MÖT CON NGÛÚI MÖT CON ÀÛÚNG

William Henry Gates III, Bill Gates, àöng sang lêp va la Chu tõch cua Têp àoan Microsoft, möt con ngûúi tai nùng àùc biït, co têm nhòn xa tröng röng tuyït vúi; möt ngûúi àa co nhûng thanh cöng àang kinh ngac trong rêt nhiïu lônh vûc:

• Sû khai pha cua anh trong thï giúi phên mïm may tñnh ca nhên àa lam thay àöi cuöc söng cua têt ca chung ta trïn hanh tinh nay. Vao nùm 1997, hêu nhû may tñnh àa co mùt trong têt ca cac cú sú thûúng mai va nhiïu gia àònh. Trong tûúng lai, may tñnh se trú thanh möt vêt dung khöng thï thiïu àöi vúi moi ngûúi. Bill Gates “àöi vúi phên mïm may tñnh co thï so sanh vúi Edison àöi vúi bong àen àiïn - vûa la nha phat minh, vûa la nha kinh doanh, vûa la chuyïn gia tiïp thõ phên phöi va àñch thûckhöng con nghi ngú gò nûa - la möt thiïn tai”.

• Gates àa pha vú möt quan niïm àõnh kiïn, sai lêm cö hûu cho rùng nhûng tû tûúng lún chó àïn tû nhûng triït gia, tû nhûng nha vùn hoùc tû giúi han lêm. Rich Karlgaard cua tap chñ Forbes àa giai thñch “Ranh giúi xûa cu giûa y tûúng va san phêm, giûa phu du va vônh cûu àang bõ xoa nhoa”.

• Gates khöng chó la möt nha àiïu hanh doanh nghiïp. La biïu tûúng vùn hoa, anh giû vai tro cua möt àêng töi cao va la linh hön cua Microsoft – cöng ty àa giup anh trú thanh ty phu ú tuöi 31 va trú thanh ngûúi giau nhêt nûúc My khi chûa bûúc vao tuöi 40.

• Gates la ngûúi söng sot, thûc tï la ngûúi chiïn thùng, trong möt nganh cöng nghiïp ban khai vúi möt lõch sû phat triïn ngùn ngui, chûa nhiïu truyïn thöng, gên nhû chûa tao ra phong cach nao va ro rang rêt ñt phûúng thûc hoat àöng àûúc thiït lêp hoan chónh; vò vêy con rêt nhiïu thiïu sot va toa an trïn khùp thï giúi la núi thûúng xuyïn àûúc cac phña nhú àïn àï giai quyït cac vu tranh chêp.

Va thêt ngêu nhiïn, Gates lai con hún ngûúi ú möt àiïm khac. Anh àa khuêy àöng àïn cûc àiïm têt ca nhûng cam xuc xung àöt luön co trong xa höi tû ban: khao khat àûúc thanh cöng va thöng trõ àúi söng kinh tï trïn toan nûúc My nhûng lai giên dû, lo êu va cam thêy bõ só nhuc khi co ai ào àat àûúc àiïu êy.

Muön biït cam xuc dû döi cua moi ngûúi nhû thï nao khi nghô vï Gates, ban chó cên lïn Internet va vao möt vai àõa chó Web àûúc tao ra vúi ly do duy nhêt la trut giên vao anh, thêm chñ möt vai Web site con tö chûc ca nhûng diïn àan nghiïm chónh àï tranh cai xem liïu Gates co phai la ma quy tra hònh hay khöng.

Trong Bill Gates Joke Page, co möt chuyïn cûúi vï Gates nhû sau: “Ai la ngûúi ban se bop co sung àï trut giên nïu ban bõ ket trong thang may cung vúi Timothy McVeight (ngûúi àùt bom Trung Têm Thûúng Mai Thï Giúi ú Oklahama – ND), Saddam Hussein va Bill Gates trong luc khêu sung cua ban chó con con hai viïn àan? Àï chùc ùn, cû na ca hai phat vao Bill”.

