DE STAD ALS CANVAS Street art hoofdstad Heerlen
000
000
muurschilderingen en graffitiwerken siert de openbare ruimte, een dynamisch geheel dat met de stad en haar inwoners mee transformeert. 60 kunstwerken van 47 verschillende artiesten geven Heerlen haar kleur terug. GRAFISCHE MELTING POT
Koolpiet
Na de sluiting van de mijnen stond Parkstad op zijn kop. Werkeloosheid en daaraan gerelateerde thema's gaven Heerlen een rauw imago. Zoekende naar haar eigen identiteit maakte de stad een stevige ontwikkeling door die uiteindelijk leidde tot Urban Heerlen. Het verhaal achter de street art hoofdstad van Nederland vind je niet in de geschiedenisboeken, wel door je blik scherp te stellen op de rijkelijk beschilderde openbare ruimte: Heerlen als openbaar museum.
Creed
LOKALE INSPIRATIE
oor een beleid te voeren waarin streeten urban art volledige vrijheid en ruimte krijgen, is er in Heerlen een openluchtmuseum ontstaan. Toegankelijk voor jong en oud, rijk en arm, locals en toeristen. Sanne Gijsbers, initiator van Street Art Heerlen, leidt ons rond.
Tekst: Cindy Brouns | Fotografie: Paul Rous
LAAGDREMPELIG
Diversiteit kenmerkt de kunstenaars die de stad een reputatie als street art hoofdstad bezorgen. Van lokale talenten tot internationaal gerenommeerde artiesten; iedereen is welkom om zijn bijdrage te leveren aan Heerlens spiksplinternieuwe imago als street art hoofdstad. Een uitgebreide collectie
000
Fascinerende street art vertelt in een universele taal het verhaal van Heerlen. Een beeldtaal die zich kenmerkt door diversiteit; van abstracte creaties naar levensechte tekeningen. Heel wat culturen en nationaliteiten plaatsen hun grafische handtekening in de stad. Zo herschikt Mexicaan Pablo Delgado schilderijen van Hollandse Meesters in nieuwe composities, wat resulteert in twintig miniatuur paste-up scènes. De Chinese Daleast vertaalt zichzelf in een zelfportret als panter en Inti geeft de openbare ruimte een hint van Latijns-Amerikaanse cultuur. Een grafische melting pot, het resultaat is het beste van meerdere werelden.
Veel kunstenaars laten zich inspireren door de stad zelf. De Duitse Stohead probeert met zijn werk vooral de nadruk te leggen op het hier en nu in plaats van op de transitie die de stad doormaakt. James Jetlag vervaardigde een ode aan het International Breakdance Festival ‘The Notorious IBE’ dat sinds 2008 in Heerlen georganiseerd wordt. Op een indrukwekkend oppervlakte van 650 vierkante meter liet Johan Moorman diverse elementen uit de historie van de stad samenkomen: de schoorstenen uit de tijd van de mijnen, Romeinse bogen en de pilaren van architect Frits Peutz. Soms schemert er ook kritiek op de maatschappij door. Super A brengt bijvoorbeeld niet alleen een ode aan de arbeiders die in de mijnen streden om hun gezinnen te voeden, maar laat ook een proteststem horen tegen de cameracontrole op openbare plekken.
000
STREET ART HEERLEN Street Art Heerlen is een online platform dat informeert over alle vormen van street art in Heerlen. Sanne Gijsbers legt vormen van deze kunstvorm vast en schrijft blogs.
KOOLPIET
ARTISTIEKE VRIJHEID
Alle elementen die Heerlen tot de stad maakt zoals we die nu kennen, vinden hun plek in de openbare ruimte. De strijd die Heerlen de afgelopen twintig jaar moest voeren tegen werkeloosheid en drugsoverlast, maar ook de clubkleuren van regionale trots Roda JC. Een speciale vermelding verdient de Koolpiet, een creatie die onlangs bekroond werd met een Dutch Street Art Award. Collin van der Sluijs en Super A lieten zich voor deze mural inspireren door de mijnwerkers die een kanariepietje mee ondergronds namen om eventuele gaslekken te bespeuren. Met de nieuwste aanwinst Heerlen Heron (metershoge reiger vervaardigd door Vincent Lancée en Dave de Leeuwe) op een muur van het voormalige CBS-gebouw wordt het imago van Heerlen als street art hoofdstad nog sterker benadrukt.
