Kagi Edition 2

Camp David Gũtheremia Kiugo kĩa Ngai na Njĩra ya Nyĩmbo

| IRUTA RĨA 2

THOGORA KSHS. 250.00

KĨHU - MŨTHATŨ 2017

Rũgano Camp David: Gũtheremia Kiugo Kĩa Ngai Na Nyĩmbo

Ũgima Waku Kũhũrana na mĩrimũ ya mũikarĩre Mwĩhumbĩre - Nĩ kĩĩ ũngĩkĩra na Igongona Rĩrĩkũ

Mwĩhumbĩre | Ũgima wa mwĩrĩ | Ũthaka | Ũrugi

Mwambĩrĩria

MANDĩKO 4 Rũgano Camp David: Gũtheremia Kiugo Kĩa Ngai Na Nyĩmbo 10 Kũnina Thundo 20 ŨRUGI: Kũruga Swedish meatballs

Claire Wambui cwambui@kagi.co.ke

Andĩki

Alice Nyawira Claire Wambui Pauline Njoroge Isack Kiarie DESIGN

15 Rũgano Rwaku: Robert Gak- Clawaja Enterprises ure; Ngũthi ya ũtangathi ya RaMARKETING dio Maria Angela Muthoni Njoki Wamuyu Eric Karanja

Gũra Ũmũthĩ 1 Issue @ 150/3 Issues @ 130/6 Issues @ 100/Email: info@kagi.co.ke Hũra namba: 0722399756 – Wambũi cwambui@kagi.co.ke

PUBLISHERS Clawaja Enterprises Ltd. P O Box 15328-00200 Nairobi Tel: 0722 399 756 info@kagi.co.ke www.kagi.co.ke

Mũkana: Marũa mothe marĩa matũmĩirwo mwandĩki mũnene no macenjio nĩguo

magĩe na ũkinyanĩria mũiganu kũrĩ mũthomi, maiganĩre kana matwarane na kĩrathi gĩa kagi. Mawoni marĩa marĩ Kagi matirĩ na mũrugamo ona ũmwe wa Kagi kana mwandĩki ona kana ma Clawaja Enterpries.

Kagi

KĨHU - MŨTHATŨ

2

Nĩtũrakwĩra karibu sana kũrĩ iruta rĩrĩ rĩa kerĩ rĩa Kagi. Iruta-inĩ rĩrĩ, nĩ tũrakwonia njĩra nguhĩ ya kuruga meatballs, ũrĩa ũngĩnina thundo ciaku ona mahĩtia marĩa manene mekagwo nĩ andũ makienda kwambia mawĩra mao.

O iruta-inĩ rĩrĩ, nĩ tũkũreheire ngurubu ya aini a nyĩmbo cia kũũgoca Mwathani, Camp David na mũmemerekia ngũthi Robert Gakure.

Kagi

No wĩrorere mwĩhumbĩre na ũmenye ũngĩĩhumba atĩa na ũrĩa ũngĩka ũkĩrera.

Nĩ tũrakwendera ũthomi mwega na ũtũhe macokio kũrĩ kĩrĩa ũngĩenda gũthomaga thĩinĩ wa Kagi.

Thengiũ mũno.

Mwandĩki Mũnene Claire Wambũi

KĨHU - MŨTHATŨ

3

Rũgano Camp David: Gũtheremia Kiugo Kĩa Ngai Na Nyĩmbo

K

upata na kukosa nafahamu mie hali ya ugumu natambua miee, asubuhi na mapema dondoka na kwenda kulee, kutafutia wanao wapate cha kukula angalau.....”

Mbica - CAMP DAVID

mararia o kiugo, gũtheka no kiugo ĩĩ nagũo mwĩkĩrĩre, kaĩ atarĩ o twa kiugo. Hahaaa. Ĩno nĩyo ngurubu ya imwana njĩthĩ kuma mwena wa Rongai, iria cinite nyimbo ta, Akuzidishie,tunza penzi, Kawaambie, YeleNjamba njĩthĩ, nũngaru na igle, Halali na Story. No rwao rũrĩa mendete nĩ Akuzidishie tondũ ithethũka iraruta kiugo kĩa ũrĩa nĩ wĩira wama wa ũmwe wao na Mũtheru. Ũguo nĩguo tũngimatambura rĩrĩa twacemania na Halali tondũ nĩ rũtũmaga magoce ngurubu ino, Camp David. Kwaria o kũgoca.

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

4

Rũgano Camp David ĩthondeketwo nĩ Felix Otieno, Titus Kelly na Paul Luois. Njamba ici, ciathondekire ngurubu ĩno mwaka-inĩ wa 2005 mwena wa Ongata Rongai, Kaũntĩ ya Kajiado thutha wa gũcemania magĩthoma kanitha wa New Life Mission.

Nĩmeciririre mathiĩ studio na magĩthondeka rwĩmbo rwa mbere kũrĩa mateithĩrĩirio nĩ arata.

Wĩini-inĩ wao, waheagwo mwĩhoko nĩ Mũtigairĩ Kaberere nĩgũkorwo nĩ ainaga nyĩmbo cia kũhutia ngoro na nĩ aarĩ mwĩtigĩri Ngai wa o ma.

David nĩo metungagĩra. Matiroraga andũ angĩ a nja nĩ tondũ nĩmahetwo kĩheo kĩu.

Matanya……… mao ma ica ikuhĩ nĩ kũruta nyĩmbo cirĩ na ũKristũ thĩinĩ wacio, gũcinda ngerenwa na kũmenyekana irĩ ta ngurubu ya gũtheremi kiugo kĩa Ngai hatarĩ itherũ. Namo ma ihinda rĩraihu nĩ gũkorwo ngurubu ĩrĩa mũthingi wake wakĩtwo thĩinĩ wa Kristũ na kũrehe mbeũ njĩthĩ hakuhĩ nake. Onakorwo nĩmacerete mabũrũri ta Belgium, uganda, germany na usa no marenda gũthiĩ mabũrũri mangĩ nĩguo matheremie kiugo gĩkĩ kĩa Ngai na njĩra nene kwona hatirĩ wĩna mũciĩ ta rĩu.

O mũthenya, nĩ mambagia na mahoya, magacoka magatheria kũrĩa maikaraga na makawĩtiriha na mahoya.

Kĩrĩra…………..Camp David nĩ ĩrera arĩa mainaga nyĩmbo cia gũthathaiya Ngai, matigetukanie na maũndũ mathiĩ na mbere na kũmwĩtigĩra tondũ nowe kĩhumo kĩa marĩa mothe maretha. Oro hau, nĩ morĩtie matige gwĩtukania na mĩago ya thĩ nĩguo ngoma age kanya.

