ALLERHEILIGEN 2020 Afscheid nemen | Editie West-Vlaanderen
Gerealiseerd door Mediahuis Brand Studio, onderdeel van de commerciĂŤle afdeling van Mediahuis
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
Begrafenissen Logghe 051 57 03 03
WE ONLY REALIZE HOW MUCH SOMEONE MEANS TO US, WHEN THEY ARE NO LONGER WITH US.
Afscheid met ZORG Afscheid
Met persoonlijke aanpak, discretie en sereniteit, helpen wij de nabestaanden in moeilijke tijden.
Nieuwe aula Afscheid met ZORG vanaf januari 2021 met ZORG
Rouwcentra met aula Esenstraat 64A 8610 Kortemark - Zarren Engelstraat 214 8480 Ichtegem
Begrafenissen Geers Minister Liebaertlaan 49 8500 Kortrijk Sint-Pietersstraat 30 8520 Kuurne Funerarium: Vlaanderenkaai 22 8500 Kortrijk 056 22 08 83 www.begrafenissengeers.be
2 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
Wij staan altijd klaar met een luisterend oor. Wij staan altijd klaar een luisterend oor. Het verhaal van met de nabestaanden Het verhaal van debelangrijk, nabestaanden is voor ons Wij staan altijd klaar met een luisterend oor. is voor ons belangrijk, want professionaliteit is niet gelijk Het verhaal van de nabestaanden want professionaliteit is niet gelijk aan zakelijkheid. is voor ons belangrijk, aan zakelijkheid. want professionaliteit is niet gelijk aan zakelijkheid.
Uitvaartzorg Leo Uitvaartzorg Kurt & AnnLeo Kurt & Ann 37 Dikkebusseweg Uitvaartzorg Leo Dikkebusseweg 37 8900&Ieper Kurt Ann 8900 Ieper T 057-20 55 33 Dikkebusseweg T 057-20 55 3337 8900 Ieper info@uitvaartzorg-leo.be T 057-20 55 33 info@uitvaartzorg-leo.be www.uitvaartzorg-leo.be www.uitvaartzorg-leo.be info@uitvaartzorg-leo.be
Amersveldestraat 10 8610 Kortemark
T. 051 57 03 03 www.logghe-geert.be info@logghe-geert.be
VOORWOORD
INHOUD
EEN JAAR ALS GEEN ANDER We kunnen er in deze editie van de Allerheiligenbijlage niet omheen. COVID-19 bepaalt niet alleen ons leven maar ook de dood en hoe we daar nu noodgedwongen mee moeten omgaan. Afscheid nemen, is een moeilijk en emotioneel moment en al de beperkingen die vandaag gelden maken het zeker niet gemakkelijker. De manier waarop we afscheid nemen, is nochtans bepalend voor de rouwverwerking dus de uitvaartondernemers staan voor een grote uitdaging. Toch creëren zij met het grootste respect voor de overledene en nabestaanden mooie afscheidsmomenten. Er zijn uitvaarten in intieme kring of een mooi afscheid op het kerkhof, er zijn zelfs uitvaarten die je thuis achter je scherm kan meevolgen. Condoleren gebeurt nu vooral online en koffietafels verdwijnen even op de achtergrond… Een welgemeend applaus voor alle inspanningen die gebeuren in deze sector. Hoe ervaren wij dit alles? Al is er niet veel keuze, een uitvaart in besloten kring kan heel intens en persoonlijk zijn. Een beperkte begroeting zonder welgemeende knuffel of bemoedigende handdruk is ook belangrijk voor de familie en het doet deugd om mensen te zien die een laatste groet komen brengen en op die manier hun steun betuigen. Ons hart gaat uit naar alle mensen die in dit jaar iemand hebben verloren. Maar wat betekent dit nu voor de toekomst? Gaan we ooit terug naar de volle kerken en aula’s? Of zal de manier van afscheid nemen vanaf nu anders verlopen? Ik hoop alvast van niet. Persoonlijk hoop ik dat we snel terug de vrijheid krijgen om zelf te kiezen voor een uitvaart in besloten kring of net niet. De manier waarop we dit jaar het kerkhof bezoeken, zal anders zijn. Maar ook met mondmasker, zonder het gebruikelijke familiebezoekje en op 1,5 meter afstand zullen we onze overledenen herdenken tijdens deze bizarre Allerheiligenperiode. Een Allerheiligen als geen andere.
