมชน ซึ่งอยู่ในย่านตลาดทุ่งเจริญ ยังไม่ได้รับการดูแลรักษาและให้ความส่าคัญทางด้านสุนทรียภาพ เท่าที่ควร ส่งผลให้ประชาชน นักท่องเที่ยวและผู้ทสี่ ัญจรผ่าน มีความเสี่ยงต่อชีวิตและทรัพย์สิน เกิดความไม่ ประทับใจหรือจดจ่าภาพที่ไม่ดตี ่อชุมชนทุง่ เจริญ ดังนัน้ จึงจ่าเป็นต้องปรับปรุงภูมิทัศน์ของเส้นทางการสัญจรให้ มีความสวยงาม ร่มรื่น และเป็นระเบียบเรียบร้อยเพื่อเอื้อต่อการเดินเท้า ปั่นจักรยานและในส่วนของพื้นที่ พานิชยกรรมใหม่ยังไม่มีเส้นทางการสัญจรที่สามารถเชื่อมต่อพื้นทีได้อย่างทั่วถึง ท่าให้เสียเวลาในการเดินทาง จึงจ่าเป็นต้องตัดถนนสายรองเพื่อเชื่อมต่อพื้นที่ให้สามารถเข้าถึงได้อย่างสะดวกและทั่วถึง วัตถุประสงค์ 1. เพื่อปรับปรุงทัศนียภาพของถนนสายหลักสีเขียวที่เชื่อมต่อบึงพลาญชัยกับพื้นที่สีเขียวริมคูเมืองให้ สวยงาม ร่มรื่น และเป็นระเบียบเรียบร้อย เพื่อเอื้อต่อการเดินเท้า ปัน่ จักรยาน 2. เพื่อเชื่อมต่อพื้นที่ส่วนต่างๆ ในชุมชนทุ่งเจริญและในย่านพานิชยกรรมใหม่ให้สามารถเข้าถึงได้ อย่างสะดวกและทั่วถึง ผู้รับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ 1. ภูมิทัศน์เส้นทางการสัญจรสายหลักมีความสวยงาม ร่มรื่น และเป็นระเบียบเรียบร้อย น่าใช้งาน และเป็นสิ่งทีช่ ่วยสร้างความประทับใจให้กับนักท่องเที่ยวและผูท้ ี่สัญจรผ่าน 2. ช่วยให้ปัญหาด้านจราจรและมลภาวะต่างๆลดลง สร้างความปลอดภัยให้แก่ประชาชน ท่าให้มี คุณภาพชีวิตดีขนึ้ 3. พื้นที่ส่วนต่างๆในชุมชนสามารถเชื่อมต่อกันอย่างทั่วถึง ไม่ตอ้ งเดินทางไกล ประชาชนเกิดความ สะดวกสบายในการเข้าถึงพื้นที่ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-17

แผนงานที่ 2 (แผนงานด้านการพัฒนาที่ว่างสาธารณะและพื้นที่สีเขียว) ประกอบด้วย 3 โครงการ ระยะดาเนินการ ระยะที่ 1 (0-2 ปี) ระยะที่ 2 (3-5 ปี)

โครงการ โครงการที่ 2.1 โครงการคูเมืองสีเขียว โครงการที่ 2.2 โครงการพื้นที่และทางเชื่อมต่อสีเขียว โครงการที่ 2.3 โครงการลานกิจกรรมและลานกีฬาสีเขียวชุมชนพระ อารามหลวง

งบประมาณ (ล้านบาท) 4 6.2 12

หลักการและเหตุผล เนื่องจากพื้นที่ริมคูเมืองอยู่ติดกับศาลเจ้าพ่อมเหศักดานุภาพและวัดบูรพาภิรามมีความส่าคัญ เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา อีกทั้งใกล้เคียงยังมีพื้นที่ตงั้ ของโรงเรียนหลายแห่งเป็นพืน้ ทีช่ ุมชนที่ยังขาดพืน้ ที่ สาธารณะ และพืน้ ที่ทา่ กิจกรรม จึงมีความเหมาะสมที่จะใช้เป็นพื้นที่เรียนรู้และส่งเสริมวัฒนธรรม ประแพณี ต่างๆ ในส่วนของพื้นที่สิเขียวรอบคูเมืองยังไม่ได้รบั การพัฒนาและให้ความส่าคัญทางด้านสุนทรียภาพเท่าที่ควร ดังนั้นจึงจ่าเป็นต้องปรับปรุงภูมทิ ัศน์เพื้นที่สีเขียวสาธารณะให้มีความสวยงาม ร่มรื่น เป็นระเบียบเรียบร้อย โดย อาศัยความร่วมมือของคนในชุมชนในการดูแลรักษาและมีทางเชื่อมต่อพื้นที่สีเขียวเพื่อให้ประชาชน นักท่องเที่ยวเข้าถึงได้โดยง่าย วัตถุประสงค์ 1. เพื่อพัฒนาพื้นที่ริมคูเมืองให้ประชาชนได้สามารถใช้งานและเข้าถึงได้ง่าย 2. เพื่อพัฒนาปรับปรุงทัศนียภาพ และฟื้นฟูกลุ่มต้นไม้ของพื้นทีส่ ีเขียวริมคูเมือง ให้มีความสวยงาม ร่มรื่น มีทางเชื่อมต่อเพื่อให้ประชาชนสามารถเข้าไปใช้งาน อีกทั้งยังเป็นพื้นทีส่ าธารณะเพื่อการท่องเที่ยว 3. เพื่อสร้างพื้นที่ส่าหรับคนทุกเพศทุกวัยในชุมชนได้ท่ากิจกรรมต่างๆ ร่วมกันโดยอาศัยการปรับปรุง และพัฒนาศักยภาพของพืน้ ที่ให้ดียิ่งขึ้น ผู้รับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ 1. ประชาชนสามารถเข้าถึงพื้นที่ริมคูเมืองและพื้นที่สีเขียวได้ง่ายอีกทั้งยังเป็นพืน้ ที่ทา่ กิจกรรมร่วมกัน ของคนในชุมชน ท่าให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น 2. เป็นพื้นที่สีเขียวสาธารณะของชุมชนโดยให้คนในชุมชนเป็นผูด้ ูแลท่าให้ประชาชนเกิดความหวง แหนในการรักษาทรัพยากรรรมชาติ อีกทั้งยังเป็นแหล่งท่องเที่ยว 3. ชุมชนมีพนื้ ที่ในการท่ากิจกรรมและเล่นกีฬาร่วมกัน อาจใช้งานในช่วงเทศกาล ประเพณี และยัง เป็นพื้นทีส่ ่าหรับค้าขายสินค้าหรือกิจกรรมตามความสนใจต่างๆอย่างเหมาะสมและเพียงพอต่อความต้องการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-18

แผนงานที่ 3 (แผนงานด้านการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว) ประกอบด้วย 1 โครงการ ระยะดาเนินการ ระยะที่ 2 (3-5 ปี)

โครงการ โครงการที่ 3.1 โครงการศูนย์การเรียนรู้คาร์บอนต่​่าเมืองร้อยเอ็ด

งบประมาณ (ล้านบาท) 20

หลักการและเหตุผล ร้อยเอ็ดเป็นเมืองที่มีทรัพยากรทางธรรมชาติอันสมบูรณ์ และมีการตั้งถิ่นฐานเพิ่มสูงขึ้น แต่หากไม่มี ระบบการจัดการทรัพยากรและการเตรียมพร้อมรองรับการเติบโตของเมืองที่ดีก็จะส่งผลให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมา เช่น ปัญหาการจราจรทีต่ ิดขัด ปัญหามลพิษ ปัญหาขาดแคลนทรัพยากรทางธรรมชาติ ดังนั้น ต้อง เสริมสร้างความรู้ ความเข้าใจและกระตุ้นจิตส่านึกในการใช้พลังงาน น่าไปสู่การปฏิบัติเพื่อการพัฒนาเมือง วัตถุประสงค์ เพื่อสร้างความเข้าใจและกระตุน้ ให้เห็นถึงความส่าคัญของแนวทางการพัฒนาที่จะน่าร้อยเอ็ดไปสู่ สังคมคาร์บอนต่า่ โดยอาศัยศูนย์การเรียนรู้เป็นแหล่งให้ความรู้แก่แก่ประชาชน นักท่องเที่ยว และผู้ทสี่ นใจ ผู้รับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ ท่าให้คนในชุมชน นักท่องเที่ยว ตลอดทั้งผู้ทสี่ นใจ เกิดความเข้าใจในแนวทางการพัฒนาทีจ่ ะน่า ร้อยเอ็ดไปสู่สังคมคาร์บอนต่​่าและเกิดความตระหนักถึงความส่าคัญของการใช้พลังงาน อีกทั้งยังเป็นพื้นที่ ส่าหรับการเรียนรู้ให้กับเยาวชนในท้องถิ่นและพืน้ ที่ใกล้เคียง แผนงานที่ 4 (แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่พาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัย) ประกอบด้วย 3 โครงการ ระยะดาเนินการ ระยะที่ 1 (0-2 ปี) ระยะที่ 2 (3-5 ปี)

โครงการ โครงการที่ 4.1 โครงการตลาดทุ่งเจริญพิชิตพลังงาน โครงการที่ 4.2 โครงการบ้านกลางเมืองร้อยเอ็ด โครงการที่ 4.3 โครงการย่านพาณิชยกรรมใหม่ เมืองร้อยเอ็ด

งบประมาณ (ล้านบาท) 4 20 15

หลักการและเหตุผล เนื่องจากตลาดทุ่งเจริญเป็นแหล่งพานิชยกรรมดั้งเดิมของย่าน อาคารและแนวทางปฏิบัติจงึ ไม่ได้รับ การพัฒนาเท่าที่ควร อีกทั้งผู้ประกอบการค้าขายมีเพิ่มขึ้น ปริมาณขยะก็เพิ่มขึ้นดังนัน้ จึงควรปรับปรุงตลาดโดย น่าเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมาใช้ รวมถึงการส่งเสริมการจัดการคัดแยกขยะที่ถูกสุขลักษณะ และการใช้ชีวติ วิถีคาร์บอนต่า่ เพื่อเป็นต้นแบบที่ดี เชื่อมโยงแนวคิดการพัฒนาพื้นที่พานิชยกรรมใหม่ให้เป็น ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-19

แหล่งกระจายสินค้าและบริการของคนในชุมชนรองรับการการขยายตัวทางเศรษฐกิจและการท่องเที่ยว ให้ใช้ งานได้สะดวกสบายและเพียงพอต่อความต้องการ ในส่วนของที่อยู่อาศัยประชาชนมีรายได้น้อยท่าให้ต้องรุกล้่า พื้นที่คลองคูเมืองและมีที่อยู่อาศัยอย่างไม่ถูกสุขลักษณะ ประกอบกับร้อยเอ็ดมีประชากรแฝงจ่านวนมากเพราะ เมืองอยู่ศูนย์กลางเชื่อมต่อหลายจังหวัด จึงเหมาะแก่การสร้างที่อยู่อาศัยรวมหลายครัวเรือนขึ้น ท่าให้คุณภาพ ชีวิตดีขึ้น เป็นสังคมที่อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข วัตถุประสงค์ 1. เพื่อพัฒนาและปรับปรุงอาคารตลาดทุ่งเจริญ ให้ถูกสุขลักษณะและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมเพื่อ รองรับการขยายตัวทางเศรษฐกิจและการท่องเที่ยว น่าไปสู่การพัฒนาสังคมคาร์บอนต่​่า 2. เพื่อสร้างโอกาสให้แก่ประชาชนทุกระดับรายได้รวมถึงผู้ที่รุกล้่าพื้นที่โบราณสถานคลองคูเมืองได้มี ที่อยู่อาศัย อย่างเหมาะสมและถูกสุขลักษณะ 3. เพื่อพัฒนาและก่อสร้างอาคาร กลุ่มร้านค้าในย่านพาณิชยกรรมใหม่ เพื่อสนับสนุนการขยายตัวทาง เศรษฐกิจและการท่องเที่ยว โดยสัมพันธ์กับวิถีชีวิตชุมชน ผู้รับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ผลที่คาดว่าจะได้รับ 1. น่าพลังงานสะอาดมาใช้ในตลาดทุ่งเจริญรวมไปถึงนโยบายส่งเสริมท่าให้เป็นต้อนแบบตลาดพิชิต พลังงาน กระตุ้นและส่งเสริมการใช้ชีวิตวิถีคาร์บอนต่า่ ของคนในชุมชน 2. ประชาชนทุกระดับรายได้มีทอี่ ยู่อาศัยที่ดี มีพื้นที่ใช้งานร่วมกัน อย่างเหมาะสมและถูกสุขลักษณะ ท่าให้คุณภาพชีวิตดีขนึ้ เป็นสังคมที่อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข 3. ช่วยเพิ่มทางเลือกให้แก่ผู้ประกอบอาชีพค้าขาย เพราะมีแหล่งกระจายสินค้าและบริการ ทีส่ ามารถ ใช้งานได้สะดวกสบายและเพียงพอต่อความต้องการ สร้างรายได้ให้แก่คนในชุมชนควบคู่ไปการการรักษา ทรัพยากรธรรมชาติ อีกทั้งยังเป็นแหล่งท่องเที่ยว