Kũrĩ ũtungi wa nyĩmbo, Camp Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

5

Rũgano Ona kĩhĩnga kĩnene kĩrĩ kĩa wagi wa mbeca, nĩ moigĩte matigũagũa no mekũmũinĩra. Ũngienda kwaranĩria nao no ũhũrĩre Davis – 0720229827 Facebook: Camp David Twitter na Instagram: @itscampdavid You tube: Camp David

Rũgano nĩ Claire Wambũi

www.kagi.co.ke MENYA NA ŨCANJAMŨKE Kagi

KĨHU - MŨTHATŨ

6

WĨANDĨKI

Itũmi 10 itarĩ njega cia kwambia wĩra

G

na maremwo. ũtirĩ mũndũ ona ũrĩkũ Ici nĩ itumi iria ithukagia eandĩki; ũrĩa angienda kwambia a) Ũrenda gũtonga – Aamwĩra na ũgwe. Nĩ wega bia aingĩ arĩa mena makamboni gũkorwo na itũmi ng- manene matiambĩtie nĩguo mainyanĩru cia kũwambia na nĩwega tonge. Arĩa matongaga, mekaga ũmenyithie andũ maahinya maku ũguo nĩũndũ nĩmendete ũrĩa Kagi KĨHU - MŨTHATŨ 7

WĨANDĨKI mareka. b) Kũmenyekana – gwĩtwo CEO kana kũgĩa madaraka gũtiagĩrĩirwo nĩ kwoyo na itherũ. Ithenya rĩa kwĩũria ingĩmenyekana atĩa, nĩwega wĩũrie nĩ kĩĩ ndingĩthondeka nĩguo kĩgucĩrĩrie andũ na kĩmenyekane.

c) Kũnoga kũrutanĩra wĩra – onakorwo nĩ ũthũire mũkwandĩki na siasa cia wabici, kwambia wĩra waku nĩ gũkorwo na ihĩnga nene. Ũngĩkorwo nĩ ũhinyĩrĩiro, nĩ wega wethe handũ hangĩ ithenya rĩa kwambia wĩra ũtarĩ na ũmenyo mũkinyanĩru. d) Ũrenda kũruta wira mũnini –kwambia na gũkũria biathara nĩ wĩra mũnene. Nĩ wega ũmenye itũmi iria iratũma ũmene wĩra waku tondũ mathĩna ta ma mũciĩ na ũgima wa mwĩrĩ matingĩthira wambia biathara yaku. e) Ũrenda kũiguithia “kĩwaru” thũ ciaku–Rĩrĩa twaigua arĩa matakwendagĩra mawega na maiga ndũngĩhota, nĩwendaga kũmonia gũtirĩ ũndũ moĩ. Ti ũru kũmonia ũhoro waku no tikwagĩrĩru kwam-

bia biathara yaku nĩgetha ũmonie matiũĩ ũrĩa maroiga. f ) Wĩna mathaa maingĩ na nĩ ũrenda mbeca cia kando– kwĩandĩka ti wĩra wa mathaa. Nĩ wega kwoya wĩra ũcio rĩrĩa kamboni yaku ĩĩrũgamĩtie. g) Andũ a nyũmba yaku makoragwo biathara-inĩ–kũngĩkorwo gĩkeno na kĩroto gĩaku gĩ kũngĩ, ndũkambie biathara nĩũndũ wa andũ anyu. h) Arata aku mena biathara na nĩmehotete–tiga kwĩgerekania.

Mũnyaka wa mũndũ tiguo waku.

Ti arata aingĩ mangĩkwĩra thirĩ ya kũgacĩra.

i) Ũrenda gũteithia – gũteithia gũkaga rĩrĩa werũgamia wega no ti mbere ĩyo. j) Ũrenda gwĩka ũndũ ũmwe tu–no nginya ũmenye mĩena ĩyo ingĩ ĩraruta wĩra atĩa. Akorwo ũtumaga nguo, no nginya ũmenye ngora ciagũrwo atĩa na kana andĩkwo nĩmarĩhe.

Rũgano nĩ Pauline Njoroge

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ 8

Thundo

R

ĩrĩa warũgama mbere ya gĩcicio na warora ũthiũ waku ũtiragũkenia wĩkaga atĩa? Na wona thundo nĩ iroimĩra, wĩciragia atĩa?

Ũthaka Thundo ingĩninwo atĩa?

Nĩ wega kũmenyera gũthiaga kũrĩ ndagĩtarĩ wa ngothi rĩrĩa wona wĩna thundo.

Athondekaga nĩguo: a) ahonie thundo b) kũrigĩrĩria thundo ingĩ kwĩũmĩria c) kũmenyerera gũtigwo na marema. d) kũnyihia kũigua thoni/gũconoka kũrĩ ũcio wĩnacio.

Gũthondeka thundo tene nĩyo njĩra njenga mũno ya kũrigĩrĩria marema.

Ndawa ya OTC no ĩtũmĩrwo kana cia kũmeria.

Thundo nĩcikoragwo na maĩ kana mahira nĩko cionekaga cirĩ cia rangi mwerũ. No nĩũrĩ weyũria irehagwo nĩkĩĩ na ũngĩciĩnina atĩa? Irehagwo rĩrĩa mũri wa njuirĩ wĩiyũragwo nĩ maguta ma ngothi na cells cia mwĩrĩ iria ikuĩte. Ingĩambia kwoneka, nĩitũmaga mũndũ agĩe na wagagu, gũkunderia kwĩitĩkia (low self esteem) na gwa gĩkĩro kĩnene kũrũara mĩrimũ wa meciria (depression) na nginya kũgĩa na meciria ma kwĩũraga. Mũndũ o wothe no agĩe thundo.

Mũndũ wĩna thundo aangĩmenyerera atĩa?

Nĩkĩĩ kĩrehaga thundo?  Thambia ngothi ũmenyereire na  Kwongerereka gwa hormones mĩa- maĩ matheru na thabuni ũrĩa wagĩrĩire. ka-inĩ ya teenage.

Ndũgakumuthe.  Gũcenjia kwa hormones hĩndĩ ya  Ndũkagerie kũhutia ngothi yaku – gũkua ũritu (pregnancy) ndũkanatũrĩkie thundo nĩguo kũgirĩria  Kwambia kana gũtiga kũhũthĩra marema. ndawa cia kũbanga ũciari.  Enja ũmenyereire – tũmĩra kanyoi  Kĩũndũ kia mũciarĩre (hereditary). kogĩ na ũhorohie nderu kana njuĩrĩ na  Mĩthemba ngũrani ya ndawa. maĩ na thabuni mbere ya kũhaka shav Gũtũmĩra indo cia gwĩthakaria ĩrĩ ing cream. na maguta.

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ 9

Ũthaka

Salicylic acid – ĩrutaga wĩra o ta resor Ndũgaikare riuũainĩ–ndawa nyingĩ o nĩ citũmaga mũndũ agĩe na mahĩa rĩrĩa cinol. Nĩciĩkĩragwo thabuni-inĩ wa gũthambia arũgama riũa-inĩ. Riũa no rĩrehe cancer (shampoo) njuĩrĩ nĩguo kũnyihia mũtutu. o Sulfur – kũnyihia thundo cia tũongo yangothi kana mĩkũnja (wrinkles). tweru na tuiru.  Cagũra indo cia ũthaka na wagĩrĩru–o Retin A –ĩteithagia kũhingũra huhĩro iria indo ciothe cia ũthaka ciagĩrĩirwo gũko- ithingĩtwo nĩ maguta. rwo itarĩ na tũguta ona tũnini. Ũkĩgũra, o Azelaic acid –Kũhe cell cia follicles hinrora iria yandĩkitwo “noncomedogenic” ya, kũgirĩrĩria gũtumũka kwa maguta na kũnytondũ itingĩkuhinga tũrima twa kũhuhia ihia gũkũra kwa bacteria. Nĩ ĩteithagia makĩria twa ngothi kũrĩ arĩa marĩ na marema mairũ.  Thambia njuĩrĩ yaku mahinda kwa mahinda angĩkorwo nĩĩkoragwo ĩrĩ ya maguta.  Ndũkahutie ũthiũ na moko. Ũkĩaria na thimũ, geria kwaga kũmĩhutithia ũthiũ-inĩ.  Thambia moko maku maitia maingĩ na geria kũmaiga me matheru hĩndĩ ciothe.  Hura macicio maku maita maingĩ.  Menyera gwĩkĩra nguo itarakũnyita nĩguo ngothi ĩhuhie.  Ndũkanakome ũrĩa na makeup.