Ouders van coronaslachtoffer Isaura (30): “Voor ons is het altijd Allerheiligen” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-5 Kortrijk gaststad van eerste Troostfestival van Vlaanderen . . . 9 Van thuis uit begrafenis bijwonen dankzij livestreaming . . . . . 11 Erehagen als nieuwe vorm van condoleren . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Rouwplatform inmemoriam.be als laatste virtuele rustplaats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Evy Nulens Product owner inmemoriam.be
COLOFON MH Brand Studio is de branded content afdeling van Mediahuis, die samen met commerciële partners verantwoordelijk is voor de inhoud van deze publicatie. V.U.: Hans De Loore, Katwilgweg 2, 2050 Antwerpen – Productmanagement: Evy Nulens – Accountmanager: Christel Raps – Productie: MH Brand Studio / Ann Schoofs – Teksten: Kurt Meers, Chris Nelis, Ann Schoofs, Kizzy van Horne – Layout: Grafische cel Mediahuis / Ellen Jamar – Beelden: Eigendom van de respectieve merken, tenzij anders vermeld. Fotografie: Karel Hemerijckx
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020 | 3
LIMBURGSE VERPLEEGKUNDIGE ISAURA CASTERMANS ÉÉN VAN DE JONGSTE CORONASLACHTOFFERS VAN HET LAND
Isaura’s ouders Johan Castermans en Sheila Asunis: “We praten nog altijd met haar. Thuis of op haar begraafplaats.” Foto Luc Daelemans
“Voor ons is het alle dagen Allerheiligen” Praten, veel praten. En wandelen. Daarmee verwerken Sheila Asunis en Johan Castermans uit Zutendaal (Limburg) hun verdriet bij het verlies van hun dochter Isaura, die zeven maanden geleden op 30-jarige leeftijd bezweek aan corona. Isaura woonde pas samen met haar vriend in Genk, en werkte in die stad ook als verpleegkundige in een woonzorgcentrum. Anderhalve dag. Meer was er niet tussen de diagnose en het overlijden. Ze was kerngezond en sportief, maar kreeg dan last van een verkoudheid en ademhalingsproblemen. Zo leek het. Twee dagen later sloeg het coronavirus over op haar hart en overleed ze in het ziekenhuis van Genk. 4 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
Voor Sheila Asunis en Johan Castermans stort de wereld in. Isaura, hun enig kind, is er niet meer. Op de uitvaart waren, in functie van de maatregelen tegen de verspreiding van corona, niet meer dan twintig mensen toegelaten. “Het was allemaal heel surrealistisch”, zegt Sheila. “Het was alsof we daar waren voor
Al meer dan 10.000 doden door corona in België Isaura Castermans was amper 30 toen ze op 26 maart overleed aan corona.
een kennis, niet voor onze dochter. Het drong allemaal niet door. Je kon elkaar ook niet eens goed vastpakken, eens knuffelen. Menselijke warmte was uitgesloten. Dat maakte het allemaal zwaar om dragen. Gelukkig lag Isaura in een open kist opgebaard, zodat we haar konden zien. Toen we thuiskwamen, was de stoep voor ons huis helemaal gekleurd met hartjes, sterretjes en bloemen. Dat hadden de buren gedaan. Ja, dan schiet je helemaal vol.”
“
Toen we thuiskwamen van de begrafenis was de stoep voor ons huis helemaal gekleurd met hartjes, sterretjes en bloemen. Dat hadden de buren gedaan. Ja, dan schiet je helemaal vol.”
Het leven gaat voort, maar het gemis van hun dochter neemt niet af bij het echtpaar. “Het is nu zo’n zeven maanden geleden dat ze overleed, en we missen haar niet minder dan op die eerste dag dat we het verschrikkelijke nieuws vernamen”, gaat Johan verder. “Om het wat trachten te verwerken, praten we over haar.
Veel. En wandelen. We hebben er nood aan.” Dagelijks gaat het echtpaar naar de begraafplaats waar Isaura ligt. “We praten ook met haar als we er zijn”, gaat Sheila verder. “Alsof ze bij ons is. Het doet ons veel deugd dat ook mensen uit haar omgeving haar bezoeken. Recent nog zagen we een schoolvriendin bij haar graf staan. We hebben ook al heel wat bloemen zien liggen, van wie weten we niet. Maar het geeft ons wel een goed gevoel. Ook thuis praat ik met haar foto’s. Recent nog was Johan verjaard en dan klinken we op haar. Dat doen we geregeld. In het Vondelpark in Zutendaal, dat werd geselecteerd als één van de Vlaamse troostplekken, hebben we lintjes en een hartje gehangen voor Isaura.”
Ritueel
Elke dag opnieuw gaan Sheila en Johan naar haar begraafplaats in Zutendaal. “Het is maar vijf minuten van hier”, zegt Sheila. “Het is ons ritueel. We hebben er nood aan. Voor ons is het alle dagen Allerheiligen. Isaura was alles voor ons. Daarom hebben we ook zo’n nood aan praten. Met elkaar, de buren, vrienden, familie. We gaan ook ontzettend veel wandelen. Het is onze manier om ons verdriet te verwerken. Iedereen gaat daar op zijn eigen manier mee om. Wat ons ook goed doet, is het medeleven dat we krijgen uit de buurt. Het is in moeilijke tijden dat je mensen leert kennen. Onze buren hebben zich van hun beste kant laten zien. En daar zullen we hen altijd dankbaar voor blijven.”
Eind september werd de miljoenste coronadode geteld, wereldwijd gezien. En België overschreed toen ook de kaap van de 10.000 doden. En dat cijfer blijft maar stijgen. “Elk van deze overlijdens betekent een verlies en diep verdriet voor anderen, voor vrienden en voor familie”, zei viroloog Steven Van Gucht daarover op de persconferentie van het Nationaal Crisiscentrum in die periode. “Dit verdriet kan niet in cijfers gevat worden.” Opvallende vaststelling: meer dan 9 op 10 van de corona-overledenen zijn ouder dan 65, de helft zelfs ouder dan 85 jaar (en daardoor ook vaker bewoners van een woonzorgcentrum). “Maar ook hier geldt: het was altijd iemands ouder, grootouder, vriend, kennis, buur, tante, ….” Voor alle duidelijkheid: niet alleen leeftijd speelt een rol. Ook patiënten met een onderliggende aandoening lopen meer risico. Dus mensen met diabetes, hart- en vaatziekten, overgewicht, enz. En er was ook de vaststelling dat het virus vaker fataal afliep voor oudere mannen.
