སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པའི་ལས་རིམ་གསར་ཤོག་འདོན་ཐེངས་དང་པོ།

གསར་ཨང། ༡

འདྲོན་ཨང། ༣༢

དྷརྨ་ཤཱལཱ

སྐབས་བཅུ་དྲུག་པ།

ཚོགས་དུས་དྲུག་པ། གྲོས་ཚོགས་ལས་རིམ་གསར་ཤག ྲོ བྲོད་རྒྱལ་ལྲོ་ ༢༡༤༤ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ཕི་ལྲོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༩

རྩོམ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང། རྩོམ་སྒྲིག་པ། བྩོ་བཟང་ཉྒྲི་མ།

གསར་འགྩོད་པ།

ཀམ་སྤུ་ཀྲར་འགྩོད་འཇུག་པ།

ཚེ་དབང་ལྷུན་གྲུབ།

བསྟན་འཛིན་སོན་སིད།

བཀྲ་ཤས ི ་བསམ་གཏན།

ཐུབ་བསྟན་དབང་འདུས།

བསྐལ་བཟང་ཐེག་མཆོག།

བཀྲ་ཤས ི ་དབང་འདུས།

བཀྲ་ཤས ི ་བསམ་གཏན། སོལ་མ་བཟང་མོ། བསྟན་འཛིན་ཚེ་བརྟན།

Tibetan Parliament-in-Exile Central Tibetan Administration Gangchen Kyishong, Kangra Dharamsala-176215, H.P. INDIA Ph. :+91 1892 222481 Fax : +91 1892 224593

Web: www.tibetanparliament.org www.chithu.org

དཀར་ཆག ཨང།

གནད་དོན།

ཤོག་གྲངས།

༡

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གི་ཚོགས་འདུ་དབུ་འཛུགས་ཀི་གསུང་བཤད།

༡༌༌༌༨

༢

གཞུང་འབྲེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རྲེས་དྲན་གི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༣ པ།

༨༌༌༌༡༢

༣

གཞུང་འབྲེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རྲེས་དྲན་གི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༤ པ།

༡༣༌༌༌༡༥

༤

གཞུང་འབྲེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རྲེས་དྲན་གི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥ པ།

༡༦༌༌༌༢༣

༥

གཞུང་འབྲེལ་གདུང་སྲེམས་མཉམ་སྲེད་ཀྱི་གྲོས་ཆྲོད་གྲོས་འཆར། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པ།

༢༤༌༌༌༣༡

༦

གཞུང་འབྲེལ་གདུང་སྲེམས་མཉམ་སྲེད་ཀྱི་གྲོས་ཆྲོད་གྲོས་འཆར། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པའྱི་ཐྲོག་བགྲོ་

༣༡༌༌༌༧༧

༧

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ལོའ་ིལོ་འཁོར་

༧༨༌༌༌༩༠

༨

བོད་མིའི་སིག་འཛུགས་ཀི་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨

༩༠༌༌༌༩༣

གྲེང་།

ལས་བསོམས་སིང་བསྡུས་སན་སོན། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༧ པ།

ལོའ་ིལོ་འཁོར་ལས་བསོམས་རྒྱས་པ་ཤོག་གྲངས་ ༢༣༦ ཡོད་པར་སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ནས་ལྟ་ ཞིབ་ཞུས་པའི་གྲུབ་དོན་སན་ཐོ། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༨ པ།

༩

གཞུང་འབྲེལ་གྲོས་འཆར། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༩ པ།

༩༤༌༌༌༩༤

༡༠

སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ནས་བོད་མིའི་སིག་འཛུགས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པར

༩༤༌༌༌༡༠༡

༡༡

གཞུང་འབྲེལ་གྲོས་འཆར། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༩ པའི་ཐོག་བགྲོ་གྲེང་བཅས།

༡༠༢༌༌༌༡༤༧

དྱི་བ་ཕྲེབས་པ་ཁག་ལ་དཔལ་ལྡན་ཆྲོས་རྱིག་བཀའ་བྲོན་ནས་ལན་འདྲེབས་གསལ་བཤད།

༄༅། །བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༤༤ རབ་གནས་མེ་བྱ་ཟླ་བའི་ཚེས་ ༩ ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ རེས་གཟའ་མིག་དམར་སྔ་དོ་ཕག་ཚོད་ ༩།༣༠ ཐོག་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་ བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པ་ དབུ་འཛུགས་དང་འབེལ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའ་ི རྒྱལ་གླུ་རྔམ་བརིད་ལྡན་པའི་ངང་ཕུལ། ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དེ་རིང་གི་ལས་རིམ་དང་པོ། ཚོགས་འདུ་དབུ་འཛུགས་ཀི་གསལ་བསྒྲགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་བོད་མི་མང་སི་ འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པ་དབུ་འཛུགས་ཞུ་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་། དེ་རིང་གི་ལས་རིམ་ གཉིས་པ། བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའ་ིརྒྱལ་གླུ་ལེན་རྒྱུ།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས་བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པའི་ཚོགས་འདུ་དབུ་ འཛུགས་ཀི་གསུང་བཤད།

༄༅། །ལྷར་བཅས་སིད་ཞིའི་གཙུག་རྒྱན། འཛམ་གིང་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན། ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀི་རྒྱལ་པོ། བོད་མི་ཡོངས་ཀི་ བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁིད། བླང་དོར་ལམ་སྟོན་པ། བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་། དེའི་ཆིག་སྒྲིལ་གི་མཚོན་རྟགས། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་ མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་སོ་གསུམ་གུས་ཕག་སྔོན་དུ་ཕུལ་བའི་ཐོག་ནས། དེ་རིང་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ ལྷན་ཚོགས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པའི་ཐོག་ཕེབས་པའི་དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དབུས་དཔལ་ལྡན་བཀའ་

བློན་རྣམ་པ་དང་། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཞོན་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བཀུར་འོས་གོས་ཚོགས་ཀི་འཐུས་མི་རྣམ་པ། ཟླ་བ་དྲུག་གི་ རེས་སུ་ཚང་མ་སྐུ་གཟུགས་གསལ་ཐང་ངང་ལྷན་འཛོམས་ཀི་སི་པའི་ལས་དོན་ཐོག་ལ་བཞུགས་ཐུབ་པ་འདི་ལ་ཚོགས་གཙོ་སེལ་ པོ་གཉིས་ཀི་ངོས་ནས་དགའ་བསུ་དང་བཅས་འཚམས་འདིའི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་རིང་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པ། དེ་རིང་ནས་བཟུང་སྟེ་ཕི་ཚེས་ ༢༨ བར་ལས་ཉིན་བཅུ་

རིང་ང་ཚོ་འཚོགས་རྒྱུའི་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད། རྩ་བའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁིམས་ཀི་ལེའུ་གསུམ་པའི་ནང་། སྒྲིག་ འཛུགས་ཀི་རྩ་བའི་བྱེད་སོ་ལམ་སྟོན་ནང་གསལ་བ་བཞིན ། བོད་དོན ་བདེན་མཐའ་གསལ་ཐབས་དང་། བཙན་བྱོལ ་བའི་སི་ ཚོགས་བདེ་ཐབས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་བསྒྲུབ་བྱའི་གཙོ་བོ་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་གསལ་ཐབས་ཀི་ཐབས་བྱུས་ཡང་དག་ ལ་འབད་བརྩོན་བྱ་རྒྱུ་དང་། བོད་མཐོ་སང་གི་ས་བབ་ཀི་ཐོག་ནས་བོད་ཀི་ཁོར་ཡུག་ནི་འཛམ་གིང་སི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཨེ་ཤེ་ཡའི་

གིང་ཆེན་གི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཡུལ་མི་མང་དག་ཅིག་ལ་གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས། བོད་ཀི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཆེད་བོད་མིའི་ སྒྲིག་འཛུགས་དང་། བོད་མི་ཚང་མས་རྒྱལ་སིའི་ནང་ལས་འགུལ་ཇེ་མང་སེལ་ཐབས་དང་གནས་སྐབས་སུའང་གཞིས་ལུས་བོད་

མི་རྣམས་དཀའ་ཉེན་ལས་སྐྱོབ་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་དང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སི་ཚོག ས་ནང་དང་བདེན་དང་། འད་མཉམ། དཔལ་

འབྱོར་ཐོན་སྐྱེད་སི་སྨན་ཡོང་བའི་འགོ་ལུགས་བཅས་ཀི་སི་ཚོགས་བདེ་དོན་གི་སིད་བྱུས་ཡང་དག་སྐྱོང་དགོས་པ་དང་། ཁྱད་པར་ གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ལ་ཤེས་ཡོན་དང་། གནའ་བོའ་ི རིག་གཞུང་བཟང་པོའ་ི གོམས་གཤིས་འཇགས་རྒྱུ་བཅས་ཀི་གོ་སྐབས་ཚད་ 1

ལྡན་སོད་ཐབས་དང་། ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་དུ་འཚར་ལོངས་ཡོང་བའི་འཕོད་བསྟེན་གི་མཐུན་རེན་སྒྲུབ་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ཁ་གསལ་ བཀོད་ཡོད།

ང་ཚོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ལས་དོན་གང་བརྩམས་པ་ཡིན་ནའང་། གོང་གསལ་གི་དོན་གནད་རྣམས་དང་འབེལ་བ་

ཡོད་པ་ཞིག་དང་། དམིགས་བསལ་གི་ལས་དོན་དེ་དག་ལ་ནུས་པ་འབུར་དུ་ཐོན་པ་གནང་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་དེའང་ང་ཚོའི་ལས་

འགན་གལ་གནད་ཆེ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཟེར་ནའང་མི་འདུག གོས་ཚོགས་ ཀི་འགོ་ལུགས་ནང་ལ་ཆབ་སིད་ཚོགས་པ་མེད་པའི་གོས་ཚོགས་ཀི་འགོ་ལུགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་དེའི་ཐོག་ ནས་བསྒྲུབ་ཕོག ས་ཀི་ལས་འགན་གལ་ཆེ་བ་གཉིས ་ཆགས་ཡོད། དང་པོ། འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་བྱེད་ཕོགས་ཐོག་ལ་རྣམ་ དཔོད་དང་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུ། གཉིས་པ། འཛིན་སྐྱོང་ལས་དོན་བྱེད་ཕོགས་ཐོག་ལ་བྱ་ར་སྟངས་ འཛིན་དང་དི་བ་ཞུ་ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུ། འཛིན་སྐྱོང་གི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་འགན་ཁུར་ལན་འདེབས་ལ་སྐུལ་ལྕགས་ཞུ་དགོས་རྒྱུ་

དེ་ང་ཚོར་འགོ་སྟངས་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། གོས་ཚོགས་ཀི་འཐུས་མི་ཚང་མས་གོས་ཚོགས་ཀི་རྣམ་

དཔོད་ནུས་པ་འབུར་དུ་ཐོན་ཐུབ་པ་གནང་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་འདུག གཞན་ཡང་སི་ནོར་ ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མཛད་འཕིན་དང་། ཐུགས་བསྐྱེད་འཛམ་གིང་གོ་ལ་ཧིལ་པོར་ཁྱབ་ཡོད་པ་མ་ཟད་

ཤེས་ལྡན་གི་སྐྱེ་བོ་འབུམ་ཕག་མང་པོས་རེས་སུ་འཇུག་བཞིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་༸མགོན་པོ་ཁོང་གི་མཛད་པ་འཕིན་ལས་ལ་ཡིད་ སྨོན་ཞུ་རྒྱུ། ལྷག་པར་དུ་བོད་དང་བོད་མི་རིགས་ཀི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་གི་ཐོག་ལ་སྐུ་ངལ་བརྒྱ་ཕག་ལྷུར་བཞེས་ཀི་

ཐོག་ནས། དམིགས་བསལ་གི་གཟིགས་སྐྱོང་དང་མཛད་འཕིན་བསྐྱངས་དང་སྐྱོང་བཞིན་པ་ཆགས་བསྡད་ཡོད། འདི་ཚོའི་གས་ང་ རང་ཚོ་བོད་མི་སི་བོ་གནམ་བསྟན་ཡོངས་ཀི་བསོད་ནམས་ཤིག་དང་ཁོང་གི་བཀའ་དིན་དེ་དུས་ནམ་ཡང་བརེ ད་ཐབས་མེད་པ་ ཞིག་ལ་ང་ཚོས ་ངོས་འཛིན་ཞུ་དགོས ་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། གཞན་ཡང་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་

ཐུགས་རེ་ག་རེ་གནང་བ་ཡིན་ནའང་། གཙོ་བོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་བོད་མི་མང་ཚོགས་ཀི་ཐོག་ནས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་ གི་འགན་འཁུར་བཞེས་དགོས་རྒྱུ་དང་མགོན་པོ་ཁོང་གི་དགོངས་བཞེས་དེ་དག་བསྒྲུབ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡང་ལས་འགན་གལ་ཆེ་ བ་ཞིག་ཆགས་ཀི་འདུག

ང་ཚོ་གཞུང་མང་གཉིས ་ཀི་ལས་དོན ་ཅི་འད་ཞིག ་ཡིན ་རུང་ཕར་གྲུ་མཉམ་འདེག ས་ཞུ་ཐུབ་དགོས ་རྒྱུ་དང་། གོས ་

ཚོགས་ཀི་སྡིངས་ཆ་འདིའི་ཐོག་ནས་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་བྱ་ཐུབ་རྒྱུར་ནུས་པ་དམིགས་བསལ་བཏོན་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ འགངས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་འདུག་ཟེར་ནས་ཞུ་འདོད་བྱུང་།

དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གནས་སྟངས་སྐོར་རེད། རྩ་བའི་བོད་མིའི་མང་གཙོ་དུས་དན་ཐེངས་ ༥༨ པའི་ཐོག་སི་

འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ངོས་ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་རེད། རྒྱ་ནག་གི་བོད་ནང་གི་ཆབ་སིད་ཀི་སིད་བྱུས་འཛིན་ སྟངས་རེད། རྒྱལ་སིའི་སི་ཚོགས་ནས་བོད་དོན་གི་ཐོག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གི་གནས་ཚད་རེད། འདི་ཚོ་ཡིན་ནའང་ང་ཚོས་ཡོངས་ཁྱབ་ ཀི་གསུང་འཕིན་སེལ་ཡོད་པ་རེད། གང་ལ་གང་འཚམ་ཞིག་འདིའི་ནང་ཁ་གསལ་པོ་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་གཤམ་དུ་ད་

རེས་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ཞིག་གོས་ཚོགས་ནང་བསྣམས་ཕེབས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་ཐོག་ནས་ 2

བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་རེད། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ལ་འཛིན་པའི་ཆབ་སིད་ཀི་གནས་སྟངས་རེད།

རྒྱལ་སིའི་ཐོག ་ནས་བོད་དོན ་གི་གནས་སྟངས་ཐོག ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར ་ཁ་གསལ་པོའ ་ི ཐོག ་བཀོད་ཡོད་པ་རེད། འདི་ཚོའི་ཐོག ་ལ་ དམིགས་བསལ་གི་བགོ་གེང་ཡོང་རྒྱུ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ངའི་ངོས་ནས་ཞིབ་ཕ་ཞུ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀི་མིན།

སི་ཡོངས་ཀི་ཐོག་ནས་མདོར་བསྡུས་ནས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཐོག་ལ་འཛིན་པའི་སིད་བྱུས་ཟེར་ནའང་

རེད། འགོ་སྟངས་གཙོ་བོ་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ལོགས་ལ་འཛུགས་བསྐྲུན་གི་ལས་གཞི་མང་པོ་གཏིང་རྒྱུ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ལོགས་ལ་ཆབ་སིད་ཀི་བསམ་བློ་སེལ་རྒྱུ། འདི་གཉིས་ཀི་ཐོག་ནས་ང་ཚོའི་བོད་དང་བོད་མི་རིགས་ཀི་

ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་དེ་དག་གཞི་འཛིན་ས་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཀི་འདུག ཡིན་ནའང་བོད་ནང་ གི་བོད་མི་རྣམས་ཀི་ལྷག་བསམ། སིང་སྟོབས། སེམས་ཤུགས་ཞུམ་པ་མེད་པའི་ཐོག ་ནས་ཕོགས་གཅིག་ནས་སོ་སོ་བོད་མི་

རིགས་ཀི་སྐད་ཡིག རིག་གཞུང་། ཐུན་མིན་གོམས་གཤིས་དེ་དག་རྒྱུན་འཛིན་དང་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་ཞུ་རྒྱུ། ཕོགས་གཞན་ གཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བོད་ཐོག་ལ་སིད་བྱུས་འཛིན་བཞིན་པ་དེ་དག་ལ་འདོད་པ་མེད་པའི་རྣམ་འགྱུར་གི་ཐོག་ནས་ཕི་ལོ་

༡༩༨༦ ཡས་མས་ནས་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ རེད། ལྷག་པར་དུ་ ༢༠༠༩ ནས་ད་ལྟ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༧ བར་དུ་ང་ཚོ་དངོས་ སུ་ཤེས་རྟོགས་ར་འཕོད་བྱུང་བ་བོད་མི་གངས་ ༡༥༢ ཀི་རང་ལུས་མེར་བསེགས་བཏང་ཡོད་པ་རེད། གཞན་ཡང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ གི་ཁོང་རྣམ་པའི་མངོན་འདོད་གཞིར་བཟུང་བྱས་ཏེ་ཞིབ་འཇུག་དང་ཚུལ་མཐུན་གི་ཡ་ལན་རིགས་ད་ལྟ་བར་དུ་གང་ཡང་སད་

ཡོད་པ་མ་རེད། མ་སད་པ་མ་ཟད་ད་དུང་འདི་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཁོང་རྣམ་པའི་བློས་གཏོང་དེ་དག་ལ་གཞི་མེད་སྒྲོ་སྐུར་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཁག་ དཀྲི་གནང་རྒྱུ་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རེད། རྒྱ་ནག་ནང་གི་རྒྱ་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་སིའི་གནས་བབ་ཀི་ཐོག་ ལ་ཁ་ཕོགས་བསྒྱུར་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་འབད་བརྩོན་བྱེད་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད།

གཞན་ཡང་བོད་ནང་གི་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས། ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གནས་སྟངས། ཆབ་སིད་བཙོན་

པའི་གནས་སྟངས། སྐད་ཡིག་གི་གནས་སྟངས། ཁོར་ཡུག་གི་གནས་སྟངས་འདི་ཚོའི་ཐོག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་གཟིགས་པ་ཡིན་

ན། ཉིན་རེ་ཉིན་རེར་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགོ་བ་དང་སེམས་འཚབ་ཆེ་རུ་འགོ་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཀི་འདུག རྒྱུ་ མཚན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་ཕི་སིད་ལས་ཁུངས་ཀི་སན་ཐོ་དང་། གཞན་ཡང་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀི་ཆེས་མཐོའ་ི ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀི་སན་ཐོ་བཅས་ཀི་ནང་ལ་བོད་ནང་ལ་ཆོས་དད་རང་དབང་མེད་པ་ཁ་གསལ་པོའ་ི ཐོག་བཀོད་

ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། མཉམ་འབེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ ཀི་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་འདུ་རིམ་པའི་ནང་ལ་རྒྱ་ནག་ནང་དང་ལྷག་པར་བོད་དང་གངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀི་

གནས་སྟངས་ཐོག་ལ་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཞན་པོ་ཡོད་པའི་གེང་སོང་ཤུགས་ཆེན་པོ་གནང་ཡོད་པ་ཞུ་རྒྱུ་གཅིག་ དང་། ཉེ་ཆར་མཉམ་འབེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀི་དྲུང་ཆེ་ António Guterres,རང་གི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་ལོགས་ལ་འགོ་བ་མིའི་ ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཧ་ཅང་ཞན་པོ་ཡིན་པའི་སྐོར་སན་ཐོའ་ིནང་ཁ་གསལ་པོའ་ིཐོག་བརོད་ཡོད་པ་རེད།

སི་ཡོངས་ཀི་ཐོག་ནས་རྒྱ་གཞུང་གི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དང་། རྒྱལ་སིའི་ཆབ་སིད་ཀི་གནས་བབ་ཀི་ཐོག་ནས་

རེད། བོད་དོན་གི་ཐོག་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་ཚད་ལྡན་ཞིག་གནང་སྟེ། སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དགོངས་ 3

གཞི། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ལངས་ཕོགས་གཉིས་ཕན་དབུ་མའི་ལམ་གི་ཐོག་ནས་བོད་རྒྱ་གོས་མོལ་དོན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་

ཡོང་ཐུབ་རྒྱུར་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་འདུག་ཅེས། ད་རེས་དེ་ནས་བསྐྱར་དུ་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུའི་འདོད་པ་ བྱུང་།

དེ་བཞིན ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ ་ནང་ལ་བཙན་བྱོལ ་བོད་མིའི་སྒྲིག ་འཛུགས་ཀི་ཐོག ་ནས། འདས་པའི་ཟླ་བ་དྲུག་གི་ནང་

ལོགས་ལ་ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་ཀི་འཐུས་མི། ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་དང་། ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གོས་ཚོགས་ཀི་འཐུས་མི།

ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་གོས་ཚོགས་ཀི་འཐུས་མི། རྒྱ་གར་གོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀི་འཐུས་མི། གཞན་ཡང་གནད་ཡོད་མི་སྣ་མང་ པོ་ཞིག་རྡ་རམ་ས་ལར་ཕེབས་ཏེ་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་མཇལ་ཁ་ཞུ་རྒྱུ། གཞན་ཡང་བོད་མིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་། སི་འཐུས་གོས་ཚོགས་སུ་ཆེད་ཕེབས་གནང་རྒྱུ། རྡ་རམ་ས་ལར་སྣེ་ལེན་གི་ཐོག་ནས་བོད་ པའི་སོབ་གྲྭ་ཁག་ལ་གཟིགས་སྐོར་གནང་སྟེ། གང་ལྟར་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་དང་། ཆོས་དང་སྐད་ཡིག རིག་གཞུང་དེ་ དག་རྒྱུན་འཛིན་གནང་རྒྱུར་དམིགས་བསལ་གི་བསྔགས་བརོད་གནང་གི་འདུག འདིའི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་ང་རང་ཚོར་སེམས་ ཤུགས་འཕར་མ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོང་ཐུབ་རྒྱུར་གོ་སྐབས་ཏན་ཏན་བྱུང་སོང་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་དང་།

གཞན་ཡང་དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་དབུས་པའི་བཀའ་བློན་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་འཛིན་སྐྱོང་གི ་ལས་དོན་རེད།

བོད་ཀི་རྩ་དོན་ཐོག་ལ་ཕག་ལས་ཧུར་ཐག་གནང་གི་འདུག འདི་ཚོ་ལ་ཡིན་ནའང་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། སི་འཐུས་ལྷན་ ཚོགས་ཀི་ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་རྒྱ་གར་དང་རྒྱལ་སིའི་གོས་ཚོགས་ཀི་འཐུས་མི་མཉམ་དུ་འབེལ་ལམ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཕན་ཚུན་སྐུ་ ཚབ་ཕེབས་རེས་གནང་རྒྱུ། སི་འཐུས་རྣམ་པ་ཡིན་ནའང་གཞུང་འབེལ་གི་ལས་དོན་རེད། སི་འཐུས་སེར་སོ་སོའ་ི ངོས་ནས་ཡིན་

ནའང་བོད་སི་པའི་ལས་དོན་གི་ཐོག་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་ཏེ་ཕག་ལས་གང་ལ་གང་འཚམ་ཞིག་གནང་སོང་། འདིའི་ཐོག་ལ་ཡིན་ ནའང་ཚོགས་གཙོ་སེལ་པོའ་ི ངོས་ནས་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། འདི་འདའི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་ཐོག་ ལ་རྒྱལ་སིའི་ཆབ་སིད་ཀི་གནས་བབ་ཀི་ཐོག་ནས་ང་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོང་ཐུབ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་ཞུ་ཐུབ་དགོས་རྒྱུའི་གནས་ སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཀི་འདུག

དེ་ནས་གོས་ཚོགས་དེ་ཚར་བའི་རེས་ལ་ད་ལྟ་ལས་རིམ་འགོ་བཞིན་པ་ཞིག་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། གོས་ཚོགས་ཀི་

འཐུས་མི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་གར་གི་མངའ་སྡེའི་ནང་མངའ་སྡེའི་གོས་ཚོགས་ཀི་འཐུས་མི་དང་། དབུས་གོས་ཚོགས་ཀི་འཐུས་ མི་རྣམས་ལ་བོད་དོན་ཞུ་བསྐུལ་གནང་རྒྱུ། དེ་བཞིན་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་ནང་ལ་གོས་ཚོགས་ཀི་སྐུ་ཚབ་ཕེབས་ཐུབ་རྒྱུར་ ད་ལྟ་ལས་རིམ་འགོ་བཞིན་པ་ཡིན་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་སི་འཐུས་རྣམ་པ་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་ལོགས་ལ་ས་བགོས་ཕོགས་བསྐྱོད་ཀི་ལས་རིམ་ད་

ལྟ་འགོ་དང་འགོ་བཞིན་པ་ཆགས་བསྡད་ཡོད། ས་གནས་ལ་ཕེབས་པའི་སྐབས་སུ་སི་འཐུས་རྣམ་པས་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གནས་

སྟངས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཆབ་སིད་ཀི་གནས་བབ། རྒྱལ་སིའི་ཆབ་སིད་ཀི་གནས་བབ། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ མཆོག་གི་མཛད་འཕིན། གོས་ཚོགས་ཀི་ལས་རིམ་དེ་དག་ངོ་སོད་ཞུ་རྒྱུ། གཞན་ཡང་གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་བོད་མིའི་གནས་

སྟངས་ལ་ཞིབ་གཟིགས་གནང་རྒྱུ། ལྷག་པར་དུ་ཤེས་ཡོན། འཕོད་བསྟེན། ཉམ་ཐག་གི་གནས་སྟངས་འདི་ཚོའི་ཐོག་ལ་གཟིགས་ 4

ཞིབ་གནང་སྟེ་སན་ཐོ་ཕེབས་བསྡད་ཡོད། སན་ཐོ་ཕེབས་པ་གཞིར་བཟུང་གི་སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀི་ཐོག་ནས་འཛིན་སྐྱོང་རྟོག་ཞིབ་

སྡེ་ཚན་ལ་འགན་དབང་བསྐུར་ནས་དེའི་ཐོག་ནས་དབྱེ་གསེས་བྱས་ཏེ་འབེལ་ཡོད་ལྷན་ཁང་སོ་སོ་ལ་ཕར་ཕུལ་རྒྱུ། འབེལ་ཡོད་ ལྷན་ཁང་སོ་སོའ་ི ཐོག་ནས་འདི་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱས་ཏེ་མཇུག་སྐྱོང་དང་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད་དེ་དག་གང་ལ་གང་འཚམ་

ཚུར་སེབས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ཁུངས་སོ་སོ་ལའང་ཕར་བཏང་ཡོད། དེ་རིང་ང་ཚོ་ལས་བསྡོམས་ཀི་གོས་ཚོགས་ འདིའི་ཐོག་ནས་ཁ་གསལ་པོ་དང་དོགས་འདི་ཞུ་དགོས་པ་རིགས་ཆགས་ཀི་འདུག་ན། ད་རེས་འདིའི་ཐོག་ནས་བགོ་གེང་དང་གེང་ སོང་ཞུ་ཆོག་གི་རེད་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་བཞིན་ང་ཚོ་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པ་དེ་གཙོ་བོ་ང་ཚོ་ཐ་སད་འད་བོ་དེ་སིར་བཏང་གི་

གོས་ཚོགས་ཟེར་ནས་ཐ་སད་སོད་ཀི་འདུག རིགས་གཅིག་གི་ང་ཚོ་ལས་བསྡོམས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཟེར་ནས་ཐ་སད་སྨོས་མཁན་ ཡང་ཡོད་པ་རེད། གང་ལྟར་ང་ཚོ་གོས་ཚོགས་ཀི་ལས་ཉིན་མང་བ་དེ་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་ལས་བསྡོམས་ཐོག་ལ་བསྐྱར་

ཞིབ་དང་དགོངས་ཚུལ་ཕུལ་རྒྱུ། འདི་བ་གནང་རྒྱུ་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། གཞན་ཡང་ད་རེས་གོས་ཚོགས་འདིའི་ཐོག་ལ་གཞུང་ འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་གསུམ་ཡོད། དང་པོ། བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་ཟུར་པ་

འཕོངས་རྒྱས་གྲྭ་བཞི་བརྒྱ་དཔོན་སྐལ་བཟང་དག་འདུལ་ལགས་ཉེ་ཆར་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རོགས་པ་རེད། ཁོང་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་བོད་ ནང་རེད། བཙན་བྱོལ་གི་སི་ཚོགས་སྐབས་དེའི་བོད་གཞུང་གི་ལས་དོན་སྣ་མང་གི་ཐོག་ལ་འགན་འཁུར་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་

ཐོག་ནས་ཞུས་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ང་ཚོ་ཁོང་གི་མཛད་རེས་དེ་དག་ལ་བསྔགས་བརོད་དང་། ཉེ་འབེལ་ལྟོས་བཅས་རྣམས་ལ་ གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཞུ་རྒྱུ། གཉིས་པ། རྒྱ་གར་གི་སིད་བློན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་ཨ་ཌལ་བི་ཧཱ་རི་བ་ཇི་པ་ཡེ་མཆོག་དང་།

ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ཇོན་མེ་ཁེན་ཁོང་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་ང་ཚོ་གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་

འདུད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ཁུར་ཡོད། རྒྱ་གར་གི་སིད་བློན་ཟུར་པ་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། ཕི་ལོ་ ༡༩༥༠ ཙམ་ནས་

བོད་ཀི་ཐོག་ལ་རྒྱ་གར་གི་གོས་ཚོགས་ནང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གི་གསུང་བཤད་གནང་རྒྱུ། ལྷག་པར་དུ་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༩ ནང་ལ་རྒྱ་ནག་ གཞུང་གི་བོད་བཙན་བཟུང་བྱས་པའི་རེས་སུ་གོས་ཚོགས་ནང་ལོགས་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ཐོག་ནས་བོད་ཀི་གནས་སྟངས་ཐོག་ ལ་སེམས་འཁུར་གནང་དགོས་རྒྱུ། གཞན་ཡང་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་ལ་གར་བའི་དུས་ཚོད་ལ་ཡིན་ནའང་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ཐོག་

ནས་བོད་པའི་བཙན་བྱོལ་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་ལ་མཐུན་འགྱུར་རོགས་མགོན་དམིགས་བསལ་གནང་དགོས་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་གོས་ ཚོགས་ཕི་ནང་གཉིས་ལ་གསུང་བཤད་མང་པོ་གནང་འདུག སི་ཡོངས་ཀི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་ཐོག་ནས་མི་སྣ་གལ་ཆེན་གཅིག་ དང་ལྷག་པར་དུ་བོད་དོན་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོར་བློས་ཐུབ་ཀི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་ཞིག་ཀང་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་

རེད། དེ་བཞིན་སྐུ་ཞབས་ཇོན་མེ་ཁེན་ལྟ་བུ་ཡིན་ན། སིར་བཏང་གི་ཨ་རིའི་གཞུང་མང་གཉིས ་ཀི་ཐོག ་ལ་དམིག ས་བསལ་གི་ ཞབས་འདེགས་ཞུ་མཁན་གི་རླབས་ཆེན་གི་མི་སྣ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་

༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་སྔ་རེས་ཀི་མཇལ་ཁ་གནང་རྒྱུ་དང་བོད་དོན་གི་ཐོག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ། ལྷག་པར་དུ་ ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ས་བྱི་ཞི་རོལ་ཆེན་མོའ་ི སྐབས་སུ་སྐུ་ཞབས་ཇོན་མེ་ཁེན་རང་གི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དེ་ས་བྱི་ཞི་

རོལ་ཆེན་མོའ་ི བྱུང་རེན་དེ་ག་རེ་ཡིན་མིན་སྐོར་ཞིབ་འཇུག་གནང་དགོས་རྒྱུ། སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ 5

དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་དབར་དོན་དམ་པའི་འབེལ་ལམ་གནང་དགོས་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་གསུང་བཤད་དམིགས་བསལ་གི་ནུས་པ་ཐོན་པ་ འགའ་གནང་ཡོད་པ་རེད། ད་རེས་འདིའི་ཐོག་ནས་ཁོང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀི་མཛད་རེས་ལ་ཡི་རངས་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ་དང་།

ནང་མི་དང་འབེལ་ཡོད་བཅས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་སོ་ནས་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་ འཆར་དེ་བསྣམས་ཕེབས་པ་ཡིན་ཟེར་ནས་ཞུ་འདོད་བྱུང་།

གཞན་ཡང་ང་ཚོ་གོས་ཚོགས་ཀི་ལས་རིམ་གལ་ཆེ་བ་གཅིག གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་

གོས་འཆར་དེ་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གནས་སྟངས་རེད། རྒྱལ་སིའི་ཆབ་སིད་ཀི་གནས་བབ་ རྒྱ་ནག་གི་སིད་བྱུས་ཀི་ཐོག་ནས་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་བོད་ནང་ལ་གང་འད་འགོ་ཡི་འདུག དེའི་ཐོག་ལ་ང་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་གོས་ ཆོད་གཞིར་བཟུང་གི་ཐོག་ནས་གནང་ཕོགས་ག་རེ་འདུག འདི་འདའི་ཐོག་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་པའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོ་ལས་རིམ་དེ་

གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་བརྩི་ཡི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་རེད། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ ཤག་གི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་ཆ་ཤས་བཞེས་པའི་རེ་བ་ཞུ་ཡི་ཡོད། མཚམས་རེ་ང་ཚོ་ཆ་ཤས་བཞེས་ཡོང་སྐབས་གོས་ཆོད་ཀི་ངོ་ གདོང་དང་སྔོན་གེང་གི་ངོ་གདོང་དང་མ་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་སེར་སོ་སོའ་ི ཚོར་བ་ཐོག་ནས་མཚམས་རེ་ཁ་ཕོགས་བསྒྱུར་རྒྱུའི་

གནས་སྟངས་འདི་འད་ཆགས་ཡོང་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་འདི་ཚོའི་གས་དགོངས་པ་རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་བཞེས་ཏེ་གོས་ཆོད་ཀི་ སྔོན་ གེང་དང་གོས་ཆོད་གཞིར་བཟུང་གི་ཐོག་ནས་དགོངས་ཚུལ་དང་བསམ་ཚུལ་སྤུངས་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་

འདུག་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན་ད་གིན་གོང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར། བཀའ་བློན་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་དང་བཅས་པའི་ལས་ བསྡོམས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ཀི་ལས་བསྡོམས་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པ་ཉེ་སྔོན་ནས་སི་འཐུས་

རྒྱུན་ལས་ལ་ཕུལ་སྟེ། སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀི་ཐོག་ནས་སྡེ་ཚན་གསུམ་ལ་ཆ་བགོས་བྱས་ཏེ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་། འདིའི་ཐོག་ ནས་སན་ཐོ་གོས ་ཚོག ས་འདིའི་ནང་ལ་ཕེབ ས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་མཉམ་འབེལ ་ཡོད་བཀའ་བློན་སོ་སོའ་ི ཐོག ་ནས་ལས་

བསྡོམས་སིང་བསྡུས་ཐད་ཀར་གོས་ཚོགས་འདིའི་ཐོག་ལ་སན་སྒྲོན་ཞུས་ཏེ་ཕེབས་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་ཐོག་ལ་དོགས་ འདི་དང་དགོངས་ཚུལ་ཕུལ་རྒྱུ། འཛིན་སྐྱོང་གི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་གསལ་བཤད་ལན་འདེབས་གནང་དགོས་རྒྱུ། འདི་ཚོ་ང་ཚོའི་ ལས་རིམ་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

གཞན་ཡང་དེ་སྔའི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གསུམ་པའི་འོས་བསྡུའི་སྒྲིག་གཞི་བསྐྱར་བཅོས་ལ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་

གི་ཐོག་ནས་བཟོ་བཅོས་ཁིམས་འཆར་དེ། ད་རེས་གོས་ཚོགས་འདིའི་ནང་ལ་བསྣམས་ཕེབས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། གཞན་ཡང་ང་ ཚོ་ཁིམས་སྒྲིག་བསྐྱར་བཅོས་རིགས་གཅིག་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་བཞིན་ཁིམས་ཞིབ་པ་གཞན་གཅིག་གོས་ཚོགས་འདི་བརྒྱུད་ནས་

བསྐོ་གཞག་གནང་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། གཞན་ཡང་རྒྱུན་ལྡན་གི་ལས་རིམ་བཞིན། སྐར་རྟགས་ཅན་གི་དི་བ་དིས་ལན། ཐུགས་ སྣང་གཞེན་བསྐུལ་གི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་རིགས་གཅིག་ང་ཚོ་ད་རེས་ལས་རིམ་བསྐྱངས་རྒྱུའི་ནང་ཚུད་ཡོད་ཅེས་སན་སེང་ཞུ་ རྒྱུ་དང་།

གཞན་ཡང་གོས་ཚོགས་ནང་ལས་རིམ་རྣམས་ལ་ཆ་ཤས་བླངས་པའི་སྐབས་སུ་གོས་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་མི་ཚང་མས་

བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་འདུའི་འགོ་ལུགས་དང་། ལས་དོན་བྱེད་ཕོགས་ཀི་སྒྲིག་གཞི་གཞིར་བཟུང་ཕེབས་ 6

ཐུབ་དགོས་རྒྱུ། བསམ་ཚུལ་མ་མཐུན་པ་ཡོང་ཆོག་གི་རེད། ཡིན་ནའང་མཚམས་རེ་སེར་སོ་སོའ་ིཚོར་བའི་དབང་གིས་ཕན་ཚུན་ རྣམ་འགྱུར་དག་པོ་སྟོན་རྒྱུ། གཞན་ཡང་ཚིག་རྩུབ་བཤད་རེས་བྱ་རྒྱུ། ལྷག་པར་དུ་སྡིགས་ར་ལྟ་བུའི་ཚིག་ཐ་ཤལ་རིགས་བེད་

སོད་ནམ་ཡང་མ་ཐོན་པ་གནང་རོགས་གནང་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། སོ་སོའ་ི ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་མི་མང་གི་སྐུ་ཚབ་ཡིན་སམ་པ་ཞིག་

དང་། བོད་སི་པའི་ལས་དོན་གི་ཐོག་ལ་འགན་འཁུར་བཞེས་པའི་ཐོག་ནས་བགོ་གེང་གནང་རྒྱུ། དི་བ་དིས་ལན་གི་ཆ་ཤས་གང་ བཞེས་པ་ཡིན་ནའང་ཁུངས་ལུངས་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པ། བསང་ལམ་དབར་གི་སྐད་ཆའི་ར་བ་ལས་བརལ་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ། སི་ པའི་ལས་དོན་དང་འབེལ་བ་ཡོད་པ། ཡ་རབས་དང་སྐད་ཡིག་ཚད་ལྡན་བེད་སོད་གནང་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། གོས་ཚོགས་ཀི་ཆེས་ མཐོང་རེད། གོས་ཚོགས་ལ་དོ་སྣང་གནང་མཁན་རྣམ་པ་ཚོ་ཡིན་ནའང་གོས་ཚོགས་ལ་དམིགས་བསལ་གི་ཆེས་མཐོང་གཟིགས་

ཐུབ་རྒྱུ་དང་། འཚོར་སྣང་སོད་ཐུབ་དགོས་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཀི་འདུག གོས་ཚོགས་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། དོ་སྣང་ བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པོ་རེད། བོད་ནང་ནས་ཡིན་ནའང་རེད། གཞན་ཡང་རྒྱལ་སིའི་སི་ཚོགས་ཀི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་ང་ཚོ་

གོས་ཚོགས་ལ་བོད་མི་ཙམ་མ་རེད། དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེན་པོ་གནང་གི་ཡོད། དེ་ཡིན་དུས་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་ངོ་ཚབ་མཚོན་ཐུབ་ རྒྱུའི་ང་ཚོའི་སྒྲིག་འཛུགས་བླ་ན་མེད་པ་འདི་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། འདི་འདའི་ཐོག་ནས་ཚང་མས་སི་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་ ལས་དོན་རྣམས་ལ་ནུས་པ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཡོང་ཐུབ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་གི་ཐོག་ནས་ཆ་ཤས་བཞེས་དགོས་རྒྱུ་དེའང་གལ་ཆེན་པོ་ འདུག་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པའི་ལས་རིམ་རྣམས་དོན་ཕན་ལྡན་པ་ཞིག་དང་ལམ་ལྷོང་ཡོང་རྒྱུར་

འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་། བཀུར་འོས་གོས་ཚོགས་ཀི་འཐུས་མི་ཚང་མས་མཐུན་འགྱུར་གནང་རོགས་གནང་ཟེར་ནས་འབོད་ བསྐུལ་ཞུ་འདོད་བྱུང་། ཚོགས་གཙོའི་ཚོགས་འདུ་དབུ་འབྱེད་ཀི་གཏམ་བཤད་འདི་ནས་མཚམས་འཇོག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

མཐའ་དོན་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སྐུ་ཚེ་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་པ་དང་། རླབས་ཆེན་ཐུགས་ཀི་

དགོངས་བཞེད་རྣམས་ལྷུན་གི་གྲུབ་པ། བོད་དོན་བདེན་མཐའ་གསལ་སྟེ་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་གང་མགོགས་ཡོང་རྒྱུའི་ ཐོག་ལ་སྨོན་འདུན་ཤུགས་དག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དེ་རིང་གི་ལས་རིམ་བཞི་པ། ཚོགས་གཙོའི་ལས་ཚབ་དང་། ལས་རིམ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི་བསྐོ་གཞག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། བཀོད་ཁྱབ།

༄༅། །བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་འདུའི་འགོ་ལུགས་དང། ལས་དོན་བྱེད་ཕོགས་ཀི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༩ པའི་ནང་གསེས་ ༡ ནང་གསལ། ཚོགས་གཙོ་དང། ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ་སུ་ཡང་ངོ་བཞུགས་མེད་པའི་སྐབས། ཚོགས་འདུའི་ གཙོ་སྐྱོང་གནང་མཁན་ཚོགས་གཙོའི་ལས་ཚབ་ཀི་འོས ་མི་སི་འཐུས་ལྔ་ལས་མ་མང་བའི་མཚན་གཞུང་ཚོགས་གཙོས་བཟོ་

འགོད་ཀིས་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་གསལ་བསྒྲགས་དང་མོས་མཐུན་ཞུ་དགོས་པ་ལྟར། ད་རེས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ནས་ཚེས་ ༢༨ བར་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པ་བསྐྱང་རྒྱུའི་སྐབས་ཚོགས་ གཙོའི་ལས་ཚབ་ཀི་འོས་མིའི་མཚན་གཞུང་གཤམ་གསལ།

7

༡།

སི་འཐུས་དབུ་དཀར་ཚང་གཡུ་སྒྲོན་ལགས།

༣།

སི་འཐུས་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་ལགས།

༢།

སི་འཐུས་ལྷ་རྒྱ་རི་རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས། བཅས་ལ་ཐུགས་གཏན་ཁེལ་བ་ཡིན། ངོས་འཛིན་ཞུས་ན་འགིག་གི་འདུག་གམ། ལས་རིམ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི། བཀོད་ཁྱབ།

༄༅། །བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་འདུའི་འགོ་ལུགས་དང། ལས་དོན་བྱེད་ཕོགས་ཀི་སྒྲིག་གཞི་དོན་ཚན་ ༡༦ པའི་ནང་གསལ། ཚོགས་དྲུང་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་རིམ་ཐོ་འགོད་ལས་དོན་ལ་རོགས་རམ་དང་སོབ་སྟོན་འབུལ་མཁན་སི་འཐུས་ གསུམ་ནས་ལྔ་བར་ཡོད་པའི་ལས་རིམ་ཚོགས་ཆུང་རེ་ཚོགས་གཙོ་ལྷན་རྒྱས་ནས་བསྐོ་གཞག་གནང་འཐུས་གསལ་བ་བཞིན།

ད་རེས་སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ནས་ཚེས ་ ༢༨ བར་ཉིན་བཅུའི་རིང་བསྐྱང་རྒྱུའི་སྐབས་ལས་རིམ ་ཚོག ས་ཆུང་དུ་གཤམ་གསལ་སི་འཐུས་རྣམས་བསྐོ་ གཞག་གནང་བ་ཡིན། ༡།

སི་འཐུས་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས།

༣།

སི་འཐུས་མཁན་པོ་ཀ῝བག་དངོས་གྲུབ་བསོད་ནམས་ལགས།

༥།

སི་འཐུས་ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་ལགས།

༢། ༤།

སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་ལགས། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་གོ་བོ་བློ་བཟང་ཕན་བདེ་ལགས། བཅས་ལ་ཐུགས་གཏན་འཁེལ་བ་ཡིན། དེ་རིང་གི་ལས་རིམ་ལྔ་པ། གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རེས་དན་གོས་

ཆོད་གོས་འཆར་ཡིན། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༣ པར་གཟིགས་རོགས་གནང་། གོས་འཆར་འདོན་མཁན། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས། ངག་བཅད་གུས་འདུད་མཉམ་དུ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་ཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༣ པ་སན་སྒྲོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རེས་དན་གོས་ཆོད་གོས་འཆར། སྔོན་གེང་།

༄༅། །བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་ཟུར་པ་འཕོངས་རྒྱས་གྲྭ་བཞི་བརྒྱ་དཔོན་སྐལ་བཟང་དག་འདུལ་མཆོག་དགུང་

བབས་བགེས་ནད་ཀི་རེན་པས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༠ ཉིན་དགོང་དོའ་ི ཆུ་ཚོད་ ༤།༥༡ ཙམ་ལ་བཞུགས་སར་ལྷ་རྒྱལ་ 8

རིའི་བགེས་ཤག་ཏུ་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རོགས་པའི་ཡིད་སྐྱོའ་ི གནས་ཚུལ་བྱུང་། དམ་པ་ཁོང་ནི་ཡབ་དོན་གྲུབ་ཚེ་འཕེལ་དང་ཡུམ་ རིན་ཆེན་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀི་སས་སུ་ཕི་ལོ་ ༡༩༢༥ ལོར་ལྷོ་ཁ་འཕོངས་རྒྱས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས། ཁོང་གི་ནང་མིའི་འཚོ་ ཐབས་ཞིང ་པ་ དང་གཞུང་རྒྱུགས་དམག་རྐང་། ཁོང ་ཆུང་དུས་སོབ ་གྲྭར་འགིམ ས་མྱོང ་མེད ་པས་བོད ་ཡིག ་གོ་ འཕེར ་ཙམ་ལས་

མཁྱེན ་གི་ མེད ་ནའང་དམག་སར་ནང་ཡི་ གེ་ ལེག ས་གས་འཕོང ས་རྒྱས་ ལྡིང ་པོ་ བརྒྱ་དཔོན ་རྡོ་ རེ་ ཁ་ཁོག ་ལགས་ དང་། ཁི་ སྨོན ་ཞལ་ངོ་ ཕུན་ཚོག ས་ཚེ་ རིང ་ལགས་གཉིས ་ཀི་ མདུན་སར་ཞར་ཞོར ་སོབ ་གཉེར ་གནང་།

ཕི་ ལོ་ ༡༩༤༣ དགུང་ལོ་ ༡༨ ཐོག ་བོད ་གཞུང་ཁ་དང་གྲྭ་བཞིའི་ གཡུལ་རྒྱ ལ་བསམ་འཕེལ ་དམག་སར་

གི་ དམག་ཁོང ས་འཕོང ས་རྒྱས་རོང ་འོག ་གཞུང་རྒྱུགས་མཁར་གཙང་ཆུ་འཁོར ་བའི་ མི་ ངོའ ་ི དམག་ཞབས་ཞུས་ཏེ་ དུང་པའི་ སོབ ་སོང ་གཙོ་ གྱུར་གི་ གཞི་ རིམ ་དམག་རྩལ་སོབ ་སོང ་རྣམས་ལེག ས་པར་གནང་། ཕི་ ལོ་ ༡༩༤༨ རང་

ལོ་ ༢༢ ཐོག ་སྣེ་ གདོང ་རོང ་འོག ་ཡར་ལུང་འཁོར ་བདེ་ ཁང་གསར་པའི་ལྡིང ་དཔོན ་བཅོ་ ལྔ་ཚེ་ རིང ་བརྒྱ་དཔོན ་དུ་ གནས་སར་བསྩལ་ཚབ་ཁོང ་གནས་བདུན་པ་སྡོད ་དང་ལྡིང ་ཁག་དང་པོའ ་ི ལྡིང ་དཔོན ་དུ་བསྐོ་ བསྩལ་ལས་ཁུར་

གནང་། ཕི་ ལོ་ ༡༩༥༡ དགུང་ལོ་ ༢༥ ཐོག ་མང་མོས ་འོས ་ཐོན ་ལྟར་འཆར་ཕུལ་ཕག་རྟགས་རིན ་པོ་ ཆེའི་ དགོང ས་ དོན ་བརྒྱ་དཔོན ་བཅོ་ ལྔ་ཚེ་ རིང ་འདས་ཚབ་གནས་དྲུག ་པ་གོང ་གསལ་སྡོད ་དང་བརྒྱ་ཁག་གི་ བརྒྱ་དཔོན ་བསྐོ་ བསྩལ་ལས་ཁུར་གནང་།

ཕི་ ལོ་ ༡༩༥༩ དགུང་ལོ་ ༣༣ ཐོག ་བོད ་ཀི་ རྒྱལ་ས་ལྷ་སའི་ ཆོལ ་གསུམ་སེར ་སྐྱ་ཕོ་ མོ་ མི་ མང་ཡོང ས་

ནས་རང་དབང་སེར ་ལངས་ཀིས ་རྒྱ་མིར ་ངོ་ རོལ ་སྐད་འབོད ་ཁོམ ་བསྐོར ་བྱ་སྐབས་ཁོང ་རྣམས་རྩེ་ ཕོ་ བང་པོ་ ཏཱ་ལར་

སྲུང་བྱ་ཞུ་མུས་ནས་ནོར ་གིང ་ཕོ་ བང་སྲུང་བྱར་ཀུན་གིང ་ཛ་སག་གི་ གཟིམ ་ཤག་ཏུ་གནས་སོས ་གནང་། བོད ་ཟླ་ ༢ ཚེས ་ ༨ དགོང ་མོ་ སི་ ནོར ་༸གོང ་ས་༸སྐྱབས་མགོན ་ཆེན ་པོ་ མཆོག ་བོད ་ལོང ས་བསྟན་སིད ་མི་ མང་དང་བཅས་པའི་

འཕལ་ཕུགས ་བདེ་ ཐབས་སད་སྐུ་ངལ་འཛེམ ས ་མེད ་ངང་ནོར ་གིང ་ཕོ་ བང་ནས་གསང་སྟབས་ཀིས ་རྒྱ ་གར་དུ་ ཆིབ ས་བསྒྱུར་བཀའ་དིན ་ཆེ་ སྐབས་ནོར ་གིང ་ལྷོ་ ཕོག ས་གམ་དཀིལ ་ནས་ལྷོ་ ཁ་སྐྱིད ་གཤོང ས་ར་སྨད་དགོན ་པར་སྐུ་

བཅར་གིས ་ཆིབ ས་འཁིད ་ཞབས་ཞུ་ལེག ས་པར་ཞུས་པ་དང་། དེ་ ནས་བཟུང་རྒྱ་གར་ས་མཚམས་མང་མང་བར་ སྐུ་སྲུང་བར་མའི་ འགོ་ བྱེད ་ཀི་ འགན་ཁུར་ཉིན ་མཚན་ལྟོས ་མེད ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གནང ་། དེ་ རེས ་རིང ་པོར ་མ་ སོང ་བར་རེ་ ཞིག ་མང་སྣེ་ ཉུང་བརྟེན ་མ་ཐུབ་པར་རང་ས་ཤོར ་ནས་མོན ་རྟ་དབང་བརྒྱུད་རྒྱ་གར་མི་ ས་མ་རིར ་འབྱོར ་

ཞིང ་། ཁ་དང་གྲྭ་བཞི་ དམག་མི་ ཚོ་ ཁག་ལྔ་པའི་ འགོ་ ཁིད ་གནང་སྟེ་ རང་གཞུང་བཀའ་དགོང ས་ཐོག ་མར་འབས་

ལོང ས་ཁུལ་ལམ་བཟོར ་བསྐྱོད ་གནང་ཐོག ་ཕི་ ལོ་ ༡༩༥༩ ལོ་ དེ་ རང་ ལ་གནས་མཆོག ་རྡོ་ རེ་ གདན་དུ་བྱེས ་འབྱོར ་ ཆོལ ་གསུམ་བོད ་མི་ སེར ་སྐྱ་ཡོང ས་རོག ས་མ་གོས ་བསམ་པ་གཅིག ་མཐུན་གི་ སོ་ ནས་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་

འབུལ་དང་འབེལ ་དམ་ཚིག ་རྡོག ་རྩ་གཅིག ་བསྒྲིལ ་བཀའ་དགོང ས་འགལ་མེད ་ཞུ་རྒྱུའི་ མནའ་གན་མཐུ་མོ་ ཆེ་ འབུལ་

ལམ་ཞུ་སྐབས་བོད ་གཞུང་དམག་སར་ཀ་ཁ་ང་ཆ་བཅས་ཀི ་ འགོ་ འཐུས་གནང་སྟེ་ སྐུ་གཤེག ས་ཀ་དང་སྐུ་སྲུང་རུ་ དཔོན ་བསོད ་ནམས་བཀྲ་ཤིས ་ལགས་དང་ལྷན་དུ་ཆེད ་བཅར་གནང་། དེ་ རེས ་རྒྱ་གར་སིད ་བློན ་པཎ་ཊིཏ ་ནེ་ རུ་ 9

མཆོག ་མ་སུ་རིར ་བོད ་མི་ བཙན་བྱོལ ་བའི་ གསོག ་སར་དུ་གཟིག ས་སྐོར ་ཆེད ་ཕེབ ས་སྐབས་འབས་ལོང ས་ཁུལ་ལམ་

བཟོར ་གནས་པའི་ ཆོལ ་གསུམ་བོད ་མི་ ༨༠༠༠ སྐོར ་གི་ འཚམས་ཞུ་དང་། གནས་སྟངས་བདེ་ སན་འབུལ་མིར ་མ་ སུ་རིར ་དམིག ་བསལ་ཆེད ་བཅར་གནང་། ཕི་ ལོ་ ༡༩༦༠ ལོར ་ཨ་རིའི་ སིད ་འཛིན ་སྐུ་གཤེག ས་ ཌིཝཱ ་ཌི་ ཨཱ་སེན ་ཧོ་ ཝར་ ( Dwight D.Eisenhower ) མཆོག ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ ལིར ་ཕེབ ས་སྐབས་ཀང་འབས་ལོང ས་ཁུལ་གི་ བོད ་མི་ ལམ་བཟོ་ བའི་ མི་ འཐུས་ ༡༦ ཁོང ས་སུ་བོད ་སིའི་ རྩ་དོན ་སྐོར ་བདེ་ སྡུག་༸སན་ཞུར་ཆེད ་བཅར་གནང་།

ཕི་ ལོ་ ༡༩༦༠ ཟླ་ ༩ ཚེས ་ ༢ ནས་ཆོས ་སིད ་གཉིས ་ལྡན་མང་གཙོའི་ གཞུང་གི་ སྒྲིག ་སོལ ་གསར་གཏོད ་

བསྐྱངས་དོན ་བོད ་མི་ མང་སི་ འཐུས་སྐབས་དང་པོར ་མང་མོས ་འོས ་ཐོབ ་འཆར་ཕུལ་ཕག་རྟགས་དགོང ས་དོན ་

དབུས་གཙང་དམ་པ་ཆོས ་ཀི ་ ཆོལ ་ཁའི་ སི་ འཐུས་ཀི་ དམ་འབུལ་དང་སགས་ལས་ཁུར་གནང་བ་དང་། སྐབས་དེར ་ སི་ འཐུས་རྣམས་ལས་ཁུངས་ཁག་ཏུ་ཕོག ས་བགོས ་གནང་སྟབས་ཁོང ་ཉིད ་བདེ་ སྲུང་ལས་ཁུངས་ནང་ལས་བགོས ་

གནང་བ་ལྟར་ཐུགས་འགན་བཞེས ་གནང་། དེ་ ནས་ཕི་ ལོ་ ༡༩༦༣ ཟླ་ ༩ ཚེས ་ ༢ ནས་སར་ཡང་བོད ་མི་ མང་སི་ འཐུས་སྐབས་གཉིས ་པར་མང་མོས ་འོས ་འདེམ ས་ཀི་ འཆར་ཕུལ་ཕག་རྟགས་སི་ ཕེབ ས་དགོང ས་དོན ་སྐབས་དེར ་ རང་གཞུང་ལས་ཁུངས་ཁག་གིས ་ལས་དོན ་སྒྲུབ་སྟངས་སི་ འཐུས་ཚོས ་ཤེས ་རྟོག ས་ཐུབ་པ་དང་། ལས་དོན ་ཐོག ་ ཤུགས་སྣོན ་ཡོང ་ཆེད ་སི་ འཐུས་རྣམས་ལས་ཁུངས་སོ་ སོར ་བགོས ་འགེམ ས་ཀིས ་ལས་དོན ་ཁུར་མཉམ་ལེན ་ཞུ་

དགོས ་ཕེབ ས་པ་ལྟར་དབུས་གཙང་སི་ འཐུས་རང་འཇགས་ཐོག ་ཕི་ ལོ་ ༡༩༦༤ ལོར ་ཤེས ་རིག ་ལས་ཁུང ས་ནང་ ལོ་ གཅིག ་རིང ་བཀའ་བློན ་ལས་རོག ས་ཀི་ ལས་ཁུར་གནང་། ཕི་ ལོ་ ༡༩༦༥ ལོར ་ཁོང ་ཤེས ་རིག ་ནས་འཕོས་ཏེ་ ཕི་ སིད ་ལ ས་ཁུངས ་ནང་ལས ་ཁུར་གནང་། ཕི་ ལོ་ ༡༩༦༦ ཟླ་ ༩ ཚེས ་ ༢ ནས་ཁོང ་ས ར་ཡང་བོད ་མི་ མང་སི་

འཐུས་སྐབས་གསུམ་པའི་ དབུས་གཙང་སི་ འཐུས་སུ་མང་མོས ་བསྐྱར་འདེམ ས་བྱུང་ཐོག ་འཆར་ཕུལ་ཕག་རྟགས་ དགོང ས་དོན ་ཚོག ས་གཙོ་ གཞོན ་པའི་ དམ་ཕུལ་མཛད་ཁུར་བཞེས །

ཕི་ ལོ་ ༡༩༦༨ ལོར ་ཚོག ས་གཞོན ་རང་འཇགས་ཐོག ་བལ་ཡུལ་ནང་གི་ གནས་ཚུལ་ལྷིང ་འཇགས་ཡོང ་

ཐབས་སུ་འཕལ་སེལ ་བལ་དོན ་ལས་འཁུར་ཞུ་གལ་དམིག ས་བསལ་བཀའ་ཕེབ ས་ལྟ ར་ཆེད ་བཅར་གནང་ནས་ལོ་ གཅིག ་ཙམ་རིང ་སི་ འཐུས་ཚོག ས་གཞོན ་མིང ་ཐོག ་ནས་ཕག་ལས་དང་ཕི་ ལོ་ ༡༩༦༩ ཟླ་ ༩ ཚེས ་ ༢ ནས་བོད ་

མི་ མང་སི་ འཐུས ་སྐབས་བཞི་ པར་འདེམ ས་བསྐོས ་ལ ས་ཁུར་གནང་བ ཞིན ་པ་ཁོང ་བལ་ཡུལ་དོན ་གཅོད ་བསྐོ་ གཞག་བསྐྱང་དོན ་ཕི་ ལོ་ ༡༩༧༢ བར་ལོ་ ༣ ཙམ་དང་། དེ་ ནས་བལ་དོན ་གསར་པ་དོན ་ གྲུབ་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་ བསྐོ་ གཞག་དང་འབེལ ་ཁོང ་བཀའ་དགོང ས་སོབ ་སྟོན ་པའི་ མཚན་གནས་ཐོག ་ཟླ་ བ་བརྒྱད་ཙམ་རིང ་ལྷན་རྒྱས་ལས་ ཁུར་གནང་། ཕི་ ལོ་ ༡༩༧༣ ལོ ར ་རྡ་ས་བཞུགས་སར་དུ་བཅར་སྐབས་སུ་ལ་དྭགས་ལྷོ་ བྱང་སི་ འདོམ ས་བསྐོ་

གཞག་བསྩལ་ཟིན ་ཐོན ་ཉེའི་ མཚམས་གོ་ ཁུལ་བསྟན་སྲུང་དྭང་སོབ ་འགོ་ འཛིན ་སྐུ་ཞབས་རྒྱ་རྡོ་ དབང་འདུས་ལགས་ གོ་ བུར་ཕག་ལ་བརྡབ་སྐྱོན ་གིས ་སྨན་བཅོས ་བྱ་དགོས ་ལ་ཟླ་གཉིས ་རིང ་ཆ་ཕེང ་སྐལ་བཟང་ཆོས ་འཛིན ་ལགས་ཅན་

དང་མཉམ་དུ་གོ་ ཁུལ་ཕེབ ས་གལ་བཀའ་ཕེབ ས་བཞིན ་ཕི་ ལོ་ ༡༩༧༣ ཟླ་ ༩ པའི་ ནང་བསྐྱོད ་དེ་ རང་གཞུང་དང་། 10

ལྡི་ ལི་ འབེལ ་ཡོད ་ལས་ཁུངས་ནས་བཀའ་མངགས་ཕེབ ས་དགོ ང ས་ཞུ་སོ་ དོན ་ཚན་དྲུག་ཡོད ་ཀི་ ཁོང ས་ནས་ལས་ བྱེད ་རྒྱས་བསྡུས་བྱ་རྒྱུ་ཙམ་མ་གཏོག ས་དེ་ མིན ་ཚང་མ་ལེག ས་སྒྲུབ་ཞུ་ཐབས་ཀི་ གོའ ་ི སྒྲིག ་འཛུགས་དེ་ བཞིན ་བར་

ལམ་དང་མི་ འད་བའི་ ལྷིང ་འཇགས་ཚགས་ཚུད་ཡར་རྒྱས་ཀི་ ངོ་ བོར ་གྱུར། ཕི་ ལོ་ ༡༩༧༤ ཟླ་ ༥ པའི་ ནང་བཀའ་

དགོང ས་ལ་དྭགས་ལྷོ་ བྱང་སི་ འ དོམ ས་བསྐོ་ གཞག་མཛད་པ་ལྟར་ལས་ཁུར་ལོ་ གཉིས ་ཙམ་རིང ་གནང་། ཕི་ ལོ་ ༡༩༧༧ ལོར ་ལ་དྭགས་ནས་བཞུགས་སར་དུ་ཕིར ་ཕེབ ས་ཀིས ་རྡ་སྟེང ་བདེ་ སྲུང་ཡན་ལག་གི་ འགན་འཛིན ་བསྐོ་ གཞག་གནང་དོན ་ལས་ཁུར་གནང་།

ཕི་ ལོ་ ༡༩༧༨ ལོར ་བཀའ་དགོང ས་མའེ་ སོར ་ལུགས་ཟུང་བསམ་གྲུབ་གིང ་གཞིས ་འགོར ་བསྐོ་ གཏོང ་

བསྐྱངས་པ་ལྟར་བསྐྱོད ་དེ་ ཁུལ་དེར ་ཟིང ་ཆ་ཅི་ ཆེའི་ སྐབས་འཁེལ ་ལ་གདོང ་ལེན ་ཐབས་མཁས་རིམ ་གནང་གིས ་

མཐར་ཚང་མ་བདེ་ འཇགས་སུ་གནས་ཐུབ་པའི་ ལས་ཁུར་ལོ་ གཉིས ་ཙམ་ལེག ས་པར་གནང་། ཕི་ ལོ་ ༡༩༨༠ ལོར་ བཞུགས་སར་དུ་བཅར་ནས་བཀའ་དགོང ས་རང་ཡུལ་བོད ་ནས་རང་རིག ས་མཇལ་ཞུ་གཉེན ་འཕད་ཕེབ ས་མི་ ཚོར ་

སྣེ་ ལེན ་ཞུ་མིའི་ བཞུགས་སར་དབུས་སྣེ་ ལེན ་ཚོག ས་ཆུང་གསར་འཛུགས་བསྐྱངས་པའི་ འགན་འཛིན ་གི་ ལས་ཁུར་ ཟླ་ཤས་གནང་རེས ་སར་ཡང་བདེ་ སྲུང་ཡན་ལག་འགན་འཛིན ་བསྐོ་ གཞག་གནང་དོན ་ལས་ཁུར་ཞུས་པ་བཅས། ཁྱོན ་གཞིས ་བྱེས ་གཉིས ་སུ་ཞི་ དག་སི་ ཞུ་མི་ ལོ་ བཞི་ བཅུ་ཐམ་པའི་ རིང ་གནང་རེས ། ཕི་ ལོ་ ༡༩༨༣ ལོར ་བགེས ་

ཡོལ ་ཞུས་བསྩལ་གི་ མདོར ་ན། དམ་པ་ཁོང ་ནི་ སྐུ་ཚེ་ ཧིལ ་པོར ་བོད ་བསྟན་སིད ་མི་ རིག ས་དང་བཅས་པར་སི་ ཞུ་ ཞབས་འདེག ས་ལྷག་བསམ་གི་ འཇུག་སོ་ ཆེར ་བསྐྱེད ་ཡུན་རིང ་གནང་བའི་ མཛད་རེས ་ཅན་ཞིག ་ཡིན ། གོས ་ཆོད །

སྐུ་གཤེགས་དེ་ཉིད་ཀི་མཛད་རེས་ལ་ཡི་རངས་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀི་ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་བྱས་བསགས་ སྡིག་ལྟུང་རྣམས་བྱང་ཞིང་དག་ནས་ཐེག་མཆོག་འཁོར་ལོ་བཞི་ལྡན་གི་རྟེན་བཟང་རིམ་བརྒྱུད་ཀིས་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ པའི་གོ་འཕང་ལ་མྱུར་དུ་རེག་པའི་སྨོན་འདུན་དང་། ཤུལ་ལུས་གཉེན་ཉེ་དང་ལྟོས་བཅས་རྣམས་ལ་ཐུགས་གསོ་ཞུ་རྒྱུ་བཅས་ཀི་ གོས་ཆོད་དུ། བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀིས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ལ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

འདིའི་ཐོག་ལ་དམིགས་བསལ་དགོངས་ཚུལ་གསུང་མཁན་ཡོད་དམ། སི་འཐུས་མི་འགྱུར་རྡོ་རེ་ལགས།

སི་འཐུས་མི་འགྱུར་རྡོ་རེ་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག རྒྱུན་རིང་པོ་གང་ཡང་ཞུ་རྒྱུ་མེད། ད་རེས་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དང་པོའ་ིཐོག་བོད་མི་མང་སི་ འཐུས་ཚོགས་གཞོན་ཟུར་པ་སྐུ་ངོ་སྐལ་བཟང་དག་འདུལ་ལགས་དགོངས་པ་རོགས་པའི་གནད་དོན་ཐོག་ལ་རེས་དན་དང་གུས་

འདུད་ཞུ་རྒྱུའི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་བསྣམས་ཕེབས་པ་ལ་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་དང་ང་རང་སེར་གི་ངོས་ནས་ཐུགས་རེ་བླ་མེད་དུ་ཆེ་ 11

ཞེས་སྔོན་ལ་གསོལ་འདེབས་ཞུ་རྒྱུའི་འདོད་པ་བྱུང་། སྐུ་ངོ་སྐལ་བཟང་དག་འདུལ་སྐོར་ལ་ཕལ་ཆེར་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ ་སི་ཚོགས་ ནང་ལ། བཙན་བྱོལ་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་གནས་བབ། ཕི་ལོ་ ༡༩༦༠ ཐམ་པ་ནས་དུས་ད་ལྟའི་བར་དུ་རིམ་པ་བཞིན་ཕེབས་བསྡད་

པ་ཞིག་ཡིན་པར་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་དང་འགན་ཁུར་མཁན་སེམས་ཁུར་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན། ཁོང་རང་གི་བྱས་རེས་ དེ་དུས་རྒྱུན་དུ་བསམ་བློའ་ི ནང་ལ་འཆར་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ད་ལྟ་གོས་འཆར་དེའི་ནང་ལ་ཁོ་རང་གི་སྐུ་ཚེ། དེ་སྔ་བོད་ལ་རེད།

མང་མོས་འོས་བསྡུའི་ལམ་ནས་བརྒྱ་དཔོན་ལ་བསྐོས་པ་རེད་ཟེར་བ་དེ་ཁོ་རང་གིས་ལོ་རྒྱུས་ནང་ལ་ལན་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་བརྡ་ སོད་ཆེན་པོ་ཞིག་གནང་གི་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་ངས་ངོ་འཛིན་ཞུ་གི་ཡོད། དེ་དང་ཕོགས་མཚུངས་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་

ཆེན་པོ་མཆོག་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་ལ་ཆིབས་སྒྱུར་ཕེབས་པའི་སྐབས་ལ། སོ་སོའ་ི ནང་མི་དང་མཁར་དབང་ཡོད་དོ་ཅོག་བློས་ བཏང་ནས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུའི་ཉེན་སྲུང་དུ་བཅར། དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་ནང་སི་འཐུས་སྐབས་ཁ་

ཤས་ཅིག་གནང་ཡོད་པ་རེད། མང་བ་དེ་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པའི་མཚན་གནས་ཁྱེར་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་མང་ཚོགས་ཀི་རྒྱབ་

སྐྱོར་དང་མོས་པ་ཡོད་བསྡད་པའི་འགོ་ཁིད་ཅིག་ཡིན་སྐབས། སིར་བཏང་ཁོ་རང་དགུང་ལོ་མཐོ་པོ་ཆགས་ནས་དགོངས་པ་རོགས་

པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་ངས་སི་པར་གོང་གུད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་ཞུ་ཡི་ཡོད། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། བོད་བདེན་ མཐའ་གསལ་བའི་འཐབ་རྩོད་དེའི་སང་ལ་མི་འདི་ཚོའི་རིགས་མ་བཞུགས་པ་དེའང་རང་བཞིན་གི་བློ་ཕམ་དང་ཕམ་ཁ་ཆེན་པོ་ཞིག་ ཏུ་ངོས་འཛིན་ཞུ་གི་ཡོད། ད་གིན་གོང་དུ་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་རེད། ཁོང་ངོས་ཀི་འཛིན་སྐྱོང་རིག་པའི་དགེ་རན་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད།

གཞུང་ཞབས་ཤིག ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་གཞུང་ཞབས་ཞུ་སྐབས་གང་ཟག་དེ་འད་ཞིག ་དང་མཉམ་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་རྒྱུའི་ང་ལ་གོ་

སྐབས་ཤིག་བྱུང་བ་རེད། གོ་སྐབས་དེ་ཕིར་བལྟས་སོག་ནས་ལྟ་ཡོང་དུས་དངོས་གནས་དང་གནས་ཧ་ལས་པ་རེད་བསམ་བསམ་ དན་བསྡད་མཁན་ཞིག་ཡིན། ད་ལྟའི་གོས་འཆར་དེའི་ནང་བིས་པ་གཞིར་བཟུང་བྱས་ཏེ། ཚང་མ་ལ་བསྟུན་མཁས་དང་ཁོང་རང་ གིས་ཕག་ལས་ག་རེ་གནང་བ་ཡིན་ནའང་ད་ལྟའི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དགོངས་བཞེས་དང་། ལྷག་པར་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་སིད་བྱུས་དབུ་མའི་ལམ་ཞེས་པ་འདི་དེ་དུས་ནས་ཁོ་རང་གིས་རྩ་ཚིག་དམ་འཛིན་ཧ་ཅང་གནང་གི་ཡོད་པ་ཞིག་ ལ་ངས་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀི་ཡོད། དེ་དང་ཕོགས་མཚུངས་ང་རང་སེར་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་རེད། དེ་བཞིན་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་དགུང་

ལོ་བགེས་པ་དེ་དག་གིས་ཕག་ལས་གནང་སྟངས་ལ་དཔེ་བལྟས་ཡོང་དུས། གང་ལྟར་འཛིན་སྐྱོང་རིག་པའི་ཐོག་ལ་ང་ཚོའི་དགེ་ རན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ངས་ཚིག་ཐག་ཆོད་པོའ་ི ཐོག་ནས་ཞུ་ཡི་ཡོད། རྒྱལ་ཞེན་ཇི་ལྟར་དགོས་ཀི་རེད། རིགས་ ཞེན ་ཇི་ལྟར་དགོས ་ཀི་རེད། རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཤ་ཞེན ་ཇི་ལྟར་དགོས ་ཀི་རེད། བོད་ཀི་བླ་ན་མེད་པའིདབུ་ཁིད ་སི་ནོར ་༸གོང ་ས་

༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་དད་པ་དམ་ཚིག་ཇི་ལྟར་དགོས་ཀི་རེད་བཅས་དེ་དག་ཚང་མ་ཁོང་དང་ཁོང་ལྟ་བུའི་འདས་པའི་ ལས་བྱེད་རྣམ་པ་ཡིན་པ་ང་ཚོས་ཤེས་བསྡད་པ་ཞིག་ཆགས་ཀི་ཡོད། དེ་འད་ཡིན་དུས་འདིའི་ནང་གསུངས་པ་ནང་བཞིན་ཁོང་ལ་ དེང་དུས་ཀི་ཤེས་བྱ་ཞེས་པ་དེ་ཙམ་ཡོད་པ་མ་རེད་དེ། ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ། རྒྱལ་ཞེན་ཆེན་པོ། དམའ་ས་ཟིན་ནས་ཕག་ལས་

གནང་ཐུབ་མཁན། མང་ཚོགས་མཉམ་ཁིད་བྱེད་ཐུབ་མཁན། དེ་འདའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་ངས་ངོས་ལེན་ཞུས་པའི་ཐོག་ནས་ དམ་པ་ཁོང་ལ་བསྐྱར་དུ་གུས་འདུད་དང་ཁོང་རང་གི་མཛད་རེས་ལ་རེས་སུ་ཡི་རངས་ཞུ་ཡི་ཡོད། ཐུགས་རེ་ཆེ།

12

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་གོས ་ཆོད་གོས་འཆར་ནང་གསེས་ཡིག་ཆ་ཁ་པ། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༤ པ་ལ་གཟིགས་རོགས་ གནང། གོས་འཆར་འདོན་མཁན། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༤ པ་སན་སྒྲོན་ཞུ་ཆོག་པ་ཞུ། གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རེས་དན་གོས་ཆོད་གོས་འཆར། སྔོན་གེང་།

༄༅། །རྒྱ་གར་གི་སིད་བློན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་ཨ་ཊལ་བི་ཧཱ་རི་བ་ཇི་པ་ཡེ་ (Shri. Atal Bihari Vajpayee) མཆོག་རྒྱུན་

རིང་སྙུང་གཞིའི་རེན་པས་རྒྱ་གར་གི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན ་གཞི་བྱས་པའི་ཨེམ་སི་ (AIIMS) སྨན་ཁང་དུ་དགུང་ལོ་ ༩༣ ཐོག་ ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༦ ཉིན་ཕི་དོ་ཆུ་ཚོད་ ༥།༠༥ ཐོག་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རོགས་པའི་ཡིད་སྐྱོའ་ིགནས་ཚུལ་བྱུང་འདུག

ཕི་ལོ་ ༡༩༢༤ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༥ ཉིན་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཡབ་ཀིར་ཤི་ན་བི་ཧཱ་རི་བ་ཇི་པ་ཡེ་ལགས་ (Krishna Bihari

Vajpayee) དང་ཡུམ་ཀིར་ཤི་ན་ལྡེ་ཝི་ལགས་ (Krishna Devi) གཉིས་ཀི་སས་སུ་རྒྱ་གར་གི་མ་རྡི་ས་ལྡེ་ཤི་ (Madhya Pradesh) ས་ཁུལ་ Gwalior རུ་འཁྲུངས། དམ་པ་དེ་ཉིད་ཆུང་དུས་ནས་སོབ་གྲྭ་དང་མཐོ་སོབ་ཏུ་ཕྲུ་གུ་རྩེ་ཕུད་དང་ཨང་ཀི་

དང་པོ་བླངས་ནས་བྱ་དགའ་ཐོབ་མཁན་གས་ཡིན་པ་དང་། གཞོན་ནུའི་དུས་ནས་ཆབ་སིད་ཐོག་དོ་དབྱིངས་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་ ཚོགས་པ་ཁག་གི་ནང་མཉམ་ཞུགས་དང་ཕག་ལས་མང་པོ་གནང་མྱོང་ཡོད།

ལྷག་པར་དུ་ཕི་ལོ་ ༡༩༤༢ ལོར ་རྒྱ་གར་རང་དབང་འཐབ་རྩོད ་ཀི་ཀུ་ཝིཀྲ ་ཨིན ་ཌི་ཡ་མུཕ་མེན ་ (Quit India

Movement) ནང་མཉམ་ཞུགས་སྐབས་དམ་པ་ཁོང་དང་ཁོང་གི་གཅེན་པོ་རྣམ་གཉིས ་ཉིན་ཤ ས་ཙམ་བཙོན་འཇུག་གནང་

འདུག དེ་སྐབས་ནས་དམ་པ་དེ་ཉིད་རྒྱ་གར་སི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་ཚོགས་པ་ RSS ཚོག ས་མི་ཞིག ་ཡིན་འདུག མཐར་ཕི་ལོ་ ༡༩༤༤ ལོར་ RSS ཡི་དྲུང་ཡིག་ཆེན་མོའ་ིཐུགས་འགན་བཞེས་གནང་ཡོད་པ་དང་།

ཕི་ལོ་ ༡༩༥༡ བ་རཏ་ཏི་ཡ། ཇ་ན་སང་ག (Bharatiya Janasang) ཞེས ་པ འི་ རྒྱ ་ག ར་གི་ ཆ བ ་སིད ་

ཚོག ས་པ་ནང་འཛུལ་ཏེ་ ཕག་ལས་གནང་ཡོད །

ཕི་ལོ་ ༡༩༥༧ ནས་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༤ བར་མུ་མཐུད་རྒྱ་གར་གོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས ་ཀི་འཐུས་མི་ལོ་མང་ཐོག ་

བདམས་ཐོན་གིས་ཐུགས་འགན་རིམ་བཞེས་གནང་ཡོད་པ་དང་། གོས་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་ཆུང་ཁག་མང་པོའ་ི ནང་འགན་འཁུར་ བཞེས་གནང་ཡོད་འདུག

ཕི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལོར ་བི་ཇེ་པི་རྒྱ་གར་གི་ཆབ་སིད་ཚོག ས་པ་ (Bharatiya Janata Party) ཐོག ་མར་གསར་

འཛུགས་གནང་མཁན་གི་གས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། ཆབ་སིད་ཚོགས་པ་དེའི་ཚོགས་གཙོ་དང་པོའ་ི ཐུགས་འགན་བཞེས་གནང་ ཡོད།

13

ལྷག་པར་དུ་ཕི་ལོ་ ༡༩༩༦ དང་། ཕི་ལོ་ ༡༩༩༨ ནས་ ༡༩༩༩ བར་དང་། ཡང་ཕི་ལོ་ ༡༩༩༩ ནས་ ༢༠༠༤ བར་

སྐབས་གསུམ་རིང་རྒྱ་གར་སིད་བློན་གི་ཐུགས་འགན་བཞེས་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཕི་སིད་བློན་ཆེན་ཡང་གནང་མྱོང་ ཡོད།

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར ་དམ་པ་དེ་ཉིད་རྒྱབ་ཁབ་ཀི་དབུ་ཁིད་ཡང་དག་པ་ཞིག ་གི་ངོས ་འཛིན ་ཐོག ་རྒྱ་གར་གི་མི་སེར ་

གཟེངས་རྟགས་མཐོ་ཤོས་བ་རཏ། རཏ་ན་ (Bharat Ratna Award) ཞེས་པ་འབུལ་བཞེས་གནང་ཡོད། དེ་མིན་གལ་ཆེའི་ གཟེངས་རྟགས་དུ་མ་ཞིག་འབུལ་བཞེས་གནང་ཡོད་འདུག

གཞི་རྩའི་སིད་བློན་ཟུར་པ་ཁོང་ནི་རྒྱ་གར་གི་རླབས་ཆེན་དབུ་ཁིད་གཅིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། བོད་དོན་ཐོག་ལ་མཚོན་

ནའང་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན།

དམ་པ་དེ་ཉིད་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༠ ཙམ་ནས་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སིད་བྱུས་ལ་ངོ་རོལ ་གི་རྣམ་

འགྱུར་ཤུགས་དག་ཆེན་པོ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཕི་ལོ་ ༡༩༥༤ ལོར་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་དབར་བསབ་པ་ལྔའམ་

པ་ཇི་ཤིལ་ (Panchsheel) ཞེས་པའི་ཆིངས་ཡིག་བཞག་པའི་སྐོར་གསུང་སྐབས། རྒྱ་གར་སིད་གཞུང་ལ་དེ་འབེལ་འདི་བརྩད་ གནང་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའ་ི ནང་བོད་ཁྱོན་ཡོངས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བཙན་བཟུང་དག་གནོན་བྱེད་

སྐབས་རྒྱ་གར་གོས་ཚོགས་ནང་ཕི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༣ ཉིན་གོས ་ཚོགས་ཚོགས་དུས་སྐབས་རྒྱ་ནག་ནས་དག་གནོན་བྱེད་པ་ བཞིན་བོད་ཀི་གནས་སྟངས་ཐོག་ཚོགས་འདུ་འཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་གོས་འཆར་ཡིག་ཐོག་ནས་གོས་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་

གཙོའི་མཚན་ཐོག་ཕུལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། གོས་འཆར་དེའི་ཐོག་མུ་མཐུད་ནས་ཕི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡ བར་གོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ རྣམས་ནས་བགོ་གེང་གི་ཆ་ཤས་བླངས་ཡོད། སར་ཡང་ཕི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༣ ལ་ཚོགས་འདུ་མཚམས་འཇོག་གི་གོས་འཆར་བཏོན་ གནང་ཡོད། དེ་བཞིན་བོད་ཀི་གནད་དོན་དེ་ཉིད་གལ་སིད་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་དམིགས་བསལ་གནང་ཐབས་མེད་ཚེ། ངེས་པར་དུ་ མཉམ་འབེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནས་གེང་སོང་མ་བྱེད་སྔོན་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ངེས་པར་གལ་གནད་ཆེན་པོའ་ི ཐོག་གེང་སོང་གནང་ཐབས་དགོས་པར་གསུངས་ཡོད་པ་དང་། སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་བོད་མི་

རྣམས་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་གི་གནས་བབས་དང་ས་ཆའི་མཐུན་འགྱུར་སར་བ་ཙམ་གི་བོད་མིའི་གནད་དོན་དཀའ་རོག་སེལ་མི་ཐུབ་ ཅིང་། དེའི་ཐོག་ངེས་པར་དུ་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་གང་ཅིའི་ཐོག་འགན་བཞེས་དགོས་པར་གསུངས་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་བོད་ནང་རྒྱ་

དམར་གིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་ཉེར་ལེན་ལས་ལྷ་སའི་ནང་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་གཞུང་ཚབ་ཀང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བཀག་ཉར་ བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་གི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་ས་མཚམས་ཁག་ལ་ཉེན་ཚབས་ཆེན་པོ་ ཡོད་པ་བཅས་ཀང་ གསུངས་ཡོད།

ཕི་ལོ་ ༡༩༦༠ ཕི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༤ ཉིན་སར་ཡང་གོས་ཚོགས་ནང་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་ཕེབས་བཞིན་པའི་བོད་མི་

རྣམས་ལ་མཐུན་རེན་སོར་སོད་དགོས་པ་དང་འབེལ་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་ངག་ཐོག་ནས་འདི་བརྩད་དང་འབོད་བསྐུལ་གནང་ཡོད་པ་

དཔེར་ན། བོད་མི་ཁག་ཅིག་འགོ་ལམ་དུ་འདས་གོངས་དང་བོད་མི་ཁག་ཅིག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་སྐོར་དང་། དེ་བཞིན་བོད་མི་ རྣམས་ཕན་ཚུན་འགོ་བསྐྱོད་སྐབས་སྨན་བཅོས་དང་། སྐད་བསྒྱུར་གི་མཐུན་འགྱུར་སོགས་སར་ཡོད་མེད་ཀི་འདི་བརྩད་གནང་ 14

ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་གི་གོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་རྒྱ་གར་གི་ཁེ་ཕན་དང་རྒྱ་གར་ལ་གནད་འགག་ཆགས་པའི་ཐོག་ནས་ད་ལྟ་ བོད་ནང་གཏོར་བཤིག་འགོ་བཞིན་པ་འདི་རྒྱ་གར་གི་ཕུགས་ཀི་བདེ་འཇགས་ལ་དོ་ཕོག་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་པའི་གསུང་བཤད་ཀང་ གནང་མྱོང་ཡོད།

ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་གོས ་ཚོག ས་བོད ་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར ་ཚོག ས་པ་ (All Party Parliamentary Forum for

Tibet) སར་གསོ་གནང་སྐབས་སོབ ་སྟོན་པའི་ཐུགས་འགན་དང་། དེས ་མ་ཟད་རྒྱལ་སིའི་གོས ་ཚོག ས་འཐུས་མིའི་བོད་དོན་

རྒྱབ་སྐྱོར ་ཚོག ས་ཆེན ་ (World Parliamentarians' Convention on Tibet) ཐེང ས་ ༡ པོའ ་ི སྐབས་སི་ནོར ་ ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་རྒྱ་གར་གོས་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་ཁང་ཞིག་ (Parliament Annexe) ནང་རྒྱ་གར་ གོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ལ་བཀའ་སོབ་གནང་སྐབས་ཁོང་ཉིད་ཀང་ཆེད་ཕེབས་གནང་ཡོད།

དམ་པ་ཁོང་ལ་མཚོན་ན་རྒྱ་གར་གི་གོས་ཚོགས་ནང་ལོ་ངོ་ ༤༠ རིང་རྒྱ་གར་སི་ཚོགས་སི་ཡོངས་ཀི་ཐོག་དགོངས་པ་

ཆེ་བཞེས་གནང་མཁན་གི་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། སྐབས་དེར་གོ་སྐབས་ནམ་བྱུང་སྐབས་བོད་དོན་སྐོར་གེང་སོང་གནང་བ་མ་ ཟད། བོད་ཀི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དང་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་ཁུངས་ལྡན་ལུང་འདེན་གནང་ཐུབ་མཁན་ཞིག་དང་། རྒྱ་དཀར་ནག་

གཉིས་ཀི་བདེ་འཇགས་ཐོག་བོད་འདི་ཇི་ཙམ་གནད་འགག་ཆགས་ཡོད་པ་གསལ་པོ་མཁྱེན་པའི་ཐོག་ནས་གསུང་ཐུབ་མཁན་

ཞིག་ཀང་ཡིན། ལྷག་པར་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཐེངས་མང་མཇལ་འཕད་མཛད་མྱོང་ཡོད། དམ་པ་དེ་ ཉིད་ཆབ་སིད་དབུ་ཁིད་ཙམ་མིན་པར་དུས་རྒྱུན་ནས་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང་། སན་ངག་པ། ཁོང་གི་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས་མི་མང་

དཀྱུས་མ་ཡོངས་རོགས་ཀི་ཡིད་ལ་བབས་པ་དང་རྣ་བར་སན་འཇེབས་སོད་པའི་ནུས་པ་ཅན་གི་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་འདུག བོད་དོན་ ཐོག་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གི་བོད་མིའི་གོགས་པོ་བློས་ཐུབ་ཅིག་འདས་གོངས་སུ་སོང་བར་བློ་ཕམ་དང་། མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རེས་དན་གོས་ཆོད་ཅིག་འཇོག་དགོས་དུས་ཀི་དགོས་མཁོར་མཐོང་། གོས་ཆོད།

སྐུ་གཤེགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀི་རྨད་བྱུང་མཛད་རེས་རྣམས་ལ་གུས་བཀུར་ཆེ་བསྟོད་ཀིས་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཁོང་ཉིད་སྐུ་ ཚེ་མ་ཟིན་པ་འདིས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ལའང་གོང་གུད་གོད་ཆག་བྱུང་བར་བརྟེན་ཤུལ་བཞུགས་ནང་མི་ལྟོས་བཅས་རྣམས་ལ་

བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་སིང་དབུས་ནས་ཐུགས་གསོ་ཞུ་རྒྱུ་དང་།

དམ་པ་ཁོང་གི་ཕུགས་འདུན་བཟང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་ཅིང་། བྱས་བསགས་ཉེས་ལྟུང་མཐའ་དག་བྱང་ཞིང་དག་ནས་བདེ་ ནས་བདེ་བར་བགོད་པའི་སྨོན་ལམ་ཤུགས་དག་ཞུ་རྒྱུ་བཅས་ཀི་གོས་ཆོད་དུ། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ལ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀིས་

གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རེས་དན་གོས་ཆོས་གོས་འཆར་ལས་རིམ་ནང་གསེས་ག་པ། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥ པར་གཟིགས་ རོགས་གནང་། གོས་འཆར་འདོན་མཁན། སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་ལགས། 15

སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥ པ་སན་སྒྲོན་ཞུ་ཆོག་པ་ཞུ། གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རེས་དན་གོས་ཆོད་གོས་འཆར། སྔོན་གེང་།

༄༅། །ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ཇོན་མེ་ཁེན་ (John McCain) མཆོག་ཕི་ལོ་ ༡༩༣༦ ལོར་ཡབ་ (ཇོན་ཨེས་མེ་ཁེན་John S. McCain) ལགས་(ཨ་རིའི་མཚོ་དམག་གི་དམག་སི་) དང་ཡུམ་(རོ་སྦར་ཀྲ་མེ་ཁེན་Roberta McCain) ལགས་གཉིས་ཀི་སས་སུ་ Coco Solo Panama Canal Zone དུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་དགུང་ལོ་ ༨༢ ཐོག་ཕི་ལོ་

༢༠༡༨ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༢༥ ཕི་དོ་ཆུ་ཚོད་ ༤།༢༨ ཐོག་སྙུན་གཞིའི་རེན་པས་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རོགས་པའི་ཡིད་སྐྱོའ་ི གནས་ཚུལ་ བྱུང་འདུག

དམ་པ་དེ་ཉིད་སྐུ་ན་ཆུང་དུས་ནས་ལས་དོན་གང་ཐད་ཐུགས་འཁུར་ཆེ་བཞེས་ཀི་འགོ་འཁིད་མཁན་གི་མི་སྣའི་གས་ཤིག་

ཆགས་ཐུབ་ཡོད། ཕི་ལོ་ ༡༩༥༤ ལོར་ཨ་རིའི་མཚོ་དམག་མཐོ་སོབ་ནང་འཛུལ་ཏེ་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༨ ལོར་སོབ་ཐོན་བྱུང་བ་དང་།

དམ་པ་དེ་ཉིད་སོ་སོའ་ི རེས ་འབང་འོག་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་མཚོ་དམག་ནང་ཞུགས་ཏེ་གནམ་གྲུའི་ཁ་ལོ་བ་ (Naval Aviator) གནང་འདུག ཁོང་ཉིད་ཁ་ལོ་བ་དག་གས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད།

ཨ་རི་དང་ཝེ་ཏི་ནམ་ (Vietnam) དམག་འཁྲུག་འགོ་བཞིན་པའི་སྐབས་དམག་སར་གནམ་གྲུ་ལན་མང་བཏང་གནང་

ཡོད། ཕི་ལོ་ ༡༩༦༧ ལོར་ཝེ་ཏི་ནམ་ (Vietnam) དམག་མིས་གནམ་གྲུར་གཏོར་རོལ་ཐེབས་ཏེ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ནས་ཕི་ལོ་ ༡༩༧༣ བར་བཙོན་འཇུག་བྱས། ཕི་ལོ་ ༡༩༧༣ ཕི་ ༣ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་བཙོན་གོལ་བྱུང་རེས་ཁོང་གི་བློ་སྟོབས་དང་རྒྱལ་ཞེན་ ལ་དཔའ་བོའ་ིབྱ་དགའ་མང་པོ་ཐོབ་གནང་འདུག

ཕི་ལོ་ ༡༩༨༡ ལོར་མཚོ་དམག་གི་འགོ་པའི་ (Captain) གོ་གནས་ཀི་ཐུགས་འགན་བཞེས་མུས་རས་ཡོལ་ཕེབས་

གནང་བ་དང་དེ་རེས་ཆབ་སིད་ནང་འཛུལ་ཞུགས་གནང་།

ཕི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལོར་ཨ་རིའི་གོས ་ཚོག ས་འཐུས་མིར་བདམས་ཐོན་བྱུང་སྟེ་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་མ་རོགས་ཀི་བར་གོས ་

ཚོགས་གོང་འོག་གི་ (House of Representatives and Senate) འཐུས་མི་སྔ་རེས་ལོ་ངོ་ ༣༥ རིང་ཐུགས་འགན་ བཞེས་གནང་བ་དང་། དེ་བཞིན་གོས་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་ཆུང་གལ་ཆེ་མང་པོའ་ིནང་ཐུགས་འགན་བཞེས་གནང་འདུག གཞན་ཡང་ ཨ་རི་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དབར་མཐུན་ལམ་འབེལ་མཐུད་གནང་མཁན་གི་མི་སྣ་གལ་ཆེ་ཞིག་ཀང་བརྩི་བཞིན་ཡོད།

ཨ་རི་དང་ཝེ་ཏི་ནམ་ (Vietnam) དམག་འཁྲུག་ལྷིང་འཇགས་བྱུང་སྟེ་ལོ་མང་སོང་རེས་སུ་ཝེ་ཏི་ནམ་ལ་ཆེད་ཕེབས་

ཀིས་འདས་པའི་དམག་འཁྲུག་གི་འཁོན་འཛིན་དོར་ནས་མཛའ་མཐུན་གི་འབེལ་བ་འཛུགས་ཐབས་གནང་ཡོད་པ་ནི་དམ་པ་དེ་

ཉིད་ཀི་བྱས་རེས་བཟང་པོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་བཞིན་ཡོད། སིར་བཏང་ནས་ཨ་མི་རི་ཀའི་དམག་དོན་གི་མཐུན་གོགས་

(NATO) ས་ཁུལ་དུ་ཡང་ཡང་ཕེབས་གནང་བ་དང་། དམག་གི་ས་ཁུལ་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་ཐུགས་འཁུར་ཞིབ་ ཚགས་གནང་མཁན་གི་དགོངས་པ་གུ་ཡངས་ཅན་ཞིག་ཡིན་འདུག 16

ཕི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོ་དང་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོ་བཅས་སུ་སི་མཐུན་ཚོགས་ (Republic) པའི་ངོས་ནས་ཨ་རིའི་སིད་འཛིན་

འོས་མིར་བཞེངས་གནང་ཡོད།

དེ་སྔོན་མཚོ་དམག་ནང་ཐུགས་འགན་བཞེས་གནང་ཡོད་པར་བརྟེན་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་ཀི་དམག་

དོན་ཚོགས་ཆུང་ (Senate Armed Services Committee) གི་ཚོགས་གཙོའི་མཛད་འགན་བཞེས་གནང་འདུག

དམ་པ་ཁོང་གིས་མི་ཚེ་ཧིལ་པོ་ཨ་རིའི་གཞུང་མང་གཉིས་ལ་ཕུལ་བྱུང་ཞབས་འདེགས་གང་ལེགས་ཞུས་གནང་ཡོད་པ་

མ་ཟད། རྒྱལ་སིའི་ནང་མང་གཙོ་དང་། ཁོར་ཡུག འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བཅས་ལ་ཐུགས་འཁུར་ཆེན་པོ་བཞེས་གནང་མཁན་ཞིག་ དང་། ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་ནང་དུའང་གོང་གསལ་དོན་གནད་རིགས་ལ་དུས་རྟག་ཏུ་རྒྱབ་སྐྱོར་གིས་གསུང་བཤད་གནང་མཁན་ གས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། ལྷག་པར་བོད་དོན་ཐོག་དམིགས་བསལ་གི་ཐུགས་འཁུར་ཆེ་བཞེས་ཀིས་ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་ནང་མུ་

མཐུད་རྒྱ་གཞུང་གི་སིད་བྱུས་དང་བྱ་སོད་ལ་སྐྱོན་བརོད་གནང་བ་དང་། བོད་ནང་གི་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་། བོད་ཀི་ཁོར་ཡུག་

བཅས་ལ་དོ་ཕོག་དང་གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེ་འགོ་བཞིན་པར་འཛམ་གིང་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས་ པའི་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་མཁན་གལ་ཆེའི་མི་སྣ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

དེ་བཞིན་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ཨ་རིའི་སིད་འཛིན་འོས་མིའི་ནང་ཞུགས་གནང་སྐབས་གལ་ཏེ་སིད་འཛིན་བདམས་ཐོན་

བྱུང་ན་བོད་ཀི་གནད་དོན་དེ་གཙོ་བོར་ངོས་འཛིན་གནང་རྒྱུའི་འཆར་སྣང་ཡོད་པ་དང་། ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ཀི་ས་ཁུལ་ཡོངས་ ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཞི་རོལ་གི་ལས་འགུལ་སེལ་སྐབས་བོད་མི་མང་དག་ཅིག་རྒྱ་གཞུང་གིས་སྡུག་རྩུབ་དག་གནོན་འོག་འདས་ གོངས་སུ་སོང་བར་ཐུགས་འཚབ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བཞེས་སྟེ་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༨ ཉིན་བསྒྲགས་གཏམ་ཤུགས་ཆེ་ཞིག་

སེལ་བའི་ནང་། བོད་ནང་ཛ་དག་དང་ཡིད་སྐྱོའ་ི གནས་སྟངས་དེར་འཛམ་གིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོས་དོ་སྣང་དང་། སེམས་འཚབ་ བྱེད་དགོས་པ་བྱུང་ཡོད། བོད་མི་རྣམས་སོ་སོའ་ི ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གཅེས་སྐྱོང་གནང་མཁན་ཡིན་པར་དེའི་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་

གིས་དག་ཤུགས་བཙན་གནོན་བྱས་པར་ཐུགས་འཚབ་དང་ཚོར་ཤུགས་ཆེན་པོས་གསུང་གནང་ཡོད། དམ་པ་ཁོང་གིས་༸གོང་ ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནི་ཞི་བདེ་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་བོད་མི་རྣམས་༸མགོན་པོ་མཆོག་ལ་རེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་ཆེན་

པོ་བྱེད་ཡུལ་ཞིག་དང་། རྒྱ་གཞུང་ནས་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ས་བྱིའི་ཞི་རོལ་ཆེན་མོའ་ི འབྱུང་རེན་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་པ་དེ་༸གོང་ས་ མཆོག་གི་ལྷན་དོན་དམ་པའི་གོས་མོལ་གནང་དགོས་ཀི་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད། (“The unfolding tragedy in Tibet should draw the attention of the entire world. I deplore the violent crackdown by

Chinese authorities and the continuing oppression in Tibet of those merely wishing to practice their faith and preserve their culture and heritage. I have listened carefully to the Dalai Lama and am convinced he is a man of peace who reflects the hopes and

aspirations of Tibetans. I urge the government of the People’s Republic of China to address the root causes of unrest in Tibet by opening a genuine dialogue with His

Holiness, the Dalai Lama.”) ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ Colorado མངའ་སྡེའི་ Aspen ས་གནས་སུ་སི་ནོར་༸གོང་ས་

17

༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་མཇལ་འཕད་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། རེས་སུ་ཡང་མཇལ་འཕད་ཐེངས་འགའ་ཤས་ཞུས་གནང་ཡོད། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཁག་རྣམས་ཀི་ལྷན་དུ་ཡང་མཇལ་འཕད་གནང་ཡོད།

སི་ནོར ་༸གོང ་ས་༸སྐྱབས་མགོན ་ཆེན ་པོ་མཆོག ་ནས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀི་ སྐུ་ཟླ་སིན་ཌི། ལོའ །ོ ཧན་སེ་ལེ། མེ་ཁེན ་

(Cindy Lou Hensley McCain) ལགས་སུ་ཐུགས་གསོའ་ི བཀའ་ཡིག་བསྩལ་བའི་ནང་། དམ་པ་དེ་ཉིད་མཉམ་ཕི་ལོ་

༢༠༠༨ ལོར་ Colorado མངའ་སྡེའི་ Aspen ས་གནས་སུ་མཇལ་འཕད་བྱུང་བར་ཐུགས་དགེས་ཚོར་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་དང་ སགས་དམ་པ་ཁོང་གིས་ཨ་རི་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀི་ཆེད་ཞབས་འདེགས་གནང་བར་ཡིད་རངས་བསྔགས་བརོད་དང་། དམ་པ་ ཁོང་གིས་དོན་དམ་པའི་ཐོག་ནས་མང་གཙོ་དང་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་། ཁོར་ཡུག་བཅས་ཀི་ཐད་ཐུགས་འཁུར་ཆེ་བཞེས་གནང་བ་ དང་། ལྷག་པར་བོད་ནང་གི་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཁོར་ཡུག་བཅས་ལ་ཐུགས་འཁུར་ཆེན་པོ་གནང་བ་ནི་བཀའ་དིན་ཆེན་པོ་ ཡིན་ཞེས་ཐུགས་གསོའ་ིཕག་བིས་གནང་ཡོད།

སིར་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཆབ་སིད་ཀི་ལྟ་བ་གུ་ཡངས་དང་དང་བདེན་འཛིན་མཁན་ཞིག་དང་། བོད་དོན་ཐོག་དམིགས་བསལ་

ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀི་སོ་ནས་ཐུགས་སྣང་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་མཁན་བོད་མིའི་གོགས་པོ་བློས་ཐུབ་ཅིག་འདས་གོངས་ སུ་སོང་བར་བློ་ཕམ་དང་། མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རེས་དན་གོས་ཆོད་ཅིག་འཇོག་དགོས་དུས་ཀི་དགོས་མཁོར་མཐོང་། གོས་ཆོད།

སྐུ་གཤེགས་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀི་རྨད་བྱུང་མཛད་རེས་རྣམས་ལ་གུས་བཀུར་ཆེ་བསྟོད་ཀིས་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཁོང་ཉིད་སྐུ་ ཚེ་མ་ཟིན་པ་འདིས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ལའང་གོང་གུད་གོད་ཆག་བྱུང་བར་བརྟེན་ཤུལ་བཞུགས་ནང་མི་ལྟོས་བཅས་རྣམས་ལ་ བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་སིང་དབུས་ནས་ཐུགས་གསོ་ཞུ་རྒྱུ་དང་།

དམ་པ་ཁོང་གི་ཕུགས་འདུན་བཟང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་ཅིང་། བྱས་བསགས་ཉེས་ལྟུང་མཐའ་དག་བྱང་ཞིང་དག་ནས་བདེ་ ནས་བདེ་བར་བགོད་པའི་སྨོན་ལམ་ཤུགས་དག་ཞུ་རྒྱུ་བཅས་ཀི་གོས་ཆོད་དུ།

བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀིས་ཕི་

ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ལ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག

དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ད་རེས་གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་རེས་དན་གི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ཁག་གསུམ་བྱུང་

སོང། དེ་དག་གི་ཐོག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་བ་དང་སགས། ཚིག་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུས་ན་བསམ་སོང། དཔེར་ན། ཞིབ་ཕའི་གོས་ཆོད་ནང་ ལ་ཆ་ཚང་གསལ་པོ་བཀོད་འདུག དེའི་ཐོག་ལ་ཡང་བཤད་མ་དགོས་པའི་ཐོག་ནས། དང་པོ་འདི། གྲྭ་བཞི་བརྒྱ་དཔོན་སྐལ་བཟང་

དག་འདུལ་ལགས་སི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་ཟུར་པ་གནང་མྱོང་ཡོད་པ་རེད་ལ། ཁོང་ལ་ང་རང་སྔོན་མ་འབུམ་རམས་པའི་ལག་ 18

ཁྱེར་ལེན་པའི་སྐབས་ལ་བཙན་བྱོལ་མང་གཙོ་ལམ་ལུགས་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་སྐབས་ལ། ཁོ་རང་དང་བཅར་འདི་གནང་ རྒྱུའི་ཆེད་མཇལ་མྱོང། ཁོང་དང་ཆུ་ཚོད་མང་པོ་བཏང་ནས་བཀའ་འདི་ཞུས་པ་ལྟར་ཁོང་གི་དགོངས་པ་དང་ཕག་ལས་གནང་བ་ ཚང་མ་རྟོགས་ཡོང་དུས། ད་ལྟ་དེར་གོས་ཆོད་ལ་བཀོད་པ་ནང་བཞིན་རེད། དུས་རྟག་ཏུ་ང་ཚོ་མི་ཐོག་རན་པ་ཚོས་སྐུ་ལས་བསྐྱོན་

པའི་བཀའ་དིན་ལ་བརྟེན་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་བཀའ་དགོངས་གཞིར་བཟུང་བོད་ཀི་རྩ་དོན་གཙོ་བོར་འཛིན་པའི་ཐོག་ནས་ཕག་ ལས་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གསལ་པོ་ ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཁོ་རང་གྲྭ་བཞི་བརྒྱ་དཔོན་གནང་བའི་སྐབས་ལ་ བོད་ནང་ལ་ཛ་དག་གནད་དོན་ཆགས་ཏེ་སོ་སོའ་ི ལུས་སོག་བློས་བཏང་ནས་རྒྱ་མིའི་དམག་མི་དང་མཉམ་དུ་གདོང་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་

རེད། དེ་ནས་བཙན་བྱོལ ་ལ་ཕེབ ས་ནས་དུས་རྟག་ཏུ་ཞུས་བསྡད་ཀི་ཡོད ་པ་རེད། Manali དང་ Dalhousie ལམ་བཟོ་

བཟོས་ས་ཁག་ནས་བཟུང་། ཐོག་མར་བཙན་བྱོལ་ལ་ཕེབས་ཚར་ཙམ་ནས་སྐུ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ཆ་ཚང་ ལ་མ་འཛེམ ས་པའི་ཐོག ་ནས་སྒྲིག ་འཛུགས་ནང་ལ་བཞུགས་ནས་འགན་ག་རེ་བཀོད ་པ་ཡིན ་ནའང་བཞེས ་ཏེ། ཕག་ལས་ བསྔགས་བརོད་འོས་པ་བྱས་རེས་ཅན་གི་མི་སྣ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ངས་ཞིབ་ཕ་ཞུས་མ་དགོས་པའི་ཐོག་

ནས་ཁོ་རང་དུས་རྟག་ཏུ་ཕི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢ ཉིན་མང་གཙོ་དུས་དན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་སི་འཐུས་ཐོག་མ་ བདམས་པའི་སྐབས་ལ་ཇི་ལྟར་འདེམས་པ་རེད་དམ་ཟེར་སྐབས། ང་ཚོ་མི་ཁ་ཤས་ཤིག་འཛོམས་ནས་རྡ་རམ་ས་ལར་༸གོང་ས་ མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་ལམ་སྟོན་གཞིར་བཟུང་གོས ་ཚོགས་ཤིག ་དགོས ་ཀི་འདུག སི་འཐུས་ཤིག ་དགོས ་ཀི་འདུག་ཟེར ་