Nĩkĩĩ kĩngĩtũma thundo itararie?

• Gũcenjia gwa gĩkĩro gĩa hormones kũrĩ airĩtu na atumia mũthenya 2-7 mbere ya ihinda rĩao rĩa mweri.

• Gũthũka kwa rĩera (pollution) kana No ugure ndawa ici iria irĩ mũthemba wa kĩmere, thabuni kana maguta ma maĩ. Iria cia gũkorwo rĩna maĩ maingĩ. kĩmere kĩa gel nĩciĩkĩragwo alcohol ĩrĩa yũma• Gũtũrĩkia na kũmira thundo. gia ngothi na yagĩrĩirwo gũtũmĩrwo nĩ arĩa • Gũthambia ngothi uhinyĩrĩirie. makoragwo na ngothi ya maguta.

• Ndawa iria inyuagwo nĩ ateng'eri na athondeki a mĩĩrĩ (bodybuilders) na predRũgano ni Claire Wambũi nisone, steroids, lithium.

• Mawĩra ta ma iganda ngũrani.

Ndawa cia gũthondeka thundo: o Resorcinol- itinangagia thundo cia twongo tũirũ na twerũ. o Benzoly peroxide- yũragaga bacteria na kũnyihia ũthondeku wa maguta ma ngothi.

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

10

ŨRERI ndũngĩririkana rĩrĩa wokĩrire ũ mũnogoku, menya ũũ no ũndũ wa ihinda inini. Nĩ wega wandĩkage handũ o ũrĩa mwana arakoma. Njĩra ĩno nĩĩgũkũhe mwĩhoko atĩ mĩthenya no ĩracenjeia.  Kena Kũrĩ na internet – rĩrĩa wora toro, no ũingĩre aũndũ 5 ma kũriri- rũrenda- inĩ rũrĩa rũgũkenagia ta Facebook, Twitter, Instakana rĩrĩa mwana waku arega gũko- gram kana YouTube ũgĩtirithia mathaa. ma ũtukũ Wĩ ta mũciari, andũ aingĩ mak-  Rũmĩrĩra thamiri yaku– wĩraga ũrĩa ciana itangĩkoma ũngĩona mwana nĩarakoma makĩria ya mathaa 8 no hatirĩ ũrĩa gũtarĩ, nĩwega wĩtie ũteithio. akwĩraga ũrĩa wĩ mĩnoga. Ũngĩmenya nĩ kĩĩ atĩ nĩ thaa Rũgano nĩ Kagi ikũmi cia kĩroko na ndarĩ arokĩra;  Ndũkenogie meciria– hwaĩ-inĩ ũngĩkinya, mũciari nĩ aiguaga e mũnogu na ndangĩenda kũruta wĩra ona ũrĩkũ.

Menya njĩra cia kũnyihia meciria nĩguo ũhũthĩrwo nĩ mũrigo.  Ririkana ndũrĩ wika – ĩkĩra meciria-inĩ maku atĩ tiwe mũciari wa mbere kana wa mũico.  Menya ti mũrigo wa tene na tene – onakorwo

M

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

11

Ũgima Waku Kũhũrana na mĩrimũ ya mũikarĩre

M

ĩrimũ mĩingĩ ta ya cukari kana kũhaica gwa thakame no ĩĩthemwo akorwo andũ no marĩe irio njenga na cia gĩthimi kĩrĩa kĩagĩrĩire.

Mũrimũ ta wa kũnora mũno, cukari, ĩrĩa ĩrahutania na ngoro (stroke na heart attack), cancer na ya kũremwo nĩ kũhuhia nayo ĩkoragwo ĩtongoretie kũrehe ikuũ thĩinĩ wa thĩ.

Arĩmi arĩa makũragia irio na njĩra ĩtarĩ ya gũtũmĩra ndawa (organic) nĩmateithagia kũnyihia gĩkĩro kĩa kũgĩa mĩrimũ ĩyo. Gũthondeka mĩrimũ ĩno nĩ kũrehaga ngarama nene kũmĩthondekithia.

Nĩ wega kũmenyerera gũtengera gwa thakame kana kũhaica gwa cukari o ũrĩa ũngĩhota.

Irio irĩa ũngĩrĩa nĩguo ũnyihie kũnyitwo nĩ mĩrimũ nĩ ta: • Thamaki–ĩkoragwo na ũtongu wa omega 3, vitamin D na protein ĩrĩa ĩbataranagia mwĩrĩ-inĩ.

no ĩgũithie gĩkĩro gĩa maguta marĩa matarendeka mwĩrĩ-inĩ na ũhoro wa kũrũa na mũrimũ wa cukari ũrĩa ũĩkaine ta type 2. Ona kũrĩ ũguo nĩ kĩndũ kĩa bata gũtũmĩra na gĩkĩro kĩnini mũno mũthemba wa cassia kũrĩa gĩciko kĩmwe tu nokio kĩendekanaga o mũthenya.

• Matumbi –Maya marĩ raithi kwona ndukainĩ na nĩmahũnagia mũndũ kwa ihinda iraihu. Ũgĩtũmĩra matumbi mũthemba wa gicenji nĩ ũnyihagia ũhoro wa kũnyitwo nĩ mĩrimũ wa ngoro. Matumbi nĩ manyihagia maguta mwĩrĩ-inĩ cholesterol, kwongerera insulin kwĩmenya kana kũimba kwa mwĩrĩ.

Nĩ bata mũno kũrĩaga mũruru mũno tondũ nĩguo ũkuĩte nutrients na gĩkĩro kĩnene.

• Tumeric – tiga ĩgĩtũmĩka ya gũthakaria irio, nĩ ĩgũithagia cukari, gũthondeka mwĩrĩ-inĩ ona ngoro. Ũrĩ na mũrimũ wa cukari, nĩ wega kũmenyera • Cinnamon- ĩno yũĩkaine ta kĩmwe kũmĩhũthĩra tondũ nĩ ĩthondekaga kĩrĩa gĩtũmĩkaga gwĩkĩra irio cama. Ĩkor- higo kũrĩa arĩa marwaru nĩ ihotagwo nĩ agwo na “antioxidants” ĩrĩa ĩthambagia mũrimũ ũyũ. thakame. Ũthuthuria nĩ wonanĩtie atĩ nĩ ĩkoragwo na ũhoti wa kũgũithia gĩkĩro gĩa cukari rĩrĩa wĩ igũrũ na kũmenyithia insulin rĩrĩa ĩracenjia. Cinnamon

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ 12

Ũgima Waku

mekĩragwo ma soya na ma mbembe.

