Euskal Hezkuntza Sisteman Laneko Orientabideari buruzko Azterlana by Confebask

Euskal Hezkuntza Sisteman Laneko Orientabideari buruzko Azterlana

JUSTIZIA, LANA ETA GIZARTE SEGURANTZA SAILA DEPARTAMENTO DE JUSTICIA, EMPLEO Y SEGURIDAD SOCIAL

FONDO SOCIAL EUROPEO EUROPAKO GIZARTE FONDOA

Análisis de las Mejores Prácticas en Orientación Profesional Diagnóstico de la Situación Actual de la Orientación Profesional en el Sistema Educativo Vasco

Orientatzaileen artean eginiko inkestaren emaitzak

Resultados Encuestación a Orientadores/as

Estudio de la Orientación Profesional en el Sistema Educativo Vasco

Euskal Hezkuntza Sistemako Laneko Orientabidearen Egungo Egoeraren Diagnostikoa Laneko Orientabideko Praktika Hoberenen Analisia DEPARTAMENTO DE JUSTICIA, EMPLEO Y SEGURIDAD SOCIAL

FONDO SOCIAL EUROPEO EUROPAKO GIZARTE FONDOA

JUSTIZIA, LANA ETA GIZARTE SEGURANTZA SAILA

Euskal Hezkuntza Sisteman Laneko Orientabideari buruzko Azterlana Laneko Orientabideko Praktika Hoberenen Analisia Euskal Hezkuntza Sistemako Laneko Orientabidearen Egungo Egoeraren Diagnostikoa Orientatzaileen artean Eginiko Inkestaren Emaitzak

uskal Entrepresarien Konfederakuntzak, Confebaskek, laneko orientabideari buruzko Azterlana burutu du Euskal Hezkuntza Sisteman, honako helburu nagusi hauekin: laneko orientabideak hezkuntza sisteman une honetan duen egoera, eta, lortutako emaitzak ikusita, ikasleen erabateko laneko orientabiderako eredu berria diseinatzea. Diagnostiko hori burutu ahal izateko, Confebaskek Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Hezkuntzaren Berriztapenerako Zuzendaritzaren laguntza izan du. Azterlan hori aurrera eramateko, hainbat parte hartze programatu ziren. Horien artean azpimarratu egin behar da zenbait orientatzaileri egindako elkarrizketak. Esan behar da ezinbestekoa izan dela orientatzaileen parte hartzea. Laneko orientabidean zenbait praktika egoki ere aztertu eta aukeratu dira. Koaderno honetan bi parte hartze horien ondorio diren dokumentuak biltzen dira.

Lehenbizikoan, DBH eta/edo Batxilergoa ematen duten EAEko ikastetxeetako orientatzaileen artean egindako inkestaren emaitzak biltzen dira. Bigarrena bi ataletan banatzen da: 1. Praktika hoberenen aukeraketa. 2. Orientabidea eta Internet baliabide iturri gisa. Lehen atalean, identifikatutako praktika hoberenen tipologia zehatz-mehatz erakusten da. Laneko orientabidearen alorrean burutzen ari diren parte hartze plano berriak erakusten dituzten praktikak dira. Bigarren atala, praktika hobeago gisa, dauden edukien eta baliabideen ugaritasuna adierazten duten zenbait web atariz osatutako mosaikoa da. Atal horri lan tresna izaera eman zaio, eta, aldi berean, TICen erabileraren ondorioz identifikatutako praktika hoberenak ezagutzeko aukera ematen du, EAEren barruan erabiltzeko aukera aztertzeko.

AURKIBIDEA Orr. 1.- PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA .....................................................................9 1.1.- ENPRESA SARERA HURBILTZEKO EKIMENAK.....................................................11 1.1.1.- CONTACT ENTERPRISE (Geneva-SUITZA).................................................12 1.1.2.- BISITAK ENPRESETARA ETA PRESTAKUNTZA ZENTROETARA (FRANTZIA)..15 1.1.3.- ESKOLA KANPAINA-AUKERA EZAZU GENERORIK GABEKO LANBIDEA (EUSKADI)..................................................................................................17 1.1.4.- EMAKUMEAK INDUSTRIARA ERAKARTZEN (EUSKADI) .........................19 1.2.- ORIENTABIDEAREN LAGUNTZARAKO TRESNA DIDAKTIKOAK.........................20 1.2.1.- RESO-RECHERCHE ET ÉCHANGE DE SAVOIRS POUR L’ORIENTATION (FRANTZIA)...........................................................20 1.2.2.- JOUER POUR DE VRAI (KANADA)............................................................24

2.- ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA .....................................27 2.1.- ORIENTABIDEKO LANGILEEI ZUZENDUTAKO ATARI INSTITUZIONALAK.....................................................................................30 2.1.1.- NAZIOARTE MAILAKO ATARI INSTITUZIONALAK...................................30 2.1.1.1.- FRANTZIA.....................................................................................30 2.1.1.2.- ERRESUMA BATUA ......................................................................31 2.1.1.3.- IRLANDA ......................................................................................32 2.1.1.4.- SUITZA..........................................................................................32 2.1.2.- ESTATU ESPARINIARREKO ATARI INSTITUZIONALAK .........................................................................32 2.2.- SAREAK ETA ELKARTEAK ....................................................................................34 2.3.- SEKTORE ETA LANBIDE INFORMAZIOKO ATARIAK............................................41 2.4.- EUROPA ETA NAZIOARTE MAILAN TXOSTENEN ETA AZTERLANEN BURUTZAPENEAN ESPEZIALIZATUTAKO BESTE ERREFERENTZIA INTERESGARRI BATZUK .................................................................................................................43 2.5.- BESTE ERREFERENTZIA INTERESGARRI BATZUK.................................................43

AURKIBIDEA Orr. SARRERA ............................................................................................................................47 1.- ORIENTATZAILEEN TALDEAREN EZAUGARRI SOZIO-PROFESIO-GRAFIKOAK ................................................................................51 1.1.- SEXUA ETA ADINA ...............................................................................................53 1.2.- EGINIKO IKASKETAK ............................................................................................53 1.3.- PRESTAKUNTZA OSAGARRIA ..............................................................................55 1.4.- LANEKO ORIENTABIDEAN JARDUTEKO EGINIKO IKASKETEN ERABILGARRITASUNAREN BALORAZIOA............................................................55 1.5.- HIZKUNTZ ESKAKIZUNA ......................................................................................56 2.- ORIENTATZAILEEN LANBIDE ETA HEZKUNTZA ESPERIENTZIA ..........................59 2.1.- HEZKUNTZA ESPERIENTZIA .................................................................................61 2.2.- LANEKO ORIENTABIDEAN JARDUTEKO AURREKO ESPERIENTZIARI EMATEN ZAION BALORAZIOA ...........................................................................62 3.- ORIENTATZAILEEN LAN ETA KONTRATU EGOERA ................................................65 3.1.- LAN EGOERA ETA KONTRATU MOTA .................................................................67 3.2.- BALORAZIOA ........................................................................................................69 3.3.- EGINKIZUNAK.......................................................................................................70 4.- EAEko IKASTETXEETAKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKETA ETA FUNTZIO EZAUGARRIAK ............................................................................................................71 4.1.- ORIENTATZAILE KOPURUA ..................................................................................73 4.2.- ORIENTABIDE DEPARTAMENTUA ........................................................................74 5.- LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA ....77 5.1.- LANEKO ORIENTABIDEAREN DEDIKAZIO MAILA...............................................79 5.2.- EGITEN DIREN JARDUEREN TIPOLOGIA ETA HORIEN BALORAZIOA.................79 5.3.- LANEKO ORIENTABIDEAREN TESTUINGURUA ...................................................83 5.3.1.- Hautemandako behar nagusiak...............................................................87 5.3.2.- Ikasleei jarraipena emateko sistema .......................................................88 6.- PRESTAKUNTZA ESKAINTZA ETA BEHARRAK........................................................89 7.- LANEKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKUNTZA ETA FUNTZIO EGITURA ...........93

Euskal Hezkuntza Sisteman Laneko Orientabideari buruzko Azterlana Laneko Orientabideko Praktika Hoberenen Analisia

1.- PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

Atal honek, Nazioartean, Europar Batasunean eta EAEn ezarritako praktika hoberenetako batzuk aurkezten ditu. Aukeraketa honetarako kontuan izan diren irizpideak, ondoren adierazten den bezala laburtu daitezke: • Talde interesgarriak: Batez ere orientabideko langileen parte hartze aktiboa jasotzen duten esperientziak identifikatzeko ahalegina egin da. Hala ere, bertan sartzen dira, ikasleei, hezkuntza taldeei, enpresei/profesionalei bai eta familiei zuzendutako ekimenak, horiek orientabideko langileei tranferitzea posible da eta. • Inplementazio alderdi anitzak eta berritzaileak: praktika hoberenen barruan mota askotako jarduerak sartzen dira, bisitak enpresetara, simulazio jolasak, jasotako ezagutzen transferentziarako aplikazio informatikoak, eskumen jakin batzuen prestakuntza eta garapena, etab. mota askotako aukerak eskaini ahal izateko. • Transferentzia eta inplementazio aukerak EAEn. • Emaitza arrakastatsuak: aukeratutako praktiken aplikazioak ikasleen orientabideari dagokionez emaitza positiboak lortu ditu kasu guztietan. Praktika horiek bi taldetan sailkatu dira: alde batetik, prestakuntza zentroak (orien-

tabideko langileak) enpresa sarera hurbiltzeko aukera ematen duten ekimenak. Bestetik, orientabideko langileen lan pedagogikoari laguntzeko tresnak. Praktika hon bakoitzerako honako informazio hau identifikatu da1: - Esperientziaren identifikazioa: berau sustatu eta/edo aplikatzen duen erakundea. - Helburua eta talde interesgarriak. - Esperientziaren edukia. - Praktika hobeak sartzen dituen elementu berriztatzailea. - Lortutako emaitzak: parte hartu duten ikasleen kopurua, etab.

1.1.- ENPRESA SARERA HURBILTZEKO EKIMENAK

Asko dira beste herrialde batzuetan, bai eta gurean ere, aplikatutako esperientziak, prestakuntza zentroak produkzioaren mundura hurbiltzeko. Egindako azterketatik, proposatzen duten helburua, sorkuntza, multzoaren ikuspegia eta emaitzak direla eta interes maila altua duten 4 ekimen aukeratu dira.

Dena den, esan behar da esperientzia horiei buruzko informazio gehiago lortzeko, berau aurkeztu eta garatzen duen web orriaren erreferentzia ematen dela.

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

1.1.1. CONTACT ENTERPRISE (Geneva-SUITZA)2 ESPERIENTZIAREN IDENTIFIKAZIOA Genevan (Suitza) aurrera eramandako eta Département de l’Instruction Publique-ren esku dagoen Office d’Orientation et de Formation Professionnelle (OOFP) izenekoak inplementatutako esperientzia. OOFP-ren helburua pertsonei euren eskola edo lanbide prestakuntza proiektua egiten laguntzea da, eta horretarako informazio interesgarria, hezkuntza/prestakuntza lorreko aholkularitza, etengabeko prestakuntza, etab. eskaintzen ditu. Horretarako, aldian behin eguneratzen den hainbat baliabide eta material ditu: txostenak, aholkularitzari laguntzeko euskarri elektronikoak, orientabideko elkarrizketak, enpresatan egoteko programak… OOFP-ek zerbitzu hori dohainik eskaintzen ditu.

Contact-Enterpriseren helburua gazteei euren lanbide edo prestakuntza egitasmoa aurrera eramaten laguntzea da, ekoizpenaren munduaren ezaugarriak eta beharrak kontuan izanik. Programa hori Lanbide Heziketa aurreko prestakuntza eskaintzen duten ikastetxeetako ikasleei dago zuzenduta, bai eta eskolarizatu gabe dauden eta beraien lanbide ikasketei berriro ekin nahi dieten pertsona gazte eta helduei ere.

EDUKIA Programa horren barruan aurrera eramaten diren jarduerak hiru parte hartze eremuren inguruan artikulatzen dira. Horien ezaugarri nagusiak honako hauek dira:

1. jarduera

- Eskolan 8. urtea baino gehiago bete duten taldeentzat prestatzen da.

Lanbide informazio topaketak

- Helburua parte hartzaile guztiak lanbide alor jakin batekin lotutako lanbideetara eta prestakuntzetara hurbiltzea da.

2. jarduera

- “Lanbide Informazio topaketetan” parte hartu duten gazteei dago zuzenduta.

Bisitak enpresatara

3. jarduera Stageak enpresatan

- Enpresen edo/eta prestakuntza zentro espezializatuen errealitatea aurkitzeko aukera ematen du. - Eskolan 8. urtea baino gehiago bete duten eta derrigorrezko hezkuntza uzteko adinean dauden ikasleengan aplikatzen da. - Tokian tokiko esperientzia da, eta haren barruan sartzen da orientabide egitasmo baten balidazioa.

1. taula 2

HELBURUA ETA TALDE INTERESGARRIAK

Informazio gehiago: http://www.geneve.ch/oofp

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

a) 1. jarduera: Lanbide informazio topaketak (EIP) Topaketa horien helburuak hauek dira: - Lan munduari lehenbiziko hurbilketa egitea. - Laneko sektore edo alor bat aztertzea,3 edo 4 lanbide esanguratsuri buruzko informazioaren bitartez. - Sektorearekin/alorrarekin/lanbidearekin erlazionatutako prestakuntza zentroak edo lanbide elkarteak aurkeztea. - Emakumezko ikasleak betidanik gizonezkoek bete izan dituzten lanbideetara (eta haiekin lotutako prestakuntzara) sartzea sustatzea. - Egitasmo pertsonala eraikitzeak duen garrantziari buruz sentsibilitzatzea. Lehenbiziko jarduera horren garapena hiru fasetan dago bereiztuta. Sarrera: saioan parte hartuko duten pertsonen, helburuen eta garapenaren aurkezpena. Parte hartuko duten pertsonak talde txikitan banatuko dira, edukiak hobeto ulertu ahal izateko. Informazio tailerrak: aztertuko den lanbide bakoitzerako, lanean ari den profesional batek animatutako tailer berezia antolatuko da. Bertan, langileak parte hartzen duen ezaugarriak, prozesuak eta produktuak aurkeztuko dira. Informazio stand-ak: helburua, saioan zehar, ikasleen, profesionalen eta prestakuntza zentroen eta lanbide elkarteen arteko eztabaidarako irekita egongo den gunea zabaltzea da.

Urtean, 12-14 informazio saio burutzen dira, urria eta azaro artean. EIParen iraupena 2-3 ordukoa izan ohi da. Bertara joatea borondatezkoa da, eta aurretik parte hartzen duten ikasleei saioen edukiaren berri ematen zaie, haien parte hartze aktiboa sustatuz, dinamikotasun/eraginkortasun gehiago izan dezan.

b) 2. jarduera: Bisitak enpresatara edo prestakuntza zentroetara Programaren bigarren fasea enpresetara edo prestakuntza zentroetara egiten diren bisitak dira, eta Lanbide Informazio Topaketen ondoren egiten dira, gazteari bere prestakuntza garapena eta orientabide egitasmoa eraikitzen laguntzeko. Enpresatara egiten diren bisiten helburua, beraientzat interesgarria den lanbide jakin bati buruzko informazioa jasotzea, langileak bere lana egiten duen leku berean, hau da, enpresan. Bisita horiek 2-3 orduko iraupena izaten dute, eta azarotik otsailera bitartean egiten dira (EIPak amaitu ondoren). Oso garrantzitsua da bisita horiek ongi antolatzea, kontuan izanik lanbide batzuetan bisitak egiteko eskaria eskaintza baino askoz handiago izaten dela. OOFPek parte hartzaileen zerrenda ematen die prestakuntza zentroei, baina, hala ere, bisitan ez da bertaratzeen kontrolik eramaten. Prestakuntza zentroetara egiten diren bisiten helburua, prestatzaileei, ikasleekin batera, prestakuntza egitasmo komuna egiteko aukera ematea da, taldeak agertutako beharretan oinarriturik. 2-3 orduko iraupena izaten dute, eta azarotik apirilera bitartean egiten dira. Aurretik prestatzaileek nahi den bisita prestatzen dute, eta Contact-EnPRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

terprise egitasmoaren bideragarritasunari buruzko informazio ematen diote. Prestatzaileak bisitariekin egoten dira bisitak irauten duen bitartean.

c) 3. jarduera: Stageak enpresatan Jarduera horren barruan bi alternatiba azpimarra daitezke (ikus 2. taula). Stage horiek ez dira ordaintzen, eta OOFP da parte hartzailea gerta daitezkeen lan istripuen aurrean aseguratuko duena, eta, halaber, materialean gerta daitezkeen kalteak aseguratuko dituena. Klausula eta salbuespen horiek argi eta garbi adierazita geratzen dira, bai ikasleentzat bai eta enpresarioentzat ere. Stagerako baimena eman aurretik, ikasleei informazioa ematen zaie prestakuntza zentroetan, aurrera eraman beharreko jarduerei, jarrerei, eta abarrei buruz. Jarduera horietara joateko eskari guztiek

ikaslearen, haren lege arduradunaren eta prestakuntza zentroko arduradunaren sinadura eraman beharko dute. Parte hartzaile bakoitzarentzat stageko emaitza txosten bat prestatzen da, jarduerarengatiko duten interesa baieztatzeko edo, hala ez balitz, beste prestakuntza irteera/ibilbide batzuk identifikatzeko.

ESPERIENTZIAREN ALDERDI BERRIZTATZAILEAK • Ikaslearen harreman zuzena bere inguruko enpresakin (lantokia, elkarrizketa profesionalekin…) • Ikaslearen parte hartzea bere prestakuntza ibilbidea eratzean. • Neska gazteak, oso neska gutxi dauden lanbideetara hurbiltzea. • Lanbide Heziketara hurbiltzea.

Behaketa eta aurkikunza stageak

Esperimentazio stageak

Iraupena

Egun 1etik 3 egunera bitartean Lehenbiziko hurbildena lanbide batera.

5 egun Prestakuntza eta lanbide proiektu baten berifikazioa irakasle baten aldetik.

Helburuak

EIPen eta enpresetara egiten diren bisiten jarraipen logikoa dira. Helburua, hasiera batean jarduera baten aurrean izandako interesa baieztatzea edo baztertzea da.

Gaitasunak eta enpresan lan egiteak dituen beharrak alderatzeko aukera ematen du.

2. taula

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

EMAITZAK Esperientziarako hasiera batean ezarri ziren helburuak nabarmen gainditu dira. 2002. urtean 5.800 stage inguru antolatu ziren, hainbat sektoretako eta alorretako enpresatan (5.019 2001. urtean) eta horiei esker, parte hartzaileek aukera izan dute 176 lanbide sakon aztertzeko. Sektore eta lanbide jakin batzuetan, enpresetara egiten diren bisitek eskari handia izaten dute, haiek bisitariak hartzeko duten ahalmena baino askoz handiagoa. 2.160 pertsona baino gehiagok hartu zuten parte enpresetara egindako bisitaldietan 2002. urtean (1.120 2001. urtean). Lanbide Informaziorako Topaketetan 4.280 ikaslek hartu zuten parte (4.211 2001. urtean). Batez besteko parte hartze tasa %65ekoa da, aurreko urtekoaren antzekoa.

1.1.2.- BISITAK ENPRESETARA ETA PRESTAKUNTZA ZENTROETARA (FRANTZIA)3

Frantziako lehen Akademia da ikasle kopuruari dagokionez, eta 5.000 zentro baino gehiago biltzen ditu: 3.500 eskola, 2. graduko 785 zentro, aprendizen prestakuntzarako 115 zentro, lehentasunezko hezkuntzako 210 zentro, 5 unibertsitate, teknologiako 8 unibertsitate institutu, prestakuntzako unibertsitate institutu bat... Une hauetan 1.300.000 ikasle baino gehiago ditu bere prestakuntza maila desberdinetan.