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-20

2. ช่วงระยะเวลาในการพัฒนา (Development Phasing)

ภาพที่ 8-18 แสดงผังช่วงระยะเวลาในการพัฒนาโครงการ

ก่าหนดช่วงระยะเวลาการพัฒนาพื้นที่ออกมาเป็น 2 ระยะคือ ระยะแรก (0-2 ปี) และระยะกลาง (3-5 ปี) 1. ระยะที่ 1 (0-2 ปี) 2560 – 2561 การพัฒนาโครงการในระยะแรก ประกอบไปด้วย - พัฒนาโครงการที่จา่ เป็นเร่งด่วน ต้องเร่งด่าเนินการก่อสร้างเพื่อรองรับการพัฒนาโครงสร้างพืน้ ฐาน ระดับเมืองและท้องถิ่น ได้แก่ โครงการตลาดทุ่งเจริญพิชิตพลังงาน โครงการถนนสายหลักสีเขียวเมืองร้อยเอ็ด และโครงการถนนสีเขียวชุมชนทุ่งเจริญ - พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานสนับสนุนการพัฒนาเมืองตามแนวถนนที่จา่ เป็นในระยะแรก ได้แก่ โครงการคูเมืองสีเขียว โครงการพื้นที่และทางเชื่อมต่อสีเขียว 2. ระยะที่ 2 (3-5 ปี) 2562 – 2564 การพัฒนาโครงการในระยะกลาง ประกอบไปด้วย - พัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานต่อเนื่องจากโครงการในระยะแรก เพื่อให้เกิดความเชื่อมโยงของการ เดินทาง กิจกรรมทางเศรษฐกิจ การท่องเที่ยวเเละสังคม ได้แก่ โครงการลานกิจกรรมและลานกีฬาสีเขียวชุมชน พระอารามหลวง โครงการบ้านกลางเมืองร้อยเอ็ด และโครงการถนนสายรองย่านพาณิชยกรรมใหม่ - พัฒนาพื้นทีส่ าธารณะเพื่อการท่องเที่ยว เพิ่มเติมกลุ่มกิจกรรมการท่องเที่ยวใหม่ รวมทั้งปรับปรุง และแก้ไขภูมิทัศน์ของพื้นทีท่ ่องเที่ยวให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น ได้แก่ โครงการย่านพาณิชยกรรมใหม่ เมือง ร้อยเอ็ด และโครงการศูนย์การเรียนรู้คาร์บอนต่​่าเมืองร้อยเอ็ด ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

8-21

ตารางแสดงระยะเวลาในการด่าเนินงานตามแผนงาน ระยะ แผนงานโครงการ

เวลาก่อสร้าง

1.โครงการตลาดทุ่งเจริญพิชิตพลังงาน

1-2 ปี

2.โครงการถนนสายหลักสีเขียวเมืองร้อยเอ็ด

2 ปี

3.โครงการถนนสีเขียวชุมชนทุ่งเจริญ

2 ปี

4.โครงการคูเมืองสีเขียว

2 ปี

5.โครงการพื้นที่และทางเชื่อมต่อสีเขียว

2 ปี

ระยะที่ 1

ระยะที่ 2

2560 2561 2562 2563 2564

6.โครงการลานกิจกรรมและลานกีฬาสีเขียวชุมชน 3 ปี พระอารามหลวง 7.โครงการบ้านกลางเมืองร้อยเอ็ด

5 ปี

8.โครงการถนนสายรองย่านพาณิชยกรรมใหม่

5 ปี

9.โครงการย่านพาณิชยกรรมใหม่ เมืองร้อยเอ็ด

5 ปี

10.โครงการศูนย์การเรียนรู้คาร์บอนต่​่าเมือง ร้อยเอ็ด

5 ปี

ในการน่าแผนงานไปปฏิบัติ โดยผ่านการสรุปผลแผนโครงการต่างๆ เพื่อสามารถที่จะด่าเนินงาน โครงการไปได้โดยการประชาสัมพันธ์โครงการให้ประชาชนได้รับรู้ผ่านหลักการมีส่วนร่วม ของประชาชนในส่วน ของการร่วมแสดงความคิดเห็นและเสนอแนะความต้องการในชุมชนอีกทั้งยังเป็นการศึกษาให้ผู้มีส่วนได้ส่วน เสียกับโครงการทั้งหมดให้เห็นภาพการพัฒนาที่ชัดเจนมองเห็นรูปแบบการพัฒนาในอนาคต ซึ่งจ่าเป็นต้องใช้ การร่วมมือทั้งทางฝ่ายภาครัฐ และระดับชุมชน รวมถึงองค์กร อิสระต่าง ๆ โดยมีรายละเอียดต่าง ๆ ของ โครงการ รวมถึงหน่วยงานที่รับผิดชอบนาแผนและผังไปปฏิบัติ ตามรูปแบบและกระบวนการต่อไป

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-1

9 การวางผังออกแบบพัฒนาพืน้ ที่ ย่ านศู นย์ ราชการ 9.1 การวิเคราะห์ สภาพปัจจุบันย่ านศู นย์ ราชการ 9.1.1 ตาแหน่ งทีต่ ้ัง ตั้งอยูท่ างด้านล่างของบึงพลาญชัย ผ่านถนนแจ้งสนิทมาถึงถนนเทศบารุ ง ส่ วนด้านซ้ายติด กับถนนประชาธรรมรักษ์ ถึงซอยเทวาพิบาล 14 เป็ นที่ต้ งั ของศูนย์ราชการในส่ วนต่างๆ เช่นเทศบาล เมืองร้อยเอ็ด ศาลากลางเมือง สถานีตารวจ โรงพยาบาล ตลาดสด โรงเรี ยนร้อยเอ็ด พื้นที่พกั อาศัยของ ราชการ สวนสมเด็จพระศรี นคริ นทร์

ภาพ 9-1 ถึง 9-5 แสดงแผนทีแ่ ละสภาพปจั จุบนั ของทีต่ งั ้

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-2

9.1.2 การคมนาคมในพืน้ ที่

ภาพ 9-6 แสดงแผนทีก่ ารคมนาคมของทีต่ งั ้

ตัง้ อยูท่ างด้านล่างของบึงพลาญชัย ผ่านถนนแจ้งสนิทมาถึงถนนเทศบารุง ส่วนด้านซ้ายติดกับถนนประชาธรรมรักษ์ ถึงซอยเทวาพิบาล 14 เป็นทีต่ งั ้ ของศูนย์ราชการในส่วน ต่างๆ เช่นเทศบาลเมือง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-3

9.1.3 สภาพสั งคมและเศรษฐกิจ สภาพสังคมและเศรษฐกิจของพื้นที่ยา่ นราชการ เป็ นพื้นที่สาหรับติดต่อส่ วน ราชการและโรงเรี ยนทั้งหมดของเมืองโดยเวลาเร่ งด่วนของเมืองจะเป็ นช่วงเช้า 8.00 – 17.00 น. ซึ่ง สภาพของโดยรวมจะเป็ นพื้นที่ทางผ่านของการติดต่อ ส่ วนเศรษฐกิจของพื้นที่ ยังมีไม่มีไม่มาก ส่ วนมากเป็ นตลาดและอาคารพาณิ ชย์บางส่ วน และถนนคนเดินในส่ วนกลางคืน

9.1.4 ผังการใช้ ประโยชน์ ทดี่ ิน

ภาพ 9-7 แสดงแผนที่การใช้ประโยชน์ที่ดิน = พื้นที่ส่วนราชการ = พื้นที่ส่วนพาณิ ชย์ – พักอาศัย = พื้นที่ส่วนสาธารณูปการ เช่น โรงเรี ยน โรงพยาบาล ตลาด = พื้นที่สีเขียว

สรุ ป การใช้พ้นื ที่ในย่านราชการยังเป็ นการผสมผสานของ พื้นที่ราชการ – ย่านพัก อาศัย – พาณิ ชยกรรม โดยยังมีพ้นื ที่สีเขียวในส่ วนของบ้านพักข้าราชการ ที่ยงั ไม่ได้ใช้ประโยชน์

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-4

9.2ปัญหาและโอกาสในการพัฒนาพืน้ ที่ 9.2.1. ลักษณะทางกายภาพ - ปัญหาของพื้นที่ : ยังขาดการใช้พ้นื ที่ สี เขียวที่ยงั ไม่ได้ใช้ประโยชน์ - โอกาสในการพัฒนา : จัดรู ปแบบการเชื่อมโยง พื้นที่สีเขียวต่างๆเข้าด้วยกัน 9.2.2 การใช้ประโยชน์ที่ดิน - ปัญหาของพื้นที่ : มีการจัดวางรู ปแบบอาคารราชการและส่ วนของบ้านพักที่ยงั ไม่ สัมพันธ์ - โอกาสในการพัฒนา : เนื่องจากยังมีพ้นื ทีวา่ งที่จะสามารถจัดรู ปแบบอาคารได้ 9.2.3 การคมมนาคม - ปัญหาของพื้นที่ : ถนนมีความกว้างเพียงพอต่อการขยายแต่รถวิง่ เร็ว และระบบไฟจราจร ยังไม่ชดั เจน เช่น สัญญาณไฟเลี้ยวต่างๆ ไม่แสดงอาจทาให้เกิดอุบตั ิเหตุได้ และพื้นที่ ทางเดินด้านขนานกับถนนพร้อมช่องทางขี่จกั รยานยังไม่ชดั เจน - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาถนนให้เหมาะสมแก่การเดินและพัฒนาพื้นที่สีเขียว 9.2.4 สาธารณูปโภค และสาธารณูปการ - ปัญหาของพื้นที่ : เนื่องจากมีอาคารราชการในพื้นที่หลายจุดทาให้อาจะทาให้เกิดปัญหา รถติดในอนาคตได้ - โอกาสในการพัฒนา : พัฒนาเส้นทางหรื อขนส่ งสาธารณะเพื่อแก่ปัญหาการจราจรที่ ติดขัดได้ 9.2.5 พื้นที่สีเขียว - ปัญหาของพื้นที่ : พื้นที่สีเขียวในย่าน ยังขาดความเชื่อมโยงของการใช้พ้นื ที่ - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาพื้นที่สีเขียวเป็ นพื้นที่โล่งเพื่อเป็ นการช่วยใน แนวคิด Low cabon และรักษาระบบนิเวศได้ พร้อมรองรับกิจกรรมต่างของเมืองได้

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-5

9.3 ผังการออกแบบและพัฒนาพืน้ ที่ 9.3.1 วิสัยทัศน์ในการพัฒนา สร้างความเชื่อมโยงพื้นที่สีเขียวและผสมผสานกิจกรรมภายในพื้นที่ เช่น กาหนด พื้นที่การวางอาคารประเภทโรงแรม สาหรับจัดประชุมสัมมนา และกาหนดที่จอดรถร่ วม เพื่อให้ยา่ นมีการลดการเกิดก๊าซคาร์บอนไดร์ออกไซด์ 9.3.2 เป้ าประสงค์ในการพัฒนา เพื่อพัฒนาย่านราชการให้เกิดการรองรับกับการขยายเมืองในอนาคตและการอยู่ อาศัยหลายระดับ สามารถรองรับกิจกรรมต่าง ของเมืองได้หลากหลาย พร้อมกับเป็ น ต้นแบบของการใช้แนวคิด Low cabon ในระดับเมือง 9.3.3 แนวความคิดหลัก - กาหนดการเชื่อมโยงพื้นที่ของพื้นที่ส่วนของราชการเข้าด้วยกัน - กาหนดพื้นที่ของอาคารประเภท โรงแรม สาหรับจัดประชุมสัมนาเพื่อเป็ นจุดศูนย์กลาง ของการรองรับการประชุมสัมนาในระดับของเมือง - กาหนดรู ปแบบของพื้นที่จอดรถร่ วม Car pool ของเมือง เพื่อลดการเกิดก๊าซคาร์บอนไดร์ ออกไซด์ของย่าน - พัฒนาพื้นที่รอบคูเมืองให้มีความเชื่อมโยงและต่อเนื่องของพื้นที่สีเขียว เพื่อให้เกิด กิจกรรมของเมืองในการพักผ่อน ของประชาชนของย่านราชการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-6

