KB2.Aneks1-katalog

Page 1

Aneks 1: Katalog założeń parkowych



Niniejszy aneks stanowi poglądowy katalog założeń parkowych powstałych w Europie po 1982 roku. Przykłady dobrane są w taki sposób, aby dawały możliwie pełny wgląd w różnorodność parków miejskich, z uwzględnieniem wszystkich nurtów opisanych w rozdziale 8. Nurty ideowo przestrzenne… Każdy park został opisany na karcie A, na której podano również najważniejsze dane liczbowe oraz przedstawiono plan, ewentualnie zdjęcie satelitarne. Karta B zawiera zdjęcia. W układzie kart przyjęto porządek alfabetyczny, sortując kolejno wg kraju, miasta oraz nazwy parku. Wszystkie nazwy parków podano w oryginale. Wykaz założeń ujętych w katalogu: Francja: • Chaumont-sur-Loire: *Festival International des Jardins • Lille: *Parc Henri Matisse • Paryż: *Jardin Atlantique • Paryż: *Parc André Citroën • Paryż: *Parc de La Villette Hiszpania • Barcelona: *Parc Central de Nou Barris • Barcelona: *Parc Diagonal-Mar • Kordowa: *Parque de Miraflores • Madryt: *Parque Juan Carlos I • Walencja: *Jardins del Turia Holandia: • Amsterdam: *Bijlmermeer Park - Monument • Amsterdam: *Cultuurpark Westergasfabriek • Rotterdam: *Museumpark Niemcy: • Berlin: *Erholungspark Marzahn • Berlin: *Natur-Park Schöneberger Südgelände • Berlin: *Neue Wiesen • Berlin: *Spreebogen – Platz der Republik, Forum i Friedrich-Ebertplatz, Spreebogen Park • Duisburg: *Landschaftspark Duisburg-Nord • Monachium: *BUGA 2005 München – Landschaftspark Riem Polska: • Kraków: *Park Dębnicki • Warszawa: *Ogrody Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego • Wrocław: *Park Milenijny Wielka Brytania: • Londyn: *Greenwich Peninsula Park • Londyn: *Thames Barrier Park

-A1-1-


kraj

Francja

region

miasto

Chaumont-sur-Loire

dzielnica

nazwa parku

Festival International des Jardins Chaumont-sur-Loire (Conservatoire international des parcs et jardins de Chaumont-sur-Loire)

autorzy

Jacques Wirtz; ogrody - co roku inni autorzy w ramach konkursu miedzynarodowego

prace projektowe

poc zątek

zakończenie

prace budowlane

początek

inauguracja

powierzchnia [ha] koszt

3 całkowity

kolejne fazy

1992 corocznie

za 1 m2

nurt

artystyczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

land art, abstrakcjonizm, intertekstualizm

główne źródła danyc h

Centre

lokalizacja

park reorganizowany

PIGEAT 2005 / JONES 2003 / DRAPELLA-HERMANSDORFER 2002

za: PIGEAT 2005

Założenie składa się z serii 32 gabinetów ogrodowych wydzielonych jednakowymi żywopłotami, z prowadzącymi do nich ścieżkami. Plan ma organiczną formę przywodzącą na myśl liście i łodygi tulipanowca. Ogrody co roku organizowane są od nowa, na podstawie zwycięskich projektów konkursowych odpowiadających na zadany temat. Zwycięzca konkursu realizacji ma prawo utrzymać swój ogród również w kolejnym roku. Poszczególne aranżacje stanowią popis sztuki krajobrazu, a w szczególności land art. Ich efemeryczność podkreśla zastosowanie nietrwałych materiałów (np. tkanin). Eksponowane kompozycje i struktury ukierunkowane są na efekt scenograficzny.

-A1-2-


-A1-3-


kraj

Francja

region

Nord-Pas-de-Calais

miasto

Lille

dzielnica

Euralille

nazwa parku

Parc Henri Matisse

autorzy

Gilles Clément; EMPREINTE: Èric Berlin, Sylvian Flipo; art.Claude Courtecuisse

prace projektowe

poc zątek

1992

zakończenie

1993

prace budowlane

początek

1996

inauguracja

2000

8

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

4 880 000

za 1 m2

nurt

artystyczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

abstrakcjonizm, dekonstrukcja, naturalizacja, kontekstualizm, land art

główne źródła danyc h

lokalizacja

61,00

ponad komunikacją

Refer... 2000 / CORTESI 2000

za: CORTESI 2000

Jeden z dwu parków towarzyszących nowemu centrum Lille - Euralille. Tworzy strefę przejściową pomiędzy nowym dworcem TGV i centrum komercyjnym a starym miastem. Najbliżej Euralille znajduje się duzy plac, nastęnie łąka, a na tyłach system zagajników - ogrodów tematycznych (min. bambusowy, skalniak, plac zabaw). Pod jego częścią zlokalizowana jest nowa węzłowa stacja podziemnego tramwaju, sygnalizowana przez wyprowadzone na powierzchnię otwory wentylująco-doświetlające. Najbardziej rzucającym się w oczy element założenia to specyficzna forma krajobrazowa - gigantyczna, nieregularna betonowa "donica", w której rośnie lasek wyniesiony kilka metrów ponad poziom otaczającego terenu. Park wyróżnia również metoda kompozycji parterów bylinowych - Gilles Clément eksperymentuje również tutaj, ze swoją oryginalną metodą jardin en movement - na równym trawniku rozsiane są wyraźnie ograniczone płaty swobodnej wegetacji.

