การจัดตั้งองค์กรธุรกิจในประเทศกัมพูชา

หลักประกันการกู้เงินในระยะเวลาที่ได้รับ สัมปทานหรือเช่า 4) ส า ม า ร ถ ซื้ อ แ ล ะ ส่ ง อ อ ก เ งิ น ต ร า ต่างประเทศเพื่อชาระค่าสินค้า รวมไปถึง

การชาระเงินต้น ดอกเบี้ย รวมทั้งส่ง ออก ก าไรหรื อ เงิ น ทุ น กลั บ ประเทศได้ ทั้ ง ระหว่ า งด าเนิ น โครงการและหลั ง จาก ยกเลิกการลงทุน Page | 3

3.4

การจัดตั้งองค์กรธุรกิจในกัมพูชา

การจั ด ตั้ ง องค์ ก รธุ ร กิ จ ในกั ม พู ช า มี ห น่ ว ยงานที่ รั บ ผิ ด ชอบ คื อ Commercial Registration Office, Department of Business Registration, Ministry of Commerce Commercial Registration Office Department of Business Registration, Ministry of Commerce ที่ อ ยู่ Lot 19-61, MOC Road (113B Road), Phum Teuk Thla, Sangkat Teuk Thla,Khan Sen Sok, Phnom Penh, Cambodia เบอร์โทรศัพท์ (855) 23 866 088 แฟกซ์ (855) 23 866 188 เว็บไซต์ www.moc.gov.kh 3.4.1) รูปแบบองค์กรธุรกิจในกัมพูชา รูปแบบองค์กรธุรกิจในประเทศกัมพูชามี 4 รูปแบบ มีรายละเอียดดังนี้ 1) กิจการเจ้าของคนเดียว (Sole Proprietorship) กิจ การเจ้ าของคนเดีย ว คือ วิส าหกิจ ที่ได้รับ การจัดตั้งและดาเนินกิจการโดยบุคคลธรรมดาคน เดียวซึ่งเป็นเจ้าของทุนของกิจการทั้งหมด ดังนั้น 2) ห้างหุ้นส่วน (Partnership) ห้ างหุ้ น ส่ ว นเป็ น รู ป แบบธุร กิ จ ที่ เ กิดจากการ ร่วมลงทุนเพื่อให้สามารถใช้เงินทุนและทรัพยากร ร่วมกัน องค์กรทางธุรกิจประเภทนี้ ที่ได้รับ ความ นิ ย มในหมู่ นั ก วิ ช าชี พ อาทิ แพทย์ ทนาย และ นักบัญชี ตามกฎหมายสถานประกอบการพาณิชย์ นั้น ห้างหุ้นส่วนอาจเป็ น ได้ทั้งห้ างหุ้นส่ วนสามัญ หรือห้างหุ้นส่วนจากัด

ข้อผูกพันและความรับผิดทั้งหลายที่เกิดจากการ ประกอบการของกิจการนี้จึงเป็นความรับผิดชอบ ของบุคคลดังกล่าวแต่เพียงผู้เดียว

(1) ห้างหุ้นส่วนสามัญ (General Partnership) ห้างหุ้นส่วนสามัญ เป็นกิจการที่จัดตั้งโดย หุ้นส่วนตั้งแต่ 2 คนขึ้นไปร่วมกันดาเนินธุรกิจ โดย เป็นเจ้าของรับผิดชอบบริหารงานร่วมกัน และ

แบ่งปันผลกาไร โดยอาจเป็นการตกลงด้วยวาจา หรือทาข้อตกลงที่เป็นเอกสารก็ได้ ซึ่งหุ้นส่วนทุก คนมีความรับผิดชอบต่อหนี้ที่เกิด ทั้งนี้ห้างหุ้นส่วน สามัญจะสิ้นสภาพเมื่อหุ้นส่วนเสียชีวิต หรือถอน หุ้น หรือล้มละลาย (2) ห้างหุ้นส่วนจากัด (Limited Partnership)