HELBURUA ETA TALDE INTERESGARRIAK Versalleseko Akademiak planteatutako Enpresatara egiten diren bisiten helburua parte hartzaileek sektoreei, enpresei eta erlazionatutako lanbideei buruz, bai eta jarduera horiei dagozkien prestakuntza eskaintzen duten zentroei buruz dituzten ezagutzak eguneratzea da. Helburu nagusia produkzio sektoreari buruzko informazio gehiago eskaintzea da eta, ondorioz, gazteen lan egitasmoen orientabidean eta eraikuntzan hobeto laguntzea, familiekin batera. Halaber, hurbilketa handiagoa ezarri nahi da prestakuntza zentroen eta inguruko enpresen artean.

ESPERIENTZIAREN IDENTIFIKAZIOA Versalleseko Akademiak aurrera eramandako esperientzia. Erakunde horrek, urtero, bere SAIO-Informaziorako eta Orientabiderako Zerbitzu Akademikoaren bitartez, bisitak antolatzen ditu 60 enpresa eta prestakuntza zentro baino gehiagotara. Versalleseko Akademiak honako departamentu hauek hartzen ditu: Ivelines, Essone, Hauts de Seine eta Val dâ&#x20AC;&#x2122;Oise. 3

Prestakuntza zentroetara egiten diren bisiten helburua, berriz, lanbideetarako dagoen eskaintzari buruzko ezagutzak eguneratzea eta gazteen eta haien familien orientabide eta aholkularitza lana hobetzeko aukera emango duen informazio gehiago lortzea da. Jarduera horietan hezkuntzan (publikoan zein pribatuan) eta orientabidean zerikusia duten aktore guztiek har dezakete parte:

Informazio gehiago: www.orientation.ac-versailles.fr/visites/

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

• Informazio eta orientabide zerbitzuetako langileak. • Enpresatako gerenteak. • Bigarren graduko irakasleak. • Etengabeko prestakuntzako aholkulariak. • MGIENeko (Nazioko Hezkuntzaren Intserziorako Misio Orokorra) arduradunak eta koordinatzaileak. • Ikasleen gurasoen elkarteetako ordezkariak. Dena den, ikasleei ez zaie gonbidapen zuzenik egiten jardunaldi horietarako.

EDUKIA Bisita horietan garatzen diren edukiak, laburbilduta, honako hauek dira: Bisitak enpresatara: • Enpresaren aurkezpen orokorra: historia, sektorea eta garautako jarduerak, antolakuntza, egitura… • Giza baliabideak: - Eskatutako lanpostuak eta koalifikazioak, plantilla, soldatak, karreraren bilakaera enpresa barruan, gora egiteko aukerak, langile guztiek parte hartzen duten etengabeko prestakuntza ekintzak. - Gazteen aukeraketa: eskatutako koalifikazio mailak, lanpostu berriak, langileen beharrak eta langile berriengan hautemandako gabeziak prestakuntzaren alorrean.

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

- Stageak: enpresaren politika, eskatutako profilak, bisita produkzio unitate batera. Bisitak prestakuntza zentroetara: • Zentroak emandako prestakuntza eskaintzaren deskribapena. • Ikasleak aukeratzeko metodoak. • Egresatuek lana aurkitzeari buruzko estatistikak. Behin bisitak amaitu ondoren, txosten txiki bat egiten da, bisitan landutako alderdiak aipatuz. Txosten horiek banatu egiten dira, eta lagungarri izaten dira orientatzaileentzat, irakasleentzat eta familientzat, gazteen aholkularitzan egin behar duten lanerako. Versalleseko Akademiaren inguruan dauden (Yvelines, Essone, Hauts de Seine eta Val d’Oise departamentuak) industriako eta zerbitzu alorreko –logistika, banaketa eta merkaturatzea, ostalaritza eta turismoa, automobilgintza, artisautza, kimika, farmazia…– jarduera guztietako enpresatara eta lanbide elkarteetara bisitak egiten dira, baina inguruko beste departamentu batzuetara bisitak ere antolatu ohi dira: París, Val de Marne, Seine Saint-Denis... Parte hartzaile guztiek (orientatzaileek, familiek…) aurretik izen emate fitxa bat bete behar dute, bisitatu nahi duten enpresa/erakundea adieraziz. Pertsona batek bisita bat baino gehiago egin dezake. Versalleseko Akademiak urte osoko programa bat egiten du, egutegia, parte hartuko duten enpresak, egunak eta orduak, etab. adieraziz, eta aurretik interesa adierazi duten senide eta langile guztiei jakinarazten zaie.

Gazteen senideen inplikazio zuzena euren seme-alaben prestakuntza orientabidean. Irakaskuntzan eta orientabidean lan egiten duten pertsonen eskumenen eguneratzea.

handia eta langabezia maila altua duten unibertsitateko karrera eta lanbide prestakuntza zikloak daudela da. Hori dela eta, kanpainak dinamika hori apurtu eta denbora gutxi barru beraien goi mailako ikasketak aukeratu behar dituzten neska gazteei erakutsi nahi zaie lanbideek ez dutela generorik.

EMAITZAK

Zehatzago esanez, kanpainaren helburuak honako hauek dira:

ESPERIENTZIAREN ALDERDI BERRIZTATZAILEAK

Esperientziak arrakasta handia lortu du aurreko urteetan, eta interesa duten talde guztiek parte hartzea maila altua izan dute. Horrela, adibidez, 2004ko urtarrilean eta otsailean 11 enpresatara antolatutako bisitaldietan 325 pertsona inguruk hartu zuten parte.

1.1.3.- ESKOLA KANPAINA-AUKERA EZAZU GENERORIK GABEKO LANBIDEA (EUSKADI)4 ESPERIENTZIAREN IDENTIFIKAZIOA Gasteizko Udalak, Gasteizko Berritzegunearekin eta hiriko bigarren hezkuntzako ikastetxeetako orientabide zentroekin elkarlanean, sustatutako ekimena.

• Gaiarekiko jarrera irekia, jakin-mina eta interesa erakustea. • Rol, aurreiritzi eta estereotipo kontzeptuak ezagutzea eta bereiztea. • Hizkuntzaren bitartez genero bazterketarekin erlazionatutako estereotipoak eta topikoak hautematea, eta gizarteak ematen dituen rolez jabetzea. • Kulturaren kondizionamenduak eguneroko bizitzan duten presentzia hautematea, eta informazioaren edukia modu kritikoan arrazoitzea. Sexua dela eta egon daitezkeen bazterketa motak aurkitzea. • Ikasketen aukeraketarekin eta laneko orientabidearekin lotutako bazterketa sozio-kultural motak aurkitzea.

EDUKIA HELBURUA ETA TALDE INTERESGARRIAK Metodologia horren planteamenduaren oinarria, praktikan, emakumeen presentzia

Parte hartze hori bi lan saiotan egituratzen da, eta saio bakoitzak ordubete eta erdi irauten du:

Informazio gehiago: Gasteizko Udala, “Acciones positivas promovidas por las Agencias” agiri hori www.garapen.net helbidean ikus daiteke. Maite de Juan Romaniegaren “Campaña escolar: Elige una profesión” hitzaldia. “Emakumea eta Enplegua” Nazioarteko Kongresua. Gasteiz, 2003.

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

SAIOAK

EDUKIAK - Sarrera. Zer esan nahi du kanpainaren izenburuak? Zein itxaropen dugu? - Mutilek eta neskek aukeratzen dituzten ikasketen estatistiken azterketa. - Mota hauetako terminoak argitzea: bazterketa, estereotipoak…

Lehen saioa

- Ariketak egitea binetakin, gizonek eta emakumeek gizartean duten egoera argitzeko. - Balioen barometroa: ekintzen, esaeren… aurrean jarrera hartzea eta haiek desmitifikatzea. - Zurrumurrua: komunikazio prozesuaren azterketa egitea. - Antzezpena: hainbat roletan jartzea, desberdintasunak errespetatzen eta sexua dela eta dauden bazterketak gainditzen ikasteko. - Lanbide interesei buruzko galdetegia betetzea.

Bigarren saioa

- “Billy Elliot” filmaren zati bat ikustea. Elkarrizketa emakume aparejadore batekin eta gizonezko puerikultor batekin. - Lan eskaintzen azterketa. - Mutilek eta neskek beste sexuaz duten ikuspegiaren antzezpena, estereotipoak desmitifikatzeko. - Etorkizunerako dituzten itxaropenei buruzko horma-irudia egitea.

3. taula

Bi saio horiek bereiztuta daude denboran, eta bien artean hamabost egun / hilabete inguru egongo da. Saioetan mota askotako laguntza materialak erabiltzen dira: bideoa, informaziorako materiala duten karpetak, saioen txostenak.

• Profesionalak hezkuntza mundura hurbiltzea.

ESPERIENTZIAREN ALDERDI BERRIZTATZAILEAK

EMAITZAK

• Lan munduan gizonen eta emakumeen artean dauden rolak eta estereotipoak ikastea eta ahaztea. 18

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

• Lan munduan, sexua dela eta, egon daitezkeen diskriminazio motak identifikatzea.

Kanpaina 2002-2003 ikasturtean jarri zen martxan, DBHko 4. mailako eta Batxilergoko 1. eta 2. mailako 84 ikasgelatan. 2003-2004 ikasturtean DBHko 2., 3. eta 4.

mailatan eta Batxilergoko 1. mailan egin zen lan, aurreko urteko ebaluazioaren ondoren ikusi zelako komenigarria zela kanpaina lehenago hastea. Kanpainaren kanpo ebaluzioak erakusten du ekimen “egokia, ongi hartutakoa, inolako arazorik gabe garatua, alde guztiek (begiraleek, tutoreek, orientatzaileek, ikasleek, etab.) ongi baloratua”dela. Esan behar da ikasleek gehien baloratu dituzten jarduerak bideoak, lan aukeraketan orientatzeko inkesta eta lan saioetan sortutako eztabaidak izan direla.

1.1.4.- EMAKUMEAK INDUSTRIARA ERAKARTZEN (EUSKADI)

ESPERIENTZIAREN IDENTIFIKAZIOA Debegesak –Deba Barrenaren Garapenerako Sozietateak– garatutako egitasmo horrek Europako Gizarte Fondoaren-3. Helburuaren diru laguntza izan du, eta lehen aldiz 2003. urtean (lehen hiruhilekoan) jarri zen indarrean. Armagintza eskolaren ekimenez sortu da, eta, lehen helburua, ikastetxe horretan neska gehiago matrikula daitezen da.

Esperientziaren helburuak honela laburbiltzen dira: • Neska gazteek etorkizunerako hainbat aukera balora ditzaten eta industrian etorkizuna izan dezaketen teknologia alorreko prestakuntza espezialitateetara hurbil daitezen lortzea, une hauetan oso gutxi ikusten baitira alor horietan. • Gizonen eta emakumeen arteko aukera berdintasuna sustatzea. • Gizarteko agenteen arteko jarrera aldaketa sustatzea eta lan munduan estereotipo sexualak baztertzen laguntzea. • Prestakuntza zentroetako curriculum proiektuaren barruan gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna finkatzea. • Emakumea eskualdeko industria alorrean gehiago sartzea, produkzioarekin zuzenean lotutako lanpostuetan batez ere. Egitasmoa Deba Barreneko DBHko neska ikasleei dago zuzenduta.

EDUKIA Egitasmo horrek orientatzaileei eta ikasleei zuzendutako zenbait jarduera biltzen ditu, honako hauek:

HELBURUA ETA TALDE INTERESGARRIAK • Orientatzaileen prestakuntza. Helburu nagusia emakumeak industria sektorera erakartzea eta gizonen eta emakumeen arteko aukera berdintasunean sakontzea da, emakumeek ekoizpen industrian eta oso parte hartze txikia duten lanpostuetan duten parte hartze maila igoz.

• Laneko materialen aukeraketa eta itzulpena orientabide saioetarako. • Orientabide saioak ikasgelan: generoari buruzko gogoeta, lanbideen azterketa, lan merkatuaren analisia, etab.

Informazio gehiago: “Acciones positivas promovidas por las Agencias” agiria www.garapen.net helbidean ikus daiteke.

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

• Bisitak produkzio eta teknika alorreko erantzukizun postuetan emakumeak dituzten eskualdeko industria enpresatara. Jarduera horiek osatuz, DBHko 3. eta 4. mailako neska ikasleen gurasoen artean liburuxka bat banatu da. Liburuxka horretan, euren lan bizitza mota horretako lanpostuetan aurrera eramatea erabaki duten zenbait emakumek familiak animatu egiten dituzte, euren alabentzat prestakuntza-lan aukera horiek bazter ez ditzaten.

ESPERIENTZIAREN ALDERDI BERRIZTATZAILEAK • Emakumeen kolektiboa sartzea eskualdean industria proiekzioa duten prestakuntza espezialitate teknologikoetan. • Prestakuntza zentroetako curriculum proiektuaren barruan gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna sartzea. • Bisitak emakumeek erantzukizun postuak dituzten industria enpresatara.

• Bisitak enpresetara: orientabide saioetan parte hartu duten 288 neskatatik, 215ek bisitatan parte hartu dute. • Bisitak prestakuntza zentroetara eta ingeniaritza tekniko eskoletara: gidatutako bisita horietan 140 neska ikaslek hartu dute parte. • Idazlan lehiaketa: 540 ikasle.

1.2.- ORIENTABIDEAREN LAGUNTZARAKO TRESNA DIDAKTIKOAK

Prestakuntza zentroen eta enpresen arteko lotura indartzen duten ekimenak osatuz, modu didaktikoan (jolasak, simulazioak…) irakaskuntza eta orientabide taldeei ikaslea bere garapen profesionalean parte hartzera bultzatzen duten beste esperientzia batzuk identifikatu dira, inguruan dauden sektore eta jarduera sozioekonomikoen bitartez. Horrela, egokitasuna eta transferigarritasuna kontuan izanik, bi esperientzia identifikatu dira: bat Frantzian eta bestea Kanadan.

EMAITZAK Esperientzia honetan eskualdeko 12 ikastetxetako neskek (eta, zeharka mutilek) hartu dute parte, ondoren adierazten den moduan: • Orientabide saioak: eskualdeko 12 ikastetxetako DBH 3ko 524 ikasle (%55 neskak eta %45 mutilak).

Informazio gehiago: http://www.ac-grenoble.fr/cio/reso/

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

1.2.1.- RESO-RECHERCHE ET ÉCHANGE DE SAVOIRS POUR L’ORIENTATION (FRANTZIA)6 ESPERIENTZIAREN IDENTIFIKAZIOA RESO-Orientabiderako Ezagutzen Ikerketa eta Trukaketa, Grenobleko Akademiako SAIOren-Service Académique d’Informa-

tion et d’Orientation-en ekimena da, eta Rhône-Alpes Eskualdeak eta Europako Gizarte Fondoak finantzatu dute. Grenobleko Akademiak Ardeche, Drome, Isère, Savoie, eta Haute Savoie departamentuak hartzen ditu. 3.800 zentro baino gehiago ditu: 3.170 eskola, 2. graduko 604 ikastetxe, aprendizeen prestakuntzarako 109 zentro, 5 unibertsitate eta prestakuntzako unibertsitate institutu bat, eta bertan 670.000 ikasle baino gehiago ari dira.

EDUKIA RESOk aukera ematen die gazteei zuzenean ezagutzeko Grenobleko enpresak, jarduera sektoreak, lanbideak, prestakuntza zentroak, etab. Irakaskuntzako eta orientabideko langileei zuzenduta, bisitak egiten dira enpresetara eta prestakuntza zentroetara, ikasleek elkarrizketak egiteko beraien interesekoa den prestakuntza sektore/lan/adarreko profesionalei, gerenteei, tarteko agintariei, langileei, irakasleei, eta abarri.

HELBURUA ETA TALDE INTERESGARRIAK RESOren helburua inguru jakin bateko jarduera sektoreen eta lanbideen prosprekzioa egitea da, informazioa, iritziak eta emaitzak trukatzeko aukera ematen duen aplikazio informatiko baten laguntzaz. Prosprekzio hori ikasleak egiten du zuzenean, orientabide aholkulariaren laguntzaz. Aplikazioak, ikasleek beraien inguru sozioekonomikoari buruz bildutako datuen ikerketan, bilketan eta sarketan oinarritutako datu base bat du. Elikatu egiten den eta Internet bitartez guztiek kontsulta dezaketen tresna da.

Elkarrizketa eta bisita horiek egiteko, ikasleek zenbait jarraibide ditu, eta horiek izango dira elkarrizketa jasotzen dutenen gidoi irekia. Jarraibide horiek gutxieneko komun homogeneoa izateko aukera emango dute, lortutako emaitzak aurkezteko orduan. Hasiera batean ikasleek egindako elkarrizketak ondoren orientatzaileek eta irakasleek balioztatuko dituzte, gailu informatikoan gorde aurretik.

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

ELKARRIZKETETARAKO ETA ENPRESETARA ETA PRESTAKUNTZA ZENTROETARA EGITEN DIREN BISITETARAKO FITXEN JARRAIBIDE-EREDUEN ADIBIDEAK TALDEAK

JARRAIBIDEAK EDUKIEN ARABERA

Elkarrizketak profesionalei

Profesionalaren benetako identitatea edo ezizena, lanbidea, esandakoak (lanbide hori aukeratu izanaren arrazoiak, eboluzioa lanpostuan…), egin beharrekoen eta lan eremuaren deskribapena, eskatzen diren trebeziak, lanbidearekin lotutako prestakuntza, parte hartu izan duen prestakuntza ekintzak, lanbidea jarduerako zein eremutan garatzen den…

Enpresak

Fitxaren izenburua, enpresaren izena, jarduerak, deskribapena, estatutuak (publikoa edo pribatua), helbidea (telefonoa, web gunea), enpresaren jarduera eremuak, enpresan dauden lanbideen adibideak…

Sektoreak

Fitxaren izenburua, jarduera eremua, deskribapena, sektorearen gaur egungo egoera, bilakaera (ekonomia eta gizarte alorreko aldaketak….), sektorean sartzeko prestakuntza ekintzak, lanbideen adibideak, beste informazio interesgarri batzuk…

Prestakuntza

Prestakuntzaren deskribapena eta iraupena, prestakuntza ematen duten zentroak lekutzea, ikastaroaren kostua, onartzeko baldintzak (eskatzen den titulazioa, adina…), irtenbide profesionalak, praktiketako gazteak jasotzen dituzten enpresak, prestakuntza horrekin burutzen diren lanbideen adibideak, harremana prestakuntza titulu hori lortu duten pertsonekin...

Lanbideak

Lanbidearen deskribapena, lanaren baldintzak, eskatzen diren koalitateak eta trebeziak, batez besteko soldata, lanbide karreraren bilakaera, lanbidea lan merkatuan, lanbidera hurbiltzeko prestakuntza, lanbide hori dagoen enpresen adibideak…

Prestakuntza zentroak

Zentroaren deskribapena, helbidea, prestakuntza eskaintza, ematen diren prestakuntzen jarduera eremuak (sektoreak…).

4. taula

Gailu informatikoak bi mailako sarbiderako aukera ematen du: 1. maila-Izaera publikoa: erabiltzaile guztiei informazioaren bisualizazioa eskaintzen die. Web gunea kontsultarako (datuen ikerketa, kontsulta eta alderaketa, nabi22

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

gazioa) eta trukaketarako plataforma da: ikasleek egin ditzaketen fitxak erabiltzaile guztiek kontsulta ditzakete, eta haiek, modu dinamikoan, fitxa horiei buruzko iritzia eman dezakete eta beraien iradokizunak jarri “Urrezko liburua” izenekoan.

2. maila-Izaera pribatua: sistemaren datuak administratzeko aukera ematen du. Maila horretan sartzeko beharrezkoa da kide izatea. Ez da beharrezkoa aurretik inolako prestakuntza informatikorik izatea aplikazio horrekin lan egiteko.