-A1-4-


-A1-5-


kraj

Francja

region

Île-de-France

miasto

Paryż

dzielnica

Paris 19e, Montparnasse

nazwa parku

Jardin Atlantique

autorzy

François Brun, Michel Pena, C. Schnitzler

prace projektowe

poc zątek

1987

zakończenie

prace budowlane

początek

1992

inauguracja

3,5

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

1994

za 1 m2

nurt

symboliczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

intertekstualizm, dekonstrukcja, kontekstualizm, abstrakcjonizm, land art

główne źródła danyc h

lokalizacja

ponad komunikacją

CORTESI 2000 / DRAPELLA-HERMANSDORFER 2002 / Atlas... 2000

za: CORTESI 2000

Ogród położony bardzo spektakularnie - na dachu nowego dworca Montparnasse, z widokiem na górujący nad miastem wierzowiec Tour Montparnasse. Cała jego estetyka nawiązuje do motywów marynistycznych: zafalowane ogrodzenia i wzory posadzek, drewniany pokład do opalania, latarnie i pergole jakby uginające się na wietrze, morska kolorystyka, sztuczne wydmy, kępy kostrzewy. W obwodzie kwadratowego niemal planu po jednej stronie umieszczono ciąg ogrodów tematycznych, po drugiej - korty tenisowe. Główna oś przecina łąkę i położony w centrum placyk z instalacją "Wyspa Hesperyd" przypominającą przyżądy meteorologiczne i tryskającą gejzerem mody. Po obu stronach, rosną równomiernie rozstawione drzewa, obciążające bezpośrednio słupy konstrukcyjne położonego niżej budynku. Z wychodzących na dach świetlików dobiegają odgłosy z peronów dworca TGV.

-A1-6-


-A1-7-


kraj

Francja

region

Île-de-France

miasto

Paryż

dzielnica

Paris 15e, Front de Seine

nazwa parku

Parc André Citroën

autorzy

Gilles Clément i Alan Provost (konkurs, koncepcja krajobrazowa), Patrick Berger (szklarnie, z: Laurence Feveile, Janine Galiano), Jean-Paul Viguier (szklarnie i wiadukt nadbrzeżny), Jean-François Jodry

prace projektowe

poc zątek

prace budowlane

początek

powierzchnia [ha] koszt

1985

13,8 całkowity

59 150 219

zakończenie inauguracja

1992

kolejne fazy

1994 428,62

za 1 m2

nurt

symboliczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

intertekstualizm, kontekstualizm, dekonstrukcja, naturalizacja

główne źródła danyc h

lokalizacja

tereny poprzemysłowe

CLEMENT 1995 / CORTESI 2000 / BIESKE-MATEJAK 2002 / LAVALOU 1992

za: CORTESI 2000

Drugi z najbardziej znanych nowoczesnych parków paryskich. Założenie stanowi fuzję elementów dwu projektów konkursowych: Clément odpowiedzialny był za stronę północną, Provost za południową. Kompozycja regularna, osiowa, nawiązująca do tradycyjnych założeń o osi prostopadłej do Sekwany. Łączy układ regularny z miejscową „dzikością". Główny element to prostokątna łąka otoczona kanałem. Od strony rzeki szerokie otwarcie pod wiaduktem. Po stronie przeciwnej uwielbiany przez dzieci perystyl wodny flankowany dwiema potężnymi oranżeriami. Wzdłuż łąki ogrody i pawilony - od północy szklarnie i ogrody seryjne oraz typowy dla Clémenta jardin en mouvement; w części południowej kamienne nimfea, wyniesiony kanał zakończony kaskadami i ogród metamorfoz. Na wschód od głównej kompozycji dwa autonomiczne ogrody - biały i czarny. Park pełen ukrytej symboliki - ogrody tematyczne obrazują kolejne etapy przemiany alhemicznej. Bardzo wysoka wartość estetyczna i użytkowa.

-A1-8-


Parc André Citroën

Fot.: autor

-A1-9-


kraj

Francja

region

Île-de-France

miasto

Paryż

dzielnica

Paris 19e, La Villette

nazwa parku

Parc de La Villette

autorzy

Bernard Tschumi; ogrody tematyczne również: François Ghys, Alexandre Chemetoff, Daniel Buren, Bernhard Leitner, Alain Pélissier, Fujiko Nakaya, Isabelle Devin, Catherine Rannou, Gilles Vexlard, Jean-Max Albert; iluminacje: B.Tschumi i art. François Morellet

prace projektowe

poc zątek

1982

zakończenie

prace budowlane

początek

1985

inauguracja

1991

55

kolejne fazy

1996

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

za 1 m2

nurt

warstwowy

obecne tendencje ideowo-estetyczne

dekonstrukcja, intertekstualizm, kontekstualizm

główne źródła danyc h

lokalizacja

tereny poprzemysłowe

TSCHUMI 1987, 1994-1, 1994-2 / ORLANDINI 1999 / BALJON 1992, 1997

Fot.: autor

Pierwszy i najgłośniejszy z nowoczesnych parków Paryża, założony na terenie dawnej rzeźni i giełdy bydła. Współtworzy kanon dekonstruktywizmu w architekturze. Duży park powiązany z otaczającymi i wkompowanymi weń obiektami kulturalnymi: Miasteczkiem Nauki i Przemysłu, halą wystawowo (La Grande Halle), kinem sferycznym (Géode), centrum muzyki rockowej (Zénith), miasteczkiem muzyki i in. Kompozycja otwarta, trójwarstwowa (płaszczyzny trawników i placów, linie ścieżek i aleii, punkty folies). Rolę spinającą pełnią w parku (a z założenia pełnić miały również w jego styku z miastem) czerwone pawilony folies, rozstawione regularnie co 50 m. Forma każdego z nich jest rezultatem dekonstrukcji podstawowej bryły sześcianu. Elementy geometryczne - proste główne aleje, kolistą i trójkątną łąkę, regulaną siatkę pawilonów folies, uzupełnia falująca wstęga Promenady Kinematycznej (Promenade Cinématique), na którą „nanizane" są różnorodne w funkcji i formie ogrody tematyczne.