“
Elk van deze overlijdens betekent een verlies en diep verdriet voor anderen, voor vrienden en voor familie.” En toch blijven ook jongeren en volwassenen die op het eerste gezicht perfect gezond leken, niet altijd gespaard. Ongeveer 1 op 10 van de Belgische doden was jonger dan 65, maar een handvol jonger dan 25 zelfs. Als jonge mensen (onder de 30) besmet raken, is de kans ook klein dat ze in het ziekenhuis moeten worden opgenomen. Wat wel vaststaat, aldus de deskundigen en pandemie-experts, is dat de eerste lockdown heel veel levens heeft gered. “In Europa zou dat - aldus een internationale studie - gaan om drie miljoen doden. In België over 50.000 extra overlijdens, als er geen lockdown en andere maatregelen waren genomen.” ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020 | 5
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
Timmerman
ROUWCENTRUM - FUNERARIUM
bvba
uitvaartcentrum
DEPOORTER Aula De Levensboom
)
IZEGEM - LENDELEDE
)
eigen aula - grafmonumenten persoonlijke & familiale service Steenbrugsestraat 3, 8210 Loppem Dorpsstraat 22, 8200 Sint-Michiels Brugsestraat 35, 8020 Oostkamp
050/ 82 40 48 www.timmermanbvba.be
... voor het moment waarop... morgen gisteren wordt, en je wenst dat vandaag nooit had bestaan
Rouwcentrum • funerarium DEPOORTER Burg. Vandenbogaerdelaan 27 • 8870 Izegem Elfde julilaan 1 • 8860 Lendelede Tel. 051 31 56 67 | 051 30 31 33 | Fax 051 30 87 67 www.begrafenissendepoorter.be info@begrafenissendepoorter.be
Frank De Coster Uitvaartverzorging Funerarium
Wij doen al het nodige om u in alle rust en sereniteit afscheid te laten nemen van uw dierbaren. aula tot 300 zitplaatsen – private parking voor 100 wagens huiselijke ruimte voor koffietafels en rouwrecepties Uitvaartcentrum Desmet Wontergemstraat 79 – 8720 Dentergem 051 800 311 www.uitvaartcentrumdesmet.be
6 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
Eenmaal de weg is uitgezet moet men hem volgen. Deze weg willen wij volgen om u een perfecte uitvaartverzorging te verlenen. De Polderweg
Frank De Coster Uitvaartverzorging - funerarium Kloosterstraat 2A, 8340 Sijsele
Aula en koffietafels Dorpsstraat 118, 8340 Sijsele
050 35 34 26 frank.de.coster@skynet.be www.frankdecoster.be
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
Cornelis Uitvaartzorg 3 vestigingen 1 familiale organisatie www.cornelisuitvaartzorg.be info@cornelisuitvaartzorg.be voorafregeling mogelijk op afspraak
Alveringem Oude Fortemstraat 9 058 28 99 58
3 rouwgroetkamers eigen drukwerk
Diksmuide Woumenweg 26 051 50 00 44 90 parkeerplaatsen aula voor 350 personen 7 rouwkamers met nachttoegang eigen drukkerij
Veurne-Westkust Sint-Idesbaldusstraat 43 058 59 50 50 120 parkeerplaatsen aula voor 450 personen 7 rouwgroetkamers met nachttoegang koffieruimte voor max. 70 personen eigen drukkerij
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020 | 7
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
Uitvaartverzorging
Fraeyman
’Het Licht’ Meditorium
Brouwerijstraat 4B te Aalter
Funerarium en uitvaartwinkel: Contact Inge Fraeyman Brouwerijstraat 24, 9880 Aalter 09 236 36 00 - 0472 53 69 72
Contact Ruiselede: Cindy Vanderschaeghe Kruisbergstraat 25, 8755 Ruiselede 0498 07 56 05
Een creatie uit het hart Herinneringen koesteren, waardevolle souvenirs opbergen & een sereen herdenkingshoekje creëren. Wij geven u graag meer info of vraag uw uitvaartondernemer met ons contact op te nemen. info@memorialboxx.com | www.memorialboxx.com
www.fraeymanuitvaart.be - info@fraeymanuitvaart.be
BEGRAFENISSEN MESSIAEN ZWEVEGEM - MOEN - OOSTROZEBEKE BEGRAFENISSEN MESSIAEN - VANDERCRUYSSEN DEERLIJK PLECHTIGHEDEN: VOORMIDDAG, NAMIDDAG EN ‘S AVONDS HERINNERINGEN DELEN TIJDENS UITVAARTRECEPTIE
Aula MEMORIA
Aula MEMORIA: tot 600 aanwezigen
Bekaertstraat 2G - 8550 Zwevegem - 056 75 50 19
funerarium en aula
Stationsstraat 156 - 8780 Oostrozebeke - 056 66 72 10
funerarium en aula
Windhalmlaan 2 - 8540 Deerlijk - 056 777 930
funerarium en toonzaal grafzerken
Blokellestraat 157a - 8550 Zwevegem - 056 75 50 19
funerarium en aula
Aula Deerlijk
8 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
Verzetslaan 9 - 8552 Moen - 056 300 700
www.messiaen.be - www.aulamemoria.be
EEN BEGRAAFPLAATS ALS PODIUM
Allereerste Troostfestival van Vlaanderen in Kortrijk Kortrijk krijgt het allereerste meerdaagse Troostfestival in Vlaanderen. Het coronaproof hoogtepunt moet een concert worden op 1 november op de begraafplaats van Hoog Kortrijk.