Ca c lú i cöng kñch chö ng la i Gates khöng chó giú i ha n trong pha m vi Internet. Mitch Kapor, ngûú i sa ng lê p va la la nh àa o cu cu a cöng ty Lotus 1-2-3, no i vï Gates: ”Mö t ngûú i ta i gio i, ma nh me , rê t tha nh cöng nhûng la ke ta n nhê n va bê t nhên bê t nghôa. Töi cho rù ng nï u ai ào ha nh àö ng ‘bê t chê p tê t ca àï chiï n thù ng’, triï t tiïu mo i cú hö i ca nh tranh thò ke ào àang la m nhû ng viï c tra i vú i luên thûú ng àa o ly . Va Gates la khuön mê u vö cu ng chñnh xa c va àiï n hònh vï àiï m na y”.

Tap chñ ComputerWorld viït vï Gates.

...Chó múi vai nùm trûúc àêy, anh ta àûúc tuyïn dûúng nhû möt ngûúi lam ùn nùng nö, ngûúi àa dung cam kiïn tao nïn möt nganh kinh doanh thõnh vûúng tû bai cöng nghï bõ cac hang lún bo hoang. Con bêy giú, anh ta bõ phó bang la ke ac têm muön trú thanh öng chu cua toan bö thï giúi phên mïm, la ke tham lam luc nao cung cho mui vao khùp moi núi, bêt kï ào la khach hang hay àöi thu canh tranh.

Vêy Bill Gates thêt sû la ngûúi nhû thï nao? La ngûúi giau nhêt nûúc My vúi khoang 22% vön trong Microsoft, Gates trú thanh àöi tûúng cua sû them muön va nï sú, hoang tûúng va têng böc. Vúi nhûng cam xuc manh liït nhû thï, viïc àanh gia cöng bùng vï nhûng hanh àöng cua Gates la àiïu bêt kha.

Gates thûúng àûúc so sanh vúi nhûng tiïn böi lanh àao cuöc cach mang cöng nghiïp trûúc kia va sû tûúng quan nay ñt nhiïu co gia trõ. Theo nhên xet cua Nathan Myhrvold, nha tûúng lai hoc va la nha tû tûúng vï cöng nghï múi cua Microsoft, nhûng ngûúi nay, bùng cach nay hoùc cach khac, àa thu lúi àûúc tû nhûng tiïn bö trong nïn cöng nghï àa buöc chung ta phai thay àöi cach söng. Myhrvold giai thñch rùng chó trong thúi gian tû 1875 àïn 1900, cac phat minh múi, bao göm may chû, may àiïn thoai, àöng cú àöt trong, khoa phecmútuya, àa nú rö khùp núi.

Cac phûúng tiïn thöng tin àai chung luc ào àïu hït lúi ca ngúi nhûng tïn tuöi nhû Thomas Edison, Alexander Graham Bell, Andrew Carnegie, John D.Rockefeller, xem ho la möt thanh phên “quy töc” múi, nhûng ngûúi lùm tiïn nhiïu bac va giau sûc sang tao. Nhòn lai giai àoan nay ta thêy rùng, àiïu dûúng nhû khöng thï tranh khoi la chó möt vai ca nhên co tinh thên manh me múi co thï nhòn thêy trûúc cac cú höi va nhanh tay àêu tû vao chung vò kha nùng àùt cûúc vao ky nguyïn cöng nghiïp nay khöng phai la cöng viïc danh cho nhûng ngûúi têm thûúng. Canh bac ma ho lao vao vúi kït qua “àûúc ùn ca nga vï khöng” àa lam cho ho höt tron va mang àïn cho ban thên ho va cho quyïn sú hûu vö cung lún cua ho möt danh tiïng röng khùp.

Nhûng khöng chó co sû giau co va uy danh lam cho Gates trú thanh hêp dên vúi moi ngûúi.

Sûc hut cua anh vúi moi ngûúi con ú sû bêt tûúng xûng giûa tai nùng va ngoai hònh cua anh. Giong noi rön rang cua anh, thû tiïng long ma anh noi, mai toc co ve húi ky quùc va chiïc ao len mua ú cûa hang xem ra khöng phu húp vúi möt ngûúi co thï lûc nhû anh.

Sû bêt tûúng xûng lún nhêt co thï thêy rêt ro ú Gates trong thúi gian àêu: anh bùt àêu lao vao thûúng trûúng nùm 19 tuöi nhûng lai tröng gia dùn nhû ngûúi ú tuöi 30.