-A1-10-


-A1-11-


kraj

Hiszpania

region

Katalonia, prow. Barcelona

miasto

Barcelona

dzielnica

Nou Barris

nazwa parku

Parc Central de Nou Barris

autorzy

Andreu Arriola, Carme Fiol

prace projektowe

poc zątek

1991

zakończenie

2001

prace budowlane

początek

1997

inauguracja

1999

16,6

kolejne fazy

2003

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

15 897 729

95,77

za 1 m2

nurt

artystyczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

abstrakcjonizm, land art, kontekstualizm, dekonstrukcja

główne źródła danyc h

lokalizacja

tereny "puste"

ARRIOLA, FIOL 1998, 2000

dzieki uprzejmosci: A.Arriola, C.Fiol

Utworzony na zdegradowanym obszarze zajmujących zatomizowaną przestrzeń pomiędzy blokowiskami dzielnicy Nou Barris. Na terenie parku znajduje się kilka mieszkalnych punktowców, fragment starego szpitala, dziś ratusz dzielnicowy i nowe Forum Techniki. Różnorodność funkcji i niejednolitość krajobrazu, wymagały kreacji sugestywnych elementów nadających spójność kompozycji. Projektanci wyszli od inspiracji kubistycznymi krajobrazami Picassa. Swobodnej, pozornie chaotycznej kompozycji trójkątów (płaszczyzn trawnika, stoków z klorową ceramiczną wykładziną, fontann i basenów, zygzakowatych chodników i pomostów) harmonię nadaje zasada trzymania się wyłącznie trzech kierunków w każdym fragmencie założenia. Kolejną nadrzędną zasadą jest stosowanie tych samych, oryginalnych i charakterystycznych elementów posadzek, ławek, oświetlenia, odwodnienia. Przekraczający granicę parku litemotif stanowią drewniane parasole „Palma” i „Diapasó”, w które wmontowano również reflektory.

-A1-12-


Parc Central de Nou Barris

Fot.: autor

Fot.: Andreu Arriola -A1-13-


kraj

Hiszpania

region

Katalonia, prow. Barcelona

miasto

Barcelona

dzielnica

Sant Martí

nazwa parku

Parc Diagonal-Mar

autorzy

Enric Miralles i Benedetta Tagliabue, arquitectes Associats; Elena Rocchi, Lluis Cantallops, Fabian Asunción

prace projektowe

poc zątek

1997

zakończenie

prace budowlane

początek

1998

inauguracja

14,31

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

11 161 800

za 1 m2 lokalizacja

2002

78,00

nurt

artystyczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

land art, abstrakcjonizm, intertekstualizm, dekonstrukcja, kontekstualizm, naturalizacja

główne źródła danyc h

MIRALLES, TAGLIABUE 1996, 2006 / GABANCHO, FREIXA 1995 / Refer... 2000

tereny poprzemysłowe

za: Quaderns 240, 2004

Park wpleciony jest w strukturę nowoczesnej dzielnicy Diagonal-Mar, realizowanej w powiązaniu z szeregiem innych programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów przemysłowych (Olimpiada 1992, rehabilitacja doliny i ujścia rzeki Besòs, Forum Kultur 2004). Ma znaczenie strategiczne jako zaplecze rekreacyjne dla towarzyszących mu luksusowych apartamentowców. Zabudowa i przecinające park drogi wpisują się miękko w organiczną aranżację. Obsadzenia, instalacje oświetleniowe, place zabaw, zbiorniki wodne, pomosty oraz pop-artowo/land-artowe pergole i wodotryski miękko wypełniają przestrzeń pomiędzy budynkami, a jednocześnie zewnętrzne ramy całości pozostają sztywne - otaczające kompleks drogi formują kwadrat. Kompozycja stanowi rezultat autorskiej, organicznej metody projektowej Miralesa, który nadawał trzeci wymiar malarskim wizjom układów roślin i owoców. Jest to niejako nowoczesna, dynamiczna i niepokojąca wariacja art nouveau.

-A1-14-


Parc Diagonal-Mar

Fot.: autor -A1-15-


kraj

Hiszpania

region

miasto

Kordowa

dzielnica

nazwa parku

Parque de Miraflores

autorzy

Juan Cuenca, art. Agustín Ibarrola

prace projektowe

poc zątek

zakończenie

prace budowlane

początek

inauguracja

powierzchnia [ha] koszt

5 całkowity

nurt

artystyczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

minimalizm, kontekstualizm, land art

główne źródła danych

www.eldiadecordoba.com

Andaluzja, prow. Kordowa

2003

kolejne fazy za 1 m2 lokalizacja

tereny "puste"

GoogleEarth

Park położony na prawym brzegu, w zakolu rzeki Gwadalkiwir, naprzeciw staromiejskiego centrum Kordoby. W powiązaniu z zagospodarowanym równolegle polderem tworzy szerokie otwarcie widokowe na panoramę miasta z bryłą katedry i meczetu na pierwszym planie. Obsadzony niezbyt gęsto, z różnorodnie ukształtowanymi parterami bylinowymi i trawnikiem. W yposażenie (ławki, lampy, kosze na śmieci, murki, również małe budynki obsługi) utrzymane jest w stylu minimalistycznym, a rozmieszczenie poszczególnych elementów na tle planu wykazuje cechy projektowania warstwowego. Ważnym elementem są abstrakcyjne rzeźby. Park stanowi element programu rewaloryzacji miejskiego odcinka rzeki (obok Balcón de Guadalquivir i Sotos de Albolafia).

-A1-16-


Parque de Miraflores

Fot.: autor -A1-17-


kraj

Hiszpania

region

Madryt

miasto

Madryt

dzielnica

Barajas

nazwa parku

Parque Juan Carlos I (Parque Olivar de la Minojosa)

autorzy

José Luis Esteban Penelas & Emilio Esteras Martín

prace projektowe

poc zątek

1989

zakończenie

prace budowlane

początek

1989

inauguracja

161

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

72 121

za 1 m2

0,04

nurt

warstwowy

obecne tendencje ideowo-estetyczne

dekonstrukcja, brutalizm, intertekstualizm, land art, kontekstualizm, tradycjonalizm

główne źródła danyc h

lokalizacja

1992

tereny "puste"

CORTESI 2000 / Parque Juan Carlos on-line

za: CORTESI 2000

Największy z intensywnie urządzonych parków miejskich Europy. Część otwartego centrum ekspozycyjnego i nowego centrum miasta (Campo de las Naziones). Towarzyszą mu pawilony wystawowe, centrum kongresowe, restauracje, hotele i biurowce. Większość geometrycznie uporządkowanych terenów zielonych znajduje się wewnątrz okręgu-promenady o średnicy 1 km. Abstrakcyjny (bezpośrednie nawiązanie do malarstwa dekonstruktywistów) układ kompozycji jest czytelny nawet na zdjęciach satelitarnych, co wynika z chęci zapewnienia efektu krajobrazowego widocznego z pokładu samolotów startujących z pobliskiego lotniska. W parku znajdują się liczne piramidy kryjące śmietniska, monumentalne rzeźby, wijący się strumień z licznymi fontannami, największa w Europie Fontanna Cybernetyczna. Układ zieleni jest wyraźnie geometryczny co nawiązuje do istniejących w tym miejscu wcześniej sadów oliwnych. Park często krytykowany ze względu na monumentalizm i brutalistyczną stylistykę.