སྐབས། ང་ཚོ་གོས་བསྡུར་བྱས་ཏེ་ང་ཞེ་དགས་འཇོན་མཁན་ཞིག་གང་ཡང་མིན་ཏེ། ང་ལ་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཅེས་བཀའ་བཏང་ སོང། ད་ག་རང་དེར་བཅར་བ་ཡིན། ལོ་རྒྱུས་ནང་ལ་འཁོད་པ་ནང་བཞིན་རེད། ད་ལྟ་གོས་ཚོགས་ནང་བཞིན་སི་འཐུས་ཀི་ཕག་

ལས་གནང་སྟངས་དེ་དུས་སྐབས་ལ་དེ་ལྟར་མེད་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་སི་འཐུས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་། ལས་ཁུངས་ཞིག་ལ་སར་

བཞག་དགོས་པ་རེད། ཐོག་མ་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་བཅས་ལོ་རྒྱུས་ནང་ལ་འཁོད་ཡོང་གི་འདུག་གཱ ཉིན་ མ་ལྔ་དེ་ལས་ཁུངས་ནང་ལ་ཕག་ལས་གནང་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། རྣམ་པ་ཚོ་གོས་ཚོགས་ག་དུས་ཚོགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་

ན། གཟའ་སེན་པ་ཉི་མར་ང་རང་ཚོ་ལ་སམ་གཅིག་འཁྱེར་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། སམ་འདི་ནང་ལ་ཡིག་ཆ་ཡོད་པ་རེད། འདི་འཁྱེར་ནས་ Mcleodganj ཡ་གེའི་ Bagsu མགོན་ཁང་འགམ་དེར་ཤིང་སྡོང་དང་དེ་འདའི་འོག་ལ་ཕིན་ནས་སམ་དེ་བསྔོགས། ཁོ་རང་ཚོ་

གོས་ཚོགས་ཀི་ཕག་ལས་གནང་དགོས་རྒྱུ་དང་ཞིབ་འཇུག་གནང་སྟེ། འདི་ལྟར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་འགོ་བཙུགས་པ་རེད་ཅེས་པ་

དང་། སྐབས་དེ་དུས་སི་འཐུས་ཟེར་ཡོང་སྐབས་ལས་ཁུངས་ནང་ལ་ལས་བྱེད་ནང་བཞིན་ཕེབས་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཞོར་ལ་ དུས་ཚོད་ཁོམ ་པའི་སྐབས་ལ་གུང་གསེང་དང་གཟའ་སེན ་པ་ཉི་མ་ལ་གོས ་ཚོག ས་ཀི་འགན་འཁུར་ནས་གནང་གི་ཡོད་ཅེས ་

གསུངས་ཡོང་དུས། ཏན་ཏན་རང་ཧ་ལས་པའི་སྐུ་ལས་བསྐྱོན་མཁན་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་ཐོག་ནས་ཕག་ལས་གནང་མཁན་ཞིག་ རེད་འདུག་ཅེས་སྐལ་བཟང་དག་འདུལ་ལགས་གནང་བ་རེད ། དེ་བཞིན་མི་ཐོག་རན་པ་ཚོས་སྐུ་ལས་དེ་ལྟར་བསྐྱོན་ནས་གོས་

ཚོགས་རེད། ང་ཚོ་མང་གཙོ་ལམ་ལུགས་རེད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཕག་ལས་གནང་བཞག་པ་འདི་ང་ཚོ་ཚང་མས་མཁྱེན་ གི་ཡོད་པ་རེད་ལ། བསྐྱར་དུ་དན་བསྐུལ་གནང་དགོས་རྒྱུ་དེ་ཡང་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སོང་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཁོང་དགོངས་པ་

19

རོགས་པ་འདི་རང་བཞིན་གི་བློ་ཕམ་པའི་གནས་ཚུལ་གཅིག་དང་། ཚང་མས་དེའི་ཐོག་ལ་ང་ཚོ་གཞུང་འབེལ་གི་ཐོག་ནས་མཆོད་ འབུལ་ཞུས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཚང་མས་ཐུགས་སྨོན་གནང་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་གོས་ཆོད་གཉིས་པ་འདི། རྒྱ་གར་གི་སིད་བློན་ཟུར་པ་ Atal Bihari Vajpayee རེད། ཁོང་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་

ཡིན་ནའང་། ད་ལྟའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ལ་ཧ་ཅང་གི་གསལ་པོ་ཞིག་ཐོས་སོང། དེའི་ཐོག་ལ་དམིགས་བསལ་གལ་ཆེན་པོ་གང་མཐོང་

སོང་ཟེར་ན། གཞི་རྩའི་ང་ཚོ་ཚང་མས་ཁོང་བོད་དོན་ཐོག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན། ༸གོང་ས་མཆོག་མཇལ་འཕད་རིམ་པ་བྱུང་

བཞག་པ་མཁྱེན་གི་ཡོད་པ་རེད་དེ། ནམ་རྒྱུན་དུ་ནས་ང་ཚོ་བོད་དོན་དང་འབེལ་བའི་བཀའ་མོལ་གནང་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། Congress ཆབ་སིད་ཚོགས་པ་དང་སིད་བློན་ Pandit Nehru མཆོག་གི་གནང་བཞག་པ་འདི་ཡོངས་གགས་མཁྱེན་གི་

ཡོད་པ་རེད། ཡོངས་གགས་མཁྱེན་པ་གཞིར་བཟུང་ང་ཚོ་དུས་རྟག་ཏུ་མཁྱེན་པའི་ཐོག་ནས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་རྒྱ་གར་མི་མང་ཚོ་

ལའང་གསུངས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག ཡིན་ནའང་ BJP དང་ RSS དེ་དག་གི་ང་ཚོའི་ཐོག་ལ་དགོངས་ པ་བཞེས་ཕོགས་ག་ཚོད་ཡིན་མིན་འདི་གཞི་རྩའི་མཁྱེན་མཁན་ཡོད་པ་རེད་དེ་ཡོངས་གགས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་སོང་ཙང་

BJP ཆབ་སིད་ཚོགས་པ་ལྟ་བུ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། Atal Bihari Vajpyee འདི་ Congress ཀི་ Nehru ལ་བརྩིས་པ་

ནང་བཞིན་བརྩི་མཁན་ཡོད་དུས། ཁོང་གི་བོད་དོན་སང་ལ་ཐུགས་སྣང་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གང་གནང་ཡོད་པ་འདི་མཁྱེན་པ་ཡིན་ན། ང་ ཚོའི་རྒྱ་གར་མི་མང་ནང་ལ་དམིགས་བསལ་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པ་གོས་ཚོགས་མངའ་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གི་ནང་ལ་ BJP ཆགས་

ཡོང་དུས། ཏོག་ཙམ་མཁྱེན་ན་ཡག་པོ་ཡོད་པ་རེད་བསམ་པའི་ཐོག་ནས་ངས་ཚིག་གཅིག་གཉིས་ཞུས་ཆོག་པ་བགིས། གང་ཡིན་

ཟེར་ན་ཚང་མས་མཁྱེན་གི་ཡོད་པ་རེད། Jana Sangh Party ཟེར་མཁན་གི་ཆབ་སིད་ཚོགས་པ་འདི་ད་ལྟའི་ BJP ཆབ་ སིད་ཚོགས་པ་འདི་ཆགས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཕི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་ Jana Sangh ཚོགས་པ་འགོ་བཙུགས་དུས་ཚོགས་པ་

དང་པོ་འགོ་བཙུགས་མཁན་གས་ལ་ Atal Bihari Vajpyee བཞུགས་འདུག དེའི་ཆབ་སིད་ཚོགས་པ་འདི་ནས་བཟུང་ད་ལྟ་ བར་དུ་ང་ཚོ་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་སྟངས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྟངས་ཧ་ལས་པའི་ཡག་པོ་གནང་འདུག དཔེར་ན། ཕི་ལོ་ ༡༩༥༩

ཟླ་ ༥ པའི་ཚེས ་ ༨ ནང་གོས ་ཚོག ས་ནང་ལ་བོད་དང་འབེལ ་བའི་བགོ་གེང་ཡོང་བའི་སྐབས་ལ། Atal Bihari Vajpyee མཆོག་ནས་ཧ་ཅང་གི་གསལ་པོ་གསུངས་འདུག ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་སིད་བྱུས་འཛིན་བཞག་པ་དེ་ནོར་གི་འདུག ང་ཚོ་ལོ་

དགུ་རིང་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་བར་ལ་བཀའ་མོལ་གནང་སྟེ། བོད་ནང་ལ་རང་སྐྱོང་སད་ཀི་ཡིན་ཞེས་རྒྱ་ནག་

གཞུང་གི་ཁས་ལེན་ཡོད་པ་རེད། ཁས་ལེན་པ་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀི་མི་འདུག བོད་ཆ་ཚང་བཟས་སོང་བ། ང་ཚོ་མགོ་སྐོར་ཐེབས་ སོང་བ་དང་། མགོ་སྐོར་ཐེབས་པའི་རེན་གིས་རྒྱ་གར་གི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་གནོད་ཀི་རེད་དཱ། ད་ལྟ་རང་ནས་རྒྱ་ནག་

གཞུང་གི་བོད་པའི་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་ནག་ལ་མར་འཁིད་ནས་ཀླད་པ་ཚུན་ཆད་འགྱུར་བ་བཏང་སྟེ་ རྒྱ་མི་རང་བཟོ་རྩིས་ བྱེད་ཀི་འདུག དེ་དག་འཕལ་ཕུགས་རྒྱང་གསུམ་ནས་རྒྱ་གར་རང་ལ་གནོད་ཀི་རེད་དཱ། དེ་འད་སོང་ཙང་བོད་དོན་དང་འབེལ་བའི་

ཐོག་ང་ཚོ་ག་རེ་ཡིན་ནའང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་པ་རེད། མཉམ་སེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་ཡིན་ནའང་ཆ་ཤས་བླངས་དགོས་ཀི་རེད།

མཉམ་སེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་ག་རེ་གསུངས་ཀི་འདུག་ཟེར་ན། མཉམ་སེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་ད་ལྟའི་ཆར་གུང་ ཁན་ཏང་གི་རྒྱ་ནག་གི་སྐུ་ཚབ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་སོང་ཙང་མཉམ་སེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་བོད་དོན་སྐོར་ལ་བགོ་གེང་བླངས་པ་ 20

ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་མེད་ཙང་བཀའ་མོལ་འདི་སྟོང་པ་རེད་ཟེར་སྐབས་དེ་ལ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མོས་མཐུན་མེད། རྒྱ་ ནག་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་མཉམ་སེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་ཡོད་དང་མེད་མ་ལྟོས་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་གར་གི་དགོངས་ཚུལ་གང་ཡིན་པ་འདི་ ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་སིའི་སྡིངས་ཆ་ཐོག་ནས་བོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་བཞག་པ་དང་། བོད་ལ་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ ཟེར ་བ་དེ་ Thailand དང་ Malaysia གཉིས ་ཀི་གོས ་ཆོད་ཁུར་འདུག་གཱ་ཟེར་ནས། དེ་ལ་ང་ཚོ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཟེར་ནས་

རྒྱལ་སིའི་སྡིངས་ཆ་དང་མཉམ་སེལ ་རྒྱལ་ཚོག ས་ཀི་སྡིངས་ཆ་ཐོག ་ནས་གསུངས་དགོས ་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ནས་གལ་ཆེན་པོ་རེད།

དཔེར་ན། རྒྱ་གར་གི་ས་ཁའི་ནང་ལ། ཕི་ལོ་ ༡༩༥༩ རེས་སུ་ས་ཁའི་ནང་ལ་བོད་མིན་འདུག རྒྱ་གར་གི་དཔར་བསྐྲུན་བྱེད་པའི་ ས་ཁ་ནང་ལ། བོད་དེ་སྔ་ཡོད་པཱ། མེད་པ་བྱས་པ་ཡིན་ན་རྩ་བ་ཉིད་ནས་འགིག་གི་མ་རེད། ས་ཁ་ནང་མུ་མཐུད་ནས་བཀོད་རྒྱུ་དེ་ ཤིན་ཏུ་ནས་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་རེད། ང་ཚོའི་འདི་ལ་རྩོད་གཞི་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་གནས་དགོས་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ནས་གལ་ཆེན་པོ་རེད་

ཅེས་གསུངས་འདུག Panchsheel བཞག་སྟེ། དོན་ཚན་ལྔ་བྱས་པ་རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་བར་ལ་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༤ ལོར་བཞག་ པ་རེད། དེས་བཞག་པའི་རེས་ལ་ཧ་ཅང་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཆེན་པོ་བྱས་འདུག འདི་བྱས་པར་བརྟེན་ནས་བོད་ལ་རང་སྐྱོང་གནས་ཀི་

རེད་ཅེས་མང་པོ་གསུངས་སོང། ལག་བསྟར་བྱེད་ཀི་མིན་འདུག ང་ཚོས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ གསུངས་སོང་སྟེ། དཔེར་ན། ངའི་གོགས་པོ་ Katikar ཟེར་མཁན་དེས་གང་གསུངས་སོང་ཟེར་ན། ཆབ་སིད་ཚོགས་པ་གཅིག་

ཀང་བོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་སོང་ཙང་རྒྱ་གར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དང་མ་བྱེད་ཆོ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང། དེ་ལ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མོས་མཐུན་མེད་དོ་ཟེར་ནས། Jana Sangh ཚོགས་པ་ཆུང་ཆུང་གཅིག་ཡིན། ང་འགོ་འཁིད་ནས་བསྡད་ ཡོད། དེས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད། བོད་རང་བཙན་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་རེད། དེ་ལ་ང་ཚོ་མུ་མཐུད་ནས་གནས་

དགོས ་ཀི་རེད་ཅེས ་ཧ་ཅང་གི་གསལ་པོ་གསུངས་འདུག ཁོ་རང་གི་ཐོག ་ལ་ངས་གནད་དོན་གལ་ཆེ་ས་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ༸གོང་ས་མཆོག་རྒྱ་གར་ལ་བཞུགས་བཅུག་དགོས་ཀི་རེད། རྒྱ་གར་གི་ས་འདི་བེད་སོད་བཏང་ཡིན་ཟེར་ནའང་རེད། བསྟི་གནས་

ཞིག་བརྩིས་པའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོས་རྩ་དོན་འདི་རྩོད་བཅུག་དགོས་ཀི་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག དེ་ནས་གནད་དོན་ཆུང་ཆུང་གཅིག་ ལ། ང་རང་ཁོ་རང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་ཐོས ་པ་དང་རང་བཞིན ་གི་སེམ ས་འགུལ་ཆེན ་པོ་ཞིག ་ཐེབ ས་སོང ། མི་ས་མ་རིར ་

(Missamari) ནས་བོད་པ་མང་པོ་ཞིག་རྡ་རམ་ས་ལར་གཞིས་སོས་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ངས་ཚགས་པར་བརྒྱུད་ནས་གནས་

ཚུལ་གོ་རྒྱུར་བོད་པ་ལྔ་ལམ་ཁ་ལ་གོངས་འདུག བོད་པ་སུམ་བཅུ་གར་སོང་ཆ་མེད་ཆགས་ཏེ་བརླགས་འདུག རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ བོད་པ་དེ་ཚོ་ Missamari ནས་རྡ་རམ་ས་ལར་སོས ་ཀི་ཡོད་དུས་མཐུན་རེན་ཆ་ཚང་སར་དགོས ་ཀི་ཡོད་པ་རེད། འཕོད་ བསྟེན་ཐོག་ནས་མཐུན་རེན་སར་དགོས་པ་རེད། ཁོ་རང་ཚོ་རྒྱ་གར་གི་སྐད་ཤེས་ཀི་མེད་ཙང་ལམ་ཁ་བརླགས་ཏེ་སྐྱོན་ཆགས་ཀི་ ཡོད་པ་ཡིན་ན། སྐད་བསྒྱུར་གི་མཐུན་རེན་ཡན་ཆད་སར་དགོས་པ་རེད། གང་ལྟར་གནས་ཚུལ་ཆུང་ངུ་དེ་འད་གཅིག་ཡིན་པ་

ཡིན་ནའང་འགན་འཁུར་དང་སེམས་ཚོར་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་གསུངས་མཁན་གི་མི་སྣ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་འདུག དེ་ཡིན་དུས་རྒྱ་ གར་གཞུང་ནས་ད་ལྟ་ང་ཚོ་གཞི་རྩའི་གོང་དུ་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་རེད། BJP ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་ག་ཚོད་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་འདི་མཁྱེན་ དགོས་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ནས་གལ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཡིན།

21

དེ་ནས་སྐུ་ཞབས་ John McCain ལྟ་བུ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། ཞིབ་ཕའི་གོས་ཆོད་ནང་ཆ་ཚང་བཀོད་འདུག ཁོ་རང་

གི་བོད་དོན་སྐོར་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བ་གཅིག་ལ། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་ Sananda Dye faizan མཆོག་དང་མཉམ་དུ་བོད་ དོན ་ཐོག ་ལ་གོས ་ཆོད ་འཇོག ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན ་གནང་འདུག དེ་ནས་ (Munich security conference) ཞེས ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར ་རྒྱ ་ནག ་གི་ཕི་སིད་བློན ་ཆེན ་ག ཞོན ་པ ་ཅ ང་ཙེ་ཙུ ང་(Chinese Vice Foreign Minister Kong Xuanyou) ཟེར་མཁན་ཁོ་རང་ཡོད་པའི་ཐོག ་ལ། ཁོ་རང་གི་གདོང་རང་ལ་གང་གསུངས་འདུག་ཟེར་ན། བོད་ནང་ལ་བོད་མི་

མང་པོ་ཞིག་རང་ལུས་མེར་བསེག ས་བཏང་གི་འདུག འདི་ག་རེའི་རེན་གི་བྱུང་པ་རེད་ཟེར་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གདུག་རྩུབ་ བཏང་བའི་རེན་གི་བྱུང་བ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་ཕི་སིད་བློན་ཆེན་ཁོ་རང་གི་གདོང་རང་ལ་གསུངས་འདུག མ་ཟད་ཁོ་རང་གི་ལག་ཐོག་ ཁ་པར་ Cell phone ཡར་བཀག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་འགོ་ཡི་རེད། སྔ་རེས་མ་གཏོགས་མང་གཙོ་ཡོང་གི་རེད།

ཡོང་རྒྱུ་འདི་ Cell phone ལག་ཐོག་ཁ་པར་བརྒྱུད་ནས་ཡོང་གི་རེད་དཱ་ཅེས་གདོང་རང་ལ་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། གསུངས་ ཡོད་པ་དེ་ཁོ་རང་ང་ལ་གསུངས་སོང་ལ་ལོ་རྒྱུས་ནང་ལའང་འཁོད་ཡོད། དེ་ཡིན་དུས་དེ་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་མཉམ་དུ་མཇལ་

འཕད་བྱུང་ཡོད་པ་རེད་ལ། ང་རང་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ཐེངས་དྲུག་བདུན་ཙམ་ཁོ་རང་མཉམ་དུ་མཇལ་མྱོང་ཡོད། རླབས་ཆེན་གི་ མི་གཅིག་ཡིན་པ་འདི་ཧ་ཅང་གི་གསལ་པོ་རེད། དེ་ནས་ཨ་རི་ནང་ལ་ཡིན་ནའང་གོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཐེངས་དྲུག་གནང་བ་མ་

ཟད་སིད་འཛིན་འོས་མི་བཞེངས་པ་རེད། བཞེངས་པའི་སྐབས་ལ་ཡིན་ནའང་མི་མང་ནས་ཨོ་བ་མ་སྐུ་སེར་ལ་སྐྱོན་བརོད་བྱེད་པའི་ སྐབས་ལ་དེ་འད་གནང་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཁོ་རང་མི་རིགས་ནག་པོ་ཡིན་པ་ཙམ་གི་སྐྱོན་བརོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཨ་རི་མི་ སེར་གི་ཁོ་རང་ལ་ལྷག་བསམ་དང་སེམས་ཤུགས་ཡོད་དང་མེད་ཀུན་སོང་སང་ལ་ཁྱེད་རང་ཚོས་སྐྱོན་བརོད་བྱས་ན་འགིག་གི་མ་

རེད་དཱ། འོས་བཞེངས་བསྡད་པའི་སྐབས་ལ་ཕར་ཕོགས་ཕོགས་འགལ་ཚོགས་པ་རེད། རེད་དེ་ཡིན་ནའང་དེ་འད་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་པ་ མ་རེད། འོས་ཁོ་རང་ཕམ་རྒྱུ་ John McCain ཕམ་པ་རེད་དེ། ཕམ་ཚར་བའི་གསུང་བཤད་འདི། ཨོ་བ་མ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་

པ། ཚང་མས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ། གསུང་བཤད་འདི་འཛམ་བུ་གིང་ཡོངས་ལ་ཧ་ཅང་གི་སྐད་གགས་ཆེན་པོ་ཆགས་པ་རེད། དེས་ ག་རེ་བཏོན་གི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ཁོ་རང་གི་ཀུན་སོང། ཁོ་རང་གི་ལྷག་བསམ་གང་འད་ཡིན་མིན་དེ་ཧ་ཅང་གི་གསལ་པོ་ཞིག་

བཏོན་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ཁོང་མི་གང་འད་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། གུང་ཁན་ཏང་གི་ལྟ་བ་ལ་མཐའ་ཅིག་ཏུ་ངོ་རོལ་བྱེད་མཁན་ ཞིག ཁོ་རང་ Vietnam ལ་དམག་བརྒྱབ་པའི་སྐབས་ལ་ལོ་ལྔ་དང་ཕེད་ཀ་བཙོན་ཁང་བཅུག་སྟེ། ཧ་ཅང་གི་གདུག་རྩུབ་དང་

ཉེས་བརྡུང་མང་པོ་བཏང་བ་རེད། ཡིན་ནའང་ Vietnam གཞུང་འདི་མཉམ་དུ་ཨ་རི་གཞུང་དང་འབེལ་བ་བཟོས་དགོས་པ་རེད། བསྐྱར་གསོ་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ལབ་མཁན་ཐོག་མ་འདི་ཡང་ John McCain ཆགས་བསྡད་ཡོད། འོས་ཕམ་པ་རེད་དེ།

འོས་ཕམ་ཚར་བའི་རེས་ལ་ཨོ་བ་མ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མང་ཤོས་བྱེད་མཁན་ཡང་ John McCain རང་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཡང་ཁོང་སིད་བྱུས་དང་མོས་མཐུན་མེད་པ་ཡིན་ནའང་སྐྱོན་བརོད་བྱ་རྒྱུ་ཐད་ཀར་གནང་མཁན་ཧ་ལས་པའི་དང་བདེན་རླབས་

ཆེན་གི་མཛད་འཕིན་ཅན་གི་མི་སྣ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ཨ་རི་ནང་ལ་འགོ་ཁིད་གཅིག་པུ་མ་རེད། འཛམ་ གིང་ཡོངས་ནང་ལ་གནད་འགག་ཅན་གི་འགོ་ཁིད་ཞིག་དང་བོད་དོན་ཐོག་ལ་ད་ལྟ་བར་དུ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བར་སིང་ཐག་པ་ནས་

22

གུས་བརྩི་ཞུ་བ་དང་སགས། གོས་ཆོད་གསུམ་ཀར་བཀའ་ཤག་གི་ངོས་ནས་མོས་མཐུན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀི་ཐོག་ལ་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ཁ་ཤས་ཅིག་གི་ཕག་བརང་གནང་སོང་། དེའི་ཐོག་ལ་གོ་སྐབས་ ཕུལ་ཐུབ་མ་སོང་། བཟོད་གསོལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཁོང་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་མཉམ་དུ་ངག་བཅད་སྐར་མ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཚང་མ་སྐུ་ བཞེངས་གནང་རོགས་གནང་། ངག་བཅད་དབུ་འཛུགས་ཞུས་པ་ཡིན། ངག་བཅད་གྲུབ་པ་ཡིན། དེ་རིང་གི་ལས་རིམ་དྲུག་པ།

བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གནས་སྟངས་ཐོག་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པར་ གཟིགས་རོགས་གནང་། གོས་འཆར་འདོན་མཁན། སི་འཐུས་འཇུ་ཆེན་དཀོན་མཆོག་ཆོས་སྒྲོན་ལགས། སི་འཐུས་བློ་བཟང་ ཆོས་འབྱོར་ལགས། ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་གསུང་རོགས་གནང་།

སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་ཐོག་ལ་གཏམ་བཤད་གནང་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ མ་གནང་བ་དེར་ཚོགས་གཙོས་ཐག་གཅོད་གནང་བ། བརྩི་བཀུར་ཞུ་ཡི་ཡོད། ཡིན་ནའང་གཞུང་འབེལ་གོས་ཆོད་ཀི་ཡིག་ཆ་ཨང་

༤ པ་དང་ ༥ པ་གཉིས་ནང་ལ་ཡིག་ནོར་དང་དག་ནོར་རིགས་རྟགས་རེ་གཉིས་ཤིག་ཤོར་འདུག བྱས་ཙང་དེ་མ་ཞུས་ན་གཞུང་ འབེལ་གི་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཀི་ཡོད་དུས། ནོར་བ་མེད་པ་གལ་ཆེ་རེད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། ཤོག་ གངས་ག་ཚོད་རེད་འདུག བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཐུགས་རེ་ཆེ། གཞུང་འབེལ་མྱ་

ངན་གུས་འདུད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༤ པའི་ཤོག་གངས་དང་པོའ་ིནང་ལ་ཐིག་གངས་བདུན་པའི་མགོ་དེར་དམ་

པ་དེ་ཉིད་ཆུང་དུས་ནས་སོབ་གྲྭ་དང་མཐོ་སོབ་དུ་ཕྲུ་གུ་རྩེ་ཕུད་དང་ཨང་ཀི་དང་པོ་ལེན་ནས་ཟེར་བ་དེའི་ཚབ་ལ་བླངས་ནས་ཞེས་ ཟེར་དགོས་ཀི་འདུག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། གང་གསུངས་པ་ཡིན་ནམ། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། ཨང་ དང་པོ་ལེན་ཞེས་པ་ལས་བླངས་ཟེར་ན་ལེགས་པར་སམ། དེ་ནས་ཤོག་གངས་གཉིས་པའི་རྒྱབ་ལ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ ༡༩༥༠ ཙམ་

ནས་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སིད་བྱུས་ལ་ངོ་རོལ་གི་རྣམ་འགྱུར་ཤུགས་དགས་ཞེས་པའི་དགས་དེ་ལ་ས་ མཐའ་དེ་དགོས་ཀི་མི་འདུག་སམ། དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གོས་ཆོད་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥ པ་དེའི་ཤོག་གངས་དང་ པོའ་ི ནང་ལ་ ༡༩༨༢ ལོར་ཨ་རི་གོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚབ་ལ་མིར་ཟེར་ནས་ར་གཅིག་སྣོན་དགོས་ཀི་འདུག་སམ། དཔལ་ལྡན་

ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། ལགས་སོ། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཤོག་གངས་གཉིས་ པའི་སང་ལ་དེ་བཞིན་ ༢༠༠༨ ལོར་ཨ་རི་སིད་འཛིན་འོས་མི་ནང་ཞེས་པར་མིའི་ཞེས་འབེལ་སྒྲ་ཞིག་སྣོན་དགོས་བསམ་གི་འདུག

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཐུགས་རེ་ཆེ། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། དེ་ཚོ་བཟོ་བཅོས་བྱས་ན་འགིག་འདུག་གཱ འདི་ངོས་ལེན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་རིང་གི་ལས་རིམ་དྲུག་པ། བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གནས་སྟངས་ཐོག་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་ 23

སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པར་གཟིགས་རོགས་གནང་། གོས་འཆར་འདོན་མཁན། སི་འཐུས་འཇུ་ཆེན་ དཀོན་མཆོག་ཆོས་སྒྲོན་ལགས།

སི་འཐུས་འཇུ་ཆེན་དཀོན་མཆོག་ཆོས་སྒྲོན་ལགས་ནས། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པ།

གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར། སྔོན་གེང་།

༄༅། །བོད་རེ་བཙན་པོ་རིམ་བྱོན་ནས་བཟུང་རིམ་བཞིན་༸གོང་ས་ྋརྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕེང་ན་རིམ་གིས་བོད་ཀི་ཆོས་སིད་གཉིས་

ཀའི་དབུ་འཁིད་གནང་བའི་དུས་སྐབས་སུ་པུར་རྒྱལ་བོད་ཅེས་ཤར་གིང་དབུས་མའི་ནང་རྒྱ་བོད་ཧོར་གསུམ་དཔུང་སྟོབས་དང་ མངའ་ཐང་འད་མཚུངས་སུ་གནས་པའི་རང་དབང་རང་བཙན་ཅན་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ནའང་། ཕི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་རྒྱ་ནག་ དམར་གཞུང་འགོ་བཙུགས་མ་ཐག་ནས་རིམ་བཞིན་བོད་ལ་དག་པོས་བཙན་འཛུལ་གིས་བོད་ཀི་སྣོད་བཅུད་ཡོངས་རོགས་ལ་

དབང་བསྒྱུར་ཏེ་མི་ལོ་ ༧༠ ཟིན་ལ་ཉེ་ཡང་བོད་མི་རིགས་ལ་འཛིན་པའི་དག་གནོན་དང་གདུག་རྩུབ་ཅན་གི་སིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་ ནམ་ཡང་བཏང་མེད།

བོད་མི་རྣམས་བོད་ས་རང་དུ་གཉེན་ཉེ་ཐུག་འཕད་དང་གནས་སྐོར་ཆོས་མཇལ་སོགས་འགོ་བར་འཛམ་གིང་ཤར་ནུབ་

རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནས་གཞན་དུ་བགོད་པ་ལས་ཀང་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་འགག་སོ་རིམ་པ་བརྒྱུད་དེ་ལག་ཁྱེར་སྣ་ཚོགས་བསྟན་ དགོས་པ་མ་ཟད། དགོན་སྡེ་དང་གོང་ཚོར་བཅའ་སྡོད་ལས་དོན་རུ་ཁག་སོགས་ཀི་ཆོག་མཆན་མེད་པར་ཉེ་ཁུལ་གི་རོང་དང་གོང་ ཁྱེར་ཁག་ཏུའང་བསྐྱོད་མི་ཆོག་པ་སོགས་ནི་མིང་འདོགས་མ་བྱས་པའི་བཙོན་ར་ངོ་མ་ཞིག་གི་ནང་འགོ་བ་མི་ཡི་ཐོབ་ཐང་སྤུ་ཙམ་ ཡང་མེད་པ་བྱས་ཡོད།

ཕན་བདེའི་གཞི་རྩ་ཆོས་བརྒྱུད་སོ་སོའ་ིརིང་ལུགས་བཞིན་ཕག་མཆོད་གནང་ཡུལ་མཆོད་ཁང་དང་། ཕག་ཁང་། བཤད་

སྒྲུབ་ཀི་བསྟི་གནས་དགོན་སྡེ་དང་རི་ཁོད་སོག ས་གང་འད་ཞིག་བཞེངས་དགོས་པ། གནས་སྐོར་མཆོད་མཇལ་དང་། བཤེས ་

གཉེན་བསྟེན་གཏུག གྲྭ་རྒྱུན་ཕོགས་འགྲུལ། གཡའ་རི་གངས་བག་ཏུ་རི་ཁོད་འགིམ་པ། གྲྭ་བཙུན་གསར་ཞུགས་སོགས་རང་རང་ གི་ལམ་སོལ་གང་ཡིན་ལ་འཛམ་གིང་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་མོ་ཆེས་གཙིགས་ཆེར་བཟུང་སྟེ། རྒྱལ་ཁབ་ནས་རྒྱལ་ཁབ། ཤར་ཕོགས་

ནས་ནུབ་ཕོགས་སོགས་སུ་བསྐྱོད་རྒྱུ་བཅས་ལ་སྟངས་འཛིན་དང་དམ་དག་བྱ་སོལ་མེད་ནའང་། ཆོས་མེད་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་ གིས་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་གྲྭ་བཙུན་གསར་ཞུགས་ལ་ལོ་ཚད་དང་གངས་ཚད། ཆོས་བྱེད་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་ལ་དམར་ལུགས་ཀི་སོབ་

གསོ་འད་མིན་སེལ་བ། ཕོགས་མཐའ་ན་བཞུགས་པའི་བླ་མ་སྐྱེས་ཆེན་རྣམ་པའི་ཞལ་སྔར་འགིམ་རྒྱུར་བཀག་འགོག བླ་སྤྲུལ་ཡང་ སིད་ལ་དམར་གཞུང་གི་ངོས་ལེན་དགོས་པ། དད་ལྡན་མང་ཚོགས་དང་སོབ་ཕྲུག་ཚོའི་ཆོས་ལུགས་ཀི་བྱེད་སོ་ལ་ཚད་བཀག དགོན་སྡེ་ཁག་ཏུ་དམར་གཞུང་གི་ལས་དོན་རུ་ཁག་གཏན་སྡོད། བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁིད་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་

མགོན་ཆེན་པོར་གསོལ་འདེབས་སྨོན་ལམ་ཚུན་ཆད་བྱ་མི་ཆོག་པ་སོགས་བཟོས་ཏེ་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་སུ་ 24

ཕོགས་ཡོད་ཅིང་། བོད་གངས་ཅན་པའི་བུ་རབས་ཚ་རྒྱུད་དང་བཅས་པར་བཀའ་དིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཀུན་གཟིགས་༸པཎ་ཆེན་སྐུ་

ཕེང་བཅུ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་། གཞན་ཡང་མཁན་ཆེན་འཇིགས་མེད་ཕུན་ཚོགས། སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་སོགས་ཀི་ འདས་རེན་ལ་ཁུངས་སྐྱེལ་མེད་པར་དུས་མིན་དགོངས་པ་རོགས་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་༸པཎ་ཆེན་ཆུང་སིད་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ དང་། ༸པཎ་ཆེན་ཡང་སིད་རྩད་འཚོལ་བ་བྱ་བལ་བྱམས་པ་འཕིན་ལས་རྣམ་གཉིས་ཀི་གནས་བབ་མི་ལོ་ ༢༠ ལྷག་རིང་རྩད་མི་ ཆོད་པ་བཟོས་ཡོད།

ཀུན་གཟིགས་༸པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕེང་བཅུ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གི་མཁས་དབང་དང་རན་

རབས་དུ་མ་ཞིག ་གི་བཀའ་དིན ་ལ་བརྟེན ་ནས་བར་སྐབས་བོད་ཀི་སྐད་ཡིག ་སོང ་སོད་སེལ ་གསུམ་གི་ཐོག ་ཡར་རྒྱས་གང་

འཚམས་ཕིན་ཡོད་ནའང་། དེ་རེས་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་སི་སྐད་ལ་ཤུགས་རྒྱག་དགོས་སྐོར་དང་། སོབ་ཚན་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་ ཡིག་ནང་བསྒྱུར་བཟོ། མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁིམས་ནང་གསལ་བའི་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ལོངས་དང་། རང་སྐྱོང་

ཁུལ། རང་སྐྱོང་རོང་བཅས་ནང་གི་རྩ་འཛིན་ཡིག་ཆ་དང་། ཚོགས་འདུའི་གཏམ་བཤད་སོགས་མི་རིགས་དེའི་སྐད་ཡིག་གཙོ་བོར་

མི་འཛིན་པར་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་ཐོག་སོང་སོད་སེལ་གསུམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན་བོད་ཁུལ་དུ་བོད་ཀི་སྐད་ཡིག་ཉམས་དམས་ སུ་བཏང་བར་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྔམ་སྟོན་ཞི་རོལ་དང་རང་ལུས་མེར་བསེགས་གཏོང་དགོས་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། དམིགས་ བསལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་མཁས་བརྒྱ་འགན་གེང་དང་། མེ་ཏོག་མཉམ་བཞད། ཟེར་སོལ་ཡོད་ནའང་། བོད་མི་རྣམས་ཀིས་བོད་ཀི་

ལུགས་གཉིས་ཀི་རྣམ་བཞག་ཚད་ཐུབ་བཤད་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁིམས་འོག་གཏན་ལ་ ཕབ་པའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་དང་། བྱེ་བག་ཏུ་སྐད་ཡིག་གི་ཐོབ་ཐང་སྐོར་ལ་འགན་གེང་རྩ་བ་ནས་བྱ་ཡུལ་མེད་པ་སྟེ་སྨྲ་བརོད་ཀི་རང་

དབང་ཡོངས་སུ་བཀག་སྟེ་མ་ཉེས་ཁ་གཡོག་གིས་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལ་བཙོན་འཇུག་ཁིམས་ཐག་བཅད་པ་དེས་གསལ་པོར་ ཤེས་ཐུབ།

རྒྱ་གཞུང་གིས ་བོད་དུ་གནམ་ས་བླ་འོག ་ཏུ་བསྒྱུར་བ་ལྟ་བུའི་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡོད་སྐད་དང་། ད་དུང་བོད་འདི་ཉིད་

བརྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་གི་ཨེ་ཤེ་ཡའི་ལྟེ་གནས་ལྟ་བུ་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་གནས་སོགས་ཤོད་བཞིན་ཡོད་པ་ནི། རྒྱ་ཡི་མི་འབོར་སོ་ བཤུག་དང་། གཏེར་ཁ་བསྔོག་འདོན། བོད་དང་ས་འབེལ་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་ཆེད་རྒྱ་དམག་གཏན་ སྡོད་བཅས་ཀི་དགོས་མཁོའ་ི འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་བྱེད་བཞིན་པ་ལས་བོད་མི་རིགས་ལ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀི་ཕན་ཐོགས་པའི་

འཛུགས་སྐྲུན་དང་ཡར་རྒྱས་རིགས་ད་དུང་བཏང་མེད་པ་མ་ཟད། བོད་ཀི་རྩ་ཆེའི་རིག་དངོས་ཀི་བང་མཛོད་དགོན་སྡེ ་སྟོང་ཕག་ དྲུག་ལྷག་དང་། རོང་གཞིས་མཁར་ཁང་ཁི་ཕག་མང་པོ་རྩ་གཏོར་གིས་རིག་དངོས་ཡོད་ཚད་རྒྱ་ཡུལ་དུ་དབོར་ཟིན་པ་དང་། དེ་

བཞིན་བོད་ས་ཡོངས་ནས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་གཏེར་ཁ་བསྔོག་འདོན། ཤིང་ནགས་གཅོད་འབེག ལྷོ་ཆུ་བྱང་འདེན་བཅས་བྱས་ དང་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐྱིན་ཚབ་ཟུར་ཙམ་ཡང་ཆགས་ཀི་མེད་པ་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་ཡིན། བརྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་ཟེར་བའི་

ལམ་ལུགས་དེ་ཉིད་ལ་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཨ་མི་རི་ཀ་དང་། རྒྱ་གར་སོགས་ཀིས་མོས་མཐུན་གནང་མེད་པ་འདིས་ཀང་དཔལ་ འབྱོར་གི་གཡོ་བྱུས་ཤིག་ཡིན་པ་ཁ་གསལ་ཆགས་ཡོད།

25

ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གི་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ས་བྱི་ཞི་རོལ་ཆེན་མོ་གནང་སྟེ་མི་ལོ་ཧིལ་པོ་ ༡༠ འཁོར་

ཡོད་པ་དང་། ༢༠༠༩ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ཀི་བདེན་མཐའ་གསལ་ཐབས་ཆེད་བོད་མི་ ༡༥༢ ཀིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རོལ་གིས་་རང་ ལུས་མེར་བསེགས་བཏང་སྟེ་ཕལ་ཆེ་བ་འདས་གོངས་སུ་ཕིན་ཡོད་ནའང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་དེ་རྣམས་ལ་བདག་སོད་རྩ་བ་ནས་མ་

བྱས་པར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གི་ས་ཁྱོན་ཡོངས་རོགས་ལ་དག་དམག་འགེམ་འཇོག་གིས་དཀིལ་ཤར་ཡུལ་གྲུའི་དམག་ས་ལྟ་བུའི་ རྣམ་པའི་ཐོག་དེང་རབས་ཀི་གོ་མཚོན་སྣ་ཚོགས་བེད་སད་ནས་དག་གནོན་གིས་བོད་མི་རྣམས་དམར་གསོད་དང་། གཅར་རྡུང་། འཛིན་བཟུང་སོགས་བྱས་པའི་ཁག་དི་བོ་བའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་དན་ངོགས་སུ་གསལ་ཐེངས་རེར་ཡ་ང་ལ་སྐྱི་ གཡའ་ཞིང་། མི་

རབས་ནས་མི་རབས་བར་བརེད་ཐབས་མེད་པའི་རྨ་ཁ་ཆེན་པོ་བཟོས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྐབས་དེའི་རྒྱ་ནག་གི་སིད་བློན་ཝུན་ཅའོ་

པའོ་ཡིས་བོད་མིའི་ཞི་རོལ་དང་། རང་ལུས་མེར་བསེགས་སོགས་ཕི་ཕོགས་ཁ་བལ་བས་བརྒྱུད་སྐུལ་བྱས་ཚུལ་སོགས་གེང་ཡོད་ ནའང་ད་བར་ཁུངས་སྐྱེལ་ར་སོད་གཅིག་ཀང་ཐུབ་མེད།

ཉེ་ཆར་ཕི་ཟླ་ ༧ པའི་ཟླ་མཇུག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་སིད་བློན་ལི་ཁེ་ཆང་བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་ཟེར་བའི་ས་གནས་ཁག་ཅིག་ལ་

སེབས་ཡོད་ཀང་དུས་ཐོག་ཡོངས་གགས་མ་བྱས་པ་དང་། དེ་གར་ཡོང་དོན་ངོ་མ་གང་ཡིན་ད་དུང་ཁ་གསལ་བཟོས་མེད། ཡང་ཕི་ ཟླ་ ༨ པའི་ཟླ་མཇུག་ཏུ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་སིད་གོས་ཀི་འགོ་གཙོ་དབང་དབྱང་བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་ཟེར་བའི་ས་གནས་ཁག་ ཅིག་ཏུ་སེབས་ནས། “ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་དེ་བོད་ལོངས་ཀི་སི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་དང་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་ཡོང་རྒྱུ་དང་འབེལ་

བ་ཡོད་པས་ངེས་པར་དུ་བདེ་སྡོད་ཉེན་བསམ་དང་མ་བྱུང་སྔོན་འགོག་ཐུབ་པར་བྱེད་དགོས། ཏང་གི་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་གི་ གཞི་རྩའི་མཛད་ཕོགས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། རང་རྒྱལ་ཆོས་ལུགས་ཀྲུང་གོ་ཅན་གི་ཁ་ཕོགས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་པ།

ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་གི་ཁིམས་སྐྱོང་ཅན་གི་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སི་ཚོགས་རིང་

ལུགས་ཀི་སི་ཚོགས་དང་འཚམ་མཐུན་དེ་བས་ལེགས་པ་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། ཆོས་ལུགས་ལས་རིགས་ཀིས་ ཏང་གི་འགོ་ཁིད་ལ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་ཀི་སོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་རྒྱུན་འཛིན་དང་

དར་སེལ་གཏོང་བ། ཡིན་མིན་ཆེན་པོའ་ི མདུན་དུ་དར་ཆ་གསལ་སྟོན་བྱེད་པ། དག་ཆར་རླུང་འཚུབ་ཀི་མདུན་དུ་རིག་པ་དྭངས་ གསལ་ཐུབ་པ། རྒྱལ་ཁབ་ཁ་ཕལ་གཏོང་མཁན་ཕོགས་གཏོགས་མཐའ་དག་དང་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ཕོད་པ་བཅས་བྱས་ནས་མེས་

རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་དང་། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ། སི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་བཅས་སྲུང་སྐྱོང་དེ་བས་ནུས་ལྡན་བྱེད་དགོས།” ཞེས་ སོགས་བཤད་པ་དེས་ཆོས་ལུགས་སྐོར་ལ་དམ་དག་ཆེ་རུ་གཏོང་འཆར་ལས་བོད་མི་ཞི་རོལ་བ་རྣམས་ཀི་དགོས་འདུན་སོགས་ ལ་བདག་པོ་རྩ་བ་ནས་རྒྱག་གི་མེད་པ་གསལ་པོ་ཆགས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་ཆེས་མཐོའ་ི དཔོན་རིགས་གཉིས་གཅིག་འཇུག་ གཉིས་མཐུད་ངང་བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་ཟེར་བར་ཡོང་དགོས་དོན་ངོ་མ་ཁ་གསལ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཀི་མེད།

དེང་སྐབས་རྒྱལ་སིའི་ཁོད་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་སྐོར་བཤད་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཆུང་དུ་ཕིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་མི་རིགས་

བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་ལ་ཡོང་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ཀི་ བདག་དབང་ཇི་བཞིན་ཤེས་དོགས་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱ་གཞུང་

གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་ཟེར་བའི་བོད་རིགས་དཔོན་པོ་ཁག་ཅིག་ཕི་ཕོགས་ཀི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་སྐོར་བསྐྱོད་མངགས་ཏེ་བོད་ རྒྱ་ཁོངས་ཡིན་ཚུལ་སོགས་བཤད་བཅུག་པ་དང་། རྒྱ་མི་རིགས་ལྷ་སར་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་མཁན་རྣམས་ལ་ཐོག་མར་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ 26

ཇོའ་ིལོ་རྒྱུས་ཀི་བརན་འཕིན་བལྟ་རུ་བཅུག་པ་བཅས་གཡོ་འཁབ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀང་བོད་ཀི་ལོ་རྒྱུས་འཁྱོགས་བཤད་ བྱས་པའི་ངོ་མ་ལ་ནག་བསུབ་གཏོང་མི་ཐུབ་པ་མངོན་གསལ་ཡིན།

དེ་བཞིན་སུད་སིའི་གོང་ཁྱེར ་ཇི་ནི་ཝའི་ནང་དུ་རྒྱལ་ཚོག ས་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ ་ཐང་ལྷན་ཚོག ས་ཐེངས་ ༣༨ པ་འགོ་

འཛུགས་སྐབས་འགན་འཛིན་མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐད་རྒྱ་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་

ཡོད་པ་མ་ཟད་འདས་པའི་ལོ་ལྔའི་ནང་བོད་དང་ཡུ་གུར། རྒྱ་ནག་བཅས་ཀི་ནང་དུ་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐད་རྟོག་

ཞིབ་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཚད་ལྡན་ཞིག་མ་སད་པ་དང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་ཟེར་བ་སོགས་ནང་དེང་སྐབས་འགོ་བ་མིའ་ི ཐོབ་ཐང་གི་ གནས་སྟངས་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགོ་བཞིན་པའི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་གསལ་བཏོན་གནང་ཡོད།

ཡང་ཕི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཊོན་དུ་ཨ་རིའི་ཕི་སིད་ལས་ཁུངས་ཀི་རྒྱལ་སིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་

ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཆེས ་མཐོའ་ི ཚོགས་འདུ་བསྐོང་ཚོགས་གནང་སྐབས་ཨ་རིའི་སིད་འཛིན་གཞོན་པ་མཱ་ཁལ་པཎ་སི་(Michael Pence)མཆོག ་གིས ་ཨ་རིའི་ཊམྤ་སིད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་འཛམ་གིང་གི་ཆོས ་དད་རང་དབང་ཐད་ལ་དོ་འཁུར་ཆེན་པོ་བཞེས ་

གནང་གི་ཡོད་པ་སོགས་ངོ་སོད་གནང་བ་དང་། བོད་འདི་རྒྱ་ནག་གི་འོག་ལ་ལོ་ངོ་ ༧༠ མིན་ཙམ་གི་རིང་ཆོས་དད་རང་དབང་ལ་ རྡོག་རོལ་གཏོང་བའི་དཀའ་སྡུག་མྱངས་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརོད་གནང་བ་དང་། དེ་འདའི་དཀའ་ སྡུག་འོག་གི་མི་སྣ་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་ཨ་རིའི་གཞུང་མང་ནས་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་གནང་བཞིན་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་མ་ཟད།

རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་དེ་བཞིན་ཕི་ལོ་ ༡༩༩༩ ནས་ད་བར་བསྟུད་མར་ཨ་རིའི་ཕི་སིད་ལས་ཁུངས་ཀིས་ལོ་ལྟར་བཏོན་པའི་རྒྱལ་སིའི་ ནང་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་དཀའ་སྡུག་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་ཐོ་གཞུང་ནང་དུ་སེབས་ཀི་ཡོད་པ་སོགས་ཐེར་འདོན་གནང་ཡོད།

ཕི་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་ལྡི་ལི་རྒྱ་གར་གོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ལྷན་ཚོགས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་ལྟའི་

བོད་ནང་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པའི་སིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངོ་

རོལ་དང་། སིད་བྱུས་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་བྱ་དགོས་པའི་གོས་ཆོད་བཞག་གནང་བ་དང་། འཛམ་གིང་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བོད་ རྒྱའི་དཀའ་རོག་སེལ་སད་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཀང་གནང་ཡོད། དེ་བཞིན་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཛ་དག་

གནས་སྟངས་ལས་སྐྱོབ་ཐབས་དང་། བོད་རྒྱའི་དཀའ་རོག་སེལ་ཐབས་སོགས་ཀི་སད་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་། ཡུལ་གྲུ་གང་ སར་གནས་པའི་བོད་རིགས་རྣམས་དང་། བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ཀིས་གཞུང་དང་། གོས་ཚོགས། འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྡེ་

ཚན་སོགས་ལ་ཞུ་སྐུལ་རིམ་པར་ཞུས་དང་ཞུ་མུས་ལྟར་མཉམ་འབེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀི་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་དང་། ཨ་ རིའི་གཞུང་དང་གོས་ཚོགས། ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས། གཞན་ཡང་གཞུང་དང་གོས་ཚོགས་མང་པོའ་ི ནང་བོད་དོན་གེང་སོང་དང་ གོས་ཆོད་ཀང་མང་པོ་འཇོག་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

ཉེ་ཆར་ཕི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༤ ཉིན་ཡུ་རོབ་ཀི་རྒྱལ་ས་སྦར་སིལ་དུ་ཡུ་རོབ་སི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ཆོས་དད་རང་དབང་སྲུང་

སྐྱོབ་ལྷན་ཚོགས་ཀིས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའ་ིལོ་འཁོར་སན་ཐོ་འདོན་ཐེངས་ ༤ པའི་ནང་། རྒྱ་ནག་ནི་འཛམ་གིང་ནང་ཆོས་དད་རང་ དབང་ཚད་དམའ་ཤོས་དང་དམ་དག་ཆེ་ཤོས་ཀི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་དང་གངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ལ་རྒྱ་གཞུང་ གི་སིད་བྱུས་དང་བདེན་མིན་པའི་ཐོག་སྡོད་ཁང་དང་། འཚོ་ཐབས། ཚོང་ལས་སོགས་ཀི་གོ་སྐབས་མེད་ཁར་མཐོང་ཆུང་ཁྱད་ 27

གསོད། མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད། དག་གནོན་འཛིན་བཟུང་གི་བཙོན་འཇུག་བཅས་ཀི་ཐོག་ཐུགས་འཚབ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་སྐོར་སན་ ཐོའ་ིནང་འཁོད་ཡོད། ཐེངས་འདིའི་སན་ཐོའ་ིནང་རྒྱལ་ཁབ་ ༣༤ ལ་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་གནས་ཚད་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་

བརྡལ་བཤིག་བཏང་བའི་མི་འབོར་ཁྱབ་ཚད་བཅས་ལ་རྟོག་ཞིབ་གནང་པར་རྒྱ་ནག་ནང་དམ་དག་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་ དང་། དེ་ཡང་ཉམས་ཞིབ་པ་ནས་རྟོག་ཞིབ་མཐིལ་ཕིན་གནང་སྐབས་བོད་ས་ཁུལ་སི་དང་ལྷག་པར་དུ་བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་ཀི་ས་

ཁུལ་ཁག་ཏུ་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་ཐོག་དམ་དག་ཚབས་ཆེན་ཡོད་པ་དང་། སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་

དད་གུས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཆོས་ལུགས་ཐོག་བསམ་ཚུལ་བརེ་ལེན་བཅས་ཀི་རང་དབང་འཕོག་ཡོད་པ་མ་ཟད། གསེར་རྟ་བླ་རུང་སར་ གི་དགེ་བཙུན་རྣམས་ཀི་བཞུགས་གནས་གཏོར་བཤིག་བཏང་བ་སོགས་ཀི་བྱ་སོད་སེལ་དང་སེལ་བཞིན་པ་རྣམས་རྒྱ་གཞུང་ནས་ ནང་པའི་ཆོས་དང་ནང་ཆོས་སོབ་སོང་གི་བསྟི་གནས་ཁག་རྩ་གཏོར་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་བཅས་ལུང་འདེན་གནང་འདུག ཕོགས་ མཚུངས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་ཆབ་སིད་བཙོན་པ་དམར་གསོད་བཏང་བའི་ནང་ཁོལ་བཏོན་ནས་བཙོང་བ་སོགས་མི་སོད་ ལས་འདས་པའི་བྱ་སོད་སེལ་བཞིན་ཡོད་པ་བཅས་ཡུ་རོབ་གོས་ཚོགས་ནང་གེང་སོང་གནང་ཡོད།

མདོར་ན། གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་གནོན་སྡུག་སོང་དང་འཇིགས་སྐྲག་དངངས་གསུམ་གི་

ངང་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་འདའ་དགོས་གྱུར་ནའང་མི་རབས་གསུམ་ལྷག་རིང་རྣམ་པ་དང་དུས་ཚིགས་འད་མིན་གི་ཞི་རོལ་ད་དུང་

ཡང་རྒྱུན་ཆད་མེད་ཅིང་། ཞི་རོལ་རིམ་གནང་སྐབས་ཀི་སྐད་འབོད་དང་དགོས་འདུན། རེ་སྐུལ་བཅས་ལ་རྒྱ་གཞུང་ནས་བདག་ སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་ལྟ་ཞོག ཁ་བལ་རིང་ལུགས་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་མགོ་རྟིང་སོག་མཁན། རྡུང་གཅོག་འཕོག་སེག་བྱེད་མཁན་སོགས་སུ་

བསད་བཏགས་ནས་བོད་མི་རྣམས་འཛིན་བཟུང་བཀག་བསྐྱིལ་དང་། འགོ་འོང་ཚོད་འཛིན། བཙོན་འཇུག་ཁིམས་གཅོད། སྡུག་ སོང་མནར་གཅོད། དག་གནོན་དམར་གསོད་སོགས་ངན་རྒུ་ཚང་བའི་བྱ་སོད་ཀི་འོག་ནས་ནམ་ཡང་ཐར་དུ་མེད་པ་བཟོས་དང་ བཟོ་བཞིན་པའི་ཡ་ང་བའི་གནས་སྟངས་ད་དུང་མུ་མཐུད་གནས་མུས་ལ་བརྟེན་སྐབས་ ༡༦ པའི་བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་

ཚོགས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པར་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་ཅིག་འཇོག་དགོས་རྒྱུ་གལ་ ཆེར་མཐོང་། ༡།

གོས་ཆོད།

བོད་བསྟན་སིད་མི་རིགས་དང་བཅས་པའི་ཆེད་ལུས་སོག་ལོངས་སོད་ཡོངས་སུ་བློས་བཏང་གནང་བའི་བོད་ཀི་རྒྱལ་ གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ཀི་སིང་སྟོབས་དང་ཆོད་སེམས་ལ་ཡི་རངས་དང་། ཁོང་རྣམ་པའི་གདུང་འབོད་དང་

དགོས་འདུན་བཅས་ལ་རྒྱ་གཞུང་ནས་བདག་སྐྱོང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སིད་བྱུས་ཀི་རིག ས་ཡོང ས་རོགས་ལ་ འགྱུར་བ་ངེས་པར་བཏང་སྟེ། བོད་གངས་ཅན་གི་ཞིང་འདི་ཉིད་ཞི་བདེ་ལྷིང་འཇགས་དང་བག་ཕེབས་གུ་ཡངས་ལྡན་པ་

ཞིག་ཏུ་བསྐྲུན་ནས། བོད་མི་རྣམས་ལ་འགོ་བ་མི་ཡི་གཞི་རྩའི་རང་དབང་རིགས་ཡོངས་རོགས་ལོངས་སུ་སོད་ཐུབ་པའི་ ༢།

གོ་སྐབས་ངེས་པར་དུ་སད་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་བྱ་རྒྱུ།

རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་བ་དེ་འཛམ་གིང་རྒྱལ་སིའི་ཁོད་ཆེས་མཐོང་ལྡན་ཞིང་དང་ཚུགས་ཡོད་པ་ ཞིག་བཟོ་འདོད་ཚེ། རྒྱ་གཞུང་གི་བཙན་གནོན་འོག་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་པའི་༸པཎ་ཆེན་ཆུང་སིད་རིན་པོ་ཆེའི་ 28

གནས་སྟངས་ཁ་གསལ་དགོས་པ་མ་ཟད། ཉེས་མེད་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཏེ་སྡུག་སོང་མནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་

མི་རྣམས་འཕལ་དུ་གོད་བཀྲོལ། བོད་ཁུལ་ཡོངས་རོགས་དམག་ས་ལྟ་བུ་བཟོས་ཏེ་དག་དམག་གིས་ཉིན་མཚན་དུས་ དྲུག་ཏུ་སྲུང་བཞིན་པའི་བྱ་སོད་མཚམས་འཇོག བོད་མི་རིགས་ལ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀི་ཕན་མི་ཐོགས་ཤིང་། རང་བྱུང་ ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་སྐྱོན་ཐེབས་ཉེན་ཆེ་བའི་ལས་གཞི་རྣམས་མཚམས་འཇོག་བཅས་བྱ་དགོས་པ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ནན་ ༣།

བཤད་བྱ་རྒྱུ།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ངོས་ནས་བོད་རྒྱ་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གི་སིད་བྱུས་བཟུང་སྟེ་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མི་ རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབ་མིང་དོན་མཚུངས་པ་ཞིག་ལག་བསྟར་ཡོང་ཐབས་བྱེད་བཞིན་པ་ལ། རྒྱལ་

སིའ་ི ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཀི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་ཀི་དགོངས་གཞི་དང་རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁིད་འདས་ པོ་ཏིང་ཞའོ་ཕིང་གི་ཁས་ལེན་དང་མཚུངས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པས་རྒྱ་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཚོས་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ ཐོག་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་མཉམ་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་འཕལ་དུ་འགོ་འཛུགས་དགོས་སྐོར་ བསྐྱར་དུ་དན་གསོ་བྱ་རྒྱུ། ༤།

རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་གིས་ཧམ་ཟོས་བྱས་ཏེ་མི་ལོ་ ༧༠ མ་ཟིན་ཙམ་རིང་བོད་མི་རྣམས་ནས་ ལས་འགུལ་ཆེ་ཕ་ཁག་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་སེལ་དགོས་པའི་རྒྱུ་རེན་གང་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་དང་། གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་

རྣམས་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཇི་འདའི་འོག་ལྷུང་བསྡད་པ་སོགས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་ཆེད། ཞི་བདེ་ལ་

དགའ་ཞིང་། དང་ཚུགས་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་དབུ་ཁིད་དང་ལས་ཀི་སྣེ་མོ་བ། གོས་ཚོགས་འཐུས་མི། རྩོམ་པ་པོ། གསར་འགོད་པ་སོགས་ཕོགས་ལྷུང་བལ་བའི་རང་དབང་ཅན་གི་རྟོག་ཞིབ་ཚོགས་པ་བོད་ནང་དུ་ཕེབས་ནས་རྒྱུས་ལོན་ ༥།

དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ།

ད་བར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དང་གནང་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་། ཚོགས་སྡེ། མི་སེར་བཅས་ཡོངས་ལ་ བཀའ་དིན་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། བོད་དོན་བདེན་མཐའ་གསལ་ཐབས་ཀི་ལས་འགན་ངོ་མ་དེ་རང་རེ་བོད་མི་རྣམས་ལ་བབས་

ཡོད་པ་ལྟར། བོད་པ་མི་རེ་ངོ་རེའི་ངོས་ནས་རང་རང་གི་ལས་འགན་ངོ་ཤེས་པའི་ཐོག་སོ་སོའ་ི འཇོན་ཐང་ལ་དཔག་སྟེ་རྩ་ དོན་ཆེད་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་ཀིས་ལས་འགན་འཐུས་ཤོར་མེད་པར་འབད་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་གསལ་འདེབས་བྱ་རྒྱུ་ བཅས་ཀི་སི་མོས་གོས་ཆོད་དུ། བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀིས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ལ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན། སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས།

29

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པ་གཞུང་འབེལ་གི་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ལ་རྒྱབ་ སྐྱོར་ཞུ་ཡི་ཡོད། དེ་དང་འབེལ་ནས་ཚིག་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུ་རྒྱུར། གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ འདིའི་སང་ལ། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། ཡིག་ནོར་འད་འདུག་ན་གསུང་གནང་རོགས་གནང་། དེའི་རེས་ལ་གོ་སྐབས་ བཞེས་ཆོག་གི་རེད། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀི་ལས་རིམ་ཞིག་ཡིན་དུས། དེའི་སང་ལ་དམིགས་

བསལ་ཞུ་རྒྱུ་མེད། སི་འཐུས་མང་པོ་ཞིག་གིས་དེའི་སང་ལ་ཆ་ཤས་ལེན་གི་རེད་བསམ་གི་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་ལེན་དགོས་རྒྱུ་ དེའང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་བཀའ་མོལ་གནང་དུས་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པ་དང་། དགོངས་པ་གཏིང་ཟབ་མོ་

བཞེས་དགོས་རྒྱུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་འདིའི་སང་ལ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་རེད། དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང ་ མཆོག་གི་ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་རེད། ལངས་ཕོགས་དང་སིད་བྱུས་གསལ་པོ་ཞིག་གསུངས་དགོས་པ་དེའང་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་ པོ་ཆགས་ཀི་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ལ་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་གནང་གི་ ཡོད་དུས། དོན་སིང་ལྡན་པ་ཞིག་དང་གནད་ལ་སྨིན་པ་ཞིག་གནང་དགོས་རྒྱུ། ནམ་རྒྱུན་དུ་འདིའི་སང་ནས་བསམ་ཚུལ་ཚོར་བ་

དང་འབེལ་ནས་འད་མིན་བྱུང་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་གཅིག་ཞུས་ན་བསམ་སོང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་ང་ཚོའི་གཞུང་འབེལ་གདུང་ སེམས་མཉམ་སྐྱེད་འདི་ད་ལྟའི་ཆར། ཉེ་སྔོན་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ལ་དྭགས་ནས་ལོ་ཁ་ཤས་ཀི་ནང་དུ་བོད་ནང་ལ་ཕེབས་རྒྱུ་

དང་། དང་པོ་སྐུ་ཡུལ་གི་ཕོག ས་ལ་ཕེབ ས་རྒྱུ་དང་དེ་ནས་ཡར་བོད་ཀི་ས་གནས་ལ་རིམ ་བཞིན ་ཕེབ ས་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཤིག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས། ཏོག་ཙམ་བཞུགས་གནང་རོགས་གནང།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་གསུང་རོགས་གནང་།

དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞི་རྩའི་ལ་དྭགས་ལ་བཀའ་སོབ་གནང་བ་དེ་ད་རྒྱ་བརྒྱུད་ནས་མར་ཐོན་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཐོན་སྟངས་དེ་ག་འད་བྱས་ནས་ཐོན་ཡོད་མེད་དེའི་སང་ལ་ད་དུང་ཡིན་ནའང་ཧ་ཅང་གི་ཁ་གསལ་པོ་ཡོད་པ་མ་རེད། ནང་དང་ཕི་ ཟེར་ནས་ཡོད་བསྡད་ཡོད་དུས། གསུང་མི་དགོས་པ་གཙོ་འདོན་གནང་ན་ཡག་ཤོས་རེད་བསམ་གི་འདུག

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

བཀུར་འོས་སི་འཐུས་མཆོག དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ད་ལྟ་ གསོལ་ཇའི་བར་གསེང་གཏོང་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་དེ་ཡང་འཁེལ་བསྡད་ཡོད། གང་བསྡུས་བསྡུས་ཤིག་གསུང་གནང་རོགས་གནང་། སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས།

30

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ལགས་སོ། དེའི་སང་ལ་དམིགས་བསལ་གང་ཡང་ཞུ་རྒྱུ་མེད། དེ་དང་འབེལ་ནས་ང་ཚོའི་སི་ ཚོགས་ནང་ནས་ལས་འགུལ་དང་དེ་འདའི་སང་ལ་ཁོར་ཡུག་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་རྒྱུ་དེ་ ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་འདུག་ ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟའི་ཆར་ང་ཚོའི་སི་ཚོགས་ནང་ལ་ལས་འགུལ་སེལ་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་དབུ་ཁིད་དེ་ཚོ་ཡོང་དུས་ལས་འགུལ་

སེལ་རྒྱུ་དང་། དེ་ཚོའི་སང་ལ་ད་ལྟ་གནས་ཚུལ་ཞིག་འགོ་བསྡད་པའི་སྐད་ཆ་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ང་ཚོས་ཁོར་ ཡུག་བསྐྲུན་དགོས་རྒྱུ་དང་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀི་འདུག ཉེ་ཆར་གི་བཀའ་སོབ་དེ་དང་

འབེལ་ནས་བོད་ནང་གི་མི་དེ་ཚོས་ཧ་ཅང་གི་རེ་བ་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་ཡོང་གགས་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ ཤག་གི་ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་རེད། དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་རེད། ཞལ་གསལ་པོ་ཞིག་གསུངས་ཏེ་ད་

ལྟ་ལམ་སྟོན་གནང་རྒྱུ་དང་། སི་འཐུས་རྣམ་པ་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀང་བཀའ་སོབ་གནང་དུས་དགོངས་པ་གཏིང་ཟབ་མོ་ཞིག་བཞེས་ དགོས་པ་དེའང་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀི་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པ་ཚུད་པར་དགག་བྱ་ཡོད་དམ། དགག་བྱ་ མེད་པ་སོང་ཙང་ཚུད་པ་ཡིན། དེའི་ཐོག་ལ་བགོ་གེང་གི་གོ་སྐབས་དེ་གསོལ་ཇའི་བར་གསེང་རེས་ལ་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན། ཕག་ཚོད་ ༡༡:༣༠ བར་དུ་གསོལ་ཇའི་བར་གསེང་ཡིན།

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ཉིན་གི་ཐུན་གཉིས་པ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

ལས་རིམ་འགོ་འཛུགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་རིང་གི་ལས་རིམ་དྲུག་པ། གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་ འཆར་ཐོག་ལ་བགོ་གེང་གི་ཆ་ཤས་བཞེས་མཁན་ཚོ་ཕག་བརང་གནང་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། འདིའི་སྐབས་སུ་སྐར་མ་བཅུ་ བཅུའི་ནང་དུ་མཇུག་བསྡོམས་གནང་ཐུབ་པ་གནང་རོགས་གནང་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སི་འཐུས་རྒྱ་རིགས་ཐར་ལགས།

སི་འཐུས་རྒྱ་རིགས་ཐར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ངའི་དེ་ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་བཟོ་འད་ཞིག་ཆགས་སོང་། གང་ཡིན་ཟེར་ན། གཞུང་འབེལ་གདུང་

སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་གི་ཤོག་གངས་གཉིས་པའི་ནང་དོན་ཚན་གསུམ་འད་བོ་ཞིག་འདུག དེའི་ནང་དོན་ ཚན་རེས་མ་དེ་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གི་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ས་བྱི་ཞི་རོལ་ཆེན་མོ་བྱུང་ནས་མི་ལོ་ཧིལ་པོ་བཅུ་ འཁོར་གི་ཡོད་པ་དང་། ཕི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་མི་གངས་ ༡༥༢ ཀིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རོལ་ཆེད་རང་ལུས་མེ་སེག་ཟེར་

བ་དེ། ཞི་རོལ་བྱ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་རང་ལུས་མེ་སེག་གཏོང་བ་འད་བོ་ཞིག་གོ་ཡི་འདུག དེ་ཡག་པོ་རང་མི་འདུག དེ་དངོས་གནས་དང་ 31

གནས་ག་རེ་བྱེད་དགོས་ཀི་འདུག་ཟེར་ན། ཕི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ཀི་བདེན་མཐའ་གསལ་ཆེད་བོད་མི་གངས་ ༡༥༢ ཀིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་བའི་ངོ་རོལ་གིས་རང་ལུས་མེ་སེག་བཏང་སྟེ་ཟེར་ནས་བིས་བཞག་ན། བོད་ཀི་བདེན་མཐའ་གསལ་རྒྱུའི་ཆེད་ དུ་ཞི་བའི་ངོ་རོལ་བྱས་པ་དང་རང་ལུས་མེ་སེག་བཏང་ཡོད་པ་མཚོན་གི་འདུག དེ་མ་གཏོགས་ངོ་རོལ་རང་གི་ཆེད་དུ་མེ་སེག་

གཏོང་གི་ཡོད་པ་འད་ཞིག་བིས་བཞག་འདུག དེ་བཟོ་བཅོས་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་བགོ་གེང་བྱེད་ཐུབ་ན་ཡག་ས་རེད་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་ལགས།

སི་འཐུས་ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གནས་སྟངས་ཐོག་གཞུང་འབེལ་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་དང་འབེལ་ནས་ཚིག་

ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དེ་དེང་སང་སྡུག་ཏུ་འགོ་གི་ཡོད་པ་རེད་མ་གཏོགས་ཡར་རྒྱས་དང་ཡག་ཏུ་རྩ་ བ་ཉིད་ནས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་མ་རེད། དེང་སང་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དེ་ཕིའི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་བལྟས་ན། ཕིའི་རྡུང་རྡེག་དང་ ཕིའི་བཙན་གནོན་གི་རྣམ་པ་དེ་དངོས་གསལ་དོད་པོ་མིན་པ་དང་ཛ་དག་མིན་པའི་རྣམ་པ་འད་བོ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད།

ཡིན་ནའང་དེང་སང་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་ཆེ་ཤོས་དེ་བོད་ནང་ལ་བསམ་བློའ་ི ཐོག་གི་དམ་དག་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགོ་གི་ཡོད་པ་དང་། ཤུགས་ཆེ་རུ་འགོ་རྒྱུ་དེ་ཆོས་ལུགས་སང་ནས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། རིག་གཞུང་སང་ནས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། ཆབ་སིད་སང་ ནས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། གང་ལྟར་ཚང་མའི་ཐོག་ལ་དམ་དག་དེ་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། ཆོས་ལུགས་སང་ནས་དམ་ དག་དེ་ཇི་ལྟར་འགོ་ཡི་ཡོད་མེད་ཏོག་ཙམ་ཞུས་པ་ཡིན་ན། དང་པོ་དེ་སིར་བཏང་དབུས་གཙང་ཕོགས་ནས་སྔོན་མ་ནས་བཀག་

སྡོམ་བྱས་ཚར་བ་རེད། མདོ་སྟོད་མདོ་སྨད་ཀི་ཕོགས་ལ་ཡང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་པར་དེ་བཤམས་མི་ཆོག་པའི་ལས་འགུལ་ དེ་སྔོན་མ་ནས་སེལ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ལ་ད་ལྟའང་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་མི་མང་གི་དད་པ་ བྱེད་ས་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བོད་མི་མང་གི་སོབས་པ་དང་སིང་སྟོབས་ཀི་འབྱུང་ཁུངས་ལྟ་བུར་ཆགས་བསྡད་ཡོད་དུས། ༸རྒྱལ་བ་

ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་སྐུ་པར་བཤམས་མ་བཅུག་པ་དེས་བོད་མི་མང་གི་སེམས་ནང་ལ་ན་ཟུག་ཆེན་པོ་ཞིག་བཏང་གི་ཡོད་པ་དེ་

བཤད་མ་དགོས་པ་ཚང་མས་གསལ་པོ་མཁྱེན་གི་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གིས་ག་རེ་བྱེད་ཀི་འདུག་ལབ་ན། དེང་ སང་བོད་ཀི་ས་ཁུལ་ཁ་ཤས་ནང་ལ་༸སྐུ་མདུན་གི་སྐུ་པར་བཤམས་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྐྱོབ་གསོ་ཞིག་སོད་ཀི་

ཡོད་ས་རེད། སྐྱོབ་གསོ་དེའང་མི་སོད་པ་སོགས་ཀི་སིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གིས ་༸རྒྱལ་བ་ཡིད་

བཞིན་ནོར་བུའི་སྐུ་པར་དེ་བཤམས་མི་བཅུག་པར་རྒྱ་ནག་ཁོ་རང་ཚོའི་དབུ་ཁིད་ཀི་སྐུ་པར་དེ་ཚོ་བཙན་གི་སོ་ནས་བཀལ་དགོས་ པའི་བཀའ་ཕེབས་ཀི་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། གཉིས་པ་དེ་བོད་ནང་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་

ཡོངས་ཡིན་ནའང་རེད། ད་རྒྱ་བརྒྱུད་ནས་ཆོས་ལུགས་སེལ་མི་ཆོག་པའི་སིད་བྱུས་ཤིག་རྒྱ་ནག་གི་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་ 32

རེད། བོད་ནང་ལ་མཚོན་ན་དེང་སང་བོད་ནང་ལ་ད་རྒྱའི་ཐོག་ནས་ནང་ཆོས་ཀི་འཛིན་གྲྭ་བཙུགས་ནས་ཆོས་སེལ་རྒྱུ་དེ་དར་ཁྱབ་

ཆེན་པོ་འགོ་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ཀང་བཀག་སྡོམ་བྱ་རྒྱུའི་སིད་བྱུས་ཤིག་རྒྱ་ནག་གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་མ་ཡིན་པའི་རྒྱ་ནག་གིས་དགོན་པའི་ནང་ལ་ཆ་མཚོན་ན། དགོན་པའི་ནང་གྲྭ་པའི་གངས་ཚད་ཚོད་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ་རེད། དགོན་ པའི་ནང་གི་གྲྭ་པ་ཆུང་ཆུང་དེ་ཚོ་དགོན་པའི་སོབ་གྲྭར་སྡོད་མ་བཅུག་པར་གཞུང་གི་སོབ་གྲྭར་གཏོང་རྒྱུ་བྱས་པ། དེ་མ་ཡིན་པའི་ དགོན་པའི་དཔལ་འབྱོར་དེ་རྒྱ་ནག་ཁོ་རང་ཚོས་སྟངས་འཛིན་བྱེད་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད། སྔོན་མ་ནས་རྒྱ་ ནག་གིས་སིད་བྱུས་དེ་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དགོན་པ་ཁ་ཤས་ནང་ལ་ཁོ་རང་ཚོས་ལག་བསྟར་

བྱས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དཔེ་བཞག་ན་དེང་སང་རྒྱ་ནག་གིས་དགོན་པ་གཅིག་གི་དཔལ་འབྱོར་དེ་ཁོ་རང་ཚོའི་སྟངས་འཛིན་འོག་ ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། དགོན་པ་ནང་ལ་དངུལ་ག་ཚད་ཡོང་གི་ཡོད་མེད་དང་དངུལ་འགོ་སོང་ག་ཚད་གཏོང་གི་ཡོད་མེད།

ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་གཙོ་བོ་དངུལ་གི་ཡོང་ཁུངས་དེ་ཁོ་རང་ཚོས་སྟངས་འཛིན་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་

གཅིག་དེ། དགོན་པ་ཁག་ནང་གི་དངུལ་དེ་ཕི་རྒྱལ་ལ་ག་ཚད་འགོ་ཡི་ཡོད་མེད། དེ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཁོ་ཚོས་གལ་ཆེན་

པོར་བརྩིས་ནས་དགོན་པའི་ནང་ལ་དཔལ་འབྱོར་གི་སྟངས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་འཆར་ཡོད་པ་རེད། ཆབ་སིད་ཀི་ཐོག་ ནས་བཤད་པ་ཡིན་ན། ཆབ་སིད་ཀི་བསམ་བློའ་ིཐོག་ནས་དམ་དག་ཟེར་ནའང་མི་འདུག མི་གཅིག་ལ་ཡིན་ན་རྒྱལ་ཁབ་སུ་དང་སུ་ ཡིན་ནའང་ཕི་ལོག་ལ་འགོ་རྒྱུའི་དབང་ཆ་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་ཁོ་རང་ཚོར་མཚོན་ནའང་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ཡང་བོད་པ་ཚོ་ཕི་

ལོག་ལ་འགོ་རྒྱུའི་དབང་ཆ་ཡོད་པ་མ་རེད། རང་དབང་ཡོད་པ་མ་རེད། ཉེ་བའི་ཆར་དབུས་གཙང་ཕོགས་ལ་སྔོན་མ་ནས་ཕི་སྐྱོད་ ལག་ཁྱེར་དེ་བསྡུས་ཚར་ཏེ་ཕི་ལོག་ལ་འགོ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད།

ཡིན་ནའང་མདོ་སྟོད་སྨད་ནང་ལ་སྔ་ལོ་ཡིན་ན་མང་པོ་ཞིག་ཕི་ལོག་ལ་ཕེབས་རྒྱུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གར་ལ་གནས་

སྐོར་ལ་ཕེབས་རྒྱུ་རིགས་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་གི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་སོད་རྒྱུ་དེའང་ན་ནིང་ ནས་ཞུ་རྒྱུ་དེ་གུ་ཡངས་བཏང་ནས་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་ལ་ལག་ཁྱེར་རག་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ད་ལོའ་ི ཕི་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ཚེས་ ཉི་ཤུ་ལྔ་དང་སུམ་ཅུའི་བར་དེར་ས་ཁུལ་རེ་རེ་ལ་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་ནས་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་ངེས་པར་དུ་གཞུང་ལ་རྩིས་སོད་བྱེད་

དགོས་པ་དང་། དེའི་བར་དུ་རྩིས་སོད་མ་བྱས་ན་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་དེ་རྩ་མེད་བཟོ་རྒྱུ་དང་མི་ཚེ་གང་པོར་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་དེ་ཕིར་ སོད་ཀི་མིན་ཞེས་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་ནས་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་ཚང་མ་ཧ་ལམ་བསྡུ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནང་གི་བོད་པ་མང་ཆེ་བས་ཕི་

སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་ཞུ་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་དེ་རྒྱ་གར་དུ་གནས་སྐོར་ལ་ཡོང་རྒྱུ་དེ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ལ་ཆ་མཚོན་ན། ཕི་ སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་ཞུ་རྒྱུ་དེ་མི་མང་གི་ཐོབ་ཐང་རེད་ཞུ་ཆོག་གི་ཡོད་པ་རེད་དེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡང་ལས་ས་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་བོད་ནང་ གི་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་ཞུ་དུས། དང་པོ་ངེས་པར་དུ་ Bangkok ལ་འགོ་དགོས་པ་རེད། དེར་མ་སོང་ན་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་ཞུ་ཐུབ་

ཀི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་གཅིག་ཞུ་རྒྱུར་སོར་མོ་སྟོང་ཕག་ཁི་ཕག་མང་པོ་སད་ནས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནང་གི་ རས་འཁོགས་ལོ་ག་བཅུ་དགུ་བཅུ་དེ་འད་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་ཞུ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་ཚ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ Bangkok ཏུ་ཕེབས་ཀི་

ཡོད་པ་རེད། དེ་འདའི་དཀའ་ལས་རྒྱབ་ནས་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་རག་ཐུབ་པ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་རག་ནའང་རྒྱ་ནག་གིས་གཏོང་ གི་ཡོད་པ་མ་རེད། རྒྱ་ནག་གིས་ཁོ་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་དེ་རྒྱ་གར་ལ་གནས་མཇལ་འགོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཧ་གོ་ནས་འགོ་འཇུག་གི་ཡོད་ 33

པ་མ་རེད། བོད་པ་ཚོས་དངུལ་གིས་འགོ་སོང་བཏང་། གཟུགས་པོས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་རེས་མཐའ་མཇུག་ཕི་སྐྱོད་ལག་ཁྱེར་དེ་

བཀག་ནས་འགོ་མི་ཆོག་པ་དེ་འདའི་སིད་བྱུས་ངན་པ་བཟོས་ནས་བོད་མི་མང་གི་སེམས་པའི་ནང་ལ་དངོས་གནས་ན་ཟུག་ཆེན་པོ་ ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་དོ་སྣང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་རེད། བོད་ནང་གི་མི་མང་ལ་ འཕད་པའི་དཀའ་ངལ་འདི་སེལ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་འཚོལ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག

རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སིད་སི་ཁྱབ་ཁང་གིས་ན་ནིང་ཡིག་ཆ་ཞིག་བཏོན་ནས་ས་གནས་ཁག་གི་ནག་ཚོང་དང་། ཇག་ཚོགས་ཐེར་

འདོན་བྱེད་དགོས་པའི་སིད་བྱུས་ཤིག་བཏོན་ཡོད་པ་རེད། ཡིག་ཆ་དེ་བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་ནང་སེབས་དུས་དོན་ཚན་ཁ་ཤས་ཁ་

སྣོན་གིས་ཁ་བལ་ལ་ངོ་རོལ་དང་། དབུ་མའི་ལམ་ལ་ངོ་རོལ་བྱེད་རྒྱུ་སོགས་ཁོང་རང་ཚོས་དོན་ཚན་ཁ་ཤས་གསར་པ་བཟོས་ ཡོད་པ་རེད། ད་ལོ་དཀར་མཛེས་ཁུལ་ལའང་དེ་འདའི་དོན་ཚན་ཞིག་བཟོས་ཏེ་དོན་ཚན་གཅིག་གི་ནང་ལ་ག་རེ་ལབ་འདུག་ཟེར་ན།

བོད་ནང་གི་མི་མང་འདི་ཚོ་རྩ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་ཕི་རྒྱལ་ལ་གསུངས་ཆོས་ཞུ་བ་འགོ་མཁན་ཡོད་ན། རྩ་འཛུགས་བྱེད་མཁན་གི་མི་ སུ་ཡིན་པ་དེ་ངེས་པར་དུ་ཐེར་འདོན་བྱེད་དགོས་ཡོད་ཟེར། དེ་ཐེར་འདོན་བྱས་ན་རྒྱ་ནག་གིས་དངུལ་མང་པོ་སོད་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་

སོག ས་ཡིག ་ཆའི་ནང་ལ་བིས་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་སོང་ཙང་རྒྱ་ནག་གིས ་དེང་སང་བོད ་ནང་ནས་ཕི་བསྐྱོད་བྱེད་རྒྱུའི་ བཀག་འགོག་བརྟན་པོ་བྱས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། སིར་བཏང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཁོ་རང་ཚོ་ལྟ་བུ་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། ཕི་ལོག ་ལ་

གནས་མཇལ་དང་ཆོས་ཞུ་བ་འགོ་མཁན་བོད་པ་གཅིག་པུ་མ་རེད། ཁ་ཆེ་བ་མང་པོ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་ནང་ལ་ཡོད་པའི་ ཁ་ཆེ་དེ་ཚོ་ལོ་རེ་ལ་ Saudi Arabia ནང་ལ་ཁོང་ཚོའི་གནས་ཆེན་པོ་དེར་གནས་མཇལ་དུ་མང་པོ་ཞིག་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད་ལ་ རྒྱ་ནག་གིས་གཏོང་གི་ཡང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་སྡོམ་ནམ་ཡང་བྱས་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་ང་ཚོ་བོད་པ་ ཚོ་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་ཙང་ད་ལྟ་བོད་ནང་གི་བསམ་བློའ་ི ཐོག་གི་དམ་དག་དེ་རྒྱ་ནག་

གིས་ཕི་ལོ་ ༡༩༦༠ དང་ ༡༩༧༠ བར་གི་རྒྱ་ནག་གི་རིག་གནས་གསར་བརེ་ཆེན་པོ་སྐབས་ཀི་མི་མང་གི་བསམ་བློའ་ི དམ་དག་ ནང་བཞིན་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལས་ལྷག་མེད་ནའང་དེ་ནང་བཞིན་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད།

དེ་འད་སོང་ཙང་ང་ཚོས་དེ་དག་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ནས་རིག་གཞུང་གི་

ཐོག་ནས་དཔེ་བཞག་ན་ང་ཚོས་འདིར་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་ཐོག་ལ་བིས་འདུག བོད་ནང་གི་བོད་ཡིག་གི་ སོབ་ཚན་ཡིན་ནའང་རེད། སིར་ང་ཚོ་བོད་ནང་ལ་སྔོན་མ་ཕི་ལོ་ག་ཅུའི་ལོར་བོད་ཀི་ས་ཁུལ་མང་པོ་ཞིག་ལ་བོད་ཡིག་སོབ་འབིང་

མང་པོ་བཙུགས་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཡིག་སོབ་འབིང་གི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་དེ་བོད་ཡིག་སོབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ཡིག་དེ་ཕལ་པ་ རེད། སྐབས་དེ་དུས་བོད་ཡིག་སོབ་འབིང་གི་བོད་ནང་ལ་བོད་ཡིག་གི་ཤེས་ཡོན་པ་ཕུལ་བྱུང་མང་པོ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ཐུབ་ཡོད་པ་ རེད། ཡིན་ནའང་ཉེ་བའི་ལོ་ཁ་ཤས་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཡིག་སོབ་གྲྭ་དེ་ཚོ་སྐད་གཉིས་སོབ་གྲྭར་འགྱུར་བ་བཏང་བཞག་ ཡོད་པ་རེད། སྐད་གཉིས་སོབ་གྲྭ་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་ནས་རྒྱ་ཡིག་དང་བོད་ཡིག དེའི་ནང་ནས་གཙོ་བོ་དེ་རྒྱ་ཡིག་ཆགས་བསྡད་ ཡོད་པ་རེད།

བོད་ཡིག་སོག་གྲྭ་ནས་བོད་ཡིག་གཙོ་བོ་སོང་རྒྱུ་དེ་ཤུགས་ཆུང་རུ་བཏང་ནས་རྒྱ་ཡིག་གཙོ་བོ་སོང་དགོས་པ་བཟོས་

ཡོད་པ་རེད། དེ་མ་ཡིན་པའི་བོད་ཡིག་གི་སོབ་ཚན་སྔོན་མ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་བོད་ཡིག་གི་སོབ་ཚན་སུམ་རྟགས་དག་གསུམ་སན་ 34

ངག་རྒྱལ་རབས་ཚང་མ་ང་རང་ཚོའི་བོད་ཡིག་གི་སང་ནས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཡིག་གི་སོབ་དེབ་དེ་རྒྱ་ཡིག་

གི་སོབ་དེབ་སང་ནས་ཚུར་བོད་ཡིག་སང་ལ་སྒྱུར་གི་ཡོད་པ་རེད། ཕིའི་རྣམ་པ་ལ་བལྟས་ན་བོད་ཡིག་སོབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ ནའང་ནང་དོན་དེ་ང་ཚོ་བོད་ཀི་སོལ་རྒྱུན་རིག་གཞུང་དང་ཐ་དད་ཡིན་པ། རྒྱ་མིའི་སོལ་རྒྱུན་རིག་གཞུང་རང་རང་སོབ་བསྡད་ཡོད་ པ་རེད། བོད་ཡིག་ཡིན་པ་ཙམ་རེད་མ་གཏོགས་ནང་གི་ནང་དོན་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་

བསབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་འདས་པའི་ལོ་དྲུག་ཅུའི་ནང་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས ་བོད་པ་ཚོའི་ཀླད་པ་དཀྲུག་རྒྱུར་ བསམ་བློ་མང་པོ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་རྒྱ་གཞུང་གི་ཐབས་ལམ་ག་ཚད་བཏང་ཡང་བོད་ནང་གི་མི་མང་གི་སེམས་ ཤུགས་དང་སིང་སྟོབས་ནམ་ཡང་ཞུམ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད།

བོད་ནང་དུ་སོ་སོའ་ི སོལ་རྒྱུན་དང་སོ་སོའ་ི རིག ་གནས། སོ་སོའ་ི ཆོས་ལུགས་སོགས་ལ་མི་མང་གིས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་

རྒྱུའི་སོབས་པ་དང་སིང་སྟོབས་ཆེ་རུ་མ་གཏོགས་ཆུང་རུ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་གང་རེད་ཟེར་ན། ང་ཚོ་ཆུང་ཆུང་སང་ནས་

བོད་ཡིག་བསབ་ནས་སོ་སོའ་ི སུམ་རྟགས་དག་གསུམ་སན་ངག་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས། ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོ་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ སོབ་དུས་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ནང་ལ་བཙན་པོའ་ི རྒྱལ་རབས་ནས་བཟུང་སྟེ་བོད་འདི་རང་བཙན་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་དེ་

གསལ་པོ་འཁོད་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་རྒྱ་ནག་གིས་དེང་སང་བོད་ནང་གི་མི་རབས་གསར་པ་དེ་ཚོའི་ཀླད་པ་ནང་ ལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བོད་འདི་ག་རེ་ཡིན་མིན་དེ་ཚོ་ཚང་མ་བསུབ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་བོད་ཀི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སོབ་དེབ་ཡིན་ནའང་འད།

བོད་ཀི་ཡུལ་སོལ་གོམས་གཤིས་ཡིན་ནའང་འད། དེ་དག་ཚང་མ་མེད་པར་བཟོས་ནས་རྒྱ་ནག་ཁོ་རང་ཚོའི་ཡུལ་སོལ་གོམས་

གཤིས་དང་ཁོ་རང་ཚོའི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དེ་དག་ཚང་མ་བོད་ཡིག་སང་ལ་བསྒྱུར་ནས་དེ་སོབ་དེབ་བྱས་ཏེ་བོད་ནང་ལ་ལག་ བསྟར་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་དངོས ་གནས་དང་གནས་ཧ་ལས་པའི་ཛ་དག་ཆེན ་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག དཔལ་ལྡན་

ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། སྐར་མ་གཅིག་ལྷག་བསྡད་ཡོད། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། ལགས་སོ། མཐའ་མ་དེར་དཔེ་ བཞག་ན་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ལ་དེང་སང་བྱིས་པ་ཆུང་ཆུང་དེ་ཚོ་ཡང་གཏམ་རྒྱུད་དང་སྒྲུང་དེ་འད་ཁིད་པ་ཡིན་ན། ང་རང་ཚོའི་ བོད་ཕྲུག་དེ་དག་བོད་སྐད་ཀི་ཐོག་ནས་མང་པོ་འཁབ་འཁིད་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གི་ག་རེ་སོབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ ཟེར་ན། རྒྱ་ནག་དམར་པོའ་ི ལྟ་བ་དང་སྔོན་མ་རྒྱ་ནག་དང་ཉི་འོང་བར་གི་རྒྱག་རེས་བརྒྱབ་པ་དེའི་སྐབས་ཀི་གཏམ་རྒྱུད་མང་པོ་

ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ལ་མང་པོ་འཁབ་བཅུག་གི་ཡོད་པ་རེད། དེང་སང་དེ་དག་ཚུར་བསྐྱར་ལོག་བྱེད་བཞིན་འདུག

བར་སྐབས་ཤིག་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་དེང་སང་བསྐྱར་ལོག་བྱས་ཏེ་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་དེ་ཚོར་དེ་འད་སོབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད། གནས་སྟངས་འདི་ཧ་ཅང་ཛ་དག་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག ང་ཚོའི་ངོས་ནས་དེ་ཚོ་ལ་དོ་སྣང་དང་གཟབ་ནན་བྱས་ཏེ་གདོང་ལེན་ག་ རེ་བྱེད་དགོས་པ་དེ་ཚང་མས་ཐུགས་སྣང་གནང་རྒྱུ་དེ་ང་རང་གིས་རེ་འབོད་ཞུ་རྒྱུ་དང་བཅས། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་ངག་དབང་ཐར་པ་ལགས།

35

སི་འཐུས་ངག་དབང་ཐར་པ་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པའི་ཐོག་ལ་ཚིག་ཁ་ཤས་ ཞིག་ཞུས་ན་བསམ་སོང། རྩ་བའི་ཆ་ནས་གོས་ཆོད་ནང་ལ་མ་འཁོད་པ་མིན་འདུག་སྟེ། ཡིན་ནའང་དེའི་ནང་ལ་ཆ་ཤས་ཞིག་མ་ ལེན་པ་ཡིན་ན་མ་འགིག་པའི་གནས་སྟངས་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཀི་འདུག ང་ཚོ་ད་ལྟ་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀི་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་

གནས་སྟངས་ལ་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ལས་དོན་བྱ་རྒྱུའི་བསམ་བློ་ཞིག་གཏོང་དགོས་ཀི་རེད་བསམ་གི་འདུག ད་ལྟ་འད་པོ་ཞིག་ ཡིན་པ་ཡིན་ན། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་སི་ཡོངས་ཀི་ཆ་ནས་ཛ་དག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། ཁོར་ཡུག་གི་ཆ་ནས་རེད། གཏེར་ཁ་

སྔོག་འདོན་ཡིན་ནའང་རེད། མི་འབོར་སོ་བཤུག་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་རེད། རྩ་བའི་ཆ་ནས་ཛ་དག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ ནང་ནས་ལྷག་པར་དུ་ཛ་དག་ཆེ་ཤོས་དེ་གང་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ལ་ཆབ་སིད་བཙོན་པ་དེ་ཚོའི་ཚེ་

སོག་གི་གནས་སྟངས་ལ་ཛ་དག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་གང་འད་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་ལ་ད་ རྒྱའི་བརྒྱུད་ལམ་དེ་ཚོ་བཀག་འགོག་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཕོགས་ཚང་མ་ནས་དམ་བསྒྲགས་ཀི་གནས་སྟངས་ཛ་དག་ཞིག་ཆགས་བསྡད་

ཡོད་སྟབས། ལྷག་པར་དུ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༢༌༌༌༢༠༡༣ ལོ་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བཙོན་པ་དེ་འད་ཁག་ཅིག་ཡོད་པ་རེད་དེ། དེ་

ཚོའི་གནས་སྟངས་ཧ་མི་གོ་བའི་གནས་སྟངས་དེ་འད་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཙམ་མ་ཟད་ད་ལོ་ཡིན་པ་ཡིན་ན་ད་ལོའ་ི ལོ་མགོ་ལ་བོད་ཀི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཕོ་བང་པོ་ཏཱ་ལའི་མདུན་ཐང་དུ་འཛམ་གིང་ཞི་བདེའི་ཆེད་དུ་སྐད་འབོད་རྒྱག་མཁན་སོག་མཁར་ བློ་གོས་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན། ༸གོང་ས་མཆོག་བོད་ལ་གདན་འདེན་ཞུ་དགོས་པ་དང་བོད་ཀི་ས་ཐོག་ལ་ཡོད་པའི་

སྐམ་མཚོ་མཁའ་གསུམ་གི་དམག་དེ་ཚོ་ཞི་བདེའི་སྲུང་དམག་ལ་སྒྱུར་དགོས་ཟེར་ནས་སྐད་འབོད་བརྒྱབ་ནས་བཙོན་ཁང་དུ་ཕིན་ པ་རེད། ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་ཁོང་གི་གནས་སྟངས་དེ་ག་རེ་ཆགས་ཡོད་མེད་དང་ཤི་གསོན་ཆ་མེད་པའི་གནས་སྟངས་དེ་འད་

ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། དེ་ཚོ་འད་པོ་ཞིག་ཡིན་ན་ཞི་བདེའི་ཆེད་དུ་སྐད་འབོད་བརྒྱབ་མཁན་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། དེ་ཚོའི་ ཐོག་ལ་ང་རང་ཚོས་ལག་པ་ཁྱོན་ནས་མ་འཆང་བ་དེ་འད་ཆགས་བསྡད་པ་ཡིན་ན། ང་རང་ཚོ་འཚེ་བ་མེད་པ་དང་ཞི་བདེ་ཞེས ་

བཤད་པ་དེ་ཁ་སྟོང་པ་དེ་འད་ཆགས་ཡོང་བའི་གནས་སྟངས་ཞིག་ཆགས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་འད་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན།

དམ་བསྒྲགས་ཡོད་སའི་བོད་ནང་གི་ས་ཆ་ཁག་མང་པོ་ཞིག་ལ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་གཅིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ལ། ལྷག་པར་ དུ་ས་ཆ་ཁག་ཅིག་ལ་རང་ལུས་མེར་བསེགས་བཏང་བའི་གནས་ཚུལ་དེ་འད་བྱུང་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ནས། ངས་སྔོན་མ་ནས་གོས་

ཚོགས་ར་བའི་ནང་ཞུས་མྱོང་ཡོད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་འད་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན། ད་དུང་རང་ལུས་མེར་བསེགས་ཀི་གནས་སྟངས་ བྱུང་བའི་གནས་སྟངས་གང་འད་ཡིན་མིན་ཁོ་རང་གི་མིང་དང་གནས་སྟངས་ཧ་མི་གོ་བའི་གནས་སྟངས་དེ་འད་ཞིག་ཆགས་བསྡད་

ཡོད་པ་རེད། གང་འད་ཆགས་ཡོད་ཟེར་ན། ས་ཆ་དེ་ཚོ་ལ་དམ་བསྒྲགས་ཆེ་བས་སོང་ཙང་དེ་འད་ཆགས་ཀི་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ཕི་ ལོ་ ༢༠༡༣ ནས་བཟུང་སྟེ་དམ་བསྒྲགས་ཆེན་པོ་ཡོད་སའི་ས་ཕོགས་དཔེར་ན། འབི་རུ་དང་སོག་རོང་ལྟ་བུའི་གནས་སྟངས་ལ་ཆ་ བཞག་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་འད་པོ་ཡིན་པ་ཡིན་ན་ད་རྒྱའི་བརྒྱུད་ལམ་བརྒྱུད་ནས་ཕར་ཚུར་སྐད་ཆ་བཤད་མི་ཐུབ་པ་དེ་འད་ཞིག་

ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ཡིན་པ་ཡིན་ན་ད་དུང་དེ་ག་རང་ཆགས་བསྡད་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ལ་ཆ་

མཚོན་ན། བོད་ནང་གི་ས་ཆ་ཁག་ཅིག་ལ་ཆུ་གོག་དང་ཟམ་པ་བརྒྱབ་ཀིས་ཡོད་ཟེར་ནས་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱེད་རྒྱུ་དང་། སྐད་ 36

ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀི་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་དེ་ཚོ་ལ་རྒྱལ་ཁབ་མགོ་གཞུག་ལོག་མཁན་གི་ཉེས་པ་སད་བསྡད་པའི་གནས་སྟངས་ཛ་

དག་དེ་འད་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་འགོ་སྐྱོད་ཀི་རང་དབང་ཡིན ་པ་ཡིན ་ན། བོད་ཀི་ས་ཆ་ཁ་ཤ ས་དཔེར་ན། ཁམས་དང་ཨ་མདོ་ཕོགས་ནས་ལྷ་ས་ལ་འགོ་བ་ཡིན་ན་ལག་འཁྱེར་ཁག་བཞི། ལྔ་དེ་འད་ཚང་དགོས་པ་དང་ཤོག་བུ་གཅིག་གི་

སང་ལ་ཐམ་ག་བདུན་ཡོད་པ་དེ་འད་ཞིག་བཏོན་པ་ཡིན་ནའང་ད་དུང་འདི་བརྩད་དང་བཀག་ཉར་བྱས་པའི་གནས་སྟངས་ཞིག་ ཆགས་བསྡད་ཡོད། རྒྱ་མི་གཅིག་ལྷ་ས་ལ་འགོ་བ་ཡིན་ན། ཁོ་རང་ལ་ཐོབ་ཐང་ལག་འཁྱེར་གཅིག་པུ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་འགོ་ཐུབ་ཀི་

ཡོད་པ་རེད། དཀའ་ངལ་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་སོང་ཙང་དམིགས་བསལ་གི་གཞུང་གི་མི་མང་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་ ཟེར་ནའང་རེད། བོད་ཀི་དུས་ཆེན་ཁག་རེད། དེ་ཚོ་ལ་དམ་བསྒྲགས་ཆེན་པོ་བྱས་ཏེ། བོད་མི་ཚང་མ་ལ་བཙོན་བཅུག་བྱ་རྒྱུའི་ གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། དེ་ཙམ་མ་ཟད་རྒྱལ་ཁབ་ཕི་ལོག་ལ་འབེལ་བ་བྱེད་པའི་གནད་དོན་དེ་འད་ཞིག་ཧ་གོ་ བ་ཡིན་ན། གཞུང་གི་ཁེ་ཕན་ཡོད་པ་སྨན་རིགས་ཕེད་ཆག་དང་ཕྲུ་གུའི་ཟས་རིན་སོད་རྒྱུའི་རིགས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་བཀག་འགོག་

བྱས་པ་ཙམ་མ་ཟད། བོད་མིའི་འཚོ་རྟེན་གཙོ་བོ་དབྱར་རྩ་དགུན་འབུ་དེ་ཚོ་བརྐོ་མི་ཆོག་པའི་གནས་སྟངས་དེ་འད་ཞིག་ཆགས་ བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཁྱིམ་མི་གཅིག་ལ་ཆབ་སིད་ཀི་ཉེས་པ་འཕད་པ་ཡིན་ན། ཁྱིམ་མི་ཡོངས་རོགས་ལ་དཀའ་ངལ་འཕད་བཞིན་

པའི་གནས་སྟངས་དེ་འད་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཛ་དག་གི་གནས་ཚུལ་གཅིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ལ། ཛ་ དག་གི་གནད་དོན་དེ་ཚོ་ཕི་ལོག་ལ་ད་ལྟ་སེབས་ཐུབ་ཀི་ཡོད་པ་མ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ལ་དམ་བསྒྲགས་བྱས་ པ་དེ་དང་། གསང་ལས་པ་མང་པོ་བསྐོ་སྒྲིག་བྱེད་རྒྱུ་དེ་དང་དཔལ་འབྱོར ་གི་ཉེས་ཆད་བཅད་རྒྱུ། སི་ཚོགས་ནང་ལ་ཟིང་འཁྲུག་

གཏོང་རྒྱུའི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་སོང་ཙང་། ད་ལྟ་འད་པོ་ཞིག་ཡིན་ན་བོད་ནང་གི་ཆབ་སིད་བཙོན་པའི་གནས་སྟངས་དེ་ ཚོ་ཛ་དག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་དེ། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་ཕི་ལོག་ལ་སེབས་ཐུབ་རྒྱུའི་གནད་དོན་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་ བསྡད་ཡོད་པ་རེད། སྔོན་མ་འད་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན། སྔ་དོ་བྱུང་བའི་གནས་སྟངས་ཚང་མ་ཕི་དོ་ལ་ཧ་གོ་ཡོང་རྒྱུའི་གནད་དོན་

དེ་འད་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དེ། ད་ལྟ་འད་པོ་ཞིག་ཆ་བཞག་ན། དེ་འདའི་གནས་སྟངས་མེད་པ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ གང་འད་ཆགས་ཡོད་ཟེར་ན། རྒྱ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོ་ནས་ Voice Biometric Database སྐད་སྒྲ་ངོས་ འཛིན་མ་ལག་ཟེར་བ་བཟོས་ཏེ། དེས་བརྒྱུད་ནས་བོད་མི་རིགས་ལ་ཤ་ཚ་ཡོད་མཁན། མི་མང་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་མཁན་དེ་ཚོ་ ཚང་མ་འཛིན་བཟུང་བྱ་རྒྱུའི་གསང་བལྟའི་ལས་བྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་བཏང་བ་ཡིན་པར་སོང་ཙང་། ད་ལྟ་གནས་སྟངས་དེ་འད་ཞིག ་ ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་གཅིག་དང།

དེ་རིང་དངོས་གནས་དེར་ཞུ་དགོས་རྒྱུ་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་ཟེར་ན། ང་རང་ཚོ་ཚང་མས་དེར་འགིག་འགོ་ཡི་འདུག་བསམ་

པར་མ་ཡིན་པར། ང་ཚོ་ཚང་མའི་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་ཚང་མ་དང་། ཤ་ཁག་གཅིག་པའི་སྤུན་ཟླ་མང་པོ་ཞིག་བོད་ལ་ཡོད་པ་ཙམ་མ་ ཟད། ཁོང་ཚོས་བོད་སི་པའི་དོན་དག་དང་བོད་མི་རིགས་ཀི་ཆེད་དུ་ཚེ་སོག་གི་ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ང་

རང་ཚོས་གོ་མེད་ཚོར་མེད་འད་པོ་མ་བྱས་པར་ང་ཚོས་ལས་ཀ་གང་ཞིག་བྱས་པ་ཡིན་ནའང་། ཁ་ཕོགས་ཡོད་པ་ཞིག་བྱ་དགོས་

རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ང་རང་ཚོ་ད་ལྟ་རྒྱ་གར་ལུང་པའི་ནང་གནས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་དེ། རྒྱ་ གར་གི་གོས་ཚོགས་འཐུས་མི་མང་པོ་ཞིག་ལ་བཅར་མཁན་གི་མི་སྣ་མང་པོ་ཞིག་གི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཧ་མི་གོ་བ་མང་པོ་ 37

ཞིག་ཡོང་གི་འདུག་ཟེར་ནས་དེ་འད་གསུངས་མཁན་རིགས་ཤིག་འདུག དེ་འད་སོང་ཙང་དེ་ཚོ་ཚང་མ་བོད་མི་སི་བོ་གནམ་བསྟན་ ཡོངས་ཀིས་འགན་འཁུར་ནས་སོ་སོ་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་སོ་སོའ་ིགནས་སྟངས་དང་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གནས་སྟངས་དེ་ ཚོ་འཛམ་གིང་གི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་རེད། གནད་ཡོད་མི་སྣ་རེད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལ་འགན་རང་ཁུར་གིས་ཞུ་དགོས་རྒྱུ་གནད་འགག་

ཆགས་བསྡད་ཀི་འདུག ང་རང་ཚོ་དེའི་ནང་ལ་མིང་བཏགས་བཞག་པ་ཁ་ཤས་ཤིག་གི་འགན་རེད་ཟེར་ནས་གཡུག་བཞག་ན་མ་ འགིག་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཆགས་ཀི་འདུག ད་ལྟ་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དེ་ཛ་དག་པོ་ཆགས་

བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ངོ་རོལ་བྱུང་བའི་ས་ཆ་ཁག་ཚང་མ་ལ་དམག་མི་དཔུང་ཆེན་འགེམ་འཇོག་བྱས་ཏེ། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་ གཙོ་བོ་གང་གི་ཆེད་དུ་ངོ་རོལ་བྱེད་ཀི་འདུག་ཟེར་ན། ང་རང་ཚོའི་བོད་ཀི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁིད་བོད་ལ་ཕེབས་དགོས་པ་དང་།

བོད་ལ་རང་དབང་དགོས་པ། བོད་ནང་འགོ་སྐྱོད་ཀི་རང་དབང་། གཏམ་བཤད་ཀི་རང་དབང་། སྐད་ཡིག་སང་སོད་སེལ་གསུམ་གི་ རང་དབང་དེ་འད་ཡོང་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་ངོ་རོལ་གནང་བསྡད་ཀིས་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་སོང་ཙང་ང་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་ད་ལྟ་གདུང་ སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་དེ་ཚོ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུས་པའི་ཐོག་ནས་མཚམས་འཇོག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་ཚེ་དབང་རིག་འཛིན་ལགས།

སི་འཐུས་ཚེ་དབང་རིག་འཛིན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པ། བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་ལ་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་ མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་དེར་སོ་སོའ་ིངོས་ནས་སྔོན་གེང་དང་། དེ་བཞིན་གོས་ཆོད་ཆ་ཚང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུས་པའི་ཐོག་ ནས། གནད་དོན་གཉིས་ཀི་ཐོག་ལ་སོ་སོས་ཚིག་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུ་ཆོག་པ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་ཡང་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་

