Titaandioxide niet langer geklasseerd als kankerverwekkend

Volgens een recente uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie op 23 november 2022 in Luxemburg is titaandioxide niet langer geclassificeerd als mogelijk kankerverwekkend. En dat is belangrijk nieuws voor de verfindustrie, want zonder ‘titaanwit’ geen witte verven!

Titaandioxide, of ‘titaanwit’, zoals het ook genoemd wordt, is essentieel voor de verfindustrie. Het is namelijk de stof die aan witte verven hun witte kleur geeft. Maar deze kleurstof wordt ook gebruikt om tal van andere gebruiksvoorwerpen (plastics, papier, tandpasta,…) wit te maken. Wat de stof vooral zo onmisbaar maakt, is dat we momenteel geen valabele alternatieven hebben voor titaanwit.

In het verleden werd lange tijd loodwit gebruikt, maar die giftige stof is al geruime tijd verboden. Ook het alternatief zinkwit staat onder verdenking en wordt mogelijk verboden. Een witte grondstof als krijt zou een alternatief kunnen zijn, maar die haalt lang niet de dekkingsgraad van titaanwit.

Een verf op basis van titaandioxide kan met één laag reeds een donkere ondergrond wit maken. Wanneer er alternatieve kleurstoffen gebruikt worden, zijn er meestal 2 of drie lagen nodig om hetzelfde resultaat te krijgen. Fabrikanten van onder andere verven, kunststoffen, papier, geneesmiddelen, zonnebrandcrèmes en levensmiddelen,… kunnen dus niet zonder titaandioxide.

Industrie ontstemd

Voor de industrie was het dus bijzonder slecht nieuws dat Europa in februari 2020 titaandioxide indeelde als ‘vermoedelijk kankerverwekkend (categorie 2)’ in het kader van de zogenaamde CLP-verordening.

De CLP-verordening uit 2008 brengt het systeem van classificatie, etikettering en verpakking van chemische stoffen en mengsels van de Europese Unie in overeenstemming met het wereldwijd geharmoniseerde systeem. Stoffen en mengsels worden op basis van de CLP-verordening ingedeeld in verschillende groepen, en dat heeft dan weer gevolgen op de waarschuwingen die erop moeten aangebracht worden, maar ook voor de toepassingen waarvoor de stoffen mogen gebruikt worden.

Toen titaandioxide in poedervorm in 2019 geklasseerd werd als ‘vermoedelijk kankerverwekkend in geval van inademing’, was dit dan ook een streep door de rekening van de industrie. Deze beslissing was van toepassing op stoffen met ten minste 1% titaandioxide-deeltjes kleiner dan 0,01 millimeter.

De Europese koepelorganisatie van de verf- en drukinktindustrie (European Council of the Paint, Printing Ink and Artists‘ Colours Industry, of kortweg CEPE) was allesbehalve tevreden met deze beslissing en liet meteen haar ongenoegen blijken over de beslissing. Niet alleen omdat de stof momenteel onmisbaar is voor de industrie, maar vooral ook omdat de beslissing van de Commissie volgens CEPE gebaseerd was op een verouderd onderzoek bij ratten, in allesbehalve realistische omstandigheden.

Indeling nietig verklaard

Verschillende fabrikanten, importeurs, downstreamgebruikers en leveranciers van titaandioxide vochten de beslissing van de Europese Unie aan bij het Hof van Justitie van de

Europese Unie, en die velde op 23 november een arrest dat de klassering van titaandioxide nietig verklaarde. Volgens de beslissing van het Hof heeft het Comité Risicobeoordeling van het ECHA (RAC) bij zijn adviezen om titaandioxide als vermoedelijk kankerverwekkend in te delen zich niet gebaseerd op ‘betrouwbare en aanvaardbare studies‘.

Ook is volgens het Hof titaandioxide niet intrinsiek (met andere woorden uit zichzelf) kankerverwekkend, terwijl stoffen enkel als ‘kankerverwekkend’ kunnen worden geklasseerd wanneer ze intrinsieke eigenschappen hebben die kanker kunnen veroorzaken.

Het Hof concludeert daarom dat de

Europese Commissie een beoordelingsfout heeft gemaakt door de adviezen van het RAC te volgen en beslist daarom om de klassering van de Europese Commissie nietig te verklaren.

Daarmee komt een voorlopig einde aan een jarenlang getouwtrek tussen verschillende belangengroepen. Voor verschillende industrietakken, waaronder de verfindustrie, is het echter zeer goed nieuws, want titaandioxide wordt nu dus niet langer als een gevaarlijke stof beschouwd. Voor de verffabrikanten is het alvast een geruststelling. Zij weten nu dat ze voor hun witte verven titaandioxide mogen blijven gebruiken.