ภายใต้ ก ฎหมายกั ม พู ช า ห้ า งหุ้ น ส่ ว นจ ากั ด สามารถจั ด ตั้ ง ได้ โ ดยขอใบรั บ รองจากส านั ก ทะเบียนธุรกิจ (Business Registration Bureau) กระทรวงพาณิช ย์ ภายใต้ความเป็นห้ างหุ้ น ส่ ว น จากัด หุ้นส่วนทั่วไปต้องรับผิดชอบโดยไม่จากัด แต่ หุ้นส่วนจากัดต้องรับผิดชอบเฉพาะในส่วนที่ลงทุน เท่านั้น กิจการเจ้าของคนเดียวและห้างหุ้นส่วนจะ ถือว่าสิ้นสุดลงหากสมาชิกทั่วไปเสียชีวิตหรือถอน ตัว

3) บริษัทจากัด (Limited Liability Company) ธุรกิจที่จัดตั้งโดยการระดมเงินทุนของผู้ถือ หุ้น และมอบอานาจให้กรรมการบริษัทเป็นผู้บริหารงาน โดย ต้องแบ่งจานวนหุ้นขั้นต่าจานวน 1,000 หุ้น และมีมูลค่าไม่ต่ากว่า 4,000 เรียลต่อหุ้น ดังนั้น ทุนจดทะเบียน เริ่มต้นจึงคิดเป็นมูลค่า 4,000,000 เรียล ทั้งนี้ผู้ถือหุ้นหรือเจ้าของต้องรับผิดชอบต่อหน้าที่ตามสัดส่วนของ จานวนเงินที่ลงทุนเท่านั้น บริ ษั ท จ ากั ด อาจมี เ จ้ า ของเป็ น คนสั ญ ชาติ กัมพูชาร้อยละ100 หรือเป็นบริษัทที่มีชาวต่างชาติ เป็ น เจ้ า ของร้ อ ยละ100 หรื อ เป็ น การร่ ว มทุ น ระหว่างสองฝ่าย บริษัทสัญชาติกัมพูชาคือบริษัทที่ มี ช าวกั ม พู ช าผู้ ถื อ หุ้ น อย่ า งน้ อ ยร้ อ ยละ 51 และ ประธานบริ ษั ท จ ากั ด อาจเป็ น ชาวกั ม พู ช า หรื อ ชาวต่างชาติก็ได้ บริษัทจากัด แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ (1) บริษัทเอกชนจากัด (Private Limited Company) บริษัทเอกชนจากัด คือ การทาสัญญาระหว่าง บุคคลสองบุคคลหรือมากกว่าซึ่งตกลงที่จะดาเนิน กิจกรรมทางพาณิชย์ บริษัทเอกชนจากัดทุกแห่ ง จะต้องอยู่ ภ ายใต้ข้อกาหนดด้านการจดทะเบียน การค้าซึ่งจักต้องดาเนินการที่กระทรวงพาณิชย์

(2) บริษัทมหาชนจากัด (Public Limited Company) บริษัทจากัดที่ถือหุ้นโดยสาธารณชน เนื่องจาก กฎหมายอนุญาตให้สามารถออกหุ้นให้แก่คนทั่วไป ได้ โดยต้ อ งมี ก รรมการบริ ห ารอย่ า งน้ อ ย 3 คน ทั้งนี้ความรับผิดชอบต่อหนี้ ของผู้ถือหุ้นจากัดตาม สัดส่วนของมูลค่าหุ้น ซึ่งข้อบังคับของบริษั ทต้ อง ระบุเงื่อนไขการจากัดความรับผิดชอบหนี้ข องผู้ถือ หุ้น สาหรับบริษัทกัมพูชาที่ต้องการจะขยายธุรกิจ ไปในท าเลที่ ตั้ ง ใหม่ ใ นประเทศ โดยส่ ว นใหญ่จะ จั ด ตั้ ง เป็ น ส านั ก งานสาขา (Branch Operation) โดยสามารถบริ ห ารได้ อ ย่ า งอิ ส ระจากบริ ษัทแม่ ทั้ ง นี้ บ ริ ษั ท จะต้ อ งจดทะเบี ย นบริ ษั ท สาขาตาม กฎหมายการจดทะเบี ย นพาณิ ช ย์ (Law on Commercial Rules and the Commercial