གིས ་དབུ་འབྱེད་གསུང་བཤད་ནང་ལ། གོས ་ཆོད ་གོས ་འཆར་དང་འབེལ ་བའི་ཐོག ་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་དགོས ་པ་རེད་ཅེས ་ གསུངས་པ་རེད། སོ་སོའ་ིངོས་ནས་བཀའ་བཞིན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ལ། སོ་སོའ་ིརེ་བ་ཞུ་རྒྱུའང་ཕག་སེལ་ཚང་མས་དེར་གུས་བརྩི་དང་།

རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུའི་རེ་བ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཞེས་ང་ཚོས་ལབ་པའི་སྐབས་ལ། དང་པོ་དེར་ང་རང་ ཚོའི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་རིམ་པའི་ནང་ལ་བཀའ་མོལ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་དེ་ང་ཚོས་

མེད་པར་བཟོ་རྒྱུར་རྒྱལ་སིའི་ནང་རྒྱབ་སྐྱོར་འཚོལ་ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་སིའི་ནང་བོད་དོན་དིལ་བསྒྲགས་བྱ་དགོས་རྒྱུ་ དེའང་ཧ་ལས་པའི་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་བསྡད་ཡོད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དེ་ཚོ་བརྒྱུད་ནས་ང་རང་ཚོའི་སིད་བྱུས་དང་ཐབས་བྱུས་

ཟིན་པའི་ཐོག་ནས་སྐབས་དང་དུས་ལ་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་གིས་བོད་ནང་གི་དཀའ་ངལ་དེ་མེད་པར་བཟོ་རྒྱུའི་ལས་འགུལ་སེལ་

དགོས་ཀི་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ཕོགས་གཅིག་ནས་ད་ལྟ་བར་དུ་ལོ་རྒྱུས་ནང་ལ་རྒྱལ་སིའི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་འཐབ་རྩོད་ བྱེད་མཁན་གི་མི་རིགས་ཚོའི་གནས་སྟངས་སམ་གནས་བབས་གང་འད་ཞིག་གི་འོག་ལ་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ང་ཚོས་

ཤེས་པ་བྱ་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་ཡོད། གཉིས་ནས་ང་རང་ཚོ་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ལྔ་པ་དང་། ད་རེས ་ 38

གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པ་ཆགས་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཟླ་བ་དྲུག་ཙམ་གི་རིང་ལ་རྒྱལ་སིའི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་གནས་ཚུལ་

ཆེ་ཁག་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། བྱང་ཀོ་རི་ཡ་དང་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་གཉིས་ཀི་སིད་འཛིན་དབར་མཇལ་འཕད། རྒྱ་གར་ གི་སིད་བློན་ Modi མཆོག་དང་རྒྱ་ནག་གི་སིད་འཛིན་ཞི། Wuhan ཝུའུ་ཧང་ལ་ཐེངས་དང་པོ་གཞུང་འབེལ་མ་ཡིན་པའི་ལྷན་

ཚོགས་ཤིག་ལ་ཁོ་རང་ཚོ་འཛོམས་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་དང་ཨ་རིའི་སིད་འཛིན་བར་ལ་ཚོགས་འདུ་དང་། ད་ལྟ་ཨ་ རི་དང་རྒྱ་ནག་དབར་ལ་ཚོང་འབེལ་ཐོག་ཨ་རི་སིད་གཞུང་གིས་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ལྟ་ཚུལ་དང་བྱེད་ཚུལ་ག་རེ་ཡིན་མིན་དེ་དག་ ང་རང་ཚོ་ཚང་མས་ཤེས་དགོས་ཀི་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་གནད་དོན་དེ་དག་ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་ང་རང་ཚོས་བོད་ དོན་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་རྒྱལ་སིར་གོ་རྟོགས་སེལ་ནས་སྐབས་དང་དུས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བཙལ་ནས་བོད་དོན་དཀའ་ངལ་སེལ་

རྒྱུ་དེ་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཐབས་ཤེས་བྱ་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་བསྡད་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་གནད་དོན་གཉིས་ པ་དེ་ང་རང་ཚོ་ཚང་མས་གསུང་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ནམ་རྒྱུན་དུ་ནས་ང་རང་ཚོ་ཆིག་སྒྲིལ་དགོས་འདུག་གསུངས་པ་དེ་རེད། དེ་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་གི་སྔོན་གེང་དང་གོས་ཆོད་ནང་ལ་ཡོད་བསྡད་པ་ཞིག་རེད། ང་རང་ཚོས་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་

སྟངས་དེ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུར་གལ་ཆེ་ཤོས་དང་། ང་ཚོར་ལག་ཆ་ཡག་ཤོས་དེ་བོད་མིའི་ཆིག་སྒྲིལ་དེ་ཆགས་བསྡད་ཡོད། དེ་ལྟར་ ཡིན་དུས་ངས་སྡིངས་ཆ་འདི་བརྒྱུད་ནས་ང་རང་ཚོ་བོད་མི་ཡོད་དོ་ཅོག་འཛམ་གིང་ས་ཕོགས་གང་སར་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་དུས་

དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཕག་ལས་ག་རེ་གནང་གི་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་རེད། བཀའ་མོལ་ག་རེ་གནང་གི་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་རེད། བོད་སི་ པར་ཕན་པའི་བཀའ་མོལ་ཞིག་དང་ལས་དོན་ཞིག་སྒྲུབས་རོགས་གནང་ཞེས་སོ་སོའ་ི ངོས་ནས་འབོད་བསྐུལ་ཞུ་ཡི་ཡོད་ལ། ལྷག་ པར་དུ་ང་རང་ཚོ་ནང་ཁུལ་དུ་ཚུར་ཁ་བསོགས་ནས་མ་ཡིན་པར། ཁ་ཕར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་འགོ་ཁིད་ཚོར་བསོགས་ནས་བོད་དོན་

ཐོག་ལ་ཚང་མས་ལས་འགུལ་སེལ་དགོས་རྒྱུ་དེ་དཔེ་མི་སིད་པའི་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་བསྡད་འདུག ཉེ་བའི་ཆར་ང་རང་ཚོའི་སི་ ཚོགས་ནང་ལ་ང་རང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན། སོ་སོའ་ིངོས་ནས་དང་པོར་བཤད་པ་ཡིན་ན་བློ་

འཚབ་ཡོད། ང་རང་ཚོའི་ཆབ་སིད་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོའི་སི་ཚོགས་ནང་ལ་ལས་འགུལ་རྒྱ་ཆེ་བ་ཟེར་ནའང་མི་འདུག ལས་འགུལ་གང་འད་ཞིག་སེལ་ཐུབ་ཀི་ཡོད་དམ་མེད། འདི་ཚང་མས་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ བསྡད་འདུག དེ་ཡིན་དུས་འདི་ངེས་པར་དུ་བོད་མི་ཚང་མས་བོད་སི་པའི་རྩ་དོན་ལ་ནུས་པ་སྤུངས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ འདུག ངེས་པར་དུ་གནང་རོགས་གནང་ཞེས་འབོད་བསྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་ད་ལྟ་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཁག་

ཅིག་ཡོད། དེ་སྔ་ཕི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༥ ལ་ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་ལ་གོས་ཆོད་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༤༢༩ ཞེས་པ་ཞིག་གོས་ ཆོད་བཞག་ཡོད་པ་རེད། གོས་ཆོད་དེའི་ནང་ལ་སི་ཡོངས་ནས་ང་རང་ཚོའི་བོད་ནང་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་ ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་གོས་ཆོད་དེའི་ནང་ལ་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་ གོང་མའི་ནང་ནས་གསལ་པོ་གཅིག་ག་རེ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ལབ་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བོད་ཀི་ནང་ཆོས་

རེད། ལྷག་པར་དུ་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐེ་བྱུས་བྱས་པ་ཡིན་ན། དེ་ལ་ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་གོང་མའི་ངོས་ ནས་རྩིས་མེད་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་སི་མོས་ཀི་གོས་ཆོད་ཅིག་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་གོང་མར་སོ་

སོའ་ིངོས་ནས་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་དང་མཉམ་དུ་ད་ལྟ་ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཁིམས་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་ནང་ལ་ 39

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཨིན ་ཇིའི་ནང་ལ་ Reciprocal Access to Tibet གཅིག ་ད་ལྟ་གོས ་ཆོད་ཡིག ་ཆ་ཨང་ ༡༨༧༢ འདི་བཞག་ཡོད་པ་རེད། འདིས་ག་རེ་མཚོན་གི་ཡོད་པ་མང་ཆེ་བས་མཁྱེན་གི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་ནས་མི་ སེར་གཅིག ་མཐོང་མཆན་ཞུས་ཏེ་ཨ་རིའི་ནང་དུ་སེབས་པ་ཡིན་ན། ཨ་རིའི་ས་ཆ་ག་པར་ཕིན་པ་ཡིན་ནའང་ཁོ་རང་ཚོར་འགོ་

བསྐྱོད་ཀི་རང་དབང་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཤིག་ཨ་རིའི་མི་སེར་དང་ཨ་རིའི་ཆབ་སིད་མི་སྣ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ རེད། ཨ་རིའི་གསར་འགོད་པ་ཡིན་ནའང་རེད། ཨ་རིའི་ནང་ལ་ཡོད་པའི་ཨ་རིའི་མི་སེར་ཡིན་པ་ང་རང་ཚོའི་བོད་མི་ཡིན་ནའང་ རེད། སུ་ཡིན་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་མཐོང་མཆན་ཞུས་ཚར་བའི་རེས་ལ། བོད་བཙན་བཟུང་བྱས་ནས་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གི་འོག་ལ་ཡོད་ བསྡད་པ་ཞིག་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ཨ་རིའི་མི་སེར་ཚོར་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་འགོ་བསྐྱོད་ཀི་རང་དབང་དེ་དགོས་ཀི་རེད་ཅེས་པ་དེ་

ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ད་ལྟ་གོས་ཚོགས་འོག་མའི་ཁིམས་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་ལ་སོ་སོའ་ི ངོས་ནས་ཐུགས་རེ་ཆེ་ ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་འོག་མ་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་འགོ་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད། ང་ཚོས་རེ་བ་ཞུ་རྒྱུར་ ཨ་རིའི་གོས་ཚོགས་ཀི་ངོས་ནས་འདི་གཏན་འབེབས་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཞུ་ཡི་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། འདི་དང་མཉམ་དུ་སྔོན་གེང་ནང་

དུ་ཨ་རིའི་ཕི་སིད་ལས་ཁུངས་ཀི་རྒྱལ་སིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་འཁོད་གནང་འདུག དེའི་ སང་ལ་སོ་སོའ་ི ངོས་ནས་ཁ་སྣོན་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ཨ་རིའི་སིད་འཛིན་གཞོན་པ་ Mike Pence མཆོག་གིས་འདིའི་ སང་ལ་གསུངས་ཡོད་པ་དེ་འདི་ནང་ན་འཁོད་བསྡད་འདུག འདི་དང་མཉམ་དུ་ཨ་རིའི་ཕི་སིད་དྲུང་ཆེ་ Mike Pompeo མཆོག་ ཁོང་རང་གིས ་ཀང་བོད ་དོན་ཐོག ་ཤུགས་ཆེན་པོ་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ཁོང་རྣམ་པ་ཚང་མར་སོ་སོའ་ི ངོས ་ནས་

ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་དང་མཉམ་དུ་ད་ལྟ་སོ་སོས་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་གཅིག་དེ་ཉེ་བའི་ཆར་ Sweden གཞུང་གིས་ ང་རང་ཚོའི་བོད་མི་གཅིག་རྒྱ་ནག་གི་གསང་ཉུལ་བ་རེད་ཅེས་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་ཐོན་ནས་ཁོ་རང་ལ་ཁིམས་གཅོད་ བྱས་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་སོ་སོས་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་ Sweden གཞུང་ལ་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་ རྒྱལ་སི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་བྱང་ཨ་རིས་གཙོས་པའི་ཡོ་རོབ་དང་། ཨོ་སི་ཀྲོ་ལི་ཡ་ག་པར་ཡིན་ནའང་དེ་ཚོར་རྒྱ་ནག་གི་གསང་ཉུལ་བ་ ཡོད་པ་ཡིན་ན། གཞུང་གི་ངོས་ནས་གང་མགོགས་ཐེར་འདོན་ཡོང་བར་སོ་སོའ་ིངོས་ནས་རེ་བ་ཞུ་ཡི་ཡོད། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་ལྷ་རྒྱ་རི་རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས།

སི་འཐུས་ལྷ་རྒྱ་རི་རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པ། གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་སྔོན་གེང་དང་གོས་ཆོད་ལ་རྒྱབ་ སྐྱོར་གཙང་མ་ཞུས་པའི་ཐོག་ནས་བསམ་ཚུལ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུ་ཆོག་པ་བགིས། གཙོ་བོ་དེ་སྔོན་ལས་རོགས་ཚོ་ནས་བོད་ནང་གི་

ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཀི་སྐོར་ལ་ཧ་ཅང་གི་ཁ་གསལ་པོ་ཞིག་གསུངས་པ་རེད་དེ། དེའི་སྐོར་ལ་བརོད་མི་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ བསྡད་ཀི་འདུག་སྟེ། ཡིན་ནའང་སྐབས་སུ་བབ་པའི་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་གི་གནས་སྟངས་ལ་བལྟ་དུས། སྐབས་རེ་དན་གསོ་གཏོང་ 40

དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོའ་ི གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་འདུག བོད་ནང་ལ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་གུང་ཁན་ཏང་གི་དམག་ དཔུང་ཕི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ནང་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་ནས་བཟུང་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༩ བར་དུ་ཁོང་ཚོས་བོད་གཙང་ མ་གཙང་རང་བཟས་པ་རེད། དེའི་རེས་ནས་བཟུང་མི་རབས་དང་པོ་ཚོར་ཁོ་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་དབུ་ འཁིད་ཀི་འོག་ལ་ང་ཚོ་ཆོས་སིད་གཉིས་ཀི་དབུ་ཁིད་སྲུང་སྐྱོབས་ཞུ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། དེ་བཞིན་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་

པོ་ཆེ་བཙན་བྱོལ་ལ་གདན་འདེན་ཞུ་རྒྱུ། ང་རང་ཚོའི་བོད་ས་བཟའ་མཁན་དང་། དེ་བཞིན་བོད་མི་རིགས་ཧ་ཅང་མང་པོ་དམར་ གསོད་གཏོང་མཁན་དག་བོ་དེ་ལ་ཁ་གཏད་བཅག་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་དམག་བརྒྱབ་དགོས་བྱུང་ནའང་རེད། སྐད་འབོད་བྱེད་དགོས་བྱུང་

ནའང་རེད། གང་ལྟར་རབས་དང་རིམ་པའི་ཐོག་ནས་ཁོ་རང་ཚོར་ཁ་གཏད་བཅག་སྟེ། ད་ལྟ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཀི་གནས་བབ། བཙན་ བྱོལ་ནང་ལ་ང་རང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་གཞུང་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་དབུ་འཁིད་ཀི་འོག་ལ་དབུ་འཛུགས་པ་ནས་བཟུང་། ད་ལྟ་ ང་རང་ཚོ་མི་མང་གིས་བསྐོ་གཞག་བྱས་པའི་སིད་སྐྱོང་གི་འོག་ལ་ད་ལྟ་གང་ལ་གང་འཚམ་གི་ང་ཚོ་ཧ་ཏག་ཏག་སང་ནས་འགོ་

བཞིན་པ་རེད། བྱས་ཙང་དེ་འད་ཡིན་དུས། ང་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་བཙན་བྱོལ་གི་སི་ཚོགས་ནང་ལ་གནས་

སྟངས་ག་རེ་ཆགས་ཀི་འདུག་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། སྐབས་རེ་ང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་གི་གནས་སྟངས་དང་ཐོབ་ཐང་། བཙན་བྱོལ་གི་ ཡར་རྒྱས་གཅིག་པུའི་སྣང་བ་ནང་ལ་འཁོར་ནས་སྐབས་རེ་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་གང་ཡིན་མིན་དེ་བརེད་འགོ་ཡི་

མེད་དམ་བསམ་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་འགོ་ཡི་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་ང་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་ཡང་ནས་ཡང་ དུ་དན་གསོ་གཏོང་དགོས་རྒྱུ། ང་ཚོའི་ཕ་ས་དེ་ཤོར་ཟིན་པ། འཕོག་མཁན་དེ་སུ་ཡིན་པ། རྒྱ་ནག་དམར་པོ་ཡིན་པ། དེ་བཞིན་བོད་ ནང་ལ་གནས་སྟངས་ག་རེ་ཆགས་འགོ་ཡི་འདུག བོད་མི་མང་པོ་ཞིག སུ་ཡིན་པ་ཡིན་ན་ཡང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དག་གནོན་གི་

སིད་ཇུས་དེར་མི་དགའ་བའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པ་ཙམ་གི་ཁོ་ཚོའི་གནས་བབ་གང་འད་ཆགས་འགོ་ཡི་འདུག ཁོང་ཚོའི་སོག་ཤོར་ འགོ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་ཚོའི་ཁྱིམ་ཚང་ཡིན་ན་ཡང་གནས་སྟངས་ཁག་པོ་ཆགས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ། དེ་ཚོའི་གནས་སྟངས་ཡིན་

ནའང་། གོང་དུ་ཕག་རོགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་གསུངས་སོང་། དེ་ཚོ་ང་རང་ཚོའ་ི ངོས་ནས་ཤེས་དགོས་པ་ཆགས་ཀི་འདུག དེ་འད་ ཡིན་དུས་ང་རང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་ལ་དེ་སེམས་ནང་ལ་བཞག་པའི་ཐོག་ནས། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་གང་བྱ་དགོས་འདུག

ད་ལྟ་ང་ཚོའི་གོས་ཆོད་ནང་ལ་གསལ་ཡོད་པ་རེད། མི་རེ་ངོ་རེ་ངོས་ནས་ང་ཚོས་ག་རེ་བྱེད་དགོས་རྒྱུ་འདུག འདི་སེམས་ནང་ལ་ བཞག་དགོས་རྒྱུ་གནད་འགག་ཅིག་མཐོང་གི་འདུག དེ་བཞིན་བོད་ནང་ལ་མིག་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ཁོ་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་སིད་ ཇུས་འད་མིན་སྣ་ཚོགས་བོད་ནང་ལ་འཁྱེར་སེབས་ནས་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཀི་སིད་ཇུས་ཡིན་ནའང་རེད། དེང་སང་ཁོ་རང་

ཚོའི་ངོས་ནས་{འདུ་ཤེས་བཞི་}ཟེར་ནས། སིད་ཇུས་དེ་འད་འཁྱེར་སེབས་ནས་བོད་ནང་ལ་བཞུགས་མཁན་བོད་མི་ཡིན་ནའང་ རེད། རྒྱ་ནག་གུང་ཁན་ཏང་གི་འོག་ལ་ཡིན་མཁན་མི་རིགས་ཚང་མའི་ངོས་ནས་འདུ་ཤེས་དེ། ཁོང་ཚོའི་ཞེན་ཁོག་དེ་རྒྱ་ནག་གུང་

ཁན་ཏང་ལ་དགོས་ཡོད་པ། དེ་བཞིན་ལྷག་པར་དུ་བོད་ནང་གི་གོང་གསེབ་ནང་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། མཐའ་ན་སོབ་གྲྭ་ཁག་ལ། ངོ་བོ་ འད་མིན་སྣ་ཚོགས་ཀི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་ལ་ང་ཚོ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོའི་ཀླད་པ་འཁྲུལ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་འབད་བརྩོན་རབས་དང་རིམ་པ་

མང་པོ་ཞིག་བྱེད་བཞིན་པ་རེད། བྱས་ཙང་གནས་སྟངས་དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་། ད་དུང་བོད་ནང་ལ་དག་གནོན་ག་ཚོད་ཡོད་ པ་ཡིན་ནའང་། ཁོ་རང་ཚོའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྐད་འབོད་བསྐྱོན་རྒྱུ། སྔོན་མ་ཡིན་ན་སྐད་འབོད་ཤུགས་ཆེན་མང་པོ་ཞིག་འདོན་ 41

ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་མ་ཡིན་པ་ཡིན་ན་ཡང་། གང་ཟག་གཅིག་གཉིས་མར་འདོན་ནས་སྐད་འབོད་གནང་རྒྱུ། སྐུ་ལུས་མེར་ བསེག་བཏང་རྒྱུ། གང་ལྟར་དེ་དང་འབེལ་བའི་ཁོ་རང་ཚོ་བོད་ནང་གི་འབོད་སྒྲ ཕི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལ་ང་ཚོས་བོད་མིའི་སེར་ལངས་

བྱས་ཏེ། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཚེ་ཁི་ལོར་བརྟན་པར་ཤོག རྒྱ་ནག་དམར་པོ་དེ་བོད་ནས་མར་འདོན་དགོས་ཡོད། བོད་རང་

དབང་རང་བཙན་དགོས་ཡོད། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་གནང་དགོས་ཡོད། གང་ལྟར་འབོད་སྒྲ་རབས་ དང་རིམ་པ་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཞིག་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོ་ནས་འགོ་འཛུགས་པ་ནས་བཟུང་ད་ལྟ་བར་དུ་གནས་ཐུབ་པ་དེ། ང་ཚོའི་ངོས་ ནས་སེམས་ལ་བཞག་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཀི་འདུག བཙན་བྱོལ་ནང་ལ་བཞུགས་མཁན་བོད་མི་ཚོ་ལ་

གཙོ་བོ་ངའི་ངོས་ནས་འབོད་སྐུལ་ཡིན་ནའང་རེད། དེང་སང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ང་རང་ཚོའི་ཆིག་སྒྲིལ་དེ་དོ་ཕོག་གཏོང་རྒྱུ་ དང་། ང་རང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་དེ་ཤུགས་ཆུང་རུ་གཏོང་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་འགོ་སོང་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཞིག་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནང་

ལ་དག་གནོན་གཅིག་པུས་ཚད་ཀི་མ་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་ལ་ཁོང་ཚོས་འགོ་སོང་ཧ་ཅང་ཤུགས་ཆེན་པོ་བཏང་ནས། འཐབ་ ཕོགས་གཅིག་གྱུར་འོག་ལ་སོ་བ་བཏང་དགོས ་ནའང་རེད ། ཁོང་ཚོས་བཟོས་བཞག་པའི་སྡིངས་ཆ། དཔལ་ལྡན་ཚོག ས་གཙོ་

མཆོག wechat སྐད་འཕིན་དེ་དག་བཟོས་ནས་དཀའ་ལས་ཆེན་པོ་ཞིག་བཟོས་བཞིན་པ་རེད་དེ། གང་ལྟར་སྡིངས་ཆ་འདི་བེད་ སོད་བཏང་ནས་བཙན་བྱོལ་ནང་ལ་ཚ་ཚ་འུར་འུར་གིས་ཕར་ཚུར་བཤད་རེས་རྩེད་ནས། ང་རང་ཚོ་ནང་ལ་ལྷིང་འཇགས་མེད་པ་ བཟོ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་མང་པོ་ཞིག་འགོ་བསྡད་ཀི་ཡོད། བཙན་བྱོལ་ནང་ལ་བཞུགས་མཁན་བོད་མི་ཚོས་ངེས་པར་དུ་བཙན་བྱོལ་

མང་གཙོའི་སི་ཚོགས་ནང་ལ་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་འགན་ཆགས་ཀི་འདུག མི་རིགས་ཀི་འགན་ཆགས་ཀི་ཡོད་ཙང་། སོ་སོའ་ི རང་ གཞུང་ལ་འགན་ཡོད་ཙང་། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ངེས་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཟོས་བཞག་པའི་སྡིངས་ཆ་དེ་ཚོ་བེད་སོད་མ་

བཏང་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན། སྡིངས་ཆ་དེ་ཚོ་གཙོ་བོ་ང་རང་ཚོ་ནང་འཁྲུགས་བརྒྱབ་རྒྱུའི་བེད་སོད་མ་བཏང་རྒྱུའི་ཆེད། དེ་ལས་ལྷག་ པ་གང་ཟག་ཁ་ཤས་ཤིག་ནང་འཁྲུགས་བརྒྱབ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་པ་ཡིན་ནའང་། དམངས་ནང་ལ་དེའི་ཐོག ་ལ་བསམ་བློ་ བཏང་ནས་ཁོ་རང་ཚོ་ཆོ་མེད་ཤེས་མཁན་དེ་ཚོ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རེད་འདུག་གམ་མི་འདུག

དེའི་ཐོག་ལ་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་གང་བྱེད་དགོས་འདུག གལ་ཏེ་དེ་འད་བྱེད་པ་ཡིན་ན། བོད་ནང་ལ་བཞུགས་མཁན་མང་པོ་

ཞིག་གིས་སྐད་འཕིན་བེད་སོད་གཏོང་གི་ཡོད་ཙང་། ཁོང་ཚོའི་ངོས ་ནས་ག་རེ་དགོངས་ཀི་རེད། དེའི་ཐོག ་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ དགོས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཀི་འདུག་སམ། དེར་བརྟེན་འདི་འད་ཞིག་ངེས་པར་དུ་དགོངས་བཞེས་གནང་རོགས་

གནང་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན་སྐབས་རེ་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་ལ་གནས་སྟངས་ག་རེ་ཆགས་ཀི་འདུག་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན་ ན། བོད་ནང་ནས་རང་ལུས་མེར་བསེག་གནང་མཁན་གི་གནས་སྟངས་ཀི་ཐོག་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། ཆབ་སིད་བཙོན་པའི་གནས་

སྟངས་ཀི་ཐོག་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། དེ་ཚོའི་གནས་ཚུལ་མ་རག་སྐབས། བོད་ནང་ལ་ལྷིང་འཇགས་གཅིག་མེད་འགོ བོད་ནང་ལ་ བཞུགས་མཁན་ཁོ་རང་ཚོ་ཚང་མ་ལྷོད་ལྷོད་བྱས་ནས་བསྡད་མེད་འགོ་བསམ་པའི་གོ་ནོར་ཕིན་ཏེ་མང་པོ་ཞིག་ཁྱབ་འགོ་ཡི་འདུག

བྱས་ཙང་དེ་གོ་བ་ནོར་བ་མ་ལེན་རོགས་གནང་། དེའི་གནས་སྟངས་ག་རེ་བསྟན་གི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། བོད་ནང་ལ་

དམ་དག་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགོ་ཙང་། ང་རང་ཚོ་ལ་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་རག་གི་མེད་པ། ང་རང་ཚོར་བརྡ་གཅིག་ཡིན་ཙང་། འདི་ སེམས་ནང་ལ་བཞག་རོགས་གནང་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། བྱས་ཙང་དེ་འདའི་གནས་བབ་གཅིག་ང་རང་ཚོའི་བོད་ནང་ལ་ 42

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དག་པོའ་ི བཙན་གནོན་ཡིན་ནའང་རེད། ཁོང་ཚོའི་མཁེགས་འཛིན་གི་སིད་ཇུས་དེ་ཚོ་མཚམས་མ་བཞག་གི་ བར་དུ། ང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་གི་སི་ཚོགས་ནང་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། ངེས་པར་དུ་བོད་ནང་ལ་འབོད་སྒྲ་གང་ཐོན་འདུག དེ་ང་ཚོས་ རྒྱལ་སིའི་སྟེང་ལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་རྒྱུའི་འགན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཐོག་ལ་ངེས་པར་དུ་དགོངས་བཞེས་གནང་ རོགས་གནང་། དེ་བཞིན་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་དབུ་ཁིད་ཀི་འོག་ལ་དེང་སང་ང་ཚོ་

བཙན་བྱོལ་གཞུང་ཡིན་ནའང་རེད། ལམ་དབུ་མའི་བརྒྱུད་ནས་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་གནས་བབ་མིང་དོན་མཚུངས་པ་ བསྐྲུན་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་ལ་མཚན་ སྨད་རབས་དང་རིམ་པ་མང་པོ་ཞུ་བཞིན་པ་རེད། གཙོ་བོ་དེ་ལ་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཤེས་དགོས་རྒྱུ་ཞིག་ལ་ཕི་ཟླ་བདུན་པའི་ཚེས་ལྔ་ དང་བདུན། དེ་ནས་བྱས་ཏེ་དུས་ད་ལྟ་བར་དུ་ང་ཚོས་ཕིར་མིག་ཞིག་བལྟས་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བརན་འཕིན་ནང་ལ་ ཡིན་ནའང་རེད། ཁོ་རང་ཚོའི་ཚགས་པར་ནང་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། ད་རྒྱ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཁོང་ཚོས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་ལ་

མཚན་སྨད་སྔར་ལས་ལྷག་པ་གཅིག སྔོན་མ་འད་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན། ལོ་ལྔ་དྲུག་ནང་ལ་མཚན་སྨད་མུ་མཐུད་ནས་ཞུ་ཡི་ཡོད་

པ་རེད་དེ། དེང་སང་ཡིན་ན། སྔར་ལས་ལྷག་པ་གཅིག་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་དེ་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཤེས་དགོས་པ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཏན་ཏན་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ ་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ངོས ་ནས་དེའི་ཐོག་ལ་ཐུགས་སྣང་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་ བསམ་པའི་ཡིད་ཆེས་ཞུ་ཡི་ཡོད། དེ་བཞིན་ང་རང་ཚོ་འདི་ནང་ལ་བཞུགས་མཁན་ལས་རོགས་རྣམ་པ་ཚོས་འདིའི་ཐོག་ལ་ཏན་

ཏན་དགོངས་བཞེས་གནང་གི་ཡོད་བསམ་པའི་ངའི་ངོས་ནས་རེ་བ་ཞུ་ཡི་ཡོད། ཁོང་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀང་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་

པོ་ཆེ་ལ་མཚན་སྨད་ཞུ་དུས། ཚིག་གང་དང་གང་བེད་སོད་གཏོང་གི་ཡོད་པ། ང་ཚོས་ཤེས་དགོས་པ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ བསམ་གི་འདུག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོའི་བཀའ་འཁོལ་གི་འོག་ལ་ཏོག་ཙམ་སོར་ཀློག་ཞུ་ཆོག་པ་བགིས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཁོ་རང་

ཚོའི་ཚགས་པར་ནང་ལ་གསལ་བ་དེ། ཁ་བལ་རིང་ལུགས་ཀི་ཆབ་སིད་ཕོགས་འགལ་འགོ་གཙོ་དང་། ཀྲུང་གོ་ངོ་རོལ་བྱེད་མཁན། རྒྱལ་སིའི་ཕོགས་གཏོག ས་ཀི་ལག་ཆ་འཁྲུལ་མེད་གཅིག་ཡིན་པའི་ཏཱ་ལའི་སྐུ་ཕེང་བཅུ་བཞི་པ་ནུབ་ཕོགས་ཀི་སིན་བདག་ལ་ བསྟུན་མཁས་གང་ཐུབ་ཅི་ཐབས་བྱེད་པ་དང་། ཆོས་ལུགས་ཀི་ཆོས་གོས་གོན་པ་དང་། མི་རིགས་ཀི་དར་རྟགས་འཕར་བ་ནང་ ཚུན་ཕིར་སོད་བྱས་ནས་གང་སར་གཏམ་རྫུན་སྣ་ཚོགས་བཤད་པ་དང་། བརྡུང་གཅོག་འཕོག་བསད་ཀི་གཏུམ་སོད་དོན་རེན་མ། མ་རུང་ཁོག་སང་གི་བཟོས་པ། དུག་ཐོག དུག་རས་ཀི་མི་རན། ཁ་བལ་དང་། མི་རིགས་ཀི་མཐུན་འབེལ་ལ་གཏོར་བཤིག་གི་

བྱས་རེས་སེལ་བ། བོད་རང་བཙན་གི་ལོག་གཡོ་བཤམས་ཡོད། དེས་ན་བོད་ཀི་ཁ་བལ་ལ་ངོ་རོལ་བྱས་པ་དང་། འཐབ་རྩོད་ཀི་ དུས་བབ་ཛ་དག་ལ་རོག་ཟིང་ཆེ་ཞིང་མེས ་རྒྱལ་གཅིག་འགྱུར་དང་མི་རིག ས་མཐུན་སྒྲིལ ། སི་ཚོག ས་བརྟན་ལྷིང་། ཞི་མཐུན་ བཅས་ལ་སྲུང་སྐྱོབས་བྱེད་པའི་ཐོག་ནས། གང་ལྟར་ངས་གཙོ་བོ་ག་རེ་ཞུ་ཡི་ཡོད་ལབ་པ་ཡིན་ན། ཁོ་རང་ཚོ་གནས་སྟངས་མང་པོ་

ཞིག་ལ་གཞིར་བཞག་པའི་ཐོག་ནས། དཔལ་ལྡན་ཚོག ས་གཙོ་མཆོག ་ནས། སྐར་མ་གཅིག་ལྷག་བསྡད་ཡོད། བཀུར་འོས ་སི་ འཐུས་ལགས་ནས། དམིགས་ཡུལ་དེ་ཁོ་རང་ཚོའི་སིད་ཇུས་འདུ་ཤེས ་བཞི་ཞེས་ལབ་པ་དེ་ཚོ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་ཀི་

འདུག དེ་མ་གཏོགས་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་ཁོ་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཁ་བལ་གི་རོག་གྲྭ་མང་པོ་ཞིག་སང་གི་འདུག་ཅེས། ཁོ་རང་ཚོའི་ ངོས་ནས་སྐྱོན་བརོད་མང་པོ་ཞིག་བྱེད་བཞིན་པ་རེད། ངས་ཞུ་རྒྱུ་གཙོ་བོ་དེ། ང་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་ལམ་དབུ་མའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ 43

ནག་གཞུང་ལ་བསྟུན་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་འབད་བརྩོན་ག་ཚོད་བྱེད་པ་ཡིན་ནའང་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས ་ནས་མུ་མཐུད་ནས་

༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེར་མཚན་སྨད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ང་རང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་སྐྱོན་བརོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་མུ་མཐུད་ ནས་འགོ་བཞིན་པ་ཡིན་དུས། བྱས་ཙང་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ག་ཚོད་བར་དུ་ཁོང་ཚོར་སྟབས་བསྟུན་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས་པ་ རེད་ཅེས་ངས་འདི་ཞུ་ཡི་ཡོད། ག་རེ་བྱས་ནས་ཞུས་ན། བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་ལ་མང་པོ་ཞིག་གི་ག་རེ་ལབ་ཀི་འདུག་ཅེས་

ཞུས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོས་དེ་འད་བཤད་པ་ཡིན་ན། ཁོང་རང་ཚོར་ཕོག་ཐུག་ཤོར་གི་རེད། དེ་འད་བཤད་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོར་གོང་ རག་གི་རེད། ཅེས་སྐད་ཆ་དེ་འད་མང་པོ་བཤད་བསྡད་དུས། མི་མང་ནང་ལ་ཨ་ཡིན་ནམ་བསམ་པའི་བསམ་ཚུལ་སེབས་ཀི་མེད་ དམ་སམ་པའི་ངའི་ངོས ་ནས་ཞེད་སྣང་སེབས་ཀི་འདུག བྱས་ཙང་དེ་འད་ཡིན་དུས། ང་ཚོའི་ངོས ་ནས་གོ་སྐབས་བསྐྲུན་ནས།

དཔེར་ན། དེ་རིང་ལྟ་བུ་ཆ་བཞག་ན། New York ནང་ལ་ Resist Xi ཞེས་ལས་འགུལ་ཞིག་སེལ་བཞིན་པ་རེད། ཞི་ཅིང་ཕིན་ ཕ་གིར་སེབས་ཀི་ཡོད་ཙང་། བོད་པའི་ཚོགས་པ་གཅིག་པུ་མིན་པ་ Uyghur ཡུ་གུར་དང་ཧོང་ཀོང་དང་ཐའེ་ཝན་དང་ South Tyrol ལྷོ་སོག་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་མང་པོ་ཞིག་མཉམ་འབེལ་གི་ཐོག་ནས་ཞི་ཅིན་ཕིན་ལ་སྐད་འབོད་དང་བཅས་པའི་ལས་

འགུལ་སེལ་བཞིན་པ་རེད་འདུག དེ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ང་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་སེམས་ལ་བཞག་དགོས་རྒྱུ་དེ་ག་རེ་རེད་ལབ་པ་ ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་མཁེགས་འཛིན་གི་སིད་དབང་དེ། བོད་ནང་ལ་མཚམས་འཇོག་མ་བྱས་བར་དུ་མུ་མཐུད་ནས་ང་ཚོས་ ཁོང་ཚོར་སྐད་འབོད་བརྒྱབ་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། གཙོ་བོ་དེ་བོད་ནང་ལ་སྐད་འབོད་ཀི་འབོད་སྒྲ་ག་རེ་

སེབས་ཀི་འདུག ཁོ་རང་ཚོ་ལ་ཕི་ལ་ད་ག་རང་དན་གསོ་གཏོང་དགོས་པ་དེ་ངའི་ངོས་ནས་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་མཐོང་གི་འདུག

བྱས་ཙང་མུ་མཐུད་ནས་དེ་དང་དེ་ནང་བཞིན་ལས་འགུལ་དེ་འད་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་དན་གསོ་དང་ངོ་རོལ་གི་ལས་འགུལ་སེལ་ རོགས་གནང་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་བློ་བཟང་གགས་པ་ལགས།

སི་འཐུས་བློ་བཟང་གགས་པ་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག ་ཆ་ཨང་ ༦ པ། གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམ ས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས ་འཆར་དང་

འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་སྐད་ཆ་ཚིག་ཁ་ཤས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། རྩ་བའི་སི་འཐུས་རྣམ་པ་ཚང་མས་གསུང་དང་གསུང་བཞིན་པ་རེད། བོད་ ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་དེ་ག་འད་ཞིག་ཡིན་མིན་རྣམ་པ་ཚོས་མཁྱེན་མཁྱེན་པ་འད་ཞིག་རེད། གང་ལྟར་བོད་ནང་དུ་རྒྱ་

ནག་གིས་ང་རང་ཚོ་འདི་ཕོགས་ལ་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་འཆར་སྣང་ཟེར་ནས་ལས་འཆར་བཀོད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གིས་སྔ་ས་ནས་

ལོ་ཉིས་བརྒྱའི་འཆར་གཞི་བཀོད་ཚར་བ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ལོ་ཉིས་བརྒྱའི་འཆར་གཞི་ནང་དུ་ག་རེ་བྱེད་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ ཟེར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་གཙོ་བོ་བོད་དེ་ཡོངས་སུ་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པ་དེར ། ཐོག ་མ་དེ་སྐད་དང་ཡི་གེ་རིག་གཞུང་། དེ་དག་ལ་

སོགས་པ་དེའང་ཐབས་ལམ་འད་མིན་སྣ་ཚོགས། སོས་སུ་སྒྱུ་རྩལ་གི་ལམ་ཁ་ལ་སོགས་པ་ནས་གཡོ་སྒྱུ་བཤམ་སྟེ། ཇུས་ངན་གི་ 44

སིད་ཇུས་བསྟན་ནས། ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟའི་གནས་བབས་ཀི་ཐོག་ནས་གཞི་གཞག་

ནས་བཤད་པ་ཡིན་ན། དངོས་སུ་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོས་སྐད་ཆ་བཤད་པ་ཡིན་ན། བོད་ནང་དུ་ལྷ་ ས་ཟེར་ན། ང་ཚོའི་རྒྱལ་ས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གི་སི་བོ་གནམ་བསྟན་སུ་འད་ཞིག་ ཡིན་ནའང་མ་ཤི་གོང་ལྷ་སར་ཇོ་བོ་རིན་པོ་ཆེ་མཇལ་བར་འགོ་རྒྱུ་དེ་སྨོན་ལམ་ཡན་ཆོད་བཏབ་བསྡད་རྒྱུའི་ གནས་བབ་ཅིག ་

ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ང་ཚོ་མདོ་སྟོད་དང་མདོ་སྨད་ཀི་སི་བོ་བོད་རིག ས་སྤུན་ཟླ་ཚང་མ། གལ་སིད་ལྷ་སར་

མཆོད་མཇལ་ཞིག་འགོ་དགོས་ཀི་ཡོད་ན་ཧ་ཅང་གི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོའ་ི གནས་བབ་ཅིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། མདོར་ན། བོད་ཀི་ས་ཆར་བོད་མི་འགོ་མི་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཟོས་དང་བཟོ་བཞིན་པ་རེད། དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་

གིས་རྒྱལ་སིའི་སྡིངས་ཆར་ཚིག་སན་མོ་གང་འད་ཞིག་བཤད་ནའང་། མགོ་བསྐོར་ཅི་འད་ཞིག་གཏོང་ནའང། རྒྱལ་སིའི་མི་མང་ལ་ མགོ་བསྐོར་གཏོང་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་དངོས་ཡོད་ཀི་གནས་ཚུལ་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་

གལ་སིད་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་། སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ནམ་ཞག་ རྒྱུན་དུ་ནས་འཁྱོག་བཤད་བྱས་པ་དེ་ཚོ་ཁོ་རང་ཚོ་ཧ་ཅང་གིས་དང་པོ་ཡིན་པ་གསལ་སྟོན་བྱེད་དགོས་ན། དང་པོ་དེ་བོད་ནང་དུ་

རྒྱ་ནག་གིས་བྱེད་བསྡད་པའི་བྱ་སོད་དེ་ཚོ་མཚམས་འཇོག་ངེས་པར་དུ་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ཟེར་ནས། དེ་ངས་སྡིངས་ཆ་འདི་ བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་ལ་བརྡ་ལན་ཞིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་གོང་དུ་ཕག་སེལ་སི་འཐུས་རྣམ་པས་གསུངས་པ་ནང་བཞིན་ རེད། བོད་ནང་ལོག་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ནང་ཁུལ་ལ་དབྱེ་འབྱེད་བྱས་ཏེ། མཐའ་ན་འགོ་བསྐྱོད་ཡན་ཆད་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་སྡོམ་

བྱེད་བསྡད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཁ་ཤས་འགོ་ཆོག་པ་དང་། ཁ་ཤས་འགོ་མི་ཆོག་པ། མདོར་ན། བོད་ནང་ལོག་ལ་ནང་ཁུལ་དཀྲུག་ཤིང་རྒྱག་རྒྱུའི་ལས་ཀ་དེ་རྒྱ་ནག་གིས་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ་རེད། གལ་སིད་བོད་རྒྱ་གཉིས་ ཀི་དཀའ་རོག་དེ་ཡག་པོ་ཞིག་སེལ་དགོས་ཀི་ཡོད་ན། རྒྱ་ནག་གིས་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ཐུགས་གཟབ་གནང་དགོས་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གི་

གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་དང་མཉམ་དུ་ང་ཚོས་གོས་ཆོད་འདིའི་ནང་དུ་གསལ་འདུག ༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་ པོ་ཆེ་མཆོག་ལོ་ཉི་ཤུ་ལྷག་ལ་གར་སོང་ཆ་མེད་ཆགས་བསྡད་པ་དེ། ང་ཚོ་བོད་ཕི་ནང་གཉིས་ཀས་ཧ་གོ་བསྡད་པ་ཞིག་རེད། ཡིན་ ནའང་རྒྱ་ནག་གིས་དེ་ག་རེ་བྱས་ནས་བྱེད་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་དེའི་སང་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ཆབ་ སིད་གཏན་འབེབས་གང་འད་བྱེད་ནས་གནང་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆབ་སིད་ཀི་

སིད་བྱུས་དེས་ཆ་ཤས་ཤིག་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ང་རང་ཚོ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད། བོད་དེ་ཆོས་ལྡན་གི་ཞིང་ ཁམས་ཤིག་ཡིན་ཙང་། བོད་ཀི་བླ་ཆེན་དང་བོད་ཀི་འདི་ཕི་གཉིས་ཀི་༸སྐྱབས་མགོན་དམ་པ་དེ་ཚོ་ཁོ་རང་ཚོས་དབང་བསྒྱུར་ནས་ དེ་འད་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། བོད་དེ་རང་བཞིན་གི་ཁོ་རང་ཚོའི་སྟངས་འཛིན་གི་འོག་ལ་བསེབས་ཀི་རེད་བསམ་ནས་ཆབ་

སིད་ཅིག་ཁོ་རང་ཚོར་ཡོད་བསྡད་པ་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་ངས་དེ་རིང་དེ་དང་མཉམ་དུ་ག་རེ་ཞུ་འདོད་བྱུང་སོང་ཟེར་ན། ལོ་ངོ་ཉི་ ཤུ་ཐམ་པར་ཀུན་གཟིག ས་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བ་དེ། བོད་ཕི་ནང་གཉིས ་དང་རྒྱལ་སི་ལ་

སོགས་པས་ཧ་གོ་བསྡད་པ་ཞིག་རེད། དེ་དང་མཉམ་དུ་རྒྱལ་སིའི་ཁིམས་ལུགས་ནང་དུའང་ཡིན་ནའང་རེད། རྒྱ་ནག་གི་ཁིམས་ ལུགས་ནང་དུ་ཡིན་ནའང་རེད། ས་ཕོགས་གང་སར་ཁིམས་ལུགས་གང་དུ་ཡོད་ནའང་། གལ་སིད་ལོ་ཚད་བཀག་ཅིག་གི་ནང་དུ་ 45

མི་དེ་གར་སོང་ཆ་མེད་དང་། མཐོང་རྒྱུ་གོ་རྒྱུ་མེད་པ་ཡིན་ན། མི་དེ་འདས་གོངས་སུ་ཕིན་པ་ཐག་བཅད་ནས་ཁིམས་ཐོག་ནས་

གཏན་འབེབས་བྱེད་ཆོག་པ་ཞིག་རེད། དེ་གཏན་འབེབས་བྱེད་ཆོག་པ་ཁིམས་ཐོག་ནས་ཡིན་ཙང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་དེའི་མཇུག་ ལ་དེའི་ཐད་ང་རང་ཚོས་གང་ལ་གང་འདུལ་དེ་ལ་དེར་སྟོན་པ་ནང་བཞིན་གི་སིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་དང་།

དེའི་སང་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་ཆོག་པ་ཞིག་རེད། དེ་ཡིན་དུས་རྒྱ་ནག་གི་ད་ལྟ་བར་དུ། གལ་སིད་མ་འོངས་པར་༸ཀུན་གཟིགས་ པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་འདི་ལ་བཞུགས་ཡོད་ཟེར་བ་ཞིག་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་གི་དཔང་རྟགས་ཤིག་སད་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན།

བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀིས་ཡིན་ནའང་དེའི་སང་ལ་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཁིམས་མཐུན་གི་ཐོག་ནས་སིད་བྱུས་ཤིག་ ལག་ལེན་བསྟར་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་རེད། ཕོགས་གཉིས་ནས་ང་ཚོས་གཉིས་ཕན་གི་དབུ་མའི་

ལམ་ཟེར་དུས། སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དགོངས་པའི་ལམ་སྟོན་རེད་མ་གཏོགས། ༸གོང་ས་མཆོག་ གིས་ང་ཚོར་གནང་བའི་བཀའ་མ་རེད། དེ་ང་ཚོས་ཧ་གོ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ཡིན་དུས་དེའི་དགོངས་པ་དེ་ག་འད་ཞིག་ཡིན་པ་ དེ་འཛམ་གིང་སི་བོ་གནམ་བསྟན་ཚང་མས་དཔད་པ་བྱས་ནས་དེ་ཡང་དག་པ་ཞིག་དང་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་པའི་བདེན་མཐའ་དེ་སེལ་ དགོས་ན། ལམ་ཁ་དེ་ལས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པ། གལ་སིད་བློ་ལྡན་ཤེས་རིག་ལྡན་པ་ཞིག་དང་སྔ་ཕི་བར་གསུམ་ཚང་མར་བསམ་

བློ་གཏོང་ཐུབ་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། དེ་དེ་བཞིན་རེད་བསམ་པའི་སིད་བྱུས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་སིད་བྱུས་ དེ་ང་ཚོས་སི་མོས་ཀི་གོས་ཚོགས་འདིར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སིད་བྱུས་ཤིག་ཀང་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ང་ཚོས་ ག་དུས་ཡིན་ནའང་ག་རེ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་འདུག་ཟེར་ན། གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ལྔ་པའི་ཐོག་ལ་དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་

མཆོག་གིས་གང་གསུངས་སོང་ཟེར་ན། མ་འོངས་པའི་ལོ་བཞི་ལྔ་ཞིག་གི་ནང་ང་ཚོ་ཏན་ཏན་གོ་སྐབས་ཤིག་ཡོད་པ་བཟོ་འད་ཞིག་ ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། ངས་ཀང་དེ་དེ་བཞིན་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བསྡད་ཡོད། སོ་སོའ་ིམཐོང་སྣང་རེད་མ་གཏོགས། ངས་ ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སིད་ཀི་འགྱུར་འགོས་དེ་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ཏོག་ཙམ་ཞིག་བཟང་ཕོགས་ཀི་འགྱུར་བ་འགོ་སོང་

བསམ་པ་ངས་དན་བསྡད་ཡོད། དེ་ཡིན་དུས་ཕི་ཟླ་ ༧ དང ༨ པར་ཝང་ཡང་དང་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་གཞན་ལེ་ཁེ་ཆང་རང་ སྐྱོང་ལོངས་ལ་འགོ་སྐབས་ཁོང་ཚོས་གཏམ་བཤད་བྱས་པ་དང་། ཁོང་ཚོའི་དེ་ཚོ་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན་ཏོག་ཙམ་ཞིག་བཟང་ཕོགས་ ཀི་འགྱུར་བ་འགོ་ཡི་ཡོད་པའི་བཟོ་འད་ཞིག་ང་རང་གིས་མཐོང་གི་འདུག་ལ། དཔད་ཞིབ་པ་མང་པོས་དེ་བཞིན་མཐོང་བསྡད་ཀི་

ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་མཉམ་དུ་ང་ཚོས་དུས་ཚོད་དང་གོ་སྐབས་དེ་དམ་འཛིན་བྱེད་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོས་ཀང་ག་རེ་ཧ་ གོ་དགོས་འདུག་ཟེར་ན། བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀི་འཐབ་རྩོད་དེ་བོད་དང་རྒྱ་གཉིས་ཀིས་སེལ་དགོས་པ་མ་གཏོགས་གཞན་པ་ལ་ང་ཚོས་

སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཡིན་ན། དཔེ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། དེ་རིང་དང་པོ་ཞུས་ན་འགིག་གི་འདུག ང་ཚོའི་གནས་བབ་དེ་ཐའེ་ཝན་གི་ གནས་བབ་དང་འད་མཚུངས་ཤིག་རེད་བསམ་གི་འདུག ནུབ་ཕོགས་རྒྱལ་ཁབ་སུ་དང་སུ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ང་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་

དང་། མཐུན་རེན་སོར་བ། རོགས་རམ་གནང་མཁན་ཚོ་ལ་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་རེད། ཡིན་ནའང་མང་ཆེ་བ་ཞིག་སོ་སོའ་ིཁེ་ཕན་དེ་ གཙོ་བོར་གཞི་བཞག་པའི་ཐོག་ནས། སོ་སོས་བསྟན་པའི་སིད་བྱུས་ལ་གཞི་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་འགོ་བསྡད་ཡོད་པ་དེ་ཏན་ཏན་ རེད། དེ་ཡིན་དུས་གནས་སྟངས་གང་འད་རེད་ཟེར་ན། ང་ཚོའི་གནས་བབས་དང་ཐའེ་ཝན་གནས་བབས་གཉིས་ཀ་གཞི་བཞག་

པའི་ཐོག་ནས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། མདོར་བསྡུས་ན། ཨ་རིས་གཙོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་གི་ཐའེ་ཝན་དང་བོད་ལ་འབོད་སྐུལ་གཏོང་ 46

རྒྱུ་དང་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་བཅག་རྒྱུར་འབོད་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུ་དང་། ཡིན་ནའང་འབོད་སྐུལ་བྱས་པ་དེའི་རྣམ་འགྱུར་གིས་རྒྱ་ནག་ དང་ཨ་རི་རྒྱལ་ཁབ་ག་རེ་ཡིན་ནའང་དེའི་འབེལ་བ་ལ་མ་གནོད་པ་ཞིག་བཟོ་དགོས་པའི་ཐབས་ཤེས་དེ་འད་ཞིག་འགོ་བསྡད་ཀི་

ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་སྡུག་ས་ཞིག་ནས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་ག་རེ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་

གཙོ་མཆོག་ནས། སྐར་མ་གཅིག་ལྷག་བསྡད་ཡོད། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། གང་ལྟར་ཡང་ང་ཚོ་ཆབ་སིད་ཀི་སིད་ བྱུས་དེའི་འོག་ནས་ཚིག་ངན་པ་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན་ན་ལག་ཆའི་བཟོ་འད་ཞིག་རེད། དེ་ཡིན་དུས། བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀི་དཀའ་རོག་དེ་

བོད་དང་རྒྱ་ཡིས་སེལ་དགོས་པ་ཞིག་དང་། ཡང་སོས་སུ་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན ་ཆེན་པོ་མཆོག་དགུང་གངས་ ༨༤ ལ་ཕེབས་ཚར་བས། ཁོང་སར་ཡང་བོད་ཁ་བ་གངས་ཅན་གི་ཞིང་ལ་གདན་འདེན་ཞིག་ཞུ་ཐུབ་པ་དེར། ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་འབད་

བརྩོན་ཞུ་དགོས་འདུག་སམ། དེ་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་ལ་ང་རང་ཚོས་བོད་དང་རྒྱའི་དཀའ་རོག་དེ་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀི་སེལ་དགོས་པ་ དེ་དམིགས་སུ་བཟུང་སྟེ་ཕག་ལས་གནང་དགོས་ཀི་འདུག་མ་གཏོགས། དེ་དང་འབེལ་བའི་ཆབ་སིད་གཞན་པའི་ནང་དུ་འཛུལ་

འགོ་བ་ཡིན་ན། ང་ཚོས་ཕ་རིའི་ལྕི་བ་མེད། ཚུར་རིའི་སེ་བོ་མེད་ཟེར་བའི་བཤད་སོལ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནང་བཞིན་ཞིག་ཆགས་ ས་རེད་ཟེར་ནས་དེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀི་གོས ་ཆོད་གོས་འཆར་གི་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པར་ རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུས་པ་དང་སགས། སིར་བཏང་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཀི་ཐོག་ལ་ད་ལྟ་བར་དུ་བཀའ་མོལ་ཡག་པོ་ ཞིག་གནང་སོང་། དེ་གནང་དགོས ་པ་དེའང་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀང་རེད། སྐབས་རེ་ང་ཚོ་བོད་ནང་གི་གདུང་སེམས་

མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གནས་སྟངས་དེ་བོད་ཕི་ལོགས་ཀི་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་འད་པོ་ཆགས་པ་ཡིན་ན། ཧ་ཅང་གི་ངོ་ཚ་པོ་དང་ ཕངས་པོ་རེད་བསམ་པ་དན་གི་ཡོད། དེ་ཡིན་དུས་ད་ལྟ་བར་དུ་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཀི་ཐོག་ལ་བཀའ་མོལ་གནང་

བ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀི་འདུག དེ་ཡིན་ཙང་ད་ལྟ་ང་ཚོས་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་ང་ཚོས་ ངེས་པར་དུ་ཤེས་དགོས་པ་གཅིག་དེ། ང་རང་གིས་མཐོང་སྣང་ལ་སྔོན་མ་ཡིན་ན་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཟེར་དུས། ང་

ཚོའི་མིག་གིས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་དེང་རབས་ཅན་གི་དམག་དང་གོ་མཚོན་དེ་དག་རུ་བསྒྲིགས་བྱས་ནས་དམ་དག་ བྱེད་བསྡད་པའི་གནས་སྟངས་གཅིག་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་གནས་སྟངས་དེ་ཡོད་པའི་ཐོག་ལ་ང་རང་ཚོའི་མིག་གིས་མ་མཐོང་སའི་

དམ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་འགོ་སྡོད་ཀི་ཡོད་པ་ཞིག་སོ་སོའ་ི ངོས་ནས་ཚོར་སོང་། གཅིག་དེ་ཁོ་ཚོས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ ཁག་ཅིག་ལ་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་ལྡིར་གི་འདུག ཁོ་ཚོས་དམིགས་སུ་བཀར་སའི་བོད་མི་དེ་ཚོར་རིགས་གཉིས་ཡོད་པ་སྟེ།

རིགས་གཅིག་ནི་དུས་རྒྱུན་དུ་བོད་ཀི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་ཐོག་ལ་བྱས་པ་ཅན། བོད་ཀི་གནའ་བོའ་ིགོམས་གཤིས་ནས་བཟུང་ 47

སྟེ་བོད་ཀི་བདེ་སྡུག་གམ་མདོར་ན་བོད་ལ་ལ་རྒྱ་ཡོད་མཁན་དག་རེད། ལྡིར་ས་གཉིས ་པ་དེ་བོད་དོན་གི་ཐོག ་ལ་ལས་འགུལ་

ཤུགས་ཆེན་པོ་སེལ་སྡོད་མཁན་གི་ཆབ་སིད་མི་སྣ་དེ་ཚོ་རེད། དེ་ཡང་ཆབ་སིད་བཙོན་པ་དང་བཙོན་ཟུར་དེ་ཚོ་ལ་རེད། དེ་ཡིན་ ཙང་ཁོ་ཚོས་དམིགས་ས་དང་པོ་དེའི་སང་ལ་སིད་བྱུས་སྡུག་ཅག་ཅིག་ག་རེ་བེད་སོད་གཏོང་གི་འདུག་ལབ་ན། མི་དེ་ཚོར་མངོན་

གསལ་དོད་པོའ་ི ཐོག་ནས་བོད་ཀི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་ཐོག་རེད། བོད་ཀི་ལ་རྒྱའི་ཐོག་ལ་ལས་ཀ་འདི་བྱས་པའི་ནག་ཉེས ་ བཙུགས་ནས་ཁིམས་ཁང་ལ་བཅུག་པ་ཡིན་ན། བོད་མི་ཡོངས་རོགས་ཤ་ལ་གི་བཙུགས་ནས་རུས་པ་ན་ཟེར་བ་ནང་བཞིན་ཡར་ ལང་ཡོང་གི་ཡོད་པ་ཡིན་དུས། ཁོ་ཚོར་མགོ་བསྐོར་གཡོགས་ནས་མི་དེ་འདའི་རིགས་དེར་ཁོ་ཚོས་མིག་རྟགས་རྒྱབ་ནས་མཐའ་ མ་དེར ་མིང་གཞན་དག་ཅིག ་གཡོག ས་ནས་མཐའ་ན་བོད་མི་ཚུན་ཆད་ཡིན ་ནའང་མི་དེ་ལ་མ་དགའ་བ་བྱ་རྒྱུའི་མིང་དེ་འད་ གཡོགས་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས། འཛིན་བཟུང་བྱས་པས་མ་ཚད་ངས་ངེས་ཤེས་རེད་པའི་མི་སྣ་ཁ་ཤས་བཙོན་ཁང་རང་གི་ནང་

ལ་བརྡུངས་ནས་བསད་པ་དེ་འདའང་བྱུང་སོང་། བོད་དོན་གི་ཐོག་ལ་ལ་རྒྱ་ཡོད་མཁན། སེམས་ཤུགས་ཡོད་མཁན། ཡིན་ནའང་ ཁོང་ཚོར་མིང་གཞན་པ་ཞིག་བཏགས་ནས་བཙོན་འོག་ལ་བཅུག ལོ་དུས་ཐག་གཅོད་བྱས་ཚར་བའི་རེས་ལ་ལོ་དེ་མ་རོགས་པའི་

སྔོན་ལ་བཙོན་ཁང་ནང་དུ་བསད་པའི་གནས་སྟངས་དེ་འད་ཡང་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་དམིགས་ཡུལ་ལྡིར་ས་གཞན་པ་ དཔེར་ན་ཆབ་སིད་བཙོན་པ། ཡང་ན་ཆབ་སིད་བཙོན་ཟུར་དེ་དག་གི་ཐོག་ལ་བསྡུར་བའི་སྐབས་སུ་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གིས་སིད་ བྱུས་སྡུག་ཅག་ཅིག་ག་རེ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་དུས། ཆབ་སིད་བཙོན་པ་དང་བཙོན་ཟུར་དེ་ཚོའི་གས་དེ་བོད་མི་རིགས་ཀི་ནང་ ལོག་ལ་འདེས་མ་ཐུབ་པ་བཟོ་རྒྱུ། དེ་དང་དེའི་མི་རབས་ཚ་རྒྱུད་དང་བཅས་པ་བོད་པའི་ནང་ནས་གཉའ་དམའ་བོ་བཟོ་རྒྱུ།

དཔེ་ཆ་བཞག་ན་ཆབ་སིད་བཙོན་པ་ཞིག་གི་བུ་རབས་ཚ་རྒྱུད་ཀི་ནང་ལོག་ལ་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་སོབ་གྲྭ་ཆེན་པོ་ཐོན་

པའི་ལག་ཁྱེར་ཡོད་མཁན་ཚད་མཐོ་པོ་འདི་ཚོ་ཡིན་ནའང་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ལས་ཀ་མི་སོད་པ། ཁེ་ཕན་ཡོངས་རོགས་འགོག་རྒྱུ། དེ་ ཙམ་དུ་མ་ཟད་བོད་པ་ནང་ཁུལ་ལ་ཡིན་ནའང་དེ་དང་དེ་ལ་ལྟ་སྟངས་སྡུག་ཅག་ཡོང་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་ཁྱེད་རང་ཚོ་ལ་ཁེ་ཕན་འདི་འད་

ཞིག་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་མི་འདིས་ལས་དོན་འདི་འད་ཞིག་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁེ་ཕན་དེ་མེད་པར་བཟོས་པ་ རེད་དཱ་ཞེས ་མང་ཚོགས་དང་མི་སྣ་དེ་དག་གི་བར་དུ་འགལ་ཟླ་བཟོ་རྒྱུ། དེ་འདའི་ང་ཚོས་མཐོང་མི་ཐུབ་པའི་སིད་བྱུས་གཏིང་

གནག་པོ་ཞིག་བཏོན་ཡོང་རྒྱུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ངས་གོ་བ་ལ་མི་རེ་ཟུང་ཞིག་ལ་ཁྱེད་རང་ཚོའི་མི་སྣ་འདི་དང་འདིའི་ཕག་ཁྱེར་རྩ་ ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་ཀི་ཡོད་དེ། འདིར་ང་ཚོས་ལས་ཀ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་སོད་ཀི་མ་རེད། མ་སད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཕྲུ་གུ་མང་པོ་ སོབ་གྲྭ་ལ་བཏང་ནས་ཆོ་མེད་རེད་དཱ། མ་འོངས་པར་ལས་ཀ་རག་གི་མ་རེད་ཟེར་ནས་སྡིགས་ར་སྐུལ་རྒྱུ། ད་དུང་དེ་དང་མཉམ་དུ་ ཁྱེད་རང་ཚོ་ལ་ཡོད་ན་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཁིད་ཤོག བློ་བཟང་སེང་གེ་ཡོད་ན་ཁིད་ཤོག་ཟེར་ནས་དེ་འདའི་འབི་རྒྱུའམ་དེ་འདའི་

གནས་སྟངས་བྱུང་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ངས་སི་ཡོངས་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་རྒྱུ་དང་དངོས་སུ་དམག་དང་གོ་མཚོན་ ཁྱེར་མ་ཡོང་བའི་ཐོག་ནས་ཁོ་ཚོས་དམ་དག་བྱས་བསྡད་པའི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན། ངས་ཞུ་རྒྱུ་གཙོ་བོ་དེ་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ ནག་གཞུང་གིས་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་ཐོག་ལ་བོད་ནང་ལ་དམ་བསྒྲགས་ཧ་ཅང་གི་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གིས་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་ཐོག་ལ་བོད་ནང་ལ་དམ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱེད་ཀིས་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་

ནག་གི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་ཐོག་ལ་དམ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ། ང་ཚོ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ 48

དེ་ང་ཚོ་བོད་པ་གསོན་པོ་གནས་རྒྱུའི་སོག་རྩ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་ཚོ་ལ་

བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་རྩ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོབས་ཆེན་པོ་རྒྱ་ནག་ཡིན་ནའང་བོད་པ་དེ་འཛམ་གིང་ས་སང་ལ་མེད་ པ་བཟོས་རྒྱུའི་འདོད་པ་དེ་མ་གྲུབ་པ་རེད། བྱས་ཙང་དེ་འདའི་གནས་སྟངས་ཀི་འོག་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དེ་མེད་པ་བཟོ་ རྒྱུའི་ཆེད་དུ་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་ཐོག་ལ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་སྡོམ་དེ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད།

དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན་ན་སྔོན་མ་ཡིན་ན་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་ཆོས་ཞུ་རྒྱུར་བཀའ་འགོག་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་ རེད། དེང་སང་བོད་ནང་གི་བླ་ཆེན་དེ་འདའི་ཆོས་གནང་རྒྱུ་ལ་བོད་ནང་གི་ལུང་པ་ཕར་ཕོགས་ཚུར་ཕོགས་ལ་འགོ་རྒྱུ་ལ་བཀག་

སྡོམ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་སིད་བྱུས་གཅིག་ལ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་མེད་པ་བཟོ་དགོས་ཀི་འདུག དེའི་ནང་ ནས་ཆོས་བརྒྱུད་བྱེ་བག་པ་གཅིག་མེད་པ་བཟོས་དགོས་ཀི་འདུག་ཟེར་ནས། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༡ གི་སིད་བྱུས་ང་ཚོའི་གོས་ཚོགས་ར་

བ་འདིའི་ནང་གི་འགན་ཡོད་མི་སྣས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་ལག་བསྟར་བྱེད་ནས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ནང་ལ་བཙན་བྱོལ་ ནས་དགེ་བཤེས་དང་མཁན་པོའ་ི མཚན་གནས་ཡོད་པ་མར་ཕེབས་ཏེ། སོ་སོའ་ི ས་གནས་ས་ཐོག་ལ་ནང་ཆོས་རང་གི་ཐོག་ལ་

ཆབ་སིད་དང་མ་འབེལ་བ། ནང་ཆོས་རང་གི་ཕག་ལས་གནང་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱས་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། དེ་ཚོ་ཡིན་པ་ཡིན་ ནའང་མ་གིར་བསྡད་མ་བཅུག་པར་ཚུར་བཙན་བྱོལ་ལ་ལོག་ཡོང་བ་འདི་གངས་ཀ་ཉུང་ཉུང་རྩ་བ་ནས་མ་རེད། དེ་དང་དེས་མཚོན་ པའི་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོག་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་འཛིན་སྐྱོང་དེ་ཚོ་རྒྱ་ནག་དམར་པོའ་ི གཞུང་གིས་མཚོན་པའི་ཆོས་དད་རང་དབང་

ཇི་སེད་ཅིག་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་ནས་ངས་གནད་འགག་ཆེན་པོ་གསུམ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གཅིག་འདི་བོད་པ་མང་ ཚོག ས་དང་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་གི་བར་ལ་རྒྱ་ནག་གི་དཀྲུགས་ཤིང་བརྒྱབ་ཀི་འདུག སིར ་བཏང་ང་ཚོ་བོད་པ་མང་ཚོག ས་འདི་

དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་དང་བླ་མ་གྲྭ་པ་ལ་དད་གུས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཡོད་མཁན་གི་མི་རིགས་ཤིག་རེད། ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གིས་ དེ་རིང་ཁ་སང་མང་ཚོགས་དང་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་གི་བར་ལ་འགལ་ཟླ་བཟོ་རྒྱུ་དང་དཀྲུག་ཤིང་རྒྱག་རྒྱུ། དཔེར་ན་བླ་མ་བརྒྱ་ཐམ་

པ་ཤར་ལ་ཤར་རྒྱག་ཕེབས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དེ། དེའི་ནང་ནས་བླ་མ་གཅིག་གམ་ཡང་ན་བླ་མ་རྫུན་མ་གཅིག་ཁ་ཕིར་ལོག་ལ་འཁོར་ བ་དེ་ཧ་ཅང་གི་དར་འཕར་འཕར་དུང་འབོད་འབོད་བྱས་ནས་མང་ཚོགས་ལ་བླ་མ་གྲྭ་པ་ལ་དད་གུས་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ། དེ་འདའི་ མང་ཚོགས་དང་ཆོས་སྡེའི་བར་དུ་འགལ་ཟླ་བཟོ་རྒྱུ། དེ་བཞིན་བོད་བརྒྱུད་ཀི་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོའ་ི བར་དུ་འགལ་ཟླ་བཟོ་རྒྱུ་དེ་ སིད་བྱུས་ཤུགས་ཆེན་པོ། དཔེ་ཆ་བཞག་ན་ང་ཚོ་བོད་ཀི་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་ལ་ཆ་བཞག་ན་སྟོན་པ་གཅིག་གི་བསྟན་པ་དང་

བླ་མ་གཅིག་གི་སོབ་མ་རེད། དམ་ཚིག་འོ་ཆུ་ནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན་ཧམ་པ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ཆགས་ཡོད་པ་མ་རེད། དཔེར་ ན། བསྟན་པའི་བདག་པོ་བོད་ཕི་ནང་གཉིས་ཀ་ལ་ཡོད་པའི་བླ་ཆེན་དང་མཁན་པོ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམ་པ་ཚོ་ཧ་ཅང་གི་

ཐུགས་འདུན་ཁིམས་གཙང་ཡོད་པ་རེད། རེད་དེ་ཡིན་ནའང་དེའི་རེས་འཇུག་ལ་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་མི་ཤེས་མཁན་དེ་འདའི་རེས་ འཇུག་རེ་ཟུང་བ་ཞིག་གིས་ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ལྟ་ཚུལ་ཕན་བུ་མ་འགིག་པ་ཡོང་བའི་སྐབས་སུ། རྒྱ་ནག་གིས་དེའི་མེ་ འད་མ་སོང་ན་ཤུགས་ཆེ་སར་ནས་ཆོས་བརྒྱུད་བར་ལ་འགལ་ཟླ་བཟོ་རྒྱུའི་སིད་བྱུས་ཤུགས་ཆེན་པོ་གཏིང་གནག་པོ་འདིངས་

ཡོང་གི་འདུག དེའི་ཐོག་ལ་ང་ཚོ་ཚང་མས་རི་གསང་རྣོ་པོ་བྱེད་དགོས་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་རེད། མཐའ་མ་དེ་རྒྱ་ནག་གིས་ ང་ཚོ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་མེད་པར་བཟོ་རྒྱུའི་སིད་བྱུས་འད་མི་འད་ཡོད་པའི་ནང་ནས་འཇིགས་གཡའ་བ་དང་། ཞེད་སྣང་ཆེ་བའི་ 49

སིད་བྱུས་གཉིས། དུས་ཚོད་ཐུང་ཐུང་ཡིན་ཙང་ངས་མདོར་བསྡུས་ནས་ཞུས་ན། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་འདི་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་

སིད་བྱུས་གཉིས་ཀི་དང་པོ་དེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་འདིའི་མགོ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་དང་། གཉིས་པ་དེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གི་ མཇུག་མ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་སིད་བྱུས་ཤིག་ད་ལྟའི་ཆར་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀི་འདུག བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གི་མགོ་མེད་པའི་ལག་ བསྟར་ག་འད་བྱེད་ཀི་འདུག་ལབ་དུས། ང་ཚོ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཡོངས་སུ་རོག ས་པའི་མགོ་འད་བོ་དེ་བླ་མ་སྤྲུལ་སྐུ་རེད།

བྱས་ཙང་བླ་མ་སྤྲུལ་སྐུས་སྣེ་ཁིད་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་འདིའི་མགོ་བླ་མ་སྤྲུལ་སྐུ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གིས་ཆོས་ཁས་མི་ལེན་ མཁན། ཆོས་དུག་ཏུ་བརྩི་མཁན་གི་སིད་གཞུང་དེས་བླ་མ་སྤྲུལ་སྐུ་ཡོངས་རོག ས་བདག་པོ་རྒྱག་རྒྱུའི་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་ལུགས་ཀི་ ཡིག་ཆ་གཏན་འབེབས་བྱས་ནས། ང་ཚོ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གི་མགོ་མེད་པར་བཟོ་རྒྱུའི་སིད་བྱུས་རེད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་

གཙོ་མཆོག་ནས། ལགས་འོང་། སྐར་མ་གཅིག་ནང་མཇུག་བསྡུ་རོགས་གནང་། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། ལགས་སོ། དེ་བཞིན་ང་ཚོ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གི་མཇུག་མ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་དེ་གང་འད་བྱེད་ཀི་འདུག་གམ་ཅེ་ན། ཉེ་བའི་ཆར་བོད་ནང་དུ་ ར་སེར་ཤུལ་དགོན་པ་དང་། ཁམས་ལི་ཐང་དགོན་ཆེན་གིས་མཚོན་པའི་དགོན་པ་མང་པོ་ཞིག་གི་ནང་ལ་རང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་མ་

ལོན་པའི་ཕྲུ་གུ་ཚང་མ་དགོན་པའི་ནང་ནས་བཙན་དབང་གིས་ཁིད་ནས་སོབ་གྲྭར་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད། སོབ་གྲྭར་བཏང་ཟེར་བ་ དེ་ཡང་ཚད་ལྡན་གི་སོབ་གྲྭ་ཞིག་མ་རེད། ཕ་གིར་བཞག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་དེ་འདའི་བརན་ཐུང་དེ་ཚོར་བལྟས་པ་ཡིན་ན།

ཕྲུ་གུ་དེ་ཚོ་མ་གིར་རྩེད་མོ་རྩེད་བཅུག་ནས་བཞག་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་མ་ལོན་པའི་དགོན་པ་དེའི་ནང་གི་གྲྭ་ཕྲུག་ གཞོན་པ་དེ་ཚོ་བོད་ཀི་སོབ་ཕྲུག་དེ་ཚོ་མ་འོངས་བོད་ཀི་སོན་རྩ་ཡིན་ཟེར་བ་ནང་བཞིན། ང་ཚོ་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་མ་

ལོན་པའི་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་གྲྭ་གཞོན་དེ་ཚོ་དགོན་པ་དེ་དང་དེའི་མ་འོངས་པའི་སོན་རྩ་རེད། ང་ཚོའི་མཇུག་སྐྱོང་མཁན་དེ་རེད། དེ་ མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་སིད་བྱུས་དེ་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱེད་བསྡད་པ་དེ། ང་རང་ཚོ་ཆོས་ འདུལ་བའི་ཁིམས་དང་འགལ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་ཚོ་ཆོས་འདུལ་བའི་ཁིམས་ནང་དུ་བདག་ཅག་སྟོན་པས་ག་རེ་གསུངས་

ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། གྲྭ་པ་བྱ་རྒྱུའི་ལོ་ཚད་དེ་ལོ་བདུན་ལོན་པ་བྱ་རོག་དཀྲོག་ནུས་པ། བདག་ཅག་སྟོན་པས་གསུངས་བཞག་པའི་ ཆོས་འདུལ་བ་དེ་བདག་ཅག་སྟོན་པ་རང་ཉིད་མ་གཏོགས་ཆོས་བཤད་མི་སྣ་སུས་ཀང་འགྱུར་བ་གཏོང་མི་ཆོག་པ་དེ། ཉེ་བའི་ཆར་

༸གོང་ས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་མཆོག་གིས་དགེ་སོང་མའི་སྡོམ་རྒྱུན་ཐོག་ལ་བཀའ་སོབ་ཤུགས་ཆེན་པོ་གནང་བ་དེ་རེད། དེ་ཡིན་ ཙང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གི་མགོ་མཇུག་མེད་པའི་སིད་བྱུས་ཤིག་ལག་བསྟར་བྱེད་བསྡད་པ་དེའི་སང་ལའང་ང་ ཚོས་སེམས་ཚོར་ཆེན་པོའ་ིཐོག་ནས་བསམ་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། ཕག་ཚོད་ ༡:༣༠ བར་དུ་གསོལ་ཚིགས་བར་གསེང་ཡིན།

50

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ཉིན་གི་ཐུན་གསུམ་པ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

ད་ལྟ་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གསུམ་ལྷག་བསྡད་ཡོད། སི་འཐུས་རྒྱ་རིགས་ཐར་ལགས།

སི་འཐུས་རྒྱ་རིགས་ཐར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་འདིའི་སང་ལ་སོ་སོས་རྒྱབ་ སྐྱོར་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་སྐད་ཆ་ཚིག་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་། དེ་ཡིན་དུས་རྩ་བའི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཀི་སང་ལ་ང་རང་

ཚོས་གཞུང་འབེལ་གི་ཐོག་ནས་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། བོད་ཕི་ནང་གཉིས་སུ་ཕེ་བསྡད་པས་བྱེས་སུ་ཡོད་ པའི་བོད་པ་དེ་ཚོའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་དང་། བོད་ནང་ལོག་གི་བོད་མིའི་འཐུས་ཚབ་ལྟ་བུའི་གནས་སྟངས་ཤིག་གི་སང་ནས་ང་ རང་ཚོས ་གཞུང་འབེལ ་གི་གདུང་སེམ ས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་ཡིག་ཆ་འདི་འད་ཞིག ་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་བོད་ནང་གི་

གནས་སྟངས་ག་རེ་ཡིན་མིན་དང་། བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ཀི་གནས་སྟངས་ག་རེ་ཡིན་མིན། རྩ་བའི་བོད་ཀི་དཀའ་རོག་ཟེར་ནའང་ རེད། བོད་ཀི་དཀའ་ངལ་བདེན་པའི་མཐའ་སེལ ་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཤིག ་གི་སང་ལ་ཚང་མས་བགོ་གེང་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། གཏམ་བཤད་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་སོ་སོ་འད་པོ་ཞིག་ཡིན་ནའང་རང་ཉིད་ཀི་མཐོང་ཐོས་དན་རེག་དང་ཤེས་ཚད་

ཆེན་པོ་ཞིག་མེད་དེ། གོང་ནས་ཞུས་པ་དེའི་སང་ནས་སྐད་ཆ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་སོང་། དེ་ཡིན་དུས་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་

གནས་སྟངས་དེ་ཆུང་རུ་སོང་མེད་པ་དང་། མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡོད ་མེད་ཙམ་ལ་མ་ལྟོས ་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག ་རེད ་མ་ གཏོགས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་མང་གི་སང་ལ་གཉའ་གནོན་དང་སྡུག་རྩུབ་ཀི་སིད་བྱུས་སེལ་བཞག་པ་དེ་ལ་ལྷོད་གཡེང་

སོང་མེད་པ་དེ་གསལ་པོ་རེད། དེ་འགོ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཕི་ཚུལ་གི་རྣམ་པའི་སང་ནས་འགྱུར་བ་ཏོག་ཙམ་ཡོད་རྒྱུ་རེད། ཡིན་ནའང་ གནས་སྟངས་འདིའི་སང་ནས་ང་ཚོས་ཧ་གོ་དགོས་པ་ཞིག་ལ། བོད་ནང་ལ་ཆ་བཞག་ནའང་བོད་ས་ཡོངས་རོགས་ཚང་མ་གཅིག་ པ་གཅིག་རང་མ་ཡིན་པ། ས་ཁུལ་འགའ་རེ་ཧ་ཅང་གི་ཐལ་དགས་པའི་གཉའ་གནོན་དང་ཛ་དག་གི་རང་བཞིན་ཆགས་བསྡད་ཡོད་

པ་དང་། ཡང་ས་ཁུལ་འགའ་རེར་དེ་ཙམ་མིན་པ་ཡང་གུ་ཡངས་ཀི་རྣམ་པ་ཡོད་པ་དེ་འད་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དེ་ཚང་མས་མཁྱེན་

གི་རེད། དེ་ཡིན་དུས་དེ་ཚོ་ག་རེ་བྱེད་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། སྡུག་ན་སྡུག་མཉམ་དང་སྐྱིད་ན་སྐྱིད་མཉམ་ཟེར་བ་བོད་ནང་གི་ཛ་ དག་གི་གནས་སྟངས་དེ་ཡང་ཆ་མི་སོམས་པའི་གནས་སྟངས་དེ་ག་པར་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། ང་རང་གི་ལྟ་ཚུལ་ཡིན་ན་ བོད་པ་རང་གི་བྱ་སོད་ཀི་སང་ལ་ཡོང་གི་མེད་དམ་བསམ་བསམ་ཞིག ་འདུག དཔེ་བཞག་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས ་༸གོང་ས་

༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། ལོ་མང་པོ་ལ་ཞུས་པ་རེད། ཧ་ཅང་གི་ཚིག་ཐ་ཤལ་ཆེ་བ་དེ་འད་ བེད་སོད་བྱེད་ནས་མཚན་སྨད་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། ཡང་མཚམས་མཚམས་ལ་ཏོག་ཙམ་ཞི་འཇམ་ཡང་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ བདེན་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་ནའང་བོད་ཀི་རྩ་དོན་དང་། རྒྱ་དང་བོད་ཀི་གནས་སྟངས་ཀི་བར་ལ་

བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་ཀི་སང་ནས་དཔོན་རིགས་དེ་ཚོ་ཡིན་ནའང་ནང་ཁུལ་ལ་ཏོག་ཙམ་བསམ་བློ་ཁུར་སྟངས་མི་འད་བ། ཁ་ ཤས་ཀིས་དག་གནོན་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཁ་ཤས་ཀི་གུ་ཡངས་གནང་དགོས་པ་དེ་འདའི་གནས་སྟངས་ཤིག་གི་སང་ནས་ཏོག་ 51

ཙམ་མ་མཐུན་པ་དང་མ་འཆམ་པ་དེ་འད་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་བདེན་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ས་ཁུལ་རེ་ཟུང་ལ་ཏོག་

ཙམ་གུ་ཡངས་ཀི་རྣམ་པ་དང་། ས་ཁུལ་ཁ་ཤས་ལ་ཧ་ཅང་གི་ཛ་དག་དང་ཐ་ཤལ་ཆེ་བའི་གནས་སྟངས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དེ། ཚང་ མར་ཕི་ནང་གསང་གསུམ་གི་འགལ་རེན་སྣ་ཚོགས་ཤིག་མཉམ་དུ་འཛོམས་ནས་བྱུང་གི་མིན་འགོ་བསམ་བསམ་གི་ཚོར་བ་དེ་

ཡོང་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་རྩ་བའི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མཚན་སྨས་སྐུར་འདེབས་སྣ་ ཚོགས་པ་ཞིག་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། མཚམས་མཚམས་ལ་གུ་ཡངས་ཀི་རྣམ་པ་དེ་འད་ཞིག་མཐོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ས་ ཁུལ་ཁ་ཤ ས་ཤིག ་ནས་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་༸གོང་ས་མཆོ ག ་མཚན་ལ་སྨས་ཡིན ་ནའང་གཅིག ་ལས་གཅིག ་ཛ་དག་པ།

གཅིག་ལས་གཅིག་ཞན་པ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དེ་ཚོ། ས་ཁུལ་ཁ་ཤས་ཤིག་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་བོད་པ་རང་གི་ནང་ཁུལ་ནས་མི་

འབོར་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་དེ་འད་ཁག་ཅིག་༸གོང་ས་མཆོག་དང་། བཙན་བྱོལ་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཧ་ཅང་གི་མི་དགའ་བ་མི་ གུས་པ། མི་འདོད་པའི་བསམ་བློ་ཞིག་ཁུར་ནས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སིད་བྱུས་ཀི་ཟུར་ཙམ་ཞིག་ནས་བོད་པར་སྟངས་འཛིན་དང་།

ཏོག་ཙམ་སྡུག་རྩུབ་ཀི་རྣམ་པ་མཐོང་པ་ཡིན་ན། ལམ་སང་གོ་སྐབས་དེ་འཇུས་ཏེ། བོད་ནང་གི་ས་གནས་ས་ཐོག་ལ་སིད་བྱུས་རྦད་ དེ་མཁེགས་རུ་གཏོང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨས་དང་སྐུར་འདེབས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཚོ་རྦད་དེ། ཁོ་རང་ཚོས་ མ་བསྐུལ་དང་བླངས་སོ་ནས་ཛ་དག་བཟོས་ཏེ། ༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ དགའ་སྣང་ཞིག་དང་། ལྟ་སྟངས་ཡག་པོ་ཞིག་འབྱུང་གི་རེད་མ་གཏོགས། བོད་མི་མང་གི་སང་ནས་ལྟ་སྟངས་སྡུག་པོ་ཞིག་བྱུང་

ནས་མི་དེར་ཁ་གཏད་བཅག་དགོས་ན་བཅག་ཐུབ་ཀི་མ་རེད་པཱ། ཁིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་ཞིག་གིས་སྣོན་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་

བའི་གནས་སྟངས་ཤིག ་གིས་སང་ནས་༸གོང་ས་མཆོག ་ལ་མཚན་སྨས་ཞུ་སྟངས་དེའང་དེ་འད་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། དེ་ འདའི་མཚན་སྨས་ཞུས་བཞག་པ་དེ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ཀི་ནང་ནས་གཅིག་ལྟ་ཡོང་དུས། གཞུང་མང་སུ་འད་ཞིག་ཡིན་ ནའང་ལྟ་ཡོང་དུས། དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་རྦད་དེ་ཐད་དཀར་སྟངས་འཛིན་གི་སང་ནས་ཡང་ལས་ཀ་དེ་འད་ཞིག་ལས་ཡོང་གི་འདུག

རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐད་ཀར་སིད་བྱུས་འཛིན་གི་མེད་པ་རེད་ཅེས་ངས་ལབ་ཀི་མེད་དེ། འོན་ཀང་དམིགས་བསལ་གི་ མངོན་གསལ་དོད་པོ་སོ་སོ་ནང་ཁུལ་གི་མི་ཉུང་ཤས་ཤིག་གིས་བྱ་སོད་ལ་བརྟེན་ནས། ག་དུས་ཡིན་ནའང་ང་ཚོར་ལྟ་སྟངས་དང་

མཐོང་སྣང་ལ་ཛ་དག་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དེ་འད་ཞིག་ཚོར་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་དེ་ཚོའི་ནང་ཁུལ་ལ་ང་རང་ཚོར་ སྐྱོན་ཞིག ང་རང་ཚོའི་ནང་སྐྱོན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་གཟབ་གཟབ་བྱེད་དགོས་པ་ཚོར་གི་འདུག དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་དུ་ ཡིན་ནའང་རེད། ༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨས་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། འདི་བཤད་ཡོང་དུས་བོད་ནང་གི་བོད་པ་དེ་ཚོས། བཙན་ བྱོལ་སི་ཚོགས་སི་ཡོངས་ལ། དེའི་གནད་འགག་དེ་བསྐྲུན་ནས། ཁོང་ཚོས་ཕི་ལོག་ནས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་གུས་ཀི་མི་འདུག བརྩི་ཡི་མི་འདུག བོད་ཀི་རྩ་དོན་རྩོད་ཀི་མི་འདུག་ཟེར་བ་དང་། རྩོད་མི་དགོས་པ་རྩོད་ཀི་འདུག བཤད་མི་དགོས་པ་བཤད་ཀི་

འདུག མཐའ་ན་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལའང་མ་ཉེས་ཁ་གཡོག་བྱེད་ཀི་འདུག སྐུར་འདེབས་བྱེད་ཀི་འདུག་ ཟེར། དེ་འདའི་གནས་སྟངས་དེ་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོའི་བསམ་བློ་ཁུར་སྟངས་ཀི་སང་ནས་བོད་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་སི་ཡོངས་

ལ་མ་ཉེས་ཁག་གཡོག་བྱ་རྒྱུ། ཡང་ན་ངོས་འཛིན་བྱེད་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་ཚོར་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་འདི་ ཚོ་རྩ་བའི་ཆ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཐབ་ཕོགས་གཅིག་འགྱུར་ཟེར་བ་དང་། ད་ལྟ་གཞུང་གི་སིད་བྱུས་འཛིན་སའི་ང་ཚོ་བོད་པ་ 52

ནང་ཁུལ་དཀྲུག་ཤིང་བྱེད་རྒྱུ་དང་། བོད་ཕི་ནང་གཉིས ་ཀར་ཁ་ཁ་བཟོ་རྒྱུ་དང་། ནང་ཁུལ་ནས་ཆོལ ་ཁ་དང་། ཆོས་ལུགས་ལ་

སོགས་པ་འགལ་ཟླ་བཟོས་ཏེ་ཁ་ཁ་གཏོང་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཞིག་ཡིན་པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་བོད་ཕི་ནང་གཉིས་ཀར་ཡོད་པའི་བོད་ མི་དེ་ཚོས་རི་གསང་རྣོན་པོའ་ི སང་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ། ཁོང་ཚོའི་ལག་ཆར་མི་འགོ་བ་ཞིག་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་

པོ་མཐོང་གི་འདུག བོད་ཀི་རྩ་དོན་སེལ་དགོས་ཀི་ཡོད་ན། བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་མཐུན་ལམ་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་ཞིག་མེད་པ་ཡིན་ ན། དེས་ན་ང་ཚོ་ནང་ཁུལ་འཐེན་ཁྱེར་དང་རྩོད་རོག་བྱས་ནས་བསྡད་པ་ཡིན་ན། རྩ་དོན་ཟེར་བ་དེ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ཡོང་ཐབས་ཡོད་

པ་མ་རེད། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དགུང་ལོ་ ༡༦ ནས་བཟུང་སྟེ་ད་ལྟའི་བར་དུ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང། བོད་ མི་རིགས། བོད་ཀི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་བཅས་པར་ཕག་ལས་གང་འད་ཞིག་གནང་འདུག འབས་བུ་གང་འད་ཞིག་ཐོན་འདུག་

ཟེར་ན། ཧང་སང་དགོས་པ་ཞིག་རེད་བསམ་གི་འདུག བོད་ནང་ལོག་གི་མཁས་པ་རེད། བོད་ཀི་ལོ་རྒྱུས་དང་། བོད་ཀི་གནས་ སྟངས། སྐད་ཡིག ་དང་རིག ་གཞུང་ལ་སོག ས་པ་མཁྱེན་རྒྱ་ཡོད་མཁན་མི་དེ་འད་ཡིན་ན། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ མཆོག་གིས ་བོད་མི་རིག ས་ལ་ཕག་ལས་གནང་བཞག་པ་དེ་ཧ་ཅང་གི་ཚད་འཇལ་ས་མེད་པ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུ་ཡི་འདུག འཛམ་གིང་རང་བཞིན་ཟེར་ནའང་རེད། རྒྱལ་སིའི་རང་བཞིན་ཟེར་ནའང་རེད། བོད་ཀི་རྩ་དོན་གི་སང་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནའང་།

རིག་གཞུང་གི་སང་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནའང་། ཆ་ཚང་གི་སང་ནས་མཐའ་ན་བོད་པ་མི་རེ་ངོ་རེའི་ཀུན་སོད་ཡན་ཆད་རྒྱལ་སིའི་མི་ མང་གིས་ལྟ་སྟངས་དང་མཐོང་སྣང་གི་སང་ལ། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཤུགས་རེན་ཐེབས་ནས་བོད་ཟེར་བ་

དེ་རྒྱལ་སི་ཅན་ཞིག་དང་། འཛམ་གིང་ཅན་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ། བོད་ཀི་མི་རིགས་དང་། སྐད་ཡིག ཤེས་ཡོན། རིག་གཞུང་ དང་བཅས་པ་ཡོངས་སུ་རོགས་པ་དེ་འད་ཞིག་ཆགས་བསྡད་པ་དེ། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐུགས་རེའི་བཀའ་དིན་ཉག་ཅིག་ཡིན་ པ་དང་། ཁོང་གིས་སྐུ་ཚེ་གཅིག་ལ་དཀའ་ལས་བསྐྱོན་བཞག་པའི་འབས་བུ་ཡིན་པ་ཞིག་བོད་ནང་ནས་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀི་འདུག

དེ་ཡིན་དུས་ང་ཚོ་ཕི་ལོག་ཏུ་ཡོད་པ་དེ་ཚོས་དངོས ་གནས་དང་གནས་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀི་ཐོག ་ནས། ད་ལྟ་ངས་བཤད་པ་དེ་

བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ཀིས་རྒྱལ་སིའི་མི་མང་ལ་ཞུ་ཡི་ཡོད། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་དིན་ཚོར་བའི་སང་ནས། ཧ་གོ་བའི་ ཐོག་ནས་མི་རིགས་ཀི་རྩ་དོན་རྩོད་འདོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། བོད་མི་རིགས་དགོས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་

ཅིག་གི་སང་ནས་ང་རང་ཚོ་ནང་ཁུལ་ལ་འཆམ་པོ་ཡོང་རྒྱུ་དང་། ནང་ཁུལ་གི་རྩོད་རོག་ཡོད་པ་དེ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་དང་། ཆུང་རུ་བཟོ་ རྒྱུ་དང་ཆུང་བ་དེ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས་པ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་གི་འདུག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་

གཙོ་མཆོག་ནས། སྐར་མ་གཅིག་ལྷག་བསྡད་ཡོད། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དེ་ཡིན་ ན་དུམ་མཚམས་འདི་ལ་བཞག་གི་ཡིན། རེས་མ་ཞིག་ལ་གོ་སྐབས་བླངས་ཆོག་པར་ཞུ། དེ་ཡིན་དུས་དེ་དང་དེ་འབེལ་བྱེད་ནས་ང་

རང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས། ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོའི་གོས་ཚོགས་ཀི་ར་བ་འདི། བོད་ཀི་གཏམ་དཔེ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དར་རླུང་རྣ་ བའི་ཉན་ས། ཁ་ཆེན་མིག་གི་ལྟ་ས་ཟེར་བ་ནང་བཞིན། བོད་ཕི་ནང་གཉིས་ཀས་ལྟ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་ནང་ནས་ག་རེ་ཟེར་

དགོས་པ་རེད། གོས་ཚོགས་འཐུས་མི་འདི་ཚོའི་གྲུབ་ཆ་དང་། གོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོའི་རྒྱུ་སྤུས་དང་མི་གཤིས། དམིགས་ བསལ་ཤེས་ཡོན་གི་ཚད་གཞི། ཚད་མཐོ་པོ་ཞིག་གང་འད་བྱེད་ནས་གཏོང་དགོས་པ་རེད། བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གིས་དེའི་སང་ལ་

བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ང་ཚོ་འཐབ་རྩོད་ཅིག་སང་ནས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། འཐབ་རྩོད་པའི་སྣེ་ 53

ཁིད་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་འཐབ་རྩོད་བྱེད་མཁན་དང་། དེའི་སྣེ་ཁིད་མཁན་དེ་ཚོ་ཚད་ལྡན་ཞིག་མི་གཤིས་ཀི་སང་

ནས་ཡིན་ནའང་རེད། ཤེས ་ཡོན་གི་སང་ནས་རེད། བློ་ཁོག་གི་སང་ནས་རེད། བོད་ཆོལ ་ཁ་གསུམ་གི་མི་མང་བཙན་བྱོལ ་སི་ ཚོགས་ནང་གང་ལ་གང་འཚམ་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་ཨ་ཡོད་ནང་གི་ད་ཡོད་དངོས་གནས་དང་གནས་ཀི་མི་མང་གི་འགན་ཁུར་ ནས་སྒྲིག་དགོས་པ་ཞིག་དང་། དེ་ལ་ཐབས་ཤེས་ག་ཚོད་གཏོང་དགོས་ཀི་འདུག ཡར་རྒྱས་དང་ཚགས་ཚུད་ཀི་སང་ནས་ཐབས་ ལམ་བཏོན་ནས་མི་མང་གི་མང་གཙོའི་ཁེ་དབང་དེ་ལོངས་སོད་བྱེད་དགོས་ཀི་འདུག དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་གི་

འདུག དེ་ཡིན་དུས་ང་ཚོའི་ཆོལ་ཁ་ཟེར་བ་དང་ཆོས་བརྒྱུད་ཟེར་བའི་ནང་ཁུལ་གི་རྩོད་རོག་ཆུང་ཆུང་ཙམ་སོ་སོ་སེར་གི་ཁེ་ཕན་ འབའ་ཞིག ་དང་། འདི་འད་ཞིག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་ནས་ང་ཚོ་བོད་ཀི་རྩ་དོན་དེ་རྩོད་དགོས ་ན་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་རེད་འདུག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག མཚམས་འཇོག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས།

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག རྩ་བའི་ད་གིན་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་བསེབས་དུས་ ཞུས་ཚར་བ་ཡིན། འོན་ཀང་རེས་ལ་ཕག་སེལ་འགའ་ཤས་ཀི་བཀའ་མོལ་གནང་སྟངས་དང་འབེལ་ནས་བསྐྱར་དུ་ཆ་ཤས་བླངས་ རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་སོང་། ངས་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ད་ལྟའི་ཆར་ང་ཚོའི་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་བྱེད་མཁན་དེ་ང་

ཚོ་རེད། གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་བྱེད་ས་དེ་བོད་ནང་གི་གཞིས་བཞུགས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་རེད། ང་ཚོས་གདུང་སེམས་མཉམ་ སྐྱེད་བྱེད་དགོས་ན། གཞིས་བཞུགས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་དང་། གཞིས་བཞུགས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་རེ་བ་དེ་གསལ་པོ་ ཧ་དགོས ་པ་རེད ། དེ་ལ་ཕན་ཐོག ས་པ་ཞིག ་གི་ཐོག ་ལ་ཕག་ལས་གནང་དགོས ་པ་རེད ། བཀའ་མོལ ་གནང་དགོས ་པ་རེད ། དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པ་རེད། སིར་བཏང་ང་ཚོ་ད་ལྟའི་ཆར་གོང་ནས་ཕག་སེལ་སི་འཐུས་ཤིག་གིས་གསུངས་སོང་། བཟང་

ཕོགས་ཀི་རྣམ་པ་ད་ནང་ཞོགས་པ་ངས་ཞུས་པ་ཡིན། བཟང་ཕོགས་ཀི་རྣམ་པ་ཕ་ལ་ཕན་བུ་ཐོན་གི་ཡོད་པ་རེད། གོ་ཡི་ཡོད་པ་ རེད། དེ་ལ་ང་ཚོས་ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་དགོས་ཀི་འདུག འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་ཡིན་ནའང་རེད། དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་

ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་རེད། ཁོར་ཡུག་ཡག་པོ་ཞིག་བསྐྲུན། ཁ་གསལ་པོ་བཟོས་ནས་མང་ཚོགས་ལ་ལམ་སྟོན་བྱེད་དགོས་ཀི་འདུག དེ་བཞིན་སི་འཐུས་གོས་ཚོགས་ནང་ནས་ཡིན་ནའང་བཀའ་མོལ་གནང་སྟངས་དེ་ལ་དགོངས་པ་གཏིང་ཟབ་པོ་བཞེས་དགོས་ཀི་

འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ང་ཚོས་ཕི་ལོག་ནས་ལས་འགུལ་འད་མི་འད་སེལ། སྐད་འབོད་འད་མི་འད་བརྒྱབ། ཡུལ་དུས་དང་རན་མ་རན། ལས་འགུལ་སེལ་ས་དང་ལས་འགུལ་སེལ ་རོགས་དེ་ཚོ་འཚམ་པོ་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པའི་སང་ནས། གང་བྱུང་མང་བྱུང་དང་ མཉམ་བཞུགས་བྱས། གང་བྱུང་མང་བྱུང་དང་སྐད་འབོད་བརྒྱབ། གང་བྱུང་མང་བྱུང་ངོ་རོལ་བྱས་པ་ཡིན་ན་ཕན་གི་རེད་དམ།

གནོད་ཀི་རེད། ང་ཚོའི་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་གཤིག་ཐེབས་ཀི་མ་རེད་དམ། ད་ལྟའི་བཟང་ཕོགས་ཀི་རྣམ་པ་ཕ་ལ་ཕན་བུ་ཐོན་གི་ 54

ཡོད་པ་དེ་ལ། དཔེ་བཞག་པ་ཡིན་ན། བརྒྱད་བཅུ་ག་གངས་ལོར་ང་ཚོས་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་པ་རིམ་པ་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་རྒྱ་ནག་ ལ་ཕེབས་སྐབས། སྐབས་དེར་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེས་གང་གསུང་ཡོད་པ་རེད། ཕི་ཕོགས་ནས་ཟ་ངེ་ཟིང་ངེ་བཟོས་བསྡད་པ་ཡིན་

ན་གནོད་ཀི་འདུག་གདའ་ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་རྣམ་པ་ཚོས་མཁྱེན་གི་ཡོད་པ་རེད། ལོ་རྒྱུས་ཀི་དེབ་ཐེར་དེ་ཚོར་གཟིགས་དང་།

སྐུ་ཚབ་བོད་རྒྱ་འབེལ་མོལ་རིམ་པར་གཟིགས་དང་། ཕི་ལོག་ནས་དེ་འད་མ་གནང་ན་ཡག་གི་འདུག་གདའ་ཟེར་ནས། ༸ཀུན་ གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། གཅིག་རེད། གཉིས་པ་དེའི་རེས་ནས་སིད་འཛིན་ཅང་ཙེ་མན་ཁ་ཐུག་ལ་རྒྱ་

ནག་གི་དབུ་ཁིད་རིམ་པ་ནང་ལ་སྐད་ཆ་དེ་འད་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ཅང་ཙེ་མན་ཕི་ཕོགས་ལ་ཕེབས་སྐྱེལ་བྱས་ཏེ། ཕི་ཕོགས་ཀི་བོད་ པ་དེ་ཚོའ་ི རྣམ་འགྱུར་ཞིག་ཐོན་ནས་ཅང་ཙེ་མན་གིས་བོད་ཐོག་ལ་འཛིན་པའི་སིད་བྱུས་དེར་འགྱུར་བ་འགོ་སོང་ཟེར། དེ་ཚང་མས་ མཁྱེན་གི་ཡོད་པ་རེད། གཟིགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ད་ལྟའི་ཆར་གནད་འགག་ཅིག་ཆགས་བསྡད་འདུག འཛིན་སྐྱོང་

བཀའ་ཤག་ཡིན་ནའང་རེད། དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག་ཡིན་ནའང་རེད། ང་ཚོའི་གོས་ཚོགས་ཡིན་ནའང་རེད། འགན་ཁུར་ཡོད་ པ་རེད་ཅེས་ཞུ་ཡི་ཡོད། དེ་ཡིན་དུས་དཔེར་ན། སང་ཉིན་ཨ་རིར་ངོ་རོལ་གི་ལས་འགུལ་སེལ་གི་འདུག དེ་ཡང་ང་ཚོའི་ཕག་སེལ་

སི་འཐུས་ཤིག་དང་འབེལ་བ་ཡོད་པ་ཕི་ལོག་གི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ལ་ཐོན་བསྡད་ཀི་འདུག འདི་ཚོ་ཏག་ཏག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ དམ་མ་རེད་ཟེར་ནས་ངས་ཞུ་ཡི་ཡོད། ང་རང་གི་ངོས་ནས་འདི་ཚོ་ཏག་ཏག་བསྡད་ཡོད་པ་མ་རེད་ཟེར་ནས་ཞུ་ཡི་ཡོད། ངས་ལྟ་ སྟངས་བྱས་པ་ཡིན་ན། འདི་ཚོ་གཟབ་གཟབ་བྱེད་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། འདི་དང་འབེལ་ནས་འདི་དང་ འདི་ལྟ་བུ་སི་ཚོགས་ནང་གི་ལས་འགུལ་སྐད་འབོད་ཡིན་ནའང་རེད། བསམ་ཚུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ནའང་རེད། གཟབ་གཟབ་བྱེད་ དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀི་འདུག་ཅེས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ང་ཚོས་གཞུང་འབེལ་གི་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་བྱེད་

དགོས་ན། གཞུང་འབེལ་གི་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་བྱེད་མཁན་ང་ཚོ་རེད། བྱེད་ས་བོད་ནང་གི་གཞིས་བཞུགས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ རེད། བོད་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་དང་། དེའི་རེ་བ་དེ་ལ་ང་ཚོས་ཕོགས་ཡོངས་ནས་ག་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་པ་ ཞིག་དང་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ནས་དེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་དབྱངས་ཅན་སྒྲོལ་དཀར་ལགས།

སི་འཐུས་དབྱངས་ཅན་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གོ་སྐབས་གནང་བར་ཐུགས་རེ་ཆེ། བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཀི་ཐོག་ལ་བགོ་གེང་འགོ་

བཞིན་པ་རེད། དེའི་ཐོག་ལ་ཆ་ཤས་ལེན་འདོད་བྱུང་། བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གནས་སྟངས་ཀི་ཐོག་ལ་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་ མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་བསྣམས་ཕེབས་པ་དེར་སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པར་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཕག་སེལ་སི་འཐུས་མང་ པོ་ཞིག་གིས་བསམ་ཚུལ་གསུང་སོང་། ཚང་མར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་དེ་ཇེ་སྡུག་ ཏུ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་དེ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད། ད་ནང་ཞོགས་པ་ཚོགས་གཙོའི་གཏམ་བཤད་སྐབས་ལ་བོད་ནང་གི་གནས་ 55

སྟངས་གང་འད་བྱེད་ནས་སྡུག་ཏུ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་དེ་གསུངས་སོང་། དེ་ཡིན་དུས་ཚང་མས་ཧུར་ཐག་གནང་དགོས་པ་ཆགས་

བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཚང་མས་སྔར་ལས་ལྷག་པ་འགན་ཁུར་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ བསམ་གི་ཡོད། སི་འཐུས་ཚང་མ་རེད། བོད་ཀི་བདེན་མཐའ་དེ་གང་འད་བྱེད་ནས་སེལ་གི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཐོག་ལ་བགོ་གེང་

ཡིན་ནའང་རེད། མི་ལ་སོབ་གསོ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན་ནའང་རེད་གནང་བསྡད་ཀི་རེད། མཛད་གཙོ་གཞན་ཡིན་ནའང་རེད། ཚོགས་པ་ ཁག་ཡིན་ནའང་རེད། མི་མང་མི་རེ་ངོ་རེ་བོད་པ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་འགན་དེ་ཁུར་གི་འདུག་བསམ་གི་འདུག ཡིན་ནའང་ངས་ཚང་

མར་འབོད་སྐུལ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད། འབོད་སྐུལ་དེ་ག་རེ་ཡིན་ཟེར་ན། ང་རང་ཚོ་ཚང་མས་ནུས་པ་སྤུངས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ ནའང་ནང་ཁུལ་ལ་ང་ཚོས་ལམ་ག་རེ་འཛིན་པ་ཡིན་ནའང་། འདིའི་ཐོག་ལ་ད་དུང་ནུས་པ་སྔར་ལས་ལྷག་པ་ག་རེ་སྤུངས་དགོས་

འདུག དེ་ཕར་ལ་བཞག་ནས་ནང་ཁུལ་རྐང་པ་འཐེན་རེས་བྱེད་རྒྱུ་དང་། ནང་ཁུལ་འཁོན་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ་དེ། དེང་སང་སི་ཚོགས་ད་ རྒྱ་ནས་མང་པོ་ཞིག་མཐོང་ཡོང་དུས། དེ་དངོས་གནས་ཡག་པོ་མི་འདུག་བསམ་གི་ཡོད། རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ ་གི་ཐོག་ལ་ཕག་ ལས་གང་འད་ཞིག་གནང་དགོས་ཀི་འདུག དེའི་ཐོག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་ནས་ནུས་པ་སྤུངས་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་མཐོང་གི་