Nhûng hoa sô ve tranh biïm hoa va nhûng ngûúi co mau hai hûúc muön “àanh cùp” cach thï hiïn àùc thu cua Gates thò anh àung la möt muc tiïu “beo bú”. Khi ai ào trong giúi àiïn toan bùt cheo hai tay röi àong àûa ngûúi túi lui nhû möt àûa tre mùc bïnh tû ky, moi ngûúi àïu biït ngûúi nay àang nhai Bill Gates. Mùc dêu nhûng nùm gên àêy Gates àa co da co thõt hún va thûúng xuyïn ài cùt toc nhûng hònh anh möt chang trai gêy nhom vúi mai toc khöng chai cua Gates vên chûa xoa nhoa trong têm kham moi ngûúi.

Tap chñ Vanity Fair àa goi Gates la möt cêu be 13 tuöi mûún hònh hai cua möt ga cön àö, ào la “möt ngûúi co ñt cú höi trú thanh thu lônh cua nganh cöng nghï, sû àiïm tônh cua anh, giong noi àïu àïu cua anh ên dêu nùng lûc va sûc manh dû döi”.

Nhûng lúi àam tiïu vï con ngûúi cua Bill Gates phên nao ào xuêt phat tû viïc anh xuêt hiïn trûúc cöng chung khi con qua tre, riïng cac cêu chuyïn vï kinh doanh cua Gates vao nhûng nùm àêu àa cho thêy ro thiïn tai cua möt ke ngö ngûúc. Anh mang tiïng xêu la möt ga chua cay, khinh ngûúi, thêm chñ la möt ngûúi khiïm nha. Chùng qua chung ta àa àûúc chûng kiïn sû lún lïn cua möt cêu be co tai nhûng lai chêt chûa qua nhiïu àiïu, nhûng àiïu àa tûng diïn ra cho Mozart trong thúi niïn thiïu.

Thêm chñ khi bûúc vao tuöi trung niïn, Gates vên la möt ngûúi thûc sû rêt kho àanh gia. Trong nhûng cêu chuyïn kï vï sû phat triïn nhanh chong cua Microsoft àöi luc co ve nhû Gates àa thöi phöng àöi chut, nhûng cac phên tñch kinh doanh va têm nhòn vao tûúng lai cua anh lai to ra rêt chñnh xac. Anh rêt cên trong trong viïc lêp gia àònh, trong vai tro lam cha, trong hoat àöng tû thiïn khi giúi truyïn thöng luc nao cung kiïn trò bam sat theo tûng bûúc. Vao luc cac hoat àöng kinh doanh cua Microsoft trú thanh àöi tûúng chu y cua chñnh quyïn tiïu bang va liïn bang cua My, Gates nhên ngay ra rùng anh nïn cai thiïn hònh anh cua mònh trûúc cöng chung, trú nïn hoa nha hún, gên gui hún va khoan dung hún. Nhòn lai qua trònh biïn àöi cua anh cho túi nay chung ta co thï thêy rùng Gates vên con phai cö gùng nhiïu hún nûa.

Nïu khöng ban vï khña canh phat triïn cua ca nhên thò thach thûc lún nhêt cua Gates luc nay la giup cho Microsoft söng lêu trong sû lõch lam va thu àûúc lúi nhuên. Sû tön tai va phat triïn lêu bïn cua möt cöng ty rêt hiïm gùp trong möi trûúng cöng nghï cao, thêm chñ ca nhûng cöng ty ky cûu nhû IBM cung co nhûng giai àoan thùng trêm. Du sao, Rockerfeller, Edison, Bell va nhiïu nha tû ban khac - nhûng ngûúi ma Gates àûúc sanh ngang hang – cung àa sang lêp cöng ty röi duy trò sû tön tai va thõnh vûúng cua chung cho àïn tên thï ky sau. Nhûng cöng ty cua ho àa trú thanh nïn tang vûng chùc cho nïn kinh tï cua ca nûúc My. Mùc du thûúng xuyïn bõ thanh tra va àöi luc bõ xe le, chia nho - hoùc búi luêt chöng àöc quyïn hoùc búi sû quan ly thêp kem - nhûng hêu duï cua chung ngay nay vên tön tai nhû nhûng thanh phên ài àêu trong cöng nghiïp. Gates hûúng sû têp trung cua mònh vao viïc bao àam rùng Microsoft se àûúc nhû ho. Va búi vò anh khúi nghiïp tû luc con rêt tre nïn anh vên con thûa thúi gian cho àiïu ào.