Page | 4

Register) แ ล ะ ก ฎ ห ม า ย ธุ ร กิ จ (Law on Commercial Enterprise) 4) ธุรกิจต่างชาติในกัมพูชา (Foreign Business in Cambodia) ผู้ประกอบการต่างชาติสามารถจัดตั้งบริษัทจากัดได้เช่นเดียวกับผู้ประกอบการกัมพูชาตามกฎหมายการ พาณิช ย์ (Law on Commercial Enterprise) ธุรกิจต่างด้าว คือ นิติบุคคลที่จัดตั้งขึ้นภายใต้กฎหมายของ ต่างประเทศแต่มีพื้นที่ส่วนหนึ่งของกิจการและประกอบการธุรกิจในราชอาณาจักรกัมพูชา ธุรกิจต่างด้าวต้อง จดทะเบียนกับกระทรวงพาณิชย์ โดยมี 3 รูปแบบ คือ (1) สานักงานสาขาของบริษัทต่างชาติ (Branch of a Foreign Company) สานักงานสาขาของบริษัทต่างชาติ เปิดขึ้นโดย บริ ษัทของต่า งชาติ เ พื่ อ ที่จ ะดาเนิ น กิจ กรรมทาง พาณิ ช ย์ อ ย่ า งใดอย่ า งหนึ่ ง ในกั ม พู ช า ส านั ก งาน สาขาเป็นนิติบุคคลเดียวกันกับบริษัทแม่ ดังนั้น จึง มี ชื่ อ เดี ย วกั น กั บ บริ ษั ท แม่ ส านั ก งานสาขานี้ สามารถด าเนิ น กิ จ กรรมได้ เ หมื อ นกั บ ส านั ก งาน ตัวแทน นอกจากนี้ สานักงานสาขายั งอาจจะซื้ อ ขาย หรือให้บริการทางวิชาชีพในลักษณะประจา หรื อดาเนิ น กิจ การด้า นอื่น ใดที่เ กี่ ย วกั บ การผลิ ต หรื อการก่อสร้ างในกัมพูช า ส านั กงานสาขาและ บริษัทแม่มีความรับผิดชอบร่วมกันต่อความรับผิด ทั้งหลายที่เกี่ยวข้องกับความสูญเสียและหนี้สินของ สานักงานสาขา และสานักงานสาขายังต้องปฏิบัติ ตามข้อผู กพัน ต่างๆ ด้านการเสี ย ภาษีท้องถิ่นอีก ด้วย สานักงานสาขาอยู่ภายใต้ข้อกาหนดการจด ทะเบียนพาณิชย์ซึ่งดูแลรับผิดชอบโดยกระทรวง พาณิ ช ย์ นอกจากนี้ ค าว่ า “Branch Office” จะต้องแสดงไว้ก่อนหน้าหรือตามหลังชื่อของบริษัท แม่ (2) สานักงานตัวแทน (Representative Office: RO)

