ΘυΕ για τα Αστικά Στερεά Απορρίμματα Πρακτικό 3ης Συνεδρίασης 13.09.13
Στην συνάντηση συμμετείχαν οι o Σταύρος Αργυρόπουλος o Μαρία Βιτωράκη o Βασιλική Γραμματικογιάννη o Χριστίνα Μαρούλη o Περικλής Σαχίνης Αντικείμενο της συζήτησης ήταν ο συνολικός σχεδιασμός παρεμβάσεων του CISD σε θέματα διαχείρισης απορριμμάτων, η παρουσίαση του μοντέλου της Λακωνικής Βιοενεργειακής καθώς και η εξέλιξη υλοποίησης των περιφερειακών σχεδιασμών σε Αττική και Πελοπόννησο. Σχολιάστηκε από όλους/ες η μικρή συμμετοχή μελών του CISD στις συναντήσεις μας, ως ένα δείγμα απογοήτευσης και μειωμένης εμπιστοσύνης ότι μπορούμε πράγματι να είμαστε αποτελεσματικοί και να επιτύχουμε μετρήσιμες αλλαγές μέσω των δράσεων μας. Αυτό φυσικά δεν ισχύει μόνο για την δική μας ομάδα, η απουσία των ενεργών πολιτών από την διαχείριση των κοινών είναι δυστυχώς διαχρονική και εμφανέστατη. Ωστόσο, όταν ο πολίτης αντιληφθεί ότι ένα προτεινόμενο σύστημα λειτουργεί και έχει αποτελέσματα, τότε συμμετέχει ενεργά στηρίζοντας το (παραδείγματα τέτοιων καλών πρακτικών βλέπουμε σήμερα τόσο στην Λακωνία όσο και στην Τρίπολη, Μύκονο και Τήνο, με την εφαρμογή της μεθόδου της Λακωνικής Βιοενεργειακής).
Η Μαρία Βιτωράκη διατύπωσε την άποψη ότι ο δημόσιος διάλογος για την διαχείριση απορριμμάτων έχει σήμερα εγκλωβιστεί σε μια κατ’ ουσία ατελέσφορη και αναποτελεσματική κριτική των περιφερειακών σχεδιασμών, με μια πλήρη άρνηση των μονάδων επεξεργασίας που δρομολογούνται τόσο στην Πελοπόννησο, όσο και στην Αττική, μέσω ΣΔΙΤ (δηλαδή με την ανάθεση σε ιδιωτικούς φορείς, τόσο της κατασκευής όσο και της διαχείρισης αυτών των μονάδων σε ορίζοντα 25-27 ετών).
Ωστόσο οι μονάδες αυτές είναι απαραίτητες, στον βαθμό που εντάσσονται σε σχέδια ολοκληρωμένης διαχείρισης, δηλαδή εφόσον εξασφαλιστεί ότι το μεγαλύτερο ποσοστό απορριμμάτων μπορεί είτε να προληφθεί είτε να ανακυκλωθεί μέσω προγραμμάτων διαλογής στην πηγή. Αυτοί οι στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν αν οι δήμοι συνεχίσουν να αδρανούν.
Κατά συνέπεια μια στρατηγική επιλογή για το CISD είναι να προωθήσει, να πιέσει και στηρίξει με όλους τους δυνατούς τρόπους (προτάσεις, δράσεις, εκδηλώσεις, καμπάνιες) τα τοπικά (δημοτικά) σχέδια ολοκληρωμένης διαχείρισης. Συγχρόνως να μην αναλωθεί σε μια ανέξοδη «καταδίκη» των ΠΕΣΔΑ αλλά να προτείνει υλοποιήσιμες τροποποιήσεις (πχ υποχρεωτική εισαγωγή προγραμμάτων πρόληψης, υποχρεωτική συλλογή από τους συμμετέχοντες δήμους καθαρών προδιαλεγμένων υλικών, κατά προτεραιότητα με το σύστημα πόρτα-πόρτα).