Gailuaren datu multzoak aukera ematen du sektoreen, lanbide familien eta abarren arteko azterketak, analisiak eta alderaketak egiteko, eta oso lagungarri dira prestakuntzako orientatzaileentzat, ikasleekin egin behar duten lanaren osagai gisa. INFORMAZIOA TAILER BITARTEZ BILATZEKO PANTAILA

TAILER BILAKETAREN EMAITZEN PANTAILA Emaitzak ustiatzeko eta bilatzeko hiru aukera daude: Tailerrak: dauden informazioak modu didaktikoan ustiatzeko aukera ematen du (ikus horren pantaila erakuslea hurrengo orrialdean). Bilaketa: RESOk datu baseko eduki guztietara sartzeko aukera ematen duen bilaketa motorea du, gai nagusiak, lan talde zehatzak identifikatuz, bai eta hitz bidezko bilaketak egiteko ere. Azterketa: aplikazioak interesgune bat aukeratzen uzten du (prestakuntza, jarduera alorra, lanbidea, erakundeak eta enpresak), eta aukeraketa horretan oinarrituz, ikasleek egindako txostenak, etab. identifikatuko dira.

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

TAILERREN EDUKIAREN PANTAILA

EMAITZAK Esperientzia arrakastatsua izan da, eta gero eta zentro gehiago ari dira informazioa sartzen datu basean.

1.2.2.- JOUER POUR DE VRAI (KANADA)7 ESPERIENTZIA IDENTIFIKATZEA

ESPERIENTZIAREN ALDERDI BERRIZTATZAILEAK

Hasiera batean Kanadan inplementatu zen esperientzia; bere diseinuan eta garapenean hainbat erakunderen laguntza izan du: Real Game Inc., Centre National en VieCarrière, National Occupational Information Coordinating Committee, etab.

• TIC-en erabilera dinamikoa. • Ikasleen lanaren balorazioa. Ikasleak dira enpresekin, profesionalekin… prospekzio lanak egiten dituztenak, bai eta emaitzen fitxak ere. • Urrutiko lana, eskolako orduetatik kanpo. • Familiaren inplikazioa informazio biltzeko eta gogoeta egiteko orduan, basean dauden datuetan oinarrituz. • Gaur egun on line datuen kudeaketarako estandarren praktika. • Hainbat maila eta zentrotako ikasleen arteko elkarlanerako aukera ematen du.

Informazio gehiago: http://www.realgame.ca

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

HELBURUA ETA TALDE INTERESGARRIAK Jouer pour de vrai programa 12 eta 14 urte arteko ikasleen hezkuntzan eta orientabidean erabiltzen den tresna pedagogikoa da. Talde horri aukera ematen dio –esperientzia bidezko hurbilketaren bitartez– helduen munduaren errealitateez jabetzeko, rol jolasen eta simulazioen bidez. Parte hartzaileek ikusten dute, modu ludikoan, eskola garaian hartutako erebakiek beraien lan bizitzan eta heldutasuneko bizitza kalitatean izango duten ondorioak. Zehatzago esanez, helburuak honako hauek dira:

JOUER POUR DE VRAI-REN HELBURUAK - Zenbait profesional, pertsonal eta erkidegoko rolak aztertzea eta rol horien artean zeinek ematen dien satisfazio handiagoa ikusten. - Eskolako gai guztiak bizitza-lana erabakiarekin zuzenean erlazionaturik daudela ulertzen. - Taldean lan egiteko, erabakiak hartzeko, arazoak ebazteko eta komunikatzeko trebeziak praktikatzen. Ikasleei laguntzen die

- Lanaren eta bizitzako rolen artean dauden erlazioak aurkitzen. - Ikasleak prestatzen eskolako garaian eta bizitzan erabaki arrazoizkoak har ditzaten. - Lan mundu berrian eragina duten joera sozio-ekonomikoen inguruan sentsibilizatzen. - Hezkuntzaren, lan motaren, soldataren eta beste alderdi batzuen, adibidez, denbora librearen, artean dauden erlazioak identifikatzen.

Hezitzaileei eta orientatzaileei laguntzen die

- Ikasketa programa lurraldearen ingurura, interesetara eta beharretara egokitzen. - Prestatzaile-orientatzaileen, ikasleen, gurasoen eta talde osoaren arteko erlazioak laguntzen. - Eskolako ikasketaren alderdi praktikoak baloratzen.

Gurasoei laguntzen die

- Beraien seme-alaben hezkuntzan eta karreraren garapenean parte hartzen.

Enpresei laguntzen die

- Langile talde izan daitekeenaren hezkuntzan parte hartzen.

5. taula

EDUKIA Jouer pour de vrai saila, hainbat jarduera dituzten 6 programak osatzen dute. Ikasleen artean zehar lerroak garatzeko rol jolasak eta simulazioak sartzen ditu. Helburua, parte hartzaileak helduen bizitza erreala erakusten duten egoeren aurrean

jartzea da, Lanbide Prestakuntza sendoa lortzeak duen garrantziaz jabe daitezen eta prestakuntzaren eta bizitza kalitatearen arteko erlazioa ikus dezaten (lan mota, soldata, lan baldintzak, oporrakâ&#x20AC;Ś). Ikasleek pertsonen arteko erlazioak ikasi eta praktikatzen dituzte, negoziazioaren, komunikazioaren, beste ikaskideen iritziak en-

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

tzutearen eta diplomaziaren bitartez. Rol jolasek eta simulazioek 18 ordu inguru irauten dituzte, gutxi gorabehera, eta ikasturte osoan zehar garatzen dira.

ESPERIENTZIAREN ALDERDI BERRIZTATZAILEAK • Rol jolasak eta lan munduko simulazioak erabiltzea 12 eta 14 urte arteko ikasleekin. • Parte hartzaile guztien lan eta gizarte gaitasunak garatzea. • Hainbat talderen parte hartze aktiboa (irakasleak, orientatzaileak, ikasleak, familia…).

PRAKTIKA HOBERENEN AUKERAKETA

EMAITZAK Programa honetan Kanadako probintzia eta lurralde guztietako eta Estatu Batuetako estatu gehienetako 20.000 ikasle eta 500 ikastetxe baino gehiagok hartu dute parte. Esan behar da produktu hori, gainera, beste zenbait herrialdetan ari dela ezartzen: Frantzia, Ingalaterra, Eskozia, Gales, Ipar Irlanda, Australia, Zeelanda Berria, Hungaria, Danimarka, Herbehereak eta Alemania. Horrela, adibidez, Frantzian, Jeunesse Avenir Enterprise Fundazioa izanda produktu horiek 1999-2000 urteetan egokitzeaz arduratu dena. Etapa horretan parte hartu dute hainbat prestakuntza zentrotako irakasleek, orientatzaileek, ikasleek, etab. edukiak (sektoreen ezaugarriak, lanbideak, lan baldintzak…), luzapena, etab. egokitzeko. Frantziako Hezkuntza Ministerioa izan da parte hartuko duten zentroak identifikatzearen arduraduna, eta horretarako, orientabideak presentzia garrantzitsua duten zentroak aukeratu ditu.

2.- ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

Orientabide profesionalari buruzko jardute egokienak analizatzerakoan, IKT (informazioaren eta komunikazioaren teknologiak) izenekoek duten paper gorakorra nabarmentzen dugu, batik bat Internet sarearena. Kapitulu honetan adierazten dira orientabide profesionalaren eta akademikoaren inguruan Internet sarean erabilgarri dauden era askotako informazio baliabideak, dokumentalak, lan tresnak, foroak eta abarrak. Beraz, beti ere mota horietako interbentzioek erakusten duten etengabeko garapena kontuan hartzekoa da. Gauzatutako jardute egokien modelo aipagarritzat edota garapen prozesuan har daitezke web gune-atari hautatuak, orientatzaileen zereginetan lagunduz eta euren lana erraztuz, eta horren parean, izan litezkeen interbentzio berriak garatzeko inspirazioa ekar dezaketenak EAEn. Zalantzarik gabe, web guneak bisitatzea da aipatutako esperientziak ezagutzeko biderik aproposena, eta nahiz eta nekeza izan euren edukiak ateratzea, ustez, esperientzien profilak agertzeko gauza diren erreferentzia batzuk eskaintzen dituzte. Bereziki, modelo horien bitartez, jarduera hori burutzean orientabideak eta laguntza sistemek lortutako garapen egoera islatu nahi dute, gehienbat Kanada, Erresuma Batua eta Frantzia bezalako herrialdeetan.

2.1.- Orientatzaileei begirako atari instituzionalak. 2.2.- Sareak eta elkarteak. 2.3.- Sektore eta okupazio informaziorako atariak. 2.4.- Txostenen eta azterlanen prestaketan atari espezializatuak. 2.5.- Bestelako aipamen interesgarriak. Atari osatuagoak edota garrantzizko gai espezifikoak jorratzen dituztenak sartzen dituzte aurkeztutako hautaketan. Horrela, bloke guztietan atari tipologia batzuk agertzen zaizkigu, hala nola, erakunde publikoek edota pribatuek kudeatutakoak, hainbat gai (esate baterako, orientatzaileek erabili behar duten informazioari buruzkoak -hezkuntza sistema, lan merkatua, lana- eta orientatzaileei laguntzeko baliabide hornidurakoak), heziketakoak, ikerketakoak, orientabidea aztertu eta berriztatzekoak, orientatzaileen arteko kontaktu informalagorako mesedegarri diren sarekoak. Era berean, aipagarria da guztiz espezializatuak diren eta eduki mota desberdinak konbinatzen dituzten atariak egotea. Hitz gutxitan, orientabide profesionalari ekiterakoan, aintzat hartu beharreko esperientzien (aholkularien ustez) mosaikoa aurkeztu nahi dute.

Egindako analisi sakona ikusirik, hurrengo bloke hauetan egituratu dute ondoriozko hautaketa:

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

2.1.- ORIENTABIDEKO LANGILEEI ZUZENDUTAKO ATARI INSTITUZIONALAK

la), IKT eta orientabidea, orientabideari buruzko web estekak, aukera berdintasuna. EDUSCOL9

Atal honek nazioarteko zein Espainiako atari instituzionalen modelo batzuk aurkezten dizkigu (Frantzia, Erresuma Batua, Irlanda, Suitza). Bereziki, herrialde analizatuen hezkuntza ministerioek sustatu dituzte web gune horiek.

2.1.1.- NAZIOARTE MAILAKO ATARI INSTITUZIONALAK 2.1.1.1.- FRANTZIA MINISTÈRE DE L’ÉDUCATION NATIONALE8 Interesgarri delakoan, orientabideari zuzendutako espazioa aipatzen dugu, eta bereziki, garatutako eduki egituratuak, ondorengo blokeen arabera: • Orientabidea: Orientabide prozesuen kontzepzioa, informazio eta orientabide zerbitzuak, orientabidearen gaur egungo kontzepzioa, orientabidea hezkuntza sisteman eta orientabidearen historia. • Orientabidearen eragileak: CIO zerrenda (Informazio eta Orientabide Zentroak), Baliabideen zentro nazionalak, SCUIO (Informazio eta Orientabiderako Unibertsitate Zerbitzu Bateratuak), eta orientabidearen eragileak. • Informazioa: ONISEP (Hezkuntza eta Lanbideei buruzko Informazio Bulego Naziona-

http://www.education.gouv.fr/orient

http://www.eduscol.education.fr

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

Ministère de l’éducation nationale delakoaren Eskola Irakaskuntzarako Zuzendaritzak sustatutako ataria dugu hau. Erabateko informazioa eskaintzen du, irakaskuntza mailek eta loturiko gai azpimarragarriek segmentaturik. Orientabideari espazio guztiz osatua dedikatzen dio, eta arlo horretan lanean aritzen diren eragile guztiei (ikasleak, talde hezitzaileak, enpresak) gazteekiko lanak gidatzeko eduki erabilgarriak eskaintzea du xedetzat. Edukiak hurrengo bloke hauetan egituratzen dira: • Informazio eta orientabide zerbitzuen sarea: - Hezkuntza eta orientabidea. Hezkuntza orientabiderako oinarrizko dokumentua. • Orientabiderako baliabideak: - Erreferentziazko testuak. - Orientabiderako baliabideen eta trukatzeen espazioa. Sartuta daude bertan: - Dokumentuak erabiltzeko sarbide libreko espazio publikoa, web gune interesgarriak, pedagogia eta kudeaketa instrumentuak eta lanabesak. - Sarbide erreserbatuko espazio profesionala, sartuta daude: informazio espezifikoak, metodologiak, orientabide

ekintza batzuk prestatzeko eta inplementatzeko produktu erabilgarriak. - IKT espazio espezifikoa eta egituradun orientabidea, eta arlo horretako teknologia berriak inplementatzeko zenbait pedagogia lanabes eta ekintza. • Orientabidearen zifrak. ONISEP10 ONISEP-Office national d’information sur les enseignements et les professions delakoak babestutako entitate publikoa dugu hau, 30 lurralde-ordezkaritza sarea daukana. Atari horrek orientabiderako espazio espezifikoa du, eta honakoak jartzen ditu orientabide kontseilarien esku: gidak, oinarrizko dokumentu multzo bat, heziketaren atlasa eta beste baliabide interesgarri batzuk.

2.1.1.2.- ERRESUMA BATUA a) DEPARTMENT FOR EDUCATION AND SKILLS11 Department for Education and Skills delakoaren atariak baliabide pila bat eskaintzen ditu: curriculum on line, datu baseak, ikerketak eta estatistikak, hezkuntza-irakaskuntzarako baliabideak, orientabidea, argitaratzeak… Sail honetan garatutako interbentzioen esparruan bi web gune espezifiko seinalatu dituzte, lehenengoa, hezkuntza sistemaren

eta produkzio munduaren arteko erlazioen sakontzeari ematen zaion garrantziaz jabe gaitezen, eta bigarrena, “career education” profesio bizitzarako hezkuntzarena. Web gune horietako edukiak blokeka, enpresaka izeneko hezkuntza-irakaskuntza prozesuka eta ikasleka segmentaturik daude, educational business izeneko profesio bizitzarako hezkuntzaren garrantzia nabarmenduz, eta toki inguruneko enpresekiko erlazioen garapenari lagunduz, hezkuntza sistemako gazteek lan egoera errealak ezagutzeko eta esperimentatzeko aukera izan dezatela lortu ahal izateko. Hori gauzatu ahal izateko, erabilitako formaren eta bideen, alderdi guztiek lortutako etekinen, jardueren definizioaren, kasuen azterketaren eta arlo honetako bestelako interes baliabideen gaineko zenbait datu aipagarri aurkezten dituzte.

b) NICEC-NATIONAL INSTITUTE FOR CAREERS EDUCATION AND COUNSELLING12 Erresuma Batuan orientabidean espezializatutako beste atari modelo bat dugu hau. CRAC-Career Research and Advisory Centre izeneko entitate independenteak gobernuarentzako, enpresaburuentzako eta ikasleentzako lanak burutzen ditu. Ikastaroak, hitzaldiak eta ikerketak antolatzen ditu. Gure gaiari buruzko azterlan batzuk dauzka (Research and Development arloetan sartuz). Beste entitate britainiarren web gunetan sartzeko aukera ematen du, I+G, gorputz profesionalak...

http://www.onisep.fr

http://www.dfes.gov.uk/ http://www.dfes.gov.uk/ebnet/download.cfm http://www.teachernet.gov.uk/teachingandlearning/14to19/ks4/enterpriseeducation/ http://www.crac.org.uk/nicec/nicec.htm

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

2.1.1.3.- IRLANDA a) NCGE-NATIONAL CENTRE FOR GUIDANCE IN EDUCATION13 Entitate hau Irlandako hezkuntza sailaren menpe dago. Hezkuntza sistemaren orientabidearekin erlazionaturiko gaien inguruko informazio, garapen eta ebaluaketa lanak burutzea da bere eginkizuna. Hezkuntza fase guztietako orientabideari buruzko informazioa dauka. Arlo horretan, adibide moduan, bere argitalpenak eta baliabideak azpimarratzen ditugu, gehienbat eskola orientabidea planifikatzeko gida eta orientabide arloko IKT erabiltzearen gaineko dokumentazioa. Hainbat esteka gauzatzeko aukera ematen digu, hala nola, nazioarteko erakundeekin, Irlandako hezkuntza zentroekin, kulturaniztasun, helduentzako orientabide... arloan diharduten entitateekin.

2.1.1.4.- SUITZA a) ORIENTATION.CH

2.1.2.- ESTATU ESPAINIARREKO ATARI INTITUZIONALAK a) CNROP-CENTRO NACIONAL DE RECURSOS PARA LA ORIENTACIÓN15 Hezkuntza eta Zientzi Ministerioaren menpeko entitatea dugu CNROP, Subdirección General de Formación Profesional izeneko orientabide profesionalerako zerbitzuari atxikia. Besteak beste, honako helburuak azpimarratzen ditugu: • LH sustatzea Espainian eta Europan.

Portail suisse de l’orientation scolaire et professionnelle izenekoa dugu beste modelo interesgarri bat, izan ere, horko orientatzaileek, hautaketa profesionalerako laguntza prozesua burutzerakoan, garrantzizko informazioa lortzeko baimena dute egitura ordenatua jarraituz. Prestaldiak antolatzen dituzten enpresei buruzko informazioa dauka, baita euren baliagarritasunaz eta denbora-epeez ere. Gainera, neska ikasle gazteentzat espre13

http://www.ncge.ie

http://www.orientacion.ch

http://wwwn.mec.es/educa/cnrop/index.html

suki diseinatutako jardunaldiak antolatzen dituzte, beraiek eta euren hurbileneko inguruneak (familia, lagunak), hasiera batean, kontuan hartu ohi ez duten sektoreetarako hautabide profesionalen berri izan dezaten: eraikuntza, elektrizitatea, informatika eta abar. Logikoki, atariak heziketa eskaintzari, lanbideei, orientabide bulegoei, elkarteei zein erakundeei eta bestelako web guneetako estekei buruzko informazioa ematen du.

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

• Hezkuntza eta lan arloen arteko elkarlana sustatzea. • Orientabide profesionalari eta lanean txertatzeari buruzko informazioa eskaintzea. • Espainian edo Europako beste herrialde batzuetan ikasteko eta lan egiteko aukerei buruzko informazioa eskaintzea ikasle eta langile espainiarrei zein europarrei. • Beste baliabide zentroekin esperientziak eta informazioa trukatzea.