Wakora mongereirwo kĩndũ tigana namo.

• Nati (nuts) – nĩ ikoragwo na fibre na carbohydrates iria ingĩthĩĩka raithi.

Mĩthemba ya nati nĩ ta almonds, macadamia, njũgũ Karanga na cashew.

• Broccoli –nĩ mũthemba ya mboga na nĩwonekanaga thoko-inĩ na mĩgũnda-inĩ na ĩtirĩ goro ta ũrĩa andũ aingĩ moigaga atĩ ĩrĩagwo nĩ itonga. ½ gĩkombe kĩruge kĩheanaga calories 27 na gramu 3 cia carbohydrates. Broccoli nĩĩteithagia kũgũithia cukari na kũhe cells cia mwĩrĩ hinya wa kũrĩa na ĩrĩa ĩrehaga mĩrimũ.

• Maguta ma mai ma virgin olive – Maya nĩ marĩa matarĩ maratwaro kĩganda-inĩ na kũrutwo ona kĩ. Nĩmathondekaga ngoro namakanyihia gũteng’era gwa thakame. Rĩrĩa ũrathiĩ kũmagũra, thoma wega kĩrĩa mongereirwo tondũ maingĩ nĩ

• Garlic (kitunguu saumu) –nĩ mũmera ũtũmagĩrwo ta ndawa ya kĩmerera na kũgũithia cukari na gĩkĩro gĩa maguta mwĩrĩ-inĩ kũrĩ andũ mena cukari. Nĩĩteithagia kũnyihia gũtengera gwa thakame.

Iria ingĩ ingĩteithia mwĩrĩ nĩ ta ngwaci na ndũma ithenya rĩa mũgate wa ngano, ikwa, matunda, finger millet, mboga, na herbs ta Rosemary, thyme na stinging nettle.

Rũgano nĩ Dr. Mokaya Peter

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

13

Rũgano Rwaku

Njĩtagwo Robert wa Gakure.

ndagĩire na wendo wa gũtuĩka mwandĩki wa mohoro ona gũkorwo ndiahotire Niĩ tene ndendaga kũruta wĩra wa bengi gũtambũra kana ngaingĩra tv kana radio. kana gũtuĩka mwarimũ,na ona guka nĩ Nĩndirikanaga nĩkwarĩ na reporter ũmwe atũũraga augaga atĩ niĩ ngatuĩka mwarwokire gwitũ thukuru (Wambũi wa imũ tondũ wa tũmaũndũ tũrĩa ndekaga. Mwangi) wa Coro FM na nĩwe wandarĩirie Ndĩ secondary school, Nyagatũgũ boys, maũndũ matiganĩte marĩa mabataranndĩ form two nĩndeĩitire kamũcemanio agia nĩguo gũthomera ũmemerekia na na ngĩĩciria ũhoro wa mũtũrĩre wakwa wa kuuma hĩndĩ ĩyo agĩtũma wendo wakwa thutha-inĩ na ũrĩa ingĩĩka nĩguo ndeithie wa ũmemerekia wambatĩre. mũingĩ na njĩra citiganĩte na hau nĩho

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

14

Ndarĩkia mathomo ma secondary,ndathiire ngĩthomera ũmemerekia mwena wa Eldoret na ndarĩkia ngĩgĩa na mweke wa attachment Radio Maria mwaka wa 2010, mweri 11 mweri wa ikũmi harĩa ndaikarire mwaka ũmwe tondũ nĩndarikĩtie thukuru. Thutha ũcio ngĩthiĩ Kangema FM ngĩmemerekia mĩeri ĩtandatũ mbere ya njokete Radio Maria kũrĩa ngoretwo ngĩrehe tabarĩra citiganĩte. Mworoto mũnene wa tabarĩra ciakwa arĩ kũrora maũndũ ma ũthii wa nambere,kũmũrĩka iheo citiganĩte na mũno makĩria kũũmĩrĩria mũndũ ũraigua mũtũrĩre wake ta ũritũhĩte.

Gwitũ mũciĩ gũtirĩ mũndũ ona ũmwe ukoretwo aingĩrĩte laini ya umemerekia , na ona hĩndĩ ĩrĩa ndaugire nĩndĩraingĩra ũmemerekia-inĩ andũ amwe nĩmamakire mũno kũona matiamenyaga nĩkĩĩ kĩbataranagia. Nĩmarigirwo maumĩrĩra ma rĩciria rĩu magakorwo mahana atĩa kũona mwana witũ ũrĩa mũkũrũ (Mwangi) nĩ ndereba nake mũirĩtu witũ ũrĩa njokete (Wangari) nĩ mũtumi wa nguo ,nĩ niĩ mwana wa mũico gwitũ family-inĩ ya ciana ithatũ na aciari akwa eerĩ nĩ arĩmi.

Ona thengia yagũkorwo ndĩ mũmerekia,nĩ kũrĩ andũ aingĩ ngoragwo ngikenio nĩ ũmemerekia wao. O mũndũ kũringana na indo citiganĩte, Wambũi Wa Mũturi Wa Inooro Fm/Tv angenagia nĩ wĩnyihia wake ,Nyoxx Wa Katta (Coro Fm) ndĩmwendeire ũhoti wake wa kũiguana na andũ na mũno makĩria nĩahotaga kũiga mũthikĩrĩria akenete na akaigua nĩ aratambũrĩka. Mũico, nĩnyendete Gatonye wa Mbugua (Kameme FM) tondũ ona thengia yake ya gũkorwo arĩ mũnene, nĩahotaga kũnyita aruti a wĩra na njĩra njega na mũno makĩria kurĩmĩra kiheo kĩrĩa angiona thĩinĩ wa mũndũ.

Rũgano Rwaku

Ũmemerekia-inĩ wakwa harĩ na ũndũ njĩkagĩrĩra mũno naguo nĩ atĩ ndĩtongoragio nĩ ngumo ĩrĩa ĩngĩkorwo ngĩĩte ngĩmemerekia kuona ũngĩtongoria nĩ ngumo ndũngĩhota kwĩnyihia na kwa ũguo mũico wa ũhoro ũgeekora nĩwatongorio nĩ mwĩtĩo na mũthũngũ akĩuga, “pride comes before a fall” .“ I leave my fame on the microphone.”

Inspiration yakwa ya yumaga kũrĩ andũ arĩa njemanagia nao omũthenya nĩtondũ ohĩndĩ ohĩndĩ nĩnyonaga kĩndũ gĩa kũhe mwĩhoko na gũtũma thiĩ na mbere na wĩra wakwa . Oho nĩnyendete gwĩka research yakwa thĩinĩ wa internet na nĩkĩo maita maingĩ ngoragwo nenda-inĩ cia internet ngĩthoma maũndũ matiganĩte nĩguo ngĩe na ũndũ mwerũ wa kwĩra mũthikĩrĩria wakwa. Oho kiugo kĩa Mwathani nĩkĩo mũrata wakwa wa hakuhĩ na kwa ũguo gũtingĩtuka itathomete gĩcunjĩ kĩa Bibiria nĩguo kũigua ũrĩa kiugo kĩranjĩra, akorwo nĩ kũnyũmĩrĩria kana nĩkũhe challenge.