ཡོད། དཔེར་ན། ཨིན་ཇིའི་གཏམ་དཔེར་ཆུང་དུས་ནས་ང་ཚོ་སོབ་གྲྭ་ནས་བསེབས་བསྡད་པ་ཞིག་རེད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་ མཆོག United We Stand,Divided We Fall གལ་སིད་ང་ཚོས་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་ངང་ནས་ཕག་ལས་ག་རེ་གནང་བ་ ཡིན་ན་ཧ་ཏག་ཏག་ཡར་རྒྱས་འགོ་རྒྱུ་དང་། སོ་སོའ་ི དམིགས་ཡུལ་ག་རེ་ཡིན་ནའང་གྲུབ་ཀི་ཡོད་པ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། གལ་སིད་ཁ་འཐོར་བ་ཡིན་ན། གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་འཐེན་རེས་འད་བྱས་བསྡད་པ་ཡིན་ན། ང་རང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་དེ་ནམ་

ཡང་གྲུབ་ཀི་མ་རེད་ཟེར། བྱས་ཙང་སོ་སོས་ལམ་ག་རེ་འཛིན་པ་ཡིན་ནའང་རེད། སོ་སོའ་ི ངོས་ནས་ཡིད་ཆེས་བྱས་ཏེ་བོད་ཀི་ བདེན་མཐའ་སེལ་ཆེད་ཕག་ལས་གནང་བ་ཡིན་ནའང་རེད། འདིའི་ཐོག་ལ་ནུས་པ་སྤུངས་ནས་ཧུར་ཐག་གནང་དགོས་པ་དེ་གལ་

ཆེན་པོ་ཆགས་བསྡད་ཀི་འདུག བྱས་ཙང་ང་ཚོས་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་ཐོག་ལ་དོགས་པ་མི་ཡོང་བའི་ཐོག་ནས་ཕག་ལས་གནང་ དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་བསྡད་ཀི་འདུག དེ་ལས་ལྷག་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་མང་

པོ་ཞུ་རྒྱུ་མེད། སིར་བཏང་གི་ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་དུ་ཆ་ཚང་ཞིག་རྒྱུན་ལས་ཀིས་བིས་བཞག་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ཚིག་གཅིག་ གཉིས་ཤིག་ཁ་སྣོན་བྱས་ཏེ་ཞུ་རྒྱུར། ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་ཀི་སྐོར་ལ་རྒྱལ་སིའི་སི་ཚོགས་ཀི་ཐོག་ནས་

ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་རེད། འབེལ་ཡོད་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་སུ་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་དེ་ཚོར་ང་ཚོས་ཁུངས་སྐྱེལ་ར་སོད་ གསལ་པོ་ཞིག་བྱེད་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། སྔོན་མའང་ཞུས་པ་ཡིན། དཔེ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན་༸པཎ་ཆེན་ཆུང་སིད་ 56

རིན་པོ་ཆེ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ནས་ལོ་གངས་དུ་མ་ཞིག་ཕིན་པ་རེད། ད་དུང་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་པོ་འདས་ཟུར་ཙམ་ལབ་ དུས་གཅིག་ཡིན་ས་རེད། མིན་ས་རེད་ལབ་རྒྱུ་ཙམ་ལས། ང་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་དངོས་གནས་ག་པར་ཡོད་མེད་རྩད་གཅོད་བྱེད་ ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ནང་བཞིན་ང་རང་ཚོར་ལག་ཆ་ཡག་ཤོས་ཟེར་ནའང་འད། གཅིག་དེ། སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་བདེ་ལེགས་

རིན་པོ་ཆེ་འདས་གོངས་སུ་ཕིན་པའི་གནས་སྟངས་དང་། འདས་གོངས་སུ་ཕིན་པའི་སྐབས་སུ་དངོས ་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཤེས ་ མཁན་འདིར་ཕེབས་ནས་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་གིས་ཞུ་གཏུག་རིམ་པ་བྱས་པའི་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་དངོས་གནས་ང་ཚོས་རྒྱལ་སིའི་

ཐོག་ལ་བདེན་པ་གཅིག་ཁུངས་སྐྱེལ་ར་སོད་གསལ་པོ་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཐོག་ལ་ཤུགས་དམིགས་བསལ་རྒྱག་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་ པོ་ཆགས་བསྡད་འདུག དེ་གཅིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་། དེ་ནས་གཞན་པ་ཞིག་མ་གེང་རང་གེང་ཆགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ཞིག་ནི།

ངས་ཁ་ཐུག་ཞུ་ཡི་ཡོད། རྒྱ་ནག་གུང་ཁན་ཏང་གི་མགིན་ཚབ་པ་ང་ཚོའི་གོས་ཚོགས་ར་བ་འདིའི་ནང་དུ་ཡོད་ཀི་མ་རེད། ཡིན་ ནའང་རྒྱ་ནག་ལ་ཚིག་ཆེན་པོ་ལབ་པ་དང་། ངོ་རོལ་ལ་སོགས་བྱེད་དུས་ཕར་ཕོགས་ལ་ཕོག་ཐུག་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་དེ་འད་བཤད་

ཡོང་དུས། སེམས་པ་སྐྱིད་པོ་མི་འདུག་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གོས་ཚོགས་ར་བ་འདིའི་ནང་ཁ་སང་སྔོན་མའང་གསུངས་པའང་རེད། ཕལ་ཆེར ་རྒྱ་ནག་གིས ་དབུ་མའི་ལམ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་མདོག ་མདོག ་འད་བོ། ད་དུང་ཡང་རྒྱ་ནག་ལ་ངོ་རོལ ་

བརྒྱབ་ན་འགིག་གི་མ་རེད་ཟེར། ཡང་ཕོགས་གཅིག་ནས་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་སོགས་མང་པོ་ཞིག་བཤད་ཡོང་གི་འདུག ཕོགས་ གཅིག་ནས་ངོ་རོལ་རྒྱག་མཁན་གི་མི་དང་དཔུང་། རྒྱུ་དག་པོ་དགོས་པ་རེད་ཟེར། ངོ་རོལ་བརྒྱབ་ན་རྒྱག་མཁན་གཅིག སྐད་ཆ་ བཤད་ན་བཤད་མཁན་གཅིག་མ་གཏོགས་མི་དགོས་པའི་བཟོ་འད་ཞིག དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་ན་ཡིག་ཆ་དེ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་

རེད། ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ལ་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པ་བྱས་འདུག་ཅེས་ཟེར་ནས་བིས་ཡོད་པ་ རེད། དེ་བཞིན ་ཡིག ་ཆ་དེའི་ནང་ལ་རྒྱ་ནག་གིས ་ལས་ཀ་ཚང་མར་གཡོ་འཁབ་བྱེད་ཀི་འདུག དམིག ས་བསལ་གི་མདོར་ན་

གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་ཚོར་དཀའ་ངལ་ག་ཚོད་སད་ཀི་འདུག ཡུ་རོབ་གོས་ཚོགས་ནང་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་ཆབ་སིད་

བཙོན་པ་དམར་གསོད་གཏོང་བའི་ནོར་འཁྲུལ་བཏོན་ནས་བཙོང་གི་འདུག་ཟེར་བ་ཡིག་ཆ་འདིའི་ནང་དུ་བིས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚོར་ རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀིན་བྱེད་ཀིན་ངོ་རོལ་གཞན་པ་ནས་བྱས་མི་འདུག་ལབ་ན། ཕོག་ཐུག་འགོ་མི་འགོ་དེ་ཡིག་ཆ་དེ་བསྡད་ཀི་རེད་

གདའ། ང་རང་ཚོས་བེད་སོད་གཏོང་མ་གཏོང་ལོག་ཁ་རེད་དེ་ཡིག་ཆ་དེ་ཡིག་མཛོད་ནང་དུ་བསྡད་བཞག་གི་རེད། ཆོས་རིག་ལས་ ཁུངས་ཀི་ཡིག་མཛོད་བཟོས་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་ཉར་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཕོགས་གཅིག་ནས་ཞེ་བོ་ཞིག་གུ་ཡངས་ཡིན་

པའི་བཟོ་འད་བྱས་ནས། དེ་ནང་བཞིན་ངན་སྐུལ་ཚང་བའི་བྱ་སོད་ཀི་འོག་ནས་ནམ་ཡང་ཐར་དུ་མེད་པ་བཟོ་ཡི་འདུག་ཟེར། ཚིག་ ཚང་མ་འདི་ལ་བིས་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཡོད། ཡང་ཕོགས་གཅིག་ནས་ངོ་རོལ་བྱེད་ཀི་འདུག་

འགིག་གི་མི་འདུག ད་ལྟ་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ཕི་ལོག་ལ་ཡོད་མཁན་ཚོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཀིས་བལྟས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་ཚང་མར་ཏན་ཏན་བལྟས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ཡིག་ཆ་འདིའི་ནང་དུ་མ་འགིག་མ་འཐུས་པ་ཚང་མ་ཕར་བིས།

ཡང་མི་ཁ་ཤས་ཤིག་གིས་ངོ་རོལ་བྱས་ན་འགིག་གི་མི་འདུག་ཟེར་ན། སོ་སོ་དང་འདོད་པ་མཐུན་གི་མི་འདུག་ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད་ དམ། ག་རེ་ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་དེ་ཚོར་དོགས་པ་ཡོང་གི་འདུག་གདའ། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་མགིན་ཚབ་

57

པ་ང་ཚོ་གོས་ཚོགས་ར་བ་དེའི་ནང་དུ་ཡོད་ཀི་མ་རེད་དེ། མཐུན་འབེལ་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཟེར་གི་འདུག་སྟེ། རྒྱ་ནག་གི་མགིན་ ཚབ་པ་དེ་འད་ཡོད་ན། མཐུན་འབེལ་བྱེད་ཐུབ་ཀི་མ་རེད་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས།

སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པ་སྐོར་ལ་ བསམ་ཚུལ་ཕན་བུ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད། དེ་མ་ཞུས་པའི་སྔོན་ལ་གཞིས་བཞུགས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་དུས་རབས་ཕེད་ཀ་ལྷག་གི་རིང་

ལ། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བརྟེན་ནས་གོ་སིང་བང་གསུམ་ཚང་མ་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་བརྟེན་ ནས། བོད་ཀི་རྩ་དོན་བློས་མ་གཏོང་བའི་བྱུང་རབས་ལ་རེས་དན་དང་། བཀའ་དིན་རེས་དན་ཞུ་རྒྱུ་དང་མཉམ་དུ་ཕན་བུ་ཞིག་ཞུ་

རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ད་ལྟ་འདིའི་ནང་ལ། ཡང་ད་ལྟ་ཡར་ལང་བསྡད་མཁན་དེ་དོན་དང་ ཚིག་དེ་ཚོ་ཚང་མའི་ཐོག་ལ་ཕན་བུ་ལྟ་མཁན་གི་མི་ཞིག་ཡིན་ཙང་། ད་གིན་གཞུང་འབེལ་གི་མྱ་ངན་གོས་ཆོད་ཐོག་ལ་བསམ་ཚུལ་ ཞུས་པ་ནང་བཞིན་འདིའི་ནང་ལ་ཐ་སད་ཁ་ཤས་ཤིག་གི་ཐོག་ལ་བསམ་ཚུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེའི་རེས་ནས་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་

དང་འབེལ་བའི་བསམ་ཚུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དང་པོ་དེར། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཤོག་གངས་དང་པོའ་ིཐོག་ལ་དབུ་འཁིད་ཀི་ ཁིད་དེ་ལ་གོང་འོག་གཉིས་ལ་གཉིས་འདུག སྔོན་འཇུག་འ་བིས་འདུག དེའི་འོག་དེ་ལ་ཐོབ་ཐང་ཡོངས་སུ་ཕོག་ཟེར་རྒྱུ་དེ་འཕོག་དེ་ འ་སྔོན་འཇུག་མི་འདུག ཤོག་གངས་དང་པོའ་ི ཡིག་ཕེང་གཉིས་པའི་མགོ་དེ་ན་ཆོས་སིད་གཉིས་ཀི་དབུ་འཁིད་ཟེར་བ་ཁིད་དེ་ལ།

ངས་མང་པོ་ཞིག་ཞུ་ཡི་མིན། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཅིག་དུས་གསུམ་གི་རྣམ་གཞག་དེ་འད་ཞུ་ཡི་མེད། ང་ཚོའི་བཅའ་ ཁིམས་རིན་པོ་ཆེའི་ནང་དུ་ཡིན་ནའང་། དབུ་འཁིད་ཀི་ཁིད་ལ་སྔོན་འཇུག་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཚན་པ་གཉིས་ པའི་ནང་དུ་ཡང་འོག་དེ་ལ་དབུ་འཁིད་ཟེར་བ་ཞིག་ཐོན་ཡོང་གི་འདུག དབུ་འཁིད་ཟེར་བ་དེའི་འོག་ལ་འཕོག་ཟེར་བ་དེ་ཕོགས་ཞེས་

བིས་འདུག དེ་ལ་སྔོན་འཇུག་འ་འབི་དགོས་ཀི་འདུག་ཟེར་ནས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཤོག་གངས་གཉིས་པའི་ཐོག་ལ། དཔལ་ལྡན་ ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཐིག་ཕེང་བཞི་པའི་ནང་ལ་དངོས་གནས་བྱས་ན་དེའི་རེས་ཟེར་ནས་རེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་སི་སྐད་

ལ་ཤུགས་རྒྱག་དགོས་སྐོར་དང་། ཚིག་དེའི་མཐའ་མ་དེར་ཚོགས་འདུའི་གཏམ་བཤད་སོགས་མི་རིགས་དེའི་སྐད་ཡིག་གཙོ་བོར་ མི་འཛིན་པར་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་ཐོག་སོང་སོད་སེལ་གསུམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན་ཟེར་བ་དེ་ལ། བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་བརྟེན་ལབ་པ་

ཡིན་ན། དོན་ལ་འབེལ་ཆགས་པ་ཞིག་དང་། ཚིག་གི་ནུས་པ་དེ་ཚོ་ཆེ་རུ་འགོ་ཡི་འདུག་ཟེར་ནས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དུམ་བུ་ གཉིས་པ་དེའི་སང་ལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དུ་གནམ་ས་བླ་འོག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་ལྟ་བུའི་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡོད་སྐད་དང་། སྐད་ཟེར་བ་

ཞིག་མ་རེད་སྐད་ཟེར་བ་དེ་གང་ཟག་གསུམ་པ་ཞིག་གིས་བཤད་སོང་ལབ་སོང་ཟེར་ནས་གོ་ལོ་ཐོས་ལོ་ བཤད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ ང་རང་ཚོས་དངོས་སུ་མཐོང་ནས་དངོས་སུ་གོ་ཡི་འདུག་བ། དེ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཁོ་རང་ཚོས་བཤད་ཀི་ཡོད་སྐོར་ཟེར་སྐོར་བིས་ 58

བཞག་ན། སྐད་དེ་ལས་སྐོར་དེ་ནུས་པ་ཆེ་བ་འདུག་ཟེར་ནས་དེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེའི་འོག་ལ་ད་དུང་བོད་འདི་ཉིད་བརྒྱུད་གཅིག་ལམ་

གཅིག་གི་ཨེ་ཤེ་ཡའི་ལྟེ་གནས་ལྟ་བུ་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་གནས་སོགས་ཤོད་བཞིན་ཡོད་པ་ཟེར་བ་ཤོད་དེ་མ་འོངས་པ་ལ་འགོ་ཡི་རེད། ང་ ཚོའི་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ཀི་ཡི་གེའི་ནང་དུ་རྒྱུན་འབྱམས་སོང་བསྡད་འདུག བཤད་བཞིན་ཡོད་པ་ཟེར་ནས་སྔོན་འཇུག་བ་བིས་

ཏེ་ན་རོ་དེ་མེད་པ་བྱས་ན། བརྡ་སོད་ཀི་རྣམ་གཞག་དང་མཐུན་པ་རེད་ཟེར་ནས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེའི་འོག་དེ་ལ་ལྟ་བུ་བཟོ་རྒྱུ་ ཡིན་གནས་སོགས་ཤོད་བཞིན་ཟེར་བ་དེ་བཤད་བཞིན་ཟེར་ན་ཡག་པོ་འདུག་བསམ་གི་འདུག དེའི་འོག་ལ་རྒྱ་ཡི་མི་འབོར་སོ་ བཤུག་དང་། དེའི་འོག་ལ་གཏེར་ཁ་བསྔོག་འདོན་ཟེར་བའི་དུམ་བུ་དེའི་ནང་དུ་གཉིས་ཡོང་གི་འདུག ཐིག་ཕེང་གསུམ་པ་གཅིག་

ཡོང་གི་འདུག ཐིག་ཕེང་བདུན་པ་ལ་གཅིག་ཡོང་གི་འདུག དེ་གཉིས་ཀི་དག་ཆ་འད་བོ་མི་འདུག་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དག་ཆ་ གཅིག་གི་ཐོག་ནས་བཟོས་ན་ཡག་པོ་འདུག་ཟེར་ནས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ཐེག་ཕེང་བརྒྱད་པ་དེ་ལ་སྐྱིན་ཚབ་ཟུར་ཙམ་

ཡང་ཆགས་ཀི་མེད་པ་དངོས་མཐོང་ལག་ཟིན་ཟེར་ནས་གསུང་གི་འདུག སིར་བཏང་དངོས་མཐོང་ལག་ཟིན་ཟེར་ན། ཡི་གེའི་ཐོག་ ནས་བརྡ་མ་འཕོད་པ་དེ་འད་གང་ཡང་མི་འདུག་སྟེ། ང་ཚོ་བོད་ཀི་སིད་པ་ས་ལ་ཆགས་པ་ནས་བཟུང་། ཐ་སད་ཡོད་པ་དེ་མིག་

མཐོང་ལག་ཟིན་ཟེར་བ་དེ་རྦད་དེ་སོབ་གྲྭར་མ་སོང་བ་ཞིག་ཡིན་ནའང་འད། ཡི་གེ་ཤེས་མཁན་དང་མི་ཤེས་མཁན་ཚང་མས་བོད་ སྐད་ཀི་བརྡ་སོད་ཀི་ཐོག་ནས་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་ཞུ་ཡི་ཡོད་དུས། ཐ་སད་དེ་དེ་བཞིན་འཇོག་བཞག་ན་བོད་སྐད་སྲུང་སྐྱོབ་ཀི་

ཐོག་ལ་ཕན་ཐོགས་འདུག་བསམ་ནས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་དུམ་བུ་གསུམ་པ་དེར། ཐིག་ཕེང་དྲུག་པའི་ནང་དུ་གནས་ ཚུལ་རྣམས་དན་ངོགས་སུ་གསལ་ཐེངས་རེར་ཡ་ང་ལ། སྐྱི་འཇིགས་ཤིང་ཟེར་བ་ཞིག་འདུག ཡ་ང་བ་ཟེར་བ་དེ་སིང་རེ་བ་སོགས་

ལ་གོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། སྐྱི་འཇིགས་ཤིང་ཟེར་བ་དེ་ནམ་རྒྱུན་སྐྱི་གཡའ་བ་ཟེར་གི་རེད། ང་ཚོ་སྐྱི་ཟེར་ན་སྐྱི་མོ་རེད། སྐྱི་མོ་ཟེར་དུས་ ཤ་སིད་པ། རྐང་པ་སིད་པ། ལག་པ་སིད་པ་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་ཐ་སད་འགེལ་བཤད་རྒྱག་སྟངས་ཤིག་དང། སྐྱི་འཇིགས་ཤིང་ཟེར་ན། ང་ ཚོ་ལྤགས་པ་འཇིགས་སྐྲག་བྱས་སོང་དེ་འད་བཤད་སྟངས་ཡོད་པ་མ་རེད་པཱ། དེ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་འདི་ཚིག་སོར་ཡ་གཉིས་ཡོང་

གི་ཡོད་ན་སྐྱོན་མི་འདུག གསལ་ཐེངས་རེར་ཡ་ང་བ་ལ། སྐྱི་གཡའ་ཞིང་ཟེར་ནས་ཚིག་དེ་བཞིན་བེད་སོད་བཏང་ན་ཡག་པོ་འདུག་ བསམ་གི་འདུག དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཤོག་གངས་གསུམ་པའི་དུམ་བུ་གཉིས་པའི་སང་ལ་ཐིག་ཕེང་གསུམ་

པའི་མཇུག་ལ། བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་ཟེར་བའི་བོད་རིགས་དཔོན་པོ་ཁག་ཅིག་ཕི་ཕོགས་ཀི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་སྐོར་བསྐྱོད་བྱ་ བཅུག་སྟེ་ཞེས་བིས་པ་ལས། སྐོར་བསྐྱོད་དུ་མངགས་ཏེ་ཞེས་ལབ་ན་དོན་བརོད་ཆེ་བ་ཞིག་མཐོང་གི་འདུག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་ གཙོ་མཆོག གོས་ཆོད་ཀི་དོན་ཚན་གཉིས་པའི་ནང་དུ། ཉེས་མེད་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཏེ་སྡུག་སོང་མནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པའི་

བོད་མི་རྣམས་འཕལ་དུ་གོད་བཀྲོལ། བཀྲོལ་དེ་དེ་འདའི་འབི་སྟངས་འདུག་སྟེ་ཡིན་ནའང་ཡོངས་གགས་དང་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་ཀི་

སོད་མང་ཤོས་དེ་དཀྲོལ་དེ་བིས་ན་མང་པོ་ཞིག་ལ་མཐུན་ཆེ་ཤོས་ཤིག་དང་། མཁས་པ་མང་ཤོས་ཤིག་གིས་དེ་བེད་སོད་གཏོང་གི་ ཟེར་ནས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་དོན་ཚན་གསུམ་པའི་མཐའ་དེ་ལ། ཏིང་ཞའོ་ཕིང་གི་ཁས་ལེན་དང་མཚུངས་པ་ཞིག་ཆགས་ ཡོད་པས་རྒྱ་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཚོས་ཁ་བཤད་དོན་མཚུངས་ཐོག་ཅེས་བིས་འདུག ཁ་བཤད་དོན་མཚུངས་ཟེར་བ་དེ་ནམ་

རྒྱུན་ང་ཚོས་ཐ་སད་ཡོད་པ་རེད། ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀི་ཐོག་ཟེར་བ་ཡིན་ན། སོ་སོའ་ི ཐ་སད་དེ་སོ་སོས་ཡག་ཐག་ཆོད་བེད་སོད་ གཏོང་བཞག་ཡོད་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དེ་འདའི་རིམ་པ་ཞིག་ང་ཚོས་གོས་ཆོད་ཀི་ངོ་གདོང་ 59

དང་ཡི་གེའི་རིམ་པར་དེ་ཞུས་པའི་ཐོག་ནས། ད་ལྟ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་ང་ཚོས་ཞུ་ཡུལ་དེ་བོད་ནང་ལ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་

དུས། གཙོ་ཆེ་ཤོས་དེ་བོད་ནང་ལ་ཛ་དག་གི་གནས་སྟངས་གང་འད་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་བ་དེ་རེད། ང་ཚོ་ད་ལྟ་ལོ་ལྔ་ བཅུའི་ནང་ལོག་ལ་རྣམ་པ་ཚོ་ཚང་མས་བཀའ་ཤག་སྔོན་མ་རིམ་བྱུང་ཡིན་ནའང་འད། སི་འཐུས་རིམ་བྱུང་ཡིན་ནའང་འད། ཚང་

མས་གསུངས། རྒྱལ་སིའི་སང་ལ་ཞུ་ས་ཞིག་ལ་ཞུས། གཏུག་ས་ཞིག་ལ་གཏུག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་བཙན་བྱོལ་ནང་ དུ་ཡོད་མཁན་ཚང་མ་མགིན་ཚབ་པ་ཚད་ལྡན་ཞིག་གནང་དགོས་ཀི་རེད་ཟེར་ནས་གསུངས་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། གསུང་བསྡད་ ཡོད་དུས། སོ་སོའ་ི ཐོག་ནས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་སྐད་ཆ་གསལ་པོ་བྱེད་ནས་ཞུས་ན་ཡག་པོ་འདུག་བསམ་གི་འདུག ང་ཚོས ་

མགིན་ཚབ་བྱེད་སྟངས་དེར། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་ལ་འཛིན་པའི་སིད་བྱུས་ཀི་ཐོག་ལ་མགིན་ཚབ་གང་འད་བྱེད་ནས་བྱེད་ དགོས་པ་རེད་ཟེར་ཡོང་དུས། བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་མཚོན་པའི་ཞིང་ཆེན་ལྔ་ཡི་ནང་ལ་སིད་བྱུས་འཛིན་སྟངས་དེ་གང་འད་ཞིག་ ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། དང་པོ་དེ་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གི་འགོ་ཁིད་ཀི་ནང་ལོག་ལ། དེ་རིང་སང་ཉིན་བོད་ཀི་ཐོག་ལ་དག་པོ་བྱེད་

མཁན་ཞིག་དང་། གུ་ཡངས་པོ་བྱེད་མཁན་འད་བོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདའི་བརྒྱུད་རིམ་གི་ཐོག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དགོས་ཡོད་ ན། ད་རྒྱའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ལ་འགོ་བ་ཡིན་ན་ང་ཚོས་ཁུངས་སྐྱེལ་ར་སོད་རག་གི་མ་རེད། དེ་བཞིན་མཚོ་སྔོན། ཀན་སུའུ་ལ་ སོགས་པར་རྒྱ་ནག་གིས་སིད་བྱུས་གང་འད་བྱེད་ནས་འཛིན་གི་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། དེ་སྔོན་སི་འཐུས་རྣམ་པ་མང་པོ་ཞིག་ གིས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་ས་ཁུལ་གི་གནས་སྟངས་ཤིག་མ་གཏོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་ཐུབ་པ་ཞིག་སུས་ཡིན་

པ་ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་བར་དུ། སོ་སོ་ཡིན་ནའང་ཞུ་ཐུབ་ཀི་མི་འདུག རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཐོག་ལ་འཛིན་པའི་སིད་བྱུས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་

པ་ཞིག བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས། བོད་རང་སྐྱོང་ལོངས་ཀི་ས་ཁུལ་དེ་ཚོ་རོང་གི་རིམ་པ་བར་དུ་འགོ་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནའང་། ཁུལ་གི་ རིམ་པ་དཔེར་ན། ཞིང་ཆེན་དེ་ཚོ་ཡིན་པ་ཡིན་ན། དེ་ཚོར་འགོ་ནས་དེ་ཚོ་ལ་ཆོས་ལུགས་ཀི་ཐོག ་ལ་སོལ་ཡིག་ག་རེ་ག་རེ་འདུག

ཆབ་སིད་དང་། དཔལ་འབྱོར་གི་ཐོག་ནས་བསླུ་བིད་གང་འད་བྱེད་ནས་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཤེས་ཡོན་གི་ཐོག་ནས་གང་འད་ བྱེད་ནས་གཏོང་གི་ཡོད་པ་སོགས་ཡོངས་སུ་རོགས་པ་ཆ་ཚང་བའི་རྒྱ་ནག་གི་བོད་ཐོག་ལ་འཛིན་པའི་སིད་བྱུས་ཟེར་བ་དེ་ལ་ཡིག་ ཆ་དཀར་པོ་འདོན་དགོས་ཀི་ཡོད་ནའང་འད། དེ་འདའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ན། རྒྱལ་སིའི་སང་ལ་ང་ཚོ་མགིན་ཚབ་བྱེད་ནས་ ད་ལྟའི་བཀའ་མོལ་ནང་བཞིན་བསམ་ཚུལ་དེ་འད་ཡོང་གི་མ་རེད་བསམ་གི་འདུག དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ང་ཚོས་དེ་འད་གཏན་

འབེབས་ཐུབ་པ་ཞིག ལྷག་པར་དུ་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་གི་ཐོག་ནས་ཆབ་སིད་ཀི་འགན་ཡོད་དུས། དེ་འད་ཞིག་གཏན་འབེབས་

ཐུབ་པ་ཡིན་ན། རྒྱལ་སིའི་ཐོག་ལ་བོད་ཀི་ས་ཁུལ་སོ་སོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཤེས་ཡོན། དཔལ་འབྱོར། ཁོར་ཡུག འཕོད་བསྟེན་ གི་ཐོག་ལ་འཆར་ལྡན་བུ་རྒྱུད་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་ལ་སིད་བྱུས་འདི་འད་འཛིན་གི་ཡོད་པ་རེད་གདའ་ཟེར། མཐའ་མའི་དམིགས་

ཡུལ་དེ་རིམ་རྒྱུན་རྩལ་རོག ས་ཟེར་ནས་ངས་ཚིག་དེ་བེད་སོད་གཏོང་གི་ཡོད། རིམ་བཞིན་སྐད་ཡིག ་གི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་ བསྒྱུར། ཡུལ་སོལ་གོམས་གཤིས་ཀི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་བསྒྱུར། དཔལ་འབྱོར་གི་བསླུ་བིད་གཏོང་རྒྱུ་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་ནས་

བོད་མི་ཟེར་བ་དེ་རྒྱ་མི་ལ་བསྒྱུར་དགོས་པ་དེ་ཁོ་རང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་རེད། དེའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཀི་ཐོག་ལ་ང་ཚོས་དངོས་གནས་དང་ གནས་སན་ཐོ་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ལས་འགུལ་སེལ་མཁན་དེ་ཚོས་འགེལ་བཤད་ཡག་ཐག་ཆོད་ཅིག་རྒྱག་ཐུབ་

ཀི་མེད་ནའང་། བཀའ་ཤག་གིས་བཏོན་བཞག་པ་དེ་ཚོ་ཡར་ཕུལ་བཞག་པ་ཡིན་ན། བོད་ཐོག་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་སིད་བྱུས་འཛིན་ 60

སྟངས་འདི་འད་ཞིག་རེད་གདའ་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་པཱ། དེ་འད་ཞིག་ངེས་པར་དུ་ང་ཚོ་ལ་དགོས་ཀི་འདུག་སམ། ངས་ད་ལྟའི་

བཀའ་ཤག་གིས་གནང་མ་སོང་ཟེར་ནས་དམིགས་བསལ་གི་ཞུ་ཡི་མེད། ད་ལྟ་བར་དུ་བཀའ་ཤག་རིམ་པ་བཞིན་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ལོ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་བཅུ་ཞིག ་བཙན་བྱོལ་ལ་སྡོད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དེ། རྒྱ་ནག་གིས ་བོད་ཐོག ་ལ་འཛིན་པའི་སིད་བྱུས་ཐོག ་ལ་ཞིབ ་ འཇུག་བྱ་རྒྱུར་འགོ་དགོས་པ་རེད་ལབ་ན། ང་ཚོ་རྡ་སར་ཡོད་པའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་དེ་ཚོར་གཅིག་ཕིན་དང་། ལོ་ལྔ་བཅུའི་རིང་ལ་ ཁྱོན་ནས་ཡིག་ཚགས་རེད་ཀི་མ་རེད། དེའི་རེས་ལ་ཀྲུང་དབྱང་གི་བོད་ཀི་ལས་དོན་སྐོར་གི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་རིམ་པའི་

སྐོར་ལ་ཡིག་ཆ་བཙལ་བར་འགོ་དགོས་ན། བོད་ཀི་སིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་ལ་ཡིན་ནའང་ཆ་ཚང་ཞིག་མི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ཡིག་ཚགས་ཡིན་ནའང་ཡོད་བསྡད་པ། གཏན་འབེབས་ཡིན་ནའང་ཡོད་བསྡད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན། མ་འོངས་ པར་གསར་སྐྱེས་གཞོན་ནུ་དེ་ཚོར་དངོས་གནས་དང་གནས་བཤད་ཆོག་ཆོག་ཅིག་དང་། བཅུག་ཆོག་ཆོག་ཅིག་འདུག་བསམ་

བསམ་དན་གི་འདུག དེ་མ་གཏོགས་རྒྱ་ནག་གི་ཐོག་ལ་ང་ཚོས་ཁ་རྡུང་གཏོང་ནས། མཚམས་རེ་གནས་ཚུལ་གསལ་པོ་མ་ངེས་

པ། མཚམས་རེ་རྒྱུགས་པ་ལེབ་རྡུང་ཆགས་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་དེ་འདའི་རིགས་ཡོང་དུས། ཕར་ཕོགས་ནས་གད་མོ་གད་བསྡད་རྒྱུ་ ཅིག་མ་གཏོགས་ཡོང་གི་མ་རེད། ང་ཚོས་དེ་ལ་ནུས་པ་ཐོན་གི་མ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ང་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་ད་ལྟ་བར་དུ་སྟོང་

ཆ་ཞིག དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་རང་གི་སྟོང་ཆ་ཞིག དེ་གང་ཟག་བྱེ་བག་པ་ཞིག་དང་། སྒྲིག་འཛུགས་བྱེ་བག་པ་ཞིག་ལ་ཡ་ ལ་བཙུགས་ཀི་མེད། ང་ཚོ་ཚང་མས་ད་ལྟ་བར་དུ་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ཞིག་ལ་སོ་སོའ་ིཐོག་ནས་ དེ་འད་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུ་ཡི་ཡོད་ཟེར་ནས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་འད་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ན་མིག་ཁ་ཕེ་བ་ནང་བཞིན་དངོས་

གནས་དང་གནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀི་ཐོག་འདི་འད་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་རེད་པཱ། དེ་གཅིག་ཧ་གོ་ཡི་རེད་བསམ་ བསམ་ཞིག ཕར་ཕོགས་ནས་དེ་ནང་བཞིན་འཆར་གཞི་ཞིག་བཀོད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་གིས་དེ་རིང་ཡིན་ནའང་བརན་འཕིན་

འདི་ལ་ལྟ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ཚོའི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་དངོས་གནས་སེམས་འདར་སིག་རྒྱག་རྒྱུ་ཞིག་ཡོང་གི་ རེད་བསམ་བསམ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། ད་དུང་སྐར་མ་གཅིག་ལྷག་བསྡད་ཡོད། བཀུར་འོས་ སི་འཐུས་ལགས་ནས། ཆུ་ཚོད་མང་པོ་མེད་དུས་མཐའ་མ་དེར། ང་ཚོ་གོས་ཆོད་འདིའི་ནང་ལ་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་ཟེར་བ་ཞིག་

ཡོད་པ་རེད། དེ་རིང་ཁ་སང་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་ལ་ད་རྒྱའི་སི་ཚོགས་དེ་དར་ནས་རྒྱུན་རིང་པོ་ཞིག་ཕིན་མེད་ཙང་། ད་རྒྱའི་ སང་དཀྲོག་གཏམ་དེ་ཚོར་སོ་སོས་རང་ཚུགས་གང་འད་བྱེད་ནས་འཛིན་དགོས་པ་རེད། ལངས་ཕོགས་ག་འད་བྱེད་ནས་འཛིན་ དགོས ་པ་རེད་ཟེར་བ་དེའི་སང་ལ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ ་སི་ཚོགས་གཞི་རིམ་མི་མང་ནང་ལ། ཧ་ལས་པའི་དཀའ་ངལ་དང་རོག་ག་

འཕད་བསྡད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་མཐོང་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ངས་བརྒྱུད་ལམ་དེ་ཐོག་ནས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ལ་ག་རེ་ཞུ་རྒྱུ་

ཡོད་ལབ་ན། སོ་སོའ་ི ངོ་དེབ་ཡིན་ནའང་འད་འདུག སྐད་འཕིན་ཡིན་ནའང་འད་འདུག དེའི་ནང་ནས་དོལ་རྒྱལ་ཚོགས་པའི་རེས་ འབང་པ་ཡིན་ནའང་འད་འདུག རྒྱ་མིའི་ལས་ཀ་ལས་མཁན་མགིན་ཚབ་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་འདའི་རྣམ་པ་ཐོན་པའི་མི་ཡིན་ནའང་ འད་འདུག དེ་ཚོ་ཡོངས་སུ་རོགས་པ་ངོ་དེབ་ནང་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ནག་བསུབ་གཏོང་དགོས་ཀི་རེད་བསམ་གི་འདུག ངོ་ཤེས་

མཁན་ཞིག ་མ་གཏོག ས་པས་ངོ་མི་ཤེས ་མཁན་ཛ་རེ་ཛོ་རེ་འབི་མཁན་ཡོངས་སུ་རོག ས་པ་ནག་བསུབ་གཏོང་དགོས ་པ་རེད་ བསམ་གི་འདུག དེ་བཞིན་སྐད་འཕིན་ནང་ནས་གཏོང་བ་ཡིན་ན། དེ་ཚོའི་སྐད་ཆར་ཆ་འཇོག་མི་བྱེད་པ། དེ་ཚོའི་དཀྲོག་གཏམ་ 61

མིས་ཚུར་གཏོང་ཡོང་བ་ཡིན་ནའང་། སོ་སོས་དེ་ག་རང་བསུབ་གཏོང་བཞག་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་གཞི་རིམ་གི་སི་ཚོགས་ནང་ནས་ འཁྲུགས་བསྡད་པའི་གནས་སྟངས་མང་པོ་ཞིག་ལ། ང་ཚོ་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་གི་ཐོག་ལ་ཕན་བུ་ཕན་རླབས་ཤིག་ཡོང་གི་མིན་འགོ་ བསམ་བསམ་ཞིག་ཡིན། དུས་ཚོད་ཀི་རེན་པས་མཚམས་འཇོག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གོ་སྐབས་གཉིས་པ་བཞེས་མཁན། སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས།

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་གི་སང་ལ་སོ་སོ་འད་བོ་ཞིག་ ཡིན་ན། ལངས་ཕོགས་ག་རེ་ཡིན་པ་དང་ང་གོས་ཚོགས་ར་བ་འདིའི་ནང་ལ་ཐེངས་མ་དང་པོ་ཡོང་བའི་ཉིན་མོ་ནས་བཟུང་གསལ་

པོ་ཞུས་ཡོད། ད་ལྟ་ཡིན་ནའང་ད་ག་རང་གནས་བསྡད་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གཉིས་པ་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་མགིན་ཚབ་པ་བྱེད་

དང་མི་བྱེད་ཀི་བཀའ་མོལ ་དེ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་མི་མང་དང་བཙན་བྱོལ་སྒྲིག ་འཛུགས་འདི་བོད་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་ གསུང་གི་གསུང་ཚབ་དང་སྐུ་ཡི་སྐུ་ཚབ་མགིན་ཚབ་པ་ཡིན་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། བོད་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའ་ི མི་མང་གི་མངོན་འདོད་ དང་བོད་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་རེ་བ། དེ་ག་ནང་བཞིན་༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་རིན་པོ་ཆེའི་དགོངས་པ་དེ་ཞུས་ན། རྒྱ་ནག་ གཞུང་གི་མགིན་ཚབ་པ་ཆགས་ཀི་ཡོད་ན། ང་ལ་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་ཅེས་དོན་དག་གཉིས་པ་དེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༸ཀུན་གཟིགས་ པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་བོད་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་རེ་བ་དང་མངོན་འདོད་དེ་འདི་ནས་ཞུ་དགོས་རྒྱུ་དང་ཞུ་རྒྱུའི་ འགན་དེ་ང་ཚོ་ཚང་མ་ལ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ངས་ད་གིན་དང་པོ་ཞུ་དུས་ནས་ད་ག་རང་ཞུས་པ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས། ཏོག་ཙམ་བཞུགས་གནང་རོགས་གནང་། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས། ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་གསུང་རོགས་གནང་།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དོན་དག་ག་རེ་ཞུ་ཡི་ཡོད་ཟེར་ན། བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ཟེར་བ་དེ་གཞིས་ལུས་བོད་མི་ཚང་མ་ལ་ ངོས ་འཛིན་བྱེད་ཡོང་ན། གཞིས ་ལུས་བོད་མི་དེ་ཚོས་རྒྱ་མི་ལ་ངོ་ལོག ་རྒྱག་དགོས ་མ་རེད་ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད་དམ། དེ་ཚོད་ འཛིན་བྱེད་དགོས་པ་རེད་མ་གཏོགས་ཚང་མ་ལ་ཁྱབ་ཆེ་བ་བྱས་ཏེ། ཡོད་ཚད་ཚང་མ་མཉམ་དུ་བྱེད་ཀི་ཡོད་ན། ཚིག་དེ་ཚོ་ཉེན་ ཁ་ཆེན་པོ་རེད་པཱ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

62

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པ་ཚོས་ཚིག་ཆ་བེད་སོད་གཏོང་སྟངས་ད་ནང་ཚོགས་གཙོས་དབུ་འབྱེད་གཏམ་བཤད་སྐབས་ལ་ཞུས་ ཡོད། དེའི་ཐོག་ཏོག་ཙམ་དགོངས་པར་འཇོག་ཐུབ་ན་གནད་དོན་ཐོག་ལ་བགོ་གེང་ཡག་པོ་ཡོང་གི་རེད་བསམ་གི་འདུག སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས། མུ་མཐུད་ནས་གསུང་རོགས་གནང་།

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཚིག་དོན་གཉིས་ཀ་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ནས་ཞུ་ཡི་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་དོན་དག་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ ནས་ཞུ་ཡི་ཡོད། ད་གིན་འདི་ནས་ཡར་ལངས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་ང་ཚོས་དོན་དག་སང་ལ་དགོངས་པ་ཟབ་མོ ་བཞེས་དགོས་ཀི་ འདུག་ཅེས་ཞུས་ཡོད། ད་ག་རང་སང་ལ་གནས་བསྡད་ཡོད། བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་རེ་བ་དང་མངོན་འདོད། ལྷག་པར་དུ་དེ་རིང་

འདིའི་སང་ལ་གེང་སོང་གང་ལ་གང་འཚམ་བྱུང་བའི་བཟང་ཕོགས་ཀི་རྣམ་པ་ཕ་ལ་ཕན་བུ་ད་ནང་ཞོགས་པ་ངས་ཞུས་པ་ཡིན། གསལ་པོ་ཞུ་མི་དགོས་པ་ཡིན། འདི་འད་ཞིག་མཐོང་ཡོང་དུས་བོད་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་རེ་བ་དང་། མངོན་འདོད་ག་རེ་ རེད། སེམས་ནང་ལ་རེ་བ་ག་འད་ཞིག་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཞུ་ཐུབ་དགོས་པ་རེད། དེས་ངོ་ཚབ་དེ་ང་ཚོས་ མཚོན་ཐུབ་དགོས་པ་རེད་ཅེས ་གསལ་པོ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་རིམ་པ་གཉིས་པ་དེ་ཡིན། གསུམ་པ་དེ་ད་ལྟ་དབུ་མའི་ལམ་རྒྱ་ནག་ གཞུང་གིས ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཟེར་བ་འད་བོ་དེ་འདའི་གོས ་ཚོག ས་ཚོག ས་དུས་སྔོན་མའི་སྐབས་ལ་བཀུར་འོས ་ཕག་སེལ ་སི་

འཐུས་ཤིག་དེ་འད་ཞིག་ཁྱེར་ནས་བསེབས་སོང་། ང་ཚོས་དབུ་མའི་ལམ་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་རྩ་ཁིམས་ དང་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང ་གི་བཅའ་ཁིམས་ལ་གཞི་བཞག་ནས་བཟོས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལས་མ་འདས་པ། དེ་ལས་མ་ འགལ་བ་རེད། དེའི་ནང་ལ་ཡོད་པ་དེ་དབུ་མའི་ལམ་གི་དོན་ཚན་དང་ལྷག་པར་དུ་དབུ་མའི་ལམ་གི་སིང་དོན། ང་ཚོས་དབུ་མའི་

ལམ་གི་འགེལ་བཤད་ག་རྒྱས་པ་ཐོག་མ་ཡང་རེད་ལ་མཐའ་མ་ཡང་རེད། ཕི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སད་པའི་བོད་ རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་ཀི་བསམ་ཚུལ་ཡིག་ཆ་དེ་རེད། དེའི་ནང་ལོག་གི་དོན་ཚན་དང་པོ་ དེ་ང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་རེད།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས། ཏོག་ཙམ་བཞུགས་རོགས་གནང་། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས། ལས་ རིམ་རྣམ་གཞག་གསུང་རོགས་གནང་།

63

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོག ས་གཙོ་མཆོག བོད་རིག ས་ཡོངས་ལ་མིང ་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་ཀི་བསམ་འཆར་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོར་སད་པ་མ་རེད། ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་སད་པ་རེད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དེ་འདའི་ནོར་བ་རང་རང་བཤད་ བསྡད་པ་ཡིན་ན། གོས་ཚོགས་ཀི་ཆེས་མཐོང་ལ་གནོད་ས་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས། མུ་མཐུད་ནས་གསུང་རོགས་གནང་། གང་བསྡུས་བསྡུས་ཤིག་གསུང་རོགས་ གནང་།

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་དང་དེའི་འགེལ་བརོད་ཀི་ཡིག་

ཆ་གཉིས་སད་ཡོད་པ་རེད། དེ་རྣམ་པ་ཚོས་མཁྱེན་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་ལ་གནད་འགག་དོན་ཚན་བཅུ་གཅིག་ཡོད་པ་ རེད། དོན་ཚན་དང་པོ་དེ་སྐད་ཡིག་རེད། དེ་དག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་རྩ་ཁིམས་དང་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁིམས་ གཞི་བཞག་གི་བཟོས་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་རྣམ་པ་ཚོ་ཚང་མས་གསལ་པོ་མཁྱེན་གི་རེད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག

སྐར་མ་གཅིག་ལྷག་བསྡད་ཡོད། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། ང་ཚོས་གཞན་པ་ཞིག་ནས་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་འཕོད་ བསྟེན། ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་དེ་སྔོན་མ་ལས་ཡག་ཏུ་ཕིན་ཡོད་པ་རེད་དམ་ཡང་ན་སྡུག་ཏུ་ཕིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་རྣམ་པ་ཚོས་གསལ་

པོ་མཁྱེན་དགོས་པ་རེད། ང་ཚོས་སོབས་པ་ལྡན་པའི་སང་ནས་ངོས་ལེན་བྱེད་ཐུབ་དགོས་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གིས་གང་བྱེད་ཀི་མེད་ པ་དེ་ངོས་ལེན་བྱེད་ཐུབ་དགོས་པ་རེད་ལ། གང་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་དེའང་བཤད་ཐུབ་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དབུ་ མའི་ལམ་གི་དགོངས་དོན་ཡང་ད་ག་རང་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

གོ་སྐབས་བཞེས་མཁན་མཐའ་མ། སི་འཐུས་གསེར་རྟ་ཚུལ་ཁིམས་ལགས།

སི་འཐུས་གསེར་རྟ་ཚུལ་ཁིམས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་ཡིག་ཆའི་སྔོན་གེང་དང་གོས་ཆོད་ཀི་དོན་

ཚན་ཡོངས་སུ་རོག ས་པ། ཚིག་དེ་དག་ཁ་གསལ་པོ་དང་དོན་དག་ཚང་མ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་དེ་དག་ལ་ ཡོངས་སུ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་རིང་གི་བགོ་གེང་གི་ཁ་ཕོགས་དེ་ཡང་ཡག་པོ་ཞིག་ལ་ཕིན་སོང་། དེ་འད་ཡིན་དུས་རྩ་བའི་ 64

ཡིག་ཆའི་ནང་ལ་ཁ་གསལ་པོ་ཞིག་བིས་བཞག་ཡོད་དུས། དེའི་སྐོར་ལ་བཤད་དགོས་ན་བསྐྱར་ཟློས་བཟོ་འད་མ་གཏོགས་གང་

ཡང་བཤད་རྒྱུ་མི་འདུག བྱས་ཙང་དེ་འད་ཡིན་དུས་མང་པོ་མི་ཞུ་རྒྱུའི་བསམ་བློ་རང་བཏང་ནས་ལག་པ་བསྐྱང་རྒྱུ་མཐའ་མ་དེ་ ཆགས་སོང་། གཙོ་བོ་དེ་དེ་རིང་བཤད་རྒྱུའི་གནད་འགག་དེ་ག་རེ་ཡིན་ལབ་ན། ང་རང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་ལ་མང་གཙོ་

དབུ་བརེས་ནས་དུས་ཡུན་རིང་པོ་གང་ལ་གང་འཚམ་ཕིན་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་གནས་སྟངས་དེ་འདའི་དབང་གིས་ད་ལྟ་ང་ཚོ་ བོད་པའི་སི་ཚོགས་ནང་ལ་མང་གཙོའི་ཚད་དང་མཐའ་འད་ཡོད་ན། དེའི་སང་ལ་སི་ཚོགས་རང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་པ་

ཡིན་ནའང་འད། མི་སེར་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་འད། དེའི་མཐའ་ལ་འགོ་བའི་སྐབས་ལ་དེའི་ཁེ་དབང་ཡོད་པ་དེ་སོ་སོས་ལོང ས་སོད་ བྱེད་ཀི་རེད། ང་ཚོས་སྡིངས་ཆ་གཅིག་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་གི་ཐོག་ནས་འགོག་ཐུབ་ཀི་མ་རེད་ལ་འགོག་དགོས་ཀི་ཡང་མ་རེད་ ཅེས་བཤད་རྒྱུའི་གནད་འགག་ཅིག་མཐོང་སོང་།

དེ་འད་ཡིན་དུས་རྒྱ་མི་བོད་དུ་ཡོང་གི་ཡོད་ནའང་འད། སུ་ཡོང་གི་ཡོད་ཀང་གང་ལྟར་སེམས་ཀི་ནང་ལ་ཚོར་བ་སྟོན་

དགོས་རྒྱུ་དེ་གནད་འགག་ཆེ་ཤོས་རེད། བྱས་ཙང་དེ་ཆོག་དང་མི་ཆོག་བཤད་རྒྱུའི་ཚད་དང་ར་བ་དེ་འདིའི་ནང་ལ་ཡོད་པ་མ་རེད་ ཅེས་ཞུ་རྒྱུའི་འདོད་པ་བྱུང་། དེ་ནས་དོན་དག་གཉིས་པ་དེ་བོད་ནང་ལ་གནས་སྟངས་ཡོངས་སུ་རོགས་པ་དེ་ང་རང་ཚོས་ཆ་ཚང་

ཞིག་ཤེས་ཐུབ་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཡོད་པ་མ་རེད། གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་བསམ་ཚུལ་ཟེར་ནས་བཤད་དགོས་ན་ཧ་ཅང་ གི་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་རེད། དེ་ལས་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ཀི་བསམ་ཚུལ་ཟེར་ན། ད་ལྟ་མི་མང་མི་མང་མང་པོ་ལབ་མཁན་ཡོད་ པ་རེད་དེ། ཆ་ཚང་གང་འད་ཞིག་ཡིན་མིན་དེ་ཡང་ཐག་ཆོད་པོ་ཞིག་བཤད་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་བོད་ནང་ལ་

གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཟེར་དགོས་ནའང་རེད། གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་ཟེར་གི་ཡོད་ནའང་ རེད། བོད་ཀི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་ཟེར་ནའང་རེད། མཐའ་མ་བབ་ས་དེ་ངའི་བསམ་ཚུལ་ལ་གཞིས་ལུས་རྒྱ་

ཆེའ་ི མི་མང་གི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཚོད་ཐིག་གི་མ་རེད། ངས་སྔོན་མ་ནས་གཅིག་ལབ་མྱོང་སྟེ་ཁ་ཤས་ཀིས་ཀོག་ཀོག་ བཟོ་རྒྱུ་རག་ཐབས་ཀི་འབད་བརྩོན་དེ་འད་གནང་ཁུལ་བྱས་སོང་། ཡིན་ནའང་ངས་ག་རེ་ལབ་ཀི་ཡོད་ལབ་ན། ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་ལ་ རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ལ་རང་དབང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་འཛམ་བུ་གིང་གི་སྡིངས་ཆའི་ཐོག་ལ་

ཐོན་གི་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནང་ལ་ཧ་ཅང་གི་ཡག་པོ་ཡོད་ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད། གལ་སིད་དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་ན། རྒྱལ་སིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་ཀིས་སྣེ་ཁིད་པའི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་ལ་མང་མོས་འོས་བསྡུ་བྱ་རྒྱུའི་ཚད་ལ་སེབས་ཀི་འདུག དེ་བཤད་དགོས་པའི་རྒྱུ་

མཚན་དེ་ང་རང་ཚོ་འདི་ནས་གཅིག་འགིག་གི་མི་འདུག་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ཟེར་གི་ཡོད་པ་མ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ བཤད་སྟངས་དེ་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་བཤད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། འཛམ་བུ་གིང་གི་ནང་ནས་ འགོ་མཁན་ཁག་ཅིག་གིས་དངོས་གནས་དེ་འད་བོ་ཞིག་འདུག་ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད། དངོས་གནས་དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་ན་གཞིས་ ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ལ་རྒྱལ་སིའི་བཏང་སོམས་ཀི་འོག་ནས་མང་མོས་འོས་བསྡུ་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་རྒྱུའི་བློ་ཁོག་ཅིག་རྒྱ་ནག་གཞུང་

ལ་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། གལ་སིད་དེ་འད་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། ཚད་ལྡན་གི་ཐོག་ནས་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་གཞིས་ལུས་

རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གིས་ཐག་ག་པར་ཞིག་ལ་གཅོད་ཀི་འདུག དེའི་ཉིན་མོ་ནས་ང་རང་ཚོ་ཡིན་ནའང་ཚོད་ཅིག་ཐིག་གི་རེད། དེ་འད་ ཡིན་དུས་བོད་ནང་གི་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་བསམ་ཚུལ་ཟེར་བ་དེ་བཤད་ཐུབ་རྒྱུའི་བློ་ཁོག་དེ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཞིག་ 65

རེད་བསམ་པའི་ཚོར་བ་ཡོང་གི་འདུག དེ་བཤད་རྒྱུའི་ལམ་ཁ་ཉག་ཅིག་དེ་འདི་རེད། ཉེ་བའི་ལོ་ཁ་ཤས་ནང་ལ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

གང་ལྟར་ཨིན་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་ལ་དེ་འད་ཞིག་བྱུང་སོང་། ཐག་གཅོད་དེ་འད་བྱུང་ཚར་བའི་རེས་ལ་གང་ཡང་ བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། Scotland ཀི་གནས་སྟངས་ཐག་གཅོད་བྱེད་སྟངས་རེད། ངས་བལྟས་ན་དེའི་ཚོད་དེ་ཡག་ཤོས་ཤིག་ལ་

ཐིག་འདུག་བསམ་གི་འདུག་མ་གཏོགས་པས། ང་ཚོས་ཚད་གཞི་གཅིག་གི་སང་ལ་ཤུགས་རྒྱག་ནས་འགོ་དགོས་པ་དེ་གནད་ འགག་རེད་འདུག དེ་འད་ཞིག་གི་སང་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་ནས་གལ་སིད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་དེ་འད་བྱེད་འཇུག་རྒྱུའི་སོབས་པ་དང་ གདེང་ཚོད་དེ་མེད་པའི་ཉིན་མོ་ནས་ང་ཚོ་ཡང་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུའི་རིན་ཐང་ཆེ་རུ་འགོ་ཡི་རེད། དེ་འད་ཞིག་བཤད་རྒྱུའི་འདོད་པ་ བྱུང་།

དེ་བཞིན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་རེད། གཞུང་འབེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཡིན་ནའང་རེད། དེ་རིང་ཁ་

སང་གི་སྐད་ཆ་ཞིག སྔོན་མ་ནས་ང་རང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་བཤད་བསྡད་པའི་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་དེ་ ཧ་ཅང་གིས་ཤུགས་ཆེན་པོ་བཤད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་འཛམ་བུ་གིང་གི་སི་ཚོགས་ནང་ལ་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གོང་

ཚད་དེ་གང་འད་ཞིག་ལ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། དང་པོ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ནང་ལ་བསེབས་ཚར་བའི་རེས་སུ་དེའི་སྐབས་དེར་འཛམ་ བུ་གིང་གི་ནང་ལོག་ལ་དམར་ཤོག་དང་མང་གཙོ་ལབ་ནས་བཤད་རྒྱུའི་ཁ་ཕོགས་ཤིག་ཡོད་པ་རེད། འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་རླུང་ འཚུབ་འད་དེ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་ལ་འཛམ་བུ་གིང་གི་ཆབ་སིད་ཀི་ཁོར་ཡུག་ནང་ལ་འགོ་ བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཟེར་བའི་གེང་ཕོགས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། མ་འོངས་པར་དེའི་ཕོགས་ལ་འགྱུར་བ་

ཞིག་འགོ་སིད་ས་རེད་དམ་མ་རེད། འདི་ཚོའི་སང་ལ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་བསམ་པ་ངས་དན་གི་ཡོད། སྔོན་མའི་ གནས་སྟངས་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་ཡོ་རོབ་ལ་བལྟས་ནའང་རེད། America ཡི་ཆབ་སིད་ཀི་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་ཀི་ཐད་

ནས་བལྟས་ནའང་རེད། གང་ས་གང་ལ་བལྟས་ནའང་ང་ཚོས་སྔོན་མ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བཤད་བསྡད་པའི་སྐད་ཆ་དེ་མ་འོངས་པར་ གོང་ག་ཚོད་ཀི་མཚམས་ལ་སེབས་ས་རེད། འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཟེར་བ་དེ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་མེད་པ་དེ་འད་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མ་

རེད་དེ། ཁོར་ཡུག་གི་གནས་སྟངས་དང་བསྟུན་ནས་ཁོ་ཚོས་ག་འད་ཞིག་ལ་བརྩི་ཐུབ་ས་རེད། དེའི་སང་ལ་ང་ཚོས་ག་སྒྲིག་ཅིག་ དགོས་ས་རེད། ང་ཚོས་ག་རེ་བྱེད་དགོས་པ་རེད། ང་ཚོ་བདག་དབང་རྩོད་མཁན་ཞིག་རེད་དམ། ཡང་ན་ང་ཚོ་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ ཐང་ཙམ་ཞིག་རྩོད་མཁན་རེད། དེའི་བར་ལ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་དེ་དག་སང་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་

དགོས་རྒྱུ་གནད་འགག་ཅིག་རེད། དེ་ནས་རྩ་བའི་དེ་རིང་གོས་ཚོགས་ར་བའི་ནང་ལ་སོ་སོའ་ིབསམ་ཚུལ་གསལ་འདོན་ཆེན་པོ་ཞུ་ རྒྱུའི་འདོད་པ་མེད། དེ་ཡང་གནད་འགག་དེ་ང་རང་ལ་བློ་བདེ་བྱུང་། ག་རེ་བྱས་ནས་ཟེར་ན། ཉེ་ཆར་ཚོགས་འདུ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་ མཇུག་བསྡོམས་ལ་འགོ་བ་ལྷ་དང་བཅས་པའི་སྐྱབས་གནས་སི་ནོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་མཇལ་འཕད་གནང་

པའི་སྐབས་ཀི་བཀའ་སོབ་ཅིག་ལ། མཐར་ཐུག་མི་མང་གི་ནང་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་ཀི་གནད་འགག་དེ་ནལེནྡྲའི་མཁས་པ་དེ་

དག་གི་བཞེས་དགོངས་ཀི་ཡོང་སྟངས་ལ་གཞི་བཞག་ནས་གསུངས་འདུག ང་རང་གིས་མི་ཤེས་པ་དང་དེ་འད་ཞིག་ཡིན་བསམ་པ་ མ་གཏོགས་མི་སེར་ལ་འཁོན་འཛིན་དང་དེ་འདའི་བསམ་བློ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ངས་དེའི་སྡུག་སྐད་མང་པོ་ཞིག་ འདོན་དགོས་པའི་བསམ་བློ་གང་ཡང་མེད། བློ་བདེ་ཡོད་ཅེས་བཤད་རྒྱུའི་འདོད་པ་བྱུང་། དེ་ག་ནང་བཞིན་ང་རང་ཚོའི་གོས་ཆོད་ 66

ཀི་མཐའ་མ་ལ་ཡོད་པ་རེད། རྒྱལ་སིའི་སི་ཚོགས་དང་ང་རང་ཚོ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་དེ་ཚོ་ལ་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ། དེའི་ནང་

ལ་ཚིག་གཅིག་ཞུ་རྒྱུའི་འདོད་པ་བྱུང་། འཛམ་བུ་གིང་ནང་བོད་པ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་ཡིན་པ་ང་རང་ངོས་ནས་ཚོར་གི་ཡོད། ས་གནས་ཁག་ལ་འགོ་བའི་སྐབས་ལ་གཞུང་གི་ལམ་ སྟོན་ནང་དུ་ཁ་གསལ་པོ་ཞིག་བིས་བཞག་པ་མེད་ནའང་། གང་ལྟར་ངས་དེ་བཤད་ཀི་ཡོད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ཆབ་སིད་ཀི་འཛིན་

མཚམས་ཀི་ཐོག་ནས་ཕི་ལོ་ ༡༩༤༨ ལོར་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ང་ཚོ་བོད་པར་དན་སྐུལ་གི་ཡི་གེ་གང་འད་བཏང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོར་ལ་དྭགས་སུ་བཀའ་སོབ་སྩལ་བའི་ནང་ལ་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚུན་ཆད་ ནས་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་ང་རང་ཚོས་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་བཞག་པ་རེད། དེའི་རེས་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༤ ལོར་རྒྱ་གར་གི་སིད་བློན་

པན་ཌི་ཊ་ནེཧ་རུ་རྒྱ་ནག་ལ་ཕེབ ས་ནས་ད་ལྟ་ང་ཚོས ་བཤད་བསྡད་པའི་དོན ་ཚན་ལྔ་ཅན་ Panchasheel གི་ཡིག ་ཆ་དེ་ བཞག་པའི་སྐབས་ལ་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་དང་པོའ་ི ཚོགས་འདུ་དེ་འགོ་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ་རེད།

སྐབས་དེ་དུས་གནས་སྟངས་དེ་ལ་ང་རང་ཚོས་བྱེད་སྟངས་དེ་ང་རང་ཚོས་ཤེས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་གོག་བརན་ལྟ་ས་ཡོད་པ་ རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དེ་ས་ཆ་གཅིག་མ་རེད། མི་གཅིག་མ་རེད། ས་ཆ་གང་ས་གང་དུ་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་གནས་སྟངས་དེ་

ཚོའི་ཐོག་ནས་བསམ་བློ་བཏང་དུས་ཆབ་སིད་ཀི་ཐོག་ནས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་འད། སི་ཡོངས་ཀི་གནད་འགག་གང་དུ་བལྟས་པ་

ཡིན ་ཡང་མི་མང་གི་ནང་ནས་ཚོག ས་པ་ཁ་ཤས་ཀིས ་དེ་གཙོ་འདོན་རང་བྱས་ནས་བཤད་མཁན་ཡང་འདུག ནེཧ་རུས་བྱེད ་ སྟངས་འགིག་དང་མ་འགིག ཡིན་ནའང་གནས་སྟངས་ངོ་མར་རྒྱ་གར་གིས་ཐོག་ནས་རིམ་པ་ག་ཚོད་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེའི་རེས་ ནས་ང་རང་ཚོས་གནས་སྟངས་ག་རེ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཐོག་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་རྒྱུ་དེ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཞིག་

རེད་བསམ་གི་ཡོད། དེ་ང་རང་གིས་དན་ཚོད་ཞིག་ཡིན། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། སྐར་མ་གཅིག་ནང་མཇུག་བསྡུ་

རོགས་གནང་། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། མཐའ་མ་དེར་ང་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་པ་རེད་རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་པ་རེད། ཡིན་ ནའང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་མ་རེད་ཟེར། ཆབ་སིད་ཁ་ཤས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་མ་རེད། རྒྱབ་སྐྱོར་ཟེར་བ་དེ་འཚོལ་བའི་སྐབས་ལ་

རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་སའི་རྨང་གཞི་དེ་ང་རང་གི་དེ་འད་ཞིག་བྱེད་ཀི་ཡོད་དགོས་པ་རེད་མ་གཏོགས། གཞན་སུས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀི་རེད།

ལངས་ཕོགས་ཡིན་ནའང་འད། འཐབ་རྩོད་ཡིན་ནའང་འད། ངས་ག་རེ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་རག་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བྱེད་ དགོས་པ་རེད་མ་གཏོགས། ཁྱོད་ཀིས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་བྱེད་ཀི་མི་འདུག ངས་དེ་ལས་ལྷག་ཙམ་བྱེད་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཞིག་འཇིག་

རྟེན་ཁམས་ལ་ཡོད་མཁན་ཧ་ཅང་གི་དཀོན་པོ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ཆབ་སིད་ཀི་ནང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་རག་དང་མི་རག་གི་ཚད་གཞི་ འཇལ་ཡོང་བའི་སྐབས་ལ། སོ་སོས་གཅིག་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་དང་དེའི་མདུན་ལ་སོ་སོ་ཐོན་མཁན་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོང་

རྒྱུའི་རེ་བ་རྒྱག་དགོས་པ་རེད་མ་གཏོགས། ངས་མི་དན་པ་ཞིག་དང་ངས་མི་བྱེད་པ་ང་ལ་མི་དགོས་པ་ཞིག་ཁྱོད་ལ་དགོས་པ་རེད་ ཟེར་མཁན་ཞིག དེ་རིང་ཁ་སང་འཛམ་བུ་གིང་གི་ནང་ལ་ཆབ་སིད་ཀི་ཐོག་ནས་དེ་འད་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡོང་སིད་པ་མ་རེད། དེ་ འད་ཡིན་དུས་དེ་ཚོའི་ཐོག་ནས། མཐའ་མ་དེར་ཁ་ཤས་ཀིས་ཆིག་སྒྲིལ་གསུངས་སོང་། ཆིག་སྒྲིལ་ཞུ་རྒྱུའི་བློ་ཁོག་དེ་ང་ལ་རྩ་བ་

ཉིད་ནས་མེད། གོས་ཚོགས་འདིའི་ནང་ཐེངས་མ་མང་པོ་ལབ་མྱོང་། མཐའ་མ་དེར་ཆིག་སྒྲིལ་ལབ་ཡོང་བའི་སྐབས་ལ་ཆིག་སྒྲིལ་དེ་ ངའི་བསམ་བློར་དེའི་ཐོག་ལ་ཁྱེད་ཚོ་ཚང་མས་ཆིག་སྒྲིལ་བགིས་ལབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད་མ་གཏོགས། ང་ཚོ་ཚང་མས་བསམ་ཤེས་ 67

བྱེད་དགོས་ཟེར་མཁན་ར་བ་འདིའི་ནང་ལ་ཡོད་པ་མ་རེད་ལ། སི་ཚོགས་འདིའི་ནང་ལ་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ང་ལ་ དེའི་སྐོར་ལ་ཞུ་རྒྱུའི་བློ་ཁོག་སྔོན་མ་ནས་མེད། ད་ལྟ་ཡང་མེད། གང་ལྟར་ང་རང་གིས་བསམ་པ་དེ་ང་རང་གིས་བསམ་པ་རེད་མ་

གཏོགས། ངའི་བསམ་ཚུལ་ཚང་མས་བསམ་དགོས་ཟེར་ནས་ཞུ་ཐུབ་རྒྱུའི་འདོད་པ་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ཞུ་ཕོད་པའི་བློ་ ཁོག་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དེའི་སང་ནས་ང་ཚོས་ད་ལྟ་གོང་དུ་བཤད་པའི་གཙོ་བོ་དེ་མང་མོས་འོས་བསྡུ་དང་དེ་

དག་གི་སང་ལ་བསམ་བློ་ཞིག་གཏོང་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་ཅིག་ངས་བལྟས་ན་ཏན་ཏན་ཐུག་བསྡད་འདུག་བསམ་གི་འདུག ཐུགས་རེ་ ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས། ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་གསུང་རོགས་གནང་།

སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་གི་ནང་ལ་ནོར་བཅོས་བྱ་རྒྱུའི་ལམ་སོལ་ཞིག་གསུངས་ཀི་འདུག ད་ལྟ་ བཀུར་འོས་ཕག་སེལ་སི་འཐུས་དེས་སྔོན་མ་ཡིན་ནའང་མང་མོས་ཐག་ཆོད་འོས་བསྡུ་བོད་ནང་ལ་མ་བྱས་ན་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་ མི་མང་དང་བོད་མི་མང་གི་དགོངས་ཚུལ་ཟེར ་བ་དེ་གསུངས་རྒྱུའི་སོབ ས་པ་གང་ནས་རེད་ཀི་ཡོད ་པ་རེད་ཟེར ་ནས་མང་པོ་

གསུངས་ཚར་བ་རེད། དེ་ངས་ག་རེ་ཞུ་ཡི་ཡོད་ལབ་པ་ཡིན་ན། ཕོག་ས་དང་ཞུ་ས་དེ་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་ལ་ཞུས་པ་ཞིག་ ལ་ངས་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀི་ཡོད། དེ་འད་ཡིན་དུས་བཀའ་ཤག་དང་། ལྷག་པར་དུ་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ཀི་ཐོག་ནས། སྐུ་ཚབ་ ཚོགས་པ་རིམ་པ་བོད་ནང་ལ་ཕིན་པ་དེ་ལ་བོད་ནང་ནས་མི་ལྔ་སྟོང་དྲུག་སྟོང་བདུན་སྟོང་གིས་ས་ཡིག་བརྒྱབ་ནས་བསམ་ཚུལ་

རིམ་པ་ཕུལ་བའི་གངས་ཀ་དང་། དེ་ནས་མང་མོས་ཐག་གཅོད་འོས་བསྡུའི་སྐབས་ལ་བོད་ནང་ལ་བསམ་ཚུལ་བསྡུས་པའི་གངས་

ཀ དེའི་རེས་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གི་སྐབས་ལ་བོད་ནང་ལ་བསམ་ཚུལ་བསྡུས་པའི་གངས་ཀ་དེ་དག་ བཀའ་ཤག་གིས་འགན་ཁུར་བའི་ཐོག་ནས་ཞུས་ན་མ་གཏོགས། ག་དུས་ཡིན་ནའང་ཟུར་ཟ་འད་བོ་དེ་འད་ཞུས་བསྡད་ན་ཏག་ཏག་ ཅིག་བསྡད་ཀི་མི་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་དེ་ཚོ་གང་འད་ཆགས་ཡིན་མིན་ཧ་གོ་ཡི་མིན་འདུག ཚོགས་གཙོས ་གཙོ་སྐྱོང་བྱེད་སྟངས་ཀི་ཐོག་ནས་

ཁིམ ས་དང་སྒྲིག ་གཞི། གཞན་ཡང་སོལ ་རྒྱུན་གི་ལམ་སོལ ་འགོ་སྟངས་དང་འགལ་གི་འདུག་དང་མིན་འདུག དེའི་ཐོག ་ནས་ གསུངས་རྒྱུ་རེད། འདིའི་ཐོག་ནས་ཚོགས་གཙོ་ལས་བསམ་བློ་བཏང་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། གང་ཟག་གཅིག་གིས་བཀའ་མོལ་

གསུངས་ཕོགས་ཀི་ཐོག་ནས་ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་བརྒྱུད་གསལ་བཤད་བྱེད་བསྡད་པ་དེ་ཏག་ཏག་ཅིག་བསྡད་ཀི་མིན་འདུག དེ་

68

ལ་དགོངས་བཞེས་གནང་རོགས་གནང། དེ་ཡན་ཆད་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པས་ཆ་ཤས་བཞེས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན། དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག

དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པའི་ཐོག་ལ་

བཀའ་ཤ ག་ནས་མོས ་མཐུན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཅེས ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གཞི་རྩའི་བགོ་གེང་ནང་ལ་ཆ་ཤས་ལེན་མཁན་ཚང་མས་ དགོངས་ཚུལ་གཏིང་ཟབ་པོ། ད་རེས་དམིགས་བསལ་གི་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་ལ་གསུངས་པ་དེ་ ཧ་ཅང་ཡག་པོ་བྱུང་

སོང་བསམ་པའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་བྱུང་སོང་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་འདིའི་ནང་ལ་དོན་ཚན་ལྔ་བྱེད་པའི་གོས་ཆོད་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚོའི་ནང་ནས་ཞིབ་ཅིང་ཕ་བ་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་གང་འད་ཡོད་མེད་ཆ་ཚང་བཀོད་གནང་འདུག དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལ་རྒྱབ་

སྐྱོར་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གཅིག་ནས་ཐེངས་གཅིག་གསུངས་ན་འགིག་གི་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ ནའང་ཐེངས་གཉིས་གསུམ་སིད་སྐྱོང་དང་བཀའ་ཤག་གིས་ཁ་གསལ་པོ་བཤད་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོང་དུས། ང་ཚོ་

ཚང་མར་བཀའ་ཤག་མཉམ་འདུས་ཀི་འགན་ཡོད་སྐབས་བཀའ་ཤག་ཞེས་ཐེངས་གཅིག་གསུངས་པ་ཡིན་ན་མ་འགིག་པ་ཡོད་པ་ མ་རེད་བསམ་གི་འདུག གསན་མཁན་གི་གསན་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཚིག་ཐོ་བརྒྱབ་མཁན་གི་ཚིག་ཐོ་བརྒྱབ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཡང་ཡང་གསུངས་ཡོང་དུས་ནམ་རྒྱུན་ལྟར་བྱེད་བཏང་བྱས་པ་ཡིན་ན། གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་བཞག་པས་

སྐབས་ལ། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གཅིག་གི་གསུངས་བཞག་པ་ལ་བཀའ་ཤག་ནས་གསལ་བཤད་ཞུས་ཀིས་ཡོད་པ་མ་རེད་དེ། ཡང་ནས་ཡང་དུ་གསུངས་ཡོང་དུས། དེང་སང་སི་ཚོགས་འཁྲུག་པོ་ཡིན་ཙང་བརན་འཕིན་དེ་ག་པར་འགོ་ཡི་ཡོད་དམ་བསམ་ བསམ་འད་བོ་ཞིག ངས་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ་དེ་ལ་ལན་མིན་འདུག་ཞེས་ཟེར ་ནས་ཆགས་པ་ཡིན་ན་ཡག་པོ་མིན་འདུག དེ་འད་ ཆགས་ཀི་རེད་བསམ་གི་མིན་འདུག་སྟེ། ཡིན་ནའང་ནམ་རྒྱུན་དེ་འད་ཆགས་ཀི་ཡོད་ཙང་ལན་བརྒྱབ་ནའང་མ་འགིག་པ་འད་པོ།

ལན་མ་བརྒྱབ་ནའང་མ་འགིག་པ་ཞིག་ཆགས་ཀི་འདུག ཡིན་ནའང་སི་ཡོངས་ནས་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་རྒྱུ་བྱུང་སོང། ངས་གོ་ ནོར་ཐེབས་མེད་ན་དབུ་མའི་ལམ་གི་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་དགོས་ཡོད་ཟེར་བའི་གཞི་དེ་རྒྱ་ནག་གི་བཅའ་ཁིམས་དང་

གངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀི་སྒྲིག་གཞི་སང་ལ་བཞག་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་དེ་ཏན་ཏན་རང་རེད། ཡིན་ནའང་ཞིབ་ཕའི་ཞིབ་འཇུག་

བྱས་པ་ཡིན་ན་ཡར་རྒྱས་འགོ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང། ཡར་རྒྱས་འགོ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུང་སོང་། འདི་ང་ཚོས་ངོས་ འཛིན་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང། དེ་ངས་གང་འད་ཞིག་གསུངས་ཀི་ཡོད་དམ་བསམ་བྱུང། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་

ཐོག་ནས་རེད། ཡང་འགའ་ཤས་ཀི་སི་ཡོངས་ཀི་ཐོག་ནས་བོད་ཀི་གནས་སྟངས་གང་འད་རེད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ཐོག་ ནས་དེ་སྔ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་བཞག་པའི་སན་ཐོ་དེ་འད་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། མཇལ་མྱོང་མེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། འདིའི་སང་

ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ཡན་ལག་དིལ་བསྒྲགས་ལས་ཁུངས་ནས་ཡིག་ཆ་རིམ་པས་དཔར་བསྐྲུན་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ ནང་ནས་སན་གགས་ཆེ་ཤོས་ཟེར་ནའང་རེད། ཚང་མ་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ། གཙོ་ཆེ་ཤོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ གི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ་དེ་ལ་ལན་འདེབས་བརྒྱབ་བཞག་པ་དེ་རེད། དེ་ནས་རིམ་པས་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ་མང་པོ་དང་ལན་འདེབས་ 69

མང་པོ་བརྒྱབ་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཕལ་ཆེར་ངས་ནོར་མེད་ན། ཕི་ལོ་ ༡༩༨༨།༡༩༩༣ ལོར་ Proving Truth from Fact ཟེར་ བ་ཏིང་ཞའོ་ཕིང་གིས་གསུངས་བཞག་པ་འདིར་གཞི་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་བདེན་པ་གཞི་བཞག་རྒྱུ་དེ་ Fact ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད། གནས་ཚུལ་ཟེར་ནའང་རེད། ཁུངས་སྐྱེལ་གི་དཔང་རྟགས་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་བདེན་པ་འདིའི་དཔང་རྟགས་གཅིག་ གཉིས་གསུམ་ཡོད་གངས་པ་ཙམ་གི་བདེན་པ་ཆགས་ཀི་མ་རེད། བདེན་པ་བདེན་པ་རང་ལྷག་གི་རེད། དེ་འད་སོང་ཙང་འདི་ཏིང་ ཞའོ་ཕིང་གིས་གསུངས་བཞག་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལ་གཞི་བཞག་པས་ཐོག་ནས་ལན་འདེབས་དེ་རྒྱ་ཆེ་ཤོས། གཏིང་ཟབ་ཤོས་ངོས་ འཛིན་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་ན་ནིང་ལོར་ང་ཚོ་དིལ་བསྒྲགས་ལས་ཁུངས་ནས་དཔར་བསྐྲུན་བྱེད་བཞག་པ་

ཞིག་ཡོད་པ་རེད། ད་ལོ་དམིགས་བསལ་ཕི་ཟླ་ ༡༠ པའི་ཟླ་གཞུག་ལ་རྒྱ་སྐད། བོད་སྐད། ཨིན་སྐད་གསུམ་གི་ཐོག་ནས། ཡང་ བོད་ཀི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཀི་ཐོག་ནས་དཔལ་འབྱོར། འཛུགས་བསྐྲུན། ཆབ་སིད་ཆོས་དད་རང་དབང་། ཡང་སིད་དང་འབེལ་ བའི་ཐོག་ནས་ཆ་ཚང་ལ་ལན་འདེབས་ཤིག་བརྒྱབ་རྒྱུའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ག་སྒྲིག་བྱེད་ཀི་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག་ཏོག་ཙམ་ཞུགས་རོགས་གནང། སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས། ལས་རིམ་རྣམ་ གཞག་གསུངས་རོགས་གནང།

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་ཞུ་རྒྱུ་དེ། ད་ལྟའི་ཆར་བཟང་ཕོགས་ཀི་རྣམ་འགྱུར་ཞིག་དང་བཟང་ཕོགས་ ཀི་སྐད་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་དེར་བཀའ་ཤག་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀིས་ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་དགོས་པ་མ་རེད་དམ། དེ་ལ་ལན་དགོས་

ཡོད་ཟེར་བ་མ་གཏོགས། དབུ་མའི་ལམ་གི་ཐོག་ལ་འགེལ་བཤད་བརྒྱབ་དགོས་ཞུས་མེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཀའ་ཤག་གཞན་ པ་ཞིག་གིས་དགོངས་པ་བཞེས་ཀི་ཡོད་ན་གནས་སྟངས་ཁ་ཁ་རེད།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག མུ་མཐུད་ནས་གསུངས་རོགས་གནང།

དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག བཀའ་འདི་གནང་མཁན་གི་གནང་ཚར་བའི་གཞུག་ལ་བཀའ་ཤག་དང་སིད་སྐྱོང་ལ་ལན་བརྒྱབ་ རྒྱུའི་དུས་ཚོད་ཆ་ཚང་ཞིག་གནང་། ཆ་ཚང་ཞིག་གསན། མཐའ་བསྡོམས་དེར་ངའི་དི་བ་དེར་ལན་བརྒྱབ་མ་སོང་ཞེས་ལས་རིམ་

རྣམ་གཞག་བཏོན་གནང་ན་འགིག་གི་ཡོད་པ་རེད། སྒྲུང་དང་མ་བཟུང་ནའང་འགོ་བཙུགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། བསྡོམས་བརྒྱབ་ བཞག་ཡོང་དུས། གོང་དུ་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་སིད་སྐྱོང་དང་བཀའ་ཤག་གིས་གསལ་པོ་དགོས་ཡོད་དང་། སིད་སྐྱོང་དང་བཀའ་ 70

ཤག་གིས་གསལ་པོ་དགོས་ཡོད། ཐེངས་གཅིག་མ་རེད་ཐེངས་གཉིས་གསུམ་ཡིན་དུས། གང་འད་ཞིག་གནང་གི་ཡོད་དམ་བསམ་ གི་འདུག ཡང་ངས་ཆ་ཚང་ཞུས་ཚར་བའི་རེས་ལ་དེ་ལ་ལན་མི་ཐེབས་པ་ཡིན་ན། ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་བཏོན་གནང་ན་ཆོག་གི་ རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ངས་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། བོད་ནང་ལ་གནས་སྟངས་དབུ་མའི་ལམ་གཞིར་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་བཅའ་ཁིམས་དང་

གངས་ཉུང་མི་རིགས་སྒྲིག་གཞི་གཞི་བཟུང་བཞག་པ་རེད། དེ་འད་སོང་ཙང་བོད་ནང་ཡར་རྒྱས་འགོ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་ སོང། གསུངས་མེད་པ་ཡིན་ན་འགིག་གི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་ཕུགས་ཀི་དམིགས་ཡུལ་གང་རེད། འཕལ་ཕུགས་རྒྱང་གསུམ་ གི་དམིགས་ཡུལ་གང་རེད། དེ་ང་ཚོས་ངོས་འཛིན་ཐུབ་དགོས་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་

རེད། བཙན་བཟུང་བྱེད་དགོས་དོན་གང་ཡིན་ཟེར་ན། བོད་རྒྱ་སྡེ་ལ་བསྒྱུར་རྒྱུ་རེད། བོད་རིགས་དེ་རྒྱ་རིགས་ལ་བསྒྱུར་རྒྱུ་དེ་རེད། དམིགས་ཡུལ་དེ་བཟུང་ནས་སེབས་པ་རེད་མ་གཏོགས་གཞན་བོད་བཙན་བཟུང་བྱ་དགོས་དོན་ཡོད་པ་མ་རེད། འདི་ང་ཚོས་དང་ པོ་ངོས ་འཛིན་ཐུབ་དགོས ་པ་རེད། དེ་ནས་ད་ལྟའི་ཆར་ཆབ་སིད་ཀི་དམ་དག ཁོར ་ཡུག་གཏོར ་བཤིག རིག ་གཞུང་རྩ་མེད། དཔལ་འབྱོར་དབྱེ་འབྱེད་སོགས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དེ། ང་ཚོས་གོས་ཆོད་ནང་ལ་གསལ་ཡོང་གི་འདུག་ལ་སན་ཐོ་

རིམ་པའི་ནང་ལའང་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། ཕི་ལོ་ ༡༩༥༩ སྔོན་ལ་ང་རང་ཚོར་ཆོས་དད་རང་དབང་ཡོད་བཞག་པ་དང་། ད་ལྟའི་རྒྱ་ ནག་གཞུང་གི་སིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་མཁན་དང་བསྡུར་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ཆོས་དད་རང་དབང་གནང་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡར་ རྒྱས་འགོ་བ་རེད་ཟེར་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་རང་བཙན་ཡོད་པའི་སྐབས་ཀི་གནས་སྟངས་དང་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་གཉིས་ལ་ བརྩིས་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་སྡུག་ཏུ་མ་གཏོགས་ཡར་རྒྱས་འགོ་ཡོད་པ་མ་རེད། འདི་ང་ཚོས་ངོས་འཛིན་དགོས་པ་རེད་བསམ་གི་

འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་ང་ཚོའི་ཐོག་ནས་གང་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཟེར་ན། བཟང་ཕོགས་ཀི་འགྱུར་བ་འགོ་ཡི་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་ འདུག དེ་ལ་ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་དགོས་པ་རེད་དམ་ཡང་ན་བསྐྲུན་དགོས་པ་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང། འདི་ག་ཚོད་འགོ་ཡི་ཡོད་

མེད། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་གང་གནང་གི་ཡོད་མེད། ༸གོང་ས་མཆོག་དང་ལྷན་དུ་ཕག་ལས་གནང་མཁན་ཐག་ཉེ་ཤོས་དེ་ གོས་ཚོགས་ར་བ་དེའི་ནང་སིད་སྐྱོང་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཆ་ཚང་རྟོགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཆ་ཚང་ཧ་གོ་ཡི་ཡོད། འགན་ འཁྱེར་བའི་ཐོག་ནས་ཕག་ལས་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། བཀའ་ཤག་ནང་ལ་འགན་འཁྱེར་བའི་ཐོག་ནས་བཀའ་མོལ་གནང་གི་རེད།

དེ་ཡང་མཁྱེན་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག བཀའ་ཤག་གི་མ་རྟོགས་པའི་ཐོག་ནས་ལམ་སྟོན་གནང་གི་མིན་འདུག་ ཟེར་ནས་དགོངས་ན་འགིག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་དགོས་པ་རེད་ཟེར་རྒྱུ་དེ་རེད། ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་དགོས་པ་རེད་

ཟེར་བ་དེ་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལོར་བཀའ་ཤག་གིས་གསུངས་བཞག་པ་གཅིག་ཆགས་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ཕིར་ འཐེན་བྱས་ཚར་བ་རེད། ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་ཟེར་བ་དེ་དེ་སྔ་བཀའ་ཤག་གིས་ ༢༠༠༥ ནས་ ༢༠༠༨ བར་ཡོད་པ་རེད་མ་གཏོགས།

འདིའི་རེས་སུ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་ཟེར་བའི་སིད་བྱུས་དེ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་སྔ་བཀའ་ཤག་ལ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ནས་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་ ༢༠༠༨ སྐབས་ལའང་བཀའ་ཤག་ནས་སྐབས་དེ་དུས་ལམ་སྟོན་གནང་བཞག་ཡོད་པ་

རེད། དེ་དག་ཞུ་མི་དགོས་པ་ཞུ། ཡིན་ནའང་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་བཞི་དང་བཅོ་ལྔའི་སྐབས་ལ་ལམ་སྟོན་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་ཡོད་

པ་རེད། འདི་བཀའ་སི་གཉིས་བཀའ་བསྡུར་གནང་བའི་ཐོག་ནས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེ་སྔོན་ནས་བཀའ་ཤག་གིས་ཞུས་བཞག་ཡོད་ པ་རེད། ལས་འགུལ་གང་འད་ཞིག་སེལ་གི་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ཞི་བ་དང་ཁིམས་མཐུན་ཆེས་མཐོང་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་སེལ་རོགས་ 71

གནང་ཟེར་བ་དེ་རེད། ཞི་བའི་ཐོག་ནས་ཡིན་དང་ཡིན། ང་ཚོ་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལམ་ཐོག་ནས་ལག་བསྟར་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།

ཁིམས་དང་མཐུན་པ་ཟེར་ན་ཁིམས་དང་མཐུན་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཡུལ་ཁིམས་འཁྱེར་བའི་ཐོག་ནས་གནང་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་ རེད། ཡུལ་ཁིམས་དང་འགལ་བ་ཡིན་ན་ཁིམས་ཐག་གཅོད་ཀི་རེད། ཉེས་པ་ཡང་རགས་ཀི་རེད། ཆེས་མཐོང་ལྡན་པ་ཟེར་བ་དེ་ལ་ ཁ་གསལ་དུ་བཟོས ་པ་ཡིན་ན། དེ་སྔ་ཡིན་ན་བཀའ་ཤ ག་སྐབས་གོང་མ་ནས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། བཀའ་ཤ ག་སྐབས་བཅུ་

བཞིའི་སྐབས་ལའང་ཞུས་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་དར་མེ་ལ་བསེགས་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དཔོན་པོ་ཁག་གི་སོབ་ཟེར་ གི་རེད། གཟུགས་པོ་དེ་འད་བཟོས་ནས་མེར་བསེགས་བཏང་པ། ཚིག་རྩུབ་པོ་བེད་སོད་བཏང་ནས་འགོ་ཁིད་དེས་སེར་ལ་མིང་ ཤས་བཟོས་རྒྱུ། སེར་ལ་ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་མ་གནང་རོགས་གནང། ཆེས་མཐོང་ལྡན་པ། གཞན་མཐུན་པའི་བོད་ལ་རང་ དབང་མིན་འདུག ཡོད་པ་མ་རེད། ཆོས་དད་རང་དབང་ལ་དམ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀི་འདུག ཆབ་སིད་ཐོག་ནས་ང་ཚོ་ལ་འགོ་བ་མིའི་

ཐོབ་ཐང་དགོས་ཀི་འདུག དེ་ཚོ་ང་ཚོས་རྣམ་པ་སྟོན་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གི་འདུག གང་ལ་ཟེར་ན་ད་ལྟ་ཡང་བོད་

ཕི་དང་ནང་ཧ་ཅང་མང་པོ་གསུངས་སོང། བོད་ནང་ལ་རང་ལུས་མེར་བསེགས་བཏང་མཁན་གངས་གངས་ ༡༥༢ ཀིས་ག་རེའི་

དོན་དུ་བཏང་བ་རེད། ཁོང་རང་ཚོས་དེ་ངོ་རོལ་གི་རྣམ་པ་མ་རེད་དམ། ཁོར་ཡུག་དང་། ཆོས་དད་རང་དབང་ཐོག་ནས་རེད། ད་ལྟ་ ཉིན་མ་གཅིག་གཉིས་ནང་ལ་ཕ་གིར་དགོན་སྡེ་ཁག་ཁ་ཤས་ནང་ཆོས་ཕོགས་ཀི་མཛད་སོ་གཅིག་ལ་དམ་བསྒྲགས་བྱེད་མཁན་རྒྱ་

མིའི་དཔོན་པོ་སེབས་ནའང་དགེ་འདུན་པ་ཁོ་རང་ཚོ་བགོ་གེང་བྱེད་བསྡད་ཀི་འདུག་གཱ བོད་ནང་ལ་ངོ་རོལ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ངོ་ རོལ་བྱེད་པ་ནང་བཞིན་ཕི་ནས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་བྱེད་པའི་སྐབས་ལ་གང་འད་ཞིག་བྱེད་དགོས་ཡོད་མེད་ལམ་སྟོན་གསལ་པོ་

ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཡིན་ནའང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཐོག་ནས་ད་ལན་ངོ་རོལ་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་སེལ་བཞག་པ་ གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། རེས་ལ་ང་ཚོས་ལམ་སྟོན་གསལ་པོ་བཏོན་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ད་ལན་བོད་མིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་ཀི་ཐོག་ནས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའ་ི ལན་འདེབས་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཕི་ཟླ་ ༡༠ པའི་ཟླ་གཞུག་ལ་འགེམས་

སེལ་བྱེད་པ་དང་སགས། ཕི་ཟླ་ ༡༡ གི་ཟླ་སྔོན་ལ་ད་ལན་རྒྱ་ནག་རེད། Periodic Review ཟེར་གི་རེད། མཉམ་འབེལ་རྒྱལ་ ཚོགས་ཀི་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྡེ་ཚན་གཅིག་རྒྱ་ནག་ནང་ལ་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སང་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་ཞིག་གནང་གི་ཡོད་པ་ རེད། བསྐྱར་ཞིབ་གནང་བ་དེ་ལ་གོ་སྐབས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཞིག་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་བསྐྱར་ཞིབ་གནང་བའི་སྐབས་ལ་རྒྱ་ནག་

ནང་ལ་འགོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་གང་འད་ཡོད་མེད་ཐོག་ཚོགས་མི་ཡོངས་ཀི་དི་བ་བཏང་ཆོག་གི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ ནག་གཞུང་གིས་ཀང་ལན་བརྒྱབ་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་བསྟུན་པའི་ཐོག་ནས་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཀི་ཐོག་ལ་ང་ཚོ་ བགོ་གེང་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཡིན་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག

ད་ལྟ་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༦ པའི་ཐོག་ལ་ངས་ཞིབ་ཕའི་གོང་དུ་ཞུས་ཚར་བ་དེ་ཙམ་ཡིན། དེ་ལ་ངས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཅེས་ད་ལན་འདི་ གར་མཚམས་བཞག་ཆོག་པ་བགིས། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས་དུས་ཚོད་གནང་བར་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

72

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

ད་ལྟ་དེར་གོས་ཆོད་ཀི་ནང་ལོགས་ལ་དག་ཆའི་སྐོར་ལ་དཀའ་ངལ་ཁ་ཤས་བྱུང་སོང། དེ་རྣམས་རིམ་པས་ཕེབས་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་ཞུ་ རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་དེར་གོས་ཆོད་ཀི་སྔོན་གེང་གི་ཤོག་གངས་དང་པོའ་ི ནང་ལ་སང་ནས་མར་རྩིས་པས་ཡིག་ཕེང་གཉིས་པ་ནང་ལོགས་

ལ་དབུ་འཁིད་ཟེར་བ་གཅིག་ཡོད་པ་རེད། འོག་ནས་ཡར་བརྩིས་པས་ཡིག་ཕེང་བརྒྱད་པ་དེ་ལ་དབུ་འཁིད་ཟེར་བ་གཅིག་ཡོད་པ་ རེད། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ཀི་གསུངས་པ་ནང་བཞིན་བཞག་ན་བཅའ་ཁིམས་ནང་ལོགས་ལ་དེ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་ སོང། བཅའ་ཁིམས་ནང་ལོགས་ལ་དབུ་འཁིད་ཟེར་བ་དེ་ལ་འ་སྔོན་འཇུག་དེ་འདུག་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། འ་སྔོན་འཇུག་དེ་བཅའ་

ཁིམས་ཀི་དོན་ཚན་དང་པོའ་ི ནང་ལོགས་ལ་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁིད་ཟེར་བ་གཅིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་འ་སྔོན་འཇུག་འདུག དེ་ བཞིན་ནང་གསེས་གཉིས་པའི་ནང་ལོགས་ལའང་ང་ཚོས་མགོ་འཁིད་ཟེར་བ་དེ་ལ་འ་སྔོན་འཇུག་འདུག གཞན་ཡང་དོན་ཚན་ གསུམ་པའི་ནང་ལོགས་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་བོད་མི་མང་གི་ ཆེད་རྒྱལ་སིའི་དབུ་འཁིད་ཟེར་ནས་འ་སྔོན་འཇུག་འདུག་

ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེར་འ་སྔོན་འཇུག་དེ་ད་ག་རང་བཞག་ན་ཡག་པོ་འདུག་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ལས་རིམ་རྣམ་གཞག སི་འཐུས་ཟླ་བ་ ཕུན་སྐྱིད་ལགས། ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་གསུངས་རོགས་གནང།

སི་འཐུས་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོག ས་གཙོ་མཆོག གོས་ཚོག ས་ཀི་དེབ་ཐེར་ནང་གི་ཚིག་གཅིག་མར་ཕིར་འཐེན་ཞུ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་ལས་རིམ་རྣམ་

གཞག་ཞུ་ཡི་ཡོད། ད་ལྟ་ཚིག་དང་འབེལ་བ་ཡོད་པའི་སྐོར་ལ་ཕེབས་ཀི་ཡོད་པ་སོང་ཙང། ད་ལྟ་དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་

གསལ་བཤད་གནང་བའི་སྐབས་སུ་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་ཕིན་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང། དེའི་ཐོག་ལ་ ངོས་ལེན་ཞུས་པ་དང་སགས་མར་རྒྱས་ཕིན་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང། བྱས་ཙང་མར་རྒྱས་ཟེར་བའི་ཚིག་དེ་ཁྱོན་ནས་ ཡོད་པ་མ་རེད། ཉམས་ཆག་ཕིན་འདུག་ཅེས་གསུངས་པ་ཡིན་ན། དེབ་ཐེར་ནང་ཏག་ཏག་འཁོད་ཀི་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

མིང་ཚིག་གི་ཐ་སད་དེང་སང་བེད་སོད་གཏོང་སྟངས་རིགས་གཅིག་ཡོང་གི་འདུག སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས། ཚིག་ རང་གི་ཐོག་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། གསུང་རོགས་གནང་།

སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ད་ལྟ་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་གསུངས་པ་དེ་ག་རང་རེད། ཡིན་ནའང་ངས་བཅའ་ ཁིམས་ནང་ལ་འདུག་ཞུས་པ་དེ་སྔོན་གེང་གི་ནང་ལ་དོན་ཚན་གཉིས་པའི་དུམ་བུ་གསུམ་པ་དེ་ལ་དབུ་འཁིད་འཁིད་ལ་འ་སྔོན་ འཇུག་བིས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ངས་མ་ཞུས་ན། ཁུངས་སྐྱེལ་མ་བྱས་ན་ཡག་པོ་མི་འདུག ཐུགས་རེ་ཆེ།

73

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོག ས་གཙོ་མཆོག དབུ་ཁིད་ཅེས ་པ་དེ་ཁོང་གིས་གང་དུ་གཟིགས་བསྡད་ཡོད་ན། སྔོན་མ་ང་ཚོས ་བཅའ་ཁིམས་ བསྐྱར་བཅོས་ཐེངས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པའི་སྐབས་སུ། སྐབས་དེ་དུས་བཀའ་བློན་ཁི་པ་དང་མཁས་དབང་དང་ཁོང་རྣམ་པས་ཡར་མར་

བྱས་ནས་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་ནས་ང་ཚོས་འབི་དགོས་ཐུག་པ་རེད། དུས་དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་ད་ལྟ་བར་དུ་

འགིག་གི་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་འད། འགིག་གི་མེད་པ་ཡིན་ནའང་འད། གང་ལྟར་མ་འགིག་རང་འགིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་གིས་བཅའ་ཁིམས་དེ་ལོག་བཀར་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ན་མ་གཏོགས་འདི་ཚོའི་ནང་ལ་མི་འདུག དོན་ཚན་དང་པོའ་ི ནང་གསེས་ གཉིས་པ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དགོས་གལ་ནམ་གཟིགས་སྐབས་དང་། འགོ་འཁིད་རྣམས་ཀི་བཅས་ འགོ་འཁིད་ནི་འགོ་འཁིད་རེད།

དེ་སིར་བཏང་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་གསུངས་སོང་། ང་ཚོས་ཁ་སང་དེ་བཞག་པ་རེད། དེ་ནས་ཚིག་ཁ་

ཤས་ཤིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་སོང་། སིར་བཏང་འདི་ཚོ་ལ་ཐ་སད་དང་དེ་འདའི་ཐོག་ལ་ཡང་ང་ཚོ་བོད་སྟོད་སྨད་ཀི་གནས་སྟངས་མ་

མཐུན་པ་དང་མཁས་པ་སོ་སོས་བཞེས་སྟངས་མ་མཐུན་པ། དེ་འདའི་ཐོག་ནས་དག་ཆ་རེ་རེ་གཉིས་རེའི་ཐོག་ལ་ཁྱད་པར་འགོ་ཡི་

འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་ད་ལྟ་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཡོངས་སུ་ཕོགས། ཡོངས་སུ་ཕོགས་ཞེས་པ་འདི་ཁ་སང་ང་ཚོས་ཡིག་ཆ་བཟོས་པའི་གནས་ སྐབས་སུ་ཚིག་མཛོད་དང་མང་པོ་ཞིག་ལ་རྩད་གཅོད་བཏང་ཡོང་དུས། འདས་པ་ལ་དེ་ག་རང་བིས་བཞག་པའི་གནས་སྟངས་མ་

གཏོགས་འ་བིས་པ་ཞིག་དེ་དག་ལ་མཐོང་རྒྱུ་མི་འདུག དེ་སྔ་ཡང་དེ་འད་ཞིག་བིས་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས་དེའི་རྒྱབ་ལོག་དེ་ ནས་བྱེད་བཞིན་པ་ལ་བྱེད་ཀིན་པ་ལབ་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། དང་པོ་ཞུས་ན་ངས་ཡང་ཆོས་ལུགས་དང་ཆོལ་ཁ་

དེ་འདའི་དབྱེ་འབྱེད་ཕེ་ཡི་མེད། ཡིན་ནའང་བོད་མདོ་སྨད་ཕོགས་ལ་དེ་འདའི་ཤུགས་ཆེན་པོ་ ཞིག་འབི་རྒྱུའི་ལུགས་སོལ་ཞིག་ འདུག ཀིན་དང་གིན། ན་ཞིག་ཡོད་ན་གིན་དང་། ད་ཞིག་ཡོད་ན་ཀིན་ཞེས་པ་འདུག་མ་གཏོགས། ད་ལྟ་བར་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིག ་

འཛུགས་ཀི་ཡིག་ཆའི་ནང་དེ་འད་བིས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་བྱེད་བཞིན་པ་བིས་ན་འགིག་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དགོངས་

བཞེས་ཤིག་གནང་དགོས་འདུག དེ་ནས་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡོད་སྐད་དང་ཞེས་པ་དེ་སིར་བཏང་གི་མ་རུང་བའི་ཚིག་གི་ཐོག་ནས་ བཏང་ཡོད་བཏང་ཡོད་ཅེས་འཛམ་བུ་གིང་དུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་བསྡད་ཀི་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་དེ་ང་ཚོས་གོ་བསྡད་པ་ལ་བརྟེན་

ནས་ཡོད་སྐད་ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོས་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ནས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ང་ཚོས་ངོས་ལེན་གང་ཡང་ མེད་དུས་དེ་རེད། དེའི་འོག་དེར་ཤོད་བཞིན་པ་ཞེས་པ་དེ། ཁ་སང་དང་པོ་ང་ཚོས་བཤད་བཞིན་པ་ཞེས་བིས་ཡོད་པ་རེད། ཡང་ང་ ཚོ་ནང་ཁུལ་ནས་གཅིག ་གིས ་ཤོད་བཞིན་པ་འབི་དགོས ་པ་རེད་ལབ་དུས་དེ་ཆགས་པ་རེད། ག་རེ་བཟོ་ཡི་ཡིན་མིན ་དེ་རེད།

གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གི་སྔོག་དེ་སྔོན་འཇུག་ཡོད་མཁན་དང་མེད་མཁན་གཉིས་བྱུང་བ་དེ་ག་རེ་བཟོས་ནའང་ཁྱད་པར་མི་འདུག དེ་ ནས་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་ལབ་ན་ཡག་གི་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། ཡག་པ་དེ་བྱས་ན་འགིག་གི་འདུག དེ་ནས་ཡ་ང་ལ་སྐྱི་ 74

འཇིགས་ཞེས་པ་དེ་གོ་རྒྱུ་མེད་པ་རེད། ཡ་ང་ལ་སྐྱི་གཡའ་ཞིང་ཞེས་འབི་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། དེ་ག་རེ་བིས་ནའང་

ཁྱད་པར་མི་འདུག དེ་ནས་སྐོར་བསྐྱོད་བྱ་འཇུག་ཅེས་པ་དེ་ལ་ཡང་གཞན་པ་ཞིག་གསུངས་པ་རེད། དེ་ཡང་ཁྱད་པར་མི་འདུག དེ་ ནས་གོས་ཆོད་ནང་ལ་གོད་བཀྲོལ་ཞེས་པ་དེ་གོལ་ཞེས་འབི་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། སིར་བཏང་ང་ཚོའི་ཐ་སད་ནང་

ལ་ཚིག་དང་མཉམ་དུ་མར་ཡོང་དུས། འོག་ལ་བྱ་ཚིག་གཞན་པ་ཞིག་ཡོད་ན། ཐོབ་འད་བོ་ཞིག་ཡོད་ན། གོད་གོལ་ཐོབ་ཅེས་འབི་ཡི་ རེད་མ་གཏོགས། གཞན་ས་མཚམས་བཀྲོལ་རང་བྱས་ནས་གཙོ་བོ་བྱེད་འབེལ་ལས་ཚིག་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་

དུས། བཀྲོལ་ཞེས་ད་ལྟ་བར་དུ་ང་ཚོའི་གོས་ཆོད་ནང་ལ་དེ་འད་བིས་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དུས་དུས་ལ་ང་ཚོ་གོས་ཆོད་སྔོན་མ་ བཞག་པའི་ནང་ག་རེ་བིས་ཡོད་པ་རྟོགས་མེད་དུས། གོས་ཚོགས་རེ་རེ་ལ་རྣམ་དཔོད་དང་རྩལ་རེ་རེ་བཏོན་ཡོང་དུས། ཡང་ང་ཚོའི་

ཡིག་ཆ་དེ་མ་འད་བ་རེ་རེ་ཆགས་འགོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་འདུག དེ་ཡིན་དུས་དགོངས་བཞེས་གནང་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་ ནས་ཁ་བཤད་དོན་མཚུངས་ཞེས་པ་དེ་ཁོང་ཚོས་ཁ་ནས་བཤད་བསྡད་པ་དེ་དོན་དག་མཚུངས་པ་ཞིག་ལ་ལབ་པ་རེད། ཡང་ཁ་ཞེ་

གཉིས་མེད་ལབ་དགོས ་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། དེ་དག་ག་རེ་བཟོ་ཡི་ཡོད་མེད་གོས་ཚོག ས་ཀིས་གཟིགས་དང་། སིར་ བཏང་མི་རེ་རེས་བཤད་ན་དོན་དག་རེ་རེ་ཡོད་བསྡད་པ་རེད། ང་ཚོས་ཡིག་ཆ་དང་དེ་འད་བཟོ་བའི་གནས་སྐབས་སུ་ཡང་དེ་ཙམ་

གི་ལག་པ་འཆང་མཁན་རག་གི་མེད་པའི་བཟོ་འད། བཟོས་ཚར་དུས་ཡང་མཁས་པ་མང་པོ་ཐོན་ཡོང་མཁན་འད་ཞིག་འདུག དེ་ དག་ལ་ཚང་མས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་ཐུགས་གཟབ་བཞེས་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས།

སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ད་ལྟ་ཕག་སེལ་སི་འཐུས་ཀིས་གསུངས་པ་དེ་དོན་ཚན་དང་པོ། ངས་ཞུས་པ་དེ་སྔོན་གེང་རེད་ འདུག ཁོང་གིས་སྔོན་གེང་ལ་མ་གཟིགས་པ་བྱས། ངས་དོན་ཚན་དང་པོར་བལྟས་མི་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཡིག་ཆ་འདི་ཟིན་ བིས་བཏབ་དུས་ང་རྒྱུན་ལས་ནང་ལ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

སྔོན་འཇུག་འ་དེ་ཡོད་ན་འགིག་གི་འདུག་བསམ་གི་འདུག འ་དེ་འབི་མ་བིས་རེད་མ་གཏོགས་བརྡ་སོད་རིག་པའི་ཐོག་ནས་ཚང་མ་ ལ་སྔོན་འཇུག་འགོ་གི་རེད་མདོག་མདོག་དེ་འདའི་གསུངས་མཁན་རིགས་ཤིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། འ་འབི་རྒྱུ་བྱས། སྔོན་གེང་ ནང་ལོག་ལ་དབུ་འཁིད་དེ་ཁིད་བིས་འདུག དོན་ཚན་ནང་ལ་ཕེབས་ཡོང་དུས་འཁིད་དང་ཁིད་གཉིས་བིས་འདུག འབི་སོལ་གཉིས་