Hori dena lortzeko asmoz, honako funtzioak burutzen ditu: • LH-ri buruzko materialak ekoiztea eta zabaltzea. • Orientatzaileei zuzendutako heziketa programak antolatzea. • LH-ri buruzko garrantzizko informazioa analizatzea eta sailkatzea Espainian eta Europan. • Zentroak ebaluatzea. Batasuneko eta Europako ekonomia-eremuko herrialdetan jarduten duen Euroguidance (orientabiderako baliabide zentroak) sare europarraren partaide da. Hezkuntza nazioarteko bihurtzeko laguntza zerbitzuak eskaintzen ditu, eta Europako hezkuntza zein lanbide mugikortasuna sustatzea xedetzat duen Leonardo Da Vinci programaren barruan dago. Atari horretatik Europako hainbat baliabide eta programa zentro interesgarritan sar gaitezke, horietako batzuk aurretiko analisian aipatuak gelditu direlarik.

b) ORIENT@16 CNROP izeneko zentroak koordinatzen eta administratzen du Hezkuntza eta Zientzi Ministerioaren informazio eta orientabide profesionalerako atari hau, EGIF (Europako Gizarte Funtsa) izenekoak aldi batera finantzatzen duena. Hiru informazio atzipen interesgarri agertzen ditu: • Ikasteko aukerak. • Lanbideak. • Lan aukerak. 16

Orientabideari buruzko informazioa ematen du, erabiltzaileek euren heziketa plan propioa prestatu ahal dezaten. Bestalde, honako ekintza hauek buru ditzakegu: kontsultak eta iradokizunak, atariari dagozkion azken berriak irakurtzea, gainera, ikasteko eta lan egiteko aukerak eskaintzen dizkigu. Era berean, zer ikasi eta non bezalako galderei erantzun pertsonalizatuak emateko gunea dauka, baita banan-banako heziketa ibilbideak antolatzekoa. Lan eskaintzei dagokienez, aukera zabala dauka, europar eremuko herrialdeetan nahiz autonomia-erkidegoetan bilatzeko parada eskainiz. Orientatzaileentzako bi plataforma atzipen ahalbidetzen ditu: • Komunikazio plataforma: Autonomia-erkidego guztietako orientabidearen arduradunei eta hezkuntza zein lan inguruneari erreserbatutako gunea dugu hau. • Informazio plataforma: Hau berriz, orientabidearen profesionalentzako informazio espezifikoa trukatzeko gunea da. Nazio, autonomia edo toki administrazioaren bateko partaide egiaztatu oro sar daiteke plataforma horietan, betiere hezkuntza zein lan munduan jarduten baldin badu, eta edozein autonomia-erkidegotako orientabide arduradunak edo hezkuntza zein lan munduan jarduten dutenak sar daitezke ere bai. Era berean, orientabide profesional zerbitzuei buruzko web estekak hezkuntza eta lan arloan, programa europarrak, orientabide jarduerak, elkarte profesionalak eta abar baditu.

http://orienta.mecd.es/orienta/piop/jsp/index.jsp

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

c) CENTRO NACIONAL DE INFORMACIÓN Y COMUNICACIÓN EDUCATIVA17 Hezkuntza eta Zientzi Ministerioaren menpeko entitatea dugu hau, bere egiturak zenbait atzipen onartzen ditu: proiektuak, hezkuntza baliabideak, urrutiko heziketa, telebista hezitzailea eta behatoki teknologikoa. Azpimarratzekoak dira Lehen Hezkuntza, DBH, Batxilergo eta Lanbide Heziketa ikasketetan laguntzeko hezkuntza baliabideak eta saritutako curriculum materialak, horiez gainera, beste laguntza baliabide batzuk, besteak beste, web tematikoak, autonomia-erkidegoetako hezkuntza zerbitzariak edo laguntza softwareak. Behatoki teknologikoan era askotako baliabide teknologiko daude, irakasleek nahiz ikasleek erabil ditzaten. Orientabideari buruzko material aukera handia eskaintzen du: kultura arteko hezkuntzarako material multimedia, kontseilu orientatzailerako materiala, kontseilu orientatzailea lantzeko programa. Halaber, batxilergoko orientabide akademikoari eta profesionalari buruzko oinarrizko informazioa badu ere: ikasgaien gaineko hezkuntza materialak, zentroen kudeaketa. Web gunetik abiaturik, beste helbide batzuetan sar gaitezke curriculum esparruka eta gaika. Ikasgaiei edo gaiei dagokienez, esteka ugari ditu, baita IKT programak, hezkuntza softwareak eta atariak ere.

http://www.cnice.mecd.es

http://www.euroguidance.org.uk

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

2.2.- SAREAK ETA ELKARTEAK

Atal honetan nazioarteko, Espainiako eta autonomia-erkidego batzuetako orientatzaile sareen eta elkarteen inguruko zenbait aipamen interesgarri adierazten dira, kolektibo horren eginkizuna hobetzeko baliabide kopuru handiaren adierazgarri direnak.

a) EUROGUIDANCE-ORIENTABIDERAKO BALIABIDE ZENTROEN SARE EUROPARRA18 Euroguidance orientabide akademikorako eta profesionalerako baliabide zentroen sare europarra dugu, EBk sustatu zuena Leonardo Da Vinci programaren esparruan. Sare honek praktika onen orientabide eta sustapena garatzeari ekiten dio, Euroguidance sareak zentro nazional guztiak sustatu eta beraiekin loturak ezartzen ditu, CNROP –OPBZN (Orientabide Profesionalerako Baliabide Zentroak) dute izen ofiziala. Gutxi gorabehera 31 herrialde europarrek osatzen dute sare hori, eta gehienek orientabide profesionalerako baliabide zentro bat edo gehiago daukate. Normalean, informazio eta dokumentu baliabide ugari dituzten atariak dira, orientabidearen profesionalek erabil ditzaten. Era berean, esteka zuzenak ditu hainbat herrialderekin: Alemania, Austria, Belgika, Erdialdeko eta Ekialdeko Europa, Espainia, Grezia, Irlanda, Italia, Luxenburgo, Europako iparraldeko herrialdeak, Portugal, Erresuma Batua, Suitza.

Espainiako Hezkuntza eta Zientzi Ministerioaren CNROP sare europar horren kide da. Atari oso betea dugu hau, eta sarearen jardueren artean Euroguidance-k garatutako edota koordinatutako proiektuak ikus ditzakegu, arlo horretan burututako interbentzio aniztasunaren adierazgarri. Dena dela, batzuetan, nahiz eta emaitzak eskuragarri ez izan, adibide gisa erabil daitezke etorkizuneko jarduketak diseinatzerakoan. Hortik dator erreferentzia horiek eskaintzeko egokitasuna.

■ GUIDENET19 Leonardo Da Vinci programaren esparruan finantzatutako eta Careers Europe-k (Euroguidance sare europarraren kide dena) koordinatutako proiektu pilotua dugu hau. Guidenet proiektuak nazioz haraindiko aditu sarea eraikitzea du xedetzat, orientabidearen praktika berriztatzaileak jaso, ebaluatu eta zabaldu ahal izateko. Mota honetako sare bat edukitzeko beharraren eta adierazitako interesaren ondorioz jaio zen proiektu hori, herrialdeetan erabilitako praktika aniztasunari ekin ahal izateko. Arlo honetako orientatzaileek eta nazio zein nazioarteko erakundeek eta entitateek osatzen dute Guidenet proiektuaren lehen talde objektiboa. Aurreikusitakoaren arabera, proiektua 2001eko abenduaren eta 2004ko azaroaren bitartean garatzeko asmoa dago, eta sarearen kideei erreserbatutako gunea du.

razio harremanak) amaitu ondoren kontserbatzea aurreikusi zuten, baita diseinatutako plataforma oinarritzat hartzea etorkizuneko eztabaida foro baterako aurreikusi zuten ere, foro irekia EBen orientabide jardueretan, europar ekonomia-eremuan eta EBn sartzen diren herrialdeetan interesatutako pertsona guztientzat.

■ EURODIME20 Proiektu honetan orientatzaileen heziketa jorratzen du, dimentsio europarra euren orientabide jardueran barneratzeko asmoz. CAP Madrid - España, Careers Europe - Reino eta Suitzako Orientabide Kontseilarien Elkarteak garatu zuten proiektua elkarlanean, EBen laguntzarekin eta Sokrates programaren esparruan. Heziketa ikastaroak astebeteko iraupena du, eta ezarritako metodologiak urrutiko eta zuzeneko heziketak, lan taldeak eta ikasketa bisita bat konbinatzen ditu.

■ ESTIA21 Leonardo Da Vinci programaren esparruan finantzatutako beste proiektu pilotu bat dugu hau, ondorengo helburuekin: • Hezkuntzari eta lanari buruzko oinarrizko informaziorako sarbidea gehiagotzea. • Orientatzaileen eta orientabide arloko beste aditu batzuen aukerak handiagotzea, euren trukatze eta kolaborazio sare propioak eraiki ditzaten.

Era berean, proiektuaren esparruan ekoiztutako guztia (trukatze sareak eta kolabo19

http://www.guidenet.org

http://www.eurodime.org/general.htm

http://www.estia.educ.goteborg.se/

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

• IKTak orientabidean erabiltzeari dagokionez, orientatzaileen eta orientabide arloko beste aditu batzuen eskumenak handiagotzea. • Orientabide arloan lan egiten duten pertsonen artean kultura arteko eskumenak gehiagotzea. Proiektu honen bitartez, honakoak jaso ditzakegu: herrialde partaideetatik eta orientabide baliabideen zentroetatik informazioa, albisteak eta komunikazioa. Web gune honetako herrialde zerrenda oso zabala da, barne sartuz esate baterako, Bulgaria, Txipre, Estonia, Lituania, Eslobakia eta beste, eta horietako hezkuntzaren, lan merkatuaren eta lanbideen inguruko informazio zehatza eskaintzen du. Azpimarratzekoa da, atari honek orientatzaileen eta europar eremuko herrialdeetako OPBZNen arteko lotura sustatzen duela.

■ PLOTEUS.NET22 Atari honek europar eremu osoko ikasteko aukerei buruzko informazioa eskaintzen du 2003ko martxoaz geroztik. Europako Batzordearen eta Euroguidance sarearen zerbitzua da, estekak eta beraien deskripzioak hautatu eta gaurkotu ahal izateko. Honako hauetako sarbidea ahalbidetzen du: ikasteko aukerak, hezkuntza sistemak, trukatzeak eta laguntzak, kontaktuko helbideak… Europako hogeita hamar herrialde baino gehiagoko heziketa aukera guztiak eskaintzen ditu.

■ FIT FOR EUROPE23 EBko Lanbide Heziketari, ikasketei, lanbideei eta lanari buruzko informazio sakona eskaintzen du. Edukiak hiru informazio alderdi nagusitan egituraturik dauzka: • Info herrialdeak, hurrengo bloke tematikoetan sartzeko aukera ematen duena: hezkuntza sistemaren panoramika, eskola sistema, lanbide heziketa, unibertsitate ikasketak, urrutiko heziketa - distance learning, prestakuntzak aintzat hartzea, praktikak, lana, bizi baldintzak, aholkularitza eta informazioa, datu bankua. • Info Europa, hurrengo bloke tematikoetan sartzeko aukera ematen duena: Europa batzen da, zer ote da europar prestakuntza?, EBen hezkuntza programak, orientabide profesionala, orientabide profesionalerako europar zentroak, europar solaskideak, nazio solaskideak, lan merkatua, enplegua, informazio zerbitzuak, datu bankua, Europa zifretan. • Hotlinkak, hurrengo herrialdeetan sartzeko aukera ematen duena: Alemania, Austria, Belgika, Danimarka, Espainia, Finlandia, Frantzia, Grezia, Britainia Handia, Holanda, Irlanda, Italia, Luxenburgo, Portugal eta Suedia. ■ AKADEMIA24 Leonardo Da Vinci ekimenaren esparruan burututako proiektua dugu Orientatzaileen Europar Akademia, orientatzaile-

http://www.europa.eu.int/ploteus/portal/home.jsp

http://europe-online.universum.de/frame.pl?status=sp.ffe.h

http://www.ac-creteil.fr/steurop/04_05/mod_e_es.htm

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

entzako heziketa prestaldiak antolatzen dituena Europan, aste baten edo bi asteen bitarteko iraupenaz. Heziketa honek Europako beste estatu kide batzuetako orientabide, heziketa eta hezkuntza sistemak jakinaraztea du xedetzat. Orientatzaileentzako eskabide formularioa sartzen du ere bai.

ataria dugu hau. Baliabideak on line, urrutiko heziketa, mintegiak on line, lan materialak, bibliografia, artikulu interesgarriak eta gai honetan garrantzizkoak iritzitako linkak. Azpimarragarria da, atari honen egituraketa egokia eta erabilerraztasuna.

■ PERMA27 ■ GO BETWEEN25 Erresuma Batua, Suedia eta Belgika ditugu Sokrates proiektu honetan parte hartzen duten herrialdeak. Lan orientatzaile-aholkularientzako heziketa ibilbidea ezartzea du xede nagusitzat, heziketa eskariaren eta eskaintzaren arteko funtzio bitartekaria gauzatu ahal izateko. Proiektuan adierazitakoaren arabera, lan aholkulari horien figurak bi lan alderdi menperatu beharra dauka: • Bezeroaren eskaria jasotzea eta egituratzea. • Eskari horiek, ahal den heinean, heziketa programetara pasaraztea. Atariak programa honen txosten osoa, burututako ikasketak eta garatutako jarduerak eskaintzen ditu.

Industria lanbideen inguruan gazteek duten imajina hobetzera zuzendutako proiektua dugu hau. Ondorengoak dira proiektuaren helburuak: • Hezkuntza sistemak zenbait lanbide jakinen, manufaktura industriaren (bereziki) eta beste batzuen inguruan duen imajina hobetzea. • Gazteen ibilbide hezigarri-profesionalean horrelako lanbideak hautatzeko aukera aintzakotzat edukitzera bultzatzea. • Industria horietako enplegatzaileei laguntzea. • Hezkuntza orientatzaileentzako materialak prestatzea.

■ ON THE MOVE28 ■ RAINBOW26 Espresuki orientatzaileen kultura artekotasunaren ezagutza handitzera zuzendutako

Europan lan egin edo ikasi nahi duten gazteentzat sortutako programa elkarreragilea dugu hau. Azpimarratzekoak dira atari honen erraztasuna eta didaktika.

http://www.kunly.soderhamn.se/gobetween.html#anchor513941

http://rainbow.cimo.fi/

http://www.euroguidance.org.uk/french/networkactivities/perma.htm

http://www.onthemove-eu.hi.is/otm_reg.asp

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

b) GUIDANCEFORUM.NET29 Eztabaidarako, dokumentaziorako eta ikasketetarako Interneten bidezko sare/foroa dugu hau, baita helduen karrerarako orientabide heziketarako ere. Europar Batasunaren Sokrates Grundtvig 2 programak finantzatu zuen proiektua partzialki. Besteak beste, Txipreko, Danimarkako, Espainiako, Finlandiako, Frantziako, Italiako, Portugalgo, Erresuma Batuko eta Errumaniako profesionalek kolaboratzen dute. Bazkide parte hartzaileen estatuetan eta Europako gainerakoetan, IKT arloan egin eta egiten ari den lanaz ikuspegi ulerkorra erakustea du xedetzat sare honek, betiere pertsona helduen orientabideari dagokionean. Dagoeneko martxan diren foroen bidez saiatzen da zabaltzen informazio hori, kolektibo hori orientatzen diharduten profesional guztiengana irits dadin. Orientabide profesional arloko baliabide erabilgarriak IKTen bidez identifikatzea eta deskribatzea da sare honetako estrategia. Horretarako, baliabideak lau kategoriatan banatzen dituzte: • Zerbitzuak: praktika onen inguruko adibideak eta testigantzak. • Proiektuak: errealak eta garatzen ari direnak. • Baliabideak: artikuluak, liburuak, web guneak. • Topaguneak: mintegiak, elkarrizketak, eztabaida taldeak, ikastaroak, topaketak, taldearen informazioaren banaketa kanalak. Guidanceforum-ekin kolaboratzeko, honelako mailetako bat bete behar dugu: 29

http://www.guidanceforum.net

http://www.iaevg.org http://www.careerstorm.com/

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

• Banaketa zerrendan izena emanez, nobedade eta ekimen guztien berri jaso ahal izateko. • Aurretiko sekzioan zerrendatutako kategoriei erantzuteko gai diren baliabide berriak proposatuz. • Orientabide arloan Internetek izandako praktika profesional pertsonalaren aldaketaz informatuz. • Ikerketa gaiak eta proiektuak iradokiz. • Guidanceforum.net helbidearen berri emanez, potentzialki interesaturik dauden beste pertsona batzuei.

c) AIOSP-ASOCIACIÓN INTERNACIONAL PARA LA ORIENTACIÓN EDUCATIVA Y PROFESIONAL30 Kide mota desberdinek osatzen dute AIOSP: partikularrak –orientabide aholkulariak eta bestelako orientabidearen profesionalak– orientabide aholkularien nazio edo eskualdeko elkarteak, orientabide eskolarrean eta profesionalean jarduten duten ministerioak, instituzioak eta bestelako erakundeak zein elkarteak. AIOSP elkartearen kideek gutxi gorabehera kontinente guztietako 60 herrialdetan dute jatorria. Era berean, nazio korrespontsalen sare zabala daukate. UNESCO-UNEVOC, ELGA (ekonomia lankidetza eta garapenerako antolakundea ) eta LANE (lanaren nazioarteko erakundea) erakunde elkartuek GKE gisa (gobernuz kanpoko erakundea) hartzen dute AIOSP.

Atari honek Counsellor Resource Centre31 delakoarekiko lotura ahalbidetzen du, Kanadako Giza Baliabideen Garapenerako Sailaren eta Kanadako Orientabide Eskolar, Profesional eta Info-enplegurako Nazioarteko Elkartearen arteko elkarlanaren emaitza dena. Atari honek zenbait eduki interesgarri agertzen ditu:

d) ORIENTABIDE ETA PSIKOPEDAGOGIA ELKARTEAK

• Orientabide okupazioak. Lan zein hezkuntza orientabide okupazio guztien deskripzioa. Mundo osoko makina bat orientabide elkarterekiko harremanak eta sarbidea. Nazioarteko eta kanadar elkarte batzuen estandar etikoak eta profesionalak.

■ AVOP-Asociación Valenciana de Orientación y Psicopedagogía32

• Hezkuntza programak karreraren garapenean. Kanadako eta Estatu Batuetako zentroetako orientatzaileen hezkuntza programak, baita bertan antolatutako kongresuenak ere. • Interneten bidezko material hornitzaileak eta banatzaileak. Estatu Batuetako eta Kanadako orientabide aldizkarien eta web orrien zerrenda; laburpenak, artikuluak eta gaikako liburuak; aipatutako herrialdeetako material banatzaileen zerrendatzea. • Bezeroekin lan egiteko baliabideak, herrialdeka hautatuak (Australia, Argentina, Finlandia, Kanada, Estatu Batuak, Erresuma Batua eta Zeelanda Berria). International Journal for Educational and Vocational Guidance aldizkariak enpleguari, garapen profesionalari, orientabideari eta aholkularitzari buruzko hainbat gai jorratzen ditu, eta batez ere nazioarteko ikuspegia duelarik (konparaziozko azterlanak, garapen teorikoak, eskualde inkestak, alderdi kulturalen ebaluazioa...). 31

http://crccanada.org

http://www.uv.es/AEOP

http://balearweb.net/aoib

Gehiegi sakondu gabe, eta mota horretako elkarteen jardueraren inguruko ideia bat ematearren, jarraian, zenbait adibide adierazten ditugu.

Atari honek zenbait test on-line egiteko aukera eskaintzen digu (nortasunaren, adimenaren eta orientabide profesionalaren inguruko testak), era berean, baliabide arloko liburuen, artikuluen eta esteken aipamenak baditu; baita mintegiei zein kongresuei buruzko berriak eta elkartearen buletineko atzipena ere. Orient@, Educaweb, Orientared, Hezkuntza Ministerio eta CNROP delakoetako estekak ahalbidetzen ditu.

■ Asociación de Orientadores de las Islas Baleares33 Elkartearen web gunean zenbait helbide interesgarri, webaren edukia, komunikazio taldea, argitalpenak, orientabideari buruzko estekak, idazki sozioekologikoak eta eztabaika irekiak agertzen zaizkigu. Orientabide arloan artikulu erabilgarri batzuk ikus ditzakegu. Orientabidearen gida azpimarratzen dugu, lehen hezkuntzatik abiaturik etapa guztiak hartzen baititu, helduen hezkuntzarekin eta orientatzaileen profil pertsonalarekin amaituz.

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

Orientabideari buruzko orrri pila batean sartzeko aukera ematen digu: lan eta hezkuntza balear instituzio publikoak, Elkarteak egindako hainbat dokumentu, beste autonomia-erkidegoetako orientatzaile elkarteak eta gai horren inguruko beste web gune interesgarri batzuk... ■ Asociación Catalana de Orientación34 Ikuspuntu zientifiko batetik orientabidea bultzatzen duen ataria dugu hau, baita orientatzailearen lanbidea onartzen laguntzen eta kolektibo horrekiko kontaktuak sustatzen ditu ere. Burutzen dituen funtzioak eta beste elkarteenak oso antzekoak dira: besteak beste, jardunaldiak antolatzea, aholkularitza profesionala eta azterlanak argitaratzea.

■ Confederación de Organizaciones de Psicopedagogía y Orientación http://www.apoe.net/apoe/index.php http://www.psicopedagogia-aragon.org/federa.htm

■ Asociación Española de Orientación y Psicopedagogía (UNED) http://www.uned.es/aeop/

■ Asociación Aragonesa de Psicopedagogía http://www.psicopedagogia-aragon.org

Ia informazio guztia (jarduerak, orientabide aldizkaria, heziketa...) bazkideek baino ezin dezake inork ikusi.