-A1-18-


Parque Juan Carlos I

Fot.: Angel Menor Pozo -A1-19-


kraj

Hiszpania

region

miasto

Walencia

dzielnica

nazwa parku

Jardines del Turia (w tym Ciudad de las Artes y las Ciencias i Parque Gulliver)

autorzy

Tallers de Arquitectura: Ricardo Boffill (masterplan, tramos X-XI); Santiago Calatrava (Ciudad de las Ciencias); Vegas Tu i Mediterrània (tramo I); Hernández Barquero, Juan José (tramo II); Rafael Rivera, art. Manolo Martín (tramo XII – Parque Gulliver); inni (tramos III-IX i XVI)

prace projektowe

poc zątek

prace budowlane

początek

powierzchnia [ha] koszt nurt

1981

zakończenie inauguracja

104 całkowity

artystyczny / tradycjonalistyczny

Walencia

kolejne fazy

1982 1986,1991,2000 2001,2003,2004

za 1 m2 lokalizacja

tereny "puste" (dawne koryto rzeki)

obecne tendencje ideowo-estetyczne

abstrakcjonizm, land art, tradycjonalizm, intertekstualizm, kontekstualizm, naturalizacja

główne źródła danyc h

Culturia on line / www.ayto-valencia.es / www.wikipedia.org

na podst. planu Walencji

Przepływająca przez Walencję rzeka Turia w latach 60. została skanalizowana i wyprowadzona poza miasto. Od lat 80. suche koryto służy miastu jako obszar rekreacji. Zorganizowano w nim tereny sportowe (stadion lekkoatletyczny, boiska piłkarskie, bieżnie sportowe, boisko baseballowe, ścieżki rowerowe, skatepark), miasteczko rozrywki, naturalne i uporządkowane tereny zielone, place zabaw, jak również szereg zespołów zabudowań sportowych, ekspozycyjnych i kulturalnych, w tym kompleks Miasteczka Sztuki i Nauki Santiago Calatravy. Cały park niezwykle efektownie wygląda z poziomu dawnego nabrzeża czy z któregoś z licznych mostów. Obok zespołu Ciudad de las Artes y las Ciencias, w skład którego wchodzą Pałac Sztuk (sale koncertowe), tzw. Hemisférico (kino IMAX i planetarium), Muzeum Nauki, kompleks Oceanarium i pasaż ogrodowy przekryty wielką pergolą Umbráculo, jedną z największych atrakcji stanowi Parque Gulliver – plac zabaw wbudowany w olbrzymią rzeźbę leżącego Guliwera.

-A1-20-


Jardines del Turia

Fot.: autor -A1-21-


kraj

Holandia

region

Noord-Holland

miasto

Amsterdam

dzielnica

Zuidost, Bijlmermeer

nazwa parku

Bijlmermeer Park - Monument

autorzy

Descombes Architectes: Georges Descombes; Architectuurstudio Herman Hertzberger: Herman Hertzberger

prace projektowe

poc zątek

1994

zakończenie

1996

prace budowlane

początek

1997

inauguracja

1998

1,2

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

1 815 121

151,26

za 1 m2

nurt

symboliczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

intertekstualizm, minimalizm, kontekstualizm, dekonstrukcja

główne źródła danych

lokalizacja

osiedle mieszkaniowe

CORTESI 2000 / MASBOUNGI 2002 / WEILACHER 2005

za: CORTESI 2000

Park porządkuje przestrzeń wewnątrz kilku gniazd odnowionego socjalnego osiedla blokowego na peryferiach Amsterdamu. Kształt kompozycji narzucają sześcioboczne pola kwartałów. Rytm ten śledzi, naśladuje, a zarazem urozmaica sztuczny kanał-polder. Z zarysem kanału wiąża się dwa proste ciągi przecinające równolegle całą tkankę urbanistyczną. Ich minimalistyczna, betonowa estetyka kontrastuje ze swobodnym potraktowaniem podrzędnych ścieżek i naturalizacją brzegów na niektórych odcinkach kanału. Park jest pomnikiem tragedii która miała miejsce w 1992 roku, kiedy na terenie osiedla rozbił się samolot Boeing 747. Śmierć 47 osób upamiętnia tablica i wyeksponowane "drzewo które to wszystko widziało" w centrum parku. Tuż obok kanał i główną oś przecina betonowa ścieżka - "odcisk" fragmentu budynku, który został zniszczony przez spadający samolot.