བྱུང་འདུག འ་དེ་རང་འཇགས་བཞག་ན་འགིག་གི་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཕོགས་དེ་ཕལ་ཆེར་ད་ག་རང་འགིག་གི་འདུག་སམ། དེ་ བཞིན་ཤོག་གངས་གཉིས་པའི་རྒྱབ་ལོག་ལ་སོང་སོད་སེལ་གསུམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་ཞེས་པའི་བཞིན་དེ་རང་ཡག་གི་ཡོད་ས་ 75

རེད། དེ་ག་རང་བཞག་ན་འགིག་གི་འདུག དེ་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་དུ་གནམ་ས་བླ་འོག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་ལྟ་བུའི་ཡར་རྒྱས་

བཏང་ཡོད་སྐོར་དང་ཡོད་སྐད་ཅེས་པ་ཁྱད་པར་མི་འདུག ཡོད་སྐོར་བིས་ན་འགིག་པའི་བཟོ་འད་འདུག ཡོད་སྐོར་འབི་རྒྱུ་བྱས། འོག་དེར་བཤད་བཞིན་པ་དང་ཤོད་བཞིན་པ་གཉིས་ཀ་ཡོང་གི་འདུག བཤད་བཞིན་པ་བཞག་ན་འགིག་གི་ཡོད་པའི་བཟོ་འད་འདུག

གཏེར་ཁ་བསྔོག་འདོན་དེ་བ་སྔོན་འཇུག་ཡོད་པ་བཟོས་གནང་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གཉིས་ཀ་གཅིག་གྱུར་བྱས། མིག་མཐོང་ ལག་ཟིན་ཞེས་པ་དེ་མིག་བིས་ན་ཡག་པ་འདུག གོང་དུ་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གཅིག་གིས་གསུངས་པ་དེ་ཕི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་

ཆོལ་ཁ་གསུམ་གི་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ས་བྱི་ཞི་རོལ་ཆེན་པོ་གནང་སྟེ་མི་ལོ་ཧིལ་པོ་བཅུ་འཁོར་ཡོད་པ་དང་། ཕི་ལོ་ ༢༠༠༩ ནས་ བཟུང་བོད་ཀི་བདེན་མཐའ་གསལ་ཆེད་བོད་མི་གངས་ ༡༥༢ ཀིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རོལ་གིས་རང་ལུས་མེ་སེག་བཏང་སྟེ་ཞེས་ ཕལ་ཆེར་འདས་གོངས་སུ་གྱུར་འདུག་ཅེས ་ཚིག ་དེ་བཅོས ་ན་འགིག ་གི་འདུག དེའི་འོག ་དེར ་ཡ་ང་ལ་སྐྱི་གཡའ་ཞིང་དང་སྐྱི་

འཇིགས་ཤིང་ཞེས་པ་ཞིག་འདུག སིར་བཏང་ཚིག་ཚང་མ་བསམ་བློ་བཏང་བ་ཡིན་ན་གཅིག་པ་འད་བོ་རེད། ཧ་ཅང་གི་ཁྱད་པར་

མེད་པའི་བཟོ་འད། དེ་ག་རང་བཞག་ན་འགིག་ས་རེད། འདི་གོ་བདེ་བ་འདུག སྐྱི་གཡའ་བ་དེ་ག་རང་འབི་རྒྱུ་བྱས། དེ་ནས་ཤོག་ གངས་གསུམ་པའི་སྡེ་ཚན་གཉིས་པ་དེའི་ནང་ལོག་ལ་སྐོར་བསྐྱོད་མངགས་ཏེ་ཞེས ་བྱ་བཅུག་སྟེ་ཞེས་པའི་ཚབ་ལ་མངགས་ཏེ་ བིས་ན་འགིག་གི་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་གོས་ཆོད་ནང་ལོགས་ལ། སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་འཕེལ་ལགས། ཚིག་རང་རེད།

སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་འཕེལ་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཚིག ་རང་ད་ལྟ་སྐོར་བསྐྱོད་བྱ་བཅུག་སྟེ་ཞེས ་པའི་འོག ་དེ་རང་ལ་འདི་འད་བིས ་འདུག རྒྱ་མི་ རིགས་ལྷ་སར་ཡུལ་སྐོར་ཡོང་མཁན་རྣམས་ལ་ཐོག་མར་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོའ་ི ལོ་རྒྱུས་ཀི་བརན་འཕིན་བལྟ་རུ་བཅུག་པ་དང་ཞེས་

པ་དེ། སིར་བཏང་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོའ་ི ལོ་རྒྱུས་ཀི་བརན་འཕིན་བལྟ་བཅུག་ན་དེ་སྡུག་ཅག་ཅིག་བརྩི་དགོས་ཀི་མ་རེད། བོད་བཙན་

པོའ་ིལོ་རྒྱུས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་མིས་འཁབ་པའི་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོའ་ིལོ་རྒྱུས་དེ་རྦད་དེ་འཁྱོག་བརོད་བྱེད་པ་ཞིག་ ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ་བོད་ལ་མ་སེབས་གོང་ལ་བོད་པ་དེ་ཚོར་ཧ་ལམ་གང་ཡང་མེད་པ་ཞིག སང་པོ་ཡིན་པ་ནང་བཞིན། ལོ་རྒྱུས་མེད་མཁན། རིག་གཞུང་མེད་མཁན། ཟ་རྒྱུ་འཐུང་རྒྱུ་མེད་མཁན་ནང་བཞིན། རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ་བོད་ལ་སེབས་པ་ནས་

བཟུང་གཞི་ནས་སྐྱིད་པའི་ཉི་མ་ཤར་ཡོད་པའི་བཟོ་འད། རྫུན་མ་མང་པོ་ཞིག་འཁབ་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་རྒྱ་མི་རིགས་ལྷ་སར་ ཡུལ་སྐོར་ཡོང་མཁན་རྣམས་ལ་ཐོག་མར་འཁྱོག་བཤད་བྱས་པའི་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོའ་ིལོ་རྒྱུས་ཞེས་བཅོས་ན། འཁྱོག་བརོད་བྱས་ ནས་ཁོང་རང་ཚོས་ཚང་མ་རྫུན་མ་བཟོས་ཏེ་བསྟན་གི་ཡོད་པ་རེད་མ་གཏོགས། རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོའ་ི ལོ་རྒྱུས་སྟོན་ན་ཡག་པ་རེད་ མ་གཏོགས་སྡུག་པ་གང་ཡང་མ་རེད། འཁྱོག་བཤད་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྟོན་གི་འདུག་ཅེས་བཅུག་ན་ལེགས་པ་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

འཁྱོགས་བཤད་རེད་དམ། འཁྱོགས་ལ་ས་ཡོད་པ་རེད་དམ། སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་འཕེལ་ལགས་ནས། རེད། ས་ཡོད་པ་རེད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། བཤད་དེ་ལ་བ་ཡོད་དམ། སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་འཕེལ་ལགས་ནས། རེད། བ་བཤད་ 76

ཡོད་པ་རེད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། འཁྱོགས་བཤད་ཀིས་ཟེར་བ་དེ་ལ་ཀིས་རེད་དམ། སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་

འཕེལ་ལགས་ནས། མ་རེད། འཁྱོགས་བཤད་བྱེད་པས་རེད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། འཁྱོགས་བཤད་བྱེད་པས་ ཡིན་ནམ། འཁྱོགས་བཤད་བྱེད་པས་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ་ཞེས་བཅུག་ན་འགིག་འདུག ད་ལྟ་དེ་གོས་ཆོད་ཀི་དོན་ཚན་གཉིས་པའི་ནང་

ལོགས་ལ་གོལ་དུ་གོད་བཀྲོལ་ཟེར་བ་དེ་གོད་བཀྲོལ་ཞེས་བཞག་ན་འགིག་གི་འདུག་ཟེར། ད་ག་རང་བཞག་རོགས་གནང། འོག་ ནས་གོས་ཆོད་དོན་ཚན་གསུམ་པའི་ནང་ལོགས་ལ་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་དང་ཁ་ཞེ་དོན་མཚུངས་ཟེར་བ་ཞིག་འདུག ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ རེད། དེ་འད་བིས་ན་འགིག་གི་འདུག་གམ། ལགས་སོ། སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས།

སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས་ནས།

སྐུ་ངོ། དོན་ཚན་གཉིས ་པའི་ནང་ལ་བོད་ཁུལ་ཡོངས་རོགས་དམག་ས་ལྟ་བུ་བཟུང་སྟེ་དམ་བསྒྲགས་ཀི་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་

སྲུང་བཞིན་པའི་བྱ་སོད་མཚམས་འཇོག་གསུངས་འདུག སྲུང་བཞིན་པ་ཡིན་ན་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་ང་ཚོ་ མིག་གི་བསྐོར་ཏེ་ཟེར་བ་དེ་བོད་ཀི་ཚིག་ཅིག་རེད། དེ་འད་བྱེད་དུས་གང་དམག་གིས་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་བསྐོར་བཞིན་པའི་བྱ་ སོད་མཚམས་འཇོག་ཟེར་ན། དམ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀི་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་གསལ་གི་འདུག དེ་མ་གཏོགས་སྲུང་དེ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་བ་དེ་གོ་རྒྱུ་གང་ཡང་མིན་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

འདི་དེ་ག་རང་གི་འགིག་གི་མི་འདུག་གམ། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག མཁས་དག་ན་གང་འད་ཆགས་ཀི་ཡོད་མེད་མི་ཤེས། གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོང་གི་མཚན་སྲུང་དེ་ ཚོས་མཚན་ལ་རྐུ་མ་དེ་ཚོ་མ་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་སྲུང་བསྡད་པ་དང་འད་མིན་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། སྲུང་ཞེས་པ་མི་དེ་ཕི་ ལོགས་ལ་འགོ་ཡི་འདུག་དང་མི་འདུག འདིའི་ནང་ལ་རྒྱ་ནག་གི་སིད་བྱུས་མང་པོ་ཞིག་གི་འོག་ནས་མཐའ་ན་གོམ ་པ་གང་ཡང་

འགོ་མི་ཆོག་པ་སྲུང་བསྡད་པ་དེ་འད་ལ་གོ་ཆོག་གི་རེད། དེ་ཡིན་དུས་ང་ཚོ་ཡར་འཁིད་མར་འཁིད་མང་པོ་ཞིག་བྱེད་བཞག་ན། ས་ མཚམས་ཤིག་ཡོད་པ་མ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་བཞག་ན་ཡག་གི་རེད་དན་གི་འདུག

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

ད་ག་རང་བཞག་རྒྱུ་བྱེད་ཀི་ཡིན། གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀི་གོས་ཆོད་གོས་འཆར་དེ་སི་མོས་ཀི་ཐོག་ནས་གཏན་ འབེབས་བྱེད་པ་ལ་དགག་བྱ་ཡོད་དམ། དགག་བྱ་མེད་པ་སོང་ཙང་དེ་སི་མོས་ཀི་ཐོག་ནས་གཏན་འབེབས་ཞུས་པ་ཡིན། དེ་རིང་ གི་ལས་རིམ་བདུན་པ། ལས་བསྡོམས་སན་སྒྲོན་དང། ཞིབ་བཤེར་ལས་དོན། ནང་གསེས་ཀ་པ། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཕི་ལོ་ 77

༢༠༡༧་་༢༠༡༨ ལོའ་ི ལོ་འཁོར་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་སན་སྒྲོན། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༧ པར་གཟིགས་རོགས་གནང། སན་སྒྲོན་ གནང་མཁན། དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༡ ནས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༣༡ བར་གི་ལོ་འཁོར་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་སན་སྒྲོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༧ པ། ༈ བོད་མིའ་ི སྒྲིག་འཛུགས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡ ནས་ ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣༡ བར་གི་ལོ་འཁོར་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས།

༄༅། །རྒྱ་ནག་དམར་པོའ་ི སིད་གཞུང་གིས་བོད་བཙན་བཟུང་བྱས་རེས་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་༸རྒྱལ་དབང་སྐུ་

ཕེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཕི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བཙན་བྱོལ་དུ་༸ཞབས་སོར་འཁོད་འཕལ་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ གཞི་འཛུགས་མཛད་པའི་ཆ་ཤས་སུ་ལོ་དེའི་ཕི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༧ ཉིན་ཆོས་དོན་བཀའ་བློན་ཞིག་བསྐོ་གཞག་དང་འབེལ་ལས་

ཁུངས་འདི་ཐོག་མར་དབུ་ཚུགས་ཤིང་། ལས་དོན་གཙོ་བོར་བོད་ཀི་རིས་མེད་ཆོས་སྡེ་རྣམས་དང་། ད་སྐབས་མཚན་དོན་གཉིས་ དགེའི་བོད་ཀི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་སོབ་ཁང་མང་པོའ་ི རྟེན་གཞི་གསར་འཛུགས་དང་རྒྱུན་འཛིན་ཐོག་མཐུན་སྐྱོར་

རོགས་མགོན་གང་ཐུབ་ཞུས་ཤིང་། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཁྱབ་ཁོངས་སྡེ་ཚན་གི་ངོ་བོར་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་ བླ་མའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་ཚོགས་པ་ཞེས་པ་རྒྱ་གར་གི་ཡུལ་ཁིམས་འོག་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་པའི་སོ་ནས་༸རྒྱལ་བསྟན་སི་བྱེ་

བག་དང་བཅས་པ་དར་རྒྱས་ཡུན་གནས་དང་། བསྟན་པ་དེ་འཛིན་ཀུན་གི་གཙུག་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་༸རྒྱལ་དབང་

ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་རིས་མེད་བསྟན་འཛིན་གི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་རྣམས་སྐུ་ཚེ་ བརྟན་ཅིང་མཛད་འཕིན་རྒྱས་པ། བོད་མིའི་སི་མཐུན་བསོད་ནམས་གསོག་སེལ་དང་། བོད་ཀི་བདེན་མཐའ་མྱུར་དུ་གསལ་བ་ སོག ས་ཀི་ཆེད་དུ་དམིག ས་ཏེ་བླ་ལྷའི་བཀའ་ལུང་དགོངས་དོན་རྒྱུན་འཕར་རེན་སེལ ་རིམ་གོ་སྨིན་སྒྲུབ་ཞུ་རྒྱུས་མཚོན་ཁུར་

བབས་ཞུ་སོ་མཐའ་དག་འགོ་ལས་ཡོངས་ནས་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ། གོང་གསལ་རྩིས་ལོའ་ིནང་ཆོས་

རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ལས་དོན་ཇི་ཞུས་དང་གྲུབ་འབས་ཇི་ཐོན་གི་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་ཤིག་ད་ལམ་སྐབས་ ༡༦ པའི་བོད་ མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པ་འདི་ཐོག་སན་སྒྲོན་ཞུ་རྒྱུར། ༡་༠

ལས་དོན་ཇི་བྱས་དང་གྲུབ་འབས་ཇི་ཐོན།

ཀ

བླ་ལྷའི་བཀའ་ལུང་དགོངས་དོན་ཞབས་རིམ་ཇི་བསྒྲུབས།

༡་༡

ཆོས་ཕོགས་ལས་དོན།

རྩིས་ལོ་འདིའི་ནང་སྔ་ལོ་ལྟར་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཕྱྭ་དང་བོད་མིའི་སི་མཐུན་བསོད་ནམས་ གསོག་ཆེད། གཞུང་བསྟེན་དག་ལྷའི་གཙོ་བོ་གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོ་དང་། ཚེ་རིང་མ། གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷ་བཅས་དགུང་ གསར་གཟབ་གསོལ་དང་། དབྱར་གསོལ ་སན་འདེན་ཞུས་པའི་བཀའ་ལུང་ཇི་ཕེབས། མང་ཚོགས་ནས་དང་བླངས་སི་རིམ ་ 78

བཅས་སྨིན་སྒྲུབ་ཇི་ཞུས་ཞིབ་ཕ་ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པའི་ནང་གསལ་བཀོད་ཞུས་ཡོད་པ་ལྟར་དང་། དཔེ་མཚོན་ཆེ་ཁག་ཁ་ཤས་

ཞུས་ན། མ་ཎི་ཡིག་དྲུག་དུང་ཕྱུར་ ༢༩ བརལ་བ། ཐུབ་པའི་མཚན་སྔགས་དུང་ཕྱུར་ ༡༧ བརལ་བ་དང་། ཨོ་རྒྱན་འབྱུང་བཞིའི་ གསོལ་འདེབས་དུང་ཕྱུར་ ༤ བརལ་བ། སྨན་བླའི་གཟུངས་སྔགས་དུང་ཕྱུར་ ༡ བརལ་བ། དམ་ཚིག་རྡོ་རེའི་གཟུངས་སྔགས་

དུང་ཕྱུར་ ༡ བརལ་བ། མ་ཧཱ་གུ་རུའི་ཐུགས་དམ་གནད་བསྐུལ་བྱེ་བ་ ༡ བརལ་བ། འཕགས་མཆོག་ཐུགས་རེ་ཆེན་པོའ་ིབསྟོད་ པ་འབུམ་ ༥༢ བརལ་བ་སོགས་སྨིན་སྒྲུབ་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག ཁ།

ཆིབས་སྒྱུར་སོས་གསོལ།

རང་ཅག་རྣམས་ཀི་མགོན་དཔུང་དམ་པ་བོད་ཀི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁིད་སི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་༸རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕེང་ བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་རྩིས་ལོ་འདིར་ས་གནས་ཁག་ཏུ་ཆིབས་སྒྱུར་བཀའ་དིན་ཆེ་མཛད་སྐབས། མགོན་པོ་གང་ཉིད་ཀི་

གསང་གསུམ་མཛད་འཕིན་ལ་འགལ་རེན་བར་ཆད་མེད་པ་དང་། རླབས་ཆེན་བཞེད་དགོངས་མཐའ་དག་གེགས་མེད་ལྷུན་འགྲུབ་ ཡོང་བར་དམིགས་ཏེ། སྔར་སོལ་བཞིན་ཆིབས་སྒྱུར་གནང་ཚེས་ནས་ཚུར་བཞུགས་སར་དུ་༸ཞབས་སོར་མ་འཁོད་ཀི་བར་དུ། དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་དུ་མགོན་ཆོས་གཉིས་དང་། སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་དུ་དཔལ་ལྡན་དམར་ཟོར་རྒྱལ་མོ། གནས་

ཆུང་སྒྲ་དབྱངས་གིང་གྲྭ་ཚང་དུ་གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོ། དགའ་གདོང་གསལ་བྱེད་གིང་གྲྭ་ཚང་དུ་དགའ་གདོང༌ཡོན་ཏན་

མགོན་པོ་བཅས་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་དཀར་ཕོགས་ཆོས་སྲུང་རྣམས་ཀི་བསྐང་གསོ་དང་འཕིན་བཅོལ་ཆོག་གྲྭ་ཟུར་ཚོགས་ཐོག་ གནད་སྨིན་འབད་སྒྲུབ་ཞུས་ཡོད། ག

གུ་རུའི་འབུམ་ཚོགས་དང་གཞུང་འབེལ ་མཆོད་འབུལ།

ག་༡ གུ་རུའི་འབུམ་ཚོགས།

བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༤༤ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༦ ནས་ ༡༠ ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༩ ནས་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༣ བར་ཉིན་གངས་ལྔ་ རིང་བཞུགས་སར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་གིང་གི་སོབ་དཔོན་

མཆོག་ནས་དབུ་བཞུགས་མཛད་དེ། རྣམ་གྲྭའི་འདུས་ཚོགས་དང་། བཞུགས་སར་ཁུལ་ཡོད་དགེ་བཙུན་སྔགས་གསུམ་དང་། མི་ མང་བཅས་རྒྱས་འཛོམས་ཀི་འདུས་ཚོགས་སྟེང་། སྔ་དོ་གསོལ་ཇ་བཞེས་བག་དང་། ཉིན་གུང་དཀར་སྐྱོང་གསོལ་ཚིགས། དགེ་ བཙུན་སྔགས་གསུམ་ལ་ཉིན་རེར་ཧིན་སོར་ ༣༠༠ ལས་མ་ཉུང་བའི་སྐུ་འགེད་བཅས་ཀི་བསེན་བཀུར་ཞུས་པ་བརྒྱུད་བྱང་གཏེར་ རིག་འཛིན་གདུང་སྒྲུབ་ཀི་ཆོ་ག་ལ་བརྟེན་ནས་མཧཱ་གུ་རུའི་འབུམ་ཚོགས་སྨིན་སྒྲུབ་ཞུས། ག་༢

ཚེས་གཏོར་དང་དགུང་གསར་དགེས་སྟོན་མཛད་སོ

བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༤༥ ལོའ་ི ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡ སྔ་དོ་ཆུ་ཚོད་ ༦ ཙམ་དུ་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གིང་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཚོམས་ཆེན་ཡང་ སྟེང་དུ་སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གི་མཁན་སོབ་འདུས་མང་དབུ་བཞུགས་ཐོག་ལྷ་མོའ་ི ཚེས་གཏོར་འབུལ་གཤོམ་དང་། དེ་རེས་ ཆུ་ཚོད་ ༨་༠༠ ཙམ་དུ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཚོམས་ཆེན་ནང་དུ་གཞུང་འབེལ་ལོ་གསར་གི་དགེས་སྟོན་མཛད་སོ་སྐུ་བཅར་རྣམ་

རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་དང་། བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ། དེ་བཞིན་སེ་ར་བྱེས་སྨད་གཉིས་ཀི་ཚོགས་ལངས་པ་བཅས་པའི་མཐུན་འགྱུར་

79

མཉམ་ཞུགས་དང་འབེལ་དགུང་གསར་མཛད་སྟོན་གོ་སྒྲིག་ལེགས་པར་ཞུས་ཤིང་། རྟེན་གཙོའི་སན་སྔར་མཆོད་སིན་འབུལ་ གཤོམ་བགིས་པའི་འགོ་གོན་ཡོངས་རོགས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ནར་གཏོང་ཞུས། ག་༣

ཆོ་འཕྲུལ་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོར་བསེན་བཀུར།

བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༤༥ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༡ ནས་ ༡༦ ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༦ ནས་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢ བར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་ གིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཆོ་འཕྲུལ་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་འདུས་ཚོགས་གནང་སྐབས། སྔར་ལམ་བཞིན་སྨོན་ལམ་གི་ཉིན་མཐའ་མ་སྟེ་ བོད་ཚེས་ ༡༥ ཆད་པའི་བོད་ཚེས་ ༡༦ ཉིན་གསུང་ཆོས་ར་བར་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་སྐྱེས་

རབས་སོ་བཞི་པའི་གསུང་ཆོས་བཀའ་དིན་ཆེ་སྐབས་འདུས་མང་ལ་རྟེན་འབྱུང་གསོལ་ཇ་དང་འབས་སིལ། དེ་རེས་སྨོན་ལམ་གི་

འདུས་ཚོག ས་སུ་ཉིན་གུང་གསོལ ་ཚིགས་བཞེས་ཐུག་མེ་འདག་དང་། དགེ་བཙུན་སྔགས་གསུམ་ལ་ཧིན་སོར་ ༥༠ རེའི་སྐུ་ འགེད་ཕུལ་ནས་གཞུང་འབེལ་བསེན་བཀུར་ཞུ་སོ་ཟབ་སྨིན་ཞུས། ག་༤། གསུམ་བརྒྱད་མཆོད་འབུལ།

ཕི་ལོ་ ༡༨༨༩ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༨ ཉིན་བོད་ཀི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཞི་རོལ་བྱུང་རེས་དག་པོའ་ི ཁིམས་གཞི་བསྡམས་ནས་གཞིས་ལུས་ བོད་མི་རྣམས་ལ་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེད་བྱུང་བ་རེས་དན་དུ་ལོ་ལྟར་ཕི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༨ ལ་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུ་ མུས་སུ་ཡོད་པ་ལྟར། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༨ རེས་གཟའ་ཕུར་བུ་ཉིན་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སྔ་དོ་ཆུ་

ཚོད་ ༩་༠༠ ནས་ ༡༠་༠༠ བར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་སི་ཞུ་བ། བཞུགས་སར་ཁུལ་ཡོད་དགེ་བཙུན་ སྔགས་གསུམ་དང་མང་ཚོགས་བཅས་པ་འདུས་འཛོམས་ཀི་མཆོད་འབུལ་གོ་སྒྲིག་སྨིན་སྒྲུབ་ཞུས། ང།

ང་༡།

དམིགས་བསལ་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ།

རྩིས་ལོ་འདིར་དཀར་མཛེས་ཁུལ་ཉག་རོང་རོང་ཁོངས་དབང་ཕྱུག་ཚེ་བརྟན་དང་། མདོ་སྨད་སོ་ར་ཁུལ་ནས་ཡིན་པ་ཕག་

རྡོར་སྐྱབས། གཅན་ཚ་རོང་སྣང་ར་སྡེ་པ་ནས་ཡིན་པ་གྲྭ་འཇམ་དབྱངས་བློ་གསལ། དཀར་མཛེས་རོང་ནས་ཡིན་པ་གྲྭ་བསྟན་

དགའ། རྔ་བ་ནས་ཡིན་པ་དཀོན་པེ། རྔ་བ་ནས་ཡིན་པ་ཚེ་ཁོ་བཅས་རང་རིགས་དཔའ་བོ་སེར་སྐྱ་དྲུག་ནས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་ བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སིད་བྱུས་ལ་ཞི་རོལ་ཆེད་རང་ལུས་མེར་སེག་གནང་ནས་འདས་གོངས་སུ་གྱུར་བའི་ཡིད་སྐྱོའ་ི གནས་ཚུལ་ བྱུང་སྐབས། ཐེག་ཆེན་ཆོས་གིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་བཞུགས་སར་ཁུལ་གི་དགེ་བཙུན་སྔགས་གསུམ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག ་

འཛུགས་ཀི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་སི་ཞུ་བ། མི་མང་བཅས་འདུ་འཛོམས་ཐོག་གཞུང་འབེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀི་ མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་གོ་སྒྲིག་ཞུས། ང་༢།

ཞྭ་དཀར་བསྟན་པའི་གཙུག་རྒྱན་༸སྐྱབས་རེ་སྨན་རིའི་ཁི་འཛིན་སོ་གསུམ་པ་ལུང་རྟོགས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་རིན་པོ་ཆེ་

མཆོག་དགོངས་པ་བོན་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་ཚུལ་བསྟན་པ་དང་། དེ་བཞིན་ལྷ་མོ་གཡུ་སྒྲོན་མའི་སྐུ་རྟེན་སྐལ་བཟང་ལྷ་མོ་དང་། བོད་ མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་སི་ཞུ་བ་དྲུང་འཕར་མཛོད་ཚང་ཚེ་རིང་རྡོ་རེ། དྲུང་ལས་ཕུར་བུ་ཚེ་རིང་བཅས་དུས་ཆོས་སུ་གྱུར་པའི་ཡིད་

སྐྱོའ་ིགནས་ཚུལ་བྱུང་སྐབས་དཔལ་ལྡན་བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་གི་བཀའ་འབེལ་གཉའ་ཁི་ཚོགས་ཁང་དུ་གཞུང་འབེལ་མྱ་ངན་གུས་ འདུད་ཀི་སྨོན་ལམ་གོ་སྒྲིག་ཞུས། 80

ཅ།

སྐུ་ཚེ་ཚེ་སྒྲུབ་ཆེད་སོག་བླུ་ཚེ་ཐར།

བོད་ཟླ་ ༤ པ་ས་ག་ཟླ་བར་༸རྒྱལ་བའི་སྐུ་ཚེ་ཚེ་སྒྲུབ་ལ་དམིགས་ཏེ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཁག་ཅིག་ལ་མཆོད་དོད་ དང་མཆོད་སིན་ཞལ་འདེབས་འབུལ་གཏོང་བྱས་པ་བརྒྱུད་སེམས་ཅན་གང་མང་སོག་བླུ་ཚེ་ཐར་གཏོང་སོལ་ཡོད་པ་བཞིན། སིམ་ ལ་ས་གནས་ནས་ནེ་ཙོ་གངས་ ༤༣ དང་། ཀོ་ལེ་གྷལ། མཎ་ཌི། སིམ་ལ། ཤི་ལོང་། ཨོ་ཌི་ཤ སྡེ་ར་ལྡུན་བཅས་ཀི་ས་གནས་ ནས་ཉ་ཆེ་ཆུང་བསྡོམས་ ༡༠༢,༧༧༠ དང་ཀི་ལོ་ ༡༩༠ ཚེ་ཐར་བཏང་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག ཆ།

དང་བླང་ཞབས་རིམ།

བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ནས་རང་རེའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁིད་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སྐུ་ཚེ་༸ཞབས་ པད་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་ཅིང་ཐུགས་ཀི་བཞེད་དགོངས་མཐའ་དག་ལྷུན་གིས ་འགྲུབ་པ་དང་། བོད་མིའི་བདེན་མཐའ་མྱུར་དུ་

གསལ་ནས་རང་དབང་བདེ་སྐྱིད་ཀི་དཔལ་ལ་ལོངས་སོད་ཐུབ་པ་སོ གས་ལ་དམིག ས་ཏེ་མ་བསྐུལ་དང་བླང་ཐོག་བསྟན་སིད་

ཞབས་རིམ་སྣ་མང་བསྒྲུབས་ཏེ་གྲུབ་ཐོ་ཕུལ་འབྱོར་ཇི་བྱུང་ཞིབ་ཕ་ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པའི་ནང་གསལ་བཀོད་ཞུས་ཡོད། དཔེ་ མཚོན་ཁག་ཁ་ཤས་ཞུས་ན། མ་ཎི་ཡིག་དྲུག་དུང་ཕྱུར་ ༣༦ བརལ་བ། གུ་རུའི་མཚན་སྔགས་དུང་ཕྱུར་ ༡ བརལ་བ། འོད་ དཔག་མེད་ཀི་གཟུངས་སྔགས་བྱེ་བ་ ༥ བརལ་བ། ཐུབ་པའི་གཟུངས་སྔགས་བྱེ་བ་ ༣ བརལ་བ། དམིགས་བརྩེ་མ་བྱེ་བ་ ༡ བརལ་བ། རྟ་མགིན་གཟུངས་སྔགས་བྱེ་བ་ ༡ བརལ་བ། ཡིག་བརྒྱ་བྱེ་བ་ ༡ བརལ་བ། ཁོ་བཅུའི་སྔགས་བྱེ་བ་ ༡། མ་ཏི་འབུམ་ ༡༧ བརལ་བ། ཉ་སོག་བླུ་ཁི་ ༨ བརལ་བ་སོགས་སྨིན་སྒྲུབ་ཞུས་འདུག ༡་༢།

བཤད་སྒྲུབ་ཆོས་སོད་བྱ་བར་རོགས་སྐྱོར།

ཀ

གསར་འབྱོར་གྲྭ་བཙུན་སོབ་ཡོན།

བོད་ནས་བོས་བྱོལ་དུ་ཕེབས་ཏེ་རྒྱ་བལ་གཉིས་སུ་འཁོད་པའི་གྲྭ་ཚང་བཤད་གྲྭ་རྣམས་སུ་སྒྲིག་ཞུགས་གྲྭ་བཙུན་རང་ལོ་ ༦ ནས་ ༢༥ བར་རྣམས་ལ་ལོ་ངོ་ ༡༥ རིང་སོབ་ཡོན་ངོ་བོར་ཟླ་རེར་ཧིན་སོར་ ༣༠༠ རེའི་རོགས་སྣོན་ཞུ་མུས་བཞིན། ཨ་རིའི་སི་ཨཱར་ ཨེམ་དང་། ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས། དཔལ་ལྡན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་། ཨ་རི་བོད་ཀི་ཐེབས་རྩ། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རོགས་ བསྐུལ་ཐབས་འཚོལ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་རྩིས་ལོ་འདིའི་ནང་གྲྭ་བཙུན་ ༣༤༩༦ ལ་བོད་ནས་གསར་ཕེབས་ཀི་སོབ་ཡོན་སོད་ འབུལ་བྱས་ཡོད། དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་ཡིག་ཚང་ནས་ཐད་ཀར་གསོལ་སྩལ་གནང་བ་ཕུད་ལས་རིམ་འདིར་འགོ་གོན་ཁྱོན་ཧིན་སོར་ འབུམ་ ༡༡༦ ལྷག་ཙམ་བཏང་ཡོད། ཁ།

རུ་སོག་སོབ་ཡོན།

སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དམིགས་བསལ་བཀའ་དགོངས་འགལ་མེད་རུ་སོག་གི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཅིག་ཏུ་ ནང་བསྟན་སར་གསོ་ཡོང་ཐབས་སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ། རུ་སོག་ཁུལ་ནས་ཕེབས་པའི་བོད་ཀི་ཆོས་དང་རིག་གནས་སོབ་གཉེར་

བ་སྡེ་ཁག་ཅིག་ལ་དམིགས་བསལ་སོབ་ཡོན་སོད་འབུལ་བྱེད་མུས་བཞིན། རྩིས་ལོ་འདིར་རུ་སོག་སོབ་གཉེར་བ་ ༡༤༡ ལ་ཟླ་ རེར་ཧིན་སོར་ ༣༠༠ རེའི་སོབ་ཡོན་སོད་འབུལ་བྱས་ཡོད།

81

ག

དགེ་རན་གསོལ་ཕོགས།

ག་༡ དཔེ་འཁིད་དང་སྐད་ཡིག་དགེ་རན་གི་གསོལ་ཕོགས། ཆོས་སྡེ་ཁག་གི་བཤད་སྒྲུབ་ཆོས་སོད་ཀི་བྱ་བ་ས་བརྟན་ཡར་རྒྱས་ཡོང་ཐབས་ལ་དམིགས་ཏེ་འཁོས་འབྱོར་ཞན་པ་དང་། མཐའ་

མཚམས་ས་ཁུལ་དུ་ཆགས་པའི་དགོན་སྡེ་ཁག་ཅིག་དང་། གཞན་དགོན་སྡེ་ཆུང་གས་ཡིན་པ་བཅས་ཀི་དཔེ་འཁིད་དང་། སྐད་ ཡིག་དགེ་རན་རྣམས་ལ་གསོལ་ཕོགས་དོད་ཟླ་རེར་ཧིན་སོར་ ༣༠༠༠ རེ་སོད་འབུལ་བྱེད་མུས་བཞིན། རྩིས་ལོ་འདིར་ཆོས་སྡེ་

ཁག་ ༤༡ དཔེ་འཁིད་དགེ་རན་ ༦༨ ལ་རོགས་སྐྱོར་ཞུས་ཡོད། དེ་དག་ཁོངས་སྔ་འགྱུར་རིང་མའི་དགོན་སྡེ་ ༢༧ དང་། བཀའ་ བརྒྱུད་ ༥ ས་སྐྱ་ ༡༧ དགེ་ལུགས་ ༡༢ གཡུང་དྲུང་བོན་ ༡ ཇོ་ནང་ ༡ ཞ་ལུ་ ༢ རིག་གཞུང་སོབ་ཁང་ ༣ བཅས་ཡོད། ག་༢ ཚན་རིག་དགེ་རན་གི་གསོལ་ཕོགས།

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོར་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་དུ་ཆོས་བརྒྱུད་རིས་མེད་དགོན་སྡེ་ཆེ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་ཧག་བསྡུས་ཐོག་བཤད་

སྒྲུབ་བསྟན་པ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཞེས་པ་བསྐོང་འཚོགས་བྱས་པའི་གོས་ཆོད་གཞིར་བཟུང་། དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ཚན་རིག་ དགེ་རན་ལ་ཕོགས་དོད་ཟླ་རེར་ཧིན་སོར་ ༣༥༠༠ རེ་སོར་སོད་བྱེད་མུས་བཞིན། རྩིས་ལོ་འདིར་དགོན་སྡེ་ཁག་བཅོ་བརྒྱད་ཀི་

ཚན་རིག་དགེ་རན་ལ་དེ་ལྟར་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་ཡོད་ཁོངས་ནས་རིང་མའི་དགོན་སྡེ་ ༡ དང་། བཀའ་བརྒྱུད་ ༣ དང་། ས་སྐྱ་ ༤ དགེ་ལུགས་ ༩ ཇོ་ནང་ ༡ བཅས་ཡོད།

ག་༣ རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་གི་གསོལ་ཕོགས།

སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའ་ི བཀའ་དགོངས་གཞིར་བཟུང་རྒྱ་ནག་ཁུལ་དུ་༸རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་སར་ གསོ་དར་འཕེལ་ཡོང་ཐབས་དང་། རྒྱ་སྐད་རྒྱག་མཁན་མི་རིགས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཕོགས་ངོས་ནས་མཐུན་གོགས་ཡོང་ཐབས་ སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ། རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་བཤད་གྲྭ་ཆེ་ཁག་ནང་དུ་རྒྱ་ཡིག་སོང་བརྡར་དགོས་པའི་འབོད་བསྐུལ་དང་སགས།

རྒྱ་ཡིག ་དགེ་རན་རེ་ལ་གསོལ ་ཕོག ས་ཟླ་རེར་ཧིན་སོར་ ༦༥༠༠ རེ་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་མུས་བཞིན། རྩིས ་ལོ་འདིར་བཤད་གྲྭ་ དགུའི་རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་དགུ་ལ་གསོལ་ཕོགས་སོར་སོད་བྱས་ཡོད་ཁོངས་ནས་རིང་མའི་དགོན་སྡེ་ ༡ དང་། བཀའ་བརྒྱུད་པའི་ དགོན་སྡེ་ ༡ དགེ་ལུགས་པའི་དགོན་སྡེ་ ༧ བཅས་ཡོད།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག ཏོག་ཙམ་མར་བཞུགས་གནང་རོགས་གནང། དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་ ནས། ལགས་སོ། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། ཕག་ཚོད་ ༣:༡༥ བར་དུ་གསོལ་ཇའི་བར་གསེང་ཡིན།

82

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ཉིན་གི་ཐུན་བཞི་པ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༌༢༠༡༨ ལོའ་ིའཁོར་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་སན་སྒྲོན་ཞུ་བཞིན་པ་ཡིན། དཔལ་ལྡན་ ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག མུ་མཐུད་ནས་གསུང་གནང་རོགས་གནང།

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ནས། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག མུ་མཐུད་ནས་སན་སྒྲོན་ཞུ་ཆོག་པ་ཞུ། ང་།

དཀོན་གཉེར་གི་འཚོ་ཕོགས།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་བོད་ཀི་བསྟན་སིད་བདེ་ཐབས་སུ་གསར་བཞེངས་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ཁག་དང་། ས་གནས་གཞིས་དགོན་ ཁག་གི་དཀོན་གཉེར་རྣམས་ལ་ཟླ་རེར་ཧིན་སོར་ ༢༠༠༠ དང་། གུ་རུ་ལྷ་ཁང་གི་དཀོན་གཉེར་རྣམས་ལ་དམིགས་བསལ་ ༣༥༠༠ རེའི་ཕོགས་དོད་གནང་མུས་ལྟར། རྩིས་ལོ་འདིར་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ ༥ དང་། གཞིས་དགོན་ ༡༤ བཅས་སྡེ་ཁག་བཅུ་དགུའི་དཀོན་ གཉེར་ལ་འཚོ་ཕོགས་སོར་སོད་བྱས་ཡོད། ཅ།

ཁ་ཐོར་གྲྭ་བཙུན་དང་མཚམས་བསེན་པའི་འཚོ་སྣོན།

དགོན ་པའི་སྒྲིག ་ཁུངས་མེད་པའི་ཁ་འཐོར ་གྲྭ་བཙུན་སྔགས་གསུམ་དང་། ཕོག ས་མཐའི་དགོན ་སྡེ་ཁག་ནས་དྷ་སར་བསེན ་

མཚམས་ཆེད་ཕེབས་པའི་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་ལ་འཚོ་སྣོན་ངོ་བོར་ཟླ་རེར་ཧིན་སོར་ ༤༠༠ རེ་སོད་འབུལ་བྱེད་མུས་བཞིན། རྩིས་ལོ་ འདིར་དྷ་ས་ཁུལ་བཞུགས་གྲྭ་བཙུན་གངས་ ༡༠༠ དང་། ཕོགས་མཐའ་ས་གནས་ཁག་ཏུ་ ༢༡༡ བཅས་ཁྱོན་དགེ་བཙུན་སྔགས་ གསུམ་ ༣༡༡ ལ་འཚོ་སྣོན་གི་རོགས་སྐྱོར་ཞུས་ཡོད། ཆ།

རྒྱབ་གཉེར་དང་འབེལ་བའི་མཐུན་འགྱུར།

ཆ་༡ ནད་གསོ་ཁང་གི་མཐུན་འགྱུར།

ཕོགས་མཐའ་ཁག་ནས་དྷ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་སོགས་ལ་སྨན་བཅོས་སུ་ཕེབས་མཁན་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་ཀི་ཆེད་དཔལ་ལྡན་དགའ་ ལྡན་ཕོ་བང་ཡིག་ཚང་ནས་ལྷ་རྒྱལ་རིར་ནད་གསོ་ཁང་ཞིག་ཆེད་བསྐྲུན་གནང་ཡོད་པ་འཕོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནས་འཛིན་སྐྱོང་

དང་། འདི་ག་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཞིབ་འཇུག་གིས་ངོས་སོར་འབུལ་མུས་ཡོད་པ་བཞིན། རྩིས་ལོ་འདིར་གྲྭ་བཙུན་གངས་ ༡༩ སྨན་བཅོས་སུ་ཕེབས་པར་ངོས་སོར་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་ཡོད། ཆ་༢ བོད་དུ་ཕིར་ལོག་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་རྒྱབ་གཉེར།

ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་གསར་འབྱོར་སོབ་ཡོན་ཐོབ་བཞིན་པའམ་ཐོབ་མྱོང་བའི་གྲྭ་བཙུན་གང་ཞིག་བོད་དུ་ཕིར་ལོག་གནང་ འདོད་ཡོད་ཚེ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སྣེ་ལེན་འབེལ་མཐུད་ཁང་ནས་ཕིར་ལོག་གནང་རྒྱུའི་ལམ་གོན་སོར་སོལ་ཡོད་པ་ལྟར།

རྩིས་ལོ་འདིའི་ནང་གྲྭ་བཙུན་གངས་ ༦ བོད་དུ་ཕིར་ལོག་གནང་སྐབས་འདི་ག་ལས་ཁུངས་ནས་ལམ་གོན་ཞུ་སོད་ཆོག་པའི་རྒྱབ་ གཉེར་སོད་འབུལ་བྱས་ཡོད། 83

ཆ་༣ ཐོངས་མཆན་དང་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་སོང་གི་རྒྱབ་གཉེར།

རྩིས་ལོ་འདིའི་ནང་དགོན་པ་གསར་རྒྱག་དང་། ལས་འགུལ་ཆོག་མཆན། ཉམས་གསོའ་ིསོང་ཡིག་བཅས་ཨིན་བོད་གཉིས་ཀི་རྒྱབ་ གཉེར་གངས་ ༡༩ དང་། དགོན་པའི་སྒྲིག་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་བླ་སྤྲུལ་མཁན་སོབ་སོགས་ཕི་རྒྱལ་ཡུལ་ཁག་ཏུ་ཕེབས་རྒྱུའི་ཐོངས་ མཆན་ཐོབ་ཆེད་རྒྱབ་གཉེར་གངས་ ༡༤ བཅས་ཀི་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་ཡོད། ཇ།

མཚན་དོད་དང་། གསོལ་ཕོགས་དོད། མཆོད་དོད།

ཇ་༡ དབུ་འཁིད་བླ་ཆེན་རྣམ་པའི་མཚན་དོད།

ཆོས་བརྒྱུད་དབུ་འཁིད་བླ་ཆེན་ངོ་ཡོད་རྣམ་པར་ཟླ་རེར་སྟོང་མིན་མཚན་དོད་རེ་འབུལ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། རྩིས་ལོ་འདིར་ས་སྐྱ་ ཁི་འཛིན་རིན་པོ་ཆེ་དང་། དགའ་ལྡན་ཁི་རིན་པོ་ཆེ། སྨན་རིའི་ཁི་འཛིན་རིན་པོ་ཆེ་བཅས་ལ་མཚན་དོད་ཕུལ་ཡོད། ཇ་༢ མཁན་ལས་ཟུར་རྣམ་པའི་མཚན་དོད།

རིས་མེད་ཆོས་སྡེ་ཁག་གི་མཁན་པོ་དང་མཁན་ཟུར་རྣམ་པར་ཟླ་རེར་སྟོང་མིན་མཚན་དོད་རེ་འབུལ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། རྩིས་ལོ་ འདིར་མཁན་པོ་ལས་ཐོག་ ༢༧ དང་མཁན་ཟུར་ ༢༩ ལ་མཚན་དོད་ཕུལ་ཡོད། ཇ་༣ གཞུང་བསྟེན་ཆོས་སྐྱོང་ཁག་གི་སྐུ་རྟེན་རྣམ་པར་གསོལ་ཕོགས་དོད།

གཞུང་བསྟེན་ཆོས་སྐྱོང་ཁག་གི་སྐུ་རྟེན་རྣམ་པར་ཟླ་རེར་གསོལ་ཕོགས་དོད་རེ་འབུལ་སོད་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། རྩིས་ལོ་འདིར་ གཞུང་བསྟེན་དག་ལྷའི་གཙོ་བོ་གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོའ་ིསྐུ་རྟེན་ལ་ཟླ་རེར་ཧིན་སོར་ ༡༥༥༠༠ དང་། ཚེ་རིང་མའི་སྐུ་རྟེན་ལ་ ཟླ་རེར་ཧིན་སོར་ ༡༥༠༠༠ ལྷ་མོ་གཡུ་སྒྲོན་མའི་སྐུ་རྟེན་ལ་ཟླ་བ་གཅིག་རིང་ཧིན་སོར་ ༡༥༠༠༠ གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷའི་སྐུ་རྟེན་ལ་ཟླ་ རེར་ཧིན་སོར་ ༡༥༠༠༠ རེ་སོད་འབུལ་ཞུས་ཡོད། ཉ།

ལོ་རེའི་མཆོད་དོད་འབུལ་སོ

ཉ་༡ གནས་ཆུང་སྒྲ་དབྱངས་གིང་དང་། དགའ་གདོང་གསལ་བྱེད་གིང་གྲྭ་གཉིས་ལ་གཞུང་བསྟེན་དག་ལྷ་གཙོ་བོ་གནས་ཆུང་ཆོས་ རྒྱལ་ཆེན་པོ་དང་། དགའ་གདོང་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ་གཉིས་ཀི་གསོལ་ཁའི་མཆོད་དོད་ཧིན་སོར་ ༦༠༠༠ རེ་འབུལ་སོལ་ཡོད་པ་ ཆད་མེད་ཕུལ་ཡོད།

ཉ་༢ གནས་ཆུང་སྒྲ་དབྱངས་གིང་དང་། དགའ་གདོང་གསལ་བྱེད་གིང་། རྣམ་གྲྭ་ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་གིང་བཅས་ལ་རྟེན་ཁྲུས་ ཡུལ་ཁྲུས་མཆོད་དོད་ཧིན་སོར་ ༡༠༠༠ རེ་འབུལ་སོལ་ཡོད་པ་ཆད་མེད་ཕུལ་ཡོད།

ཉ་༣ གནས་ཆུང་གྲྭ་ཚང་དུ་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་གི་མཛད་དོན་ཁག་གེགས་མེད་ལྷུན་འགྲུབ་ཡོང་སད་རེས་གཟའ་ཕུར་བུ་ནམ་

ཡིན་ལ་གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོའ་ི འཕིན་བསྐུལ་ཞུ་ཆེད་མཆོད་དོད་སྟོང་མིན་རེ་འབུལ་སོལ་ཡོད་པ་ལྟར་རྩིས་ལོའ་ི ནང་ཧིན་ སོར་ ༤༥༠༠ ཕུལ་ཡོད།

ཉ་༤ སྐུའི་འཁྲུངས་སྐར་ཉིན་སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་གིང་དུ་འཁྲུངས་ལྷ་ཡར་གསོལ་ཆེད་མཆོད་དོད་ ཧིན་སོར་ ༤༥༠༠ འབུལ་སོལ་ཡོད་པ་ཆད་མེད་ཕུལ་ཡོད།

84

ཉ་༥ བོད་ཟླ་ ༤ པའི་ནང་དུ་སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་གིང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དཔལ་དུས་ཀི་འཁོར་

ལོ་དང་། དཔལ་གསང་བ་འདུས་པའི་སྒྲུབ་མཆོད་གཉིས་གནང་སྐབས་མཆོད་དོད་ཞལ་འདེབས་ཧིན་སོར་ ༢༠༠༠༠ ཆད་མེད་ འབུལ་སོལ་ཡོད་པ་ལྟར་ཕུལ་ཡོད།

ཉ་༦ དྲུག་པ་ཚེས་བཞི་ཉིན་སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་གིང་དུ་ཡར་ངོ་མར་ངོའ་ི གསོ་སོང་གི་མཆོད་དོད་ ཧིན་སོར་ ༥༥༠༠ འབུལ་སོལ་ཡོད་པའང་ཆད་མེད་ཕུལ་ཡོད།

ཉ་༧ བོད་ཟླ་ ༩ པའི་ལྷ་བབ་དུས་ཆེན་དང་སྟབས་བསྟུན་བརྟན་མའི་བཀའ་ལུང་བཞིན་གངས་སྐྱིད་མདུན་ཐང་དུ་ཡོད་པའི་སི་ བཟློག་མཆོད་རྟེན་ལ་སྐུ་དཀར་གསོལ་རྒྱུ་དང་། སི་བཟློག་ཙཀྲ་བཅུ་གསུམ་སྨིན་སྒྲུབ་ཆེད་གནས་ཆུང་གྲྭ་ཚང་དུ་མཆོད་དོད་ཧིན་ སོར་ ༥༠༠༠༠ ཕུལ་ནས་སྒྲུབ་བསྐུལ་ཞུས་དང་ཞུ་མུས་ཡིན།

ཉ་༨ བོད་ཟླ་ ༡༢ པའི་ནང་དུ་གནས་ཆུང་གྲྭ་ཚང་དང་དགའ་གདོང་གྲྭ་ཚང་གཉིས་ལ་ལོ་གཏོར་མཆོད་དོད་ཞལ་འདེབས་ཧིན་སོར་ ༧༥༠༠ རེ་འབུལ་སོལ ་ཡོད་པ་བཞིན་ཕུལ་ཡོད། དེ་བཞིན ་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་དུ་དགུ་གཏོར ་དང་ལོ་གཏོར ་མཆོད་དོད་ཞལ་ འདེབས་ཧིན་སོར་ ༨༦༠༠ འབུལ་སོལ་ཡོད་པའང་ཕུལ་ཡོད། ཏ།

ཆོས་བརྒྱུད་སྨོན་ལམ་ཁག་ལ་ཞལ་འདེབས།

བོད་ཀི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་སོ་སོས་ལོ་ལྟར་དམིགས་བསལ་སྨོན་ལམ་གི་འདུ་འཛོམས་ཆེན་པོ་རེ་གནང་བཞིན་ཡོད་པར་མཆོད་ སིན་ཞལ་འདེབས་ཧིན་སོར་ ༦༠༠༠༠ རེ་འབུལ་སོལ་ཡོད་པ་རྩིས་ལོ་འདིར་སྔ་འགྱུར་རིང་མ་དང་། བཀའ་བརྒྱུད། ས་སྐྱ། དགེ་ ལུགས་བཅས་པ་སོ་སོར་སྨོན་ལམ་ཞལ་འདེབས་ཕུལ་ཡོད། ཐ།

དམིགས་བསལ་རོགས་ཕན།

ཐ་༡ སི་ཏི་རམ་འདེགས་ཚོགས་པར་རོགས་སྐྱོར།

ལོ་མང་གོང་ནས་དྷ་སའི་ཉེ་འདབས་སིདྡྷ་བ་རིར་ཡོད་པའི་སི་ཏི་རམ་འདེགས་ཚོགས་པའི་སོབ་ཕྲུག་སྡོད་ཁང་གི་ཁང་གའི་ཆེད་ཟླ་ རེར་ཧིན་སོར་ ༥༠༠༠ རེ་རོགས་ཕན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་རྩིས་ལོ་འདིར་ཧིན་སོར ༦༠༠༠༠ ཐམ་པ་རོགས་སྐྱོར་ཞུས་ཡོད། ད།

གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན།

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོར་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་བཅུ་གཅིག་པའི་ཐོག་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ལུང་རྟོགས་

ཀི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་འཛིན་སྐྱོང་སེལ་གསུམ་གནང་ཕོགས་ཟབ་གསལ་ལམ་སྟོན་ཇི་སེད་ཕེབས་པའི་ཁོད། རང་རེའི་ནང་རིག་ སོབ་གཉེར་བ་རྣམས་ཀིས་གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གནང་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་ལས་རིམ་ངེས་ཅན་ཞིག་སེལ་དགོས་པའི་

བཀའ་སོབ་ཕེབས་དགོངས་ལྟར། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ ༢༠༡༣ ལོར་གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གི་སོབ་ཡོན་ ལས་རིམ་ཞིག་གསར་གཏོད་ལག་བསྟར་གིས་ ༢༠༡༤ དང་ ༢༠༡༥ བཅས་ལ་སོབ་གཉེར་བ་ཁག་གཉིས་བསྡུ་རུབ་ཞུས་ཁོངས་

ནས་སྐབས་དང་པོའ་ི སོབ་གཉེར་བ་ ༡༤ དང་སྐབས་གཉིས་པའི་སོབ་གཉེར་བ་ ༨ བཅས་ཁྱོན་སོབ་གཉེར་བ་ ༢༢ ལ་སོབ་ཡོན་ མུ་མཐུད་ཞུས་སོད་གནང་ཡོད། ལས་རིམ་འདིའི་དོན་དུ་རྩིས་ལོ་འདིར་འགོ་གོན་ཧིན་སོར་ ༧༠༥,༠༠༠ བཏང་ཡོད།

85

ན།

དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ།

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བཀའ་སོབ་ཕེབས་དོན་བཞིན་དགེ་བཤེས་མའི་ལས་ རིམ་གི་སྒྲིག་གཞི་གསར་དུ་གཏན་འབེབས་ཀིས་ལོ་བཞིའི་རིང་དུ་རྒྱུགས་སོད་ཀི་ལས་དོན་ཡོངས་རོགས་ལྟ་རྟོག་འགན་ཁུར་

ལེགས་པར་ཞུས་འབས། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༦ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་མོན་གྷོ་དཔལ་ལྡན་འབས་སྤུངས་སུ་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་ མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་དགེ་བཤེས་མའི་སོབ་པ་མཐར་སོན་བཙུན་མ་ཉི་ཤུ་རྣམས་ལ་དགེ་བཤེས་མའི་མཚན་རྟགས་ཀི་ཕག་ འཁྱེར་གསོལ་སྩལ་མཛད་པའི་རེས་འབེལ་རིམ་བཞིན་བཙུན་མའི་འདུས་སྡེ་ཁག་རང་ངོས་ནས་དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་རྒྱུན་

སྐྱོང་ཐུབ་ཐབས་ལམ་སྟོན་ཞུ་རྒྱུར་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༦ ཉིན་གངས་སྐྱིད་གཉའ་ཁི་ཚོགས་ཁང་དུ་དགེ་བཤེས་མའི་

རྒྱུགས་སོད་དོ་དམ་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དྲུག་པ་བསྐོང་འཚོགས་བགིས་ཏེ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ སྒྲིག་གཞི་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་དང་། རྒྱུགས་སོད་དོ་དམ་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་གཙོ་གསར་འདེམས། རྒྱུན་ལས་ཚོགས་ཆུང་དང་།

དེའི་གཏན་འཇགས་ལས་ཁུངས་གསར་འཛུགས་གནང་རྒྱུ་བཅས་སྐོར་ཐག་གཅོད་ལམ་སྟོན་བྱུང་དོན་བཞིན། དགེ་བཤེས་མའི་

རྒྱུགས་སོད་དོ་དམ་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ལས་ཁུངས་དྷ་ས་བཙུན་དགོན་སྒྲོལ་མ་གིང་དུ་གསར་འཛུགས་བྱུང་རེས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༣ ཉིན་དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་དང་འབེལ་བའི་ལས་དོན་དང་ཡིག་ཆ་ཡོངས་རོགས་རྩིས་སོད་ཞུས་པའི་སོ་ནས་

དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་འདི་བཞིན་འབེལ་ཡོད་བཙུན་མའི་འདུས་སྡེ་རྣམས་ཀིས་རྒྱུན་སྐྱོང་གནང་བཞིན་ཡོད། ཆོས་རིག་ལས་ ཁུངས་ནས་སྔར་མུས་བཞིན་ཕི་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་དུ་རྒྱུགས་སོད་གོ་སྒྲིག་གནང་སྐབས་ཕག་རོགས་སུ་འབེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཟུང་ དྲུང་ཞིག་ཆེད་གཏོང་བྱས་ཤིང་། ཕོགས་མཐའ་ནས་ཆེད་ཕེབས་རྩོད་རྒྱུགས་ཞིབ་འཇུག་པ་བཞི་དང་རྒྱུགས་སོད་དོ་དམ་ལྷན་

ཚོགས་ཀི་རྒྱུན་ལས་གཉིས་བཅས་ཁྱོན་མི་གངས་དྲུག་ལ་ལམ་གོན་དང་ལས་དོད། དེ་བཞིན་ཡིག་རྒྱུགས་ཞིབ་འཇུག་པ་རྣམས་ ལ་སྐུ་ཡོན་ཕུལ་བ་སོགས་ཀིས་དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་ཚགས་ཚུད་ལག་བསྟར་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་ཡོད། དེའི་དོན་དུ་འགོ་ གོན་ཧིན་སོར་ ༡༥༣,༩༩༨ བཏང་ཡོད།

ན་༡ བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སེལ་དང་འབེལ།

བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སེལ་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོའ་ིགོས་ཆོད་ཨང་ ༢་༤ ནང་གསེས་ ༢ པའི་ནང་གསལ། བོད་མིའི་ སི་ཚོགས་ཁོད་ནང་ཆོས་ངོ་སོད་ལས་གཞི་འགོ་མུས་ཐོག ཆོས་བཤད་གནང་མི་གདན་ཞུའི་ཁོངས་ས་གནས་སུ་དགེ་བཤེས་མ་ ཡང་གདན་ཞུ་གནང་གལ་ཞེས་འཁོད་དོན་ལྟར། ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཁྱབ་ཁོངས་དགེ་བཤེས་མ་ཡོད་པའི་ས་གནས་མོན་གྷོ་

དང་། དྷ་ས། བལ་ཡུལ་བཅས་སུ་དགེ་བཤེས་མ་གདན་ཞུ་གནང་ཐབས་དགོས་གལ་ཁུངས་ཁྱབ་ཞུས་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ལའང་ཐེངས་དང་པོའ་ིདགེ་བཤེས་མ་ཉི་ཤུའི་མཚན་གཞུང་ཕུལ་ཏེ་ཁོང་རྣམས་རང་རིགས་གཏན་ ཉིན་སོབ་གྲྭ་ཁག་གི་ལྟ་གྲུབ་དགེ་རན་གི་འོས་གཞིར་འཇུག་འོས་སྐོར་གོས་འདེབས་འབོད་བསྐུལ་ཡང་ཞུས་ཡོད།

86

པ།

དགོན་པ་ཞིག་གསོའ་ི རོགས་སྐྱོར།

པ་༡ ལོ་འདིར་དགོན་པ་ཞིག་གསོའ་ིརྩིས་ཁོངས་ནས། མན་སར་གོང་སྡེ་བདུན་པ་དང་། ལ་དྭགས་རུ་ཐོག་ལྷུན་འགྲུབ་ཆོས་ལྡིངས་ དགོན་པ། ས་ཏོན་ཁམས་ཀཿཐོག སྦིར་འབི་རུ་བསམ་གཏན་ཆོས་འཁོར་གིང་། ར་ཝང་ལ་གཉགས་སྟོན་པའི་གདན་ས་གེ་ལུང་ ཆོས་སྡེའི་སོབ་གཉེར་ཁང་བཅས་ལ་ཞིག་གསོའ་ིལས་དོན་ཆེད་རོགས་རམ་བསྡོམས་ཧིན་སོར་ ༧༥༠༨༠༠ ཞུས་སོད་བྱས་ཡོད།

པ་༢ དཔལ་དུས་ཀི་འཁོར་ལོའ་ིདབང་ཆེན་ཐེངས་ ༣༤ པའི་དངུལ་ལྷག་ཁོངས་ནས་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་ནས་མང་ཚོགས་ཀི་ མ་ཎི་དུང་སྒྲུབ་ཀི་ལས་རིམ་ཆེད་རོགས་དངུལ་གསོལ་སྩལ་ཐོབ་ཁོངས་ནས། དོན་གྲུབ་གིང་། སྦིར་སྡེ་དགེ སྦིར་བོད་ཚོགས། ཀུམ་རའོ་བཅས་ལ་གོང་འབེལ་རྟེན་ཁང་ཉམས་གསོའ་ིཆེད་ཁྱོན་ཧིན་སོར་ ༥,༧༦,༥༡༠ རོགས་སྐྱོར་ཞུས་ཡོད། ཕ།

བོད་ཀི་རིག་གཞུང་དང་སྒྱུ་རྩལ་མ་དངུལ།

ཨ་རིའི་རོགས་ཚོགས་ (USAID) ཀི་རོགས་དངུལ་ཁོངས་ནས་བོད་ཀི་སོལ་རྒྱུན་རིག་གཞུང་དང་དེང་རབས་བོད་ཀི་བཟོ་རིག་ སྒྱུ་རྩལ་རྒྱུན་འཛིན་དང་གོང་སེལ་སད་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དུ་གནས་འཁོད་བོད་རིགས་སྒྱུ་རྩལ་བ་དང་ཡང་སྒྱུ་རྩལ་མཁན་

གསར་པ་འཐོན་བཞིན་པའི་སི་སེར་རྣམས་ལ་སྒྱུ་རྩལ་དེ་དག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ་དང་། རིག་རྩལ་དང་ལག་རྩལ་རྒྱ་ ཁྱབ་གཏོང་རྒྱུར་རམ་འདེགས་སད། འདི་ག་བརྒྱུད་བོད་ཀི་རིག་གཞུང་དང་། སྐད་ཡིག སྒྱུ་རྩལ་ཁོ་ནའི་ལས་འཆར་ཆེད་ཧིན་སོར་ ཁི་ལྔ་ནས་འབུམ་གསུམ་བར་རོགས་དངུལ་འབུལ་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་སེལ་རེས་ཆེས་མཐོའ་ི འདེམས་སྒྲུག་ཚོགས་ཆུང་ཆེད་ བཙུགས་ཀིས ་སི་སེར་ཁག་བཅུ་གསུམ་ལ་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཀི་སི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ཐེབ ས་རྩའི་རྩིས ་ཁོངས་ནས་ རོགས་དངུལ་ཁྱོན་ཧིན་སོར་ ༣༡༠༠༠༠༠ ཞུས་སོད་བྱས་ཡོད། ༡་༣

ཀ༡

ཆོས་རིག་ངོ་སོད་དང་། ཟབ་སོང་། ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ལས་དོན།

བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་རྣམས་སུ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཚོགས་གཙོར་བཞུགས་པའི་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ཚོགས་ཆུང་རེ་ གསར་འཛུགས་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་སྔོན་སོང་བཞིན་ས་གནས་ཁག་ ༣༩ ནས་ཚོགས་ཆུང་གསར་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་

རྣམས་ནས། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོར་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་རྩ་འཛིན་ལམ་སྟོན་གཞིར་བཟུང་སོ་ སོའ་ི ས་གནས་སུ་ནང་པའི་ལྟ་ གྲུབ་ངོ་སོད་ལས་འགུལ་ཐེངས་གསུམ་ཉུང་མཐར་སེལ་ཐབས་གནང་མུས་ཡིན་པ་ལྟར། རྩིས་ལོ་འདིར་ཚོགས་ཆུང་ཁག ༣༣ ནས་ལས་འགུལ་སེལ་བའི་སན་ཐོ་དང་རྩིས་ཁ་ཕུལ་འབྱོར་བཞིན་འགོ་གོན་ཁྱོན་ཧིན་སོར་ ༡༥༧༤༠༠ ཕིར་གསབ་ཞུས་ཡོད། ཀ་༢

མཐོ་སོབ་གཉེར་བཞིན་པའི་བོད་རིགས་སོབ་མ་ཁག་ཅིག་ལ་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད།

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༦ ཉིན་འདི་ག་ལས་ཁུངས་ནས་འབོད་བསྐུལ་ཞུས་པ་ལྟར་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སོབ་གཉེར་ཁང་ གི་རིགས་ལམ་སོབ་འཁིད་པ་དགེ་བཤེས་བསྟན་འཛིན་ཟིལ་གནོན་ལགས་ཀིས་ལྷོ་ཕོགས་མེངྒ་ལོར་ (Mangalore) དུ་སོབ་ གཉེར་གནང་བཞིན་པའི་བོད་རིགས་སྨན་ཞབས་མ་གངས་ ༥༠ སྐོར་ཞིག་ལ་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ཐེངས་དང་པོ་སེལ་ཐུབ་པ་ བྱུང་འདུག

87

ཁ།

བོད་ཀི་སྐད་ཡིག་དང་ནང་དོན་རིག་པའི་ཟབ་ཁིད །

སིར་བོད་ཀི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་དང་། ཡང་སོས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་བཞིན་རང་རིགས་ གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་ནང་པའི་གཞུང་ཆེན་ལ་ཐོས་བསམ་སོབ་གཉེར་ཐུབ་པའི་དམིགས་ཡུལ་འོག ཕི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་དཔལ་ལྡན་ རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་དང་ཟུང་འབེལ་བོད་ཀི་སྐད་ཡིག་དང་ནང་དོན་རིག་པའི་ཟབ་ཁིད་ཅེས་པའི་ལས་འཆར་ཞིག་གསར་གཏོད་དང་

འབེལ། ལོ་བསྟུད་མར་མཐོ་སོབ་ཐོན་པའི་བོད་རིགས་སོབ་ཕྲུག་ཁག་ལ་ཧུན་སུར་གངས་ཅན་རིག་གནས་སོབ་གྲྭར་ཟླ་བ་དྲུག་རིང་ གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔའི་སིང་དོན་དང་། རིགས་ལམ། སུམ་རྟགས་སོགས་སོབ་འཁིད་བྱས་པ་ཕན་འབས་གང་ལེགས་བྱུང་

བར་བརྟེན། རྩིས་ལོ་འདིར་ཡང་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡ ནས་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༥ བར་གོང་གསལ་ཟབ་སོང་སར་ཡང་གོ་ སྒྲིག་བྱས་པ་དང་། ཐེངས་དེར་ཁྱོན་སོབ་གཉེར་བ་གངས་ ༩ མཉམ་ཞུགས་བྱུང་ཡོད། ག

དེང་དུས་ཚན་རིག་ཟབ་སོང་དང་མཉམ་རོགས།

ག་༡ ཨ་རི་ཨེ་མོ་རི་མཐོ་སོབ་གི་འབེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་དང་འབེལ་ལམ་མོས་མཐུན་བྱུང་བ་བཞིན་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཨེ་མོ་

རི་དང་བོད་མིའི་དབར་ཚན་རིག་ལས་གཞི་ཞེས་པ་དང། དྷ་ས་བོད་ཀི་དཔེ་མཛོད་ཁང་དང་ཟུང་འབེལ་ཐོག ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༤ ནས་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༩ བར་མོན་གྷོ་འབས་སྤུངས་བློ་གསལ་གིང་གྲྭ་ཚང་དུ་བཙུན་མ་བཞི་བཅུ་སྐོར་ཞིག་ལ་དེང་དུས་

ཚན་རིག་གི་ཟབ་སོང་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད། སྐབས་དེར་མོན་གྷོ་བཙུན་དགོན་བྱང་ཆུབ་ཆོས་གིང་གིས་ཕོགས་མཐའ་ཁག་ནས་ ཕེབས་པའི་བཙུན་མ་རྣམས་ལ་བཞུགས་གནས་དང་སྔ་དགོང་གསོལ་ཚིགས་དང་། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཕོགས་མཐའ་ ཁག་ནས་ཕེབས་འཛོམས་བཙུན་མ་རྣམས་བཙུན་དགོན་སོ་སོར་ཕིར་ལོག་གནང་རྒྱུའི་ལམ་གོན་གི་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་ཡོད།

ཟབ་སོང་འདིར་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་བཙུན་མ་རྣམས་ནི་སྦེལ་ཀོབ་བཙུན་དགོན་མཚོ་རྒྱལ་བཤད་སྒྲུབ་གིང་དང་། མོན་གྷོ་ བཙུན་དགོན་བྱང་ཆུབ་ཆོས་གིང་། དྷ་ས་སྒྲོལ་མ་གིང་། དྷ་ས་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་གིང་། དྷ་ས་དགེ་ལྡན་ཆོས ་གིང་བཅས་ཀི་ ཁུངས་ནས་ཡིན། ག་༢

དྷ་ས་བོད་ཀི་དཔེ་མཛོད་ཁང་དང་ཟུང་འབེལ་དྷ་ས་དབུས་སྣེ་ལེན་ཁང་དུ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༨ ནས་ ༢༢

བར་བདུན་ཕག་གཉིས་ཙམ་རིང་ཚན་རིག་འཛིན་གྲྭ་མེད་པའི་དགོན་སྡེ་ཁག་ནས་དམིགས་བསལ་གདན་ཞུས་དགེ་འདུན་པ་ཉེར་

གཉིས་ལ་དེང་དུས་ཚན་རིག་གི་ཟབ་སོང་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད། ཟབ་སོང་ཐོག་སྦེལ་ཀོབ་རྣམ་གོལ་གིང་ནས་སོབ་དཔོན་ ༢ དང་། ཅོན་ཏ་ར་རོང་སར་བཤད་གྲྭ་ནས་སོབ་གཉེར་བ་ ༡ ཧུན་སུར་རོང་དཀར་ཆོས་སྡེ་ནས་སོབ་གཉེར་བ་ ༢ བལ་ཡུལ་ར་རོང་

ཐུབ་བསྟན་ཆོས་གིང་ནས་སོབ་གཉེར་བ་ ༡ དྷ་ས་ཀིརྟིའི་བྱེས་པ་གྲྭ་ཚང་ནས་སོབ་གཉེར་བ་ ༢ བཅས་དགེ་འདུན་པ་ ༨ དང་། དྷ་

ས་ཤུག་གསེབ་བཙུན་དགོན་ནས་སོབ་གཉེར་བ་ ༢ དྷ་ས་དགེ་ལྡན་ཆོས་གིང་ནས་སོབ་གཉེར་བ་ ༧ དྷ་ས་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་ གིང་ནས་སོབ་གཉེར་བ་ ༥ བཅས་བཙུན་མ་ ༡༤ བཅས་ཁྱོན་དགེ་བཙུན་གངས་ ༢༢ བྱུང་ཡོད། གོང་གསལ་ཚན་རིག་ཟབ་ སོང་གཉིས་ཀི་ཆེད་དུ་འགོ་གོན་ཁྱོན་ཧིན་སོར་ ༣༤༠,༠༡༣ བཏང་ཡོད།

88

༡་༤།

དབྱེན་འདུམས་མཆོད་རྟེན་ལེགས་གྲུབ།

གནས་ཆེན་བརྒྱད་དུ་བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་རྣམ་བརྒྱད་གསར་བཞེངས་ཞུ་རྒྱུའི་ལས་འཆར་ཁོངས་ནས་རྒྱལ་པོའ་ི ཁབ་ཏུ་ དབྱེན་འདུམས་མཆོད་རྟེན་གསར་བཞེངས་ཞུ་བསྡད་ཡོད་པ་སྦི་ཧཱར་མངའ་སྡེའི་སི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་མཆོག་ལ་ཡིག་ཐོག་སན་ཞུ་དང་ སགས་ཞུ་བསྐུལ་རིམ ་པ་ཞུས་འབས། ཐོག ་མའི་རེ་དོན་ལྟར་གནས་ཆེན ་རྒྱལ་པོའ་ི ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་དུ་མཆོད་རྟེན་གསར་ བཞེངས་ལེགས་གྲུབ་ཀིས་རབ་གནས་བཅས་ཟིན་བསྟུན། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༥ ཉིན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་རྒྱལ་པོའ་ི ཁབ་ཏུ་ཆེད་བཅར་གིས་དབྱེན་འདུམས་མཆོད་རྟེན་དྲུང་དུ་སྨོན་ལམ་འཚམས་འབྱོར་ཞུས། ༡་༥།

༸རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པའི་སྣེ་ཤན་ཞབས་ཞུ།

དེ་སྔོན་དཔལ་༸རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་ཨོ་རྒྱན་འཕིན་ལས་རྡོ་རེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྒྱ་གར་ནང་ཁུལ་དང་ཕི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་ ཆིབས་སྒྱུར་གནང་སྐབས་སོགས་ལ་འབེལ་མཐུད་ཞབས་ཞུའི་ཆེད། འདི་གའི་དྲུང་ལས་གནས་རིམ་ཅན་གི་ལས་བྱེད་ཅིག་སྣེ་ ཤན་ངོ་བོར་བསྐོ་འཛུགས་གནང་ལམ་ཡོད་པར་བསྐྱར་ཞིབ ་ཀིས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོ་ནས་དྲུང་འཕར་གི་གནས་རིམ་ཅན་ཞིག་སྣེ་ ཤན་འབེལ་མཐུད་པར་བསྐོ་འཛུགས་ཞུས་ཡོད། ༡་༦།

བཀའ་བློན་ཕོགས་བསྐྱོད།

གུས་ཆོས ་རིག་བཀའ་བློན་མིང་འཛིན་ནས་བོད་ཀི་ཆོས ་བརྒྱུད་དབུ་འཁིད་བླ་ཆེན་རྣམ་པར་འཚམས་ཞུ་མཇལ་བཅར་དང་། མཛད་སོ་ཚོགས་འདུ་རིགས་ལ་ངོ་བཅར། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་བྱང་ཕོགས་དང་། ལྷོ་ཕོགས། དབུས་དཀིལ་བཅས་སུ་ཆགས་པའི་ དགོན་སྡེ་ཁག་དང་། རིག་གཞུང་བསྟི་གནས། སོབ་གྲྭ མཐོ་སོབ་བཅས་ལ་འཚམས་འདི་ལྟ་སྐོར་སོགས་ཀི་ཆེད་རྩིས་ལོའ་ི ནང་ གཞུང་འབེལ་ཕོགས་བསྐྱོད་ཐེངས་ ༢༣ ཙམ་ཞུས་ཡོད། ༡་༧།

དཔེ་དེབ་པར་སྐྲུན་དང་འགེམས་སེལ།

༡་༧་༡ རྩིས་ལོ་འདིར་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་གནང་མཁན་རྣམས་ཀི་ཟུར་བལྟའི་དེབ་ཕེང་དང་པོ་པར་བསྐྲུན་གིས་ས་གནས་ནང་ པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ཚོགས་ཚུང་སོ་སོའ་ི ས་གནས་ཆེ་ཆུང་ལ་དཔག་པའི་ས་གནས་ཆུང་བ་དང་འབིང་བ་རྣམས་ལ་དེབ་གངས་

བརྒྱད་རེ་དང་། ས་གནས་ཆེ་བ་ཁག་ལ་དེབ་གངས་བཅུ་གཅིག་རེ་བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་དེབ་གངས་ ༣༧༢ འགེམས་སེལ་ཞུས་ ཡོད།

༡་༧་༢། གཞུང་བསྟེན་དག་ལྷའི་གཙོ་བོ་གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོའ་ི རྟོགས་བརོད་དེ་སྔོན་རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༦་་༌༢༠༡༧ ནང་ པར་སྐྲུན་ཞུ་བསྡད་ཡོད་པ་ཆ་ཚང་པར་བསྐྲུན་ཞུས་ཏེ། དགའ་ལྡན་ཕོ་བང་དང་གནས་ཆུང་གྲྭ་ཚང་། བོད་ཁྱིམ་སོབ་གྲྭ་ཁག མེས་ དབོན་གཙུག་ལག་དཔེ་སྟོན་སོབ་གྲྭ་བཅས་སུ་ཁྱོན་དཔེ་དེབ་གངས་ ༤༠༧༥ འགེམས་སེལ་ཞུས་ཡོད། ༡་༨།

ཡིག་མཛོད་ཚན་པའི་ལས་དོན།

བཀའ་ཡིག་ལོ་རྒྱུས་འབི་རྩོམ་ཚན་པ་ནས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཕི་ལོ་ ༡༩༦༠ ནས་ ༡༩༧༨ བར་གི་ཡིག་སྣོད་ཁྱོན་ ༤༠༧ རྩིས་ལེན་ཞུས་པ་དང་། ཡིག་སྣོད་དེ་རྣམས་ལོ་རིམ་བཞིན་སྒྲིག་འཇོག་དང་དེ་དག་གི་དཀར་ཆག་ཀམ་པུ་ཊར་ནང་དུ་འཇུག་

89

འགོད་བཅས་བྱས། དེ་བཞིན་ད་བར་ཡིག་མཛོད་དུ་རྩིས་སོད་ཟིན་པའི་ཡིག་ཆ་ཁག་ལ་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་ལས་ཁུངས་ཁག་ནས་ ཡིག་ཆ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་རྒྱུར་སྐབས་འབེལ་མཐུན་འགྱུར་ཇི་དགོས་ཞུས་ཡོད། ༡་༩།

ཁྱབ་ཁོངས་རང་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་གནས་བབ།

འདི་གའི་ཁྱབ་ཁོངས་རང་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་དང་། ཝཱ་ཎ་དབུས་བོད་ཀི་གཙུག་ལག་སོབ་གཉེར་ཁང་། བོད་ ཀི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། ལྡི་ལི་བོད་ཁང་། ནོར ་གིང་བོད་ཀི་རིག ་གཞུང་གཅེས ་སྐྱོང་ཁང་བཅས་ནས་རྩིས ་ལོའ་ི ནང་ལས་དོན ་ཇི་ བསྒྲུབས་སོ་སོའ་ི ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པ་འདི་ག་བརྒྱུད་ཕུལ་ཡོད་པའི་ནང་གསལ་ལྟར་དེ་དག་སོ་སོའ་ི སྒྲིག་འཛུགས་དང་ལས་

དོན་གང་ཅི་ཚགས་ཚུད་ཡར་རྒྱས་ངང་འདུག་ལགས་པ་བཅས་ཀི་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་སུ། ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གིས་ བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༤༥ ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ལ་ཕུལ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

ལས་རིམ་བདུན་པའི་ནང་གསེས། ཁ་པ། སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀིས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ལོའ་ི ལས་ བསྡོམས་རྒྱས་པར་ཞིབ་འཇུག་གནང་བའི་སན་ཐོ་སན་སྒྲོན། ཡིག་ཆ་ཨང་ ༨ པར་གཟིགས་རོགས་གནང་། སན་སྒྲོན་གནང་ མཁན། སི་འཐུས་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་ལགས།

སི་འཐུས་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༨ པ། སན་སྒྲོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༄༅། །བོད་མིའ་ི སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ལོའ ི་

ལོ་འཁོར་ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པ་ཤག ོ ་གངས་ ༢༣༦ ཡོད་པར་སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ནས་བལྟ་ཞིབ་ཞུས་པའི་སན་ཐོ།

ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས། ༡།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༡༢ ཀ་༡་༣ བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སེལ་དང་འབེལ་བའི་ནང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ ཤེས ་རིག་ལས་ཁུངས་ལའང་ཐེངས་དང་པོའ་ི དགེ་བཤེས་མ་ཉི་ཤུའི་མཚན་གཞུང་ཕུལ་ཏེ་ཁོང་རྣམས་རང་རིག ས་

གཏན་ཉིན་སོབ་གྲྭ་ཁག་གི་ལྟ་གྲུབ་དགེ་རན་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་འོས་སྐོར་འབོད་བསྐུལ་ཡང་ཞུས་ཡོད་འདུག་པར་དི་ བ་ཞུ་རྒྱུར། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་འབོད་བསྐུལ་ཞུས་པ་ལྟར་རང་རིགས་གཏན་ཉིན་སོབ་གྲྭ་ཁག་གི་ལྟ་གྲུབ་དགེ་ རན་དུ་དགེ་བཤེས་མ་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་དེ་འད་བྱུང་ཡོད་དམ་མེད། ཡོད་ཚེ་གངས་ཇི་གནང་དང་སོབ་གྲྭ་གང་དུ་ ༢།

བསྐོ་གཞག་གནང་། མེད་ཚེ་རྒྱུ་མཚན་ཇི་ཆགས་གསལ་བཤད་ཡོང་བ་ཞུ།

གོང་འཁོད་ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་དེ་གའི་ནང་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སེལ་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོའ་ིགོས་ ཆོད་ཨང་ ༢་༤ ནང་གསེས་ ༢ པའི་ནང་གསལ། བོད་མིའི་སི་ཚོགས་ཁོད་ནང་ཆོས་ངོ་སོད་ལས་གཞི་འགོ་མུས་ཐོག ཆོས་བཤད་གནང་མི་གདན་ཞུའི་ཁོངས་ས་གནས་སུ་དགེ་བཤེས་མ་ཡང་གདན་ཞུ་གནང་གལ་ཞེས་འཁོད་དོན་ལྟར། 90

ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཁྱབ་ཁོངས་དགེ་བཤེས་མ་ཡོད་པའི་ས་གནས་མོན་གྷོ་དང་། རྡ་ས། བལ་ཡུལ་བཅས་སུ་དགེ་

བཤེས་མ་གདན་ཞུ་གནང་ཐབས་དགོས་གལ་ཆེ་བ་ཞུས་པ་གསལ་འདུག་ཀང་། ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཁག་གི་ལས་ བསྡོམས་རྒྱས་པའི་ནང་ས་གནས་ར་ཝང་ལ་ཀུན་ཕན་གིང་དུ་སྒྲོལ་མ་གིང་གི་དགེ་བཤེས་མ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་མོ་

ལགས་ནས་ས་གནས་ཀི་མང་ཚོགས་ལ་ནང་ཆོས་ངོ་སོད་ཐེངས་བཞི་ཕེབས་པ་གསལ་བ་ལས་དེ་མིན་ལས་བསྡོམས་ གཞན་ཁག་ནང་གསལ་གི་མི་འདུག་ན། གོང་འཁོད་ས་གནས་གསུམ་ནས་འབོད་བསྐུལ་མ་ཞུས་པའམ་ཡང་ན་འབོད་ བསྐུལ་ཞུས་ཀང་ཕེབས་མ་གནང་བ་ཇི་ཡིན་གནས་སྟངས་གསལ་བཤད་ཡོང་བ། ༣།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༡༥ ཀ་༡་༧ ཚན་རིག་དགེ་རན་གི་གསོལ་ཕོགས་ཞེས་པའི་འགོ་བརོད་འོག་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོ་ནས་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ཚན་རིག་དགེ་རན་རེ་ལ་ཟླ་རེར་གསོལ་ཕོགས་ཧིན་སོར་ ༣༥༠༠ སོད་འགོ་ཚུགས་པ་མུ་

མཐུད་རྒྱུན་སྐྱོང་ཡོད་གནས་དང་། ཡང་ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༡༦ ཀ་༡་༨ རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་གི་གསོལ་ཕོགས་ ཀི་འགོ་བརོད་འོག་དེ་རེས་ཁུངས་སོ་སོ་ནས་ཐབས་འཚོལ་བསྐོ་གཞག་བྱུང་བའི་དགོན་སྡེ་སོ་སོའ་ི རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་རེ་

ལ་ཟླ་རེ་ཧིན་སོར་ ༦༥༠༠ གསོལ་ཕོགས་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་མུས་བཞིན་ཞེས་གསལ་འདུག ཚན་རིག་དགེ་རན་དང་རྒྱ་ ཡིག་དགེ་རན་གཉིས་ཀི་གསོལ་ཕོགས་བར་ཁྱད་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་ཡོན་གི་གནས་ཚད་མཐོ་དམན་གི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་ཐབས་འཚོལ་བྱེད་ཐུབ་མིན་གི་ཁྱད་པར་སོགས་གང་ཡིན་གསལ་བཤད་ཡོང་བ་ཞུ། ༤།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༣༤ ཀ་༢་༦ གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ཞེས་པའི་འགོ་བརོད་འོག་རང་རེའི་

ཆོས ་བྱེད་སོབ ་གཉེར ་བ་རྣམས་ཀིས ་གཞུང་ཆེན ་རིག ས་གཅིག ་རྐང་འཛིན་ཐད་ཆོས ་རིག ་ལས་ཁུངས་ནས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོར་གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གི་སོབ་ཡོན་ལས་རིམ་ཞིག་གསར་བཏོད་ལག་བསྟར་གིས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༤ དང་ ༢༠༡༥ བཅས་ལ་སོབ་གཉེར་བ་ཁག་གཉིས་བསྡུ་རུབ་ཀིས་ཁྱོན་སོབ་གཉེར་བ་གངས་ ༢༢ ལ་སོབ་ཡོན་

མུ་མཐུད་ཞུས་སོད་གནང་ཡོད་གསལ་ཐད་དི་བ་ཞུ་རྒྱུར། སོབ་གཉེར་བ་གངས་ ༢༢ རྣམས་སྒྲིག་ཞུགས་ཞེ་གཅིག་ ཡིན་ནམ། ཡང་ན་དེ་ཁོངས་སྒྲིག་ཞུགས་མིན་པའང་ཡོད་དམ། སོབ་གཉེར་བ་གངས་ ༢༢ དེ་དག་གཞུང་ཆེན་ཁག་གང་ དང་གང་གི་ཐད་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་མེད་གསལ་ཁ་ཡོད་པ་ཞུ། ༥།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༣༥ ཀ་༢་༧ བོད་ཀི་རིག་གཞུང་དང་སྒྱུ་རྩལ་མ་དངུལ་ཞེས་པའི་འགོ་བརོད་འོག་'བོད་ཀི་ སོལ་རྒྱུན་རིག་གཞུང་དང་དེང་རབས་བོད་ཀི་བཟོ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་རྒྱུན་འཛིན་དང་གོང་སེལ་སད་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དུ་

གནས་འཁོད་བོད་རིགས་སྒྱུ་རྩལ་བ་དང་ཡང་སྒྱུ་རྩལ་མཁན་གསར་ཐོན་ཆེས་མཐོའ་ི འདེམས་སྒྲུག་ཚོགས་ཆུང་ཆེད་

བཙུགས་ཀིས་སི་སེར་བཅུ་གསུམ་ལ་' ཨ་རིའི་རོགས་དངུལ་ཧིན་སོར་ ༣༡,༠༠༠༠༠། གནང་འདུག་པ་རྣམས་མིག་ སྨན་མིག་ཐོག་བཏང་མིན་རེ་རེར་ཞིབ་འཇུག་གནང་ཡོད་དང་མེད། མེད་ཚེ་མ་འོངས་གནང་འཆར་ཡོད་དམ་མེད། མེད་ ༦།

ཚེ་རྒྱུ་མཚན་གསལ་བཤད་ཡོང་བ།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ཀ་༣་༩་༡ དང་། ཀ་༣་༩་༢ ཀ་༣་༩་༣ བཅས་ཀི་ནང་བླ་ལྷའི་བཀའ་ལུང་བཞིན་སི་ནོར་ ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཕྱྭ་དང་བསྟན་འགོའ་ིསི་མཐུན་བསོད་ནམས་གསོག་ཆེད་དགོན་སྡེ་ཁག་ 91

དང་། བོད་མི་ཡོངས་ནས་ཞབས་རིམ་ཁག་གནད་སྨིན་གངས་གསོག་ཞུས་འདུག་པར་རེས་སུ་ཡི་རངས་དང་བསྔགས་ བརོད་ཞུ་རྒྱུ། ༧།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༤ ཀ་༡ བོད་མིའི་གཞིས་སར་ཁག་ཏུ་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ཞེས་པའི་འགོ་བརོད་འོག་གི་ རེའུ་མིག་དང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་རྣམ་པའི་ལས་བསྡོམས་ཟུར་འབུལ་བཅས་ཀི་ནང་ས་གནས་ཆུང་བ་དཔེར་ན་ལོ་

འདིའི་ནང་ར་ཝང་ལ་ཀུན་ཕན་གིང་དུ་ངོ་སོད་ཐེངས་ ༥ དང་། སྦེལ་ཀོབ་ལུགས་ཟུང་བསམ་གྲུབ་གིང་ནང་ངོ་སོད་ཐེངས་ ༢ གནང་བ་ལྟ་བུར་གཞིགས་ཚེ་ས་གནས་ཆེ་བ་ཁག་ཅིག་ལ་དེ་ཙམ་དམ་དོན་གནང་ཁོམ་བྱུང་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་

འདུག་ན། གཞིས་སར་ཆེ་ཆུང་ཚང་མས་དེ་དོན་མང་ཚོགས་ཀི་གོ་རྟོགས་ལ་གཞིགས་པའི་ངོ་སོད་ལས་རིམ་གང་མང་ གོ་སྒྲིག་དགོས་གལ་མཐོང་། བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ། ༡།

བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ལོའ་ི ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༨ པ་དོན་ཚན་ ༨ པའི་ནང་ ཟློས་གར་ཚོགས་ཁང་ཚད་ལྡན་གསར་རྒྱག་ཞུ་འཆར་ཞེས་འཁོད་པ་ཙམ་ལས་གཞན་གསལ་ཁ་མི་འདུག་པར། ལས་

གཞི་འདི་འཆར་འགོད་བྱས་ནས་ལོ་མང་སོང་ཡང་ད་དུང་འཆར་འགོད་རང་ལས་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་གནང་མ་ཐུབ་ པའི་རྒྱུ་མཚན་གསལ་འཁོད་དགོས་རྒྱུ། ༢།

རྩིས་ལོ་འདིའི་ནང་བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་ཕོགས་སྐྱོད་འཁབ་སྟོན་ས་གནས་ཁག་ ༩ ཙམ་ལ་གནང་འདུག་ཀང་

སྐབས་དེའི་བྱུང་སོང་བསྡད་གསུམ་གི་རྩིས་ཁའི་གནས་བབ་ཁ་གསལ་གང་ཡང་འཁོད་མི་འདུག་པར་གསལ་བཤད་ རྒྱབ་ལོངས་དང་བཅས་པ་ངེས་གནང་ཡོང་བ།

ལྡི་ལི་བོད་ཁང་། ༡།

ལྡི་ལོ་བོད་ཀི་ཁང་པའི་རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ལོའ་ི ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༤ པ་དོན་ཚན་གསུམ་པར་བོད་ཁང་ གི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་གཙོར་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་ཙམ་ལས་

ཚོགས་མི་གཞན་སུ་གཅིག་གི་མཚན་འཁོད་མི་འདུག་པས་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་འགན་ལྷན་ཚོགས་མི་གཞན་སུ་ཡོད་ཆ་ ཚང་གི་མཚན་དང་། ད་ལྟའི་ལས་གནས་དང་བཅས་པ་ཁ་གསལ་དགོས་པ་མ་ཟད། འགན་ལྷན་ཚོགས་འདུ་ཚུགས་ སྟངས་སྐོར་གསལ་བཤད་ཞིབ་ཕ་དགོས་རྒྱུ། ༢།

ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༥ པའི་ནང་ཕི་ལོ་ ༡༩༨༧ ནས་བཟུང་ཐོན་མི་སམ་བོ་ཊའི་མཚན་ཐོག་ ནས་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་དང་འབེལ་བའི་བརོད་གཞིའི་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་གནང་བཞིན་པའི་ཕུལ་བྱུང་མཁས་ དབང་རྣམ་པར་སོབ་ཡོན་འབུལ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་གསལ་ཐད། ད་བར་མི་ལོ་ ༣༠ ལྷག་རིང་གོང་གསལ་བརོད་གཞིའི་

ཐོག་ཞིབ་འཇུག་གི་གྲུབ་དོན་ཅི་ཞིག་བྱུང་ཡོད་མེད་དང་ལོ་དེ་དག་གི་རིང་སོབ་ཡོན་ཕུལ་སའི་ཕུལ་བྱུང་མཁས་དབང་ག་ ཚོད་བྱུང་ཡོད་པ་དེ་ཚོའི་མཚན་དང་། ལོ་རྒྱུས་སིང་བསྡུས། ཁོང་རྣམ་པར་སོབ་ཡོན་ག་ཚོད་ཕུལ་ཡོད་མེད། སོབ་ཡོན་ དེ་བཞེས་མཁན་ཚོར་ཆ་རེན་གང་ཞིག་ཚང་དགོས་མིན་བཅས་ཀི་ཐད་གསལ་བཤད་ཞིབ་ཕ་ངེས་གནང་ཡོང་བ། 92

༣།

ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༥ པར་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སོབ་ཡོན་ཞེས་པའི་ཁོངས་བཅར་འདི་བྱེད་མཁན་ རྣམས་ཀིས ་སི་མོས ་ཀི་སོ་ནས་འདེམ ་སྒྲུག་གནང་བའི་ཕུལ་བྱུང་འོས ་མི་གཉིས ་ཞེས ་འཁོད ་པ་ཙམ་ལས་འོས ་མི་ འདེམས་སྟངས་སྐོར་དང་བཅར་འདི་བྱེད་མཁན་གསལ་ཁ་མི་འདུག་པས་གོང་གསལ་ཕུལ་བྱུང་འོས ་མི་གཉིས ་ཀི་ མཚན་དང་། ཕུལ་བྱུང་འོས་མིར་འདེམས་སྟངས་ཀི་བརྒྱུད་རིམ་ཆ་ཚང་གསལ་བཤད་ཡོང་བ།

༤།

ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་ལས་བསྡོམ ས་ཤོག ་གངས་ ༡༩ དོན ་ཚན་ ༩ པ་འཛིན་སྐྱོང་། ཞེས ་པའི་འགོ་བརོད་འོག ་གཏན་

འཇགས་ལས་བྱེད་ ༡༤ ཡོད་པ་དག་གི་མཚན་དང་། ལས་གནས། དེ་བཞིན་ལྡི་ལི་བོད་ཀི་ཁང་པའི་ས་ཁང་དེ་བཞིན་ ཚོགས་སེར་སུའི་མཚན་ཐོག་ཏུ་ཡོད་མེད་བཅས་ཀི་ཐད་གསལ་བཤད་ཡོང་བ།

ཝཱར་ཎཱ་དབུས་བོད་ཀི་ཆེས་མཐོའ་ི གཙུག་ལག་སོབ་གཉེར་ཁང་། ༡།

ཝཱཎ་དབུས་བོད་ཀི་ཆེས་མཐོའ་ི གཙུག་ལག་སོབ་གཉེར་ཁང་གི་རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ལོའ་ི ལས་བསྡོམས་ཤོག ་ གངས་ ༣ པའི་ནང་། གཙུག་ལག་སོབ་གཉེར་ཁང་གི་དགོས་པ་དང་དམིགས་ཡུལ་ཞེས་པའི་འགོ་བརོད་འོག་རྒྱ་གར་ གནའ་བོའ་ི གཞུང་ལུགས་བོད་བསྒྱུར་ནས་ལེགས་སར་སྐད་དུ་བསྐྱར་གསོ་བྱ་རྒྱུ་ཞེས་འཁོད་འདུག་པར་ད་བར་བོད་

བསྒྱུར་གི་གཞུང་ལུགས་ག་ཚོད་ཅིག་ལེགས་སར་གི་སྐད་དུ་བསྐྱར་གསོ་བྱུང་ཡོད་མེད། བོད་བསྒྱུར་རྣམས་ལེགས་

སར་གི་སྐད་དུ་ཕར་བསྒྱུར་གི་དགོས་པ། དེ་བཞིན་ད་ལྟའི་ཆར་ལེགས་སར་གི ་སྐད་བེད་སོད་གཏོང་མཁན་ག་ཚོད་ ༢།

ཡོད་མེད་ལ་ཐུགས་སྣང་བྱུང་ཡོད་མེད་བཅས་གསལ་བཤད་ཡོང་བ།

ཝཱཎ་དབུས་བོད་ཀི་ཆེས་མཐོའ་ིསོབ་གཉེར་ཁང་གི་ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༦ པར་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ལོའ་ིནང་ ཡིག་རྒྱུགས་ཀི་ཆ་ཤས་ལེན་མཁན་སོབ་གཉེར་བ་གངས་ ༤༤༦ བྱུང་ཞེས་འཁོད་འདུག་པར་དེའི་ཁོངས་མི་རིགས་ གང་དང་གང་གི་སོབ་ཕྲུག་ཡོད་མེད་བཅས་ཀི་ཐད་གསལ་བཤད་ངེས་གནང་ཡོང་བ་བཅས། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

ལས་རིམ་བདུན་པའི་ནང་གསེས། ག་པ། གོང་གསལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་དང་། སི་འཐུས་རྒྱུན་ ལས་ཀིས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པར་ཞིབ་འཇུག་གནང་བའི་སན་ཐོ་བཅས་སན་སྒྲོན་ཟིན་པར་བགོ་གེང་ དགོས་པའི་གོས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༩ པར་གཟིགས་རོགས་གནང་། གོས་འཆར་འདོན་མཁན། སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་འཕེལ་ ལགས།

སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་འཕེལ་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༩ པ། སན་སྒྲོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

93

གཞུང་འབེལ་གོས་འཆར།

༄༅། །ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧་་༢༠༡༨ ལོའ་ི ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་དང་། སི་འཐུས་ རྒྱུན་ལས་ཀིས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧་་༢༠༡༨ ལོའ་ི ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པར་ཞིབ་འཇུག་ གནང་བའི་སན་ཐོ་བཅས་སན་སྒྲོན་ཟིན་པའི་ཐོག་སི་ཡོངས་བགོ་གེང་དགོས ་པའི་གོས ་འཆར་དུ། བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ ཚོགས་ཀིས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༨ ལ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན། སི་འཐུས་སོབ་དཔོན་ཐུབ་བསྟན་རྒྱལ་མཚན་ལགས།

སི་འཐུས་སོབ་དཔོན་ཐུབ་བསྟན་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གཞུང་འབེལ་གོས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༩ པར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

གོས་འཆར་དེ་ཚུད་པ་ལ་དགག་བྱ་ཡོད་དམ་མེད། མེད་ན་ཚུད་པ་ཡིན། ལས་རིམ་བདུན་པའི་ནང་གསེས། ང་པ། གོང་གསལ་ སན་ཐོ་ནང་གསལ་སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀི་འདི་བ་ཁག་ལ་བཀའ་ཤག་གིས་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད། དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་ བཀའ་བློན་མཆོག

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀིས་ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པའི་ཐོག་ལ་བོད་མི་མང་སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ ནས་དི་བ་ཕེབས་པ་ཁག་ལ། དི་བ་དེ་དག་བསྐྱར་ཟློས་མི་དགོས་པར་ལན་ཁ་ཐུག་ཞུ་ཆོག་པ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༡།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༡༢ ཀ་༡་༣ བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སེལ་དང་འབེལ་བའི་ནང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་

ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ལའང་ཐེངས་དང་པོའ ི་དགེ་བཤེས་མ་ཉི་ཤུའི་མཚན་གཞུང་ཕུལ་ཏེ་ཁོང་རྣམས་རང་རིགས་གཏན་ཉིན་སོབ་

གྲྭ་ཁག་གི་ལྟ་གྲུབ་དགེ་རན་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་འོས་སྐོར་འབོད་བསྐུལ་ཡང་ཞུས་ཡོད་འདུག་པར་དི་བ་ཞུ་རྒྱུར། ཆོས་རིག་

ལས་ཁུངས་ནས་འབོད་བསྐུལ་ཞུས་པ་ལྟར་རང་རིགས་གཏན་ཉིན་སོབ་གྲྭ་ཁག་གི་ལྟ་གྲུབ་དགེ་རན་དུ་དགེ་བཤེས་མ་བསྐོ་གཞག་ གནང་བ་དེ་འད་བྱུང་ཡོད་དམ་མེད། ཡོད་ཚེ་གངས་ཇི་གནང་དང་སོབ་གྲྭ་གང་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་། མེད་ཚེ་རྒྱུ་མཚན་ཇི་ཆགས་ གསལ་བཤད་ཡོང་བ་ཞུ།

ལན་༡། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་སུ་འབོད་བསྐུལ་ཞུས་དོན་ལྟར། རྩིས ་ལོའ་ི ནང་དབུས་བོད་སོབ་ འཛིན་ཚོགས་ཀི་ཁྱབ་ཁོངས་བོད་མིའི་སོབ་གྲྭ་ཁག་བརྒྱད་རྩིས་སོད་བྱུང་རེས་དགེ་བཤེས་མ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་མོ་ལགས་ཕི་ལོ་ 94

༢༠༡༨ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༥ ནས་སྦེལ་ཀོབ་གཞིས་སོབ་ཀི་ལྟ་གྲུབ་དགེ་རན་དུ་བསྐོ་གཞག་བྱུང་འདུག་པ་དང་། དེའི་སྔོན་དུ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༤ ནས་ ༢༠༡༨ ར་ཝང་ལ་གཞིས་སོབ་དུ་ལྟ་གྲུབ་དགེ་རན་གནང་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༢།

གོང་འཁོད་ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་དེ་གའི་ནང་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་སེལ་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོའ་ིགོས་

ཆོད་ཨང་ ༢་༤ ནང་གསེས་ ༢ པའི་ནང་གསལ། བོད་མིའི་སི་ཚོགས་ཁོད་ནང་ཆོས ་ངོ་སོད་ལས་གཞི་འགོ་མུས་ཐོག ཆོས ་ བཤད་གནང་མི་གདན་ཞུའི་ཁོངས་ས་གནས་སུ་དགེ་བཤེས་མ་ཡང་གདན་ཞུ་གནང་གལ་ཞེས་འཁོད་དོན་ལྟར། ས་གནས་འགོ་ འཛིན་ཁྱབ་ཁོངས་དགེ་བཤེས་མ་ཡོད་པའི་ས་གནས་མོན་གྷོ་དང་། རྡ་ས། བལ་ཡུལ་བཅས་སུ་དགེ་བཤེས་མ་གདན་ཞུ་གནང་

ཐབས་དགོས་གལ་ཆེ་བ་ཞུས་པ་གསལ་འདུག་ཀང་། ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཁག་གི་ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པའི་ནང་ས་གནས་ར་ ཝང་ལ་ཀུན་ཕན་གིང་དུ་སྒྲོལ་མ་གིང་གི་དགེ་བཤེས་མ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་མོ་ལགས་ནས་ས་གནས་ཀི་མང་ཚོགས་ལ་ནང་ཆོས་ ངོ་སོད་ཐེངས་བཞི་སེལ་པ་གསལ་བ་ལས་དེ་མིན་ལས་བསྡོམས་གཞན་ཁག་ནང་གསལ་གི་མི་འདུག་ན། གོང་འཁོད་ས་གནས་

གསུམ་ནས་འབོད་བསྐུལ་མ་ཞུས་པའམ་ཡང་ན་འབོད་བསྐུལ་ཞུས་ཀང་ཕེབས་མ་གནང་བ་ཇི་ཡིན་གནས་སྟངས་གསལ་བཤད་ ཡོང་བ།

ལན་༢། འདི་ག་ལས་ཁུངས་ནས་མོན་གྷོ་དང་། དྷ་ས། བལ་ཡུལ་བཅས་སོ་སོར་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་གནང་མཁན་ཁོངས་སུ་ དགེ་བཤེས་མ་གདན་ཞུ་གནང་གལ་ཁུངས་ཁྱབ་ཞུས་ཡོད་ནའང་། རྩིས ་ལོའ་ི ནང་དགེ་བཤེས་མ་གཅིག་མ་གཏོགས་གཞན་

རྣམས་དྷ་ས་སྒྲོལ་མ་གིང་དུ་སྔགས་ཀི་སོབ་གཉེར་བྱེད་མུས་ཡིན་པའི་རེན་གིས་གོང་གསལ་ས་གནས་གསུམ་དུ་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ ངོ་སོད་གནང་མཁན་གས་སུ་དགེ་བཤེས་མ་ཕེབས་ཐུབ་མི་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༣།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༡༥ ཀ ༡་༧ ཚན་རིག་དགེ་རན་གི་གསོལ་ཕོགས་ཞེས་པའི་འགོ་བརོད་འོག་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༤

ལོ་ནས་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ཚན་རིག་དགེ་རན་རེ་ལ་ཟླ་རེར་གསོལ་ཕོགས་ཧིན་སོར་ ༣༥༠༠ སོད་འགོ་ཚུགས་པ་མུ་མཐུད་རྒྱུན་

སྐྱོང་ཡོད་གནས་དང་། ཡང་ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༡༦ ཀ་༡་༨ རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་གི་གསོལ་ཕོགས་ཀི་འགོ་བརོད་འོག་དེ་ རེས་ཁུངས་སོ་སོ་ནས་ཐབས་འཚོལ་བསྐོ་གཞག་བྱུང་བའི་དགོན ་སྡེ་སོ་སོའ་ི རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་རེ་ལ་ཟླ་རེ་ཧིན་སོར་ ༦༥༠༠

གསོལ ་ཕོག ས་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་མུས་བཞིན་ཞེས་གསལ་འདུག ཚན་རིག་དགེ་རན་དང་རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་གཉིས་ཀི་གསོལ་ ཕོགས་བར་ཁྱད་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་ཡོན་གི་གནས་ཚད་མཐོ་དམན་གི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་ཐབས་འཚོལ་བྱེད་ཐུབ་མིན་གི་ ཁྱད་པར་སོགས་གང་ཡིན་གསལ་བཤད་ཡོང་བ་ཞུ།

ལན་༣། ཚན་རིག ་དགེ་རན་དང་རྒྱ་ཡིག ་དགེ་རན་གཉིས ་ཀི་ག་ཕོག ས་ལ་བར་ཁྱད་དེ་ལྟར་ཡོད་པ་གནས་ཚད་མཐོ་དམན་

སོགས་ཀིས་ཁྱད་པར་སོང་བ་ཞིག་མིན་པ་དང་། ཕི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོར་རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་གི་ཤེས་ཚད་རྒྱུགས་བཞེས་གནང་མཁན་ དུ་སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་དང་། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས། བཀའ་དྲུང་ཡིག་ཚང་བཅས་ཀི་སྐུ་ཚབ་ཡོད་པའི་ཚོགས་ཆུང་ཆེད་འཛུགས་

གནང་བའི་རྒྱབ་གཉེར་ལྟར་ག་ཕོགས་གཏན་འབེབས་བྱུང་བ་ལྟར་ལག་བསྟར་ཞུས་པ་ཞིག་རེད་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེའི་སྐབས་ལ་

ག་ཕོགས་གཏན་འབེབས་དེ་ ༥༠༠༠ ལྷག་ཙམ་ཞིག ་གི་ཐོག་ལ་ནམ་རྒྱུན་ལོ་ལྟར་འགོ་ས་ནང་བཞིན་བྱས་ནས་ཡུལ་ཐང་གུན་ གསབ་དང་དེ་དག་བསྣན་པས་ད་ལྟ་ལས་བསྡོམས་ནང་ཡོད་པ་དེ་ཆགས་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། 95

༤།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༣༤ ཀ་༢་༦ གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ཞེས་པའི་འགོ་བརོད་འོག་རང་རེའི་

ཆོས་བྱེད་སོབ་གཉེར་བ་རྣམས་ཀིས་གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ཐད་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ ༢༠༡༣ ལོར་གཞུང་ ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གི་སོབ་ཡོན་ལས་རིམ་ཞིག་གསར་བཏོད་ལག་བསྟར་གིས་ ༢༠༡༤ དང་ ༢༠༡༥ བཅས་ལ་སོབ་