Ο Περικλής Σαχίνης απέδωσε την μικρή συμμετοχή των μελών στις συναντήσεις των ΘΥΕ γενικά -και της ΘΥΕ ΑΣΑ ειδικά- στο γεγονός ότι στο χρονικό διάστημα της λειτουργίας τους δεν απέδωσαν πρακτικά αποτελέσματα, με συγκεκριμένες προτάσεις δράσεων στο ΔΣ του CISD, οι οποίες θα κινητοποιούσαν το ενδιαφέρον των μελών. Τόνισε επίσης ότι ο καιρός των ατέρμονων συζητήσεων χωρίς υλοποιήσιμο αποτέλεσμα έχει παρέλθει λόγω των ραγδαίων συγκυριών στον τόπο μας – και το CISD έχει από τις Αρχές και το Καταστατικό του την υποχρέωση να δραστηριοποιείται με έλεγχο της Δημόσιας Διοίκησης (καταγγέλλοντας όταν χρειαστεί τις πράξεις της διοίκησης που είτε έρχονται σε αντίθεση με την ισχύουσα νομοθεσία είτε δεν εξυπηρετούν πρότυπα βιωσιμότητας) αλλά
και ΚΥΡΙΩΣ με ρεαλιστικές και υλοποιήσιμες ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Στο πλαίσιο αυτό, είπε, ότι το CISD πρέπει να ασκήσει αυστηρή κριτική για την εφαρμογή των ΠΕΣΔΑ Αττικής/Πελοποννήσου, εφόσον παραβιάζεται η νομοθεσία και το πνεύμα των ΠΕΣΔΑ, αποδυναμώνεται η εφαρμογή της ανακύκλωσης (με τις μεθοδεύσεις που εξελίσσονται) αποτρέποντας πρακτικά του Δήμους να προχωρήσουν στην εφαρμογή της αντί να τους ωθήσει να επιταχύνουν τις δράσεις τους προς αυτή την κατεύθυνση. Τα παραδείγματα Αττικής & Πελοποννήσου είναι ικανά να αναδείξουν τα προβλήματα όλων των επιπέδων ώστε να μην γίνουν τα ίδια λάθη και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Παράλληλα, πρότεινε να συζητηθεί το μοντέλο ανακύκλωσης της ΛΑΚΩΝΙΚΗΣ, ώστε η βασική φιλοσοφία του να υιοθετηθεί από το CISD. Επίσης ενημέρωσε την ομάδα ότι υπάρχει θετική ανταπόκριση για συνεργασία μας με τους δήμους Ταύρου-Μοσχάτου και Ευρώτα. Την Πέμπτη 19-9 θα πραγματοποιηθεί συνάντηση με τον δήμαρχο Ταύρου για να συζητηθεί το πλαίσιο της μεταξύ μας συνεργασίας. Ειδικά η συνάντηση με τον Δήμαρχο Μοσχάτου-Ταύρου αποτελεί συνέχεια προηγούμενης, στην οποία του παρουσιάστηκε η φιλοσοφία του μοντέλου της Λακωνικής, το οποίο κατενόησε και αποδέχθηκε τις βασικές αρχές του. Στην προηγούμενη συνάντηση συμμετείχαν ο Σταύρος Αργυρόπουλος και ο Περικλής Σαχίνης, ενώ η Μαρία Βιτωράκη δεν μπόρεσε λόγω άλλων υποχρεώσεων. Τέλος ο Περικλής Σαχίνης περιέγραψε αναλυτικά τον τρόπο της αρχικής εισαγωγής του θέματος στον Δήμαρχο, ώστε να γίνει κατανοητό ότι οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψη όλες τις παραμέτρους με τις οποίες λειτουργούν οι εκλεγμένοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προκειμένου να πετύχουμε τους τελικούς, ειλικρινείς στόχους μας.
Η Χριστίνα Μαρούλη τοποθετήθηκε αρχικά σχετικά με το θέμα της μικρής συμμετοχής μελών στις θεματικές ομάδες, ως δείγμα έλλειψης ελπίδας για ουσιαστικές αλλαγές, αλλά και έλλειψης εμπιστοσύνης του πολίτη στις δυνάμεις του (και στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων και σε άλλα). Για να ξεπεραστεί αυτό είπε πρέπει να αποδείξουμε ότι μπορούμε με αποτελεσματικό τρόπο να προωθήσουμε καθημερινές λύσεις, τα λόγια δεν είναι πια αρκετά! Χρειάζονται επιτυχημένες τοπικές πρωτοβουλίες που όταν θα προωθηθούν επαρκώς θα δώσουν πρακτικές λύσεις στους πολίτες. Κατά συνέπεια το CISD θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε στοχευμένες παρεμβάσεις διάδοσης των καλών παραδειγμάτων και πρακτικών, συμβάλλοντας έτσι στην ενδυνάμωση του πολίτη και την ενεργοποίηση του! Αλλά και να βοηθήσει στην υλοποίηση κάποιων τέτοιων καλών παραδειγμάτων (π.