Reveil voorstellen moet wellicht niet meer want het organiseerde de voorbije jaren al honderden troostconcerten op begraafplaatsen, en dat op Allerheiligen, meestal in de vooravond tussen 17 en 18 uur. Reveil wil vooral de rouwcultuur warmer maken. Alles is begonnen met Pieter Deknudt uit Deerlijk die op een begraafplaats muziek speelde voor zijn overleden vriend Robbie en vanaf 2014 besloot om op meerdere plaatsen concerten te organiseren op kerkhoven op 1 november, voor mensen die iemand verloren hebben. “De coronacrisis heeft de verwarring en de rouw alleen nog maar vergroot en daarom ben ik blij dat we dit jaar niet alleen Reveil Vlaanderen kunnen organiseren, maar met de steun van de stad Kortrijk ook het allereerste Troostfestival”, zegt Pieter Deknudt. Het voortraject is midden oktober al gestart, met o.a. het project ‘Boodschappen aan de overkant’, waarbij je een ‘sm-mis-je’ kon sturen naar iemand die er niet meer is. Die werden geprojecteerd worden op Kortrijkse gebouwen. Op Allerheiligen in de voormiddag worden concerten gespeeld op alle Kortrijkse kerkhoven (tussen 10 en 11 uur), door o.a. studenten van het conservatorium. Het coronaproof hoogtepunt wordt diezelfde dag een ingetogen slot-
moment op de begraafplaats van Hoog Kortrijk, met optredens van onder andere Tourist LeMC en Klaas Delrue (Yevgueni), in een presentatie van fotografe Lieve Blancquaert. Er worden maximum 400 mensen toegelaten (inschrijven verplicht), maar het kan (noodgedwongen) ook nog altijd een optreden zonder publiek worden. Het concert wordt wel live uitgezonden door WTV-Focus, en dat van 17 tot 18 uur.
ker ook in deze coronatijden te doen beseffen dat afscheid nemen en herdenken ook warm kan zijn.” Niet onbelangrijk is dat de artiesten die er spelen een persoonlijke band hebben met de begraafplaats en/of gemeente. Een gouden regel is dat er muziek gebracht wordt met respect voor elke geloofsovertuiging. Opmerkelijk is dat Reveil ook ruimte creëert voor lokale levensverhalen. Zo kunnen mensen die een verhaal willen vertellen over
Ook elders in West-Vlaanderen
een overleden dierbare, dat altijd sturen naar de verhalenbank van Reveil. De mooiste teksten worden mee opgenomen in het jaarlijkse Reveil Verhalenboek.
Reveil organiseert op Allerheiligen trouwens op meer dan 100 begraafplaatsen in Vlaanderen ingetogen herdenkingsmomenten met muziek, poëzie, beeld, dans en levensverhalen. Dit jaar is dat o.a. ook het geval in Oostende, Nieuwpoort, Diksmuide, Roeselare, Ooigem, Koekelare, enz. “En dat allemaal om iedereen ze-
Een overzicht van alle Reveilmomenten op de meer dan 100 begraafplaatsen, is te vinden op www.reveil.org
Tijdelijke
mondmaskerplicht op West-Vlaamse kerkhoven
Tijdens de Allerheilgenperiode is het verplicht om een mondmasker te dragen op de WestVlaamse begraafplaatsen. Met deze maatregel wil de provinciegouverneur een veiliger bezoek garanderen. Allerheiligen is het moment dat veel mensen naar het kerkhof trekken om hun overleden dierbaren te herdenken en een bloemetje te plaatsen. Vaak start de drukte al een week op voorhand met de graven die massaal gepoetst en opgeblonken worden. Deze periode is het traditioneel dan ook zeer druk op de begraafplaatsen. Vaak kom je er oude bekenden tegen waarmee je een babbeltje slaat. Een bezoek aan het kerkhof zal dit jaar net iets anders verlopen. Om de veiligheid van alle bezoekers te garanderen, verplicht provinciegouverneur Carl Decaluwé dan ook het dragen van een mondmasker op alle begraafplaatsen in West-Vlaanderen. Zo wil hij verwarring vermijden en is er meteen duidelijkheid voor alle gemeenten in de gehele provincie. Burgers weten zo precies aan welke regels ze zich moeten houden. De maatregel geldt voor iedereen vanaf 12 jaar, tot en met 8 november.