གཉེར་བ་ཁག་གཉིས་བསྡུ་རུབ་ཀིས་ཁྱོན་སོབ་གཉེར་བ་གངས་ ༢༢ ལ་སོབ་ཡོན་མུ་མཐུད་ཞུས་སོད་གནང་ཡོད་གསལ་ཐད་དི་ བ་ཞུ་རྒྱུར། སོབ་གཉེར་བ་གངས་ ༢༢ རྣམས་སྒྲིག་ཞུགས་ཤ་སྟག་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་དེ་ཁོངས་སྒྲིག་ཞུགས་མིན་པའང་ཡོད་དམ། སོབ་གཉེར་བ་གངས་ ༢༢ དེ་དག་གཞུང་ཆེན་ཁག་གང་དང་གང་གི་ཐད་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་མེད་གསལ་ཁ་ ཡོད་པ་ཞུ།

ལན་༤། གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གནང་མཁན་སོབ་གཉེར་བ་ ༢༢ རྣམས་ལ་སྒྲིག་ཞུགས་དང་སྒྲིག་ཞུགས་མིན་ པའི་དབྱེ་བ་མེད་ཅིང་།ཁོང་རྣམས་དགོན་པའི་སྒྲིག་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། སོབ་གཉེར་བ་དེ་དག་ཁོད་ནས་སྔགས་ཀི་ཐོག་ རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གནང་མཁན་ ༨ འདུལ་བ་ ༣ མཛོད་ ༡ དབུ་མ་ ༤ ཕར་ཕིན་ ༤ ཚད་མ་ ༢ བཅས་ཡིན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༥།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༣༥ ཀ་༢་༧ བོད་ཀི་རིག་གཞུང་དང་སྒྱུ་རྩལ་མ་དངུལ་ཞེས་པའི་འགོ་བརོད་འོག་'བོད་ཀི་

སོལ་རྒྱུན་རིག་གཞུང་དང་དེང་རབས་བོད་ཀི་བཟོ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་རྒྱུན་འཛིན་དང་གོང་སེལ་སད་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དུ་གནས་

འཁོད་བོད་རིགས་སྒྱུ་རྩལ་བ་དང་ཡང་སྒྱུ་རྩལ་མཁན་གསར་ཐོན་ཆེས་མཐོའ་ི འདེམས་སྒྲུག་ཚོགས་ཆུང་ཆེད་བཙུགས་ཀིས་སི་ སེར་བཅུ་གསུམ་ལ་' ཨ་རིའི་རོགས་དངུལ་ཧིན་སོར་ ༣༡,༠༠༠༠༠ གནང་འདུག་པ་རྣམས་མིག་སྨན་མིག་ཐོག་བཏང་མིན་རེ་ རེར་ཞིབ་འཇུག་གནང་ཡོད་དང་མེད། མེད་ཚེ་མ་འོངས་གནང་འཆར་ཡོད་དམ་མེད། མེད་ཚེ་རྒྱུ་མཚན་གསལ་བཤད་ཡོང་བ།

ལན་༥། བོད་ཀི་རིག་གཞུང་དང་སྒྱུ་རྩལ་མ་དངུལ་ལས་འཆར་ཁོངས་འདེམས་ཐོན་བྱུང་བ་རྣམས་དང་། དཔལ་འབྱོར་ལས་

ཁུངས་ཀི་སི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ཐེབས་རྩ་དབར་གཉིས་མོས་ཆོད་གན་བཞག་ཡོད་པའི་འབྲུ་དོན་ནང་གསལ་ལྟར། ལས་གཞི་ལག་ བསྟར་བྱས་པའི་རྩིས་ཁ་དང་ལས་བསྡོམས། འད་པར་བཅས་འདི་ག་ལས་ཁུངས་སུ་འབུལ་དགོས་པས་མཚོན་རོགས་དངུལ་ མིག་སྨན་མིག་ཐོག་བཏང་མིན་ཞིབ་འཇུག་ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༦།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ཀ་༣་༩་༡ དང་། ཀ་༣་༩་༢ ཀ་༣་༩་༣ བཅས་ཀི་ནང་བླ་ལྷའི་བཀའ་ལུང་བཞིན་སི་ནོར་

༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཕྱྭ་དང་བསྟན་འགོའ་ི སི་མཐུན་བསོད་ནམས་གསོག་ཆེད་དགོན་སྡེ་ཁག་དང་། བོད་མི་ཡོངས་ནས་ཞབས་རིམ་ཁག་གནད་སྨིན་གངས་གསོག་ཞུས་འདུག་པར་རེས་སུ་ཡི་རངས་དང་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ།

ལན་༦། བླ་ལྷའི་བཀའ་ལུང་བཞིན་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཕྱྭ་དང་བོད་མིའི་སི་མཐུན་བསོད་

ནམས་གསོག་ཆེད་དགོན་སྡེ་ཁག་དང་། བོད་མི་ཡོངས་ནས་ཞབས་རིམ་ཁག་གནད་སྨིན་གངས་གསོག ་ཞུས་པར་ཡི་རངས་ བསྔགས་བརོད་གནང་བར་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༧།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༤ ཀ་༡ བོད་མིའི་གཞིས་སར་ཁག་ཏུ་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ཞེས་པའི་འགོ་བརོད་འོག་གི་

རེའུ་མིག་དང་ས་གནས་འགོ་འཛིན་རྣམ་པའི་ལས་བསྡོམས་ཟུར་འབུལ་བཅས་ཀི་ནང་ས་གནས་ཆུང་བ་དཔེར་ན་ལོ་འདིའི་ནང་ར་ ཝང་ལ་ཀུན་ཕན་གིང་དུ་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ཐེངས་ ༥ དང་། སྦེལ་ཀོབ་ལུགས་ཟུང་བསམ་གྲུབ་གིང་ནང་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་ 96

སོད་ཐེངས་ ༢ གནང་བ་ལྟ་བུར་གཞིགས་ཚེ་ས་གནས་ཆེ་བ་ཁག་ཅིག་ལ་དེ་ཙམ་དམ་དོན་གནང་ཁོམ་བྱུང་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག ་ འདུག་ན། གཞིས་སར་ཆེ་ཆུང་ཚང་མས་དེ་དོན་མང་ཚོགས་ཀི་གོ་རྟོགས་ལ་གཞིགས་པའི་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད ་ཀི་ལས་རིམ་ གང་མང་གོ་སྒྲིག་དགོས་གལ་མཐོང་།

ལན་༧། ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་བྱེད་ཕོགས་ཐད་དགོངས་ཚུལ་དང་ལམ་སྟོན་ཕེབས་དོན་ལྟར་གཞིས་སར་ཆེ་ཆུང་ཚང་མས་མང་ ཚོགས་ཀི་གོ་རྟོགས་ལ་གཞིགས་པའི་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ལས་རིམ་གང་མང་སེལ་ཐབས་དགོས་པའི་ཁུངས་ཁྱབ་ཞུ་ཆོག་པ་ ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དེའི་གཞུག་ལ་ཁྱབ་ཁོངས་རང་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་ཁུངས་སོ་སོ་ནས་བཀའ་ལན་ཕེབས་པ་དེ་ དག་ཞུ་ཆོག་པ་བགིས།

བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་ནས་འདི་བ་དང་པོའ་ི ལན་དེར། ༡།

འདི་གའི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༢༠༡༨ ལོར་མ་འོངས་བྱ་འཆར་ཁོངས་ཚོགས་ཁང་གསར་རྒྱག་ཞུ་འཆར་གསལ་བར།

ཚོགས་ཁང་གསར་རྒྱག་ཞུ་འཆར་ཞེས་འཁོད་པ་ཙམ་ལས་གཞན་གསལ་ཁ་མི་འདུག་པར། ལས་གཞི་འདི་འཆར་འགོད་བྱས་ ནས་ལོ་མང་སོང་ཡང་། ད་དུང་འཆར་འགོད་རང་ལས་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་གནང་མ་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གསལ་འཁོད་

དགོས་རྒྱུ་བཀའ་ཕེབས་དང་གསལ་བཤད་ཞུ་རྒྱུར། སིར་བཏང་མ་འོངས་བྱ་འཆར་ནང་ལས་དོན་ཞུ་འཆར་གང་ཡིན་སིང་བསྡུས་ བཀོད་པ་ལས་ཞིབ་རྒྱས་བཀོད་སོལ་མེད་པ་བཞིན་འདི་ནས་ལམ་ལུགས་བཞིན་ཕུལ་ཡོད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་ གནང་མ་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་ལས་གཞི་འདི་བཞིན་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བ་ཙམ་མ་ཟད་ལས་གཞི་

འདིའི་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་གཞན་རྟེན་ཞུ་དགོས་ལ་སོང་ཐབས་འཚོལ་ཞུ་རྒྱུར་དུས་འགོར་བྱུང་བ་དང་། དེ་བཞིན་གནས་ ཡུལ་གཞུང་གི་ལམ་ལུགས་བཞིན་བཀའ་འཁོལ་ཞུ་རྒྱུར་དུས་འགོར་རང་བཞིན་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་འགོར་བྱུང་བ་དངོས་

ཡོད་ཡིན་ཞུ་རྒྱུ་ཡང་། ཟླ་བ་གཅིག་གཉིས་ཙམ་གི་གོང་ནས་ཁང་པ་རིང་པ་ཕར་བཤིགས་ཡག་དང་། ཁ་སང་བོད་ཚེས་བརྒྱད་ ཉིན་ཕ་གིར་ཁང་པ་གསར་བསྐྲུན་བྱེད་ཡག་གི་རྟེན་འབེལ་གི་བྱེད་སོ་དང་ཆོས་ཕོགས་ཀི་བྱེད་སོ་རྣམས་བྱས་ཟིན་ནས་ད་ཆ་ལས་ འཆར་འགོ་ཚུགས་ཙམ་ཡིན་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༢།

ལོ་འཁོར་ནང་བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་ནས་ཕོགས་བསྐྱོད་ཁབ་སྟོན་པ་ཁག་ ༦ ཞུས་པ་ཁག་གི་རྩིས་ཁ་དང་རྒྱབ་

ལོངས་དགོས་ལུགས་ཕེབས་པ་བཞིན་ཞུ་རྒྱུར། རྩ་བའི་རྩིས་ཁ་ཁག་ལོ་རེ་རེ་བཞིན་རྩིས་ཞིབ་ནང་ལ་ཡོང་བསྡད་པ་ཞིག་ཡིན་

དུས་ལས་བསྡོམས་ཁག་ལ་རྩིས་ཁའི་ཐོག་ལ་བཀའ་ལན་གསལ་པོ་དེ་དག་ཞིབ་ཕ་འབུལ་སོལ་ཡོད་མེད་དང་། ཕུལ་དགོས་ཀི་ ཡོད་མེད་དག་གསལ་པོ་ཞེ་དག་མེད་ན་ཡང་ལམ་སྟོན་ནང་བཞིན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་རིང་འདིར་དི་བ་ཕེབས་པ་ཡིན་དུས་འདིར། ༡།

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༦ ནས་ ༢༨ བར་བོད་ཀི་ཞོ་སྟོན་རྒྱས་པ་ཐེངས་ ༢༢ པ་བདེ་སྐྱིད་གིང་གཙི་གྱུར་གི་མ་

སུ་རི། ར་ཇ་པུར། སོན་ཊ། ཀ་ལ་མན་ཌོན་བཅས་སུ་བོད་ཀི་ལྷ་མོའ་ི སྒྱུ་རྩལ་དང་། བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པ་ནས་ཉིན་གཉིས་ རིང་རིག་གཞུང་དང་དེང་དུས་རོལ་དབྱངས་བཅས་ནང་ཚོགས་སུ་ཁབ་སྟོན་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་པར་ཁྱོན་བསྡོམས་བྱུང་སོར་ ༡༦༩༩༤༡༥ དང་། སོང་སོར་ ༡༩༠༥༧༦༩ བཅས་ཀི་རྩིས་ཁ་འདི་མཉམ་དུ་ཟུར་འབུལ་ཞུས་ཡོད། 97

༢།

ཕི་ཟླ་ ༧ ཚེས ་ ༡༧ ཉིན་མཚོ་པདྨར་ཁབ་སྟོན་སྐབས་འགོ་གོན་རིང་མ་དགོན་པ་ནས་བཏང་གནང་བ་དང་། གཏན་

འབེབས་ཁབ་སྟོན་དོད་སོར་ ༥༠༠༠༠ དང་། གཞུང་འཁོར་དོད་སོར་ ༡༧༠༠༠ བཅས་བསྡོམས་སོར་ ༦༧༠༠༠ བྱུང་འཛིན་ཨང་ ༣༤༡༣ བཅས་འད་བཤུས་འདི་མཉམ་དུ་ཟུར་འབུལ་ཞུས་ཡོད། ༣།

ཕི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༢༨ ཉིན་མོན་གྷོ་འབས་སྤུངས་དགོན་པར་འབས་སྤུངས་ཞོ་སྟོན་སྲུང་བརྩི་སད་མཉམ་མེད་ཤཀྱཱ་ཐུབ་པའི་

ལྷ་གཞུང་ཁབ་སྟོན་ཞུས་པས་ལམ་འགོན་མ་ལེ་ཤི་ཡར་གནས་བཞུགས་བསྟན་འཛིན་བླ་མ་ལགས་ནས་སིན་བདག་གནང་བ་ དང་། ཁབ་སྟོན་དོད་སོར་ ༡༠༠༠༠༠ བྱུང་འཛིན་ཨང་ ༣༤༥༡ བཅས་འད་བཤུས་འདི་མཉམ་དུ་ཟུར་འབུལ་ཞུས་ཡོད། ༤།

བན་དྷ་རར་ཕི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༣ ཉིན་ཁབ་སྟོན་ཞུས་པ་ལས་ལམ་འགོན་ཆ་ཚང་སིན་བདག་ནས་གནང་བ་དང་། ཁབ་

༥།

ཕི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༥ དང་ ༢༦ ཉིན་གཉིས་སུ་རྟ་དབང་དུས་སྟོན་དུ་བཅར་སྐབས་འགོ་གོན་ཆ་ཚང་ཚོགས་པ་ནས་

༦།

ཕི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༤ ནས་ ༢༤ བར་ཉིན་བཅུའི་རིང་གནས་མཆོག་རྡོ་རེ་གདན་གི་མ་ཡ་ས་རོ་ཝར་གི་སྐྱེད་མོས་འཚལ་

སྟོན་དོད་སོར་ ༥༠༠༠༠ བྱུང་འཛིན་ཨང་ ༣༤༨༧ བཅས་འད་བཤུས་འབུལ་ལམ་ཞུས་ཡོད།

གནང་བ་དང་། ཁབ་སྟོན་དོད་སོར་ ༡༠༠༠༠༠ བྱུང་བ་བྱུང་འཛིན་ཨང་ ༣༦༠༤ བཅས་འད་བཤུས་ཟུར་འབུལ་ཞུས་ཡོད།

དུ་གཞས་སྣ། མཛད་རྣམ། ཨ་ཀ་མ་དེང ་དུས་རོལ ་དབྱངས་བཅས་གཟིག ས་འབུལ་ཞུས་པས་ཁྱོན ་བསྡོམ ས་བྱུང་སོར ་

༨༨༢༧༤༥.༠༠ དང་། སོང་བསྡོམས་སོར་ ༦༣༠༤༡༠.༠༠ བཅས་ཀི་རྩིས་ཁ་འདི་མཉམ་ཟུར་འབུལ་ཞུས་ཡོད། དེ་ཙམ་གིས་ འཐུས་པ་གནང་རོགས་གནང་།

དེ་ནས་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་དི་བ་ཁག་དེ་དག་ལ་ཞུ་རྒྱུར། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དང་པོ་དེར་ལས་བསྡོམས་ཤོག་

གངས་ ༤ པའི་ནང་དོན་ཚན་གསུམ་པ་ཁོངས་འགན་འཛིན ་ལྷན་ཚོག ས་ནང་ཚོག ས་མི་རྣམས་ཀི་མཚན་དང་ལས་གནས་ སོགས་ཁ་གསལ་ཞུ་རྒྱུར། ༡།

ཚོགས་གཙོ། སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག

༢།

ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ། Dr.Kapila Vatsyayan ངེས་སྟོན་པ། ཨེ་ཤེ་ཡའི་ཉམས་ཞིབ་ལས་གཞིའི་འགན་འཛིན།

༣།

ཚོགས་མི་གཞན་རྣམས་ཀི་མཚན།

རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀི་བསྟི་གནས། ༡།

བཀའ་ཟུར་རེ་བཙུན་པདྨ་མཆོག

༢།

སྐུ་ཞབས། Shri P.P.Shrivastav (Retd. IAS) རྒྱ་གར་ནང་སིད་ལས་ཁུངས་ཀི་དམིགས་བསལ་དྲུང་

༣།

Shri Matriva Gangulya Das (Ex-officio) Director –General, Indian Council for

༤།

སྐུ་ཞབས། P.L.Sahu (Ex-officio) རྒྱ་གར་རིག་གཞུང་ལྷན་ཁང་གི་ཟུང་དྲུང་།

༥།

ཆེ་ཟུར་པ།

Cultural relations. ངེས་སྟོན་པ། རྒྱ་གར་རིག་གཞུང་ལྷན་ཁང་གི་སི་ཁྱབ་འགན་འཛིན།

བཀའ་ཟུར་འབོང་ཆུང་དངོས་གྲུབ་མཆོག ལྡི་ལི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་། 98

༦།

དགེ་བཤེས་ངག་དབང་བསམ་གཏན་ལགས། དབུས་ཝར་ཎཱ་བོད་ཀི་གཙུག་ལག་མཐོ་རིམ་སོབ་གཉེར་ཁང་

༧།

ཚོག ས་མི་དང་དྲུང་ཆེ་གཅིག ་ལྕོག ས་ཞུ་རྒྱུར། Member Secretary དགེ་བཤེས ་རྡོ་རེ་དག་འདུལ་

གི་ངེས་སྟོན་པ།

ལགས། ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ། འདི་དག་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་མི་རྣམས་ཡིན་ཞེས་ཞུས་འདུག དི་བ་གཉིས་པ།

ལས་བསྡོམས་ཁ་ཤོག་ ༨༦ ནས་བཟུང་ཐོན་མི་སམ་བོ་ཊའི་མཚན་ཐོག་ནས་སོབ་ཡོན་འབུལ་བཞིན་པ་ཁ་

གསལ་དགོས་དོན་གསུངས་པ་དེར། ཕི་ལོ་ ༡༩༨༧ ནས་བཟུང་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་ནས་བོད་ཀི་ཆོས་དང་ཤེས་རིག་མི་ཉམས་རྒྱུན་་ འཛིན་དང་། སྐད་ཡིག་བདག་གཉེར་གི་ཆེད་དུ་དམིགས་ནས་ཐོན་མི་སམ་བོ་ཊའི་མཚན་ཐོག་ནས་སོབ་ཡོན་ཕུལ་བཞིན་པ་དེར་ད་ བར་སོབ་ཡོན་བཞེས་མྱོང་མཁན་རྣམས་ཀི་རང་ཉིད་ཀི་ཉམས་ཞིབ་དང་ཞིབ་འཇུག་མཐར་ཕིན་པ་བྱས་ནས་སི་ཚོགས་ནང་ཕན་ ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་བཞིན་པར་མངོན། ༡།

དེ་ཡང་སོབ་ཡོན་དང་པོ་འདི། སྐུ་ཞབས་པདྨ་རྡོ་རེ་ལགས་ལ་ཕུལ་ཡོད་ལ། ཁོང་གི་ཉམས་ཞིབ་བརོད་གཞི་ནི། བོད་ཀི་

མཆོད་རྟེན་དང་དེའ་ི མ་ལག་ལ་བོད་ཀི་ནང་པའི་ལྟ་ཚུལ། “The Stupa and Its Technology A Tibeto-Buddhist Perspective” ཞེས་པ་དེ་རེད། ཁོང་གི་ཉམས་ཞིབ་དེ་བརྒྱུད་བོད་ཀི་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་སྒྲུབ་སོགས་ཀི་ཐོག་ལ་ཧ་ལས་པའི་

ཞིབ་ཕ་དང་ཕན་ཐོག ས་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་བརྟེན། དཔལ་ལྡན་ཚོག ས་གཙོ་མཆོག Indira Gandhi National Central for the Arts. དང་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གཉིས་ནས་དཔེ་དེབ་དེ་པར་བསྐྲུན་ཞུས་ཟིན།

༢།

སོབ་ཡོན་བཞེས་མཁན་གཉིས་པ་ནི། སྐུ་ཞབས་ཧོར་གཙང་འཇིགས་མེད་ལགས་ཡིན། ཁོང་གི་བརོད་གཞི་ནི། བོད་ཀི་

རོལ ་ཆའི་ལོ་རྒྱུས། ཞེས ་པ་དེ་ཡིན ། དཔལ་ལྡན་ཚོག ས་གཙོ་མཆོག “History of Tibetan Music” དཔེ་དེབ ་ཡང་ ༡༩༩༦ ལོར་པར་བསྐྲུན་ཞུས་ཟིན། ༣།

སོབ་ཡོན་བཞེས་མཁན་གསུམ་པ་ནི། ལྕམ་ཆོས་ཀི་སྒྲོན་མ་ལགས་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གི་བརོད་གཞི་ནི། བོད་ཀི་བུད་

མེད་གནས་སྟངས། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག “Status of Tibetan Women” ཞེས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་དཔེ་དེབ་དེའང་ དཔར་བསྐྲུན་ཞུས་ཟིན། ༤།

སོབ་ཡོན་བཞེས་མཁན་བཞི་པ་ནི། ༢༠༡༣ ལོར་སྐུ་ཞབས་མེ་སིམ་ནོར་བུ་མཆོག་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གི་བརོད་གཞི་ནི།

གིང་གེ་སར་གི་སྒྲུང་ལ་ཞིབ་འཇུག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག “Concise Analisis of Gesar Epic” ཅེས་པ་དེ་ ཡིན་ཞིང་། དེའང་དཔར་དུ་སྐྲུན་བཞིན་པ་ཡིན། ༥།

སོབ་ཡོན་བཞེས་མཁན་ལྔ་པ་ནི། ༢༠༡༦ ལོར་སྐུ་ཞབས་འཇམ་དཔལ་ཆོས་འཕེལ་མཆོག་ལ། ས་ག་ཟླ་བ་ངོས་འཛིན།

ཞེས་པའི་ཐོག་ཕུལ་ཟིན་པ་དང་། ཁོང་ཉིད་ཀི་ཉམས་ཞིབ་རྩོམ་དེབ་དེའང་འདི་ལོའ་ི ཟླ་བ་ ༡༡ པའི་ནང་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་བཅས་

ཡིན། སོབ་ཡོན་གི་ཡུན་ཚད་ཚད་གཞི་ནི། ཉམས་ཞིབ་པ་རེ་ལ་ལོ་གཉིས་ཀི་རིང་ཟླ་རེར་སོར་ ༡༠༠༠༠ རེ་དང་། ཙག་ཙིག་གི་ ཆེད་སོར་ ༧༥༠༠ དང་། སོང་འཛིན་ཚད་ལྡན་ཡོད་ཚེ་སྣོན་མ་ཡང་སོད་བཞིན་ཡོད།

99

ཕི་ལོ་ ༢༠༡༦ ནས་ ༢༠༡༨ བར་གི་སམ་བོ་ཊའི་སོབ་ཡོན་མཐའ་མ་དེ་ནི། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༦ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༦ གི་ཞོགས་པ་ཆུ་ ཚོད་ ༡༠:༣༠ ཐོག འདེམས་ཐོན་བྱུང་བ་དགུ་ནས་བཅར་འདི་ཐོག་སྐུ་ཞབས་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀི་ས་ག་ཟླ་བའི་

ངོས་འཛིན་དང་། སྐུ་ཞབས་བློ་བཟང་ཐོགས་མེད་ཀི་བརོད་གཞི། བོད་ཀི་ཐ་སད་འབྱུང་ཁུངས་ཚིག་མཛོད་རིམ་པ་གཉིས་པ། ཞེས་ པ་དེ་གཉིས་ལ་བཅར་འདི་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཐག་གཅོད་གནང་ཟིན་པ་ཡིན།

དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༥ པའི་ནང་༸ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སོབ་ཡོན་བཅའ་འདི་གནང་

མཁན་ཁ་གསལ་དང་འདེམས་སྟངས་ཀི་བཀའ་འདི་ཕེབས་པ་དེའི་ཐད་ལ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༦ དང་ ༢༠༡༨ ལོར་ཐོན་མི་སམ་བོ་ཊའི་ སོབ་ཡོན་གི་འོས་མི་འདེམས་སྒྲུག་གི་སྐབས་བཅའ་འདི་གནང་མཁན། ༡།

དགེ་བཤེས་ངག་དབང་བསམ་གཏན་ལགས།

༢།

སྐུ་ཞབས་ཨས་ཨར་བ་ཊ། A.R.Bute

༤།

ཌོག་ཌར་དཀོན་མཆོག་བཀྲ་ཤིས།

༣། ༥།

༦།

ཌོག་ཌར་སྐལ་བཟང་དབང་མོ། ཌོག་ཌར་ཧིར་པལ་གང་ནེ་གི ཌོག་ཌར་ཀར་ཙང་།

བཅས་ཁོང་རྣམ་པ་དྲུག་ནས་སི་མོས་ཀི་སོ་ནས་འདེམས་ཁ་ཕུལ་བྱུང་འོས་མི་གཉིས་བྱུང་བ་ཡིན་

སྟབས། བཅར་འདི་བ་རྣམས་ཀིས་དགོངས་འཆར་ནན་ཏན་ཕེབས་པ་གཞིར་བཞག་དང་། འོས་མི་གཉིས་ཀི་ཤེས་ཚད་དང་བརོད་ གཞི་གལ་ཆེ་བ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་སོབ་ཡོན་འདི་འབུལ་ལམ་ཞུས་པ་ཡིན། ང་།

ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༡༩ པའི་དོན་ཚན་ ༩ པའི་ནང་གི་འཛིན་སྐྱོང་གཏན་འཇགས་ལས་བྱེད་རྣམས་ཀི་མཚན་

༡།

ངེས་སྟོན་པ་དགེ་བཤེས་རྡོ་རེ་དག་འདུལ་ལགས།

༣།

རྩིས་པ་ཨ་ཤོག་ཀུ་མར་ལགས།

༥།

དཔེ་མཛོད་འགན་འཛིན་བསྟན་འཛིན་བསམ་འཕེལ་ལགས།

༧།

དཔར་བསྐྲུན་འགན་འཛིན་ངག་དབང་བསྟན་པ་ལགས།

༩།

ཀློག་གད་བཟོ་ལས་པ་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས།

གཞུང་གཤམ་གསལ། ༢། ༤། ༦། ༨།

༡༠།

དྲུང་ཡིག་བསྟན་འཛིན་ཆོས་སྒྲོན་ལགས།

དངུལ་གཉེར་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ལྡན་ལགས། ཤེས་ཡོན་གོ་སྒྲིག་པ་བསྟན་འཛིན་ཀུན་བཟང་ལགས། སྐད་ཡིག་དགེ་རན་ཚེ་དབང་རྒྱལ་མཚན་ལགས། སྣེ་ལེན་པ་བསྟན་འཛིན་བདེ་སྐྱོང་ལགས། 100

༡༡།

ཡིག་སྐྱེལ་བ་གུན་བཱཧ་དུར་ལགས།

༡༣།

གད་པ་དི་ལིབ་ཀུ་མར་ལགས།

༡༢། ༡༤།

ཁ་ལོ་བ་ཡུ་མེ་ཤེ་གུ་རུང་ལགས།

གད་པ་བི་ནོར་ལགས་བཅས་བཅུ་བཞི་དང་།

གཏན་འཇགས་མ་ཡིན་པའི་ལས་བྱེད་གཤམ་གསལ། ༡།

བསྟན་འཛིན་སྒྲོལ་མ་ལགས། ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག་པ།

༢།

ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ལགས། པར་རིས་བཟོ་ལས་པ་བཅས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག

དེ་བཞིན ་ལྡི་ལི་བོད་ཀི་ཁང་པའི་ས་ཁང་དེ་ཚོག ས་སེར ་སུའི་མཚན་ཐོག ་ཏུ་ཡོད་མེད་ཕེབ ས་ཐད། བོད་ཁང་འདི་སི་

ཚོགས་ཀི་ཐོ་གཞུང་ཁིམས་ཡིག་ཨང་གངས་ ༢༡ ཕི་ལོ་ ༡༨༦༠ ༼པན་ཇ་བི་རྩ་ཁིམས་བསྐྱར་བཅོས།༽ ཁིམས་ཡིག་ཨང་ ༣༡ ཕི་ལོ་ ༡༩༥༧ ལོར་ལྡི་ལི་ས་སྡེ་འདུས་ཚོགས་ལས་ཕི་ལོ་ ༡༩༦༦ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣ དུ་དུས་འགངས་བྱས་པའི་ཁིམས་ཡིག་ འོག་ཐོ་གཞུང་འཁོད་པ་ལྟར། བོད་ཁང་༼Tibet House༽ཚོགས་པའི་མིང་ཐོག་ཏུ་ཡོད་པ་བཅས་ཡིན།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག བོད་མི་མང་སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ནས་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༢ འཁོད་འདི་ག་བོད་ཀི་ གཙུག་ལག་སོབ་གཉེར་ཁང་གི་ལོ་འཁོར་ལས་བསྡོམས་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་དི་བ་ཁག་གཉིས་ཕེབས་པར་དེའི་ལན་དུ། ༡།

འདི་ག་གཙུག་ལག་སོབ ་གཉེར ་ཁང་གི་བསྐྱར་གསོ་དང་སྒྲ་བསྒྱུར་ཉམས་ཞིབ ་སྡེ་ཚན་ནས་བོད་བསྒྱུར་གི་གཞུང་

ལུགས་ལེགས་སར་སྐད་ཐོག་གཞུང་རྒྱས་བསྡུས་བསྡོམས་ ༦༠ ལ་ཉེ་བ་ཞིག་བསྐྱར་གསོ་བྱས་ཡོད།

བོད་བསྒྱུར་གི་གཞུང་རྣམས་ལེགས་སར་སྐད་ཐོག་བསྐྱར་གསོའམ་ཕབ་བསྒྱུར་བྱེད་དགོས་དོན་ནི། དེ་སྔ་ལེགས་སར་

སྐད་ཐོག་བཞུགས་པའི་གཞུང་རྣམས་དུས་ཕིས་ཉམས་བརླགས་ཏུ་ཕིན་པ་རྣམས་ལེགས་སར་སྐད་ཐོག་བཞུགས་པའི་གཞུང་

རྣམས་དུས་ཕིས་ཉམས་བརླག་ཏུ་ཕིན་པ་རྣམས་ལེགས་སར་རང་གི་སྐད་ཐོག་ཉམས་གསོ་བྱ་རྒྱུ་དང་། མ་ཚང་བ་སོགས་ཀི་སྐྱོན་ ཆག་བྱུང་བ་རྣམས་ཁ་སྐོང་གངས་ཚང་བཟོས་ཏེ་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་གི་མདུན་དུ་སན་འབུལ་ཞུས་ཏེ་བཀའ་དིན་གསབ་པའི་ཕིར་ དང་། ད་ལྟའི་ཆར་ལེགས་སར་གི་སྐད་བེད་སོད་གཏོང་མཁན་ལ་ཆ་མཚོན་ན། འབི་ཀློག་གཉིས་ཀའི་ཐོག་བེད་སོད་གཏོང་མཁན་ བརྒྱ་ཕག་མང་པོ་ཡོད་ཀང་། གཏམ་བཤད་དང་གོས་མོལ་རང་དབང་དུ་གནང་མཁན་ཇི་ཙམ་ཡོད་མེད་ཀི་ཐད་ལ་བཅར་འདི་དང་ འདི་རྩད་རྒྱུགས་ལེན་སོགས་བྱེད་རྒྱུ་མ་བྱུང་བས་ཇི་ཙམ་ཡོད་མེད་བརོད་དཀའ།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༢༠༡༨ ལོའ་ི རྒྱུགས་དུས་དང་པོར་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་གི་མི་རིགས་དང་

གངས་ཀ་ཐད་ང་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་སྐབས། ལས་བསྡོམས་ནང་ཕུལ་བའི་གངས་དེ་ཕན་བུ་ནོར་འཛོལ་བྱུང་ཡོད་ལུགས་གསུང་ འདུག ༤༤༦ ཚབ་ལ་ ༣༩༤ རེད་འདུག དེ་ཁོངས་བོད་པ་ ༡༢༩ རྒྱ་གར་བ་ ༡༨༨ བལ་པོ་ ༦༢ འབྲུག་པ་ ༡༣ རུ་སུ་ ༢ བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་ ༣༩༤ ཡིན་ཞེས་གསུངས་འདུག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཐུགས་རེ་ཆེ།

101

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དེ་རིང་གི་ལས་རིམ་བདུན་པའི་ནང་གསེས་ཅ་པ། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཁྱབ་ཁོངས་དང་བཅས་པའི་ལས་བསྡོམས་ཐོག་སི་ ཡོངས་ཀི་བགོ་གེང་དང་བཀའ་ཤག་གི་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད་བསྐྱངས་རྒྱུ་ཡིན། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ ཕིན་ལགས། ཏོག་ཙམ་ཕག་བརང་ནས་བཞུགས་གནང་རོགས་གནང་།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕིན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོག ས་གཙོ་མཆོག དང་པོ་དེ་གཞུང་ཆེན ་རིག ས་གཅིག ་རྐང་འཛིན ་གི་ཐོག ་ལ་ཆོས ་རིག་ལས་ཁུངས་ཀིས ་འགོ་

འཛུགས་ནས་ལོ་གང་ལ་གང་འཚམ་ཞིག་ཕིན་པ་རེད། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༥ ནས་འགོ་འཛུགས་པ་རེད། ཡིན་ནའང་དང་པོའ་ི འཆར་ གཞི་ནང་བཞིན་བྱེད་པ་ཡིན་ན། ལོ་རེར་གངས་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་བསྡུས་ཀི་ཡིན་ཟེར་ནས་སྐད་གགས་ཆེན་པོ་བཞག་པ་རེད།

གསར་གཏོད་ནང་ལ་བརྩིས་པ་རེད། ཡིན་ནའང་འདིར་ཡོད་པ་དེ། སྐབས་དང་པོ་ལས་གཉིས་པ་ཉུང་དུ་ཕིན་པ་དང། ལོ་གཅིག་ གཉིས ་ཀི་ནང་ལ་གསར་པ་བསྡུས་པ་གོ་རྒྱུ་མེད་པ་ཆགས་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་རྒྱུ་རེན་དང་གནས་སྟངས་ག་རེ་བྱས་ཏེ་

ཆགས་པ་རེད། འདི་གཅིག་དི་འདོད་བྱུང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་ཕོགས་གཅིག་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན། གནད་དོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་རེད། ཕོགས་གཞན་ནས་བལྟས་ན་ཡ་མཚན་པོ་ཞིག་རེད། གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གནང་མཁན་དེ་ཚོ། བོད་ཀི་ཆོས་དང་ རིག་གཞུང་མཐར་ཕིན་པ། བསབ་པ་སོབ་གཉེར་མཐར་ཕིན་པ། དེ་འད་ཞིག་ལ་གོ་སྐབས་སད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་ཞིབ་འཇུག་

བྱེད་མཁན་གི་མཁས་དབང་དང་དེ་ཚོ་ཡང་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་ནང་ཆེད་མཁས་ཀི་མི་སྣ་གདན་ཞུ་གནང་རྒྱུ་དང་། དེ་ཚོའི་སྐོར་ལ་ ཡང་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་རྒྱུ། དཔེར་ན། དཔེ་མཚོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་འཇོག་རྒྱུ་ཡིན། ང་ཚོ་སྨན་རི་དགོན་པ་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་

ན་དྷ་རམ་ས་ལར་ཡོང་དགོས་ཀི་ཡོད་ན། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀིས་ Solan ནས་ Dashoe བར་གི་མགོན་ཁང་གི་ག་ཆ་དེ་ ད་རྒྱ་ནས་སོད་ནས་རྩིས་བརྒྱབ་པའི་གནས་སྟངས་རིགས་གོ་རྒྱུ་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ Solan ནས་ཌོ་ལན་ཇི་བར་དུ་འགོ་དགོས་

ཀི་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། Dashoe ནས Mcloedganj ཡིན་པ་ཡིན་ན། འདིར་ཡོང་གི་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། ཕོགས་གཅིག་ནས་ཆུང་ཆུང་རེད། ང་ཚོ་རྟག་པར་ Dashoe ནས་འདི་བར་དུ་ཡོང་དུས། བྱུང་འཛིན་དེ་ཚོ་ཧ་ཅང་གི་དཀའ་ལས་

ཁག་པོ་འདུག་གཱ ཞོགས་པ་སྔ་པོ་ཡོང་དུས་སུ་གང་ལ་ཡང་བསྟན་རྒྱུ་ཡོད་ཀི་མ་རེད། དེ་འདའི་གནས་སྟངས་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐོག་

ནས་ཐུགས་བསམ་བཞེས་དགོས་རྒྱུ། གཙོ་བོ་དེ་ཕར་ཕོགས་ཀི་མི་དེ་ཚོར་ཆེས་མཐོང་དང་ལྡན་པ། དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་སོ་སོ་ནང་ ནས་རྩེད་ཕུད་དང་ལྡན་པའི་མི་དེ་ཚོ་གདན་འདེན་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། འདིར་སེབས་དུས་ལས་བྱེད་དཀྱུས་མ་ནང་བཞིན་གི་གནང་

སྟངས་དང་གོ་བརྡ་འཕོད་ལ་མ་འཕོད་ཀི་དཀའ་ངལ་རིགས་བྱུང་སོང་ན། ཏག་ཏག་བསྡད་ཀི་མི་འདུག དཔེར་ན། བཀའ་ཤག་ འདིའི་སྐབས་སུ་མ་རེད། འདིའི་ནང་ལ་ ༢༠༡༣ ལོར་བཀའ་ཤག་སྔོན་མ་སྐབས་སུ་བཤད་སྒྲུབ་ཀི་བསྟན་པ་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་ ལྷན་ཚོགས་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་ལ་ཚོགས་པ་ཡིན་གསུངས་པ་རེད་པཱ། དེ་ཚོགས་དུས་ཚོགས་མཁན་མང་པོ་ཞིག་སྣེ་ལེན་ཁང་ལ་

བཞག་འདུག སྣེ་ལེན་ཁང་ལ་བཞག་དུས། ཕ་གིར་བཞུགས་སར་མཚོན་ན། བཞུགས་ས་ནང་མཐུན་རེན་ཐོག་ནས་མལ་ཆས་དེ་

ཚོ་ལིད་ཁོག་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དང་། སྐྲ་རིང་པོ་ཧ་ཅང་མང་པོ་འདུག་ཅེས་ཟེར་གི་འདུག བུ་དང་བུ་མོ་སུའི་སྐྲ་ཡིན་མིན་མི་ཤེས། དེ་ 102

གྲྭ་པ་དང་ཨ་ནེ་དེ་ཚོས་གོན་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདའི་གནས་སྟངས་མང་པོ་ཆགས་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་ད་ལྟའི་ཆར་སྣེ་ ལེན་ཁང་དེར་བཀའ་ཤག་གིས་ཡར་རྒྱས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཏང་ནས་རིམ་པ་མང་པོ་ཞིག་བཟོས་ཡོད་པ་རེད། རེས་ལ་འགོ་དགོས་བྱུང་ ན་མལ་ཆས་གཙང་མ་རགས་ཀི་རེད་པཱ། ཡིན་ནའང་གནས་སྟངས་དེ་འད་བྱུང་འདུག དེ་ཚོའང་མཁྱེན་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ རེད། ས་མཚམས་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདའི་ཐོག་ནས་དེ་གཅིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་སོང་། འདིའི་ནང་ལ་བོད་ཀི་སྐད་ཡིག་དང་ནང་ དོན་རིག་པའི་ཟབ་འཁིད། ཧུན་སུར་ལ་ཡོད་པ་དེ་རེད། སྔོན་མ་ང་གཅིག་འགོ་མྱོང། དེའི་གནས་སྐབས་སུ་གང་ལ་གང་འཚམ་

ཡོད་པ་རེད། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་དམིགས་བསལ་དེ་གསང་བ་བསྡུས་པའི་ལྷ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་རེད་ པཱ། སྐབས་དེ་དུས་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་དང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་འབེལ་ཡོད་དེ་དག་གིས་མི་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་བསྡུ་ཡི་ཡིན་ ཟེར་ནས་གོས་ཚོགས་ནང་ལ་གསུངས་པ་རེད། རེས་ལ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་རག་ཡོད་པ་མ་རེད། ད་ལྟ་དེའི་ནང་ལ་དགུ་ཡོད་པ་རེད་ ཅེས་གསུངས་འདུག དགུ་གཅིག་པུའི་གནས་སྟངས་དེའི་ཐོག་ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ ངོས་ནས་དགོངས་གཞི་དེ་དག་ཏག་ ཏག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད་དམ། ཡང་མང་རུ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད་དམ་ཉུང་རུ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད་དམ། དེ་འདའི་གནས་སྟངས་ཀི་

ཐོག་ནས་དམིགས་ཡུལ་དེ་དོན་དང་མཚུངས་པ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། ཡང་ལས་བསྡོམས་ནང་ལ་འབི་རྒྱུ་དང་སི་ ཚོགས་ནང་ལ་བཤད་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་གངས་ཀ་གཅིག་པོ་བསྡུས་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དམ། དངོས་གནས་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀི་ཕན་ ཐོགས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད་དམ། དེ་བཞིན་རིམ་པ་ཁ་ཤས་ཤིག་བསྡུས་ཚར་བ་རེད་པཱ། རིམ་པ་ཁ་ཤས་ཤིག་བསྡུས་ཚར་བ་དེ་ཚོ། ད་ལྟ་ག་པར་དང་ག་རེ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དམ། དེ་ཚོ་དངོས་གནས་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་ཐོག་ལ་ལས་ཀ་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ།

ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ལ་གདེང་སོབས་དང་ལྡན་པ་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། དེ་གཅིག་ཞུ་ཡི་ཡོད། དེ་ནས་མར་ཤོག་གངས་ ༡༤ ནང་ལ་༸རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་རིན་པོ་ཆེའི་སྣེ་ཤན་དང་དེ་ཚོའི་སྐོར་ལ་བིས་འདུག དེ་སྔོན་མ་དྲུང་ལས་ཀི་གནས་རིམ་ཅན་ཞིག་

རེད། ད་ལྟ་དྲུང་འཕར་གི་གནས་རིམ་ཅན་བཞག་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག དེ་ལས་ཀ་མང་རུ་ཕིན་པའི་བཞག་པ་རེད་དམ། ཡང་ ན་མིའི་དགོས་མཁོ་ལ་བསྟུན་ནས་མི་དེ་དག་ས་རེད་ཅེས་དེར་བརྟེན་དྲུང་འཕར་ལ་བཞག་པ་རེད། ག་རེ་བྱས་ནས་བཞག་པ་རེད།

དྲུང་ལས་གནས་རིམ་དེས་༸རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་གཙོས་པའི་ཕ་གིར་སྣེ་ཤན་ཞུ་ས་དེ་ཚོའི་མཚན་མཐོང་ཆུང་རུ་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་ རེད་དམ། ག་རེ་རེད། དྲུང་འཕར་བཞག་ནས་ཁོང་རྣམ་པའི་མཚན་མཐོང་ཆེ་བ་དང་། ཁོང་རྣམ་པར་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ གུས་ཞབས་ཆེ་བ་མཚོན་བྱེད་རེད་དམ། ག་རེ་རེད་དམ། འདིའི་ཐོག་ལ་རྒྱུ་མཚན་གསལ་པོ་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་དགོས་ཀི་འདུག་

ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་མར་ཤོག་གངས་ ༡༥ ནང་ལ་རྩིས་ལོ་འདིར་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་གནང་མཁན་རྣམས་ཀི་ངོ་སོད་ཟུར་ བལྟས་དེབ་ཕེང་དང་པོ་པར་བསྐྲུན་གི་ས་མིག་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ཚོགས་ཆུང་ལ་གནང་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག དེ་སྔོན་མ་

ཝཱ་ར་ཎཱ་སི་ནས་མཁས་པ་ཡིན་ཟེར་མཁན་གཅིག་ལ་བོགས་མ་བཏང་བཞག་པའི་དེབ་གཅིག་བིས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་དེབ་དེ་ རེད་དམ། ཡང་ན་དེབ་དེ་སུས་བརྩམས་པ་རེད། དེའི་ནང་ལ་སོབ་ཚན་ག་ཚོད་ཡོད་པ་རེད། ཆ་རེན་ག་ཚོད་ཚང་གི་ཡོད་པ་རེད་ དམ་ཞེས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

103

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་མི་འགྱུར་རྡོ་རེ་ལགས།

སི་འཐུས་མི་འགྱུར་རྡོ་རེ་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ད་ལྟ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་འདིའི་ཐོག་ལ་ཕེབས་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་ རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ད་ལྟ་སྐབས་སུ་བབ་པའི་ངས་ག་རེ་ཞུ་འདོད་པ་བྱུང་ཟེར་ན། ང་ཚོའི་ད་ལྟ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་དེ་ཡང་ སིར་བཏང་ལྷན་ཁང་ཆ་ཚང་ཧ་ལས་པའི་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་། བོད་ཀི་དཀའ་རོག་སེལ་ཐབས་དང་བོད་ཀི་བདེན་མཐའ་གསལ་

ཐབས་ཀི་ཐོག་ལ་ཡང་ཕག་ལས་གནང་མཁན་རང་རང་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་ཆོས ་རིག་ལས་ ཁུངས་ཟེར་དུས། ཆོས་འདི་དམིགས་བསལ་འབེལ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་དུས། དེ་ང་ཚོ་ཏོག་ཙམ་ཚོར་བ་རྣོན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཀི་ འདུག ང་ཚོས་ཉམས་མྱོང་ཧ་ཅང་མང་པོ་བསགས་ཚར་བ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་འདི་ཏོག་ཙམ་ཚོར་བ་རྣོན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད།

ཚོར་བ་རྣོན་པོ་འདི་ང་རང་ཚོ་གོས་ཚོགས་ཀི་ར་བ་གཅིག་པུ་ནང་ལ་མ་རེད། ཚོར་བ་རྣོན་པོ་འདི་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ནང་ལའང་ ཚོར་བ་རྣོན་པོ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་སེབས་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ངས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་གཅིག་ཞུས་བསྡད་ཀི་ ཡོད། ང་ཚོ་ཚང་མ་ཚུར་རུབ་རུབ་དང་ Inclusive བྱ་རྒྱུར་ག་དུས་ཡིན་ནའང་སྐད་ཆ་བཤད་བསྡད་མཁན་གི་མི་གཅིག་ཡིན་

ཞེས་རྟག་པར་བཤད་བསྡད་ཀི་ཡོད། དོན་ལའང་ཕལ་ཆེར་དེ་འད་བོ་ཞིག་གནས་བསྡད་རྒྱུའི་བཟོ་འད་བོ་ཞིག་འབད་བརྩོན་བྱེད་ བསྡད་ཀི་ཡོད། དེ་འད་ཡིན་དུས་གོས་ཚོགས་ར་བ་འདིའི་ནང་ལ་བཀའ་མོལ་ག་རེ་གནང་བ་ཡིན ་ནའང་ང་ཚོ་གོས་ཚོགས་ར་བ་

འདི་ནང་ཡོད་མཁན་གི་གོས ་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚང་མ་ལ་དངོས་གནས་དང་གནས་ཁིམ ས་དང་སྒྲིག་གཞི འི་ཐོག ་ནས་བསྐུར་ བསྡད་པའི་དབང་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ངས་དེ་རིང་སྐབས་སུ་བབ་པ་ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་འབེལ་བའི་ ཐོག་ལ་ཡང་དི་བ་གང་ཡང་འབུལ་རྒྱུ་མེད། འབོད་བསྐུལ་ཚིག་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད། དང་པོ་འདི་ལ་ང་ཚོ་དཔལ་ལྡན་བཀའ་

ཤག་དེ་ད་རེས ་ཐད་ཀར་དེ་ཙམ་འབེལ ་བ་ཆགས་ཀི་མ་རེད ། ཡིན ་ནའང་ང་ཚོ་གོས ་ཚོག ས་འཐུས་མི་ཚང་མས་ཐུགས་རེ་

གཟིགས། དེ་འད་ཡིན་དུས་མང་ཚོགས་ཀི་འཚོར་བ་ལ་ཡང་དོ་ཕོག་འགོ་རྒྱུའི་རིགས་དེ་ཆོས་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས། དེ་ཡང་ ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོའི་སི་ཚོགས་ནང་ལ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་འཕད་ཡོང་གི་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་ཡང་དེ་རིང་མི་རན་གཅིག་གི་

ཕར་བསམ་འཆར་ཕུལ་བ་དེ་ལ་ཡང་དགོངས་བཞེས་ཤིག་གནང་སྟེ། ང་ཚོ་ག་དུས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ཚིག་ཐལ་དང་། ཚིག་རྩུབ་ པོ་དང་དེ་ཚོ་རྩ་བ་ནས་བེད་སོད་མ་གནང་པའི་ཐོག་ནས། གང་འད་དགའ་བ་འདུག དི་བ་བཏང་ཆོག་གི་རེད། དི་བ་བཏང་ཆོག་གི་ མ་རེད་ཅེས་ཞུ་ཡི་མེད། ཡིན་ནའང་བཏང་པ་ལ་བཏང་ལུགས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་དགོངས་པ་

བཞེས་རོགས་གནང་ཞེས་འབོད་བསྐུལ་དང་པོ་འདི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་མར་ཕིན་ཏེ་ད་ལྟ་ཤོག་གངས་ ༥ པ་དེའི་ཐོག་ལ་སྡེ་ར་ ལྡུན་བཅས་ཀི་ས་གནས་ནས་ཉ་ཆེ་ཆུང་བསྡོམས་གངས་ཀ་གཅིག་མར་བཀོད་འདུག དེ་བཞིན་དང་ཀི་ལོ་ ༡༩༠ ཟེར་བ་ཞིག་

འདུག འདི་ངས་གོ་བ་ཡག་པོ་ཞིག་བློ་ལ་འཇགས་མ་སོང། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཉ་དེ་ཚོའི་གངས་ཚད་ཀི་ལིད་ཁོག་དེ་ཟེར་གི་ཡོད་ དམ། ཡང་ན་འདི་མིན་པའི་ཀི་ལོ་ ༡༩༠ ཟེར་གི་ཡོད། གང་ལྟར་དེ་དག་གསལ་པོ་ཞིག་གང་ཡང་མིན་འདུག གསལ་ཁ་ཞིག་སྟོན་ 104

པ་ཡིན་ན་ཡག་པ་མིན་འགོ ཉ་ཚེ་ཐར་བཏང་རྒྱུར་རྒྱ་མ་བཀག་དགོས་རྒྱུ་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད་སམ། འདི་ནས་མར་ཕིན་ནས་ གོང་དུ་ངའི་ཕག་སེལ་གཅིག་གི་གསུངས་ཚར་སོང། ད་ལྟ་ང་ཚོ་མ་གིར་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་དང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་

གཉིས་ཟུང་འབེལ་གི་ཐོག་ནས། ད་ལྟ་གངས་ཅན་རིག་གནས་སོབ་གྲྭ་ཟླ་བ་དྲུག་གི་རིང་ལ་ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་

ང་རང་ཚོ་བོད་ཀི་སྐད་ཡིག་གི་ཐོག ་ལ་ཡང་དམིགས་བསལ་གི་སོང་བརྡར་སད་རྒྱུའི་ཕག་ལས་ཞིག་གནང་བསྡད་ཀི་འདུག ང་ རང་དངོས ་སུ་ས་གནས་སུ་ཡོད་པ་དང་མཐོང་བ་མ་ཟད། དེའི་ཐོག ་ལ་ཡང་སྔ་རེས ་སུ་ཐེངས་མ་གཉིས ་གསུམ་ཞིག ་མཇུག་

བསྡོམས་ཀི་མཛད་སོ་བཅས་ལ་བཅར་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཤིག་བྱུང། དེ་ཡིན་དུས་ང་རང་ཚོ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ཡིན་དང་ ཡིན། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ལ་འགན་ཡོད་བསྡད་མཁན་གི་ལས་ཀ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་མཐུན་འགྱུར་སར་

མཁན་འདི་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་ལ་ཡང་ངས་སྡིངས་ཆ་འདི་དང་། ར་བ་འདིའི་ཐོག་ནས་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞེས་ཞུ་འདོད་བྱུང། འདི་ཡང་དང་པོའ་ི གངས་ཚད་ག་ཚོད་བཞག་ཡོད་མེད་ཐོག་ལ་ངར་གསལ་པོ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་གངས་

ཚད་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་རེད་འདུག འདོད་པ་ཁེངས་པ་མིན་འདུག་སྟེ། ཡིན་ནའང་སོབ་ཚན་མ་གིར་སད་བཞག་པ་དེ་དག་ཕྲུ་གུ་དེ་

ཚོའི་གནས་ཚད་ཧ་ལས་པའི་ཡག་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་གི་འདུག འདི་ང་རང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་གི་ཐོག་ནས་ཞུ་ཡི་ཡོད། ཐེངས་ མ་གཉིས་བཅར་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང། ཕྲུ་གུ་དེ་ཚོ་ཟུར་དུ་རེ་རེ་བྱས་ནས་ཐུག་སྟེ། ད་རེས་ཟླ་བ་དྲུག་འདིའི་རིང་ཁྱེད་རང་ལ་ཁེ་ ཕན་གང་དང་གང་བྱུང་སོང་ཞེས་བཤད་ཡོང་དུས། ཁོང་ཚོས ་བོད་པའི་ནང་པའི་ཆོས་ཀི་ལྟ་གྲུབ་ཀི་རྣམ་གཞག་གི་ཐོག་ལ་ཡང་

རིག་པ་གསར་པ་ཞིག་དང་མིག་གསར་པ་ཞིག་ཕེ་སོང་ཞེས་ཞུ་མཁན་ཡང་བྱུང། དེ་བཞིན་ང་ཚོ་བརྡ་སོད་ཀི་སྐད་ཡིག་དེ་ཚོའི་ ཐོག་ལ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་དེ་སྔ་ང་ཚོ་སོབ་གྲྭ་ནས་ཡར་ཐོན་ཚར་བའི་རེས་ལ་ཡང་དང་པོ་ཞུས་པ་ཡིན་ན། གཏོང་ཡིག་གཅིག་ ཡག་པོ་འབི་ཤེས་ཀི་མེད། གཏོང་ཡིག་བིས་པ་ཡིན་ནའང་དེ་ལ་མང་པོ་ཞིག་ནོར་བསྡད་ཀི་ཡོད། ད་ལྟ་གང་ལ་གང་འཚམ་ཞིག་

ཡག་པོ་ཆགས་བསྡད་རྒྱུ་འདི་དེ་འད་གཅིག་ཡོང་གི་འདུག་ཅེས་ཞུས་པ་ཙམ་མ་ཟད་པས། འདི་ནས་ཐོན་བསྡད་པ་དང་པོ་སོབ་གྲྭའི་ ནང་ལ་བོད་ཡིག་གི་གནས་ཚད་དང་དེ་ཚོ་ཡག་པོ་མེད་བསྡད་པ། རེས་ལ་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ནང་འཛུལ་དུས་བོད་ཡིག་ལ་ཨང་

ཀི་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ལེན་མཁན་འགའ་ང་རང་རང་གི་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་དེ་འད་ཡོད། དེ་འད་ཡིན་དུས་མ་གིར་དགོངས་པ་བཞེས་ སྟངས་འདི་ཧ་ཅང་གི་ཡག་པོ་འདུག ཧ་ལས་པ་རེད། བསྔགས་བརོད་ཡོད། ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ཕྲུ་གུའི་གངས་ཚད་ཐོག་ལ་ཡང་ཧ་ ཅང་གི་སྐྱོ་པོ་རེད་འདུག ངས་ཐེངས་མ་སྔ་རེས་གཉིས་ལ་ཡང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་སྐུ་ཚབ་མ་གིར་ཕེབས་དུས་ཞུས་པ་ཡིན།

ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཐོག་ནས་ཏོག་ཙམ་གངས་ཚད་ཡར་འཕར་ཐུབ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་ཡང་ཐབས་ཤེས་ཤིག་གནང་རྒྱུ་

ཡོད་པ་མ་རེད་དམ། དེ་འདའི་གོ་སྐབས་འདི་ང་རང་འད་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟ་བཞུགས་རྒྱུའི་འདོད་པ་སེབས་ཀི་འདུག མི་ མགོ་དཀར་པོ་ཞིག་ཕ་གིར་བཞུགས་རྒྱུར་ཕིན་ན་འཚམ་པོ་ཞིག་མིན་འདུག་སྟེ། དེ་འདའི་སོབ་སོང་ཡག་པོ་ཞིག་ལྷག་པར་དུ་བོད་ ཀི་སྐད་ཡིག་ཐོག་ནས་ཧ་ཅང་ནན་པོ་ཞིག་བསབ་གནང་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ཕ་གིར་དགེ་རན་དང་འཛིན་སྐྱོང་ཚང་མ་ལ་བསྐྱར་

དུ་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་སགས་ཏེ། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ལ་ཕྲུ་གུའི་མི་འབོར་ཐོག་ལ་ཏོག་ཙམ་ཆེ་རུ་བཏང་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ རེད་དམ། ངས་སྐབས་དེར་ལས་བྱེད་གཉིས་ཀར་སྔ་རེས་གཉིས་ལ་མངགས་རྒྱུ་བྱུང་། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ལ་གཅིག་གནང་

ཐུབ་ན་ང་ཚོ་ས་གནས་ལ་བསྡད་མཁན་གི་སི་འཐུས་དེ་ཚོས་དེ་འདའི་ཐོག་ལ་སན་གསེང་ཞུ་ཡི་འདུག་ཞེས་ཞུ་རོགས་གནང་ཞུས་ 105

པ་ཡིན། ཕལ་ཆེར་གཅིག་བྱས་ནས་སན་གསེང་བྱུང་ཡོད་ཀི་རེད། གཅིག་བྱས་ན་བྱུང་མེད་འགོ གང་ལྟར་འདི་བྱུང་ཡོད་མེད་ལ་

མ་ལྟོས་པར་ང་ཚོ་དེ་འདའི་ལེགས་ཆ་ལེན་སའི་ལྟེ་གནས་ཞིག་ཡོད་པ་ཡིན་ན། འདི་བེད་སོད་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་དང་འདོད་བློ་ ཁེངས་པ་ཞིག་གནང་ཐུབ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་འབད་བརྩོན་ངེས་པར་དུ་གནང་དགོས་ཀི་འདུག་མ་གཏོགས། མི་དགུ་ཡོད། མི་བརྒྱད་

ཡོད་ཅེས་དེ་འདའི་གསུངས་བསྡད་པ་ཡིན་ན། ཕོགས་གཅིག་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་འདིར་ཡོང་མཁན་མིན་འདུག་ཅེས་ང་ ཚོར་སྐུ་ངལ་ཏན་ཏན་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཡིན་ནའང་འདི་ནས་ཐོན་བསྡད་པའི་ཕྲུ་གུ་དེ་ཚོས་ཁོ་རང་ཚོ་ཁོ་རང་ཚོར་གཅིག་ལ་གཅིག་ བསྟུན་གི་འབེལ ་བ་གནང་རྒྱུ་ཏན་ཏན་ཡོད་ཀི་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་ཆོས ་རིག ་ལས་ཁུངས་ཀི་དེའི་ཐོག་ལ་

དམིགས་བསལ་གི་ཐུགས་སྣང་ཞིག་གནང་བ་ཡིན་ན། འདི་དོན་དག་རང་ལ་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་

འདུག དེ་ཡིན་དུས་དེ་འད་གཅིག་ལ་དགོངས་བཞེས་གནང་རོགས་གནང། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ལ་ང་ལ་དེ་ འད་གཅིག་མ་གཏོགས་གཞན་གང་ཡང་ཞུ་རྒྱུ་མེད། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དི་བ་གནང་མཁན་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་ཆབས་ཅིག

ལན་གང་ཐུབ་ཅིག་ཞུ་ཆོག་པ་ཞུ། དང་པོ་དེར་གཞུང་ཆེན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གི་སྐོར་དེ་རེད། ཐོག་མར་བྱུང་ལུགས་འབྱུང་ སྟངས་དེ་ཚོ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་ཡིན་དུས་ཞུ་མ་དགོས་པ་ཡིན། འདི་ལོ་རེ་རེ་ལ་གནང་མ་ཐུབ་པ་དང་། ད་ལྟ་ཉུང་ཉུང་ཞིག་

གི་སང་ལ་བསྡད་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་དང་བསྡོམས་འད་ཞིག་བརྒྱབས་པ་ཡིན་ན། ཐོག་མར་ལས་གཞིའི་ངོ་བོ་ཁོ་རང་གཙོ་བོ་ ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སོབ་དགོངས་དོན་རེད། གཉིས་ནས་ཧ་ལས་པའི་རིན་ཐང་ལ་སོགས་པ་དེ་ཚོར་འགེལ་བརོད་

ཞུ་མ་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་དེ། དངོས་སུ་ལག་ལེན་བསྟར་སྐབས། སྔོན་མ་ཐོག་མ་འདིར་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལོ་བསྟར་ ཆགས་རེ་བཞིན་བྱེད་ཀི་ཡིན་ཞེས་ཁས་ལེན་དང་དམ་བཅའ་འད་པོ་ཞིག་གནང་འདུག ཡིན་ནའང་དངོས་སུ་འཆར་གཞི་བཀོད་

ནས་རྩིས་བསྐོར་ཏེ་ལོ་རེ་ལོ་རེར་ལག་བསྟར་བྱེད་སྐབས། ཡར་བཀའ་ཤག་ལ་འཆར་གཞི་དང་འཆར་རྩིས་བྱེད་སྐབས། སྐབས་ དེའི་སྐོར་ལ་ཞུ་ཡི་ཡོད་དཱ། སྔོན་ལ་རོགས་དངུལ་གི་འགོ་སོང་ཁོ་རང་རང་གིས་འབ་སུ་བསྡུ་ཐབས་མེད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ ཐོན་ནས། སྔ་འཕོས་རིང་ཚོད་བལྟའི་བཟོ་ལྟ་འད་ཞིག་བྱས་ཏེ་ཐེངས་གཉིས་བྱ་རྒྱུའི་སང་ལ་ཕེབས་བསྡད་འདུག་ཅེས་གསང་པོ་

བྱས་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གཅིག་དེ་རེད། དེ་ནས་ད་ལྟ་གངས་ཀ་ཉུང་དུ་ཆགས་པ་དེ། དཔེར་ན། སྐབས་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་གཉིས་ དེ་ཐོག་མའི་གངས་ཀ་ལས་མར་ཉུང་དུ་ཉུང་དུ་ཕིན་པ་དེ། བར་དཀིལ་ནས་དགོངས་པ་ཞུ་མཁན་རིགས་གཅིག་དང་། ཡང་རིགས་

གཅིག་རྐང་འཛིན་གནང་ཐུབ་མཁན་དེ་ཚོ་གཞུང་ག་ནས་ཡིན་ནའང་གནས་ཚད་མཐོན་པོར་སོན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་དུས། སྐབས་རེ་ ཁུངས་སོ་སོ་ནས་ལས་སྣེ་ཁག་བསྐོ་གཞག་གནང་སྐབས་ལས་ཁུར་གི་མ་འཇོག་པར་མར་དཀིལ་ནས་དགོངས་པ་ཞུ་དགོས་པའི་ 106

གནས་སྟངས་འགའ་ཞིག ་ཆགས་བསྡད་འདུག གཉིས་ནས་ཐོག ་མར་ང་ཚོས་ཁས་འད་ཞིག ་ལེན་བཞག་པ་རེད་མ་གཏོག ས།

དངོས་གནས་བྱས་ན་དེ་འདའི་རིགས་གཅིག ་རྐང་འཛིན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བྱ་རྒྱུར། ད་གིན་གསུངས་པ་ནང་བཞིན་གི་ཞིབ་ འཇུག་བྱེད་ལུགས་བྱེད་སྟངས། ཞིབ་འཇུག་དེ་དག་ལ་རྒྱུས་སྟོན། བྱ་ཡུལ་གི་ས་གནས་དཔེ་མཛོད་ལ་སོགས་པའི་ཆ་རེན་མང་

པོ་ཡོད་པ། ལྷག་པར་དུ་རེས་མར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་གྲུབ་འབས་དེ་ཚོར་རྒྱུགས་བླངས་རྒྱུ་དེ་འད་ཡོང་དུས། ཉམས་ཞིབ་བྱེད་ མཁན་དང་དེ་དག་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་གཅིག་གིས་བྱེད་བསྡད་རྒྱུ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། དངོས་གནས་དང་གནས་རང་གི་ཆེས་

མཐོའ་ི གཙུག་ལག་སོབ་གཉེར་ཁང་གི་བཟོ་འད་པོ་ཞིག སོབ་ཁང་ཚད་མཐོ་གཅིག་གིས་བྱ་དགོས་རྒྱུ་ཡིན་པའི་རྣམ་པ་དེ་ཧ་ཅང་ གསལ་པོ་ཐོན་ཡོང་དུས། ད་ལྟ་ང་ཚོས་གདོང་ལེན་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་འདའི་ཐོག་ནས་ད་ལྟ་ཏོག་ཙམ་

གངས་ཀ་ཉུང་ཉུང་དུ་དང་དུས་འགོར་ཆེན་པོ་འད་ཞིག་ཆགས་རེན་དེ་དེ་ལྟར་རེད། དེ་ནས་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གནང་མཁན་ དེ་དག་གི་ཤེས་ཚད་མཐོ་པོ་རང་རང་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ཁོ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ལམ་སྟོན་དང་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་དང་། རྒྱུགས་ བཤེར་གནང་མཁན་དེ་དག་དེ་ལས་མཐོ་བ་དང་། གནས་ཚད་མི་དམའ་བ་གཅིག དེ་ལས་ཉམས་མྱོང་ཆེ་བ་དང་བགེས་པ་ཞིག་

ཕེབས་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ཕེབས་པའི་སྐབས་ལ་གལ་སིད་སྣེ་ལེན་ཞུ་སྟངས་སོགས་ཀི་ཐོག་ལ་ཏན་ཏན་འཐུས་ཀ་ཤོར་ བ་དེ་འད་བྱུང་ཡོད་སིད་ཀི་རེད། དེ་དག་ད་ལྟ་དང་འདས་པ་གང་གི་སྐབས་སུ་བྱུང་བ་ཡིན་ནའང་ངས་ལས་ཁུངས་རང་གི་ཚབ་

ཞུས་ནས་བཟོད་གསོལ་ཞུ་རྒྱུ་མ་གཏོགས་འགེལ་བཤད་རྒྱག་རྒྱུ་གང་ཡང་བསྡད་ཡོད་པ་མ་རེད་བསམ་གི་འདུག ལམ་གོན་གི་ རྩིས་གཞི་དེ་ད་གིན་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ཀིས་གསུངས་པ་ནང་བཞིན་ཕ་ནས་ཁུངས་གང་ནས་ཕེབས་པ་ཡིན་ནའང་ཕེབས་ས་

དེའི་བར་དུ་ངེས་པར་དུ་འབུལ་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ང་རང་ཚོར་རྩིས་ཀི་སྒྲིག་གཞི་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། བྱུང་ འཛིན་ཟེར་རྒྱུ་གཅིག དེ་འདའི་ཐོག་ནས་དཀའ་ངལ་མ་འཕད་པ་ཡིན་ན་ག་ཚོད་བར་དུ་འབུལ་དགོས་པ་རེད་དམ་ཞེས་རྩོད་གཞི་ མེད་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན་འདི་གར་སྣེ་ལེན་ཞུ་ཕོགས་རེད། གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་ཞུ་ཕོགས་དེ་དག་ལ་ཆེ་མཐོང་

ལྡན་པ་དང་། གུས་བརྩི་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོས་ག་སྒྲིག་ཞུ་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། གཉིས་ནས་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་ གཙོ་མཆོག འདི་དང་འབེལ ་ནས་དེ་རིང་ང་ཚོ་འདིར་བཀའ་ཤ ག་གིས ་ཐོག་ནས་གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་འགན་འཁྱེར་ས་དེ་གོས ་

ཚོགས་ཡིན་པ་ཡིན་ཙང་། ད་ལྟ་བར་དུ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་འདི་ལས་ཁུངས་རིང་ཤོས་དང་། ད་གིན་གསུངས་པ་ནང་བཞིན་ གལ་གནད་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད་དེ། བར་ལམ་ནས་ལས་བྱེད་པའི་གངས་ཀ་རེད། གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་ཏོག་ཙམ་ཞིག་གུ་དོག་པོ་དང་ ཆུང་ཆུང་ཞིག་གི་སང་ལ་བསྡད་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ག་དུས་ཡིན་ནའང་གོས་ཚོགས་ཀི་ནང་ལ་རེད། བྱེད་སོ་དང་རྣམ་གངས་ཚང་

མ་བྱས་ཏེ་དངོས་གནས་དང་གནས་ཁོ་རང་དེ་དག་ཚང་མ་ཟུར་དུ་ཞིབ་ཚགས་པོ་ཞིག་བྱས་པའི་དབང་དུ་བཏང་བ་ཡིན་ན། ལས་ བྱེད་པ་རེད། ལས་གཞི་རེད། གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་གང་ལ་གང་འཚམ་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱ་དགོས ་པའི་གནས་སྟངས་རང་བཞིན ་གི་

ཆགས་ཡོང་གི་འདུག དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་རིམ་པས་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་རེད། གོས་ཚོགས་རེད། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ལམ་སྟོན་དང་

འཆར་གཞི་དེ་འད་འབུལ་ཆོག་པ་ཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེའི་རེས་ལ་སྐད་ཡིག་ནང་ལོག ས་ལ་ད་གིན་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པ་

གཉིས་ཀའི་ཐོག་ནས་རེད། དེའི་ཐོག་ལ་ཏན་ཏན་རེད། དང་པོ་དབུ་བཙུགས་ཡོང་དུས་དེ་འད་བྱས་ནས་ཡིན་པ་རེད། དེ་ངས་ བསྡུས་བསྡུས་འད་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན་ན། གངས་ཀ་དེ་མ་མཐའི་གངས་ཚད་ཅིག་མ་གཏོགས་ཡ་མཐའི་གངས་ཚད་དེ་ངས་དན་གི་ 107

མི་འདུག་སྟེ། ཡ་མཐའི་གངས་ཚད་ཅིག་ཡོད་དགོས་ཀི་རེད། གང་ལྟར་མ་མཐའི་གངས་ཚད་ཅིག་བཞག་ནས་སྟབས་ཉེས་པ་ཞིག་ ལ་མ་མཐའི་གངས་ཚད་དེ་མ་ལོངས་པའི་དཀའ་ངལ་རང་རང་གཅིག་འཕད་བསྡད་པ་རེད། ད་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ལོངས་ཙམ་བྱུང་བ་

མིན་འགོ ཐེངས་གཉིས་པ་དེ་ཡིན་ན་ ༢༥ ཡིན་ན། ༢༥ ཁྱོན་ནས་ལོང་ཐབས་མེད་པ་ཡིན་དུས་ ༡༥ བཞག མ་མཐའི་གངས་ཚད་ དེ་མར་ ༡༥ ལ་བཞག་དགོས་པ་དེ་འད་ཆགས་པ་རེད། ༡༥ བཞག་ནས་འགོ་བསྡད་པའི་སྐབས་དེར་ང་ཕ་གིར་སེབས་པའི་ཁ་ ཐུག་ཅིག་ལ། ཁོ་རང་ཚོ་དགེ་རན་དང་སོབ་མ་ཚང་མ་ལྷོད་ལྷོད་བྱས་ནས་ཐུག དེ་དུས་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་གི་མཁན་

རིན་པོ་ཆེ་དང་། བླ་མ་དབུ་མཛད་གཉིས་ཀ་མཉམ་དུ་ཕེབས་ནས་ང་ཚོ་ཚོགས་འདུ་ལྷོད་ལྷོད་ཅིག་ཚོགས་རྒྱུ་བྱུང་པ་རེད། སྐབས་ དེར་ད་གིན་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ཀི་བཀའ་གནང་བ་ནང་བཞིན་གངས་ཀ་ཉུང་ཉུང་ཞིག་མ་གཏོགས་སེབས་མེད་ཀང་། སེབས་ མཁན་དེ་ཁོ་རང་ཚོ་དེ་དུས་ཐོན་རན་པ་ཡིན་དུས་ཟླ་བ་མང་པོའ་ིཉམས་མྱོང་བསགས་ཚར་འདུག དེའི་ནང་ལ་ཁ་ཤས་ད་ལྟ་དཔལ་ ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག MA དེ་འད་ཡིན་མཁན། དེའི་ནང་ནས་ PHD ཡིན་མཁན་ཡང་འདུག དེ་འད་བྱས་ནས་གང་ལྟར་མཐོ་ སོབ་ནས་ལག་ཁྱེར་ཚད་མཐོ་པོ་ཐོན་བསྡད་པ་མང་པོ་ཞིག་འདུག ཁོ་རང་ཚོ་ཁ་ཤས་ཤིག་དངོས་གནས་མིག་ཆུ་འཁོར་འཁོར་

བྱས་ནས་ལས་གཞི་འདི་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག ང་ཚོས་སྔོན་མ་ནས་ཤེས ་ཀི་ཡོད་པ་མ་རེད། ང་ཚོ་མཐོ་སོབ་སིར་བཏང་འགོ་ བསྡད་མཁན་ཚོས་ང་རང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་དང་ནང་དོན་རིག་པའི་རིན་ཐང་དེ་ཚོ་ཤེས་ཀི་ཡོད་པ་མ་རེད། འདི་ནས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་

འདུག སོབ་ཁིད་གནང་མཁན་ཚོས་ཧ་ཅང་གི་ཐུགས་བརྩེ་ཆེན་པོའ་ི ཐོག་ནས་སོབ་ཁིད་གནང་གི་འདུག ཕན་ཐོགས་ཧ་ཅང་ཆེན་ པོ་འདུག འདི་ལ་རེས་མར་མ་མཐའི་ཚད་གཞི་ལྟ་བུ་དེ་འད་རྩ་བ་ནས་མ་བཞག་རོགས་བགིས་ཟེར་ནས་ཞུ་འབོད་དེ་འད་བྱུང་

སོང་། འོན་ཀང་དེའི་གཞུག་དེར་མ་མཐའི་ཚད་གཞི་ཡང་མ་ལོངས་མཁན་ད་ལྟ་འགོ་བཞིན་པ་འདི་བྱུང་བ་རེད་ཅེས་གསལ་པོ་བྱས་ ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཉུང་ཉུང་མ་གཏོགས་མ་ཡོང་བ་དེ་ག་རེ་རེད་འདུག་ཅེས་ཞུས་ན། དེའི་ནང་དུ་བཞུགས་ཚར་མཁན་དེ་དག་ལ་ར་

འཕོད་གསལ་པོ་བྱུང་བ་ཡིན་ཙང་དེ་འད་གསུང་གི་ཡོད་པ་རེད་དེ། གསར་པ་ཡོང་མཁན་དེ་དག་ལ་ར་འཕོད་རྒྱུ་ཡིན་དུས། ང་ ཚོས་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀི་ལམ་ནས་འདང་གི་མི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ངས་ཁོ་རང་ཚོ་ལ་ཡང་དེ་དུས་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་། དེ་འད་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ གི་ཡག་པོ་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོ་བརྒྱུད་ནས་རང་དང་གནས་སྟངས་མཉམ་པའི་མཐོ་སོབ་རེད། གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་ཁྱེད་རང་ཚོས ་ འགེལ་བཤད་བརྒྱབས་ན་ཡག་པོ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུའི་མཚོན་པས། གང་ལྟར་གངས་ཀ་མང་དུ་གཏོང་ཐབས་དེ་དག་ང་ཚོའི་

གཞུང་འབེལ་གི་གསལ་བསྒྲགས་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར་ཐབས་ཤེས་དེ་འད་གཅིག་ཞུ་ཡི་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་དཔལ་ལྡན་

རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་དང་། ཆོས ་རིག ་ལས་ཁུངས་གཉིས ་ཀི་ལས་གཞི་འདིའི་ཐོག ་ལ་ངོ་སོད་དང་སགས་གལ་ཆེན ་པོ་ཡིན་པའི་ བསྔགས་བརོད་དེ་དག་གནང་སོང་། དེ་དག་ལ་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེའི་གངས་འབོར་སར་ཐབས་ལ་ང་ཚོས་ཏན་ཏན་འབད་བརྩོན་བསྐྱར་མ་ག་རེ་ཞུ་དགོས་འདུག་ནའང་ངེས་པར་དུ་ཞུ་རྒྱུ་

ཡིན། ཡིན་ནའང་ང་ཚོ་ག་དུས་ཡིན་ནའང་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་དང་རྩ་བའི་གནས་སྟངས་འདི་རང་གཞན་རོགས་གསུམ་ཚང་

མར་ངོ་འཕོད་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་དུས། ད་ལྟ་རྩ་བའི་གནས་སྟངས་འདི་དེ་འད་ཞིག་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་གིན་བཀུར་

འོས་སི་འཐུས་གཅིག་གིས་༸རྒྱལ་བ་༸ཀརྨ་པའི་སྣེ་ཤན་པའི་སྐོར་དེ་ལ་གཅིག་གསུངས་སོང་། འདི་སྔོན་མ་དེ་འད་གཅིག་རེད་དེ། ཕིས་སུ་ང་ཚོ་དྲུང་འཕར་གི་གནས་སར་སོང་དུས། ལས་བསྡོམས་ནང་ལ་དངོས་གནས་ཞུ་དགོས་ཙང་བཀོད་པ་རེད། དེའི་རྒྱུ་ 108

མཚན་དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཁག་གཉིས་ཙམ་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་དང་པོ་དེ་ད་ལྟ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་བཙུགས་པའི་སྣེ་ཤན་པ་འད་

པོ་དེ་ང་ཚོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་སྣེ་ཤན་པ་འད་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་དུས། རྒྱ་གར་གི་ལས་ཁུངས་དང་། ག་པར་ཡིན་ནའང་ འབེལ་བ་བྱ་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཀི་ཡོད་དུས། གནས་རིམ་ཡར་ཙམ་ཞིག་མིན་པ་ཡིན་ན། གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་

གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཀི་འདུག གནས་རིམ་ཡར་ཙམ་ཡོད་མཁན་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཀི་འདུག དེ་གཅིག་རེད། གཉིས་པ་དེ་༸དཔལ་རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པའི་ཞབས་ཕི་གནང་མཁན་གཞན་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལ་ཏོག་ཙམ་དགུང་ན་གཞོན་པའི་བཟོ་ལྟ་དེ་

འད་མང་པོ་ཡིན། ད་ལྟ་སྣེ་ཤན་པ་དེ་ཏོག་ཙམ་ཞིག་གིས་གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་གནས་རིམ་བགེས་པ་ཞིག་བྱུང་ན་ཡག་པོ་འདུག་ཅེས་ འབོད་བསྐུལ་དང་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་མང་པོ་ཞིག་གི་སྟེང་ནས་ང་ཚོས་ཞུས་བཞག་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལས་སོས་པའི་གཞན་ རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ད་ལྟ་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ཤིག་གིས་འོག་གི་ཤོག་གངས་ ༥ པའི་ནང་སོག་བླུ་ བཏང་བའི་ཉ་ཡི་གངས་ཀ་དང་ཀི་ལོ་གཉིས་ཀི་གངས་ཀ་དེ་དག་ཀི་ལོར་བཀགས་པ་ཡིན་ན། ཀི་ལོ་དེ་འད་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ ནས་ཡིན་གི་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་འཕེལ་ལགས།

སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་འཕེལ་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་དང་འབེལ་ནས་བསམ་ཚུལ་ཁ་ཤས་ཤིག་དང་དི་བ་ཁ་ ཤས་ཤིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད། དང་པོ་དེ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༡ ནང་ལ་བོད་ཀི་བདེན་མཐའ་མྱུར་དུ་

གསལ་བ་སོགས་ཀི་ཆེད་དུ་དམིགས་ཏེ་ལྷ་བླའི་བཀའ་ལུང་བཞིན། ཞབས་རིམ་སོགས་མང་པོ་གསུང་གི་འདུག ཚིག་དེ་ཚོ་སིར་ བཏང་འབི་སྟངས་ཀི་ཐོག་ནས་གང་འད་གསུང་པ་ཡིན་ནམ་བསམ་པ་ཆགས་འགོ་ཡི་འདུག ལོ་རྒྱུས་དང་ཡིག་ཚགས་ནང་ལ་

ལྷག་འགོ་ཡི་ཡོད་དུས། བོད་དོན་བདེན་མཐའ་གསལ་ཆེད་ཟེར་རྒྱུ་དེ། ཚིག་དེ་དངོས་གནས་བྱས་ན་ཡག་པོ་ཡོད་པ་རེད་ལ། དོན་ དག་འདུས་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། གསལ་བ་སོགས་ཀི་ཆེད་དུ་ཟེར་དུས་ཕན་བུ་བདེ་བོ་མེད་པ་འད་བོ་འདུག དེ་ཡང་དོ་སྣང་ གནང་དགོས་རྒྱུ་ཆགས་ཀི་འདུག དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཤོག་གངས་ ༧ པའི་ནང་ལ་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་གསར་བཞེངས་གནང་ཡོད་

ཟེར་གི་འདུག གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ག་ཚོད་བཞེངས་ཡོད་མེད་དང་། ས་ཆ་ག་པར་བཞེངས་ཡོད་དམ། དེ་གཅིག་གསུང་རོགས་གནང་ ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེའི་འོག་ལ་ཅ་པ་ནང་ལ་ཁ་ཐོར་གྲྭ་བཙུན་དང་མཚམས་བསེན་པའི་འཚོ་སྣོན་ཞེས་པ་དེ། ངས་གོས་ཚོགས་སྔོན་ མ་ནང་ལ་ཞུས་པ་ཡིན་བསམ་སོང་། གྲྭ་བཙུན་དེ་ཚོ་ལ་བསེན་བཀུར་ཞེས་པ་ང་ཚོ་བོད་པའི་ཐ་སད་ནང་ལ་དེ་བེད་སོད་བཏང་ན་

ཡག་པོ་ཡོད་པ་རེད། མུ་མཐུད་ནས་འཚོ་སྣོན་གསུང་གི་འདུག སིར་བཏང་འཚོ་སྣོན་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། སི་ཚོགས་ནང་མི་སྐྱ་ ཕོ་མོ་གང་ཡང་མ་འཇོན་ཞིང་སོ་སོ་ཁ་དེ་གསོ་མ་ཐུབ་ནས་སྡོད་མཁན་ཚོར་འཚོ་སྣོན་ཟེར་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་གྲྭ་བཙུན་

རྣམ་པའི་གནས་སྟངས་དེ་གཉིས་ང་ཚོ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ངོས་ནས་གཅིག་མཚུངས་ཀི་གཟིགས་སྟངས་ཤིག་གནང་བ་ཡིན་ 109

ན། ཏག་ཏག་བསྡད་ཀི་མ་རེད། ང་ཚོས་སངས་རྒྱས་ཀི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་རྩ་ཆེན་པོ་བརྩིས་ནས་འཛམ་བུ་གིང་ཆེན་པོ་ནང་ལ་

ངོམ་བསྡད་རྒྱུ་དེ། བསྟན་པ་འཛིན་མཁན་དེ་ཚོ་རྒྱུ་ཆེན་པོ་དང་། མི་རིག་པོ་དེ་འད་རང་རང་ངོར་ཡོད་པ་མ་རེད། སངས་རྒྱས་ཀི་ ལུང་རྟོགས་ཀི་བསྟན་པ་དེ། གྲྭ་བཙུན་ཉམ་ཆུང་གི་རྒྱུད་ལའང་ལུང་རྟོགས་ཀི་བསྟན་པ་མང་བ་ཡོད་པ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་

ཆགས་བསྡད་ཀི་ཡོད ་པ་རེད ། དེ་འད་ཡིན ་དུས་ཁོང་རྣམ་པས་ཆོས ་ཉམས་ལེན ་བྱས་ནས་འཚོ་བ་ངན་ངོན ་ལ་བརྟེན ་ནས་ བཞུགས་བསྡད་རྒྱུར། གང་ཡང་མ་འཇོན་པ་དང་ནུས་པ་མེད་པ་ནང་བཞིན་དང་། བཟའ་རྒྱུ་འཐུང་རྒྱུ་མ་རག་པའི་གནས་སྟངས་

དང་གཅིག་མཚུངས་གནང་ཡོང་དུས། ཀུན་སོང་ངོས་ནས་དེ་འད་ཡོད་པ་རེད་འདུག་ཅེས་ཞུ་ཡི་མེད། གང་ལྟར་ཚིག་གི་ཐོག་ནས་ དེ་ག་རང་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས་གྲྭ་བཙུན་དང་མཚམས་བསེན་པར་བསེན་བཀུར་ཞེས་བིས་བཞག་པ་ཡིན་ན། དེར་ དཀའ་ངལ་གང་ཡང་མི་འདུག་ལ་དེ་ཡག་པོ་ཞིག་ཆགས་རྒྱུའི་རེ་བ་འདུག ཡང་བསྐྱར་གསལ་འདེབས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཆོས་རིག་

ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་ཤོག་གངས་ ༨ པའི་ནང་ལ་དབུ་ཁིད་བླ་ཆེན་རྣམ་པའི་མཚན་དོད་ཟེར་བ་དེའི་ནང་ལ། ཆོས་བརྒྱུད་ ཀི་དབུ་ཁིད་བླ་ཆེན་ངོ་ཡོད་རྣམ་པ་ཟེར་བ་ཞིག་འདུག ངོ་ཡོད་ཅེས་པ་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་ལ་གོ་དགོས་སམ། ངོ་ཡོད་ཅེས་པ་དེ་ཅི་ ཡིན་ནམ། དེ་གསལ་པོ་ཞིག་མི་འདུག དེ་ག་རེའི་ཐོག་ནས་དབྱེ་བ་ཕེ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། ཡང་ན། ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་རྒྱ་གར་

ནང་དུ་བཞུགས་དགོས་པ་ཞིག་རེད་དམ། ཡང་ན་སིར་བཏང་ཚིག་འབི་སྟངས་དེ་ཡག་པོ་མི་འདུག ང་ཚོའི་ཆོས་བརྒྱུད་བླ་ཆེན་

རྣམ་པ་ལ་ཞེ་ས་དང་གུས་ཞབས་བྱེད་སྟངས་དེ་ཏག་ཏག་བསྡད་མི་འདུག ངོ་ཡོད་ཅེས་པ་དེ། དེར་དགོངས་པ་ག་རེ་བཞེས་ཡོད་པ་ རེད་དམ། དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ཤོག་གངས་ ༡༠ པའི་ནང་ལ་དགེ་བཤེས་མའི་སྐོར་ལ་རེད། དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་ ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀིས་འགན་འཁུར་ནས་ལོ་ཁ་ཤས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་རིང་དགེ་བཤེས་མའི་ཆ་ཤས་ལེན་མཁན་ ད་ལྟ་བར་དུ་དགོན་སྡེ་སྒྲིག་འཛུགས་ག་ཚོད་ཡོད་མེད། དེའི་ནང་དུ་གསར་པ་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་ཡོང་གི་འདུག་གམ་མི་

འདུག དེ་ཚོར་ཐུགས་འདོད་གང་འད་ཡོད་མེད། དགེ་བཤེས་མའི་སྐོར་ལ་ལོ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཕིན་པའི་ནང་ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་

ཀིས་འགན་མང་པོ་ཞིག་བཞེས་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་གནས་བབ་གང་འད་ཆགས་ཀི་འདུག ཡག་པོ་ཆགས་ཀི་ཡོད་ན། དེའི་ནང་ ལ་མཉམ་བཞུགས་གནང་མཁན་མང་རུ་འགོ་དགོས ་པ་རེད་པཱ། ཐོག ་མར་འགོ་བཙུགས་པ་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་ཆ་ཤས་ལེན ་

མཁན་གསར་པ་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་དེ་འད་བྱུང་ཡོད་པ་རེད་དམ། ཞེས་དེ་དི་བ་ཞིག་ཡིན། ཤོག་གངས་ ༡༥ ནང་ལ་ཆོས་ཕོགས། ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་ནས་རྩིས་ལོ་འདིའི་ནང་ཐེངས་ ༢༣ ཆོས་ཕོགས་གནང་བ་ཡིན་ཟེར་བ་ཞིག་འདུག དེ་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཕེབས་ འདུག་བསམ་བསམ་ཞིག་འདུག ཡིན་ནའང་མང་ཉུང་ལ་མ་ལྟོས་པར་གཙོ་བོ་ཕག་ལས་གང་འད་ཞིག་བྱུང་ཡོད་མེད། གཙོ་བོ་

ཕག་ལས་ཡག་པོ་བྱུང་ཡོད་ན། ཐེངས་མ་བརྒྱ་ཐམ་པ་ཕེབས་ནའང་ད་དུང་ཉུང་བའི་སྐྱོན་མ་གཏོགས་མང་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པ་མ་ རེད། གང་ལྟར་དེ་འད་མང་པོ་ཕེབས་ཏེ་ང་ཚོ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་དེ་ཚོ་ཚགས་ཚུད་པོ་ཡོང་རྒྱུར་ག་ཚོད་ གཅིག་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་འདུག དེ་ཞུ་རྒྱུ་གཅིག་དང་། སིར་བཏང་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་ལ་ང་རང་ཚོའི་ཆོས་དང་རིག་

གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་བཙུགས་བཞག་པའི་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་དེས། ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་ས་གནས་ ཁག་ལ་ཕེབས་པའི་སྐབས་སུ། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་དེ་ཚོ་ལ་མཐོང་ཚུལ་གང་འད་བྱུང་

སོང་། ང་ཚོ་ལོ་ལྔ་བཅུ་ནང་ལ་ཡར་རྒྱས་འགོ་ཡི་འདུག་གམ། ཡང་ན་རང་འཇགས་རེད་འདུག་གམ། ཡང་ན་མར་ཉམ་ཆག་འགོ་ 110

ཡི་འདུག་གམ། ཐེངས་མང་པོ་ཞིག་ཕེབས་ཡོད་དུས། གཟིགས་ཚུལ་ལམ་མཐོང་ཚུལ་གང་འད་ཞིག་བྱུང་སོང་ངམ། དེ་གཅིག་ཞུ་ རྒྱུ་དང་། གཉིས་པ་དེ། གལ་སིད་ང་ཚོ་ཆོས་རིག་གི་འཛིན་སྐྱོང་བསྟི་གནས་ཁག་ལ་དཀལ་ངལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ག་རེ་ག་རེ་གཟིགས་ཀི་

འདུག དཀའ་ངལ་དེ་ལ་ང་ཚོས་གདོང་ལེན་བྱ་དགོས་རྒྱུ། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་གཅིག་པུས་བྱེད་ཐུབ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད་པཱ། གང་ལྟར་ང་ཚོའི་ཆོས་རིག་འཛིན་སྐྱོང་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་ཚང་མའི་ངོས་ནས་དཀའ་ངལ་དེ་ལ་གདོང་ལེན་གང་དང་གང་བྱེད་དགོས་

ཀི་འདུག ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ངོས་ནས་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་མཐུན་རེན་གང་དང་གང་གི་ཐོག་ལ་སར་དགོས་ཀི་འདུག དེ་འདའི་ དགོངས་འཆར་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་སོང་ངམ་མ་སོང་། སོང་ན་དེའི་སྐོར་ལ་གསུང་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ཤོག་གངས་

༡༦ གི་ནང་ལ་ཁྱབ་ཁོངས་རང་གཞུང་གི་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་གནས་བབ། བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་སྐོར་ལ་རེད། ང་ཚོའི་ཟློས་

གར་ཚོགས་པ་དེ་ལོ་ཁ་ཤས་ནང་ལ་འཛུལ་བཞུགས་བྱེད་མཁན་གི་གནས་བབ་དེ་ཧ་ཅང་གི་སྐྱོ་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། ཅེས ་ ཉམས་མྱོང་ཡོད་མཁན་དང་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་མཁན་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་གསུང་གི་འདུག ང་ཚོ་ཆོས་རིག་གི་ཟློས་གར་ཞེས་པ་དེ།

འཁབ་སྟོན་བྱེད་མཁན་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག དཔེར་ན། དྷ་རམ་ས་ལ་ཕི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་སྐུ་མགོན་གཙོ་བོ་ཞིག་སེབས་པ་ ཡིན་ན། ང་ཚོས་འཕལ་མར་ཟློས་གར་ནང་དུ་གདན་འདེན་ཞུས་ཏེ། བོད་ཀི་རིག་གཞུང་འདི་འད་ཡིན་ཞེས་ཁོང་ཚོར་འཁབ་བཅུག་

གི་ཡོད་པ་རེད། སིར་བཏང་ཚོགས་ཁང་ཡག་པོ་མེད་པ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རེད། དེ་གསར་བསྐྲུན་བྱེད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ལ། དེ་ ལས་ལྷག་པ་ཞིག་དེའི་ནང་ལོག་ལ་འཁབ་མཁན་གི་མཐུན་རེན་ཧ་ཅང་གི་སྐྱོ་པོ་ཆགས་ཡོད་ས་རེད། ང་ཚོས་དེ་འད་བལྟས་ཡོང་

དུས། འཁབ་མཁན་གི་གདོང་པ་སྐྱོ་པོ་ཡོད་མཁན་རང་རང་འད་བོ་ཞིག་དང་། གཟུགས་པོའང་ཆུང་ཆུང་ཡིན་མཁན་རང་རང་། དེ་ འདའི་གནས་བབ་གཅིག་ཆགས་ཡོང་དུས། ང་ཚོའི་རིག་གཞུང་འཁབ་སྟོན་བྱེད་མཁན་དེ་ཚོ་ཏོག་ཙམ་ཆུང་དགས་པ་དང་མདོག་

ཏོག་ཙམ་སྐྱོ་དགས་པ་ཡིན་ན། ངོ་ཚ་བོ་ཟེར་ནའང་མི་འདུག གང་ལྟར་ཏག་ཏག་ཅིག་བསྡད་ཀི་མི་འདུག་བསམ་པའི་ཚོར་བ་ཡོད་ མཁན་མི་ཞིག་ཡིན། དེ་ངེས་པར་དུ་ཟློས་གར་ཚོགས་པས་འགན་འཁུར་ནས་མ་འོངས་པར་གསར་དུ་ཞུགས་མཁན་དེ་ཚོ་ལ་ཆ་

རེན་ཡག་པོ་ཞིག་བསྐྲུན་དགོས་ཀི་འདུག སིར་བཏང་དེང་སང་ཟློས་གར་ལ་ཞུགས་མཁན་ཚོ་སྡུག་པ་བརྩིས ་ཀི་རེད་ཟེར་གི་ འདུག ཡིག་ཚད་མ་འཕོད་མཁན། ཁུངས་མ་འཁྱོལ་མཁན་ཚང་མ་ཟློས་གར་ལ་འགོ་ཡི་རེད་ཅེས་བཤད་ཀི་འདུག དངོས་གནས་ བྱས་ན་དེ་འདའི་གནས་བབ་ཆགས་དགོས་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེར་མཐུན་རེན་ཡག་པོ་བསྐྲུན། ག་ཕོགས་ཡག་

པོ་གནང་། འཛུལ་མཁན་དེ་ཚོ་ཡིན་ནའང་ཏོག་ཙམ་བཟོ་ལྟ་ཡོད་མཁན་མང་བ་ཞིག་ཡར་སྒྲུག་རྒྱུའི་ཆ་རེན་བསྐྲུན་པ་ཡིན་ན། ང་ ཚོ་ཡག་པོ་ཡོད་ས་རེད་བསམ་གི་འདུག དེང་སང་ཟློས་གར་ནང་ལ་ཡོད་མཁན་དེ་ཚོའི་འཁབ་སར་གཅིག་བལྟས་ཡོང་དུས། མི་ ཚང་མས་བོད་ཀི་ཟློས་གར་ཟེར་ན་དེ་འད་ཞིག་རེད་འདུག་ཟེར་ནས་སེམས་ཤུགས་ཆག་དགོས་རྒྱུ་དང་། དེང་སང་ཟློས་གར་ནང་ ཕལ་ཆེར་བོད་པ་གཙང་མ་ཡིན་མཁན་ག་ཚོད་ཙམ་ཡོད་ན་བསམ་བསམ་གི་དོགས་པའི་གནས་བབ་ཅིག་ཆགས་ཡོད་ས་རེད། དེ་

ང་རང་གི་ཐུགས་སྣང་གཞེན་སྐུལ་རང་ཡིན། དེ་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས ་ཀི་འདུག ཆོས ་རིག ་ལས་ ཁུངས་ཀི་ཟབ་སོང་ལ་སོག ས་གོ་སྒྲིག ་མང་པོ་ཞིག་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་སྐོར་ལ་གོང་དུ་སི་འཐུས་ཤིག ་གིས ་དགོངས་ འཆར་གསུངས་གནང་སོང་། སིར་བཏང་ཟབ་སོང་དེ་ཚོར་མཐུན་རེན་ཡག་པོ་དགོས་རྒྱུ་དེ། སྐབས་དང་དུས་ལ་དཔག་པའི་ གནས་སྟངས་ཆ་ཚང་དེ་འད་ཞིག་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། དེང་སང་ང་ཚོ་གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོངས་ལ་ཟབ་སོང་དང་གོ་སྒྲིག་ག་རེ་ 111

ཞུས་པ་ཡིན་ནའང་། ཆ་རེན་དེ་ཚོ་ཧ་ལས་པའི་ཡག་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་གྲྭ་བཙུན་རྣམ་པར་གོ་

སྒྲིག་བྱེད་སྟངས་དེ་ཚོར་བལྟས་ཡོང་དུས། ཧ་ལས་པའི་ཉམ་ཐག་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། སི་སོད་རླངས་འཁོར་དཀྱུས་མ་ནང་ལ་ ཡོང་དགོས་ཟེར་བ་སོགས་དང་། རླངས་འཁོར་འབབ་ཚུགས་ནས་ཚོགས་ཡུལ་བར་དུ་སེབས་དགོས་ན། གལ་སིད་རླངས་འཁོར་ ཆུང་བ་ག་དགོས་ན། མི་གཞན་པ་མཉམ་དུ་མོ་ཊ་གས་ཏེ་ཤོག་ཅེས་པ་དང་། དེ་འདའི་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་འདུག གང་ལྟར་མང་ པོ་ཞུ་མི་དགོས་པ་ཐོག ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་དེ། ང་ཚོ་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་བདག་པོ་བརྒྱབ་མཁན་ཚོ་ལ་གཅེས་སས་གནང་གི་

ཡོད་ན། ཟབ་སོང་གནང་ནའང་མཐུན་རེན་ཡག་ཤོས་དེ་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་ལ་ཕུལ་དགོས་པའི་བཟོ་འད་བོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་དེ། གལ་སིད་ཡག་ཤོས་དེ་ཕུལ་མ་ཐུབ་ནའང་གཅིག་མཚུངས་ཤིག་གནང་ཐུབ་དགོས་ཀི་འདུག བཞུགས་ས་ཡིན་ནའང་རེད། ཞལ་

ལག་ཡིན་ནའང་རེད། འགིམ ་འགྲུལ་ཡིན་ནའང་རེད། ཉེ་ཆར་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུ་ཚོག ས་ཚར་ཙམ་རེད་བ། གང་དུ་ འཚོགས་ཀི་འདུག ག་པར་བཞུགས་ཀི་འདུག ག་རེ་བཞེས་ཀི་འདུག ས་ཆ་ག་པར་བཞུགས་འདུག དེ་ཚོར་གཅིག་བལྟས་པ་ ཡིན་ན། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཟེར་ནས་ཡོད་ན་མེད་ན་བདག་པོ་བརྒྱབ་མཁན་དེ་ཚོ་རྦད་དེ་ཁུག་ཀོག་

ལ་མར་བླུགས། ཁ་ལག་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན་ཧ་ལམ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་བྱས་ན་ང་རང་ཚོའི་གནང་སྟངས་དེ་ཏག་ཏག་བསྡད་ ཀི་མི་འདུག དེ་ངེས་པར་དུ་དགོངས་པ་བཞེས་ནས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀིས་གྲྭ་བཙུན་གི་ཟབ་སོང་མང་པོ་ཚོགས་མ་ཐུབ་

ནའང་གང་འཚོགས་པ་དེ་ཚད་ལྡན་ཞིག་དང་། མཐུན་རེན་འདི་ཚོའང་ཉིན་མ་གཅིག་ཡིན་ནའང་རེད། གཉིས་ཡིན་ནའང་རེད། ཚད་ལྡན་ཞིག་དང་གཅིག་མཚུངས་གནང་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་འདུག དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ད་གིན་སི་འཐུས་རྒྱུན་

ལས་ཀིས་དི་བ་ལ་ལན་གནང་རྒྱུ་དེ། ནང་ཆོས་ཀི་ལྟ་གྲུབ་དགེ་རན་གི་ག་ཆ་ལས་རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་གི་ག་ཆ་ཆེ་བ་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གིས་གསུངས་པ་ཡིན་ན། སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་དང་སྐུ་ཚབ་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐག་གཅོད་གནང་འདུག་ གསུངས་སོང་། དེ་ངས་གོ་བརྡ་ཡག་པོ་ཞིག་འཕོད་མ་སོང་། གང་འད་བྱས་ནས་ཐག་གཅོད་གནང་པ་རེད། ནང་ཆོས་ལྟ་གྲུབ་ཀི་

དགེ་རན་གི་ག་ཆ་ཉུང་ཉུང་དང་། རྒྱ་ཡིག་སོབ་མཁན་ལ་ག་ཆ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཏག་ཏག་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་མ་རེད། ང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་དང་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་བདག་པོ་བརྒྱབ་དགོས་པ་རེད། ཁ་ནས་ག་ཚོད་ལབ་པ་ཡིན་ནའང་རེད། ལག་ལེན་གི་ ཐོག་ནས་རྒྱ་མིའི་སྐད་ཡིག་དེ་རྩ་ཆེ་བ་ཆགས་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དེའི་གནས་བབ་དེ་གང་འད་ཆགས་ཀི་ཡོད་

པ་རེད། དང་པོ་ཐག་གཅོད་གནང་མཁན་ནང་སི་འཐུས་རྣམ་པ་ཞེས་གཅིག་གསུང་གནང་སོང་། འདི་ཡང་བསྐྱར་གཅིག་གསུང་ རོགས་གནང་། ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་སོབ་དཔོན་ཐུབ་བསྟན་རྒྱལ་མཚན་ལགས།

112

སི་འཐུས་སོབ་དཔོན་ཐུབ་བསྟན་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ད་ལྟ་འདི་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་ནང་ལོག་ལ་བསམ་ཚུལ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུ་རྒྱུ་ ཡིན། སིར་བཏང་རྩ་བའི་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཕྱྭ་མཚོན་པའི་ཞབས་རིམ་གནང་སྟངས་དེ་ཚོ་

ཧ་ལས་པའི་ཚད་མཐོ་པོ་སྤུས་དག་པོ་གནང་འདུག དེ་དང་ཆབས་གཅིག་ཏུ་སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་ གིང་གི་ཡིན་ནའང་མཐུན་འགྱུར་དང་རོགས་སྐྱོར་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་གནང་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ཚང་མ་ལ་དམིགས་བསལ་གི་གོ་

སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ངའི་བསམ་ཚུལ་ཞུ་རྒྱུ་འདི་སིར་བཏང་ང་རང་ཚོ་བོད་པར་ཡོད ་ན་མེད་ ན་ཞག་ཚི་སིང་པོ་འད་བོ་འདི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་དེ་ཚོ་ལ་ཐུག་ཡོང་དུས། ཆོས་རིག་གཞུང་གནང་མཁན། ཆོས་རིག་གཞུང་

བདག་པོ་བརྒྱབ་མཁན། གཅེས་འཛིན་བྱེད་མཁན་མི་དེ་ཚོ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ཆེ་མཐོང་ཡོང་རྒྱུ་དང། གུས་ཞབས་ཡོང་རྒྱུ་དང་།

དེ་ཚོར་སེམས་ཤུགས་ཡོང་རྒྱུ་མཚོན་པའི་ད་ལྟ་བར་དུ་ཆོས ་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་གནང་ཡོད་པ་རེད་ལ། མ་འོངས་པར་ཡིན་ ནའང་དེ་འད་མུ་མཐུད་ནས་གནང་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་གལ་ཆེན་པོ་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། སིར་བཏང་ང་ཚོ་ད་ལྟ་

འདིའི་ནང་ལ་འཚོ་སྣོན་དེ་འད་སེབས་འདུག དེ་རིང་ཁ་སང་ང་ཚོ་གྲྭ་པ་ལབ་དུས་འཚོ་ཐབས་ཡིན་པ་གཅིག་དང་དེར་བསེན་བཀུར་ བྱས་པ་དེ་ཡང་འཚོ་སྣོན་ཞིག་ཡིན་པའི་བཟོ་ལྟ་ཞིག་འགོ་ཡི་འདུག དེ་འད་བྱེད་དུས་ང་ཚོ་གྲྭ་པ་བྱས་པ་དང་གྲྭ་པར་བསེན་བཀུར་

བྱས་པ་འདི། འཚོ་ཐབས་དང་འཚོ་སྣོན་གི་ཐ་སད་འདི་སོ་སོ་ངོས་ནས་ཡག་པོ་ཞིག་མིན་འདུག སིར་བཏང་ང་ཚོ་དམ་ཆོས་འདུལ་ བའི་གཞུང་ལུགས་ལ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། བསེན་བཀུར་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་སྡེར་མིང་ཚིག་དང་ཐ་སད་བེད་སོད་མང་པོ་གནང་ ཡོད་པ་རེད། དེ་བྱེད་དུས་དེ་ཚོར་བེད་སོད་བཏང་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་ཡག་པོ་ཡོང་ས་རེད་ཅེས་བསམ་ཚུལ་རང་གི་ཐོག་ནས་ཞུ་རྒྱུ་

ཡིན། དེ་ནས་ད་ལྟ་འདིའི་ནང་ལོགས་ལ། བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གོང་འཕེལ་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་གོས་ཆོད་གཅིག་གི་ཐོག་ ནས་དགེ་བཤེས་མ་ཚོ་སོབ་གྲྭ་ཁག་གི་ལྟ་གྲུབ་ཀི་དགེ་རན་ནམ་སོབ་དཔོན་མ་ལ་བསྐོ་གཞག་གནང་དགོས་ཀི་རེད་ཅེས་གོས་ཆོད་ ཡོད་པ་དང་། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ངོས་ནས་ཀང་དེ་ཚོ་ལ་རྒྱབ་གཉེར་བྱས་པའི་ཐོག་ནས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ལ་དགེ་བཤེས་

མ་ཉི་ཤུ་ཙམ་གི་མཚན་གཞུང་ཕུལ་བ་དེ་འད་བྱུང་འདུག དེ་ཡིན་དུས་སིར་བཏང་དགེ་བཤེས་མ་འདི་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་ དགོངས་བཞེད་རེད། དེ་ཡིན་དུས་འདི་ཚོ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་བྱུང་འདུག ཡིན་ནའང་དགེ་བཤེས་མ་ཟེར་མཁན་གི་ཐ་སད་འདི་ང་ཚོ་

