climate
adaptation climcap
in
construction,
project
strategies
for
wageningen
utrecht,
architecture & planning
academy/eu
2015
arnhem, delft
macht
draagvlak
UU & HU M&M
SB
wijkraad buurtvereniging REO VIDIUS GB W NS/Prorail ondernemersfonds Industrievereniging Utrecht WL Botanische UMC SW GGD Port of Utrecht Tuinen OMU HDSR AGV Jaarbeurs RWS provincie
veel
UU & HU
SSH
bewoners
CMU
invloed op initiatief
weinig
provincie te be誰nvloeden
Industrievereniging
SW WL
in hoge mate
bewoners * initiatief * stadsklimaatadaptatiemaatregelen
GB
Botanische Tuinen
UMC M&M GGD WL SW SSH SB Port of Utrecht
vertrouwen
buurtvereniging
UMC W
Vitens
niet
W
GGD
SB
NUON D.E.
VIDIUS
REO
SSH
OMU
SW WL
M&M
NS/Prorail
Vitens GB
W REO wijkraad buurtvereniging
Industrievereniging NS/Prorail
verhouding
wantrouwen
NUON D.E.
tegengesteld
Jaarbeurs
RWS
UU & HU
HDSR AGV
REO
ondernemersfonds Utrecht OMU CMU bewoners VIDIUS HDSR AGV provincie RWS
belangen
CMU Botanische Tuinen
NUON
gelijkgericht
Jaarbeurs
D.E.
Port of Utrecht
Vitens
kracht
haalbaarheid
A: allemaal,bewoners
krachtenveldanalyse:
OndernemersFonds Utrecht
B: beleid (overheid),gemeente-diensten
C: commercie,bedrijven/organisaties
grootste bollen vormen focus: bewoners & buurtvereniging, gemeentediensten stadswerken (sw), milieu & mobiliteit (m&m), ruimtelijke en economische ontwikkeling (reo), universiteit utrecht, ssh.
stadsTHERMOmeter
stadsWATERmeter
communicatie-strategie op basis van abc-stappen-plan: a (allemaal), B (beleid), c (commercie) communicatie-tool: de stadsKLIMAATmeter is variabel inzetbaar
app: introduceren, aandacht genereren
downloaden, info geven: hitte-check & waterpeiling
lokaliseren
klimaatautomaat
wie? wat? waar?
Heat Rave
we ho
ude
n je en m ake
koff n je
ie war
sta
m
d koe
l
Are you climate-party-proof?
bewustzijn creĂŤren
stap a (allemaal): draagvlak vergroten stap c (commercie): kracht en draagvlak, netwerk benutten
treffen: van mensen en maatregelen
werkontbijt: meetresultaten & kansen
klimaatautomaat positioneren, uitnodigen agendavorming & voorstelbaarheid:stadsGELDmeter
wisselwerking met wijkbureau en bewoners
planning en gebiedsbepaling
stap b (beleid): macht en haalbaarheid toetsen
beleidsbepaling en test-case uitvoering
draagvlak
stap A stap C
verspreiden
ideëen actoren A&B
filteren
verzamelen
organiseren
vinden evenwicht
evalueren uitproberen
voltooien
vastleggen
stadsKLIMAATmeter
voorrang verlenen voorstellen
stap B haalbaarheid
verwachting: stap A en C (ism met ‘label’ B) tegel-voor-tegel stadsKLIMAATmeter vergroenen: verweven draagvlak en haalbaarheid, vergroten belanghitte-eiland-effect stelling en daarmee betrokkenheid; tegen gaan èn biodiversiteit dan maakbaarheid vergroten testen, terugkoppelen, en implementeren
voor
TEGEL TEGEL LEGET
TEGEL
regel
stimuleringsstrategie bij abc-stappen-plan: ‘framing’ mbv stadsKLIMAATmeter, dan stap-voor-stap, de tegel-voor-tegel-regel: te faseren, kleine beetjes samen groots, voor-wat-hoort-wat
maatregelen vergroenen • beplanting toevoegen vergroenen & ontharden • materiaal (maaiveld-gevel-dak) aanpassen • beplanting toevoegen herprofileren • nieuwe straatinrichting voor verbeterde afwatering
voor
TEGEL TEGEL LEGET
nieuwe ontwikkeling mogelijk • verdere bebouwing zonder effect op klimaat
TEGEL
groen netwerk • nabij bestaand groen extra vergroenen om gebieden te verbinden voor beter microklimaat en (lucht)corridor
regel
voorkom nieuwe bebouwing • verdichten beïnvloedt microklimaat situatie negatief bebouwingsgrens (flexibel) • bescherming tegen verdere bebouwing waterscheiding grens • van belang voor regulering afwatering
verkoelende werking op directe omgeving versterken
maatregelen luchtuitwisseling • gradiënten waarborgen, versterken of creëren