9.3.4 โปรแกรมการวางผังและออกแบบ

ภาพ 9-7 แสดงผังบริ เวณที่นาเสนอตามแนวความคิด

- การวางผังบริ เวณให้มีความเชื่อมโยงของพื้นที่สีเขียว และการเปิ ดพื้นที่โล่ง เพื่อให้รองรับกับ กิจกรรมการใช้ประโยชน์ของที่ดินของเมืองที่จะมีการพัฒนาในส่ วนต่างๆได้อย่างชัดเจน ใน ขณะเดียวกันก็ยงั รักษาวิถีชีวิตของชุมชนไปด้วย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-7

-

ภาพ 9-8 แสดงผังบริ เวณที่นาเสนอตามแนวความคิด

ภาพ 9-9 แสดงผังบริ เวณที่นาเสนอตามแนวความคิด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-8

ภาพ 9-10 แสดงผังบริ เวณที่นาเสนอตามแนวความคิด

ภาพ 9-11 แสดงผังบริ เวณที่นาเสนอตามแนวความคิด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-9

ภาพ 9-12 แสดงภาพทัศนียภาพของย่านศูนย์ราชการ บริ เวณการเชื่อมโยงพื้นที่สีเขียวของบ้านพักราชการ

ภาพ 9-13 แสดงภาพทัศนียภาพของย่านศูนย์ราชการ บริ เวณที่จอดรถร่ วม Car pool

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-10

ภาพ 9-14 แสดงภาพทัศนียภาพของย่านศูนย์ราชการ บริ เวณรอบคูเมือง

ภาพ 9-15 แสดงภาพทัศนียภาพของย่านศูนย์ราชการ บริ เวณรอบคูเมือง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-11

ภาพ 9-16 แสดงภาพทัศนียภาพของย่านศูนย์ราชการ บริ เวณรอบคูเมือง

ภาพ 9-17 แสดงภาพทัศนียภาพของย่านศูนย์ราชการ บริ เวณถนนให้มีพ้นื ที่สีเขียวด้านข้างและเชื่อมโยงพื้นที่ต่างๆ ของส่วนราชการเข้าด้วยกันเพื่อให้เกิดพื้นที่โล่งของย่าน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-12

9.3.5 ผังการออกแบบพืน้ ที่เพื่อปรับปรุงย่านศูนย์ราชการ

ภาพ 9-18 แสดงผังบริ เวณของโครงการที่นาเสนอเพื่อปรับปรุ งย่านศูนย์ราชการ

1. โครงการปรับปรุงภูมทิ ศั น์รอบบึงพลาญชัย 2. โครงการก่อสร้างอาคาร โรงแรม สาหรับจัดสัมมนา ประชุมและรองรับการท่องเทีย่ วต่างๆ 3. โครงการปรับปรุงทีจ่ อดรถร่วมของส่วนสาธารณะ 4. โครงการยกเลิกรัว้ ล้อมรอบส่วนราชการเพื่อเชื่อมโยงพืน้ ทีส่ เี ขียว 5. โครงการตัดถนนและทางทางจักรยานเพิม่ เติม การสัญจรของพืน้ ที่ 6. โครงการปรับปรุงพืน้ ทีบ่ า้ นพักอาศัยของข้าราชการเพื่อการเปิดพืน้ ทีโ่ ล่ง และเป็นการเชื่อมโยงพืน้ ทีส่ เี ขียว 7. โครงการปรับปรุงภูมทิ ศั น์รอบคูเมือง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-13

9.4 ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมและส่งเสริ มส่าหรับพื้นที่วางผังออกแบบ - มาตรการการพัฒนาผังเมืองตามเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ยังติดขัดในเรื่ องของโซนสี ของผังเมือง รวม ที่ทาให้การพัฒนาตามแนวคิด Low Car Bon ที่ไม่สามรถขยายแนวพื้นที่สีเขียวที่ทาให้ ก๊าซคาร์ บอนไดออกไซด์ลดปริ มาณลงได้ ภาครัฐจึงควรกาหนดให้ผงั เมืองมีส่วนร่ วมในการ พัฒนาเมืองร้อยเอ็ด ตามแนวความคิดนี้ดว้ ย

ภาพ 9-28 แสดงภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินของย่านราชการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-14

มาตรการส่งเสริ มและสนับสนุน - แผนยุทธศาสตร์ 3 ปี ของเทศบาลเมืองร้อยเอ็ด - การสร้างจิตสานึกให้คนในชุมชน . ให้ภาคเอกชนและประชาชนในพื้นที่มีส่วนร่ วมของการพัฒนา

ภาพ 9-29 แสดงภาพมาตรการส่งเสริ มของการพัฒนาโครงการต่างๆ

ภาพ 9-30 แสดงภาพมาตรการส่งเสริมของการพัฒนาโครงการต่างๆ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-15

ภาพ 9-31 แสดงภาพแผนการคมนาคมของเทศบาลร้อยเอ็ด

ภาพ 9-32 แสดงภาพรวมของการพัฒนาโครงการต่างๆ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-16

9.5 การนาแผนและผังไปปฏิ บตั ิ รายละเอียดของโครงการพัฒนา

ภาพ 9-19 แสดงผังบริ เวณของ โครงการที่ 1 : โครงการปรับปรุ งภูมิทศั น์รอบบึงพลาญชัย

โครงการที่ 1 : โครงการปรับปรุ งภูมิทศั น์รอบบึงพลาญชัย ผูร้ ับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด หลักการและเหตุผล : เนื่ องจากสภาพปั จจุบนั ของบึงพลาญชัยมีจานวนของต้นไม้และพื้นที่สีเขียวลด น้อยลง ไม่สอดคล้องกับเมืองที่มีความเจริ ญเติบโต และจานวนประชากรที่เพิ่ม มากขึ้น จึงมีความ จาเป็ นอย่างยิง่ ในการพัฒนา วัตถุประสงค์ : เพื่อรองรับกิจกรรมของประชาชนในการพักผ่อน ออกกาลังกาย และเป็ นพื้นที่สีเขียว .หลักให้กบั เมือง ระยะเวลาดาเนินการ : ภายในระยะเวลา 5 ปี ผูร้ ่ วมดาเนินการ : บริ ษทั เอกชน ผลที่คาดว่าจะได้รับ : จะทาให้พ้นื ที่โดยรอบของบึงพลาญชัยมีการใช้ประโยชน์ของพื้นที่ได้อย่างตรง ตามความต้องการของชุมชน ในเรื่ องของการใช้พ้นื ที่สีเขียว

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-17

ภาพ 9-20 แสดงผังบริ เวณของ โครงการที่ 2 : โครงการก่อสร้างอาคาร โรงแรม สาหรับจัดสัมมนา ประชุมและ รองรับการ ท่องเที่ยวต่างๆ

โครงการที่ 2 : โครงการก่อสร้างอาคาร โรงแรม สาหรับจัดสัมมนา ประชุมและรองรับการ ท่องเที่ยวต่างๆ

.

ผูร้ ับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด และ บริ ษทั เอกชน หลักการและเหตุผล : เนื่ องจากพื้นที่ดงั กล่าวไม่มีอาคาร ประเภท โรงแรม ในการจัดสัมมนา ประชุม หรื อพักผ่อนที่ได้มาตรฐาน ซึ่ งเป็ นการส่ งเสริ มเศรษฐกิจของพื้นที่ วัตถุประสงค์ : เพื่อใช้เป็ นที่จดั อบรมสัมมนา ของพื้นที่ ในเมือง ระยะเวลาดาเนินการ : ภายในระยะเวลา 5 ปี ผูร้ ่ วมดาเนินการ : บริ ษทั เอกชน ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เป็ นการส่ งเสริ มเศรษฐกิจของพื้นที่ เพื่อใช้เป็ นที่จดั อบรมสัมมนา ของพื้นที่

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-18

ภาพ 9-21 แสดงผังบริเวณของ โครงการที่ 3 : โครงการปรับปรุงทีจ่ อดรถร่วมของส่วนสาธารณะ

โครงการที่ 3 : โครงการปรับปรุ งที่จอดรถร่ วมของส่ วนสาธารณะ ผูร้ ับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด หลักการและเหตุผล : เนื่องจากการใช้รถยนต์เป็ นปัจจัยหลักของการทาให้เกิด ก๊าซคาร์บอน ไดออกไซด์ จึงมีแนวคิดที่จะลดปริ มาณการเกิดก๊าซดังกล่าว จึงกาหนดให้มีที่จอดรถร่ วมของ พื้นที่และใช้รถระบบพลังงานไฟฟ้ าในชุมชน วัตถุประสงค์ : เพื่อลดปริ มาณก๊าซคาร์ บอนไดออกไซด์ ระยะเวลาดาเนินการ : ภายในระยะเวลา 5 ปี ผูร้ ่ วมดาเนินการ : บริ ษทั เอกชน ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เป็ นการสร้างจิตสานึกของการใช้ระบบขนส่ งร่ วมกันที่ไม่ก่อเกิดมลพิษทาง อากาศ เป็ นแนวคิด Low Car Bon ในการพัฒนาเมือง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-19

ภาพ 9-22 แสดงผังบริเวณของ โครงการที่ 4 : โครงการยกเลิกรัว้ ล้อมรอบส่วนราชการเพื่อเชือ่ มโยงพืน้ ทีส่ ี เขียว

โครงการที่ 4 : โครงการยกเลิกรั้วล้อมรอบส่ วนราชการเพื่อเชื่อมโยงพื้นที่สีเขียว ผูร้ ับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด หลักการและเหตุผล : เนื่ องจากพื้นที่บริ เวณรอบสถานที่ราชการมีแนวรั้วกัน จึงทาให้พ้นื ที่สีเขียวและ การเปิ ดพื้นที่โล่งไม่มีความต่อเนื่ อง วัตถุประสงค์ : เพื่อเป็ นความเชื่อมโยงพื้นที่สีเขียวของส่ วนต่างๆของพื้นในส่ วนของราชการ ระยะเวลาดาเนินการ : ภายในระยะเวลา 5 ปี ผูร้ ่ วมดาเนินการ : บริ ษทั เอกชน ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เป็ นการเชื่ อมโยงของพื้นที่สีเขียวของส่ วนราชการให้มีมากขึ้นและเป็ นการลด พื้นที่ส่วนดาดแข็งของรั้ว

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-20

ภาพ 9-23 แสดงผังบริ เวณของ โครงการที่ 5 : โครงการตัดถนนและทางทางจักรยานเพิ่มเติม การสัญจรของพื้นที่

โครงการที่ 5 : โครงการตัดถนนและทางทางจักรยานเพิ่มเติม การสัญจรของพื้นที่ ผูร้ ับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด หลักการและเหตุผล : พื้นที่ดงั กล่าวยังขาดการเชื่อมโยงของถนนและทางปั่ นจักรยานทาให้การ เดินทางจากพื้นที่ดงั กล่าวขาดความต่อเนื่ องและยังเป็ นการสร้างมลพิษทางอากาศด้วย วัตถุประสงค์ : เพื่อสร้างความต่อเนื่องของพื้นที่ให้มีความเชื่อมโยงของการคมนาคม ระยะเวลาดาเนินการ : ภายในระยะเวลา 5 ปี ผูร้ ่ วมดาเนินการ : บริ ษทั เอกชน ผลที่คาดว่าจะได้รับ : เป็ นการเชื่ อมโยงของถนนและทางปั่ นจักรยานทาให้การเดินทางจากพื้นที่ ดังกล่าว ขาดความต่อเนื่ องและยังเป็ นการสร้างมลพิษทางอากาศด้วย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-21

ภาพ 9-24 แสดงผังบริ เวณของ โครงการที่ 6 : โครงการปรับปรุ งพื้นที่บา้ นพักอาศัยของข้าราชการเพื่อการเปิ ดพื้นที่ โล่ง และเป็ นการเชื่อมโยงพื้นที่สีเขียว