བོད་ཀི་ཆོས་བརྒྱུད་ཡོངས་སུ་རོགས་པ་ལ་གཅིག་གྱུར་ཡོང་རྒྱུ་གཅིག་དང་མཚན་གནས་དང་གནས་རིམ་འད་བོ་གཅིག་གྱུར་ ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ད་ལྟ་དགེ་བཤེས་མ་དང་གནས་རིམ་མཉམ་པས་སོབ་དཔོན་མ་དང་། བཀའ་བཅུ་

མ། རབ་འབྱམས་མ། དགེ་བའི་བཤེས་བསེན་མ། མཁན་མོ་བཅས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལ་མ་འོངས་པར་དགེ་བཤེས་མ་དང་། དགེ་ བཤེས་མའི་འབོད་བསྐུལ་བྱས་པ་ལྟར། དགེ་བཤེས་མའི་འབོད་བསྐུལ་བྱས་པ་ནང་བཞིན་གི་སོབ་གྲྭ་དེ་ཚོར་དགེ་རན་ཡོང་རྒྱུར་ འབོད་བསྐུལ་གཅིག་གྱུར་ཞིག་གནང་རོགས་གནང་། ཁོང་ཚོ་ལ་ཆོས་ཀི་གནས་ཚད་ཚང་མ་གཅིག་པ་ཡིན་དུས། ཐ་སད་དེ་ཚོ་

ཏོག་ཙམ་མ་འད་བ་རེད་མ་གཏོགས། ཆོས་ཀི་གནས་ཚད་ཚང་མ་གཅིག་པ་ཡིན་དུས། དེ་དག་ཚང་མ་ལ་དེ་འད་ཡོང་ཐུབ་པ་ཞིག་ གནང་རོགས་གནང་། ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་འདི་ཡིན། མ་གིར་ཚན་རིག་གི་ཟབ་སོང་གཅིག་གནང་འདུག དེའི་ནང་ལོག་ལ་སྦེལ་ཀོབ་དང་

མོན་གྷོ་གཉིས་ལའང་བཙུན་དགོན་རེ་རེ་དང་། རྡ་རམ་ས་ལར་བཙུན་དགོན་རེ་གཉིས་ཤིག་རེད་མ་གཏོགས་ད་ལྟ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ 113

ནང་ཡོད་མཁན་གི་བཙུན་དགོན་མང་བ་དེ་འད་མཉམ་བཞུགས་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་མིན་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་དེ་ཚོ་གང་འད་ བྱས་ནས་མ་ཡོང་བ་རེད་ཟེར་ནས་འདི་ནས་ཕར་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་ནས་མ་ཡོང་བ་རེད་དམ། ཆ་རེན་མ་འདང་ནས་མཉམ་བཞུགས་ གནང་མི་ཐུབ་པ་རེད་དམ་ཞེས ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། མཐའ་མ་དེར་ཆོས ་རིག ་བཀའ་བློན་གིས ་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་སྟེ་ གང་ས་གང་ལ་ ཆིབས་བསྒྱུར་གནང་བ་ཙམ་མ་ཟད་དགོན་སྡེ་ཁག་དེ་ཚོ་ལ་གཟིགས་རྟོགས་གནང་རྒྱུ་འདི་ཚོ་གང་ལ་གང་འཚམ་ཡག་པོ་གནང་ བསྡད་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་དེ་ཚོ་ལ་ཡིན་ནའང་དེ་རིང་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་དམིགས་བསལ་གི་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པ་གཉིས་ལ་དགོངས་འཆར་ལམ་སྟོན་མང་པོ་ཕེབས་པར་ཐུགས་རེ་ ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་སགས་ནས་ལན་འདེབས་སིང་བསྡུས་ཞུས་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། དེ་སྔ་བླ་ལྷའི་བཀའ་ལུང་དགོངས་དོན་བོད་དོན་

བདེན་མཐའ་སོགས། སོགས་སྒྲ་བརྒྱབ་པ་དེའི་ཐོག་ལ་གཅིག་གསུངས་གནང་སོང་། དེ་རེས་མ་སོགས་སྒྲ་མ་བརྒྱབ་པར་ཆ་ཚང་ འབི་ཐུབ་པ་བྱེད་ཀི་ཡིན། སིར་བཏང་ཡིན་ན་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་གསལ་ཐབས་ཨ་ཅང་ཅང། སོགས་སྒྲ་ནང་ལ་༸སྐྱབས་

མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཕྱྭ་དང་། ད་ལྟ་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་གསལ་ཐབས་དང་བསྟན་པ་རྒྱས་པ་ལ། འགོ་བ་བདེ་བ་ལ་སོགས་མང་

པོ་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་གི་བསྡུས་པའི་ཁུལ་ཡིན་གི་རེད། ད་ལྟ་རེས་མ་དེ་གསུངས་པ་ནང་བཞིན་བྱས་ཏེ་གོ་སྟངས་གཞན་དག་ལ་ མ་འགོ་བའི་ཆེད་དུ་ངེས་པར་དུ་ཞུ་ཆོག་པ་བགིས ། རྒྱུ་མཚན་དང་གནད་འགག་འདུག ངོས་ལེན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་གུ་རུ་ལྷ་ ཁང་རྩིས་གཞི་དེ་ད་ལྟ་བར་དུ་གངས་ཀ་མང་རུ་གང་ཡང་ཕིན་ཡོད་པ་མ་རེད། གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ལྔ་རང་རེད། ཡོད་ས་དེ་སྔོན་མ་ང་

ཚོས་ས་ཚིགས་འད་བྱས་ནས། བོད་ཀི་ས་མཚམས་ཁག་ལ་བྱས་ཏེ། སང་ཏོག་དང་ཨ་རུ་ན་ཅཱལ། བལ་ཡུལ། གང་ལྟར་གུ་རུ་ལྷ་ ཁང་ལྔ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། བལ་ཡུལ་ལ་ཡོད་པ་དེ་ཤར་ཁུམ་བུ་ལ་རེད། ད་ལྟ་གཅིག་དེ་དན་གི་མི་འདུག དེ་ནས་གྲྭ་བཙུན་གི་འཚོ་

སྣོན་དེ་ཐ་སད་དེའི་སྐོར་ལ་གསུང་རྒྱུ་དེ། ད་ལྟ་འདུལ་བ་ཐོག་བཀའ་མོལ་གནང་ཡོང་དུས། གོ་དོན་དེ་རྟོགས་སོང་། སྔོན་མ་ནས་དེ་ ལྟར་འགོ་བསྡད་པ་རེད། གྲྭ་བཙུན་གི་ཐོག་ལ་འཚོ་སྣོན་ཟེར་རྒྱུའི་ཐ་སད་དེ་དངོས་གནས་བདེ་བོ་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་གི་ཡོད་

ན། དེ་ནས་བསེན་བཀུར་ལ་སོགས་པ་འདུལ་བ་དང་མཐུན་པ་གང་སར་དགོས ་མེད་བལྟ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། བསེན་ བཀུར་རང་ལབ་པ་ཡིན་ན། སིར་བཏང་ཚིག་གི་དོན་དག་བྱས་ན་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པ་གཉིས་ཀིས་གསུངས་པ་ལྟར་རྒྱ་

ཆེན་པོ་གོ་ཆོག་གི་རེད། ཡོངས་གགས་ལ་ང་ཚོས་བསེན་བཀུར་ཞུས་ཟེར་དུས། ཚོགས་འཚོགས་པའི་སྐབས་སུ་མང་ཇ་དང་སྐུ་ འགེད་འབུལ་རྒྱུ་རིགས་ལ་བསེན་བཀུར་ཞུས་ཟེར་རྒྱུར་གོ་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་པཱ། གང་ལྟར་བལྟ་ཆོག་པ་ཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ ནས་ཤོག་གངས་ ༨ པའི་ནང་ལོགས་ལ་དབུ་ཁིད་བླ་ཆེན་ངོ་ཡོད་ཅེས་པ་ནི། ལས་བསྡོམས་དེ་ལོ་སྔོན་མའི་ཡིན་ཙང་། དེའི་སྐབས་ ལ་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གཉིས་ཀི་དབུ་འཁིད་དགོངས་པ་གཞན་དོན་དུ་གཤེགས་ནས་ད་ལྟ་གསར་པ་ཕེབས་མ་ཐུབ་པའི་གནས་ 114

སྐབས་གཅིག་ཆགས་ནས་དེ་འད་བྱས་ནས་བརྒྱབ་པ་རེད། གཞན་དག་གོ་དོན་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་ དབུ་འཁིད་བླ་ཆེན་རྣམ་པའི་མཚན་གནས་དང་མཐུན་པའི་ཚིག་རེས་སུ་བེད་སོད་གཏོང་སྟངས་ལ་དོ་སྣང་ངེས་པར་དུ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཤོག་གངས་ ༡༠ པའི་ནང་དུ་དགེ་བཤེས་མའི་གསུང་རྒྱུ་དེ། དགོན་པ་དེ་ད་ལྟ་འགྱུར་བ་འགོ་ཡོད་པ་མ་རེད། བཙུན་དགོན་དྲུག་

རང་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟའི་གནས་བབ་ཆ་ལ་དགེ་བཤེས་མ་ཐོན་ཐེངས་དང་པོ་དེར་དགེ་བཤེས་མ་ ༢༠ ཐམ་པ་རེད། དེ་ མང་ཤོས་བྱུང་པ་རེད། དེ་ནས་མར་ལོ་ཁ་ཤས་རེས་ལ་ཡར་ཐོན་སྟངས་དང་འཛིན་གྲྭ་ཡོང་སྟངས་ཀི་ཆ་ནས་བལྟ་དུས། ཏོག་ཙམ་ ཉུང་རུ་འགོ་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་གསལ་པོ་ཆགས་ཀི་འདུག ཆ་ཤས་བཞེས་མཁན་དེ་སྔོན་མའི་སྒྲིག་གཞི་དང་དེ་འད་མང་པོ་བྱུང་

ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་དགེ་བཤེས་མ་དེ་དག་གི་ཆོས་བརྒྱུད་གཙོ་བོ་དགེ་ལུགས་ཁུངས་སུ་རེད། རིས་མེད་ཕོགས་ནས་ཡིན་གསུང་

མཁན་ཡོང་ཆོག་པ་ཡིན་དུས། ད་ལྟ་དགོན་པ་ག་རེ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནས་ཕེབས་རྒྱུ་མ་གཏོགས། གཞན་དག་ཁུངས་འད་བོ་མེད་པ་ ཡིན་དུས། ཆ་ཤ ས་བཞེས་མཁན་གངས་ཀ་ལ་ཡང་དེ་ཙམ་གི་ཁྱད་པར་འགོ་ཡི་མི་འདུག་ཅེས ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ ༥ པ་དེ་ བཀའ་བློན་མཆོག་གི་ཕོགས་བསྐྱོད་ཀི་སྐོར་དེ་རེད། ད་ལྟ་བཀའ་འདི་གནང་བར་དཔེ་ཡག་པོ་བྱུང་། སྔོན་མའང་བཀའ་འདི་ཕེབས་

པ་རེད། སྔོན་མའི་ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པ་ནང་ལ་ས་ཆ་གང་དང་གང་ལ་ཕེབས་པ་དང་དོན་དག་གང་དང་གང་གི་ཆེད་དུ་ཞེས་དོན་ དག་མང་པོ་ཞིག་འབི་ཡི་ཡོད་པ་རེད་པཱ། དེ་དག་བསྡུས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ལོ་འདིའི་ནང་ལ་བསྡོམས་པའི་དེ་ཙམ་ཕིན་འདུག་ ཅེས་བསྡུས་བཞག་པའི་དོན་དག་རེད། མ་གཏོགས་གངས་ཀ་མང་པོ་བསྟན་རྒྱུའི་དོན་དག་རྩ་བ་ནས་མ་རེད། རེད་དེ། དེ་འདའི་

ཕོགས་བསྐྱོད་མང་པོ་འགོ་པའི་སྐབས་སུ་ཕན་ཐོགས་རླབས་པོ་ཆེ་འདུག ཕན་ཐོགས་དང་པོ་དེ། ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་རེད། ཆོས་ དོན་ལས་ཁུངས་ཀི་ངོས་ནས་ས་གནས་ཀི་དགོན་སྡེ་རིས་སུ་མ་མཆིས་པ་ཚང་མའི་གནས་སྟངས་གང་འད་འདུག ཡིག་ཐོག་གི་

སན་ཞུ་རང་རང་འབྱོར་བ་ལ་ཆ་མ་བཞག་པར། སོ་སོ་རང་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དེ་མཐོང་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་མཐོང་ རྒྱུའི་ཐོག་ནས་ཕན་ཐོགས་རླབས་པོ་ཆེ་ཡོང་གི་འདུག ལྟ་བ་ཙམ་མིན་པར་འབེལ་ཡོད་མང་པོ་ཞིག་ལ་བཀའ་མོལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡོང་གི་

ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚོའི་ཐོག་ནས་མར་གནས་སྟངས་འགེལ་བཤད་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཕན་ཚུན་གོ་རྟོགས་ཡོང་རྒྱུའི་ཐོག་ནས་ཧ་ལས་པའི་ ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་འདུག མདོར་ན་རྡ་རམ་ས་ལར་ལས་དོན་གལ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བསྡད་ན་མ་གཏོགས། ཁ་ ཕན་ཚིག་ཕན་དང་དོན་དག་ག་རེ་ཡིན་ནའང་དཀའ་ལས་འཛེམས་མེད་བྱས་ནས་འགོ་བསྡད་རྒྱུ་དེ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་ཙང་།

སོ་སེམས་ངང་སེབས་པའི་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་འདུག དེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དཔེར་ན། ལས་དོན་གང་དང་གང་བསྒྲུབས་སོང་ཟེར་རྒྱུ་དེ་ རེད། ལས་དོན་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་འདི་རེད། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་དང་རིས་མེད་ཀི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་དབུ་ཁིད་ཀི་བླ་ཆེན་

ཚང་མའི་ཐུགས་དགོངས་གཅིག་པ་རེད། ད་ལྟ་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་དམ་ཚིག་འོ་ཆུ་གཅིག་སྒྲིལ་དང་། ཕན་ཚུན་གོ་རྟོགས་ཀི་ཐོག་ནས་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་གུས་ཞབས་དང་། འབེལ་ཐག་ཉེ་རུ་གཏོང་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་ཡིན་དུས། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་འགེལ་བཤད་ཞུ་རྒྱུ་དང་།

གཉིས་ནས་ཆོས་བརྒྱུད་སོ་སོའ་ིགནས་སྟངས་དང་། རྡ་རམ་ས་ལའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་རེད། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་འབེལ་ཐག་ཉེ་བོ་ དང་། གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ཆེ་བསྟོད་ཞུས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ནང་དོན་རང་ལ་ཐུགས་ཐག་ཉེ་བོ་བྱས་ནས། ཤ་ཞེན་ཡིན་ནའང་

ཕན་ཚུན་གཉིས་ཀའི་ཐོག་ནས་སེབས་དགོས་དུས། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་དངོས་སུ་མཇལ་འཕད་ཞུས་ནས། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ཕན་ཐོགས་ ཆེན་པོ་ཡོང་གི་འདུག ཞུ་དགོས་བསམ་ན་ཡང་ཞུ་ཐུབ་རྒྱུ་ཞིག་མི་འདུག དེ་འད་ཕིན་པའི་སྐབས་ལ་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ཀི་ཐོག་ 115

ནས་མཐོང་ཚུལ་གང་འད་ཡོད་ཅེས་གསུངས་སོང་། དེ་དུས་ཚོད་ཕན་བུ་འགོར་གི་མེད་འགོ་མ་གཏོགས། ག་དུས་ཡིན་ནའང་ཞིབ་

ཚགས་པོ་བྱས་ཏེ་ཞུ་འདོད་ཡོད། བར་ལམ་ཞིག་ནས་ཚོགས་འདུ་ཆེ་ཆུང་དེ་འད་དང་། དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་ཁ་ཤས་ཀི་ཐོག་ལ་སྐད་ཆ་ བཤད་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཡོད་ས་དང་། སི་ཚོགས་དང་མི་མང་བཅས་པ་ཚང་མ་ལ་ཞུ་ཡི་ཡོད། དེ་ཡིན་དུས་བར་ལམ་དཔེར་ན་ལོ་ ༦༠ མ་ཟིན་ཙམ་ཞིག་གི་ནང་ལ་འབེལ་ཡོད་ཚང་མས་སོ་སོ་སོའ་ི སྐུ་ལས་བསྐྱོན་ནས་ཕིའི་མཐུན་རེན་དེ་དག་ཧ་ལས་པ་ཞིག་

བསྒྲུབས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཐོག་ལ་མཚམས་རེ་ང་ཚོ་དེ་འད་བྱེད་ཡོང་དུས། ཚང་མས་རྡ་རམ་ས་ལ་དེ་སྔོན་མ་བཙན་བྱོལ་

བོད་གཞུང་ཟེར་གི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀིས་བཞེངས་བཞག་པ་རང་རང་རེད། ཅེས་ཁྱོན་ནས་ལབ་ཀི་ཡོད་ པ་མ་རེད། ད་ལྟ་དེ་ཡིན་དུས་འབེལ་ཡོད་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྐུ་ལས་བསྐྱོན་ནས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ཡོད་པ་དང་།

སྐབས་ཤིག་ལ་གྲྭ་བཙུན་གི་གངས་ཀ་ཡང་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཡོད་པ། དེ་འད་ཆགས་དུས། འདས་པའི་ལོ་བཅུ་ནང་ལ་ཚང་

མ་ལ་གཅིག་མཚུངས་འཕད་བསྡད་པའི་དཀའ་ངལ་དེ་གྲྭ་རྒྱུན་གསར་པ་ཡོང་ཁུངས་ཀི་དཀའ་ངལ་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་ དུས་ད་ལྟའི་ཆར་རིས་མེད་ཀི་གདན་ས་ཆེ་ཁག་ལ་གནས་སྟངས་གཅིག་པ་ཆགས་ཀི་འདུག་སྟེ། དེ་ཙམ་གི་དངངས་སྐྲག་གནང་ དགོས་རྒྱུ་མི་འདུག་སྟེ། དགོན་པ་འབིང་བ་དང་ཆུང་བ་ཁག་ལ་དངོས་གནས་དང་གནས་ཁང་སྟོང་པའི་བཟོ་ལྟ་འད་བོ་དང་།

ཕིའི་སྣོད་འདི་གང་ལ་གང་འཚམ་གི་ཆེན་པོ་ཞིག་བཞེངས་བཞག་དུས། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་དངངས་སྐྲག་དང་ཐུགས་འཚབ་

དང་བཅས་ཏེ་གསུངས་བསྐྱོན་མཁན་མང་པོ་ཞིག་འདུག དེ་ཡིན་དུས་ང་ཚོས་ལོ་དྲུག་ཅུ་རིང་ལ་སྐུ་ལས་བསྐྱོན་ཏེ་ཕི་ལོགས་ཀི་ མཐུན་རེན་འདི་ཚོ་ཚང་མ་ཡག་པོ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་པའི་སྐབས་ལ། ནང་གི་བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སེལ་གསུམ་བྱེད་ མཁན་གི་གྲྭ་རྒྱུན་ཡོང་ཁུངས་འདི་ལ་དཀའ་ངལ་ཞིག་འཕད་བསྡད་འདུག འདི་ང་ལ་ཡིན་ན་ཡང་གནས་ཚུལ་ཆེན་པོ་དང་ཏོག་

ཙམ་ཛ་དག་གི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་ཞུ་ཡི་ཡོད། དེ་འད་མཐོང་བའི་སྐབས་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་ཆོས་

རིག་ལས་ཁུངས་ངོས་ནས་གཅིག་གནང་དགོས་ཀི་འདུག་ཅེས་གསུངས་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཞིག་འདུག གནང་རྒྱུ་གང་ཡོད་

མེད་འདི་ངེས་པར་དུ་ང་ཚོས་གཟིགས་ཆོག་གི་རེད་དེ། ཁ་ཐུག་ལམ་སྟོན་བྱ་རྒྱུ་འདི་ལ་འདི་ཞུས་པ་ཡིན། འགིག་ཡོད་ནའང་འད། འགིག་མེད་ནའང་འད། གང་རེད་ཟེར་ན་སྔོན་མ་ཡིན་ན་ང་ཚོ་གངས་འབོར་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་ལ་གདམ་ཀ་ཡོད་པ་བཟོ་འད་

བྱས་ཏེ་ཕེད་ཀ་ཙམ་ཞིག་གི་སོབ་གཉེར་ཡག་པོ་བྱས་ན་འགིག་གི་ཡོད་པ། མ་བྱས་ནའང་འགིག་གི་ཡོད་པའི་བཟོ་ལྟ་གུ་ཡངས་པོ་ ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་དུས། ད་ལྟ་གདམ་ཀ་མེད་པ་ཡིན་དུས་གང་ཡོང་པ་འདི་ལ་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་བརྩིས་ནས་ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་ཅིག་ ཚང་མས་སོབ་གཉེར་བྱ་དགོས་རྒྱུ་ལ་གཙིགས་བྱེད་དགོས། འདི་ལབ་དུས་མཐུན་རེན་འདི་ཚོ་ཟབ་ཏུ་གཏོང་དགོས་རྒྱུ། དགེ་ རན་གི་མཐུན་རེན། དགེ་རན་གི་མཐུན་རེན་ཟེར་དུས་དགེ་རན་རང་གི་ག་ཕོགས་དང་གསོལ་ཕོགས་ལ་སོགས་པའི་མཐུན་རེན་

དང་། འཕོད་བསྟེན་དང་བཅས་པས་མཐུན་རེན་སར་དགོས་རྒྱུ། གང་ལ་གང་འཚམ་གི་དུས་ཚོད་དང་མཐུན་པའི་ཕག་དཔེ་འཁིད་ སྟངས་དང་སོབ་གཉེར་གནང་སྟངས་ཐོག་ལའང་གསར་བརེ་དང་ལེགས་བཅོས་ཕན་བུ་གནང་རྒྱུ་ཡོད་མེད་དང་། འོ་དེ་འད་བྱས་ཏེ་ གང་ལྟར་སོབ་མ་སྐྱོང་སྟངས་འདི་ཐོག་ལ་འགྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་ཐོག་ནས། མདོར་ན། དུས་ཚོད་གཅིག་གི་རིང་ལ་གངས་ཀ་ཉུང་

ཉུང་ཡིན་ནའང་གྲུབ་ཆའི་བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་ཆ་ཚང་བ་མ་ཉམས་པ་གཅིག་དང་རྒྱུན་འཛིན་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། གངས་ཀ་ཉུང་ཉུང་ གཅིག་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་མི་ཐོག་འདིའི་བསྟན་པ་དང་འབེལ་བའི་ལས་འགན་ལ་ཕལ་ཆེར་འགོ་ཡི་མིན་འགོ དེ་འད་བྱས་ནས་ 116

སེམས་ཤུགས་སར་རྒྱུ་དང་གནས་ལུགས་བཤད་པའི་ཐོག་ནས་ལམ་སྟོན་ཞུ་རྒྱུ་གཅིག་ཡིན། དེ་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་དཔེར་

ན་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་དུས། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ཁ་རྒྱག་པ་བཤད་པ་གཅིག་པུས་འགིག་གི་ཡོད་ པ་མ་རེད། གང་འད་ཞིག་བྱ་དགོས་ཡོད་ནའང་། སྔོན་ལ་བཀའ་ཤག་ལ་རིམ་པས་སན་གསེང་ཞུ་རྩིས་ཡོད། ད་ལྟ་ཡིན་ནའང་ གསར་འབྱོར་དང་སོག་རིགས་ཁ་ཤས་ཤིག་ལ་སོབ་ཡོན་གི་མིང་ཐོག་ནས་སྣེ་ཤན་ཞིག་ཕུལ་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ཞིབ་ཕ་

བལྟ་ཡོང་བའི་སྐབས་ལ་བོད་པ་ཡིན་མིན་གི་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ནང་ལོགས་ལ་སོབ་གཉེར་བྱེད་མཁན་ གསར་པ་ཚོར་སོབ་ཡོན་གི་ངོ་བོའ་ིཐོག་ནས་གང་ལྟར་མཐུན་རེན་སར་ཐུབ་རྒྱུ་ཞིག་བྱུང་ན་ཡག་པོ་འདུག་བསམ་བསམ་གཅིག་

སེམས་ནང་ལ་འདི་འད་ཞིག་དན་གི་ཡོད། དེ་བཞིན་ད་ལྟའི་ཆར་དཔེ་འཁིད་དགེ་རན་འདི་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་

རེད། ཁོ་རང་ཚོ་ད་ལྟ་ཡིན་ནའང་དགོན་པ་ཆུང་ཁག་ཁ་ཤས་ཤིག་ལ་མ་གཏོགས་ག་ཕོགས་མཐུན་རེན་ཕུལ་ཐུབ་ཀི་ཡོད་པ་མ་ རེད། དེ་འདའི་དགོན་པ་ཆུང་བ་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར་དངོས་གནས་དང་གནས་བསྟན་པའི་རྐང་འཛིན་མཁན་གི་དགོན་པ་ཆེ་ཁག་

དེ་འད་ཆགས་བསྡད་ཀི་ཡོད་དུས། དེ་ཚོའི་ནང་ལ་ཡོད་མཁན་གི་དཔེ་འཁིད་དགེ་རན་དེ་ཚོ་ལའང་ང་ཚོས་ག་ཕོགས་འབུལ་ཐུབ་

རྒྱུའི་བསམ་བློ་ཞིག་གཏོང་དགོས་ཀི་འདུག དེ་དག་སེམས་ནང་ལ་དེ་འད་གཅིག་དན་བསྡད་ཡོད། དཔེར་ན། གཞུང་འབེལ་གི་ རོགས་དངུལ་དེ་ཚོའི་ནང་ལ་ཆ་རེན་ཚང་མ་ཚང་དང་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ཡང་ཞུ་རྒྱུ་དང་། འདི་མེད་ན་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་རང་གི་ ཐོག་ནས་ཐབས་འཚོལ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། གང་ལྟར་ཕིའི་མཐུན་རེན་བསྒྲུབ་རྒྱུར་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་རྒྱུའི་སེམས་ཤུགས་ཆ་ཚང་ཡོད་ ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་འདི་དེང་སང་གཙོ་བོ་བསབ་པ་སོབ་གཉེར་གསུངས་ཡོང་བའི་སྐབས་ལ་ཚང་མས་

མཁྱེན་གསལ་རེད། གཅིག་བྱེད་དུས་ཕིའི་འཕྲུལ་ཆ་ལ་སོགས་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ང་ཚོའི་སི་ཚོགས་ནང་ལའང་མཐུན་རེན ་ འགལ་རེན་དུ་འགོ་གབས་བྱེད་བཞིན་པ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་ཁག་ལ་ཡང་བསབ་པ་སོབ་གཉེར་བྱེད་རྒྱུ་

དང་སྡོམ་པ་སྲུང་སྟེ་ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་གཅིག་བསྡད་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་ཡིན་དུས། དེང་སང་སི་ཚོགས་ཀི་གནས་སྟངས་ཞིག་གི་ཆ་ནས་ དཀའ་ངལ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་དུས། སྔོན་མ་བཞིན་བོད་ནང་དགོན་པ་དེ་དག་ལ་ཁིམས་དང་སྒྲིག་ལམ་དམ་པོ་བྱས་ནས་

སོལ་རྒྱུན་ནང་བཞིན་བྱས་པ་ཡིན་ནའང་། དུས་དང་མ་འཚམ་པ་ཞིག གལ་སིད་མ་བྱས་པར་དེང་སང་ནང་བཞིན་གི་རང་དབང་

ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་སོབ་གཉེར་གཅིག་མཚུངས་བཟོ་ལྟ་ཞིག་སེབས་བཞག་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་འདི་འགྱུར་བ་འགོ་རྒྱུ་ དང་མདོར་ན་རེས་མ་གྲྭ་བཙུན་ཁོ་རང་རང་ཧ་ལམ་ཤིན་ཏུ་ནས་ཉུང་ཉུང་ཆགས་འགོ་རྒྱུ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་དུས། དཀའ་ངལ་འདི་

ཕི་དང་ནང་གཉིས་ཀི་ཐོག་ནས་ཆགས་བསྡད་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ཤོག་གངས་ ༦༠ གི་ཐོག་ལ་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་ སྐོར་ལ་གསུངས་སོང།

དེ་ནས་ཤོག་གངས་ ༡༦ གི་ཐོག་ལ་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་སྐོར་ལ་གསུངས་གནང་སོང་། དེ་ཏན་ཏན་རང་རེད། བར་

ལམ་ཟློས་གར་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་སྔ་རེས་ནང་ལའང་ཚོགས་མི་གསར་པ་ཡར་ཡོང་སྟངས་དང་། དེ་ཚོའི་ཐོག་ ལ་གོས་ཆོད་དང་བཀའ་བསྡུར་སྔ་རེས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ད་ལྟའི་ཆར་ཡིན་ནའང་རེད། ཟློས་གར་ནང་ལ་ཡར་འཛུལ་

ཞུགས་བྱེད་སྟངས་ལ་དཀའ་ངལ་མེད། སྔོན་མའི་འགོ་སྟངས་དང་ལྟ་སྟངས་གཅིག་གི་ཆ་ནས་གཅིག་ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ དག་གི་ཐོག་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་བའི་ཐོག་ནས། སོ་སོ་ག་པར་དོ་དབྱིངས་ཡོད་པ་དེ་ལ་འགོ་རྒྱུ་མ་གཏོགས། ཡིག་ཚད་ཨང་ཀི་ 117

མཐོ་དམའ་ཡི་ཐོག་ནས་འགོ་ས་འདི་དང་འདི་ཟེར་ནས་མེད་མཁན་གི་དེ་འདའི་གོམས་གཤིས་དང་ལམ་སོལ་ཞིག་གི་ཐོག་ལ་འགོ་

ཐབས་ཀི་ང་ཚོ་འབད་བརྩོན་ཞུས་དང་ཞུ་མུས་རེད། ད་ལྟའི་ཚོགས་ཁང་གསར་པ་དེ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བའི་རེས་ལ་དེའི་ནང་ལ་ འཁབ་སྟོན་ཞུ་མཁན་དང་། སོབ་མཚན་འཁིད་སྟངས་དང་། དེ་དག་དེང་སང་དང་མཐུན་པའི་ཁྱད་ལས་པའི་ངོ་བོ་བྱ་རྒྱུ་དང། ཉེ་ ཆར་རང་བཀའ་མོལ་འབྱུང་བསྡད་པ་ཞིག་ལ། སྒྱུ་རྩལ་འད་མིན་ཐོག་ལ་དགེ་རན་དག་གིས་མར་སོབ་འཁིད་བྱས་བཞག་པ་ཙམ་ མིན་པར། བསབ་གཞི་རྩ་འཛིན་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུ། བསབ་གཞི་རྩ་འཛིན་གཏན་འབེབས་བྱས་ནས་དངོས་སུ་ལག་ལེན་མ་

བསྟར་གོང་ནས་རྒྱབ་ལོངས་ཀི་ལྟ་གྲུབ་ལ་སོགས་པ་བསབ་རྒྱུ་དང་། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག theory བཟོ་ལྟ་བསབས་ ནས། དེ་དག་བཀའ་བསྡུར་དང་འཆར་གཞི་ཡོད་བཞིན་པ་རེད། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ཕན་བུ་འགྱུར་བ་འགོ་རྒྱུའི་རེ་བ་ཏན་ཏན་ཞུ་ཆོག་ གི་རེད། ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་འཛུལ་ཞུགས་གནང་མཁན་གསར་པ་ཚོར་མཐུན་རེན་གསར་པ་ག་རེ་བསྐྲུན་དགོས་ཀི་ཡོད་

ནའང་། དེ་དག་ངེས་པར་དུ་བསྐྲུན་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཟབ་སོང་དེ་དག་དང་སིར་ཟབ་སོང་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། ཆོས་རིག་ ལས་ཁུངས་ཀི་གྲྭ་བཙུན་ཚོ་དང་འབེལ་བའི་ཟབ་སོང་དེ་དག་ལ་གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་མཐུན་རེན་རྣམས་ཟབ་སོང་གཞན་དག་དང་ ཚད་དེ་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་མ་བྱུང་པ་ཡིན་ནའང་། དེ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡོང་རྒྱུའི་སེམས་འཇགས་དང་འབད་བརྩོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

རྩ་བའི་ཆ་ནས་ང་ཚོ་ཟབ་སོང་ལས་གཞི་ལ་སོགས་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མར་སོ་སོའ ི་སྒྲིག་གཞི་ལམ་སྟོན་རེ་རེ་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ཁ་ ཐུག་ལག་ལེན་བསྟར་མཁན་ལས་བྱེད་དེ་ཚོ་ལ་མང་པོ་ཟེར་རྒྱུ་མེད་པའི་གནས་སྟངས་ཤག ི ་ཡོང་གི་འདུག མདོར་ན། ལས་ཁུངས་ ཚང་མའི་ཟབ་སོང་དེ་དག་གི་སྒྲིག་གཞི་གཅིག་པ་དགོས་ཀི་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པ། འདི་ཚོ་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་པའི་ཐོག་ནས་ཡག་

པ་མེད་ནའང་གཅིག་གྱུར་ཡོང་ཐབས་ལ་ངེས་པར་དུ་ཞུ་ཆོག་པ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་གི་ག་ཆའི་ཐོག་ལ་ངས་གོང་དུ་ལྷང་ ཙམ་ཞུས་པ་ཡིན་ཏེ། གསལ་པོ་བྱུང་མ་སོང་གསུངས་པ་རེད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དགོངས་འགལ་མེད་པ་ཞུ། ད་ གིན་བཀའ་མོལ་ཡོང་རྒྱུར་རྒྱ་ཡིག་དང་ཚན་རིག་གསུང་རྒྱུར། ག་ཕོགས་སོད་སྟངས་དེ་སྔོན་མའི་གཏན་འབེབས་རྩ་འཛིན་ཞིག་ ཡོད་བསྡད་པ་རེད། དེའི་སྔོན་ནས་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ཡིག་དགེ་རན་དེ་དག་ལ་བཀའ་སོབ་དགོངས་དོན་བྱས་ནས་

སྔོན་མ་ཕེབས་ཡོང་དུས། ཕི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལ་གནད་དོན་དེ་དག་ལ་གལ་ཆེན་པོ་བརྩིས་སྟེ་འདེམས་སྒྲུག་དང་བསྐོ་གཞག་བྱེད་

སྟངས། མཐུན་རེན་བསྐྲུན་སྟངས། དེ་དག་གི་ཐོག་ལ་སྐབས་དེའི་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གི་མཚན་ཐོག་ནས་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་ བཙུགས། དེ་རེས་ཚོགས་ཆུང་གི་གྲུབ་དོན་རེས་འབས་ཀི་ཐོག་ནས་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་ཞུས་འདུག དེ་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་

པའི་ནང་ནས་ཚོགས་ཆུང་དེའི་སྒྲུབ་བྱ་དེ་ལ་སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀི། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག མཚན་སྨྲོས་མི་དགོས་པ་ ཞུ། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། མཚན་སྨྲོས་ཆོག་གི་ཡོད་དམ། མཚན་གསུང་རོགས་གནང་། སྐབས་དེའི་ཚོགས་ཆུང་ ཁོངས། སི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས། ཆོས་རིག་དྲུང་ཆེ་ཚེ་རིང་དོན་འགྲུབ་ལགས། བཀའ་ཡིག་དྲུང་ འཕར་ཚེ་རིང་དབང་ཕྱུག་ལགས་བཅས་གསུམ་ལ་བསྐོ་གཞག་ཞུས་པ་ཡིན། དེ་འདའི་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་བཙུགས་ནས་རྒྱུགས་

བཞེས་གནང་ཕོགས་དང་། ཚད་གཞི་གཏན་འབེབས་བྱེད་སྟངས་དེ་དག་ཁོ་རང་ཚོས་ཁ་ཐུག་གཏན་འབེབས་བྱས་ནས། དེ་ནས་ མཐའ་མའི་གསལ་བསྒྲགས་ཀི་ནང་ལ་ཁོ་རང་ཚོའི་རྒྱ་ཡིག་གི་དགེ་རན་དེ་ལ་སྐབས་དེ་དུས་ཧིན་སོར་ ༥༤༠༠ རེ་འབུལ་རྒྱུ་ཟེར་

ནས་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ། འདི་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་གནང་འདུག ད་ལྟ་དེཧིན་སོར་ ༦༥༠༠ ཆགས་ 118

ཡོད། དེ་ད་གིན་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་ཡུལ་ཐང་གུན་གསབ་དེ་དག་བར་ཁྱད་འགོ་དུས། རང་བཞིན་གི་ཡར་འཕར་ནས་དེ་ལྟར་ ཆགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག ཏོག་ཙམ་དབུ་བཞུགས་གནང་རོགས་གནང་། འཕོས་ཀི་ལས་རིམ་དེ་སང་ཉིན་གི་ལས་ རིམ་ནང་བསྣམས་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན། སང་སྔ་དོ་ ༩:༣༠ བར་དུ་ཚོགས་གསེང་ཡིན། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༩ ཉིན་གི་ཐུན་དང་པོ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་གོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པའི་ ད་རེས་ལས་ཉིན་གཉིས་པ་དེ་ ཆགས་བསྡད་ཡོད། དེ་རིང་སྔ་དོ་དི་བ་དིས་ལན་གི་དུས་ཚོད་མེད། དེ་རིང་གི་ལས་རིམ་དང་པོ། ལས་བསྡོམས་སན་སྒྲོན་དང་ཞིབ་ བཤེར་ལས་དོན། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ལོའ་ི ལས་བསྡོམས་ཀི་ཐོག་ལ་ཁ་སང་ནང་གསལ་གི་ལས་

རིམ་ཅ་པ་དེ། མུ་མཐུད་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཁྱབ་ཁོངས་དང་བཅས་པའི་ལས་བསྡོམས་ཐོག་སི་ཡོངས་བགོ་གེང་དང་བཀའ་ ཤག་གིས་གསལ་བཤད་ལན་འདེབས་ཐོག་ལ་ཕེབས་བསྡད་ཡོད། དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག ཁ་སང་བཀའ་ལན་ འཕོས་དེ་གསུངས་གནང་རོགས་གནང་།

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཁ་སང་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པ་གཉིས་ཀིས་འཕོས་དེ་ཞུས་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཁ་སང་དེའི་

སྔོན་ལ་ལན་གསལ་པོ་མ་བྱུང་མཁན་ཁག་ཅིག་དེ་རིང་ད་ག་རང་ནས་མར་དཀྱུས་གཅིག་ལ་ཞུས་ཆོག་པ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དང་པོ་ དེ་ཁ་སང་སྐད་ཡིག་དང་ནང་དོན་རིག་པའི་ཟླ་དྲུག་ཟབ་སོང་དེའི་སྐོར་ལ་ད་ལྟ་ཐོག་མའི་ས་མིག་གངས་ ༣༠ གསལ་བསྒྲགས་

དང་། སན་ཞུ་འབུལ་མཁན་ ༡༥ བྱུང་། ༡༥ ནས་དངོས་སུ་ཡར་ཞུགས་ཡོང་མཁན་ ༩ མ་གཏོགས་མ་བྱུང་བ་རེད་འདུག དེའི་ ཁ་ཐུག་གི་རེན་དེ་སྐབས་དེར་གཞུང་འབེལ་དང་གཞུང་འབེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་གཞན་དག་མང་དག་ཅིག་གིས་ཟབ་སོང་

མང་པོ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་སྟབས་ཁེལ་ནས་དེ་འདའི་ནང་ལ་བཞུགས་པ་དང་། དེས་རེན་བྱས་ནས་དགུ་མ་གཏོགས་མེད་པ་ དེ་ལྟར་ཆགས་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་བར་ཟབ་སོང་ཐོག་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་ཚོའི་ད་ལྟ་ཐོན་འབས་ལྟ་བུ་དེ་གང་འད་

བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟ་གང་དང་གང་དུ་ཡོད་མེད་ཞུས་ན། སོབ་གཉེར་བ་བརྒྱད་ཀི་གནས་ཚུལ་དེ་གསལ་པོ་འདུག ཁོ་རང་ཚོའི་ ནང་ནས་གསུམ་སི་ཞུའི་ལས་བྱེད་པར་ཡིག ་ཚད་བཏང་ནས་ཡར་ཚུད་འདུག ནང་དོན ་རིག ་པའི་ཐོག ་ལ་མུ་མཐུད་ནས་དོ་

དབྱིངས་སེབས་ནས་སོབ་སོང་མུ་མཐུད་གནང་མཁན་གསུམ་འདུག དེའི་ནང་ནས་གཉིས་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་དང་། གཅིག་རིགས་ ལམ་སོབ་གྲྭ་ལ་འདུག དགེ་རན་བྱེད་བཞིན་པ་གཉིས་ནས་ཁོ་རང་ཚོ་བརྒྱད་ཐོན་པའི་གཞུག་ལ་དེ་འད་གནང་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། 119

དེ་ནས་གཉིས་པ་དེ་ཁ་སང་ངས་ཁ་ཐུག་དེར་དན་མ་དན་བྱས་ནས་ད་ལྟ་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ཁག་ལྔ་དེ། ས་ཆ་གང་དང་གང་

ལ་ཡོད་མེད་ཞུ་རྒྱུར། དང་པོ་དེ་ང་རང་ཚོའི་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་དེ་དག་རྒྱ་གར་གི་མངའ་སྡེ་གསུམ་དང་། བལ་ཡུལ་འབྲུག་བཅས་གང་

ལྟར་བོད་དང་ས་འབེལ་ཡོད་པ་དེ་དག་དང་། རྒྱ་གར་ནང་ནས་ས་འབེལ་འབས་ལོངས་སང་ཏོག་གི་ཁོམ་གཞུང་གི་མདའ་དེར་སྔོན་ མ་གུ་རུའི་ལྷ་ཁང་དང་། བར་ལམ་ནས་བསྐྱར་བཟོ་དང་རྒྱ་བསྐྱེད་མང་པོ་བྱས་ནས་དེང་སང་གུ་རུ་སྐུ་འབུམ་ལྷ་ཁང་ཞེས་རྒྱ་གང་ ཆེ་ཆེ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། ལ་དྭགས་ལ་ཡོད་པ་ང་རང་ཚོ་བོད་པའི་གཞིས་ཆགས་ནས་ཕལ་ཆེར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ནས་གཉིས་བར་ལ་

ཕར་ཕིན་ནས་བག་རྡོག་དགོན་ཟེར་སའི་ཕལ་ཆེར་དགོན་པའི་མིང་ཀང་ཡིན་ས་རེད་ལ་གོང་སྡེའི་མིང་ཡང་ཆགས་བསྡད་ཡོད་ས་ རེད། གང་ལྟར་སྔོན་མ་༸སྐྱབས་རེ་ཞིང་གཤེགས་སྟག་ལུང་རྩེ་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེའི་དགོན་པ་གཅིག་ཀང་ཕ་གིར་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ མཉམ་དུ་ཡོད་པ་དེ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གསུམ་པ་དེ་ཨ་རུ་ན་ཅཱལ་ལ་ནམ་རྒྱུན་ཡོངས་གགས་ལ་འབུམ་ལ་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ཞུ་ཡི་ ཡོད་པ་རེད་དེ། ས་ཆ་དངོས་གནས་ཡོད་ས་དེ་བསྟན་འཛིན་སང་གཞིས་ཆགས་ལ་ཡོད་པ་དེ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། བལ་ཡུལ་དེ་ ཁ་སང་ཞུས་ཚར་བ་ནང་བཞིན་ཤར་ཁུམ་བུ་དང་། འབྲུག་དེ་ད་ལྟ་འབྲུག་ཐིམ་བུ་ལ་རེད་ཅེས་གསལ་པོ་ཞུ་ཆོག་པ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཁ་སང་གཅིག་ངས་ལན་ཞུ་རྒྱུ་འཚེམས་ལུས་སུ་ཕིན་འདུག དགོངས་སེལ་ཞུ་རྒྱུར། ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་སོབ་དེབ་ཅིག་

བཏོན་ཡོད་པ་རེད། དེའི་གནས་སྟངས་གང་འད་རེད་ཅེས་བཀའ་ཕེབས་པ་དང་། དེའི་ནང་བརོད་གཞི་ག་རེ་ག་རེ་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ བ་དེ་ངས་ལན་རྦད་དེ་ཞུ་རྒྱུ་འཚེམས་ལུས་སུ་ཕིན་འདུག དེ་དུས་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་སོབ་དེབ་དེ་ཐོག་མར་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་སོབ་

དེབ་རང་ལ་དམིག ས་པ་རེད། ཕིས ་སུ་དེ་དག་ཚར་རེས ་ཞིབ ་འཇུག་བྱེད་སྐབས་ང་ཚོས ་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་བྱེད་ས་དེ་ཚང་མའི་ དགོངས་པར་མངའ་གསལ་རེད། གཞིས་ཆགས་ཀི་མང་ཚོགས་ལ་གཙོ་བོ་དང་། རྒྱ་ཆེ་ཤོས་དེ་དེ་རེད། གཉིས་པ་དེ་མཐོ་སོབ་ ཁག་གི་སོབ་ཕྲུག་ཚོ་ལ་བྱ་རྒྱུ་རེད། གསུམ་པ་དེ་ད་ལྟ་ཟླ་དྲུག་གི་ཟབ་སོང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཏོག་ཙམ་ཞིག་གཏིང་གཟབ་ཙམ་བྱ་རྒྱུ་དེ་

གསུམ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་དུས། དེ་འདའི་ལྟ་གྲུབ་ཀི་སོབ་དེབ་དེ་སོབ་དེབ་བྱས་པ་ལ་རྒྱ་ཆེ་ས་གཞིས་ཆགས་ཁག་ལ་ནང་པའི་ལྟ་ གྲུབ་ངོ་སོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཕན་བུའི་འཚམ་པོ་མ་ཡོང་བའི་བཟོ་ལྟ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་དུས། ང་ཚོས་ལྟ་གྲུབ་ཀི་དགེ་རན་གནང་མཁན་

ཚོས་ཟུར་དུ་གཟིགས་སའི་ཟུར་བལྟའི་དཔེ་དེབ་ཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཡོད། རྩོམ་སྒྲིག་གནང་མཁན་དེ་ཁ་སང་བཀུར་འོས་སི་ འཐུས་ཀིས ་བཀའ་གནང་བ་ནང་བཞིན་བེ་རི་བསོད་ནམས་དབང་ཕྱུག་ལགས་རེད་ཅེས ། དེ་སྔོན་མ་ང་ཚོའི་ཆོས ་རིག ་ལས་ ཁུངས་ཀི་བོགས་མའི་ལས་འཆར་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་དེ་འད་བྱུང་པ་རེད། དེའི་ནང་བརོད་གཞི་ནང་གསེས ་དང་བཅས་པ་ཁག་

༤༤ འདུག ག་རེ་ག་རེ་ཡོད་ན། མ་ཚང་བ་གང་འད་ཆགས་པ་ཡིན་ན། དེ་ཏན་ཏན་དགོངས་སིད་ཀི་རེད་དེ། ཁོང་རང་གི་བྱེད་ སྟངས་འདི་སི་ཡོངས་ང་ཚོ་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་འདི་སི་ཡོངས་ངོ་སོད་བྱས་པ་ཡིན་ན། དེ་ལ་རང་དམིགས་ནས་ཐོག་མར་དེར་ནང་ ཆོས་རང་གི་ཐོག་ལ་རང་མ་ཕིན་པར་གཞིའི་ལྟ་གྲུབ་ཀི་ཐོག་ལ་ཕིན། དེ་བྱེད་དུས་ཕི་རོལ་པའི་གྲུབ་མཐའ་དེ་ཚོ་དང་། དེང་སང་ང་ རང་ཚོ་འཛམ་བུ་གིང་ན་ཡོད་བསྡད་མཁན་གི་ཆོས་ལུགས་ཀི་གྲུབ་མཐའ་མང་པོ་ལྟ་བ་གང་འད་གང་འད་ཡོད་མེད། སྔོན་མ་ང་ རང་ཚོ་རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་མཁན་གི་གྲུབ་མཐའ་དེ་ཚོའི་གནས་སྟངས་གང་འད་ཡིན་མིན་དང་དེ་འད་བྱས་ནས་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་

བྱས་ཏེ། གཞི་ནས་ནང་པའི་བདེན་བཞི་དང་སྐྱབས་གསུམ་སྟེང་ལ་བབ་རྒྱུ་གཅིག་དང་། དེ་ནས་ནང་གསེས་བརོད་གཞི་ ༤༤ ཙམ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཚོ་གལ་སིད་ད་ལྟ་མཐོ་སོབ་ཁོ་རང་ཚོའི་བཀླགས་རྒྱུ་དང་། ད་ལྟ་ཟླ་དྲུག་གི་ནང་ལ་བྱ་རྒྱུ་ཕན་པ་དཔེ་མི་ 120

སིད་པ་ཡོང་རྒྱུ་རེད། གཞིས་ཆགས་ཀི་ནང་ལ་འདི་ཚོའི་ཐོག་དགེ་རན་རྣམ་པ་ཚོས་ཟུར་དུ་གཟིགས་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་རེད། དཔེ་དེབ་གཉིས་པ་དེ་ད་ལྟའི་ཆར་པར་སྐྲུན་ཞུས་མ་ཐུབ་པར་འགག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་དེ་དག་ཞུས་པའི་ཐོག་ནས་ཁ་སང་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གཉིས་པས་བཀའ་འདི་ཕེབས་པ་དེར། ཐོག་མར་ལས་

དོན་གཅིག་གི་ཐོག་ལ་བསྔགས་བརོད་དང་འབེལ་ནས་དེ་དག་རྒྱུན་འཁྱོངས་གནང་དགོས་ཅེས་བཀའ་སོབ་ཕེབས་པ་དེར་ཐུགས་ རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ང་ཚོས་སིང་བཅངས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་གྲྭ་བཙུན་ཚོར་འཚོ་སྣོན་ཟེར་བའི་ཐ་སད་དེར་གང་ལྟར་བཀུར་འོས་སི་

འཐུས་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐུགས་ལ་ཏོག་ཙམ་བདེ་པོ་མེད་མཁན་ཞིག་གཅིག་གྱུར་ཆགས་བསྡད་ཡོད་ས་རེད། དེ་ཁ་སང་ལན་ཞུས་ ཟིན་པ་ནང་བཞིན་ང་ཚོས་ཐ་སད་བདེ་བ་ཞིག་ག་རེ་བྱ་དགོས་འདུག་ཞེས་ངེས་པར་དུ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་

གོང་འཕེལ་གི་བརོད་གཞི་གཅིག་གི་འོག་ནས་ད་ལྟ་དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་ཡོང་དུས། ཐོག་མར་དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་ འདི་བྱུང་བའི་སྐབས་ལ་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སོབ་དགོངས་དོན་ནས་མར་རིམ་པས་ཕིན་ཡོང་དུས་ཆོས་ཚོགས་

ནང་ལ་བཀའ་མོལ་བྱུང་བ་རེད། ཆོས་ཚོགས་ནང་ལ་ཆོས་བརྒྱུད་ཚང་མས་དེའི་ཐོག་ལ་བཞུགས་ཐུབ་ཀི་ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་ བཀའ་མོལ་བྱུང་བའི་སྐབས་ལ། ད་ལྟ་དགེ་ལུགས་མ་ཡིན་པའི་ཆོས ་བརྒྱུད་ཁག་གིས ་དགེ་བཤེས ་མ་ཞེས ་ཡིན་གཅིག་མིན་

གཅིག་གིས་གཅིག་གྱུར་དགོས་པ་མི་འདུག ཁུངས་སོ་སོ་ནས་ད་ལྟ་གཞུང་ཆེན་སོབ་གཉེར་བྱེད་བསྡད་པ་དེ་ལ་གྲྭ་བཙུན་དབྱེ་བ་

མེད་པ་བྱས་ཏེ། ཁུངས་སོ་སོ་ནས་སོབ་དཔོན་མ་ལ་སོགས་པའི་ཕག་ཁྱེར་དེ་འད་བྱས་ན་འགིག་གི་འདུག་ཅེས་བཀའ་ཕེབས་ནས། ད་ལྟ་དགེ་བཤེས་མ་གནང་བསྡད་པ་དེ་དག་དགེ་ལུགས་ཐེ་གཏོགས་འད་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་ཆོས་བརྒྱུད་ གཞན་དག་ཚོས་ད་ལྟ་འགོ་བཞིན་པ་དང་། ཐོན་ལ་ཉེ་བ་དེ་འད་གང་ལ་གང་འཚམ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། གལ་སིད་དེ་དག་ཐོན་པའི་ རེས་ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་མར་བརྩད་གཅོད་ཞུ་དགོས་ཀི་ཡོད་ནའང་འད། ཡར་ལན་འད་ཞིག་གནང་དགོས་ཀི་ཡོད་

ནའང་འད། དེ་འད་བྱུང་པ་ཡིན་ན། ཁོ་རང་ཚོའི་ནང་ཆོས ་ངོ་སོད་དང་། སོབ ་གྲྭའི་ནང་ལྟ་གྲུབ་ཀི་དགེ་རན་བྱ་རྒྱུ་དང་། དེ་ནང་

བཞིན་ད་ལྟ་དགེ་བཤེས་མ་ཚོར་ང་ཚོས་རེ་བསྐུལ་འབོད་བསྐུལ་ག་རེ་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་གཅིག་པ་གཅིག་རང་ཞིག་ངེས་པར་དུ་ ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་ཚན་རིག་ཟབ་སོང་དེ་ལ་ད་ལྟ་བཙུན་མ་གངས་ ༤༠ ཙམ་ཞིག་ཕེབས་ཡོད་པ་རེད་དེ། དེའི་ནང་ལ་བཙུན་དགོན་

ཚང་མ་མཉམ་བཞུགས་མ་ཐུབ་པ་ག་རེ་རེད་དམ་ཞེས་གསུངས་འདུག སྐབས་དེར་གནས་སྟངས་ཤིག་བྱུང་སོང་། ཁོ་རང་ཚོ་ཟབ་

སོང་གནང་མཁན་དེ་དག་མ་གིར་ལྷོ་ཕོགས་རང་ལ་དམིགས་བསལ་གི་ལས་གཞི་གཅིག་གི་དོན་དག་ལ་ཕེབས་རྒྱུ་བྱས་ཡོད་པ་ རེད། དུས་ཚོད་དེ་ཡང་ཧ་ཅང་ཕར་བསྣར་ས་མེད་མཁན་འད་པོ་ཞིག་ཡིན་དུས། ང་ཚོས་འབོད་བསྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་དེ་རྡ་རམ་ས་ལར་

བྱུང་ན་ཡག་པོ་འདུག་ཅེས་ཞུས་པ་རེད་དེ། ཁོ་རང་ཚོར་དུས་ཚོད་ཀིས་རེན་པས་མ་གི་རང་ལ་བྱས་ན་མ་གཏོགས་ཁོམ་ས་མ་ རེད་ཅེས་ལབ་ནས། མ་གིར་གནང་ཡོང་དུས་ས་གནས་འབེལ་ཆགས་གཅིག་རེད། གཉིས་ནས་དེ་འད་ཕེབས་མཁན་ཡོད་ན་ཞེས་

བརྡ་ཐོ་འད་པོ་དེ་བཙུན་དགོན་ཚང་མར་བཏང་ཡོད་པ་རེད་དེ། དངོས་སུ་མཉམ་བཞུགས་གནང་ནས་ཕེབས་ཐུབ་མཁན་དེ་ད་ལྟ་ ལས་བསྡོམས་ནང་ལ་གསལ་བ་དེ་དག་མ་གཏོགས་བྱུང་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་དེ་འད་ཞིག་སན་སེང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

121

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས།

སི་འཐུས་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། དང་པོ་འདི་ལ་སྐར་མ་བཅུ་བཅུ་གོ་སྐབས་ཕུལ་རྒྱུ་ཡིན།

བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་ཀི་ཐོག་ལ་བསམ་ཚུལ་ཞུ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་གནང་བ་ འདི་ལ་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་བ་དང་སགས་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་བརྒྱུད་ནས་བཀུར་འོས་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་ལ་ཞུ་རྒྱུར། ངས་གང་ཞུ་བ་འདི་ཚོ་ཚང་མ་ལ་གསན་ཕོགས་མ་ནོར་བ་ཞིག་དང་མ་ལྷག་པ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་གནང་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དཔེར་ན། ཁ་སང་ཆབ་སིད་དང་འབེལ་བའི་བགོ་གེང་གི་སྐབས་ལ་གང་ཞུས་པ་འདི་དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་མཆོག་གི་ཐོ ག་ནས་

གསན་ཕོགས་ནོར་ནས་བཀའ་ལན་གནང་རྒྱུ་དེ་ལྟར་ཡོང་བསྡད་ཀི་འདུག འདིའ་ི ཆ་ནས་ཞུ་མཁན་འདི་ཚོས་གང་ཞུས་ཀི་ཡོད་པ་ འདི་འབེལ་ཡོད་བཀའ་བློན་ཚོའི་ཐོག་ནས་ཚིག་ཐོ་ཡག་པོ་ཞིག་བརྒྱབ་རོགས་གནང་ཞེས་དང་པོ་འདི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དཔལ་ལྡན་ ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་ནང་ལོགས་ལ་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་

ཡར་མར་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་གནང་རྒྱུའི་སྐབས་ལ། གཅིག་འཕིན་བཅོལ་བཏང་རྒྱུའི་མཚོན་པའི་གཞུང་གི་ནམ་རྒྱུན་འཆར་ཅན་ འདི་ཡོད་པས་ཐོག་བྱེད་སོ་རྣམ་གསུམ་མང་པོ་ཞིག་ཧ་ལས་པའི་ཡག་པོ་གནང་འདུག་བསམ་བསམ་ཞིག་དན་གི་འདུག དེ་ཡིན་ དུས་དེ་ཚོ་ཆ་ཚང་གི་ཐོག་ལ་རེ་རེ་བྱས་ནས་ཞུ་མ་དགོས་པའི་ཐོག་ནས་མཉམ་དུ་བསྟོད་བསྔགས་ཞུ་རྒྱུ་འདི་ཡིན། དེ་ནས་ད་ལྟ་ ཤོག་གངས་ ༦ པའི་ཐོག་ལ་རུ་སོག་སོབ་ཡོན་ཟེར་རྒྱུ་འདི་ཁ་སང་སྔོན་མ་ཚོགས་འདུའི་སྐབས་ལ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་། ༸གོང་ས་

༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའ་ི འཕལ་ཕུགས་ཀི་དགོངས་བཞེས་རླབས་ཆེན་པོ་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས། ང་ཚོས་དེ་འདའི་ནང་པའི་ཡིན་ ལུགས་གཞན་ལ་མཐུན་རེན་སར་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་ལས་དོན་མང་པོ་ཞིག་གནང་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་ གང་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད་ཟེར་ན། ད་ལྟའི་ང་ཚོ་གནས་ཆུང་སྐུ་རྟེན་རིན་པོ་ཆེ་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། དངོས་གནས་དང་གནས་སོག་ པོའ་ི ཡུལ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀི་བསྟན་པའི་གསུང་གི་གསུང་ཚབ་དང་སྐུ་ཡི་སྐུ་ཚབ་ཟེར་ནའང་འད་འདུག བོད་མི་རིགས་ཀི་ཚབ་

བྱས་ནས་ཟེར་ནའང་འད་འདུག དངོས་གནས་དང་གནས་དོན་གོ་ཆོད་མི་ཆོད་ཐོག་ནས་མགོ་སིད་འཛིན་ནས་བཟུང་སྟེ་འོག་མི་

མང་དཀྱུས་མའི་དབར་ལ་འབེལ་བ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ། དེ་འདའི་ཐོག་ནས་ཕག་ལས་གནང་བཞིན་པ། གསལ་པོ་འད་པོ་ཞིག་ཞུས་ པ་ཡིན་ན་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཕོ་ཉ་ལྟ་བུའི་སོག་པོ་དང་བོད་ཀི་དབར་གི་འབེལ་བ་ཐོག་ལ་ཡང་

ཕག་ལས་རྒྱ་ཆེན་པོ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་མཁྱེན་གི་ཡོད་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག གོས་ཚོགས་

འདི་ནང་ལ་ཡོད་པའི་འཐུས་མི་རྣམ་པས་ཀང་མཁྱེན་གི་རེད། བྱས་ཙང་དེ་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་སྐུ་ངོ་ད་ལྟའི་སྐུ་རྟེན་ལས་ཐོག་ མཆོག་ལ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་མཉམ་དུ་བསྟོད་བསྔགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་འདི་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ཤོག་གངས་ ༡༠ པའི་ཐོག་ ལ་དམིགས་བསལ་རོགས་ཕན་གི་ཐོག་ལ་སི་སྡེ་རམ་འདེགས་ཚོགས་པའི་རོགས་སྐྱོར་ཟེར་མཁན་ནོར་བུ་གིང་ཁར་ཡོད་པ་དེར་

ཟླ་རེར་ཧིན་སོར་ ༥༠༠༠ རེར་སད་ཀི་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་དམིགས་བསལ་གི་བསྟོད་བསྔགས་ཡོད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། སོ་སོ་འད་བོ་ 122

གཅིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན། རྒྱུད་སྟོད་ཀི་གོང་ཚོ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ལ་འགོ་རྒྱུ་བྱུང། འདིའི་ནང་ལ་ཡོད་པའི་སོབ་ཕྲུག་དེ་ཚོ་ལ་ཕ་ གི་ན་ཡོད་པའི་ཕ་མ་དེ་ཚོའི་ཐོག་ནས་དངོས་གནས་དང་གནས་ང་ཚོ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ཐོག་ནས་ཡིན་པ་ཡིན་

ནའང་མཐུན་འགྱུར་དང་རོགས་རམ་གནང་གི་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ལ་དངོས་གནས་དང་གནས་ཀི་བཀའ་དིན་རེས་དན་གནང་གི་འདུག་

ཅེས། འདི་ཆ་ནས་ལས་དོན་འདི་ཐོག་ལ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་བསྟོད་བསྔགས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་འདི་འོག་ནས་ ད་ལྟ་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གི་སྐོར་འདི་ལ་ཁ་སང་གི་ལན་འདེབས་ཀི་ནང་ལོགས་ནས་ང་ལ་གསལ་པོ་མ་བྱུང་པ་འདི་ལ་ད་ལྟ་

རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ཁྱོན་སོབ་གཉེར་བ་གངས་ ༢༢ ཐོན་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་གཞུང་འཛིན་གང་དང་གང་གི་ཐོག་ལ་རིགས་ གཅིག་རྐང་འཛིན་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། ཆོས་བརྒྱུད་གང་གི་ཁོངས་ཡིན་མིན། དཔེར་ན། དབུ་མའི་ཐོག་ལ། ཡང་ན་ཕར་ཕིན་གི་ཐོག་ ལ་ཟེར་བ་གསུངས་རྒྱུ་འདུག་གཱ འདི་ཁ་སང་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གིས་བཀའ་ལན་གནང་སོང་སྟེ་གཞུང་འཛིན་གང་ཡིན་མིན་ འདི་ཧ་ལམ་གསལ་པོ་མ་བྱུང་བའི་བཟོ་འད་པོ་ཞིག་བྱུང་སོང་། འདི་བཀའ་ལན་གཅིག་གནང་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་

འདི་འོག་མ་ན་དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་འདི་ལ། གཙོ་བོ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་རིང་ནས་སིང་ལ་བརྣགས་ པའི་ལམ་སྟོན་དང་བཙུན་མའི་ལས་འཆར་ཚོགས་ཆུང་གི་ལོ་མང་རིང་ལ་འབད་བརྩོན་བྱས་པས་གྲུབ་འབས། དེ་བཞིན་ཆོས་རིག་ ལས་ཁུངས་ཀི་འདི་ལ་མཐུན་འགྱུར་སར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་གནས་དང་གནས་ཀི་ད་ལྟའི་ཆར་དགེ་བཤེས་མ་དངོས་སུ་ཐོན་ ནས་འཛམ་བུ་གིང་ལ་ནང་པའི་ཡུལ་ལུང་མང་པོ་ཞིག་ལ་ངོམ་ཆོག་རྒྱུའི་ དགེ་བཤེས་མ་བཏོན་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཆགས་པ་འདི་དངོས་

གནས་དང་གནས་བསྟོད་བསྔགས་ཞུ་དགོས་རྒྱུ་ཞིག་རེད། དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པས་ཁོ་རང་ཚོ་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ལ་ཁོང་རྣམ་པའི་

མངོན་འདོད་གཞིར་བཟུང་མ་འོངས་པའི་དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ལ་ཁིམས་ཡིག་ཡོད་པའི་ལས་དོན་གི་ཐོག་ནས་ ཡར་རྒྱས་བཏང་ཕོགས་ཀི་ལམ་ཁ་ལ་བསྐྱོད་ཐུབ་ཀི་ཡོད་པ་འདི་ཡང་རེས་སུ་ཡི་རངས་ཞུ་དགོས་རྒྱུ་དང་བསྟོད་བསྔགས་བྱ་ དགོས་རྒྱུ་གཅིག་རེད་འདུག ཁོ་རང་ཚོ་གཏན་འཇགས་ལས་ཁུངས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་གསར་འཛུགས་བྱ་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་བྱུང་

འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་འདི་ལ་བསྟོད་བསྔགས་དང་མཉམ་དུ་དི་བ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུར། གཏན་འཇགས་ལས་ཁུངས་འདི་གནས་ཡུན་ གི་ཚད་འད་བོ་འདི་ག་ཚོད་བར་དུ་གནས་ཀི་རེད། འགོ་སོང་གཙོ་ཆེ་ཤོས་གཅིག་གཏན་འཇགས་ལས་ཁུངས་འདི་ལ་འགོ་སོང་

ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། འགོ་སོང་འགོ་ཡི་ཡོད་ན། འགོ་སོང་གི་ཡོང་ཁུངས་དེ་འདིའི་ནང་ལ་གསལ་གི་མིན་འདུག འདི་གང་འད་ བྱས་ནས་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་འདི་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ཤོག་གངས་ ༡༢ ཀི་ཐོག་ལ་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་ལས་

དོན་ཟེར་བ་དེ་རེད། འདི་རྦད་དེ་ང་ཚོར་དངོས་གནས་དང་གནས་ཀི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཀི་ནང་ནས་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་རེད། ང་ཚོ་བོད་ པ་གངས་ཅན་པ་ཚང་མས་སོ་སོའ་ི རིག་གཞུང་གི་སིང་བཅུད་དུ་འགྱུར་བའི་ནང་དོན་རིག་པའི་གཞི་ལམ་འབས་གསུམ་གི་ཐོག་

ནས་གང་ལ་གང་འཚམ་གི་ཧ་གོ་བ་ཡིན་ན། མགོ་འཚོས་པ་ཡིན་ན། སོབ་སོང་བྱས་པ་ཡིན་ན། བཟང་སོད་ཀི་མཚོན་པའི་མི་སེར་ པ་སོ་སོའ་ིལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གི་ཞབས་ཕིའི་ཐོག་ལ་འགྱུར་བཅོས་བཏང་ཐུབ་རྒྱུ་གཅིག་དང་། བོད་པའི་ཞག་ཚི་དེ་འདིའི་སང་ ནས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་གཅིག་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ག་དུས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་གསུངས་བསྡད་པ་གཅིག་

དང་། ལས་གཞི་འདི་ལྟ་བུ་བོད་ཕི་ནང་གཉིས་ལ་མང་པོ་སེལ་གི་འདུག སེར་པའི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་མང་པོ་ཞིག་སེལ་གི་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་དེའི་ཐོག་ལ་དམིགས་བསལ་གི་བསྟོད་བསྔགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ཁ་སང་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ལ་ 123

ཨེམ་ཆི་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཀིས་བསྡོམས་བརྒྱབ་ནས། མ་འོངས་པར་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ཀི་ནང་ལ་འཕོད་བསྟེན་གི་དཀའ་ངལ་

གང་འཕད་ཀི་རེད་ཟེར་ནས་གསུངས་ཡོང་དུས། སེམས་ཁམས་ཀི་ཐོག་དཀའ་ངལ་འཕད་ཀི་རེད་ཅེས་བསྡོམས་བརྒྱབ་ཀི་འདུག་ གཱ དེ་འད་ཡིན་དུས་ནང་དོན་རིག་པའི་ཐོག་ལ་སོབ་སོང་བྱ་དགོས ་རྒྱུ་འདི་དམིགས་བསལ་གི་འབེལ་བ་ཆགས་ཀི་ཡོད་དུས།

འདིའི་ཐོག་ལ་ཤུགས་གནོན་བསྐྱོན་རོགས་གནང་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་རྡ་རམ་ས་ལ་ལྟ་བུར་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ན། ནང་ཆོས་ངོ་སོད་ ཚོགས་ཆུང་གི་ཐོག་ནས་ལོ་བསྟར་ཆགས་སུ་དངོས་གནས་དང་གནས་ཕག་ལས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤུས་དག་པོ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་འབེལ་ཡོད་ཀི་འགན་བཞེས་མཁན་འདི་ཚོ་ཡང་གོས་ཚོགས་ར་བ་འདིའི་ནང་ལ་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་ལ་ཕག་རོགས་གནང་ མཁན་གི་དགེ་བཤེས ་མང་པོ་ཞིག ་ཡོད་པ་རེད། ཁོ་རང་ཚོ་ཚང་མ་ལ་བསྟོད་བསྔགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་དཔལ་ལྡན་

ཚོགས་གཙོ་མཆོག དགེ་བཤེས་བློ་བཟང་ཟླ་བ་ལགས་ཀི་ཐོག་ནས་ནང་ཆོས་ངོ་སོད་ཀི་ཐོག་ལ་རྡ་རམ་ས་ལ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པས། བལ་ཡུལ་ཁུལ་ལ་ཧ་ལས་པའི་སྔོན་མ་ང་ཚོའི་མི་རྒྱུད་ཡིན་པའི་སྐབས་ལ་དངོས་གནས་དང་གནས་ནང་ཆོས་ངོ་སོད་མཐོང་རྒྱུ་

འདུག བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནང་ཧ་ལས་པའི་སྤུས་དག་པོ་གནང་གི་འདུག འགན་ཧ་ལས་པའི་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཞེས་ཀི་འདུག་ཅེས་འདི་ ཚོ་ལ་བསྟོད་བསྔགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན ། ཆོས ་རིག ་ལས་ཁུངས་ཐོག ་ནས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་འདི་ཚོ་ལ་མཐུན་འགྱུར་དང་བསྟོད་

བསྔགས་གནང་དགོས་རྒྱུ་དང་རེས་སུ་ཡི་རངས་ཞུ་དགོས་རྒྱུ་འདི་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་བསམ་འད་བོ་ཞིག་འདུག དེ་འད་

ཞིག་ཞུས་པའི་ཐོག་ནས་ད་དུང་ཤོག་གངས་ ༡༥ པའི་ཐོག་ལ་དཔེ་དེབ་དཔར་བསྐྲུན་གི་ནང་ལ་གཞུང་བསྟེན་དག་ལྷའི་གཙོ་བོ་ གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོའ་ིརྟོགས་བརོད་དེབ་གངས་ ༤༠༧༥ སེལ་འདུག འདི་ལ་ཡང་དམིགས་བསལ་གི་བསྟོད་བསྔགས་

ལྷག་བསམ་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དི་བ་དང་ལྷག་བསམ་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་ དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་མ་གཏོགས་ཞུ་རྒྱུ་མེད། དེའི་རེས་ལ་ད་ལྟ་ཡང་བསྐྱར་དི་བ་གཅིག་ཡོད། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ང་ཚོ་ཤོག་གངས་གཉིས་པའི་ཐོག་ལ་བླ་ལྷའི་བཀའ་ལུང་དགོངས་དོན་ཞབས་རིམ་ཇི་བསྒྲུབས་ཟེར་བ་ཞིག་འདུག འདི་ནང་ལ་ ཞབས་རིམ་འདི་ཚོ་ཧ་ལས་པ་བསྒྲུབས་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་འདི་ལ་དབྱར་གསོལ་སན་འདེན་ཞུས་པའི་བཀའ་ལུང་ཇི་ཕེབས།

ལྷག་པར་དུ་གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོའ་ི བཀའ་སོབ་ལམ་སྟོན་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། བཀའ་ཤག་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡིན་ན་བོད་

རྒྱ་གོས་མོལ་གི་མཚོན་པའི་ལོ་བསྟར་ཆགས་ཀི་འཆར་ཅན་གི་དབྱར་གསོལ་སན་འདེན་ལ་སོགས་པས་འདི་འད་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་ རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ན་ནིང་ཡིན་ནའང་ངས་གོས་ཚོགས་འདི་ནང་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང། ན་ནིང་དབྱར་གསོལ་སན་འདེན་གི་སྐབས་ལ་

བཀའ་ཤག་ལ་སྔོན་མ་དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གི་ཐོག་ནས་གསུངས་མྱོང་ཡོད་པ་རེད། བར་སྐབས་གཅིག་ནས་ གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོའ་ི བཀའ་ལུང་འདི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མ་གཏོགས་པས་བཀའ་ཤག་ལ་དེ་ཙམ་གི་

བཀའ་ལུང་མ་གནང་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཞིག་ཆགས་པ་རེད། ཕིས་སུ་བཀའ་བློན་ཁི་པ་སོབ་དཔོན་༸ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་སེབས་ པ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཆོས་སྐྱོང་ཆེན་པོའ་ི བཀའ་ལུང་འདི་ཚོ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་མ་འད་བ་གཅིག་འགྱུར་བ་ཐེབས་སོང་ཟེར་ནས་ཆོས་ རིག་བཀའ་བློན་རང་གི་ཐོག་ནས་བཀའ་ཕེབས་ཡོད་དུས། ན་ནིང་དང་ད་ལོའ་ི བར་ལ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་དབྱར་གསོལ་ སན་འདེན་ལ་སོགས་པ་འདིའི་སྐབས་ལ་གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོའ་ི བཀའ་ལུང་གཟབ་གཟབ་བྱ་དགོས་རྒྱུ་དང་ཐུགས་ གཟབ་གནང་དགོས་རྒྱུའི་བཀའ་ལུང་གནང་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་བ་གོ་རྒྱུ་འདུག ལྷག་པར་དུ་ད་ལོའ་ི དབྱར་གསོལ་སན་འདེན་གི་ 124

སྐབས་ལ་ཡ་ཡུད་མང་པོ་མཛད་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད་ལས་དོན་གནང་ཕོགས་ཀི་ཐོག་ལ་གོ་རྒྱུ་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་ད་ལོའ་ིདབྱར་

གསོལ་སན་འདེན་གི་སྐབས་ལ་ཞབས་རིམ་ནམ་རྒྱུན་འཆར་ཅན་ཡོད་པ་རེད། བཀའ་ཤག་ལ་བཀའ་ལུང་གང་གནང་ཡོད་པ་རེད། གལ་སིད་བཀའ་ལུང་གི་ནང་ལ་གཟབ་གཟབ་བྱ་དགོས་རྒྱུ་དང་དེ་འདའི་རིགས་ཡོད་པ་ཡིན་ན། དེ་ལ་སྔ་གྱུར་སི་བསྡོམས་ཀི་ ལས་རིམ་འད་བོ་གང་བརྩམས་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡོད་དམ། ལོ་འཆར་ཅན་འད་བོ་ཞིག་ལ་སན་འདེན་ཞུས། འདི་རེས་འབས་ཀི་

ཐོག་ནས་གནང་སོ་འདི་ཚོ་ཚང་མ་ཡིན་ནའང་ང་ཚོ་མི་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་གནང་དགོས་རྒྱུ་འདི་གལ་ཆེན་པོ་ རེད་པཱ། འདིའི་ཆ་ནས་བཀའ་འདི་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་དང་འབེལ་ཏེ་ལས་བསྡོམས་དང་མ་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་དི་བ་ཁ་ཤས་

ཤིག་ཡོད། འདི་གང་ཡིན་ལབ་ན། འབྱུང་འགྱུར་ང་ཚོ་ཕི་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་ལ་རིས་མེད་ཀི་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་ཁག་གི་ཆོས་ ཚོགས་འདི་རྡ་རམ་ས་ལར་ཚོགས་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་བཏིང་བཞག་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ཆོས་ཚོགས་འདིའི་ཐོག་ལ་གཙོ་ ཆེ་ཤོས་གཅིག་གང་དང་གང་གི་ཐོག་ལ་གོས་བསྡུར་བྱེད་ཀི་རེད། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཐོག་ནས་

བོད་ཀི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གི་མ་འོངས་པའི་མདུན་ལམ་དང་འབེལ་བ་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་གང་དང་གང་སན་གསེང་ཞུ་རྒྱུ་དང་། གང་དང་གང་གོས་གཞིའི་ནང་ལ་འཇོག་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡོད་དམ་ཞེས་འདི་དི་བ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དི་བ་གཉིས་པ་འདི་ལ་ཕི་ལོ་

༢༠༡༨ ཟླ་ ༧ པའི་ཚེས་པ་ ༢༢ ཀི་ཉིན་མོ་འདི་ལ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ལ་དྭགས་ས་ཁུལ་དུ་བཀའ་ སོབ་གང་གནང་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ན། བླ་མའི་ཆབ་སིད་ཀི་ཐོག་ལ་ངོ་རོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་ཅེས་བཀའ་སོབ་ཀི་དགོངས་དོན་དེ།

ད་རེས་ཆོས་ཚོགས་འདིའི་སྟེང་གོས་གཞི་ལ་བཞག་གི་རེད་དང་མ་རེད། འདིའི་སང་ལ་རིས་མེད་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་དབུ་ཁིད་བླ་ ཆེན་རྣམ་པ་དང་དེ་ཚོའི་ཐོག་ནས་དགོངས་བཞེས་གནང་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད་འདི་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་དང་ མཉམ་དུ་ད་ལྟ་བར་དུ་ང་ཚོ་རིས་མེད་ཆོས་ཚོགས་ཐེངས་མང་པོ་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་ཐོག་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ ཉམས་པ་སར་གསོ་དང། དེ་དོན་ཡོང་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་བསྟན་པ་འཛིན་ཕོགས་ཀིས་ཐོག་ལ་གསར་གཏོད་ཀི་རྣམ་གཞག་གཙོ་གས་

གང་དང་གང་བཏོན་ཡོད་པ་རེད། གང་དང་གང་ཐག་གཅོད་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད། གང་དང་གང་ལག་ལེན་ལ་བསྟར་དང་བསྟར་བཞིན་ པ་རེད། གང་ལག་ལེན་ལ་བསྟར་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་དི་བ་ཕུལ་རྒྱུ་ཡིན། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག གོ་ སྐབས་གནང་བར་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

ད་ལྟ་འདི་ནས་མཚན་ཐོ་ཞུས་ཟིན་པ་དེ། སི་འཐུས་ཚེ་རིང་གཡུ་སྒྲོན་ལགས། སི་འཐུས་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་ལགས། སི་འཐུས་དབུ་ དཀར་ཚང་གཡུ་སྒྲོན་ལགས། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས། སི་འཐུས་མཁན་པོ་ཀཿབག་དངོས་

གྲུབ་བསོད་ནམས་ལགས། སི་འཐུས་པདྨ་བདེ་ལེགས་ལགས། སི་འཐུས་རྒྱ་རིགས་ཐར་ལགས། སི་འཐུས་བསྟན་པ་ཡར་

འཕེལ་ལགས། སི་འཐུས་ལྷ་རྒྱ་རི་རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས། སི་འཐུས་ངག་དབང་ཐར་པ་ལགས། ཚོགས་གཙོས་མཚན་ མཐོ་ཞུས་ཟིན་པ་དེ་རེད་འདུག སི་འཐུས་ད་ལྟ་གཉིས་ཀི་ཕག་བརང་གནང་སོང་། དེའི་རེས་ལ་གོ་སྐབས་ཕུལ་རྒྱུ་མིན་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ ཡིན། སི་འཐུས་ཚེ་རིང་གཡུ་སྒྲོན་ལགས།

125

སི་འཐུས་ཚེ་རིང་གཡུ་སྒྲོན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་བཀའ་འདི་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་སྔ་བཀའ་ཤག་སྐབས་སྔོན་མའི་སྐབས་ལ་བཀའ་འདི་ཞུས་པ་ཡིན། ད་ལྟ་ང་ཚོ་ཧིན་སྐད་ཀི་ཐོག་ནས་ནང་ཆོས་ངོ་སོད་གནང་

མཁན་གཅིག་དེ་སྔ་སོང་བརྡར་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་དེའི་སྐབས་ལ་དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་ནས་བཀའ་ཕེབས་ སོང་། དེ་ད་ལྟའི་ཆར་གནས་སྟངས་གང་འད་ཆགས་ཡོད་ན། ད་ལྟ་སོང་བརྡར་བསྒྲུབས་ཡོད་དམ་མེད། ག་ཚོད་བྱུང་ཡོད་དམ།

གང་ཡིན་ཟེར་ན། ང་རང་ཚོ་ཕིས་སུ་རྒྱ་གར་ནང་ལ་ནང་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་སེབས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དམིགས་ བསལ་རྒྱ་གར་རང་ལ་ནང་པ་ཡིན་ལབ་མཁན་དང་། ང་ཚོས་སྔོན་མ་སྐོར་ར་བརྒྱབ་ནས་ཕིན་པའི་སྐབས་སུ་དེ་འད་ཞུ་མཁན་

བྱུང་སོང་། ང་ཚོ་ནང་པ་ཡིན་ཏེ། ང་ཚོར་ནང་པའི་སོབ ་འཁིད་གནང་མཁན་རག་རྒྱུ་ཁག་པོ་འདུག་ཅེས ་ཞུ་མཁན་བྱུང་། དེའི་ སྐབས་སུ་བཀའ་འདི་ཞུས་པའི་སྐབས་ལ། སོང་བརྡར་གནང་བཞིན་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། བྱས་ཙང་དེའི་སྐབས་ཀི་སོང་ བརྡར་གནང་མཁན་དེ་ཚོ་ད་ལྟ་གནས་སྟངས་གང་འད་ཆགས་ཡོད་དམ་ཞེས་དེ་བཀའ་འདི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་བསམ་འཆར་རམ་འབོད་སྐུལ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེའི་སྔོན་ལ་སི་འཐུས་ཁག་ཅིག་གིས་གསུངས་སོང། དཔལ་

ལྡན་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་ལ་ནང་ཆོས ་ཀི་སོབ་འཁིད་གནང་པ་དེ་དངོས་གནས་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་ཡག་པོ་ཞིག་མཐོང་སོང་སྟེ། ཡིན་ནའང་ང་རང་གི་མཐོང་ཚུལ་ལ་གསལ་བསྒྲགས་དེ་ཡག་པོ་ཞིག་བྱུང་ཐུབ་ཀི་མེད་པ་དེ། འཛུལ་བཞུགས་མང་པོ་མ་བྱས་པ་ དེ་གསལ་བསྒྲགས་དེ་སོབ་ཐུབ་ཀི་མེད་འགོ་བསམ་བསམ་གི་དོགས་པ་འདུག དེ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་གཅིག་པུས་གནང་མི་

དགོས་པར། ང་རང་ཚོ་བོད་ཀི་ད་བརན་ཚན་པ་དེ་ཚོ་ཁྱབ་ཆེན་པོ་ཡོད་དུས། བརྒྱུད་ལམ་འདི་ཐོག་ནས་སོབ་ཕྲུག་དེ་ཚོའི་ཉམས་ མྱོང་དེ་ཚོ་བཅར་འདི་བྱ་རྒྱུ་དང་གསལ་བསྒྲགས་སེལ་ཐུབ་ན། ཏོག་ཙམ་འཛུལ་བཞུགས་བྱེད་མཁན་མང་བ་སེབས་ཐུབ་ཀི་རེད་

བསམ་གི་འདུག དངོས་གནས་ཕན་ཐོགས་པོ་དང་། གནང་མཁན་ཚོས་ཕན་ཐོགས་འདུག་གསུང་གི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་དང་པོ་ བཙུགས་པའི་སྐབས་ལ་དགོངས་པ་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཞེས་ཡོད་པ་རེད། དང་པོ་བཙུགས་སྐབས། བོད་པའི་ཕྲུ་གུ་གཅིག་པུ་ མིན་པར། ཕི་རྒྱལ་ཁག་ནས་བོད་པའི་ནང་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་ཚོ་ལའང་གནང་ཐུབ་ན་བསམ་པའི་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་

པོ་ཆེས་བཀའ་གནང་སོང་། དེ་འད་ཡིན་དུས་མང་ཙམ་ཞིག་སོབ་ཐུབ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་གསལ་བསྒྲགས་དེ་ཡག་པོ་ཞིག་དང་རྒྱ་ཆེན་ པོ་ཞིག་སེལ་ཐུབ་ན་བསམས་ནས་ངའི་བསམ་འཆར་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། འདི་ང་རང་གིས་མ་ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་བཀའ་འདི་ཞུ་རྒྱུ་

གཅིག་ཡིན། ལས་བསྡོམས་ཀི་ཤོག་གངས་ཨང་ ༡༠ པ་ནང་ལ་འདུག དགེ་བཤེས་མ་ཞེས་མང་པོ་ཞིག་གསུང་གི་འདུག ང་ལ་ དོགས་པ་རེད། སིར་བཏང་ནས་དགེ་བཤེས་ཞེས་པའི་གནས་ཚད་དེ། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག Degree འད་བོ་ཡིན་ན། དགེ་བཤེས་མ་ཞེས་ངེས་པར་དུ་གསུང་དགོས་ཡོད་དམ། དགེ་བཤེས་གཅིག་པ་འད་བོ། དགེ་བཤེས་རང་ཞེ་ན་འགིག་གི་མེད་

དམ། བདེ་པོ་མེད་པ་འད་བོ་འདུག དགེ་བཤེས ་མ་ཞེས ་གོ་དུས་གནས་རིམ་མ་འད་བ་གཅིག་མཐོང་ཡོང་གི་འདུག དེ་གནད་ འགག་འད་བོ་ག་རེ་ཆགས་ཀི་ཡོད་དམ། ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་དགེ་བཤེས་མའི་མཚན་མཉམ་པ་ཡོད་ན། དགེ་བཤེས་སྨྲོས་ན་ འགིག་གི་ཡོད་དམ་མེད། ངས་འདི་བཀའ་འདི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གོ་སྐབས་གནང་བར་ཐུགས་རེ་ཆེ།

126

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་དང་གང་བསྡུས་བསྡུས་ཤིག་ཞུས་ཆོག་པ་ཞུ། དང་པོ་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་

དང་པོ་དེས། ད་ལྟ་ཆིབས་བསྒྱུར་སྐབས་ཀི་འཕིན་བཅོལ་ལ་སོགས་པ་དང་། དོན་ཚན་མང་པོ་ཞིག་ལ་བསྟོད་བསྔགས་སོགས་ ཡོད་གསུངས་སོང་བས་དེ་དག་སྡེབ་གཅིག་ལ་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན་ལས་དོན་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ མ་ཡིན་པའི་སྐུ་ངོ་གནས་ཆུང་སྐུ་རྟེན་མཆོག་དང་། ནང་ཆོས་ངོ་སོད་གནང་མཁན་དགེ་བཤེས་ལ་སོགས་ཁོང་ཚོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་

བསྟོད་བསྔགས་ལ་སོགས་པ་གནང་སོང་། དེ་དག་ལ་མཉམ་དུ་དེ་དེ་བཞིན་ནོ། བསྟོད་བསྔགས་གནང་བར་ཐུགས་རེ་ཆེ། ཆོས་ རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ངོས་ནས་ཀང་དེ་བཞིན་དུ་མཐོང་ཚུལ་ཡག་པོ་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་བཀའ་དིན་ཆེན་པོ་ཚོར་གི་ཡོད། དེ་ནས་ བྱེ་བག་སང་ལ་དངོས ་སུ་ཕིན་པ་ཡིན ་ན། སི་ཏི་ (Spiti) རམ་འདེག ས་དེའི་སྐོར་ལ་སིར ་བཏང་བསྟོད་བསྔགས་རང་རེད་དེ།

མཁྱེན་རྟོགས་ཀི་ཆེད ་དུ་སྔོན་མ་དེ་འད་ཞིག་འགོ་བཙུགས། དེ་ནས་ང་ཚོ་ད་ག་རང་ལ་བསྡད་བཞག་པ་རེད། ཤེས ་རིག་ལས་

ཁུངས་དང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་གཉིས་ཀི་རོགས་སྐྱོར་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཕེད་ཀར་བཏང་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་ང་ཚོས་དེ་ འད་ཞིག་མ་གཏོགས་ཞུ་ཐུབ་ཀི་ཡོད་པ་མ་རེད་དེ། ཁོ་རང་ཚོའི་ངོས་ནས་དེ་ཕན་ཐོགས་བྱུང་བ་དང་། བཀའ་དིན་བསམ་ཤེས་ བྱེད་ཀི་ཡོད་ན་དངོས་གནས་དང་གནས་དགའ་པོ་བྱུང་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གི་གངས་ཀ་ ༢༠ དེ་ཁ་སང་གི་བརོད་གཞི་དཔེར་ན་སྔགས་དང་ཕར་ཕིན་ལ་སོགས་

པ་གསུངས་སོང་སྟེ། གཞུང་འཛིན་སོ་སོ་སོ་སོར་ག་རེ་ཡིན་མིན་དེ་གསལ་པོ་ཞིག་ཤེས་མ་སོང་གསུངས་སོང་། དེ་ད་ལྟ་ངས་རེ་རེ་ བཞིན་ཞུས་ཆོག་ཆོག ་མི་འདུག རེས ་ལ་ཞུས་ཆོག ་པ་བགིས ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་དགེ་བཤེས ་མ་ཐོན་པ་ཚོའི་སྐོར ་ལ་བསྟོད་

བསྔགས་དང་སགས་ནས་ཁག་ཅིག་བཀའ་གནང་སོང་། དེ་གསུངས་ཡོང་དུས་ད་གིན་དགེ་བཤེས་མ་དང་འབེལ་བའི་བཀུར་འོས་ སི་འཐུས་སྔ་མ་གཅིག་གིས་གསུངས་པ་ཞིག་ངས་ད་གིན་ཞུ་མ་ཐུབ་ནས་ལྷག་བསྡད་ཡོད། ཁ་སང་གི་དི་བའི་འཕོས་ནས་ད་ལྟ་

གཞུག་ནས་ཡར་ཡོང་སྟངས་འད་པོ་ག་རེ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་རེད། དེ་གཅིག་ཞུས་ཆོག་པ་ཞུ། དཔེར་ན། དགེ་བཤེས་

མ་ཐོན་དང་པོ་དེ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་ ༢༠ ཐམ་པ་དང་། དེའི་གཞུག་ལ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་དགེ་བཤེས་མ་ཐོན་ཚར་བ་ ༦ བྱུང་ བ་རེད། ཐོན་ཚར་བ་རེད། དེའི་གཞུག་ལ་ཐོན་པར་འགྱུར་པ་དེ་དག་སྐབས་དང་དུས་ལ་གངས་ཀ་དེར་འགྱུར་བ་མང་པོ་ཞིག་འགོ་ ཡི་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེར་བརྟེན་གངས་ཀ་དེ་ད་ག་ནང་བཞིན་ཐོན་པའི་ངེས་པ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་དང་པོ་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའ་ིད་ལྟའི་ཆར་ཡར་ཕེབས་བསྡད་མཁན་ ༡༠ ཙམ་ཞིག་འདུག ཕི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་ད་ལྟའི་ཆར་ ༨ ཡོད་པ་འད་པོ་ཞིག་ དང་། ཕི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོར་ ༡༥ ཡོང་འཆར་ཞིག་ད་ལྟ་ནས་བང་ལྟ་བུ་བསྒྲིགས་ཏེ་ཡོང་གི་འདུག དེའི་ལས་རིམ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ ཡིན་པ་དང་བཀའ་གནང་བ་ནང་བཞིན་དེ་རང་རེད། དེ་ནས་གཏན་འཇགས་ལས་ཁུངས་དེ་བར་ལམ་ནས་ང་ཚོས་བཙུགས་འདུག

དེའི་འགོ་གོན་དང་དུས་ཚོད་ཀི་ཚད་གཞི་ལྟ་བུ་གང་འད་ཡོད་པ་རེད་དམ་ཞེས་གསུངས་སོང་སྟེ། མ་གཞི་སྔོན་མ་ནས་ཆོས་རིག་ 127

ལས་ཁུངས་གོང་མ་གོང་མ་ཚོས་ལས་དོན་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐོག་ལ་གནང་ཕོགས་ད་ག་རང་རེད་འདུག ང་ཚོས་སོལ་གཏོད་པ་ལྟ་

བུའི་འགོ་ཞིག་བཙུགས་རོགས་བྱས་ཏེ། དེའི་གཞུག་ལ་ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་ཀིས་སོ་སོའ་ིསང་ལ་ལང་ཐབས་བྱ་རྒྱུའི་སང་ལ་ཤུགས་ བསྐྱོན་ཡོང་དུས། ད་ལྟ་དགེ་བཤེས་མའི་རྒྱུགས་སོད་དོ་དམ་ལྷན་ཚོགས་ཞེས་པ་དེ་དག་སྔོན་མ་ནས་ཡོད་པ་རེད་དེ། དེ་ཆོས་རིག་ ལས་ཁུངས་རང་ནས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་བསྟེན་བསྡད་མི་དགོས་པར། ཁོ་རང་ཚོ་རང་གིས་ཚོགས་པ་གཅིག་བཙུགས་ནས་

བྱུང་བཞག་པ་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་སྒྲོལ་མ་གིང་གིས་གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་མཐུན་རེན་སར་ཏེ་ལས་ཁུངས་དེ་ད་ལྟའི་ཆར་མ་གིར་

བཙུགས་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། འགོ་གོན་གི་རྩིས་གཞི་དེ་བཙུན་དགོན་སོ་སོ་རེད། དེ་བཞིན་བོད་ཀི་བཙུན་མའི་ལས་འཆར་ རེད། ཡང་གནད་དོན་ཁ་ཤས་ཤིག་གི་ཐོག་ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་རོགས་སྐྱོར་དང་བཅས་པའི་ཐོག་ལ་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་ དུས་ཚོད་དང་ཚད་བཀག་དེ་འད་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་འདི་བསྟོད་བསྔགས་དང་ཆོས་རིག་ནས་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་པ་རེད་ཅེས་གསུང་འདུག ནང་དོན་རིག་པའི་སོབ་

སོང་དང་ངོ་སོད་གནང་རྒྱུ་ཐོག་ལ་མཐུན་འགྱུར་ད་ལྟ་ཞུས་དང་ཞུ་མུས་ཡིན། ད་ལྟ་ཡིན་ནའང་སི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་སྐྱ་སེར་

ཕོ་མོ་ཁྱད་མེད་ཀི་ཐོག་ལ་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་དགོངས་ནང་བཞིན་ངོ་སོད་ཐུབ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་འབད་བརྩོན་ཧ་ཅང་གི་ ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་གནང་དགོས་འདུག དེ་དངོས་གནས་དང་གནས་ང་རང་ཚོའི་སི་ཚོགས་ཙམ་མ་ཡིན་པར་འཛམ་བུ་གིང་ཁྱོན་ ལ་༸སྐུ་མདུན་གི་བཀའ་དགོངས་དང་བཅས་པ་གལ་ཆེན་པོ་འདུག་ཅེས་སམ་ནས་ཤུགས་ཆེན་པོས་སེམས་ཚོར་ཡོད་མཁན་ ཞིག་ཡིན། དེར་བརྟེན་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་ཀིས་ཤུགས་བརྒྱབ་ཆོག་པ་བགིས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་དཔེ་དེབ་དེའི་སྐོར་ཞུ་མི་དགོས་པ་ཡིན། ཤོག་གངས་ ༢ པའི་ནང་ལ་ད་ལོའ་ི ལྷ་བླའི་བཀའ་ལུང་དང་། ལྷག་པར་

དུ་ད་ལོའ་ི དབྱར་གསོལ་སྐབས་ལ་གཅིག ་གཅིག་གསུངས་པ་དེ། སིར་གཞུང་བསྟེན་ཆོས་སྐྱོང་གི་བཀའ་ལུང་ནང་ལ་ཕི་ནང་

གསང་གསུམ་གི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཡོང་དུས། དེ་དག་དེ་དང་འདི་ཞེས་མར་ཞུ་རྒྱུའི་ལུགས་སོལ་ཡོད་པ་མ་རེད་ལ་བདེ་པོ་ཡང་

ཡོད་པ་མ་རེད། གཉིས་པ་དེ་ཡིད་གཟབ་བྱོས་ཟེར་རྒྱུ་དེ་ད་ལྟ་ང་ཚོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་། བཀའ་ཤག་དང་དེ་འདའི་ཐོག་ལ་ ལས་དོན་ཞིག་འགིག་གི་མེད་པའི་བཟོ་ལྟ་བྱས་ནས་གཟབ་གཟབ་བགིས་ཟེར་མཁན་དེ་འད་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ཕེབས་ཡོད་པ་མ་རེད་

ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཡིད་གཟབ་བྱོས་ཟེར་རྒྱུ་གཅིག་ལ་ཕོགས་གང་ཐད་ནས་དག་ཕོགས་སོགས་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་འགལ་ རེན་གི་བཟོ་ལྟ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་དུས། སྔོན་མ་ལས་ལྷག་པའི་ཡིད་གཟབ་བྱ་དགོས་པའི་བཀའ་མོལ་གི་འགོས་ཤིག་མ་གཏོགས་

གཞན་སྔོན་མ་འཆར་ཅན་བཀའ་སོབ་ཕེབས་རྒྱུ་དང་། ནམ་རྒྱུན་ག་རེ་ཡིན་ནའང་གསུང་གི་ཡོད་པ་རེད། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ ཆེའི་བཀའ་དགོངས་ནང་བཞིན་ཕིན་པ་ཡིན་ན། ཆོས་སྐྱོང་གི་ངོས་ནས་གོགས་འཕིན་ལས་དབྱེ་བ་མེད་པ་ཡོད་ཅེས་དེ་འད་རང་

རང་ཞིག་མ་གཏོགས་ད་ལྟ་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་གི་ཐོག་ལ་འགིག་གི་མི་འདུག སྔ་འགོད་ཕི་སྡོམ་བྱ་དགོས་ཀི་རེད། དེ་འདའི་ཡིད་ གཟབ་བྱ་དགོས་པའི་བཀའ་བཀོན་ཕེབས་པ་འགའ་བྱུང་མ་སོང་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་རིང་མིན་ཆོས་ཚོགས་ཀི་གོས་གཞིའི་ཐོག་ལ་གསུངས་སོང་། དེ་ཡང་ད་ལྟའི་བཀའ་ལུང་དེ་ཚོ་འད་པོ་རེད། སིར་

བཏང་ཆོས་ཚོགས་སྐབས་ལ་ནམ་རྒྱུན་བླ་ཆེན་དབུ་ཁིད་རྣམ་པས་དབུས་པས་ང་རང་ཚོའི་རིས་མེད་ཆོས་སྡེ་ཁག་གི་བཤད་སྒྲུབ་

བསྟན་པ་ཚང་མའི་འགན་བཞེས་བསྡད་མཁན་དེ་དག་ཕེབས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་སྐབས་ལ་གོས་གཞི་དང་། བགོ་གེང་ག་རེ་ 128

གནང་གི་ཡོད་མེད་དེ་ཚོད་དཔག་ཐུབ་རྒྱུ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན། སྔོན་མའི་ཆོས་ཚོགས་ཀི་གོས་ཆོད་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ང་ཚོས་ ལག་བསྟར་བྱས་ནས་བསྐྱར་ཞིབ་བྱ་རྒྱུ་གཅིག་རེད། ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་འདིའི་ཐོག་ནས་བཤད་སྒྲུབ་ཀི་བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་

སེལ་གསུམ་གི་བྱེད་སོ་གང་འད་འདུག་ཟེར་དུས། དེ་དག་གི་བརོད་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡིན་དུས། བྱེ་བག་གཅིག་གསུང་དགོས་རྒྱུའི་ སོ་སོ་སོ་སོའ་ིངོས་ནས་ཡོང་དགོས་པ་དེ་དག་བརོད་གཞི་མང་པོའ་ིནང་ལ་ཡོང་ཐུབ་ས་གཅིག་དང་ཡོང་ཆོག་པ་ཞིག་བྱས་ནས་དེ་ འདའི་གོས ་གཞི་ཆགས་ཀི་རེད། བྱེ་བག་ད་ལྟ་ཆོས ་ཚོག ས་རང་གིས ་མར་སྔོན་མ་བཀའ་སོབ ་ལམ་སྟོན ་ཕེབས་ནས་ང་ཚོས ་

བསྒྲུབས་དང་སྒྲུབ་བཞིན་པ་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ད་ལྟ་དཔེར་ན་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་དང་། དེ་འདའི་ཐོག་ལ་ཆོས་ཚོགས་རང་ལ་ད་ ལྟ་བར་དུ་ཚོད་ལྟ་ཡན་ཆད་བྱས་ཏེ། གནས་སྟངས་དེ་འད་ཞིག་ཆགས་ཀི་འདུག ཡར་ཡང་བསྐྱར་བཀའ་སོབ་ཞུ་རྒྱུ་དེ་འད་རེད་ ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། བྱེ་བག་རེ་རེ་རེ་རེར་འདི་རེད། འདི་མ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་མེད། ལྷག་པར་དུ་བར་ལམ་བཀའ་སོབ་ཕེབས་པ་གཅིག་

གི་སྐོར་ལ་ད་ལྟ་བླ་མའི་ཆབ་སིད་གསུང་རྒྱུ་དང་། ༧/༢༢ ལོར་དེ་ཚོ་གོས་གཞིའི་ནང་ལ་ཟེར་མཁན་དེ་དག་ད་གིན་ཞུས་པ་ནང་ བཞིན་བྱས་ནས་གོས་གཞིའི་ནང་ལ་འད་དོན་ཚན་རེ་རེ་རེ་རེ་བྱས་ནས་ཟུར་དུ་འཇོག་དགོས་མེད་པར། བགོ་གེང་ནང་ལ་ཡོང་ ཆོག་རྒྱུའི་ལམ་ཁ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་དུས། དེ་ཚོའི་ཐོག་ནས་ཡོང་མདོག་ཁག་པོ་རེད། དེ་འད་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གཉིས་པས་དགོངས་འགལ་ཁྱོན་ནས་མེད་པ་བགིས། ད་གིན་དང་པོའ་ིསོང་བརྡར་སྔོན་མ་

ང་ཚོས་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན་ཟེར་མཁན་དེ་ངས་ཟིན་ཐུབ་མ་སོང་། དེ་རེས་ལ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། སོང་བརྡར་ག་རེ་གསུང་གི་ཡོད་ མེད། དེ་ནས་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་ནས་ད་ལྟ་ང་ཚོས་གནང་དང་གནང་བཞིན་པ་དེའི་ཐོག་ལ་གསལ་བསྒྲགས་གནང་སྟངས་དེ་ཏོག་ ཙམ་སོབ་ཀི་ཨ་ཡོད་ཟེར་རྒྱུ་དེ། སྔོན་མར་ཡང་མཐོང་ཚུལ་ད་ག་རང་བྱུང་སྟེ་ཉུང་ཉུང་ཞིག་མ་གཏོགས་ཡོང་གི་མེད་དུས། སྔོན་མ་ ནས་ང་ཚོས་གཞུང་འབེལ་དང་གཞུང་འབེལ་མ་ཡིན་པའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནང་གསལ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཚོ་ གང་གཟབ་གཟབ་

བྱས་ཡོད་པ་རེད། ད་དུང་ཡིན་ནའང་ཏན་ཏན་བྱ་རྒྱུ་ཡོད་ཀི་རེད། ཡིན་ནའང་ང་ཚོས་སྔོན་མའི་ཉམས་མྱོང་དང་དེ་འདའི་སང་ནས་ བལྟས་བསྡད་དུས། ནང་གི་སོབ་གསོ་གཅིག་གིས་ཐོག་ནས་ཕན་ཡོན་མཐོང་བའི་སོ་ནས་ཡོང་སྟངས་ཤིག་དགོས་ཀི་འདུག་མ་

གཏོགས། གསལ་བསྒྲགས་དང་ཕི་ལོགས་རང་རང་ཞིག་གིས་ཏོག་ཙམ་འདང་གི་མེད་པ་གསལ་པོ་འདུག བྱས་ཙང་དེ་ཡིན་དུས་ དང་པོ་གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་དམ་དོན་ཡིད་གཟབ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སྔོན་མ་ནང་བཞིན་ཕི་རྒྱལ་སོབ་མ་ཡང་བཅུག་ན་འགིག་གི་རེད་ཅེས་

པ་དེ་ཏན་ཏན་རེད། སྐབས་དང་པོ་དེའི་ནང་ལ་ཕི་རྒྱལ་ནས་ཕེབས་པའི་སོབ་མ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། རེས་མ་དེ་ཚོའི་ནང་ལ་ཕེབས་ མཁན་ཡོད་པ་མ་རེད། གཉིས་ནས་མཁྱེན་གསལ་རེད། ཕ་གིར་ཏོག་ཙམ་ཞིག་ས་ཆའི་བབས་ཀི་ཆ་ནས་དམིགས་བསལ་བཀའ་ འཁོལ་གི་ཐོག་ནས་བྱ་དགོས་དུས། དེ་འདའི་ཐོག་ནས་དཀའ་ངལ་འཕད་པ་ཡིན་སིད་པ་རེད། གང་ལྟར་ང་ཚོའི་ཐོག་ནས་བཀའ་ སོབ་དགོངས་དོན་རང་བྱས་ནས་སོ་ཕེ་བཞག་ཡོད།

དེ་ནས་དགེ་བཤེས་མའི་ཐོག་ལ་གཅིག་གསུངས་སོང་། ད་ལྟ་དགེ་བཤེས་དང་དགེ་བཤེས་མ་ཟེར་བ་དེ་ཕལ་སྐད་ཐོག་

ནས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ཕོ་མོ་དབྱེ་འབྱེད་ཀི་ཐོག་ནས་དེང་སང་ཕོ་མོ་འད་མཉམ་དེ་ག་པར་ཡིན་ནའང་ཡོད་དུས། ཕོ་མོའ་ིབརྡ་ཚིག་དེ་ ཡོད་དུས་དགེ་བཤེས་དང་དགེ་བཤེས་མ་ཞེས་ལབ། ལག་ཁྱེར་དང་། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཨིན་ཇིའི་ནང་ཞུས་ན།

Degree ལྟ་བུ་དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་ན། དགེ་བཤེས་མ་དང་དགེ་བཤེས་ཀི་དོད་ཐོབ་གཅིག་པ་ཡིན་པ། Degree ལ་ཕོ་མོའ་ི དབྱེ་

129

བ་འབྱེད་དགོས་ཀི་མེད་དུས། དོད་ཐོབ་ཐུབ་པ་ཡོང་གི་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཡང་དགེ་བཤེས་དེ་ལ་ནང་གསེས་དབྱེ་བ་མང་པོ་

ཡོད་པ་རེད། ལྷ་རམས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་། དགེ་བཤེས་ཙམ་དང་། དེ་འད་མང་པོ་ཡོད་དུས། དེས་མ་གཏོགས་གང་ཟག་ལ་གོ་ རྒྱུ་དང་། གནས་ཚད་ལག་ཁྱེར་ལ་གོ་རྒྱུ་གཉིས་ཀི་བར་དབྱེ་བ་ཕེ་བ་ཡིན་ན། དེའི་གནས་རིམ་མཐོ་དམན་གི་གོ་སྟངས་དེ་དག་ ཕལ་ཆེར་ཡོང་མདོག་ཁག་པོ་མ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་འད་ཞིག་ཡིན་པ་འད། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