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020 | 9
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
© allt.be
5 VRAGEN AAN
FUNERALI UITVAARTZORG
Waar staat Funerali voor? “Toen ik Funerali in 2005 oprichtte, wilde ik het anders doen. We organiseerden ondertussen al verschillende atypische uitvaarten: bij mensen thuis, in een mooie tuin, een kasteel. Stuk voor stuk warme bijeenkomsten van mensen die één ding delen: het verlies van een familielid of vriend. Wie zegt dat een uitvaart een vast stramien moet hebben? We luisteren goed naar de nabestaanden en gaan aan de slag met hun wensen.”
3
Als je er nu op terugkijkt? Had je het dan anders gedaan? “Neen. Ik ben erg blij dat we ons gezond verstand gebruikten en iedereen toelieten een laatste groet te brengen. Het was intens, en toch organiseerden we de voorbije maanden zeer mooie uitvaarten. Veel families hebben ervaren wat afscheid nemen in intieme kring betekent. Er kan net iets meer of anders verteld worden. Het neemt ook de druk weg, omdat er minder ogen op hun gericht zijn.”
houdt best onze website in de gaten en kan zich inschrijven op onze nieuwsbrief.”
2
4
“FUNERALI bundelt de expertise van Huis De Neve uitvaartzorg met de jarenlange tradities van Buysse begrafenissen. Dankzij deze fusie kunnen we u nog beter van dienst zijn. Vanuit onze uitvaartlocaties in Assenede en Sint-Laureins bedienen we het hele Meetjesland. We hebben een eigen aula in het uitvaartcentrum aan de E34. Aan het roer van FUNERALI staat Jan Gorinsek die samen met elf medewerkers zorgt voor een deskundige, efficiënte en discrete begeleiding in dit scharniermoment van het leven. Zodat u tijd heeft om te rouwen op de manier die bij u past.”
1
2020 was een speciaal jaar. Wat is jullie het meest bijgebleven aan de coronatoestand? “In de uitvaartsector worden we elke dag geconfronteerd met de broosheid van het leven en toch was het dit keer helemaal anders. De onzekerheid zorgde voor heel wat vragen over het virus en de manier waarop er afscheid genomen kon worden. Op een bepaald moment mochten er slechts vijftien aanwezigen zijn bij het afscheid. Ouders moesten keuzes maken, kleinkinderen mochten er soms niet bij zijn. Afscheid nemen is verdriet delen, mekaar letterlijk en figuurlijk ondersteunen en als één hechte groep er zijn voor mekaar. Plots mocht dat niet meer. Hartverscheurend.”
10 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
Jullie zitten in een sector van ver driet. Wat vind je het mooiste aan het beroep? “We leren mensen kennen op een bijzonder kwetsbaar moment in hun leven. Dat we mogen deel uitmaken van zo een belangrijke gebeurtenis in hun leven is op zich al mooi. Toch blijft de dankbaarheid die we nadien krijgen onze grootste drijfveer.”
5
Wat brengt 2021 voor jullie? “We blijven inzetten op vernieuwing en digitalisering. Daarnaast investeren we om onze ecologische voetafdruk te verlagen en streven we naar een energieneutraal uitvaartcentrum. We hebben nog veel plannen. Wie hierover meer wil weten,
Funerali uitvaartzorg. Stoepestraat 21 in Assenede Dorpsstraat 54 in Sint-Laureins 09 344 00 00 - www.funerali.be
STEEDS MEER BEGRAFENISPLECHTIGHEDEN TE VOLGEN VIA LIVESTREAMING
Vanuit je zetel thuis een uitvaartdienst bijwonen Vanuit je eigen zetel live een begrafenis volgen. Het kan én gebeurt steeds vaker. Meer en meer uitvaartondernemers bieden die mogelijkheid aan vanuit hun aula. En er zijn ook meer en meer bedrijfjes die zich in sneltempo gespecialiseerd hebben in het livestreamen van uitvaartdiensten in kerken.
“En er zit zeker toekomst in,” zo luidt het eensgezind. Livestreamen gebeurde vroeger ook al wel eens uitzonderlijk, maar corona heeft alles versneld omdat er oplossingen moesten gezocht worden voor het zeer beperkte aantal mensen dat nog maar een dienst mocht bijwonen. Op die manier konden dan toch bijvoorbeeld alle kleinkinderen de uitvaart van oma of opa live meevolgen. Voor alle duidelijkheid: het is niet zo dat de ‘uitzending’ door Jan en alleman kan worden bekeken. Meestal wordt er gewerkt met bijvoorbeeld een wachtwoord dat de familie kan doorgeven aan mensen van wie ze het goed vinden dat ze alles volgen via een You Tube-kanaal of internet. De opnames gebeuren soms met één vaste camera, die focust op één vaste plaats. Maar het kan ook veel uitgebreider, met bijvoorbeeld een team van rondlopende cameramensen en een regisseur. Het kostenplaatje varieert: van gratis en inbegrepen, over 100 euro tot 800 euro of meer. De familie kan - indien gewenst - ook een USBstick of downloadlink krijgen met de opnames, om het nadien ook zelf nog eens terug te zien. Belangrijk om weten is zeker dat van een beveiligde livestream uitzending niets achter blijft op internet.