ส านั ก งานตั ว แทน (RO) อาจตั้ ง ขึ้ น โดยนั ก ลงทุ น ต่ า งชาติ ที่ ท รงสิ ท ธิ ใ นวิ ส าหกิ จ ดั ง กล่ า ว เพื่อที่จะอานวยความสะดวกในการจัดหาสิ น ค้ า และบริ ก ารท้ อ งถิ่ น และเพื่ อ ที่ จ ะรวบรวมข้ อ มู ล ให้ แ ก่ บ ริ ษั ท แม่ ข องตน ส านั ก งานเหล่ า นี้ ยั ง ท า หน้ า ที่ เ ป็ น ช่ อ งทางส าหรั บ การส่ ง เสริ ม และท า การตลาดสิ น ค้ า และบริ ก ารของบริ ษั ท แม่ ใ น ประเทศกัมพูชาด้วย สานักงานตัวแทนมีลักษณะ เป็นหน่วยงานใช้เงินทุน (Cost Center) ที่ไม่สร้าง รายได้จากการดาเนินกิจการของตนเอง ดังนั้น โดย หลักการทั่วไปจึงไม่อยู่ภายใต้บังคับของกฎหมาย ภาษีกัมพูชา อย่างไรก็ตาม สานักงานตัวแทนยังอยู่ ภายใต้ข้อกาหนดด้านภาษีในส่วนของภาษีหัก ณ ที่ จ่ า ย ที่ เ กี่ ย วกั บ เงิ น เดื อ นที่ จ่ า ยให้ พ นั ก งานใน กัมพูชา ตลอดจนภาษีประกอบธุรกิจ เฉพาะและ ภาษีการประกอบธุรกิจประจาปี สานักงานตัวแทน อยู่ ภ ายใต้ ข้ อ ก าหนดการจดทะเบี ยนพาณิ ช ย์ซึ่ง ดูแลรับผิดชอบโดยกระทรวงพาณิชย์ ทั้งนี้ คาว่า “Representative Office Agent” จะต้ อ งแสดง ไว้ก่อนหน้าหรือตามหลังชื่อของวิสาหกิจ (3) บริษัทในเครือ (Subsidiary Company) บริ ษั ท ในเครื อ หรื อ บริ ษั ท ลู ก คื อ บริ ษั ท ที่ ควบคุมดูแลโดยบริษัทแม่ ซึ่งบริษัทแม่มีสิทธิ์ส่วน

Page | 5

ใหญ่ ใ นการออกเสี ย งในบริ ษั ท ในเครื อ โดยเป็ น บริษัทที่จัดตั้งขึ้นในกัมพูชาและอย่างน้อยร้อยละ 51 ของเงิ น ทุ น ของบริ ษั ท ถื อ โดยบริ ษั ท ต่ า งชาติ ทั้ ง นี้ การจั ด ตั้ ง การบริ ห ารจั ด การ สิ ท ธิ แ ละข้ อ ผูกพันต่างๆ ของบริษัทจักต้องแสดงรายละเอียดไว้

ในบันทึกการจัดตั้งและหนังสื อบริคณห์ ส นธิของ บริษัทจากัด บริษัทลูกอยู่ภายใต้ข้อกาหนดการจด ทะเบียนพาณิชย์ซึ่งดูแลรับผิดชอบโดยกระทรวง พาณิชย์ Page | 6

3.4.2) ขั้นตอนการจดทะเบียน2 การยื่นคาร้องจดทะเบียนจัดตั้งธุรกิจทั่วไปใน ประเทศกั ม พู ช า สามารถท าด้ ว ยตนเองที่ สานักงานจดทะเบียนพาณิชย์ (Commercial Registration Office) กรมจดทะเบียนธุรกิจ (Department of Business Registration) กระทรวงพาณิ ช ย์ (Ministry of Commerce) ณ กรุ ง พนมเปญ หรื อ สาขาของส านั ก งานจด ทะเบียนพาณิชย์ในต่างจังหวัด ก่อนดาเนินการจด

ทะเบียนจัดตั้งบริษัท ผู้ประกอบการต้องได้รับการ ยิ น ยอมเข้ า ครอบครองสถานประกอบการจาก ศาลากลางจั ง หวั ด (City Hall) หรื อ จั ง หวั ด ใน ท้องถิ่นที่ตั้งกิจการ โดยมีขั้นตอนการจดทะเบียน จัดตั้งบริษัทจากัดในประเทศกัมพูชามี 5 ขั้นตอน ดังนี้