vergroenen • beplanting toevoegen
luchtcorridor / ventilatieas voor koele lucht • openhouden
maatregelen
vergroenen & ontharden • materiaal (maaiveld-gevel-dak) aanpassen • beplanting toevoegen frisse lucht producerend gebied
aanbevelingenkaart Utrecht maatregelen
vergroenen • beplanting toevoegen
herprofileren • nieuwe straatinrichting voor verbeterde afwatering
vergroenen & ontharden • materiaal (maaiveld-gevel-dak) aanpassen • beplanting toevoegen
groen netwerk • nabij bestaand groen extra vergroenen om gebieden gemeentegrens Utrecht te verbinden voor beter microklimaat en (lucht)corridor
belastingsgebieden
compensatiegebieden
• hoogste urgentie om opwarming tegen te gaan
• groene, verkoelende plekken in de stad
• hoogste urgentie om opwarming tegen te gaan
• gebieden met natuurlijke achtergrondwind, productie frisse & koele lucht
• urgentie om verdere opwarming te voorkomen vergroenen & ontharden
groen netwerk • water met temperatuur-balancerende functie en luchtuitwisseling
vergroenen • beplanting toevoegen
• behoud van bestaande situatie • materiaal (maaiveld-gevel-dak)
• beplanting toevoegen
aanpassen
herprofileren • nieuwe straatinrichting voor verbeterde afwatering • nabij bestaand groen extra vergroenen om gebieden te verbinden voor beter microklimaat en (lucht)corridor
• bosgebieden met buffer- en regeneratie functie
herprofileren • nieuwe straatinrichting voor verbeterde afwatering
nieuwe ontwikkeling mogelijk • verdere bebouwing zonder effect op klimaat
nieuwe ontwikkeling mogelijk • verdere bebouwing zonder effect op klimaat voorkom nieuwe bebouwing • verdichten situatie negatief climcapbeïnvloedt | module 4 | microklimaat opgave 1 | Claire Oude Aarninkhof bebouwingsgrens (flexibel) • bescherming tegen verdere bebouwing
waterscheiding grens voorbeeld/focusgebied utrecht: treffen in belastingsgebieden zone binnenstad-uithof groen netwerk voorkommaatregelen nieuwe bebouwing • van belang voor regulering afwatering • nabij bestaand groen extra vergroenen om gebieden beïnvloedt microklimaat situatie negatief ontwikkeling ism universiteit, ssh,• verdichten bewoners, te verbinden voor beter microklimaat en (lucht)corridor
monitoren met stadsKLIMAATmeter: belastingkorting als beloning bebouwingsgrens (flexibel) nieuwe ontwikkeling mogelijk • bescherming tegen verdere bebouwing (minder overlast = minder herstelwerkzaamheden = minder kosten) • verdere bebouwing zonder effect op klimaat voorkom nieuwe bebouwing
waterscheiding grens
verkoelende werking op directe omgeving versterken
voor
voor
TEGEL GET LEGET TEGEL LETEGEL TEGEL
TEGEL
TEGEL
regel
regel
x% = xâ‚Ź
stap B tegel-voor-tegel-regel als ruilsysteem:
beleidskoppelaars inzetten, proces-efficiĂŤntie levert middelen op kostenbesparing of inzet politiek leiderschap, daadkracht in realisatie (deadlines bij politieke termijnen) visuele implementaties stadsklimaatmeter als tool voor innovatieve stadsontwikkeling
profilering = projectgeld / subsidies
voor
TEGEL TEGEL LEGET
TEGEL
regel
regen-vriendelijke bestrating
herprofileren: wijzigen afwatering
herprofileren: rain-water-gardens
hemelwater afkoppelen
stap A en C (ism B) tegel-voor-tegel ontharden, regenwater-problematiek aanpakken: door minder verharding water opvangen om riool te ontlasten
verharding vervangen voor beplanting
gevel-voor-gevel: geveltuinen, faรงades laten begroeien
daken vergroenen: waterbuffering en temperatuursdaling
ST
design
case
MARTENSHOF A R N H E M
St.Martenshof in Arnhem, gelegen op helling tussen Veluwe en Rijn, nabij gebieden met sterke hitte-vorming
20 woningen met tuin aan hof, makkelijke toegang/doorgang gewenst
huidige situatie
2 stegen en poortje vormen entree en zichtlijnen tot hof