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

15

Rũgano Rwaku Ota mũndũ wothe,mahĩtia nĩmekĩkaga,no kĩrĩa kĩabata nĩ ũrĩa mũndũ ekaga thutha wa gwĩka mahitia. Ingĩĩka mahĩtia ũmemerekia-inĩ wakwa ũndũ wa mbere nĩ gũcũnga mũhera kũrĩ mũthikĩrĩria na thutha ũcio kwaga gwĩkĩrĩra ihĩtia rĩũ ndeeka na handũ-inĩ ha ũguo ngakorwo ngĩthiĩ na mbere na gwĩka ũrĩa ngũbatie gwĩka tondũ ona mũndũ angigũa ndatũraga haũ;okĩraga akehuura rũkũngũ na agathiĩ na mbere na thabarĩ.

Nĩngoragwo na tabarĩra ya mid-morning (10am-1pm) na kũrĩa hotaga kũramata maũndũ makwa marĩa mangĩ ndĩrabatarania,maũndũ ma kĩmuciĩ, biashara na maũndũ mangĩ matiganĩte kũona ona thengia ya gũkorwo ndĩ mũmerekia nĩnyinaga nyĩmbo cia kũgooca Mwathani. Album yakwa ya mbere “nĩwe ũheaga mĩhũmũ”, ya keerĩ ĩtagwo “mũtũmenyereri” na rĩũ ndĩraharĩria ya gatatũ ĩrĩa ĩretwo “Ebenezer”. Ndarĩkia tabarĩra yakwa nonginya ngeeka evaluation nĩgetha menye nĩ atĩa ndahingia na itanahingia nĩgetha tabarĩra-inĩ yakwa ĩrĩa ĩkũrũmĩrĩra ngorwo ngĩgeria kũhingia.

Hĩndĩ ĩrĩa itarĩ wĩra-inĩ,ngoragwo na arata akwa tũkĩaria na kũrora ũrĩa tũngĩgacĩrithia mĩtũrĩre iitũ ya rũciũ, oho nĩnyendete kũoya mahinda mamwe makwa marĩa itarĩ wĩra-inĩ nĩguo kwaranĩria na mbeũ njĩthĩ nĩguo kũgeria kũmateithĩrĩria harĩ kwenda mũtũrĩre wao na oho gwetha njĩra citiganĩte cia kwĩyandĩka nĩgetha metheme na kwĩingĩrania mĩtugo ĩrĩa ĩtaagĩrĩire.

Nĩnyendete mũno ũteti na gũtereta na arĩa akũrũ. Kũrĩ iriro, nĩnyendete mũno kũrĩa ngima,na nyama ya ngũkũ ya kienyeji na hakorwo na tũspinach tũnini, na hĩndĩ ciothe mbere ya kũrĩa mũno

makĩria irio cia hwaĩ-inĩ no nginya nyambe ndĩe itunda ithaa rĩmwe mbere .

Gatagatĩ ga kũruga na kũhuura nguo gũtirĩ kĩndũ thũire tondũ moothe niniĩ ndĩĩkagĩra….(kuuga ndihikanĩtie) no kĩrĩa nyendete mũno nĩ kũruga.

Kĩrĩa ingĩenda kwĩra arĩa oothe marerirĩria kũingĩra thĩinĩ wa ũmemerekia nĩ atĩ nonginya omũndũ amenye nĩkĩĩ kĩratũma ende kũĩngĩra wĩra-inĩ ũcio, na mũndũ ndakanetĩkĩre kwaria rĩera-inĩ kũhetũkĩra radio tond nonginya arĩe,no handũ ha ũguo ũtigĩrĩre hĩndĩ ĩrĩa ũramemerekia ũraaria ũndũ wa bata, ũndũ wa kũnyitithania na mũno makĩria ũndũ ũngĩhũthĩka gũteithia mũndũ ũrabatara guteithĩka. Ningĩ, reke tũhũthĩre hinya wa microphone gũteithia mũndũ ũrabatara gũteithĩka, “use the power of the microphone to build and unite but not to destroy” na ningĩ ndũkaingĩre ũmemerekia-inĩ nĩguo ũmenyeke na ũgĩe ngumo no ĩka ũguo nĩtondũ nĩguo mwĩto na kĩheo gĩaku.

Ngĩrĩkia njuge mũmerekia no ta mũndũ ũrĩa ũngĩ,ngũrani no atĩ nĩaragĩria mamillioni ma andũ ihinda rĩmwe ,na nĩtondũ wa ũguo hũthĩra mweke ũcio gũteithia na gũtiga ũndũ ũrĩririkanagwo naguo wauma ũmemerekia-inĩ, “use the microphone to help the society and by this leave a legacy to be remembered for.”

Facebook : gakure roba Twitter : @robertwagakure Instagram : robertwagakure

Rũgano nĩ Claire Wambũi

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

16

A

A-Z ya ũrimi wa ngũkũ

rĩmi aingĩ nĩ makoragwo marĩmĩte ngũkũ kũma ikũmi cia gũthĩnja no ti cia kwendia.

Namba ĩno ĩtikoretwo ĩgĩcenjia kwa mĩaka mĩingĩ nĩũndũ wa itũmi ngũrani ta: ngũkũ ici itiheagwo maĩ ũrĩa kwagĩrĩire na arĩmi aingĩ matiendaga kũmenya njĩra cia kũnina mĩrimũ ta New Castle na kĩhuruto. Nĩũndũ ũyũ, ngũkũ nyingĩ nicikuaga na ingĩ ikarĩo ni nyamũ tondũ arĩmi aingĩ makomaga na nyamũ ici nyũmba-inĩ ciao.

Ngũkũ cia kĩenyeji kaingĩ irekagia kuma matumbĩ 10 nginya 12, kũrĩa icokaga igakengeta na kũrĩkĩrĩria na gũkomera.

Nyingĩ cia ngũkũ ici ikomagĩra maita matatũ kana o mana harĩ mwaka ũmwe. Thutha wa gũcarĩkia, tũcui tũtũ tũtimenyagĩrĩrwo na tũingĩ twatuo tũtikinyaga gũtuĩka ngũkũ ng’ima. Ũrũgamĩrĩri mwega Ũrĩmi ũyũ wa ngũkũ noũgacĩrithio na njĩra nene mũno rĩrĩa mũrĩmi arũmĩrĩra njĩra ta ici: • Kũrĩithia: Ũngienda ngũkũ ciaku irekie matũmbĩ wega na igĩithie nyama, cimenyerie kũrĩa mbembe na maĩ maingĩ na matheru. Ũrekia wa matũmbĩ wongagĩrĩrĩkaga rĩrĩa ngũkũ ciarĩa irio iria njega, kana chicken feeds, na mũrĩmi athingatithie gũciehe irio icio.

• Wakĩri: Ngũkũ nĩciagĩrĩiro gwakĩro nyũmba njega, kũgitĩro na kũheo irio iria ciagĩrĩire.

Ciũmba ciao

ŨRĨMI

ciagĩriĩr wo gwakwo ũrĩa rĩera rĩgũcera wega rĩtekũhingĩrĩrĩo nĩ kĩndũ onakĩrĩkũ na ũrĩa irĩhingagwo oro ũtukũ kũgirĩrĩria kũrĩka nĩ cĩihũ kana ngui. Kũngĩkoro ngũkũ ici nicigwakĩro wega, matumbĩ marĩa marĩrekagio matikora kana kũrĩo nĩ nyamũ ingĩ na tũcui tũtigacarĩkagĩrio mahuti-inĩ.