โครงการที่ 6 : โครงการปรับปรุ งพื้นที่บา้ นพักอาศัยของข้าราชการเพื่อการเปิ ดพื้นที่โล่ง และเป็ นการเชื่อมโยงพื้นที่สีเขียว ผูร้ ับผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด หลักการและเหตุผล : สภาพของพื้นที่ต้ งั ของบ้านพักข้าราชการตั้งในตาแหน่งที่ไม่เอื้ออานวยต่อการ เปิ ดพื้นที่ในการพัฒนาให้เป็ นพื้นที่สีเขียวที่มีลกั ษณะเป็ นพื้นที่เปิ ดโล่งได้ วัตถุประสงค์ : เพื่อเป็ นการเชื่อมโยงของพื้นที่สีเขียวของหน่วยงานราชการ ในการสร้างพื้นที่เปิ ด โล่งที่มีความเชื่อมโยงด้วยกัน ระยะเวลาดาเนินการ : ภายในระยะเวลา 5 ปี ผูร้ ่ วมดาเนินการ : บริ ษทั เอกชน ผลที่คาดว่าจะได้รับ : บ้านพักของพื้นที่สีเขียวรอบอาคารบ้านพักราชการได้รับการ เชื่ อมโยงเข้า ด้วยกัน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-22

ภาพ 9-25 แสดงผังบริเวณของ โครงการที่ 7 : โครงการปรับปรุงภูมทิ ศั น์รอบคูเมือง

โครงการที่ 7 : โครงการปรับปรุงภูมทิ ศั น์รอบคูเมือง ผูร้ บั ผิดชอบ : เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด หลักการและเหตุผล : เนื่องจากสภาพปจั จุบนั ของคูเมืองมีจานวนของต้นไม้และพืน้ ทีส่ เี ขียวลด . น้อยลง ไม่สอดคล้องกับเมืองทีม่ คี วามเจริญเติบโต และจานวนประชากรทีเ่ พิม่ มากขึน้ จึงมีความ จาเป็ นอย่างยิง่ ในการพัฒนา วัตถุประสงค์ : เพื่อรองรับกิจกรรมของประชาชนในการพักผ่อน ออกกาลังกาย และเป็นพืน้ ทีส่ ี เขียวหลักให้กบั เมือง ระยะเวลาดาเนินการ : ภายในระยะเวลา 5 ปี ผูร้ ว่ มดาเนินการ : บริษทั เอกชน ผลทีค่ าดว่าจะได้รบั : จะทาให้พน้ื ทีโ่ ดยรอบของคูเมืองมีการใช้ประโยชน์ของพืน้ ทีไ่ ด้อย่างตรง ตามความต้องการของชุมชน ในเรือ่ งของการใช้พน้ื ทีส่ เี ขียว

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

9-23

ภาพ 9-26 แสดงระยะเวลาการพัฒนาโครงการต่างๆ

ภาพ 9-27 แสดงภาพรวมของการพัฒนาโครงการต่างๆ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-1

บทที่ 10 การวางผังออกแบบพัฒนาพื้นที่ย่านขนส่งมวลชน 10.1 การวิเคราะห์สภาพปัจจุบันของพื้นที่ 10.1.1 ตำแหน่งที่ตั้ง พื้นที่การออกแบบคือ ย่านขนส่งมวลชน ตั้งอยู่บริเวณด้านทิศตะวันตกของพื้นที่เทศบาล ประกอบด้วยชุมชน 1 ชุมชนคือ ชุมชน บขส.

รูปที่ 10.1 แสดงเขตย่านพื้นที่การออกแบบ โดยสีเหลืองคือพื้นที่ย่านขนส่งมวลชน 10.1.2 การคมนาคมขนส่งและการเข้าถึง

รูปที่ 10.2 แสดงสภาพและเส้นทางการเข้าถึงพื้นที่ย่านขนส่งมวลชน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-2

มีเส้นถนนหลักของเมืองอยู่ตรง บขส. ทำให้มีการเข้าถึงจากเมืองหลักได้ไม่ยาก ดูได้จากภาพที่ แสดงเส้นสีแดงคือถนนสายหลักของเมือง แต่ด้านของการแสดงเส้นถนนอื่น ๆ ที่เป็นสายย่อยของพื้นที่ หรือสีเหลืองในภาพนั้นมีโครงข่ายถนนรองรับได้ยังไม่ดี ระบบ Grid ไม่เอื้อให้คนเดิน อีกทั้งถนนขนาด เล็กภายในย่านไม่มีการเชื่อมต่อกัน 10.1.3 สภาพสังคมและเศรษฐกิจ สภาพเศรษฐกิจในพื้นที่ยังไม่คึกคักมากนัก ถึงแม้ว่าจะมีพื้นที่ของขนส่งอยู่ในย่าน แต่ระบบของ เส้นถนนนั้นส่งผลต่อสภาพเศรษฐกิจในพื้นที่ กล่าวคือการเข้าถึงที่ลำบาก ไม่มีจุดเด่นทำให้คนต่างพื้นที่ หรือต่างเมืองไม่รู้จักย่านและพื้นที่นั้น ทำให้ไม่เกิดการซื้อขายแลกเปลี่ยนสินค้า ทั้ง ๆ ที่เป็นบริเวณย่าน พาณิชยกรรม 10.1.4 การใช้ประโยชน์ที่ดิน

รูปที่ 10.3 แสดงสภาพสภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินในปัจจุบันของย่านขนส่งมวลชน จากรูปสีแดงเลข 1 และ 2 เป็นย่านพักอาศัยใหม่สามารถรอรับการพัฒนาย้ายถิ่นมาในอนาคต โดยพื้นที่สีเหลืองเป็นย่านพักอาศัยอยู่ใกล้เมืองราคาปานกลาง แต่ควรมีแผนการควบคุมการออกแบบ และจัดกลุ่มอาคารให้ชัดเจน หากไม่มีแผนพัฒนาในโครงการให้เป็นที่อยู่อาศัยที่กระชับ จะทำให้เกิด เมืองกระจายง่าย 10.1.5 กลุ่มกิจกรรม กลุ่มกิจกรรมในพื้นที่ส่วนใหญ่สามารถแบ่งได้เป็น 3 ประเภท คือ กิจกรรมพักอาศัยด้านทิศ ตะวันตกของย่าน กิจกรรมด้านการขนส่งภายใน และระหว่างเมืองของบริเวณขนส่งมวลชน และ กิจกรรมพักอาศัยกึ่งพาณิชยกรรมด้านทิศตะวันออกของย่าน 10.1.6 อาคารและพื้นที่ว่าง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-3

รูปที่ 10.4 แสดงสภาพอาคารและการใช้ประโยชน์ที่ดินในปัจจุบันของพื้นที่ที่สำคัญ มีสถานีขนส่งระหว่างเมืองภายในพื้นที่ย่าน และกลุ่มของพาณิชยกรรมใหม่เกาะติดถนนดี แต่ เส้นทางการเข้าถึงสถานนียังเข้าถึงได้ยากจากถนนหลัก 10.1.7 พื้นที่สีเขียว

รูปที่ 10.5 แสดงสภาพพื้นที่สีเขียวของพื้นที่ที่สำคัญ เป็นพื้นที่ทรัพยากรสีเขียวหลักที่สำคัญของเมืองอีกแห่ง เป็นพื้นที่สีเขียวไม่รกร้าง พร้อมพัฒนา เพราะส่วนมากเป็นไม้ยืนต้นสภาพดี แต่อาจจะต้องทำความร่วมมือจากภาคเอกชนเพราะ พื้นที่สีเขียว เป็นพื้นที่ของเอกชน 10.2 ปัญหาและโอกาสในการพัฒนาพื้นที่ 10.2.1 ลักษณะทางกายภาพ - ปัญหาของพื้นที่ : ส่วนมากจะเป็นในเรื่องของกลุ่มก้อนอาคาร มีความกระจัดกระจาย และรูป แบบของอาคารเป็นแหล่งพักอาศัยแบบหมู่บ้าน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-4

- โอกาสในการพัฒนา : สามารถเพิ่มพื้นที่สีเขียว และเป็นพื้นที่สีเขียวสำคัญของย่านได้

รูปที่ 10.6 แสดงโอกาสในการพัฒนาด้านลักษณะกายภาพของย่านขนส่งมวลชน 10.2.2 การใช้ประโยชน์ที่ดิน - ปัญหาของพื้นที่ : หากพื้นที่ขนส่งพัฒนาให้เป็น ย่านพาณิชยกรรมผสม จะทำให้มีคนเข้ามา อาศัยในพื้นที่มาขึ้น การควบคุมพื้นที่ อาจเปลี่ยนจากเหลืองเป็นแดง เพราะสามารถพัฒนาเป็นแหล่ง พาณิชยกรรมใหม่ ต้องรักษาความกระชับของให้คงอยู่ไว้ - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาเป็นที่พักอาศัยหลากหลายรูปแบบ และราคา ที่สามารถ อยู่ได้หลายระดับ และใช้พลังงานแสงอาทิตย์

รูปที่ 10.7 แสดงโอกาสในการพัฒนาด้านการใช้ประโยชน์ที่ดินของย่านขนส่งมวลชน 10.2.3 การคมมนาคม ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-5

- ปัญหาของพื้นที่ : ปัญหาจากจราจรจะเพิ่มมากขึ้น รถติดมากขึ้น เนื่องจากจะเป็นชุมชนที่มี พาณิชยกรรมใหม่เกิดขึ้น จะมีความแออัดการสัญจรของคนด้วย เพราะเป็นย่านของขนส่ง - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาถนนหลักให้เอื้อกับแหล่งย่านพาณิชยกรรมและด้านทิศ ตะวันตกของพื้นที่ยังสามารถพัฒนาถนนขนาดเล็กให้มีความกระชับน่าเดินมากขึ้น โดยทำเป็น Grid และเปิด Open Space ให้มีพื้นที่สีเขียวด้วย

รูปที่ 10.8 แสดงโอกาสในการพัฒนาด้านการคมมนาคมของย่านขนส่งมวลชน 10.2.4 สาธารณูปโภค และสาธารณูปการ - ปัญหาของพื้นที่ : และพื้นที่สำคัญคือสถานีขนส่งเส้นทางการเข้าถึงสถานนียังเข้าถึงได้ยาก จากถนนหลัก และอนาคตปริมาณรถยนต์เข้าสู่พื้นที่ จะต้องจำกัดขอบเขตรถยนต์ให้แน่นอน - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาด้านหน้าให้เป็น Node พาณิชยกรรมเข้าถึงได้ง่ายขึ้น

รูปที่ 10.9 แสดงโอกาสในการพัฒนาด้านสาธารณูปโภคและสาธารณูปการของย่านขนส่งมวลชน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-6

10.2.5 พื้นที่สีเขียว - ปัญหาของพื้นที่ : การบำรุงรักษาพื้นที่สีเขียว ถ้าไม่ได้สามารถตกลงกันได้ อาจทำให้ไม่ได้รับ ความร่วมมือจากเจ้าของพื้นที่ - โอกาสในการพัฒนา : สามารถพัฒนาพื้นที่สีเขียวให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ ป่าใน เมือง ศูนย์ศึกษาธรรมชาติ โดยมีการเก็บเงินค่าเข้าชมบ้าง

รูปที่ 10.10 แสดงโอกาสในการพัฒนาด้านพื้นที่สีเขียวของย่านขนส่งมวลชน 10.3 ผังการออกแบบและพัฒนาพื้นที่ 10.3.1 วิสัยทัศน์ในการพัฒนา สร้างความกระชับให้แก่เมืองชั้นในคูเมือง และสร้างการขนส่งที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมให้เป็น รูปธรรมแก่พื้นที่ 10.3.2 เป้าประสงค์ในการพัฒนา เพื่อพัฒนาย่านขนส่งส่งมวลชนให้มีศักยภาพรองรับการขนส่งที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และ สามารถเป็นพื้นที่รองรับการพักอาศัยเพื่อสร้างความกระชับให้แก่เมืองชั้นในคลองคูเมือง 10.3.3 แนวความคิดหลัก ต้องการพัฒนาเส้นทางการเข้าถึงสถานีขนส่ง ให้สามารถมีการรองรับการขนส่งแบบรถเมล์ หรือรถบัสภายในพื้นที่เมือง นอกเหนือจากระหว่างเมือง และพัฒนาออกแบบความเชื่อมต่อของเส้นทาง กิจกรรมสีเขียว และกิจกรรมพาณิชยกรรมเพื่อช่วยให้สถานีขนส่งมีความโดดเด่นและเชื่อมต่อมากขึ้น โดยมีหลักการออกแบบคาร์บอนต่ำทั้งหมด 9 ข้อดังภาพ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-7