-A1-22-


Bijlmermeer Park - Monument

Fot.: autor -A1-23-


kraj

Holandia

region

Noord-Holland

miasto

Amsterdam

dzielnica

Westpark

nazwa parku

Cultuurpark Westergasfabriek

autorzy

Gustafson Porter (arch.kraj.), Francine Houben (arch.)

prace projektowe

poc zątek

zakończenie

prace budowlane

początek

inauguracja

powierzchnia [ha] koszt

2003

kolejne fazy całkowity

za 1 m2

nurt

poprzemysłowy

obecne tendencje ideowo-estetyczne

recykling, kontekstualizm, dekonstrukcja, naturalizacja

główne źródła danych

lokalizacja

tereny poprzemysłowe

PORTER 2002

za: PORTER 2002

Poszerzenie obszaru głównego parku miejskiego Amsterdamu - Westerpark - o tereny XIX-wiecznej gazowni. Zachowano, odremontowano i zaadoptowano do nowych funkcji większość obiektów gazowni, w tym dominującą kubaturowo wieżę ciśnień, budynki administracyjne i szereg hal, pełniących obecnie rolę dużego ośrodka kulturalnego. Większość terenu zajmuje otwarta łąka. Wzdłóż jej północnej granicy ciągnie się wydłużony, płytki basen, podzielony na 3 części: kąpielową, przeznaczoną do brodzenia, wreszcie naturalizowaną, pełniącą rolę filtra biologicznego. Element ten stanowi nawiązanie do holenderskich polderów. Aranżacja zieleni części zachodniej ma charakter naturalizowany. Przyciągają uwagę dwa połączone stawy obrośnięte płytkowodną roślinnością, zorganizowane w obrębie fundamentu dwu innych zbiorników gazowych. W południowej części urządzono dwa regularne ogrody, które przecina łamana linia głównej parkowej alei. Aleja zaczyna się na regularnie obsadzonym, geometrycznym placu wejściowym.

-A1-24-


Cultuurpark Westergasfabriek

Fot.: autor -A1-25-


kraj

Holandia

region

miasto

Roterdam

dzielnica

nazwa parku

Museumpark

autorzy

Yves Brunier, OMA, Rem Koolhas

prace projektowe

poc zątek

1989

zakończenie

prace budowlane

początek

1990

inauguracja

12

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

1 815 121

za 1 m2

nurt

artystyczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

abstrakcjonizm, minimalizm, dekonstrukcja

główne źródła danych

lokalizacja

Zuid-Holland

1994

15,13

park reorganizowany

CORTESI 2000

za: CORTESI 2000

Park w miejscu dawnego prywatnego ogrodu. Łączy się ze starszym założeniem parkowym. Stanowi łącznik pomiędzy trzema współczsnymi budynkami muzeów: architektury, sztuk pięknych, przyrodniczym. Kompozycja liniowa, rozegrana na dwu równoległych osiach: prostej alei i falującej w trzech wymiarach ścieżki. Prostej alei rytm nadają małe placyki z posadzką przetykaną ceramiką w kolejnych kolorach podstawowych. Po obu stronach każdego placyku stoją minimalistyczne niskie ławy z betonu. Kontrastowo do osi geometrycznej, gięta oś ścieżki biegnie przez róznorodne, barwne skrawki ogrodów, ginąc w gęstwinie drzew i krzewów. Bogactwo przyrody podziwiać można z wyniesionego pomostu. Założenie stanowi rzadki przykład zastosowania zasady minimalizmu we współczesnym parku miejskim.

-A1-26-


Museumpark

Fot.: autor -A1-27-


kraj

Niemcy

region

Berlin

miasto

Berlin

dzielnica

Marzahn-Hellersdorf

nazwa parku

Erholungspark Marzahn

autorzy

Gottfried Funeck, Roswitha Schultz, Birgit Engelhardt, Claus-Dieter Schmidt, KarlHeinz Kastl

prace projektowe

początek

zakończenie

prace budowlane

początek

inauguracja

powierzchnia [ha] koszt

21 całkowity

nurt

tradycjonalistyczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

tradycjonalizm, intertekstualizm

główne źródła danyc h

kolejne fazy

1987 2000,2003,2005

za 1 m2 lokalizacja

tereny "puste"

DRAPELLA-HERMANSDORFER, OGIELSKI 2004 / Senatsverwaltung... on-line

za: www.stadtentwicklung.berlin.de

Powstał dla uczczenia 750-lecia Berlina pod szyldem "Berliner Gartenschau". Jego tradycyjną, krajobrazową kompozycję, wzbogacały w następnych latach kolejne ogrody tematyczne. Każdy z nich to cytat z innej tradycji lub konwencji: Ogród Bajek, Ogród Bylinowy, Gaj Rododendronowy, Ogród Chiński, Ogród Japoński, Ogród Bali, Ogród Orientalny, Ogród Koreański. Wkrótce dołączą do nich Ogród Renesansowy i Ogród Angielski (Labirynt). Ogrodom towarzyszą zagajniki, polany, kompozycje kwiatowe, oczko wodne. Park cieszy się szczególną popularnością, którą zawdzięcza różnorodności estetycznej i bogactwu funkcjonalnemu, jak również konwencji nieustającej wystawy ogrodniczej.

-A1-28-


-A1-29-


kraj

Niemcy

region

Berlin

miasto

Berlin

dzielnica

Tempelhof-Schöneberg

nazwa parku

Natur-Park Schöneberger Südgelände

autorzy

Arbeitsgemeinschaft planland/ÖkoCon: Ingo Kowarik, Andreas Langer, Ludger Schumacher, Helmuth Knoll

prace projektowe

początek

1994

zakończenie

1996

prace budowlane

początek

1996

inauguracja

2000

18

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

9 090 000

za 1 m2

nurt

naturalizowany / poprzemysłowy

obecne tendencje ideowo-estetyczne

naturalizacja, recykling, kontekstualizm, land art

główne źródła danyc h

lokalizacja

50,50 tereny "puste" / pokolejowe

MEUSER i in. 2001 / DRAPELLA-HERMANSDORFER 2002, 2006 / Refer... 2000

Fot.: autor

Powstał na terenie przedwojennego dworca towarowego, który w czasie podziału Berlina pozostgawał w strefie granicznej i uległ degradacji. Podłużna działka wcisnięta jest pomiędzy obecnie działające torowiska kojeji podmiejskiej i krajowej. Autorzy projektu wykorzystali zarówno pozostałości kolejowe jak i fakt, iż naturalna sukcesja odcisnęła na tereniue wyraźne piętno. Przyjęto zasadę minimalnej ingerencji. Teren uporządkowano, wzbogacono urządzeniami zabawowymi, wytyczono ścieżki. Z elementów takich jak wieża ciśnień, nastawnia, porzucona lokomotywa uczyniono atrakcję, a z dzikiej roślinności atut (filozofia "czwartej natury"). W parku działa grupa artystów konstruujących z poprzemysłowych pozostałości współczensne rzeźby i instalacje eksponowane następnie na terenie założenia; betonowe mury pokryto barwnymi graffiti. Formalnie park podzielony jest na 3 strefy: otwartą strefę wejściową, chronioną strefę przyrodniczą ze ścieżka na wyniesionym trapie oraz strefę muzealną.