Wuiven Uitvaartondernemers zijn alvast positief. Zegt Patrick Parmentier van Funerarium Parmentier in Roeselare: “Het afscheid kan via livestreaming vanaf het even waar gevolgd worden via computer, of smartphone.” “Dat is niet alleen handig in tijden van corona maar ook voor mensen die er niet kunnen zijn omdat ze in het buitenland verblijven, ziek zijn of voor senioren die in een woonzorgcentrum verblijven.” Ook Pues Begrafenissen biedt livestream aan. “In onze aula in Herent werken we met drie vaste camera’s, in Heverlee hebben we één camera. We werken met vaste camera’s die vanuit
om een gesproken boodschap, maar soms doen ze een dansje of lezen ze een gedicht voor op een plek die iets betekent voor de overledene. De mogelijkheden zijn eindeloos (tot TikTokfilmpjes toe), en de reacties enorm positief.” Uitvaartondernemers stellen vast ook dat niet iedereen livestream wil. “Niet iedereen vraagt het omdat sommigen achteraf – als de situatie weer normaal is - toch nog een grote afscheidsdienst willen houden mét veel aanwezigen, een grote koffietafel en alles erop en eraan. Mensen die het toch willen, ervaren het zeker als een meerwaarde dat vrienden de uitvaart kunnen meebeleven met de familie.”
Beelden als herinnering
een technische ruimte bediend worden. Zo zit er iemand klaar om op bepaalde momenten in en uit te zoomen. Vaste camera’s werken minder storend dan met een cameraman die in de aula rond loopt”, zegt uitvaartondernemer Tom Pues. “De familie beslist zelf of ze voor livestreaming kiest. Livestreaming geeft de familie ook de mogelijkheid tot interactie. Soms zie je mensen na de plechtigheid naar de camera wandelen en wuiven of kort nog iets zeggen tegen de familie die meekijkt. We nemen het afscheid ook op en kunnen de beelden achteraf aan de familie bezorgen als ze dit wenst.”
“Ik krijg ook veel positieve reacties,” zegt een cameraman die zich – door gebrek aan andere opdrachten – snel omschoolde tot dit werk: “Ik merk dat nu families deze mogelijkheid leren kennen, ze het ook fijn vinden om achteraf nog beelden te hebben van de begrafenis, als herinnering. Ik denk dat de vraag naar een livestream van een begrafenis dus na corona nog zal blijven. Al mogen we niet vergeten dat zo’n livestream voor extra druk zorgt bij mensen die het moeten doen. Er mag niets verkeerd gaan, de techniek moet perfect werken. De registratie moet in één keer goed gaan en omdat dit gaat over verdriet, gemis, gedenken en afscheid nemen, zijn snelheid en zorgvuldigheid belangrijk. Maar dat we met technologie iets kunnen doen om het leed van nabestaanden te verzachten, is zeker een warme gedachte.”
Videoboodschappen Diensten worden alsmaar persoonlijker en Pues verwerkt dan ook regelmatig individuele videoboodschappen in de afscheidsdienst. “Familieleden in het buitenland die er niet bij kunnen zijn, kunnen een videoboodschap opnemen die we tijdens de plechtigheid tonen. Dat kan gaan ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020 | 11
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
‘Maak mooie herinneringen en sta nu al stil bij later.’ Zo zorg je voor elkaar.
www.dela.be DELA Natura- en levensverzekeringen N.V. – Belgisch bijkantoor (ondernemingsnr. 0665.931.229) gelegen te Noorderplaats 5 bus 2 te 2000 Antwerpen, bijkantoor van DELA Natura- en levensverzekeringen N.V., vennootschap naar NL recht (KvK-nummer 17078393), gelegen te Oude Stadsgracht 1, 5611DD Eindhoven, NL, toegelaten voor Tak 21 levensverzekeringen onder codenr. 2864.
12 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
MEER MOGELIJK DAN EEN ROUWKAARTJE STUREN
Condoleren in tijden van corona maar ook daarbuiten Een rouwkaartje gaan kopen. En daarop schrijven: ‘‘Gecondoleerd, namens de familie Peeters.” Uitvaartondernemers zien het honderden keren per dag passeren. Beter dat dan niets natuurlijk, maar het kan veel beter, zeggen rouwexperten.
5
Laat
online van je horen
Onlineplatformen als inmemoriam.be zijn gemaakt om je steun te betuigen. Je kan er bijvoorbeeld een symbolisch bloemetje plaatsen, een kaars branden en een persoonlijk bericht neertypen.
6
Zeker ook in deze tijden van corona - waarbij afstand houden dé regel is - komen er nieuwe manieren om je medeleven te betuigen, om de familie te laten weten ‘we denken aan jullie’. Ook al kan het niet met een knuffel of warme handdruk bij de laatste begroeting. Hoe kan het dan wel?
“
“Ga samen met je buren of collega’s buiten - maar wel coronaproof applaudiseren als de lijkwagen vertrekt of passeert.”
3
Facetimen
of bellen
Grote literatuur moet het niet worden, maar omschrijf in de brief bijvoorbeeld hoe jij je de overledene zal herinneren. Of wat jullie samen beleefd hebben. Kende je hem of haar niet persoonlijk, zoek dan een gedicht en wend je zo rechtstreeks tot de familie.