χ. προσπάθειες που γίνονται με δήμους) . Ο Σταύρος Αργυρόπουλος διατύπωσε κριτική στους ΠΕΣΔΑ που όπως είπε δεν ανταποκρίνονται στις αρχές της αειφορίας, και παρουσίασε συνοπτικά την πρόταση για εφαρμογή της «μεθόδου της Λακωνικής Βιοενεργειακής για την διαχείριση απορριμμάτων – προϊόντων μας». Όπως είπε, αυτή είναι κατ’ ουσία η μοναδική ολοκληρωμένη πρόταση που έχει παρουσιαστεί με αναλυτικό τρόπο στο CISD τον τελευταίο χρόνο. Φυσικά υπάρχουν και άλλες προτάσεις, από άλλους φορείς, οι οποίες όμως δεν παρουσιάστηκαν στην ομάδα μας, ούτε αναλύθηκαν επαρκώς. Αυτό θα ήταν επιθυμητό, αν όχι απαραίτητο γιατί θα μας έκανε όλους σοφότερους σε θέματα διαχείρισης απορριμμάτων. Βασικός άξονας αυτής της πρότασης είναι η δημιουργία πολύ-συμμετοχικών εταιρειών διαχείρισης απορριμμάτων από τους δημότες, με στόχο την διαχείριση όλων των ρευμάτων υλικών. Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στην εκτεταμένη εφαρμογή προγραμμάτων διαλογής στην πηγή – σε τουλάχιστον πέντε ρεύματα υλικών (χαρτί, οργανικά, γυαλί, αλουμίνιο, πλαστικά) , με το σύστημα πόρτα-πόρτα. Οι συμμετοχικές εταιρείες θα αναλάβουν την συνολική διαχείριση (αποκομιδή, μεταφορά, διαχωρισμό σε ΚΔΑΥ, κομποστοποίηση ή αναερόβια χώνευση του οργανικού κλάσματος, ή άλλη επεξεργασία, μεταφορά του υπολείμματος στους χώρους τελικής διάθεσης) σε συμφωνία με δήμους
και θα δημιουργήσουν περίπου 240 θέσεις εργασίας ανά 45.000 τόνους απορριμμάτων που θα διαχειρίζονται (σύμφωνα με υπολογισμούς της Λακωνικής Βιοενεργειακής) . Όλοι οι δημότες θα είναι υποχρεωμένοι να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα αυτό, ενώ είναι δυνατόν να δημιουργηθούν παραπάνω από μία εταιρείες διαχείρισης (ο κάθε δημότης ή επιχείρηση θα είναι υποχρεωμένη να συμβληθεί με μία εταιρεία) . Η χρέωση του δημότη θα γίνεται αφενός μέσω μιας πάγιας (ελάχιστης) χρέωσης διαμέσου των λογαριασμών ΔΕΚΟ, και αφετέρου ανάλογα με τον όγκο των παραγόμενων υλικών, που διαθέτουν προς διαχείριση (με αγορά ειδικού σάκου για την διάθεση κάθε υλικού) . Μέχρι στιγμής υπάρχει αδειοδότηση της εταιρείας στην Σπάρτη για αποκομιδή και μεταφορά, προσωρινή αποθήκευση και επεξεργασία (κωδικοί 15, 20 ΕΚΑ). Επίσης σύντομα αναμένεται να
ολοκληρωθεί η διαδικασία γνωμοδότησης για την αδειοδότηση μονάδας διαχείρισης ΑΕΚΚ. Επίσης υπάρχει διαθέσιμη τεχνικο-οικονομική μελέτη για μονάδα παραγωγής βιοαερίου και έχουν ήδη κατατεθεί μελέτες για μονάδα κομποστοποίησης και ΚΔΑΥ αλλά υπάρχουν σοβαρά προβλήματα για την έκδοση ΑΕΠΟ. Τέλος, προτάθηκε να επισκεφτούμε όλοι τις εγκαταστάσεις της Λακωνικής, ώστε η συζήτηση που θα ακολουθήσει να στηριχτεί σε μια πιο ουσιαστική βάση. Η Βασιλική Γραμματικογιάννη (υπεύθυνη του περιβαλλοντικού ρεπορτάζ της Athens Voice), νέο μέλος της ομάδας μας, εξέφρασε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πρόταση της Λακωνικής και πρότεινε μια αναλυτική παρουσίαση της μέσω του τύπου. Η Μαρία Βιτωράκη και η Χριστίνα Μαρούλη διατύπωσαν επιφυλάξεις για την πρόταση της Λακωνικής, με την έννοια ότι χρειάζεται περισσότερη επεξεργασία πριν ανακοινωθεί ως επίσημη πρόταση του CISD (θα πρέπει να εξεταστεί κατά πόσο είναι συμβατή με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο και τα εθνικά συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης).
Εν προκειμένω, ο Περικλής Σαχίνης παρενέβη και δήλωσε ότι η πρότασή του αναφέρεται στην ΥΙΟΘΕΣΙΑ του μοντέλου της Λακωνικής και όχι κατ’ ανάγκη της ανάδειξής του ως επίσημης πρότασης του CISD. Προσέθεσε επίσης ότι σε κάθε περίπτωση εφαρμογής του, οι ειδικές μέθοδοι σχεδιασμού και εφαρμογής εξαρτώνται από τον εκάστοτε Δήμο και τα ειδικά μεγέθη και προβλήματά του. Στη συνέχεια ακολούθησε γενική συζήτηση – σχολιασμός των προτάσεων, ενώ η ΘΥΕ ΑΣΑ δεσμεύτηκε 1. να μελετήσει το μοντέλο της Λακωνικής (σε εύλογα σύντομο χρονικό διάστημα) και να επισημανθούν έγγραφα ενδεχόμενες δυσλειτουργίες του ή να προταθούν διορθώσεις του 2. να συμβάλλει γραπτά με συγκεκριμένες προτάσεις για ένα πιο αναλυτικό σχεδιασμό των δράσεων του CISD για το επόμενο χρονικό διάστημα καθώς οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Οι προτάσεις όλων είναι σήμερα κάτι παραπάνω από απαραίτητες!
Για τα πρακτικά Μαρία Βιτωράκη