■ Asociación Andaluza de Psicología Educativa y Psicopedagogía

■ Autonomia Erkidegoetako Orientatzaileen beste atari batzuk

http://www.investigacion-psicopedagogica.org/aapep/index.php3

Balear Uharteak http://www.mallorcaweb.net/arc98/Educacion/orientacionasociacion.html

■ Asociación de Profesores de Psicología y Pedagogía de la región de Murcia

Huelva: http://www.galeon.com/aoph/

http://es.geocities.com/poloalsur/

Gaztela Mantxa: http://www.apoclam.net/ Extremadura: http://www.apoex.net Errioxa: http://www.apoe.net/rioja Asturias: http://www.ctv.es/USERS/aspopa 34

http://www.acorientacio.org/

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

■ Asociación Castellano Leonesa de Psicología y Pedagogía http://www.arrakis.es/~aclpp/

2.3.- SEKTORE ETA LANBIDE INFORMAZIOKO ATARIAK

bideei buruzko bideoak. Burututako ibilbide hezigarri-profesionalaren gaineko gazteen testigantza zuzenak, ikasketak eta abar ere baditu.

a) NET GUIDANCE35 Proiektu profesionalak eraikitzeko asmoz, gune honek 60 jarduera sektoreri, 1.000 lanbideri eta 3.000 formaziori buruzko informazio on line eskaintzen digu. Net Guidance atariak zenbait gai jorratzen ditu: sektoreak eta lanbideak (deskripzioa eta lanbide egoera sektoreka), heziketa eta lanbideak (lanbide bakoitzerako heziketa erabilgarria: hasierakoa, etengabekoa, on linekoa, dagokion antolakundeak komunikatutako azken informazioak), eskualdeak eta lanbideak, eta herrialdekako heziketa programetan zein antolakundeetan sarbidea duten informazio iturriak Europako eskualde zehatz batzuetan. Bestalde, informazio arruntetan sarbide libre bat eta gune pribatu bat informazio espezifikoekin abonatuentzat soilik baditu ere bai.

b) INFO METIERS36 InfoMétiers barruan, lanbide esanguratsuei (eskainitako enplegu mailaren arabera) buruzko informazioa eskaintzen digun gunea nabarmentzen dugu, baita lanbide azaleratuak eta etorkizun handikoak ere. Halaber, edozein lanbideren orientabide-hautaketari zuzendutako gunea, orientabideari buruzko kontuak eta Internet gune erabilgarriak. Horri material multimedia aukera zabala gehitu behar zaio, CD-Rom eta lan35

http://www.net-guidance.com

http://www.euro-france.net/info_metiers/index.htm

www.lanbide.net

c) EUSKAL ENPLEGU ZERBITZUA-LANBIDE37 Lanbide, Eusko Jaurlaritzaren Euskal Enplegu Zerbitzuaren helburua da enplegua bilatzeko prozesuan laguntzea, eta erabakiak hartzeko garaian orientatzea, hainbat kolektiboren enplegatze maila hobetu ahal izateko: • Langabeak zentzu zabalean, lanean txertatzeko hitzarmena sinatuta duten oinarrizko errentaren onuradunak bereziki kontuan izanda. • Autoenplegua eta euren enpresaren sorrera sustatu nahi duten langabeak. • Langabezian geratzeko arriskuan dauden langileak. Zuzeneko arreta pertsonalaren bidez, eta IKTak erabiliz, zerbitzu honetan kolektibo horren berariazko beharrei erantzuten saiatzen gara. Horretarako, eskura ditugun baliabide guztiak biltzen ditugu, baliabide publikoak kontrolatzeko ikuspegiaz. Lanbidek, enplegurako orientabide zerbitzutik, orientabidearen arloko profesionalen aholkularitza eskaintzen du, lanean txertatze plan pertsonala adostasunez ezartzeko. Horretarako, alde batetik, norberaren egoera pertsonalaren, lanbide kualifikazioaren, lan esperientziaren, in-

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

teresen eta lanbide itxaropenen… azterketatik abiatzen gara, eta bestetik, lan merkatuak eskaintzen dituen lan aukeretatik, zure interesak eta gaitasunak kontuan izanda. Hau da, lanean txertatzeko alderdi profesional eta pertsonal garrantzitsuenak identifikatu eta baloratzen ditugu eta, horietatik abiatuta, lan merkatuan dauden enplegu aukera horietara hurbiltzeko estrategiaren jarraibideak eman eta adosten ditugu. Lan hori banakako elkarrizketen bidez egiten dugu eta, beharrezkoak izango balira, lanbide kualifikazioa neurtzeko probak ere egiten ditugu. Hortik abiatuta, lan merkatuko enplegu aukeretara hurbiltzeko prozesu horretan epe laburrean eta luzean eskuratu beharreko lorpenak idatziz, modu eraginkorrean eta pertsona bakoitzarekin adostuta finkatzen ditugu. Horrek bi konpromiso dakartza, hots: lan eskatzailearen konpromisoa, lanean txertatze berorren plan pertsonalean finkatutako helburuekiko; eta orientatzailearen konpromisoa, plana garatzean lan eskatzaileari lagundu eta jarraitzeko eta, beharrezkoa izanez gero, hura egokitzeko, plana etengabe berriro definituz. Bakoitzaren beharren arabera, enplegatze maila hobetuko dituzten mota orotako ekintzak bildu ahal izango dira lan txertatze plan pertsonalean, besteak beste: • Parte hartzaileek euren burua hobeto ezagutzen eta enplegua lortzeko euren gaitasunetan sakontzen laguntzen duten banakako edo taldeko ekintzak. • Komunikatzeko, talde lanerako… euren trebeziak hobetuko dituzten banakako edo taldeko ekintzak. Gaitasun horiek as-

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

ko baloratzen dira produkzioaren ingurunean. • Lan merkatuaren funtzionamenduari buruzko informazio eta ezagutza ekintzak, eta zure lanbide helburuari lotutako lana bilatzeko teknika eraginkorretan prestatzekoak. Lanbidek badu ere enplegu zentro bat, bibliografia erabilgarria eta enpleguari buruzko web orri eta atarietarako sarbidea barne hartzen dituena, lan txertatze plan pertsonala abiarazteko behar duten informazioa lortzen laguntzeko. • Lanerako prestakuntzako banakako edo taldeko ekintzak, lanbide kualifikazioa hobetzeko: teorikoak, praktikoak edo enpresako ikaskuntza praktikokoak; komenigarriena izanez gero, prestakuntza lan kontratu batekin partekatzeko aukerarekin ere. • Negozio propioa abiarazteko aholkularitza eta heziketa eta, era berean, lehen urtean, enpresa abiarazteko eta mantentzeko diru laguntzetarako sarbidea. Era berean, egokien jotzen denean, Lanbideren Enplegatze Zerbitzuan izena emango diegu, Lanbideren bitartez enpresek eskainitako lanpostuetarako pertsonala aukeratzeko prozesuetan parte har dezaten. Lanbideren Enplegatze Zerbitzuak automatikoki burutzen ditu bere prozesuak, aukera berdintasunaren, bizkortasunaren eta eraginkortasunaren printzipioei jarraituz.

• Ikaskuntza elektronikoa. 2.4.- EUROPA ETA NAZIOARTE MAILAN TXOSTENEN ETA AZTERLANEN BURUTZAPENEAN ESPEZIALIZATUTAKO BESTE ERREFERENTZIA INTERESGARRI BATZUK

a) OCDE38 Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundeak sortutako ataritik, herrialde batzuetako lan eta hezkuntza sistemak deskribatzen dituzten argitalpen batzuk nabarmentzen ditugu, hala nola, Norvegia, Alemania, Frantzia, Erresuma Batua, Danimarka eta abar. Halaber, orientatzaileen eskumenen eta trebetasunen inguruko argitalpenak, IKTak eta orientabidea, eta orientatzaileen eskakizun berriak. Herrialdeka txosten estandarizatuak dira, hau da, egitura bera dutenak, kontrastea erraztuz. Web gune honek The OECD Observer, Policy brief, Source OECD, OECD direct guneetan sartzeko aukera ematen digu.

b) CEDEFOP Trainingvillage39 LHGEZ - Lanbide Heziketa Garatzeko Europako Zentroaren atari honek nazio LHren politikei buruzko zenbait txosten, ikaskuntza elektronikoa, kalitate foroak, estrategiak, ikerketa laborategia ditu. Gainera, uneko proiektuei buruzko informazioa, esate baterako: • TTNet: nazio sareek osatutako sarea dugu hau, hezitzaileen heziketan espezializatutako instituzioek eta erakundeek kudeatutakoa. 38

http://www.oecd.org

http://www.trainingvillage.gr

www.educaweb.com

• Cedra: Ikerketa eta kooperazioa Lanbide Heziketan eta giza baliabideen garapena. • ERO: Ikerlarien esperientziak trukatzea. Erabilgarri diren baliabideen artean nazio LH sistemei buruzko txostenak azpimarratzen ditugu. Era berean, etengabeko ikaskuntzari eta e-learningi buruzko informazio ugari eskaintzen digu. Orientabideari buruzko informazioak arlo horietan du ardatz bereziki. Atariak iritziak elkartrukatzeko gunea dauka (hizlari tribunarekin, eztabaida mahaiarekin eta iritzi zundaketekin). Beste espazio birtualetan sartzeko aukera ematen digu, hala nola, Europako Batzordea, Europako Kontseilua, Lhgez, European e-learning forum eta gazteen europar elkarte batzuk.

2.5.- BESTE ERREFERENTZIA INTERESGARRI BATZUK

a) EDUCAWEB40 Orientabide profesional eta hezkuntza aholkularitza arloko zerbitzu pribatuak eskaintzen dituen Educaonline SL enpresak sortu zuen ekimen pribatu hau. On line kontsulten eta telefono zerbitzuaren bitartez antolaturik dauka orientabide akademiko eta profesional zerbitzua. Berak planteatutako orientabideak bi alde dauzka; partikularra

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

eta instituzioei eta hezkuntza zentroei eskainitakoa. Psikopedagogia ebaluaketa bat da ikasleen profila ebaluatzeko erabiltzen duen metodoa, froga hautaketa edo multzo bat ezarriz. Balioztatzen diren alderdiak honakoak, besteak beste: adimen gaitasunak, arreta-pertzepzioa, moldaketa, interes eta hobespen profesionalak eta nortasuna.

c) BESTE ATARI INTERESGARRI BATZUK

Ikasgela mugikorra dauka, hezkuntza eta lanbide informazioaren zerbitzu ibiltaria eskainiz eskoletan. Ikastaroak DBHren bigarren zikloko eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren Ondoko ikasleei zuzenduta daude gehienbat.

■ QUADERNS DIGITALS42

b) ORIENTARED41 Eskola orientatzaile batek (Antonio Gutiérrez Gay) garatutako orientabide pedagogiko ataria. Educaweb-en ez bezala, ez du inolako merkataritza jarduerarik. Hainbat gairu buruzko edukiak biltzen ditu: tutoretza, aniztasunerako orientabidea, orientabide psikopedagogikoa, legeria, hezkuntza behar bereziak, psikopedagogiari buruzko artikuluak eta bibliografia. Ez du informazio zehatzik, baina ematen du aukera hezkuntza erkidegoarentzat interesgarriak diren zenbait dokumentutara joateko. Dokumentu horiek profesionalak egindakoak dira, eta gai anitzak lantzen dituzte, atariak dituen eremu garrantzitsuekin bat etorriz. Atariak honako helburu hauek ditu: orientatzaileentzako baliabide erabilgarriak garatzea eta argitaratzea, komunikazioa eta ideien eta esperientzien trukatzea sustatzea, eta orientatzaileen etengabeko prestakuntza bultzatzea. 41 42 43 44

www.orientared.com www.quadernsdigitals.net www.edu365.com www.educateca.com

ORIENTABIDEA ETA INTERNET BALIABIDE ITURRI GISA

Azkenez, orientabide akademikorako eta profesionalerako erabilgarri gerta daitezkeen beste atari batzuk aurkezten ditugu. Nahiz eta orientabidearen alderdiak azaletik jorratu, hezkuntza atariak direnez, interesgarriak direlakoan gaude.

Valentziako (Vall de Segó) ikasketa zentro baten ataria dugu hau, eduki batzuk erakusten dizkiguna: orientabide alderdiei buruzko aldizkaria, ikasleentzako laguntza programak dituen softwarea eta proiektuak garatzeko gune bat. Hezkuntza arloko aldizkari mordo batean sartzeko aukera ematen digu (espainiarrak eta hegoamerikarrak), hezkuntza elkarreragile jokoak...

■ EDU36543 Katalan hutsez funtzionatzen duen ataria dugu hau. Orientabideari dagokionez, autoezagutzaren, hezkuntza eta lan munduren inguruko informazioa eskaini eta erabakitzen du. Esparru horietako edukia ikusi ahal izateko, ezinbestekoa da inskribatzea.

■ EDUCATECA44 Hezkuntzari eta heziketari buruzko informazio zerbitzuak kudeatzen dituen enpresa pribatua dugu hau. Legeriari, hezkuntza sistemari, ikastaroei, liburuei, oposizioei... buruzko informazioan sartzeko aukera ematen digu. Orientabide arloan, ikastaroei eta masterrari buruzko informazioa eskaintzen du, baita orientabideari eta tutore lanari buruzkoak ere.

Euskal Hezkuntza Sisteman Laneko Orientabideari buruzko Azterlana Euskal Hezkuntza Sistemako Laneko Orientabidearen egungo Egoeraren Diagnostikoa Orientatzaileen artean eginiko Inkestaren Emaitzak

SARRERA

Agiri honetan, EAEn DBHn eta/edo Batxilergoan jarduten duten orientatzaileen artean eginiko inkestan lortutako emaitza nagusiak aurkezten dira. Inkestaren datuak biltzeko, galdetegiak banatu zaizkie DBH eta/edo Batxilergoa ematen duten ikastetxe guztiei, hasieran ezarritako lagina betetzen zela bermatzeko. Hori dela-eta, komeni da azpimarratzea hasieran ezarritako laginak 193 ikastetxe eta orientatzaile hartzea aurreikusten zuela, errore margina % Âą5ekoa izanik eta konfiantza maila, berriz, % 95ekoa. Hala ere, jasotako erantzunak 204 ikastetxe eta 212 orientatzaileri dagozkie (orientatzaile bat baino gehiago duten zenbait ikastetxetatik galdetegi bat baino gehiago bidali dute, eta hortik ikastetxeen eta orientatzaileen kopuruen arteko aldea). Zifra horiek kontuan

hartuta, lagin errorea hamarren batzuetan gutxitzen da (% Âą 4,72ko errorea). Jakina, gehikuntza horrek hasieran lurraldeka eginiko banaketa Araban eta Bizkaian zertxobait aldatzen du, gorantz, eta ikastetxe publiko/pribatuen sailkapenari dagokion banaketa ere aldatzen du (hurrengo taulan ikus daiteke hori guztia). Hala ere, hasieran aurreikusitako zifrei eusteak bildutako zenbait informazio galtzea zekarrela pentsatu dugu, bai eta diagnostikoaren aberastasuna gutxituko lukeela ere; galderen bidez lortu nahi zen informazioa, batetik, laneko orientabidearen jardunerako funtsezko alderdien balorazioari buruzkoa baitzen eta, bestetik, prestakuntza beharrei, hobekuntza proposamenei, eta abarrei buruzkoa. Horrenbestez, eskuratutako baliozko galdetegi guztiak erabiltzea eta aztertzea erabaki da.

SARRERA

Azken lagina IKASTETXEAK ETA ORIENTATZAILEAK Ikastetxe publikoak

Ikastetxe pribatuak

Ikastetxeak, guztira

Orientatzaileak, guztira

Araba

Bizkaia

108

113

Gipuzkoa

Guztira

123

204

212

Fitxa teknikoa Ikasle kopuruak

Sare publikoa/pribatua Ikastetxe publikoak Ikastetxe pribatuak (Itunpekoak eta itunpekoak ez direnak)1

40,6 59,4

36,3

300 eta 600 ikasle bitarte

33,5

600 ikasle baino gehiago

18,4

Ez du erantzuten

11,8

Ikasleen batez bestekoa

442,7

Hezkuntza mailak

Lurralde historikoa Araba

300 ikasle baino gutxiago

(Orientatzaileen guztizkoaren ehunekoa, ED/EDE kontuan hartu gabe)

12,7

Bizkaia

54,7

Gipuzkoa

32,6

DBH

% 88,2

BATXILERGOA

% 61,8

HEZIKETA ZIKLOAK

% 37,3

Inkestaren operatiba: hasiera, urriaren 1ean - amaiera, azaroaren 10ean

Erantzunen artean, itunpeko ez den ikastetxe pribatu bat bakarrik dago.

SARRERA

1.- ORIENTATZAILEEN TALDEAREN EZAUGARRI SOZIO-PROFESIO-GRAFIKOAK

Atal honetan, orientatzaileen profilaren ezaugarri nagusiak adierazten dira, oinarrizko ezaugarriak kontuan hartuta: sexua eta adina, eginiko ikasketak, jasotako prestakuntza, bai eta izan duten lanbide esperientzia ere.

Orientatzaileen banaketa, adin tartearen eta ikastetxearen sarearen arabera (%v)

1.1.- SEXUA ETA ADINA

Lehenik eta behin, emakumeak nagusi direla aipatu behar da (hirutik bi emakumeak dira). Orientatzaileen batez besteko adina 44 urtekoa da (emakumezkoena 42,7 eta gizonezkoena, berriz, 46,7).

Orientatzaileen profilaren ezaugarri nagusiak (%v)

Sexua Emakumezkoak

Hurrengo taulan, adin tarteen araberako banaketa adierazten da, sare publikokoa nahiz pribatukoa. Bertan ikus daitekeenez, talde gazteenak (35 urte baino gutxiagokoenak) guztiz sare pribatuan jarduten du.

65,5

Sare publikoa

Sare pribatua

35 urte baino gutxiago

â&#x20AC;&#x201D;

20,6

35 eta 45 urte bitarte

53,5

45,2

45 urte baino gehiago

46,5

31,7

â&#x20AC;&#x201D;

2,4

Ez du erantzuten 2. taula

Gizonezkoak

34,4

Adina

1.2.- EGINIKO IKASKETAK

35 urte baino gutxiago

12,3

35 eta 45 urte bitarte

48,6

45 urte baino gehiago

37,7

Ez du erantzuten

1,4

Adinaren batez bestekoa

Ia orientatzaile guztiek goi mailako unibertsitate ikasketak dituzte (% 98,1ek) eta, gainera, bitik batek graduatuondoko ikasketak, masterrak edo antzekoak egin ditu. Proportzio hori bereziki garrantzitsua da sare publikoan: orientatzaileen % 57k graduatuondoko ikasketak egin dituela adierazten du eta sare pribatuan, berriz, % 46,8k.

1. taula

ORIENTATZAILEEN TALDEAREN EZAUGARRI SOZIOPROFESIOGRAFIKOAK

Goi mailako unibertsitate ikasketei dagokienez, honako hauek dira nagusi: Pedagogia–Hezkuntza Zientzietako lizentziatuak (% 41,8) eta Psikologiako lizentziatuak (% 38,9). Eginiko ikasketak (%v) Eginiko ikasketak

EAEko ikastetxeetako orientatzaileek eginiko ikasketak

Erdi mailako unibertsitate ikasketak Maisu/Maistra ikasketak

% 94,9

Beste batzuk

% 5,1

Uniberts., erdi mailakoak

37,3

Uniberts., goi mailakoak

98,1

Guztira

Grad., master eta antzekoak

50,9

Goi mailako unibertsitate ikasketak

3. taula

Diplomatura/Lizentziatura bukatu ondoren eginiko ikasketak (graduatuondokoak, masterrak, etab.) pedagogia eta psikologia adarretakoak dira (% 51,8 eta % 37, hurrenez hurren). Erdi mailako unibertsitate ikasketak –% 37,3k egin du horrelakoren bat– egin dituztenek Maisu/Maistra ikasketak egin dituzte, batez ere (% 94,9k).

% 37,3

Pedagogia – Hezkuntza Zientziak

% 41,8

Psikologia

% 38,9

Geografia/Historia

% 6,2

Guztira

% 98,1

Graduatuondoko ikastaroak, masterrak, etab. Pedagogia adarrekoak

% 54,6

Psikologia adarrekoak

% 37,0

Guztira

% 50,9

4. taula

Eginiko ikasketak aldagai anizkoiztzat hartu dira; hortaz, bertikaleko ehuneko guztien batura ehuneko ehun baino gehiago da.