Praten met een mondmasker op is niet makkelijk, zeker niet bij een groot verlies. Maar een telefoontje plegen, kan wel. Of beter nog nu we het dagelijks doen: gewoon even facetimen/ videobellen zodat je mekaar ziet, en samen herinneringen kan ophalen of gewoon luisteren. Het voordeel is dat je dat ook met meerdere mensen tegelijk kan doen, wat het gesprek soms makkelijker maakt. Het moet ook niet meteen, maar is zeker ook zinvol na enkele weken.
2
4
1
Een kaart of brief mét persoonlijke tekst
Buigen
of je hand op het hart leggen
Een hand geven mag niet, tijdens de laatste begroeting in het funerarium. Zo kan het dan wel: een lichte respectvolle buiging maken, of je hand op het hart leggen.
Laat
een attentie bezorgen
Een bos bloemen, de lievelingschocolade van de overledene, een zelfgemaakte cake. Laat het bezorgen, of breng het zelf tot aan de voordeur.
De
erehaag
Omdat veel meer diensten nu plaatsvinden in aula’s van funeraria, moet het aantal genodigden vaak beperkter blijven. Omwille van het coronavirus zal de afscheidsplechtigheid en de begrafenis/crematie in beperkte familiekring worden gehouden, lees je vaak op overlijdensbrieven. Maar niets belet je om samen met bijvoorbeeld je buren of collega’s of dorpsgenoten buiten in openlucht een erehaag te vormen, als de lijkwagen passeert of de kist/urne wordt binnengedragen. Hou je natuurlijk wel aan de regels van social distancing en doe het coronaproof. Erehagen vormen, bestaat al langer (denk maar aan de beelden van een lange rij brandweerlieden of motorrijders), maar zijn nu door corona meer verspreid geraakt.
7
Zoek
en deel foto’s
Misschien heb je nog foto’s van de overledene in je album of digitaal. Foto’s uit jullie jeugdjaren, of van op het werk. Het is een goed moment, om die als teken van medeleven te delen met de familie bij een overlijden.
8
Een
bloemetje op het kerkhof
Als je weet dat een familie vaak troost gaat zoeken op het kerkhof of op het urneveld, kan je altijd spontaan een bloemetje gaan leggen daar. Of een andere attentie, die erop duidt dat je nog aan de overledene denkt.
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020 | 13
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
© Wouter Elsen / VSF
Dierenartsen Zonder Grenzen
Gezonde dieren, gezonde mensen
Bedankt!
Uw nalatenschap, het begin van een betere en duurzame toekomst voor Afrikaanse veehouders en hun families
Vraag vrijblijvend onze brochure of een persoonlijk onderhoud aan: Alexandra Goemans T: 02 240 49 54 a.goemans@vsf-belgium.org www.dierenartsenzondergrenzen.be Dierenartsen ZonDer GrenZen - belGië lid VAn VSF inTernATionAl
14 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020
INMEMORIAM.BE ALS LAATSTE VIRTUELE RUSTPLAATS
Corona blaast nieuw leven in online rouwplatform Sinds ze vorig jaar in december het levenslicht zag, is het nieuwe rouwplatform inmemoriam.be uitgegroeid tot de grootste website in ons land voor de consultatie van overlijdensberichten en het condoleren van nabestaanden. Het verbod op grote uitvaartplechtigheden wegens corona is daar uiteraard niet vreemd aan.
In Memoriam is gegroeid uit een professioneel platform dat begrafenisondernemers gebruiken om overlijdensberichten op te maken en te verspreiden. “De aankondigingen die in kranten en op andere media verschijnen, worden vervolgens automatisch op een overzichtelijke manier gepresenteerd op In Memoriam”, legt accountmanager Christel Raps uit. “De bezoekers vinden er niet alleen alle actuele berichten maar ook nog de berichten terug die enkele jaren geleden werden geplaatst. Het is zelfs mogelijk om een selectie te maken en dan dagelijks, per e-mail, een lijstje te ontvangen met de berichten die aan je criteria voldoen. Zo kan je bijvoorbeeld op de hoogte blijven van alle overlijdens in jouw gemeente.”
Virtueel kaarsje Wie klikt op de basisgegevens van de overledene die hij zoekt, krijgt - indien beschikbaar - meteen het volledige overlijdensbericht te zien. “Er zijn diverse mogelijkheden om een blijk van medeleven naar de nabestaanden te verzenden”, zegt Evy Nulens. “Zo kan je een digitaal bloemetje plaatsen met enkele woorden van troost, de familie condoleren met een tekstbericht, of - coronaproof - een virtueel kaarsje laten branden. Al deze reacties worden
ter wereld, een bezoek kan worden gebracht”, zegt Christel Raps. “We merken bijvoorbeeld dat een jaar na het overlijden de berichten nog eens worden gedeeld en er nieuwe reacties ter nagedachtenis verschijnen. Zo wordt de herinnering aan de dierbaren levend gehouden.”
na een maand verzameld in een mooi overzicht voor de nabestaanden.”