รูปที่ 10.11 แสดงแนวความคิดหลักของย่านขนส่งมวลชน 10.3.4 โปรแกรมการวางผังและออกแบบ

รูปที่ 10.12 แสดงโปรแกรมการวางผังและออกแบบ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-8

10.3.5 ผังการออกแบบพื้นที่ - แนวคิดการออกแบบเส้นทางคมนาคมในย่านขนส่งมวลชน แบ่งเป็นเส้นถนนสายหลัก อยู่ทางด้านทิศเหนือติดกับย่านพาณิชยกรรมหลักของพื้นที่ โดยมี ถนนสายรองในพื้นที่ย่าน 5 สาย ได้แก่ ด้านทิศตะวันออกของพื้นที่ที่วิ่งเข้าสู่บึงพลาญชัย เส้นตัดผ่าน ใจกลางย่านด้านทิศตะวันตก และเส้นรอบ ๆ คูเมืองอีก 3 สาย ในพื้นที่ย่านเป็นใจกลางของจุดเริ่มต้น ของสายรถเมล์ขนาดเล็ก และมีเส้นของรถประจำทางรอบคูเมืองตัดผ่านภายในพื้นที่ย่านนี้เป็นหลัก การ จัดตั้งจุดรอรถประจำทางใช้หลักการรัศมีไม่เกิน 250 เมตร ทำให้ภายในพื้นที่ย่านมีป้ายรถประจำทาง 2 ตำแหน่งดังภาพ 10.12

รูปที่ 10.12 แสดงแนวความคิดการออกแบบเส้นคมมนาคมของย่านขนส่งมวลชน การพัฒนาเส้นถนนคนเดิน และทางปั่นจักรยานในพื้นที่ย่าน ได้ปรับปรุงเส้นถนนสายย่อย ภายในย่านให้เป็นระบบเส้นตารางทำให้มีการเข้าถึงได้ง่ายจากการเดิน ทางจักรยาน และทำให้การขับ รถยนต์ไปยังจุดหมายต่าง ๆ สั้นลงไปด้วย โดยกำหนดให้เส้น Green Corridor อยู่ใจกลางพื้นที่ตามเส้น ถนนสายรองและสายหลักของพื้นที่ทำให้กล้กับจุดของพื้นที่สีเขียวคูเมืองและพื้นที่สีเขียวของเอกชนทาง ด้านทิศตะตกของย่านตามภาพที่ 10.13 รูปแบบของการออกแบบเส้นถนนคมนาคมมี 3 รูปแบบคือ มีความกว้างถนน 30 เมตร 20 เมตร และ 12 เมตรตามภาพที่ 10.14 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-9

รูปที่ 10.13 แสดงแนวความคิดการออกแบบโครงการทางเดินเท้าทางจักรยานของย่านขนส่งมวลชน

รูปที่ 10.14 แสดงแผนที่แสดงโครงการคมนาคมของย่านขนส่งมวลชน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-10

- แนวคิดการออกแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินตามแนวคิด Low Carbon 12 หลักการ พื้นที่สีส้มด้านทิศตะวันออกเป็นการออกแบบโดยใช้กระบวนการการเติบโตอย่างชาญฉลาด โดยเพิ่มความสูงอาคาร และเพิ่มความหนาแน่นของกลุ่มที่พักอาศัยให้เป็นลักษณะของที่พักอาศัยกึ่ง พาณิชยกรรม พื้นที่เหลืองด้านทิศใต้ และทิศตะวันออกเป็นการสนับสนุนการใช้ชีวิตคาร์บอนต่ำ การ เพิ่มพื้นที่สีเขียวในกลุ่มของพื้นที่พักอาศัย และสนับสนุนให้เป็นอาคารใหม่เป็นอาคารเขียวประหยัด พลังงาน ส่วนพื้นที่สีเขียวของเอกชนเป็นการรักษาพื้นที่สีเขียวเดิมเพิ่มพื้นที่สีเขียวใหม่ และพื้นที่สีเขียว คูเมืองเป็นการเพิ่มพื้นที่สีเขียว การจัดการน้ำในเมือง และการจัดการพื้นที่เสี่ยงภัยพิบัติ ดังภาพที่ 10.15

รูปที่ 10.15 แสดงแผนที่แนวคิดการออกแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินของย่านขนส่งมวลชน - แนวคิดการออกแบบกลุ่มอาคาร การกำหนดประเภท และความสูงอาคาร พื้นที่ย่านพักอาศัยมีความสูงไม่เกิน 1-3 ชั้น (ไม่เกิน 9 เมตร) เป็นลักษณะของการจัดกลุ่มแบบ Cluster มีข้อดีคือมีพื้นที่ส่วนกลางที่ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ง่าย เป็นพื้นที่กิจกรรมต่าง ๆ และยังช่วย ป้องกันการเกิดอาชญกรรม เพราะคนในพื้นที่ช่วยกันสอดส่องดูแล พื้นที่สีเขียวแบ่งเป็น 2 ลักษณะ แบบ A ควรเป็นรั้วโปร่ง ดูเป็นมิตร และสูงไม่มาก อาจจะเปิด ให้บคนทั่วไปสามารถเข้าใช้พื้นที่ได้ตามเวลาแล้วแต่การตกลงของเอกชน แบบ B อยู่ใกล้กับอาคาร พาณิชยกรรม มีความสูง 6-8 ชั้น (ไม่เกิน 24 เมตร) เป็นพื้รที่ที่ไม่มีรั้วกั้น สามารถเข้าถึงได้ทั้งพื้นที่สี เขียวและพื้นที่น้ำ ควรปลูกไม้ยืนต้นให้ร่มเงา สามารถทำกิจกรรมและพักผ่อนกลางแจ้งได้ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-11

พื้นที่สีแดงพาณิชยกรรมหลัก และสถานีขนส่ง ควรมีการออกแบบรูปแบบอาคารให้มีการเชื่อม ต่อกันจากแหล่งพาณิชยกรรมและสถานีขนส่ง เว้นพื้นที่จอดรถตรงกลางของพื้นที่ให้ทุกคนสามารถมอง เห็นได้ชัดเจนและสามารถเข้าถึงได้ง่าย มีเส้นทางการเข้าออกที่สะดวกและไม่สับสนไปรบกสนพื้นที่ย่าน พักอาศัยดังรูปที่ 10.17 พื้นที่ย่านพักอาศัยกึ่งพาณิชยกรรมสีส้ม เป็นลักษณะอาคารอพาร์ทเมนต์ หรือโรงแรม มีความ สูง 4-6 ชั้น (ไม่เกิน 18 เมตร) พื้นที่ส่วนด้านหน้าอาคารสามารถเปิดเป็นร้านขายของมีหลังคาคุม เพิ่ม ความสบายน่าเดิน ส่วนพื้นที่ด้านหลังอาคารต้องเป็นพื้นที่สาธารณะ ลานกิจกรรม หรือสวน

รูปที่ 10.16 แสดงแผนที่แนวคิดการออกแบบกลุ่มอาคาร การกำหนดประเภท และความสูงอาคารของ ย่านขนส่งมวลชน

รูปที่ 10.16 แสดงรูปแบบเส้นทางการสัญจรการเข้าถึงสถานีขนส่งมวลชน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-12

- แสดงทัศนียภาพรวมของย่านขนส่งมวลชน

รูปที่ 10.17 แสดงตำแหน่งของรูปทัศนียภาพของโครงการภายในย่านขนส่งมวลชน

รูปที่ 10.18 แสดงทัศนียภาพบริเวณสถานีขนส่ง

รูปที่ 10.19 แสดงทัศนียภาพบริเวณถนนกว้าง 30 เมตร (เส้นย่านพาณิชยกรรมหลัก) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-13

รูปที่ 10.20 แสดงทัศนียภาพบริเวณถนนกว้าง 20 เมตร (บริเวณริมคลองคูเมืองด้านทิศเหนือ)

รูปที่ 10.21 แสดงทัศนียภาพพื้นที่สีเขียวบริเวณคูเมือง

รูปที่ 10.22 แสดงทัศนียภาพพื้นที่สีเขียวบริเวณย่านพักอาศัย ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-14

7.3 ข้อเสนอแนะมาตรการควบคุมและส่งเสริมสำหรับพื้นที่วางผังออกแบบ

ภาพที่ 10.23 แสดงกรอบแนวคิดการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ ปีงบประมาณ 2559 (ที่มา:LC Strategy and Implementation, 2558) มีหลักการออกแบบคาร์บอนต่ำทั้งหมด 9 ข้อ ได้แก่ ข้อที่ 1 การเติบโตอย่างชาญฉลาด ข้อที่ 2 การเดินทางที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ข้อที่ 3 การเดินเท้าและการใช้จักรยาน ข้อที่ 4 วิถีชีวิตคาร์บอนต่ำ ข้อที่ 6 การรักษาและฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพ ข้อที่ 7 การเพิ่มพื้นที่เขียวเพื่อดูดซับคาร์บอน ข้อที่ 8 อาคารสีเขียวประหยัดพลังงาน ข้อที่ 11 การจัดการน้ำใช้ และข้อที่ 12 การจัดการความเสี่ยงต่อ อุทกภัย 10.4 การนำแผนและผังไปปฏิบัติ 10.4.1 แผนและผังหลักสำหรับนำไปปฏิบัติ ในขั้นตอนของการนำแผนไปปฏิบัติเป็นขั้นตอนต่อเนื่องมาจากขั้นตอนการออกแบบวางผัง ซึ่งเป็นขั้นตอนของการนำแผนผังที่ออกแบบมากำหนดเป็นแผนงานและโครงการ กำหนดระยะเวลาการ ดำเนินงาน การวิเคราะห์ความเป็นไปได้ของโครงการ รูปแบบองค์กรที่บริหาร หน่วยงานที่รับผิดชอบ รวมถึงมาตรการต่าง ๆ ในการปฏิบัติเพื่อให้สัมฤทธิ์ผลตามแผนที่ได้วางไว้ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-15

ภาพที่ 10.24 แสดงผังแม่บทโครงการต่าง ๆ ในพื้นที่ย่านขนส่งมวลชน โครงการออกแบบและพัฒนาพื้นท่ีย่านขนส่งมวลชน เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด จังหวัด ร้อยเอ็ด จะเน้นการ พัฒนาเพื่อเพิ่มศักยภาพให้สามารถเป็นย่านที่รองรับการขยายตัวเพื่อเพิ่มความหนา แน่นของย่านพักอาศัยบริเวณรอบคูเมือง อีกทั้งยังแก้ปัญหาการจราจรโดยคำนึงถึงการออกแบบเพื่อเพิ่ม ประสิทธิภาพของบริเวณสถานีขนส่งมวลชนให้สามสารถส่งเสริมการคมนาคมสาธารณะให้เกิดเป็นรูป ธรรม และพัฒนาพื้นที่สีเขียวรอบคูเมืองให้น่าใช้งานมากขึ้นเป็นแหล่งพักผ่อนและเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้แก่ เมืองมากขึ้นด้วย ซึ่งโครงการออกแบบและพัฒนาพื้นที่ย่านขนส่งมวลชน จะประกอบด้วยแผนงานที่มี รายระเอียดดังต่อไปนี้ 1) แผนงานด้านการคมนาคม การสัญจร และสาธารณูปการที่สำคัญของย่าน 2) แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่แหล่งพักอาศัยและพาณชิยกรรมของชุมชน 3) แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่แหล่งพักอาศัยใหม่ และการอนุรักษ์พื้นที่สีเขียว การนำแผนไปปฏิบัติประกอบด้วย 3 แผนงานหลัก และแบ่งเป็น 13 โครงการย่อย โดยจะ แสดงรายละเอียดในแผนงานต่างๆ ดังน้ี แผนงานท่ี 1 (แผนงานด้านการคมนาคม การสัญจร และสาธารณูปการที่สำคัญของย่าน) ประกอบด้วย 6 โครงการ - โครงการที่ 1.1 โครงการก่อสร้างปรับปรุงสถานีขนส่ง - โครงการท่ี 1.2 โครงการปรับปรุงคูเมืองส่วนบนของย่าน - โครงการท่ี 1.3 โครงการปรับปรุงคูเมืองส่วนล่างของย่าน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-16