• Ũkomereria: Kaingĩ arĩmi aingĩ makomagĩrĩria ngũkũ hamwe na ici ingĩ. Ũũ niũtũmaga matumbĩ mage gũcarĩka. Maita maingĩ, ngũkũ ici nĩ ithĩnagio nĩ ici ingĩ kana ikagũa maĩ-inĩ na hau igatiga gũkengeta ũria ũrimagĩrira gũkĩrĩria matumbĩ. Hindi ĩrĩa ngũkũ yokĩrĩria matumbĩ na maga gũcarĩka, mũrĩmi nĩathiaga hathara ya matumbĩ ohamwe na tũcui.

• Ũreri wa tũcui: Ũcarĩkia wa tũcui tũingĩ mĩciĩ-inĩ ya arĩmi ni ũgũmagĩro nĩ mĩhĩnga mĩingĩ kũrĩa ngũkũ nyingĩ itihotaga gũkomonga matumbĩ mothe.

Tũcui tũrĩa twakomongo twakinyia wiki 2-3 nĩtũtũnganaga na mĩtino mĩingĩ ta kũrĩra ithaka-ĩni kana kũrĩka. Nĩũndũ wa maũndũ maya, mũrĩmi nĩagĩrĩirwo gwaka kĩũmba kĩngĩ haraihu na ciũmba ici cingĩ.

Tũcui tũtũ nitwagĩrĩirwo kũheo irio ota ũrĩa kwagĩrĩire. Mũrĩmi akorwo atarĩ na ũhoti wa kũgũra irio ici agro vet-inĩ, nĩ wega athĩithie njenga

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ 17

ŨRĨMI kuma kwĩ mbembe. Nĩgetha tũcui tũkũre wega, nitwagĩrĩirwo kũheo mahuti kana thũkũma, spinach kana terere. Mũrĩmi agika maya mothe, amenyerere tũcui tũtũ kuma nja.

no amenye iria ndwaru na raithi.

Ngũkũ ii ndwaru nĩcihithaga ciongo ciao mathagu-inĩ, igethikĩra na mathagu macio kana kwaga gũkomanĩra. Nacio iria cina thĩna wa kũhuhia cikoragwo nyimbu maniũrũ, maitho makengereirie maithori na gwathimũra.

Dawa ya kĩhuruto (coccidiostats) nĩ ĩmwe ya dawa iria itũmagĩrwo hĩndĩ ya mbura na nĩ ĩrutaga wĩra na ihenya na ũrĩakwagĩrĩire. Ciũmba nĩciagĩrĩiro nĩ kũhuhĩro nĩgetha kũraga thuya, iroboto na tũtambi o twothe. Tũtambi tũtũ nĩtũtũmaga ngũkũ ciage kũrekia na kana ikanyihia matumbĩ.

Twakinyia wiki ithatũ ũguo, no atũrekererie nja na amenyerere kũrĩa mũthũa. Gĩtũmi nĩkĩĩ? Nĩũndũ mũthũa ũrĩa mũkũrũ nĩ ũrĩaga mara matuo na tũgatuĩka twa gũkua ona gũkorwo no tũrĩe mũthũa ũrĩa mũnini.

Hĩndĩ ĩrĩa ngũkũ ciarwara, nĩciagĩrĩiro nĩ kũrigito naihenya kũgirĩrĩria gĩkuũ. Rĩrĩa ngũkũ yambia kũgonderera, kũharo, kwaga kũrĩa wega kana kwaga kũrekia, mũrĩmi nĩagĩrĩirwo ethe dawa kana ndagĩtarĩ wa ngũkũ nĩgetha acihonokie.

Kũgirĩrĩria maya mothe, ũmenyo wa kũrera ngũkũ na kũiga ũtheru kwagĩrĩirwo gũkorwo gwĩ kwa bata mũno. Ũmwe wa ũgirĩrĩria wa ikuũ ici nĩ kũmenya ngũkũ iria ndwarũ na gũciĩgayania na ici ingĩ, kũmenya kũrĩa irwarĩte na ũrigiti wacio nĩ ũrĩkũ. Ngũkũ iria ina ũgima wa mwĩrĩ nĩ cithakaga mũno na haha mũrĩmi

Njoka kana mĩnyoo nĩ kĩndũ kĩngĩ kĩrĩa gĩtũmaga ngũkũ kũnyihia matumbĩ. Mũrĩmi agĩrĩirwo nĩ gwĩka ta ũũ: • Kũringĩria ascarex kana; • Kũringĩria mũgwa nũgũ (aloe vera) matata merĩ nginya matano na itukanĩrio na maĩ ma kũnyua; ĩno nĩ ĩmwe ya njĩra iria ciatũmagĩrwo tene mũno kũgirĩrĩria mĩrimũ.

• Kũringĩria vinegar lita rĩmwe wiki kũgirĩrĩria kĩoro kũgĩa thakame. Tukania lita ithano cia maĩ na nuthu ya gĩkombe kĩa vinegar; • Wagũra tũcui kana ngũkũ ng’eni, iga kĩũmba ngũrani, ũhuhire nĩũndũ wa tũtambi, ũhe dawa cia njoka, kĩhuruto na iria ingĩ na mũico wa mothe weterere mĩthenya itatũ ũcoke

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ 18

ŨRĨMI • ũcirekererie itukane na icio Gramu 3 cia lysine Gramu 10 cia methionine ingĩ.

• ũcirekererie itukane na icio Gramu Gramu 70 70 cia cia tryptophan threonine Gwĩthondekera irio cia ngũkũ Gramu 3 cia lysine ingĩ.

Gramu 50 cia enzymes Gramu 10 cia methionine Irio cia ngũkũ nĩirio ciambatĩrĩte na gĩkĩro Gramu 60 cia coccidiostat Gwĩthondekera cia ngũkũ Gramu 70 cia threonine kĩnene na ũndũ ũyũ nĩ ũtũmĩte arĩmi Gramu 100 cia toxin binder Gramu 50 cia enzymes Irio cia ngũkũ nĩ ciambatĩrĩte na gĩkĩro aingĩ matiganĩrie urĩmi. Mũrigo ũyũ ciaprotein coccidiostat kĩnene na ũndũrĩrĩa ũyũ nĩ ũtũmĩte arĩmi Gramu Gĩkĩro60gĩa kĩa ngũkũ ici cia wongererekire thirikari yongereire Gramu 100 cia toxin binder aingĩ matiganĩrie urĩmi.

Mũrigo ũyũ layers kĩagĩrĩirwo gũkorwo gatagatĩ igoti kwĩ irio ciothe cia nyamũ.

Thutha wongererekire rĩrĩa thirikarikũruta yongereire wa igoti rĩrĩ kwambĩrĩria wĩra, ka 16-18%. Irio ta ici nĩcitũmaga Gĩkĩro gĩa protein kĩa ngũkũ ici cia igoti kwĩ irio ciothe cia nyamũ.

Thutha irio cia ngũkũ ciambatĩire nginya ciringi ngũkũ gũkũra na ihenya mũno na kĩagĩrĩirwo wa igoti rĩrĩ 1,900. kwambĩrĩria kũruta wĩra, layers gũciharĩrĩria kũrekiagũkorwo matumbĩ.gatagatĩ Irio cia 2,400 kuma 16-18%.