Heerlen voert een bewust street art-beleid, legt Sanne uit. “Nu het Maankwartier in aanbouw is, wordt de leegstand op de Spoorsingel extra benadrukt. De gemeente zoekt de oplossing daarvoor in street art.” Kunstenaars in kwestie krijgen hiervoor een onkostenvergoeding uitbetaald, maar ontvangen verder geen financiële tegenprestatie. Zodra het een betaalde opdracht wordt, heb je als opdrachtgever ook inbreng. Nu genieten de kunstenaars artistieke vrijheid, legde curator Reanys Martis van Heerlen Murals onlangs uit in een interview.
Die vrijheid wordt optimaal benut en leidt dan ook wel eens tot discussie, zoals verleden jaar toen er ophef ontstond rondom het werk ‘Creed’ van Inti. “Voorbijgangers zagen er een moslima in die een bomgordel draagt.” Er werd opgeroepen tot het herzien, dan wel verwijderen van de betreffende creatie. Toch hield de wethouder van cultuur zijn poot stijf en gaf aan op geen enkele manier te willen tornen aan de autonomie van de kunst. “Als je beter naar die muurschildering kijkt, zie je je dat de dame net als een vredesduif een olijftakje draagt.” INTERNATIONAAL VERMAARD
EEN GRAFISCHE MELTING POT 000
De street art-kunstenaars die zichzelf vereeuwigen in de openbare ruimte vergaren meer publiek dan de conventionele werken die in fysieke musea hangen. Toch moeten ze financieel genoegen nemen met minder en spreken hun namen niet direct tot de verbeelding. Inti, Case Maclaim en Claudio Ethos doen misschien niet direct een belletje rinkelen, maar worden vanwege hun creatief talent overal ter wereld uitgenodigd. Internationaal 000
Sanne Gijsbers
HEERLEN ALS OPENBAAR MUSEUM
vermaarde artiesten die niet altijd de erkenning krijgen die ze verdienen omdat de street art scene voor het doorsnee publiek niet transparant is. Aan Street Art Heerlen de taak om deze kunstvorm inzichtelijk te maken voor toeristen en bewoners en daardoor ook de waardering op te krikken. LEGAAL
BANKSY De Britse Banksy is één van de bekendste street art-kunstenaars van dit moment. Zijn uitingen zijn vaak politiek getint of humoristisch van aard. Zo schilderde hij op een muur in het pinguïngebied van
Door legalisatie maakt street art een transformatie van een subcultuur naar kunstvorm door. Daarnaast stimuleert het ook de persoonlijke ontwikkeling van de kunstenaars. Waar voorheen in allerhaast iets op een muur gespoten moest worden, kan een artiest tegenwoordig op zijn gemak vanaf zijn hoogwerker de wereld van kleur voorzien. “Dat zie je terug in de ontwikkeling die kunstenaars doormaken. Ze kunnen zich de tijd nemen hun werk te perfectioneren.” Zo vertellen de art impressies niet alleen het verhaal van een stad die zichzelf opnieuw uitvindt, maar ook van een kunsttak die groei doormaakt.
de London Zoo ‘we’re bored of fish’. Ook bezocht hij in het geheim Calais en maakt daar meerdere muurschilderingen zoals Appleoprichter Steve Jobs met als ondertitel ‘de zoon van een Syrische immigrant’ en een impressie van een kind met een koffer en een verrekijker waar een aasgier op zit.
000
De openbare ruimte als een geschiedenisboek waar de bladzijdes continu door eenieder kunnen worden omgeslagen en aangevuld. Heerlen als een open boek.