-A1-30-


-A1-31-


kraj

Niemcy

region

Berlin

miasto

Berlin

dzielnica

Karow

nazwa parku

Neue Wiesen

autorzy

Andrea Schirmer, Martina Kernbach

prace projektowe

początek

1996

zakończenie

1997

prace budowlane

początek

1997

inauguracja

1998

12

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

3 732 488

za 1 m2

nurt

naturalizowany

obecne tendencje ideowo-estetyczne

naturalizacja, minimalizm, dekonstrukcja

główne źródła danyc h

lokalizacja

4,34 tereny "puste"

MEUSER i in. 2001 / JIRKU 2001

w oparciu o: www.stadtentwicklung.berlin.de

Ekstensywny park na berlińskich przedmieściach. Towarzyszy rozległemu zespowi chronionego krajobrazu utrzymanemu w charakterze naturalnej łąki, z rzadka jedynie uzupełnionej nowymi nasadzeniami. W wąskim pasie na granicy między strefą chronionego krajobrazu a osiedlem Alt Karow w bardzo delikatny sposób wprowadzono kilka elementów małej architektury – oszczędnych formalnie, wyrazistych materiałowo, ledwie dostrzegalnych w szerszej perspektywie bujnych łąk. Są to: drewniany mostek na strumyku, stożkowate wzniesienie zwieńczone niskim murkiem, na które wiodą proste schody, kilka prostopadłościennych, nierównych bloków kamienia służących za ławki, wytyczające granicę parku murki z łupanych kamieni zamkniętych w stalowej klatce, plac dla skateboardzistów, prosta pergola. Jedynymi bardziej złożonymi elementami są nieliczne drewniane ławki.

-A1-32-


-A1-33-


kraj

Niemcy

region

Berlin

miasto

Berlin

dzielnica

Mitte

nazwa parku

Spreebogen: Platz der Republik, Forum, Friedrich-Ebertplatz, Spreebogen Park

autorzy

Lützow 7: Cornelia Müller, Jan Wehberg; Weber & Saurer: Toni Weber (wspólpraca, projekt Spreebogeen Park)

prace projektowe

poc zątek

1996

zakończenie

1997

prace budowlane

początek

2002

inauguracja

2005

28

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

27 610 200

za 1 m2

nurt

symboliczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

intertekstualizm, kontekstualizm, dekonstrukcja, land art, mininalizm

główne źródła danyc h

lokalizacja

98,61 tereny "puste" / pokolejowe

RIO i in. 2006 / Refer... 2000 / Freiraum ... on-line / http://fbinter.stadt-berlin.de

za: Topos 20

Obszar w samym sercu Berlina, o szczególnym znaczeniu zarówno z reprezentacyjnego (sąsiedztwo Reichstagu, nowych budynków Bundestagu i Kanzleramt) jak i urbanistycznego punktu widzenia (środek dawnej strefy granicznej, pomiędzy Bramą Brandenburską a Tiergarten). Park stanowi przedpole i tło dla budynków rządowych, a zarazem strefę przejściową pomiędzy miastem z historycznym parkiem. Ze względu na trudne tło historyczne, dla zaznacznia rangi przestrzeni autorzy zastosowali delikatną symbolikę: ideę praworządnego i demokratycznego, nowoczesnego państwa wpisali w kontrast pomiędzy swobodną lekkością nasadzeń zagajnika i geometrycznością flankujących łąkę pasów żywopłotu. Same żywopłoty przecina w poprzek kręta, ale wyrazista „ścieżka”. Przedpole Reichstagu tworzy plac, którego posadzka ulega stopniowemu rozmyciu w płaszczyźnie trawnika. Podobnie dalej na zachód pojawiające się stopniowo nasadzenia zacierają granicę między polaną a gęstym zadrzewieniem Tiergarten.

-A1-34-


-A1-35-


kraj

Niemcy

region

Nadrenia-Północna Westfalia

miasto

Duisburg

dzielnica

Duisburg-Nord

nazwa parku

Landschaftspark Duisburg-Nord (w ramach IBA Emscher Park)

autorzy

Latz+Partner: Peter Latz, Latz-Riehl-Schulz, G.Lipowsky, oświetlenie i iluminacja Jonathan Park

prace projektowe

poc zątek

1989

zakończenie

2000

prace budowlane

początek

1991

inauguracja

2001

230

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

15 338 756

6,67

za 1 m2

nurt

poprzemysłowy

obecne tendencje ideowo-estetyczne

kontekstualizm, dekonstrukcja, naturalizacja, land art

główne źródła danyc h

lokalizacja

tereny poprzemysłowe

LATZ 1993, 2000 / CORTESI 2000 / WEILACHER 2005 / LEPPERT 1997

za: CORTESI 2000

Park szczególnie znany ze względu na skalę i kompleksowość przedsięwzięcia rewaloryzacji - od adaptacji wszystkich znajdujących się na terenie obiektów poprzemysłowych (ośrodek kulturalnokonferencyjny), przez recykling urządzeń i materiałów, po rekultywację gruntów i oczyszczanie wody z rzeki Ems. Silnie zaakcentowano ślady historii miejsca, a program socjalny ukierunkowano na zapewnienie nowych miejsc pracy byłym pracownikom huty. Kompozycja składa się z nałożonych warstw o charakterze funkcjonalnym: ścieżek pieszych i rowerowych poprowadzonych po liniach dawnych szlaków, w tym po wyniesionych traktach kolejowych, siatki punktów węzłowych, układu urządzeń oczyszczających itp. Szereg pozostałości huty, takich jak zbiorniki łodzące czy wysokie betonowe mury, wykorzystywane są do uprawiania sportów wyczynowych. Dawne składy rudy i odpadów przekształcono w ogrody gabinetowe. Park słynie też z instalacji o charakterze Land-Art oraz barwnej nocnej iluminacji.