1. นาเงินทุนจดทะเบียนฝากธนาคาร ผู้ประกอบการนาเงินทุนจดทะเบียนขั้นต่า 4,000,000 KHR ฝากธนาคารก่อนดาเนินการยื่นขอจดทะเบียนที่ธนาคารใน กัมพูชาที่ได้รับอนุญาต โดยธนาคารต้องออกหลักฐานใบสาคัญแสดงรายการเงินในบัญชีเงินฝาก (Bank Statement) ทั้งนี้ ไม่มีจากัดเวลาในการฝากเงินให้ครบจานวนทั้งหมด

2. ตรวจสอบชื่อบริษัท ผู้ประกอบการตรวจสอบชื่อบริษัทจากัดที่กรมจดทะเบียนธุรกิจ กระทรวงพาณิชย์ โดยชื่อจะต้องไม่ซ้ากับบริษัทที่จัดตั้งอยู่ แล้ว และห้ามใช้คาต้องห้ามที่ไม่เหมาะสม ทั้งนี้บริษัทสามารถใช้ชื่อในอักษรเขมรหรือใช้ตัวอักษรละตินโดยต้องให้ชื่อละติน อยู่ตาแหน่งใต้ชื่อในภาษาเขมรและมีขนาดอักษรเล็กกว่าอักษรเขมร สาหรับสาขาของบริษัทจะต้องใช้ชื่อตามบริษัทหลัก โดยมีคาว่าสาขา (Branch) อยู่ด้านบนหรือด้านหน้าชื่อสาขา

3. ประกาศข้อมูลรายละเอียดบริษัท (ข้อบังคับบริษัท/บริคณห์สนธิ) ลงในหนังสือพิมพ์ กรรมการบริษัท หรือผู้ถือหุ้น หรือผู้แทนที่ได้รับมอบอานาจ เผยแพร่ข้อมูลภาพรวมบริษัทลงในหนังสือพิมพ์ที่เป็นที่รู้จัก อย่างกว้างขวางในกัมพูชา โดยข้อมูลประกอบด้วย 1) ชื่อ ที่อยู่ และรูปแบบบริษัท 2) วัตถุประสงค์ในการประกอบธุรกิจ 3) จานวนเงินทุนที่เป็นเงินสด 4) รายละเอียดกรรมการบริษัท (ชื่อ ที่อยู่ สัญชาติ และอาชีพ) โดยผู้ยื่นขอจดทะเบียนจะต้องเตรียมหลักฐานยืนยันการลงประกาศในหนังสือพิมพ์มาพร้อมกับคาขอจดทะเบียนด้วย

4. ยื่นขอจดทะเบียนจัดตั้งบริษัท

2

ปรับปรุงข้อมูลจาก การจดทะเบียนจัดตั้งธุรกิจในประเทศกัมพูชา กรมธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ (2557)

ผู้ประกอบการยื่นแบบฟอร์มคาขอจัดตั้งบริษัท พร้อมกับเอกสารหลักฐาน ณ สานักงานจดทะเบียนพาณิชย์ ผู้ถือหุ้นหรือ ผู้บริหารต้องแสดงตน และลงนามในเอกสารบางรายการต่อหน้าพนักงานเจ้าหน้าที่ แต่สามารถมอบอานาจให้ผู้อื่นกระทา การแทนแล้วแสดงตนในภายหลังได้ (ก่อนสานักงานออกใบรับรองการจดทะเบียน)

5. สานักงานจดทะเบียนพิจารณาคาขอและออกใบรับรองการจดทะเบียน สานักงานจะส่งสาเนาเอกสารให้กบั กองกฎหมายของกระทรวงพาณิชย์ และศาลพาณิชย์พิจารณาเมื่อบริษัทได้รับอนุมัติการ จดทะเบียน กระทรวงจะประกาศขึ้นทะเบียนบริษัทในราชกิจจานุเบกษา และออกใบรับรองการจดทะเบียนพร้อมตรา ประทับให้แก่บริษัท ทั้งนี้ ระยะเวลาดาเนินการจดทะเบียนอาจแตกต่างกันในแต่ละกรณี โดยอาจใช้ระยะเวลาประมาณ 10-25 วัน

