● Veiligheid en gezondheid

Opleiding rond veilig gebruik van diisocyanaten

online beschikbaar in het Nederlands en Frans

Alle werknemers die met diisocyanaten werken, moeten tegen 24 augustus 2023 kunnen aantonen dat ze een opleiding gevolgd hebben over het veilig omgaan met deze producten. Deze opleiding is nu ook gratis online beschikbaar in het Nederlands en Frans en duurt ongeveer één uur.

Misschien heb je op verpakkingen van lijmen, harde of flexibele isolatieschuimen, afdichtingsmaterialen, coatings, kitten,… al de volgende boodschap zien staan: “Per 24 augustus 2023 moet voor industrieel of beroepsmatig gebruik een passende opleiding zijn voltooid”.

Deze boodschap is aangebracht op alle producten die diisocyanaten bevatten. Dat is een groep chemische stoffen die heel breed toegepast wordt. Traditioneel wordt een onderscheid gemaakt tussen “aromatische diisocyanaten” (zoals MDI en TDI) en “alifatische diisocyanaten” (zoals HDI, HMDI en IPDI).

Wanneer een diisocyanaat samengebracht wordt met een polyol of polyeter, vindt een chemische reactie plaats, waardoor polyurethaan ontstaat. En die naam klinkt bij veel mensen wellicht bekender.

Veilig?

Diisocyanaten zijn veilig wanneer je er op de juiste manier mee werkt, maar ze zijn niet geheel onschadelijk.

Eerst en vooral is het belangrijk om te weten dat diisocyanaten niet voorkomen in afgewerkte producten. Ze worden enkel gebruikt als reactieve chemicaliën, dat wil zeggen dat ze reageren met een polyol om een polyurethaan te vormen en ze worden tijdens die reactie volledig opgebruikt. Je treft diisocyanaten dus wel aan in PU-producten als PU-lijmen, dichtingsmiddelen en schuimen; allemaal producten die nog moeten uitharden.

Bij het gebruik ervan neem je best de nodige voorzorgmaatregelen, want diisocyanaten hebben namelijk allergische eigenschappen en sommige zijn ook toxisch. Wie er gedurende lange tijd mee in contact komt en niet de nodige voorzorgmaatregelen neemt, maakt kans om overgevoeligheid of sensibilisatie te ontwikkelen.

Wie gesensibiliseerd is, kan telkens wanneer hij opnieuw in contact komt met de stof (zelfs in zeer lage concentraties) een hevige allergische reactie vertonen met ademhalingsgevolgen (bijvoorbeeld astma).

Door de werknemers die met deze producten werken te verplichten een opleiding te volgen, hoopt men het aantal gevallen van beroepsastma terug te dringen. Volgens schatting zou men zo tot 3.000 gevallen van beroepsastma per jaar in de Europese Unie kunnen voorkomen.

Verplichte opleiding

De Europese verordening 2020/1149/ EU verplicht dat professionele en industriële gebruikers van diisocyanaten als stoffen, of in mengsels waar hun concentratie gelijk aan of groter is dan 0,1 gewichtsprocent, een opleiding met succes moeten beëindigen voor 24 augustus 2023. Deze opleiding, die ook online mag worden georganiseerd, omvat instructies over het onder controle houden van de blootstelling aan diisocyanaten via de huid en de luchtwegen op de werkplek. De verplichte opleiding staat los van de grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling of andere risicobeheersmaatregelen die gelden in ons land.

De opleiding moet worden gegeven door een expert in veilig en gezond werken op de werkplek. Werkgevers moeten registreren welke opleiding hun werknemers hebben gevolgd. Het trainingsniveau hangt af van het blootstellingsrisico. Er zijn 3 trainingsniveaus: het basisniveau, middelhoog niveau en hoogste niveau.

Op het einde van iedere training krijgt men een bewijsstuk van de gevolgde opleiding. De opleiding moet ten minste om de vijf jaar vernieuwd worden. Ondernemingen (zoals PIR/ PUR-spuiters, schilders, parketplaatsers,…) moeten hun personeel dus tijdig de opleiding laten volgen.

Gratis online opleiding

ISOPA, de Europese producentenassociatie van diisocyanaten en polyolen, en ALIPA, de Europese producentenassociatie van alifatische isocya-

Application sectors

naten, hebben een website ontwikkeld getiteld ‘Safe use of diisocyanates’. Op deze website kunnen industriële en beroepsmatige gebruikers nu reeds een online- opleiding volgen die voldoet aan de eisen die opgelegd zijn door de Europese verordening. Het hoofdstuk over ‘Kleefstoffen en Afdichtingsmiddelen’ gaat dieper in op het gebruik van:

● één-component PU-schuim ● voegafdichtingsmiddelen ● kleefstoffen en coatings voor vloeren ● injectieharsen voor scheuren ● Loodgieterij ● Timmerwerk

Een ander hoofdstuk (Hout en Gieterij) is dan weer specifiek gericht naar werknemers die houtcomponentproducten produceren.

Preventie

Uiteraard is het volgen van een opleiding slechts één van de maatregelen die je kan nemen om medewerkers te beschermen tegen de mogelijke gevolgen van diisocyanaten. Andere mogelijke stappen zijn:

● blootstelling voorkomen: bestaan er geen alternatieve producten die geen diisocyanaten bevatten? ● technische maatregelen: zoals bijvoorbeeld een afscherming (afgesloten spuitcabines) of ventilatie en afzuiging ● organisatorische maatregelen: zorg voor jobrotatie bij de werkzaamheden waarbij medewerkers worden blootgesteld ● persoonlijke beschermingsmiddelen: zoals handschoenen, beschermende kleding en ademhalingsbescherming

Meer weten?

https://isopa-aisbl.idloom.events/