- โครงการที่ 1.4 โครงการก่อสร้างพื้นที่รองรับน้ำ - โครงการที่ 1.5 โครงการปรับปรุงถนนสายหลัก - โครงการที่ 1.6 โครงการพัฒนาแหล่งพาณิชยกรรม แผนงานที่ 2 (แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่แหล่งพักอาศัยและพาณชิยกรรมของชุมชน) ประกอบด้วย 2 โครงการ - โครงการที่ 2.1 โครงการปรับปรุง จัดกลุ่มอาคาร และพัฒนาพื้นที่ว่างใหม่ในย่านพัก อาศัยและพาณิชกรรมของชุมชน (ส่วนบน) - โครงการที่ 2.2 โครงการปรับปรุง จัดกลุ่มอาคาร และพัฒนาพื้นที่ว่างใหม่ในย่านพัก อาศัยและพาณิชกรรมของชุมชน (ส่วนล่าง) แผนงานที่ 3 (แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่แหล่งพักอาศัยใหม่ และการอนุรักษ์พื้นที่สีเขียว) ประกอบ ด้วย 5 โครงการ - โครงการที่ 3.1 โครงการจัดกลุ่มอาคารพักอาศัย และพัฒนาพื้นที่ว่างส่วนที่ 1 - โครงการที่ 3.2 โครงการจัดกลุ่มอาคารพักอาศัย และพัฒนาพื้นที่ว่างส่วนที่ 2 - โครงการที่ 3.3 โครงการจัดกลุ่มอาคารพักอาศัย และพัฒนาพื้นที่ว่างส่วนที่ 3 - โครงการที่ 3.4 โครงการอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่สีเขียว 1 - โครงการที่ 3.5 โครงการอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่สีเขียว 2 10.4.2 การจัดช่วงระยะเวลาในการพัฒนา แผนงานและโครงการท้ังหมดที่ได้จัดทำขึ้นได้กำหนดช่วงระยะเวลาในการดำเนินโครงการ และงบประมาณของโครงการตามความเหมาะสม โดยคำนึงถึงการขยายตัวของประชากร การขยายตัว ทางเศรษฐกิจ ความต้องการในอนาคต และการลงทุน เพื่อเป็นแนวทางให้องค์กรการปกครองส่วนท้อง ถิ่น และภาคเอกชนสามารถนำไปปฏิบัติใน ช่วงเวลาที่เหมาะสม โดยแผนงานและโครงการการพัฒนามี รายละเอียดดังการจัดช่วงระยะเวลาในการพัฒนาต่อไปนี้ 1. กำหนดช่วงระยะเวลาการพัฒนาพื้นที่เป็น 2 ระยะคือ ระยะแรก (0-2 ปี) ระยะกลาง (3-5 ปี) 1) ระยะที่ 1 (0-2 ปี) 2559 - 2560 การพัฒนาโครงการในระยะแรกพิจารณาปัจจัย ได้แก่ - พัฒนาโครงการที่จำเป็นเร่งด่วน ต้องเร่งดำเนินการก่อสร้างเพื่อรองรับการพัฒนา โครงสร้างพื้นฐานระดับเมืองและท้องถิ่น ได้แก่ โครงการพัฒนาเส้นถนน GREEN CORRIDOR โดยปลูก ต้นไม้ริมทาง, เปลี่ยนเสาไฟฟ้าริมทางให้เป็นการใช้ระบบพลังงานแสงอาทิตย์, ปรับปรุงผิวถนนเส้น GREEN CORRIDOR - พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่สนับสนุนการพัฒนาที่จำเป็นในระยะแรก ได้แก่ โครงการจุด จอดรถรวมในย่าน, พัฒนาคุณภาพน้ำในคูเมือง, ปลูกต้นไม้เพิ่มในส่วนของพื้นที่สีเขียวคูเมือง ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-17

- พัฒนาโครงการที่มีความสำคัญต่อเมือง ได้แก่บริเวณสถานีขนส่งมวลชน และพาณิชยกร รมหลักเพื่อรองรับการเป็นจุดศูนย์รวมทางกิจกรรมหลักของย่านที่สำคัญ 2) ระยะที่ 2 (3-5 ปี) 2561 – 2563 การพัฒนาโครงการในระยะกลางพิจารณาปัจจัย ได้แก่ - พัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานต่อเนื่องจากโครงการในระยะแรก เพื่อให้เกิดความเชื่อม ต่ออย่างไร้รอยต่อ รวมถึงดำเนินการพัฒนาแหล่งที่พักอาศัยกึ่งพาณิชกรรมด้านทิศตะวันออกของย่าน เพื่อให้เกิดกิจกรรมทางเศรษฐกิจในรูปแบบของ SME และพัฒนาจัดกลุ่มย่านพักอาศัยด้านทิศตะวันตก ให้มีความพร้อมรองรับการพักอาศัยที่ไม่เกิดการกระจายตัวไปทำลายระบบนิเวศและพื้นที่สีเขียว - อนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่สีเขียวของเอกชน ให้สามารถอยู่ร่วมกับคนที่อาศัยในเมือง และ เกิดประโยชน์ในด้านของการเป็นพื้นที่สีเขียวของเมือง มีภูมิทัศน์ของพื้นที่ที่สมบูรณ์ยิ่งข้ึน 10.4.3 รายละเอียดของแผนงาน 1. แผนงานด้านการคมนาคม การสัญจร และสาธารณูปการที่สำคัญของย่าน ประกอบด้วยโครงการท้ังหมด 6 โครงการ โครงการก่อสร้างปรับปรุงสถานีขนส่ง โครงการ ปรับปรุงคูเมืองส่วนบนของย่าน โครงการปรับปรุงคูเมืองส่วนล่างของย่าน โครงการก่อสร้างพื้นที่รองรับ น้ำ โครงการปรับปรุงถนนสายหลัก โครงการพัฒนาแหล่งพาณิชยกรรม โดยเเต่ละโครงการมีราย ละเอียดและวัตถุประสงค์ดังนี้ วัตถุประสงค์ - เพื่อรองรับการขนส่งในรูปแบบของรถสาธารณะ และพัฒนาให้เป็นสถานีเชื่อมต่อ ระหว่างเมือง และจังหวัดที่มีประสิทธิภาพสมบรูณ์มากขึ้น โดยสร้างความเชื่อมต่อระหว่างพื้นที่พาณิช ยกรรม และพื้นที่ย่านพักอาศัย - เพื่อพัฒนาแหล่งพื้นที่สีเขียวสำคัญของย่านเมือง ได้แก่คูเมือง โดยแบ่งเป็น 2 ส่วนเพื่อ ง่ายต่อการจัดการ อีกทั้งพัฒนาพื้นที่รองรับน้ำของเมืองควบคู่ด้วย - เพื่อพัฒนาปรับปรุงทางเดินเท้าใหม่ ทางเดินเท้าริมถนนและถนนสายหลักของชุมชน ให้ สามารถรองรับการเดินทาง โดยทางเท้าและทางรถยนต์ และมีความเป็นย่านมากขึ้น - เพื่อพัฒนาปรับปรุงและก่อสร้างพื้นที่ลาดจอดรถยนต์ใหม่ โดยก่อสร้างพ้ืนท่ีจอดให้อยู่ ติดถนนสายหลัก และพื้นที่ย่านกลุ่มพักอาศัย ระยะเวลาดาเนินการ - พ.ศ. 2559 - 2560 ผู้ดำเนินการ - เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด และภาคเอกชน การพัฒนาประกอบด้วย - พัฒนาพื้นที่ของสถานีขนส่งร่วมกับย่านพาณิชกรรมในลักษณะของ COMMUNITY TRASPORTATION HUB โดยปรับปรุงอาคารพักคอย, ปรับปรุงพื้นที่จุดจอดรถเมล์บริการ และจุด ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-18

บริการที่จอดรถสาธารณะรวมด้วย - การพัฒนาปรับปรุงทางเดินเท้าใหม่ ทางเดินเท้าริมถนนและถนนสายหลักของชุมชน ควบคู่ไปกับผิวจราจรทาง ร่มเงาต้นไม้ตลอดเส้นทาง พัฒนาปรับปรุงและก่อสร้างพื้นที่ลาดจอดรถยนต์ ใหม่ ผลที่คาดว่าจะได้รับ - แก้ไขปัญหาการสัญจรของรถยนต์ และเส้นทางสัญจรของรถบริการในสถานีขนส่ง มวลชนให้ไม่มีผลกระทบต่อย่านพักอาศัย และสร้างความโดดเด่นให้ย่านด้วยการพัฒนาที่คำนึงถึงย่าน พาณิชยกรรม - ภูมิทัศนียภาพของเมืองมีสภาพที่ดีขึ้นมีความเป็นย่านพักอาศัยที่มีความกระชับมากขึ้น - ลดการใช้รถยนต์ส่วนตัว และจอดรถในพื้นที่จุดจอดรวมมากขึ้น เพื่อกระตุ้นการเดินเท้า และจักรยาน รายละเอียดค่าใช้จ่าย ระยะดำเนินการ โครงการที่ งบประมาณ (ล้านบาท) ระยะที่ 0-2 ปี - โครงการก่อสร้างปรับปรุงสถานีขนส่ง 12.2 - โครงการปรับปรุงคูเมืองส่วนบนของย่าน 6.8 - โครงการปรับปรุงคูเมืองส่วนล่างของย่าน 6.8 - โครงการก่อสร้างพื้นที่รองรับน้ำ 5.2 - โครงการปรับปรุงถนนสายหลัก 10.0 - โครงการพัฒนาแหล่งพาณิชยกรรม 12.2 รวม 53.2 ตาราง 10.1 แสดงรายละเอียดค่าใช้จ่าย แผนงานด้านการคมนาคม การสัญจร และสาธารณูปการที่ สำคัญของย่าน

ภาพที่ 10.25 แสดงรายละเอียดโครงการพัฒนาใน Phase 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-19

2. แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่แหล่งพักอาศัยและพาณชิยกรรมของชุมชน ประกอบด้วยโครงการท้ังหมด 2 โครงการ โครงการปรับปรุง จัดกลุ่มอาคาร และพัฒนา พื้นที่ว่างใหม่ในย่านพักอาศัยและพาณิชกรรมของชุมชน (ส่วนบนและส่วนล่าง) เเต่ละโครงการมีราย ละเอียดและวัตถุประสงค์ดังนี้ วัตถุประสงค์ - เพื่อรองรับการขยายตัวของกลุ่มผู้พักอาศัยในคูเมือง เป็นย่านที่มีความกระชับมากขึ้น - เพื่อจัดกลุ่มอาคาร เพิ่มประสิทธิภาพพื้นที่ว่าง ให้เป็นพื้นที่สีเขียว ของบริเวณพื้นที่รวม ของกิจกรรมสาธารณะในย่าน - เพื่อพัฒนาอาคารที่เป็นกึ่งพาณิชยกรรมให้มีรูปแบบที่โดดเด่น รอบรับกิจกรรมพาณิชย์ ระดับ SME ระยะเวลาดาเนินการ - พ.ศ. 2561 - 2563 ผู้ดำเนินการ - เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด และภาคเอกชน การพัฒนาประกอบด้วย - พัฒนาพื้นที่ย่านพักอาศัยกึ่งพาณิชกรรมทั้งส่วนบนและส่วนล่าง โดยจัดกลุ่มอาคาร สร้างพื้นที่ว่างตามกิจกรรมของกลุ่มอาคารที่เหมาะสม ปรุงทางเดินเท้าใหม่ในย่าน ให้เกิดความน่าเดิน ส่งเสริมกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ผลที่คาดว่าจะได้รับ - เกิดความเป็นย่านพักอาศัยกึ่งพาณิชยกรรมที่มีอัตลักษ์มากขึ้น กิจกรรมเศรษฐกิจโดด เด่น รายละเอียดค่าใช้จ่าย ระยะดำเนินการ โครงการที่ งบประมาณ (ล้านบาท) ระยะที่ 3-5 ปี - โครงการปรับปรุง จัดกลุ่มอาคาร และพัฒนาพื้นที่ว่าง 20.4 ใหม่ในย่านพักอาศัยและพาณิชกรรมของชุมชน (ส่วนบน และส่วนล่าง) รวม 20.4 ตาราง 10.2 แสดงรายละเอียดค่าใช้จ่าย แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่แหล่งพักอาศัยและพาณชิยกรรม ของชุมชน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-20