དིས་ལན་མ་སེབས་པ་ཡིན་ན། རེས་ལ་གོ་སྐབས་བཞེས་ན་འབེལ་བ་ཆགས་ས་རེད། བར་དུ་ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་བཞེས་དུས་ ཡོང་གི་མི་འདུག དིས་ལན་མ་སེབས་པ་ཡིན་ན། དེའི་ཐོག་ལ་ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་ངོས་ལེན་ཞུ་ཡི་མིན་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། འཛིན་ སྐྱོང་གི་ཐོག་ནས་འབེལ་ཡོད་བཀའ་བློན་གིས་མཚན་ཐོ་ཞིག་བསྐྱོན་གི་ཡོད་པ་རེད། འབེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཆ་ཚང་སེབས་བསྡད་

ཡོད་པ་རེད། ལན་དེ་ཚོ་ལྷག་བསྡད་ཡོད་ན་སྐབས་མཚམས་སྐབས་མཚམས་ལ་ཡར་གནང་བ་ཡིན་ན། ང་ཚོས་འབེལ་ཡོད་ལས་ བྱེད་ཅིག་བཞག་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སི་འཐུས་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་ལགས།

སི་འཐུས་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་ད་ལྟ་བཀའ་ལན་གནང་བའི་

ནང་ལ་མཚན་གཞུང་ནང་གི་དགེ་བཤེས་མ་ཉི་ཤུ་ལས་གཅིག་ལྟ་གྲུབ་ཀི་དགེ་རན་ལ་བསྐོ་གཞག་གནང་ཡོད་པ་དང་། གཞན་དག་ འདི་ཚོ་སྔགས་ཀི་སོབ་སོང་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་པ་དེའི་ཐོག་ལ་སྔགས་ཀི་སོབ་སོང་གནང་མཁན་དེ་དག་གཅིག་མ་ཡིན་

པའི་བཅུ་དགུ་ཆ་ཚང་སྔགས་ཀི་སོབ་སོང་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་དམ། མེད་ན་གངས་ཚད་ག་ཚོད་ཡོད་དམ་ཞེས་དི་བ་ཞིག་འབུལ་ རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ཨ་རིའི་རོགས་དངུལ་འབུམ་ ༣༡ འབུལ་སའི་སི་སེར་ ༡༣ དེའི་ཐོག་ལ་གཉིས་མོས་ཆོད་གན་གི་ཐོག་ནས་

རྩིས་ཁ་དང་ལས་བསྡོམས་འབྱོར་བཞིན་པ་ཡིན། ཞེས་དེ་ཕེབས་སོང་། གཉིས་མོས་ཆོད་གན་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་རྩིས་ཁ་དང་ ལས་བསྡོམས་ཕེབས་པ་ཡིན་ན། དེར་ལས་དོན་ཚགས་ཚུད་པོ་མིག་སྨན་མི་ཐོག་ཕིན་པར་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་དམ། ཞེས་དི་བ་དེ་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་སྔོན་མ་ལས་བསྡོམས་དེ་ལ་དི་བ་དེ་འད་ཞིག་ཕུལ་མཁན་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དུས་འཁོར་ དབང་ཆེན་གི་དངུལ་གི་ཐོག ་ནས་དཔེ་འཁིད་རན་ལགས་ཚོའི་ ༸སྐུའི་འཕོད་བཞེས ་བརྟག་དཔད་ཀི་ཐོག ་ལ་ཆོས ་རིག ་ལས་

ཁུངས་ཀིས་བརྒྱུད་ནས་དངུལ་གང་འཚམ་ཞིག་འཕོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ལ་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད། རིམ་པས་དེའི་ཐོག་ནས་གནས་ ཚུལ་གསལ་བཤད་ཕེབས་ཀི་རེད་ཅེས ་བཀའ་གནང་འདུག དེ་ཡིན་དུས་དཔེ་འཁིད་རན་ལགས་ཚོའི་སྐུ་གཟུགས་ཀི་འཕོད་ བཞེས་བརྟག་དཔད་ཀི་ཐོག་ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཐོག་ནས་ཐུགས་སྣང་གི་ཐུགས་བློ་ཚིམ་པ་ཞིག་ཡོང་གི་འདུག་གམ།

ཡང་ན་ཐུགས་བློ་མ་ཚིམ་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་གི་འདུག་གམ། ཞེས་དི་བ་གཅིག་འདི་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་ད་ལྟ་སྒྲོལ་མ་གིང་ གི་བཙུན་དགོན་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་སོ་སོས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་པ་ཞིག་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། དང་པོ་སྒྲོལ་མ་གིང་བཙུན་དགོན་

དེ་མེད་པ་ནས་ཕག་བཏབ་རྒྱུ། ཕག་བཏབ་པ་ནས་ཡར་རྒྱས་ཀི་རྣམ་པ། དེ་ནས་ཚགས་ཚུད་པ། དེ་ནས་བཙུན་མའི་ལས་འཆར་ 130

རིམ་པའི་ནང་ལ་དགེ་བཤེས་མ། དེ་བཞིན་སྔགས་རམས་པའི་དཔེ་འཁིད་ཡོང་གི་ཡོད་པ། དེའི་ནང་ལ་སྒྲོལ་མ་གིང་གི་དགེ་འཛིན་

བཀའ་ཟུར་རིན་ཆེན་མཁའ་འགོ་མཆོག་གི་མི་ལོ་ ༣༠ ལྷག་གི་རིང་ལ་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་སྐུ་ལས་བསྐྱོན། ཕལ་ ཆེར་ལས་འགན་དེ་གཞན་པ་ཞིག་ལ་གནང་བ་གོ་རྒྱུ་ཞིག་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་ཕག་ལས་གནང་མཁན་དེ་ཚོར་ལེགས་གསོའ་ི བསྔགས་བརོད་བྱ་རྒྱུའི་ཡ་རབས་ཀི་སོལ་རྒྱུན་གི་ཆ་ནས། ངས་དེ་རིང་སྡིངས་ཆ་འདི་བརྒྱུད་ནས་བཀའ་ཟུར་རིན་ཆེན་མཁའ་

འགོ་ལགས་དང་། དེའི་གཤམ་འོག་ལ་ཕག་ལས་གནང་མཁན་ཡོངས་རོགས་ཀི་ལས་རིམ་དེ་གནས་ཚད་དེ་ཙམ་ལ་ཕེབས་ཐུབ་ པ་ཞིག་དང་། ཚང་མས་མིག་དཔེ་འོས་པ་ཞིག་ལ་འགྱུར་ཐུབ་པ་དེར། གོས་ཚོགས་འདི་བརྒྱུད་ནས་ཡི་རངས་དང་བསྔགས་ བརོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་རིག་གཞུང་གཅེས་འཛིན་གི་ཐོག ་ལའང་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་རྒྱུ་ཞིག་ཆགས་

བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། རིག་གཞུང་གཅེས་འཛིན་གི་ཐོག་ནས་ཁྱབ་ཁུངས་སྡེ་ཚན་ནང་ལ་དཔེར་ན། ཆོས་ཀི་སོབ་གཉེར་ཙམ་མིན་

པར། སྒྱུ་རྩལ་དང་ལག་ཤེས་ཀི་ཐོག་ལ་གནང་དགོས་ཀི་འདུག ཅེས་ཁ་སང་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཐོག་ལ་དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་

བློན་གིས་བཀའ་གནང་སོང་། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་འཛུལ་བཞུགས་མང་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་གསུངས་པ་ངས་དན་གི་འདུག ཡ་ གིར་ mogsha མགོན་ཁང་ནང་ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་སན་གསང་གནང་བའི་སྐབས་ལ། དེ་ ཡིན་དུས་ངས་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ལ། ང་ཚོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ད་རྒྱ་དེའི་ནང་ལ་དཔེར་ན། ནོར་བུ་གིང་ཁའི་ནང་ལ་ ཤིང་བརྐོས། ཚེམ་དྲུབ་དེ་དག tibettv ནང་ལ་བརན་ཐུང་ཐུང་ཐུང་རིགས་བཞག་རྒྱུ་ཡོད་དུས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ད་

རྒྱ་དེར་གཟིགས་མཁན་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་ལ་ང་རང་ཚོའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་ཡར་རྒྱས་ཀི་ཆ་ཤས་ཡིན་ པའི་ཐོག་ནས་དེའི་ནང་ལ་སོང་བརྡར་གང་དང་གང་ཡོད་པ་དེ། དེ་དག་མཉམ་བཞག་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཀིས་

གཟིགས་ཐུབ་རྒྱུ། གཟིགས་ཐུབ་པ་ནང་བཞིན་གི་དེའི་ནང་ལ་མཉམ་བཞུགས་གནང་ཐུབ་པའི་དགེ་ཚན་ཞིག་ཡོང་ས་རེད། དེ་ ཡིན་དུས་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་གི་ཐོག་ནས་ངེས་པར་དུ་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་ཀི་འདུག་ཅེས་དེ་ གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། རྩ་བའི་ད་ལྟ་ངས་དི་བ་གཅིག་ཕུལ་རྒྱུ་ཡོད་དེ། འདི་འགྲུབ་སོང་སྟེ། ཡིན་ནའང་བཀའ་ལན་དེ་ཙམ་གི་གསལ་ པོ་བྱུང་མ་སོང་། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་དམིགས་ཡུལ་དང་པོ་དེ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ལམ་སྟོན་གཞིར་བཟུང་ཆོས་དང་འབེལ་

བའི་སིད་བྱུས་ལག་བསྟར་ཞུ་རྒྱུ་ཞེས་པ་དེ་དམིགས་ཡུལ་གི་དང་པོ་ནང་ལ་འདུག ངས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་

མར་ཀློག་ཡོང་བའི་སྐབས་སུ། བྱས་ཙང་ད་ལྟ་ཟངས་དཀར་ zangskhar ལ་ཕི་ཟླ་ ༧་པའི་ཚེས་ ༢༢ ལ་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་ པོ་ཆེས་བཀའ་སོབ་ཕེབས་པ་དེ། དེ་སྔོན་ལ་གསུངས་མ་ཐག་པའི་བཀའ་མོལ་དེ། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་ལམ་སྟོན་ཞིག་ལ་

ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀིས་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། གལ་སིད་དེ་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སོབ་ ལམ་སྟོན་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་ན། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀིས་དེའི་ཐོག་ལ་ལས་འཆར་ག་རེ་གནང་འཆར་ཡོད་དམ།

གང་ཡིན་ཟེར་ན། ད་ལྟ་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེས་བཀའ་སོབ་ཕེབས་རྒྱུ་དེ། ནང་དོན་རིག་པ་ལ་གནས་མ་གནས་ཀི་གནད་དོན་ གལ་ཆེན་པོར་བརྩིས་པའི་ཐོག་ནས་ཡིན་ཙང་། འདི་ཆོས་རིག་ལ་འབེལ་བ་འདུག་བསམ་པའི་ཐོག་ནས་ངས་ཞུ་རྒྱུ་གཅིག་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ། 131

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་དབུ་དཀར་ཚང་གཡུ་སྒྲོན་ལགས།

སི་འཐུས་དབུ་དཀར་ཚང་གཡུ་སྒྲོན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ངས་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་བརྒྱུད་ནས་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་ལ་ཞུ་རྒྱུ་དེ། ལོ་འཁོར་

ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་ཀི་ནང་གསེས་ན་པ། དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་གི་སྐོར་ལ་ཡིན། ངས་དང་པོ་ལག་པ་བརང་དུས་མང་ པོ་གསུང་མཁན་མེད་པ་རེད་ཅེས་བསམ་སོང་སྟེ། དེའི་ཐོག་ལ་གསུང་མཁན་མང་པོ་བྱུང་སོང་། ང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་འདིར་ཞུ་

རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ང་ཚོའི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ནང་ལ་མ་བྱུང་བའི་དགེ་བཤེས་མ་ཉི་ཤུ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། བྱུང་ བ་དེའི་ཐོག་ནས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ངོས་ནས་ཀང་མཐུན་རེན་གནང་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོའི་སི་ཚོགས་ནང་ལ་ཁོང་རྣམ་པ་ལ་

གང་ལ་གང་འཚམ་གི་ཆེས་མཐོང་དང་གང་ཅིའི་ཐོག་ནས་མཐུན་རེན་གནང་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་གནང་གི་འདུག དེར་ངས་འབོད་

སྐུལ་ཞུ་རྒྱུར། ད་ལྟ་ཡིན་ནའང་མུ་མཐུད་མཐུན་རེན་དམིགས་བསལ་གནང་དགོས་རྒྱུ་དང་། སི་ཚོགས་ནང་ལ་མིག་དཔེ་འོས་པ་ ཞིག་བཟོས་ཐུབ་རྒྱུར་གནད་འགག་རེད་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་འདི་ནས་གསལ་བཤད་གནང་དུས། སོབ་གྲྭ་ཁག་གི་ལྟ་

གྲུབ་དགེ་རན་ནང་ལ་རན་ལགས་གཅིག་བཙུན་མ་བསྟན་འཛིན་དཔལ་མོ་ལགས། དེ་བཞིན་ཆོས་བཤད་གནང་མཁན་ནང་ལའང་ བསྟན་འཛིན་དཔལ་མོ་ལགས་མ་གཏོགས། དགེ་བཤེས་མ་ཐོན་པ་སུ་གང་གིས་གནང་ཐུབ་མི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་དེའི་རེན་དེ་ག་

པར་ཞིག་ལ་འཕད་བསྡད་ཡོད་དམ་གསལ་བཤད་ཅིག་གནང་རོགས་གནང་། མ་འོངས་པར་དགེ་བཤེས་མ་གང་མང་མང་ཞིག་

དང་། དེ་བཞིན་སྔོན་ལ་ཕག་རོགས་སི་འཐུས་འགའ་ཞིག་གིས་གསུང་མཁན་བྱུང་སོང་། མཁན་མོ་ཡིན་ནའང་རེད། གང་ལྟར་ཁོ་ རང་ཚོར་སི་ཚོགས་ནང་ལ་ཆེས་མཐོང་དང་མཐུན་རེན་གནང་རྒྱུ་དེ། ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ ཆེའི་ཐུགས་ཀི་དགོངས་གཞི་ཆེན་པོ་ཞིག་བཞེས་ནས་དམིགས་བསལ་གི་དགོངས་གཞི་གནང་ནས། དེ་འད་གནང་ཐུབ་པ་བྱུང་ ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་གང་ཐུབ་ཐུབ་ཀི་མཐུན་རེན་སར་རོགས་གནང་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ད་ལྟ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ལ་བསམ་ཚུལ་ཞུ་རྒྱུར། སིར་ བཏང་སྐར་མ་བཅུ་ཡིན་དུས་ཆ་ཚང་ཞིག ་ཞུ་ཐུབ་ཀི་ཡོད་མེད་ཤེས་ཀི་མིན་འདུག་སྟེ། ད་ལྟ་ལས་བསྡོམས་ཀི་ཆོས་རིག་ལས་

ཁུངས་ཐོག་མར་བཙུགས་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནང་ལོགས་ལ་བསྟན་པ་ཀུན་གི་གཙུག་རྒྱན་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་ པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཚེའི་མཛད་འཕིན་ཐོག་ལ་ཕག་ལས་གནང་རྒྱུ་དེ་གཙོ་བོ་གཅིག་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་ནང་བཞིན། ངས་དེ་རིང་ 132

འདི་ལ་ཞུ་རྒྱུ་འདི་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ནང་བཞིན་ཧ་ཅང་གི་ཚོར་བ་ཆེན་པོ་གཅིག་གི་ཐོག་ནས་ཞུ་ཡི་ཡོད། དེ་ འད་ཡིན་ཙང་འབེལ་ཡོད་བཀའ་བློན་མཆོག་ནས་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ཕག་ལས་གནང་ཕོགས་རེད། དེ་ནང་བཞིན་འབེལ་ཡོད་ལ་ གནད་དོན་འདི་ཚོ་ཆ་ཚང་ཞིག་ལན་འཕོད་ཐུབ་པ་གནང་རོགས་གནང་ཞེས་ཐོག་མར་དེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ངས་ཞུ་རྒྱུའི་གནས་དོན་

གལ་ཆེན་པོ་འདི་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ཚེའི་མཛད་འཕིན་སྐོར་ལ་ཡིན། སིར་བཏང་ང་རང་ཚོ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྣང་ངོར་ བྱས་པ་ཡིན་ན། དུས་གསུམ་གི་རྒྱལ་བ་སས་དང་བཅས་པའི་ཐུགས་སིང་རེ་ཆེན་པོ། ལྷ་ཡི་གཟུགས་སུ་འཆར་བ། སྐྱེ་འཇིགས་ དང་བལ་ཞིང། མཚན་དཔེའི་རྒྱན་པའི་བོད་གངས་ཅན་གི་ལྷ་དཀར་འཕགས་མཆོག་སན་རས་གཟིགས་རེད། དེ་འདའི་འད་བའི་

འཕགས་མཆོག་སན་རས་གཟིགས་ང་རང་ཚོ་ཐ་མལ་བ་ལས་མ་དག་པ་གཅིག་གི་མདུན་ལ་ཡར་བཞུགས་བསྡད་པ་ཡིན་ནའང་།

ང་ཚོས་མཇལ་ཐུབ་རྒྱུ་ཞིག་མེད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་དུས་ཁོང་སིང་རེ་དབང་གི་ང་ཚོའི་མཇལ་ཐུབ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མིས་ལུས་ རྟེན་ལ་བྱོན་པ་འདི་ད་ལྟ་རྒྱལ་མཆོག་སྐུ་ཕེང་བཅུ་བཞི་པ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། བྱས་ཙང་ཁོང་གི་མིའི་ལུས་རྟེན་བཞེས་ཡོད་པ་ཡིན་ཙང་། ཁོང་གི་དགུང་ལོ་བགེས་སུ་འགོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནང་བཞིན་ཁོང་ལ་

སྐུ་ལས་ཁག་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནང་བཞིན་ཁོང་གི་སྐུ་གཟུགས་བསྙུང་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་ཙང་ད་ལྟའི་ཆར་ཁོང་ དགུང་ལོ་ ༨༤ ལ་ཕེབས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟའི་ཁོང་གི་མཛད་རིམ་འདི་ལོ་གཞོན་དར་མ་གཅིག ་ཡིན་ནའང་ལུས་པོས ་

ལྕོགས་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཡོད་པའི་མཛད་རིམ་གཅིག་བསྐྱངས་ནས་འཛམ་གིང་ས་ཕོགས་གང་སར་ཕེབས་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་ཙང་ངས་དེ་རིང་འདི་ནས་ནན་པོ་བྱས་ནས་གང་ཞུ་ཡི་ཡོད་ཟེར་ན། ཁོང་གི་མཛད་རིམ་སྒྲིག་མཁན་དང་ཁོང་གི་

མཛད་རིམ་ཡར་མར་གནང་མཁན་ཚང་མ་ལ་དེ་རིང་ནས་བཟུང་སྟེ། ༸གོང་ས་མཆོག་གི་མཛད་རིམ་འདི་ངེས་པར་དུ་ཉུང་འཕི་ བྱེད་དགོས ་འདུག ཉུང་འཕི་བྱས་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་མཛད་རིམ ་གལ་ཆེན་པོ་དེ་ཚོ་མ་གཏོག ས་ནམ་རྒྱུན་མཇལ་ཁ་དང་དེས ་ མཚོན་པའི་མཛད་རིམ་ཆུང་ཙག་རིགས་ཆ་ཚང་མེད་པར་བཟོ་དགོས ་ཀི་འདུག་ཅེས ་འབོད་བསྐུལ་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་ཞུ་ཡི་ཡོད།

ཁོང་གི་མཛད་རིམ་ཉུང་འཕི་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁོང་གི་མཛད་པ་འཕིན་ལས་ལ་དོ་ཕོག་འགོ་ཡི་རེད་དམ་ཟེར་ན། འདི་རྩ་བ་ཉིད་ ནས་འགོ་ཡི་མ་རེད། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་འཛམ་གིང་ས་སང་འདིའི་སང་ལ་བཞུགས་བསྡད་པ་ད་ག་རང་གི་

ཁོང་གི་མཛད་པ་འཕིན་ལས་རྒྱས་ཀི་རེད། དཔེ་མཚོན་འད་བོ་ཞིག ་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ང་རང་ཚོ་ལ་ཡིན ་པ་ཡིན་ནའང་སྐབས་ སྐབས་ལ་མ་གཏོགས་མཇལ་ཁ་རགས་ཀི་ཡོད་པ་མ་རེད་དེ། ཁོང་འཇིག་རྟེན་འདིར་བཞུགས་བསྡད་པ་དེ་ག་རང་གི་ང་ཚོ་སེམས་ དོན་མོ་གཅིག་དང་ང་ཚོའི་སེམས་པ་འདི་གསོན་པོར་གནས་ཐུབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་གཞིས་ལུས་སྤུན་ཟླ་ཚོར་ཆ་མཚོན་

པ་ཡིན་ན། ཁོང་མཇལ་རྒྱུའི་འདོད་པ་ཡོད་ན་ཡང་མཇལ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་རགས་ཀི་ཡོད་པ་མ་རེད། གོ་སྐབས་རགས་ཀི་ཡོད་པ་ མ་རེད་དེ། ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ཁོང་རྒྱ་གར་ལ་བཞུགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་བསམ་པའི་བསམ་བློ་ད་ག་རང་གིས་གཞིས་ལུས་སྤུན་

ཟླ་ཚོའི་སེམས་པ་དེ་གསོན་པོར་གནས་ཐུབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་ཙང་ཁོང་གི་མཛད་རིམ་ཉུང་འཕི་བྱས་པ་ཙམ་གི་ ཁོང་གི་མཛད་པ་འཕིན་ལས་ལ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་དོ་ཕོག ་འགོ་ཡི་མ་རེད། ཁོང་གི་མཛད་རིམ་ཉུང་འཕི་བྱས་པའི་སྐབས་སུ་འབེལ་

ཡོད་ལས་བྱེད་ཚོས་ངེས་པར་དུ་གདོང་ལེན་བྱས་ནས་གནང་དགོས་ཀི་རེད་མ་གཏོགས། ངས་གོང་དུ་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་ཁོང་ སིང་རེའི་དབང་གི་ང་རང་ཚོའི་ཆེད་དུ་རྦད་དེ་ཁོང་གི་སྐུ་ལ་སྐྱེ་འཇིག ་གི་ཉེས ་པ་དེ་འད་ཡོད་པ་མ་རེད་དེ། ཡིན ་ནའང་ང་ཚོས ་ 133

མཇལ་ཐུབ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་སྐུ་ལ་སྐུ་ངལ་དང་དགུང་ལོ་བགེས་རྒྱུའི་སྐུ་གཟུགས་ཤིག་ང་ཚོར་བསྟན་ཡོང་བ་ནང་བཞིན། ཁོང་གི་ཡིན་ ནའང་སིང་རེ་དབང་གི་ད་ལྟ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་སྐུ་ལས་ལ་ཕངས་མེད་བྱས་ནས་ཕེབས་ཀི་ཡོད་པ་འདི་ང་ཚོས་མཇལ་བསྡད་ཀི་

འདུག ཁོང་ཕེབས་ཡོང་དུས་གནས་སྟངས་ག་པར་གཟིགས་ཀི་ཡོད་ན། ཁོང་དེ་ནས་མར་ཕེབས་འགོ་ཡི་འདུག བྱས་ཙང་དེ་འད་

སྐབས་སུ་མཛད་རིམ་མར་ཉུང་ཉུང་བཟོ་རྒྱུ་དང་དེ་འདའི་སྐབས་སུ་ཡིན་ནའང་བཀའ་བཀོན་མ་བཟུང་ནའང་གཟེད་དགོས་ཀི་རེད་ ལ་གཟེད་ཐུབ་དགོས་ཀི་ཡང་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གང་ལྟར་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེ་རིང་པོར་བཞུགས་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་ཁོང་གི་སྐུ་གཟུགས་ཀི་ འཕོད་བསྟེན་ཐུགས་ལྷོད་ལྷོད་བཞག་རྒྱུ་དང་། འདི་ང་ཚོས་ཤིན་ཏུ་ནས་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ཅེས་དེ་རིང་འདི་ནས་ངས་ཚོར་བ་ཆེན་

པོའ་ི ཐོག་ནས་ང་ཚོ་ཚང་མས་འདིའི་ཐོག་ལ་ངེས་པར་དུ་དགོངས་པ་བཞེས་རྒྱུ་འདི་ཕི་དགས་མེད་ནའང་སྔ་དགས་མིན་འདུག་ཞུ་ རྒྱུ་ཡིན། དེའི་ཐོག་ལ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ཁོང་གི་བཀའ་སོབ་རིམ་པ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཕེབས་པ་དེ་ཚོ་ཚང་མ་ང་ཚོའི་ཐུགས་ལ་བཞག་

ཡོད་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག དེ་ནང་བཞིན་ཁོང་གི་སྐུ་ལྷོད་ལྷོད་བཞག་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཁོང་གི་ཐུགས་ལྷོད་ལྷོད་བཞག་རྒྱུའི་ཆེད་ དུ་ང་ཚོ་ཚང་མས་ཁོང་གི་བཀའ་དགོངས་ཡག་པོ་གཅིག་བསྒྲུབས་དགོས་རྒྱུ་འདི་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་རེད།

དེ་ནས་ཁོང་གི་བཀའ་དགོངས་བསྒྲུབས་སྟངས་དེ་ཡང་། རེ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོས་རྟེན་འབེལ་བསྟོད་པ་ལས། རྨོངས་པས་

བན་དུ་བཟུང་བ་ཡིས ། །གང་ཞིག ་ཁྱོད ་དང་ཞེ་འགས་པ། །དེ་ཡིས ་རང་བཞིན ་མེད ་པའི་སྒྲ །མི་བཟོད ་གྱུར་ལ་མཚར་ཅི་

ཡོད། །གསུངས་པ་རེད། རྨོངས་པ་མ་རིག་པའི་དབང་གི་ཁྱེད་ལ་ཞེ་འགས་པའམ་ཁྱེད་ལ་མི་དགའ་བ་གཅིག་གི་ཁྱེད་ཀི་གསུངས་ པ་དེ་ཚོ་ལ་མ་ཉན་ན་ཧང་སངས་རྒྱུ་ཅི་ཡོད་གསུང་པ་རེད། ཁྱེད་ཀི་གསུང་གི་གཅེས་པའི་མཛོད་ལས། །བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་ཁས་ བླངས་ནས། །སྟོང་ཉིད་ང་རོ་མི་བཟོད་པ། །འདི་ལ་ཁོ་བོ་ངོ་མཚར་གྱུར། ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་ གསུང་ཅི་སྒྲུབས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བླ་མ་ལ་བཀུར་གི་ཡིན་ཟེར་མཁན་དེ་ཚོས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བཀའ་ཡག་པོ་ ཞིག་སྒྲུབས་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། དེ་ནས་བླ་མའི་ཐུགས་ལ་ཡང་ཐུགས་ཕམ་ཡོང་རྒྱུ་དང་བླ་མའི་ སྐུ་ཚེའི་མཛད་འཕིན་ལ་ཡང་

གནོད་པ་ཡོང་གི་རེད། མདོར་ན། མ་རིག་རྨོངས་པའི་དབང་གི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་མི་དགའ་མཁན་འདི་ཚོ་གས་འདི་༸རྒྱལ་ བ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱོན་བརོད་བྱ་རྒྱུ་འདིས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཚེའི་མཛད་པ་འཕིན་ལས་ལ་གནོད་ཀི་མ་རེད། དཔེར་ན། ད་

ལྟའི་ཆར་རྒྱ་མི་གུང་ཁན་རེད། དོལ་རྒྱལ་ཚོགས་པ་དེ་ཚོ་ཁ་ན་ན་བཤད་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དེ། ཁོང་གི་མཛད་པ་འཕིན་ལས་ལ་ གང་ཡང་གནོད་ཡོད་པ་མ་རེད། ཁོང་གི་བཀའ་གསུང་ཅི་སྒྲུབས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་བསྡད་མཁན་གིས། འདི་ཚོའི་གས་དེས་ཁོང་གི་

བཀའ་ཡག་པོ་ཞིག་བསྒྲུབ་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། ཏན་ཏན་ཁོང་གི་མཛད་པ་འཕིན་ལས་དང་དེ་ནང་བཞིན་ཁོང་གི་ཐུགས་སྨོན་གི་ཐོག་ ནས་ཧ་ཅང་གི་ཉེན་ཁ་རབ་ཆེན་བཟོ་ཡི་རེད། བྱས་ཙང་ཁོང་གི་བཀའ་སྒྲུབས་མཁན་ཚོས་མཚམས་རེ་ལ་ཏོག་ཙམ་མགོ་ལོག ་ བརྩིས་ཀི་འདུག དཔེར་ན། ཕྲུ་གུས་ཕ་མ་ལ་དགའ་པོ་བྱས་པ་ནང་བཞིན། ཕྲུ་གུ་འདིས་སོ་སོའ་ིཕ་མ་ལ་དགའ་པོ་བྱེད་དུས། ཕྲུ་གུ་

གཞན་དག་གིས་ཕ་མ་ལ་དགའ་པོ་བྱས་པ་ལ་ཕག་དོག་བྱ་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཡོད་པ་རེད། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་ བཀའ་དགོངས་སྒྲུབས་མཁན་གི་སོ་སོའ་ི ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་སྒྲུབས་པའི་སྐབས་སུ་གཞན་པ་ཞིག་གི་ཀང་བཀའ་དགོངས་

སྒྲུབས་དུས་འདི་ལ་རེས་སུ་ཡི་རངས་ཞུ་ཐུབ་རྒྱུ་དང་། གཞན་པ་བཀའ་དགོངས་ལས་ཕིན ་ཅི་ལོག་ནས་འགོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་ མཁན་དེ་ཚོ་ཡང་ཚུར་རུབ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ། ང་ཚོ་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབས་ཀི་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཚང་མས་འབད་བརྩོན་བྱེད་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ 134

ནས་གལ་ཆེན་པོ་རེད་མ་གཏོགས། དེའི་ཐོག་ནས་གོ་ནོར་འགོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་འདུག འདི་ལ་ཡང་ངས་དཔེ་མཚོན་ཆུང་ཆུང་ཞིག་

ཞུས་པ་ཡིན་ན་གནད་འགག་གང་ཡང་མིན་འདུག དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སྒྲུབས་ཀི་ ཡིན། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ཐག་ཉེ་བོ་ཡོད་ཟེར་མཁན་རེ་གཉིས་ཞིག་གི་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་ནང་ལོགས་ལ་ཨ་ ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་ལ་དད་པ་མེད་མཁན་གི་ནང་ལ་བརྩིས་དགོས་ཀི་འདུག་ཟེར་ནས་བཀའ་མོལ་དེ་འདའང་ བྱུང་བ་རེད་ཅེས་ངས་གོ་བྱུང། ག་རེ་ལབ་ཀི་ཡོད་པ་རེད། ང་འད་བོ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། ང་དང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་འབེལ་བ་ འདི་བླ་མ་དང་སོབ་མའི་འབེལ་བ། ཕ་དང་བུའི་འབེལ་བ་ཡིན་མ་གཏོགས་སྐད་ཆ་འདི་བཤད་བསྡད་མཁན་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་

དང་དབང་ཆ་དང་དཔལ་འབྱོར་གི་འབེལ་བ་བྱེད་བསྡད་མཁན་དེ་འད་མ་རེད། བྱས་ཙང་བཀའ་མོལ་དེ་འད་གནང་བསྡད་པ་ཡིན་

ན། ཁོང་ཚོ་གསུངས་མཁན་དེ་ཚོའི་གས་ལ་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ང་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་དད་པ་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་ ཀི་རེད། གསུངས་སྟངས་དེ་ལ་བལྟས་ན་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་དད་པ་མེད་མཁན་མང་བ་ཡོད་ན་དགའ་ཡི་ཡོད་པ་རེད་དམ། བྱས་ཙང་ངས་གོང་དུ་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབས་པའི་སྐབས་སུ་ཕ་མས་ཕྲུ་གུ་ལ་དགའ་བ་ནང་བཞིན་བྱས་ན་འགིག་

གི་མིན་འདུག ང་རང་ཉིད་ལ་ཆ་བཞག་པ་ཡིན་ན། རྐུབ་བཀག་འདིའི་སང་ལ་བསྡད་ནས་ལོ་བདུན་དང་ཕེད་ཀ་ལྷག་ཙམ་འགོ་ སོང། འདི་སང་ལ་བསྡད་པའི་རིང་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། མ་བསྡད་པའི་སྔོན་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། ལྷག་པར་དུ་འདི་སང་ལ་བསྡད་པའི་ ལོ་བདུན་དང་ཕེད་ཀ་འདི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སྒྲུབས་རྒྱུ་འབའ་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཡིན་མ་གཏོགས། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་ གཙོ་མཆོག་ནས། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས། ཏོག་ཙམ་བཞུགས་གནང་རོགས་གནང་།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས། ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་གསུང་རོགས་གནང་།

སི་འཐུས་ཙ་ནེ་ཚང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ད་ལྟ་གོང་དུ་ཕག་སེལ་སི་འཐུས་ཤིག་གིས་དེ་འད་ཞིག་གསུངས་པ་རེད། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་

པོ་ཆེ་ལ་དབང་ཆ་དང་དངུལ་གི་འབེལ་བ་བཙུགས་མཁན་དེ་འད་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། དེ་སྐད་ཆ་ཚབས་ཆེན་པོ་རེད། ཁུངས་ སྐྱེལ་དགོས་པ་རེད། དེ་མིན་ན་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་དབང་ཆ་དང་དཔལ་འབྱོར། ཡར་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཡིན་ན། དེ་སིར་ བཏང་ཞིག་རེད། མར་གནང་གི་ཡོད་ན། དེ་ཚབས་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། དེ་ཁུངས་སྐྱེལ་དགོས་ཀི་རེད་མ་གཏོགས། དེ་བཞག་ན་ འགིག་གི་མ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

135

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པའི་བགོ་གེང་གི་ཆ་ཤས་ལེན་པའི་སྐབས་ལ། ཚིག་སོར་བེད་སོད་གནང་སྟངས་དེ་ཚོ་ཚང་མ་གསལ་ པོ་བྱས་ནས་ལམ་སྟོན་ཞུས་ཡོད། དེ་ཚོར་དགོངས་པ་བཞེས་རོགས་གནང་། ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་ པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས། སྐར་མ་གཅིག་ལྷག་བསྡད་ཡོད། མུ་མཐུད་ནས་གསུང་རོགས་གནང་།

སི་འཐུས་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ངས་གོང་དུ་ཞུས་པ་ཚང་མ་བདེན་པ་ཡིན། བྱས་ཙང་ང་དེའི་སང་ལ་ལོ་བདུན་དང་ཕེད་ཀ་བསྡད་ པ་དེ་ཆ་ཚང་ལོགས། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་གསུང་སྒྲུབ་རྒྱུ་འབའ་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་ཡིན། མ་གཏོགས་བོད་མི་རིགས་ལ་ལ་

རྒྱ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཞེན་ཁོག་གི་ཐོག་ནས་ངས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ལས་ཀ་བྱས་མ་མྱོང་ཞུ་ཐུབ་ཀི་ཡོད། ངས་དེ་འད་བཤད་པའི་ སྐབས་སུ་ཁ་ཤས་གད་མོ་ཤོར་གི་རེད། སྔོན་མ་སྐྱབས་རེ་མཁས་དབང་༸ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་བཀའ་སོབ་དེ་འད་གནང་མྱོང་

བ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་མི་ཁ་ཤས་ཤིག་གིས་དེ་འད་ཡིན་ན། བླ་མའི་བཀའ་བསྒྲུབས་ནས་བསྡད་ན་འགིག་གི་འདུག་གཱ བོད་ཀི་རྩ་ དོན་རྩོད་ས་ཐོག་ལ་འཚང་ཁ་བརྒྱབ་དགོས་ཀི་མི་འདུག་ག གསུང་མཁན་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སྒྲུབ་ པ་ལས་ལྷག་པ་བོད་ཀི་རྩ་དོན་རྩོད་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་བཞིན་ཁོ་རང་དེ་འད་ཡིན་ན། ཆོས ་བྱས་ན་འགིག་གི་འདུག་གཱ

ཆབ་སིད་ནང་ལ་ལག་པ་འཆང་དགོས་རྒྱུ་མི་འདུག་ཟེར་མཁན་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་འདི་མེད་པ་ཡིན་ན། ང་ ཚོ་རྒྱལ་སིའི་སི་ཚོགས་ཀི་ཐོག་ལ་བོད་ཀི་རྩ་དོན་གང་འད་བྱས་ནས་བཞག་གི་ཡིན། ཁ་གཏད་རྒྱ་ནག་གི་ང་ཚོའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་

བསྟན་དེ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་སིད་ཇུས་ཀི་ཐོག་ལ་ངས་ཁ་སང་སྐད་ཆ་བཤད་པ་ཡིན་པཱ། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་མེད་པ་

བཟོ་དགོས་རྒྱུ་དང་དམ་པོ་བྱ་དགོས་རྒྱུའི་གནད་འགག་ག་པར་ཐུག་ཡོད་པ་རེད། འཛམ་གིང་ས་སང་འདིའི་ཐོག་ལ་བོད་པ་མེད་པ་ བཟོས་དགོས་ན། ངེས་པར་དུ་བོད་པའི་མིའི་ཤ་སང་རུས་སང་ལ་ཐིམ་བསྡད་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དེ་མེད་པ་བཟོ་དགོས་ རྒྱུའི་གནད་འགག་དེ་ལ་ཐུག་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་ཡིན་ནའང་དེའི་ཐོག་ལ་སྡང་ཟུག་ཆེན་པོ་བྱེད་དགོས་རྒྱུའི་གནད་འགག་དེ་རེད།

དེ་ཡིན་ཙང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སྒྲུབ་པ་ལས་ལྷག་པ་བོད་ཀི་རྩ་དོན་རྩོད་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུ་ཡི་མེད་ལ།

༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སྒྲུབ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་རྐུབ་སྟེགས་འདིའི་སང་ལ་ལངས་པ་དེའང་ངས་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ཤིག་མ་རེད་ཅེས་ རྩ་བ་ཉིད་ནས་བསམ་གི་མེད། སིར་བཏང་དེ་ལས་སོས་ནས་སྐད་ཆ་མང་པོ་འདུག་སྟེ། ཡིན་ནའང་དུས་ཚོད་ཚར་བ་ཡིན་ཙང་། དེ་ ནས་མཚམས་འཇོག་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག

136

དཔལ་ལྡན་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག བཀུར་འོས་སི་འཐུས་རྣམ་པ་གསུམ་གིས་བཀའ་འདི་དགོངས་ཚུལ་ཕེབས་པ་ལ། དང་པོ་དེ་དགེ་ བཤེས་མ་ ༢༠ ཁོངས་ནས་ ༡ མ་གཏོགས་ ༡༩ ད་ལྟ་སྔགས་གཟིགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཀི་འདུག་ཟེར་དུས། ༡༩ ཚང་མས་སྔགས་གཟིགས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དམ་ཟེར་བ་དེར་གཅིག་དེ་ད་ལྟ་ལྟ་གྲུབ་ཀི་དགེ་རན་བྱས་ནས་སོབ་གྲྭ་ལ་ཕེབས། ༡༩ དེ་ཚང་ཚང་རུབ་རུབ་བྱས་ནས་ད་ལྟ་སྒྲོལ་མ་གིང་ལ་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་གིས་མཐུན་འགྱུར་དང་

བཅས་སྔགས་གཟིགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་ལྟ་གྲུབ་དགེ་རན་དེ་ཡང་ལྟ་གྲུབ་དགེ་རན་གི་ལས་ཀ་གནང་ གིན་གནང་གིན་ལ་སྔགས་ཀི་སྐོར་དེ་དག་གཟིགས་ནས་རེས་མ་སྔགས་ཀི་རྒྱུགས་སོད་སྐབས་ཁོང་རང་མཉམ་དུ་བཅར་ཐུབ་ གབས་བྱེད་ཀི་ཡོད་ཅེས་དེ་འད་གསུང་གི་འདུག དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་ཨ་རིའི་རོགས་དངུལ་དེ་ཁ་སང་ཞིབ་འཇུག་དང་དེ་ཚོ་གང་འད་བྱུང་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་དེར་ང་ཚོས་

ལན་ཞིག་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཞིབ་འཇུག་གི་རིམ་པ་འགོ་སྟངས་ཏེ་དཔེ་མི་སིད་པའི་ནན་པོ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་

རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ཟླ་གསུམ་ཟླ་གསུམ་གི་སན་ཐོ་འབུལ་རྒྱུ་དང་། རྩིས་ཁ་འབུལ་རྒྱུ། དེ་ཚོའི་ཐོག་ནས་སན་ཐོ་དང་། རྩིས་ ཁར་ཞིབ་འཇུག་བྱས། དེ་དག་ཐང་ཐང་མེད་པ་ཡིན་ན་མར་དངུལ་སོད་ཀི་མ་རེད། དེ་འད་བྱས་པའི་ཐོག་ནས་སན་ཐོ་ཕུལ་བ་དང་།

རྩིས་ཁ་ཕུལ་བ་ཙམ་ལ་རང་དགར་མ་བཞག་པར་དེ་དག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་གཙང་མ་ཆགས་སོང་ན། མར་རྒྱུན་བསྐྱང་རྒྱུ་ དང་། དེ་ཚོ་བརྒྱུད་ནས་ང་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་ཞུ་སོ་དེ་དག་མཐུད་བསྡད་ཡོད་སམ།

དེ་ནས་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་གི་སྔོན་མའི་དངུལ་ལྷག་གི་ཁོངས་ནས་དངུལ་འབོར་གང་ལ་གང་འཚམ་ཞི ག་འཕོད་

བསྟེན་ལས་ཁུངས་ལ་གནང་ནས། ཆོས་སྡེ་ཁག་གི་གཙོ་བོ་དཔེ་ཁིད་ཤུགས་ཆེན་པོ་གནང་མཁན་གི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་

དག་གི་སྐུའི་འཕོད་བཞེས་ལ་ཕན་པ་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་རེད་གསུངས་པ་དེ། ད་ལྟ་གང་འད་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་རྒྱུ་དེར། དེ་དག་

ཆ་ཚང་འཕོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ལ་ཕུལ་ནས་འཕོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀིས ་ད་ལྟ་སྔོན་འགོག་རེད། སྨན་བཅོས ་རེད། སྐོར ་ བསྐྱོད་གནང་རྒྱུ་དེ་དག་རེད། དེ་ཚོའི་ལས་འཆར་སེལ་དང་སེལ་མུས་རེད། རྐང་ཞིབ་ཕ་དེ་ད་ལྟ་འཕོད་བསྟེན་གི་སྐབས་ལ་བཀའ་ གནང་རོགས་ཞུས་ན་འགིག་གི་རེད་ལ། ང་ཚོས་ཡིད་ཆེས་བྱེད་དགོས་རྒྱུ་དེ་དག་གང་ལྟར་ཐོག་མའི་དམིགས་ཡུལ་ནང་བཞིན་

གནང་དང་གནང་མུས་ཀིས་ཐུགས་ཕན་སོས་དང་གསོ་མུས་ཆགས་བསྡད་ཡོད་བསམ་གི་འདུག དེ་ནས་སྒྲོལ་མ་གིང་དང་འབེལ་ བའི་ཐོག་ནས་བཀའ་ཟུར་རིན་ཆེན་མཁའ་འགོ་ལགས་ཀི་སྐོར་དེ་དག་ལ་འགེལ་བཤད་དང་སགས་ནས་བསྔགས་བརོད་གནང་

སོང་། དེ་ལ་ཐུགས་རེ་ཆེ། ད་ལྟ་ཕག་ལས་འད་པོ་གཅིག་གིས་ཐོག་ནས་དགོངས་པ་ཞུས་པ་ཡིན་ནའང་། ཕག་ལས་གཞན་དག་གི་ ཐོག་ནས་གང་ལྟར་དེའི་ནང་ལ་མཛད་འཁུར་ཞིག་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་ཡོད་བསམ་གི་འདུག དེར་བརྟེན་འཐུས་ཤོར་མི་འགོ་བ་དང་ གསར་པ་ཕེབས་མཁན་ཚོས་ཁོང་གིས་སྔོན་མ་གནང་བ་ནང་བཞིན་གིས་མཇུག་སྐྱོང་བྱ་ཐུབ་རྒྱུར་ང་ཚོར་རེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་ ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་ཁ་སང་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་ཚོགས་འདུའི་སྐབས་ཀི་གནས་ཚུལ་ལས་འཕོས་ནས་སྒྱུ་རྩལ་དང་། ལག་ཤེས། དཔེར་

ན། ནོར་བུ་གིང་ཁ་ལ་དཔེ་བཙལ་ནས་ང་ཚོས་དུས་ཚོད་ཐུང་ཐུང་ཞིག་གི་ནང་ལ་ལས་དོན་ཕན་ཚེགས་ཕན་ཚེགས་སན་སེང་ 137

ཞུས་པའི་ནང་ལོགས་ལ། ང་ཚོས་དེ་དག་གི་སང་ས་འད་པོ་དེ་གང་ལ་གང་འཚམ་མང་པོ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་ པར་དུ་དེའི་ནང་ནས་མཐུན་རེན་རང་རང་བསྐྲུན་མ་ཐུབ་པའི་ཐོག་ནས་སྒྱུ་རྩལ་སོང་མཁན་ཡོང་གི་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་མིན་པའི་

གནད་དོན་འགེལ་བཤད་ཀི་ཆེད་དུ་ནོར་བུ་གིང་ཁ་ལ་དཔེ་བཞག་ནས་སྒྱུ་རྩལ་དེ་དག་ལ་སྣ་ཁ་མང་པོ་ཡོད་པ། གང་ལྟར་གསོལ་ ཕོག ས་ཀིས ་མཚོན ་པས་མང་དག་ཅིག ་ལ་འགིག ་ངེས ་བཞིན་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་། སྒྱུ་རྩལ་ཁག་ཅིག ་གི་ཐོག ་ལ་ད་ལྟ་འཛུལ་

ཞུགས་བྱེད་མཁན་མེད་པར་རྐང་སྟོང་འགོ་ཡི་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་དེ་འད་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ད་

རྒྱའི་ནང་ལོགས་ལ་ཁུངས་སོ་སོས་དེ་དག་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་དང་། འཛུལ་ཞུགས་ཡོང་མཁན་གི་དོན་དག་ལ་ད་དུང་གཟབ་ གཟབ་ག་རེ་གནང་དགོས་འདུག་ན་ཡང་དེ་ མཚུངས་ཞུས་དང་ཞུ་མུས་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀི་ཡོད་ལ། ད་དུང་དེ་ཚོར་ཞུ་ ཐབས་ག་རེ་འདུག་ཅེས་ང་ཚོ་འབེལ་ཡོད་ལ་ཞུས་ནས་དེ་ཞུས་ཆོག་པ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་དམིགས་ཡུལ་དང་འབེལ་ནས་ཟངས་དཀར་ལ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་

མཆོག་ནས་བཀའ་སོབ་ཕེབས་པ་དེ་ཚོར་སིད་བྱུས་ལམ་སྟོན་དང་། བཀའ་སོབ་ཏུ་བརྩི་ཡི་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། དམིགས་ ཡུལ་ནང་ལོགས་སུ་གཏོགས་ཀི་རེད་དམ་མ་རེད་ཟེར་རྒྱུ་དེ་དག་ལ་ཧ་ལམ་བཀའ་འདི་གནང་མི་དགོས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཡིན་པ་ རེད། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སོབ་ལམ་སྟོན་གསལ་པོ་གང་འད་ཞིག་ཕེབས་པ་ཡིན་ནའང་འབེལ་ཡོད་ཚང་མས་བརྩི་

བཀུར་དང་ལམ་སྟོན་བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་དགོས་པ་ཡིན་ཡིན་པ་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་ཚོ་དངོས་སུ་མར་ལག་ལེན་ བསྟར་ཡོང་དུས། བཀའ་སོབ་ཀི་ནང་དོན། དགོངས་པ། དགོངས་གཞི་དེ་དག་ལེགས་པར་ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་ལག་བསྟར་ཐོག་ལ་ བང་སྒྲིག ་ཐབས་བྱ་དགོས ་པ་དེ་འད་རེད། གཙོ་བོ་སྐབས་དེར་བླ་མ་རྣམ་པ་ཚོས ་སིད་དོན་ཐོག་ལ་ཏོག ་ཙམ་ཞིག་བཀའ་སོབ ་

ཕེབས་ཡོད་པ་དེ། ནམ་རྒྱུན་གི་ང་ཚོའི་སིད་དོན་ལ་ཡང་ཕལ་ཆེར་དཀར་ནག་གཉིས་ལྟ་བུར་དབྱེ་གནང་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། མདོར་ ན། འཇིག་རྟེན་གི་ཆབ་སིད་རང་གི་ཐོག་ལ་བླ་མ་རྣམ་པས་ཐེ་བྱུས་བྱ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་བཀའ་སོབ་དང་པོ་བཤད་ན་དང་པོ་ཞིག་གང་

ཡང་མ་རེད། སྔོན་མ་ལ་དྭགས་ལ་བཀའ་སོབ་མང་པོ་ཕེབས་ནས་བླ་མ་མང་པོས་སོ་སོའ་ི གནང་ཕོགས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་ནས། རེས་ལ་ཐུགས་དགེས་པའི་མཆོད་སིན་དུ་འགྱུར་ཐུབ་པ་དེ་འད་མང་པོ་བྱུང་ཡོང་དུས་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་གི་རེད་བསམ་གི་

འདུག དེར་བརྟེན་ང་ཚོས་བསྒྲུབ་བྱའི་དམིགས་ཡུལ་དང་འབེལ་བའི་ལམ་སྟོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུ་ཡི་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ ཡིན།

དེའི་གཞུག་དེར་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གཉིས་པ་དེའི་ཐོག་ནས་དགེ་བཤེས་མའི་སྐོར་ལ་འབོད་བསྐུལ་གནང་བ་དེ ་ལ་

ཐུགས་རེ་ཆེ། ད་དུང་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་ཀི་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཞུ་དགོས་པ་དེ་དག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སི་ཚོགས་ནང་ལ་ཁོ་རང་ཚོ་མིག་

དཔེར་འོས་པ་བཟོ་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ད་གིན་ཏོག་ཙམ་ཞིག ་ཐུགས་གོ་བརྡ་མ་འཕོད་པ་མིན་འགོ བསྟན་འཛིན་དཔལ་མོ་ལགས་ཁོ་ རང་དགེ་བཤེས་མ་མ་བཏང་གོང་ནས་ར་ཝང་ལ་སོབ་གྲྭའི་ལྟ་གྲུབ་ཀི་དགེ་རན་བྱས་ནས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནས་དགེ་བཤེས་མ་

བཏང་བའི་རེས་ལ་ཡང་བསྐྱར་ལྟ་གྲུབ་ཀི་དགེ་རན་རེད། བྱས་ཙང་ཁོ་རང་མ་གཏོགས་གཞན་པ་དེ་དག་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་དང་། ཆོས་ བཤད་ས་ལ་མ་སེབས་པ་དེ་ད་ལྟ་ཁོ་རང་ཚོས་གཞུང་ཆེན་དེའི་གཞུག་ལ་སྔགས་ཤིག་བལྟ་འདོད་ཡོད་ཅེས་ཁོ་རང་ཚོ་བསམ་པ་

གཅིག་མཐུན་གིས་ཐོག་ནས་རེ་འདུན་བྱུང་བ་རེད། དེ་ཡར་བཀའ་སོབ་སན་སེང་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ཚོ་ཞུས་ནས་ད་ལྟ་སྔགས་ཀི་སོབ་སོང་ 138

གནང་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་དེ་འད་བྱུང་བ་རེད། དེ་དག་གྲུབ་རེས་བཤད་སྒྲུབ་ཀི་བསྟན་པའི་ཐོག་ལ་བྱ་བ་ག་རེ་གནང་དགོས་ཀི་ཡོད་ནའང་ ངེས་པར་དུ་ཐོན་གི་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དེ་ནས་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གསུམ་པ་དེ་གཙོ་བོ་འབོད་བསྐུལ་རང་རེད། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཕྱྭ་དང་། དེ་

དག་ལ་གང་ལྟར་མཛད་འཕིན ་ནམ་མཛད་འཆར་དེ་དག་ཉུང་འཕི་གནང་དགོས ་ཀི་ཡོད ་པ་ཐུགས་ཚོར ་ཆེན ་པོའ་ི ཐོག ་ནས་ གསུངས་པ་རེད། ཚང་མ་ལ་ཕལ་ཆེར ་ད་ག་རང་ཐུགས་ཚོར ་ཡོ ད་བསྡད་མཁན་རང་རང་ལྟ་བུ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད།

དཔེར་ན། བར་ལམ་ཉེ་བའི་ཆར་ཚོགས་འདུ་ཁག་མང་པོ་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད། ས་གནས་འགོ་འཛིན་ཁག་གི་ཚོགས་འདུ། དེ་ བཞིན་ལ་དྭགས་ཀི་གནད་ཡོད་འགན་འཛིན་ཁག་གི་ཚོགས་འདུ། དེ་འདའི་མང་པོ་ག་དུས་བྱུང་བ་ཡིན་ནའང་ཚང་མས་གོས་ཆོད་ དང་དགོངས་འཆར་དང་པོ་དེ་རང་རང་གཅིག་ག་པར་ཡིན་སར་ཕེབས་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་དཔལ་ལྡན་དགའ་ལྡན་ཕོ་ བང་ཡིག་ཚང་ལ་ང་ཚོས་ངོ་བཤུས་དང་སགས་ཏེ་ཡིག་ཆུང་གི་ཐོག་ནས་འབུལ་རྒྱུ་དེ་ཚང་མ་ཁུངས་སོ་སོས་འབུལ་གི་ཡོད་པ་

རེད། ད་རེས་དེའི་ནང་ལ་འབོད་བསྐུལ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་དེ། ད་ལྟ་ང་ཚོ་བཀའ་ཤག་གི་ཐོག་ནས་ངེས་པར་དུ་བརྡ་ལན་ཕུལ་ ཐུབ་པ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་འད་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་མཁན་པོ་ཀཿབག་དངོས་གྲུབ་བསོད་ནམས་ལགས།

སི་འཐུས་མཁན་པོ་ཀཿབག་དངོས་གྲུབ་བསོད་ནམས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཡིག་ཆ་ཨང་ ༧ པ། ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལོ་འཁོར་ལས་བསྡོམས་སིང་བསྡུས་ལ་ཆ་ཤས་

ལེན་གི་ཡོད། ང་འདིར་ལངས་མཁན་གང་ཟག་དེ་བླ་མའི་བཀའ་གསུང་ཅི་སྒྲུབ་ཞུ་ཡི་ཡོད་ལ། མི་རིགས་ལ་ལ་རྒྱ་དང་རྒྱལ་ཁབ་

ལ་ཞེན་ཁོག་གི་ཐོག་ནས་ལས་ཀ་བྱེད་ཀི་ཡོད་ཅེས་གསལ་བཤད་ཅིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་། གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ཁ་སང་ནས་ལག་པ་སྔོན་ ལ་བརངས་པ་ཡིན་ཏེ། མིང་ཐོ་དེ་ག་དུས་ཡིན་ནའང་རེས་ལུས་ཀི་རྣམ་པ་འད་བོ་ཞིག་སེབས་ཀི་འདུག དེ་ཡིན་དུས་སོ་སོས་ཞུ་

འདོད་པ་དང་འདི་འདོད་པ་དེ་ཚོ་གོང་དུ་མང་པོ་ཞིག་གི་ཞུས་ཚར་དུས། བསྐྱར་ཟློས་མང་པོ་བྱེད་ཀི་མིན། ཤོག་གངས་ ༢ པ། བླ་ ལྷའི་བཀའ་ལུང་གི་དགོངས་དོན་ཞབས་རིམ་ཇི་བསྒྲུབས་ཞེས་པ་དེ། སིར་བཏང་ངར་ཞུ་འདོད་བྱུང་མ་སོང་། ཞུ་འདོད་འདུན་པ་

ཡང་མེད། ཡིན་ནའང་སི་འཐུས་བཀུར་འོས་ཀིས་དི་བ་བཏང་ཚར་སོང་། ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གིས་ལན་བསྐྱོན་གནང་སོང་སྟེ། ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གིས་དེ་ཙམ་གི་གསལ་པོ་གནང་མ་སོང་། དེ་ངས་གསལ་ཙམ་ཞུ་འདོད་བྱུང་སོང་། བླ་ལྷའི་བཀའ་ལུང་

གནས་ཆུང་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་མོས་ཡིད་གཟབ་བགིས་ཞེས་པའི་ཚིག་དེ་ཧ་ཅང་གི་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཡིན་དུས། ག་པར་ངོས་ འཛིན་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ད་ལྟའི་ཆར་སི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེར་ངོ་རོལ་བྱེད་མཁན་གི་

རིགས་ལ་ཡིད་གཟབ་བྱོས་ཟེར་བ་འད་བོ། བཀའ་ཤག་དང་སིད་སྐྱོང་གཙོས་པའི་ཁོ་ཚོར་ངོ་རོལ་བྱེད་མཁན་ལ་ཡིད་གཟབ་བྱོས་ ཞེས་པ་འད་བོ། གོས ་ཚོགས་ཀི་འཐུས་མི་ཚོར་ངོ་རོལ་བྱེད་མཁན་ལ་ཡིད་གཟབ་བྱོས ་ཟེར་བ་འད་བོ། ཡིད་གཟབ་བྱེད་པ་མ་ 139

གཏོགས། སིན་བུ་དམག་གིས་སྡང་བ་དང་། མུ་སྟེགས་པས་ནང་པར་དག་ལངས་པ་ནང་བཞིན་སེབས་ཀི་འདུག དེ་ཚོ་ལ་ཡིད་ གཟབ་བྱོས། སུ་སུ་རེད་འདུག དོགས་ཟོན་བྱོས། ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དི་བ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཞུ་འདོད་འདུག་སྟེ། ཤོག་གངས་ཨང་ ༦ པའི་ནང་དགེ་རན་གསོལ་ཕོགས་སྐོར་ལ་ཞུ་ཡི་ཡོད། དེ་ཁ་

སང་གཅིག་ཞུས་ཚར་སོང་། རང་མི་རིགས་ཀི་སྐད་ཡིག་དགེ་རན་གི་ག་ཕོགས་ ༣༠༠༠ མ་གཏོགས་ཡོད་པ་མ་རེད། གཞན་པ་ དེ་ལ་ཧ་ཅང་གི་ཚད་མཐོ་པོ་སད་འདུག ཁྱད་པར་དུ་དེང་སང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་བཀོད་ཁྱབ་ཀི་འོག་ལ་སོབ་གྲྭ་ཁག་གི་དགེ་ རན་དཀྱུས་མ་རྣམས་ལའང་ཉི་ཁི་བདུན་སྟོང་དང། སུམ་ཁི་བདུན་སྟོང་སད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་གི་དགེ་རན་དེ་ཚོར་ སུམ་སྟོང་མ་གཏོགས་ག་རེ་བྱས་ནས་སོད་ཐུབ་ཀི་ཡོད་པ་མ་རེད། གསོལ་ཕོགས་དེ་ངེས་པར་དུ་ཡར་སར་རོགས་གནང་ཞེས་

འབོད་སྐུལ་ཞུ་ཡི་ཡོད། ག་ཆ་དེ་ངེས་པར་དུ་སར་རོགས་གནང་ཞུ་ཡི་ཡོད། སོབ་གྲྭ་ཁག་ལ་སུམ་ཁི་བདུན་སྟོང་སད་ཀི་ཡོད་པ་ རེད། ཉི་ཁི་བདུན་སྟོང་སད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། སུམ་སྟོང་དེ་དཔེ་ཉུང་དགས་འདུག ཁྱད་པར་དུ་བལ་ཡུལ་ཕོགས་ཀི་དགོན་པ་དེ་ཚོར་ བལ་སོར་སུམ་སྟོང་མ་གཏོགས་སད་ཀི་ཡོད་ས་མ་རེད། དེ་གཉིས་ཁྱད་པར་གང་འད་ཡོད་ན། རྒྱལ་ཁབ་ཀི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནམ།

གང་ནས་ཡིན་ནམ། ཁྱད་པར་དུ་ད་ལྟ་གོ་རྣམ་རྒྱལ་ཆོས་སྡེ་ཐུབ་བསྟན་དར་རྒྱས་གིང་ས་སྐྱའི་དགོན་པ་རེད། དེ་ལ་སོབ་གྲྭ་གཉིས་ ཡོད་པ་རེད། གྲྭ་པའི་སོབ་གྲྭ་དང་བཙུན་མའི་སོབ་གྲྭ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་བརྒྱུད་ནས་དགེ་རན་གཅིག་

གི་ག་ཕོགས་བལ་ཡུལ་སོར་མོ་ ༣༠༠༠ ཞིག་རག་གི་ཡོད་ས་རེད། དེ་ཡང་བལ་སོར་དངུལ་རག་འདུག དེ་གང་འད་བྱས་ནས་ རེད། ད་ལྟ་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཀི་བོད་ཀི་སྐད་ཡིག་གི་ཐོག་ལ་དགེ་རན་རག་གི་མི་འདུག ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་ངོས་ནས་ང་ལ་ ཁ་སང་ནས་ད་རྒྱ་བརྒྱུད་དེ་བཏང་སོང་། དེ་ཡིན་དུས་ངས་ད་རྒྱ་ད་ག་རང་ནས་མར་ཕབ་ནས་ང་རང་གི་ལས་ཤོག་སང་ལ་འབི་

བཞག་ཡོད། འདི་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་ལ་ཡར་ཕུལ་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟའི་ཆར་ཚན་རིག་དགེ་རན་དང་ཨིན་ཇིའི་དགེ་ རན་དགོས་ཀི་འདུག བོད་ཡིག་དགེ་རན་ཞིག་རགས་ཐབས་ཐད་ལ་ངེས་པར་དུ་མཐུན་འགྱུར་སར་རོགས་གནང་ཞེས་འབོད་

བསྐུལ་གསོལ་འདེབས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཞུ་ཡི་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན ། དེ་ནས་ཤོག་གངས་ ༧ པའི་ཅ་པ། ཁ་ཐོར་གྲྭ་བཙུན་དང་ མཚམས་བསེན་པའི་འཚོ་སྣོན། ཞེས་པ་དེར་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་སོར་མོ་ ༤༠༠ ལས་མི་འདུག དེང་སང་ཉི་མ་གཅིག་ལ་སོར་མོ་

༤༠༠ འདང་གི་མི་འདུག ཇ་ཕོར་པ་གཅིག་ལ་སོར་མོ་ ༤༠༠ ཙམ་འགོ་བའི་དུས་ལ་སེབས་སྐབས། ཟླ་བ་གཅིག་ལ་མཚམས་ བསེན་སྒྲུབ་བྱེད་མཁན་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དོན་དུ་གཉེར་མཁན་གི་གང་ཟག་ལ་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་ སོར་མོ་ ༤༠༠ གང་ཡང་འདང་གི་མ་རེད། འདི་ངེས་པར་དུ་ ༤༠༠ དེ་ ༤༠༠༠ བཟོས་རོགས་གནང་། ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུ་ཡི་

ཡོད། ཤོག་གངས་ ༡༠ པ། གཞུང་ཆེན་གི་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་སྐོར་ལ་གོང་དུ་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གཉིས་ཀིས་ཞུས་ཚར་ སོང་། དེ་ལ་སར་ཡང་ཞུ་རྒྱུ་མེད།

དེའི་འོག་ལ་དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་དེའི་སྐོར་ལ་གོང་དུ་བཀུར་འོས་སི་འཐུས་གཅིག་གིས་ཞུས་གནང་སོང་། ད་ལྟ་

དགེ་བཤེས་མའི་ལས་རིམ་འགོ་བཞིན་པ་ཡིན་དུས། ཆོས་བརྒྱུད་གཞན་པ་ལ་མཁན་པོ་མ་དང་སོབ་དཔོན་མ་དང་བཀའ་བཅུ་མ་

ཞེས་པའི་ལམ་དང་ལུགས་སོལ་སྔོན་མ་ནས་ཡོད་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏོགས། དེང་སང་གསར་དུ་དར་བ་ཞིག་གང་ཡང་མ་རེད། དེ་ ཚོ་ལ་ཡང་ཐོབ་ཐང་གཅིག་པ་གནང་རོགས་གནང་། ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུ་ཡི་ཡོད། དེ་ནས་ཁག་ཅིག་གིས་དགེ་བཤེས་མ་སར་རྒྱུ་ 140

མི་འདུག གནས་རིམ་དམའ་བ་དང་མཐོང་ཆུང་འད་བོ་འདུག དེ་སིར་བཏང་ཁག་ཡོད་པ་མ་རེད། ལྟ་རྒྱ་མཐོང་རྒྱ་ཆུང་བའི་རེན་

གིས་རེད་མ་གཏོགས། སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་སུ། དགེ་སོང་མ། དགེ་ཚུལ་མ། དགེ་བསེན་མ་ཞེས་ པ་ཡོད་པ་རེད། དེ་གནས་རིམ་གི་སོ་ནས་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མ་རེད། ལུས་རྟེན་ཕོ་མོའ་ི ཁྱད་པར་བརྟེན་ནས་དབྱེ་བ་ཕེས་བཞག་པ་

རེད་མ་གཏོགས། དེ་གནས་རིམ་དམའ་བ་དང་མཐོང་ཆུང་བྱེད་པ་གང་ཡང་མ་རེད། དེ་གསལ་བཤད་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་ དགེ་བཤེས་མ་དང་མཁན་པོ་མ་ལ་ཐོབ་ཐང་འད་མཉམ་གནང་རོགས་གནང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཤོག་གངས་ ༡༢ དེ། དགོན་པའི་ཞིག་ གསོའ་ིརོགས་སྐྱོར། རོགས་སྐྱོར་ཁ་ཤས་གནང་འདུག གནང་བ་དེར་ཐུགས་རེ་ལེགས་གསོལ་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས། ད་ལྟ་ཝཱ་ ར་ཎ་སི་ལ་སན་ཞུ་བརྒྱབ་མཁན་ང་ཡིན། ཨོ་རྒྱན་བསམ་ཡས་ཆོས་འཁོར་གིང་ཞེས་པ་ཝཱ་ར་ཎ་སི་ལ་རིང་མ་དགོན་པ་ཞིག་རེད།

དེ་ལ་ཧ་ཅང་གི་ཉག་ཕ་བོ་འདུག སྔོན་མ་ནས་ལོ་གཅིག་གི་གོང་ནས་སན་ཞུ་བརྒྱབ་ཡོད། ད་ལྟ་གཞུང་གིས་ངོས་ནས་རོགས་སྐྱོར་ གང་འད་བྱས་ཡོད་དམ། ད་ལྟ་ཁོང་ཚོར་རོགས་སྐྱོར་མི་དགོས་གསུངས་ནས་རང་ཁ་རང་གསོ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་དམ། གང་ འད་རེད། འདི་མཚན་ཐོར་འཁོད་མི་འདུག ག་རེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན་གི་ཨོ་ཌི་ཤའི་གཞིས་གོང་ལྔ་པ་ནང་ལ་ཨོ་རྒྱན་ཐེག་ཆེན་

ཆོས་གིང་དགོན་པ་གསར་རྒྱག་གནང་ནས་དཔལ་འབྱོར་རབས་དང་རིམ་པ་མང་པོ་དཀའ་ངལ་འཕད་འདུག དེར་དོ་བདག་རང་ གིས ་སན་ཞུ་བརྒྱབ་ཡོད། དེ་ཚོ་འདིའི་ནང་ལ་མཚན་ཐོ་འཁོད་མི་འདུག ད་ལྟ་དགོན་པ་དེ་བཞེངས་ཟིན་པ་རེད་དམ། ཡང་ན་ གནས་སྟངས་གང་འད་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ཡིན། དེ་བཞིན་ཀ་ལིང་སྤུངས་ཀི་ཐར་པ་ཆོས་གིང་དགོན་པ་ཞེས་པ་

དེ། བཙན་བྱོལ་ལ་མ་སེབས་གོང་གི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་དགོན་པ་དེའི་རྟེན་རིང་པ་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་པ་ཡིན་དུས། དེ་ དབྱར་ཁ་ཆར་དུས་དང་འབེལ་ནས་ཞིག་གབས་ཆགས་ཏེ། དཔལ་ལྡན་སིད་སྐྱོང་དང་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་སོགས་ལ་སན་ཞུ་

རབས་དང་རིམ་པ་མང་པོ་བརྒྱབ་པ་མ་ཟད་ང་རང་གིས་ཀང་སན་ཞུ་ཕུལ་ཡོད། དེ་གཞིར་བཟུང་ཐོས་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། དེ་ ཚོ་བཀའ་ལན་གསལ་པོ་ཞིག་གནང་རོགས་གནང་། ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དཔེ་དེབ་དཔར་སྐྲུན་སྐོར་དེ་ཞུས་ཚར་དུས། སར་ཡང་ཞུ་ མི་དགོས་པ་ཡིན།

ད་ལྟ་རྒྱུན་ལས་ཀི་ལྟ་ཞིབ་བྱས་པའི་སན་ཐོའ་ཤ ི ོག་གངས་ ༢ པའི་ནང་གི་མཐའ་མའི་ ༧ པ་དེའི་ནང་ལ། དེང་སང་དུས་

རབས་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་གིས་ནང་ཆོས་ལྟ་གྲུབ་ངོ་སོད་སོགས་གང་སར་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་ནས།

ཁ་སང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་ནང་གངས་ཀ་མང་པོ་ཞིག་འཁོད་འདུག་སྟེ། ཡིན་ནའང་འདིའི་ནང་ལ་མིང་དངོས་

སུ་སྨྲོས་རྒྱུ་དེ་གཉིས་མ་གཏོགས་སྨྲོས་མི་འདུག དེ་གང་འད་ཡིན་ནམ། ད་ལྟ་ཉེ་བའི་ཆར་དཔལ་རོང་གསར་བཤད་གྲྭའི་ནང་ལ་ ༸འཁོན་གདུང་ཨ་བི་ཀྲི་ཏ་བཛྲ་རིན་པོ་ཆེ་ཆེ་མཆོག་གིས་སྣེ་འཁིད་པའི་སོབ་གྲྭ་དང་གཞིས་ཆགས་ཡུལ་མི་དེ་ཚོ་ལ་ནང་ཆོས་ངོ་

སོད་ཐེངས་མ་དང་པོ་འགོ་ཟིན་པ་རེད། ལས་བསྡོམས་འདིའི་ནང་ལ་སེབས་མེད་པ་རེད་དམ། ཡང་ན་མ་འཁོད་པ་རེད། རྒྱུ་མཚན་ གང་ཡིན་ནམ་གཅིག་དང་། འཆར་ལ་ཉེ་བའི་རོང་གསར་བཤད་གྲྭའི་ལས་ཐོག་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ནང་ཆོས་ངོ་སོད་སེལ་ རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་རིམ་པ་གཉིས་འགོ་ཚར་བ་རེད། དེ་ཚོ་ལས་བསྡོམས་ནང་ལ་སེབས་མེད་པ་རེད་དམ། ཡང་ན་མ་འཁོད་པ་ རེད། དེ་ཡང་གཅིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་། ཤོག་གངས་གསུམ་པའི་ལྡི་ལི་བོད་ཁང་གི་སྡེ་ཚན་གསུམ་གི་གཉིས་པ་དེ། དེའི་ནང་ལ་ཕུལ་

འབྱུང་གི་མཁས་དབང་དེ་ཚོ་མང་པོ་བྱུང་འདུག སིར་བཏང་དི་བ་བཏང་ཚར་བ་རེད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟའི་ཆར་ཕུལ་བྱུང་གི་མཁས་ 141

དབང་དེ་ཚོ་ལ་ད་ལྟ་སོབ་ཡོན་ལྷག་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། མུ་མཐུད་ནས་མཇུག་སྐྱོང་འགོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། ཡོད་ན་ ཆ་རེན་གང་དང་གང་ཚང་དགོས་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དམ། དེ་གཅིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་། དེ་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས། གཅིག་དེ་མ་ཞུ་ ཐབས་མེད་ཐུག་སོང་། ཁ་ཤས་ཀིས་མ་ཤེས་ཤེས་མདོག་དང་མ་གོ་གོ་མདོག་བྱེད་མཁན་འདུག བླ་མས་གསུང་པ་ཡོངས་སུ་

རོགས་པ་ངེས་དོན་དང་དང་དོན་གི་དབྱེ་བ་ཕེ་མ་ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་ཚང་མ་ངེས་དོན་ཡིན་བཞག་བརྩིས་ནས། སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་ འདས་ཀིས་ཕ་དང་མ་ཡང་གསད་བྱ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཕལ་ཆེར་ཕ་དང་མ་བསད་པའི་རྣམ་པ་འད་བོ་གོ་བ་ལེན་མཁན་ཡོད་ས་རེད།

དེ་ཡིན་དུས་ཉེ་ཆར་༸སྐྱབས་མགོན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་དྭགས་ལ་ཕེབས་ནས་བཀའ་སོབ་དེ་ང་ཚོས་གོ་སོང་ཐོས་སོང་ཞིབ་ འཇུག་བྱས་པ་ཡིན་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཡིན་ནའང་བླ་མའི་བཀའ་གསུངས་པ་དེར་སིར་བཏང་ཆོས་རིག ་བཀའ་བློན་གིས་གསལ་ བཤད་གནང་སོང་སྟེ། དེ་༸སྐྱབས་མགོན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་བསྡད་པ་དེ། བླ་མ་རེ་བཟུང་ལ་གསུངས་པ་དེ་བླ་མ་

རེ་བཟུང་དོ་བདག་རང་གིས་ངོས་འཛིན་དང་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་ཡིན་དུས། དེ་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ ཡང་ནས་བསྐྱར་དུ་གེང་སོང་བྱེད་དགོས་རྒྱུ་མི་འདུག ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། མ་འོངས་པར་དེ་ནས་གེང་སོང་འད་མི་འད་བྱུང་ན་དོ་

བདག་སོ་སོའ་ིངོས་ནས་འགན་འཁྱེར་ཐུབ་ཀི་རེད་དམ་མ་རེད། དེ་ངེས་པར་དུ་ཐུགས་འཇགས་གནང་དགོས་ས་རེད་མ་གཏོགས། བླ་མས་གསུང་ཚད་ཡོངས་སུ་རོགས་པ། བཀའ་གསུང་ཅི་སྒྲུབ་དགོས་ཀི་རེད་དང་མ་རེད། དེ་ངེས་པར་དུ་ཐུགས་འཇགས་གནང་ དགོས་ཀི་འདུག་ཞུ་འདོད་བྱུང་སོང་། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས། ཏོག་ཙམ་བཞུགས་ གནང་རོགས་གནང་།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

སི་འཐུས་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས། ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་གསུང་གནང་རོགས་གནང་།

སི་འཐུས་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག དེ་རིང་གོས་ཚོགས་དེའི་ནང་ལ་ཁ་ཁུ་སིམ་མེར་བསྡད་དགོས་བསམ་སོང་སྟེ། ལས་རིམ་འགོ་ སྟངས་ལ་བལྟ་དུས། ཁ་ཁུ་སིམ་མེར་བསྡད་ཐུབ་རྒྱུ་ཞིག་མི་འདུག་བསམ་པ་དན་གི་འདུག ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་དེ་ག་རེ་ཞུས་པ་ ཡིན་ཟེར་ན། གོས་ཚོགས་ར་བ་འདིའི་ནང་ལ་སི་འཐུས་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ལན་འདེབས་བྱ་རྒྱུ་དང་གསལ་བཤད་བྱ་རྒྱུ་དེ་

ཁྱོན་ནས་ཡག་པོ་མ་རེད་བསམ་གི་འདུག་དན་གི་ཡོད། དི་བ་བཀའ་བློན་ལ་ཕུལ་བ་རེད། ལན་བཀའ་བློན་གིས་བསྐྱོན་པ་རེད། འདི་མ་གཏོགས་ནང་ཚོགས་ཏོག་ཙམ་ཤེས་པ་དེ། ལན་བརྒྱབ་རེས་རྩེད་པ་ཡིན་ན། གོས་ཚོགས་ར་བ་འདིའི་ནང་ལ་གནད་དོན་ག་

རེའི་སྐོར་ལ་བཤད་དགོས་ཡོད་ནའང་ང་ལ་ལན་འབུལ་རྒྱུ་དང་གསལ་བཤད་བྱ་རྒྱུ་ཡོད། མགོ་འཚོས་ཀི་ཡོད། ཡིན་ནའང་དེ་ངའི་ འགན་མ་རེད་པཱ། བཤད་རེས་བྱས་ན་ང་ཚོ་མང་པོ་བཤད་རེས་ཆགས་ཀི་རེད། དེའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོའི་ལས་རིམ་ལ་བར་ཆད་འགོ་

ཡི་འདུག བྱས་ཙང་དེ་ཚོའི་རིགས་ལ་སྟངས་འཛིན་ངེས་པར་དུ་གནང་རོག ས་གནང་། དི་བ་སུ་ལ་ཕུལ་གི་འདུག ལན་སུས་ བརྒྱབ་ཀི་འདུག ཤེས་པ་ཙམ་གི་གསུང་རྒྱུ་མི་འདུག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ། 142

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ཚང་མས་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་རྒྱུ་འདི་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ང་ཚོ་འདི་ནང་ལོགས་ལ་དགོངས་ཚུལ་ གསུངས་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། དི་བ་ཕུལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདའི་ཐོག་ནས་གསུང་དགོས་ན་གནས་ཚུལ་ཁ་གསལ་པོ་བྱས་ནས་

བཟོས་དགོས་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ལན་འདེབས་དང་སྐར་རྟགས་ཅན་གི་དི་བ་ནང་བཞིན་འདི་རྒྱུའི་སྐོར་ བོད་མི་མང་སི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀི་ཚོགས་འདུའི་འགོ་ལུགས་དང་ལས་དོན་བྱེད་ཕོགས་ཀི་སྒྲིག་གཞི་ནང་གསེས་བྱེ་བག་པ་ ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་གི་སྒྲིག་གཞི་ནང་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ལས་རིམ་འགོ་དགོས་པ་རེད། བྱས་ཙང་འདི་འདའི་ཐོག་ནས་སི་ ཡོངས་ཀི་ཐོག་ནས་ལས་རིམ་གང་ཞིག་འགོ་ཡི་ཡོད་ནའང་། འདིའི་ཐོག་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་ནས་ཕེབས་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་ཡག་པོ་ ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སྐར་མ་གཅིག་ལྷག་བསྡད་ཡོད། སི་འཐུས་མཁན་པོ་ཀཿབག་དངོས་གྲུབ་བསོད་ནམས་ལགས།

སི་འཐུས་མཁན་པོ་ཀཿབག་དངོས་གྲུབ་བསོད་ནམས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ལས་ཀ་མཇུག་བསྡུ་རན་སྐབས་ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་སེབས་ཡོང་དུས། ངས་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་

གཏིང་ཟབ་པ། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀི་བཅའ་ཁིམས་རིན་པོ་ཆེར་གང་ལ་གང་འཚམ་ཞིག་ཤེས་ཀི་ཡོད། ལས་རིམ་རྣམ་ གཞག་བཏོན་སྟངས་ཤེས་ཀི་ཡོད། སི་འཐུས་རན་པ་གཅིག་གི་ལས་རིམ་རྣམ་གཞག་བཏོན་སྟངས་འདི་ལ་བསྟས་ན། ང་དང་པོ་

བཤད་ན་གད་མོ་ཤོར་གི་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ད་ལྟ་ཞུ་འདོད་མེད་བཞིན་དུ་ཞུས་པ་རེད། ད་དུང་བསྐྱར་དུ་ཞུ་ འདོད་ཞིག་བྱུང་སོང། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་བཀའ་ཡིན་བཀའ་ཡིན་ཟེར་ནས་གང་ས་གང་ལ་ལྷན་ཁང་གསར་པ་བཙུགས།

དབུ་མའི་ལམ་གི་ལས་འགུལ་ཁང་གསར་པ་བཙུགས། འདི་ལྷན་ཁང་བཙུགས་པས་དམིགས་ཡུལ་གང་རེད། འདི་༸སྐྱབས་ མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་རེད་དམ། ངས་གོས་ཚོགས་སྔོན་མ་ལའང་ཕལ་ཆེར་ཞུས་མྱོང། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་ཆོས ་

ལུགས་ཀི་མཚམས་ལས་འདས་པའི་བཟང་སོད་ཟེར་མཁན་འདི་བསྩལ་སའི་ཡུལ་ཕི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཡིན་པ་དང་། སྐབས་དེ་ དུས་ཨིན་ཇིའི་ཐོག་ནས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་པའི་སི་ཚོགས་ནང་འདི་ལག་ལེན་བསྟར་དགོས་རྒྱུ་དན་གི་མི་འདུག

གལ་སིད་ཆོས་ལུགས་ཀི་མཚམས་ལས་འདས་པའི་བཟང་སོད་སྲུང་དགོས་ན། མི་ཆོས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་འདི་གསུང་བཞག་ན་ འགིག་གི་འདུག་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན། ད་དུང་མུ་མཐུད་ནས་ཉེ་ཆར་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་བཀའ་སོབ་ཕེབས་ཚར་སོང་བ།

ཆོས་ལུགས་ཀི་མཚམས་ལས་འདས་པའི་བཟང་སོད་འདི་ང་ཚོ་བོད་པ་དེ་ཚོ་ལ་དགོས་རྒྱུ་མ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཚར་སོང་། ཆོས་ ལུགས་ལ་མ་འབེལ ་བའི་བཟང་སོད ་ཟེར ་མཁན་འདི་རེད ། དཔལ་ལྡན་ཚོག ས་གཙོ་མཆོག ཨིན ་སྐད་ཐོག ་ནས། Secular Ethics ཟེར་མཁན་འདི་རེད། ད་ལྟ་བསྐྱར་དུ་ཞུ་ཡི་ཡོད། ༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་གསུངས་བཞག་པ་ཡང་དག་པ་ལ་ངེས་

དོན་དང་དང་དོན་གི་དབྱེ་འབྱེད་བྱས་པའི་ཐོག་ནས་གནང་རོགས་གནང་མ་གཏོགས། ཚང་མ་བླ་མའི་བཀའ་རེད་ཟེར་ན་ཐམས་ ཅད་སྒྲུབས་དགོས་རྒྱུ་རྩ་བ་ནས་མིན་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

143

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་པདྨ་བདེ་ལེགས་ལགས།

སི་འཐུས་པདྨ་བདེ་ལེགས་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག རྩ་བའི་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ནས་གནད་དོན་ཁ་ཤས་

ཤིག་གི་ཐོག་ལ་གསལ་པོར་བཤད་རྒྱུའི་འདོད་པ་བྱུང་སྟེ། ཕག་རོགས་སི་འཐུས་རྣམ་པ་ཚོས་འདི་བའི་ལམ་ནས་གང་ལ་གང་ འཚམ་ཞིག་གསལ་པོ་བྱུང་སོང་། དེ་འད་ཡིན་དུས་ང་ལ་དམིགས་བསལ་གི་རྒྱ་ཆེན་པོ་དེ་འད་ཞུ་རྒྱུ་མེད། ཡིན་ནའང་ངས་འདིའི་ ནང་གི་ཤོག་གངས་ ༥ པ་དེའི་ནང་ལ་དང་བླང་གི་ཞབས་རིམ་དང་། སྐུ་ཚེའི་ཚེ་སྒྲུབ་བཅས་སོག་བླུ་ཚེ་ཐར་ཟེར་བ་དེར་ཞུ་དགོས་

པ་ཞིག་ཆགས་སོང་། དེའི་ནང་ལ་སིམ་ལ་དང་ཀོ་ལི་གྷལ། ས་གནས་ཁ་ཤས་ཀི་མིང་དེ་ལྟར་བཏང་གནང་འདུག སོག་བླུའི་གངས་ ཀ་དེ་ཡང་ཉུང་ཉུང་ཞིག་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་ང་ས་གནས་ས་ཐོག་ལ་བསྡད་བསྡད་པ་ཡིན་དུས། ལས་བསྡོམས་དེའི་ནང་ལ་

གཅིག་བྱས་ན་ཆ་ཚང་ཞིག་འཁོད་མི་འདུག་དན་པ་ཞིག་དང་། གཉིས་ནས་དེ་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཐོག་ནས་མ་འཁོད་པ་ཡིན་ ནམ། དེ་བཞིན་ས་གནས་ཀི་ཐོག་ནས་ལས་བསྡོམས་སན་སེང་ཡར་ཏག་ཏག་མ་ཞུས་པ་ཡིན་ནམ་ཧ་གོ་ཡི་མི་འདུག་སྟེ། ཡིན་ ནའང་གང་ལྟར་སོག་བླུ་ཚེ་ཐར་གི་སྐོར་ལ་བཤད་པ་ཡིན་ན་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕོགས་རེད། སྦེལ་ཀོབ་གཞིས་ཆགས་ནང་ལ་ལོ་རེར་སོག་ བླུ་གངས་འབུམ་ ༥ དང་ ༦ ལྷག་ཙམ་ཞིག་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཉ་ཡི་ཐོག་ལ་ཡིན་ནའང་རེད། དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གཞན་པ་

ཡང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་མཉམ་རུབ་བྱས་ནས་དེ་འད་གཏོང་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལོ་རྟག་པར་གཏོང་

བསྡད་ཀི་ཡོད ་པ་རེད། དེ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན ་ཆེན ་པོ་མཆོག ་གི་སྐུ་ཕྱྭའི་ཞབས་རིམ ་དང་། འཁྲུངས་སྐར། དེ་བཞིན ་ དམིགས་སུ་བཀར་ནས་དེའི་ཐོག་ལ་འགན་ཁུར་ནས་གཏོང་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད། མི་མང་གིས་དེ་ལ་ཞལ་འདེབས་འབུལ་གི་ ཡོད་པ་རེད། ཚོགས་པ་ཁག་གི་ངོས་ནས་ཀང་དེའི་ནང་ལ་དངུལ་འབོར་ཆེན་པོ་བླུགས་ནས་སོག་བླུ་ཚེ་ཐར་དེ་འད་གཏོང་བསྡད་

ཀི་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དེའི་ནང་ལ་ཉ་ཆེ་ཆུང་བསྡོམས་ཞེས་པ་འདི་ས་གནས་དེའི་ལས་བསྡོམས་དེར་བལྟས་པ་ཡིན་ན།

ལྷོ་ཕོགས་ཀི་སོག་བླུ་ཚེ་ཐར་གི་ལས་བསྡོམས་དེ་འདིའི་ནང་ལ་མ་སེབས་པའི་བཟོ་འད་ཞིག་འདུག དེ་གང་འད་ཡིན་ནམ་ཞེས་ཞུ་ རྒྱུ་ཡིན། དེ་ནས་རྡོ་རེ་གིང་བསུ་ན་མདའི་ཐོག་ཁ་དེར་དགོན་པ་ཞིག་འདུག དེ་ཉམས་ཆག་ལྟ་བུ་དང་དཀའ་ངལ་རང་བཞིན་ཞིག་

ཆགས་བསྡད་འདུག ང་དོན་དག་གཞན་པ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་གནས་དེར་ཐེངས་གཅིག་གཉིས་ཤིག་སེབས་སོང་། དེ་འདའི་ཐོག་ལ་ བྱས་ཡོང་དུས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་དེ་ལ་ཡང་སན་སེང་རིམ་པ་ཞིག་ཞུས་ཡོད་ཅེས་དེ་འད་ཞིག་གསུང་སོང་སྟེ་དེ་ལ་རོགས་

སྐྱོར་ལྟ་བུ་དང་། ཉམས་བཟོ་ཐོག་ལ་ག་རེ་གནང་ཐུབ་ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་དེ་གཅིག་ཞུ་རྒྱུའི་འདོད་པ་བྱུང་། དེ་ནས་གཙོ་བོ་དེ་ང་ཚོ་ འདིའི་ནང་ལ་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཤག་གི་ལས་འཆར་དང་། དེ་བཞིན་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་འབེལ་ཡོད་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་

སྐུ་ངོ་བཀའ་བློན་གཙོས་པས་ཆོས་རིག་གི་དྲུང་ཆེ་ལས་བྱེད་རྣམ་པ་ཚང་མར་བསྔགས་བརོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ལས་དོན་མང་པོ་ཞིག་ གི་ཐོག་ལ་དཔེ་མི་སིད་པའི་ཡག་པོ་གནང་འདུག་པར་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཕྱྭའི་

ཞབས་རིམ་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ལ་ཚགས་ཚུད་པོ་དང་དཔེ་འད་ཞིག་ཡག་པོ་གནང་འདུག དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་དུས་དེ་ཚོ་ང་ཚོ་ 144

བོད་མི་སི་བོ་གནམ་བསྟན་ཡོངས་རོགས་ཀིས་སོ་སོ་སོ་སོར་འཁི་བའི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད ། བོད་བསྟན་པ་ཆབ་སིད་ཀི་རྩ་དོན། གནད་དོན་གང་འད་ཞིག་ཡིན་ནའང་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཕྱྭ་དེ་གལ་ཆེ་ཤོས་ལྟ་བུ་

ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་ཡིན་དུས། དེའི་ཐོག་ལ་ལོ་འདིའི་ལས་བསྡོམས་ཀི་ནང་ལ་ཞབས་རིམ་གསོག་སྒྲུབ་བྱ་རྒྱུ་རེད། དེ་ཚོ་ དཔེ་མི་སིད་པའི་ཡག་པོ་གནང་འདུག་ལ་དེ་ཡིན་དུས་ཚང་མར་སིང་ཐག་པ་ནས་ཐུགས་རེ་ཆེ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་དང་། བསྔགས་བརོད་ ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། རྩ་བའི་མང་ཚོགས་ཀི་ནང་ནས་ཡིན་ནའང་ཞབས་རིམ་གསོག་སྒྲུབ་དཔེ་མི་སིད་པའི་ཤུགས་ཆེན་པོ་གནང་གི་ཡོད་པ་

རེད། ག་རེ་རེད་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་ས་གནས་ལ་བསྡད་པ་ཡིན་དུས་གཞིས་ཆགས་མི་མང་གི་ལོ་གཅིག་གི་ནང་ལ་ཟླ་བ་ གཉིས་ཙམ་གི་དུས་ཚོད་ཀི་ནང་ལ་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཕྱྭའི་ཞབས་རིམ་གོང་སྡེ་སོ་སོ་སོ་སོའ་ིནང་ལ་སྒྲུབ་གསོག་བྱ་

རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་གཞིས་ཆགས་སི་ཡོངས་ཀི་ཐོག་ནས་སྒྲུབ་པ་ཚུགས་རྒྱུ་རེད། དེ་བཞིན་༸རྒྱལ་བའི་ཞབས་རིམ་སྒྲོལ་མ་ འབུམ་འདོན། བཀའ་འགྱུར་དང་། བསྟན་འགྱུར་དེ་ཚོ་ཚང་མ་འདོན་ནས། དཔེར་ན། སྦེལ་ཀོབ་གཞིས ་ཆགས་ཀི་ནང་ལ་ཆ་

བཞག་པ་ཡིན་ན། འདས་པའི་ལོ་གཅིག་གི་ནང་ལ་གོང་སྡེ་རེ་རེས་བཀའ་འགྱུར་དག་ཚར་རེ་བཏོན་པ་དེ་འད་བྱེད་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་ རེད། དེ་ཚོའི་གས་དེ་རྩ་བའི་ལས་བསྡོམས་ཀི་ནང་ལ་སེབས་ཡོད་པའི་རེ་བ་ཞུ་ཡི་ཡོད་དེ། འདིར་ཕོགས་གཅིག་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ ནའང་། སོ་སོ་སོ་སོས ་ཞབས་རིམ ་བསྒྲུབས་ནས་ཕ་གིར་ག་རེ་བྱས་པ་དེ་ས་གནས་འགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀི་ཆ་ཚང་ཞིག ་

མཁྱེན་བསྡད་ཀི་ཡོད་པ་རེད་དེ། འདིའི་ལས་བསྡོམས་ནང་ལ་ཏོག་ཙམ་གསལ་པོ་མེད་བསྡད་པའི་བཟོ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས་མ་འོངས་པར་དེ་ཚོའི་གས་དེ་གལ་སིད་ས་གནས་ཀི་མིང་གཏོང་རྒྱུ་དང་དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་ན། ཆ་ཚང་

གཅིག་མར་བཏང་གནང་བ་ཡིན་ན་མཉེས་པོ་ཡོང་ས་རེད། དེ་མེད་པར་ཚང་མ་དེ་ལྟར་བཞག་པ་ཡིན་ན། ངེས་པར་དུ་མིང་དགོས་ ཀི་ཡོད་ཅེས་ངས་ཞུ་ཡི་མེད། ཡིན་ནའང་ཆ་ཚང་གསལ་པོ་ཞིག་ཞུ་དགོས་རྒྱུ་དེ་ང་ས་གནས་དེའི་ཐོག་ལ་སྡོད་མཁན་གི་མི་ཞིག་ ཡིན་དུས། ངས་མཐོང་བསྡད་པ་དེ་འད་བྱུང་བ་ཡིན་དུས་ཞུས་ན་ཡག་པོ་རེད་དན་གི་འདུག རྩ་བའི་སྐད་ཆ་མང་པོ་ཞིག་བཤད་

རྒྱུའི་འདོད་པ་མེད། ང་ཚོའི་སི་ཚོགས་འདིའི་ནང་ལ་སྐད་ཆ་འདི་མང་དགས་པས་སྐྱོན་མ་གཏོགས་ཉུང་དགས་པའི་སྐྱོན་ཡོད་པ་མ་ རེད། ལྷག་པར་དུ་གོས་ཚོགས་ར་བ་འདི་འད་གཅིག་གི་ནང་ལ་གནད་ཡོད་ཀི་མི་སྣ་ང་རང་ཚོ་སི་ཚོགས་ཀི་འགོ་འཁིད་མཁན་ཡིན་ པའི་ཁུལ་འད་པོ་ཞིག་རེད། དེ་འད་ཡིན་པ་ཡིན་དུས་མ་ཞུས་རང་ཞུ་ཐུག་རྒྱུ་དང་། ཧ་ཅང་གནད་འགག་དེ་འད་ཡོད་ན་རེད་མ་

གཏོགས། ང་ཚོས་བཤད་རྒྱུ་རག་ཚད་ཚང་མ་བཤད་ནས་བསྡད་བསྡད་པ་ཡིན་ན། དེས་སི་ཚོགས་ལ་བརྡབ་གསིག་འགོ་རྒྱུ་

དང་། སི་ཚོགས་ཀི་ནང་ལ་ཕན་མ་ཐོགས་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏོགས་དེས་ཕན་ཐོགས་རྒྱུ་ཞིག་རྩ་བ་ཉིད་ནས་ཡོང་གི་མི་འདུག དེ་ འད་ཡིན་དུས་སོ་སོའ་ི ངོས་ནས་ཀང་ཞུ་མ་དགོས་པའི་འབད་བརྩོན་རང་བྱས་བསྡད་ཀི་ཡོད། དེ་བཞིན་ཕག་རོགས་སི་འཐུས་

རྣམ་པ་ཚོ་ཡིན་ནའང་རེད། ཚང་མས་གཙོ་བོ་བོད་བསྟན་པ་ཆབ་སིད་དང་སི་ལ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་མཁན་ཞིག་ཡིན་གསུང་པ་ ཡིན་ན་ཡག་པོ་རེད་མ་གཏོགས། དེ་མིན་ང་ཚོ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ལན་འདེབས་རེས་བྱས་པའི་བཟོ་འད་པོ་དང་། དེ་བཞིན་དོན་ དག་དེ་ཙམ་རྒྱ་ཆེན་པོ་མེད་པར་སྐད་ཆ་ཆེན་པོ་བྱས་ནས་གོས་ཚོགས་ཀི་ནང་ལ་དུས་ཚོད་དང་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཚང་མ་འཕོ་

བརླག་གཏོང་དུས། དེ་བཤད་བསྡད་རྒྱུ་དེ་ལ་ཧ་ཅང་གི་དགོས་པ་རྒྱུ་མཚན་མི་འདུག་དན་པའི་ཚོར་སྣང་འགའ་འདུག དེ་ཡིན་

145

དུས་ཚང་མ་ལ་འབོད་བསྐུལ་ཞུ་རྒྱུའི་བཟོ་ལྟ་བུ་གཅིག་ཡིན། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་ནས། སྐར་མ་གཅིག་ལྷག་བསྡད་ འདུག བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས་ནས། འོ། འདིར་མཚམས་འཇོག་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རེ་ཆེ།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས། སི་འཐུས་རྒྱ་རིགས་ཐར་ལགས།

སི་འཐུས་རྒྱ་རིགས་ཐར་ལགས་ནས།

དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༢༠༡༨ ཀི་ལས་བསྡོམས་དང་འབེལ་བའི་ཐོག་ལ་སོ་ སོའ་ི བསམ་ཚུལ་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན་ན། རྩ་བའི་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་འདི་ང་ཚོ་བོད་ཀི་རིག་གཞུང་ནང་ནས་ཡར་རྒྱས་གཙོ་བོ་ གཅིག་ཆགས་བསྡད་མཁན་ཞིག་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཁ་སང་དེ་རིང་ཉེ་བའི་ཆར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་

བཀའ་དིན་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀི་རིག་གཞུང་བཅུ་ཕག་རིག་པའི་ནང་ནས་ནང་དོན་རིག་པ་འདི་འཛམ་གིང་ཤར་ནུབ་ཀུན་ལ་དར་ སོལ་ཆེན་པོ་སོང་ནས། འཛམ་གིང་རང་བཞིན་ཅན་གི་རིག་གཞུང་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་འདི་ལའང་ ལོ་འཁོར་མོ་གཅིག་གི་ལས་བསྡོམས་ཡིན་ནའང་འད། བོད་ནང་ལ་ཆ་མཚོན་པ་ཡིན་ནའང་རེད། དགོན་སྡེ་ཆེ་ཆུང་ལ་མ་ལྟོས་པར་

སྟོང་ཕག་དྲུག་ཡས་མས་ཞིག་དང་། བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་ས་དགེ་བཀའ་རིང་། གཡུང་དྲུང་བོན། ཇོ་ནང་དང་བཅས་པ་དེ་དེ་ བཞིན་གི་དགོན་སྡེ་མ་ལག་དང་བཅས་པ་མང་པོ་ཡོད་བསྡད་མཁན་དེ་ཚོ་ཆ་ཚང་གི་བལྟ་ས་ཉན་ས་འད་བོ་དེ་ཆོས་རིག་ལས་ ཁུངས་འདི་ཡིན་པ་རེད་བསམ་གི་འདུག མ་ཟད་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་དང་ཁོང་གི་ཐུགས་ རེའི་བྱིན་རླབས་ཀི་ཐོག་ན་ཡོད་བསྡད་མཁན་གི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་དང།

ལྷག་པར་དུ་བོད་ནང་ནས་ཡིན་ནའང། འདི་ལ་བལྟ་ས་ཉན་ས་མང་པོ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་

ལས་བསྡོམས་ལ་མར་བལྟ་ནས་ཡོང་དུས། ནེ་ཙོ་གཉིས་གོད་བཀྲོལ་བཏང་སྟངས་ཟེར་བ་འདི་དང། ཉ་ཁ་ཤས་ཚེ་ཐར་བཏང་བ་

དང་ཀི་ལོ་བཀག་སྟངས་དེ་འད་ཙམ་གིས་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀི་ལས་བསྡོམས་ཆ་ཚང་འཐུས་སོ་ཚང་བ་ཞིག་མཚོན་གི་མི་ འདུག མཐོང་ཐུབ་ཀི་མིན་འདུག ༸སྐུ་མདུན་གི་སྐུ་ཕྱྭའི་སྐོར་ལ་འདོན་པ་གསོག་སྒྲུབ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཚོ་ཧ་ཅང་གི་ཡག་པོ་འདུག་ལ་རེས་ སུ་ཡི་རངས་ཞུ་ཡི་ཡོད། ཡིན་ནའང་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་སང་ལ་གང་གནང་ཡོད་པ་རེད། དངོས་གནས་དང་གནས་ཡིན་ན།

༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བཀའ་ཡོད་པ་རེད། ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། ལྷ་རམས་པ་དགེ་བཤེས་བཏང་

མཁན་ལོ་གཅིག་ནང་ག་ཚོད་ཡོད་པ་རེད། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༢༠༡༨ ཀི་དབར་ལ་ལྷ་རམས་དགེ་བཤེས་གངས་ཀ་འདི་འད་ཞིག་ཐོན་

སོང། དེ་ནང་བཞིན་གི་ཆོས ་བརྒྱུད་གཞན་དག་ཁག་ནས་སོབ་དཔོན་དེ་འད་ཐོན་སོང། མཁན་པོ་དེ་འད་ཐོན་སོང། དེ་འདའི་ གངས་ཀ་དགོས་རྒྱུ་ཞིག་རེད། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་སི་ཚོགས་ནང་ལ་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སང་ལ་ཆོས་ཀི་རིག་གཞུང་སང་ལ་ཟེར་

གི་རེད། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཟེར་ནའང་རེད། དེའི་སང་ལ་སོབ་གཉེར་བྱེད་མཁན་ནི་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ལྷ་རམས་ དགེ་བཤེས་དང་མཁན་པོ་སོབ་དཔོན་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་དངོས་གནས་དང་གནས་མི་ཚེ་གཅིག་ལ་སོབ་སོང་བྱས་བཞག་པ། ལོ་སུམ་ཅུ་ 146

ཡན་ཆད་ལ་སོང་བྱས་བཞག་པ་དེ་འད་གཅིག་མ་གཏོགས་ཐོན་ཐུབ་ཀི་མིན་འདུག་གཱ དེ་འད་གཅིག་ཐོན་ན་འདི་ང་ཚོའི་སི་ཚོགས་

འདི་ནང་གི་གནད་འགག་ཅན་གི་མི་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཞེས་པ་དེ་འད་གཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས་པ་འདི་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་ རེད། དེ་འད་ཡིན་དུས་དེ་ཚོའི་ནང་ནས་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་ཟེར་བ་འདི་ཡང་༸སྐུ་མདུན་གི་ཡིན་ནའང་སྔོན་མ་སོབ་གྲྭ་རིམ་ པ་ནས་བཟུང་སྟེ། ད་ལྟའི་ཆར་དགོན་སྡེ་ཁག་ལ་འབེལ་བ་ཆགས་ཡོང་གི་འདུག རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་འདི་ཆོས་རིག་ལས་

ཁུངས་འད་བོ་ཡིན་ན། འགན་འཁུར་ཆེ་ཤོས་ཤིག་རེད་བསམ་གི་འདུག ལོ་གཅིག་གི་ནང་ལོགས་ལ་འགན་ཆེན་པོ་ཞིག་འཁྱེར་ ནས་ལས་ཀ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་དེ་ཡིན་གི་རེད་བསམ་གི་འདུག ལྷ་རམས་དགེ་བཤེས་དང་དེ་ནང་བཞིན་གི་

མཁན་པོ་སོབ་དཔོན་དེ་ཚོ་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་བཞི་བཅུ་ནང་ལ་སོབ་སོང་མཚམས་མ་ཆད་པར་བྱས་ནས་ཡོད་བསྡད་མཁན་གི་མི་དེ་ཚོ་ ཁ་སང་དེ་རིང་ལོ་ཡང་གང་ལ་གང་འཚམ་ཆུང་ཆུང་ཡིན་བསྡད་པ། ལོ་ལྔ་བཅུ་མན་ཆད། སུམ་ཅུ་ཡན་ཆད། དེ་འད་ཡིན་དུས་ལོ་ ཚད་ཀི་སང་ནས་རེད། ཤེས་ཡོན་གི་སང་ནས་རེད། རིག་པའི་སང་ནས་རེད། ཕོགས་གང་ཐད་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུའི་ནུས་པ་

དང་ཚད་གཞི་ཡོད་བསྡད་མཁན་འདི་ཚོར་གོ་སྐབས་འདི་འཐུས་ཤོར་མ་སོང་བ་བྱས་ནས་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་བྱ་དགོས་པ་ དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་མཐོང་གི་འདུག དེ་འད་ཡིན་དུས། དཔེར་ན། དགེ་བཤེས་གཅིག་ཡིན་ན་ཚད་མ་ལ་རིགས་གཅིག་རྐང་

འཛིན་བྱ་དགོས་རྒྱུ། དཔེར་ན། མཛོད་ལ་བྱ་དགོས་རྒྱུ། དེ་འདའི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་གཞག་པ་ཡིན་ན། སྡེ་ཚན་སྡེ་ཚན་ཕེ་ནས་ད་ ལྟའི་ཆར་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་འདི་སིར་བཏང་གི་དགེ་ལུགས་པའི་ནང་ལོགས་ལ་ལྷ་རམས་དགེ་བཤེས་ཐོན་བསྡད་པ་ལོ་

གཅིག་གི་ནང་ལོགས་ལ་གངས་ཀ་ངས་དི་བ་དིས་པ་ཡིན་ན། ག་ཚོད་ཡོད་པ་རེད། ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༌༢༠༡༨ ལོར་ལྷ་རམས་དགེ་

བཤེས་ཐོན་བསྡད་པ་གངས་ག་ཚོད་ཙམ་ཡོད་པ་རེད། ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་ནས་མཁན་པོ་དང་སོབ་དཔོན་དེ་འད་ཐོན་བཞག་པ་ཕི་ལོ་ ༢༠༡༧༌༌༢༠༡༨ དབར་ལ་གངས་ཀ་ག་ཚོད་ཡོད་པ་རེད། འདི་ཚོ་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་གི་ནང་ལ་མཉམ་བཞུགས་བྱས་བཞག་ པ་སྡེ་ཚན་ག་ཚོད་ཙམ་ལ་བགོས་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་ནང་ནས་སོབ་སོང་གི་ཚད་གཞི་རིམ་པར་བྱས་ནས་ཕར་མཐར་སོན་པ་དེ་

འད་ཡོད་པ་རེད་དམ་མ་རེད། མེད་ན་ག་སྒྲིག་བྱས་ནས་འཛིན་གྲྭ་ཟེར་ནའང་རེད། སྡེ་ཚན་འད་བོ་དབྱེ་བ་ཕེ་ནས་ག་ཚོད་ཙམ་དབྱེ་ ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་དགོས་ཀི་འདུག་ཟེར་ནས་༸སྐུ་མདུན་གི་གསུངས་ཕེབས་ཟིན་ནས་ལོ་གང་

འཚམ་འགོ་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་ཚོའི་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་གི་རིགས་གཅིག་རྐང་འཛིན་འདི་ཚད་གང་འད་ཞིག་ལ་སེབས་ཡོད་པ་རེད། འདིའི་གངས་ཀ་ངེས་ཅན་གསུངས་རྒྱུ་ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས།

བཀུར་འོས་སི་འཐུས་ལགས། ཏོག་ཙམ་བཞུགས་གནང་རོགས་གནང། ཕག་ཚོད་ ༡༡:༡༥ བར་དུ་གསོལ་ཇའི་བར་གསེང་ ཡིན།

147