ORIENTATZAILEEN TALDEAREN EZAUGARRI SOZIOPROFESIOGRAFIKOAK

1.3.- PRESTAKUNTZA OSAGARRIA Laneko Orientabidearekin lotutako prestakuntza eta birziklaketari dagokionez3, aipatzekoa da orientatzaileen % 62,7k mota bateko edo besteko prestakuntza izan duela azken bost urteotan. Ikastetxe publikoetako orientatzaileei erreparatuta, proportzio hori % 70,9ra igotzen da, ikastetxe pribatuetako orientatzaileekiko aldea handia izanik. Ikastetxe pribatuetan, hain zuzen, proportzioa % 57,1ekoa da. Egindako jardueretan, honako ezaugarri hauek dira aipagarrienak: - Adierazitako jardueren artean, orientabide mintegietara joatea da jarduera nagusietako bat. Beste gai batzuk ere (aniztasunarekiko arreta, kalitatea, gatazkak konpontzea, etab.) aipatu dituzte, prestakuntza tipologia askoren baitan: ikastaroak, hitzaldiak, talde dinamikak, etab. - Ekintza horiek sustatu dituzten erakundeei dagokienez, honako hauek aipatzen dira, gehienbat: Berritzeguneak (% 36,3; mintegiak aipatzen dira, batez ere), zenbait Unibertsitate (% 12,6) eta, oro har, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila (% 8,9) edo Eusko Jaurlaritza bera ere (% 8,1). Egindako ekintzen % 40,6ren iraupena 40 ordutik beherakoa izan da, eta % 18,8rena 80 ordutik gorakoa (gainerako % 13,6ren iraupena, berriz, 41 eta 80 ordu bitartekoa izan da4).

1.4.- LANEKO ORIENTABIDEAN JARDUTEKO EGINIKO IKASKETEN ERABILGARRITASUNAREN BALORAZIOA Orientatzaileen ustez, Laneko Orientabidean jarduteko ekintza erabilgarrienak prestakuntzakoak edo birziklaketakoak dira (unibertsitate ikasketen, graduatuondoko ikastaroen edo masterren gainetik): horrelakorik egin duen orientatzaileetatik % 70,7k oso edo nahiko erabilgarriak izan direla uste du. Bigarren lekuan, goi mailako unibertsitate ikasketak –% 53,3– eta graduatuondoko ikastaroak eta masterrak –% 52,8– daude. Hortaz, ikasketa maila guztien artean, erdi mailako unibertsitate ikasketak dira Laneko Orientabidean jarduteko erabilgarritasun gutxienekotzat jotakoak. Eginiko ikasketen edo prestakuntza ekintzen erabilgarritasun edo egokitasun mailari orientatzaileek emandako balorazioa

Asko edo Nahikoa

Gutxi edo Oso gutxi/ Batere ez

Unib., erdi mailakoak

% 44,3

% 41,8

Unib., goi mailakoak

% 53,3

% 37,5

Graduatuond., mast., etab.

% 52,8

% 36,1

Prestakuntza eta birziklaketa

% 70,7

% 25,6

5. taula 3

Azken bost urteak hartzen dira erreferentziatzat.

% 27,1ek ez daki edo ez dio erantzuten galdera honi.

ORIENTATZAILEEN TALDEAREN EZAUGARRI SOZIOPROFESIOGRAFIKOAK

Ikasketa maila bakoitzaren erabilgarritasunari edo egokitasunari emandako balorazioa kontuan hartuta –1etik 4rako eskalan; 1 “oso erabilgarritasun gutxi edo batere ez” izango litzateke, eta 4, berriz, “oso erabilgarria”–, agerian gelditzen da prestakuntza edo birziklaketa ekintzei emandako garrantzia. Izan ere, horiek izandako batez bestekoa altuagoa da (maila guztiek nahiko kalifikaziotik gorakoa izan badute ere).

Euskararen erabilerari dagokionez, Laneko Oientabidearen esparruan jarduten duten eta hizkuntz eskakizuna lortu duten gehienek erabiltzen dute: horietatik % 77,4k euskara erabiltzen duela dio.

Ikastetxeetako orientatzaileen euskarako hizkuntz eskakizuna Ed/Ede (% 9,40)

Eginiko ikasketek edo prestakuntza ekintzek Laneko Orientabiderako duten erabilgarritasunaren edo egokitasunaren batez besteko balorazioa (1etik 4rako eskala: 1= oso gutxi/batere ez eta 4= asko)

2. HE (% 13,20) 1. HE (% 7,10)

Bat. best. puntuazioa Erdi mailako ikasketak (unib.)

2,5

Goi mailako ikasketak (unib.)

2,8

Graduatuondoko ikasketak, masterrak, etab.

2,8

Laneko Orientabiderako prestak./birziklak.

3,1

1. grafikoa

6. taula

1.5.- HIZKUNTZ ESKAKIZUNA

Euskarako hizkuntz eskakizunari dagokionez, DBH eta/edo Batxilergoko ikastetxeetako 10 orientatzailetik zazpik 2. HE edo hortik gorakoa lortu dute . Bestetik, orientatzaileen % 13,2k ez du lortu hizkuntz eskakizunik.

2. HE edo hortik gorakoa (% 70,30)

Sare publikoko eta sare pribatuko ikastetxeen arteko aldeak esanguratsuak dira: ikastetxe publikoetako orientatzaileen % 86k 2. HE edo hortik gorakoa lortu du; ikastetxe pribatuetan, berriz, ehuneko hori ez da % 60ra heltzen. Bestetik, ikastetxe pribatuetako orientatzaileetatik % 19k euskarako hizkuntz eskakizunik lortu ez duela dio (ikastetxe publikoetan, berriz, % 4,7k ez du horrelakorik).

ORIENTATZAILEEN TALDEAREN EZAUGARRI SOZIOPROFESIOGRAFIKOAK

Lurralde historikoei erreparatuta, alde esanguratsuak daude. Aipatzekoa da Gipuzkoako ia orientatzaile guztiek lortu dutela hiz-

kuntz eskakizuna. Araban eta Bizkaian, berriz, % 25,9k eta % 17,7k, hurrenez hurren, ez dute lortu hizkuntz eskakizunik.

Orientatzaileen euskarako hizkuntz eskakizuna, lurralde historikoaren arabera Araba

Bizkaia

Gipuzkoa

HErik gabe

25,9

17,7

1,4

1. HE

11,1

9,7

1,4

2. HE edo gehiago

51,9

61,9

90,3

Ez du erantzuten

11,1

10,6

6,9

7. taula

ORIENTATZAILEEN TALDEAREN EZAUGARRI SOZIOPROFESIOGRAFIKOAK

2.- ORIENTATZAILEEN LANBIDE ETA HEZKUNTZA ESPERIENTZIA

Atal honetan orientatzaileen lanbide esperientziaren ezaugarri nagusiak adierazten dira, bai hezkuntza esparrukoa (orientabidean, irakaskuntzan eta bestelako lanetan), bai hezkuntza esparrutik kanpokoa. Halaber, orientatzaileek aurretik izandako lanpostuei emandako erabilgarritasun maila ere adierazten da; alegia, orientatzaileek aurretik izandako lanpostuei egungoan jarduteko egiten dieten balorazioa.

Erreferentziazko ikastetxean izandako lanbide esperientzia 20 urte baino gehiago (% 17,90)

2 urte edo gutxiago (% 19,80)

2.1.- HEZKUNTZA ESPERIENTZIA

Euskal hezkuntza sistemako orientatzaileen batez besteko esperientzia 17,1 urte/ikasturtekoa da5, eta orientabidearen esparrukoa 8,3 urte/ikasturtekoa6. Azken ikastetxean â&#x20AC;&#x201C;erreferentziazko ikastetxeanâ&#x20AC;&#x201C; izandako hezkuntza esperientzia erreferentziatzat hartuta, orientatzaileen % 41ek hamar urtetik gora darama ikastetxe horretan. Halaber, asko dira ikastetxe horretan nolabaiteko jarraitutasuna duten orientatzaileak: % 43,8k bost urte baino gehiago darama ikastetxean (% 13,7k hamar urtetik gora). Hala ere, asko dira ere (% 32,1) lanpostu horretan bi urte/ikasturte edo gutxiago daramatenak.

11 eta 20 urte bitarte (% 23,10)

6 eta 10 urte bitarte (% 23,60)

3 eta 5 urte bitarte (% 15,60)

Esperientzia urteen batez bestekoa: 10,7 2. grafikoa

Errefererentziazko ikastetxean orientatzaile gisa izandako esperientzia

11 eta 20 urte bitarte (% 13,70)

6 eta 10 urte bitarte (% 25,90)

20 urte baino gehiago (% 4,20) 2 urte edo gutxiago (% 32,10)

3 eta 5 urte bitarte (% 24,10)

Esperientzia urteen batez bestekoa: 6,5 3. grafikoa 5

18,3 urte/ikasturte sare publikoan eta 16,3 urte/ikasturte sare pribatuan. Lurraldeka, ez dago alde aipagarririk.

7,8 urte/ikasturte sare publikoan eta 8,5 urte/ikasturte sare pribatuan. Orientabidean, batez besteko esperientzia zertxobait txikiagoa da Bizkaian: 7,4 urte/ikasturte; Gipuzkoan 9,1 urte/ikasturtekoa eta Araban 9,4 urte/ikasturtekoa izanik.

ORIENTATZAILEEN LANBIDE ETA HEZKUNTZA ESPERIENTZIA

Hurrengo taulan, azkeneko ikastetxean lanpostu bakoitzean jardundako urte/ikasturteen batez bestekoa adierazten da.

Erreferentziazko ikastetxean izandako esperientzia (urte/ikasturteen batez bestekoa, lanpostuaren arabera) Urte/ikast. batez best. errefer. ikastetxea Orientatzaile

6,5

Irakasle, tutoretza ardurak izanik

4,1

Irakasle, tutoretza ardurarik gabe

1,9

Zuzendari

0,6

Ikasketaburu

0,6

Guztira

10,7

8. taula

Orientatzaile lanen atzetik, tutoretza ardurak dituzten irakasle lanak dira nagusi (horretan jarduten edo jardun duten % 12,7k 11 eta 20 urte bitarteko esperientzia du); tutoretza ardurarik gabeko irakasle lanetan izandako esperientzia laburragoa da: 1,9 urte/ikasturte, batez beste. Hezkuntza sisteman izandako esperientziaz gain, orientzaile askok –% 43,4k– hezkuntza sistematik kanpoko lanbide esperientzia dute.

ORIENTATZAILEEN LANBIDE ETA HEZKUNTZA ESPERIENTZIA

2.2.- LANEKO ORIENTABIDEAN JARDUTEKO AURREKO ESPERIENTZIARI EMATEN ZAION BALORAZIOA Ikastetxeetan izandako lanpostuei Laneko Orientabidean jarduteko ematen zaien erabilgarritasunari dagokionez, orientatzaile lanaz aparte, irakasle (tutoretza ardurak dituztela), zuzendari eta ikasketaburu lanak dira balorazio onena dutenak, Laneko Orientabidearen esparruarekiko duten egokitasun mailagatik. Hurrengo taulan, izandako lanpostuei –bai erreferentziazko ikastetxean, bai beste ikastetxe batzuetan– emandako erabilgarritasun mailaren batez bestekoak adierazten dira.

Izandako lanpostuek Laneko Orientabidean jarduteko duten egokitasun mailaren balorazioaren batez bestekoa. Erreferentziazko ikastetxea eta beste ikastetxe batzuk (1etik 4rako eskala: 1= oso gutxi/batere ez eta 4= asko)

ErreferenBeste tziazko ikas. ikas. bat. Orientatzailea

3,8

Irakaslea (tutoretza barne)

3,7

2,9

Irakaslea (tutoretzarik ez)

2,7

2,5

Zuzendaria

3,4

2,9

Ikasketaburua

3,2

3,0

Idazkaria

2,0

2,7

9. taula

Hezkuntza sistematik kanpo eginiko beste jarduera mota batzuei dagokienez, % 42,4k nahiko erabilgarritzat jo du izandako esperientzia, baina % 37k erabilgarritasun gutxikoa edo gabekoa izan dela adierazi du7.

Batez besteko balorazioa 2,7koa izan da (1etik 4rako eskala).

ORIENTATZAILEEN LANBIDE ETA HEZKUNTZA ESPERIENTZIA

3.- ORIENTATZAILEEN LAN ETA KONTRATU EGOERA

Jarraian, orientatzaileek erreferentziazko ikastetxean duten lan egoera nagusiei helduko diegu, eta egoera horiei buruz egiten duten balorazioa ere adieraziko dugu.

3.1.- LAN EGOERA ETA KONTRATU MOTA

Orientatzaileen lan egoerari dagokionez, sektore publikoan jarduten dutenak honela banatzen dira: gehien gehienak (hamarretik zazpi, hain zuzen) karrerako funtzionarioak dira, % 16,3 bitarteko funtzionarioa da, eta % 7 lan legepeko pertsonala da.

Sektore publikoan jarduten duen pertsonalaren banaketa, dagokion estamentuaren arabera

Beste egoera batzuk (% 1,2) Ede Lan-legepeko (% 2,3) pertsonala (% 7,0) Aldi baterakoak (% 2,3) Bitarteko funtzionarioak (% 16,3)

Sektore publikoko nahiz pribatuko lan legepeko pertsonalaren banaketa, kontratu motaren arabera

Errelebokontratua (% 0,8)

Bestelako egoerak (% 2,3)

EDE (% 6,8)

Iraupen mugatuko kontratua (% 8,3)

Kontratu mugagabea (81,8%) 5. grafikoa

Bestetik, lan legepeko pertsonaleko gehienek â&#x20AC;&#x201C;sektore publikoan nahiz pribatuanâ&#x20AC;&#x201C; kontratu mugagabea dute (% 82k) eta, horietatik, hamarretik bederatzik lanaldi osoko kontratua dute. % 8,3 dago iraupen mugatuko kontratupean; kontratu mota horren modalitateen (hau da, aldi baterako kontratuak, obra kontratuak eta bitarteko kontratuak) banaketa homogenoa izanik.

Karrerako funtzionarioak (% 70,9) 4. grafikoa

ORIENTATZAILEEN LAN ETA KONTRATU EGOERA

Sektore publiko eta sektore pribatuko lan legepeko pertsonalaren kontratu mota (%v) Kontratu mugagabea

82,0

Lanaldi osokoa

89,0

Lanaldi partzialekoa Finko etendunak

9,2 0,9

Ez du erantzuten

0,9

denbora hori gutxiago da: asteko 17,1 ordu. Beste eginkizun batzuetarako denbora askoz gutxiago da: asteko 5,3 ordu irakasle lanetan, 1,4 ikasketaburu lanetan eta asteko 1,2 ordu zuzendaritza arduretan. Orientatzaileen banaketa, asteko guztizko lanaldiaren eta orientatzaile lanetan jarduten den ordu kopuruaren arabera

Iraupen mugatuko kontratuta Aldi baterakoa Obra kontratua

27,3 27,3

Bitartekoa

27,3

Ez du erantzuten

18,2

Prestakuntza kontratua Errelebo kontratua Erretiroagatiko ordeztekontratua

0,0 0,8

0,0

Bestelako egoerak Ez du erantzuten

2,3 6,8

8,3

10. taula

Hamar orientatzailetik bik bakarrik lortu dute lanpostua oposizio lehiaketa librearen bidez; gehienek beste sistema batzuen bidez eskuratu dute lanpostua. Honako hauek dira nagusi, banaketa oso antzekoa izanik: â&#x20AC;˘ Lanpostu hutsen adjudikazioa, zuzendari taldearen izendapena, barne promozioa.

10 5,7 5 0

20 ordu 20 eta 25 baino ordu gutxiago bitarte

26 eta 30 ordu bitarte

30 ordu Ez du baino erantzuten gehiago

Guztira

50 45,8

45 40 35 30

â&#x20AC;˘ Lehiaketak: lekualdatzeak, promozio bertikala.

25,9

13,7 10,8 3,8

5 0

ORIENTATZAILEEN LAN ETA KONTRATU EGOERA

2,4

6. grafikoa

25,9 22,2

â&#x20AC;˘ Hautatze elkarrizketak, kurrikuluma, kontratazioa.

Ikastetxeetan, asteko lanaldiaren batez bestekoa 29,2 ordukoa da, hala ere, orientabidean emandako denborari dagokionez,

43,9

20 ordu 20 eta 25 baino ordu gutxiago bitarte

7. grafikoa

26 eta 30 ordu bitarte

30 ordu Ez du baino erantzuten gehiago

Orientabidea

Astean lan eginiko orduen batez bestekoari dagokionez, alde handia dago ikastetxea sare batekoa edo bestekoa izan. Horrenbestez, ikastetxe publikoetan orientabidean ematen duten denbora sare pribatuan ematen dutenaren halako bi da.

Ikastetxeetako asteko lanaldia (oro har eta orientatzaile lanetan emandako orduak), ikastetxeari dagokion sarearen arabera

Sare publikoa

Sare pribatua

Asteko orduen batez bestekoa, oro har

27,2

30,5

Astean orientabidean emandako orduen batez bestekoa

24,2

12,6

Orientatzaileen % 82,5ek lan arduraldi esklusiboa du erreferentziazko ikastetxean. % 15,6k ikastetxeko lana ordaindutako beste lan jarduera batzuekin uztartzen du, ikastetxetik kanpo. Aipatzekoa da horietatik % 42,4k jarduera hori orientabidearen esparruarekin lotuta dagoela adierazten duela.

3.2.- BALORAZIOA

Ikastetxean duten lan egoerari dagokionez â&#x20AC;&#x201C;estamentuari eta kontratu motari erreparatutaâ&#x20AC;&#x201C;, orientatzaileen pertzepzio orokorra positiboa da. Asteko lanaldiari ematen diote balorazio okerrena (batez ere sare publikoan)8. Estamentuarekin eta kontratu motarekin gustura daudela adierazten dute % 78k eta % 79k, hurrenez hurren. Asteko orduak/lanaldia, berriz, % 28k ez ona, ez txarra eta/edo txarra dela adierazten du.

11. taula

Ikastetxeko orientatzaileen lan egoerari buruzko zenbait alderdiren balorazioa

Estamentua

Kontratu mota %v

Orduak/asteko lanaldia %v

Ona

77,8

Ona

78,8

Ona

63,7

Ez ona, ez txarra

10,4

Ez ona, ez txarra

8,5

Ez ona, ez txarra

21,2

Txarra

0,9

Txarra

2,4

Txarra

7,1

Ez du erantzuten

10,8

Ez du erantzuten

10,4

Ez du erantzuten

12. taula 8

Ikastetxe publikoetako orientatzaileen % 83,7k ontzat jotzen du; sare pribatuan, berriz, % 50ek.

ORIENTATZAILEEN LAN ETA KONTRATU EGOERA

3.3.- EGINKIZUNAK Orientatzaileek asteko 17,4 ordu ematen dute orientabidean, batez beste. Halaber, beste eginkizun batzuetan jarduten dute; horietan nagusi dira irakasle lanak (tutore izan ala ez). Hain zuzen, orientatzaileen %38k dio horretan jarduten duela. Astean orientabidean emandako orduak EDE (% 5,2)

5 ordu edo gutxiago (% 24,5)

6 eta 10 ordu bitarte (% 10,8) 20 ordu baino gehiago (% 45,8)

Horien atzetik, “beste batzuk” kategorian sailkatutako jarduerak ditugu (% 32,2k jarduten du horietan). Aipatzekoak dira, besteak beste, psikologo terapeutiko gisa jarduten dutenak edo zuzendaritzako, pedagogiako eta antzeko beste talde batzuen partaide izateagatiko eginkizunak. % 12,3k eta % 9,6k jarduten du ikasketaburu eta zuzendari lanetan, hurrenez hurren. Hurrengo taulan ikus daitekeenez, orientatzaile lanetan ematen dira astean ordu gehien, batez beste, irakaskuntza eta “beste batzuk” kategoria bigarren eta hirugarren izanik: orientabidean 17,4 ordu ematen dira; irakaskuntzan, 5,3; eta “beste batzuk” kategorian, berriz, 4,1. Ikastetxe publikoetan, orientatzaileek ia erabat jarduten dute orientabidean; sare pribatukoek, berriz, gehiago jardun behar izaten dute orientabideaz besteko eginkizunetan (batez ere, irakasle lanetan).