Facebook De overlijdensberichten op inmemoriam.be kunnen door alle bezoekers eenvoudig worden gedeeld. “Het is mogelijk om de berichten via e-mail naar iemand anders te versturen of het bericht op je eigen sociale mediakanalen te verspreiden”, aldus Christel Raps. “Zo kan het nieuws op een professionele en serene manier kenbaar worden gemaakt.” In Memoriam
heeft sinds kort ook een eigen Facebookpagina. “Hier zetten we geen overlijdensberichten op, maar wel nieuws en informatie rond overlijden en rouwen”, vult Evy Nulens aan.
Herdenking Tenzij de nabestaanden er anders over beslissen, blijft de vermelding op In Memoriam voor altijd op de website staan. “Op die manier vormen het overlijdensbericht en de reacties een soort laatste, virtuele rustplaats, waar op elk moment van de dag en vanuit elke uithoek
“
Accountmanager Christel Raps van inmemoriam.be
In de aanloop naar Allerheiligen is het eenvoudig om iemand te herdenken op inmemoriam.be Plaats een bloemetje of brand een kaarsje bij iemand die niet mag vergeten worden.”
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2020 | 15
De partners van DELA in uw buurt: Uitvaartzorg Kesteloot www.uitvaartzorg-kesteloot.be Veurne | 058 31 36 60 Uitvaartzorg Lambrecht www.uitvaartzorg-lambrecht.be Blankenberge | 050 41 11 27 Uitvaartzorg Marote - De Haan www.uitvaartzorg-marote-dehaan.be De Haan | 050 41 11 27
‘Zo blijf je dicht bij mij...’
Uitvaartzorg Raes www.uitvaartzorg-raes.be Oostende | 059 70 23 88
‘Mijn herinnering aan jou’, help kinderen rouwen
Uitvaartzorg Lucas www.uitvaartzorg-lucas.be Oostende | 059 70 16 78
Uitvaartspecialist DELA ontwikkelde een webapplicatie ‘Mijn herinnering aan jou’ om kinderen te helpen rouwen, want kinderen rouwen ook. DELA wil mensen helpen voor, tijdens en na de uitvaart. In het licht van deze missie ontwikkelde uitvaartspecialist DELA in samenwerking met haar rouwspecialisten en rouwtherapeute Lies Scaut ‘Mijn herinnering aan jou’, een online tool om kinderen te helpen rouwen, want kinderen rouwen ook… en dat wordt al wel eens vergeten. De applicatie focust zich op kinderen uit het basisonderwijs en wil kinderen een steun bieden in hun rouwproces om de herinneringen aan de overledene levendig te houden.
Toen papa overleed, hebben we een herinneringsboom geplant ...
De virtuele herinneringswereld kan op elk moment geopend worden en er kunnen volgens hun eigen behoeftes eindeloos herinneringen aan toegevoegd worden. Zo krijgen kinderen de boodschap dat de overledene mag verder leven in hun hart en in de herinneringswereld! Maar er is meer. Kinderen hebben vaak een fout beeld van alles wat met de uitvaart, de overledene of de opbaring te maken heeft. Daarom werd er ook een educatief luik ontwikkeld waarin kinderen informatieve filmpjes kunnen bekijken over afscheid nemen. Zo kunnen ze voorbereid en met de juiste verwachtingen aan het rouwproces starten.
... waar we nu herinneringen kunnen bewaren ...
... en altijd terug kunnen bekijken.
Uitvaartzorg Marote www.uitvaartzorg-marote.be Oostende | 059 70 63 63 Uitvaartzorg Nuytten www.uitvaartzorg-nuytten.be Oostende | 059 80 15 53 Uitvaartzorg Rommelaere www.uitvaartzorg-rommelaere.be Oostende | 059 70 22 66 Uitvaartzorg Vercruysse www.uitvaartzorg-vercruysse.be Harelbeke | 056 71 23 77 Uitvaartzorg Werbrouck www.uitvaartzorg-werbrouck.be Roeselare | 051 25 16 35 Uitvaartzorg Ackaert - Vande Woestijne www.uitvaartzorg-ackaert-vandewoestijne.be Brugge | 050 31 09 19 Uitvaartzorg Amez www.uitvaartzorg-amez.be Waregem | 056 60 30 00 Uitvaartzorg Bleyaert Knokke www.uitvaartzorg-bleyaert-knokke.be Knokke-Heist | 050 60 56 05 Uitvaartzorg Bleyaert www.uitvaartzorg-bleyaert.be Sint-Kruis | Assebroek | Sint-Andries 050 35 18 46 Uitvaartzorg Couffez www.uitvaartzorg-couffez.be Ruddervoorde | 050 27 74 31
Leon en Marie nemen kinderen mee op pad doorheen het labyrint van rouw en helpen hen bij het creëren van een mooie herinneringswereld. www.mijnherinneringaanjou.be
Uitvaartzorg Vanhooren www.uitvaartzorg-vanhooren.be Gistel | 059 27 82 96
‘Mijn kind heeft een dierbare verloren.’ Via www.mijnherinneringaanjou.be kan u de applicatie raadplegen. Of wenst u gewoon meer informatie? www.dela.be/nl/mijnherinneringaanjou of ga langs bij een begrafenisondernemer in uw buurt die partner is van DELA. DELA Funerals Assistance 1, Noorderplaats 5 bus 2, 2000 Antwerpen | RPR 412.937.710