Irio ta ici nĩcitũmaga irio cia ngũkũ ciambatĩire nginya ciringi ka layers citiagĩrĩirwo nĩ kũheo tũcui tũrĩa ngũkũ gũkũra ihenyanĩ cikoragwo mũno na 2,400 kuma 1,900. tũtakinyĩtie wiki na 18 tondũ gũciharĩrĩria kũrekia matumbĩ. cia na calcium ĩrĩa ĩngĩthũkia higoIrio ciatuo layers citiagĩrĩirwo nĩ kũheo tũrĩa rĩrĩa yaingĩha.

Calcium ĩno nĩtũcui ĩthũkagia tũtakinyĩtie wiki 18 tondũ nĩ cikoragwo ũrekia wa matumbĩ na kũnyihia mĩaka na calcium ĩrĩa ĩngĩthũkia higo ciatuo ya ngũkũ. Mũthanga nĩ kĩndũ kĩa bata rĩrĩa ĩno nĩnĩagĩrĩirwo ĩthũkagia harĩ yaingĩha. ngũkũ naCalcium hau mũrĩmi ũrekia wahĩndĩ matumbĩ nanĩgetha kũnyihiaũteithie mĩaka kũwĩiga ciothe ya ngũkũ. gũthia irio.Mũthanga nĩ kĩndũ kĩa bata Arĩmi rĩu nĩmatacũkĩtie ikinya na harĩ ngũkũ na hau mũrĩmi nĩagĩrĩirwo nĩmaretha njĩra cia gwĩthondekera kũwĩiga hĩndĩ kiro ciothe ũteithie Gũthondeka 70 nĩgetha cia layers mash Arĩmi rĩu nĩmatacũkĩtie ikinya na irio cia ngũkũ na thogora wa ciringi gũthia irio. (wiki 18) nĩmaretha njĩra cia gwĩthondekera 840 kwĩ ngunia ya kiro 70. Aingĩ ao irio cia ngũkũnĩmahonoketie na thogora wa mbeca ciringi Gũthondeka Kiro 34 cia mũtu wa70mbembe kiro cia layers mash nĩmaugĩte 840 kwĩnangunia ya kiro Aingĩ ao (wiki Kiro 12 cia soya 18) nyingĩ kwona baita ya 70. igũrũ. nĩmaugĩte nĩmahonoketie mbeca Kiro 8 cia fishmeal Kiro mbembe germ ya Njĩra cia irio cia tũcui nyingĩ na gũthondeka kwona baita ya igũrũ.

Kiro 34 10 cia ciamũtu brani wa ya mbembe, Kiro 12 cia soya mũcere kana brani ya ngano Njĩra cia gũthondeka irio cia tũcui Kiro 32.5 cia mũtu wa mbembe Kiro 8 cia fishmeal Kiro 6 cia lime Kiro 10 cia brani ya mbembe, germ ya Kiro 9.1 cia brani ya ngano Kiro 32.5 cia mũtu wa mbembe mũcere kana brani ya ngano Indo ingĩ ciakwongerero Kiro 7.5 cia pollard ya ngano Kiro 9.1 cia brani ya ngano Kiro 16.3 cia sunflower seed cake Kiro 6 cia lime Gramu 175 ya premix Kiro 7.5 cia pollard ya ngano (mabeka) Gramu 70ciakwongerero ya lysine ingĩ Kiro 16.3 cia sunflower seed cake Indo Kiro 2.5 ya fishmeal Gramu 35 ya methionine (mabeka) Gramu 175 yathreonine premix Kiro 1.75 ya lime Gramu 70 ya Kiro 2.5 ya fishmeal Gramu Gramu 30 ya cumbĩ Gramu 70 35 ya ya lysine tryptophan Kiro 1.75 ya lime Gramu 35 ya methionine Gramu 20 ya premix Gramu 50 ya toxic binder Gramu 30 ya cumbĩ Gramu 70 ya threonine Gramu 20 ya premix Gramu ya tryptophan Arĩmi35 aingĩ nĩmahĩtagia mũno Indo ingĩ ciakwongerero Gramu 50 ya toxic binder rĩrĩa maragũra kana gũtukania irio Indo ingĩ Gramu 70ciakwongerero cia tryptophan cia broilers. cia broilers Arĩmi aingĩNgũkũ nĩmahĩtagia mũnonĩ

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

19

ŨRĨMI ciagĩriĩrwo nĩ kũheo gĩkĩro kĩnene rĩrĩa maragũra kana gũtukania iriokĩa proteins, minerals Mũrĩmi cia broilers.

Ngũkũna ciahinya. broilers nĩ angĩrũmĩrĩra ithimo iria ciagĩrĩire ciagĩriĩrwo nĩ kũheo gĩkĩro kĩnene kĩa ngũkũ ciake nicigũkũra na ihenya proteins, minerals na hinya.

Mũrĩmi na kĩria kĩagĩrĩire kũheo cirĩ o nini angĩrũmĩrĩra ithimo iria ciagĩrĩire nĩ proteins citũmagana ciumie ngũkũ ciakeiria nicigũkũra ihenya mathagu na ihenya. na kĩria kĩagĩrĩire kũheo cirĩ o nini nĩ proteins iria citũmaga ciumie Gũthondeka broiler starter mash mathagu na ihenya. (wiki 1-4)

Gũthondeka broiler starter mash Kiro 40 cia mũtu wa mbembe Kiro cia fishmeal kana omena (wiki12 1-4) Kiro 14 cia mũtutu wa mboco cia soya Kiro cialime mũtu wa mbembe Kiro 40 4 cia Kiro 12 70 ciacia fishmeal Gramu premixkana omena Kiro 14 acids cia mũtutu wa mboco cia soya Amino Kiro 4 cia Gramu 35lime ya lysine Gramu 70 premix Gramu 35 cia ya threonine Amino acids Gramu 35 ya lysine Gũthondeka irio broiler finisher Gramu 35 ya threonine Kiro 10 cia mũtu wa mbembe Kiro 16.7 cia maize germ finisher Gũthondeka irio broiler Kiro 13.3 pollard ya ngano Kiro 10 cia mũtu wa mbembe Kiro 10 cia brani ya ngano Kiro 16.7 cia maize germ Kiro cia pollard mũtutuya wangano mbegũ cia cotton Kiro 613.3 Kiro Kiro 104.7 cia cia branisunflower ya ngano seed cake (mabeka) Kiro 6 cia mũtutu wa mbegũ cia cotton Kiro ya fishmeal Kiro 3 4.7 cia sunflower seed cake

Kiro 2 ya lime (mabeka) Kiro mũtu wa soya Kiro 3.4 3 yacia fishmeal Gramu cia mũtu wa mahĩndĩ Kiro 2 ya40lime Gramu grower PMX Kiro 3.410 ciacia mũtu wa soya Gramu Gramu 5 40cia ciacumbĩ mũtu wa mahĩndĩ Gramu 5 cia coccidiostats Gramu 10 cia grower PMX Gramu Gramu 5 5 cia cia zincbacitrach cumbĩ Gramu 5 cia coccidiostats Mũrĩmi nĩagĩrĩire: Gramu 5 cia zincbacitrach