-A1-36-


-A1-37-


kraj

Niemcy

region

Bawaria

miasto

Monachium

dzielnica

Riem

nazwa parku

BUGA 2005 München: Landschaftspark Riem

autorzy

Latitude Nord: Gilles Vexlard; Allmann Sattler Wappner Architekten GmbH; Burger Landschaftsarchitekten; BWP Burggraf, Weichinger + Partner Ingenieurgesellschaft mbH; DupperLandschaftsarchitekten; Ebel Büro für Bauleitung und Abrechnung im Garten-, Landschafts- und Sportplatzbau; Herzog + Partner; KUK Filmproduktion GmbH; Architekturbüro Werner Lang; Latz + Partner; LUZ Landschaftsarchitekten; Schmidt Landschaftsarchitekten: Prof. Reiner Schmidt; Landeshauptstadt München Baureferat Gartenbau: Frau Preußner

prace projektowe

poc zątek

1995

zakończenie

1997

prace budowlane

początek

1997

inauguracja

2005

210

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt nurt obecne tendencje ideowo-estetyczne główne źródła danyc h

całkowity

50 400 000

warstwowy

za 1 m2 lokalizacja

24,00

dawne lotnisko

dekonstrukcja, land art DIEDRICH 2001 / BUGA'05 on-line / Refer... 2000 / RIO i in. 2006 / Muenchen on-line

za: www.buga2005.de

Założenie na bazie silnie dekonstruktywistycznego planu, wyraźnie bazującego na szkole francuskiej. BUGA w Monachium miała za zadanie zapewnienie terenów rekreacyjnych dla nowego osiedla Messestadt Riem. Zarówno tereny zielone, jak osiedle powstały w miejscu zlikwidowanego lotniska. Park w pasmowym układzie ubejmuje z 3 stron nowe osiedla. Wyzwanie stanowiła utylizacja gruzu z rozbiórki pasów startowych, budynków i infrastruktury lotniska. Większość wykorzystano jako materiał do ukształtowania powierzchni parku i budowy dróg. Proekologicznym akcentem było też pokrycie całego dachu głównej hali wystawowej ogniwami słonecznymi. Założenie wyróżnia się bezkompromisową skalą geometrycznych rozwiązań krajobrazowych. W okresie wystawy na terenie rozlokowane były liczne ogrody tematyczne. Po jej zakończeniu obszar poddano dalszym przekształceniom.

-A1-38-


-A1-39-


kraj

Polska

region

Małopolskie

miasto

Kraków

dzielnica

Dębniki

nazwa parku

Park Dębnicki

autorzy

arch.:Krystyna Pawłowska, Krystyna Dąbrowska-Budziło, Agata Zachariasz; dendrolog: Katarzyna Fabijanowska; drogi: Grzegorz Obara, Tadeusz Kopta; oświetlenie: Wacław Ceglarek;

prace projektowe

początek

1997

zakończenie

prace budowlane

początek

2000

inauguracja

2002

4,6

kolejne fazy

2003

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

453 515

za 1 m2

nurt

tradycjonalistyczny

lokalizacja

obecne tendencje ideowo-estetyczne

tradycjonalizm, intertekstualizm

główne źródła danyc h

PAWŁOWSKA 1998 / ZACHARIASZ 2006

9,86 park reorganizowany

Google Earth

Park sąsiaduje z bulwarem wiślanym i zajmuje teren po dawnym parku przypałacowym. Kompozycja nawiązuje częściowo do historii miejsca - zastosowano tradycyjny, kaligraficzny układ ścieżek (brukowanych) i trawników, rozarium, historyzujące ogrodzenia. Duże znaczenie przy projektowaniu założenia miało jego wpisanie w całościowy miejski system zieleni - połączenie z korytarzem ekologicznym Wisły, bulwarem i ścieżką rowerową. Park jest częścią kreowanego obecnie krakowskiego Systemu Parków Rzecznych. W trakcie opracowywania planów miały miejsce konsultacje z mieszkańcami. Do roku 2006 zrealizowano 2 z 4 zaplanowanych etapów: część na terenie dawnego parku pałacowego oraz dawnej szkółki roślin.

-A1-40-


-A1-41-


kraj

Polska

region

Dolny Śląsk

miasto

Wrocław

dzielnica

Nowy Dwór

nazwa parku

Park Milenijny

autorzy

Alina Drapella-Hermansdorfer, Paweł Ogielski, Ryszard Majewicz, Teresa Lorenz

prace projektowe

poc zątek

2000

zakończenie

prace budowlane

początek

-

inauguracja

50,31 (w sumie 103)

kolejne fazy

powierzc hnia [ha] koszt

całkowity

6 607 367

za 1 m2

nurt

symboliczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

intertekstualizm, naturalizacja, kontekstualizm

główne źródła danyc h

lokalizacja

-

13,13 tereny "puste"

DRAPELLA-HERMANSDORFER 2001, 2002, 2003-2 / OGIELSKI 2001

wiz.: Piotr Asfeld

Park międzydzielnicowy, na terenach dawnych ogródków działkowych. Rzeka Ślęza przecina go na 2 równe części: zachodnią, o charakterze leśnym (istniejące już częściowo zadrzewienia) i wschodnią – o bardziej intensywnym zagospodarowaniu. Przewidziano utworzenie sztucznego jeziora z towarzyszącą mu szkółką sportów wodnych. Woda zasilająca zbiornik będzie naturalnie oczyszczana w systemie połączonych rozlewisk na terenie polderu zalewowego – elementu strategii przeciwpowodziowej. Kompozycja parku zorganizowana jest w oparciu o oś głównej alei, wiodącą od „Kopca Piastów Śląskich” – zlokalizowanego na południowym krańcu landmarku, poprzez amfiteatralną nieckę Forum do sztucznego stoku narciarsko-saneczkowo w północnej części. Wzdłuż alei rytmicznie rozmieszczono 10 regularnych grup zadrzewień (tzw. Kronika X Wieków) i szereg ogrodów tematycznych. Program rekreacyjny uzupełniają obiekty sportowe oraz tereny przewidziane na organizację wystaw ogrodowych.