11 eta 20 ordu bitarte (% 13,7)

8. grafikoa

Orientatzaileek betetzen dituzten eginkizunak eta horietako bakoitzean astean ematen duten orduen batez bestekoa, ikastetxeari dagokion sarearen arabera Lanpostu bakoitzean jarduten duten orientatzaileak (%)

Asteko ord./lanaldia, batez beste

Bat. best. (sare publikoa)

Bat. best. (sare pribatua)

Orientatzailea

% 100

17,4

24,2

12,6

Irakaslea (tutore bai ala ez)

% 38,1

5,3

0,7

8,6

Ikasketaburua

% 12,3

1,4

0,8

1,9

Zuzendaria

% 9,6

1,2

—

2,1

Beste batzuk

% 32,2

4,1

1,6

5,8

13. taula

ORIENTATZAILEEN LAN ETA KONTRATU EGOERA

4.- EAEko IKASTETXEETAKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKETA ETA FUNTZIO EZAUGARRIAK

Jarraian, EAEko ikasteetxetako orientabidearen ezaugarri nagusiak adieraziko ditugu, bai antolaketa egitura berezia duten ikastetxeenak â&#x20AC;&#x201C;Orientabide departamentua dutenena, alegiaâ&#x20AC;&#x201C;, bai orientabidea antolaketa gutxiago behar duten egituren bidez bideratzen dutenenak.

Ikastetxeetako orientatzaileen kopurua: orokorra eta ikastetxeari dagokion sarearen arabera (20032004 ikasturtea). 80 73,3

67,5 63,5

60 50 40

4.1.- ORIENTATZAILE KOPURUA 30 20,8 20,4

Orientatzaile kopuruaren batez bestekoa 1,5ekoa da, ikastetxeko, eta ez dago alde handirik ikastetxe publikoen eta pribatuen artean.

18,3

7,9 4,7

10,3 7,1 2,3

0 Orientatzaile bat

Bi orienta- Bi orientaEz du tzaile tzaile baino erantzuten gehiago

Guztira

Ikastetxe gehienetan (% 67,5) orientatzaile bat dute; % 20,8an bi orientatzaile dituzte eta % 4,7an, berriz, bi baino gehiago.

Ikastetxe publikoa Ikastetxe pribatua

9. grafikoa

Hurrengo taulan, orientatzaileen kopurua adierazten da, ikasle kopuruen arabera. Horri buruz, aipatzekoa da 600 ikasle baino gehiago dituzten ikastetxeen % 46,2an, egun, orientatzaile bat dutela. Ikastetxeetako orientatzaileen guztizko kopurua, ikasle kopuruaren arabera (2003-2004 ikasturtea) (%v) Ikasle kopuruak 300 ikasle baino gutxiago

300 eta 600 ikasle bitarte

600 ikasle baino gehiago

75,3

70,4

46,2

Bi orientatzaile

21,1

33,3

Bi orientatzaile baino gehiago

5,2

4,2

7,7

EDE

6,5

4,2

12,8

Batez beste

1,3

2,4

Orientatzaile bat

14. taula

EAEko IKASTETXEETAKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKETA ETA FUNTZIO EZAUGARRIAK

Bestetik, logikoa da ikasle kopuru handieneko ikastetxeetan orientatzaile kopuruaren batez bestekoa handiagoa izatea: 2,4 orientatzaile, batez beste, 600 ikasletik gorako ikastetxeetan.

Ikastetxeetan Orientabide departamentua egotea ala ez: orokorra eta ikastetxe motaren arabera (2003-2004 ikasturtea) 100

96,5

90 83,0

80 73,0

4.2.- ORIENTABIDE DEPARTAMENTUA

70 60 50

Lortutako emaitzei erreparatuz gero, EAEko ikastetxeen segmentu handi batek Laneko Orientabidea antolakuntza egitura berezi batean integratzen duela ikus daiteke: orientatzaileen % 83k ikastetxean Orientabide departamentua dagoela adierazi du.

40 30 20

17,0 8,0

3,5

0 GUZTIRA

Ikastetxe publikoa

Ikastetxe pribatua

Ba du Orientabide-departamentua

Hala ere, ikastetxea hezkuntza sistemako zer saretan dagoen kontuan hartzen badugu, alde handiak daude: sare publikoetako ikastetxeetan jarduten duten ia orientatzaile guztiek horrelako egitura dutela diote (% 96,5ek), baina sare pribatuko ikastetxeetako orientatzaileetatik laurdenak baino gehiagok (% 26,2k) adierazi du horrelakorik ez dutela.

Ez du horrelakorik

10. grafikoa

Ikastetxearen tamainari erreparatuta, alde esanguratsuak daude; ikastetxeak zenbat eta ikasle gehiago izan, orduan eta orokorragoa da Orientabide departamentua izatea: 600 ikasletik gorako ikastetxeetan jarduten duten ia orientatzaile guztiek (% 97,4k) Orientabide departamentu batean jarduten dutela diote; 300 ikasletik beherako ikastetxeetan, berriz, ehuneko hori % 74raino jaisten da.

Ikastetxeetan Orientabide departamentua egotea ala ez, ikasle kopuruen arabera. (2003-2004 ikasturtea) (%v) Ikasle kopurua 300 ikasle baino gutxiago

300 eta 600 ikasle bitarte

600 ikasle baino gehiago

Badago Orientabide departamentua

84,5

97,4

Ez dago

15,5

2,6

15. taula

EAEko IKASTETXEETAKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKETA ETA FUNTZIO EZAUGARRIAK

Orientabide departamentuen batez besteko tamaina 8,6 pertsonakoa da (10,1 pertsona sare publikoan eta 7,2 pertsona sare pribatuan). Osaera hori xehetasun handiagoz aztertuz gero, ondorio hauek atera ditzakegu: • Departamentu horietan, Laneko prestakuntza eta orientabideko irakasleen presentzia txikia da (% 11,9). • Pedagogia Terapeutikoko irakaslearen figura orokorra da departamentu horietan (% 76,1). • Curriculum aniztasuneko eta Berariazko esku hartzeko programetako irakasleak % 34,7 eta % 21,6 dira, hurrenez hurren. • Ez da ohikoa orientabide departamentuek Entzumena eta Hizkuntzako irakaslerik izatea ( orientatzaileen % 7,4k bakarrik adierazi du beren departamentuan horrelakorik dagoenik). • % 18,2k adierazi du Zereginen Ikaskuntzarako Gelako irakasleak badituztela Orientabide departamentu horietan. • Azkenik, kolektiboaren zati handi batek (% 43,7k) beste profil batzuetako pertsonak dituztela adierazi du: tutoreak, etapa koordinatzaileak, etab.

Orientabide departamentuaren batez besteko tamaina eta osaera

Batez best. Departamentu burua orientatzailea

Beste orientatzaile batzuk

0,3

Laneko Prestakuntza eta Orientabideko irakasleak

0,2

Pedagogia Terapeutikoko irakasleak

1,6

Entzumena eta Hizkuntzako irakasleak

0,1

Curriculum aniztasuneko irakasleak

0,8

Berariazko esku hartzeko programetako irakasleak

0,4

Zereginen Ikaskuntzarako Gelako irakasleak

0,4

Beste batzuk (tutoreak, etapa koordinatzaileak…)

3,8

GUZTIRA

8,6

16. taula

EAEko IKASTETXEETAKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKETA ETA FUNTZIO EZAUGARRIAK

5.- LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

Atal honetan Laneko Orientabidearen jardun zehatzari ekingo diogu. Ematen den denbora eta egiten diren jarduera zehatzak aztertuko ditugu, eta arreta berezia emango diegu orientatzaileek horiei buruz egiten duten balorazioei.

5.1.- LANEKO ORIENTABIDEAREN DEDIKAZIO MAILA

Lehenik eta behin, 2003-2004 ikasturtean, orientatzaileek Laneko Orientabidean denboraren herenean jardun dutela aipatu behar dugu. Sare publikoko orientatzaileek denbora gehiago eman dute (lanaldiaren % 41,5) sare pribatukoek baino (% 27,4).

Ikastetxeetan Laneko Orientabidean emandako orduen ehunekoa (20032004 ikasturtea)

% 15 baino gutxiago (% 20,8)

Ez du erantzuten (% 27,8)

% 75 baino gehiago (% 6,1) % 51 eta % 75 bitarte (% 5,7)

11. grafikoa

% 31 eta % 50 bitarte (% 17,5)

% 15 eta % 30 bitarte (% 22,2)

Orientatzaileen erdiak baino zertxobait gehiagok (% 53,8k) Laneko Orientabidean emandako denbora nahikotzat jotzen du, eta % 25,5ek gutxi edo oso gutxi dela uste du. Funtzio horretan denbora gutxiago ematen duten ikastetxeetan – sare pribatuan, alegia– izaten dira balorazio kritikoenak: ikastetxe pribatuetako orientatzaileen % 34,2k denbora hori gutxi edo oso gutxi dela dio. Sare publikoan, berriz, % 12,8k du iritzi negatibo hori. (Ikus 17. taula, 80. orrialdean)

5.2.- EGITEN DIREN JARDUEREN TIPOLOGIA ETA HORIEN BALORAZIOA

Laneko orientabidearen jardunak hartzen dituen jarduera anitzetan, honako bi bloke handi hauek identifikatu dira: batetik, programazio, koordinazio eta ebaluazio jarduerak, eta, bestetik, jarduera zuzenak edo eskola komunitateak eskatuta eginikoak. 1. blokea: Programazio, koordinazio eta ebaluazio jarduerak Programazio, koordinazio eta ebaluazio jarduerak ikastetxeetan ohikoak direla adierazten da inkestan. Ikastetxeko funtzio organoekiko koordinazio edo aholkularitza lana da jarduera hedatuena (orientatzaileen % 86,8k ematen du jarduera horren berri). Bigarren, koordinazioko kanpo jarduerak daude –Berritzeguneekin eta abarrekin– eta, horien atzetik, Laneko Orientabidearen plangintzako eta programazioko lanak

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

Laneko Orientabidean ematen den denborari (urteko orduak) buruzko balorazioa, ikastetxe motaren arabera (2003-2004 ikasturtea) (%v) Guztira

Sare publikoa

Sare pribatua

Guztiz nahikoa

6,6

10,5

Nahikoa

53,8

46,8

Gutxi

22,2

11,6

29,4

Oso gutxi

3,3

1,2

4,8

EDE

14,2

12,8

15,1

17. taula

(% 84,4 eta % 82,1, hurrenez hurren). Hala eta guztiz ere, ezarritako programak ebaluatzea ez dago hain hedatuta â&#x20AC;&#x201C;nahiz eta orientatzaileen % 73k aipatuâ&#x20AC;&#x201C;. Hamar orientatzailetik bik adierazten dute beren ikastetxean Laneko Orientabidea ez dela ebaluatzen.

Hurrengo taulan ikus daitekeenez, jarduera horiek ohikoagoak dira eta hedatuago daude ikastetxe publikoetako orientatzaileen artean. Bereziki, programatutakoaren ebaluazioan, nahiz eta gutxien hedaturiko jardueretakoa izan, ikastetxe publikoetan askoz gehiago jarduten dute (ia % 20ko aldea dago ikastetxe pribatuekiko).

Ikastetxeetako programazio, koordinazio eta ebaluazio jarduerak, ikastetxe motaren arabera (2003-2004 ikasturtea) (%h) Guztira

Sare Publik.

Sare Pribatua

Laneko Orientabidearen plangintza eta programazioa

82,1

94,2

73,8

Programatutakoaren ebaluazioa.

73,1

84,9

65,1

Erreferentziazko ikastetxeko funtzio organuekiko koordinazioa eta aholkularitza: klaustroa, irakasle batzordea, departamentu bilerak, etab.

86,8

93,0

82,5

Koordinazioko kanpo harremanak (Berritzeguneekin eta abarrekin).

84,4

90,7

80,2

18. taula

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

2. blokea: Jarduera zuzenak – Eskola komunitatearen eskakizunak Bloke horretan sartzen diren jarduera guztietatik, garrantziaren araberako ordena ezarriz gero –orientatzaileek gehien adierazitakoetatik hasita, alegia–, ikasleek eskatuta eginikoak dira nagusi (% 91k egiten ditu). Bigarren lekuan, ikasleen familiei emandako Laneko Orientabidea dago (% 87,7k aipatzen du), eta horren atzetik dago tutoretzetan emandako Laneko Orientabidea (% 86,3). Azkenik, aipatu beharra dago, tutoretzarik gabeko irakasleek eskatuta emandako Laneko Orientabidea ez dagoela oso hedatuta orientatzaileen artean (% 55,2k hori egiten duela adierazi du).

Programazio, koordinazio eta ebaluzio jarduerekin gertatzen den bezala, sare publikoko irakasleek eskola komunitateak eskatutako jarduera gehiago egiten dituzte, sare pribatukoek baino; alde handienak –ordena honetan– tutoretzarik gabeko irakasleek eskatuta emandako Laneko Orientabidean, ikasleek eskatuta emandako Laneko Orientabidean eta ikasleen familiei emandako Laneko Orientabidean daude. (Ikus 19. taula)

Bestetik, hiru orientatzailetik batek, gutxi gorabehera, Laneko Orientabidearen esparruko beste jarduera mota batzuk egiten dituela adierazten du; ikastetxeetara bisitak egitea, eta ferietara eta hitzaldietara joatea, batez ere.

Eskola komunitateak eskatuta eginiko jarduera zuzenak, ikastetxe motaren arabera (2003-2004 ikasturtea) (%h) Guztira

Sare Publikoa

Sare Pribatua

Gelan emandako Laneko Orientabidea, tutoretzak

86,3

89,5

84,1

Ikasleek eskatuta emandako Laneko Orientabidea, banaka nahiz taldeka

91,0

95,3

88,1

Ikasleen familiei emandako Laneko Orientabidea

87,7

91,9

84,9

Tutoretzarik gabeko irakasleek eskatuta emandako Laneko Orientabidea

55,2

60,5

51,6

Beste behar/eskakizun batzuk betetzeko emandako Laneko Orientabidea

32,5

33,7

31,7

19. taula

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

Jarduerak egiten emandako denborari buruzko balorazioa

gutxi edo oso gutxi dela dio. (Ikus 12. grafikoa)

1. blokea: Programazio, koordinazio eta ebaluazio jarduerak

2. blokea: Jarduera zuzenak â&#x20AC;&#x201C; Eskola komunitateak eskatutako jarduerak

Oro har, Laneko Orientabidearen programazioarekin, koordinazioarekin eta ebaluazioarekin lotutako jardueretan emandako denborari buruz balorazio positiboa egiten da, baina badira zenbait nabardura: programazioari/plangintzari emandako dedikazioa da balorazio onena duen alderdia (% 86,8k horri emandako denbora nahikoa edo guztiz nahikoa dela dio). Era berean, funtzio organoekiko koordinazioari eta aholkularitzari emandako dedikazioa egokitzat jotzen dute (% 81ek). Ebaluazioari eta koordinazioko kanpo harremanei emandako denbora dira balorazio okerrena duten alderdiak; % 20k eta % 22,4k, hurrenez hurren, denbora hori

Laneko Orientabideko jarduera zuzenei edo eskatutakoei dagokienez, hamar orientatzailetik hiruk gutxi/oso gutxitzat jotzen dute tutoretzarik gabeko irakasleek eskatutako Laneko Orientabidean emandako denbora. Halaber, ikasleen familiei emandako denbora nahikoa ez dela (gutxi/oso gutxi) uste du itaundutakoen % 19,3k. Ematen dioten garrantziaren arabera, ikasleek eskatuta emandako Laneko Orientabideak eta tutoretzetan emandako orientabideak dute balorazio positiboena: % 85,5ek eta % 81,5ek, hurrenez hurren, horiei emandako denbora nahikoa edo guztiz nahikoa dela diote. (Ikus 13. grafikoa)

Programazio, koordinazio eta ebaluazio jardueretan emandako denborari buruzko balorazioa (2003-2004 ikasturtea) (%h)

Laneko Orientabidearen plangintza eta programazioa

86,8 11,5

Programatutakoaren ebaluazioa

78,0

Erreferentziazko ikastetxeko funtzio-organoekiko koordinazioa eta aholkularitza

81,0

75,9

Koordinazioko kanpo-harremanak 0

Guztiz nahikoa / nahikoa

10 20 30

Gutxi / oso gutxi

12. grafikoa

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

EDE

50 60

1,7

20,0

1,9

16,8

2,2

22,4

1,7

80 90 100

Jarduera zuzenetan eta eskola komunitateak eskatuta eginiko jardueretan emandako denborari buruzko balorazioa (2003-2004 ikasturtea) (%h)

81,4

Gelan emandako LO, tutoretzak

2,2

85,5 11,4 3,1

Ikasleek eskatuta emandako LO, banaka nahiz taldeka

77,9

Ikasleen familiei emandako LO 65,8

Tutoretzarik gabeko irakasleek eskatuta emandako LO

Gutxi / oso gutxi

19,3 2,7 30,8

75,3

Beste behar/eskakizun batzuek betetzeko emandako LO

Guztiz nahikoa / nahikoa

16,4

17,3

3,4 7,2

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

EDE

13. grafikoa

5.3.- LANEKO ORIENTABIDEAREN TESTUINGURUA Laneko Orientabidearen testuinguruaren alderdien azterketa egituratzean, honako funtsezko alderdi hauek hartu ditugu oinarritzat: ikastetxeak dituen orientatzaile kopurua; horien kualifikazioa eta lan munduari buruzko ezagutza; eta eskura

dituzten baliabideak (fisikoak, informatikoak, didaktikoak, instrumentalak, etab.). Halaber, orientatzaileek Laneko Orientabidean jarduteko detektatzen dituzten behar nagusiak ere aipatzen dira. Azkenik, ikastetxeek ikasleei jarraipena egiteko erabiltzen dituzten sistemen ezaugarri nagusiak adierazten dira.

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

Testuinguruaren balorazioa (2003-2004 ikasturtea) (%h) Guztiz nahikoa

Nahikoa

Gutxi

Oso gutxi

EDE

Orientatzaile kopurua.

13,2

50,5

25,9

7,5

2,8

Orientabide departamentuaren konfigurazioa.

9,9

49,1

26,4

8,5

6,1

Orientatzaileen kualifikazioa.

69,8

0,9

4,2

Orientatzaileek lan munduari buruz duten ezagutza.

27,4

1,4

5,2

Tutore taldearen kualifikazioa.

12,3

65,6

1,4

4,7

Tutore taldeak lan munduari buruz duen ezagutza.

5,7

39,2

47,6

2,8

4,7

Gainerako irakasleen kualifikazioa.

8,5

59,9

23,6

2,4

5,7

Gainerako irakasleek lan munduari buruz duten ezagutza.

4,7

32,1

51,4

3,3

8,5

Ikastetxearen baliabide fisikoak.

19,8

15,6

3,3

Ikastetxearen baliabide informatikoak.

23,1

60,4

10,8

1,9

3,8

Ikastetxearen baliabide didaktikoak eta instrumentalak.

14,2

55,7

24,5

0,9

4,7

Lan munduan eginiko jarduerak eta praktikak, eta izandako esperientzia.

8,5

39,2

9,4

20. taula

Ikus daitekeenez, kritika gehien jasotzen duen alderdia hau da: ikastetxeko pertsonalak (bai orientatzaileek, bai tutoreek, bai gainerako irakasleek) lan mundua ez ezagutzea. Alde horretatik, orientatzaileek balorazio txarrenetakoa ematen diote lan munduan eginiko jarduerei eta praktikei, eta izandako esperientziari.

Orientatzaile kopurua: Hiru orientatzailetik batek ikastetxean dauden orientatzaileak gutxi edo oso gutxi direla uste du (hain zuzen, % 33,4k adierazten du hori). Bestetik, % 50,5ek nahikoa direla uste du eta % 13,2k, berriz, guztiz nahikoa.

