Timire
27
Im Leabharlann Dom Turasanna
Cliodhna Cussen Coiscéim 64 lch, le líníochtaí. €7.50
Faigh Greim ar an Ghrian Proinsias Mac a’a Bhaird Coiscéim 81 lch, le léaráidí. €7.50
Bleachtaire na Seirce Dairena Ní Chinnéide Coiscéim 32 lch. €7.50
Clapsholas
Mícheál Ó Fionnáin Coiscéim 31 lch. €7.50
Le Seán de Fréine San ochtú haois déag, d’fhiosraigh an feisire Boyle Roche i mbaoth-Pharlaimint na hÉireann, ‘Cén fáth gur fiú dúinn rud a dhéanamh ar son ár sleachta? Cad a dhein ár sliocht dúinne riamh?’ Duine de dhream é nach raibh tradisiún nó sinsearacht stairiúil cheart acu níos sia siar ná glac bheag de ghlúnta, drong nár ghá dóibh saothrú go hionraic chun a raibh de mhaoin na hÉireann acu a thuilleamh, ach a fuair é de bharr taismí coigistithe agus cogaíochta. Ní raibh sinsir acu a shaothraigh dua ar a son, sinsir a bheadh mar eiseamláir acu chun an rud céanna a dhéanamh don sliocht úd. Ní raibh de stair acu ach an aimsir ghairid láithreach, agus cheal aimsir chaite a thabharfadh meon na híobairte agus na freagrachta dóibh, níor dhein
TIMIRE Summer_2011.indd 27
siad faic (seachas corrdhuine díobh) ar son na tíre, nó ar son a sleachta féin ach oiread. Dá thoradh sin, níor mhair siad ach seal, agus d’imigh a bparlaimint leithleasach, go tobann, mar an cheo faoi dheireadh an chéid chéanna. Níor thuig siad nárbh ionann saol buan pobail agus sraith de eipeasóidí gearra díomuana láithreacha atá neamhspleách ar a chéile. Rith na smaointe seo liom agus na leabhair seo á léamh agam, go háirithe an chéad dá cheann díobh. Ar na turasanna atá i gceist ag Cliodhna Cussen, tá an turas cinniúnach a thóg Colm Cille ar fán fada go hOileán Í. Sraith de chúig litir o am a dhíbeartha in AD 546 go dtí aimsir ghairid roimh bhás dó timpeall AD 596. Mar aonad, tá an tsraith seo go hálainn, agus an naomh ag caint agus é ag dul in aois ar cé chomh ‘Gasta a shleamhnaigh na blianta fada tharainn, / Seanmóireacht is síorthaisteal.’ Smaoinigh anois ar an oidhreacht eiseamláireach a d’fhág Colm ag na glúnta ina dhiaidh, gur ábhar spreagtha é do fhile tallannach beagnach míle cúig bliain i ndiaidh a bháis. Baineann an dán Guth Sairdíneach go speisialta le hábhar na hoidhreachta: ‘Chailleamar ár ndearg-rún, / An moirtéal / a tháthaíonn na glúnta le chéile…/ A deireann na nithe / Gur chóir a sheoladh ar aghaidh / go dtí an chéad ghlúin eile.’ Tá téamaí eile le cíoradh ag an fhile, ar ndóigh: an tsraith de thurasanna tríd an fhéilire ó mhí go mí, mar shampla. Is taitneamhach na dánta seo; is iontach mar atá gach ceann acu ina sheoid dhifriúil ar leith: ní bhíonn a fhios agat cén úire a bhuailfidh leat ó mhí go mí. Tour de force beag atá déanta aici anseo, cuid de um eachtraí pearsanta a bhain léir féin, cuid eile ina léiríonn sí súil ghéar
05/05/2011 08:31