-A1-42-


-A1-43-


kraj

Polska

region

miasto

Warszawa

dzielnica

nazwa parku

Ogrody Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego

autorzy

Irena Bajerska; budynek: Marek Budzyński i Zbigniew Badowski

prace projektowe

poc zątek

prace budowlane

początek

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

zakończenie

2000

inauguracja

1,5

kolejne fazy

2002

za 1 m2

nurt

symboliczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

intertekstualizm, abstrakcjonizm, tradycjonalizm

główne źródła danyc h

Mazowieckie

lokalizacja

tereny "puste"

www.bbk.v-net.plobiektybuw.html / archiwum.warszawa.um.gov.pl-kraj58kw58_5.html

Ogrody wraz z budynkiem Biblioteki stanowi jedną z najbardziej spektakularnych realizacji polskiej architektury. 1/3 powierzchni zalożenia znajduje się na dachu. Liczne świetliki i elementy instalacji sygnalizują wyraziście obecność budynku, a zarazem miękko ksztaltowane, delikatne formy krajobrazowe sugerują tradycyjny ogród. Na dachu znalazło się kilka odrębnych formalnie i nastrojowo ogrodów, których kolorystyczne zróżnicowanie znalazło odbicie w nazwach: ogród złoty, srebrny, niebieski, karminowy, zielony. Połączenie między górną a dolną częścią założenia (tzw. ogród wejściowy) zaprojektowano w formie stoku - również tutaj wyraziste jest wzajemne przenikanie się ogrodów i budynku. Poszczególne ogrody połączono wąskim, krętymi ścieżkami, pergolami, i kładkami przerzuconymi ponad świetlikami. Szczególną atrakcję stanowi stalowy pomost z którego podziwiać można z góry Wisłę wraz z jej przeciwległym, tonącym w zieleni brzegiem. Autorka sygnalizuje iż ogród ma charakter eksperymentalny.

-A1-44-


-A1-45-


kraj

Wielka Brytania

region

Anglia

miasto

Londyn

dzielnica

Greenwich

nazwa parku

Greenwich Peninsula Park (w tym Ecology Park; w ramach Millenium Village)

autorzy

Desvigne & Dalnoky: Christine Dalnoky; Michel Desvigne, Pauline Way

prace projektowe

poc zątek

1996

zakończenie

1997

prace budowlane

początek

1998

inauguracja

2000

20

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

26 285 714

nurt

naturalizowany

obecne tendencje ideowo-estetyczne

naturalizacja, tradycjonalizm

główne źródła danyc h

za 1 m2 lokalizacja

131,43

tereny portowe

CORTESI 2000 / FIRTH 2003 / CEBRAT 2005 / DRAPELLA-HERMANSDORFER 2006

Google Earth

Zespół parkowy zorganizowany w ramach Millennium Village - nowego osiedla stanowiącego spektakularny przykład architektury partycypacji o silnie proekologicznej orientacji. Wioska Milenijna powstała na półwyspie Greenwich, w miejscu zajmowanym niegdyś przez największą w Europie gazownię. Osiedle zajmuje obszar 121 ha, z czego 20 ha stanowi zieleń. Inicjatywa powołana do życia w 1997 roku zakładała zasadniczy udział przyszłych mieszkańców w procesie kształtowania zarówno ich siedzib, jak i otaczającego krajobrazu. Na terenie osiedla znajdują się 3 parki, w tym naturalizowany Ecology Park. Intencją projektantów było "archeologiczne" przywrócenie części pierwotnego środowiska przyrodniczego tych nadczecznych terenów - stąd nawiązania do mokradeł, łęgu, kreowanie zamkniętych enklaw ekologicznych udostępnionych jedynie do obserwacji z wyznaczonych miejsc. Zadbano też o przyrodniczą oprawę nabrzeża Tamizy oraz system ścieżek pieszych i rowerowych.

-A1-46-


Greenwich Peninsula Park

-A1-47-


kraj

Wielka Brytania

region

Anglia

miasto

Londyn

dzielnica

Silvertown / Woolwich

nazwa parku

Thames Barrier Park

autorzy

Groupe Signes: Alain Provost; Patel Taylor

prace projektowe

poc zątek

1995

zakończenie

prace budowlane

początek

1997

inauguracja

9

kolejne fazy

powierzchnia [ha] koszt

całkowity

18 253 968

2001

202,82

za 1 m2

nurt

warstwowy

lokalizacja

obecne tendencje ideowo-estetyczne

dekonstrukcja, intertekstualizm, kontekstualizm, recykling

główne źródła danyc h

FIRTH, BURDETT 2001 / ŻOŁNIEREK-MAZUREK 2005

tereny portowe

Precedensowy przypadek kreacji parku w strefie planowanych na przyszłość inwestycji, w celu podniesienia ich atrakcyjności (katalizator inwestycyjny). Park powstał w tym samym czasie co cała nowa sieć infastruktury i komunikacji mająca obsłużyć przyszłą nową dzielnicę Londynu. Wartość sąsiadujących z parkiem inwestycji mieszkaniowych znacząco dzięki niemu wzrosła. Park powstał na terenach dawnych doków, o czym zaświadcza zachowany kanał dokowy, osuszony i zaadaptowany na linearny ogród parterowy. Falujący pasami żywopłotów i mieniący się tęczowo Zielony Dok stanowi główną oś, prowadząc od placu wejściowego z perystylem wodnym, do platformy z pergolą - Pawilonem Pamięci ofiar wojny. Daje zarazem perspektywę na nowoczesną tamę na Tamizie. Reszta parku to abstrakcyjna kompozycja regularnych linii zagajników i nieregularnie rozrzuconych "nasadzeń strukturalnych", zagęszczających się na obrzeżach założenia.

-A1-48-


-A1-49-


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.