♦ Kũgũra indo ici ũratũmĩra kuma Mũrĩmi nĩagĩrĩire: kwĩ endia arĩa mamenyekanĩte. ♦ Kũgũra indo ici ũratũmĩra kuma ♦ Kũgũra (ingredients) iria kwĩ endiaindo arĩa mamenyekanĩte. itatukanĩte na gĩko na mbembe njoruindo kana(ingredients) na aflotoxin iria ♦ itarĩ Kũgũra iria ciũragaga ngũkũ. itatukanĩte na gĩko na mbembe itarĩ njoru kana na aflotoxin iria ♦ Nĩ wega gũtukania ciũragaga ngũkũ. indo ici nini cia gĩthimo kĩnini mbere ya kwĩ irio-inĩ ici ici ingĩ. ♦ kwongerera Nĩ wega gũtukania indo nini cia gĩthimo kĩnini mbere ya ♦ Kũgũra fishmeal kana omen kwongerera kwĩ irio-inĩ ici ingĩ.ĩrĩa itaranunga kũbutha. ♦ Kũgũra fishmeal kana omen ĩrĩa itaranunga kũbutha.

www.kagi.co.ke

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

20

Mwĩhumbĩre

wo ya igũrũ ĩkũhĩrĩrie ngingo na no wĩkĩre stockings njirũ.  Business formal – nĩ ũrabatara Gũtirĩ mũndũ ona ũrĩkũ endaga thuti ya gũthiĩ wĩra. Ririkana kĩratũ gũthiĩ handũ etĩtwo igongona-inĩ kĩrĩa ũgwĩkĩra haha kũrĩ athuri. Nao atekwoneka ta atarĩ mũthakarĩre atumia mekĩre nguo itarĩ cia gũthiĩ nĩ nguo iria ekĩrĩte. Aingĩ aitũ, nĩ tũtũmagĩra mbeca nyingĩ nĩguo tu- mĩago. gure iria iratũkenia no tũkaremwo  Dressy casual- kaingĩ ĩkĩragwo nĩ kwĩhumba kũringana na igongo- hĩndĩ ya gũthiĩ kũrĩa irio cia hwaĩ-inĩ (dinner) kana gũkũngũira mũtheya na. wa gũciarwo. Haha mũthuri kana Ihinda rĩrĩ nĩ tũkwarĩrĩria gũkũrana mũtumia ndagĩrĩirwo mũbuto wa jeans na iratũ mũthemba wa sneakgatagati ka nguo cia magongona ers.. Mũthuri no ekĩre mũbuto ta wa ngũrani. gũthiĩ wabici na igoti rĩa matha Semi formal – arũme… thuko (sports coat)…. Mũtumia nake ra thuti na tai. Rora wega mathaa ekĩre braũthi ĩna tũmahũa ũguo na ma mũthenya na nĩ hĩndĩ ya mbuthukati ya rangi mũthererũku. No ra kana riũa nĩguo ũthure thuti ekĩre mbangiri kana mindira thaka. njirũ kana njerũ. Coka wĩkĩre iratũ Na ha iratũ no ehumbe iria ciĩtagwo cia leather. Atumia….. Ĩkĩra nguo njirũ ĩkĩnyĩte maruinĩ. Ndũkamake flat kana ciĩoete hanini (heels).  Business casual –arũme… nĩgũthiĩ wĩkĩrĩte blaũthi ĩrĩa ĩhana irinda (dress top). Nguo ĩrĩa ĩgũkor- no mekĩre mũgutho kana khaki, Nĩ kĩĩ ũngĩkĩra na Igongona Rĩrĩkũ

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

21

Mwĩhumbĩre cati ĩna collar. Nĩ wega gwĩkĩra ĩrĩa ĩna marangi merĩ na ĩkagayanio (plaid shirt). Iratũ no wĩkĩre loafers. Atumia…. No ũthiĩ na thuti ya atumia (dress pants), ihinda rĩthaka kana thukati na braũthi.  Smart casual – ĩkĩra kĩrĩa ũrona nĩ kĩrakenia maitho make no ti kĩa waga thoni….. Athuri-ĩkĩra mũgutho wa jeans wĩna rangi mũirũ na cati thererũku. Ĩkĩra burana ya mauthi iguru ya moko maraihu.

Geria marangi o maingĩ o ũrĩa kwahoteka nĩguo wone nĩ rangi ũrĩkũ mwega na ngothi yaku. Mũgutho

wa jeans ndũgakorwo mũtarũku maru-inĩ. Atumia….ĩkĩra mũgutho wa jeans, braũthi thererũku na mũcibi wa leather. Ongerera igoti igũrũ kana blazer na scarf wohe ngingoinĩ.  Casual – ũgĩthiĩ igongona-inĩ ria mũndũ, nĩwega ũmũrie ũhoro wĩgiĩ mwĩhumbĩre nĩguo ndũkamurakarie.

Rũgano nĩ Pauline Njoroge

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

22

Ũrugi

Swedish meatballs

Taha gĩciko kĩmwe kĩa mũtukanio ũcio wa nyama ici. Coka wĩkĩre rũhĩ-inĩ na wanjie gũkũmba ta tũmĩbira nginya ũthire.

Kĩrĩa ũrabatara ½ kiro ya nyama ya ng’ombe (minced) ½ kiro ya nyama ya ngũrwe (minced) 1 gĩtũngũrũ kĩnini 1 itumbi 2 parsley.

2 iciko cia thumbuthi wa mũgate (nyũmũ).

Itĩrĩra maguta pani-inĩ nene na ũreke ½ gĩciko gĩa cumbi. macamũke kwa ihinda rĩa secondi 30 ½ gĩciko gĩa biribiri. na kamwaki kanini. ¼ gĩkombe kĩa maguta ma kũruga ma maaĩ.

Makinya

Tinangia gĩtũngũrũ.

Tukania itũngũrũ na nyama ũgĩtũmira kabakũri kanini.

Coka wongerere nyama ici itumbi.

Tinangia parsley wega.

Ongerera meatballs ciaku na ũruge kwa ihinda rĩa ndagĩka 5 kana nginya igĩe kĩrangi gĩa gĩtĩri (brown).

Garũra na ũruge kwa ihinda rĩa ndagĩka 3-4 kana nginya icenjie rangi.

Coka wongerere parsley na mũthuruthuru wa mũgate nyama-inĩ.

Ihũra na kĩrĩa ũrenda kũrĩanĩria nakĩo kana ũcirĩe ĩrĩ o cika.

Ongerera cumbi.

Ongerera biribiri.

Tũkania na gĩciko nginya ciothe citukane wega .

Rũgano nĩ Alice Nyawĩra

Kagi KĨHU - MŨTHATŨ

23

Gũra Ũmũthĩ Gũra KAGI na ũmĩthomere thimũ-inĩ yaku, email, laptop kana tablet-inĩ hĩndĩ o yothe

Iruta 1 @ 250/Maruta 3 @ 220/Maruta 6 @ 100/Lipa na M-Pesa; Buy Goods and Services,Till Number 535467 (CLAWAJA ENTERPRISES) Email: info@kagi.co.ke Hũra namba: 0722399756 – Wambũi cwambui@kagi.co.ke