Nhûng dong tiïp theo sau àêy se la möt sö chó dên cên thiït giup ban nùm àûúc thêm y cua tac gia khi viït sach nay. Àêy khöng phai la möt quyïn sach viït vï ky thuêt mùc du chung ta co thï bùt gùp möt sö phên co àï cêp àïn ky thuêt. Àêy cung khöng phai la nhûng giai trònh chi li vï cach thûc ma cöng ty Microsoft chó trong vong chûa àêy 20 nùm àa trú thanh möt trong nhûng cöng ty hang àêu trïn thï giúi mùc du chung ta co thï bùt gùp chung ú àêy. Quyïn sach nay cung khöng viït ra nhùm muc àñch chûng minh Gates la Quy Dû hay la Ke

Cûu Thï: viïc ào danh cho ban àoc tû àanh gia va quyït àõnh.

Àêy la möt quyïn sach àûúc viït trïn tinh thên thûa nhên nhûng anh hûúng cua Gates àöi vúi thï giúi trong lanh vûc cöng nghï, kinh tï va xa höi. Nöi dung cua sach thuêt lai cêu chuyïn vï möt thiïn tai vï ky thuêt, ngûúi giû vai tro ài àêu trong viïc lam àöi thay hoan toan cach lam viïc, cach vui chúi, cach hoc têp cung nhiïu lônh vûc khac trong àúi söng hang ngay cua chung ta. Àêy cung la möt quyïn sach ghi chep lai nhûng àiïu Bill Gates suy nghô va cach suy nghô cua anh ta, va nhûng gò chung ta co thï hoc hoi àûúc tû nhên vêt nay.

Quyïn sach nay khöng àûúc trònh bay theo thû tû thúi gian ma theo tûng chu àï. Tac gia àï nghõ ngûúi àoc tham khao thïm phên Cac möc thúi gian quan trong trong cuöc àúi Bill Gates ú cuöi sach.

Bêt kï lõch sû miïu ta Gates nhû thï nao, nhûng viïc anh ta la doanh gia nöi tiïng nhêt trong thúi àai chung ta la àiïu khöng co gò phai ban cai. Theo möt thöng kï nùm 1997 thò Gates àa àûúc nhùc àïn 8433 lên trïn nhûng phûúng tiïn truyïn thöng chñnh thöng. Möt cuöc àiïu tra dû luên cua tap chñ Fortune àa cho thêy co túi 73% nhûng ngûúi àiïu hanh cac cöng ty xem Microsoft la möt trong nhûng cú sú kinh doanh vô àai cua nûúc My.

Tai möt buöi höi thao göm 500 nha lanh àao kinh doanh tham gia do tap chñ Inc. tö chûc vao nùm 1997, tuyït àai àa sö àa cho rùng Gates la nha kinh doanh “àûúc khêm phuc nhêt”. Gates nhên àûúc 59% phiïu bêu, trong khi öng vua truyïn thöng Ted Turner chó co 8%, Steven Job cua hang may tñnh Apple àûúc 5%, Ross Perot àûú c 4% va Wayne Huizenga, ngûú i sa ng lê p Waste Management Inc., àûúc 3%.

Cu ng va o thú i àiï m ào , theo kha o sa t cu a Merrill Lynch da nh cho nhû ng nhên viïn cöng nghï thöng tin trong ca c cöng ty thò co tú i 59% ngûú i cho rù ng Microsoft àa co ha nh vi la m du ng quyï n lû c. Mù t kha c, 62% la i tin rù ng Bö Tû pha p My se pha i chõu thua va cho phe p Microsoft tñch hú p trònh duyï t Internet cu a ho va o hï àiï u ha nh.

Noi chung co nhiïu quan àiïm khac nhau vï Gates va trong thúi gian chú àúi nga ngu, cuöc chiïn àï co thï hiïu ro vï Gates vên tiïp tuc diïn ra. Nhû John Huey, ngûúi phu trach chuyïn muc cua tap chñ Fortune, àa bònh luên: “Ban co thï yïu hoùc ghet anh ta nhûng khöng thï khöng àï y àïn anh ta”.