ขั้นตอนการจดทะเบียนธุรกิจในกัมพูชา ก่อนการยื่นจดทะเบียน

การขอยื่นจดทะเบียน ระยะเวลา 10 – 25 วัน

Page | 7

3.4.3) เอกสารที่ใช้สาหรับจดทะเบียนองค์กรธุรกิจ (ภาษาอังกฤษหรือกัมพูชา) บริษัทจากัด - แบบฟอร์มขอจัดตั้งธุรกิจ (Form A) จานวน 3 ชุด (กระทรวงพาณิชย์จัดทาให้) - สาเนาบัตรประจาตัวประชาชน หรือสาเนาหนังสือเดินทางของผู้ถือหุ้นทุกคน พร้อมลายมือชื่อรับรอง สาเนา คนละ 3 ชุด - รูปถ่ายขนาด 4 x 6 ซม. ของ ผู้ถือหุ้น/หุ้นส่วน คนละ 3 รูป - หนังสือรับรองจากธนาคารแสดงเงินทุนในบัญชีขั้นต่า 4,000,000 KHR ตัวจริง 1 ฉบับ - กฎข้อบังคับของบริษัทจานวน 3 ชุด (กระทรวงพาณิชย์จัดทาให้ตามข้อมูลที่แจ้ง) - หลักฐานการประกาศลงในหนังสือพิมพ์จานวน 3 ชุด (กระทรวงพาณิชย์จะเป็นผู้ประกาศและแนบ หลักฐานให้) สานักงานตัวแทน / สาขา / บริษัทลูก ของบริษัทต่างชาติ - แบบฟอร์มขอจัดตั้งธุรกิจ (Form E) จานวน 3 ชุด (กระทรวงพาณิชย์จัดทาให้) - สาเนาใบรับรองการจดทะเบียนของบริษัทแม่ซึ่งได้รับการรับรองความถูกต้องจากหน่วยงานของรัฐบาล จานวน 3 ฉบับ - สาเนากฎข้อบังคับของบริษัทแม่ซึ่งรับรองความถูกต้องจากหน่วยงานของรัฐบาล จานวน 3 ฉบับ - หนังสือมอบสิทธิของบริษัทแม่ซึ่งมีการรับรองจากทนายความ โดยระบุชื่อผู้แทนที่จะมาประจาในสาขา ต่างประเทศ พร้อมหนังสือมติการประชุมของผู้ถือหุ้นที่อนุมัติให้จัดตั้งสาขาในต่างประเทศจานวน 3 ฉบับ - รูปถ่ายกรรมการหรือผู้จัดการของสานักงานผู้แทน ขนาด 4 X 6 ซม. จานวน 3 รูป - สาเนาบัตรประจาตัวหรือสาเนาหนังสือเดินทางของผู้แทน พร้อมลายมือชื่อรับรองสาเนา 3 ชุด - สาเนาวีซ่าเข้าประเทศกัมพูชาของผู้แทนบริษัท จานวน 3 ฉบับ 3.4.4) ค่าธรรมเนียมจดทะเบียน รายการ จดทะเบียนบริษัทจากัด/ห้างหุ้นส่วน/สานักงานผู้แทน จดทะเบียนสาขาของบริษัทกัมพูชา การตรวจสอบชื่อ การทาตราประทับ หมายเหตุ : 1 ดอลลาร์สหรัฐ มีค่าเท่ากับ 4,000 เรียล

ค่าธรรมเนียม (เรียล) 420,000 (105 ดอลลาร์สหรัฐ) 60,000 (15 ดอลลาร์สหรัฐ) 40,000 (10 ดอลลาร์สหรัฐ) 60,000 (15 ดอลลาร์สหรัฐ)

Page | 8