ภาพที่ 10.26 แสดงรายละเอียดโครงการพัฒนาใน Phase 2 3. แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่แหล่งพักอาศัยใหม่ และการอนุรักษ์พื้นที่สีเขียว ประกอบด้วยโครงการท้ังหมด 5 โครงการ โครงการที่ 3.1 โครงการจัดกลุ่มอาคารพัก อาศัย และพัฒนาพื้นที่ว่างส่วนที่ 1 2 และ 3 โครงการอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่สีเขียว 1 และ 2 โดยเเต่ ละโครงการมีรายละเอียดและวัตถุประสงค์ดังนี้ วัตถุประสงค์ - เพื่อรองรับการขยายตัวของกลุ่มผู้พักอาศัยในคูเมือง เป็นย่านพักอาศัยที่มีความกระชับ มากขึ้น - เพื่อจัดกลุ่มอาคาร เพิ่มประสิทธิภาพพื้นที่ว่าง ให้เป็นพื้นที่สีเขียว ของบริเวณพื้นที่รวม ของกิจกรรมสาธารณะในย่าน - เพื่ออนุรักษ์พื้นที่สีเขียวของเอกชน สามารถส่งเสริมให้เป็นพื้นที่กึ่งสาธารณะสำหรับ บริเวณพื้นที่ย่านพักอาศัย ตลอดจนจัดหาแนวทางการพัฒนาให้กลางเป็นพื้นที่สีเขียวสำคัญของเมืองต่อ ไป ระยะเวลาดาเนินการ - พ.ศ. 2561 - 2563 ผู้ดำเนินการ - เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด และภาคเอกชน การพัฒนาประกอบด้วย - พัฒนาพื้นที่ย่านพักอาศัยโดยจัดกลุ่มอาคาร สร้างพื้นที่ว่างตามกิจกรรมของกลุ่มอาคาร ที่เหมาะสม ปรุงทางเดินเท้าใหม่ในย่าน ให้เกิดความน่าเดิน ส่งเสริมการเดินรูปแบบการขนส่งสาธารณะ และทางจักรยาน ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-21

- สร้างจุดจอดรถรวมภายในย่านพักอาศัย ลดการใช้รถยนต์ส่วนตัว - ออกแบบสร้างพื้นที่ว่าง ให้มีความน่าใช้ และเป็นจุศูนย์รวมของกิจกรรมในย่าน - อนุรักษ์และพัฒนาให้พื้นที่สีเขียวของภาคเอกชนเป็นพื้นที่สีเขียวสำคัญหลักของเมือง โดยสร้างกิจกรรมการเชื่อมโยงระหว่างย่านพักอาศัย และพื้นที่สีเขียว ผลที่คาดว่าจะได้รับ - เกิดความเป็นย่านพักอาศัยที่มีความกระชับ และน่าอยู่มากขึ้น - พื้นที่สีเขียวของภาคเอกชนได้รับการอนุรักษ์และพัฒนาอย่างมีประโยชน์ร่วมกันทั้งภาค รัฐและเอกชน รายละเอียดค่าใช้จ่าย ระยะดำเนินการ โครงการที่ งบประมาณ (ล้านบาท) ระยะที่ 3-5 ปี - โครงการจัดกลุ่มอาคารพักอาศัย และพัฒนาพื้นที่ว่าง 20.4 ส่วนที่ 1 2 และ 3 - โครงการอนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่สีเขียว 1 และ 2 10.6 รวม 31.0 ตาราง 10.3 แสดงรายละเอียดค่าใช้จ่าย แผนงานด้านการพัฒนาพื้นที่แหล่งพักอาศัยใหม่ และการ อนุรักษ์พื้นที่สีเขียว

ภาพที่ 10.27 แสดงรายละเอียดโครงการพัฒนาใน Phase 3 10.4.3 การบริการจัดการและองค์กรที่รับผิดชอบ การบริการจัดการต้องดำเนินการจัดหากลไกด้านการบริหาร กลไกทางด้านการบริการ จัดการ การมอบหมายหน้าที่ให้หน่วยงานหรือองค์กรหนึ่งองค์กรใด เป็นผู้รับผิดชอบโดยตรง และใช้ กลไกของหน่วยงานน้ันในการบริหารจัดการ ผู้รับผิดชอบอาจเป็นหน่วยงานของภาครัฐหรือภาคเอกชนที่ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-22

มีอยู่ แล้วหรืออาจจะจัดตั้งขึ้นมาใหม่ ซึ่งหน่วยงานและผู้ที่รับผิดชอบด้านการนำแผนไปปฏิบัติประกอบ ด้วย 1. ภาครัฐบาล ได้แก่หน่วยงานขององค์กรปกครองโดยท้องถิ่น หรือ อปท. (เทศบาล อบจ. อบต.) ซึ่งอาจดำเนินการโดย - คณะกรรมการเฉพาะกิจ ที่จัดต้ังขึ้นเพื่อรับผิดชอบเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ซึ่งประกอบด้วย ผู้ แทนระดับบริหารมีอำนาจสั่งการจากหลายหน่วยงานมารวมกัน - การกระจาย เป็นการมอบหมายให้หน่วยงานต่าง ๆ ที่มีอยู่แล้วรับไปดำเนินงานตาม หน้าที่ความรับผิดชอบของตนเอง - การรวมศูนย์ คือการจัดตั้งเป็นองค์กรหรือหน่วยงานใหม่ขึ้นมารับผิดชอบงานนั้นๆ 2. ภาคเอกชน ได้แก่ บุคคล นิติบุคคล บริษัท เป็นผู้นำแผนไปปฏิบัติโดยเฉพาะการพัฒนา ทรัพย์สินของเอกชน นอกจากนี้การพัฒนาโครงการของรัฐอาจทำในรูปแบบโดยให้เอกชนดำเนินการได้ รับสัมปทาน หรือสร้างแบบ FAST TRACK และ TURNKEY องค์กรที่ไม่แสวงหาผลกำไรและองค์กร เอกชน ต่างประเทศมีบทบาทในการช่วยพัฒนาเมืองเป็นอย่างมาก องค์กรเหล่านี้ก่อตั้งขึ้นคล้ายกับ มูลนิธิโดย กลุ่มธุรกิจภาคเอกชนในเมืองนั้น ๆ บริษัทพัฒนาเมืองรูปแบบขององค์กรในการนำแผนไป ปฏิบัติที่มีประสิทธิภาพมากอีกรูปแบบหนึ่ง คือบริษัทพัฒนาเมือง 10.4.4 การลงทุนและแหล่งงบประมาณ กลไกในการนำแผนไปปฏิบัติให้เกิดผลมากที่สุด คือ กลไกทางการเงิน ซึ่งคือการลงทุนจาก ภาครัฐ และการจัดหางบประมาณมาก่อสร้าง หากไม่มีงบประมาณหรือการลงทุนมาดำเนินการก่อสร้าง แผนผังที่วางไว้ก็ไม่สามารถดำเนินการได้ นอกจากนี้แผนการลงทุนและการจัดงบประมาณต้องพิจารณา ควรคู่ไปกับการแบ่งช่วงเวลาและแผนการตลาด เพื่อให้ได้ผลตอบแทนที่เป็นเงินพร้อมที่จะนาไปใช้หนี้ หรือลงทุนในโครงการอื่น โดยแผนการลงทุนต่าง ๆ อาจได้มาจาก - งบประมาณของหน่วยงานประจำปีของแต่ละปี เงินอุดหนุนจากรัฐบาลกลาง หรือ กองทุนของรัฐบาลที่จัดตั้งข้ึนตามกฎหมายแม่บทแต่ละเรื่อง สามารถนำมาใช้เป็นแหล่งทุนเริ่มต้นการ ดำเนินการก่อสร้างในเรื่องท่ีกฎหมายนั้น ๆ บัญญัติไว้ - กลไกทางภาษี รวมไปถึงการประเมินและจัดเก็บภาษี ภาษีทางตรง เช่น ภาษีสินทรัพย์ ภาษีโรงเรือน ภาษีบารุงท้องที่ ที่ได้นามาพัฒนาพื้นที่นั้น ๆ และอื่น ๆ ที่จัดเก็บมาพัฒนาเมือง - เงินบริจาคจากภาคเอกชน ปัจจุบันนับว่ายังมีน้อย หากมีการปรับปรุงวางแผนให้ สามารถนำไปหักภาษีเงินได้แล้ว จะเป็นแรงจูงใจให้บุคคลหรือบริษัทต่าง ๆ มากขึ้น - เงินลงทุนโดยภาคเอกชนโดยการให้สัมปทานการก่อสร้างสาธารณูปโภคและ สาธารณูปการบางประเภท และเก็บผลประโยชน์ในอัตราที่เป็นธรรม และประชากรทุกระดับ สามารถ จ่ายได้โดยไม่เดือนร้อน - รัฐบาลพิจารณาหาช่องทางให้องค์กรปกครองท้องถิ่นใช้เงินจากแหล่งอื่นในการ ก่อสร้าง โครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่เพ่ือการพัฒนาเมือง ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

10-23

10.4.5 กลไก เทคนิค วิธีการและกลยุทธ์ในการนำแผนไปปฏิบัติ 1. มาตรการควบคุมทางผังเมือง - ผังการใช้ประโยชน์ที่ดิน : โดยพัฒนาพื้นที่พาณิชยกรรมอยู่บริเวณริมถนนสายหลักด้าน ทิศเหนือของย่าน เพราะเป็นบริเวณที่มีการคมนาคมของคน และกิจกรรมจากสถานีขนส่ง และพัฒนา พื้นที่ที่อยู่ริมคูเมือง ให้มีพื้นที่เปิดโล่งมากขึ้น รวมถึงการกำหนดระยะถอยร่นจากพื้นที่ริมคูคลองเดิมจาก 6 เมตร ควรเป็น 15 เมตร และพื้นที่ติดรมถนน GREEN CORRIDOR ควรมีระยะถอยร่น 3 เมตรขึ้นไป และควรเว้นให้เป็นพื้นที่เปิดโล่งของอาคาร - ควบคุมความหนาแน่น : ควรมีการควบคุมความหนาแน่นโดยกำหนดอัตราส่วนพื้นที่ อาคารรวมต่อพื้นที่ดินในย่านพาณิชยกรรม อาจเริ่มตั้งแต่ 1-7 และควรกำหนดพื้นที่เปิดโล่งต่อพื้นที่ อาคารรวม ต่อพื้นที่ทุกชั้น เช่น ยิ่งมีพื้นที่อาคารรวมมากก็ยิ่งต้องมีพื้นที่ว่างมาก โดยอาจกำหนด ประมาณ ร้อยละ 3 ของพื้นที่อาคารรวม ซึ่งพื้นที่สีส้มจัดให้เป็นพื้นที่อาศัยกึ่งพาณิชยกรรม ส่งเสริมการ ค้าขายในระดับ SME และเพิ่มความหนาแน่นของย่านมากขึ้น - การควบคุมด้านอาคาร : บริเวณพาณิชยกรรมสามารถสร้างอาคารสูงได้ไม่เกิน 23 เมตร บริเวณย่านที่พักอาศัยกึ่งพาณิชยกรรมสามารถสร้างอาคารสูงได้ไม่เกิน 15 เมตร ส่วนบริเวณย่านที่พัก อาศัยสามารถสร้างอาคารสูงได้ไม่เกิน 12 เมตร โดยพื้นที่ในบริเวณย่านนี้ไม่อนุญาตให้สร้าง คลังสินค้า อาคารโรงงานอุตสาหกรรม และโรงกำจัดขยะ 2. เทคนิควิธีการและกลยุทธ์ในการนำแผนไปปฏิบัติ - การกำหนดพื้นที่อนุรักษ์ต้นไม้เดิมในพื้นที่สีเขียวเอกชน โดยหากพื้นที่นั้นรักษาต้นไม้เดิม ไว้ จะส่งเสริมในเรื่องของเพิ่มพื้นที่ก่อสร้างอาคารในด้านของความสูงมากขึ้นร้อยละ 2 ของพื้นที่อาคาร รวม - การใช้ทรัพยากรพลังงานทางเลือก โดยพื้นที่ของย่านพาณิชยกรรม และพาณิชยกรรมกึ่ง ที่อยู่อาศัย หากที่ใดมีการติดตั้งการใช้พลังงานแสงอาทิตย์ สามารถขายคืนหน่วยไฟฟ้าให้ภาครัฐได้ - ส่งเสริมการดูแลฟื้นฟูระบบนิเวศน์ โดยพื้นที่บริเวณใดใกล้แหล่งคูเมือง ดูแลความ สะอาด และปลูกต้นไม้ในพื้นที่ของตนเอง จะมีการประกาศรางวัล และมอบใบประกาศนียบัตรแสดง ความขอบคุณที่ให้ความร่วมมือ จากหน่วยงานภาครัฐ สรุป ในการนำแผนงานไปปฏิบัติ โดยผ่านการสรุปผลแผนโครงการต่างๆ เพื่อสามารถท่ีจะ ดำเนินงานโครงการไปได้โดยการประชาสัมพันธ์โครงการให้ประชาชนได้รับรู้ผ่านหลักการมีส่วนร่วม ของประชาชนในส่วนของการร่วมแสดงความคิดเห็นและเสนอแนะความต้องการในชุมชนอีกท้ังยัง เป็นการศึกษาให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับโครงการทั้งหมดให้เห็นภาพการพัฒนาท่ีชัดเจนมองเห็นรูปแบบ การพัฒนาในอนาคต ซึ่งจำเป็นต้องใช้การร่วมมือทั้งทางฝ่ายภาครัฐ และระดับชุมชน รวมถึงองค์กร อิสระต่าง ๆ โดยมีรายละเอียดต่าง ๆ ของโครงการ รวมถึงหน่วยงานที่รับผิดชอบนาแผนและผังไป ปฏิบัติ ตามรูปแบบและกระบวนการต่อไป ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่ำ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