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

Kualifikazio eta ezagutza mailak: Orientatzaileen kualifikazioari dagokionez, balorazio positibo asko jaso dira: % 85,8k guztiz nahikoa/nahikoa dela adierazten du. Tutoreen eta gainerako irakasleen kualifikazioari dagokionez, % 77,9k eta % 68,4k, hurrenez hurren, guztiz nahikotzat/nahikotzat jotzen dute hori. Hala eta guztiz ere, aipatu dugunez, lan munduari buruzko ezagutza mailari ematen diote orientatzaileek balorazio txarrena. Ez ezagutze hori handiagoa da tutoretzarik gabeko irakasleen kasuan (% 54,7ren ustez, talde horrek lan munduari buruz duen ezagutza gutxi/oso gutxi da). Tutoreei buruz, % 50,4k pentsatzen du gauza bera eta orientatzaileei buruz, berriz, % 28,8k. Azken talde horren balorazioa da onena.

Ikastetxearen baliabideak Ikastetxeetako baliabideen artean, baliabide informatikoei ematen zaie balorazio onena (% 23,1ek guztiz nahikoa direla uste du, eta hamarretik seik nahikoa direla pentsatzen dute). Bestetik, % 78k eta % 70ek, hurrenez hurren, uste dute baliabide fisikoak eta didaktikoak/instrumentalak guztiz nahikoa/nahikoa direla. Hala ere, aipatu beharra dago orientatzaileen multzo handi batek â&#x20AC;&#x201C;ia laurdenakâ&#x20AC;&#x201C; uste duela lantokian dituzten baliabide didaktiko eta instrumentalak nahikoa ez direla. Bestetik, lan munduan eginiko jarduerak nahiz praktikak, eta izandako esperientzia da orientatzaileen balorazio txarrenetakoa jasotzen duen alderdietako bat: %40k gutxitzat kalifikatzen ditu.

Ikastetxeak Laneko Orientabidean jarduteko dituen baliabideen (giza baliabideak nahiz baliabide fisiko, informatiko, didaktiko eta instrumentalak) batez besteko balorazioa (2003-2004 ikasturtea) (0tik 4rako eskala) Goitik beherako ordena, lortutako batez besteko puntuazioaren arabera

Batez besteko balorazioa

Orientatzaileen kualifikazioa.

3,1

Ikastetxeko baliabide informatikoak.

3,1

Ikastetxeko baliab. fisikoak.

3,0

Tutore taldearen kualifikazioa.

2,9

Ikastetxeko baliabide didaktikoak eta instrumentalak.

2,9

Orientatzaileek lan munduari buruz duten ezagutza.

2,8

Gainerako irakasleen kualifikazioa.

2,8

Orientatzaile kopurua.

2,7

Orientabide departamentuaren osaera.

2,6

Tutore taldeak lan munduari buruz duen ezagutza.

2,5

Lan munduan eginiko jarduerak eta praktikak, eta izandako esperientzia.

2,5

Gainerako irakasleek lan munduari buruz duten ezagutza.

2,4

21. taula

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

Hurrengo grafikoan, Laneko Orientabidearen testuingurua osatzen duten alderdiei emandako balorazioak adierazten dira. Balorazioak bi kategoria kontrajarrietan multzokatu dira: guztiz nahikoa/nahikoa eta gutxi/oso gutxi. (Ikus 14. grafikoa)

tu zitzaien orientatzaileei, bai eta ematen zieten garrantziaren arabera ordenatzeko ere. Hori dela-eta, honako hauek dira orientatzaileei kezka berezia sortzen dieten gaiak: Orientabide departamentuaren konfigurazioa, orientatzaileek lan munduari buruz duten ezagutza, edota ikastetxearen orientatzaile kopurua.

Testuinguruaren alderdiei emandako balorazioaz gain, bereziki funtsezkotzat jotzen zituzten alderdiak adierazteko eska-

Hurrengo taulan, xehetasunez adierazten dira orientatzaileek aipaturiko funtsezko alderdi nagusiak:

Testuinguruaren balorazioa (2003-2004 ikasturtea) (%h) 33,4

63,7

Orientatzaile-kopurua

34,9

59,0

Orientabide-departamentuaren osaera

85,8

Orientatzaileen kualifikazioa 66,0

Orientatzaileek lan-munduari buruz duten ezagutza

77,9

Tutore-taldearen kualifikazioa 44,9

Tutore-taldeak lan-munduari buruz duen ezagutza

68,4

Gainerako irakasleen kualifikazioa

77,8

Ikastetxearen baliabide fisikoak

83,5

Ikastetxearen baliabide informatikoak 69,9

Ikastetxearen baliabide didaktikoak eta instrumentalak

Guztiz nahikoa / nahikoa

Gutxi / oso gutxi

14. grafikoa

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

4,2

28,8

5,2

17,4

4,7

50,4

4,7

26,0

5,7

EDE

8,5

18,9

3,3

12,7

3,8

25,4

4,7

48,2

42,5

Lan-munduan eginiko jarduerak eta praktikak, eta izandako esperientzia

6,1

9,9

54,7

36,8

Gainerako irakasleek lan-munduari buruz duten ezagutza

2,8

9,4 100

Laneko Orientabidearen testuinguruaren funtsezko alderdi nagusiak (%v)

Funtsezko 1. alderdia

Funtsezko 2. alderdia

%v Orientatzaileek lan munduari eta lanbideei buruz duten ezagutza.

14,2

Orientatzaileek lan munduari eta lanbideei buruz duten ezagutza.

Ikastetxearen orientatzaile kopurua.

Orientabide departamentuaren osaera.

Tutore taldearen kualifikazioa.

Orientatzaileen kualifikazioa.

Funtsezko 3. alderdia %v

12,3

Tutore taldeak lan munduari eta lanbideei buruz duen ezagutza.

9,9

13,7

Tutore taldeak lan munduari eta lanbideei buruz duen ezagutza.

12,3

Ikastetxearen baliabide didaktikoak eta instrumentalak.

9,4

13,7

Orientatzaileen kualifikazioa.

10,4

Tutore taldearen kualifikazioa.

7,5

11,3

Orientabide departamentuaren osaera.

8,5

Orientatzaileek lan munduari eta lanbideei buruz duten ezagutza.

7,1

10,8

Tu t o r e t a l d e a r e n kualifikazioa.

7,5

Gainerako irakasleek lan munduari eta lanbideei buruz duten ezagutza.

7,1

22. taula

5.3.1.- Hautemandako behar nagusiak9

toretzarako materiala, testak eta web orriak euskaraz, etab.).

Behar gehienak (% 51,4k) Laneko Orientabidean jarduteko baliabide didaktikoen eta instrumentalen arlokoak dira: testak, liburuak, monografiak, bideoak, gidak eta abar. Alde horretatik, nabarmena da euskaraz eginiko materialen eskaera (tu-

Bigarren, informatika esparruko eskaerak daude. Aipatzekoak dira aplikazio eta programa informatikoen beharra, bai eta Interneterako konexioarena ere.

Informazio hori 150 orientatzaileri dagokio (hau da, itaundutakoen % 71ri). Gainerakoek ez dute erantzun.

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

Hirugarren, lantokiarekin lotutako beharrak ditugu: bulegoa, bilera mahaia, telefonoa eta abar izateko beharra. Hautemandako baliabide beharrak: lehen lekuan aipatutakoak â&#x20AC;˘ Baliabide didaktikoak eta instrumentalak: gidak, testak, liburuak, monografiak, bideoak (% 51,4).

Orientatzaileen % 73k eginiko jarraipenak, gutxi gorabehera, sei eta hogeita lau hilabete bitarteko iraupena izaten du (13,9 hilabete, batez beste). Ikasleei eginiko jarraipenaren batez besteko iraupena

â&#x20AC;˘ Baliabide informatikoak: aplikazioak eta programak, Interneterako konexioa (% 16,9).

â&#x20AC;˘ Baliabide fisikoak: bulegoa, telefonoa, ondo egokituriko lekua (% 13,5).

45,5

40 35 27,3

25 20

16,9

15 5.3.2.- Ikasleei jarraipena egiteko sistema

9,1

5 Ikasleei jarraipena egitea ez da praktika orokortua ikastetxeetan; hain zuzen, orientatzaileen % 56,1ek adierazten du inolako jarraipenik ez dela egiten 10.

1,3 6 hilabete 6 eta 12 13 eta 24 24 hilabete baino hilabete hilabete baino gutxiago bitarte bitarte gehiago

EDE

15. grafikoa

Ikastetxe pribatuetako orientatzaileak dira ikasleei jarraipen gehien egiten dietenak: hori dio % 42,1ek. Ikastetxe publikoetan, berriz, % 27,9k dio hori.

LANEKO ORIENTABIDEA: DEDIKAZIOA, JARDUERAK ETA TESTUINGURUA

6.- PRESTAKUNTZA ESKAINTZA ETA BEHARRAK

Laneko Orientabiderako berariazko prestakuntza eskaintzari dagokionez, orientatzaile gehienek (% 58k) hori gutxi edo oso gutxi dela adierazten dute. Laneko Orientabidearen jardunerako dagoen prestakuntza eskaintzaren balorazioa

EDE (% 8,5) Oso gutxi (% 11,3)

Guztiz nahikoa (% 1,9) Nahikoa (% 31,6)

• Aipaturiko beste behar bat zenbait baliabide didaktikoen eta instrumentalen ezagutza eta erabilera eskasarekin dago lotuta. Honako baliabide hauek aipatzen dituzte, besteak beste: progama zehatzak (erabakiak hartzeko, jarraipena egiteko...), proiekziozko testak eta informazioa lortzeko teknikak. • Halaber, orientatzaileek informazio gehiago eskatzen dute prestakuntza eskaintzari eta lan irteerei buruz: aukera guztiak ezagutzea, goi mailako zikloak, unibertsitateak eta abar. • Nahiz eta eskaera orokortzat ezin jo, Laneko Orientabidearen lege eta teoria esparruari buruz gehiago jakiteko beharra aipatzen da (orientatzailearen funtzioak zehaztea, esparru horretan izaten diren aldaketak ezagutzea –eta denbora errealean–, Orientabide departamentuaren eginkizunak adostea, etab.).

Gutxi (% 46,7)

16. grafikoa

Alde horretatik, orientatzaileek identifikaturiko prestakuntza beharrak anitzak dira. Askok behar horiek modu orokorrean adierazten badituzte ere –gai zehatzak aipatu gabe–, honako alderdi hauek (lehentasun ordenaren arabera) dira nagusi: • Orientatzaileen herenak baino gehiagok lan merkatuari eta lanbideei buruzko informazio gehiago eskatzen du: enpresen beharrak, lanbide berriak, etorkizunerako aukera onak dituzten lanbideak, etab.

PRESTAKUNTZA ESKAINTZA ETA BEHARRAK

7.- LANEKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKUNTZA ETA FUNTZIO EGITURA

Ikastetxeetan Laneko Orientabidea hartzen duen antolakuntza eta funtzio egiturarekin lotutako gaiei helduko diegu jarraian. Orientatzaileek horiei buruz adierazten duten adostasunari/desadostasunari dagokionez, honako hauek dira alderdi nagusiak: • Orientatzaileen % 70ek baino gehiagok arauetan eta programetan Laneko Orientabidearen funtzioak, jarduerak eta helburuak argi eta garbi zehazten direla pentsatu arren, orientatzaileen % 23 ez dago ados horrekin, eta hobekuntzak eskatuko lituzke arlo horretan. • Kolektibo horren segmentu handi baten ustez, eraginkortasunaren eta kalitatearen aldetik, programetan zehaztutako funtzioak, jarduerak eta helburuak egokiak dira (lau orientatzailetik hiruk pentsatzen dute hori); hala ere, % 19 ez dator bat horrekin. Alde horretatik, kolektiboaren herenak baino gehiagok (% 31,2k) funtzio, jarduera eta helburu horiek bideragarriak ez direla edo betetzen ez direla uste du.

ados eta %17,9 nahiko ados dago horrekin; % 5,2 guztiz ados). Horrekin ados ez daudenak % 40 dira. - Bestetik, % 52,8k desadostasuna adierazten du (ez daude oso ados/batere ados) Prestakuntzaren eta Hezkuntzaren Berrikuntzan Laguntzeko Zentroetan eta Zerbitzuetan Laneko Orientabideari buruz egiten ari direnarekin; gai horretan hobekuntza ekintzak egin beharko liratekeela uste dute. • Orientatzaileen erdiak baino gehiagok –% 56,1ek– dioenez, genero ikuspegia Laneko Orientabidearen jardunaren konstanteetako bat da; hala ere, % 27,8 (ez oso ados) eta % 8,5 (batere ados ez) ez datoz bat adierazpen horrekin. • Hezkuntza agintariek Laneko Orientabidearen jardunerako emandako arreta eta baliabideak dira hobetu beharreko beste alderdi bat. Izan ere, orientatzaileen % 62,2k ez du uste (ez daude oso ados/batere ados) agintariek Laneko Orientabideari behar beste arreta eta baliabide ematen ari zaizkionik.

• Ikastetxeetan Laneko Orientabidea programatzeko eta koordinatzeko erabiltzen diren antolakuntza eta funtzio egiturei dagokienez, orientatzaileen % 30ek, gutxi gorabehera, adierazten du ez dagoela oso ados/batere ados ikastetxeko antolakuntza eta funtzio egituran Laneko Orientabideari ematen zaion garrantziarekin. Hala ere, gehiengoa –% 57,6– ados dago (nahiko ados/ados) ematen zaion garrantziarekin. • Orientatzaileen erdiak baino gehiagok uste du Laneko Orientabidea kurrikulumean ondo integratuta dagoela (% 33

LANEKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKUNTZA ETA FUNTZIO EGITURA

Laneko Orientabidearen antolakuntza eta funtzio egiturako zenbait alderdirekiko adostasun edo desadostasun maila Guztiz ados

Nahiko ados/ Ados

Ez oso ados/Batere ados ez

EDE

Arauetan eta programetan argi eta garbi zehazten dira Laneko Orientabidearen funtzioak, jarduerak eta helburuak.

56,6

23,1

4,2

Eraginkortasunaren eta kalitatearen aldetik, programetan Laneko Orientabiderako ezartzen diren funtzio, jarduera eta helburu motak egokiak dira.

18,9

6,1

Programetan L. Orientabiderako ezartzen diren funtzio, jarduera eta helburu motak ez dira bideragarriak, ez dira betetzen.

2,4

28,8

61,8

7,1

Erreferentziazko ikastetxeko hezkuntza prozesuan, LO programatzeko eta koordinatzeko antolakuntza eta funtzio egituretan eginkizun garrantzitsua ematen diote LOri eta hori aintzat hartuta jarduten dute.

7,5

57,6

29,8

5,2

Laneko Orientabidea kurrikulumean ondo integratuta dago.

5,2

50,9

39,7

4,2

Prestakuntzaren eta Hezkuntzaren Berrikuntzan Laguntzeko Zentro eta kanpo Zerbitzuak (Berritzeguneak...) lan garrantzitsua egiten ari dira LOren esparruan.

3,3

40,5

52,8

3,3

Genero ikuspegia aplikatzea Laneko Orientabidearen jardunaren konstanteetako bat da.

6,1

36,3

7,5

Hezkuntza agintariek behar adina arreta eta baliabide ematen dizkiote LOri.

0,9

62,2

3,8

23. taula

Konparatzen hasita, ikastetxe publikoko orientatzaileek balorazio positiboagoa egiten dute programetan Laneko Orientabi96

derako ezartzen diren funtzio, jarduera eta helburuak alderdiari.

LANEKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKUNTZA ETA FUNTZIO EGITURA

Hala ere, zertxobait kritikoago agertzen dira honako hauen balorazioa egitean: Laneko Orientabidea kurrikulumean integratzeko modua; Prestakuntzaren eta Hezkuntzaren Berrikuntzan Laguntzeko Zentro eta kanpo Zerbitzuek (Berritzeguneek...) egiten duten lana; edo ikastetxeko hezkuntza prozesuan, antolakuntza eta

funtzio egituretan orientabideari ematen dioten garrantzia. Aztertutako beste gai guztietan, ez dago alde handirik sare publikoko eta sare pribatuko ikastetxeetako orientatzaileen artean.

Laneko Orientabidearen antolakuntza eta funtzio egiturako zenbait alderdirekiko desadostasun maila (ez oso ados/batere ados ez), ikastetxe motaren arabera Desadost. Sare Publikoa

Desadost. Sare Pribatua

Arauetan eta programetan argi eta garbi zehazten dira LOren funtzioak, jarduerak eta helburuak.

19,8

25,4

Eraginkortasunaren eta kalitatearen aldetik, programetan Laneko Orientabiderako ezartzen diren funtzio, jarduera eta helburu motak egokiak dira.

17,4

19,8

Programetan Laneko Orientabiderako ezartzen diren funtzio, jarduera eta helburu motak ez dira bideragarriak, ez dira betetzen.

73,3

54,0

41,9

21,4

LO kurrikulumean ondo integratuta dago.

45,3

35,7

Prestakuntzaren eta Hezkuntzaren Berrikuntzan Laguntzeko Zentro eta kanpo Zerbitzuak (Berritzeguneak...) lan garrantzitsua egiten ari dira Laneko Orientabidearen esparruan.

62,8

46,0

Genero ikuspegia aplikatzea Laneko Orientabidearen jardunaren konstanteetako bat da.

41,9

32,6

Hezkuntza agintariek behar adina arreta eta baliabide ematen dizkiote Laneko Orientabideari.

65,1

60,3

24. taula

LANEKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKUNTZA ETA FUNTZIO EGITURA

Bestetik, aztertutako gaien artean, Laneko Orientabidearen eraginkortasunean eragina duten aldetik, orientatzaileek honako alderdi hauek jo dituzte bereziki funtsezkotzat:

Ikastetxeek â&#x20AC;&#x201C;antolakuntza eta funtzio egituretanâ&#x20AC;&#x201C; Laneko Orientabideari ematen dioten garrantzia (% 15,1ek funtsezko lehen alderditzat jo du; % 17,9k funtsezko bigarren alderdia dela uste du).

Hezkuntza agintariek Laneko Orientabideari ematen dizkioten arreta eta baliabideak (orientatzaileen % 21,2k funtsezko lehen alderditzat jo du).

% 15,1ek Laneko Orientabidea kurrikulumean integratzeari lehentasuna eman behar zaiola uste du (% 11,8k funtsezko bigarren alderditzat jotzen du hori).

Testuinguruaren funtsezko alderdi nagusiak (%v) Funtsezko 1. alderdia

Funtsezko 2. alderdia

%v Hezkuntza agintariek behar adina arreta eta baliabide ematen dizkiote Laneko Orientabideari.

Ikastetxeko hezkuntza prozesuan, LO programatzeko eta koordinatzeko antolakuntza eta funtzio egituretan garrantzia ematen diote LOri eta hori aintzat hartuta jarduten dute.

LO kurrikulumean ondo integratuta dago.

Arauetan eta programetan argi eta garbi zehazten dira LOren funtzioak, jarduerak eta helburuak.

21,2

Ikastetxeko hezkuntza prozesuan, LO programatzeko eta koordinatzeko antolakuntza eta funtzio egituretan garrantzia ematen diote LOri eta hori aintzat hartuta jarduten dute.

15,1

Prestakuntzaren eta Hezkuntzaren Berrikuntzan Laguntzeko Zentro eta kanpo Zerbitzuak lan garrantzitsua egiten ari dira LOren esparruan.

15,1

LO kurrikulumean ondo integratuta dago.

11,3

Hezkuntza agintariek behar adina arreta eta baliabide ematen dizkiote Laneko Orientabideari.

25. taula

Funtsezko 3. alderdia

LANEKO ORIENTABIDEAREN ANTOLAKUNTZA ETA FUNTZIO EGITURA

17,9

Hezkuntza agintariek behar adina arreta eta baliabide ematen dizkiote Laneko Orientabideari.

15,1

13,2

LO kurrikulumean ondo integratuta dago.

14,2

11,8

Prestakuntzaren eta Hezkuntzaren Berrikuntzan Laguntzeko Zentro eta kanpo Zerbitzuak lan garrantzitsua egiten ari dira LOren esparruan.

10,8

11,3

Eraginkortasunaren eta kalitatearen aldetik, programetan LOrako ezartzen diren funtzio, jarduera eta helburu motak egokiak dira.

7,1