hoogteverschil versterkt afwateringsrichting,
mogelijk problematisch bij piekbuien
wind uit zuid-westelijke richting op 20m geeft weinig hinder bij (relatief) lage bebouwing en bestaande bomen die luchtstroom remmen hoogteverschil versterkt afwateringsrichting, mogelijk problematisch bij piekbuien reliĂŤf vormt kans voor vertraagde afvoer regenwater
ochtend
middag
eind vd dag
bezonning/schaduwstudie: achtergevels nijhoffstraat veelal in volle zon, koelte en schaduw wenselijk
1: begrenzen, opbergen, sociale controle
2: klimaatvriendelijk: temperatuur-, wind-, water mitigerende maatregelen inclusief 3: ontmoeten, spelen, verbouwen
programma St.Martenshof in drie stappen:
_plan_ grasvlakken met verschil in hoogte, talud en rand vormen speelvlakken, water- en warmtebuffers. 2 paden doorsnijden het hof en verbinden de rondgang en tuinen. fietsenstalling ligt centraal, onder grasvlak geschoven, watert af op diepste plantvak. extra boomgroepje biedt schaduw en geleed het hogergelegen vlak
tuin
rondgang zitrand grasvlak niveau 4 grasvlak niveau 3 bestaande bomen
fietsenstalling zitrand grasvlak niveau 2 tussentalud grasvlak niveau 1 nieuwe (appel)bomen loungetalud rondgang tuin
doorsnede noord-zuid
tuin
rondgang zitrand grasvlak niveau 2
tussentalud nieuwe (appel)bomen grasvlak niveau 1 pad met rand (afnemende hoogte) grasvlak niveau 2 tussentalud grasvlak niveau 1 gevelbeplanting
tuin
rondgang zitrand grasvlak niveau 3
fietsenstalling (entree)pad pleintje met watertegels
doorsnedes west-oost
design
case
SPOORZONE D E L F T
spoorzone-ontwikkeling centraal gelegen in delft nieuwbouw-locatie op grens van verschillende klimatopen (stad/stadsrand/bedrijventerrein) omstandigheden in verandering...
spoor bovengronds: barrière infrastructuur, warmer en meer wind
spoorzone | nieuwe delft
spoor ondergronds: nieuw park verbindt buurten en geeft koele+frisse lucht
wind uit zuid-westelijke richting, te verwachten ‘isolated roughness flow’ en down-wash
ochtend
middag
eind vd dag
bezonning/schaduwstudie: nabije hoogbouw overschaduwt klein deel site
programma spoorzone: doelgroep young professionals, link met delftse landmarks
facades spoorzone | nieuwe delft: karakteristiek delftse architectuur als basis
plan als onderdeel spoorzone-park
_plan_ bebouwing reageert op park en omgeving (openen parkzijde met juiste zon- en wind-oriëntatie, complementeren straatprofiel) 3 niveaus: harde buitenwereld ‘delfts’ (bouw/stoep) zachte binnenwereld als semi-openbaar hof, dakwereld
plan | spoorzone-parkbuurt
park stoep
blok: lager aan parken binnenzijde ivm wind- en zon-invloed
stoep afkoppeling regenwater grasvlak boomgroep beschaduwt, verdampt, ventileert grondgebonden woningen buurthuis gewapend gras, berijdbaar grasvlak groene gevels, koppeling afwatering mv. blok max.5lagen daktuinen stoep
doorsnede noordoost-zuidwest
stoep grondgebonden woningen deelbare appartementen grasvlak boomgroep beschaduwt, verdampt, ventileert buurthuis met binnentuin
grasvlak stoep groene gevels, koppeling afwatering mv. blok max.5lagen daktuinen op zonzjde
doorsnede noordwest-zuidoost
plan principe | bebouwing hoogte-accent, gericht op stad getrapte daklijn als referentie delftse architectuur en beperking wind-hinder
plan principe | wind bouwblok parallel met windrichting; oriĂŤntatie-wisseling vermindert overlast, open naar park-zijde voor koele+frisse luchtstroom
plan principe | zon | water bouwblok met patio-daktuinen (incl luifel) gericht op zonzijde, bovenste deel houten gevel, verlaagt warmte-absorptie en albedo parking onder gebouw beperkt verharding van maaiveld; binnenhof met water-buffer-laag, vertraagde afvoer (regen)water
impressie van referenties groene architectuur | spoorzone-parkbuurt