ZABEZPIECZENIE I BADANIE CHOREGO PO URAZIE WG. INERNATIONAL TRAUMA LIFE SUPPORT
I.
OCENA MIEJSCA ZDARZENIA 1. 2. 3. 4. 5.
II.
bezpieczeństwo własne – środki ochrony osobistej bezpieczeństwo miejsca zdarzenia liczba poszkodowanych potrzebna pomoc lub dodatkowy sprzęt mechanizm urazu
WSTĘPNA OCENA POSZKODOWANEGO 1. 2.
ogólne wraŜenie: wiek, płeć, masa ciała ogólny wygląd pozycja ciała aktywność poszkodowanego widoczne urazy lub krwawienia określenie stanu świadomości (podczas unieruchamiania kręgosłupa szyjnego) PGBN (ang. AVPU) P – przytomny G – reaguje na głos B – reaguje na ból N – nieprzytomny 3. (A)ocena droŜności dróg oddechowych - charczenie, bulgotanie, stridor, świsty, cisza 4. (B)ocena oddechu - obecny, częstość, głębokość, wysiłek, symetryczne ruchy klatki piersiowej TLENOTERAPIA 5. (C) ocena układu krąŜenia - tętno na tętnicy promieniowej/szyjnej: obecne, miarowość, jakość - skóra kolor, temperatura, wilgotność, nawrót kapilarny CRT 6. Wywiad SAMPLE (najlepiej zlecić drugiemu ratownikowi) S – symptomy A – alergie M – medykamenty P – przebyte choroby L – lunch (ostatni posiłek), kobiety ostatnia miesiączka/ciąŜa E – ewentualnie co się stało
1
III.
SZYBKIE BADANIE URAZOWE Oglądamy – Dotykamy (palpacyjnie) GŁOWA I SZYJA duŜe urazy twarzy, zasinienia, obrzęki, rany, wgniecenia kości czaszki, złamania rozedma podskórna, poszerzenie Ŝył szyjnych, przesunięcie tchawicy napięcie mięśni grzbietu/szyi KOŁNIERZ ORTOPEDYCZNY KLATKA PIERSIOWA asymetria, stłuczenia, rany, ruchy paradoksalne bolesność, niestabilność opukać BRZUCH krwiaki, rany penetrujące/wytrzewienie, tkliwość, napięcie, powiększenie/obwód MIEDNICA tkliwość, zniekształcenia, trzeszczenia/niestabilność KOŃCZYNY DOLNE I GÓRNE bolesność, zniekształcenia, niestabilność, trzeszczenia, rany, obrzęki tętno, czucie i ruchy PLECY I POŚLADKI rany, zniekształcenia, obrzęki
PRZENOSIMY POSZKODOWANEGO NA SZTYWNE NOSZE ORTOPEDYCZNE rolowanie/ przy niestabilnej miednicy metoda maksymalnie wielu rąk lub nosze zbierakowe JEŚLI SYTUACJA KRYTYCZNA PRZENOSIMY POSZKODOWANEGO DO KARETKII TAM KOŃCZYMY BADANIE po kaŜdym przeniesieniu/zmianie stanu pacjenta badamy podstawowe parametry Ŝyciowe ŹRENICE szerokość, reaktywność, czy są równe jeśli stwierdzamy zaburzenia świadomości skala Glasgow, poziom glikemii
2
SKALA ŚPIĄCZKI GLASGOW (GCS) Otwieranie oczu: Spontaniczne Na głos Na ból Brak Odpowiedź słowna: Logiczna Splątana Niewłaściwe słowa Niezrozumiałe dźwięki Brak Reakcja ruchowa: Wykonuje polecenia Lokalizuje ból Zgięciowa – ucieczki Zgięciowa – odkorowany Wyprostna – odmóŜdŜony Brak
IV.
Punktacja 4 3 2 1 5 4 3 2 1 6 5 4 3 2 1
PILNE INTERWENCJE I PODJĘCIE DECYZJI O TRANSPORCIE
Po zakończeniu oceny wstępnej i szybkiego badania urazowego lub badania miejscowego pacjenta w stanie krytycznym natychmiast transportujemy do szpitala, przeŜycie pacjenta zaleŜy od czasu. Większość interwencji naleŜy wykonać w karetce w drodze do szpitala docelowego – ośrodka mogącego zająć się leczeniem obraŜeń. 1. Kwalifikacja chorego do pilnego transportu – kategoria „załaduj i jedź” 1. 2. 3.
podczas oceny wstępnej zaburzenia świadomości zaburzenia oddychania zaburzenia krąŜenia podczas szybkiego badania urazowego odchylenia w badaniu klatki piersiowej tkliwy brzuch, powiększenie obwodu brzucha niestabilna miednica obustronne złamania kości udowej znaczący mechanizm urazu i/lub zły stan zdrowia poszkodowanego przed zdarzeniem
3
Czynności wykonywane na miejscu zdarzenia – pamiętajmy Ŝe moŜemy zlecić innym ratownikom: 1. wstępne zaopatrzenie dróg oddechowych 2. wspomaganie oddechu 3. podłączenie tlenu 4. reanimacja krąŜeniowo-oddechowa 5. zaopatrzenie duŜych krwawień zewnętrznych 6. zaopatrzenie otwartych ran klatki piersiowej 7. stabilizacja wiotkiej klatki piersiowej 8. odbarczenie odmy pręŜnej 9. unieruchamianie wbitych przedmiotów 10. zakończenie przenoszenia na deskę ortopedyczną i przypięcie do niej
V.
POWIADOMIENIE SOR /KOORDYNATORA MEDYCZNEGO
Zawsze naleŜy poinformować szpital docelowy o przybliŜonej godzinie przyjazdu i o stanie pacjenta – wybierzmy ośrodek mogący zająć się leczeniem konkretnych obraŜeń.
4