11-1

บทที่ 11 บทสรุป 11.1 สรุปสาระสาคัญของการศึกษาโครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอน ต่าเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ดเป็นเมืองล่าดับ 3 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เปนเมืองศูนยกลางระดับจังหวัด มี ความส่าคัญดานการบริหารราชการระดับจังหวัด จัดเป็นเมืองชุมทางทีส่ ่าคัญแห่งหนึ่งของภาคตะวันออกเฉียง เหนือ เนื่องจากมีท่าเลที่ตั้งอยู่เกือบกึ่งกลางของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จึงท่าให้มีเส้นทางคมนาคมติดต่อกับ จังหวัดต่าง ๆ เช่น เส้นทางไปจังหวัดมหาสารคาม และเส้นทางไปจังหวัดกาฬสินธุ์ ส่งผลให้เมืองร้อยเอ็ดมีการ ขยายตัวทางเศรษฐกิจ ทางด้านการค้าพาณิชย์และบริการค่อนข้างสูง ทั้งอาคารพาณิชย์ ศูนย์บริการ ร้าน อาหาร และสถานบริการต่างๆ 1. เป็นจังหวัดที่มีพื้นที่ในเขตทุ่งกุลาร้องไห้มากที่สุด เนื่องจากทุง่ กุลาร้องไห้ถือว่าเป็นพืน้ ที่ผลิตข้าว หอมมะลิชั้นดีทสี่ ุดและมีเอกลักษณ์ความหอมเฉพาะตัวเป็นที่ตอ้ งการของตลาดทั้งในและ ต่างประเทศ สามารถพัฒนาและส่งเสริมให้เป็นศูนย์กลางการผลิตและจ่าหน่ายข้าวหอมมะลิสตู่ ลาดโลกได้ 2. เป็นจังหวัดที่มีแหล่งท่องเที่ยวในเชิงประวัติศาสตร์โบราณสถาน/โบราณวัตถุ แหล่งท่องเที่ยวทาง ธรรมชาติ มุ่งเน้นส่งเสริมการท่องเที่ยวในเชิงวิถีพุทธ ด้านวัฒนธรรม ประเพณี และศาสนา ซึ่งปัจจุบนั ก่าลัง ได้รับความสนใจจากนักท่องเทีย่ วเป็นอย่างมาก 3. เป็นจังหวัดที่มีความสงบเรียบร้อย ประชาชนมีความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สนิ รวมทั้งไม่มี ปัญหาด้านอาชญากรรมที่รุนแรง

ผลการดาเนินการศึกษา การพัฒนาพื้นที่ในเขตเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดประกอบด้วย 4 พื้นที่ ได้แก่ ย่านเมืองเก่า ย่านตลาดทุ่ง เจริญ ย่านราชการ และย่านขนส่งมวลชน ยืดแนวความคิดการพัฒนาตามหลักการออกแบบและพัฒนาเมือง เพื่อมุ่งสู่คาร์บอนต่​่า 12 ประการ คงไว้ ซงึ่ สัญลักษณ์และอัตลักษณ์ทางภูมิศาสตร์ ที่สาคัญของเมือง

ส่งเสริ มศักยภาพการใช้ ทรัพยากรธรรมชาติในพื ้นที่ให้ เต็มประสิทธิภาพ ในการออกแบบและพัฒนา พื ้นที่ประกอบด้ วย 1. การพัฒนาเส้นทางถนนและ Green Corridor 2. การพัฒนาแหล่งน้าบริเวณบึงพลาญชัยและรอบคูเมือง 3. การพัฒนาพืน้ ที่สีเขียวดูดซับคาร์บอน 4. การพัฒนาพืน้ ที่อุตสาหกรรม 5. การพัฒนาพืน้ ที่จัดการขยะและการใช้พลังงานอย่างยั่งยืน 6. การพัฒนาพืน้ ที่ศูนย์กลางหลัก ให้พื้นที่เติบโตอย่างชาญฉลาด การใช้ที่ดินแบบผสมผสาน สนับสนุนการออกแบบอาคารให้เกาะกลุ่มกันและใช้ประโยชน์อาคารแบบกระชับ 7. การพัฒนาพืน้ ที่ขยายการพัฒนาในอนาคต

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

11-2

11.2 ข้อจากัดในการศึกษา ข้อจ่ากัดของการศึกษา ด้วยบริบทที่ตั้งของพืน้ ที่ศึกษาเป็นเมืองศูนย์กลางการขนส่งของภาค ตะวันออกเฉียงเหนือในประเทศไทย การลงส่ารวจพืน้ ที่จงึ มีระยะเวลาที่จา่ กัด รวมไปถึงโครงสร้างของพื้นที่เป็น เมืองเก่าเมืองโบราณ ที่มีโบราณสถานได้แก่คลองคูเมือง จึงยากต่อการออกแบบ และย่านการค้า ย่านราชการ ย่านกิจกรรม กระจุกตัวอยู่ภายในบริเวณใจกลางเมือง มีผลดีตรงที่สามารถพัฒนาให้เมืองกระชับแต่มีผลเสียที่ เป็นข้อจ่ากัดการพัฒนาในพืน้ ทีใ่ จกลางเมือง ข้อจากัดเหล่านี้จึงอาจเป็นผลให้การศึกษาออกแบบและพัฒนา พื้นที่หินตาหินยายมีข้อผิดพลาดบางประการ

11.3 ข้อเสนอแนะสาหรับการศึกษาขั้นต่อไป การออกแบบและพัฒนาชุมชนเมืองเทศบาลเมืองร้อยเอ็ดเพื่อมุ่งสู่คาร์บอนต่า่ ควรพัฒนาโดยคงความ เป็นเอกลักษณ์ของเมืองเอาไว้ อันได้แก่ ประเพณีวัฒนธรรม รวมถึงพื้นที่ทางธรรมชาติ พื้นที่อนุรักษ์ ประวัติศาสตร์ บึงพลาญชัยเป็นพื้นที่สีเขียวขนาดใหญ่ใจกลางเมือง และพัฒนาพืน้ ที่สีเขียวริมคูเมืองให้เป็น พื้นที่สีเขียวรองของเมือง การเพิ่มพื้นที่สาธารณะภายในเมืองให้เกิดการใช้พื้นที่เพื่อรองรับการท่องเที่ยวอย่าง สร้างสรรค์สอดคล้องกับกิจกรรมที่เกิดขึ้นในชุมชนเมือง สามารถเป็นแหล่งท่องเที่ยวและพักผ่อนของคนเมือง และคนจังหวัดใกล้เคียง เช่น และ ซึ่งร้อยเอ็ดมีจุดเด่นด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่ดีอยู่แล้วแต่ ขาดระบบการบริหารจัดการที่ดี ด้วยคุณภาพของจังหวัดร้อยเอ็ดที่ถูกส่งเสริมเป็นศูนย์กลางการสัญจรและการขนส่ง ศูนย์กระจาย สินค้า และเริ่มมีการพัฒนาอุตสาหกรรมคาร์บอนต่​่า แหล่งผลิตพลังงานสะอาด ซึ่งจะเกิดขึ้นได้อย่างมากภายใต้ โครงข่ายเมืองสีเขียวและการใช้ชีวิตวิถีคาร์บอนต่า่ ช่วยส่งเสริมให้เมืองร้อยเอ็ดพัฒนาตามเป้าหมายที่วางเอาไว้ คือ การส่งเสริมด้านการปลูกต้นไม้ในเมืองเป็นสิ่งที่สา่ คัญมากและจ่าเป็นอย่างยิ่งส่าหรับเมืองที่ก่าลังขยายตัว เมื่อเกิดโครงข่ายสีเขียวตามเส้นทางการคมนาคมก็ส่งผลต่อการพัฒนาเมืองสีเขียวอย่างยั่งยืน มุง่ สู่สังคม คาร์บอนต่​่าได้อีกด้วย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการพัฒนาเมืองและชุมชนเพื่อมุ่งสู่สังคมคาร์บอนต่​่า เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2558

บรรณานุกรม ▪ กรมโยธาธิการและผังเมือง กระทรวงมหาดไทย “กฎกระทรวง ผังเมืองรวมเมืองร้อยเอ็ด พ.ศ. 2549” ▪ กลุ่มงานข้อมูลสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานจังหวัดร้อยเอ็ด “สถานที่ท่องเที่ยวจังหวัด ร้อยเอ็ด”เข้าถึงเมื่อ 30 กรกฎาคม 2559,เข้าถึงได้จาก http://www.roiet.go.th/visit101.

▪ วิกิพีเดีย. (2557). “ข้อมูลของจังหวัดร้อยเอ็ด” สืบค้นวันที่ 21 กรกฎาคม 2559 เข้าถึงได้จาก https://th.wikipedia.org/wiki.

▪ เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด“ข้อมูลพื้นฐานและแผนพัฒนา 3ปี พ.ศ. 2558-2560 เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด” เข้าถึงเมื่อ 30 สิงหาคม 2559,เข้าถึงได้จาก http://www.roietmunicipal.go.th/th/?q=node/2378 ▪ ศูนย์ปฏิบัติการจังหวัดร้อยเอ็ด “ข้อมูลพื้นฐานจังหวัดร้อยเอ็ด” สืบค้นวันที่ 21 กรกฎาคม 2559 เข้าถึงได้จาก http://www.roiet.go.th/poc/index.php/2014-07-04-10-16-49 ▪ สถาบันอาคารเขียวไทย “แนวคิดเมืองอัจฉริยะ SMART CITY ” เข้าถึงเมื่อ 30 กรกฎาคม 2559, เข้าถึงได้จาก http://thailandsmartcities.com/info/เกณฑ์ประเมิน-smart-city.

▪ สำนักผังประเทศและผังภาค กรมโยธาธิการและผังเมือง กระทรวงมหาดไทย “ยุทธศาสตร์ของการ พัฒนากลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง พ.ศ.2557 - 2560” ▪ สำนักสำรวจดินและวางแผนการใช้ที่ดิน กรมพัฒนาทีด่ ิน. 2550. “รายงานสำรวจดินเพื่อการเกษตร จังหวัดร้อยเอ็ด” เอกสารวิชาการฉบับที่ 16/05/50 ▪ สำนักงานสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม “ผลการประเมินสถานการณ์ ด้านการจัดการขยะมูลฝอยชุมชนของจังหวัดร้อยเอ็ด” พ.ศ.2557 ▪ สำนักงานเกษตรจังหวัดร้อยเอ็ด กรมส่งเสริมการเกษตร “รายงานข้อมูลวิสาหกิจชุมชนจังหวัด ร้อยเอ็ด” พ.ศ.2554 ▪ สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครองส่วนท้องถิ่น,“ข้อมูลสถิติประชากรตามทะเบียนราษฎร์” เข้าถึงเมื่อ 30 มกราคม 2559,เข้าถึงได้จาก http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age.php ▪ สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดร้อยเอ็ด กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม “แผนปฏิบัติราชการ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2557” ▪ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ “ยุทธศาสตร์การพัฒนาตาม แผนพัฒนาเศรษฐกิจฉบับที่ 12 (2560-2564) ”เข้าถึงเมื่อ 30 กรกฎาคม 2559,เข้าถึงได้จาก http://www.sukhothai.go.th/mainredcross/7I.pdf

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โครงการวางแผนสภาพแวดล้อมและออกแบบชุมชนเมืองชาญฉลาด เทศบาลเมืองร้อยเอ็ด ปีการศึกษา 2559